Welkom in Montenegro

AANKOMST IN MONTENEGRO 5 WAT U NIET MAG MISSEN 6 HOOGTEPUNTEN VAN MICHELIN 8 MONTENEGRO IN 5 DAGEN 10

De oude stad Budva © Olena_Znak/iStock De Baai van Kotor is een duizelingwekkende fjord, de meest zuidelijke van Europa. © Kostolom/iStock AANKOMST IN MONTENEGRO

AANKOMST IN MONTENEGRO

Met het vliegtuig LOWBUDGETMAATSCHAPPIJEN Ryanair – t 0902 33 600 (België) Er zijn twee internationale luchthavens en 0202 622 907 (Nederland) - in Montenegro. www.ryanair.com. Rechtstreekse T www.montenegroairports.com vluchten vanuit Charleroi naar De grootste luchthaven is die in Podgorica (reisduur: ca. 2½ uur). Podgorica (gelegen op 12 km van het TUI – t +32 (0)70 22 00 00 - centrum van Podgorica), ook Golubovci www.tuifly.be. Regelmatig recht- genoemd (naar de dichtstbij gelegen streekse vluchten van Brussel naar agglomeratie). Tivat in het hoogseizoen (reisduur: De andere is de luchthaven van Tivat ca. 2¾ uur). (gelegen op 4 km van het centrum van T ‘Formaliteiten’, blz. 14. Tivat), niet ver van de Baai van Kotor, waar vooral chartervliegtuigen landen en vertrekken. ALTERNATIEVE ROUTE T ‘Autoverhuur’, blz. 16 en ‘Taxi’s’, blz. 20. 5 U kunt ook het vliegtuig nemen GEWONE naar de luchthaven van Dubrovnik LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJEN (www.airport-dubrovnik.hr) in Austrian Airlines – t 02 620 08 51 Kroatië, daar een auto huren en (België) en 020 721 94 19 (Neder- zelf naar Montenegro rijden of land) - www.austrian.com. Regelmatig de taxi naar Montenegro nemen. vluchten vanuit Brussel en Amsterdam Dat is vooral erg handig als u van naar Podgorica, met tussenstop plan bent de Baai van Kotor te in Wenen. bezoeken. Herceg Novi ligt 29 km Air Serbia – t +381 11 311 21 23 - ten zuiden van de luchthaven van www.airserbia.com. Regelmatig Dubrovnik (reken op 40 minuten vluchten vanuit Amsterdam naar rijden). Podgorica en Tivat, met tussenstop w U kunt ook met de bus van in Belgrado. Dubrovnik naar Montenegro, LOT Airways – t 02 200 75 91 maar de bussen vertrekken in (België) en 020 201 39 17 het busstation in het centrum (Nederland) - www.lot.com. Regelmatig van Dubrovnik en dat ligt dan vluchten vanuit Brussel en Amsterdam weer 20 km ten noorden van de naar Podgorica, met tussenstop in luchthaven. Warschau.

De Baai van Kotor is een duizelingwekkende fjord, de meest zuidelijke van Europa. © Kostolom/iStock WELKOM IN MONTENEGRO

WAT U NIET MAG MISSEN

Onze favoriete ‘mooiste plekjes‘

1 2

6 7 Kotoraaa Perastaaa Vouwkaart A2 - T blz. 28 Vouwkaart A2 - T blz. 36

3 4

Nationaal park Durmitoraaa Meer van Shkodëraaa Vouwkaart A-B1 - T blz. 82 Vouwkaart B2 - T blz. 68 WAT U NIET MAG MISSEN

5 6

6 7 Stari Baraaa Het klooster van de heilige Basilius Vouwkaart B2 - T blz. 55 van Ostrogaaa Vouwkaart B2 - T blz. 78

7 8

Nationaal park Lovćenaaa Cetinjeaaa Vouwkaart A2 - T blz. 67 Vouwkaart A2 - T blz. 62 WELKOM IN MONTENEGRO

HOOGTEPUNTEN VAN MICHELIN

Í Maak een boottocht op het Meer plaatselijke taal ispod sača genoemd en van Shkodër. Terwijl u op het kalme in het Engels under the bell. Het gaat water dobbert, dat her en der is om een gietijzeren deksel in de vorm bedekt met waterlelies, kunt u de vele van een klok, dat men op een soort vogels observeren. Maak bij voorkeur tajine zet. Het resultaat is een bijzonder ‘s ochtends vroeg of bij zonsondergang smaakvol gerecht met een unieke dit prachtige boottochtje, dan toont smaak. Men bereidt onder andere de natuur zich van haar beste kant. lamsvlees en inktvis op deze manier. Tijdens de boottocht krijgt u de tijd T blz. 96, 98 en 102. om een duik te nemen en sommige kapiteins voorzien zelfs tijd voor een Í Geef u over aan de bochten van de picknick. T blz. 68. Serpentine. De oude weg van Cetinje naar Kotor bestaat uit heel veel boch- Í Proef lamsvlees dat bereid werd ten, maar biedt de reiziger onderweg onder een sač. Die traditionele berei- adembenemende uitzichten op de Baai dingswijze uit de Balkan wordt in de van Kotor. Vergeet uw fototoestel niet! 8 9 © Bealf Photography/iStock Bealf © Vanaf de trap die naar het fort van Kotor leidt, kijkt u uit over de stad. HOOGTEPUNTEN VAN MICHELIN

U zult prachtige kiekjes kunnen maken voor u ten slotte naar de baai beneden Í Bewonder de Baai van Kotor duikt. T blz. 67. bij zonsondergang vanaf het fort van Kotor. Nadat u de 1350 treden Í Overnacht in een hotel met naar de noordelijke poort van het wellnessfaciliteiten. In Montenegro is fort van Kotor hebt beklommen, bijna elk recent hotel met enige klasse ontvouwt zich voor uw ogen een voorzien van een wellnessafdeling om schitterend uitzicht over de Baai de gasten te verwennen. U vindt er van Kotor. De beklimming duurt massages, een hamam, een sauna, een ongeveer een uur, maar het uitzicht jacuzzi, een zwembad en soms zelfs is de inspanning meer dan waard. een privéstrand. Het ideale moment om Verzamel al uw moed en trek ste- uzelf te verwennen. Pluis het aanbod vige schoenen aan. T blz. 46. goed uit, want de hotels proberen elkaar te overtreffen. blz. 112. T stranden, van bijvoorbeeld Ada Bojana, Í Maak kennis met de lokale produ- valt altijd wel iets te beleven. In de centen op het schiereiland Luštica. zomer zijn de stranden in Montenegro Dit ongerepte schiereiland niet ver van trefpunten waar veel gezelligheid Kotor biedt niet alleen rust, zelfs tijdens heerst. T blz. 23. 8 het hoogseizoen, maar ook veel lek- 9 kernijen die worden geproduceerd bij Í Doorkruis de wijngaarden van kleine producenten die olijfolie, honing Plantaže in Tuzi. 8 km ten zuiden van en kaas maken. T blz. 47. Podgorica rijdt een treintje door het grootste Europese wijndomein. Het is Í Ga raften in de Tarakloof. We willen eigendom van staatsbedrijf Plantaže. beginners wel waarschuwen, want dit U sluit uw bezoek af met een proeve- is de grootste kloof van Europa en dat rij van de lekkere wijnen in de kelder zorgt voor de nodige adrenaline. Maak Šipčanik, en eet daarbij bruschetta met van de gelegenheid gebruik om de kaas van Njeguši. Indrukwekkend en prachtige, verscholen bezienswaardig- lekker. T blz. 62. heden in deze ongelofelijke natuurcrea- tie te bezichtigen, waaronder kloosters, Í Ontdek het scheepswrak van een bruggen en gezellige adressen waar piratenschip tijdens een duikexcursie. men streekspecialiteiten serveert. Het heldere water van de Adriatische T blz. 84. Zee heeft veel verrassingen in petto Í Woon een festival op het strand voor duikers, en dan bedoelen we niet bij. De keuze is enorm: het Sea Dance alleen wat de natuur te bieden heeft. Festival op het strand van Jaz, het Voor de kust van Ulcinj komt u tijdens Southern Soul Festival in Ulcinj, de Dag uw duikexcursie ankers en scheeps- van de makreel in Budva en nog veel wrakken tegen die vaak al eeuwenlang meer. Daar, maar ook gewoon op de onder water liggen. T blz. 22. WELKOM IN MONTENEGRO

MONTENEGRO IN 5 DAGEN

De eerste dag: Kotor aaa 3 Na de lunch Maak een uitstap naar Igalo (blz. 32), 3 Ochtend een badplaats en voormalig zomerver- Loop de oude stad van Kotor binnen blijf van Tito. Geniet bij het water van via de Zeepoort (blz. 39), de indruk- een ijsje. Of rijd richting Tivat en neem wekkende stadspoort met daarop op 13 km van Kotor de veerboot van een gevleugelde leeuw. Loop naar Kamenari naar Lepetani (blz. 35). Die het Wapenplein (blz. 41) en bewon- brengt u in 10 minuten naar de over- der de wachttoren en de klokken- kant en biedt een aangenaam tochtje toren. Loop vervolgens richting de op het water. barokke klokkentorens van de Sint- 3 Avond Tryfonkathedraalaa (blz. 42). Rijd richting Perast en stop onderweg 3 Na de lunch bij het schitterend gelegen restaurant Kuier na het verkennen van de oude Verige65 (blz. 110) om er te eten of stad nog even rond op de markt 10 (blz. 107) die langs de stadsomwalling 11 staat opgesteld. Als uw benen het toe- laten, beklim dan de vele trappen naar het fort van Kotor (blz. 46) en geniet boven van het schitterende uitzicht op de Baai van Kotor. 3 Avond ‘s Avonds is de haven met het uitzicht op de verlichte stadsmuren een gewel- dige plek voor een diner bij het water. Binnen de stadsmuren weerklinkt vanaf zonsondergang muziek uit de vele schilderachtige tavernes. De tweede dag: Herceg Novi aa

3 Ochtend Klim naar de oude stad en wandel er langs de stadsmuren. Werp onderweg een blik op de klokkentoren en op © Raylipscombe/iStock© de Kanli Kulaa, de ‘bloedige toren’ De beklimming naar het fort van Kotor is (blz. 30). beslist de inspanning waard. MONTENEGRO IN 5 DAGEN

om er gewoon iets te drinken en te dat zich op een heuvel buiten de stad genieten van het weidse uitzicht op de bevindt. zee-engte. 3 Na de lunch Rijd naar het Meer van Shkodëraaa De derde dag: Perast aaa (blz. 68), waarvan de oevers een para- dijs voor vogels zijn. Ochtend 3 Avond De vele Venetiaanse paleizen bij het 3 In het meer leven veel karpers. In de water nodigen uit voor een ochtend- schilderachtige dorpen rond het meer wandeling (blz. 36). De kerk Onze- staat deze vis dan ook in vele vormen Lieve-Vrouw van de Rotsen (blz. 38) is op het menu, gegrild, gerookt, gebak- het mooist in het ochtendlicht. Vanuit ken... Kijkt u graag naar mensen terwijl de kleine haven kunt u met de boot u van een drankje geniet, rijd dan naar ernaartoe. Houdt u meer van musea, Podgoricaa (blz. 72) dat op amper breng dan een bezoek aan het Stedelijk 20 minuten van Cetinje ligt. museum (blz. 37). 3 Na de lunch De vijfde dag: Žabljak a Neem de auto en rijd langs de paleizen en privéstranden van Dobrota (blz. 38), 3 Ochtend de weg van Perast naar Kotor. Ook de Maak vanuit Žabljak een ommetje naar 10 Serpentine (blz. 67) naar Cetinje biedt Žabljakaa (blz. 82) en bezoek er zeker 11 mooie verrassingen. Maak onderweg het duizelingwekkende klooster van een ommetje langs het mausoleum Ostrogaaa (blz. 78), dat ingebed zit in van Petar II-Petrović-Njegoš (blz. 68), de rotsen. het architecturale pronkstuk van 3 Na de lunch Lovćen. De stad zelf heeft weinig te bieden, maar het Zwarte Meer (blz. 83) en 3 Avond In de Baai van Kotor bevinden zich de de omgeving van Žabljak vormen een beste restaurants van Montenegro. goede voorbereiding op de magi- Men serveert er heerlijke specialiteiten sche streek Durmitoraaa (blz. 82). met vis en zeevruchten en vaak geniet Sportievelingen kunnen zich hier wagen u vanuit het restaurant van schitte- aan parapente of rafting. rende uitzichten. 3 Avond Wie van een bruisend nachtleven De vierde dag: Cetinje aa houdt, komt in deze streek niet aan zijn trekken. Hier komen toeristen 3 Ochtend in de eerste plaats voor de typische Bezoek in het parlementsgebouw berggerechten. Geniet er van worsten, (blz. 65) het Nationaal museum of de gebraden of gestoofd vlees en popara Galerij voor moderne kunst. (een gerecht van oudbakken brood met Lunch in restaurant Belveder (blz. 100), melk, olijfolie en kaas). BESTEMMING MONTENEGRO

DE REIS VOORBEREIDEN

Ambassade een vierde van de bevolking minder dan één euro per dag verdient. Veel Sinds Montenegro zichzelf in 2006 dagelijkse activiteiten, zoals het nemen uitriep tot onafhankelijke staat, is het van de bus, lunchen in een restaurant, administratief gescheiden van Servië. iets gaan drinken op een terras of een Het heeft voorlopig in slechts enkele bezoek aan een discotheek of museum, landen een ambassade, waaronder in kosten amper enkele euro’s. België. Toch kosten bepaalde zaken net zoveel België – Troonstraat 117, als in de rest van Europa, bijvoorbeeld 1050 Brussel - t 02 705 28 51. een overnachting in een chic hotel, en vooral dan op het schiereiland Sveti Budget Stefan. Voor een overnachting in een Het leven in Montenegro is goedkoper hotel in een toeristische plaats in het dan in West-Europa. Dat kan ook niet hoogseizoen betaalt u al snel € 50 anders als u weet dat naar schatting per persoon. Voor een overnachting bij lokale inwoners thuis betaalt u dan 14 15 weer amper € 20 per persoon. U kunt in veel restaurants lekker eten voor minder dan € 10. De toegangs- prijzen voor musea bedragen meestal amper € 1-3. Formaliteiten Identiteitspapieren – Alle onderda- nen van een lidstaat van de Europese Unie moeten in het bezit zijn van een geldige identiteitskaart of paspoort. Minderjarigen die alleen reizen, moeten een geldig paspoort kunnen voorleg- gen, of een identiteitskaart met een toestemming van de ouders (verkrijg- baar in het gemeentehuis of op het politiebureau). Visa – Voor een verblijf van minder dan 90 dagen is geen visum nodig. Douane – Reizigers die Montenegro

aangeven. Ze mogen 1 liter alcoholische Seizoenen en klimaat dranken, 2 liter andere dranken en 1 kilo voedsel invoeren. Montenegro is dankzij zijn geografie in Huisdieren mogen het land binnen als alle seizoenen een bezoek waard. Aan u een vaccinatiecertificaat of dieren- de kust heerst een mediterraan kli- paspoort kunt tonen waaruit blijkt maat. U kunt er bijna zes maanden lang dat uw huisdier werd ingeënt tegen in zee zwemmen. De moedigste toeris- hondsdolheid. ten duiken al in mei in zee en zwemmen Reizigers die meer dan 2000 euro tot in oktober. In de winter verplaatsen contant geld bij zich hebben, moeten de toeristische activiteiten zich naar de dit aangeven bij het binnenkomen en skioorden in het noorden van het land. het verlaten van het land. Ze moeten Dan lokt bijvoorbeeld Žabljak in het daarbij het bankafschrift kunnen tonen massief van Durmitor of de omgeving van de aankoop van de deviezen. van Kolašin veel volk. In de zomer lokt w Als u bij mensen thuis verblijft, moet vooral de kust massatoerisme, wat u uw verblijf melden bij het dichtstbij- gepaard gaat met de nodige ongemak- zijnde politiecommissariaat. ken (hoge prijzen, lawaai, druk verkeer). Vaccinaties – Er zijn geen vaccinaties In het binnenland blijft het meestal vrij verplicht als u Montenegro bezoekt, rustig. De aangenaamste perioden om toch is het aanbevolen u te laten vac- Montenegro te bezoeken zijn het einde 14 cineren tegen difterie, tetanus, polio, van de lente en het begin van de 15 tuberculose, tyfus en hepatitis A en B. herfst. De temperaturen zijn dan nog Neem voor meer informatie een kijkje gematigd, maar al voldoende goed om op de website van het Instituut voor bijvoorbeeld te raften en te wandelen Tropische Geneeskunde in Antwerpen: in de bergen. Bovendien bieden de www.itg.be. nationale parken dan een schitterende kleurenpracht. Geldzaken Toeristische informatie Munt – De plaatselijke munteenheid is sinds 2002 de euro (nadat kort de Montenegro heeft geen Toeristen- Deutsche Mark was ingevoerd). Het bureau in België en Nederland. land brengt zelf geen biljetten en montenegro.travel – Op deze website muntstukken uit, daarom komt u er van het nationale Toeristenbureau exact dezelfde biljetten en muntstuk- van Montenegro vindt u informatie ken tegen als in de Europese Unie. U en adressen (in het Engels, Duits en vindt voldoende pinautomaten (ban- Italiaans) over bezienswaardigheden, komats) in de steden. U kunt er geld activiteiten, overnachtingsmogelijkhe- afhalen met de meeste creditcards. den enzovoort. BESTEMMING MONTENEGRO

PRAKTISCHE INFO

Ambassades de wegen nogal kronkelig zijn, zult u zelden zo snel rijden. Ereconsulaat België – Lastva Er zijn geen tolwegen, behalve de tun- Grbaljska bb - 85310 Budva - nel van Sozina, tussen Podgorica en Bar, t + 382 33 426 139 - consulate. waarvoor u € 2,50 moet betalen. [email protected] Het is verplicht overdag met dimlich- Er is geen ambassade in Montenegro, ten rond te rijden. richt u indien nodig tot de ambassades In toeristische steden kunt u alleen in Belgrado: tegen betaling parkeren. Ambassade België – Krunska 18 - 11000 Belgrado - t + 381 11 323 Banken 00 16 - serbia.diplomatie.belgium.be Ambassade Nederland – Milentija T ‘Geldzaken’, blz. 15 en ‘Openings- Popovica 5b - 11070 Belgrado - tijden’, blz. 19. t + 381 11 12 02 39 00 - bel@ In de steden in Montenegro bevinden minbuza.nl zich verschillende bankfilialen met een 16 w Als uw identiteitskaart wordt pinautomaat. 17 gestolen, kunt u bij de ambassade een document bekomen om terug naar huis Bergsport te keren, maar u mag hier niet mee doorreizen. PARAPENTE U kunt aan parapente doen in het Autoverhuur binnenland, bijvoorbeeld op de berg Lovćen, maar als u tijdens uw vlucht In Montenegro zijn verschillende auto- wilt genieten van een prachtig uitzicht verhuurbedrijven gevestigd, waaronder op zee, kies dan voor Brajici, waar u Sixt Rent-a-car, Avis, Hertz en Europcar. van een hoogte van bijna 800 m naar Hun kantoren vindt u vooral op de stranden van Bečići zweeft. Andere luchthavens. populaire plaatsen om te parapenten VERKEERSREGLEMENT langs de kust zijn Dizdarica, boven Het dragen van de autogordel is verplicht en u mag uw mobieltje niet gebruiken als u achter het stuur zit. NOODNUMMERS De alcohollimiet bedraagt 0,3 g/liter (promille), wat ongeveer overeenkomt Europees alarmnummer – t 112 met één glas alcoholische drank. Medische noodgevallen – t 124 Er geldt een snelheidsbeperking van Politie – t 122 50 km/uur in dorpen en steden en van Brandweer – t 123 80 km/uur daarbuiten, maar omdat PRAKTISCHE INFO © Erania © Raften op de Tararivier Herceg Novi gelegen, en de berg Vrmac, maakt in die periode de rivieren 16 boven Kotor. Er is ook een parapente- bijzonder onstuimig. 17 club in de Durmitor, in Žabljak. WANDELEN RAFTING EN CANYONING In de meeste bergmassieven zijn Montenegro bezit enkele van de goed onderhouden wandelpaden mooiste canyons van Europa en lokt uitgestippeld. Sommige zijn oude daardoor veel toeristen die aan rafting militaire wegen. De bergmassie- en canyoning willen doen. De Tarakloof ven van Durmitor, Komovi (bij de is de bekendste. Ze grenst aan 1300 m Albanese grens), Bjelasica (waarin hoge toppen. Om de volledige kloof te zich het nationaal park van Biogradska doorkruisen, een tocht van 100 km, Gora bevindt) en Orjen (niet ver van bent u verschillende dagen onderweg, Herceg Novi) zijn de best voorziene waarbij u overnacht in een tent. Er is massieven, maar ook daar zijn weinig een verkort parcours mogelijk, vanuit overnachtingsmogelijkheden. Sćepan Polje, aan de grens met Bosnië, SKIËN of vanuit Djurdjevića Tara. De andere Hoewel de Noor Henrik Angel al in 1893 kloven zijn korter maar net zo specta- ski’s aantrok in Montenegro, ontwik- culair, met uitzondering van die van kelen zich nu pas grote skioorden. De Morača. In deze kloven wordt vooral twee grootste zijn die van Žabljak en aan canyoning en niet zozeer aan Kolašin. Op 5 km van Žabljak bevinden rafting gedaan. zich de skipistes van Savin kuk, 8 km w Beginners mijden beter het begin ten oosten van Kolašin kunt u terecht van de lente. De smeltende sneeuw op de skipistes van Jezerine. Dankzij MONTENEGRO BEZICHTIGEN

DE BAAI VAN KOTORaaa

Deze baai wordt door velen de grootste en mooiste fjord van Zuid-Europa genoemd. Er heerst een heerlijk klimaat en van de lange aanwezigheid van de Venetianen zijn nog veel sporen terug te vinden. De Boka, zoals de baai ook wordt genoemd, werd door de Unesco uitgeroepen tot werelderfgoed en vormt een aaneenschakeling van baaien en zeestraten, met aan de kust bekoorlijke middeleeuwse steden.

3 Bereikbaarheid: Vanaf de luchthaven van Tivat bereikt u Kotor (8,6 km) het eenvoudigste per taxi. Een taxirit vanuit de hoofdstad Podgorica (85 km) kost ongeveer € 50. U kunt ook de bus nemen vanaf het busstation in Podgorica (Trg Golootočkih žrtava 1) of vanaf de ingang van de luchthaven, waar vooral in de zomer regelmatig bussen naar Kotor rijden (www.busticket4.me). Wilt u met de auto van Tivat naar Herceg Novi, dan kunt u de veerboot nemen tussen Lepetani en Kamenari (T blz. 35). w U kunt ook een vlucht nemen naar Dubrovnik in Kroatië (T blz. 5). Detailkaart Kotor blz. 40-41. Overzichtskaart blz. 29. Uitneembare vouwkaart A2. 28 29 3 Aanrader: Klim ongeveer een uur voor zonsondergang naar het fort van Kotor, waar u een schitterend uitzicht wacht. Neem in Perast, bij voorkeur ‘s ochtends, een bootje naar de Onze-Lieve-Vrouw van de rotsen, om te genieten van de magische sfeer die boven het kalme water in de baai hangt. i Kotor – Stari Grad 315 (kiosk aan de rand van de stad) - t 382 32 322 886/ 32 325 950 - tokotor.me. i Herceg Novi – Jova Dabovića 10 - t 38231 350 820. T ‘De beste adressen’, blz. 96, 103, 107, 110 en 112.

De Baai van Kotor is een unieke geogra- Omdat de binnenbaai dichter bij de ber- fische omgeving die al heel lang men- gen ligt, heerst een strenger klimaat. sen aantrekt. Landinwaarts omvat deze Midden in de winter komt in sommige fjord in feite vier baaien. Twee baaien, dorpen de zon niet eens op. die bij Herceg Novi in het noorden en die bij Tivat in zuiden, vormen samen HERCEG NOVI aa de buitenste baai, waar een heel zacht Vouwkaart A2 – 43 km ten westen van klimaat heerst. Voorbij de zeestraat Kotor. Verige, waar de fjord amper enkele Deze stad kende een woelige geschie- honderden meters breed is, begint de denis (T kader blz. 30) maar wordt nu binnenbaai. Deze werd door de Unesco vooral bezocht door rijke Europeanen uitgeroepen tot werelderfgoed en die er graag met vakantie komen omvat de baaien bij Risan en Kotor. dankzij het milde klimaat en de DE BAAI VAN KOTOR

28 29 MONTENEGRO BEZICHTIGEN

EEN BEETJE GESCHIEDENIS

Dankzij de strategische ligging van Herceg Novi aan de ingang van de Baai van Kotor, was het stadje, dat in 1382 door de Bosnische prins Trvtko werd gesticht, gegeerd door veel volkeren. Het werd achtereenvolgens veroverd door de Turken in 1482, de Spanjaarden in 1538 en heel kort door de beruchte Barbarossa. Het viel ten slotte in handen van de Ottomanen tot 1687, toen de Venetiaanse vloot met de hulp van ridders van de Orde van Sint-Jan het vaan- del van San Marco op de stadsmuren liet wapperen. Later namen de Russen, de Fransen en ten slotte de Oostenrijkers de heerschappij over. Die laatsten bleven aan de macht tot 1918.

exotische vegetatie. In januari bloeien belangrijkste militaire bouwwerk. De er bijvoorbeeld massaal veel mimosa’s. Venetianen bewaarden de basis en de Een bijzonder kenmerk van Herceg Novi kanonnen uit het Turkse tijdperk toen is de grillige topografie. Niet voor niets ze het fort vanaf 1687 versterkten. kreeg de stad de bijnaam ‘Stad der Ook tijdens de heerschappij van de trappen’. Vooral in de oude stad, met Oostenrijkers, vanaf 1815, was het een 30 geplaveide straten en omringd door belangrijk militair gebouw. In het mid- 31 een omwalling, moet u voortdurend den van de oude stad deed Kanli Kulaa de vele skaline beklimmen en afdalen. iedereen huiveren alleen al door zijn U wordt onderweg wel beloond met naam. Deze ‘bloedige toren’ werd in het prachtige uitzichten. begin van de Turkse bezetting gebouwd en gebruikt als gevangenis. Maar het Stari Grad meest herkenbare gebouw van de stad is Sat Kula, een klokkentoren die dienst- (Oude stad) deed als westelijke toegangspoort. Herceg Novi was een doelwit waar vaak Hoewel de toren een Turkse naam heeft, om gestreden werd en de stad moest werd hij pas in de 19de eeuw gebouwd, dan ook doeltreffend worden versterkt. tijdens de Oostenrijkse heerschappij. De omwalling rond de oude stad en de Niet ver van de drinkfontein Karača, militaire gebouwen maken nu nog het de belangrijkste fontein van de stad, grootste deel uit van het erfgoed in de waarvan de natuurstenen leidingen stad. Van de citadel vlak bij het water dateren uit de 17de eeuw, bevindt zich bleef amper iets bewaard, maar het de gelijkaardige poort, die de oostelijke fort Forte Mare bleef beter bewaard. toegang tot de stad vormde. Het symboliseert de opeenvolging van In de oude stad staan veel kerken. historische perioden. Het dateert net Aan het drukke Belavista Square staat zoals de stad zelf van het eind van de de kerk Sv. Mihail. Ze werd begin middeleeuwen en was ook ten tijde van 19de eeuw gebouwd op de plek waar de Venetiaanse heerschappij nog het vroeger een moskee stond, in een mix

30 31

UIT ETEN

In Montenegro zijn veel nacionalni met gegrild vlees zijn heel lekker en het restoran (nationale restaurants) die personeel is vriendelijk en werkt snel. allemaal dezelfde gerechten serveren: Hier treden regelmatig lokale muziek- gegrilde vis, ćevapčići (gegrilde gehakt- bands op. ballen), pizza’s en risotto met vis en ĕ Portofino – A2 - Marka Cara - zeevruchten. Het is nog altijd gebruike- t 382 68 205 323 - www.portofino- lijk dat alles vers wordt bereid en dus restaurant.me. In dit restaurant aan variëren de gerechten wel van streek het mooie plein Herceg Stjepan, waar in tot streek en eet u de ene keer forel het midden een kerkje staat, serveert uit het Meer van Shkodër of vlees uit men mediterrane gerechten. Wees niet de bergen, de andere keer zeevruchten teleurgesteld als het terras al volzet bij de kust of Buzarasaus in de Boka. is, vanuit de eetzaal hebt u ook een Veel chefs tonen u trouwens met veel prachtig uitzicht. plezier hun sač (voor toeristen vaak ė Al Posto Giusto – A2 - ‘under the bell’ genoemd), een soort Obala Nikole Kvacevica 6 - Igalo - t 382 31 331 071 - dag. 7.00-1.00 u. 96 gietijzeren stolp waaronder ze hun 97 gerechten laten sudderen. Er heerst een gezellige, ontspannen T ‘Uit eten’, blz. 22, en ‘Een rijkelijke sfeer in dit restaurant in Igalo, de gastronomie’, blz. 134. badplaats waar ooit het zomerverblijf van Tito stond. Men serveert er pizza’s T Onderstaande adressen vindt u gebakken op een houtvuur en er wor- terug op de uitneembare vouwkaart den regelmatig concerten gehouden. aan de binnenzijde van het omslag; Extra troef: kinderen kunnen op de zoek het overeenkomstige nummer bovenverdieping spelen. (bv. ā). De aanwijzingen in het rood verwijzen eveneens naar deze kaart. TUSSEN € 20 EN € 40 Sommige adressen staan ook aange- Ĕ Gradska Kafana – A2 - duid op de detailkaarten. Njegoševa 31 - t 382 31 324 067 - www.gradskakafana.me - dag. DE BAAI VAN KOTOR 7.00-23.00 u. In dit restaurant in de voormalige ambassade van Bulgarije Herceg Novi eet u uitstekende nationale gerechten, zoals popeci (kalfsvlees gevuld met TUSSEN € 10 EN € 20 ham en kaas), forel, gerookte karper, Ė Konoba Feral – A2 - Setaliste Pet schvarcwald (een soort zwartewoud- Danica 47 - t 088 322 232 - dag. taart) enzovoort. U kunt ook gewoon 8.00-24.00 u - reserveren aanbevolen iets drinken op het terras, vanwaar u in juli-aug. Dit restaurant zit ‘s avonds een schitterend uitzicht op de omge- vaak vol. Terecht, want de specialiteiten ving hebt (T ‘Iets drinken’, blz. 103). UIT ETEN

Perast op hete zomerdagen goed toeven op het schaduwrijke terras en in de eetzaal TUSSEN € 10 EN € 20 met airco. Ġ Konoba Skolji – Haven - A2 - ĥ Konoba Scala Santa – Trg od t 382 69 419 745 - dag. 11.00- Salate, Stari grad 295 - t 382 67 23.00 u. In deze schilderachtige taverne 393 458 - dag. 9.00-23.00 u. Dit is een in de haven zijn de diensters heel van de oudste restaurants van Kotor. bekwaam. De eigenaar houdt een oogje Neem plaats op het terras of in de eet- in het zeil en geeft u met plezier uitleg zaal met de sfeer van een visserscafé over het lamsvlees dat hij onder de sač en maak een keuze uit de vele salades, op de barbecue op het terras bereidt. pastagerechten en risotto’s. Pure ver- TUSSEN € 20 EN € 40 wennerij voor de maag en de smaakpa- ę Conte – A2 - Obala Kapetana pillen, zeker na een fikse wandeling. Marka Martinovica - t 382 32 MINDER DAN € 60 373 687 - www.hotelconte.me - dag. ń Galion – Šuranj bb - t 382 32 8.00-23.00 u - reserveren aanbevolen 325 054 - dag. 12.00-24.00 u. In dit voor het terras. Dit hotel-restaurant luxueuzere restaurant in de haven (T ‘Overnachten’, blz. 113) bij de van Kotor serveert men uitstekende haven biedt u vanaf het terras wellicht gerechten en u geniet er van een 96 een van de mooiste uitzichten op schitterend uitzicht. Vanuit de moderne 97 de Boka. Men serveert er verfijnde en verfijnd ingerichte eetzaal kijkt u Montenegrijnse gerechten en een namelijk uit op de verlichte omwalling. mooie selectie wijnen. In de omgeving van Kotor Kotor TUSSEN € 20 EN € 40 Detailkaart blz. 38-39 Ģ Stari Mlini – A2 - Ljuta bb, TUSSEN € 10 EN € 20 Dobrota - t 032 333 555 - www. ģ Konoba Trpeza – Pijaca od starimlini.com - dag. 12.00-23.30 u. mlijeka 478 - t 382 69 345 290. In een 16de-eeuwse molen halfweg Achter een onopvallende gevel gaat dit tussen Kotor en Perast serveert men restaurant schuil, waar men zeevruch- al 40 jaar typische gerechten uit de ten en een mooie selectie wijnen uit Balkan in een magische omgeving, met de hele wereld serveert. Neem indien op de achtergrond de Baai van Kotor. mogelijk plaats op het heerlijke rustige Ĥ Konoba Portun – A2 - binnenplaatsje bij de wingerd. Dobrota 168 - Donji Put - t 382 68 ł Cesarica – Stari Grad 375 - 086 101 - dag. 8.00-1.00 u. Vanuit t 382 69 049 733 - dag. 10.00- deze schitterend gelegen zaak langs de 23.00 u. Het is even zoeken naar dit panoramische route naar Dobrota, ten adres, maar toch wordt het drukbe- noorden van Kotor, kijkt u uit over de zocht. Men serveert er weinig verras- Boka terwijl u gegrilde vis, risotto met sende maar goede gerechten. Het is er inktvisinkt of carpaccio van tonijn eet. MEER WETEN OVER MONTENEGRO

BELANGRIJKE DATA

18de eeuw v.Chr. – Eerste sporen 1851 – De heerschappij van de vladikas van Illyrische kunst in de vorm van rots- wordt vervangen door een prinsdom. schilderingen in Crvena Stijena. 1860 – Nikola I Petrović-Njegoš 395 – Afscheuring van het Romeinse bestijgt de troon. Rijk. Montenegro ligt op de grens tus- 1878 – Het Congres van Berlijn erkent sen Rome en Byzantium. de onafhankelijkheid van Montenegro. Eind 6de eeuw – Aankomst van de 1905 – Eerste grondwet. eerste Slavische stammen uit Polen en 1910 – Het prinsdom Montenegro de streek rond de Oostzee. wordt een koninkrijk. 809 – Oprichting van de oudste 1916 – Nikola I Petrović-Njegoš gaat in maritieme broederschap van het ballingschap in Italië en later in Antibes. Middellandse Zeegebied in Kotor. 1914 – Montenegro neemt aan de zijde 1042 – Prins Vojislav verslaat het van Servië deel aan de oorlog. Byzantijnse leger in de Slag bij Bar. 1916 – Nederlaag tegenover 1186 – De Servische prins Ivan de Oostenrijkers. Overgave van 120 Nemanja dringt Montenegro binnen. Montenegro. 121 1389 – De Slag van Kosovo Polje mar- 1918 – Montenegro maakt deel uit van keert de komst van de Turken in het het koninkrijk der Serven, Kroaten en zuiden van de Balkan. Slovenen. 1482 – Om te ontsnappen aan de drei- 1929 – Montenegro maakt deel uit van ging van de Turken sticht Ivan Crnojević het koninkrijk Joegoslavië. een nieuwe hoofdstad, Cetinje. 1941-1943 – Bezetting van 1496 – De macht komt in handen van Montenegro door het Italiaanse leger. de vladikas, prins-bisschoppen van 1945 – Montenegro wordt een van Cetinje, die werd verkozen door een de zes staten van de Socialistische parlement. Federale Republiek Joegoslavië. 1697 – Vanaf Danilo I Petrović-Njegoš 15 april 1979 – Een aardbeving eist wordt de vladika opgevolgd door zijn meer dan vierhonderd slachtoffers en neef. De dynastie Petrović-Njegoš bleef richt enorme schade aan. aan de macht tot 1918. 1991 – Joegoslavische oorlogen en 1797 – Einde van de Venetiaanse heer- losmaking van Joegoslavië. schappij aan de kust. 1992 – Servië en Montenegro worden 1815 – De kust van Montenegro wordt de Federale Republiek Joegoslavië. bestuurd door Oostenrijk-Hongarije. 2003 – Ontstaan van de Staatsunie van 1831-1851 – Heerschappij van Petar II Servië en Montenegro. Petrović-Njegoš. 21 mei 2006 – Volksraadpleging over 1834 – Oprichting van de eerste basis- de onafhankelijkheid van Montenegro, school in Cetinje. de voorstanders behalen 55,5 procent. BELANGRIJKE DATA

120 121 © tunart/iStock © De gevleugelde leeuw van Kotor herinnert aan de Venetiaanse heerschappij. 3 juni 2006 – Montenegro verklaart December 2011 – Montenegro wordt zijn onafhankelijkheid. lid van de Wereldhandelsorganisatie. Januari 2007 – Montenegro is het 29 juni 2012 – Begin van de onderhan- 185ste lid van het Internationaal delingen over de toetreding tot de EU. Monetair Fonds en de Wereldbank. 15 april 2013 – Herverkiezing van Filip 22 oktober 2007 – Goedkeuring van de Vujanović bij de presidentsverkiezing. nieuwe grondwet van Montenegro. Mei 2016 – Montenegro wordt uitge- 15 december 2008 – Aanvraag toe- nodigd lid te worden van de NAVO. treding tot de EU. Oktober 2016 – Zwakke overwinning December 2009 – De verplichting om van de sociaaldemocraten bij de par- een visum aan te vragen wordt opgehe- ven voor Montenegrijnse burgers die in lementsverkiezingen. Milo Djukanović de Schengenzone reizen. (T blz. 137) staat het premierschap af 3 december 2010 – Nooit eerder aan Dusko Marković. geziene overstromingen, vooral in de Juni 2017 – Toetreding tot de NAVO. stad Biljeljna (meer dan 6500 personen 15 april 2018 – Milo Djukanović wordt worden geëvacueerd). verkozen tot president in de eerste 17 december 2010 – Montenegro ronde. Hij was dat al eerder tussen krijgt de status van kandidaat-lidstaat 1998 en 2002 en hij was al zesmaal voor de EU. premier. MEER WETEN OVER MONTENEGRO

EEN BEWOGEN VERLEDEN

2de eeuw v.chr.-6de eeuw: 10de-15de eeuw: Doclea, tussen oost en west de gouden eeuw van Zeta en de eerste bedreigingen De eerste bewijzen van menselijke aanwezigheid in Montenegro date- In de 10de eeuw kende het gebied dat ren uit het tweede millennium v.Chr. samenvalt met het huidige Montenegro met rotsschilderingen in de grot van een hoogtepunt onder de heerschappij Crvena Stijena bij Risan. Zogenoemde van prins Vladimir (T blz. 70), die ‘Illyrische’ volksstammen bezetten toen het eerste onafhankelijke vorstendom het grondgebied van Montenegro maar oprichtte en de onderwerping aan ook dat van het huidige Kroatië, Bosnië, Doclea afwees. Het vorstendom kreeg Albanië en Servië. Ze vielen ten prooi de naam Zeta. Het kende anderhalve aan de macht van de Griekse en later de eeuw lang welvaart, tot buurland Servië Romeinse buren. (toen Raška) te machtig werd. Onder In de loop van drie oorlogen verdeelde leiding van briljant strateeg Stefan Rome het gebied in twee provincies, Nemanja viel Servië Montenegro binnen 122 123 namelijk Dalmatia, het gebied langs de in 1186, vernielde de meeste kust- kust, en Pannonië, een gebied dat meer steden en verplichtte de voornamelijk katholieke bevolking zich te bekeren landinwaarts lag en zich uitstrekte tot de orthodoxe godsdienst. Het zou tot de Donau. Een van de belangrijk- nog duren tot de opkomst van de ste Romeinse steden in de provincie nieuwe dynastie van de Balšić midden Dalmatia was Doclea ( blz. 76), dat T 14de eeuw voor Montenegro opnieuw niet ver van het huidige Podgorica lag. enige onafhankelijkheid zou verwer- Onder de heerschappij van Diocletianus ven. Maar door de opkomst van kleine groeide de stad uit tot de hoofdstad lokale heren en de aanwezigheid van van een nieuwe provincie, Praevalitana. de Venetianen aan de kust, werd hun Bij de opsplitsing van het Romeinse macht steeds kleiner. De Venetianen Rijk bleek het gebied van Montenegro heersten tot eind 18de eeuw over de een scharnierpunt tussen oost en west, kuststreek en noemden die Monte maar in de 4de eeuw leed het onder de Negro (Zwarte Berg). Niet veel later invallen van de barbaren en in de 5de vielen ook de Turken de Balkan binnen. eeuw viel het ten prooi aan de Slaven, De Montenegrijnse prinsen probeerden die Doclea in de as legden. Er werd een hun onafhankelijkheid met hand en nieuw bestuur aangesteld met aan het tand te verdedigen. In 1482 verliet hoofd daarvan een župan, de leider Stefan Crnojević de hoofdstad bij van een stam, die in samenwerking het Meer van Shkodër en stichtte een met andere leiders kleine prinsdommen nieuwe hoofdstad, Cetinje, aan de voet creëerde. van de berg Lovćen. Cetinje bleef meer EEN BEWOGEN VERLEDEN

dan vier eeuwen lang het machtscen- Montenegro, Gorski vijenac (The moun- trum, tot Podgorica de nieuwe hoofd- tain wreath), een epos over de strijd stad werd. Eind 15de eeuw verdween tegen de Turkse overheerser. In 1851 de dynastie Crnojević van het toneel en namen gewone prinsen de macht over ze trok zich terug in Venetië. van de prins-bisschoppen. Zij hadden niet langer een religieuze functie. 16de-19de eeuw: heer- Danilo II (1851-1860) versloeg de schappij van de vladikas Turken in 1958 bij Grahovo, maar werd Toen volgde een vreemde wijziging twee jaar later vermoord in Kotor, nog in de macht, want de macht kwam voor hij de hervormingen kon doorvoe- in handen van de bisschoppen van ren die hij had gepland. Zijn opvolger, Cetinje. Drie eeuwen lang hadden die Nikola I Petrović-Njegoš, was de langst zogenoemde vladikas of prins-bis- regerende heerser in de geschiedenis schoppen de touwtjes in handen, onder van Montenegro. Hij besteeg de troon het wakend oog van Sint-Petersburg. in 1860, toen hij amper 20 jaar was, en Het verkiezingssysteem leidde al heerste tot 1916, toen hij in balling- snel tot het ontstaan van een nieuwe schap ging. In de loop van die periode dynastie. Danilo I Petrović-Njegoš zag hij zijn land veranderen van een gaf de macht door aan zijn neef, die in half-feodale staat in een land dat werd 1735 de troon besteeg onder de naam erkend door de internationale gemeen- 122 123 Sava II Petrović-Njegoš. Die nepotis- schap. Hij ontwikkelde de industrie, tische praktijk duurde tot 1851, tot het onderwijs en het wegennet en hij een prinsdom via erfelijke opvolging richtte een van de eerste nationale par- werd ingesteld. Tot die tijd heersten de ken in Europa op, dat van Biogradska vladikas als geduchte oorlogsleiders die Gora. Tijdens de eerste Balkanoorlog de Ottomanen meerdere nederlagen (1876-1877) verenigde Montenegro bezorgden toen die Cetinje aanvielen. zich met Servië en Rusland tegen Turkije. Die overwinning leidde in 1878 19de eeuw: twee tot het Congres van Berlijn, met als uitzonderlijke heersers belangrijkste gevolg dat Montenegro De troepen van Petar I Petrović-Njegoš werd erkend als onafhankelijk land. (1782-1830), die het eerste wet- Tijdens de tweede Balkanoorlog (1912- boek opstelde, slaagden er tegen alle 1913), waarbij opnieuw Turkije de verwachtingen in de napoleontische tegenstander was, slaagde Montenegro troepen tegen te houden in Kotor. Zijn erin zijn territorium uit te breiden. In neef en opvolger Petar II Petrović- 1910 werd het prinsdom uitgeroepen Njegoš (1813-1851), de populairste tot een koninkrijk. Maar de intussen Montenegrijnse heerser ooit, zette zeventigjarige heerser kon er niet lang de hervormingen door en richtte de van genieten. Nieuwe bedreigingen sta- eerste drukkerij op sinds de uitvinding ken de kop op en betekenden opnieuw van de boekdrukkunst in 1493-1494. een einde voor de onafhankelijkheid Hij schreef het bekendste boek van van Montenegro. Vertaling Anja De Lombaert Omslagontwerp Keppie & Keppie Omslagfoto Taras Hipp/Shutterstock .com Foto’s achterplat Van links naar rechts: Lenar Musin/iStock, Olena_Znak/ iStock, Jovanmandic/iStock Ontwerp binnenwerk Keppie & Keppie Oorspronkelijke titel Le Guide Vert Monténégro Week-end Oorspronkelijke uitgever Michelin, Parijs Directie Philippe Orain Uitgevers Eric Boucher (Michelin), Lieven Defour (Lannoo) Redactie Marie Lecocq, Rafael Pic Cartografie Theodor Cepraga, Iulia-Elena Costache, Iulia-Daniela Nedelcu, Maria-Mirabela Dumbrăveanu, Thierry Lemasson Stadskaarten: © MICHELIN en © 2006-2017 TomTom . This material is proprietary and the subject of copyright protection, database right protection and other intellectual property rights owned by TomTom or its suppliers . The use of this material is subject to the terms of a license agreement . Any unauthorized copying or disclosure of this material will lead to criminal and civil liabilities . Met dank aan Dominique Auclair, Cristian Catona, Hervé Dubois, Maria Gaspar, Bogdan Gheorghiu, Pascal Grougon, Émilie Reaux, Sophie Roques, Marie Simonet

Het redactieteam heeft de grootste zorg besteed aan de samenstelling en de controle van deze gids . Maar omdat de gegevens voortdurend gewijzigd worden, moet de praktische informatie (prijzen, adressen, bezoekuren, telefoonnummers, bezienswaardigheden, internetadressen.. . .) worden beschouwd als een aanwijzing . Het is dan ook best mogelijk dat bepaalde info bij het verschijnen van deze gids niet helemaal correct of volledig is . Wij kunnen daar niet verantwoordelijk voor worden gesteld . Deze gids bestaat voor en door u; u bewijst ons dan ook een grote dienst door eventuele tekortkomingen of vergissingen te melden . Aarzel niet om ons uw opmerkingen en suggesties over de inhoud van deze gids mee te delen . Bij een eerstvolgende bijgewerkte editie zullen wij daar rekening mee houden .

Contactadres De Groene Reisgids De Groene Reisgids Uitgeverij Lannoo Uitgeverij Terra Lannoo bv Kasteelstraat 97 Postbus 23202 B-8700 Tielt 1100 DS Amsterdam Zuid-Oost degroenereisgids@lannoo be . info@terralannoo nl . www .lannoo .com

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever .

D/2020/45/407 - NUR 512 - ISBN 978-94-014-6871-8