TEKNOLOJİ KABULÜ VE TEKNOLOJİK YATKINLIĞIN TÜKETİCİLERİN DİJİTAL YAYIN PLATFORMLARINI KULLANIM NİYETİ Ve SIKLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Pazarlama Bilim Dalı TEKNOLOJİ KABULÜ VE TEKNOLOJİK YATKINLIĞIN TÜKETİCİLERİN DİJİTAL YAYIN PLATFORMLARINI KULLANIM NİYETİ ve SIKLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ Ahmet Can ŞENLİK Yüksek Lisans Tezi Ankara, 2021 TEKNOLOJİ KABULÜ VE TEKNOLOJİK YATKINLIĞIN TÜKETİCİLERİN DİJİTAL YAYIN PLATFORMLARINI KULLANIM NİYETİ ve SIKLIĞI ÜZERİNE ETKİLERİ Ahmet Can ŞENLİK Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı Pazarlama Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Ankara, 2021 KABUL VE ONAY Ahmet Can Şenlik tarafından hazırlanan “Teknoloji Kabulü ve Teknolojik Yatkınlığın Tüketicilerin Dijital Yayın Platformlarını Kullanım Niyeti ve Sıklığı Üzerine Etkileri” başlıklı bu çalışma, 28/04/2021 tarihinde yapılan savunma sınavı sonucunda başarılı bulunarak jürimiz tarafından Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmiştir. _____________________________________________ Prof. Dr. Alper ÖZER (Başkan) _____________________________________________ Doç. Dr. Pınar BAŞGÖZE (Danışman) _____________________________________________ Doç. Dr. Selma KALYONCUOĞLU _____________________________________________ Doç. Dr. Canan ERYİĞİT _____________________________________________ Doç. Dr. Öznur ÖZKAN TEKTAŞ Yukarıdaki imzaların adı geçen öğretim üyelerine ait olduğunu onaylarım. Prof. Dr. Uğur ÖMÜRGÖNÜLŞEN Enstitü Müdürü YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI Enstitü tarafından onaylanan lisansüstü tezimin/raporumun tamamını veya herhangi bir kısmını, basılı (kâğıt) ve elektronik formatta arşivleme ve aşağıda verilen koşullarla kullanıma açma iznini Hacettepe Üniversitesine verdiğimi bildiririm. Bu izinle Üniversiteye verilen kullanım hakları dışındaki tüm fikri mülkiyet haklarım bende kalacak, tezimin tamamının ya da bir bölümünün gelecekteki çalışmalarda (makale, kitap, lisans ve patent vb.) kullanım hakları bana ait olacaktır. Tezin kendi orijinal çalışmam olduğunu, başkalarının haklarını ihlal etmediğimi ve tezimin tek yetkili sahibi olduğumu beyan ve taahhüt ederim. Tezimde yer alan telif hakkı bulunan ve sahiplerinden yazılı izin alınarak kullanılması zorunlu metinlerin yazılı izin alınarak kullandığımı ve istenildiğinde suretlerini Üniversiteye teslim etmeyi taahhüt ederim. Yükseköğretim Kurulu tarafından yayınlanan “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” kapsamında tezim aşağıda belirtilen koşullar haricince YÖK Ulusal Tez Merkezi / H.Ü. Açık Erişim Sisteminde erişime açılır. o Enstitü/fakülte yönetim kurulu kararı ile tezimin erişime açılması mezuniyet tarihimden itibaren 2 yıl ertelenmiştir (1). o Enstitü/fakülte yönetim kurulunun gerekçeli kararı ile tezimin erişime açılması mezuniyet tarihimden itibaren …ay ertelenmiştir (2). o Tezimle ilgili gizlilik kararı verilmiştir (3). 21/05/2021 Ahmet Can ŞENLİK 1“Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” Madde 6. (1) Madde 6.1. Lisansüstü tezle ilgili patent başvurusu yapılması veya patent alma sürecinin devam etmesi durumunda, tez danışmanının önerisi ve enstitü anabilim dalının uygun görüşü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulu iki yıl süre ile tezin erişime açılmasının ertelenmesine karar verebilir. (2) Madde 6.2. Yeni teknik, materyal ve metotların kullanıldığı, henüz makaleye dönüşmemiş veya patent gibi yöntemlerle korunmamış ve internetten paylaşılması durumunda 3. şahıslara veya kurumlara haksız kazanç imkânı oluşturabilecek bilgi ve bulguları içeren tezler hakkında tez danışmanının önerisi ve enstitü anabilim dalının uygun görüşü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulunun gerekçeli kararı ile altı ayı aşmamak üzere tezin erişime açılması engellenebilir. (3) Madde 7.1. Ulusal çıkarları veya güvenliği ilgilendiren, emniyet, istihbarat, savunma ve güvenlik, sağlık vb. konulara ilişkin lisansüstü tezlerle ilgili gizlilik kararı, tezin yapıldığı kurum tarafından verilir. Kurum ve kuruluşlarla yapılan iş birliği protokolü çerçevesinde hazırlanan lisansüstü tezlere ilişkin gizlilik kararı ise, ilgili kurum ve kuruluşun önerisi ile enstitü veya fakültenin uygun görüşü üzerine üniversite yönetim kurulu tarafından verilir. Gizlilik kararı verilen tezler Yükseköğretim Kuruluna bildirilir. Madde 7.2. Gizlilik kararı verilen tezler gizlilik süresince enstitü veya fakülte tarafından gizlilik kuralları çerçevesinde muhafaza edilir, gizlilik kararının kaldırılması halinde Tez Otomasyon Sistemine yüklenir. * Tez danışmanının önerisi ve enstitü anabilim dalının uygun görüşü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulu tarafından karar verilir. ETİK BEYAN Bu çalışmadaki bütün bilgi ve belgeleri akademik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi, görsel işitsel ve yazılı tüm bilgi ve sonuçları bilimsel ahlak kurallarına uygun olarak sunduğumu, kullandığım verilerde herhangi bir tahrifat yapmadığımı, yararlandığım kaynaklara bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunduğumu, tezimin kaynak gösterilen durumlar dışında özgün olduğunu, Tez danışmanım Doç. Dr. Pınar BAŞGÖZE danışmanlığında tarafımdan üretildiğini ve Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez Yazım Yönergesine göre yazıldığını beyan ederim. Ahmet Can Şenlik iv …. Annem, Babam ve Kardeşime… v TEŞEKKÜR Tez yazım sürecimin büyük bölümünde Ankara dışında olmama rağmen, uzaktan beni hep destekleyen ve yol gösteren değerli danışmanım Doç. Dr. Pınar BAŞGÖZE’ye sabrı, desteği ve ilgisi için teşekkürlerimi sunarım. Değerli jüri üyesi hocalarım Prof. Dr. Alper ÖZER, Doç. Dr. Canan ERYİĞİT, Doç. Dr. Öznur ÖZKAN TEKTAŞ ve Doç. Dr. Selma KALYONCUOĞLU’na çalışmama yapmış oldukları değerli katkıları ve yorumları için teşekkürlerimi sunarım. Tez sürecinde, tecrübeleriyle bana yol gösteren ve ihtiyacım olduğu her an yardım eden arkadaşlarım Damla YILDIZ, Yaprak ATAY ve Selçuk Canberk DAĞTEKİN’e teşekkür ederim. Ayrıca, analiz sürecinde bana yol gösteren ve destek olan Dr. Öğr.Üyesi Mustafa ASLAN hocama teşekkür ederim. Son olarak, ringrazio Angelica POMPILI, che mi ha sempre motivato e supportato. Son olarak, beni her durumda destekleyen, maddi manevi her koşulda yanımda olan annem Servet ŞENLİK ve babam Mehmet ŞENLİK ile kardeşim Barış Şenlik’e teşekkür ederim. İyi ki varsınız! vi ÖZET ŞENLİK, Ahmet Can. Teknoloji Kabulü ve Teknolojik Yatkınlığın Tüketicilerin Dijital Yayın Platformlarını Kullanım Niyeti ve Sıklığı Üzerine Etkileri., Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2021. Bilgi ve iletişim teknolojileri (ICT) son yıllarda hızlı değişiklikler yaşamaktadır. Bu teknolojilerin işletmeler üzerindeki etkileri, firmaların iş yapma ve müşterileriyle iletişim kurma yöntemlerinin teknolojiyle bütünleşmesiyle birlikte artmaktadır. Benzer şekilde tüketicilerin de yaşamını olumlu yönde etkilemektedir. Bu yönüyle söz konusu teknolojik ürün ve hizmetlere olan talep de giderek artmaktadır. Ancak, yeni teknolojilerin sonuçları her zaman şirketleri ve tüketicileri olumlu etkilememektedir. Teknolojideki sürekli değişim ve gelişme, beraberinde kaçınılmaz olarak yeni riskler ve zorlayıcı durumlar getirmektedir. Teknolojik gelişmelerin ikili doğası, yeni fırsatların yanı sıra firmalar için yeni risk ve tehditlere de yol açmaktadır. Bu durum, tüketicinin teknolojik ürün ve hizmeti kabul davranışını da etkilemektedir. Bu nedenle, tüketicilerin teknoloji kabul davranışını etkileyen faktörlerin anlaşılması, işletmelerin de teknolojinin yarattığı tehditlerin üstesinden gelmesine ve yeni pazar fırsatlarını yakalamasına yardımcı olmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmanın amacı Türkiye’deki abonelik temelli dijital video (SVoD) platformları kullanıcılarının, Covid-19 salgını sürecinde SVoD platformlarını kullanmaya devam etme niyetini ve kullanım sıklıklarını etkileyen faktörleri incelemektir. Bu amaçla, kullanmaya devam etme niyetinin öncüllerini iki farklı perspektiften birleştiren kavramsal bir çerçeve geliştirilmiştir. Birleşik Teknoloji Kabulü ve Kullanımı Teorisi/Modeli 2’nin (UTAUT2) teknoloji merkezli bakış açısı ile Teknolojik Yatkınlık İndeksi 2.0’ın (TRI 2.0) birey merkezli yaklaşımı birleştirilerek, SVoD kullanmaya devam etme niyetinin çok yönlü şekilde incelenmiştir. SmartPLS 3.0 yazılımı ile kısmı en küçük kareler yöntemiyle yapısal eşitlik modellemesi analizi yapılmıştır. Sonuçlar, tüketicilerin SVoD platformlarını kullanmaya devam etme niyetlerinde etkili olan faktörlerin, Performans Beklentisi, Hedonik Motivasyon, Fiyat Değeri ve Alışkanlık olduğunu göstermektedir. Anahtar Sözcükler Teknoloji Kabulü, UTAUT2, Teknolojik Yatkınlık, TRI 2.0, SVoD, COVID-19. vii ABSTRACT ŞENLİK, Ahmet Can. The Effects of Technology Acceptance and Technology Readiness on Consumers' Intention and Frequency of Using Subscription Video on Demand Platforms., Master’s Thesis, Ankara, 2021. Information and communication technologies (ICT) have been experiencing rapid changes in recent years. The effects of these new technologies on businesses increase with the integration of technology in the way companies do business and communicate with their customers. Similarly, it affects the lives of consumers positively. In this respect, the demand for technological products and services is increasing gradually. However, the results of new technologies do not always positively affect companies and consumers. Continuous change and development in technology inevitably bring new risks and challenging situations. The dual nature of technological developments creates new risks and threats for companies as well as new opportunities. This situation also affects the consumer behavior of accepting technological products and services.