Położenie Geograficzne

Załącznik nr 1 do UCHWAŁY Nr XXIV/99/2012 RADY MIEJSKIEJ W MILICZU z dnia 4 czerwca 2012 r.

Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Milicza na lata 2007-2013

Milicz 2011

Spis treści

1. Diagnoza sytuacji społeczno-ekonomicznej miasta Milicz ...... 4 1.1. Położenie geograficzne ...... 4 1.2. Ludność i demografia ...... 5 1.3. Infrastruktura techniczna ...... 8 1.3.1. Sieć wodociągowa ...... 8 1.3.2. Sieć kanalizacyjna ...... 9 1.3.3. Sieć gazowa ...... 9 1.3.4. Sieć energetyczna ...... 10 1.3.5. Gospodarka odpadami ...... 10 1.3.6. Drogi i komunikacja ...... 11 1.4. Historia miasta i obiekty dziedzictwa kulturowego ...... 13 1.5. Walory turystyczne ...... 19 1.6. Struktura lokalnej gospodarki ...... 23 1.7. Oświata i wychowanie ...... 26 1.8. Ochrona zdrowia ...... 26 1.9. Kultura ...... 28 1.10. Sport i Rekreacja...... 29 1.11. Organizacje pozarządowe ...... 34 2. Wyznaczanie obszaru rewitalizowanego ...... 39 2.1. Uspołecznienie procesu przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji .. 39 2.2. Metoda identyfikacji obszaru rewitalizowanego ...... 40 2.3. Diagnoza miasta pod względem przyjętych kryteriów identyfikacji obszaru wsparcia ...... 41 Kryterium 1. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia ...... 41 Kryterium 2. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia ...... 45 Kryterium 3. Niekorzystne trendy demograficzne ...... 47 2.3. Tereny powojskowe i poprzemysłowe ...... 49 2.4. Mniejszości narodowe ...... 49 2.5. Potrzeby osób niepełnosprawnych ...... 49 2.6. Wydajność energetyczna budynków ...... 50 3. Diagnoza obszaru rewitalizowanego ...... 51 3.1. Wyznaczenie obszaru wsparcia ...... 51 3.2. Analiza SWOT dla obszaru wsparcia ...... 54 3.3. Diagnoza obszaru rewitalizowanego pod względem przyjętych kryteriów identyfikacji ...... 60 Kryterium 1. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia ...... 60 Kryterium 2. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia ...... 62 Kryterium 3. Niekorzystne trendy demograficzne ...... 63 Zestawienie kryteriów wyznaczenia obszaru rewitalizacji ...... 64 3.4. Identyfikacja obszaru wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych ...... 65 Wyznaczenie obszaru wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych ...... 65 Kryterium 1. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia ...... 68 Kryterium 2. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia ...... 69 Kryterium 3. Porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego ... 70 Zestawienie kryteriów wyznaczenia obszaru rewitalizacji dla inwestycji mieszkaniowych ...... 74 3. 5. Cele rewitalizacji ...... 75

3.5.1. Uspołecznienie procesu określania celów rewitalizacji ...... 75 3.5.2. Zidentyfikowane cele rewitalizacji ...... 75 3.5.3. Wskaźniki określające cele rewitalizacji ...... 79 4. Ocena oddziaływania LPR-u na środowisko ...... 81 Załącznik 1. Listy zadań...... 85 Załącznik 2. Lista zadań przedsiębiorców wpisanych do LPR .... 93 Załącznik 3. Lokalizacja inwestycji ...... 94

1. Diagnoza sytuacji społeczno-ekonomicznej miasta Milicz

1.1. Położenie geograficzne Miasto Milicz położone jest w północnej części województwa dolnośląskiego, na zachodnim skraju kotliny Milickiej, w parku Krajobrazowym Doliny Baryczy. W latach 1975-1998 przynależało administracyjnie do województwa wrocławskiego, zaś od 1999 roku, w wyniku reformy samorządowej, do województwa dolnośląskiego. Stanowi siedzibę gminy miejsko-wiejskiej Milicz, a od 1999 roku również powiatu milickiego. Warte podkreślenia są wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe Milicza oraz korzystne wskaźniki dotyczące stanu środowiska. Przyroda, jaką możemy spotkać dziś w Dolinie Baryczy, to wynik działania człowieka na przestrzeni wieków – hodowli ryb, dbania o lasy oraz uprawy ziemi. Stawy Doliny Baryczy stanowią największy kompleks stawów w Europie, Rezerwat Ornitologiczny Stawy Milickie obejmuje ponad 5000 hektarów, kompleksy leśne to połowa powierzchni Gminy, a 79% jej powierzchni to obszary chronione w formie Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy”. Stawy, lasy, parki, stanowią obecnie tereny, na których znajdują się niezwykle ważne europejskie siedliska różnych gatunków ptaków i innych zwierząt. Gmina prawie w całości objęta jest europejskim system ochrony cennych obszarów przyrodniczych Natura 2000. W 1995 roku Rezerwat Stawy Milickie uznano za jeden z najbardziej znaczących światowych obszarów błotnych i objęto międzynarodową Konwencją Terenów Błotnych Ramsar. W 1998 roku Stawy Milickie zostały wpisane do programu ONZ Living Lakes, gdzie znalazły się obok Delty Dunaju, Jeziora Wiktorii, Bajkału, czyli obszarów wodno-błotnych pod specjalną ochroną.

Ryc. 1. Panorama Stawów Milickich Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Ryc. 2. Park Krajobrazowy „Dolina Baryczy” Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Miasto ma powierzchnię 1 350 ha. Tereny zielone zajmują łącznie (parki spacerowo-wypoczynkowe, zieleńce oraz tereny zieleni osiedlowej) 59,7 ha. W 2010 roku miasto liczyło sobie prawie 12 tys. mieszkańców, zaś gęstość zaludnienia wynosiła 881 osób/km2. Milicz oddalony jest od Wrocławia o 55 km, zaś od Poznania dzieli go 125 km.

1.2. Ludność i demografia Jednym z najważniejszych elementów charakterystyki każdej jednostki terytorialnej jest liczba ludności oraz dynamika jej zmian. Według danych z 2010 roku liczba ludności faktycznie zamieszkałej w mieście wynosiła 11 887 mieszkańców. Odnośnie zmian liczby ludności miasta, w zestawieniu z danymi z lat wcześniejszych, można sformułować twierdzenie, że obserwujemy stosunkowo trwały trend spadkowy. Współczynnik feminizacji ludności miasta, wyrażony liczbą

kobiet przypadających na 100 mężczyzn był w analizowanym okresie względnie stały. W latach 2004-2005 i 2009-2010 wynosił 106, a w latach 2006-2008 – 107. Omawiane trendy obrazuje szczegółowo tabela 1.

Tabela 1. Liczba mieszkańców Milicza w latach 2004-2010 (według faktycznego miejsca zamieszkania) Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ogółem 12113 12069 12001 11931 11898 11876 11887 Kobiety 6229 6224 6204 6170 6159 6120 6118 Mężczyźni 5884 5845 5797 5761 5739 5756 5769 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS

Do głównych czynników kształtujących bilans ludnościowy miasta i jego profil demograficzny zaliczyć należy ruch naturalny ludności (urodzenia i zgony) oraz procesy migracyjne. W latach 2004-2006 obserwować można systematyczny spadek przyrostu naturalnego, który w ostatnim roku analizowanego okresu przyjął wartość ujemną. Od roku 2007 obserwujemy natomiast wzrost przyrostu naturalnego, związany ze wzrostem liczby urodzeń i spadkiem liczby zgonów. Dynamikę zmian przyrostu naturalnego obrazują szczegółowo dane w tabeli 2.

Tabela 2. Ruch naturalny ludności w latach 2004-2010 Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Urodzenia 120 140 125 144 143 144 145 Zgony 110 134 128 134 131 129 125 Przyrost naturalny 10 6 -3 10 12 15 20 Przyrost naturalny na 1000 0,8 0,5 -0,3 0,8 1,0 1,3 1,7 ludności Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS

Do spadku liczby ludności przyczyniają się także procesy migracyjne. W analizowanym okresie więcej osób opuszczało Milicz niż się w nim osiedlało, przyczyniając się tym samym do ujemnego salda migracji. Zahamowanie tendencji zwiększającej się liczby osób opuszczających miasto nastąpiło w roku 2010, w którym Milicz opuściły 173 osoby, zaś osiedliły się 164 osoby. Trudno jednak powiedzieć na ile trwały będzie ten trend. Przedstawione procesy opisują szczegółowo dane zgromadzone w tabeli 3.

Tabela 3. Migracje ludności w latach 2004-2010 Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 W ruchu 124 103 181 166 136 124 154 Zameldowanie wewnętrznym Zagranica 0 3 10 14 6 13 10 W ruchu 176 156 209 218 198 192 161 Wymeldowanie wewnętrznym Zagranica 1 0 61 29 19 12 12 W ruchu -52 -53 -28 -52 -62 -68 -7 Saldo migracji wewnętrznym Zagranica -1 3 -51 -15 -13 1 -2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS

O potencjale demograficznym miasta decydują nie tylko procesy wpływające na liczebność jego populacji, ale również struktura wiekowa mieszkańców. Decydujące znaczenie ma w tym kontekście proporcja ludności w wieku produkcyjnym do ludności w wieku nieprodukcyjnym. W przypadku Milicza można obserwować spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym przy jednoczesnym wzroście udziału w całej populacji osób w wieku poprodukcyjnym. Trendy te świadczą o starzeniu się społeczności miasta. W dłuższej perspektywie może to spowodować powstanie luki demograficznej. Kolejne roczniki osiągające wiek aktywności zawodowej nie będą w stanie zastąpić osób opuszczających rynek pracy. Dynamikę tych procesów obrazuje tabela 4. W związku z opisanymi procesami wskaźniki obciążenia demograficznego, wyrażone liczbą ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadającym na 100 osób w wieku produkcyjnym oraz liczbą ludności w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym, wzrastają.

Tabela 4. Obciążenie demograficzne w mieście Milicz Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ludność w wieku 20,9 20,5 20,1 19,5 19,3 19,2 19,3 przedprodukcyjnym Ludność w wieku 65,7 65,9 65,9 65,9 65,5 64,8 64,1 produkcyjnym Ludność w wieku 13,4 13,5 14,0 14,6 15,2 16,0 16,7 poprodukcyjnym Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób 52,1 51,7 51,7 51,7 52,7 54,3 56,1 w wieku produkcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób 20,3 20,5 21,3 22,1 23,2 24,7 26,0 w wieku produkcyjnym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS

1.3. Infrastruktura techniczna

1.3.1. Sieć wodociągowa Według informacji zaczerpniętych z Banku Danych Lokalnych GUS na koniec roku 2009 z sieci wodociągowej korzystało 95% mieszkańców miasta. Podmiotem zarządzającym siecią jest Zakład Usług Komunalnych w Miliczu. Najstarsze odcinki sieci wodociągowej powstały w 1936 roku. Od tego czasu była ona systematycznie rozbudowywana, ostatnie prace wykonywano w roku 2007. W chwili obecnej sumaryczna długość czynnej sieci rozdzielczej wynosi 38,7 km, zawiera ona 1051 połączeń do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Woda czerpana jest z 6 ujęć (łącznie 22 studnie) wód podziemnych, o łącznej wydajności 844 m3/dobę, zlokalizowanych w Miliczu, Brzezinie Sułowskiej, Gądkowicach, Henrykowie i Bartnikach. W miejscowościach znajdują się również stacje uzdatniania wody. Informacje o sieci wodociągowej, strukturę odbiorców wody oraz zużycie wody prezentują tabele 5-7.

Tabela 5. Sieć wodociągowa w 2010 roku Wyszczególnienie Jednostka Wartość Długość czynnej sieci rozdzielczej km 38,7 Połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i szt. 1051 zbiorowego zamieszkania Woda dostarczona gospodarstwom domowym dam3 484,1 Zużycie wody z wodociągów na 1 korzystającego/ odbiorcę 3 m 44,8 (2009) Korzystający z wodociągów w % ogółu ludności (2009) % 95,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS

Tabela 6. Struktura odbiorców wody z sieci wodociągowej w roku 2010 Ilość odbiorców w % Odbiorcy Ilość odbiorców w sztukach korzystających z sieci Ogółem 8079 99,9 Gospodarstwa domowe 7451 92,2 Odbiorcy komunalni 46 0,6 Przedsiębiorcy / rzemieślnicy 582 7,2 Źródło: Urząd Miejski w Miliczu

Tabela 7. Zużycie wody w Miliczu w dam3/rok Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności Wartość Ogółem 916,5 Przemysł 115,9 Rolnictwo i leśnictwo 46,5 Eksploatacja sieci wodociągowej 41,8 Gospodarstwa domowe 712,3 Źródło: Urząd Miejski w Miliczu

1.3.2. Sieć kanalizacyjna Podmiotem zarządzającym siecią kanalizacyjną jest Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Inwestycji „Dolina Baryczy”. Miasto posiada 3 rodzaje kanalizacji: ogólnospławną, deszczową oraz sanitarną. Zgodnie z danymi GUS z 2010 roku długość sumaryczna czynnej sieci kanalizacyjnej wynosi 30,6 km, a liczba połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania 644. Kanalizacja podobnie jak sieć wodociągowa zaczęła powstawać w latach 30. ubiegłego wieku i stale jest rozbudowywana. W roku 2010 korzystało z niej 89% mieszkańców miasta. Informacje o odbiorcach sieci kanalizacyjnej prezentuje tabela 8.

Tabela 8. Sieć kanalizacyjna i odbiorcy sieci kanalizacyjnej w 2010 roku

Ilość odbiorców w % Odbiorcy Ilość odbiorców w sztukach korzystających z sieci Gospodarstwa domowe 4029 90,03 Odbiorcy komunalni 33 0,74 Przedsiębiorcy / rzemieślnicy 413 9,23 Źródło: Urząd Miejski w Miliczu

Ścieki z kanalizacji odprowadzane są do oczyszczalni ścieków w Miliczu. Jest to oczyszczalnia z podwyższonym usuwaniem biogenów oddana do użytku w roku 1990. Jej moc przerobowa wynosi 6000 m3/dobę. Obecnie wykorzystywana jest w około 50% i przerabia 3616 m3 ścieków na dobę. Zgodnie z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych przewidywane jest zmodernizowanie oczyszczalni.

1.3.3. Sieć gazowa Gazyfikacja miasta rozpoczęła się w 1972 roku. W chwili obecnej z sieci gazowej korzysta 92% mieszkańców. Długość czynnej sieci rozdzielczej wynosi 25,3 km. Ponadto na infrastrukturę gazową składają się 3 stacje redukcyjne II0 i łączna liczba

932 przyłączy. Według informacji na koniec roku 2009 z gazu sieciowego korzystało 3696 gospodarstw domowych, z których 1330 ogrzewała mieszkania gazem. Roczne zużycie gazu wynosiło 2236,90 m3, co w przeliczeniu na jednego odbiorcę oznaczało 605,20 m3. Szczegółowe informacje zawiera tabela 9.

Tabela 9. Sieć gazowa w 2009 roku Wyszczególnienie Jednostka Wartość Długość czynnej sieci ogółem m 25260 Długość czynnej sieci przesyłowej m 422 Długość czynnej sieci rozdzielczej m 24838 Czynne połączenia do budynków mieszkalnych szt. 932 Odbiorcy gazu gosp. dom. 3696 Odbiorcy gazu ogrzewający mieszkania gazem gosp. dom. 1330 Zużycie gazu tys. m3 2236,90 Zużycie gazu na ogrzewanie mieszkań tys. m3 1471,5 Ludność korzystająca z sieci gazowej osoba 10940 Zużycie gazu na 1 korzystającego/odbiorcę m3 605,2 Korzystający z sieci gazowej w % ogółu ludności % 92,1 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS

1.3.4. Sieć energetyczna Miasto jest zelektryfikowane, w 2009 roku odnotowano 4 036 odbiorców energii elektrycznej na niskim napięciu, zaś zużycie energii na niskim napięciu wyniosło 7 441 MWh.

1.3.5. Gospodarka odpadami Milicz posiada 2 składowiska odpadów. Składowisko w Stawcu wybudowano w 1979 roku. Decyzją Starosty Milickiego z dnia 29 kwietnia 2005 roku zostało ono zamknięte z powodu znacznego przekroczenia objętości bryły składowiska jak i powierzchni. Odnośnie drugiego składowiska, zlokalizowanego w Dunkowej i oddanego do użytku w roku 1984, przygotowano dokumentację „Rozbudowa istniejącego komunalnego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w miejscowości Dunkowo”. Projekt planowany jest do dofinansowania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013 w ramach Priorytetu IV Poprawa stanu środowiska naturalnego oraz bezpieczeństwa ekologicznego i przeciwpowodziowego Dolnego Śląska – („Środowisko i bezpieczeństwo ekologiczne”), działanie 4.1 Gospodarka odpadami.

Po zakończeniu prac modernizacyjnych składowisko będzie spełniać wszystkie przewidziane dla tego typu obiektu normy. Projekt zakłada wybudowanie 2 kwater, budynku zaplecza, brodzik, wagę, stawek, odcieków, wodociąg, oświetlenie, zasilanie energetyczne, wiatę z linią do segregacji odpadów i kompostownię odpadów. Obecnie odpady wywożone są do składowiska w Rudnej Wielkiej zarządzanego przez CHEMEKO, przy czym obszar Milicza obsługiwany jest przez Zakład Usług Komunalnych w Miliczu, który w tym celu zatrudnia 12 osób oraz firmę zewnętrzną Alba. W mieście prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów.

1.3.6. Drogi i komunikacja Przez Milicz przebiega 20 km odcinek drogi krajowej nr 15 w kierunku Wrocław- Trzebnica-Gniezno-Toruń-Olsztyn. Jest to droga stosunkowo nowa, o nawierzchni asfaltowej i w dobrym stanie technicznym. Ponadto miasto przecina droga wojewódzka nr 433 Milicz-Żmigród. Szczegółowe informacje odnośnie dróg gminnych zawiera tabela 10.

Tabela 10. Drogi gminne w mieście Milicz Rodzaj nawierzchni Stan nawierzchni Ulica Długość (km) (asfaltowe, kostka, inne) (w skali 1-5) Budowlana 0,251 kostka brukowa bet. 5 Armii Krajowej 0,300 bitumiczna 4 Grota Roweckiego 0,787 bitumiczna 3 11-Listopada 0,214 bitumiczna 3 Sycowska 0,569 bitumiczna 4 Dojazdowa 0,553 bitumiczna/gruntowa 3 Grunwaldzka 0,442 bitumiczna 3 Kasztanowa 0,482 bitumiczna 4 Wierzbowa 0,269 bitumiczna 3 Akacjowa 0,576 bitumiczna 3 Dębowa 0,558 bitumiczna/płyty betonowe 3 Modrzewiowa 0,280 bitumiczna 3 Kopernika 0,785 bitumiczna 4 Mickiewicza 0,541 bitumiczna 4 Kombatantów 0,577 bitumiczna 3 Grzybowa 1,080 bitumiczna 4 Powstańców Wlkp. 1,617 betonowa/bitumiczna 3 Przemysłowa 0,466 bitumiczna/gruntowa 2 Dąbrowskiego 0,844 bitumiczna/bloczki beton. 3

Osadnicza 0,746 bitumiczna/trylinka 2 Puławskiego 0,272 bitumiczna/gruntowa 2 Topolowa 0,468 kostka brukowa betonowa 4 Osiedle 0,466 bitumiczna 4 Mostowa 0,256 gruntowa 2 Kościelna 0,238 kostka bruk. bet/kamienna 5 bitumiczna, beton Długa 0,211 2 smołowy/kostka Rzeczna 0,139 kam. 2 Działkowa 0,336 bitumiczna 4 Łąkowa 0,088 beton smołowy 2 Kuźnicza 0,160 bitumiczna 3 Kościuszki 0,933 bitumiczna 4 Poprzeczna 1,058 bitumiczna/gruntowa 4 Wesoła 0,394 bitumiczna 3 Ks. E. Waresiaka 0,230 bitumiczna 3 1 Maja 0,237 bitumiczna 3 Wrocławska 0,145 bitumiczna 4 Garncarska 0,105 bitumiczna 3 Rynek 0,145 kostka bruk.bet. 4 Szewska 0,13 bitumiczna 3 Krotoszyńska 0,034 bitumiczna 4 Polska 0,071 kostka bruk.bet. 4 Lwowska 0,088 kostka bruk.bet. 4 Zamkowa 0,125 bitumiczna 3 Wałowa 0,157 gruntowa, trylinka 2 Wodociągowa 0,218 gruntowa 2 Piaskowa 0,175 kostka bruk.bet. 5 Polna 0,233 bitumiczna 3 Jasna 0,202 bitumiczna 3 Krótka 0,220 bitumiczna 4 Zielona 0,324 gruntowa 2 Okrężna 0,155 gruntowa 2 Końcowa 0,086 kostka bruk.bet. 4 Brzozowa 0,172 bitumiczna 3 Jaworowa 0,163 bitumiczna 3 Świerkowa 0,167 bitumiczna 3 Klonowa 0,137 bitumiczna 4 Czereśniowa 0,092 bitumiczna 4 Wiśniowa 0,099 bitumiczna 4 Nektarowa 0,144 kostka brukowa bet. 5 Miodowa 0,144 kostka brukowa bet. 5 Słoneczna 0,144 kostka brukowa bet. 5 Pszczela 0,227 kostka brukowa bet. 5 Odrodzenia 0,228 kostka bruk.bet. 5

Rzemieślnicza 0,103 kostka bruk.bet. 5 Lotnicza 0,141 kostka bruk.bet. 5 Krzywa 0,354 kostka bruk.bet./gruntowa 3 Nowowiejska 0,230 kostka bruk.bet. 5 Spółdzielcza 0,554 kostka bruk.bet. 5 Poziomkowa 0,088 kostka bruk.bet. 5 Kamienna 0,088 gruntowa 2 Ogrodowa 0,296 kostka bruk.bet. 5 Kwiatowa 0,100 gruntowa 2 Źródło: Urząd Miejski w Miliczu

Na infrastrukturę drogową w mieście składa się ponadto 238 miejsc parkingowych. Liczba ta jest niewystarczająca, zwłaszcza w pobliżu planowanego obszaru wsparcia, co przyczynia się do powstawania uciążliwości i zagrożeń w ruchu drogowym.

1.4. Historia miasta i obiekty dziedzictwa kulturowego Pierwsze wzmianki o Miliczu pojawiły się w 1136 roku. Prawa miejskie osada uzyskała około 1300 roku. Gród milicki był siedzibą kasztelanii należącej do 1358 roku do biskupstwa wrocławskiego. W 1358 roku biskupstwo sprzedało miasto z kasztelanią księciu Konradowi I Oleśnickiemu. Za panowania tej dynastii wybudowany został zamek otoczony w czasach późniejszych fosą. Ostatni z Piastów Oleśnickich zmarł 1492 roku, a miasto wraz z warownią przeszło w ręce króla Czech, Władysława Jagiellończyka, który następnie przekazał je Zygmuntowi Kurzbachowi. W 1590 roku Milicz przeszedł w ręce rodziny Maltzanów, która wniosła pałac klasycystyczny (1790-99), założyła pierwszy na Śląsku park w stylu angielskim (50 ha), jak również zbudowała dwa kościoły – Łaski (1709) i św. Anny (1807). W połowie XIX wieku miasto posiadało już nowy ratusz, sieć wodociągową i rozpoczętą budowę kanalizacji. W 1875 roku utworzono połączenie kolejowe z Oleśnicą, Wrocławiem i Krotoszynem. Niespełna 20 lat później kolej wąskotorowa połączyła Milicz ze Żmigrodem, Prusicami, Sułowem oraz Trzebnicą. Tuz przed wybuchem I wojny w Miliczu funkcjonowały trzy hotele. Bogata historia miasta i regionu wiąże się z gospodarką opartą w dużym stopniu na hodowli karpia, którą zapoczątkował zakon cystersów. Częste niegdyś posty spowodowały wzrost koniunktury na ryby i w sposób pośredni terminowały rozwój gospodarki stawowej w okolicach Milicza. Założony w 1996 roku Park Krajobrazowy

Doliny Baryczy wskazuje, że dalszy rozwój regionu będzie prawdopodobnie związany z rozwojem turystyki, powiększaniem bazy wypoczynkowej i prowadzeniem upraw ekologicznych.

Ryc. 3. Pałac i park w Miliczu Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Do najważniejszych obiektów dziedzictwa kulturowego zlokalizowanych w mieście należy zaliczyć następujące obiekty: Klasycystyczny kompleks pałacowy –wybudowany pod koniec XVIII wieku według projektu K.G. Geisslera dla Joachima Karola Maltzana. Pałac w swojej architekturze nawiązuje do pałaców Sanssouci i Naues Palais w Poczdamie. Obiekt ma częściowo zachowane oryginalne wnętrza np. wyposażenie sali balowej, na dziedzińcu herbowym ocalały wmurowane kamienne elementy z XV – XVIII wieku przeniesione z poprzedniego zamku oraz ustawiono posąg młodego myśliwego z 1909 roku. Na dziedziniec honorowy znajdujący się przed pałacem wiedzie brama z pseudoklasycystycznymi posągami nimf w kąpieli oraz Dafne i Ledy z łabędziem. Na dziedzińcu znajduje się najpiękniejsza na Śląsku secesyjna fontanna wykonana w 1910 roku przez C. Paczka – Wagnera, a także posągi koni i odlew rzeźby hellenistycznej – „Odpoczywający pięściarz”. Obecnie w pałacu mieści się Zespół Szkół Leśnych, a jego stan techniczny jest dobry.

Ryc. 4. Pałac w Miliczu Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Park Pałacowy w stylu angielskim – powstał na przełomie XVIII i XIX wieku. Jest jednym z pierwszych założonych na Śląsku. W jego obrębie stwierdzono występowanie ok. 80 gatunków drzew i krzewów. Na polanie przed pałacem rośnie m.in. dąb o obwodzie 694 cm, występują cyprysiki błotne, liczne krzewy różaneczników czy azalii pontyjskiej.

Ryc. 5. Pałac wraz z otoczeniem parkowym w Miliczu Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu Milicki Rynek – został gruntownie odnowiony i jest jednym z największych na Dolnym Śląsku. Jest otoczony XIX-wiecznymi kamienicami, które w większości należą do wspólnot mieszkaniowych. Przed wojną w centralnym

punkcie Rynku stał ratusz, który później spłonął, a miejsce jego położenia zaznaczono czarną, bazaltową kostką.

Ryc. 6. Rynek w Miliczu Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Kościół Łaski p.w. św. Andrzeja Boboli – wybudowany w latach 1709-1714 na planie krzyża, ma konstrukcję szachulcową i jest jednym z sześciu śląskich Kościołów Łaski. Powstał jako dowód łaski cesarza Austrii dla śląskich ewangelików. Obecnie jest to kościół katolicki. Bogato zdobiona późnobarokowa chrzcielnica oraz ambona, które się tutaj znajdowały zastały przeniesione w 1955 roku do katedry poznańskiej. Stan techniczny kościoła ocenia się jako dobry.

Ryc. 7. Kościół Łaski p.w. św. Andrzeja Boboli Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Kościół p.w. św. Michała Archanioła – obiekt wybudowany w 1821 roku. Jest to budowla w stylu renesansowym. We wnętrzu kościoła, z oryginalnie rozwiązaną fasadą nawiązującą do wzoru Palliadia, znajduje się podziemna krypta i chrzcielnica z 1561 roku. Obiekt jest po gruntownym remoncie zewnętrznym i wewnętrznym, jego stan techniczny ocenia się jako dobry. Kościół p.w. św. Anny – miejsce stanowiło od czasów średniowiecza ośrodek kultu św. Anny, głównie dla polskojęzycznej ludności tych okolic. Zbudowany w latach 1807-1808. Obecny stan ocenia się jako dobry. Ruiny XIV wiecznego zamku – ruiny znajdują się w parku, a zamek należał w przeszłości do książąt oleśnickich z XIV wieku. Po pożarze w końcu XVIII zamek popadł w ruinę.

Ryc. 8. Ruiny zamku w Miliczu Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Za niezmiernie ważny, choć niematerialny element dziedzictwa kulturowego uznać należy tradycje związane z hodowlą ryb. Ten rodzaj działalności gospodarczej jest charakterystyczny dla tego regionu już od czasów średniowiecza. Hodowli ryb sprzyjają warunki geograficzne. Decydującą rolę odgrywa tu lokalizacja w rejonie Doliny Baryczy, duża ilość rozlewisk i moczarów. Dziś Milicz znany jest przede wszystkim z hodowli karpia.

Ryc. 9. Stawy Milickie Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

1.5. Walory turystyczne Dzięki sprzyjającym walorom turystyczno-rekreacyjnym oraz historycznym, gmina Milicz jest terenem, który cieszy się dużym zainteresowaniem turystów z kraju i zagranicy. Brak przemysłu, duże połacie lasów o różnej strukturze, bliskość stawów i nieskażonej przyrody gwarantują wspaniały wypoczynek i kontakt z przyrodą.

Ryc. 10. Obserwacje ptaków Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Na terenie gminy Milicz wyznaczono kilkanaście szlaków turystycznych – pieszych, rowerowych, konnych i kajakowych. Dla rowerzystów Dolina Baryczy jest wymarzonym miejscem, gdyż liczna sieć utwardzonych dróg leśnych oraz dróg lokalnych o niskim natężeniu ruchu, piękne krajobrazy, a także urozmaicona rzeźba terenu szczególnie zachęca do wycieczek rowerowych. Warto wspomnieć, że przez Dolinę Baryczy biegnie międzynarodowy szlak rowerowy Eurovelo R9 wiodący od Bałtyku do Adriatyku. Do szlaków pieszych i rowerowych przecinających miasto Milicz zaliczamy: Szlak czerwony „Zamkowy” – prowadzący od Żmigrodu do Milicza-Karłów. Jego długość to prawie 70 km. Szlak łączy ze sobą najczęściej odwiedzane miejsca Doliny Baryczy: zabytkowe miasta, miasteczka, wsie z zabytkowymi zabudowaniami pałacowymi, część stawów milickich. Przechodzi przez zamek żmigrodzki, miejsce po zamku w Sułowie, zamek myśliwski na Wzgórzu Joanny oraz w pobliżu ruin zamku w Miliczu. W Miliczu prowadzi nas od stacji PKP, do starej części miasta - Rynku i dalej do Ośrodka Sportu i Rekreacji w Miliczu – Karłów. Długość szlaku czerwonego prowadzącego przez miasto Milicz to około 5 km.

Szlak Niebieski „Archeologiczny” – stanowi on część dłuższego szlaku archeologicznego prowadzącego przez najciekawsze obiekty archeologiczne północno-wschodniej części Dolnego Śląska. Na terenie Doliny Baryczy szlak łączy ze sobą dawne grody średniowieczne np. grodzisko kasztelańskie w Miliczu, zamki, osady targowe. Na trasie szlaku leżą najciekawsze zbiorniki stawów milickich, z których najstarsze mają genezą średniowieczną, liczne urządzenia służące do spiętrzania wody, groble, jazy, kanały. Na trasie szlaku natrafimy również na dawne ośrodki hutnicze, które wykorzystywały miejscowe pokłady rudy darniowej. Przez miasto Milicz szlak ten prowadzi od dworca PKS, czarnym szlakiem przez centrum Milicza do Grodziska Chmielnik. Długość szlaku niebieskiego w granicach miasta to 4 km. Szlak zielony „Rezerwatów Przyrody” – długodystansowy szlak prowadzący od Krotoszyna do Długołęki. Szlak przecina Dolinę Baryczy i pokazuje jej wyjątkowy krajobraz, stawy rybne, najciekawsze obiekty przyrodnicze. W Miliczu szlak ten prowadzi obok Kościoła św. Anny i OSiR Milicz-Karłów. Szlak żółty „Kwitnącej Azalii” – wokół Milicza: Milicz Karłów, Milicz PKS, Grobowiec, Park w Miliczu, szkółka azalii Kąty, Stawiec, Stawczyk, „Pięć Mostów”, Jaz Sławoszowice, Milicz PKP.

Interesujący jest także szlak wodny po rzece Barycz. W oznaczonych miejscach na brzegach rzeki wybudowane są drewniane pomosty służące do spuszczania kajaków na wodę. Kajaki można wypożyczyć, a w zakres usługi wchodzi zarówno dowiezienie kajaków na wybrane miejsce, jak i jego odebranie z miejsca zakończenia spływu.

Ryc. 11. Szlak kajakowy – oznakowanie Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Ryc. 12. Turystyka kajakowa Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Dla miłośników ptaków niewątpliwą atrakcją jest możliwość ich podglądania na stawach. Służą temu celowi dwie czatownie, a także wysoka wieża obserwacyjna wybudowana przy stawie Grabownica, największym kompleksie Stawno. Zarówno czatownie jak i wieża umożliwiają obserwacje ptaków nawet w niesprzyjających warunkach atmosferycznych. Na terenie tym odnotowuje się obecność blisko 300 gatunków ptaków z czego 166 ma tu swoje tereny lęgowe. Wśród nich znajdują gatunki takie jak żuraw, gęś gęgawa, bielik, bocian czarny, czapla, trzmielojad i wiele innych. Z pięciu kompleksów stawów położonych w środkowej i wschodniej części Parku Krajobrazowego utworzono ornitologiczny rezerwat przyrody.

Ryc. 13. Wieża obserwacyjna Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Specyfika przyrodniczo-krajobrazowa gminy gwarantuje również wspaniały wypoczynek miłośnikom jazdy konnej. Ten rodzaj turystyki znajduje coraz więcej zwolenników i dla nich wytyczono interesujące szlaki konne biegnące przez okoliczne lasy i stawy.

Ryc. 14. Konie na terenie Stawów Milickich Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

Na bazę noclegową miasta składają się hotel „Libero” z 67 miejscami noclegowymi oraz hotel „Widmar” dysponujący 27 miejscami. Wśród obiektów o

niższym standardzie wymienić należy schronisko Centrum Edukacyjno- Młodzieżowego ze 100 miejscami noclegowymi (pokoje 2- , 5-, i 6-osobowe) i dom noclegowy „Borowik”. Ponadto turyści skorzystać mogą z miejsc noclegowych w Zajeździe przy Restauracji Pałacowej oraz w Zajeździe Karłów. Baza noclegowa powiększa się w okresie letnim o Internat Zespołu Szkół Leśnych.

1.6. Struktura lokalnej gospodarki Według informacji Banku Danych Lokalnych na koniec roku 2010 na terenie Milicza prowadziło działalność łącznie 1512 podmiotów gospodarczych. W liczbie tej około 6% stanowiły podmioty sektora publicznego. Najczęściej występującą formą prawną są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. W omawianym roku podmioty tego typu stanowiły 69,6% wszystkich podmiotów gospodarczych. Drugą ważną formą prowadzenia działalności są spółki handlowe, które w liczbie 47 (w tym 13 z udziałem kapitału zagranicznego) stanowią 3,1% wszystkich podmiotów sektora prywatnego. Szczegółowe informacje o liczbie podmiotów gospodarczych i ich formie prawnej zawiera tabela 11.

Tabela 11. Podmioty gospodarki narodowej (rejestr REGON) w 2010 roku Rodzaj podmiotu Liczba Ogółem 1512 Ogółem 94 Państwowe i samorządowe jednostki prawa 43 budżetowego Przedsiębiorstwa państwowe 0 Sektor Spółki handlowe 3 publiczny Spółki handlowe z udziałem kapitału 0 zagranicznego Państwowe i samorządowe jednostki prawa 0 budżetowego, gospodarstwa pomocnicze Ogółem 1418 Osoby fizyczne prowadzące działalność 1052 gospodarczą Spółki handlowe 37 Sektor Spółki handlowe z udziałem kapitału prywatny 10 zagranicznego Spółdzielnie 12 Fundacje 5 Stowarzyszenia i organizacje społeczne 49 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS

Najwięcej podmiotów gospodarczych prowadzi działalność w sferze handlu hurtowego i detalicznego oraz naprawy pojazdów samochodowych, działalność

związaną z obsługą rynku nieruchomości, działa w sferze budownictwa, przetwórstwa przemysłowego i pozostałej działalności usługowej. Liczbę podmiotów gospodarczych według rodzajów działalności zestawiono w tabeli 12.

Tabela 12. Podmioty gospodarcze działające na terenie Milicza w roku 2010 według sekcji PKD Liczba Sekcja PKD 2007 podmiotów Sekcja A Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 31 Sekcja B Górnictwo i wydobywanie 0 Sekcja C Przetwórstwo przemysłowe 113 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, Sekcja D gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do 1 układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i Sekcja E 3 odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Sekcja F Budownictwo 143 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów Sekcja G 459 samochodowych, włączając motocykle Sekcja H Transport i gospodarka magazynowa 74 Działalność związana z zakwaterowaniem i Sekcja I 30 usługami gastronomicznymi Sekcja J Informacja i komunikacja 27 Sekcja K Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 41 Działalność związana z obsługą rynku Sekcja L 206 nieruchomości Sekcja M Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 90 Działalność w zakresie usług administrowania i Sekcja N 21 działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona narodowa; Sekcja O 13 obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Sekcja P Edukacja 51 Sekcja Q Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 74 Sekcja R Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 29 Sekcja S Pozostała działalność usługowa 106 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; Sekcja T gospodarstwa domowe produkujące wyroby i 0 świadczące usługi na własne potrzeby Sekcja U Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS

Listę najważniejszych i zatrudniających największą liczbie pracowników firm milickich zestawiono w tabeli 13.

Tabela 13. Najważniejsze przedsiębiorstwa w Miliczu Nazwa zakładu lub jego właściciel Rodzaj produkcji lub usług Produkcja maszyn i urządzeń ze stali Brokoelmann, Budowa Maszyn i Urządzeń szlachetnej Handel: art. Spożywcze, przemysłowe, Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” nawozy mineralne, pasze treściwe, opał, w Miliczu materiały budowlane Bank Spółdzielczy w Miliczu Instytucja finansowa Produkcyjno-Handlowo-Usługowa Spółdzielnia Wytwórnia pasz Pracy w Miliczu „Texsim” Spółdzielnia Inwalidów w Miliczu Producent kabli i przewodów M H M Sp. z o. o. Elementy meblowe z litego drzewa Producent architektury ogrodowej i domków POLPRO letniskowych Zakład Handlowo-Produkcyjny „Dukat” Produkcja okien i drzwi ‘Widmar” Usługi hotelarskie i gastronomiczne PPHU „Dantar” Hurtownia odzieżowa Spółdzielnia Pracy „Uniwersal” Produkcja artykułów metalowych Zakład Cukierniczy Roman Vogt & Syn Piekarnia, wyroby cukiernicze Stacja paliw, mechanika pojazdowa, skup Art. – Zbyt złomu, myjnia samochodowa „GOPASZ” Wytwórnia pasz i alkoholu PROL-HAND Hurtownia artykułów chemicznych MILMLECZ Hurtownia artykułów mleczarskich MK Collection Firma odzieżowa Restauracja Pałacowa Usługi gastronomiczne i hotelarskie Intertrans Upadłość przedsiębiorcy - syndyk Źródło: Urząd Miejski w Miliczu

W celu pobudzenia lokalnej gospodarki na terenie całej gminy Milicz wprowadzono system zachęt dla przedsiębiorców, które uregulowano uchwałą nr XI/42/11 Rady Miejskiej w Miliczy z dnia 14 lipca 2011 r. w sprawie zwolnień z podatku od nieruchomości. Obejmuje on zwolnienie z podatku od nieruchomości dla przedsiębiorców realizujących nowe inwestycje. Z podatku od nieruchomości zwolnione są budynki, budowle lub ich części, związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, które powstały w wyniku ich budowy przez przedsiębiorcę i są związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Zwolnienie obejmuje także zajęte pod budynki, budowle lub ich części grunty. Zwolnienie przysługuje na okres trzech lat, licząc od momentu powstania obowiązku podatkowego i dotyczy budynków, budowli lub ich części, których budowa została zakończona po dniu wejścia w życie uchwały.

1.7. Oświata i wychowanie Na terenie Milicza funkcjonują trzy placówki przedszkolne, w tym jedna z nich prowadzona jest przez Gminę, a dwie pozostałe przez parafię Kościoła św. Michała Archanioła i Milickie Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych. Realizację zadań z zakresu oświaty i wychowania w zakresie szkolnictwa podstawowego i ponadgimnazjalnego zapewniają Szkoła Podstawowa i Gimnazjum. W bieżącym roku szkolnym do Szkoły Podstawowej uczęszcza 939 uczniów, zaś na poziomie gimnazjalnym naukę pobiera 538 uczniów. Od roku 2005/2006 obserwować można stały spadek liczby uczniów w obu szkołach. Zjawisko to potwierdza zaobserwowane we wcześniejszym rozdziale negatywne trendy demograficzne. Szczegółowe informacje odnośnie demografii uczniów przedstawia tabela 14.

Tabela 14. Uczniowie w szkołach miasta Milicz Rok szkolny Szkoła 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 Szkoła 1086 982 982 985 949 939 Podstawowa Gimnazjum 725 639 608 586 561 538 Źródło: Urząd Miejski w Miliczu

Zarówno w Gimnazjum w jak i Szkole Podstawowej prowadzone są zajęcia dodatkowe, ponadto dzieci mogą korzystać z świetlic oraz sal gimnastycznych: Szkoła Podstawowa: 2 sale o wymiarach 7,50x14,65 (110 m2) oraz 11,35x23,7 (269 m2), Gimnazjum: 2 sale o powierzchni 1080 m2 i 240 m2.

Absolwenci gimnazjum mogą kontynuować naukę na kolejnym szczeblu edukacji w Liceum Ogólnokształcącym, Zespole Szkół im. Tadeusza Kościuszki oraz w Zespole Szkół Leśnych. W Miliczu funkcjonuje również Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Miliczu.

1.8. Ochrona zdrowia Opiekę zdrowotną nad mieszkańcami miasta i gminy Milicz oraz sąsiednich gmin roztacza Wielospecjalistyczny Szpital w Miliczu mieszczący się przy ul. Grzybowej 1 prowadzony przez Milickie Centrum Medyczne Spółka z Ograniczoną

Odpowiedzialnością. W Miliczu szpital funkcjonował od roku 1945, w 1981 roku władze podjęły decyzję o budowie nowego, dużego szpitala, jako jednego ze strategicznych obiektów szpitalnych zabezpieczających ewentualne potrzeby wojskowe. Był to jeden z powodów, że skala inwestycji znacznie przekraczała potrzeby lokalnej społeczności. Budowę rozpoczęto jeszcze w 1984 roku, natomiast zasadniczego postępu robót dokonano w latach 1993-2003. Ostatnie budynki uruchomiono w roku 2008. Szpital posiada oddziały: chorób wewnętrznych, dziecięcy, ginekologiczno-położniczy, chirurgii ogólnej, ortopedyczny, anestezjologii i intensywnej terapii, rehabilitacyjny, noworodkowy, psychiatryczny, psychiatryczny dla dzieci i młodzieży, detoksykacji alkoholowej i terapii uzależnień od alkoholu. Szpital dysponuje bazą diagnostyczną (laboratorium, usg, rtg, pracownia endoskopowa) i stacją dializ. Placówka świadczy również opiekę ambulatoryjną w poradniach: neurologicznej, ginekologiczno-położniczej, chirurgii ogólnej, urazowo-ortopedycznej, okulistycznej, otolaryngologicznej, zdrowia psychicznego i medycyny pracy. Przy szpitalu działa prywatny specjalistyczny gabinet fizjoterapii, od 2010 roku placówka świadczy też usługi okulistyczne w zakresie leczenia zaćmy. W Miliczu funkcjonuje również Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Mil- Med”, gdzie świadczone są usługi z zakresu podstawowej opieki medycznej. Wśród pozostałych placówek świadczących usługi zdrowotne wymienić należy Centrum Profilaktyki i Terapii Psychiatrycznej „Salus” S.C. oraz Prywatną Przychodnię Lekarską „Zdrowa Kobieta”. Mieszkańcy miasta mogą również korzystać z usług lekarzy w prywatnych gabinetach lekarskich, których lista znajduje się poniżej: 1. Prywatny Gabinet Alergologiczny, Milicz, ul. Grota Roweckiego 35/1, 2. Gabinet Dermatologiczny, Milicz, ul. Kopernika 15, 3. Gabinet Lekarski – dermatolog, wenerolog, Milicz ul. Grota Roweckiego 25/2, 4. Prywatny Gabinet Ginekologiczny, Milicz, u. 1-go Maja 2, 5. Prywatny Gabinet Ginekologiczny, Milicz, ul. Wojska Polskiego 13, 6. Prywatny Gabinet Ginekologiczny, Milicz, u. Kopernika 13, 7. Gabinet Laryngologiczny, Milicz, u. Kopernika 13, 8. Gabinet Pediatryczny, Milicz, ul. Grota Roweckiego 6, 9. Pediatryczna Pomoc Wyjazdowa, Milicz, ul. Mickiewicza 12a/3, 10. Prywatny Gabinet Chirurgiczny, Milicz, ul. Kościuszki 38/8, 11. Prywatny Gabinet Internistyczny, Milicz, ul. Dąbrowskiego 6,

12. Prywatny Gabinet Lekarski, Milicz, ul. Trzebnicka 9c, 13. Gabinet Pediatryczny, Milicz, ul. Kościuszki 27, 14. Lekarska Pomoc Wyjazdowa, Milicz, ul. Nektarowa 9, 15. Wyjazdowa Praktyka Lekarska, Milicz, ul. Kościuszki 39/9, 16. Prywatna Specjalistyczna Praktyka Lekarska, Milicz, ul. Wrocławska 4/2, 17. Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska, Milicz, ul. Dąbrowskiego 5, 18. Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska, Milicz, ul. Dąbrowskiego 5, 19. Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska, Milicz, ul. Wojska Polskiego 36/6, 20. Prywatny Gabinet Lekarski – terapeuta manualny, Milicz, ul. Kopernika 7, 21. Spółka Lekarska, Milicz, ul. Krotoszyńska 23, 22. Prywatny Gabinet Lekarski – gabinet psychiatryczny, Milicz, ul. Kopernika 15, 23. Prywatny Gabinet Lekarski – okulista, ul. Kopernika13, 24. Prywatny Gabinet Lekarski, Milicz, ul. 11-Listopada, 25. Gabinet Lekarski Chorób Wewnętrznych, Milicz, ul. Kościuszki 27, 26. Prywatny Gabinet Lekarski – pediatra, Milicz, ul. Mickiewicza 7c/4, 27. Prywatny Gabinet Lekarski , Milicz, ul. Kościuszki 45a/5.

1.9. Kultura Głównym animatorem życia kulturalnego w mieście jest Ośrodek Kultury w Miliczu. Ośrodek posiada salę widowiskową na 200 osób, salę kameralną jak również estradę plenerową, na której odbywają się w okresie wiosenno-letnim występy artystów profesjonalnych i amatorskich. Oprócz wydarzeń kulturalnych w salach ośrodka odbywają się liczne konferencje, sympozja, spotkania. W Ośrodku Kultury odbywają się różnego rodzaju zajęcia np.: koło teatralne, koło szachowe, próby chóru GAUDE, skupiającego dorosłych miłośników śpiewu, rozgrywki brydżowe. Ośrodek organizuje ciekawy i bogaty repertuar kulturalny dla dzieci i dorosłych mieszkańców, m.in. koncerty zespołów, występy artystów, grup teatralnych, spotkania z autorami. Wśród najważniejszych wydarzeń kulturalnych odbywających się cyklicznie wymienić należy Dni Ziemi Milickiej i Święto Karpia. Obie imprezy gromadzą każdorazowo około 3 tys. uczestników.

W budynku Ośrodka Kultury w Miliczu mieści się również Biblioteka Publiczna, która prowadzi bogatą działalność w sferze kultury, zaprasza pisarzy, autorów i innych ludzi kultury. Do najważniejszych wydarzeń kulturalnych o charakterze ponadlokalnym należy zaliczyć Dni Ziemi Milickiej. Organizatorami tego wydarzenia jest Ośrodek Kultury w Miliczu. W trakcie obchodów odbywają się liczne koncerty, czynne są wystawy fotograficzne, malarskie, swoje produkty regionalne prezentują lokalni wytwórcy i właściciele gospodarstw agroturystycznych. Kolejną dużą imprezą jest Święto Karpia, gdzie głównym punktem jest warzenie zupy rybnej dla mieszkańców i turystów, której podstawą jest oczywiście karp z milickich stawów. Organizatorem tego przedsięwzięcia jest Starostwo Powiatowe w Miliczu. Jesienią w Dolinie Baryczy ma miejsce cykl imprez organizowanych w ramach Święta Karpia, są to imprezy plenerowe, bardziej o charakterze ekologicznym, edukacyjnym i turystycznym. W czasie ich trwania przeprowadzane są pokazowe odłowy ryb na stawach, akcja sadzenia dębów w Dolinie Baryczy, prezentacje produktów regionalnych, konkurs dla restauratorów „Mistrz Karpia Poleca”.

Ryc. 15. Odławianie karpia w Miliczu Źródło: Archiwum Urzędu Miejskiego w Miliczu

1.10. Sport i Rekreacja Za organizację działalności sportowo-rekreacyjnej w mieście odpowiedzialny jest Ośrodek Sportu i Rekreacji, który był jednostką organizacyjną Gminy, ale został przekształcony w spółkę prawa handlowego. W mieście jest pełnowymiarowa hala

sportowa z boiskami do siatkówki, koszykówki i piłki ręcznej; stadion sportowy ze sztuczną nawierzchnią, trybunami, pełnym zapleczem sanitarno-socjalnym i sztucznym oświetleniem. Wśród pozostałych obiektów sportowych wymienić należy także basen odkryty o lustrze wody 100/100 znajdujący się pod zarządem OSiR. Mieszkańcy Milicza mogą rozwijać swoje zainteresowania sportowe i hobbystyczne w wielu działających na terenie miasta klubach sportowych. Ich listę zawiera tabela 15.

Tabela 15. Związki i stowarzyszenia sportowe działające na terenie Milicza Nazwa związku, stowarzyszenia, Zakres działalności Ilość uczestników klubu sportowego UKS „Dwójka” Milicz sportowa 25 Miejsko-Gminne Zrzeszenie LZS w sportowa, rekreacyjna i 700 Miliczu turystyczna KS „Barycz” Milicz sportowa 100 ULKS „Bizon” Milicz sportowa 30 Milicki Klub Koszykówki sportowa 20 WKS Śląsk Wrocław – Filia Milicz sportowa 40 UKS „Zieloni” Milicz sportowa 30 KS Milicz” sportowa 30 Milicki Klub Biegacza „Orzeł” sportowa i rekreacyjna 10 Powiatowy Związek Sportowy w sportowa 500 Miliczu Uniwersytet Trzeciego Wieku w rekreacyjna, edukacyjna, 25 Miliczu turystyczna Milickie Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych w sportowa i rekreacyjna 141 Miliczu Polski Związek Wędkarski Oddział w sportowa i rekreacyjna 120 Miliczu Źródło: Urząd Miejski w Miliczu

Aktywność sportowa mieszkańców Milicza znajduje wyraz nie tylko w przynależności do klubów i związków sportowych ale także w organizacji i uczestnictwie w imprezach sportowych. Szczególnie liczne i częste są rozgrywki w piłce nożnej i siatkowej. Ponadto organizowane są zawody zapaśnicze, turnieje tenisa stołowego i ziemnego czy turnieje strzeleckie. Pełną listę zawodów cyklicznie odbywających się na terenie miasta wraz z ich charakterystyką zawiera tabela 16, natomiast w tabeli 17 przedstawiono imprezy organizowane w Miliczu w roku 2011. Ich liczba wskazuje na szeroką ofertę sportowo-rekreacyjną w mieście.

Tabela 16. Imprezy sportowe na terenie miasta Milicz Liczba Zasięg Czas trwania Nazwa imprezy Organizator uczest- imprezy (ilość dni) ników Piłka nożna MGZ LZS w Miliczu, KS Milicka Halowa Piłka Nożna powiatowy 180 400 „Barycz” Milicz Turnieje Drużyn Podwórkowych OSiR Milicz lokalny 30 100 KS „Barycz”, RMG LZS w Turniej o Puchar Doliny Baryczy wojewódzki 2 100 Miliczu, OSiR Milicz Powiatowe Eliminacje do Turnieju „Piłkarska Kadra MGZ LZS w Miliczu powiatowy 10 220 Czeka” Piłka siatkowa Urząd Miejski w Miliczu i Aleja Gwiazd ogólnopolski 2 1000 OSiR Milicz Milicka Liga Siatkówki OSiR Milicz lokalny 60 50 Turnieje piłki Siatkowej UKS „Dwójka” Milicz, OSiR powiatowy 7 100 Chłopców Milicz Turnieje Siatkówki Plażowej OSiR Milicz wojewódzki 6 100 Zapasy WKS Śląsk Wrocław – Filia Ogólnopolski Turniej Młodzików ogólnopolski 2 80 Milicz Eliminacje Mistrzostw Polski WKS Śląsk Wrocław – Filia ogólnopolski 2 90 Juniorów Milicz Mistrzostwa Dolnego Śląska WKS Śląsk Wrocław – Filia wojewódzki 2 120 Seniorów Milicz Ogólnopolski Turniej UKS WKS Śląsk Wrocław – Filia ogólnopolski 2 100 Młodzików Milicz Koszykówka Policyjna Liga Koszykówki Milicki Klub Koszykówki powiatowy 120 150 Turnieje uliczne Milicki Klub Koszykówki powiatowy 5 120 Kolarstwo Mistrzostwa Polski Juniorów ULKS „Orion” Sułów ogólnopolski 2 70 Kulturystyka „Bicie” rekordów Guinessa Milicki Klub Biegacza ogólnopolski 2 200 Ogólnopolski Turniej w Towarzystwa Przyjaciół Wyciskaniu Sztangi Leżąc ogólnopolski 1 30 Sułowa Niepełnosprawnych Biegi Międzynarodowy Bieg Milicki Klub Biegacza ogólnopolski 1 120 „Baryczna” Jesienne Biegi Przełajowe OSiR Milicz lokalny 1 700 Biegaj z Mikołajem OSiR Milicz lokalny 1 350 Inne dyscypliny Rajd Rowerowy Pieczonego TKKF powiatowy 2 50 Karpia Zawody w Duatlonie o puchar RMGZ LZS w Miliczu powiatowy 2 50 „Doliny Baryczy” Turnieje Szachowe o Grand Prix Milicza im. Stanisława Janczyka RMGZ LZS w Miliczu powiatowy 90 120 i „Milicka Jesień Szachowa” Noworoczny Turniej o Grand Milicki Klub Koszykówki powiatowy 1 30 Prix Milicza w Badmintonie Turnieje Strzeleckie z broni RMGZ LZS w Miliczu, lokalny 6 250 pneumatycznej OSiR Milicz Turnieje tenisa Ziemnego o OSiR Milicz powiatowy 30 20 Grand Prix Milicz

RMGZ LZS w Miliczu, Turnieje Tenisa Stołowego powiatowy 3 100 OSiR Milicz Młodzieżowe Turnieje Piłki RMGZ LZS w Miliczu, lokalny 7 60 Ręcznej OSiR Milicz Turnieje brydżowe RMGZ LZS w Miliczu powiatowy 20 60 Źródło: Urząd Miejski w Miliczu

Tabela 17. Kalendarz imprez w Miliczu w roku 2011 Nazwa imprezy Miejsce imprezy Czas imprezy Rozgrywki Milickiej Ligi Halowej Piłki Nożnej – „Port Zacisze Cup”- kontynuacja cyklicznej Hala Sportowa Styczeń – marzec imprezy sportowej Rozgrywki Policyjnej Milickiej Ligi Koszykówki Hala Sportowa Styczeń – marzec Rozgrywki amatorskich drużyn Milickiej Ligi Hala Sportowa Styczeń – marzec Siatkówki Teren Kąpieliska Karłów, Ferie zimowe na sportowo "FERIE 2011" leśniczówka, zajęcia w Luty terenie Mistrzostwa Milicza o Puchar Burmistrza w Hala Sportowa Styczeń sportach siłowych – wyciskanie sztangi leżąc Halowy Turniej Orlików w piłce nożnej - Hala Sportowa Marzec Pierwszy Dzień Wiosny I Turniej Piłki Siatkowej Kobiet o Puchar Hala Sportowa Marzec Burmistrza Gminy Milicz Rywalizacja szkół gimnazjalnych w piłce Hala Sportowa Marzec koszykowej i siatkowej Rajd rowerowy po Dolinie Baryczy dla Tereny rekreacyjne wokół uczestników udział w zawodach strzeleckich z Milicza, wiata Kąpieliska Marzec karabinka pneumatycznego Karłów Turniej szkół ponad gimnazjalnych w piłkę Stadion Miejski Marzec nożną Biegi przełajowe dzieci i młodzieży gminy Teren Kąpieliska Karłów Marzec Milicz Turniej brydża o Puchar Burmistrza Milicza Hala Sportowa Luty Finał Wojewódzki Ligii Małych Mistrzów - Stadion Miejski Marzec Turniej Piłkarski Turniej Miast w Halowej Piłce Nożnej Hala Sportowa Marzec III Wojewódzkie Mistrzostwa Dolnego Śląska Hala Sportowa Marzec Żaków w tenisie stołowym Wiosenna edycja rozgrywek Milickiej Ligi Hala Sportowa Marzec – maj Siatkówki XIII Ogólnopolski Turniej Minisiatkówki SP2, Hala Sportowa Marzec Dziewcząt o Puchar Burmistrza miasta Milicz Tereny rekreacyjne wokół Ogólnopolska akcja "Cała Polska Biega" Maj Kąpieliska Karłów Piknik Majowy – Impreza sportowo - rekreacyjna Rynek w Miliczu Maj Z okazji obchodów Konstytucji 3 maja Turniej Fan Club-ów Dolnośląskich Klubów Stadion Miejski Czerwiec Piłkarskich w piłce nożnej Turniej Drużyn Podwórkowych o Puchar Boisko trawiaste Kąpielisko Maj Burmistrza - Majówka z Piłką Karłów Turniej szkół podstawowych i gimnazjalnych w Hala Sportowa Kwiecień tenisie stołowym Spartakiada Przedszkolaków Hala Sportowa Maj ALEJA GWIAZD SIATKÓWKI 2011 Hala Sportowa Maj Mecz pierwszych reprezentacji POLSKA – Rynek miasta

ROSJA „35 lat Olimpijskiego złota” Jubileuszowy pokazowy mecz uczestników pamiętnego finały z Montrealu ‘76 POLSKA - ZSRR Europejski Tydzień Sportu dla Wszystkich Turniej Gmin i Miast (Imprezy plenerowe, Obiekty należące do Spółki współzawodnictwo szkół, zakładów pracy, Maj – czerwiec (Milicz, Sułów, Gądkowice) klubów i stowarzyszeń sportowych na terenie całej gminy) Wyścig kolarski o Puchar Burmistrza Gminy Milicz pod patronatem Ryszarda Ulice miasta Czerwiec Szurkowskiego w kat. Żaków, młodzików i Masters - Dni Ziemi Milickiej Międzynarodowy Bieg Baryczan - Dni Ziemi Ulice miasta Czerwiec Milickiej Turniej firm w piłkę nożną o Puchar „ART- Stadion Miejski Czerwiec ZBYT” – z okazji Dni Ziemi Milickiej Festyn Rekreacyjno-Sportowy. Jubileusz 75 rocznicy powstania Klubu Sportowego Stadion Miejski- „Barycz” Milicz Czerwiec Kąpielisko Karłów Turniej piłki nożnej Orlików i Młodzików - Dni Ziemi Milickiej Mistrzostwa Dolnego Śląska Juniorów w Hala Sportowa Maj zapasach styl wolny Mistrzostwa Dolnego Śląska w siatkówce Boiska do piłki plażowej Czerwiec plażowej – edycja turnieju Grand Prix Kąpielisko Karłów XIII Ogólnopolski Turniej Minisiatkówki SP2 Maj Chłopców o Puchar Burmistrza miasta Milicz V Wielkanocny Turniej Badminktona Hala Sportowa Kwiecień Wakacyjna akcja - "Lato z piłką" gry i zabawy Stadion Miejski dla dzieci pozostających na wakacje w Lipiec – sierpień boisko Kąpielisko Karłów mieście Sołectwa Gminy Milicz Finał Turnieju Sołectw Gminy Milicz Lipiec Kąpielisko Karłów "Milicka rakieta" - Wakacyjny cykl turniejów w Kąpielisko Karłów tenisie ziemnym (klasyfikacja indywidualna i w Lipiec – sierpień CETS Krośnice parach) Boiską ORLIKi Turnieje w Stretball (koszykówka uliczna) Lipiec – sierpień w miescie Mistrzostwa Milicza w duothlatlon - jazda Kąpielisko Karłów Lipiec rowerem, bieg CYKL IMPREZ SPORTOWO- REKREACYJNYCH „LATO W RYNKU” -Mistrzostwa Milicza w Dart’a -Mistrzostwa Milicza w Armwrestlingu Rynek w Miliczu (scena) Sierpień (siłowanie na rękę) -Mistrzostwa Milicza w Badmintona na powietrzu Cykl Turnieji -Podwórkowa Liga Piłki Nożnej -Siatkówki Plażowej Kąpielisko Karłów Sierpień -Getball (dwuosobowa piłka nożna na małe bramki) ”NA RYBKĘ MARSZ” – akcja promocyjna Wrzesień podczas zdrowego stylu życia, NORDIC WALKING dla Teren Kąpieliska Karłów „Święta Karpia” każego Lasy, Stawy Milickie – Rajd rowerowy po Dolinie Baryczy Wrzesień tereny rekreacyjne wokół

Milicza Zawody strzeleckie z karabinka Kąpielisko Karłów Wrzesień pneumatycznego „Milicka Złota Jesień” - rajdy piesze i Tereny rekreacyjno- rowerowe, ćwiczenia w terenie, nordic walking sportowe na terenie miasta Wrzesień dla seniorów. Kąpielisko Karłów Ogólnopolski Turniej Młodziczek i Młodzików UKS w zapasach styl wolny im. Zdzisława Hala Sportowa Wrzesień Rokity Rodzinny Weekend „Pieczenie ziemniaka z Kąpielisko Karłów Wrzesień ogniska” Otwarty Rodzinny Turniej Badmintona Hala Sportowa Sierpień – Wrzesień „Wakacje na sportowo”– zajęcia sportowo- rekreacyjne dla dzieci i młodzieży szkół gminy Miasto Milicz Czerwiec – Sierpień Milicz I Liga Drużynowa Seniorów w zapasach styl Hala Sportowa Wrzesień wolny Biegi na orientacje – rywalizacja szkół gminy Tereny rekreacyjne wokół Wrzesień – Milicz Kąpieliska Karłów październik Jesienny Turniej Piłki Nożnej – rywalizacja Wrzesień – Stadion Miejski szkół podstawowych i gimnazjalnych październik Rozgrywki cykliczne Październik – Hala Sportowa Milicka Liga Halowej Piłki Nożnej grudzień Rozgrywki cykliczne Październik – Hala Sportowa Policyjnej Milickiej Ligi Koszykówki grudzień Rozgrywki cykliczne zimowa edycja – Październik – Hala Sportowa Milickiej Ligi Siatkówki Grudzień Spotkania kombatantów i emerytów przy ognisku. „Uniwersytet Trzeciego Wieku w Kąpielisko Kałów Październik Miliczu” Otwarte Indywidualne Mistrzostwa Milicza w Hala Sportowa Listopad szachy lub warcaby Mistrzostwa Milicza w Dart'a (rzut lotkami do elektronicznej tarczy) Hala Sportowa Milicz / Listopad w ramach zgłoszenia do Dolnośląskiej Ligi Wrocław Darta Mikołajkowy Turniej Badmintona o Puchar Hala Sportowa Grudzień Burmistrza Gminy Milicz Rywalizacja szkół gimnazjalnych w piłce siatkowej, koszykówce i piłce ręcznej Hala Sportowa Listopad – grudzień dziewcząt i chłopców Turniej Barbórkowy o Puchar Prezesa OSiR-u Hala Sportowa Grudzień w halowej piłce nożnej ORLIK Turniej im. Eugeniusza Ratajczaka w Hala Sportowa Grudzień zapasach styl wolny kat. Młodzik i Kadet „ZDROWO NA SPORTOWO” pokaz fitness i Hala Sportowa Listopad aerobicu Zimowy turniej tenisa stołowego dla dzieci Hala Sportowa Grudzień Źródło: Urząd Miejski w Miliczu

1.11. Organizacje pozarządowe Bardzo ważnym aspektem funkcjonowania każdej społeczności lokalnej jest aktywność publiczna jej członków. Znajduje ona wyraz w zrzeszaniu się obywateli w związki i stowarzyszenia realizujące potrzeby i zainteresowania ich członków oraz

działające na rzecz dobra wspólnego. Organizacje tego typu mogą być bardzo ważnym partnerem dla władz miasta w procesie wpływania na poziom i jakość życia społeczności lokalnej. Według informacji zawartych w bazach danych portalu www.ngo.pl na terenie Milicza działalność prowadzi 61 organizacji pozarządowych. Ich znaczną część stanowią kluby sportowe i hobbystyczne, ale działają również organizacje, których celami statutowymi jest realizacja zadań w zakresie pomocy społecznej, kultury, edukacji i wychowania, integracji i aktywizacji osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem. Do najaktywniejszych organizacji należą: „Uniwersytet Trzeciego Wieku”, którego celem jest inspirowanie wszelkich działań na rzecz środowiska ludzi starszych, niepełnosprawnych, bezrobotnych i chorych. Organizują wykłady, sympozja, spotkania, preselekcje, naukę języków obcych. Prowadzą zajęcia z zakresu kultury fizycznej i rekreacji, organizują rajdy i wycieczki. „Milickie Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych”, działa na rzecz osób niepełnosprawnych. Prowadzi warsztaty terapii zajęciowej, wczesne wspomaganie rozwoju dzieci, przedszkole, terapię zajęciową pedagogiczną, psychologiczną, hipoterapię, dogoterapię, terapię w sali doświadczania świata. Organizują pomoc prawną dla osób niepełnosprawnych czy dowóz dzieci niepełnosprawnych do szkół. Milickie stowarzyszenie „Razem bliżej”, którego celem jest aktywizacja społeczna dzieci niepełnosprawnych. Podejmują działania przede wszystkim na rzecz edukacji i wychowania. W tym kontekście należy wymienić również Lokalną Grupę Działania – grupę lokalnych liderów z sektorów publicznego, gospodarczego i społecznego, która opracowała dokument planistyczny: Zintegrowaną Strategię Rozwoju Obszarów Wiejskich (ZSROW), w ramach 3 grup tematycznych: Turystyka i walory przyrodniczo kulturowe, Gospodarka i produkty lokalne, Aktywni mieszkańcy (Pilotażowy Program LEADER + Schemat I) W 2006 powołana została Fundacja Doliny Baryczy do realizacji założeń powyższej Strategii i projektu „Dolina Baryczy –rozwój w harmonii z przyrodą”, finansowanego ze środków UE, SPO „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”,Pilotażowy Program LEADER + Schemat II. W ramach projektu podjęto szereg działań szkoleniowych, warsztatowych i spotkań doradczych m.in.: „Zarządzanie marką regionalną”, „Certyfikacja produktów i 35

usług” dla producentów i usługodawców, „Przepisy kulinarne z doliny Baryczy" dla usługodawców turystycznych i gastronomicznych; przygotowano aktualizację bazy produktów i producentów z obszaru; koncepcję zarządzania marką; koncepcję systemu certyfikacji; zorganizowano konkurs na produkty lokalne; przeprowadzono doradztwo przy rejestracji prawnej marki; opracowano strategię marketingową dla marki; stworzono koncepcję systemu kontroli marki i monitoringu. Podjęto także działania służące promocji obszaru Dolina Baryczy. LGD zorganizowała dni otwarte u producentów ( na stawach, u producentów miodu, ozdoby choinkowe); pomagała przy organizacji i koordynacji ponadgminnych obchodów Święta Karpia; wspierała organizację pilotażowych imprez lokalnych (Festiwal sadów, Rajd konny, Hubertowiny); wspierała pilotażowe prezentacje grupy producentów lokalnych w ramach targów i wystaw krajowych i zagranicznych (Farma 2007, Brno2008, jarmark ekologiczny we Wrocławiu); wydała foldery promocyjne, pocztówki, kalendarze, płyty CD, zorganizowała konkurs na pamiątkę regionu. LGD przeprowadziła szereg działań wspierającą edukację ekologiczną: opracowała Regionalny Program Edukacji Ekologicznej dla obszaru Doliny Baryczy, zorganizowała imprezy edukacyjne realizujące powyższy Program, czynnie wspierała kampanie społeczne w ramach akcji „Sadzimy dęby w Dolinie Baryczy” . Ponadto wyznaczyła i oznakowała szlaki turystyczne służące promocji obszaru: konnego, kajakowego, rowerowego. Przeprowadziła kurs dla instruktorów jazdy rekreacyjnej, przewodników turystyki konnej w Dolinie Baryczy (ukończone egzaminem i otrzymaniem certyfikatu instruktorskiego), zamontowała tablice informacyjno-promocyjne wzdłuż szlaków i w centrach komunikacyjnych. Zainicjowane działania są kontynuowane przez powołane w 2008 roku stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Partnerstwo dla Doliny Baryczy”, które opracowało Lokalną Strategię Rozwoju (LSR) dla Doliny Baryczy na lata 2009-2015. Stowarzyszenie „Partnerstwo dla Doliny Baryczy” aktualnie działa jako Lokalna Grupa Działania oraz Lokalna Grupa Rybacka. Jest to partnerstwo trójsektorowe, skupiające w swoich szeregach przedstawicieli sektora publicznego, gospodarczego (w tym rolników i rybaków) i społecznego, jako podmioty zamieszkałe, prowadzące swoją działalność lub działania na obszarze Doliny Baryczy, objętym Lokalną Strategią Rozwoju (LSR) oraz Lokalną Strategią Rozwoju Obszarów Rybackich (LSROR).

Stowarzyszenie „Partnerstwo dla Doliny Baryczy” jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem osób fizycznych i osób prawnych, w tym jednostek samorządu terytorialnego, mającym na celu działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i rybackich Doliny Baryczy w oparciu o wykorzystanie walorów przyrodniczo-kulturowych, szczególnie obszaru „Natura 2000”. W skład stowarzyszenia wchodzą członkowie reprezentujący sektor publiczny, społeczny (organizacje, osoby fizyczne oraz osoby fizyczne – rybacy), jak i sektor gospodarczy. Sektor publiczny reprezentują gminy: Cieszków, Krośnice, Milicz, Przygodzice, Sośnie, Żmigród, gmina i miasto Odolanów, gmina i miasto Twardogóra, a także Powiat Milicki, Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Doliny Baryczy, Gminny Zespół Kultury i Bibliotek w Krośnicach, Zespół Szkół w Dębnicy, Zespół Szkół w Czarnymlesie, Zespół Szkół Wysocko Małe, Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Przygodziczkach i Zespół Szkół i Przedszkola w Krośnicach. „Partnerstwo dla Doliny Baryczy”, zgodnie z danymi na dzień 1 grudnia 2011 roku, skupia następujące organizacje: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Cieszkowskiej, Fundacja Doliny Baryczy, Stowarzyszenie na Rzecz Edukacji Ekologicznej „Dolina Baryczy”, Milicki Klub Jeździecki „Traper”, Fundacja EkoRozwoju, Stowarzyszenie „Potęga Lasu”, Stowarzyszenie na Rzecz Promocji i Rozwoju Wsi Lędzina, Stowarzyszenie Świętego Marcina Patrona Ziemi Odolanowskiej, Rada sołecka wsi Chynowa, Koło Gospodyń Wiejskich wsi Topola – Osiedle, Parafialny Uczniowski Klub Sportowy „Sukurs” w Przygodzicach, Rada Sołecka wsi Ludwików, Stowarzyszenie Inicjatyw Gospodarczych na Rzecz wsi Topola – Osiedle, Agroturystyczne Stowarzyszenie Ziemi Ostrowsko – Ostrzeszowskiej „w Siodle”, Rada Sołecka wsi Przygodziczki, Towarzystwo Miłośników Przygodzic, Rada sołecka wsi Hetmanów, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Przygodzic, Rada Gminna Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe w Przygodzicach, Stowarzyszenie Ekologiczne „Etna” z Oławy, Rada Sołecka wsi Bychowo, Rada Sołecka wsi Kolęda, Rada Sołecka wsi Topola – Osiedle, Rada Sołecka wsi Radziądz oraz Stowarzyszenie na Rzecz Integracji Społecznej im. Św. Jadwigi Śląskiej. Do stowarzyszenia należą też podmioty gospodarcze: Gmina Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, Cedrus – Kształtowanie terenów zieleni, Kompleksowe Usługi Turystyczne w Dolinie Baryczy, „Agroturystyka” Romuald Jankowski, Bank Spółdzielczy w Miliczu, Działalność gospodarcza – p. Piotr Tyszko – Chmielowiec,

Działalność gospodarcza - p. Dorota Chmielowiec – Tyszko, „Laboratorium szkoleń i animacji”, Usługi przewodnickie, szlaki turystyczne – p. Włodzimierz Ranoszek, Port „Zacisze”, Pokoje gościnne, wypożyczalnia kajaków i rowerów terenowych Krzyżoszczak Mirosław, Kawiarnia „Parkowa”, Restauracja „W Starym Młynie”, Ośrodek Sportu i Rekreacji Sp. z o.o., Kompleksowe usługi turystyczne w Dolinie Baryczy – p. Maciej Kowalski, Agro-SPA Chynowa oraz podmioty gospodarcze z branży rybackiej. Należy pamiętać, że członkami są również osoby fizyczne, w tym osoby fizyczne związane z branżą rybacką. Widać więc, że „Partnerstwo dla Doliny Baryczy” jest szerokim forum skupiającym podmioty wszystkich sektorów skupione na działalności na rzecz lokalnych spraw. Naturalną ( geograficzną i komunikacyjną) „stolicą” obszaru jest miasto Milicz, w którym swoją siedzibę ma biuro LGD „Partnerstwo dla Doliny Baryczy”. Docelowo siedziba LGD znajdować się będzie w remontowanym aktualnie budynku przy pl. Ks. E. Waresiaka 7 w Miliczu, którego rewitalizacja dofinansowana została w ramach RPO WD, priorytet IX Miasta. Planuje się przeznaczenie budynku na Centrum Aktywności Lokalnej. Tymczasowa siedziba LGD w roku 2011 znajduje się przy stadionie OSIR, przy ul. Powstańców Wielkopolskich 5.

2. Wyznaczanie obszaru rewitalizowanego

2.1. Uspołecznienie procesu przygotowania Lokalnego Programu Rewitalizacji W procesie opracowywania dokumentu został zagwarantowany udział mieszkańców Milicza. Gmina Milicz uchwałą nr XI/41/11 Rady Miejskiej w Miliczu z dn. 14 lipca 2011 roku w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami określiła zasady konsultacji z mieszkańcami. Zgodnie z tą uchwałą przeprowadzane są konsultacje z mieszkańcami wymagane ustawowo oraz w sprawach ważnych dla gminy, wśród których znalazły się także „inne plany i programy strategiczne”. Uchwała zakłada prowadzenie konsultacji w formach: ankiet skierowanych do mieszkańców gminy; bezpośrednich spotkań z mieszkańcami, zebrań z lokalnymi grupami społeczno-zawodowymi lub innymi podmiotami; wyłożenia do publicznego wglądu na stronie BIP Urzędu Miejskiego w Miliczu na 30 dni projektu dokumentów z określeniem terminu na składanie uwag, opinii i wniosków mieszkańców; warsztatów projektowych oraz komunikacji na płaszczyźnie elektronicznej. W celu uspołecznienia procesu przygotowania LPR dnia 14 listopada 2011 roku na stronie www.bip.milicz.pl, w zakładce „Konsultacje z mieszkańcami” zamieszczono projekt uchwały w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji dla miasta Milicza na lata 2007-2013. Sprawa dotyczy przyjęcia nowego brzmienia dokumentu i utraty mocy poprzedniej uchwały nr XXXVIII/229/09 Rady Miejskiej w Miliczu z dnia 10 września 2011 roku w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji dla miasta Milicza na lata 2007-2013. 21 listopada 2011 roku odbyło się spotkanie konsultacyjno-informacyjne z lokalnymi liderami dotyczące propozycji zmian obszaru rewitalizowanego i określenia nowych zadań w Lokalnym Programie Rewitalizacji. Znacząco wspomogło ono proces określenia obszaru rewitalizowanego oraz sprecyzowania zadań, które będą realizowane w ramach LPR.

Ryc. 16. Spotkanie informacyjno-konsultacyjne z 21 listopada 2011r. Źródło: Materiały własne.

2.2. Metoda identyfikacji obszaru rewitalizowanego Obszar rewitalizowany został wyznaczony w oparciu o analizę danych statystycznych dostarczonych przez Urząd Miejski w Miliczu, Powiatowy Urząd Pracy w Miliczu, Wojewódzki Urząd Statystyczny, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Miliczu oraz informacje dostarczone przez wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, TBS i inne podmioty zarządzające budynkami mieszkalnymi. Posłużyły one do sporządzenia i wyliczenia wskaźników pozwalających wskazać obszar kwalifikujący się do wsparcia w ramach programu rewitalizacji. Zastosowano tu podejście łączone, polegające na opisaniu obszaru wsparcia z wyłączeniem wsparcia dla przedsięwzięć z dziedziny mieszkalnictwa oraz wyróżnieniu podobszaru, na którym będą realizowane przedsięwzięcia z dziedziny mieszkalnictwa z wykorzystaniem wskaźników i zasad wyznaczania obszaru z planowanym wsparciem przedsięwzięć z dziedziny mieszkalnictwa. Wyznaczając obszar rewitalizowany posłużono się następującymi kryteriami: 1. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia – dla którego wskaźnikiem jest udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym, 2. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia – dla którego wskaźnikiem jest liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności, 3. Niekorzystne trendy demograficzne – dla którego wskaźnikiem jest udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców.

Za obszar kwalifikujący się do wsparcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji uznano ten obszar miasta, w którym zastosowane wskaźniki przyjmują wartości wyższe niż wartość średnia dla miasta, co świadczy o występowaniu niepożądanych zjawisk społecznych. Za podstawową jednostkę analityczną przyjęto ulicę. Dla każdej z nich obliczona została wielkość zastosowanego wskaźnika, a następnie wielkość wskaźnika dla obszaru wsparcia porównano ze średnią wartością tego wskaźnika dla obszaru całego miasta. Wyznaczając podobszar, na którym będą realizowane przedsięwzięcia z dziedziny mieszkalnictwa oparto się na wykorzystaniu wskaźników i zasad wyznaczania obszaru z planowanym wsparciem przedsięwzięć z dziedziny mieszkalnictwa. Posłużono się tu kryteriami: 1. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia– dla którego wskaźnikiem jest udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym, 2. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia – dla którego wskaźnikiem jest liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności, 3. Porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego – dla którego wskaźnikiem jest liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków (%). Jako obszar wsparcia zakwalifikowany został obszar, w którym wskaźniki dla wskazanych tu kryteriów sytuowały się powyżej wartości referencyjnej.

2.3. Diagnoza miasta pod względem przyjętych kryteriów identyfikacji obszaru wsparcia

Kryterium 1. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia Jednym z ważniejszych czynników kształtujących potencjał społeczno- ekonomiczny jednostki terytorialnej jest stopa bezrobocia. Polepszająca się sytuacja ekonomiczna kraju, która miała miejsce do roku 2008 zauważalna była również w powiecie milickim. W tym okresie widoczny był znaczący spadek bezrobocia. W latach 2009 i 2010 zaobserwowano wzrost bezrobocia, związany z ogólnym pogorszeniem koniunktury. Tendencje te obrazuje rycina 17.

Ryc. 17. Stopa bezrobocia rejestrowanego w powiecie milickim Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS

Dane odnośnie udziału bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym dla miasta i gminy Milicz wskazują, że mamy do czynienia z podobnym trendem jak w powiecie milickim. Od roku 2008 obserwujemy wzrost bezrobocia. W całym analizowanym okresie widoczne jest znacząco wyższe bezrobocie wśród kobiet niż mężczyzn (ryc. 18.).

Ryc. 18. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym na obszarze miasta i gminy Milicz Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Lokalnych GUS

Dla potrzeb niniejszego opracowania szczególne znaczenie ma stopa długotrwałego bezrobocia w poszczególnych rejonach miasta. Analiza wartości tego wskaźnika, w rozbiciu na poszczególne ulice umożliwi zlokalizowanie obszaru, w którym zjawisko długotrwałego bezrobocia charakteryzuje się szczególna intensywnością. Dane ilustrujące sytuację pod tym względem zawiera tabela 18.

Tabela 18. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia w Miliczu w rozbiciu na ulice

Udział długotrwale Liczba osób w wieku Liczba długotrwale bezrobotnych wśród Ulica produkcyjnym bezrobotnych osób w wieku produkcyjnym

1 Maja 144 9 6,25 11 Listopada 56 3 5,36 Akacjowa 71 2 2,82 Armii Krajowej 31 2 6,45 Boczna 12 0 0,00 Brzozowa 50 2 4,00 Budowlana 35 10 28,57 Cicha 35 1 2,86 Czereśniowa 17 0 0,00 Dąbrowskiego 77 3 3,90 Dębowa 40 0 0,00 Długa 40 2 5,00 Dojazdowa 4 0 0,00 Garncarska 93 5 5,38 Generała Grota-Roweckiego 182 7 3,85 Grunwaldzka 100 3 3,00 Jasna 110 6 5,45 Jaworowa 28 1 3,57 Kamienna 13 0 0,00 Kasztanowa 22 3 13,64 Kasztelańska 17 0 0,00 Klonowa 37 1 2,70 Kobiałka 3 0 0,00 Kolejowa 18 1 5,56 Kombatantów 22 0 0,00 Końcowa 27 0 0,00 Kopernika 900 40 4,44 Kościelna 11 1 9,09 Kościuszki 825 33 4,00 Krotoszyńska 190 17 8,95 Krótka 9 1 11,11 Krucza 30 3 10,00 Krzywa 110 5 4,55 Kuźnicza 17 0 0,00 Leśna 17 2 11,76 Lotnicza 19 2 10,53 Lwowska 95 6 6,32 Łąkowa 27 1 3,70 Łowiecka 1 0 0,00 Marszałka Piłsudskiego 77 1 1,30 Mickiewicza 1120 30 2,68 Miodowa 37 1 2,70 Modrzewiowa 111 0 0,00 Nektarowa 11 1 9,09

Nowowiejska 82 4 4,88 Odrodzenia 81 1 1,23 Ogrodowa 73 3 4,11 Okrężna 16 0 0,00 Osadnicza 76 3 3,95 Osiedle 102 7 6,86 Piaskowa 26 0 0,00 Plac Księdza Waresiaka 54 3 5,56 Plac Wojciecha Korfantego 5 0 0,00 Polna 41 5 12,20 Polska 70 3 4,29 Poprzeczna 26 0 0,00 Powstańców Wielkopolskich 97 5 5,15 Poziomkowa 52 1 1,92 Przemysłowa 89 1 1,12 Pszczela 46 1 2,17 Pułaskiego 33 0 0,00 Rawicka 8 0 0,00 Rynek 228 9 3,95 Rzeczna 26 2 7,69 Rzemieślnicza 22 0 0,00 Słoneczna 11 0 0,00 Spółdzielcza 158 6 3,80 Stawna 168 4 2,38 Sułowska 14 1 7,14 Sycowska 106 6 5,66 Szewska 117 1 0,85 Świerkowa 47 2 4,26 Topolowa 88 2 2,27 Trzebnicka 207 8 3,86 Wałowa 35 1 2,86 Wierzbowa 130 3 2,31 Wiśniowa 19 1 5,26 Wodociągowa 25 1 4,00 Wojska Polskiego 415 24 5,78 Wrocławska 121 9 7,44 Zamkowa 70 7 10,00 Zielona 8 0 0,00 Dworcowa 0 0 – Grzybowa 0 0 – Magazynowa 0 0 – Składowa 0 0 – MIASTO 7883 329 4,17 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Miliczu i Powiatowego Urzędu Pracy w Miliczu.

Stopa długotrwałego bezrobocia, mierzona udziałem długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym wynosi w skali miasta 4,17. Najwyższą wartość wskaźnik ten przyjmuje na ulicy Budowlanej 28,57.

Kryterium 2. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia Wśród głównych przyczyn trudnej sytuacji życiowej mieszkańców Milicza wymienić należy bezrobocie, z którym najczęściej powiązane są ubóstwo i wykluczenie społeczne. Podstawową informacją pozwalającą wyznaczyć obszary wykluczenia i ubóstwa w mieście jest liczba osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej w rozbiciu na poszczególne ulice. Dane w tym zakresie zawiera tabela 19.

Tabela 19. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia w Miliczu w rozbiciu na ulice Liczba osób Liczba osób korzystających z korzystających z Ulica Liczba mieszkańców zasiłków pomocy zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. społecznej ludności 1 Maja 226 8 35,40 11 Listopada 84 4 47,62 Akacjowa 106 0 0,00 Armii Krajowej 43 2 46,51 Boczna 17 0 0,00 Brzozowa 67 0 0,00 Budowlana 47 3 63,83 Cicha 51 6 117,65 Czereśniowa 21 0 0,00 Dąbrowskiego 118 0 0,00 Dębowa 53 0 0,00 Długa 62 3 48,39 Dojazdowa 8 0 0,00 Garncarska 141 12 85,11 Generała Grota-Roweckiego 306 0 0,00 Grunwaldzka 187 5 26,74 Jasna 173 0 0,00 Jaworowa 40 0 0,00 Kamienna 16 0 0,00 Kasztanowa 40 0 0,00 Kasztelańska 26 0 0,00 Klonowa 56 0 0,00 Kobiałka 5 0 0,00 Kolejowa 23 0 0,00 Kombatantów 118 0 0,00 Końcowa 47 0 0,00 Kopernika 1292 0 0,00 Kościelna 14 0 0,00 Kościuszki 1347 32 23,76 Krotoszyńska 290 0 0,00 Krótka 13 0 0,00 Krucza 49 0 0,00 Krzywa 145 0 0,00 Kuźnicza 23 1 43,48

Leśna 8 0 0,00 Lotnicza 26 0 0,00 Lwowska 161 16 99,38 Łąkowa 42 4 95,24 Łowiecka 1 0 0,00 Marszałka Piłsudskiego 120 4 33,33 Mickiewicza 1561 0 0,00 Miodowa 57 0 0,00 Modrzewiowa 145 0 0,00 Nektarowa 20 0 0,00 Nowowiejska 103 0 0,00 Odrodzenia 111 0 0,00 Ogrodowa 98 0 0,00 Okrężna 24 0 0,00 Osadnicza 117 0 0,00 Osiedle 159 0 0,00 Piaskowa 35 0 0,00 Plac Księdza Waresiaka 82 2 24,39 Plac Wojciecha Korfantego 6 0 0,00 Polna 68 0 0,00 Polska 103 3 29,13 Poprzeczna 38 0 0,00 Powstańców Wielkopolskich 135 0 0,00 Poziomkowa 78 0 0,00 Przemysłowa 121 0 0,00 Pszczela 64 0 0,00 Pułaskiego 45 0 0,00 Rawicka 15 0 0,00 Rynek 375 40 106,67 Rzeczna 42 3 71,43 Rzemieślnicza 24 0 0,00 Słoneczna 19 0 0,00 Spółdzielcza 197 0 0,00 Stawna 206 0 0,00 Sułowska 20 0 0,00 Sycowska 162 0 0,00 Szewska 179 2 11,17 Świerkowa 69 2 28,99 Topolowa 129 0 0,00 Trzebnicka 333 10 30,03 Wałowa 60 5 83,33 Wierzbowa 162 0 0,00 Wiśniowa 25 0 0,00 Wodociągowa 29 0 0,00 Wojska Polskiego 693 12 17,32 Wrocławska 306 12 39,22 Zamkowa 105 6 57,14 Zielona 10 0 0,00 Dworcowa 0 0 – Grzybowa 0 0 – Magazynowa 0 0 – Składowa 0 0 –

MIASTO 11942 197 16,50 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Miliczu i Ośrodka Pomocy Społecznej w Miliczu.

Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia mierzony wskaźnikiem liczby osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności wynosi w skali miasta 16,50. Najwyższą wartość wskaźnik ten przyjmuje na ulicach Cichej (117,65) i Rynek (106,67).

Kryterium 3. Niekorzystne trendy demograficzne Niekorzystne trendy demograficzne to problem, który oddziałuje na całą sferę społeczno-ekonomiczną. Stąd ważkim problemem jest, wskazany w diagnozie, trend wzrostu ludności w wieku poprodukcyjnym i spadku ludności w wieku przedprodukcyjnym. Podstawową informacją pozwalającą na wskazanie niekorzystnych trendów demograficznych jest analiza udziału osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców. Informacje na ten temat zestawiono w tabeli 20.

Tabela 20. Niekorzystne trendy demograficzne w Miliczu w rozbiciu na ulice

Udział osób w wieku Liczba mieszkańców poprodukcyjnym w Ulica Liczba mieszkańców w wieku ogólnej liczbie poprodukcyjnym mieszkańców

1 Maja 226 41 18,14 11 Listopada 84 9 10,71 Akacjowa 106 18 16,98 Armii Krajowej 43 9 20,93 Boczna 17 3 17,65 Brzozowa 67 7 10,45 Budowlana 47 1 2,13 Cicha 51 5 9,80 Czereśniowa 21 1 4,76 Dąbrowskiego 118 11 9,32 Dębowa 53 5 9,43 Długa 62 4 6,45 Dojazdowa 8 2 25,00 Garncarska 141 19 13,48 Generała Grota-Roweckiego 306 78 25,49 Grunwaldzka 187 45 24,06 Jasna 173 16 9,25 Jaworowa 40 3 7,50

Kamienna 16 0 0,00 Kasztanowa 40 8 20,00 Kasztelańska 26 5 19,23 Klonowa 56 5 8,93 Kobiałka 5 0 0,00 Kolejowa 23 0 0,00 Kombatantów 118 101 85,59 Końcowa 47 8 17,02 Kopernika 1292 114 8,82 Kościelna 14 2 14,29 Kościuszki 1347 281 20,86 Krotoszyńska 290 37 12,76 Krótka 13 3 23,08 Krucza 49 7 14,29 Krzywa 145 11 7,59 Kuźnicza 23 4 17,39 Leśna 8 5 62,50 Lotnicza 26 2 7,69 Lwowska 161 21 13,04 Łąkowa 42 6 14,29 Łowiecka 1 0 0,00 Marszałka Piłsudskiego 120 13 10,83 Mickiewicza 1561 173 11,08 Miodowa 57 1 1,75 Modrzewiowa 145 4 2,76 Nektarowa 20 0 0,00 Nowowiejska 103 6 5,83 Odrodzenia 111 5 4,50 Ogrodowa 98 0 0,00 Okrężna 24 3 12,50 Osadnicza 117 17 14,53 Osiedle 159 21 13,21 Piaskowa 35 5 14,29 Plac Księdza Waresiaka 82 9 10,98 Plac Wojciecha Korfantego 6 0 0,00 Polna 68 14 20,59 Polska 103 11 10,68 Poprzeczna 38 4 10,53 Powstańców Wielkopolskich 135 12 8,89 Poziomkowa 78 2 2,56 Przemysłowa 121 0 0,00 Pszczela 64 11 17,19 Pułaskiego 45 4 8,89 Rawicka 15 1 6,67 Rynek 375 69 18,40 Rzeczna 42 7 16,67 Rzemieślnicza 24 0 0,00 Słoneczna 19 4 21,05 Spółdzielcza 197 7 3,55 Stawna 206 11 5,34 Sułowska 20 2 10,00 Sycowska 162 23 14,20

Szewska 179 27 15,08 Świerkowa 69 7 10,14 Topolowa 129 12 9,30 Trzebnicka 333 49 14,71 Wałowa 60 9 15,00 Wierzbowa 162 8 4,94 Wiśniowa 25 6 24,00 Wodociągowa 29 0 0,00 Wojska Polskiego 693 121 17,46 Wrocławska 306 38 12,42 Zamkowa 105 20 19,05 Zielona 10 0 0,00 Dworcowa 0 0 – Grzybowa 0 0 – Magazynowa 0 0 – Składowa 0 0 – MIASTO 11942 1633 13,67 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Miliczu.

Wskaźnik niekorzystnych trendów demograficznych, którym jest udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców, dla Milicza wynosi 13,67. Najwyższą wartość wskaźnik ten przyjmuje na ulicach: Kombatantów (85,59) i Leśnej (62,50).

2.3. Tereny powojskowe i poprzemysłowe Na terenie miasta Milicz nie ma terenów poprzemysłowych i powojskowych.

2.4. Mniejszości narodowe Według informacji Głównego Urzędu Statystycznego na terenie Milicza zamieszkiwało łącznie 13 osób narodowości niepolskiej co stanowiło zaledwie 0,13% ogółu ludności. Brak pełniejszych danych utrudnia wskazanie struktury narodowościowej obcokrajowców oraz ich miejsce zamieszkiwania.

2.5. Potrzeby osób niepełnosprawnych Wszystkie projekty realizowane w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji będą uwzględniać potrzeby osób niepełnosprawnych.

2.6. Wydajność energetyczna budynków Wydajność energetyczną budynków określono w drodze ekstrapolacji na podstawie wieku budynków. Wydzielone zostały dwie grupy budynków: oddane do użytku do roku 1989 oraz po roku 1989. Budynki z pierwszej grupy zostały uznane za budynki o niskiej wydajności energetycznej. Szczegółowe dane odnośnie wieku i liczby budynków prezentuje tabela 21.

Tabela 21. Budynki mieszkalne według okresu oddania do użytku Procentowy udział w ogólnej Okres oddania do użytku Liczba budynków mieszkalnych liczbie budynków mieszkalnych Przed 1918 114 10,6% 1918-1944 300 30,0% 1945-1970 82 7,6% 1971-1978 164 15,3% 1979-1988 247 22,0% 1989-2002 132 12,3% W budowie 24 2,1% Nie ustalono 10 0,1% Ogółem 1073 100% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Spisu Powszechnego 2002.

Jak wynika z powyższego zestawienia udział budynków wybudowanych po roku 1989 w ogólnej liczbie budynków wynosi 12,3%. Zatem uznać można, iż większość budynków mieszkalnych w Miliczu charakteryzuje się niską wydajnością energetyczną.

3. Diagnoza obszaru rewitalizowanego

3.1. Wyznaczenie obszaru wsparcia Do diagnozy obszaru rewitalizowanego wykorzystane zostały dane i zestawienia statystyczne oraz informacje uzyskane od mieszkańców miasta. Na ich podstawie zostały następnie zidentyfikowane deficyty i obszary problemowe miasta oraz wyznaczone cele rewitalizacji. Obszar wsparcia określa się na podstawie kryteriów zawartych w art. 47 Rozporządzenia (WE) nr 1828/2006, które są określone następująco: wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia, wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, niekorzystne trendy demograficzne, niski poziom wykształcenia, wyraźny deficyt kwalifikacji i wysoki wskaźnik przerywania skolaryzacji, wysoki poziom przestępczości i wykroczeń, szczególnie wysoki stopień degradacji środowiska, niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej, wysoka liczba imigrantów, grup etnicznych i mniejszościowych lub uchodźców, porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego oraz niski poziom wydajności energetycznej budynków. Ponieważ obszar wsparcia należy opisać przy użyciu co najmniej trzech kryteriów dla których trzeba wybrać wskaźniki obszar wsparcia w mieście Milicz zidentyfikowano na podstawie kryteriów: 1. Kryterium 1. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, wskaźnik: udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym. 2. Kryterium 2. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia, wskaźnik: liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności. 3. Kryterium 3. Niekorzystne trendy demograficzne, wskaźnik: udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców. W oparciu o analizy i zestawienia statystyczne zaprezentowane w poprzednich rozdziałach, wyznaczony został obszar wsparcia, na którym występują niepożądane zjawiska społeczne, takie jak wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia oraz niekorzystne trendy demograficzne i mają one wyższe natężenie niż na pozostałym obszarze miasta oraz notowany jest porównywalnie niższy poziom zasobu mieszkaniowego. Teren ten ma powierzchnię ok. 4,86 km2 i zamieszkiwany jest przez 4605 osób, czyli 39% mieszkańców miasta.

Obszar rewitalizowany obejmuje teren wyznaczony linią następujących ulic i granic: ul. Wodociągowa, Krotoszyńska (nie wchodzi do obszaru rewitalizacji), ul. Mostowa (nie wchodzi do obszaru rewitalizacji), po linii terenu kościoła do ul. Kościelnej, ul. Kościelna, ul. Długa, ul. Garncarska, ul Wrocławska, ul. Wojska Polskiego (nie wchodzi do obszaru rewitalizacji), ul. Kościuszki, ul. Armii Krajowej, ul. Grota-Roweckiego, ul. Grunwaldzka, ul. Trzebnicka, ul. Krótka (nie wchodzi do obszaru rewitalizacji), granica parku, ul. Powstańców Wielkopolskich (nie wchodzi do obszaru rewitalizacji), ul. Trzebnicka, linia parku, ul. Cmentarna (nie wchodzi do obszaru rewitalizacji), ul. Grzybowa (nie wchodzi do obszaru rewitalizacji), ul. Kopernika (w stronę ul. Trzebnickiej), ul. Trzebnicka, ul. Piłsudskiego, ul. Sułowska, ul. Mickiewicza, uliczka dojazdowa do Szkoły Podstawowej nr 2, ul. Kopernika, ul. Kombatantów, ul. Sułowska, granica parku, przecięcie z rzeką Barycz, linia terenów zielonych, ul. Wodociągowa. Mapki prezentują obszar rewitalizowany oraz jego usytuowanie na tle całego miasta.

Ryc. 19. Obszar rewitalizowany Źródło: Opracowanie własne.

Ryc. 20. Obszar rewitalizowany na tle miasta Źródło: Opracowanie własne.

3.2. Analiza SWOT dla obszaru wsparcia Przeprowadzona przez uczestników warsztatów analiza SWOT obszaru rewitalizowanego pozwala na wyciągnięcie kilku wniosków. Odnośnie tkanki urbanistyczno-architektonicznej zidentyfikowane zostały problemy takie jak: zły stan techniczny budynków mieszkalnych i dróg, braki w zakresie infrastruktury sportowej i wypoczynkowo-rekreacyjnej oraz niepożądane procesy społeczne takie jak bezrobocie, ubóstwo i starzenie się mieszkańców. Natomiast jako mocne strony, mogące korzystnie wpłynąć na rozwój obszaru rewitalizowanego, wymienić należy m.in. atrakcyjny układ urbanistyczny obszaru rewitalizowanego (koncentracja zabytków, położenie blisko drogi krajowej), które mogą przyczynić się do rozwoju zarówno obszaru wsparcia jak i całego miasta.

Tabela 22. Analiza SWOT dla obszaru wsparcia Mocne strony Słabe strony Silne poczucie tożsamości lokalnej, Słabo rozwinięta sieć wodno- Jednorodność architektoniczna obszaru kanalizacyjna, rewitalizowanego, Zły stan techniczny budynków Koncentracja obiektów dziedzictwa mieszkalnych w obszarze kulturowego, rewitalizowanym, Atrakcyjny turystycznie układ Zły stan techniczny dróg oraz brak miejsc urbanistyczny, parkingowych, Szlaki turystyczne i rowerowe. Wysoki poziom bezrobocia, Wysoki poziom ubóstwa, Brak miejsc rekreacyjno-sportowych, w szczególności basenu, Niski poziom aktywności społecznej mieszkańców, Brak zagospodarowanych obszarów zielonych, Brak placów zabaw i miejsc rekreacyjnych dla najmłodszych mieszkańców, Niski standard budynku przedszkola, Brak poczucia bezpieczeństwa mieszkańców związanego m.in. z brakiem monitoringu, Nieatrakcyjny wygląd miasta od strony drogi krajowej nr 15 zniechęcający przejezdnych do zatrzymania się w mieście. Szanse Zagrożenia Fundusze strukturalne UE (zwłaszcza Niekorzystne trendy demograficzne pozwalające wesprzeć rozwój turystki), (starzenie się mieszkańców), Wysoki potencjał turystyczny wynikający Niekorzystne trendy migracyjne (odpływ z lokalizacji miasta i obszaru ludzi młodych), rewitalizowanego, Niestabilność przepisów prawa, Wzrost popularności aktywnych form Niestabilność układu politycznego, wypoczynku, Dalszy wzrost bezrobocia i ubóstwa,

Zwiększenie ruchu turystycznego w Opór ze strony mieszkańców wobec regionie konieczności współfinansowania Bliskość dużych aglomeracji (Wrocław, projektów z zakresu mieszkalnictwa. Poznań), Korzystne położenie obszaru rewitalizowanego względem szlaków komunikacyjnych oraz względem reszty miasta, Dobre połączenia komunikacyjne z innymi miastami regionu. Źródło: Opracowanie własne.

W większości stara, przedwojenna zabudowa miasta, zwłaszcza centrum, wymaga pilnych remontów. Szczególnie zniszczone są elewacje budynków, napraw wymagają pokrycia dachowe, których stan stanowi niekiedy zagrożenie dla przechodniów. Wieloletnie zaniedbania w tej dziedzinie, przyczyniły się do znacznego stopnia dekapitalizacji tkanki urbanistyczno-architektonicznej miasta. Ten stan rzeczy obrazują fotografie.

Ryc. 21. Stan zabudowy mieszkalnej na obszarze rewitalizowanym Źródło: Materiały własne.

Ryc. 22. Stan zabudowy mieszkalnej na obszarze rewitalizowanym Źródło: Materiały własne.

Ryc. 23. Stan zabudowy mieszkalnej na obszarze rewitalizowanym Źródło: Materiały własne.

Ryc. 24. Stan zabudowy mieszkalnej na obszarze rewitalizowanym Źródło: Materiały własne.

Negatywnie na estetykę i funkcjonalność miasta wpływa również stan dróg oraz podwórek. Dotkliwym brakiem jest również niedostateczna ilość miejsc parkingowych.

Ryc. 25. Stan dróg i podwórek na obszarze rewitalizowanym Źródło: Materiały własne.

W Miliczu brak jest ponadto estetycznie i funkcjonalnie zorganizowanych przestrzeni publicznych mogących pełnić funkcje wypoczynkowo rekreacyjnie. Tereny, które potencjalnie mogą taką funkcję wypełniać wymagają gruntownej przebudowy oraz uzupełnienia braków w zakresie małej architektury. Konieczna jest instalacja ławek, oświetlenia, wyposażenie placu zabaw oraz uporządkowanie zieleni

i utwardzenie gruntu. Przykładem może być Aleja ZHP wraz z położonym obok placem zabaw i tereny wzdłuż rzeki Młynówki. Ich stan obrazują fotografie.

Ryc. 26. Stan przestrzeni publicznych na obszarze rewitalizowanym Źródło: Materiały własne.

Ryc. 27. Stan przestrzeni publicznych na obszarze rewitalizowanym Źródło: Materiały własne.

Ryc. 28. Stan przestrzeni publicznych na obszarze rewitalizowanym Źródło: Materiały własne.

Ryc. 29. Stan przestrzeni publicznych na obszarze rewitalizowanym Źródło: Materiały własne.

Ryc. 30. Stan przestrzeni publicznych na obszarze rewitalizowanym Źródło: Materiały własne.

3.3. Diagnoza obszaru rewitalizowanego pod względem przyjętych kryteriów identyfikacji Wyznaczony obszar rewitalizacji określono na podstawie kryteriów takich, jak: wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia i niekorzystne trendy demograficzne. Obszar zakwalifikowany do wsparcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji charakteryzuje się wyższą intensywnością negatywnych zjawisk opisanych wyżej wymienionymi wskaźnikami niż miasto ogółem.

Kryterium 1. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia Na obszarze wsparcia stopa długotrwałego bezrobocia jest wyższa niż w mieście ogółem. Na obszarze wsparcia wskaźnik wysokiej stopy długotrwałego bezrobocia, a więc udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym, wynosi 4,69, wobec średniej dla miasta 4,17. Dane w tym zakresie prezentuje tabela 23.

Tabela 23. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia na obszarze wsparcia w rozbiciu na ulice

Udział długotrwale Liczba osób w wieku Liczba długotrwale bezrobotnych wśród Ulica produkcyjnym bezrobotnych osób w wieku produkcyjnym

1 Maja 144 9 6,25 11 Listopada 56 3 5,36 Armii Krajowej 31 2 6,45 Budowlana 35 10 28,57 Cicha 35 1 2,86 Długa 40 2 5,00 Garncarska 93 5 5,38 Generała Grota-Roweckiego 182 7 3,85 Grunwaldzka 100 3 3,00 Kasztelańska 17 0 0,00 Kombatantów 22 0 0,00 Kopernika 900 40 4,44 Kościelna 11 1 9,09 Kościuszki 56 0 0,00 Lwowska 95 6 6,32 Łąkowa 27 1 3,70 Marszałka Piłsudskiego 77 1 1,30 Plac Księdza Waresiaka 54 3 5,56 Polska 70 3 4,29 Rynek 228 9 3,95 Sułowska 14 1 7,14 Szewska 117 1 0,85 Trzebnicka 207 8 3,86 Wałowa 35 1 2,86 Wodociągowa 25 1 4,00 Wrocławska 121 9 7,44 Zamkowa 70 7 10,00 Dworcowa 0 0 – OBSZAR WSPARCIA 2862 134 4,69 MIASTO 7883 329 4,17 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Miliczu i Powiatowego Urzędu Pracy w Miliczu.

Wskaźnik: udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym na obszarze wsparcia wynosi 4,69 i jest wyższy od średniej wartości dla miasta Milicz, która wynosi 4,17. Uprawnia to do zakwalifikowania wskazanego obszaru jako obszaru wsparcia w Lokalnym Programie Rewitalizacji.

Kryterium 2. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia Na obszarze wsparcia poziom ubóstwa i wykluczenia jest dużo wyższy niż w mieście ogółem. Na obszarze wsparcia wskaźnik poziomu ubóstwa i wykluczenia, a więc liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności, wyniósł 31,92, podczas gdy w mieście 16,50. Dane w tym zakresie prezentuje tabela 24.

Tabela 24. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia na obszarze wsparcia w rozbiciu na ulice

Liczba osób Liczba osób korzystających z korzystających z Ulica Liczba mieszkańców zasiłków pomocy zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. społecznej ludności

1 Maja 226 8 35,40 11 Listopada 84 4 47,62 Armii Krajowej 43 2 46,51 Budowlana 47 3 63,83 Cicha 51 6 117,65 Długa 62 3 48,39 Garncarska 141 12 85,11 Generała Grota-Roweckiego 306 0 0,00 Grunwaldzka 187 5 26,74 Kasztelańska 26 0 0,00 Kombatantów 118 0 0,00 Kopernika 1292 0 0,00 Kościelna 14 0 0,00 Kościuszki 93 0 0,00 Lwowska 161 16 99,38 Łąkowa 42 4 95,24 Marszałka Piłsudskiego 120 4 33,33 Plac Księdza Waresiaka 82 2 24,39 Polska 103 3 29,13 Rynek 375 40 106,67 Sułowska 20 0 0,00 Szewska 179 2 11,17 Trzebnicka 333 10 30,03 Wałowa 60 5 83,33 Wodociągowa 29 0 0,00 Wrocławska 306 12 39,22 Zamkowa 105 6 57,14 Dworcowa 0 0 – OBSZAR WSPARCIA 4605 147 31,92 MIASTO 11942 197 16,50 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Miliczu i Ośrodka Pomocy Społecznej w Miliczu.

Wskaźnik: liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności na obszarze wsparcia wynosi 31,92 i jest wyższy od średniej wartości dla miasta Milicz, która wynosi 16,50. Uprawnia to do zakwalifikowania wskazanego obszaru jako obszaru wsparcia w Lokalnym Programie Rewitalizacji.

Kryterium 3. Niekorzystne trendy demograficzne Na obszarze wsparcia trendy demograficzne są bardziej niekorzystne niż w mieście ogółem. Na obszarze wsparcia wskaźnik niekorzystnych trendów demograficznych, a więc udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców, wyniósł 15,35, a dla miasta 13,67. Dane w tym zakresie prezentuje tabela 25.

Tabela 25. Niekorzystne trendy demograficzne w Miliczu w rozbiciu na ulice

Udział osób w wieku Liczba mieszkańców poprodukcyjnym w Ulica Liczba mieszkańców w wieku ogólnej liczbie poprodukcyjnym mieszkańców

1 Maja 226 41 18,14 11 Listopada 84 9 10,71 Armii Krajowej 43 9 20,93 Budowlana 47 1 2,13 Cicha 51 5 9,80 Długa 62 4 6,45 Garncarska 141 19 13,48 Generała Grota-Roweckiego 306 78 25,49 Grunwaldzka 187 45 24,06 Kasztelańska 26 5 19,23 Kombatantów 118 101 85,59 Kopernika 1292 114 8,82 Kościelna 14 2 14,29 Kościuszki 93 0 0,00 Lwowska 161 21 13,04 Łąkowa 42 6 14,29 Marszałka Piłsudskiego 120 13 10,83 Plac Księdza Waresiaka 82 9 10,98 Polska 103 11 10,68 Rynek 375 69 18,40 Sułowska 20 2 10,00 Szewska 179 27 15,08 Trzebnicka 333 49 14,71 Wałowa 60 9 15,00 Wodociągowa 29 0 0,00

Wrocławska 306 38 12,42 Zamkowa 105 20 19,05 Dworcowa 0 0 – OBSZAR WSPARCIA 4605 707 15,35 MIASTO 11942 1633 13,67 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Miliczu.

Wskaźnik: udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców na obszarze wsparcia wynosi 15,35 i jest wyższy od średniej wartości dla miasta Milicz, która wynosi 13,67. Uprawnia to do zakwalifikowania wskazanego obszaru jako obszaru wsparcia w Lokalnym Programie Rewitalizacji.

Zestawienie kryteriów wyznaczenia obszaru rewitalizacji Obszar rewitalizacji dla miasta Milicz wyznaczony został zgodnie z trzema kryteriami, które pozwalają na identyfikację obszarów objętych rewitalizacją. Kryteria, odpowiadające im wskaźniki i ich wartości zestawiono w tabeli 26.

Tabela 26. Zestawienie kryteriów wyznaczenia obszaru rewitalizacji Wartość Wartość wskaźnika dla Kryterium Wskaźnik wskaźnika dla obszaru miasta Milicz wsparcia Udział długotrwale Wysoka stopa długotrwałego bezrobotnych wśród osób w 4,17 4,69 bezrobocia wieku produkcyjnym Liczba osób korzystających z Wysoki poziom ubóstwa i zasiłków pomocy społecznej 16,50 31,92 wykluczenia na 1 tys. ludności Udział osób w wieku Niekorzystne trendy poprodukcyjnym w ogólnej 13,67 15,35 demograficzne liczbie mieszkańców Źródło: Opracowanie własne.

Jak wynika z tabeli w oparciu o trzy kryteria: wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia, niekorzystne trendy demograficzne i odpowiadające im wskaźniki: udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym, liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności, udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców wyznaczono obszar wsparcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji.

Obszar zakwalifikowany do wsparcia charakteryzuje się wyższą intensywnością negatywnych zjawisk opisanych wyżej wymienionymi wskaźnikami w odniesieniu do średnich wartości dla miasta Milicz.

3.4. Identyfikacja obszaru wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych

Wyznaczenie obszaru wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych Przy wyznaczaniu obszaru wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych dostosowano się do określonych w Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie programowania działań z zakresu mieszkalnictwa z dnia 13 sierpnia 2008. W dokumencie tym lista kryteriów, w oparciu o które będą definiowane obszary objęte interwencją w zakresie mieszkalnictwa, określona w art. 47 ust. 1 Rozporządzenia 1828/2006121, została ograniczona do następujących 5 kryteriów: wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia, wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, wysoki poziom przestępczości i wykroczeń, niski wskaźnik prowadzenia działalności gospodarczej oraz porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego. Ponieważ inwestycje w zakresie mieszkalnictwa mogą być realizowane wyłącznie na wyznaczonych (wyodrębnionych) obszarach wsparcia spełniających łącznie co najmniej trzy z wymienionych kryteriów dla określenia obszaru wsparcia z dziedziny mieszkalnictwa w Miliczu posłużono się kryteriami: 4. Kryterium 1. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, wskaźnik: udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym, wartość referencyjna: 4,5. 5. Kryterium 2. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia, wskaźnik: liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności, wartość referencyjna: 65. 6. Kryterium 3. Porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego, wskaźnik: liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków (%), wartość referencyjna: 86,6. Jako obszar wsparcia zakwalifikowany został obszar, w którym wskaźniki dla wskazanych tu kryteriów sytuowały się powyżej wartości referencyjnej. Obejmuje on teren znajdujący się biegiem następujących ulic: Cicha, Parkowa (nie wchodzi w obszar wsparcia), Szewska (nie wchodzi w obszar wsparcia), Kościelna, Długa, Rzeczna (nie wchodzi w obszar wsparcia), Garncarska,

Wrocławska, Wojska Polskiego i Tadeusza Kościuszki (nie wchodzą w obszar wsparcia), Armii Krajowej i 1 Maja. Obszar ten ma powierzchnię około 1,49 km2 i zamieszkiwany jest przez 1631 mieszkańców.

Ryc. 31. Obszar wsparcia dla inwestycji z zakresu mieszkalnictwa Źródło: Opracowanie własne.

Kryterium 1. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia Na obszarze wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych stopa długotrwałego bezrobocia jest wyższa niż wartość referencyjna dla województwa dolnośląskiego, jak również wyższa od wartości średniej dla miasta Milicz. Wartości wskaźników zestawiono w tabeli 27.

Tabela. 27. Wysoka stopa długotrwałego bezrobocia na obszarze wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych Udział długotrwale Liczba osób w Liczba bezrobotnych Ulica wieku długotrwale wśród osób w produkcyjnym bezrobotnych wieku produkcyjnym Cicha 35 1 2,86 Długa 40 2 5,00 Garncarska 93 5 5,38 Lwowska 95 6 6,32 Łąkowa 27 1 3,70 Rynek 228 9 3,95 Wałowa 35 1 2,86 Wrocławska 121 9 7,44 1 Maja 144 9 6,25 Armii Krajowej 31 2 6,45 Budowlana 35 10 28,57 Polska 70 3 4,29 Kościelna 11 1 9,09 OBSZAR WSPARCIA DLA INWESTYCJI 965 59 6,1 MIESZKANIOWYCH Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Miliczu i Powiatowego Urzędu Pracy w Miliczu.

Wskaźnik: Udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym na obszarze wsparcia wynosi 6,1 i jest wyższy od wartości referencyjnej dla województwa dolnośląskiego, która wynosi 4,5. Uprawnia to do zakwalifikowania wskazanego obszaru jako obszaru wsparcia dla inwestycji z dziedziny mieszkalnictwa w Lokalnym Programie Rewitalizacji.

Kryterium 2. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia Na obszarze wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności jest wyższa niż wartość referencyjna dla województwa dolnośląskiego, jak również wyższa od wartości średniej dla miasta Milicz. Wartości wskaźników zestawiono w tabeli 28.

Tabela. 28. Wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia na obszarze wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych Liczba osób Liczba osób korzystających z Liczba korzystających z Ulica zasiłków pomocy mieszkańców zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. społecznej ludności Cicha 51 6 117,65 Długa 62 3 48,39 Garncarska 141 12 85,11 Lwowska 161 16 99,38 Łąkowa 42 4 95,24 Rynek 375 40 106,67 Wałowa 60 5 83,33 Wrocławska 306 12 39,22 1 Maja 226 8 35,40 Armii Krajowej 43 2 46,51 Budowlana 47 3 63,83 Polska 103 3 29,13 Kościelna 14 0 0,00 OBSZAR WSPARCIA DLA INWESTYCJI 1631 114 69,9 MIESZKANIOWYCH Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Miejskiego w Miliczu i Ośrodka Pomocy Społecznej w Miliczu.

Wskaźnik: liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności na obszarze wsparcia wynosi 69,9 i jest wyższy od wartości referencyjnej dla województwa dolnośląskiego, która wynosi 65,0. Uprawnia to do zakwalifikowania wskazanego obszaru jako obszaru wsparcia w Lokalnym Programie Rewitalizacji.

Kryterium 3. Porównywalnie niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego Kolejnym kryterium, dotyczącym bezpośrednio sytuacji mieszkaniowej, jest kryterium niskiego poziomu wartości zasobu mieszkaniowego, mierzonej udziałem budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków. Obszar wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych został określony w drodze analizy wartości wymienionych wyżej wskaźników dla poszczególnych ulic miasta. W przypadku ostatniego z kryteriów za podstawową jednostkę analityczną posłużyły obwody spisowe, ponieważ nie ma możliwości wygenerowania danych o wieku budynków w rozbiciu na poszczególne ulice. Wartość tego wskaźnika obliczona została na podstawie danych statystycznych zgromadzonych podczas Narodowego Spisu Powszechnego w 2002 roku. Dla poszczególnych obwodów obliczona została wartość wskaźnika. W przypadku, gdy dana ulica przebiega przez więcej niż jeden obwód spisowy, jako wartość wskaźnika dla tej ulicy przyjęto średnią dla obwodów w skład których wchodzi. Budynki mieszkalne w Miliczu w obwodach Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku, według okresu budowy zestawiono w tabeli 29, zaś ulice wchodzące w skład poszczególnych obwodów w tabeli 30.

Tabela 29. Budynki mieszkalne w Miliczu według okresu budowy w rozbiciu na obwody spisowe.

Liczba budynków mieszkalnych Numer Udział budynków Wybudowanych wybudowanych obwodu Wybudowanych Łącznie przed rokiem przed rokiem spisowego po roku 1989 1989 1989 w ogólne liczbie budynków 5018 63 61 2 96,83% 5019 92 81 11 88,04% 5020 56 55 1 98,21% 5021 74 69 5 93,24% 5022 29 21 8 72,41% 5023 69 54 15 78,26% 5024 3 0 3 0,00% 5025 5 2 3 40,00% 5026 2 0 2 0,00% 5027 2 2 0 100,00% 5028 8 3 5 37,50% 5029 3 3 0 100,00%

5030 1 1 0 100,00% 5032 2 2 0 100,00% 5033 1 1 0 100,00% 5034 1 1 0 100,00% 5035 2 1 1 50,00% 5036 18 18 0 100,00% 5037 20 20 0 100,00% 5038 24 24 0 100,00% 5039 32 32 0 100,00% 5040 13 13 0 100,00% 5041 12 11 1 91,67% 5042 15 13 2 86,67% 5043 21 21 0 100,00% 5044 26 26 0 100,00% 5045 10 10 0 100,00% 5047 23 23 0 100,00% 5048 25 25 0 100,00% 5051 17 17 0 100,00% 5053 14 13 1 92,86% 5055 22 22 0 100,00% 5056 8 7 1 87,50% 5060 39 37 2 94,87% 5061 45 44 1 97,78% 5062 12 12 0 100,00% 5063 10 9 1 90,00% 5064 50 46 4 92,00% 5065 79 43 36 54,43% 5066 75 44 31 58,67% MIASTO 1023 887 136 86,71% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Spisu Powszechnego 2002.

Tabela 30. Ulice wchodzące w skład poszczególnych obwodów spisowych Numer obwodu Ulica spisowego JASNA, KROTOSZYŃSKA, POLNA, PUŁASKIEGO, RAWICKA 5018 TOPOLOWA BOCZNA, KROTOSZYŃSKA, KRUCZA, OSIEDLE, PIASKOWA, POLNA, TOPOLOWA 5019 WODOCIĄGOWA 5020 AKACJOWA, CZEREŚNIOWA, DĘBOWA, KASZTANOWA, KLONOWA, WIŚNIOWA

5021 BRZOZOWA, DĘBOWA, GRZYBOWA, JAWOROWA, MODRZEWIOWA, ŚWIERKOWA

5022 AKACJOWA, WIERZBOWA DOJAZDOWA, KWIATOWA, LEŚNA, MIODOWA, NEKTAROWA, PSZCZELA 5023 SŁONECZNA, TRZEBNICKA 5024 KASZTELAŃSKA

5025 MICKIEWICZA, SUŁOWSKA

5026 MICKIEWICZA

5027 KOPERNIKA, MICKIEWICZA KOPERNIKA 5028-5030

5031 KOMBATANTÓW

5032-5035 MICKIEWICZA

5036 POLSKA, RYNEK, ZAMKOWA

5037 KOŚCIELNA, KROTOSZYŃSKA, SZEWSKA

5038 LWOWSKA, RYNEK, WAŁOWA, ZAMKOWA

5039 GARNCARSKA, LWOWSKA, POLSKA, RYNEK, SZEWSKA

05040 WAŁOWA, WROCŁAWSKA

05041 CICHA, MAJA, AL.SPACEROWA, PL. WARESIAKA, ZAMKOWA, Al. ZHP

5042 KORFANTEGO, PIŁSUDSKIEGO, PL. WARESIAKA, ZAMKOWA ARMII KRAJOWEJ, GROTA-ROWECKIEGO, GRUNWALDZKA 5043 11 LISTOPDA, TRZEBNICKA, WARESIAKA 5044 GROTA-ROWECKIEGO, GRUNWALDZKA, TRZEBNICKA

5045 GROTA-ROWECKIEGO, GRUNWALDZKA

5046 TRZEBNICKA

5047 DŁUGA, KOŚCIELNA, RYNEK, RZECZNA

5048 DŁUGA, GARNCARSKA, KUŹNICZA, ŁĄKOWA, RZECZNA

5049 WOJSKA POLSKIEGO, WROCŁAWSKA

5050 WOJSKA POLSKIEGO

5051 ARMII KRAJOWEJ, BUDOWLANA, 1 MAJA

5052 BUDOWLANA, WOJSKA POLSKIEGO

5053 GROTA-ROWECKIEGO, KOŚCIUSZKI

5054 DĄBROWSKIEGO, GRUNWALDZKA

5054 KOŚCIUSZKI, WOJSKA POLSKIEGO

5055 GROTA-ROWECKIEGO, GRUNWALDZKA, KOŚCIUSZKI

5056 DĄBROWSKIEGO, GRUNWALDZKA, KOŚCIUSZKI

5057-5059 KOŚCIUSZKI

5060 DĄBROWSKIEGO, KOŚCIUSZKI, KRÓTKA

5061 KOŃCOWA, OKRĘŻNA, OSADNICZA, STAWNA, WOJSKA POLSKIEGO, ZIELONA

5062 POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH, STAWNA

5063 KOLEJOWA, PRZEMYSŁOWA, WOJSKA POLSKIEGO

5064 LOTNICZA, ODRODZENIA, SYCOWSKA, TRZEBNICKA KRZYWA, LOTNICZA, ODRODZENIA, OGRODOWA, RZEMIEŚLNICZA, 5065 SPÓŁDZIELCZA KAMIENNA, NOWOWIEJSKA, OGRODOWA, POPRZECZNA, POZIOMKOWA 5066 SPÓŁDZIELCZA Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Spisu Powszechnego 2002.

Na obszarze wsparcia tylko w jednym obwodzie spisowym, nr 5041, obejmującym ulice: Cichą, 1 Maja, Aleję Spacerową, pl. Weresiaka, Zamkową i Aleję ZHP znajdują się budynki wybudowane po 1989 roku. Na obszarze wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych udział budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków jest wyższy niż wartość referencyjna dla województwa dolnośląskiego, jak również wyższa od wartości średniej dla miasta Milicz. Wartości wskaźników zestawiono w tabeli 31.

Tabela. 31. Budynki mieszkalne na obszarze wsparcia dla inwestycji mieszkaniowych w rozbiciu według wieku oddania do użytku w rozbiciu na obwody spisowe

Liczba budynków mieszkalnych Udział budynków Numer obwodu Wybudowanych wybudowanych Wybudowanych spisowego Ogółem przed rokiem przed rokiem 1989 po roku 1989 1989 w ogólne liczbie budynków 5036 18 18 0 100,00% 5037 20 20 0 100,00% 5038 24 24 0 100,00% 5039 32 32 0 100,00% 5040 13 13 0 100,00% 5041 12 11 1 91,67% 5043 21 21 0 100,00%

5047 23 23 0 100,00% 5048 25 25 0 100,00% 5051 17 17 0 100,00% 5052 6 6 0 100,00% OBSZAR WSPARCIA DLA 211 210 1 99,53% INWESTYCJI MIESZKANIOWYCH Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Spisu Powszechnego 2002.

Wskaźnik: liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989 do ogólnej liczby budynków (w %) na obszarze wsparcia wynosi 99,5 i jest wyższy od wartości referencyjnej dla województwa dolnośląskiego, która wynosi 86,6. Uprawnia to do zakwalifikowania wskazanego obszaru jako obszaru wsparcia w Lokalnym Programie Rewitalizacji.

Zestawienie kryteriów wyznaczenia obszaru rewitalizacji dla inwestycji mieszkaniowych Obszar rewitalizacji dla miasta Milicz wyznaczony został zgodnie z trzema kryteriami, które pozwalają na identyfikację obszarów objętych interwencją w zakresie mieszkalnictwa. Kryteria, odpowiadające im wskaźniki i ich wartości zestawiono w tabeli 32.

Tabela 32. Zestawienie kryteriów wyznaczenia obszaru rewitalizacji Wartość Wartość referencyjna wskaźnika dla Kryterium Wskaźnik wskaźnika dla obszaru województwa wsparcia dolnośląskiego Udział długotrwale Wysoka stopa długotrwałego bezrobotnych wśród osób w 4,5 6,1 bezrobocia wieku produkcyjnym Liczba osób korzystających z Wysoki poziom ubóstwa i zasiłków pomocy społecznej 65,0 69,9 wykluczenia na 1 tys. ludności Liczba budynków Porównywalnie niski poziom wybudowanych przed rokiem wartości zasobu 86,6 99,5 1989/ do ogólnej liczby mieszkaniowego budynków (w %) Źródło: Opracowanie własne.

Jak wynika z powyższej tabeli w oparciu o trzy kryteria: wysoką stopę długotrwałego bezrobocia, wysoki poziom ubóstwa i wykluczenia i porównywalnie

niski poziom wartości zasobu mieszkaniowego i odpowiadające im wskaźniki: udział długotrwale bezrobotnych wśród osób w wieku produkcyjnym, liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1 tys. ludności i liczba budynków wybudowanych przed rokiem 1989/ do ogólnej liczby budynków (w %) wyznaczono obszar wsparcia w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji. Obszar zakwalifikowany do wsparcia charakteryzuje się wyższą intensywnością negatywnych zjawisk opisanych wyżej wymienionymi wskaźnikami w odniesieniu do wartości referencyjnej określonej dla województwa dolnośląskiego.

3. 5. Cele rewitalizacji

3.5.1. Uspołecznienie procesu określania celów rewitalizacji

Wyznaczanie celów rewitalizacji odbyło się przy udziale przedstawicieli społeczności lokalnej Milicza i przyjęło postać spotkań warsztatowo-konsultacyjnych. Przyjęto dwie techniki wyznaczania celów rewitalizacji. Zespół opracowujący dokument, na podstawie przeprowadzonych prac diagnostyczno-analitycznych zaproponował listę celów rewitalizacji. Następnie dokonano analizy oczekiwań uczestników warsztatu w zakresie celów rewitalizacji oraz rodzaju inwestycji, które zostaną urzeczywistnione. W ten sposób została stworzona lista priorytetów rewitalizacyjnych, która następnie została zagregowana w formie bardziej ogólnych celów rewitalizacji. Druga metoda polegała na samodzielnym wypełnianiu przez potencjalnych beneficjentów wniosków inwestycyjnych, na podstawie których rozpoznane zostały preferencje społeczności lokalnej w zakresie ogólnych kierunków procesów rewitalizacyjnych.

3.5.2. Zidentyfikowane cele rewitalizacji

Cel 1. Podniesienie potencjału Milicza oraz redukcja niekorzystnych zjawisk społecznych poprzez działania ukierunkowane na zwiększenie atrakcyjności turystycznej miasta

Rewitalizacja jest procesem przemian przestrzennych, społecznych i gospodarczych mających na celu poprawę stanu jakości życia mieszkańców zdegradowanych obszarów miejskich poprzez przywrócenie ładu przestrzennego i ożywienie społeczno-ekonomiczne. Powiązanie kwestii społecznych, ekonomicznych i technicznych ma przyczynić się do kompleksowego rozwiązania problemów występujących w obszarze zdegradowanym, takich jak zdekapitalizowana zabudowa, bezrobocie i przestępczość, a tym samym wpłynąć korzystnie na poprawę warunków życia i pracy mieszkańców, zachęcić do inwestowania potencjalnych przedsiębiorców, a turystów do częstszego odwiedzania miasta. Działania dla miasta Milicza, zaplanowane Lokalnym Programie Rewitalizacji jako podstawy wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013, mają szeroki zakres i dotyczą zarówno zmian w infrastrukturze podstawowej (zadania inwestycyjne) i mające aspekt społeczny (zadania miękkie) czyli edukacja, kultura, bezpieczeństwo czy walka z bezrobociem i przestępczością. W ramach LPR możliwe jest również wsparcie projektów z dziedziny mieszkalnictwa. Atrakcyjne pod względem turystycznym położenie Milicza pozwala postawić tezę, że rozwój miasta winien być powiązany z rozwojem turystyki. Podniesienie atrakcyjności przestrzeni miejskich skutkowało będzie rozwojem turystyki, która z kolei sprzyjać będzie wszechstronnemu rozwojowi miasta, w tym obszarowi rewitalizowanemu, położonemu w centrum miasta, atrakcyjnemu turystycznie, ale zaniedbanemu. W ramach LPR gmina Milicz zaplanowała projekty, które poprawią infrastrukturę miasta, służącą zarówno mieszkańcom, jak i turystom. Należą tutaj zadania, takie jak: „Przebudowa sieci wodociągowej z przepięciem przyłączy wraz z odbudową nawierzchni w Miliczu”, „Rewitalizacja terenów zielonych na obszarze wsparcia wraz z oświetleniem parkowym i monitoringiem w Miliczu”, „Modernizacja i uporządkowanie terenu i obszarów zielonych przy kościele Łaski w Miliczu wraz z remontem dwóch parkingów przy ul. Piłsudskiego i 1 Maja”, „Budowa deptaka wzdłuż Alei ZHP oraz remont mostku na kanale Młynówka”. W ten cel wpisuje się również zadanie Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu „Modernizacja budynku Komendy Powiatowej Policji w Miliczu w celu wzmocnienia formuły dostępności instytucji dla mieszkańców i turystów oraz poprawy estetyki ciągu ul. Kościuszki”.

Podkreślić należy, że inwestycje te ukierunkowane są na inwestycje położone w centrum miasta, z których korzystają mieszkańcy, ale i turyści. Uporządkowanie centrum zdecydowanie poprawi atrakcyjność turystyczną. Warte podkreślenia są inwestycje w tereny zielone, które stworzą turystom i mieszkańcom miejsce do wypoczynku. Nowe oświetlenie i monitoring poprawią zaś bezpieczeństwo. Nowe drogi i parkingi są również odpowiedzią na zidentyfikowane potrzeby mieszkańców i turystów. Zaplanowane inwestycje w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji mają za zadanie zwiększyć atrakcyjność turystyczno-kulturową miasta poprzez podniesienie estetyki jego wyglądu i uporządkowanie atrakcyjnych turystycznie miejsc Milicza. Dzięki właściwym inwestycjom miasto chce „rozwinąć skrzydła”, planuje aby Milicki Rynek stał się uroczym i bezpiecznym miejscem dla mieszkańców i turystów. Zagospodarowanie otoczenia Kościoła Łaski wraz z remontem parkingów, budową deptaka, placem zabaw i modernizacją budynku z prężnie działającą informacją turystyczną, wpłynie na rozwój turystycznej funkcji miasta a wzmożony ruch turystyczny spowoduje spadek bezrobocia i ubóstwa.

Cel 2. Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez inwestycje ukierunkowane na wzrost estetyki i funkcjonalności przestrzeni publicznych i zasobów mieszkaniowych oraz funkcjonalności instytucji o kluczowym znaczeniu dla społeczności lokalnej

Na zabudowę Milicza składają się w większości budynki oddane do użytku przed II wojną światową oraz na początku XX i przełomie XIX i XX wieku. Są one w złym stanie technicznym i dlatego konieczne są inwestycje ukierunkowane na zmianę takiego stanu rzeczy. W ramach LPR możliwe jest wsparcie projektów z dziedziny mieszkalnictwa (1/4 wsparcia), czyli renowacja części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych. Ta część wsparcia dla miasta w całości została przekazana do wykorzystania dla wspólnot mieszkaniowych mieszczących się w obszarze rewitalizowanym. Jest to niezmiernie ważne z punktu widzenia mieszkańców obszaru wsparcia, gdyż jest to dla nich jedyna możliwość skorzystania ze środków UE oraz ważny

czynnik finansowy w podjęciu decyzji o renowacji zniszczonych budynków w centrum miasta. Istotnym deficytem pozostaje również niedostatek przyjaźnie zorganizowanych przestrzeni publicznych, z których mogliby korzystać mieszkańcy miasta. Istotnym, zidentyfikowanym problemem jest brak basenu, który służyłby mieszkańcom, przede wszystkim dzieciom i młodzieży, ale nie tylko. Poprawę w tym zakresie ma przynieść realizacja zadania „Budowa krytej pływalni przy Szkole Podstawowej Nr 2 i Szkole Muzycznej I stopnia w Miliczu wraz z zagospodarowaniem terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną”. Na brak ogólnodostępnych placów zabaw dla dzieci odpowiedzią są m.in. takie przedsięwzięcia „Modernizacja i budowa placu zabaw przy świetlicy środowiskowej „Chatka Puchatka” w Miliczu”. Dzieci z obszaru wsparcia (często rodzin ubogich i patologicznych) korzystają ze świetlicy środowiskowej „Chatka Puchatka”, która ma charakter wychowawczo-profilaktyczny. Celem jej działania jest organizacja czasu wolnego, rozwój zainteresowań, organizacja zabaw, zajęć sportowych, wycieczek, tworzenie sprzyjających warunków do spotkań grup samopomocowych oraz spotkań ofiar przemocy w rodzinie. Zagospodarowanie terenu wokół świetlicy, urządzenie ciekawego i bezpiecznego placu zabaw, podniesie atrakcyjność tego miejsca, sprzyjać będzie spotkaniom dzieci i młodzieży, a w konsekwencji zapobiegać będzie negatywnym zjawiskom społecznym. Dodatkowo na potrzebę tą odpowie także zadanie „Modernizacja ogródka jordanowskiego u zbiegu ulic Trzebnicka i Powstańców Wielkopolskich w Miliczu”. Potrzebom najmłodszych obywateli miasta podporządkowane zostały również zadania „Modernizacja Przedszkola Samorządowego w Miliczu” i „Przebudowa Przedszkola Samorządowego w Miliczu – etap II”. Zadania takie są niezwykle ważne, sprzyjają bowiem poprawie jakości i upowszechnieniu edukacji przedszkolnej, która – jako przygotowująca do edukacji szkolnej i wyrównująca szanse edukacyjne – jest niezwykle istotna. Zarówno wymienione powyżej zadania, jak i „Modernizacja budynku Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Miliczu wraz z usunięciem barier infrastrukturalnych dla osób niepełnosprawnych” – zrealizowany przez Powiat Milicki mają za zadanie podnieść i poszerzyć jakość usług prowadzonych przez te instytucje na rzecz dzieci, dorosłych mieszkańców i osób niepełnosprawnych. Jeden z projektów dotyczy wsparcia dla budynku gminnego z przeznaczeniem utworzenia Centrum Informacji Turystycznej i Centrum Aktywności Lokalnej. Parter

budynku przeznaczony będzie na Centrum Informacji Turystycznej i dostosowany będzie dla osób niepełnosprawnych. Docelowo budynek ma stanowić miejsce dla aktywnych organizacji, stowarzyszeń. W budynku tym siedzibę będzie miała również Lokalna Grupa Działania, prężnie aktywizująca mieszkańców miasta i gmin, oraz wpierająca działania edukacyjne, ekologiczne i turystyczne miasta. Przeznaczenie budynku w centrum miasta na miejsce działalności najbardziej kreatywnych organizacji, pozwoli pobudzić aktywność jego mieszkańców. Mamy nadzieję, że organizacje te czynnie włączą się w promocję i organizację wszelkich imprez kulturalnych, ekologicznych i turystycznych. Zaplanowane inwestycje, znajdujące się na liście dodatkowej w Lokalnym Programie Rewitalizacji są uzupełnieniem zadań podstawowych i realizowane będą w miarę posiadanych środków.

3.5.3. Wskaźniki określające cele rewitalizacji Realizacja Lokalnego Planu realizacji przyczyni się do realizacji sformułowanych w LPR celów: 1. Podniesienie potencjału Milicza oraz redukcja niekorzystnych zjawisk społecznych poprzez działania ukierunkowane na zwiększenie atrakcyjności turystycznej miasta, a także 2. Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez inwestycje ukierunkowane na wzrost estetyki i funkcjonalności przestrzeni publicznych i zasobów mieszkaniowych oraz funkcjonalności instytucji o kluczowym znaczeniu dla społeczności lokalnej. Wskaźniki produktu i rezultatu obrazujące realizację zadań dla celu 1 zestawiono w tabeli 33, a dla celu 2 w tabeli 34.

Tabela 33. Zestawienie wskaźników dla celu 1. Podniesienie potencjału Milicza oraz redukcja niekorzystnych zjawisk społecznych poprzez działania ukierunkowane na zwiększenie atrakcyjności turystycznej miasta Wskaźniki produktu Wskaźniki rezultatu Wskaźnik Wartość Wskaźnik Wartość Liczba osób korzystających ze Długość zmodernizowanej sieci 1,33 km zmodernizowanej infrastruktury 300 osób wodociągowej (130) technicznej (00) Przestrzenie publiczne o Liczba zmodernizowanych lamp 15 szt. podniesionej funkcjonalności i 3 szt. oświetleniowych (00) estetyce (00) Powierzchnia odnowiona z 2 3103,00 m Liczba osób zamieszkujących zakresu drobnej infrastruktury 2 200 osób 1826,00 m obszar objęty rewitalizacją (00) przestrzeni publicznej (319) Budynki instytucji publicznych o Liczba budynków poddanych 1 szt. zwiększonej funkcjonalności i 1 szt. renowacji estetyce Źródło: Opracowanie własne.

Tabela 34. Zestawienie wskaźników dla celu 2. Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez inwestycje ukierunkowane na wzrost estetyki i funkcjonalności przestrzeni publicznych i zasobów mieszkaniowych oraz funkcjonalności instytucji o kluczowym znaczeniu dla społeczności lokalnej Wskaźniki produktu Wskaźniki rezultatu Wskaźnik Wartość Wskaźnik Wartość Liczba wybudowanych obiektów infrastruktury szkolnej, Liczba uczniów korzystających z kształcenia ustawicznego i efektów projektu (z wyłączeniem e- 1 szt. 200 osób zawodowego oraz edukacji dzieci edukacji) (301) i młodzieży o specjalnych potrzebach edukacyjnych (290) Liczba zmodernizowanych Liczba bezpośrednio utworzonych obiektów infrastruktury 1 szt. miejsc pracy (330) 13 osób przedszkolnej (294) W tym kobiety (331) 5 osób Liczba dzieci korzystających z Powierzchnia odnowiona z 2 infrastruktury zmodernizowanej, a 13000,00m zakresu drobnej infrastruktury 2 tym samym spełniającej aktualne 265 osób 7400,00m przestrzeni publicznej (319) normy budowlane i przeciwpożarowe (00) Liczba zmodernizowanych obiektów infrastruktury szkolnej, Liczba uczniów korzystających z kształcenia ustawicznego i infrastruktury wspartej w wyniku 1 szt. 101 osób zawodowego oraz edukacji dzieci realizacji projektu i młodzieży o specjalnych potrzebach edukacyjnych Powierzchnia Organizacje pozarządowe które budynku/pomieszczeń 300 m2 2 szt. uzyskają wsparcie poddanych renowacji Przestrzenie publiczne o podniesionej funkcjonalności i 2 szt. estetyce (00) Źródło: Opracowanie własne.

4. Ocena oddziaływania LPR-u na środowisko Podstawowym celem prognozy jest ocena proponowanych skutków oddziaływania na środowisko działań proponowanych w Lokalnym Programie Rewitalizacji oraz ustalenie, czy przyjęte cele i kierunki działań gwarantują bezpieczeństwo środowiska przyrodniczego oraz sprzyjają jego ochronie i zrównoważonemu rozwojowi. Zakres merytoryczny prognozy zawiera: informacje ogólne o LPR, w tym powiązania z dokumentami wyższego rzędu, określa, analizuje i ocenia stan środowiska, problemy ochrony środowiska, przewidywane oddziaływania na środowisko, w tym: ludzi, zwierzęta, rośliny, powietrze, wodę, glebę i inne, przedstawia rozwiązania mające na celu ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko. Prognoza ma również ułatwić identyfikację możliwych do określenia skutków środowiskowych spowodowanych realizacją w przyszłości postanowień ocenianego dokumentu oraz określić, czy istnieje prawdopodobieństwo powstania w przyszłości konfliktów i zagrożeń w środowisku. Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko wynika z ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.2008.199.1227). Prognoza charakteryzuje stan środowiska na terenie miasta, analizuje projekty określone w Lokalnym Programie Rewitalizacji wskazując ich wpływ na poszczególne komponenty środowiska. Przedmiot prognozy stanowi opracowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji miasta Milicza na lata 2007-2013. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdzono, iż zaproponowane w LPR przedsięwzięcia polegające na: rewitalizacji budynków, przestrzeni publicznych, adaptacji budynków, rewitalizacji parku miejskiego czy poprawa bezpieczeństwa ciągu pieszego, samodzielnie nie należą do kategorii przedsięwzięć zawsze znacząco oddziałujących na środowisko, ani potencjalnie znacząco oddziałujących na środowisko. W świetle przepisów prawa krajowego - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do

sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U.2004.257.2573 ze zm.), które pozwala zakwalifikować każde z przedsięwzięć do kategorii tych, dla których przy dalszym postępowaniu (prowadzącego do uzyskania pozwolenia na budowę) nie zajdzie potrzeba sporządzenia Raportu o oddziaływaniu na środowisko. Projekty przewidziane do realizacji zostały opisane w tabelach z opisem podstawowych informacji dotyczących zadań podejmowanych w ramach projektu, uzasadnieniem konieczności realizacji, oraz problemach technicznych, które stały się przyczyną podjęcia inwestycji oraz strategiczne kryteria wyboru danego projektu do realizacji. Tabele zawierają również informację o komplementarności danego projektu z innymi przedsięwzięciami realizowanymi w ramach planu działań gospodarczych lub/i planu działań społecznych. Wskazano wskaźniki produktu i rezultatu osiągnięcia celów LPR miasta Milicza. Analiza środowiska kładzie główny nacisk na problemy i zagrożenia środowiska przyrodniczego, kulturowego i zdrowia ludzi. Z punktu widzenia zasobów i walorów środowiska obszar wskazany w LPR do rewitalizacji znajduje się w zasięgu obszaru objętego ochroną w ramach tworzenia europejskiej sieci obszarów NATURA 2000. Nakładają się tu bowiem zarówno obszary specjalnej ochrony (OSO) zgodnie z Dyrektywą Ptasią 79/409/EWG, jak i specjalne obszary ochrony (SOO) zgodnie z dyrektywą siedliskową Rady Europy 92/43/EWG. 1. Dolina Baryczy (OSO), PLB 020001 2. Ostoja nad Baryczą (SOO), PLH 020041

Większa część powierzchni gminy Milicz wchodzi w zasięg Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy”, utworzonego w 1996 r. Jest to największy park krajobrazowy w Polsce – 87 040 ha. Wyższą formę ochrony stanowi tu Rezerwat „Stawy Milickie” – jeden z największych rezerwatów ornitologicznych w Polsce. Problemem Milicza są systemy grzewcze zabudowy mieszkaniowej, obiektów użyteczności publicznej i zakładów produkcyjnych, które stanowią główne źródło zanieczyszczeń powietrza. Poza spalaniem paliw w celach grzewczych, na terenie gminy znajduje się również szereg źródeł zorganizowanej emisji zanieczyszczeń z różnorodnych procesów technologicznych. Wody powierzchniowe charakteryzują się II klasą czystości. Na stan zanieczyszczenia główny wpływ mają zanieczyszczenia powstające na terenie gminy (ścieki z Milicza, Sułowa i Słączna), wpływające na teren gminy z zewnątrz (ścieki z Sycowa, Międzyborza, Twardogóry i Ostrzeszowa)

oraz zanieczyszczenia wnoszone jej dopływami. Dopływy te zasilają stawy i są jednocześnie odbiornikami wód stawowych, które charakteryzują się zmiennym składem, zależnym od cyklu produkcyjnego prowadzonego w stawach. Działania przewidziane do podejmowania w Lokalnym Programie Rewitalizacji uwzględniają specyfikę gminy (opisaną wcześniej), a niemal każde z nich w mniejszym lub większym stopniu będzie oddziaływało korzystnie na stan środowiska. Zaniechanie podejmowania działań wynikających z zadań określonych w Lokalnym Programie Rewitalizacji wpłynie niekorzystnie na wizerunek miasta, co w konsekwencji może doprowadzić do obniżenia jego naturalnej atrakcyjności turystycznej. Realizacja zadań w fazie eksploatacji nie będzie powodowała występowania ww. zagrożeń. Realizacja przewidzianych zadań nie wpłynie na świat zwierząt. Centralna część miasta stanowi obszar bardzo silnie przekształcony antropogennie, na którym liczba dziko żyjących gatunków jest ograniczona i są to praktycznie wyłącznie gatunki synatropijne. Planowane działania inwestycyjne nie przyczynią się w zauważalny sposób do zmiany warunków ich bytowania. W przypadku braku realizacji LPR nastąpi dalsza degradacja zabudowy, nielegalnego gromadzenia odpadów stałych w miejscach niezabudowanych, pogorszenie stanu ulic, pogorszenie poczucia bezpieczeństwa oraz wzrost zanieczyszczeń powietrza. Stwierdza się, że realizacja LPR doprowadzi do ogólnej poprawy stanu środowiska przyrodniczego i zdrowia mieszkańców. W przypadku obszarów Natura 2000 znajdujących się na terenie objętym LPR podstawowymi zagrożeniami są: 1. Dolina Baryczy – ze względu na typ obszaru główne zagrożenia dotyczą ptaków występujących na przedmiotowym obszarze i są to: zaniechanie, jak i intensyfikacja gospodarki stawowej, zaniechanie użytkowania pastwiskowo- łąkarskiego partiach zajętych przez użytki zielone, 2. Ostoja nad Baryczą – główne zagrożenia to: intensyfikacja gospodarki stawowej lub jej upadek, deficyt wody w zlewni Baryczy powodowany m.in. przez nadmierny rozbiór wody, niska jakość wód w zlewni Baryczy, zanik zalewów terenów dolinowych, zalesianie i zarastanie terenów otwartych, szczególnie łąk i pastwisk, brak przepławek na stopniach jazach na Baryczy, przekształcanie ekstensywnych łąk i pastwisk w uprawy intensywne, zwiększanie pozyskania drzew w najstarszej grupie wiekowej w lasach, a

szczególnie drzew dziuplastych, pozostawianie zbyt małej ilość martwych i zamierających drzew.

W wyniku realizacji ustaleń LPR nie zaistnieją straty w obszarach chronionych położonych w granicach miasta i w jego sąsiedztwie, w tym zwłaszcza w sieci Natura 2000. Zadania przewidziane do realizacji nie są przedsięwzięciami, które mogą potencjalnie znacząco oddziaływać na obszary Natura 2000.

Załącznik 1. Listy zadań

LISTA PODSTAWOWA

Wartość wnioskowanego Całkowita wartość Nazwa projektu Wnioskodawca dofinansowania Cel projektu i jego zwięzła charakterystyka projektu w PLN w PLN (szacunek w EUR1) Celem projektu jest poprawa jakości życia mieszkańców poprzez budowę krytej pływalni, która ma za zadanie podnieść i poszerzyć jakość usług świadczonych na rzecz mieszkańców, młodzieży, dzieci i osób niepełnosprawnych. Budowa krytej pływalni Budynek składa się z dwóch części: zaplecze hali basenowej (szatnie, kasy, przy Szkole Podstawowej recepcja, sauny, bufet, sala do aerobiku, siłownia, itp) oraz hali basenowej z Nr 2 i Szkole Muzycznej I 1 050 000,00 sześciotorowym basenem sportowym o wymiarach 16,00 x 25,00 m, basenem stopnia w Miliczu wraz z Gmina Milicz 12 052 285,22 (223 404,26) rekreacyjnym z atrakcjami wodnymi i zjeżdżalnią z wydzieloną częścią zagospodarowaniem trzytorowego basenu do nauki pływania o wymiarach 6,00 x 12,00 m. Trybuny z terenu i niezbędną 72 miejscami. infrastrukturą techniczną Powierzchnia użytkowa całego budynku 3182,16 m2, pow. zabudowy 1754 m2, kubatura 21690 m3. Budynek przystosowany dla osób niepełnosprawnych. Celem projektu jest poprawa jakości życia mieszkańców poprzez poprawę jakości dostarczanej wody na obszarach miejskich. Przebudowa sieci Projekt ma zakłada wymianę i przebudowę sieci wodociągowej z przepięciem wodociągowej z przyłączy w ulicach: Krotoszyńska, Szewska, Garncarska, Kuźnicza, Długa, 130 000,00 przepięciem przyłączy Gmina Milicz 1 653 000,00 Rzeczna, Łąkowa, Działkowa, Wałowa, Zamkowa w Miliczu. Projekt obejmuje (27 659,57) wraz z odbudową również odtworzenie konstrukcji nawierzchni, rozebranej w wyniku prac przy nawierzchni w Miliczu wykonaniu inwestycji polegającej na przebudowie sieci wodociągowej rozdzielczej w w/w ulicach. Celem projektu jest uporządkowanie infrastruktury przestrzeni publicznej i Rewitalizacja terenów odnowa zdegradowanych obszarów , które mają poprawić wizerunek i zielonych na obszarze 50 000,00 bezpieczeństwo miasta. wsparcia wraz z Gmina Milicz 152 000,00 (10 638,30) Inwestycja obejmuję wykonanie oświetlenia parku (15 szt. lam oświetleniowych), oświetleniem parkowym i montaż i modernizacja monitoringu oraz uporządkowanie i zagospodarowanie monitoringiem w Miliczu terenów zielonych na obszarze wsparcia. Przebudowa Przedszkola W celu stworzenia, najmłodszym obywatelom, jak najlepszych możliwości 388 003,00 Samorządowego w Gmina Milicz 700 000,00 rozwoju, przeprowadza się modernizację istniejącego obiektu dostosowując go do (82 553,83) Miliczu – etap II współczesnych standardów techniczno-prawnych i poprawę jakości kształcenia.

1 Kurs Euro 1 EUR = 4,7000 PLN 85

Modernizacja obejmuje branże architektoniczny - konstrukcyjną, instalacje sanitarne, instalacje elektryczne, wentylację, technologię kuchni, kotłownię. Pow. zabudowy - 1305,17 m2, pow. użytkowa - 1575,71 m2, kubatura - 7746,30 m3 Budynek przystosowany dla osób niepełnosprawnych. Modernizacja ogródka Celem projektu jest zapobieganie i redukcja negatywnych zjawisk społecznych jordanowskiego u zbiegu 90 000,00 oraz poprawa funkcjonalności przestrzeni publicznych, poprawa estetyki oraz ulic Trzebnicka i Gmina Milicz 290 000,00 (19 148,94) atrakcyjności turystycznej miasta. Powstańców Zadanie polega na modernizacji istniejącego placu zabaw. Wielkopolskich w Miliczu Głównym celem przedmiotowego projektu było podniesienie estetyki i Modernizacja i atrakcyjności turystycznej miasta poprzez modernizację i podniesienie uporządkowanie terenu i funkcjonalności przestrzeni publicznych. obszarów zielonych przy Inwestycja składała się z dwóch etapów. kościele Łaski w Miliczu 857 122,49 - w pierwszym etapie wykonano prace powierzchniowe wraz z odwodnieniem wraz z remontem dwóch Gmina Milicz 1 471 707,56 (182 366,49) placu i chodników oraz zagospodarowano tereny zielone zgodnie z projektem. parkingów przy ul. - drugi etap obejmował modernizację parkingu przy ul. Piłsudskiego gdzie Piłsudskiego i 1 Maja powstało

95 miejsc parkingowych w tym 7 dla osób niepełnosprawnych. Przebudowano

oświetlenie (16 szt. lamp) oraz uporządkowano tereny zielone. Realizacja inwestycji podyktowana była dobrem mieszkańców i instytucji działających na terenie Gminy i ma na celu rozwiązanie podstawowych problemów tj. degradacji miejskiej tkanki urbanistycznej i architektonicznej, dostępności do podstawowej infrastruktury publicznej, a także konieczności podnoszenia przez władze Gminy estetyki i atrakcyjności turystycznej miasta. Budowa deptaka wzdłuż W ramach inwestycji wykonano drewnianą zabudowę kładki na Kanale Alei ZHP oraz remont 377 374,48 Młynówka. Przebudowano nawierzchnię ciągu pieszego, którą zgodnie ze Gmina Milicz 621 704,24 mostku na kanale (80 292,44) wskazaniami Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zabudowano płytami Młynówka granitowymi. Ponadto wydzielono miejsca edukacyjno-wypoczynkowe, które wyposażono w ławki, kosze na śmieci. Wzdłuż alei postawiono tablice informacyjno- wystawowe na słupach. Wymieniono instalację oświetleniową a w celach zapewnienia bezpieczeństwa założono monitoring. Całość zakończono aranżacją terenów zielonych. Przebudowana przestrzeń publiczna przystosowana jest do korzystania z niej przez osoby niepełnosprawne. Celem projektu było zapobieganie i redukcja negatywnych zjawisk społecznych oraz poprawa funkcjonalności przestrzeni publicznych, poprawa estetyki oraz atrakcyjności turystycznej miasta. Projekt ma oprócz waloru przestrzenno- Modernizacja i budowa infrastrukturalnego, wyraźny akcent społeczny, zgodnie z zasada zintegrowanego placu zabaw przy rozwiązywania problemów gospodarczych, społecznych i środowiskowych. 190 764,41 świetlicy środowiskowej Gmina Milicz 302 848,72 Projekt adaptacji terenu przy świetlicy środowiskowej Chatka Puchatka ma na (40 588,17) „Chatka Puchatka” w celu stworzenie nowoczesnego, wielopokoleniowego parku miejskiego, Miliczu atrakcyjnego pod względem wypoczynkowym i rekreacyjnym. W ramach zadania inwestycyjnego wykonano następujące prace budowlane i instalacyjne: ciągi piesze o nawierzchni żwirowej, ciągi piesze o nawierzchni z kostki betonowej, nawierzchnię bezpieczną z piasku, roboty nawierzchniowe, 86

zieleń kompozycyjno-dekoracyjną, elementy małej architektury, ogrodzenie, wyposażenie placu zabaw, oświetlenie terenu i instalację monitoringu. Plac zabaw dla najmłodszych dzieci wyposażono w: tablice rysunkowe, piaskownice, zestaw zabawowy, ławki piknikowa, bujaki sprężynowe, tablice informacyjną, huśtawkę klasyczną dwuosobowa, karuzelę. Zaplanowano również ogrodzenie placu zabaw dla dzieci młodszych, co gwarantuje bezpieczeństwo dzieci i utrzymanie placu zabaw w należytej czystości. Plac zabaw dla starszych dzieci wyposażono w: huśtawkę typu "ptasie gniazdo", wieżę linowa, huśtawkę linową i kolejkę linową. Przewidziano również dwa boiska do koszykówki ulicznej oraz siatkówki plażowej. Ponadto zagospodarowano obszary zielone, wyposażono je w ławki oraz kosze na śmieci. W celu zapewnienia bezpieczeństwa wykonano instalację oświetleniową oraz założono monitoring. Celem projektu jest zapobieganie i redukcja negatywnych zjawisk społecznych oraz poprawa funkcjonalności przestrzeni publicznych, poprawa estetyki oraz atrakcyjności turystycznej miasta. Projekt ma oprócz waloru przestrzenno- infrastrukturalnego, wyraźny akcent społeczny, zgodnie z zasada zintegrowanego rozwiązywania problemów gospodarczych, społecznych i środowiskowych. Przedmiotem projektu jest modernizacja budynku gminnego w Miliczu z Modernizacja budynku przeznaczeniem utworzenia Centrum Aktywności Lokalnej. Milicz jest miejscem gminnego na ulicy działania wielu organizacji pozarządowych, odnoszących znaczące sukcesy w Waresiaka 7 z 922 356,59 swojej pracy statutowej, których największym problemem jest brak miejsca, gdzie Gmina Milicz 1 317 652,28 przeznaczeniem (196 246,08) mogą organizować spotkania, szkolenia, konferencje. Gmina Milicz aktywnie utworzenia Centrum wspiera ich działalność oraz zdaje sobie sprawę z wagi aktywizowania Aktywności Lokalnej społeczeństwa. W Centrum znajdą swoją siedzibę aktywnie działające organizacje oraz Centrum Informacji Turystycznej, która będzie wspierała funkcje promocyjną Gminy Milicz. Natomiast dzięki Centrum Aktywności Lokalnej mieszkańcy Gminy uzyskają możliwość uczestniczenia w różnego rodzaju projektach edukacyjnych, kulturalnych, rekreacyjno-turystycznych. Nowo powstałe Centrum wpłynie istotnie na rozwój kapitału społecznego, organizacji pozarządowych oraz turystyki. Przedmiotem projektu jest modernizacja Przedszkola Samorządowego w Miliczu – placówki dydaktycznej, która wymaga modernizacji i dostosowania do współczesnych standardów techniczno-prawnych. Projekt w swoich założeniach koncentruje się na poprawie warunków nauczania oraz możliwości rozwoju Modernizacja Przedszkola dziecka w palcówce wychowania przedszkolnego, a co za tym idzie poprawa 1 682 830,56 Samorządowego w Gmina Milicz 2 439 626,80 warunków i jakości życia mieszkańców, w szczególności tych najmłodszych i ich (358 049,06) Miliczu rodziców. W efekcie realizacji projektu stworzone zostaną warunki rozwoju intelektualnego dzieci na najwyższym poziomie. Realizacja projektu jest odpowiedzią na następujące potrzeby: poprawy stanu technicznego budynku, odnowy zdegradowanych obszarów miejskich, poprawy bezpieczeństwa użytkowania budynku, poprawy warunków życia i jakości 87

mieszkańców, walki ze zjawiskami wzrastającego bezrobocia, ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz narastającego niezadowolenia wśród mieszkańców, poprawy wizerunku i estetyki miasta oraz poprawy jakości kształcenia. Przedmiotem projektu jest modernizacja budynku Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Miliczu – placówki dydaktycznej, która wymaga modernizacji i dostosowania do współczesnych standardów techniczno-prawnych. Projekt w swoich założeniach koncentruje się na poprawie warunków nauczania Modernizacja budynku oraz możliwości rozwoju dzieci i młodzieży, a co za tym idzie poprawa warunków Specjalnego Ośrodka i jakości życia mieszkańców, w szczególności tych najmłodszych i ich rodziców. Szkolno-Wychowawczego W efekcie realizacji projektu stworzone zostaną warunki rozwoju intelektualnego 684 314,40 w Miliczu wraz z Powiat Milicki 980 000,00 dzieci i młodzieży na najwyższym poziomie. (145 598,81) usunięciem barier Realizacja projektu jest odpowiedzią na następujące potrzeby: poprawy stanu infrastrukturalnych dla technicznego budynku, odnowy zdegradowanych obszarów miejskich, poprawy osób niepełnosprawnych bezpieczeństwa użytkowania budynku, poprawy warunków życia i jakości mieszkańców, walki ze zjawiskami wzrastającego bezrobocia, ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz narastającego niezadowolenia wśród mieszkańców, poprawy wizerunku i estetyki miasta oraz poprawy jakości kształcenia. Modernizacja budynku Celem projektu jest zapobieganie i redukcja negatywnych zjawisk społecznych Komendy Powiatowej oraz poprawa funkcjonalności przestrzeni publicznych, poprawa estetyki oraz Policji w Miliczu w celu Komenda atrakcyjności turystycznej miasta. Projekt ma oprócz waloru przestrzenno- wzmocnienia formuły Wojewódzka 356 800,47 infrastrukturalnego, wyraźny akcent społeczny, zgodnie z zasada zintegrowanego 1 134 105,28 dostępności instytucji dla Policji we (75 914,99) rozwiązywania problemów gospodarczych, społecznych i środowiskowych. mieszkańców i turystów Wrocławiu Przedmiotem projektu jest modernizacja i poprawa estetyki budynku Komendy oraz poprawy estetyki Powiatowej Policji w Miliczu oraz likwidacja barier architektonicznych, który ciągu ul. Kościuszki czyniły ten budynek niedostępnym dla osób niepełnosprawnych. 6 779 566,40 Razem 23 617 930,10 (1 442 460,94)

LISTA REZERWOWA

Wartość Całkowita wartość Nazwa projektu Wnioskodawca wnioskowanego Cel projektu i jego zwięzła charakterystyka projektu w PLN dofinansowania

w PLN (szacunek w EUR2) Celem projektu jest podniesienie estetyki, funkcjonalności i jakości zasobów mieszkaniowych na obszarze wsparcia. Zdegradowane budynki mieszkalne Remont budynków wpływają znacząco na jakość życia mieszkańców, rewitalizacja przyczyni się zaś mieszkalnych przy ul. Zarządca budynku do zwiększenia komfortu mieszkańców, jak i ogólnej estetyki budynkówcx. Garncarska 17; Rynek z upoważnienia 280 000 Budynki posiadają zniszczone elewacje i nieszczelne pokrycia dachowe co 400 000 3,13; Armii Krajowej 1; wspólnoty (59574,47) wpływa niekorzystnie na funkcjonalność obiektów i ich estetykę. Stara technologia Polska 4-12, Budowlana mieszkaniowej wykonania nie zapewnia dostatecznego zabezpieczenia przed stratami ciepła. 3 6 W ramach projektu przeprowadzony zostanie remont dachów, wykonane zostanie docieplenie budynków oraz nowa elewacja.

Celem projektu jest podniesienie estetyki, funkcjonalności i jakości zasobów mieszkaniowych na obszarze wsparcia. Dzięki realizacji projektu mieszkańcy będą Remont budynków Zarządca żyć w budynkach o wyższej jakości, poprawi się też estetyka przestrzeni mieszkalnych przy ul. budynków z publicznej w centrum miasta. 385 000 Garncarska 5,11,21, upoważnienia 550 000 Budynki posiadają zniszczone elewacje i nieszczelne pokrycia dachowe co (81914,89) Wrocławska 2,3a, wspólnot wpływa niekorzystnie na funkcjonalność obiektów i ich estetykę. Lwowska 6 mieszkaniowych Zaplanowano tu remonty i wykonanie nowych elewacji, remonty dachów, wymianę obróbek blacharskich i przebudowę kominów.

Celem projektu jest podniesienie estetyki, funkcjonalności i jakości zasobów mieszkaniowych na obszarze wsparcia. Dzięki realizacji projektu mieszkańcy Zarządca poprawią jakość życia, polepszy się też estetyka przestrzeni publicznej w centrum Remont budynków budynków z miasta, szczególnie w Rynku. mieszkalnych przy ul. 252 000 Podkreślić należy, że budynki wielorodzinne są niedocieplone, przez co upoważnienia 360 000 Lwowska 2; Wałowa 6; (53617,02) zwiększone jest zużycie energii cieplnej. Zniszczone elewacje i stolarka drzwiowa wspólnot Rynek 6; Polska 11 wpływają niekorzystnie na estetykę budynku. mieszkaniowych W ramach projektu wykonane zostanie docieplenie, remont elewacji oraz wymieniona zostanie stolarka drzwiowa.

Celem projektu jest podniesienie estetyki, funkcjonalności i jakości zasobów mieszkaniowych na obszarze wsparcia. Zdegradowane budynki mieszkalne wpływają znacząco na jakość życia mieszkańców, rewitalizacja przyczyni się zaś Zarządca Remont budynków do zwiększenia komfortu mieszkańców, jak i ogólnej estetyki budynków. budynków z mieszkalnych przy ul.1 217 000 Podkreślić należy, że przedwojenne budynki mieszkalne są w złym stanie upoważnienia 310 000 Maja 3,4,7,25 oraz (46170,21) technicznym. Zniszczone pokrycia dachowe są nieszczelne i zagrażają wspólnot Rynek18 i 25 przechodniom. Wykonane są w starej technologii przez co ich wydajność mieszkaniowych energetyczna jest bardzo niska. Projekt zakłada wykonanie docieplenia, remont elewacji i wymianę pokryć dachowych.

2 Kurs Euro 1 EUR = 4,7000 PLN 89

Celem projektu jest podniesienie estetyki, funkcjonalności i jakości zasobów mieszkaniowych na obszarze wsparcia. Zdegradowane budynki mieszkalne wpływają znacząco na jakość życia mieszkańców, rewitalizacja przyczyni się zaś do zwiększenia komfortu mieszkańców, jak i ogólnej estetyki budynków. Zarządca Budynek położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie budynków wpisanych do Remont budynku budynków z rejestru zabytków. Jego architektura nawiązuje do stylu poniemieckiej zabudowy 70 000 mieszkalnego przy ul. upoważnienia 100 000 willowej z początku XX wieku. Obecnie stan techniczny budynku jest zły. (14893,62) Armii Krajowej 6 wspólnot Konieczne są remonty elewacji w celu poprawy estetyki budynku oraz remont mieszkaniowych dachu i wymiana stolarki okienno-drzwiowej co przyczyni się do poprawy wydajności energetycznej oraz podniesienia funkcjonalności budynku. W ramach projektu przeprowadzony zostanie remont elewacji, wymiana pokrycia dachowego i wymiana stolarki okienno-drzwiowej.

Celem projektu jest podniesienie estetyki, funkcjonalności i jakości zasobów mieszkaniowych na obszarze wsparcia. Dzięki realizacji projektu mieszkańcy poprawią jakość życia, polepszy się też estetyka przestrzeni publicznej w centrum Zarządca miasta. Remont budynków budynków z 70 000 Budynki w obecnej chwili są w złym stanie technicznym, co wpływa na bardzo mieszkalnych przy ul. upoważnienia 100 000 (14893,62) niekorzystnie na estetykę miasta oraz przyczynia się do dalszej degradacji Garncarskiej 1 i 2 wspólnot substancji mieszkaniowej. mieszkaniowych W ramach projektu przeprowadzone zostaną remont elewacji, wymiana pokryć dachowych i wymiana stolarki okienno-drzwiowej.

Celem projektu jest podniesienie estetyki, funkcjonalności i jakości zasobów mieszkaniowych na obszarze wsparcia. Zdegradowane budynki mieszkalne wpływają znacząco na jakość życia mieszkańców, rewitalizacja przyczyni się zaś Zarządca do zwiększenia komfortu mieszkańców, jak i ogólnej estetyki budynków. Remont budynku budynków z 70 000 Budynek w obecnej chwili jest w złym stanie technicznym co wpływa na bardzo mieszkalnego przy ul.1 upoważnienia 100 000 (14893,62) niekorzystnie na estetykę miasta oraz przyczynia się do dalszej degradacji Maja 23 wspólnot substancji mieszkaniowej. mieszkaniowych W ramach projektu zaplanowano remont elewacji, wymianę pokrycia dachowego i wymianę stolarki okienno-drzwiowej.

Celem projektu jest podniesienie estetyki, funkcjonalności i jakości zasobów mieszkaniowych na obszarze wsparcia. Zdegradowany budynek mieszkalny wpływa bowiem znacząco na jakość życia mieszkańców, rewitalizacja przyczyni Zarządca Remont budynku się zaś do zwiększenia komfortu mieszkańców, jak i ogólnej estetyki budynku. nieruchomości z 70 000 mieszkalnego przy ulicy 1 100 000 Jest to jeden z licznych przedwojennych budynków mieszkalnych. Obecnie w upoważnienia (14893,62) Maja 2 złym stanie technicznym, dotyczy to przede wszystkim pokrycia dachowe i okien. wspólnot Wykonane są w starej technologii przez co ich wydajność energetyczna jest bardzo niska. Zaplanowano wykonanie docieplenia, remont elewacji i wymianę pokrycia 90

dachowego.

Celem projektu jest podniesienie estetyki, funkcjonalności i jakości zasobów mieszkaniowych na obszarze wsparcia. Zdegradowany budynek mieszkalny wpływa bowiem znacząco na jakość życia mieszkańców, rewitalizacja przyczyni się zaś do zwiększenia komfortu mieszkańców, jak i ogólnej estetyki budynku. Zarządca Remont budynku Jest to jeden z licznych przedwojennych budynków mieszkalnych. Obecnie w nieruchomości z 140 000 mieszkalnego przy ulicy 1 200 000 złym stanie technicznym, dotyczy to przede wszystkim pokrycia dachowe i okien. upoważnienia (29787,23) Maja 6,6a Wykonane są w starej technologii przez co ich wydajność energetyczna jest wspólnot bardzo niska. Zaplanowano wykonanie docieplenia, remont elewacji i wymianę pokrycia dachowego.

Celem projektu jest podniesienie atrakcyjności turystycznej miasta oraz wiedzy ekologicznej turystów i mieszkańców. Okolice Milicze słyną z siedlisk rzadkich gatunków ptaków. Ścieżka ekologiczno- edukacyjna stanowić będzie jedną z atrakcji turystycznych, a ponadto interesujący instrument edukacji ekologicznej i nauczania o lokalnym środowisku przyrodniczym. Projekt ma charakter kompleksowy, a jego celem jest zwiększenie ruchu turystycznego w mieście i obszarze rewitalizowanym. Dlatego też Utworzenie szlaku 105 000 Gmina Milicz 150 000 przewidywana jest także budowa parkingu zlokalizowanego w pobliżu zabytkowej pieszego „Dukt Ptasi" (22340,43) Bramy Dworskiej, który poprawić ma dostępność szlaku oraz materiały promocyjne i punkt ekspozycyjno-wystawienniczy służący m.in. do celów promocyjnych. Projekt przewiduje instalację elementów małej architektury (rzeźby ptaków wraz z opisem jako punktów orientacyjnych szlaku), wydanie przewodnika po Miliczu – Dukt Ptasi, budowę parkingu przy szlaku oraz promocję nowej ścieżki.

Celem projektu jest podniesienie atrakcyjności turystycznej miasta poprzez modernizację przestrzeni publicznych, które służyć będą zarówno turystom, jak i mieszkańcom. Poprawa estetyki miasta korzystnie wpłynie na jego rozwój. Zabytkowy park w stylu angielskim od dłuższego czasu nie był porządkowany. Modernizacja zespołu Starostwo 350 000 Obecnie zniszczone są elementy małej architektury i infrastruktura turystyczno- pałacowo-parkowego w Powiatowe w 500 000 (74468,09 wypoczynkowa. Brak oświetlenia ścieżek czyni go miejscem atrakcyjnym dla Miliczu Miliczu przestępców. Projekt ma na celu odnowienie ścieżek, instalację oświetlenia, instalację ławek i koszy na śmieci.

Cele projektu jest podniesienie jakości życia mieszkańców poprzez wsparcie dla instytucji kultury o kluczowym znaczeniu dla mieszkańców. Modernizacja instytucji 1 120 000,00 Budynek instytucji kultury wymaga modernizacji, uporządkowania przestrzeni kultury (MOK i Biblioteki Gmina Milicz 1 600 000,00 (238297,87) wewnętrznej. Biblioteka Publiczna nie ma wymaganych prawem pomieszczeń Publicznej) w Miliczu socjalnych, natomiast Milicki Ośrodek Kultury ma za małą salę koncertową. Projekt zakłada modernizację i rozbudowę budynku instytucji kultury. 91

Celem projektu jest poprawa estetyki miasta oraz funkcjonalności przestrzeni Przywrócenie publicznej. Projekt ma za zadanie poprawić wizerunek miasta, zwiększyć potencjał reprezentacyjnej funkcji turystyczny obszaru oraz podnieść atrakcyjność turystyczno-inwestycyjną. Rynku Milickiego poprzez 350 000,00 Projekt obejmuje swym zakresem rewitalizację części obszaru Milickiego Rynku zagospodarowanie Gmina Milicz 672 455,29 (74468,09) przestrzeni publicznej na poprzez budowę fontanny. W wyniku realizacji inwestycji nastąpi potrzeby mieszkańców i zagospodarowanie cennej przestrzeni publicznej poprzez działania turystów rewaloryzacyjne w zakresie tkanki urbanistyczno-architektonicznej.

3479000,00 Razem 5 142 455,29 (740212,77)

LISTA ZADAŃ SPOŁECZNYCH

Wartość wnioskowanego Całkowita wartość Nazwa projektu Wnioskodawca dofinansowania Okres realizacji projektu projektu w PLN w PLN (szacunek w EUR3) Szkolenie dla osób zamieszkujących obszar 0,00 rewitalizowany chcących Gmina Milicz 5 000 2014 (0,0) rozpocząć działalność gospodarczą. 0,00 Razem 5 000 (0,0)

3 Kurs Euro 1 EUR = 4,7000 PLN 92

Załącznik 2. Lista zadań przedsiębiorców wpisanych do LPR

Przedsiębiorca

Wartość wnioskowanego Całkowita wartość Nazwa projektu Wnioskodawca dofinansowania Cel projektu i jego zwięzła charakterystyka projektu w PLN w PLN (szacunek w EUR4) Celem projektu jest poprawa jakości życia mieszkańców poprzez modernizację kina, które ma za zadnie podnieść jakość świadczonych usług i poszerzyć ofertę kulturalną dla mieszkańców, dzieci, młodzieży oraz turystów. Inwestycja ma na celu gruntowny remont i wyposażenie kina w tym. mi.in. Modernizacja kina w PHU DEFTRANS 0,00 modernizację dachu, elewacji budynku oraz całkowity remont wnętrza. Ok. 10 mln złotych Miliczu Sp. z o.o. (0,00) Odnowiony budynek kina ma spełniać wielorakie funkcje: kulturalną, konferencyjno-widowiskową praz miejscem spotkań mieszkańców. Realizacja inwestycji poszerzy ofertę kulturalną miasta oraz w znacznym stopniu poprawi wizerunek i walory estetyczne nie tylko samego budynku znajdującego się w obszarze wsparcia ale także całego miasta. 0,00 Razem Ok. 10 mln złotych (0,0)

4 Kurs Euro 1 EUR = 4,7000 PLN 93

Załącznik 3. Lokalizacja inwestycji

Budowa krytej pływalni przy Szkole Podstawowej Nr 2 i Szkole Przebudowa Przedszkola Modernizacja i budowa placu zabaw Muzycznej I stopnia w Miliczu Samorządowego w Miliczu – przy świetlicy środowiskowej „Chatka 1. wraz z zagospodarowaniem 5. 9. etap II Puchatka” w Miliczu terenu i niezbędną infrastrukturą techniczną

Modernizacja ogródka Modernizacja budynku gminnego na Przebudowa sieci wodociągowej z jordanowskiego u zbiegu ulic ulicy Waresiaka 7 z przeznaczeniem przepięciem przyłączy wraz z 2. 6. Trzebnicka i Powstańców 10. utworzenia Centrum Aktywności odbudową nawierzchni w Miliczu Wielkopolskich w Miliczu Lokalnej

Modernizacja i uporządkowanie Rewitalizacja terenów zielonych terenu i obszarów zielonych przy na obszarze wsparcia wraz z Modernizacja Przedszkola kościele Łaski w Miliczu wraz z 3. oświetleniem parkowym i 7. 5. Samorządowego w Miliczu remontem dwóch parkingów monitoringiem w Miliczu przy ul. Piłsudskiego i 1 Maja

Modernizacja budynku Modernizacja budynku Komendy Specjalnego Ośrodka Szkolno- Powiatowej Policji w Miliczu w celu Budowa deptaka wzdłuż Alei Wychowawczego w Miliczu wraz z wzmocnienia formuły dostępności ZHP oraz remont mostku na 4. usunięciem barier 8. 11. instytucji dla mieszkańców i turystów kanale Młynówka infrastrukturalnych dla osób oraz poprawy estetyki ciągu ul. niepełnosprawnych Kościuszki