Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Na Lata 2015

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Zał ącznik do Uchwały Nr XLIII/389/14 Rady Miejskiej w Bobolicach z dnia 7 listopada 2014 roku w sprawie przyj ęcia Gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015-2020

GMINNA STRATEGIA ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY BOBOLICE NA LATA 2015 - 2020

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Spis treści

I. Wst ęp ...... 4 1. Akty prawne stanowi ące podstaw ę do opracowania Gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych Gminy Bobolice ...... 5 2. Metodologia opracowania strategii ...... 6 3. Proces konsultacji i diagnozowania oraz jego wyniki ...... 9 3.1. Wyniki bada ń ankietowych przeprowadzonych w śród osób dorosłych ...... 10 3.2. Wyniki bada ń ankietowych przeprowadzonych w śród dzieci i młodzie ży w wieku szkolnym ...... 21 II. Raport o stanie Gminy Bobolice ...... 29 1. Poło żenie, powierzchnia i ludno ść ...... 29 2. Infrastruktura techniczna ...... 31 3. Gospodarka i rolnictwo ...... 34 4. Turystyka ...... 36 5. Ochrona zdrowia ...... 37 6. Szkolnictwo ...... 37 7. Sport i kultura ...... 38 8. Bezpiecze ństwo publiczne ...... 39 9. Rynek pracy i bezrobocie ...... 41 10. Organizacje pozarz ądowe ...... 43 11. Pomoc społeczna ...... 47 11.1. Zasoby instytucjonalne pomocy i wsparcia i inne działaj ące w obszarze polityki społecznej Gminy Bobolice ...... 57 12. Inicjatywy na rzecz rozwoju sektora ekonomii społecznej ...... 63 III. Identyfikacja najwa żniejszych problemów społecznych ...... 65 1. Bezrobocie ...... 65 2. Uzale żnienia- alkoholizm i narkomania ...... 66 3. Przemoc w rodzinie ...... 68 4. Bezradno ść w sprawach opieku ńczo- wychowawczych ...... 70 5. Niepełnosprawno ść ...... 72 6. Starzenie si ę społecze ństwa ...... 74 IV. Analiza SWOT ...... 75 V. Cele strategii ...... 77 1. Misja ...... 77 2. Cele strategiczne i ich realizacja ...... 77 2.1.Cel strategiczny I i cele szczegółowe ...... 77 2

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

2.2.Cel strategiczny II i cele szczegółowe...... 78 2.3. Cel strategiczny III i cele szczegółowe ...... 79 2.4. Cel strategiczny IV i cele szczegółowe ...... 80 2.5. Cel strategiczny V i cele szczegółowe ...... 80 VI. System monitorowania, finansowanie strategii ...... 81 1. Sposób finansowania ...... 81 2. Monitoring i ewaluacja ...... 82

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

I. Wstęp

Gminna strategia rozwi ązywania problemów społecznych Gminy Bobolice jest jednym z ważniejszych dokumentów odnosz ących si ę do realizowania lokalnej polityki społecznej i instrumentem tworzenia spójno ści społecznej. Ma stanowi ć drogowskaz dla działa ń władz samorz ądowych oraz innych podmiotów i instytucji działaj ących w sferze pomocy społecznej zmierzaj ących do osi ągni ęcia misji samorz ądu w dziedzinie polityki społecznej. Stanowi naczeln ą orientacj ę, która jest główn ą lini ą programow ą i zarazem wytyczn ą post ępowania przy odpowiedniej alokacji zasobów, które s ą konieczne do osi ągni ęcia tych celów. Sformułowanie Gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020 jest odpowiedzi ą na realn ą sytuacj ę ekonomiczno- społeczn ą jej mieszka ńców. Sytuacja gospodarcza, narastanie problemów społecznych, powi ększanie obszarów patologii społecznych sprawiaj ą, że konieczne jest wypracowanie planów i narz ędzi rozumianych jako cele strategiczne i operacyjne. Strategia stanowi szans ę na stworzenie nowych kierunków w relacjach pomi ędzy uczestnikami życia społecznego na terenie Gminy Bobolice i na pobudzenie aktywno ści społecznej mieszka ńców.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

1. Akty prawne stanowiące podstawę do opracowania Gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice

Podstaw ą prawn ą opracowania niniejszej strategii jest art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12marca 2004 r. o pomocy społecznej, który nakłada na gminy obowi ązek opracowania i realizacji gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. W Gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych uwzgl ędniono dokumenty programowe, w których akcentuje si ę konieczno ść zapewnienia dialogu i partnerskiej współpracy instytucji rz ądowych, samorz ądowych, organizacji pozarz ądowych, biznesu oraz uznaje si ę za niezb ędn ą partnersk ą współprac ę z osobami podlegaj ącymi wykluczeniu społecznemu. Wspomniane dokumenty to przede wszystkim: - Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski - Program Operacyjny Kapitał Ludzki - Strategia Województwa Zachodniopomorskiego w Zakresie Polityki Społecznej do roku 2015 - Strategia rozwi ązywania problemów społecznych Powiatu Koszali ńskiego na lata 2007- 2015 - Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Bobolice

Akty prawne, które maj ą wpływ na konstrukcj ę dokumentu:

1) ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorz ądzie gminnym 2) ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej 3) ustawa z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych 4) ustawa z dnia 21 czerwca 2001r. o dodatkach mieszkaniowych 5) ustawa z dnia 13 czerwca 2003r. o zatrudnieniu socjalnym 6) ustawa z dnia 7 wrze śnia 2007r. o pomocy uprawnionym do alimentów 7) ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalno ści po żytku publicznego i wolontariacie 8) ustawa z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych 9) ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego 10) ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i rynku pracy 11) ustawa z dnia 26 pa ździernika 1982 r. o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi 12) ustawa z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii 13) ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie 14) ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zast ępczej

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

15) ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „ Pomoc pa ństwa w zakresie do żywiania” 16) ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie o światy 17) ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych

Poza wymienionymi aktami prawnymi przy realizacji strategii mo że zachodzi ć potrzeba odwołania si ę równie ż do innych ustaw i aktów wykonawczych z zakresu polityki społecznej.

2. Metodologia opracowania strategii

Zarz ądzeniem Nr 13/2013 Burmistrza Bobolic z dnia 18 lutego 2013 roku powołano zespoły robocze: - Zespół do opracowania projektu strategii rozwi ązywania problemów społecznych w Gminie Bobolice w składzie: 1. Jolanta St ępie ń- Kierownik Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach 2. Justyna Terlecka- Przewodnicz ąca Komisji ds. zdrowia, opieki społecznej, bezrobocia i porz ądku publicznego Rady Miejskiej w Bobolicach 3. Iwona Golas- Dyrektor Szkoły Podstawowej w Drzewianach 4. Zbigniew Cie ślik- terapeuta uzale żnie ń 5. Stanisław Babi ński- Dyrektor O środka Rehabilitacyjno- Postresocjalizacyjnego w Darżewie 6. Renata Jarzy ńska- sekretarz zarz ądu Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach 7. Aneta Kopacz- starszy pracownik socjalny Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach 8. Edyta Gintyło- specjalista pracy socjalnej Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach

- Zespół ds. opracowania diagnozy problemów społecznych: 1. Beata Pupin- starszy specjalista pracy socjalnej Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach 2. Aneta Jasiulek- starszy pracownik socjalny Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach 3. Emilia Walter- instruktor terapii zaj ęciowej Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

4. Wanda Muzyczuk- inspektor ds. świadcze ń Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach 5. Inga Lewicka- wychowawca w Świetlicy Środowiskowej ,,Tafla” w Bobolicach 6. Ewa Skieresz- inspektor ds. świadcze ń Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach 7. Marta Pa ńczyszyn- referent ds. świadcze ń Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach

Podstaw ę opracowania strategii stanowiły materiały źródłowe powstałe i zgromadzone w wyniku prac Zespołów oraz materiały b ędące wynikiem bada ń ankietowych. Przygotowano bardzo dobrej jako ści analityczne materiały źródłowe, niezb ędne dla diagnozy sytuacji społecznej Gminy, co pozwoliło na wypracowanie kierunków strategicznych działa ń odniesionych do rzeczywistych problemów społeczno ści lokalnej i wskazanie skutecznych kierunków działań dla ich rozwi ązania, a tak że ustalenie układu współpracy instytucjonalnej dla poszczególnych problemów społecznych.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Na potrzeby opracowania niniejszego dokumentu przyjęto nast ępuj ący tryb post ępowania

Przygotowano diagnoz ę sytuacji społecznej w gminie (raport o stanie Gminy Bobolice) Wpisz tutaj równanie.

Przeprowadzono analiz ę SWOT

Przeprowadzono spotkania konsultacyjne

Okre ślono misj ę gminy w zakresie polityki społecznej

Okre ślono najwa żniejsze obszary strategiczne

Wskazano cele strategiczne

Wskazano cele szczegółowe słu żą ce osi ągni ęciu wytyczonych celów strategicznych

Wskazano oczekiwane efekty wdra żanego programu oraz podmioty odpowiedzialne za realizacj ę zada ń.

Gminna strategia rozwi ązywania problemów społecznych jest dokumentem otwartym. Przyj ęte cele i działania podlega ć b ędą wnikliwej ocenie i ewaluacji. Autorzy strategii licz ą na to, że stworzy ona now ą jako ść w dialogu społecznym na terenie Gminy, że przyczyni si ę do wzrostu poziomu życia na jej terenie i pomo że w rozwi ązywaniu nabrzmiałych problemów

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

społecznych. Przyj ęcie strategii stanowi proces otwieraj ący długoterminowe planowanie polityki społecznej. Gminna strategia rozwi ązywania problemów społecznych Gminy Bobolice składa si ę z sze ściu rozdziałów. Rozdział pierwszy jest wst ępem do dokumentu. Wymienione tu zostały akty prawne stanowi ące podstaw ę do jego opracowania. Opisane zostały metody opracowania dokumentu, a tak że przedstawiono wyniki przeprowadzonej diagnozy społecznej oraz procesu konsultacji. Rozdział drugi stanowi raport o stanie Gminy Bobolice. Zawiera on ocen ę aktualnej sytuacji społeczno– gospodarczej gminy. Z uwagi na tematyk ę opracowania (strategia dotycz ąca problemów społecznych) raport odnosi si ę do tych dziedzin, które w najwi ększym stopniu wpływaj ą na aktualny poziom życia mieszka ńców. Dlatego te ż wyst ępuje tutaj opis infrastruktury technicznej, stanu gospodarki, sytuacji demograficznej, polityki społecznej i problemów społecznych na terenie gminy. W rozdziale trzecim dokonano identyfikacji najwa żniejszych problemów społecznych okre ślając tym samym obszary działa ń strategicznych. Rozdział czwarty stanowi analiza SWOT. Obejmuje ona szanse i zagro żenia, wskazuje mocne i słabe strony gminy, analizuje perspektywy, plany w obszarze szeroko rozumianej polityki społecznej i tych sfer życia, które bezpo średnio jej dotykaj ą. Rozdział pi ąty to wytyczenie misji Gminy Bobolice i okre ślenie głównych celów strategicznych oraz przypisanych im celów szczegółowych. Ich wybór został poprzedzony rzeteln ą ocen ą stanu faktycznego, analiz ą SWOT oraz potrzebami lokalnej społeczno ści. Nie bez znaczenia były równie ż dotychczasowe do świadczenia w rozwi ązywaniu problemów społecznych. W rozdziale szóstym wskazano sposób finansowania oraz formy monitorowania i ewaluacji.

3. Proces konsultacji i diagnozowania oraz jego wyniki

Na terenie Gminy Bobolice przeprowadzono badania ankietowe, których głównym celem było ustalenie problemów i zagro żeń społecznych jakie maj ą miejsce w środowisku lokalnym, by jeszcze skuteczniej prowadzi ć działania profilaktyczne. Badania przeprowadzane były w śród osób dorosłych, jak równie ż dzieci i młodzie ży w wieku szkolnym. Gminna strategia rozwi ązywania problemów społecznych została opracowana z zastosowaniem metody partycypacyjnego modelu jej budowania. Metoda ta akcentuje udział społeczny przejawiaj ący si ę realnym – bezpo średnim wpływem mieszka ńców i ich przedstawicieli na sprawy społeczne, poprzez umo żliwienie im wypowiedzenia si ę, sformułowania problemów, zaplanowania działa ń zmierzaj ących do dokonania zmian społecznych w gminie. W ramach projektu „Bobolice gmin ą partycypacji” Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Centrum Szkoleniowe w Szczecinie poddała projekt dokumentu konsultacjom społecznym. Analizuj ąc wyniki przeprowadzonych konsultacji można wnioskowa ć, że projekt strategii w cz ęś ci strategicznej został trafnie sformułowany i nie wymaga wprowadzenia zmian. Respondenci wskazali 9

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

na konieczno ść podj ęcia działa ń w ró żnych obszarach polityki społecznej, które zostały uj ęte w celach strategicznych dokumentu. Uwagi mieszka ńców Gminy Bobolice wniesione podczas konsultacji zostan ą uwzgl ędnione w działaniach organizacyjnych podległych jednostek.

3.1. Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród osób dorosłych

W badaniu przeprowadzonym na terenie Gminy Bobolice wzi ęło udział 146 osób (100%) wybranych losowo, w tym 107 kobiet (73%) oraz 39 męż czyzn (27%). Przekrój wiekowy badanych osób jest bardzo szeroki od 22 do 76 lat. Średnia wieku respondentów wyniosła 42 lata.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Wśród ankietowanych 31% osób posiadało wykształcenie średnie, 24 % wykształcenie podstawowe, 24% to osoby z wykształceniem wy ższym a 21% to ankietowani, którzy uko ńczyli szkoły zawodowe.

W badanej zbiorowo ści 53% stanowili mieszka ńcy miasta, natomiast 47% osób zamieszkiwało tereny wiejskie.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Za najbardziej istotny problem lokalny wi ększo ść respondentów uznała bezrobocie (16%) oraz alkoholizm (14%). W nast ępnej kolejno ści przemoc (11%), problemy opieku ńczo– wychowawcze (11%) i niepełnosprawno ść (10%). Na dalszych pozycjach znalazły si ę przest ępczo ść (9%), narkomania (9%) oraz wykluczenie osób starszych (8%). W śród innych problemów (12%) respondenci wymienili m.in. bezdomno ść , niezaradno ść życiow ą oraz brak współdziałania mi ędzy społeczno ści ą. Wi ększo ść z nich nie doprecyzowała jednak rodzaju problemu.

Sytuacja na lokalnym rynku pracy w ocenie wi ększo ści badanych jest: zła (72%), średnia (18%), jedynie 1% uwa ża, że sytuacja jest dobra. 9% z ankietowanych nie posiada wiedzy na ten temat.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Za główn ą przyczyn ę zjawiska bezrobocia ankietowani wymienili zbyt mało ofert pracy (80%). Na odległych miejscach znalazły si ę: niezaradno ść życiowa (12%), niski poziom wykształcenia (7%). 1% uwa ża, że przyczyn ą trudnej sytuacji jest brak przemysłu.

Na pytanie dotycz ące okre ślenia skali problemu uzale żnie ń na terenie gminy 45% osób, w śród których przeprowadzono badania oceniło, iż problem ten wyst ępuje na średnim poziomie, 30% ocenia, że jest wysoki, 3% że niski, natomiast a ż 22% nie ma rozeznania w omawianej kwestii.

Wa żnym zagadnieniem, które pojawiło si ę w ankiecie, było pytanie dotycz ące wskazania instytucji/osób, które powinny zajmowa ć si ę działaniami z zakresu profilaktyki uzale żnie ń. W ocenie 13

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

badanych placówki o światowe (26%) i rodzice (24%), to kluczowe środowiska oddziaływa ń profilaktycznych. Istotne znaczenie dla 17% respondentów zajmuj ą organizacje pozarz ądowe, nast ępnie 15% stanowi ochrona zdrowia, 12% policja. 5 % respondentów udzieliło odpowiedzi - inne, ujmuj ąc w tym, m.in.: działania pomocy społecznej i środowisk abstynenckich. Zdaniem 1 % ankietowanych działaniami tymi powinien zaj ąć si ę ko ściół.

Zdaniem 56% ankietowanych problem uzale żnienia od narkotyków lub innych środków odurzaj ących nie wyst ępuje w ich otoczeniu. Natomiast 30% nie ma rozeznania w omawianej kwestii. Istotne jest, że a ż14% z badanych osób potwierdza, iż w jego najbli ższym otoczeniu wyst ępuje ten problem.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Wyniki wskazuj ą, że wi ększo ść osób badanych (58%) nie ma wiedzy dotycz ącej dost ępno ści narkotyków/ środków odurzaj ących w ich środowisku. Z pozostałych osób 37% wskazało, że zakup narkotyków jest zadaniem łatwym, natomiast 5% uznało, że jest to zadanie trudne.

W przekonaniu 55% respondentów osoby uzale żnione mog ą liczy ć na profesjonaln ą pomoc oferowan ą na terenie gminy. Niestety 30% nie ma wiedzy w tym temacie. Zdaniem 15% ankietowanych, osoby borykaj ące si ę z problemem uzale żnie ń nie mog ą skorzysta ć z wsparcia specjalistów.

Kolejny obszar badawczy dotyczył przemocy domowej. Zapytano respondentów, czy byli świadkami przemocy domowej. Zdecydowana wi ększo ść (67%) zaprzeczyła, natomiast 33 % ankietowanych potwierdziła zdarzenie.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Zbadano tak że jaka jest wiedza mieszka ńców w zwi ązku z mo żliwymi formami pomocy ofiarom przemocy. Wi ększo ść badanych, a mianowicie 51% posiada tak ą wiedz ę, jednak a ż pozostałe 36% nale żałoby podda ć edukacji w kwestii dost ępno ści wsparcia. Warto doda ć, że 13% ankietowanych uwa ża, iż w środowisku lokalnym osoby doznaj ące przemocy nie mog ą liczy ć na kompleksowe wsparcie.

Niepokoj ący jest fakt, że 21% badanych zadeklarowało, że do świadczyło przemocy ze strony bliskiej osoby, jednak że a ż 79% odpowiedziało, że nie.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Problemy opieku ńczo – wychowawcze s ą powa żnym problemem społecznym, który według badanych jest obecny na terenie Gminy Bobolice. 42% osób badanej populacji dostrzega to zjawisko w swoim najbli ższym otoczeniu, 38% nie posiada wiedzy na ten temat, a 20% nie dostrzega takiej dysfunkcji w najbli ższym otoczeniu.

W ankiecie pojawiła si ę kwestia wskazania uwarunkowa ń problemów opieku ńczo– wychowawczych. Zdecydowana grupa 40% ankietowanych twierdzi, że jest to brak nale żytej opieki ze strony rodziców/opiekunów. Natomiast 24% jest zdania, że brak ofert sp ędzania czasu wolnego oraz uzale żnienia (22%) warunkuj ą, iż rodzina nie spełnia wła ściwie swojej funkcji opieku ńczo– wychowawczej. W ocenie 13% badanych rodzina niepełna jest niewydolna wychowawczo

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

i opieku ńczo. W śród uzyskanych innych odpowiedzi (1%) wynika, że przemoc przyczynia si ę do omawianego problemu.

W zwi ązku z tym, że niezwykle trudno jest okre śli ć skal ę wyst ępowania niepełnosprawno ści na terenie gminy zapytano respondentów, czy znaj ą w swoim otoczeniu osoby niepełnosprawne, bez wzgl ędu na rodzaj dysfunkcji. Zdecydowana wi ększo ść , bo a ż 67% udzieliła pozytywnej odpowiedzi.

Odpowied ź na pytanie dotycz ące zaspokojenia potrzeb osób niepełnosprawnych, nie jest jednoznaczna. Prawie tyle samo ankietowanych jest zdania, że osoby niepełnosprawne maj ą zapewnion ą nale żyt ą opiek ę (49%), natomiast 51% jest zdania, że wobec wskazanej grupy społecznej nie jest świadczona nale żyta pomoc.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Wyniki wskazuj ą, że wi ększo ść ankietowanych (91%) nie zauwa ża zagro żeń, dzi ęki temu czuje si ę bezpiecznie na terenie gminy. Natomiast 9% obawia si ę o swoje bezpiecze ństwo.

Przyczyn braku poczucia bezpiecze ństwa ankietowani upatruj ą w niewystarczaj ącym nadzorze słu żb mundurowych (40%). Zagro żeniem s ą tak że osoby nadu żywaj ące alkohol w miejscach publicznych (28%). Bardzo niepokoj ące na ten moment s ą destrukcyjne zachowania młodzie ży (19%) oraz napady i włamania, które stanowi ą 10% odpowiedzi. Inne obawy respondenci wi ążą równie ż z brakiem mo żliwo ści zatrudnienia dla młodych ludzi oraz pozostaj ącymi bez opieki psami.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Brak opieki ze strony najbli ższych (40%) jest nieodł ącznym elementem stanowi ącym o samotno ści tych osób (47%). W ocenie 7% badanych oferta sp ędzania czasu wolnego jest zbyt uboga, niewystarczaj ąca. Codzienne funkcjonowanie osób starszych na terenie gminy utrudniaj ą istniej ące bariery architektoniczne (7%). W ocenie 1% problem stanowi brak środków finansowych.

Aby wyj ść naprzeciw marginalizacji osób starszych niezb ędne jest przedstawienie dla tej grupy ró żnorodnych form wsparcia. Wi ększo ść ankietowanych (58%) oceniła, że oferta pomocy jest niewystarczaj ąca.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Kolejne zagadnienie badawcze dotyczyło zaanga żowana w życie publiczne. Wyniki pokazuj ą, że wi ększo ść ankietowanych (55%) nie podejmuje żadnych działa ń na rzecz swojego środowiska lokalnego. 45% badanych przyznaje, że ma swój udział w aktywizowaniu społeczno ści, w której zamieszkuje.

3.2. Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym

Badania ankietowe przeprowadzone były na terenie szkół Gminy Bobolice: Zespół Szkół w Dargini, Szkole Podstawowej w Bobolicach, Gimnazjum w Bobolicach, Szkole Podstawowej w Kurowie, Szkole Podstawowej w Drzewianach, Szkole Podstawowej w Kłaninie.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

W badaniu przeprowadzonym na terenie Gminy Bobolice wzi ęło udział 282 uczniów, w tym 145 w klasach V-VI szkół podstawowych (placówki o światowe w Dargini, Kłaninie, Drzewianach, Bobolicach oraz Kurowie) i 137 uczniów II i III klas gimnazjum (szkoły w Dargini i Bobolicach), w tym 136 dziewcz ąt oraz 146 chłopców.

Problemy społeczne oczami dzieci

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

W ocenie wi ększo ści młodych ludzi relacje z rodzicami s ą pozytywne, co wskazuje na korzystn ą atmosfer ę wychowawcz ą i przyjazne środowisko domowe panuj ące w rodzinach na obszarze gminy. Problem spo żywania substancji psychoaktywnych w śród dzieci i młodzie ży ma szczególne znaczenie dla ich rozwoju. Z analizy bada ń wynika, że głównym motywem spo żywania alkoholu jest presja rówie śnicza, ch ęć zaimponowania i obawa przed odrzuceniem. Poza tym niepokoj ący jest fakt, że kupno tych napojów nie stanowi problemu. W związku z tym zadaniem osób dorosłych jest zadbanie o to, aby chroni ć dzieci i młodzie ż przed alkoholem i prezentowa ć wła ściwe przykłady postaw. Wszelkie działania ukierunkowane powinny być na szeroko poj ętą profilaktyk ę skierowan ą nie tylko do dzieci i młodzie ży, ale równie ż do osób dorosłych, w szczególno ści do osób sprzedaj ących.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Obowi ązkiem dorosłych jest zapewnienie skutecznej strategii rozwi ąza ń zapobiegawczych. Szczególn ą uwag ę w podejmowanych działaniach nale ży zwróci ć w okresach wolnych od zaj ęć szkolnych. Czas wakacji, ferii, itp. sprzyja zagro żeniom. Nale ży uwra żliwi ć rodziców i opiekunów, na to, aby po świ ęcali swoim dzieciom wi ęcej uwagi i nie zapominali o odpowiedzialno ści, jak ą za nie ponosz ą. Zjawisko przemocy jest obecne w szkołach na terenie Gminy Bobolice. Nale ży pami ęta ć, że to wła śnie doro śli powinni stworzy ć bezpieczne warunki do rozwoju i dorastania. Niezmiernie wa żne jest podnoszenie świadomo ści młodych ludzi w zakresie przejawów, form stosowanej przemocy oraz mo żliwo ści uzyskania wsparcia. Analizuj ąc postawy ankietowanych wobec osób niepełnosprawnych wskazane jest podj ęcie działa ń maj ących na celu uwra żliwienie społecze ństwa na los tych osób. W świetle pozyskanych informacji uzna ć nale ży, że priorytetowym działaniem dorosłych jest troska o młode pokolenie. Jest to szczególne wa żne w dobie otaczaj ących i docieraj ących z wielu stron zagro żeń. Powszechnie wiadomo, że najta ńsz ą i najbardziej efektywn ą strategi ą reagowania na problemy i zagro żenia społeczne jest szeroko poj ęta profilaktyka. Na terenie naszej gminy działaniami z tego zakresu zajmuje si ę wiele instytucji życia społecznego. Wa żne jest, aby działania na rzecz poprawy życia społeczno ści były zintegrowane oraz by poszerza ć ich zakres.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

II. Raport o stanie Gminy Bobolice

1. Położenie, powierzchnia i ludność

Gmina Bobolice poło żona jest we wschodniej cz ęś ci województwa zachodniopomorskiego. Jest gmin ą miejsko- wiejsk ą. Nale ży do jednych z największych gmin w województwie- ogólna powierzchnia wynosi 36 312 ha. Sąsiaduje z gmin ą Biały Bór, Tychowo, Świeszyno, Manowo, Szczecinek, Grzmi ąca i Polanów. Przez Gmin ę przebiega południkowo droga krajowa nr 11 Kołobrzeg -Koszalin -Bobolice- Szczecinek - Pozna ń oraz droga krajowa nr 25 Bobolice - Biały Bór- Człuchów z odgał ęzieniami do Bydgoszczy i Warszawy. W Bobolicach drogi krajowe krzy żuj ą si ę z wojewódzkimi i regionalnymi. Miasto Bobolice poło żone jest pomi ędzy dwoma du żymi ośrodkami administracyjno - gospodarczymi , Koszalinem i Szczecinkiem. Po reformie administracyjnej w 1998r. i zlikwidowaniu województwa koszali ńskiego Gmina Bobolice wchodzi w skład powiatu koszali ńskiego, a ten przynale ży do województwa zachodniopomorskiego ze stolic ą w Szczecinie. W gminie znajduje si ę 20 sołectw i 66 miejscowo ści zamieszkałych. NAZWA SOŁECTWA MIEJSCOWO ŚCI MIESZKALNE

Chlebowo Chlebowo, Bolechowice, Nowosiółki

Chmielno Chmielno, Dworzysko, Dziupla, Ujazd, Zar ęby Chociwle Chociwle

Dargi ń Dargi ń, Bo żniewice, Darginek, Glinka, Dar żewo Dobrociechy Dobrociechy

Drzewiany Drzewiany, Buszynko Pierwsze, Buszynko Drugie, K ępsko, Gol ęszany, Trzebie ń, Retnica Głodowa Głodowa, Przydargiń, Różany, Przydargiń - Kolonia Gozd Gozd, Boboliczki, Rylewo, Więcemierz

Górawino Górawino

Jatynia Jaty nia, Jatynka, Piaszczyte

Kłanino Kłanino, Jadwiżyn, Kępiste, Wilczogóra

Kr ępa Krępa, Zieleniewo

Kurowo Kurowo, Cybulino, Kurówko, Lubowo, Sarnowo Łozice Łozice, Kije, Lubino, Ostrówek, Janowiec

Nowe Łozice Nowe Łozice, Błotko, Łozice -Cegielnia, Stare Łozice 29

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Radwanki Pomorzany, Radwanki

Porost Porost, Opatówek, Pniewki, Spokojne

Świelino Świelino, Wojęcino,

Ubiedrze Ubierze, Grotniki, Różewko

Stare Borne Stare Borne

Źródło: Urz ąd Miejski w Bobolicach

Zgodnie z danymi GUS na koniec 2010 roku gmin ę zamieszkiwało 9832 osoby, w tym 4844 kobiety i 4988 m ęż czyzn. Na koniec 2011 roku liczba mieszka ńców zmniejszyła si ę do 9807osób, w tym 4834 kobiet i 4973 m ęż czyzn. W 2012 roku ogólna liczba ludno ści gminy wynosiła 9777 osób, z czego 4808 to kobiety i 4969 m ęż czy źni. W 2013 roku ogólna liczba ludno ści gminy zmalała do 9551 osób, z czego 4747 to kobiety i 4804 męż czy źni.

Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

W ostatnich latach w Gminie Bobolice zmieniła si ę struktura ekonomiczna grup wiekowych ludno ści. W 2013r. w porównaniu do roku 2010 liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym zmniejszyła si ę o około 8 %, w wieku produkcyjnym o około 9 %. Niepokoj ący jest fakt, że liczba ludno ści w wieku emerytalnym w tym samym czasie wzrosła o około 30%. Jest to jeden z niepokoj ących objawów procesu starzenia si ę społecze ństwa.

Źródło: Urz ąd Miejski w Bobolicach

Powy ższe dane rzutuj ą na kierunki działa ń w celu strategicznym dotycz ącym m.in. osób starszych.

2. Infrastruktura techniczna

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 25 i nr 11.Przez Bobolice przebiegaj ą tak że 2 drogi wojewódzkie: droga nr 171 Bobolice- Barwice- Czaplinek oraz droga nr 205 Bobolice- Drzewiany- Sławno- Darłowo. Stan techniczny tych dróg jest średni. Istotnym problemem dla mieszka ńców Bobolic jest przebieg przez miasto ruchliwych tras krajowych i wojewódzkich. Obecny przebieg tak istotnych dróg przez samo centrum Bobolic wpływa

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

m.in. na powstaj ące zatory drogowe, wysoki poziom nat ęż enia w ruchu drogowym, blokad ę rozwoju turystycznego regionu nadmorskiego, w tym tak że gminy Bobolice. Popraw ę takiego stanu rzeczy rozstrzygn ąć mo że przebudowa dwóch skrzy żowa ń zlokalizowanych w mie ście Bobolice, a w szczególno ści budowa rond. W ostatnich latach poprawił si ę stan dróg gminnych i powiatowych na terenie miasta. Jedyn ą form ą transportu publicznego na terenie Gminy Bobolice jest transport autobusowy i busowy, realizowany przez PKS oraz przewo źników prywatnych. Znaczne ograniczenia komunikacyjne są wyra źnie zauwa żalne na terenach wiejskich, gdzie niejednokrotnie problemem dla mieszka ńców jest dojazd do miejsca zatrudnienia. Przez Bobolice nie przebiega obecnie żadna linia kolejowa. Najbli ższe poł ączenia kolejowe z wi ększymi miastami w Polsce s ą w Koszalinie i Szczecinku. Mieszkańcy Gminy maj ą dost ęp do linii telefonicznej, znaczna liczba mieszka ńców korzysta z usług sieci komórkowej. W Gminie Bobolice na wysokim poziomie kształtuje si ę dost ęp do usług internetowych. Zarz ądc ą sieci elektroenergetycznej w Gminie Bobolice jest Energa Operator Oddział w Koszalinie. Na terenie gminy zlokalizowane s ą wył ącznie transformatory 15kV/nn. Gmina jak i całe województwo zachodniopomorskie zasilana jest z trzech stacji 400/220/110 kV (Dunowo, Morzyczyn, Krajnik) oraz trzech stacji 220/110 (Police, Glinki, Żydowo). Na terenie Gminy Bobolice planowana jest budowa dwóch farm elektrowni wiatrowych. Tereny obj ęte inwestycj ą to grunty rolne poło żone w okolicach miejscowo ści Gozd, Ubiedrze, Kurowo, Cybulino, Górawino, Stare Borne, Drzewiany i Trzebie ń, na których maj ą powsta ć wie że elektrowni wiatrowych. Wytypowane miejsca pod lokalizacj ę wie ż s ą wynikiem przeprowadzonych dokładnych analiz i badań w ścisłym powi ązaniu z obowi ązuj ącymi przepisami w tym zakresie. Z u żytkowania rolniczego zostan ą wył ączone tereny potrzebne jedynie pod lokalizacj ę wie ży oraz pod drogi dojazdowe. Pozostałe grunty rolne nadal b ędą u żytkowane rolniczo. Budowa wie ż elektrowni wiatrowych wpłynie równie ż na pozytywny wizerunek Gminy Bobolice, jako "proekologicznej", spełniaj ącej dyrektywy unijne dotycz ące wykorzystywania odnawialnych źródeł energii. Długo ść całkowita sieci ciepłowniczej w mie ście Bobolice wynosi 320 m. Nie zaopatruje jednak wszystkich mieszka ńców miasta. Wi ększo ść źródeł ciepła pochodzi z indywidualnych pieców opalanych w ęglem lub drzewem. W zwi ązku z tym w okresie grzewczym nast ępuje znaczny wzrost emisji zanieczyszcze ń na terenach zabudowy mieszkaniowej. Sie ć wodoci ągowa liczy 140,68 km, przy czym zwodoci ągowano 98 % Gminy Bobolice. Długo ść sieci kanalizacji sanitarnej wynosi 82,39 km. Gmina skanalizowana jest w 85%. Gmina Bobolice w swoich zasobach dysponuje 217 mieszkaniami, z czego 13 stanowi ą lokale socjalne. Na przełomie lat 2010- 2012 liczba mieszka ń w zasobach Gminy Bobolice stopniowo

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

si ę zmniejszała z 250 do 203. W planach Gminy Bobolice na 2014 r. znajduje si ę remont istniej ącego ju ż budynku socjalnego, ale tak że utworzenie 7 nowych lokali socjalnych.

Źródło: Urz ąd Miejski w Bobolicach W 2013 roku na przyznanie mieszkania oczekiwało 20 wnioskodawców. Analiza danych uzyskanych z Zakładu Usług Komunalnych i O światowych w Bobolicach wskazuje na wysoki stopie ń zadłu żenia za najem lokalu. Zadłu żenie w okresie od 2010 roku do 2013 roku kształtowało si ę w nast ępuj ący sposób: Lata Liczba dłu żników Stan zadłu żenia 2010 224 478 520,41 zł 2011 202 531 396,33 zł 2012 183 588 408,95 zł 2013 91 330 703,47 zł Źródło: Zakład Usług Komunalnych i O światowych w Bobolicach

W ramach pomocy oddłu żeniowej na terenie Gminy Bobolice realizowany jest program ,,Odpracuj swój dług” oraz Program pomocy osobom zagro żonym eksmisj ą. Proponowane programy maj ą ułatwi ć dłu żnikom, b ędącym w trudnej sytuacji materialnej spłat ę nale żno ści powstałych z tytułu niezapłaconych opłat czynszowych za u żytkowanie nieruchomo ści komunalnych.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

3. Gospodarka i rolnictwo

Na terenie Gminy Bobolice istnieje 615 gospodarstw rolnych. Warunki do gospodarowania są trudne m.in. ze wzgl ędu na nisk ą jako ść gruntów rolnych.

POWIERZCHNIA GRUNTÓW WG STRUKTURY U ŻYTKÓW poło żonych na terenie miasta i gminy Bobolice wg stanu na 01.01.2013r.

w tym poło żone na Jedn. Powierzchnia terenie miary ogółem Miasto Gmina Powierzchnia gruntów - OGÓŁEM ha 36.761 477 36.284 Użytki rolne RAZEM w tym: ha 14.698 314 14.384 1. grunty orne ha 12180 237 11943 2.sady ha 27 3 24 3.ł ąki trwałe ha 874 39 835 4. pastwiska trwałe ha 1308 26 1282 5.grunty rolne zabudowane ha 250 6 244 6. grunty pod stawami i rowami ha 59 3 56 Grunty le śne oraz zadrzewione i zakrzaczone RAZEM ha 19.108 6 19.102 w tym: 1. lasy ha 18370 0 18370 2. grunty zadrzewione i zakrzaczone ha 738 6 732 Grunty zabudowane i zurbanizowane RAZEM w tym: ha 931 143 788 1.tereny mieszkaniowe ha 93 54 39 2.tereny przemysłowe ha 21 11 10 3.inne tereny zabudowane ha 46 15 31 4.zurbanizowane tereny ha 22 15 7 niezabudowane 5.tereny rekreacyjne i wypoczynkowe ha 48 6 42 6.u żytki kopalne ha 4 0 4 7 .drogi ha 651 37 614 8. tereny kolejowe i inne ha 46 5 41 Grunty pod wodami (powierzchniowymi płyn ącymi ha 416 3 413 i stoj ącymi ) Użytki ekologiczne ha 661 0 661 Nieu żytki ha 936 11 925 Tereny ró żne ha 11 0 11 Źródło: Urz ąd Miejski w Bobolicach Grunty komunalne stanowi ące własno ść Gminy Bobolice licz ą 683 ha ogółem.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Porównuj ąc lata 2011 i 2012 mo żna zauwa żyć tendencj ę wzrostow ą podmiotów gospodarki narodowej na terenie gminy Bobolice, czyli o 3,88%.

Podmioty gospodarki narodowej według wybranych sekcji polskiej klasyfikacji działalno ści dla Gminy Bobolice

nictwo, nictwo,

ci ci ń ś

ść Stan dzie na Ogółem le Rolnictwo, i rybactwo łowiectwo Przemysł Budownictwo naprawa Handel, samochodowych pojazdów i gospodarka Transport magazynowa Zakwaterowanie i gastronomia Działalno ubezpieczeniowa i finansowa rynku Obsługa nieruchomo Inne 31.12. 669 74 53 101 232 31 23 19 27 109 2011 31.12. 695 75 54 110 211 29 23 19 30 144 2012 W tym miasto 31.12. 414 12 31 58 159 13 14 12 17 98 2011 31.12. 399 13 30 59 136 13 15 10 21 117 2012 Źródło: Urząd Statystyczny w Szczecinie

Rosn ąca liczba prosperuj ących podmiotów w niewielkim stopniu przyczynia si ę do wzrostu stanu zatrudnienia. Słab ą stron ą jest brak zakładów zatrudniaj ących du żą ilo ść osób, lecz mo że to by ć kwesti ą sporn ą w przypadku, gdy priorytetem jest ochrona środowiska i turystyka. Gmina Bobolice przyst ąpiła w 2011 roku do Partnerstwa Publiczno- Prywatnego, które jest form ą długoterminowej współpracy sektora prywatnego i publicznego przy przedsi ęwzi ęciach maj ących na celu realizacj ę zada ń publicznych opart ą na podziale zada ń i ryzyka. Współpraca ta opiera si ę na zało żeniu, że ka żda ze stron jest w stanie wywi ąza ć si ę z własnych, powierzonych jej zada ń sprawniej ni ż druga strona. Strony w ten sposób uzupełniaj ą si ę, zajmuj ąc si ę w ramach PPP wła śnie t ą cz ęś ci ą wspólnego zadania, któr ą wykonuj ą najlepiej. Celem współpracy jest osi ągni ęcie obopólnych korzy ści zarówno w wymiarze celów społecznych, jak i komercyjnych danego przedsi ęwzi ęcia na zasadach okre ślonych ustaw ą o partnerstwie publiczno– prywatnym z dnia 19 grudnia 2008 roku. W ramach partnerstwa publiczno– prywatnego Gmina Bobolice planuje realizacj ę inwestycji, dla których poszukuje partnera prywatnego. Inwestycje, o których mowa to:

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Budowa Hotelu przy Bobolickim Centrum Edukacji Sportu i Rekreacji Budowa Domu Pó źnej Staro ści w Bobolicach Budowa zakładu przetwórstwa i chłodnictwa rolno – spo żywczego oraz skup płodów rolnych i runa le śnego z infrastruktur ą techniczn ą

4. Turystyka

Gmin ę Bobolice nale ży postrzega ć jako mikroregion nieska żonego środowiska przyrodniczego i wybitnych walorów krajobrazowych. Zró żnicowana morfologia terenu, du ża lesisto ść i du ża ilo ść jezior polodowcowych jest swoistym "darem matki natury", który sprawia, że Gmina Bobolice jest rajem dla miło śników przyrody. Znajduj ą si ę tutaj rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu, zespół przyrodniczo - krajobrazowy, u żytki ekologiczne i strefy ochronne ptaków drapie żnych, pomniki przyrody żywej i nieo żywionej oraz inne cenne elementy przyrody, a tak że ciekawe szlaki do wycieczek rowerowych. Gmina Bobolice przyst ąpiła do Społecznego Porozumienia Naszyjnik Północy. Szlak rowerowy „Naszyjnik Północy” o dł. 870 km obejmuje swym zasi ęgiem obszar czterech województw- zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, pomorskie i wielkopolskie. Na terenie gminy szlak liczy 18 km. Wysokie walory krajobrazowe to około 100 jezior i stawów, w tym 16 o powierzchni od 5 do 55 ha i kilkadziesi ąt małych od 0,5 do 1 ha o ł ącznej powierzchni 354 ha. Jeziora te charakteryzuj ą si ę wyj ątkow ą czysto ści ą wód. Do najwi ększych istnieje bardzo dogodny dojazd. W wielu jeziorach znajduj ą si ę piaszczyste dna idealne dla zorganizowania k ąpielisk. Ka żde z jezior przylega do lasów co stwarza mo żliwo ści organizowania biwaków. Brzegi s ą dost ępne dla turystów. Jeziora zasobne są w ró żne gatunki ryb co sprzyja w ędkarstwu. Na terenie gminy wyst ępuj ą dobra kultury wpisane do rejestru zabytków województwa zachodniopomorskiego obszernie opisane na stronie Urz ędu Miejskiego w Bobolicach. W Gminie Bobolice zadania w zakresie promocji turystyki realizuje Centrum Informacji Turystycznej, które powstało w 2005 roku w ramach projektu dofinansowanego ze środków Programu Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III A. Podejmuje przedsi ęwzi ęcia obejmuj ące, poza aktywn ą informacj ą, tak że poradnictwo, pomoc merytoryczn ą, jak równie ż techniczno– organizacyjn ą dla jednostek i instytucji zainteresowanych promocj ą ofert. Inspiruje i uczestniczy w realizacji, jak równie ż samodzielnie realizuje akcje, w których lansowane s ą aktywne formy turystyki. Sprzyja kreowaniu nowego popytu, przez co ułatwia turystyczne o żywienie wielu regionów, a tak że obiektów i form turystyki.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

5. Ochrona zdrowia

W Bobolicach funkcjonuje1 niepubliczny zakład opieki zdrowotnej oraz 7 indywidualnych praktyk lekarskich. Zaopatrzenie w leki i inne środki medyczne mo żna uzyska ć w 2 aptekach. Zadania z zakresu lecznictwa szpitalnego realizowane s ą w Koszalinie lub Szczecinku. Miejscowy Zakład Opieki Zdrowotnej Asklepios realizuje szereg programów z zakresu szeroko rozumianej profilaktyki wynikaj ących zarówno z obowi ązków ustawowych jak i porozumie ń z innymi instytucjami. Dodatkowo realizuje szereg niezale żnych programów na rzecz swoich podopiecznych, jak cho ćby programy edukacyjne w szkołach i przedszkolu na terenie Gminy Bobolice. Programy profilaktyczne maj ą na celu identyfikacj ę zagro żeń oraz przeciwdziałanie tym zagro żeniom w stadiach poprzedzaj ących chorob ę. Działania profilaktyczne to zarówno programy stricte medyczne takie jak profilaktyka chorób układu kr ąż enia oparta na wywiadzie oraz ankietach, na podstawie których podejmowane są dalsze działania zapobiegawcze, jak i inwestowanie w infrastruktur ę sportow ą, zach ęcanie młodzie ży oraz dorosłych do zdrowego trybu życia, współpraca z lokalnymi klubami sportowymi, edukacja. Od 2012 roku w Gminie Bobolice realizowany jest Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla Gminy Bobolice na lata 2012– 2015.Program powstał w celu ograniczenia wyst ępowania zagro żeń dla zdrowia psychicznego, poprawy jako ści życia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich oraz zapewnienia dost ępno ści do świadcze ń opieki zdrowotnej. Cele główne gminnego programu s ą zbie żne z celami Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego.

6. Szkolnictwo

Jednym z fundamentalnych zada ń własnych gminy jest zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie edukacji– zgodnie z ustaw ą z dnia 8 marca 1990 roku o samorz ądzie gminnym. Gmina ma obowi ązek prowadzi ć publiczne przedszkola, szkoły podstawowe oraz gimnazja. Edukacja pełni zasadnicz ą rol ę w rozwoju człowieka. Jest to proces trwaj ący od młodo ści i ma znaczny wpływ na jako ść zasobów ludzkich. Gmina Bobolice dysponuje szerok ą ofert ą o światow ą. Funkcjonuje tu 5 szkół podstawowych, z czego 4 s ą umiejscowione na terenach wiejskich oraz 2 gimnazja, z których 1jest placówk ą wiejsk ą. Opiek ę nad najmłodszymi sprawuje Przedszkole w Bobolicach, jednocze śnie przy szkołach podstawowych otworzono 4 oddziały przedszkolne. Przedszkole w Bobolicach jest placówk ą dysponuj ącą 150 miejscami. W roku 2013 liczba dzieci w przedszkolu wynosi aż 177, przy czym jedna z grup funkcjonuje w systemie zmianowym. Na terenie gminy swoj ą działalno ść placówki niepublicznej prowadzi Liceum Ogólnokształc ące ,,Nauta”.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

SZKOŁA PODSTAWOWA Miasto Wie ś Realizacja obowi ązku szkolnego 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2010/2011 2011/2012 2012/2013

Uczniowie realizuj ący 388 369 356 298 284 266 obowi ązek szkolny Uczniowie nie 1 3 0 0 0 0 realizuj ący obowi ązku szkolnego Źródło: Urz ąd Miejski w Bobolicach GIMNAZJUM Miasto Wie ś Realizacja obowi ązku szkolnego 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2010/2011 2011/2012 2012/2013

Uczniowie realizuj ący 384 333 301 61 66 75 obowi ązek szkolny Uczniowie nie 0 0 0 0 0 0 realizuj ący obowi ązku szkolnego Źródło: Urz ąd Miejski w Bobolicach

Do szkół podstawowych i gimnazjów organizowany jest bezpłatny dowóz uczniów zgodnie z ustaw ą o systemie o światy z 7 wrze śnia 1991 roku.

7. Sport i kultura

Miejsko -Gminny O środek Kultury w Bobolicach organizuje i prowadzi działalno ść w zakresie upowszechniania i ochrony kultury w imieniu Gminy Bobolice, dla której taka działalno ść jest obligatoryjna, poprzez tworzenie i rozpowszechnianie ró żnych dziedzin kultury oraz sztuki profesjonalnej i amatorskiej. Zadania realizuje poprzez prowadzenie świetlic wiejskich znajduj ących si ę na terenie gminy oraz prowadzenie zaj ęć dla zespołów, sekcji i kół zainteresowa ń. Na terenie Gminy Bobolice znajduje 8 świetlic wiejskich. MGOK w Bobolicach prowadzi tak że inne formy działalno ści poprzez organizacj ę imprez rekreacyjno –sportowych i turniejów oraz organizowanie

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

zaj ęć sportowo– rekreacyjnych. Organizuje imprezy integracyjne dla dzieci i osób dorosłych z dysfunkcj ą zdrowia. W strukturze Miejsko–Gminnego O środka Kultury w Bobolicach działa Muzeum Regionalne. Placówka aplikuje o środki finansowe przeznaczane na realizacj ę projektów konkursowych, przy czym w 2010 roku zrealizowano 10 projektów, w 2011 roku było ich 16, natomiast w 2012 roku 11. W 2007 r. do u żytku oddano kompleks Centrum Edukacji Sportu i Rekreacji w Bobolicach, w skład którego wchodz ą 2 pawilony- pawilon C (siłownia, sala fitness, sauna, kotłownia) i pawilon F (hala sportowo-widowiskowa z zapleczem, kawiarenką, stołówk ą i zapleczem kuchennym).Obiekt jest nowoczesny i bogato wyposa żony w dobry sprz ęt sportowy. Na terenie hali prowadzone s ą zarówno zaj ęcia typowo sportowe jak i kulturalne, m.in. powiatowe i gminne turnieje jednostek ochotniczych stra ży po żarnej, rozgrywki halowe dziewcz ąt i chłopców, rozgrywki reprezentacji gmin powiatu koszali ńskiego, zaj ęcia rekreacyjno-sportowe dla dzieci i młodzie ży podczas ferii zimowych, mecze sparingowe pierwszoligowych dru żyn koszykówki, spartakiady samorz ądowców, spotkania wigilijne dla mieszka ńców gminy, powiatowe konkursy piosenki osób niepełnosprawnych, konkursy teatralne, koncerty fortepianowe, konferencje naukowe, igrzyska osób niepełnosprawnych z o środków wsparcia z terenu powiatów: koszali ńskiego, białogardzkiego i szczecineckiego, uroczyste sesje Rady Miejskiej. Ponadto Gmina Bobolice dysponuje boiskami sportowymi tj. Kompleksem Boisk Sportowych typu ,,ORLIK 2012” i stadionem miejskim oraz 8 boiskami przyszkolnymi, a tak że placem rekreacyjnym przy ul. Dworcowej i siłowni ą zewn ętrzn ą. W 2013 roku zako ńczono prace nad budow ą tarasu widokowego.

8. Bezpieczeństwo publiczne

Bezpiecze ństwo publiczne jest wa żnym elementem oceny skali rozwi ązywania ró żnych problemów. Wysoki poziom przest ępczo ści odciska dotkliwe pi ętno na funkcjonowaniu ka żdej lokalnej społeczno ści, w której ma miejsce. Intensywno ść oraz cz ęstotliwo ść , z jak ą wyst ępuj ą zdarzenia przest ępcze, mog ą mie ć wpływ na formowanie si ę postaw i zachowa ń ludzi tworz ących społeczno ść miast i gmin. Dlatego tak istotne jest prowadzenie adekwatnych działa ń prewencyjnych oraz operacyjnych i porz ądkowych, zmierzaj ących w kierunku zapewnienia bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego. Na terenie Gminy Bobolice za stan bezpiecze ństwa publicznego odpowiedzialna jest Komenda Powiatowa Policji w Koszalinie oraz Posterunek Policji w Bobolicach. Policjanci w toku wykonywania swoich obowi ązków słu żbowych zobowi ązani s ą do respektowania godno ści ludzkiej oraz przestrzegania i ochrony praw człowieka. Mog ą oni stosowa ć jedynie środki przymusu bezpo średniego odpowiadaj ące potrzebom wynikaj ącym z okre ślonej sytuacji. W Posterunku Policji w Bobolicach słu żbę pełni 8 policjantów, w tym 1 kierownik i 3 dzielnicowych. Teren miasta i gminy jest podzielony na 3 rejony słu żbowe- dzielnice. 39

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Źródło: Posterunek Policji w Bobolicach

Na terenie Gminy Bobolice funkcjonuje 5 jednostek Ochotniczej Stra ży Po żarnej, z których 2 zostały wł ączone do Krajowego Systemu Ratowniczo-Ga śniczego. Jednostki OSP umiejscowione są w: Bobolicach, Kłaninie, Drzewianach, Poro ście i Go ździe.

Ilo ść członków czynnych- 129 w tym: Męż czy źni- 112 Kobiety- 17 Stan samochodów w wyposa żeniu jednostek OSP: 11 Źródło: Urz ąd Miejski w Bobolicach

Obrona cywilna ma na celu ochron ę ludno ści, zakładów pracy i urz ądze ń u żyteczno ści publicznej, dóbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz współdziałanie w zwalczaniu kl ęsk żywiołowych i zagro żeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków. Zadania obrony cywilnej w czasie pokoju obejmuj ą: - współdziałanie w zwalczaniu kl ęsk żywiołowych i zagro żeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków, - działalno ść planistyczna i prace organizacyjne, - działalno ść szkoleniowa i upowszechniaj ąca w zakresie problematyki obrony cywilnej, - przygotowanie ludno ści do uczestnictwa w powszechnej samoobronie.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Stra ż Miejska w Bobolicach jest umundurowan ą formacj ą utworzon ą w celu wykonywania czynno ści administracyjno-porz ądkowych w zakresie ochrony bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego, okre ślonego w odr ębnych ustawach oraz aktach prawa miejscowego. Stra ż spełnia słu żebn ą rol ę wobec społeczno ści lokalnej, wykonuj ąc swe zadania z poszanowaniem godno ści i praw obywateli. O powołaniu Stra ży Miejskiej w Bobolicach oraz nadaniu jej regulaminu mówi uchwała Rady Miejskiej w Bobolicach Nr XXVII/293/05 z dnia 07 czerwca 2005r.Realizuj ąc swoje zadania stra ż miejska działa samodzielnie, wspólnie z przedstawicielami innych słu żb powołanych do ochrony porz ądku publicznego, a tak że z Policj ą.

9. Rynek pracy i bezrobocie

Rynek pracy w Gminie Bobolice zdominowany jest przez problem bezrobocia. Zjawisko to w ostatnich latach cechowała spora zmienno ść w zakresie liczby bezrobotnych i struktury tego zjawiska. Stopa bezrobocia w Powiecie Koszali ńskim w okresie od 2010 r. do 2013 r. regularnie wzrastała.

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Koszalinie

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Struktura osób bezrobotnych Liczba osób 2010 2011 2012 2013 bezrobotnych Ogółem 1079 992 1027 1092 W tym kobiety 540 524 549 599 Długotrwale 522 535 533 645 bezrobotni W tym kobiety 304 313 326 397 Bezrobotni wg miejsca zamieszkania Miasto 403 391 394 444 W tym kobiety 195 194 194 227 Wie ś 676 601 633 648 W tym kobiety 345 330 355 372 Bezrobotni wg wieku 18 - 24 250 217 229 239 25 – 34 284 232 257 260 35 – 44 184 164 189 194 45 – 54 241 246 207 239 55 – 59 100 104 120 130 60 - 64 20 29 25 30 Bezrobotni wg wykształcenia Wy ższe 32 34 45 42 Policealne i średnie 147 127 137 144 zawodowe Średnie 83 71 87 93 ogólnokształc ące Zasadnicze 326 293 296 316 zawodowe Gimnazjalne i 491 467 462 497 poni żej Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Koszalinie

Z analizy danych zawartych w tabeli wynika, że wśród osób bezrobotnych przewa żaj ą kobiety. Znacznie wy ższy stopie ń bezrobocia zauwa ża si ę w śród osób zamieszkuj ących tereny wiejskie. Poziom wykształcenia jest istotnym czynnikiem wpływaj ącym na status osób bezrobotnych. Bezrobocie dotyczy tylko w niewielkim stopniu osób o wysokich kwalifikacjach zawodowych. Najwi ększe problemy z podj ęciem pracy, maj ą osoby o niskim poziomie wykształcenia i bez kwalifikacji zawodowych po żą danych na rynku pracy. W procesie zapobiegania zjawisku szczególny udział maj ą aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu oferowane przez Powiatowy Urz ąd Pracy. 42

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu Wyszczególnienie 2010 2011 2012 2013 Prace interwencyjne 82 37 30 48 Roboty publiczne 79 75 65 71 Podj ęcie działalno ści 5 1 15 15 gospodarczej Szkolenia 48 30 40 48 Sta że 49 67 77 60 Przygotowanie 0 0 0 0 zawodowe dorosłych Prace społecznie 44 80 88 87 użyteczne Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Koszalinie

Lokalna podaż pracy na terenie Gminy Bobolice jest zdominowana przez oferty pracy z Koszalina i Bobolic. Pomimo rosn ącej liczby prywatnych przedsi ębiorców stan zatrudnienia jest wci ąż niski. Na niski poziom zatrudnienia znacz ący wpływ ma równie ż niski poziom wykształcenia społecze ństwa i przygotowania zawodowego. Problemy na rynku pracy, objawiaj ące si ę niedostateczn ą liczb ą miejsc pracy, prowadz ą do obni żenia standardu życia ludno ści. Długotrwałe pozostawanie bez zatrudnienia ogranicza szanse na podj ęcie pracy, przyczynia si ę ubo żenia ludno ści, a nawet prowadzi do wykluczenia społecznego.

10. Organizacje pozarządowe

Organizacje pozarz ądowe s ą przejawem społecze ństwa obywatelskiego, jedn ą z form aktywno ści społecznej. Odgrywaj ą wa żną rol ę nie tylko w konsolidacji lokalnej społeczno ści, organizacyjnym wzmacnianiu władz lokalnych, lecz równie ż zwi ększaj ą szanse rozwoju małych i średnich miejscowo ści. Dobrze zorganizowane środowisko mo że sprzyja ć aktywizowaniu nie tylko pojedynczych osób i marginalizowanych grup społecznych, ale ich lokalnego otoczenia, sprzyja budowaniu samowystarczalno ści społeczno ści lokalnych poprzez uruchomienie i wykorzystanie jej zasobów.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Na terenie Gminy Bobolice funkcjonuje 25 organizacji pozarz ądowych, których wykaz prezentuje poni ższa tabela.

Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach Stowarzyszenie Klub Abstynenta ,,Przymierze” w Bobolicach Stowarzyszenie Aktywno ści Społeczno-Artystycznej "Po Drodze" w Bobolicach Towarzystwo Ekologiczno - Kulturalne w Bobolicach Ognisko Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej w Bobolicach Klub Biegacza RUN 42 BOBOLICE Miejsko Gminny Ludowy Klub Sportowy "Mechanik" Bobolice Uczniowski Klub Sportowy "Olimpia" Bobolice Ludowy Klub Sportowy "Grom" Świelino Ludowy Klub Sportowy "Iskra" w Kłaninie Ludowy Klub Sportowy "Radew" Kurowo Uczniowski Klub Sportowy "Gulki" w Bobolicach Ośrodek Rehabilitacyjno- Postresocjalizacyjny w Dar żewie – Stowarzyszenie Solidarni Plus Bobolickie Towarzystwo Pomocy Chorym na Mukowiscydoz ę Ochotnicza Stra ż Po żarna: Porost, Drzewiany, Gozd, Kłanino, Bobolice Stowarzyszenie Bank Żywno ści w Nowych Bielicach Ludowy Uczniowski Klub Sportowy ISKRA SP Kłanino Koło Miejskie Ligi Obrony Kraju w Bobolicach Stowarzyszenie Na Rzecz Osób Wykluczonych i Zagro żonych Wykluczeniem Społecznym ,,Wspólny Świat” Zwi ązek Pracodawców Zakładów Opieki Zdrowotnej Pomorza Zachodniego Stowarzyszenie Społeczno- Samorz ądowe ,,Zielone Pomorze” Źródło: Urz ąd Miejski w Bobolicach

Współpraca Gminy Bobolice i Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach realizowana jest z 4 działaj ącymi na polu pomocy społecznej organizacjami pozarz ądowymi: Stowarzyszeniem Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach, Stowarzyszeniem Klub Abstynenta ,,Przymierze” w Bobolicach, Stowarzyszeniem Bank Żywno ści w Nowych Bielicach oraz O środkiem Rehabilitacyjno- Postresocjalizacyjnym w Dar żewie – Stowarzyszenie Solidarni Plus. Najwa żniejsze elementy współpracy to: współpraca pracowników socjalnych i przedstawicieli poszczególnych organizacji przy ustalaniu i zaspakajaniu potrzeb osób i rodzin wymagaj ących wsparcia, zlecanie zada ń z zakresu pomocy społecznej organizacjom pozarz ądowym, partnerstwo w realizacji projektów i programów finansowanych z zewn ętrznych źródeł, wspólne podejmowanie inicjatyw społecznych.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach SWIS działa na terenie Gminy Bobolice od 2005 roku. Swoj ą siedzib ę ma w Bobolicach przy ul. Jedno ści Narodowej 13. Główne cele statutowe: 1) aktywizacja mieszka ńców Miasta i Gminy Bobolice do działa ń społecznych na rzecz środowiska lokalnego; 2) tworzenie forum dla współpracy inicjatyw obywatelskich z samorz ądem, administracj ą rz ądow ą, organizacjami krajowymi i zagranicznymi; 3) rozwijanie i popularyzowanie postaw filantropijnych w społeczno ści lokalnej Bobolic; 4) merytoryczne i finansowe wpieranie osób fizycznych i prawnych; 5) gromadzenie i pomnażanie środków w formie utworzenia i prowadzenia funduszu lokalnego; 6) prowadzenie własnych programów grantowych, edukacyjnych, filantropijnych, programów integruj ących ró żne grupy społeczne mieszka ńców oraz programów specjalistycznych w zakresie: - profilaktyki społecznej, - filantropii lokalnej, - pracy z dzie ćmi i młodzie żą zagro żon ą patologi ą społeczn ą, - przeciwdziałania przemocy, - wyrównania szans osób niepełnosprawnych, - pracy z osobami starszymi, bezdomnymi, uzale żnionymi, bezrobotnymi, - praca z osobami wykluczonymi społecznie, - praca z rodzinami i dzie ćmi umieszczonymi w rodzinach zast ępczych i placówkach opieku ńczo- wychowawczych, - praw człowieka.

W ramach działalno ści Stowarzyszenia funkcjonuje: Klub Aktywnego Seniora „Wrzos Plus” Punkt Przeciwdziałania Przemocy „Sens” Bobolicki Uniwersytet Trzeciego Wieku Lokalna Koalicja Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie ,,Podaj Dło ń”

Lokalna Koalicja Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie ,,Podaj Dło ń” w Bobolicach funkcjonuje od 2006 roku. W 2012 roku aktualizowano akt koalicyjny. Celem przedsi ęwzi ęcia jest podejmowanie skutecznych działa ń interwencyjnych, a przy tym poszerzenie bezpłatnego systemu wsparcia na rzecz osób doznaj ących przemocy domowej. Obecnie koalicja liczy 75 członków, przedstawicieli lokalnych przedsi ębiorców, instytucji, organizacji i grup społecznych.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Stowarzyszenie Klub Abstynenta ,,Przymierze” w Bobolicach Historia Klubu Abstynenta ,,Przymierze” si ęga 1997 roku. Klub od 2004 roku funkcjonuje jako Stowarzyszenie Klub Abstynenta ,,Przymierze” w Bobolicach. Główne cele statutowe: - kształtowanie u swoich członków trwałych d ąż eń do całkowitego powstrzymania si ę od u żywania napojów alkoholowych i idei życia wolnego od jakichkolwiek uzale żnie ń. Klub propaguje trze źwo ść oraz zmian ę obyczajów i zachowa ń w kierunku usuwania z życia jednostki i rodziny napojów alkoholowych, jako składnika ró żnych wydarze ń i uroczysto ści; - integracja środowisk dotkni ętych i walcz ących z ró żnymi formami uzale żnie ń i patologii społecznej; - budowanie systemów przeciwdziałania przejawom uzale żnie ń i patologii społecznej; - budowanie systemów wsparcia i ochrony dla członków rodzin dotkni ętych w/w objawami oraz ich otoczenia; - działalno ść profilaktyczna. Współpraca pomi ędzy Miejsko- Gminnym O środkiem Pomocy Społecznej w Bobolicach, a Stowarzyszeniem Klub Abstynenta ,,Przymierze” polega na: - kierowaniu osób współuzale żnionych celem uzyskania wszechstronnej pomocy, - kierowaniu na konsultacje z psychoterapeut ą, -informowaniu kobiet z rodzin z problemem alkoholowym o mo żliwo ści skorzystania z pomocy w formie uczestnictwa w zaj ęciach grupy wsparcia, - wspólnym podejmowaniu interwencji w środowiskach patologicznych, - typowaniu dzieci do uczestnictwa w wypoczynku letnim organizowanym przez MGOPS, - realizowaniu przez pracowników socjalnych pracy socjalnej na rzecz osób i rodzin dotkni ętych problemem uzale żnienia od alkoholu, w tym udzielaniu wsparcia finansowego na cele zwi ązane z podtrzymywaniem abstynencji, - współpracy w realizacji programów terapeutycznych, grup wsparcia, itp. W ramach stowarzyszenia działa Punkt Konsultacyjny dla osób uzale żnionych , w którym zatrudniony jest terapeuta ds. uzale żnie ń.

Ośrodek Rehabilitacyjno- Postresocjalizacyjny w Dar żewie – Stowarzyszenie Solidarni Plus Na terenie Gminy Bobolice działa O środek Rehabilitacyjno – Postresocjalizacyjny w Dar żewie, którego działalno ść jest ukierunkowana przede wszystkim na prac ę z osobami uzale żnionymi od środków psychoaktywnych i alkoholu. Został zało żony w 1996 roku. Jest cz ęś ci ą działalno ści prowadzonej przez Stowarzyszenie Solidarni PLUS, które niesie pomoc osobom uzale żnionym i wykluczonym społecznie oraz tym, które zaka żone s ą wirusem HIV i chore na AIDS. W 2008 roku został sporz ądzony list intencyjny w sprawie współpracy na rzecz osób bezdomnych, uzale żnionych od alkoholu oraz narkotyków, który w 2011 roku zaktualizowano. ORP w Dar żewie w ramach współpracy podejmuje wiele inicjatyw z MGOPS w Bobolicach.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Stowarzyszenie Bank Żywno ści w Nowych Bielicach Stowarzyszenie „Bank Żywno ści” w Nowych Bielicach jest organizacj ą pozarz ądow ą typu „non profit”, której głównym celem jest pozyskiwanie żywno ści, zapobieganie jej marnowaniu oraz zmniejszaniu obszarów niedo żywienia. Stowarzyszenie rozpocz ęło działalno ść 10 stycznia 2000 r. W dniu 13.12.2001 roku Stowarzyszenie „Bank Żywno ści” przyj ęte zostało do Federacji Polskich Banków Żywno ści. Celem powstania banku było : - zapobieganie marnowaniu żywno ści, - nieodpłatne pozyskiwanie żywno ści oraz nieodpłatne jej przekazywanie - zmniejszania obszarów niedo żywienia poprzez przekazywanie żywno ści potrzebuj ącym za po średnictwem organizacji pozarz ądowych, - inicjowanie i koordynacja działa ń instytucji, organizacji i placówek charytatywnych zajmuj ących si ę rozdziałem darów w śród potrzebuj ących, - edukacja– uwra żliwienie młodego pokolenia na problemy innych ludzi, udział młodzie ży w zbiórkach żywno ści. Stowarzyszenie Bank Żywno ści w Nowych Bielicach współpracuje na terenie Gminy Bobolice z: Stowarzyszeniem Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach, Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Bobolicach, Urz ędem Miejskim w Bobolicach, Zakładem Usług Komunalnych i O światowych w Bobolicach, Posterunkiem Policji w Bobolicach. W ramach tej współpracy na terenie Gminy Bobolice prowadzony jest Magazyn Żywno ści.

11. Pomoc społeczna

Pomoc społeczna jest instytucj ą polityki społecznej Pa ństwa, maj ącą na celu umo żliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęż enie trudnych sytuacji życiowych, których nie s ą one w stanie pokona ć, wykorzystuj ąc własne środki, mo żliwo ści i uprawnienia. Podmiotem realizuj ącym zadania z zakresu pomocy społecznej na terenie gminy Bobolice jest Miejsko - Gminny O środek Pomocy Społecznej. Pomoc społeczna oferuje zarówno liczne świadczenia pieni ęż ne, jak równie ż rozmaite formy wsparcia niefinansowego. Świadczenia pieni ęż ne to min.: zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy. Pomoc niefinansowa obejmuje głównie usługi pracowników socjalnych, zatrudnionych w o środku pomocy społecznej oraz usługi realizowane w miejscu zamieszkania potrzebuj ących pomocy, np. usługi opieku ńcze w miejscu zamieszkania bądź specjalistyczne usługi opieku ńcze- usługi logopedyczne. Osoby wymagaj ące stałej opieki mog ą korzysta ć ze wsparcia zapewnianego przez specjalne jednostki pomocy społecznej, takie jak: domy pomocy społecznej, placówki opieku ńczo-wychowawcze czy o środki wsparcia. Do świadcze ń niepieni ęż nych zalicza si ę równie ż składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, pomoc rzeczow ą. Zadaniem pomocy społecznej jest mi ędzy innymi, tworzenie warunków organizacyjnych funkcjonowania pomocy społecznej, w tym niezb ędnej infrastruktury socjalnej. Formułowanie celów 47

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

wytyczonych zamierze ń musi opiera ć si ę na dobrze funkcjonuj ącej bazie materialnej, instytucjonalnej oraz wykwalifikowanej kadrze słu żb społecznych. Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach zatrudnia ogółem 24 pracowników, w tym pi ęciu pracowników socjalnych. Działania pracowników socjalnych to nie tylko udzielanie świadcze ń pieni ęż nych, ale przede wszystkim praca socjalna. Udzielanie świadcze ń pieni ęż nych i rzeczowych powinno wi ąza ć si ę z prac ą psychospołeczn ą wśród potrzebuj ących pomocy. Praca socjalna powinna obejmowa ć, poza działaniem typu naprawczego i kompensacyjnego, zapobieganie i pomoc w prawidłowym rozwoju jednostki ludzkiej i społeczno ści. Realizacja zada ń postawionych przed pomoc ą społeczn ą, zarówno na poziomie społeczno ści lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki wymaga profesjonalnego i systematycznego diagnozowania problemów społecznych w skali gminy. Na przełomie lat 2010- 2013 zauwa żalny jest naprzemienny wzrost i spadek liczby beneficjentów pomocy społecznej.

Źródło: Miejsko Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

Od lat w naszej gminie w śród przyczyn przyznawania świadcze ń pomocy społecznej dominuj ą problemy zwi ązane z trudn ą sytuacj ą ekonomiczn ą, problemami zdrowotnymi oraz trudno ściami w prawidłowym funkcjonowaniu rodziny.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Przyczyny przyznania świadcze ń z pomocy społecznej w latach 2010- 2013

Przyczyna trudnej 2010 2011 2012 2013 sytuacji życiowej Liczba rodzin Liczba rodzin Liczba rodzin Liczba rodzin Liczba rodzin ogółem 310 331 339 323 Ubóstwo 236 230 255 266 Bezrobocie 215 212 233 243 Niepełnosprawno ść 126 116 126 119 Długotrwała lub 131 113 103 89 ci ęż ka choroba Bezradno ść w 24 22 20 29 sprawach opieku ńczo- wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego Alkoholizm 30 19 27 37 Potrzeba ochrony 21 13 7 10 macierzy ństwa lub wielodzietno ści Bezdomno ść 8 6 13 12 Trudno ści 0 2 2 6 w przystosowaniu do życia po opuszczeniu zakładu karnego Zdarzenia losowe 3 3 1 1 Przemoc w rodzinie 14 8 12 14 Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

Z analizy danych wynika, że ubóstwo (rozumiane jako posiadanie dochodów, które nie przekraczaj ą kryterium dochodowego okre ślonego w ustawie o pomocy społecznej), stanowiło najwi ększy odsetek w ogólnej liczbie rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej. Problemowi temu niejednokrotnie towarzysz ą inne, takie jak bezrobocie, niepełnosprawno ść czy długotrwała choroba. Zagro żenie ubóstwem wzrasta wraz ze wzrostem liczebno ści gospodarstwa domowego, a najwy ższe warto ści osi ąga w rodzinach wielodzietnych z trojgiem b ądź wi ększ ą liczb ą dzieci na utrzymaniu. Bezrobocie jako druga przyczyna udzielenia pomocy ma znacz ący wpływ na pogarszanie si ę warunków socjalno- bytowych osób i rodzin. Jest problemem, nie tylko człowieka nim dotkni ętego, wpływa na życie i funkcjonowanie całej rodziny i najbli ższego otoczenia. W miar ę przedłu żania si ę okresu pozostawania bez pracy problemy te narastają i tworz ą kolejne m.in. bezradno ść życiow ą i izolacj ę społeczn ą. Skutkami bezrobocia według obserwacji pracowników 49

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

MGOPS s ą: problemy finansowe, nieumiej ętne zagospodarowanie wolnego czasu i środków bud żetu domowego, izolacja społeczna, zniech ęcenie do działania, brak nadziei na popraw ę sytuacji. Trzecim powodem pod wzgl ędem cz ęstotliwo ści przyznawania świadcze ń pomocy społecznej jest niepełnosprawno ść , jednak że nadal pozostaje zjawiskiem trudnym do oszacowania, gdy ż nie dysponujemy wiarygodnymi danymi wskazuj ącymi rzeczywist ą liczb ę osób niepełnosprawnych w gminie. Jako czwart ą z głównych przyczyn przyznania pomocy dla rodzin z Gminy Bobolice wymienia si ę długotrwał ą chorob ę. Unormowania prawne nie zawieraj ą definicji tej kategorii powodu, uznanie długotrwałej choroby jako podstawy udzielania świadczenia z pomocy społecznej odbywa si ę na podstawie za świadczenia wystawionego przez uprawnionego lekarza. Tak ą przesłank ą mo że by ć choroba, która przyczynia si ę do zwi ększenia wydatków osoby i rodziny na jej leczenie lub spowoduje zmniejszenie szans na rynku pracy na znalezienie zatrudnienia. Zjawisko bezradno ści w sprawach opieku ńczo- wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego głównie zwi ązane jest z problemami w sferze opieki nad dzie ćmi i dotyka najcz ęś ciej rodziny niepełne oraz wielodzietne. W szerszym aspekcie ł ącz ą si ę z nim wszelkiego rodzaju przejawy niezaradno ści w prowadzeniu gospodarstwa domowego i zapewnieniu członkom rodziny godziwego bytu oraz poczucia bezpiecze ństwa. Poza wy żej wspomnianymi przesłankami, które w mniejszym stopniu stanowiły powód przyznawania świadcze ń z pomocy społecznej nale ży uwzgl ędni ć alkoholizm, potrzeb ę ochrony macierzy ństwa, bezdomno ść, opuszczenie zakładu karnego, zdarzenie losowe i przemoc w rodzinie . Rodzaj i forma świadcze ń oraz tryb ich przyznawania jasno okre ślone s ą w ustawie o pomocy społecznej z 12 marca 2004 roku. Zadaniem słu żb społecznych jest przede wszystkim wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzaj ących do zaspokojenia niezb ędnych potrzeb życiowych, których nie s ą w stanie pokona ć, wykorzystuj ąc własne zasoby i mo żliwo ści.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

Zasiłek celowy, zasiłek okresowy oraz posiłek to świadczenia o najwi ększym rozmiarze i tym samym pozostaj ą wa żnym instrumentem do wsparcia rodzin zamieszkuj ących gmin ę. Liczba zasiłków stałych od 2011 roku systematycznie wzrasta. Niejednokrotnie niepełnosprawno ść powi ązana jest równie ż z procesem starzenia si ę społecze ństwa. Nale ży to zjawisko mie ć na uwadze analizuj ąc dane demograficzne. Zwi ększa si ę liczba osób, które nie nab ędą uprawnie ń emerytalnych i rentowych z powodu braku odpowiedniego sta żu pracy (likwidacja PGR, SKR w latach 90-tych) i wysokiej stopy bezrobocia. Istotna zatem jest realizacja zada ń w formie usług opieku ńczych oraz kierowania do domów pomocy społecznej. Niekorzystne tendencje demograficzne oraz zmiany w strukturze rodzin sprawiaj ą, że coraz wi ększa cz ęść opieki nad osobami starszymi i przewlekle chorymi jest przenoszona do ró żnych form instytucjonalnych,

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

z tego te ż powodu skierowanie i opłacanie pobytu w domu pomocy społecznej systematycznie zwi ększa poziom wydatków jakie ponosi gmina na ten cel.

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

Zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych z 28 listopada 2003 roku poszerzyły kr ąg osób, które mogły skorzysta ć z świadczenia piel ęgnacyjnego, a od stycznia 2013 roku równie ż specjalnego zasiłku opieku ńczego. Znalazło to swoje odniesienie w niewielkim spadku świadczonych usług opieku ńczych. Ustawa o pomocy społecznej przewiduje mo żliwo ść świadczenia pracy socjalnej w oparciu o kontrakt socjalny- pisemn ą umow ę zawieran ą z osob ą pozostaj ącą w trudnej sytuacji, okre ślaj ącą uprawnienia i obowi ązki stron, w ramach wspólnie podejmowanych działa ń. Kontrakt socjalny stanowi kluczowe narz ędzie prowadzenia pracy socjalnej maj ące na celu aktywizacj ę osób korzystaj ących z pomocy społecznej.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

W celu wzmocnienia stabilno ści rodziny, ochrony przed skutkami wszelkich nieprawidłowo ści życiowych, uzyskaniu pomocy w rozwi ązywaniu sytuacji problemowych na terenie Gminy Bobolice oferowane s ą zró żnicowane, bezpłatne formy wsparcia, w tym poradnictwo specjalistyczne. Mieszka ńcy Gminy Bobolice maj ą wi ęc mo żliwo ść skorzystania z poradnictwa specjalistów takich jak: prawnik, psycholog, logopeda, seksuolog i pedagog. Poradnictwo specjalistyczne jest działalno ści ą skierowan ą na odzyskanie lub wzmocnienie zdolno ści osób i rodzin do prawidłowego funkcjonowania w społecze ństwie oraz na tworzenie warunków temu sprzyjaj ących. Nie mo żna pomin ąć znacz ącej formy wsparcia- asystenta rodziny , jak ą oferuje MGOPS w Bobolicach. Efektem realizacji działa ń asystenta powinna by ć integracja rodziny, wzmocnienie wi ęzi uczuciowych mi ędzy jej członkami, zintegrowanie rodziny z otoczeniem społecznym, odbudowanie jej funkcji opieku ńczo– wychowawczej. Nadrz ędnym celem pracy asystenta z rodzin ą jest niedopuszczenie do oderwania dzieci od środowiska rodziny biologicznej, rozerwania wi ęzi z rodzicami. Z uwagi na fakt, że współpraca rodziny z asystentem polega na dobrowolno ści , odmowa tej współpracy mo że skutkowa ć umieszczeniem dzieci w pieczy zast ępczej, która mo że przybra ć form ę rodzinn ą lub instytucjonaln ą. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 09 czerwca 2011 r. nakłada na gminy nowe obowi ązki m.in. partycypowanie w kosztach utrzymania dzieci umieszczonych w placówkach opieku ńczo- wychowawczych i rodzinach zast ępczych. Na dzie ń 31.12.2013 r. Gmina Bobolice partycypuje w kosztach utrzymania 23 dzieci. Od 2008 roku Gmina Bobolice realizuje projekt systemowy "Pomocna dło ń plus" współfinansowany przez Uni ę Europejsk ą w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Działania 53

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

projektu maj ą na celu przede wszystkim pobudzenie aktywno ści społecznej mieszka ńców, wskazanie korzy ści płyn ących z osobistego rozwoju, przekonanie do realnych mo żliwo ści zmiany trudnej sytuacji życiowej, wyposa żenie w wiedz ę i umiej ętno ści do samodzielnego tworzenia ście żki życiowej, działania na rzecz integracji osób niepełnosprawnych, zaanga żowanie do realizacji zada ń osób bezrobotnych w kr ęgu oddziaływania pomocy społecznej oraz zwi ększenie liczby osób usamodzielnionych. Celem nadrz ędnym projektu jest rozwijanie aktywnych form integracji społecznej i umo żliwienie dost ępu do nich osobom zagro żonym wykluczeniem społecznym oraz poprawa skuteczno ści funkcjonowania pomocy społecznej na terenie Gminy Bobolice. Dodatki mieszkaniowe s ą form ą pomocy świadczon ą przez gmin ę na podstawie ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o dodatkach mieszkaniowych, a realizowan ą przez MGOPS na rzecz gospodarstw domowych, które ze wzgl ędu na swoj ą trudn ą sytuacj ę ekonomiczn ą nie s ą w stanie pokrywa ć cało ści kosztów zwi ązanych z utrzymaniem mieszkania. Liczba osób ubiegaj ących si ę o t ę form ę wsparcia naprzemiennie wzrasta i maleje.

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

Dodatek energetyczny jest form ą pomocy świadczon ą przez gmin ę na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. prawo energetyczne, a realizowan ą przez MGOPS od stycznia 2014r na rzecz gospodarstw domowych, które posiadaj ą przyznany dodatek mieszkaniowy. Wa żnym elementem polityki społecznej jest realizacja ustawy o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r. Zgodnie z ustaw ą świadczeniami rodzinnymi s ą: zasiłek rodzinny i dodatki do tego zasiłku, świadczenia opieku ńcze w postaci zasiłku piel ęgnacyjnego i świadczenia piel ęgnacyjnego, jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia si ę dziecka. Od stycznia 2013 r.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

wprowadzono now ą form ę wsparcia- specjalny zasiłek opieku ńczy, który do dnia 31.12.2013 r. przyznano 15 osobom. W badanym okresie widoczny jest spadek przyznanych zasiłków rodzinnych. Poci ągn ęło to za sob ą równie ż obni żenie liczby przyznanych dodatków, do których prawo uzale żnione jest od posiadania uprawnienia do zasiłku rodzinnego. Świadczenie w postaci zasiłku piel ęgnacyjnego wacha si ę w tych samych granicach natomiast nast ąpił wzrost przyznawanych świadcze ń piel ęgnacyjnych. Nale ży zaznaczy ć, że ju ż w 2013 roku liczba świadcze ń piel ęgnacyjnych znacznie zmaleje z powodu zmian w ustawie o świadczeniach rodzinnych.

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznawane są na warunkach okre ślonych w ustawie z dnia 7 wrze śnia 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Osob ą uprawnion ą do świadcze ń z funduszu alimentacyjnego jest dziecko, które ma zas ądzone od rodzica alimenty, je żeli ich egzekucja jest bezskuteczna.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

W my śl ustawy z dnia 7 wrze śnia 1991 r. o systemie o światy Gmina Bobolice zleca dla Miejsko– Gminnego O środka Pomocy Społecznej realizacj ę świadcze ń pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkałych na terenie Gminy Bobolice.

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

11.1. Zasoby instytucjonalne pomocy i wsparcia i inne działające w obszarze polityki społecznej Gminy Bobolice

Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach Miejsko- Gminny O środek Pomocy w Bobolicach jest jednostk ą organizacyjn ą Gminy Bobolice realizuj ącą zadania pomocy społecznej na szczeblu gminy. Siedziba O środka mie ści si ę przy ul. Jedno ści Narodowej 13 w Bobolicach. Ośrodek zatrudnia 24 osoby, w tym pi ęciu pracowników socjalnych. Podstawy funkcjonowania O środka: 1. Uchwała Nr XVI/133/95 Rady Miejskiej w Bobolicach z 30 pa ździernika 1995 r. w sprawie utworzenia Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej 2. Uchwała Nr XXIII/202/08 Rady Miejskiej w Bobolicach z dnia 15 pa ździernika 2008 r. w sprawie ustalenia Statutu Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach 3. Zarz ądzenie Nr 33/09 Kierownika Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach z dnia 30.06.2009 r. w sprawie nadania Regulaminu organizacyjnego Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach. Fundamentem działalno ści O środka jest realizacja zada ń z zakresu pomocy społecznej wymienionych w art. 15 ustawy o pomocy społecznej z 12 marca 2004 roku: - przyznawanie i wypłacanie przewidzianych ustaw ą świadcze ń; - praca socjalna; - prowadzenie i rozwój niezb ędnej infrastruktury socjalnej; - analiza i ocena zjawisk rodz ących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej; - realizacja zada ń wynikaj ących z rozeznanych potrzeb społecznych; - rozwijanie nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb. Ośrodek został wyznaczony równie ż jako podmiot realizuj ący zadania nało żone na gmin ę, w zwi ązku z czym podejmuje działania zwi ązane z: 1. wypłat ą świadcze ń pieni ęż nych na rzecz rodziny w formie świadcze ń rodzinnych i świadcze ń z funduszu alimentacyjnego; wypłat ą dodatków mieszkaniowych 2. koordynacj ą działa ń z zakresu przemocy w rodzinie 3. koordynacj ą działa ń z zakresu wsparcia rodziny z trudno ściami opieku ńczo – wychowawczymi 4. koordynacj ą działa ń z zakresu profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych oraz innych uzale żnie ń 5. realizacj ą pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów zamieszkuj ących teren Gminy Bobolice. Realizacja zada ń postawionych przed pomoc ą społeczn ą , zarówno na poziomie społeczno ści lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki wymaga profesjonalnego i systematycznego diagnozowania problemów społecznych w skali gminy.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Diagnoza społeczna jako rozpoznawanie zdarze ń, sytuacji społecznych ze wzgl ędu na ich dotkliwo ść i potrzeb ę zmian-to rozpoznawanie przyczyn niepokoj ącego stanu danej jednostki i jej najbli ższego środowiska. Niezb ędnym elementem w diagnozowaniu środowiska lokalnego jest współpraca i zintegrowane działania: podmiotów realizuj ących zadania pomocy społecznej; organizacji pozarz ądowych, stowarzysze ń, fundacji, ko ścioła katolickiego i innych zwi ązków wyznaniowych; innych podmiotów polityki społecznej (np. urz ędu pracy, policji, szkolnictwa, słu żby zdrowia).

Środowiskowy Dom Samopomocy ,,Odnowa” w Bobolicach Środowiskowy Dom Samopomocy „Odnowa" mieszcz ący si ę w Bobolicach przy ul. Głowackiego 7a, zapewnia wsparcie społeczne osobom chorym psychicznie i niepełnosprawnym intelektualnie. Jest to dom typu AB przeznaczony dla 30 osób z zaburzeniami psychicznymi i niepełnosprawno ści ą intelektualn ą. Obejmuje swoim działaniem mieszka ńców Gminy Bobolice. Najwa żniejszym celem działania placówki jest: - pomoc osobom niepełnosprawnym intelektualnie w powrocie do prawidłowego funkcjonowania w społecze ństwie, - przywrócenie samodzielno ści daj ącej mo żliwo ść zaspokajania podstawowych potrzeb bytowych, - kreowanie powszechnie akceptowanego wizerunku osoby niepełnosprawnej, - rozwijanie zainteresowa ń uczestników, rozwijanie umiej ętno ści sp ędzania czasu wolnego, - zapobieganie nawrotom choroby oraz przeciwdziałanie izolacji społecznej jak równie ż aktywizowanie uczestników poprzez samodzielne planowanie i organizowanie ró żnych uroczysto ści, imprez, spotka ń, a tak że przyjmowanie na siebie odpowiedzialno ści za powierzone zadania. Realizacja przyj ętych zało żeń programowych odbywa si ę poprzez prowadzenie ró żnorodnych treningów, terapii zaj ęciowej, terapii psychologicznej, psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz pomocy i poradnictwa. Zgodnie z Uchwał ą NRXLI/366/l4 Rady Miejskiej w Bobolicach z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie utworzenia jednostki bud żetowej Gminy Bobolice pod nazw ą Środowiskowy Dom Samopomocy "Odnowa" w Bobolicach i nadania statutu utworzonej jednostce ŚDS „Odnowa” od 01 stycznia 2015 r. ŚDS „Odnowa” będzie funkcjonował jako odr ębna jednostka bud żetowa.

Świetlica Środowiskowa ,,Tafla” Bobolicach Świetlica jest placówk ą opieku ńczo– wychowawcz ą wsparcia dziennego o zasi ęgu gminnym. Od 14 lutego 2011 roku świetlica funkcjonuj ąca w strukturach Miejsko– Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach wpisana jest do rejestru placówek opieku ńczo– wychowawczych Wojewody Zachodniopomorskiego pod numerem PS. 1. 9420 – 4 – 204/11.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Świetlica przeznaczona jest dla 25 osób: dzieci i młodzie ży od 7 do 15 roku życia, w wyj ątkowych sytuacjach dla dzieci młodszych, oraz dla dzieci z innych grup wiekowych, gdy zachodzi szczególna potrzeba. Pobyt w placówce jest dobrowolny i nieodpłatny. Celem funkcjonowania „Tafli” jest wsparcie funkcji opieku ńczych i wychowawczych rodziny dziecka. Do świetlicy ucz ęszczaj ą dzieci i młodzie ż z ró żnych środowisk rodzinnych, zarówno zagro żone niedostosowaniem społecznym, jak równie ż dzieci z rodzin funkcjonuj ących prawidłowo. Zaj ęcia odbywaj ą si ę zgodnie z zało żeniami planów pracy: rocznego, miesi ęcznego i tygodniowego. Główne elementy, czy te ż zakładane cele, to: pomoc w nauce, program socjoterapeutyczny, organizacja uroczysto ści i spotka ń w celu nauki i podtrzymywania tradycji u wychowanków i wiele innych. Świetlica Środowiskowa ,,Tafla” w Bobolicach działa dzi ęki współpracy z Parafi ą Rzymskokatolick ą pw. Wniebowzi ęcia NMP w Bobolicach, która u życzyła pomieszczenia do realizacji zadania. Zgodnie z Uchwał ą NR XLI/367/14 Rady Miejskiej w Bobolicach z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie : utworzenia jednostki bud żetowej Gminy Bobolice pod nazw ą Placówka wsparcia dziennego - Świetlica Środowiskowa" Tafla" w Bobolicach oraz nadania statutu utworzonej jednostce ŚŚ „Tafla” od 01 stycznia 2015 r. b ędzie funkcjonowała jako odr ębna jednostka bud żetowa.

Klub Integracji Społecznej ,,Skrzydła” w Bobolicach Jednostk ą odpowiedzialn ą za organizowanie warsztatów i wdra żanie programów przeciwdziałania bezrobociu w KIS jest Miejsko– Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach. Głównym celem Klubu Integracji Społecznej „Skrzydła” jest realizacja działa ń umo żliwiaj ących udzielenie indywidualnym osobom oraz ich rodzinom pomocy: w odbudowywaniu i podtrzymywaniu umiej ętno ści uczestnictwa w życiu społeczno ści lokalnej, w powrocie do pełnienia ról społecznych w miejscu zamieszkania, miejscu pobytu lub w miejscu pracy oraz w podniesieniu kwalifikacji zawodowych, jako warto ści na rynku pracy. KIS udziela wsparcia dla integrowania si ę grup osób o podobnych trudno ściach i problemach życiowych, to jednostka pomagaj ąca samoorganizowa ć si ę jego członkom, podejmowa ć przez nich wspólne inicjatywy i przedsi ęwzi ęcia w zakresie aktywizacji zawodowej, w tym zmierzaj ące do tworzenia własnych miejsc pracy. Klub Integracji Społecznej jest jednostk ą organizacyjn ą otwart ą na potrzeby lokalnego środowiska, która stara si ę dopasowa ć swoim zakresem świadczonych usług i działaniem do potrzeb wszystkich grup ryzyka, nie tylko okre ślonych przepisami ustawy o zatrudnieniu socjalnym. Uczestnictwo w zaj ęciach KIS poprzedza zawarcie kontraktu socjalnego.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

Centrum Wspierania Rodziny w Bobolicach Centrum Wspierania Rodziny funkcjonuje od 2005 roku jako dział Miejsko- Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bobolicach i mie ści si ę przy ul. Ratuszowej 1 w Bobolicach. Podstawowymi zało żeniami działalno ści centrum jest w szczególno ści wzmocnienie stabilno ści rodziny, ochrona przed skutkami wszelkich nieprawidłowo ści życiowych, oferowanie zró żnicowanych form pomocy m.in. specjalistyczne poradnictwo, w tym: prawne, socjalne i logopedyczne. W CWR zatrudnionych jest 2 specjalistów: logopeda, prawnik.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

Centrum Wolontariatu w Bobolicach Centrum Wolontariatu działaj ące przy Miejsko– Gminnym O środku Pomocy Społecznej w Bobolicach powstało w 2007 roku. Ł ączy na poziomie lokalnym ludzi ch ętnych do niesienia pomocy z lud źmi, którzy takiej pomocy potrzebuj ą. Wolontariusze pomagaj ą osobom starszym, niepełnosprawnym, rodzinom i dzieciom w czynno ściach dnia codziennego oraz organizowaniu czasu wolnego. Wolontariusze świadcz ą usługi na rzecz Środowiskowego Domu Samopomocy „Odnowa”, Świetlicy Środowiskowej ,,Tafla”, Domu Pomocy Społecznej, Klubu Aktywnego Seniora „Wrzos”, Uniwersytetu III wieku oraz w ramach działa ń statutowych MGOPS świadcz ą usługi opieku ńcze osobom starszym.

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach

Magazyn Żywno ści Magazyn Żywno ści w Bobolicach funkcjonuje na terenie Gminy Bobolice od 2008 r. Realizacja takiego przedsi ęwzi ęcia mo żliwa jest dzi ęki Programowi „Dostarczanie żywno ści dla najubo ższej ludno ści Unii Europejskiej– PEAD”. Program realizowany jest dzi ęki Umowie zawartej w dniu 01.03.2012 r. pomi ędzy Bankiem Żywno ści w Nowych Bielicach, a Stowarzyszeniem Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach oraz na mocy „Porozumienia w sprawie dystrybucji produktów żywno ściowych pochodz ących z zapasów interwencyjnych Unii Europejskiej” z dnia 14.03.2011 r. Realizowany jest dzi ęki współpracy Miejsko-Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach, Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach, Urz ędu Miejskiego w Bobolicach, Zakładu Usług Komunalnych i O światowych w Bobolicach, Posterunku Policji w Bobolicach oraz Banku Żywno ści w Nowych Bielicach sk ąd dostarczana jest żywno ść .

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Punkt Przeciwdziałania Przemocy ,,Sens” w Bobolicach Punkt Przeciwdziałania Przemocy „Sens” funkcjonuje na terenie Gminy Bobolice od czerwca 2005 roku i jest prowadzony w ramach działalno ści Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach. Siedziba PPP ,,Sens” mie ści si ę w Bobolicach przy ul. Ratuszowej 1. Zadaniem punktu, jako elementu sprawnie działaj ącego systemu wsparcia dla ofiar przemocy domowej, jest przede wszystkim prowadzenie konsultacji specjalistycznych, doradztwa i poradnictwa. Do zada ń specjalistów nale ży równie ż prowadzenie konsultacji w placówkach o światowych i warsztatów terapeutycznych. W punkcie zatrudnieni s ą prawnik i psycholog, którzy świadcz ą pomoc ofiarom i sprawcom przemocy domowej. Z pomocy mog ą korzysta ć bezpłatnie mieszka ńcy Gminy Bobolice bez wzgl ędu na wiek, płe ć, czy status materialny.

Bobolicki Uniwersytet Trzeciego Wieku Bobolicki Uniwersytet Trzeciego Wieku powstał w 2008 r., funkcjonuje w ramach struktur Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach. Celem działalno ści BUTW jest poprawa jako ści życia osób starszych i zapobieganie ich wykluczeniu z życia społecznego, stymulowanie rozwoju osobowego oraz sprawno ści intelektualnej i fizycznej, aktywizacja społeczna osób ch ętnych do uczestniczenia w pracach BUTW, upowszechnianie profilaktyki gerontologicznej oraz podejmowanie działa ń na rzecz ludzi starszych i niepełnosprawnych. Oferta BUTW zakłada uczestnictwo w ró żnorodnych formach aktywno ści takich jak wykłady specjalistów z ró żnych dziedzin nauki, a w szczególno ści dotycz ących ludzi starszych, lektoraty języków obcych, sekcje zainteresowa ń zgodnie z potrzebami i celami BUTW, wycieczki turystyczne i krajoznawcze, samopomoc kole żeńsk ą (poza materialn ą). Oferta skierowana jest nie tylko do środowisk z tak zwanej pó źnej dorosło ści, ale zapraszani s ą do udziału tak że młodzi ludzie oraz mieszka ńcy gmin o ściennych. W tym celu BUTW oferuje pomoc ludziom, którzy z ró żnych przyczyn zagubili swoj ą drog ę i szukaj ą celu, daj ącego im szanse samorealizacji, odzyskania poczucia własnej warto ści, świadomo ści, że mog ą by ć potrzebni, docenieni i szanowani.

Klub Aktywnego Seniora ,,Wrzos Plus” Klub Aktywnego Seniora ,,Wrzos Plus” działa od 2010 r. w strukturze Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach. Celem funkcjonowania klubu jest przełamywanie izolacji i samotno ści z jak ą cz ęsto borykaj ą si ę ludzie starsi, aktywizacja i integracja osób starszych. Istot ą działalno ści jest te ż tworzenie nowych wi ęzi społecznych, poprzez integracj ę i organizowanie wzajemnej pomocy ze stosowaniem zasady wzajemno ści oraz zapobieganie rosn ącej przepa ści mi ędzy seniorami, a aktywnym młodym pokoleniem, które jest lepiej dostosowane do nowych warunków gospodarczych i społecznych.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Powiatowy Urz ąd Pracy w Koszalinie Referat Obsługi Zamiejscowej w Bobolicach Referat Obsługi Zamiejscowej w Bobolicach jest komórk ą Powiatowego Urz ędu Pracy w Koszalinie będącą jednostk ą organizacyjn ą Powiatu Koszali ńskiego, mie ści si ę w Bobolicach przy ul. Jedno ści Narodowej 13. Wchodzi w skład struktury administracji samorz ądowej. Powołany został do wykonania zada ń okre ślonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zadania okre ślone przez urz ąd dziel ą si ę na zadania z zakresie administracji rz ądowej oraz zadania własne samorz ądu. Współpraca pomi ędzy MGOPS w Bobolicach i PUP daje wymierne korzy ści wobec osób, dotkni ętych bezrobociem, bied ą i zagro żonych wykluczeniem społecznym. Poł ączenie do świadcze ń obydwu instytucji w pracy z osobami maj ącymi trudno ści w funkcjonowaniu na rynku pracy i wła ściwie dobrane metody przynosz ą bardzo dobre efekty. Pogarszaj ąca si ę sytuacja na polskim rynku pracy i rosn ące bezrobocie wymagaj ą rozwi ąza ń systemowych. Tylko konsolidacja sił i ścisła współpraca OPS i PUP mo że przynie ść trwałe, pozytywne zmiany. Bez niej działania na rzecz aktywizacji osób bezrobotnych b ędą rozproszone, nietrwałe i mało skuteczne.

Dom Pomocy Społecznej Dom Pomocy Społecznej mie ści si ę przy ul. Pionierów 3 w Bobolicach, jest jednostk ą prowadzon ą przez Siostry Pallotynki Zgromadzenia Sióstr Misjonarek Apostolstwa Katolickiego, istnieje od 1958 roku. Przeznaczony jest dla dzieci, młodzie ży i kobiet niepełnosprawnych intelektualnie, ma charakter ponadgminny. Dom zapewnia całodobowe odpowiednie warunki mieszkaniowe ł ącznie z utrzymaniem, opiek ę medyczn ą, piel ęgnacyjn ą i opieku ńcz ą, rehabilitacj ę i terapi ę dostosowan ą do zdrowia i potrzeb podopiecznych.

12. Inicjatywy na rzecz rozwoju sektora ekonomii społecznej

Partnerstwa Partnerstwa s ą nieformalnymi ciałami społecznym o charakterze niedochodowym, działaj ącym na zasadzie dobrowolnego wkładu pracy, nie posiadaj ącym osobowo ści prawnej.

1. Partnerstwo lokalne „Bobolice bez barier” W maju 2013 roku została podpisana umowa partnerska pomi ędzy 18 podmiotami, której przedmiotem jest zawi ązanie Partnerstwa Lokalnego ,,Bobolice bez barier” na rzecz rozwoju społecznego i aktywizacji mieszka ńców Gminy Bobolice poprzez: 1. wzajemne wspieranie rozwoju gospodarczego i społecznego, 2. zach ęcanie instytucji, organizacji, osób do działania na rzecz aktywno ści lokalnej, 3. wspieranie lokalnych inicjatyw obywatelskich, 63

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

4. przygotowywanie wniosków i pozyskiwanie środków finansowych na realizacj ę wspólnych projektów na rzecz rozwoju społecznego i aktywizacji mieszka ńców, 5. stworzenie systemu przepływu informacji, współpracy, wspólnej promocji oraz dzielenie si ę do świadczeniami z podj ętych inicjatyw.

2. Partnerstwo lokalne „Bezpieczna rodzina – Bezpieczny dom” W czerwcu 2014 roku została podpisana umowa partnerska pomi ędzy 38 podmiotami, której przedmiotem jest zawi ązanie Partnerstwa Lokalnego ,, Bezpieczna rodzina – Bezpieczny dom . Głównym celem partnerstwa jest zwi ększenie efektywno ści działa ń instytucji systemu pomocy społecznej, instytucji oraz organizacji prowadz ących działalno ść skierowan ą na rzecz rodziny z terenu Gminy Bobolice oraz zapobiegania sytuacjom sprzyjającym powstawaniu dysfunkcji w rodzinach.

3. Partnerstwo na rzecz ekonomii społecznej w regionie koszali ńskim W listopadzie 2013 r. Gmina Bobolice zło żyła deklaracje współpracy przy budowie Partnerstwa na rzecz rozwoju ekonomii społecznej dla regionu koszali ńskiego. Partnerstwo lokalne, stanowi platform ę współpracy obejmuj ącą swoim zakresem podejmowanie: zintegrowanie działa ń instytucji, organizacji, samorz ądów, podmiotów działaj ących w obszarze pomocy społecznej i rynku pracy oraz pozostałych podmiotów działaj ących na rzecz rozwoju ekonomii społecznej,

4. Partnerstwo Publiczno – Prywatne (PPP) W ramach Partnerstwa Publiczno – Prywatnego w Gminie Bobolice przewidziana jest realizacja nast ępujących projektów: a. Budowa Domu Pó źnej Staro ści w Bobolicach z zagospodarowaniem terenu w formule partnerstwa publiczno – prywatnego b. Budowa i zarz ądzanie zapleczem hotelowym dla obiektów sportowych wraz z cz ęś ci ą komercyjn ą w Bobolicach w modelu partnerstwa publiczno – prywatnego (we współpracy z partnerem prywatnym); c. Budowa zakładu przetwórstwa i chłodnictwa rolno – spo żywczego oraz skup płodów rolnych i runa le śnego z infrastruktur ą techniczn ą.

5. Regionalne Partnerstwo na rzecz Aktywno ści Seniorów We wrze śniu 2014 r Bobolicki Uniwersytet Trzeciego Wieku przyst ąpił do Regionalnego Partnerstwa na rzecz Aktywno ści Seniorów. Celem partnerstwa jest kształtowanie warunków dla godnej, aktywnej i zdrowej staro ści, co ma przyczyni ć si ę do poprawy społecznego postrzegania seniorów i rozwoju oraz uatrakcyjnienia działalno ści Uniwersytetów Trzeciego Wieku w regionie.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Spółdzielnie socjalne W pierwszym półroczu 2013 roku rozpocz ęto działania zmierzaj ące do utworzenia na terenie Gminy Bobolice spółdzielni socjalnych w celu aktywizacji zawodowej osób zagro żonych wykluczeniem społecznym. Utworzenie spółdzielni socjalnej ma zapewni ć powrót do uregulowanego życia społecznego i aktywno ści na rynku pracy. Przedmiotem działalno ści spółdzielni socjalnej jest przede wszystkim prowadzenie wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobist ą prac ę członków w celach społecznej i zawodowej reintegracji jej członków. Powodzenie realizacji zamierze ń w du żej mierze b ędzie zale żeć od zaanga żowania i kreatywno ści przyszłych spółdzielców.

III. Identyfikacja najważniejszych problemów społecznych

Identyfikacji najwa żniejszych problemów społecznych dokonano w oparciu o dane Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach oraz analiz ę bada ń ankietowych przeprowadzonych w śród mieszka ńców Gminy Bobolice.

1. Bezrobocie

Bezrobocie to niewykorzystany potencjał ludzki, zjawisko prowadz ące do utraty kwalifikacji zawodowych osób tkwi ących w bezrobociu w dłu ższym okresie czasu, a tak że konieczno ść ponoszenia kosztów zwi ązanych z utrzymaniem bezrobotnych. Bezrobocie jest bezpo średni ą przyczyn ą ubóstwa i marginalizacji społecznej i stanowi jeden z najpowa żniejszych problemów Gminy Bobolice. Wśród osób ankietowanych 16% wskazało problem bezrobocia jako najwa żniejszy i najbardziej dotkliwy. Na przestrzeni ostatnich lat stało si ę jednym z głównych problemów społecznych .Lokalne społeczno ści charakteryzuj ą si ę bierno ści ą zawodow ą i społeczn ą pogł ębian ą niedoborem infrastruktury, w tym transportowej, a słabe skomunikowanie pogarsza mobilno ść . Bezrobocie mo że przyczynia ć si ę do zubo żenia materialnego, w bezpo średni sposób wpływa ć na poziom życia rodzin, wywieraj ąc negatywne skutki, zwłaszcza w postaci: dezintegracji rodziny, zmniejszenia siły wsparcia emocjonalnego i solidarno ści pomi ędzy członkami rodziny oraz zwi ększenia ryzyka zaistnienia patologii życia społecznego. Pogorszenie stanu funkcjonowania rodziny jest proporcjonalne do okresu pozostawania bez pracy, co przejawia si ę problemami opieku ńczo-wychowawczymi, przemoc ą czy zanikiem autorytetu rodzicielskiego. Mo że tak że prowadzi ć do rozpadu rodziny. W tych okoliczno ściach pojawia si ę równie ż gro źba przyjmowania przez dzieci negatywnych wzorów osobowych, a w konsekwencji dziedziczenia statusu bezrobotnego. Wzrost liczby bezrobotnych świadczeniobiorców powoduje przyrost ilo ści zada ń z zakresu pomocy społecznej oraz zwi ększenie puli wydatków na udzielanie pomocy. Sytuacja taka wymusza równie ż

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

konieczno ść dostosowania dotychczasowych form działania do nowych potrzeb. Poniewa ż mo żliwo ści bud żetu pa ństwa i samorz ądu lokalnego s ą ograniczone, podstawowego znaczenia w pomocy w wychodzeniu z bezrobocia nabiera praca socjalna, która przyjmuje zró żnicowane formy. Praca socjalna prowadzona przez pracowników socjalnych to mi ędzy innymi pomoc w planowaniu nowych koncepcji życia zawodowego, rozbudzanie motywacji do działania ukierunkowanego na zatrudnienie oraz kontrakt socjalny maj ący na celu kierowanie do uczestnictwa w KIS. Niepokoj ący jest wpływ bezrobocia na zachowania patologiczne. Szczególnie niebezpiecznym zjawiskiem staje si ę przemoc w rodzinie. Długie pozostawanie bez pracy stymuluje procesy dezintegracji życia rodzinnego. Przymusowa bezczynno ść zawodowa i nieuregulowany tryb życia wyzwalaj ą zachowania dewiacyjne skierowane na rodzin ę i lokalne środowisko społeczne. Długotrwałe bezrobocie, z jego negatywnymi konsekwencjami psychospołecznymi, wymaga stosowania odpowiednich form oddziaływa ń. Liczba zarejestrowanych w PUP nie odzwierciedla w cało ści rzeczywistego problemu, głównie z uwagi na migracj ę ludzi młodych za prac ą, zwłaszcza do krajów Unii Europejskiej. Analiza przedstawiona w rozdziale ,,Rynek pracy wskazuje, że stopa bezrobocia na terenie Powiatu Koszali ńskiego systematycznie ro śnie, na koniec 2012 roku wynosiła 28,3 %.Wzrasta też liczba osób bezrobotnych na terenie Gminy Bobolice. Osoby bezrobotne stanowi ą najwi ększy procent osób korzystaj ących ze świadcze ń pomocy społecznej. Wszelkie aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu oferowane przez PUP we współpracy z gminą nie przynosz ą znacz ących zmian. Zestawiaj ąc ten fakt z sytuacj ą na rynku pracy, nale ży zach ęca ć młodzie ż do zdobywania wykształcenia, natomiast w przypadku osób ju ż bezrobotnych szczególny nacisk nale ży poło żyć na szkolenia, dokształcanie i zmian ę kwalifikacji zawodowych. Celowe zatem jest aplikowanie o nowe środki i narz ędzia pomocne w przeciwdziałaniu zjawisku bezrobocia oraz interdyscyplinarne podejmowanie działa ń przez kompetentne w tym zakresie instytucje i organizacje.

2. Uzależnienia- alkoholizm i narkomania

Problemy wynikaj ące z picia alkoholu i za żywania narkotyków stanowi ą obecnie jedn ą z powa żniejszych kwestii społecznych. Zjawisko to ma istotny wpływ zarówno na poczucie bezpiecze ństwa społecznego, jak równie ż na ogólny stan zdrowia populacji, obni ża zdolno ść do konkurencji na coraz bardziej wymagaj ącym rynku pracy, zaburza relacje interpersonalne z rówie śnikami i środowiskiem rodzinnym. Rozmiary zjawiska uzale żnie ń odnotowane w oficjalnych statystykach ró żni ą si ę od faktycznego stanu. Najlepiej wida ć to w sferze odczu ć społecznych mieszka ńców, którzy bardzo cz ęsto wskazuj ą na alkoholizm jako powa żny problem społeczny. Podczas prowadzonych bada ń 14 % ankietowanych wskazało alkoholizm za istotny problem społeczny. Definiuj ąc problem alkoholizmu, przyjmuje si ę, że jest to całokształt problemów zwi ązanych z u żywaniem napojów alkoholowych. Rozumie si ę przez to zarówno upo śledzenie decyzji 66

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

dotycz ących rozpoczynania picia alkoholu, jak i polegaj ących na niemo żno ści przerwania picia alkoholu. Problem alkoholizmu rozpatrywany jest w dwóch płaszczyznach: - jako choroba alkoholowa (utrata kontroli picia, niemo żno ść utrzymania si ę w abstynencji), - jako zagadnienie spo życia napojów alkoholowych i akceptowanych przez społecze ństwo wzorców picia, co stwarza konieczno ść poszukiwania alkoholu. W Gminie Bobolice na rzecz przeciwdziałania problemowi alkoholizmu pr ęż nie działa Stowarzyszenie Klub Abstynenta ,,Przymierze”. Przede wszystkim jednak najwa żniejszym rozstrzygni ęciem w rozwi ązywaniu problemów alkoholowych było powołanie Gminnej Komisji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych.

Gminna Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w Bobolicach GKRPA działa w obszarze profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzale żnionych. Liczy 8 członków i dzieli si ę na 2 zespoły: motywuj ący i kontrolny. Do zada ń komisji nale ży inicjowanie działa ń wynikaj ących z ustawy o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz podejmowanie czynno ści zmierzaj ących do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzale żnionej od alkoholu obowi ązku poddania si ę leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego. W ramach współpracy z GKRPA w zakresie przeciwdziałania alk oholizmowi finansowane s ą projekty socjalne, kolonie letnie dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym, szkolenia KIS dla osób uzale żnionych, szkolenia przedstawicieli instytucji i organizacji działaj ących w obszarze przeciwdziałania alkoholizmowi i przemocy w rodzinie.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Źródło: Gminna Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w Bobolicach

Z analizy danych MGOPS w Bobolicach oraz wyników ankiet wnioskuje si ę, że narkomania na terenie Gminy Bobolice jest zjawiskiem mniej powszechnym. Aby eliminowa ć niekorzystny wpływ uzale żnie ń na społeczno ść gminy, konieczne jest prowadzenie działa ń o charakterze profilaktycznym oraz ró żnych form promocji zdrowego stylu życia. Wa żną rol ę odgrywaj ą w tym procesie uchwalane przez Rad ę Miejsk ą corocznie programy profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, a tak że prowadzenie profilaktycznej działalno ści informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwi ązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególno ści dla dzieci i młodzie ży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zaj ęć sportowych, udział w lokalnych kampaniach, jak równie ż akcjach informacyjno-edukacyjnych skierowanych m.in. do sprzedawców alkoholu (szkolenia).

3. Przemoc w rodzinie

Zgodnie z ustaw ą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z 29 lipca 2005 r. przemoc nale ży rozumie ć jako jednorazowe albo powtarzaj ące si ę umy ślne działanie lub zaniechanie naruszaj ące prawa lub dobra osobiste (osób najbli ższych, a tak że innych osób wspólnie zamieszkuj ących lub gospodarujących), w szczególno ści nara żaj ące te osoby na niebezpiecze ństwo utraty życia, zdrowia, naruszaj ące ich godno ść , nietykalno ść cielesn ą , wolno ść , w tym seksualn ą, powoduj ące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a tak że wywołuj ące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkni ętych przemoc ą.

Przemoc we współczesnym świecie jest problemem powszechnym, który dotyczy ludzi bez wzgl ędu na ich wiek, płe ć, status materialny, poziom wykształcenia, czy wykonywany zawód. Jest ponadto zjawiskiem zło żonym i wieloczynnikowym, dlatego aby skutecznie przeciwdziała ć przemocy, a tym samym pomaga ć rodzinom, w których wyst ępuje ten problem, potrzebne jest interdyscyplinarne spojrzenie na rodzin ę. W prowadzonych badaniach ankietowych w Gminie Bobolice 11 % ankietowanych wskazało przemoc za wa żny problem społeczny. Do świadczanie przemocy wywołuje u ofiar l ęk i wstyd przed ujawnieniem takich przypadków, dlatego zebrane dane mog ą nie odzwierciedla ć rzeczywistej skali zjawiska. Pomimo wielu kampanii społecznych oraz działa ń edukacyjnych w dalszym ci ągu wiele osób ma trudno ści ze zdefiniowaniem i rozpoznaniem przemocy. Wi ększo ść osób, które nie zajmuj ą si ę zawodowo problematyk ą przemocy w rodzinie, kojarzy to zjawisko wył ącznie z brutaln ą agresj ą fizyczn ą. Zjawisko przemocy w rodzinie dotykaj ące społeczno ść lokaln ą jest ści śle powi ązane z innymi obszarami problemów społecznych, dlatego ich rozwi ązanie powinno by ć wspólnym interesem uzupełniaj ących si ę działa ń specjalistów, instytucji i organizacji m.in. placówek opieku ńczo– wychowawczych, ochrony zdrowia, oświaty, pomocy społecznej, instytucji bezpiecze ństwa i porz ądku 68

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

publicznego, organizacji pozarz ądowych. Ka żde z nich ma do czynienia z innym aspektem zjawiska i dlatego działaj ąc osobno nie doprowadzimy do zwi ększonej jako ści wsparcia społecznego w obszarze przemocy w rodzinie. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w art. 9a ust 1 stanowi:,, Gmina podejmuje działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w szczególno ści w ramach pracy w zespole interdyscyplinarnym”. W Gminie Bobolice zarz ądzeniem Burmistrza powołano Zespół Interdyscyplinarny. W skład zespołu wchodz ą przedstawiciele: Rady Miejskiej w Bobolicach, Miejsko-Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach, Gminnej Komisji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w Bobolicach, Posterunku Policji w Bobolicach, Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Społecznych w Bobolicach, Lokalnej Koalicji Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie ,,Podaj Dło ń” w Bobolicach, Rad Sołeckich, placówek o światowych, ochrony zdrowia, S ądu Rejonowego w Szczecinku- kurator społeczny. Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkni ętej przemoc ą odbywa si ę w oparciu o procedur ę ,,Niebieska Karta” i nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemoc ą w rodzinie. W celu rozwi ązania problemów zwi ązanych z wyst ąpieniem przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach na ternie Gminy Bobolice zostały powołane Grupy Robocze współpracuj ące z Zespołem Interdyscyplinarnym. Z uwagi na fakt, że długotrwała przemoc rodzi w ofierze okre ślone skutki psychiczne: strach, wstyd, bezradno ść , udzielana pomoc powinna i ść wielotorowo. Jednym z podstawowych aspektów oddziaływa ń podejmowanych przez Grupy Robocze jest powstrzymanie przemocy.

Źródło: Zespół Interdyscyplinarny w Bobolicach Przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do życia i zdrowia oraz poszanowania godno ści osobistej. Władze publiczne maj ą obowi ązek zapewni ć wszystkim obywatelom równe traktowanie i poszanowanie ich praw oraz wolno ści. W celu zwi ększenia 69

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

skuteczno ści przeciwdziałania przemocy w rodzinie w Gminie Bobolice w 2012 roku w ramach projektu ,,Bezpieczna Rodzina-Bezpieczny Dom” w nakładzie 200 egzemplarzy wydano ,,Poradnik dla osób do świadczaj ących przemocy”. Poradnik jest źródłem podstawowej wiedzy niezb ędnej do podj ęcia profesjonalnych działa ń, maj ących na celu pomoc osobom do świadczaj ącym przemocy w rodzinie, jak równie ż wskazuje bezpo średnio osobom pokrzywdzonym przemoc ą, wiele mo żliwo ści prawnych i wskazówek w podejmowaniu racjonalnych rozwi ąza ń. Poradnik przekazywany jest systematycznie i bezpłatnie osobom do świadczaj ącym przemocy w rodzinie, placówkom oświatowym, grupom zawodowym, przedstawicielom władz samorz ądowych, organizacjom pozarz ądowych zobowi ązanym do podejmowania interwencji. Od stycznia 2012 r. w Gminie Bobolice funkcjonuje Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2012-2020. Program skierowany jest do ofiar i sprawców przemocy, rodzin doznaj ących przemocy, przedstawicieli władz lokalnych, społecze ństwa oraz przedstawicieli instytucji i słu żb pracuj ących z ofiarami przemocy. Program reguluje zadania w zakresie diagnostycznym, profilaktycznym, edukacyjnym i interwencyjnym.

4. Bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych

Środowisko rodzinne jest pierwszym środowiskiem wychowawczym w życiu dziecka. Tu nawi ązuje ono pierwsze kontakty z innymi lud źmi i zdobywa pierwsze do świadczenia z dziedziny współ życia społecznego. Na środowisko rodzinne składaj ą si ę: struktura rodziny, atmosfera wychowawcza w domu, warunki materialne i zdrowotne, stopie ń wykształcenia rodziców i ogólna struktura środowiska. Najpowa żniejsze problemy wi ążą si ę z sytuacj ą dzieci w rodzinach, które nie zaspokajaj ą w niezb ędnym zakresie ich potrzeb materialnych, psychicznych i społecznych. Zaburzona struktura rodziny ma niekorzystny wpływ na sytuacj ę dziecka, na jego wi ęź z rodzin ą. Cz ęsto jest spotykana w śród świadczeniobiorców MGOPS. Rodziny b ędące pod opiek ą O środka odznaczaj ą si ę cz ęsto zaburzon ą struktur ą w postaci nieustabilizowanych formalnie i społecznie zwi ązków, rozkładem po życia mał żeńskiego, cz ęstymi zmianami partnerów, wyst ępuje w nich przemoc skierowana na partnera lub dzieci. W rodzinach zaburzonych, rodzicom brakuje umiej ętno ści tworzenia wła ściwego klimatu życia rodzinnego, wła ściwych wzorców komunikacji i dawania rodzinie poczucia bezpiecze ństwa, obdarzania dzieci uwag ą, umiej ętno ści rozładowywania napi ęć powstałych poza domem. Rodziny te cz ęsto żyj ą w takich społeczno ściach, które nie chcą ingerowa ć w życie innych lub nie potrafi ą pomóc, gdy ż same nie posiadaj ą wła ściwych wzorców. Bezradno ść wynikaj ąca z zaburzenia równowagi systemu rodzinnego przejawiaj ącego si ę trudno ściami w wypełnianiu ról społecznych przez poszczególnych członków rodziny cz ęsto jest przyczyn ą złego jej funkcjonowania. Objawia si ę to problemami w pełnieniu ról rodzicielskich i problemami wychowawczymi zwi ązanymi z prezentowaniem przez dzieci agresywnych zachowa ń, łamaniem 70

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

obyczajów i norm społecznych. Wszelka pomoc w takim przypadku powinna zmierza ć do udzielania rodzinie wsparcia w odbudowie prawidłowych relacji i umacniania własnych postaw rodzicielskich. Warunkiem powodzenia jest mo żliwie jak najwcze śniejsze udzielenie pomocy oraz stosowanie działa ń profilaktyczno-ochronnych. W skrajnych przypadkach pojawia si ę zapotrzebowanie na ró żne formy opieki zast ępczej w my śl ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zast ępczej z 9 czerwca 2011r. Problemy opieku ńczo- wychowawcze, przemoc w rodzinie wielokrotnie są przyczyn ą umieszczania dzieci i młodzie ży w placówkach opieku ńczo- wychowawczych lub resocjalizacyjnych, a dla dorosłych ofiar rodzinnej przemocy s ą powodem szukania schronienia i porad w placówkach i organizacjach pomocowych. Podczas bada ń ankietowych w Gminie Bobolice 11 % ankietowanych okre śliło problemy opieku ńczo- wychowawcze jako jeden z wa żniejszych problemów społecznych. Z danych Miejsko- Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Bobolicach wynika, że bezradno ść w sprawach opieku ńczo- wychowawczych była główn ą przesłank ą do udzielenia pomocy w liczbie przypadków przedstawionej na poni żej zamieszczonym wykresie.

Źródło: Miejsko- Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach Gmina Bobolice od kilku lat prowadzi wiele inicjatyw na rzecz wspierania rodziny głównie dzi ęki działaniom podejmowanym przez jednostki organizacyjne oraz stowarzyszenia funkcjonuj ące na jej terenie. Oferowany jest szeroki wachlarz usług na rzecz rodzin dotkni ętych ró żnorakimi problemami i dysfunkcjami: poradnictwo specjalistyczne w Centrum Wspierania Rodziny i Punkcie Przeciwdziałania Przemocy ,,Sens”, szkoły dla rodziców, szkoły dla wychowawców, praca socjalna, asystent rodziny, organizacja zaj ęć pozalekcyjnych, programy socjoterapeutyczne w Świetlicy

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Środowiskowej ,,Tafla”, realizacja projektów dofinansowywanych z źródeł zewn ętrznych, gminne spotkania integracyjne itp. Na lata 2012- 2014 w Gminie Bobolice został wdro żony do realizacji Gminny Program Wspierania Rodziny. Skierowany on jest do rodzin prze żywaj ących trudno ści w wypełnianiu funkcji opieku ńczo- wychowawczych.

Cele Gminnego Programu Wspierania Rodziny: 1. Stworzenie efektywnego systemu wsparcia rodzin w prawidłowym wypełnianiu funkcji opieku ńczo- wychowawczych 2. Pozostawienie dzieci w młodzie ży w środowisku zamieszkania 3. Tworzenie warunków sprzyjaj ących umacnianiu instytucji rodziny i jej integracji 4. Współpraca z instytucjami, stowarzyszeniami, organizacjami pozarz ądowymi na rzecz dziecka i rodziny 5. Wzmocnienie roli i funkcji rodziny 6. Wsparcie w rozwijaniu umiej ętno ści opieku ńczo- wychowawczych rodziny 7. Podniesienie świadomo ści w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny 8. Przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji społecznej rodziny 9. D ąż enie do reintegracji rodziny 10. Podejmowanie działa ń na rzecz powrotu dziecka do rodziny naturalnej

Problematyk ą zwi ązan ą z instytucjonalnymi formami opieki społecznej oraz sprawami zwi ązanymi z zapewnieniem opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub cz ęś ciowo pozbawionym opieki rodziców oraz dzieciom niedostosowanym społecznie poprzez rodzinn ą opiek ę zast ępcz ą zajmuje si ę Powiatowe Centrum Pomocy Społecznej w Koszalinie . Dzi ęki partnerstwu z PCPR w gminie poszerzono dotychczasowy zakres poradnictwa specjalistycznego dla osób z niepełnosprawno ścią oraz dla rodzin z dzie ćmi w ramach projektu ,,Działania w zakresie wdra żania standardów pracy socjalnej i funkcjonowania instytucji pomocy i integracji społecznej”.

5. Niepełnosprawność

W rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych niepełnosprawno ść oznacza trwał ą lub okresow ą niezdolno ść do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawno ści organizmu, w szczególno ści powoduj ącą niezdolno ść do pracy.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Obecnie niepełnosprawno ść jest równie ż rozumiana jako wynik barier społecznych, ekonomicznych oraz fizycznych, jakie jednostka napotyka w środowisku zamieszkania. W zwi ązku z tym polityka społeczna powinna promowa ć aktywne działania na wszystkich szczeblach życia społecznego oraz aktywnie wspiera ć wszelkie działania na rzecz równouprawnienia osób niepełnosprawnych, a tak że przeciwdziała ć ich dyskryminacji i tworzy ć mechanizmy wyrównuj ące szanse życiowe oraz warunki do korzystania z przysługuj ących im praw. Ze wzgl ędu na brak wiarygodnych danych wskazuj ących rzeczywist ą liczb ę osób niepełnosprawnych w Gminie Bobolice niepełnosprawność pozostaje zjawiskiem trudnym do oszacowania. W 2012 roku w Miejsko- Gminnym O środku Pomocy Społecznej w Bobolicach 37% ogólnej liczby rodzin obj ęte było wsparciem o środka z powodu niepełnosprawno ści. Ponadto 10% ankietowanych wskazało niepełnosprawno ść jako nurtuj ący problem społeczny na terenie swojej gminy. Wnioski o wydanie orzeczenia o niepełnosprawno ści przyjmuje Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawno ści w Koszalinie. Osoby niepełnosprawne s ą bardzo zró żnicowaną grup ą ludzi, w zwi ązku z tym konieczna jest polityka, która b ędzie respektowa ć t ę ró żnorodno ść . Szczególnej uwagi wymagaj ą osoby o zło żonych, wielorakich potrzebach uzale żniaj ących je od pomocy innych oraz ich rodziny. Niepełnosprawni s ą cz ęsto gorzej wykształceni, co zdecydowanie utrudnia ich funkcjonowanie na rynku pracy. Rodziny posiadaj ące niepełnosprawne dzieci wymagaj ą szczególnego wsparcia w rehabilitacji, edukacji i życiu społecznym. Bez w ątpienia konieczne jest zapobieganie izolacji oraz marginalizacji życia osób niepełnosprawnych na terenie kraju jak i równie ż Gminy Bobolice. Du żą rol ę w realizacji tych zada ń powinny odgrywa ć organizacje pozarz ądowe. W Gminie Bobolice dla potrzeb osób niepełnosprawnych w ramach realizacji Projektu systemowego „Pomocna Dło ń Plus” współfinansowanego przez Uni ę Europejsk ą w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego funkcjonuje Punkt informacji dla osób niepełnosprawnych. Siedzib ą punktu jest budynek Miejsko-Gminnego O środka Pomocy Społecznej przy ul. Jedno ści Narodowej 13. Celem punktu jest udzielanie informacji osobom niepełnosprawnym na temat m.in. przysługuj ących świadcze ń, praw, dofinansowa ń, uprawnie ń, itp. W punkcie równie ż mo żna uzyska ć pomoc w przygotowaniu wniosków czy poda ń. W przypadku osób niepełnosprawnych szczególnych wysiłków wymaga rehabilitacja społeczna i zawodowa. Celem pierwszej z nich jest umo żliwienie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym. Dla osób niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi od 2006 roku funkcjonuje Środowiskowy Dom Samopomocy ,,Odnowa” w Bobolicach. Rehabilitacja zawodowa natomiast ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia, a dalej awans zawodowy. Umo żliwia korzystanie z poradnictwa zawodowego, szkole ń zawodowych i po średnictwa pracy. Osoby z orzeczonym stopniem

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

niepełnosprawno ści mogą w tym zakresie szuka ć pomocy w Klubie Integracji Społecznej ,,Skrzydła” w Bobolicach. Poza instytucjonalnymi formami pomocy Gmina Bobolice anga żuje si ę w realizacj ę szeregu projektów maj ących na celu integracj ę i aktywizacj ę osób niepełnosprawnych, kładzie du ży nacisk na likwidacj ę barier architektonicznych.

6. Starzenie się społeczeństwa

Zmiany w strukturze demograficznej i wzrost odsetka osób w wieku poprodukcyjnym w liczbie mieszka ńców Gminy Bobolice uzasadnia potrzeb ę podj ęcia działa ń w zakresie ró żnorodnych form aktywizacji osób starszych, m.in. poprzez specjalistyczne programy aktywizacyjne. Głównymi celami takich działa ń winny by ć m.in.: utrzymanie sprawno ści i samodzielno ści osób starszych poprzez aktywizacj ę fizyczn ą i psychiczn ą, poprawa bezpiecze ństwa osobistego osób starszych, zwi ększenie jako ści i dost ępu do edukacji społecznej seniorów, kreowanie w środowisku integracji mi ędzypokoleniowej oraz wykorzystywanie aktywno ści i do świadczenia osób starszych w działalno ści na rzecz gminy. Sytuacja ta wyra źnie wskazuje na post ępuj ący proces starzenia si ę społecze ństwa. Wykluczenie osób starszych zostało dostrze żone przez 8% osób ankietowanych podczas prowadzonych w Gminie Bobolice bada ń. Do najwa żniejszych problemów ludzi starszych mo żna zaliczy ć: - samotno ść - ograniczenie sprawno ści psychofizycznej i liczne choroby wieku starszego - pogorszenie sytuacji ekonomicznej - życie w ubóstwie cz ęsto w zwi ązku z brakiem świadcze ń rentowych, emerytalnych - utrata pozycji społecznej wynikaj ąca cz ęsto z zako ńczeniem aktywno ści zawodowej - trudno ści w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz załatwianiu spraw urz ędowych - zmiana pełnionych funkcji w rodzinie co powoduje cz ęsto izolowanie si ę od innych - brak koncepcji na now ą organizacj ę życia, trudno ści w kontaktach ze środowiskiem - gro źba śmierci lub utraty bliskich osób - kłopoty z przystosowaniem si ę do szybkich zmian cywilizacyjnych i technicznych. Sytuacja ta skłania do poszerzenia oferty usług systemu pomocy społecznej. Jedn ą z najcz ęś ciej przyznawanych form pomocy dla osób starszych są usługi opieku ńcze lub specjalistyczne usługi opieku ńcze przysługuj ące osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub z innych przyczyn wymagaj ą pomocy innych osób. Zapewnienie osobom starszym pomocy w formie usług w miejscu zamieszkania zapobiega utracie kontaktu ze swoim środowiskiem. Niekorzystne tendencje demograficzne oraz zmiany w strukturze rodzin sprawiaj ą, że coraz wi ększa cz ęść opieki nad osobami starszymi i przewlekle chorymi jest przenoszona do innych form pomocy 74

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

instytucjonalnej, z tego te ż powodu skierowanie i opłacanie pobytu w domu pomocy społecznej systematycznie zwi ększa poziom wydatków jakie ponosi gmina na ten cel. Wspomniane wcze śniej Bobolicki Uniwersytet Trzeciego Wieku w Bobolicach oraz Klub Aktywnego Seniora ,,Wrzos Plus” w Bobolicach oferują szerok ą gam ę zaj ęć dla osób starszych, umo żliwiaj ą integracj ę z młodym pokoleniem m.in. poprzez realizacj ę projektów dofinansowanych z zewn ętrznych źródeł.

IV. Analiza SWOT

Bardzo u żyteczn ą metod ą przy okre ślaniu priorytetów rozwojowych jest coraz powszechniej stosowana w pracach nad strategi ą analiza SWOT, oceniaj ąca zarówno wewn ętrzne, jak i zewn ętrzne czynniki wpływaj ące na działania zwi ązane z programowaniem strategicznym strategii. Wnikliwe opracowanie SWOT jest istotnym etapem procesu planowania strategicznego. Przy wła ściwym opracowaniu stanowi punkt wyj ściowy dla okre ślania celów strategicznych oraz projektów socjalnych. Doda ć nale ży, że w analizie SWOT odniesiono si ę wył ącznie do kwestii społecznych. Analiza SWOT została przygotowana przez zespół przedstawicieli instytucji, organizacji społecznych i gospodarczych działaj ących na terenie Gminy Bobolice. Przedstawione poni żej czynniki obejmuj ą: Mocne strony – wewn ętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na sytuację społeczn ą, Słabe strony – wewn ętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na sytuację społeczn ą, Szanse – zewn ętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na realizacj ę celów, Zagro żenia – zewn ętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na realizację celów.

Uwarunkowania Schemat analizy SWOT Wewn ętrzne Zewn ętrzne

Pozytywny Mocne strony SZANSE

YW Negatywny Słabe strony ZAGRO ŻENIA WYWIERANYWPŁ

Analiza SWOT jest kontynuacj ą i posumowaniem diagnozy stanu i w niej znajduje uzasadnienie wi ększo ść rozstrzygni ęć .

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

ANALIZA SWOT MOCNE STRONY SŁABE STRONY

- wielo ść i ró żnorodno ść organizacji - niekorzystne zmiany demograficzne: spadek pozarz ądowych; liczby osób w wieku produkcyjnym i wzrost - ścisła współpraca pomi ędzy instytucjami liczby osób w wieku emerytalnym, spadek liczby pomocy i integracji społecznej oraz urodze ń; organizacjami pozarz ądowymi, a tak że - ograniczone zasoby mieszkaniowe; ko ściołem (partnerstwo lokalne); - post ępuj ące zubo żenie społecze ństwa; - infrastruktura MGOPS i profesjonalne kadry; - ci ągle wysoki wska źnik bezrobocia; - szeroka oferta usług społecznych; - niewystarczaj ąca ilo ść zaj ęć pozaszkolnych - szeroko rozwini ęta infrastruktura szkolna dla młodzie ży; i kulturalna; - brak programów socjoterapeutycznych - funkcjonowanie obiektów sportowych w funkcjonuj ących świetlicach wiejskich; i dynamiczny wzrost ilo ści placów zabaw; - ograniczona ilo ść środków finansowych - szeroki dost ęp do usług wolontarystycznych; na pomoc i wsparcie dziecka i rodziny; - proinwestycyjne nastawienie władz Gminy; - mała aktywno ść społeczna osób zagro żonych - ilo ść osób zaanga żowanych społecznie (sołtysi, wykluczeniem społecznym; liderzy, radni); - znaczna odległo ść od du żych aglomeracji; - świetlice wiejskie; -mały dost ęp do usług komunikacyjnych, - do świadczenie w pozyskiwaniu środków szczególnie na terenach wiejskich; z zewn ątrz; - niska świadomo ść społeczna problemów - świadomo ść władz Gminy w zakresie potrzeb społecznych; sektora pomocy społecznej; - mały dost ęp do poradnictwa specjalistycznego; - du ża ilo ść działa ń promuj ących i integruj ących środowisko lokalne z osobami niepełnosprawnymi i starszymi; - programy profilaktyczne; - stałe środki finansowe na profilaktyk ę i rozwi ązywanie problemów alkoholowych; - współpraca organizacji i gmin w Zwi ązku Miast i Gmin Dorzecza Pars ęty; - dobrze rozwini ęty system przeciwdziałania przemocy w rodzinie; - zaplecze krajobrazowo- turystyczne; - rozwini ęta oferta usług dla osób starszych;

SZANSE ZAGRO ŻENIA

-edukacja społecze ństwa w kierunku - dziedziczenie bezrobocia i wyuczona kształtowania pozytywnych postaw w zakresie bezradno ść ; postrzegania problemów społecznych; - migracje w celach zarobkowych; - tworzenie systemu wsparcia dla osób i rodzin - wielopokoleniowo ść rodzin zamieszkuj ących będących w sytuacjach kryzysowych poprzez we wspólnym gospodarstwie domowym łączenie działa ń ró żnych instytucji i organizacji; prowadz ąca do narastania konfliktów - pozyskiwanie środków z zewn ątrz; rodzinnych; - zwi ększenie atrakcyjno ści turystycznej; - obni żaj ący si ę wiek inicjacji alkoholowej - wykorzystanie potencjału ludzi starszych i innych u żywek; i niepełnosprawnych; - łatwy dost ęp dzieci i młodzie ży do substancji - wdra żanie programów wspierania zatrudnienia; psychoaktywnych; - stworzenie spójnego systemu realizacji zada ń - wzrost liczby Klientów pomocy społecznej;

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

polityki społecznej; - nowe zadania gmin zlecane bez pokrycia - likwidacja barier architektonicznych; finansowego ze środków centralnych; - zwi ększenie świadomo ści społecznej w zakresie - skupienie zaanga żowania w rozwi ązywanie przeciwdziałania przemocy w rodzinie problemów społecznych wył ącznie na liderach; i uzale żnie ń; - starzenie si ę społecze ństwa; - rozwój nowych form pomocy - zagro żenie likwidacj ą szkół wiejskich; osobom wykluczonym oraz - patologie społeczne; alternatywnych form zatrudnienia; - pozyskanie nowych inwestorów, tym samym powstanie nowych miejsc pracy;

V. Cele strategii

1. Misja

BOBOLICE GMINA LUDZI ODPOWIEDZIALNYCH ZA LOS WŁASNY I WŁASNYCH RODZIN

2. Cele strategiczne i ich realizacja

2.1. Cel strategiczny I i cele szczegółowe

Przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i wykluczeniu społecznemu

Cele szczegółowe Wska źnik Warto ść wska źnika 1. przeciwdziałanie zjawisku Liczba osób obj ętych aktywnymi formami Psu – 70 długotrwałego bezrobocia przeciwdziałania bezrobociu Prace i aktywizacja osób bezrobotnych, interwencyjne – 30 w tym długotrwale Sta ż –50 77

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

Roboty publiczne – 60

2.dbało ść o bezpiecze ństwo publiczne i zapobieganie % wykrywalno ści przest ępstw 70 przest ępczo ści 3.wspieranie osób i rodzin Liczba umów zawartych przez ZUKiO zagro żonych bezdomno ści ą (program „Odpracuj swój dług”) 2

Liczba zawartych kontraktów socjalnych 1 (Program pomocy osobom zagro żonym eksmisj ą) 4.opracowywanie i wdra żanie Ilo ść wdro żonych programów i projektów 2 programów lokalnych 5. przeciwdziałania nie stabilizacji Liczba lokali socjalnych; 1 socjalnej, budownictwo socjalne Liczba przeprowadzonych remontów w 2 istniej ących lokalach socjalnych

2.2. Cel strategiczny II i cele szczegółowe

Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego

Cele szczegółowe Wska źnik Warto ść wska źnika 1. budowanie społecze ństwa Ilo ść osób korzystaj ących z porad 40 obywatelskiego specjalistów 2. tworzenie warunków do Ilo ść przeprowadzonych warsztatów 1 zwi ększenia szans rozwoju społecznego i zawodowego 3. stwarzanie warunków dla Ilo ść spotka ń otwartych maj ących na celu 1 działalno ści organizacji pobudzenie aktywno ści organizacji NGO pozarz ądowych i przekazywanie im zada ń z zakresu polityki społecznej 4.pobudzanie lokalnych inicjatyw Ilo ść umów partnersko - zadaniowych 5 społecznych Ilo ść zgłoszonych inicjatyw z bud żetu 6 obywatelskiego 5.wspomaganie systemu usług Ilo ść inicjatyw 7 woluntarystycznych Ilo ść wolontariuszy 20 6.opracowywanie i wdra żanie Ilo ść wdro żonych programów i projektów 1 programów lokalnych

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

2.3. Cel strategiczny III i cele szczegółowe

Profilaktyka oraz ograniczenie skutków uzale żnie ń

Cele szczegółowe Wska źnik Warto ść wska źnika 1. programy profilaktyczne Ilo ść uczestników 200 i terapeutyczne zwi ązane z uzale żnieniami

2. wspomaganie organizacji Warto ść umów z organizacjami którym 40.000 zł i instytucji działaj ących na rzecz powierzono realizacj ę zada ń rozwi ązywania problemów uzale żnie ń w celu zwi ększenia dost ępno ści do pomocy Liczba organizacji korzystaj ących z ulg 2 terapeutycznej oraz poradnictwa (np. u życzenie pomieszcze ń, pomoc w specjalistycznego aplikowaniu o środki z zewn ątrz) 3. organizowanie oraz wspieranie Ilo ść zorganizowanych form wypoczynku 2 ró żnorodnych form sp ędzania czasu wolnego dla dzieci z rodzin Ilo ść uczestników 25 dotkni ętych problemem uzale żnie ń

4.monitorowanie sieci punktów Ilo ść przeprowadzonych kontroli punktów 20 sprzeda ży alkoholu, w tym sprzeda ży przestrzeganie prawa dotycz ącego zakazu sprzeda ży alkoholu nieletnim 5.działania edukacyjne skierowane Ilo ść osób uczestnicz ących w szkoleniach 10 do osób działaj ących w obszarze Liczba szkole ń 1 profilaktyki i ograniczania skutków uzale żnie ń 6.opracowywanie i wdra żanie Ilo ść wdro żonych programów i projektów 2 programów lokalnych

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

2.3. Cel strategiczny IV i cele szczegółowe

Wsparcie rodzin z terenu Gminy Bobolice

Cele szczegółowe Wska źnik Warto ść wska źnika 1. tworzenie lokalnego systemu Ilo ść Kart Du żej Rodziny 46 wsparcia dla rodzin i dzieci Ilo ść środowiskowych obj ętych 10 wsparciem asystenta Ilo ść dzieci bior ących udział w zaj ęciach 75 świetlicowych 2.przeciwdziałanie przemocy Ilo ść wszcz ętych procedur Niebieskich 6 w rodzinie Kart

Liczba zako ńczonych procedur 3 Niebieskiej Karty 3. wzmocnienie działa ń słu żą cych Ilo ść imprez skierowanych do rodzin 5 promocji w zakresie polityki społecznej Ilo ść placów zabaw (modernizacja 3 istniej ących i nowo powstałe) Liczba artykułów, informacji 6 zaproponowanych do umieszczenia w lokalnych mediach 4. zaspokojenie podstawowych % udział osób korzystaj ących z pomocy potrzeb bytowych rodzin żyj ących w stosunku do ogółu mieszka ńców 11 w ubóstwie Ilo ść dzieci obj ętych do żywianiem 220 5.opracowywanie i wdra żanie Ilo ść wdro żonych programów i projektów 2 programów lokalnych

2.5. Cel strategiczny V i cele szczegółowe

Aktywizacja osób niepełnosprawnych, starszych i chorych psychicznie

Cele szczegółowe Wska źnik Warto ść wska źnika 1. wspieranie integracji społecznej Liczba osób obj ętych działaniami 30 osób niepełnosprawnych

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

2.wzmocnienie systemu wsparcia Ilo ść uczestników (BUTW, WRZOS) 60 dla osób starszych Ilo ść zorganizowanych spotka ń, imprez, 5 warsztatów, wykładów, itp Ilo ść osób obj ętych usługami 15 opieku ńczymi 3.opracowywanie i wdra żanie Ilo ść wdro żonych programów i projektów 2 programów lokalnych

VI. System monitorowania, finansowanie strategii

1. Sposób finansowania

Zidentyfikowane cele i działania w zakresie rozwi ązywania problemów społecznych w Gminie Bobolice wymagaj ą odpowiednich źródeł finansowania. Źródła te mo żna podzieli ć na cztery grupy:

Środki finansowe pochodz ące z bud żetu gminy w zakresie finansowania zada ń własnych gminy Środki finansowe pochodz ące z bud żetu pa ństwa na zadania zlecone gminie przez administracj ę rz ądow ą Środki finansowe pochodz ące ze źródeł organizacji pozarz ądowych

Europejski Fundusz Społeczny

Szczegółowe okre ślenie wysoko ści planowanych środków na realizacj ę strategii nie jest mo żliwe ze wzgl ędu na długi okres obowi ązywania dokumentu, brak długookresowych źródeł finansowania, a tak że wieloletnich dokumentów finansowych okre ślaj ących planowane wydatki gminy na bie żą cą działalno ść . Zakłada si ę, że cele strategii b ędą wyznaczały kierunki finansowania polityki społecznej gminy i b ędą uwzgl ędniane przy konstruowaniu bud żetu gminy w kolejnych latach. Zapisy dokumentu b ędą równie ż kierunkami stara ń o pozyskiwanie środków zewn ętrznych. Środki finansowe na realizacj ę zapisów strategicznych zawarte s ą w bud żecie Gminy Bobolice. Ich wysoko ść corocznie ustala Rada Miejska w Bobolicach na podstawie projektu bud żetu przedło żonego przez Burmistrza. Źródła finansowania strategii w kolejnych latach b ędą przedmiotem analizy podczas przygotowywania corocznej oceny stopnia jej realizacji.

Gminna strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Bobolice na lata 2015- 2020

2. Monitoring i ewaluacja

Strategia rozwi ązywania problemów społecznych jest dokumentem okre ślaj ącym cele i działania do 2020roku w zakresie problematyki społecznej, wymagaj ącym okresowej aktualizacji do zmian zachodz ących w otoczeniu jak i samym społecze ństwie. Przygotowanie projektu dokumentu i jego przyj ęcie przez Rad ę Miejsk ą ko ńczy pierwszy etap planowania. Długookresowy charakter planowania strategicznego w zakresie problematyki społecznej wymaga stałego śledzenia zmian prawnych, gospodarczych, politycznych i społecznych. Strategia wymaga corocznego monitoringu. Monitoring strategii jest obserwacj ą realizacji celów strategicznych i celów szczegółowych wynikaj ących z nast ępnych faz programowania rozwoju. Monitoring realizacji strategii umo żliwia: obserwacj ę stanu zaawansowania projektów rozwojowych, umo żliwiaj ących aktualn ą identyfikacj ę problemów w ich realizacji, ocen ę zaanga żowania jednostek odpowiedzialnych za ich realizacj ę. Ewaluacja jest działalno ści ą z natury normatywn ą, gdy ż z jednej strony wykorzystuje si ę w niej istniej ące normy, z drugiej za ś w jej wyniku mog ą pojawi ć si ę propozycje wprowadzenia nowych norm i procedur. Jest tak że działalno ści ą instrumentaln ą, poniewa ż jej podstawowym celem jest dostarczenie podmiotom polityki społecznej praktycznej wiedzy potrzebnej przy podejmowaniu decyzji. Monitoringiem i ewaluacj ą b ędzie si ę zajmował Miejsko– Gminny O środek Pomocy Społecznej w Bobolicach w oparciu o dane podmiotów realizuj ących działania strategiczne.