OL AKTIF VOLKENO BLONG Ambae: : Volkeno blong Ambae hemi stap long Tanna: Volkeno blong Gaua we oli save tu olsem smol aelan insaet long Lake Manaro Voui Yasur volkeno hemi volkeno blong Vanuatu Mt Garet, hemi stap lond saed blong Lake we I foam long taem blong irapsen long we fulap man oli stap ko blong luk from we Letas, insaed long crater blong Gaua Island. 6th September 2017. Stael blong irapsen rod iko kasem long maot blong volkeno. Hemi Long 2009, bigfala gas mo sanbis we volke- blong hem long yia 2017 mo 2018, hemi pulum plenti turis ikam long Vanuatu be hemi no is sakem I mekem everi man long ol vilij stap jenis bitwin phreatomagmatik mo kat tu wan histri we I sam long ol aktiviti long west Gaua oli muv iko stap long east strombolian aktiviti. Irapsen blong hem blong hem I bin kilim fulap man I ded. Kaen Gaua . long yia 2017 I makem historikol aktiviti we hemi tek ples long volkeno ia hemi evakuesen blong ful aelan blong Ambae I strombolian aktiviti. go long Pentecost, Santo mo long eli October 2017.

Ambrym:

Tufala maot blong volkeno long , emia Benbow mo Marum tufala ol volcano Karua Volcano:

long wol we tufala istap sakem bigfala amaon Karua hemi wan volkeno we I stap andanit : blong Salfa Daeoxaed gas. Ol gas ia oli save long solwora, hemia bitwin island blong Epi Volkeno blong Lopevi hemi wan aktive mix wetem ol clouds mo save mekem konkon mo long Shepherds Grup. Oli talem strato-volkeno we oli save long hem ol- ren we hemi save spolem ol Karen, wota mo se hemi part blong bigfala volkeno ia sem wan volkeno we is stap sakem helt blong ol man. volcano we I faerap long 1452. Kuwae plante sanbis. Fulap taem win hemi stap volkeno inomo stap naoia be creta blong karem sanbis ia mo sakem long island hem nomo I stil stap yet andanit long sol- blong mo Epi mo stap spolem fu- wora. Ikat ol narafala volkeno andanit long lap karen, wota, helt blong man mo ol solwora tu long eria blong Shepherds. haos.

Blong gat moa infomesen, plis kontaktem Divisen blong Geohazards insaet long Meteorologi mo Geohazards Dipatment long geohaz- [email protected] mo 24686 o luk websaet www.vmgd.gov.vu Ples we Vanuatu I stap long hem SAVE LONG VOLKENO Ol Volkeno Blong Vanuatu

Wanem I hapen long plet baondari? Taem we tufala bigfala plet tufala I pus akensem tufala, I mekem se I kat bigfala presa. Presa I save bild up mo mekem graon I brok mo wan plet hemi go antap mo pusum narawan in ko andanit. Faea o magma we istap andanit long graon, I pusum way blong hem blong kamaot antap and hemia ano hemi fomem volkeno. Ol hot stone mo presa we istap andanit long graon, oli rilis long maot blong volkeno ia. Ol aktiviti ia oli tek ples long ol plet baondari ia. Yumi save fainem fulap volkeno long ol ples we ol bigfala graon or tektonik plet oli mit. Ol ples we ol plet oli mit long hem oli kolem ol plet bao- dari. Be volkeno isave kamaot long ol midel blong ol tektonik plet tu. Long ol plet boundary ia tu I kat fula etkwek or grao I seksek mo sunami istap happen long ol eria ia. Vanuatu istap long west pat blong boundary blong Pacific Plet. Hemi part blong “Ring blong Faea”, we hemi wan chain blong ol volcanoes we oli stap raonem ol saed blong Pacifik Plet. Wan Volkeno ikat:

Taem we graon hemi brok olsem, I save mekem bigfala etkwek o graon I seksek. Sapos we graon I brok andanit long solwota, bae hemi save mekem sunami tu. Taswe Iong ol plet baondari I save kat ol volkeno, graon I seksek mo sunami.

IRD Noumea, 2004