Pragnienie Wolności Mamy We Krwi
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
KLEEBERG - OSTATNI GENERAŁ WRZEŚNIA EDERACIBARSCY BITWA POD KOCKIEM 1939 ROKU ierz Pułaski - piorun wojn -a ~ ·o= lS ~ <1$ ..-'<: "' oo.. ~ ~ NR 4 (4) 2017 NR 1 (5) 2018 100. rocznica ~ odzyskania niepodległości o c,. LO o "'I'- Pragnienie wolności 00 "' LO "N z mamy we krwi (/) I'- 'ć! c,. NA POCZĄTEK 3 ANNA PUTKIEWICZ REDAKTOR NACZELNY NIEWOLA, W KTÓREJ WZRASTAŁY KOLEJNE POKOLENIA, WYZNACZAŁA JEDEN KIERUNEK MYŚLI – O ZBROJNYM ODZYSKANIU SUWERENNOŚCI. STĄD PŁOMIENIE POWSTAŃ, KTÓRE TRAWIŁY OJCZYZNĘ, I OGIEŃ PODKŁADANY POD ŻARLIWE POLSKIE SERCA PRZEZ NIE ZAWSZE ŻYCZLIWE RĘCE. NADZIEJA WBREW NADZIEI – TO WIELKI MIT POLSKI, KTÓRY ZMAGA SIĘ FOT. CEZARY POMYKAŁO FOT. OD WIEKÓW Z RÓWNIE WIELKĄ POLITYKĄ. racownicy Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie mozolnie próbują dokonać niemożliwego i odtworzyć losy oryginalnego sztandaru, który w 1918 r. po kilkudziesięciu latach wyjęto z ukrycia i przekazano powstańcom wielkopolskim. Zgodnie z wolą niezna- nego twórcy, otrzymać go mieli jedynie żołnierze odrodzonej Polski. PWywalczona wolność, ten sen wyśniony, jest jednak wówczas zjawiskiem na tyle nieznanym, że trudno przestawić nagle tę wielopokoleniową projekcję skierowaną na zbrojną walkę o niepodle- głość w ogólnonarodowe myślenie o służbie dla wolnego już kraju. Realna polityka obcych mocarstw zbyt dobrze rozpoznawała nasze mity, za które zawsze gotowi byliśmy płacić najlepszą krwią. „Biliście się niezwykle dzielnie panowie, lecz wynik wojny przesądzony jest już od dwóch tygodni” – taką wymianę zdań z niemieckim oficerem opisał polski jeniec, żołnierz gen. Franciszka Kleeber- ga w liście do rodziny. To prawda, bili się znakomicie, taktyka kontruderzeń zastosowana przez Generała zatrzymała pochód niemieckiej dywizji. Przed Kleebergiem – tym zdolnym, ale wyraźnie niedocenianym przed wojną dowódcą, który realizuje energicznie zbyt opieszałe rozkazy Wodza Naczelnego – leżą jednak meldunki o braku amunicji, żywności i lekarstw. I kwintesencja samot- ności i odpowiedzialności dowódcy. Droga do niewoli jest ostatnią drogą polskiego Generała. Ktoś jednak odprowadza ich wzrokiem i na dymiącym wciąż pobojowisku pod Wolą Gułowską przysięga zemstę i zbiera broń. Niemiecki oficer miał rację – wynik wojny jest ustalony, ale pierwsze pokolenie urodzone w wolnej Polsce myśli wciąż kalkami doświadczeń przodków. Miejscowi chłopcy wiedzą, że broń się jeszcze przyda. Magazynują ją i przechowują z narażeniem życia. Wcześniej organizują prze- rzut grupy kleeberczyków w Świętokrzyskie. Kolejarze mówią, że w tamtejszych lasach jest już polskie wojsko pod dowództwem mjr. Henryka Dobrzańskiego. Nastolatkowie ci niebawem znów posiądą lasy. Staną się wartościowymi żołnierzami tworzących się oddziałów Armii Krajowej na Lubelszczyźnie. Będą się bić pod dowództwem mjr. Mariana Bernaciaka „Orlika” z Niemcami i oddziałami NKWD w ciasnych wąwozach pod Lasem Stockim. Nieśmiertelni polscy zagończycy, których prefiguracją był Kazimierz Pułaski, zdolny oficer liniowy, dowódca, konfederat, drażniący pod jasnogórską twierdzą rosyjskiego płk. Iwana Drewicza na tyle skutecznie, że ten nękany przez polską piechotę uchodzi pokonany. Pułaski nie odpoczywa, dogania własną śmierć na antypodach. Sędziwy dziś ostatni żołnierz „Orlika”, ów chłopak spod Woli Gułowskiej ściska w rękach lornetkę. To prezent od oficera spod Kocka, któremu pomógł przejść do lasu. „Byliśmy żołnierzami. My chcieliśmy tylko wolnej Polski”– mówi do mnie z mocą. Mity polskie nie mają w sobie niczego mitycznego. Pragnienie wolności mamy we krwi. Zapraszam do lektury. NOWY MAGAZYN O TRADYCJI I CHWALE POLSKIEGO ORĘŻA KLEEBERG - OSTATNI GENERAŁ WRZEŚNIA KONFEDERACI BARSCY BITWA POD KOCKIEM 1939 ROKU Kazimierz Pułaski − piorun wojny www.polska-zbrojna.pl NR 4 (4) 2017 ISSN 2543-8735 CENA 9,99 ZŁ (w tym 8% VAT) NR 1 (5) 2018 nr 4-1 1918 2018 100. rocznica odzyskania niepodległości Pragnienie wolności mamy we krwi OKŁADKA: MARCIN DMOWSKI/ SPIS TREŚCI STUDIO GRAFICZNE WIW Powstanie styczniowe Antykomunistyczne KAROL JADCZYK podziemie zbrojne 128 Kadra dowódcza powstania 14 TOMASZ GRENIUCH styczniowego 77 Henryk Flame „Bartek” MACIEJ NOWAK Konfederacja barska 84 Zabić, zasypać, zapomnieć ADAM DANILCZYK 22 Konfederaci − pierwsi powstańcy Uzbrojenie PIOTR KOCYAN Wielcy dowódcy 91 Inżynier Maroszek i jego dzieci ANTONI LENKIEWICZ 32 Generał nieustraszony Motoryzacja PIOTR KORCZYŃSKI JAN TARCZYŃSKI 38 Piorun Wojny 96 Samochody Marszałka Polska sztuka fortyfikacji PIOTR KORCZYŃSKI Zagończycy, śmiałkowie, 42 Twierdze nie do zdobycia najemnicy Rozmowa z Krzysztofem Wielgusem ANNA PASTOREK 108 Zamorska sława polskiego Strategie konkwistadora JULIUSZ S. TYM PIOTR KORCZYŃSKI 46 Bitwa pod Kockiem 116 „Sławny Żyd, Polak prawy” DOMINIK KAŹMIERSKI ROBERT SENDEK 53 Perymetr, czyli jak to 122 Bałkańska awantura na wojence było polskiego powstańca ROBERT SENDEK Generałowie 126 „Draży” droga do Polski ALEKSANDER SZYCHT STEFAN CIARA 128 Nie żałować życia swego 54 Ostatni generał września 1939 DOMINIK KAŹMIERSKI 60 Dziwne miejsce Wojenne epizody WOJCIECH KRAJEWSKI Wojna obronna 134 Amerykanie w Zamościu MARIUSZ NIESTRAWSKI PIOTR SYKUT 62 Lotnictwo Samodzielnej Grupy 140 Ucieczka jachtem „Strzelec II” Operacyjnej „Polesie” do Szwecji Z arsenału Muzeum Zapomniane bitwy Wojska Polskiego ANDRZEJ ŁYDKA 146 Bitwa pod Krzykawką MICHAŁ MACKIEWICZ 68 Hej, kto Polak na bagnety! 14 Klub garnizonowy W cieniu historii ANDRZEJ ŁYDKA 150 Asenterować, narukować PIOTR KORCZYŃSKI i fasować 72 Przez Bałkany do Polski Rozmowa z Andrzejem Kastory SEBASTIAN LIGARSKI Ceremoniał wojskowy 102 Propaganda muzą stanu MARIUSZ KUBAREK wojennego 151 Pogrzeby wojskowe nr 4 / 2017 – nr 1 / 2018 / POLSKA ZBROJNA HISTORIA WOJSKOWY INSTYTUT WYDAWNICZY Aleje Jerozolimskie 97, 00–909 Warszawa DYREKTOR WOJSKOWEGO INSTYTUTU WYDAWNICZEGO Maciej Podczaski, tel. 261 845 365, 261 845 685, faks 261 845 503; [email protected] POLSKA ZBROJNA. HISTORIA REDAKTOR NACZELNY Anna Putkiewicz, tel. 261 846 764; [email protected] 22 SEKRETARZ REDAKCJI Małgorzata Łętowska, tel. 261 845 165; [email protected] REDAKCJA 77 Piotr Korczyński, Aleksander Szycht, tel. 261 845 604; [email protected] GRAFIKA Marcin Dmowski (kierownik), Marcin Izdebski (projekt szaty graficznej i opracowanie), Andrzej Witkowski (fotoedytor), tel. 261 845 579 STALE WSPÓŁPRACUJĄ: 32 Anna Dąbrowska, Maciej Chilczuk, prof. Andrzej Gąsiorowski, Jarosław Godlewski, dr Grzegorz Jasiński, Mikołaj Kubacki, 54 płk Mariusz Kubarek, Łukasz Jędrzejczak, Sztandary Wojska Polskiego Historie ocalone Tadeusz Jeziorowski, prof. Mirosław Lenart, ppłk Andrzej Łydka, Michał Mackiewicz, JAROSŁAW PYCH PIOTR KORCZYŃSKI dr Mariusz Niestrawski, dr Adam A. Ostanek, 156 Chorągwie konfederatów barskich 176 Szwoleżerowie walczą do końca dr Konrad Paduszek, dr Marcin Paluch, dr Anna Pastorek, Rozmowa z Henrykiem Prajsem prof. Waldemar Rezmer, Paweł Rozdżestwieński, dr Jan Tarczyński, prof. płk Juliusz S. Tym, Pamiątki polskie dr Krzysztof Wielgus, M. Renata Wilewska, TOMASZ ZAWISTOWSKI Kawalerowie Virtuti Militari prof. Wojciech Włodarkiewicz, Tadeusz Wróbel, 158 Sztandar w rękach wroga ANNA DĄBROWSKA Łukasz Zalesiński, Tomasz Zawistowski 181 Testament gruzińskiego oficera OPRACOWANIE STYLISTYCZNE Historia mundurów Izabela Husarzewska-Tobiasz, January Szustakowski Wojska Polskiego Wielkie kolekcje PAWEŁ ROZDŻESTWIEŃSKI ROBERT MARCINKOWSKI MARKETING I PROMOCJA 182 Przewodnik po miejscach, których Agnieszka Karaczun, Anita Kwaterowska (tłumacz), 162 Żołnierze spod Kocka Małgorzata Szustkowska, Piotr Zarzycki, już nie ma tel. 261 845 387, 261 845 180, Wojna i sztuka faks 261 845 503; [email protected] Notatnik kolekcjonera M. RENATA WILEWSKA DRUK: 164 Portret Józefa Piłsudskiego ANDRZEJ WITKOWSKI ARTDRUK, ul. Napoleona 4, 185 Świat filokartystyki 05-230 Kobyłka, www.artdruk.com Orzeł biały PRENUMERATA Zamówienia na prenumeratę wydań papierowych TOMASZ ZAWISTOWSKI „Polski Zbrojnej. Historia” można składać przez: 168 Za wierną służbę 42 www.polska-zbrojna.pl KOLPORTAŻ I REKLAMACJE Polskie ordery, odznaczenia Poczta Polska Usługi Cyfrowe Sp. z o.o. i odznaki honorowe ul. Duninowska 9a, 87–823 Włocławek tel. 542 315 201, 502 012 187; TADEUSZ JEZIOROWSKI [email protected] 172 Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918−1921 PARTNER Narodowe Archiwum Cyfrowe. 170 tysięcy zdjęć online na www.nac.gov.pl Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze odzwierciedla stanowisko redakcji. Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzega sobie prawo do skrótów i zmiany tytułów. Egzemplarze kwartalnika w wojskowej dystrybucji wewnętrznej są bezpłatne. Informacje: tel. 261 840 400. 96 Zasady przekazywania redakcji kwartalnika „Polska Zbrojna. Historia” materiałów tekstowych i graficznych opisuje regulamin dostępny na stronie głównej portalu polska-zbrojna.pl. 6 ALBUM RODZINNY Żołnierze Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” na trasie Parczew-Milanów, 29 lub 30 września 1939 r. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe nr 4 / 2017 – nr 1 / 2018 / POLSKA ZBROJNA HISTORIA LOŻA HONOROWA 7 BOHDAN URBANKOWSKI POETA, DRAMATURG, FILOZOF Marzenia prawdziwe i fałszywe ózef Piłsudski zauważył kiedyś, że „tylko ten człowiek godzien jest nazwy człowieka, który wyznaje swoje idee czynem”. Marzenia bez czynów to frazesy, którymi oszukujemy innych i samych siebie. Od dzieciństwa marzeniem Piłsudskiego była niepodległa Polska. Przyszły Naczelnik wychowywał się na legendach powstania styczniowego i Państwa Podziemnego, Jna Pieśni Legionów, poezji romantyków i powieściach Sienkiewicza. To była Polska, która wbrew historii istniała. Gdy zaczął o nią walczyć