Te Erpe-Mere Computermodellering Als Methode, Hoogwaterbeheer Als Doel
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
te Erpe-Mere Computermodellering als methode, hoogwaterbeheer als doel Ministerie van de Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Vlaamse Gemeenschap afdeling Water afdeling Water De Molenbeek te Erpe-Mere Computermodellering als methode, hoogwaterbeheer als doel Samenstelling en eindredactie Davy Vanham Technum-IMDC in samenwerking met Resource Analysis P/a Wilrijkstraat 37 B-2140 Antwerpen Tel: 03-270 92 95 • Fax: 03-235 67 11 E-mail: [email protected] Redactieadvies Willy Van Hecke, Ivo Terrens (AMINAL - afdeling Water) Fotografie AMINAL – afdeling Water en IMDC Vormgeving www.tabeoka.be Cover naar een idee van Guy Adam Stijl naar een idee van Luk Guillaume Depotnummer D/2002/3241/041 Verantwoordelijke uitgever Paul Thomas, afdelingshoofd AMINAL - afdeling Water Alhambragebouw Emile Jacqmainlaan 20, bus 5 1000 Brussel Inhoud Tel: 02-553 21 11 • Fax: 02-553 21 05 E-mail: [email protected] Colofon / Lijst van alle stroomgebieden 2 Het volledig rapport alsook de overzichtskaarten zijn in te kijken bij de afdeling Water. Voorwoord 4 Bij de afdeling Water kunnen ook publicaties bekomen worden die handelen over modelleringstechnieken en hedendaags hoogwaterbe- De afdeling Water 7 heer. Of bel ons voor een mondelinge toelichting over de problematiek 1. Het stroomgebied van de Molenbeek 8 van de Molenbeek. 2. Het afstromingsgedrag van de Molenbeek 15 Lijst van alle stroomgebieden: Deze brochure over het stroomgebied van de Molenbeek behoort tot 3. Structuur en infrastructuur van de Molenbeek 16 een reeks van 15 brochures die vanaf het jaar 2000 gemaakt werden. 4. Waterkwaliteit van de Molenbeek 20 Ze behandelen de modelleringsstudies van de stroomgebieden die deel uitmaken van het meerjarenprogramma van de afdeling Water, fase 2 5. Het nut van voorspellen 22 (bestek 1997). Deze stroomgebieden zijn: het stroomgebied van de Martjesvaart, de Heulebeek, de waterlopen 6. Welke maatregelen hebben effect? 33 naar het Veurne-Ambacht-gemaal, de Bellebeek, de Molenbeek te Erpe-Mere, de Marke, de Zwalm, de Jeker, de Winterbeek-Kleine Beek- 7. Wat brengt de toekomst? 40 Zwart Water, de Velpe, de Demer tussen Schulen en Webbekom, de Achterflap: overzichtskaart van het stroomgebied Grote Nete - Grote Laak, de Vliet - Molenbeek, de Barebeek en de IJse. Voorwoord De afdeling Water van de Administratie Milieu-, Natuur-, Land- en Waterbeheer stroomgebied en de buffermogelijkheden in de valleigebieden. Bovendien moeten de verschil- (AMINAL) die deel uitmaakt van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap is lende aanspraken op het aanwezige water in het samen met andere instanties verantwoordelijk voor het waterbeheer in Vlaanderen. stroomgebied mee in rekening gebracht worden. Belangen moeten dus worden afgewogen, meer- Zij beheert zelf de grotere onbevaarbare waterlopen. Deze waterlopen zorgen geregeld dere alternatieven met elkaar vergeleken, even- voor overstromingen, waarvan augustus 1996, september 1998 en december 1999 het tueel negatieve effecten ondervangen. meest bekend zijn. Het jaar 2002 spande niettemin de kroon met drie kritieke perioden, Wateroverlast aanpakken namelijk januari-februari 2002, augustus 2002, en zopas de jaarovergang 2002-2003. Om deze principes in de praktijk om te zetten heeft de afdeling Water een aanpak ontwikkeld die bestaat uit studies, overlegstructuren en Het bedwingen van waterlopen is een oud stre- Ongewenste overstromingen beleidsplanning. Deze aanpak wordt via een ven van de mens. Maatregelen die in het verle- We moeten dus respect opbrengen voor het meerjarenprogramma toegepast voor alle water- den genomen werden om wateroverlast te ver- gedrag van het natuurlijk systeem. Meer zelfs, lopen en hun stroomgebied die onder de mijden, hadden vaak heel wat negatieve effec- het kan ons de middelen aanreiken om onze bevoegdheid van de afdeling Water vallen. ten. Ze gaven aanleiding tot een versnelde huidige problemen aan te pakken. afvoer van de neerslag naar stroomafwaarts gele- Overstromingen zijn maar al te vaak een gevolg Infrastructuurwerken aan waterlopen worden gen gebieden. Het overstromingsgevaar werd van het in een eng keurslijf dwingen van de voorafgegaan door studies, uitgevoerd door alleen maar verplaatst, niet opgelost. waterloop. Door de natuurlijke functie van de externe studiebureaus. Men noemt dit modelle- valleigebieden als overstromingsgebied in ere te ringsstudies, omdat er gebruik gemaakt wordt Vandaag de dag wordt echter gestreefd naar herstellen of te vrijwaren op plaatsen waar dit van computermodellen die de werkelijkheid integraal waterbeheer: het duurzaam beheren nog kan, kunnen we overstromingen op onge- nabootsen. Ze laten toe om de effecten van van het aanwezige water rekening houdend met wenste plaatsen aanpakken. Alleen daar waar dit mogelijke ingrepen te voorspellen. Bovendien De Molenbeek aan de Beekkantstraat te Mere (Erpe-Mere) de huidige en toekomstige noden van mens en niet volstaat, moeten aanvullende infrastructuur- wordt steeds uitgegaan van het volledig stroom- bij lage afvoer (boven) en hoge afvoer (onder). natuur. Een onderdeel van integraal waterbeheer werken voorzien worden. gebied. Elke studie is opgebouwd uit 3 luiken: foto’s: IMDC is de waterhuishouding, die zich vooral op de (i) een inventarisatieluik waarin alle watergerela- kwantitatieve aspecten van het waterbeheer Dit principe is in verstedelijkt Vlaanderen niet teerde gegevens worden bijeengebracht en geïn- richt. Integraal waterbeheer impliceert ook een altijd evident, maar het kan. Het herwaarderen terpreteerd naar hun invloed op het watersys- andere visie op hoogwater. Het uitgangspunt van natuurlijke overstromingsgebieden heeft teem; (ii) een hydrologisch luik waarin de karak- daarbij is dat overstromingen een natuurlijk ver- consequenties op de ruimtelijke bestemming en teristieken van de neerslag en de afvoer ervan schijnsel zijn die altijd zullen blijven voorkomen. het huidige landgebruik. Ook de bevolking moet over het land naar de waterloop worden geana- Door het bouwen in overstromingsgebieden hierin haar verantwoordelijkheid opnemen. lyseerd en (iii) een hydraulisch luik waarin de ontstaat er schade. De betrachting van de stroming in de waterloop wordt gesimuleerd en waterbeheerder was en is nog altijd om deze Het binnen dit kader nemen van maatregelen, de effecten van verschillende alternatieve oplos- schade te beperken. Het verleden heeft geleerd vergt een zorgvuldig handelen. Er is een grondig singen voor de bestaande knelpunten worden dat de natuur nooit helemaal door de mens kan inzicht nodig in de af te voeren waterhoeveelhe- voorspeld en vergeleken. bedwongen worden. den, de stromingen van water binnen een 4 De Molenbeek: computermodellering als methode, hoogwaterbeheer als doel De Molenbeek: computermodellering als methode, hoogwaterbeheer als doel 5 De afdeling Water De Dender, De afdeling Water maakt deel uit van de Vlaamse Concreet vertalen deze verschillende aandachts- bevaarbare water- leefmilieu-administratie AMINAL. Zij is actief op punten in de werking van de afdeling Water zich loop onder beheer Lokaal overleg belangrijk verschillende fronten. in allerhande activiteiten: van de De studies worden begeleid door een lokaal Vlaamse Milieumaatschappij, de Vlaamse het opstellen en uitbouwen van meetnetten, data- Administratie wateroverleg: een groep van specialisten die als Landmaatschappij, de NV Aquafin, de afdeling Eerst en vooral concentreert de afdeling Water banken en computermodellen van waterlopen en Waterwegen en waterbeheerder of als vertegenwoordiger van Monumenten en Landschappen van AROHM, zich op de oprichting van een duidelijk rivierbek- ondergrondse waterlagen, het opmaken en over- Zeewezen, is de een bepaald maatschappelijk belang de plaatse- waren vertegenwoordigd in het lokale water- kenbeleid. Een goede overlegstructuur en organi- leggen van beleidsplannen en kaartmateriaal voor ontvangende lijke problemen kennen en die aan de oplossing overleg. satie per stroomgebied is immers nodig om aan waterhuishouding en rivierbekkenbeheer, het waterloop van de kunnen meewerken. Op deze manier ontstaat ‘integraal’ waterbeheer te doen. Daarbij worden opstellen van wetgeving voor het beheer van Molenbeek. Door door het samenbrengen van verschillende disci- Met deze brochure wenst de afdeling Water de oppervlaktewater, grondwater, waterloopstructuur oppervlaktewater, grond- en drinkwater, het sen- het grote verval plines en bevoegdheden een ruim draagvlak betrokkenen in te lichten over de gevolgde en oevers met de bijhorende levensgemeenschap- sibiliseren en stimuleren van burgers, bedrijfssec- van het afwaartse voor de te nemen maatregelen. methode en de geplande maatregelen die de pen, als één samenhangend watersysteem toren en overheden, het ontwerpen, uitvoeren, stuk van de komende jaren in het stroomgebied van de beschouwd en beheerd. Verschillende aspecten ondersteunen, adviseren, vergunnen en controle- Molenbeek veroor- De resultaten van de studies en het overleg Molenbeek zullen worden uitgevoerd. Zij moe- waaronder milieu, ruimtelijke ordening, land- ren van concrete projecten waaronder de bouw en zaken de daarrond worden vervolgens neergeschreven in ten in eerste instantie de wateroverlastproble- schap, recreatie en economische sectoren worden aanleg van overstromingsgebieden en wachtbek- Denderpeilen beleidsplannen, die het integraal waterbeheer in men aanpakken. Het ontwerp van deze werken bij dit beheer betrokken. kens, computergestuurde pompstations en kunst- evenwel geen Vlaanderen moeten omzetten naar de praktijk. steunt op de resultaten van deze studie. Later