Opracowanie:

PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO PROJEKTU ZMIANY „STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ” Egz. nr 1 Zespół autorski: mgr Łukasz Kowalski

mgr Marcin Kulik

mgr Monika Markowska

mgr Ewa Sawon

mgr Andrzej Winiarski

Weryfikacja dr hab. Maciej Przewo źniak

Gda ńsk, 28 maja 2013 r. 2 proeko Spis tre ści: 1. PODSTAWY PRAWNE PROGNOZY I INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY JEJ SPORZ ĄDZANIU ...... 5 1.1. Podstawy prawne ...... 5 1.2. Metody prognozowania ...... 7 2. INFORMACJE O ZAWARTO ŚCI I GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTU STUDIUM ORAZ JEGO POWI ĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI ...... 8 2.1. Charakterystyka ustale ń projektu „Studium...” ...... 8 2.2. Powi ązania projektu zmiany „Studium...” z innymi dokumentami ...... 9 2.2.1. Strategia rozwoju województwa pomorskiego (2012) ...... 9 2.2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego ...... 10 2.2.3. Strategia rozwoju gminy Krokowa ...... 11 2.2.4. Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe ...... 13 3. ANALIZA I OCENA STANU ŚRODOWISKA I JEGO POTENCJALNE ZMIANY ...... 14 3.1. Struktura środowiska przyrodniczego ...... 14 3.1.1. Poło żenie regionalne i specyfika fizycznogeograficzna ...... 14 3.1.2. Środowisko abiotyczne na obszarze projektu zmiany „Studium...” ...... 16 3.2. Środowisko biotyczne ...... 20 3.3. Procesy przyrodnicze i powi ązania przyrodnicze z otoczeniem ...... 22 3.4. Walory zasobowo-użytkowe środowiska ...... 29 3.4.1. Potencjał agroekologiczny ...... 29 3.4.2. Potencjał transurbacyjny ...... 29 3.4.3. Potencjał le śny ...... 30 3.4.4. Potencjał wodny...... 31 3.4.5. Potencjał rekreacyjny ...... 33 3.4.6. Zasoby surowców mineralnych ...... 34 4. WALORY KULTUROWE ...... 36 5. ANALIZA ISTNIEJ ĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM, W SZCZEGÓLNO ŚCI NA OBSZARACH FORM OCHRONY PRZYRODY ...... 37 5.1. Źródła i stan antropizacji środowiska przyrodniczego ...... 37 5.2. Ocena zgodno ści u żytkowania terenu z uwarunkowaniami przyrodniczymi ...... 43 5.3. Ocena odporno ści środowiska na obci ąż enie antropogeniczne oraz zdolno ści do regeneracji ...... 44 5.4. Ocena i prognoza zmian zachodz ących w środowisku oraz potencjalnych zagro żeń przyrodniczych ...... 45 5.5. Problemy ochrony przyrody ...... 46 5.5.1. Formy ochrony przyrody na obszarze projektu zmiany „Studium...” ...... 46 5.5.2. Planowane formy ochrony przyrody w obr ębie projektu zmiany „Studium...” ...... 48 5.5.3. Otoczenie obszaru projektu zmiany „Studium …” ...... 48 6. ANALIZA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MI ĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM, KRAJOWYM I REGIONALNYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU STUDIUM ...... 51 6.1. Poziom mi ędzynarodowy i krajowy ...... 51 6.2. Poziom regionalny ...... 55 7. ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH, ZNACZ ĄCYCH ODDZIAŁYWA Ń USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM NA ŚRODOWISKO ...... 60 7.1. Wprowadzenie ...... 60 3 proeko 7.2. Przypowierzchniowa warstwa litosfery ...... 61 7.3. Wody powierzchniowe i podziemne ...... 62 7.4. Powietrze atmosferyczne i klimat ...... 65 7.5. Hałas ...... 67 7.6 Promieniowanie elektromagnetyczne ...... 68 7.7. Ro ślinno ść , zwierz ęta i ró żnorodno ść biologiczna ...... 69 7.7.1. Ro ślinno ść ...... 69 7.7.2. Zwierz ęta ...... 70 7.7.3. Ró żnorodno ść biologiczna ...... 70 7.8. Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000 ...... 70 7.8.1. Ustanowione formy ochrony przyrody na obszarze projektu zmiany „Studium...” ...... 70 7.8.2. Proponowane formy ochrony przyrody w obr ębie projektu zmiany „Studium..” ...... 73 7.8.3. Formy ochrony w otoczeniu projektu zmiany „Studium..” ...... 74 7.9. Zasoby naturalne ...... 76 7.10. Krajobraz ...... 79 7.11. Zabytki i dobra kultury współczesnej ...... 80 7.12. Dobra materialne ...... 80 7.13. Gospodarka odpadami ...... 80 7.14. Ludzie ...... 80 7.15. Klasyfikacja oddziaływa ń projektu zmiany „Studium...” na środowisko ...... 81 7.16. Oddziaływanie skumulowane ...... 83 7.17. Post ępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko ...... 83 8. INFORMACJE O MO ŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM NA ŚRODOWISKO ...... 85 9. ROZWI ĄZANIA MAJ ĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJ Ę PRZYRODNICZ Ą NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWA Ń NA ŚRODOWISKO, MOG ĄCYCH BY Ć REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM, W SZCZEGÓLNOŚCI ODDZIAŁYWA Ń NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNO ŚĆ TYCH OBSZARÓW ...... 86 10. ROZWI ĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWI ĄZA Ń ZAWARTYCH W PROJEKCIE STUDIUM ...... 87 11. PROPOZYCJE DOTYCZ ĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU STUDIUM ORAZ CZ ĘSTOTLIWO ŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA ...... 88 12. WSKAZANIE NAPOTKANYCH W PROGNOZIE TRUDNO ŚCI WYNIKAJ ĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY ...... 89 13. SPIS LITERATURY, MATERIAŁÓW ARCHIWALNYCH I AKTÓW PRAWNYCH ...... 90 14. SPIS DOKUMENTACJI KARTOGRAFICZNEJ ...... 94 15. STRESZCZENIE PROGNOZY W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM…………….95

Zał ączniki tekstowe 1. Uzgodnienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gda ńsku zakresu i stopnia szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa”. 4 proeko 2. Uzgodnienie Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Pucku zakresu i stopnia szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko projektu „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa”. 3. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsi ęwzi ęcia „Poszukiwanie i rozpoznanie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w obr ębie koncesji 4/2009/p ” wydana 14.03.2013 r. przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gda ńsku. 4. Uchwała Nr 1161/XLVII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 kwietnia 2010 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 80 z dn. 2 czerwca 2010 r., poz. 1455) .

Zał ącznik kartograficzny 1. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa” (1:25.000). 5 proeko 1. PODSTAWY PRAWNE PROGNOZY I INFORMACJE O METODACH ZASTOSOWANYCH PRZY JEJ SPORZ ĄDZANIU

1.1. Podstawy prawne Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa”, opracowanego w 2013 r. Prognoza wykonana została na podstawie Ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.). Ustawa ta, w art. 46.1. wprowadziła wymóg przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko jest te ż wymagane w przypadku wprowadzania zmian do ju ż przyj ętego dokumentu. Wg art. 51 ust. 2 ww. ustawy: 51.2. Prognoza oddziaływania na środowisko: 1) zawiera: a) informacje o zawarto ści, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powi ązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporz ądzaniu prognozy, c) propozycje dotycz ące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowie ń projektowanego dokumentu oraz cz ęstotliwo ści jej przeprowadzania, d) informacje o mo żliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporz ądzone w j ęzyku niespecjalistycznym; 2) okre śla, analizuje i ocenia: a) istniej ący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, b) stan środowiska na obszarach obj ętych przewidywanym znacz ącym oddziaływaniem, c) istniej ące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególno ści dotycz ące obszarów podlegaj ących ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzgl ędnione podczas opracowywania dokumentu, e) przewidywane znacz ące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpo średnie, po średnie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnio-terminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, a tak że na środowisko, a w szczególno ści na: – ró żnorodno ść biologiczn ą, – ludzi, 6 proeko – zwierz ęta, – ro śliny, – wod ę, – powietrze, – powierzchni ę ziemi, – krajobraz, – klimat, – zasoby naturalne, – zabytki, – dobra materialne – z uwzgl ędnieniem zale żno ści mi ędzy tymi elementami środowiska i mi ędzy oddziaływaniami na te elementy; 3) przedstawia: a) rozwiązania maj ące na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko, mog ących by ć rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególno ści na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru, b) bior ąc pod uwag ę cele i geograficzny zasi ęg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno ść tego obszaru - rozwi ązania alternatywne do rozwi ąza ń zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadz ącej do tego wyboru albo wyja śnienie braku rozwi ąza ń alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Uzgodnienia dotycz ące zakresu i stopnia szczegółowo ści informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa” wydane zostały przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gda ńsku (zał ącznik 1 ) i Pa ństwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Pucku (zał ącznik 2 ). Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa” obejmuje nast ępuj ące, podstawowe zagadnienia: • charakterystyk ę ustale ń projektu zmiany „Studium ...”; • analiz ę i ocen ę stanu środowiska i jego potencjalne zmiany; • analiz ę istniej ących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji projektowanego studium, w szczególno ści na obszarach form ochrony przyrody na obszarze projektu zmiany „Studium …” i w jego otoczeniu; • analiz ę i ocen ę przewidywanych, znacz ących oddziaływa ń ustale ń projektu zmiany „Studium ...” na środowisko; • rozwi ązania maj ące na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko; • propozycje dotycz ące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowie ń 7 proeko projektu zmiany „Studium...” oraz cz ęstotliwo ści jej przeprowadzania; • streszczenie w j ęzyku niespecjalistycznym. Prognoz ę opracowano na podstawie: • materiałów archiwalnych Urz ędu Gminy Krokowa; • materiałów archiwalnych BPiWP „Proeko” w Gda ńsku; • „Opracowania ekofizjograficznego podstawowego dla potrzeb zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa” (2013); • materiałów publikowanych dotycz ących zagadnie ń metodycznych ocen oddziaływania na środowisko; • materiałów publikowanych dotycz ących gminy Krokowa i jej regionalnego otoczenia; • rozpoznania terenowego przeprowadzonego w maju 2013 r.; • prawa powszechnego i miejscowego ochrony środowiska.

1.2. Metody prognozowania W prognozie oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa” zastosowano nast ępuj ące metody prognozowania: • indukcyjno-opisow ą (od szczegółowych analiz po uogólniaj ącą syntez ę); • analogii środowiskowych (na podstawie zało żenia o stało ści praw przyrody); • diagnozy stanu środowiska jako punktu wyj ścia ekstrapolacji w przyszło ść – diagnoza zawarta jest w pracy pt. „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla potrzeb zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa” (2013); • analiz kartograficznych (rys 1-5 i zał. kartograficzny). Ww. metody opisane s ą m.in. w pracach Przewo źniaka (1987,1995, 1997) oraz w „Problemach Ocen Środowiskowych”. 8 proeko 2. INFORMACJE O ZAWARTO ŚCI I GŁÓWNYCH CELACH PROJEKTU STUDIUM ORAZ JEGO POWI ĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI

2.1. Charakterystyka ustale ń projektu „Studium...” Projekt zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa” stanowi aktualizacj ę „Studium … gminy Krokowa” uchwalonego w 2006 r. (Uchwała Nr XLIII/413/2006 Rady Gminy Krokowa z dnia 31 marca 2006 r.). Projekt zmiany „Studium …” opracowany został na podstawie Uchwały Nr XXV/284/2012 Rady Gminy Krokowa z dnia 29 grudnia 2010 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa”. Przedmiotem zmiany jest fragment gminy Krokowa objęty koncesj ą nr 4/2009/p z dnia 5 lutego 2009 r., wydan ą przez Ministra Środowiska na poszukiwanie i rozpoznanie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w rejonie „Wejherowo”, wraz ze zmianami z 7 pa ździernika 2010 r. i z dnia 21 maja 2012 r. Koncesja została wydana zgodnie z art 15 ust. 1 pkt 1 oraz art. 16 ust . 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo górnicze i geologiczne, zmiana z 7 pa ździernika 2010 r. zgodnie z art. 16 ust. 4 tej że ustawy, natomiast zmiana z dnia 21 maja 2012 r. na podstawie art . 22 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. Dla przedsi ęwzi ęcia „Poszukiwanie i rozpoznanie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w obr ębie koncesji 4/2009/p Wejherowo” 14.03.2013 r. wydana została przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gda ńsku decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsi ęwzi ęcia ( zał ącznik 3 ). Zmiana „Studium …” wi ąż e si ę z konieczno ści ą stworzenia podstaw formalnych i prawnych umo żliwiaj ących realizacj ę inwestycji zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego . Zmiana uwzgl ędnia uprawnienia posiadacza ww. koncesji, w granicach obszaru opracowania zmiany „Studium …”, do poszukiwania lub rozpoznawania złó ż kopalin, zgodnie z koncesj ą odnosz ących si ę do złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego. Jednocze śnie zmiana „Studium …” wprowadza do polityki przestrzennej gminy Krokowa kierunek uwzgl ędniaj ący wydobywanie ww. kopalin ze złó ż, gdy takie zło ża w toku poszukiwa ń i rozpoznania zostan ą udokumentowane. Poszukiwanie i rozpoznawanie złó ż kopalin, jak równie ż wydobywania ww. kopalin ze złó ż, dotyczy ogólnie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego, w tym równie ż gazu ze złó ż łupkowych.

9 proeko 2.2. Powi ązania projektu zmiany „Studium...” z innymi dokumentami 1

2.2.1. Strategia rozwoju województwa pomorskiego (2012) „Strategia rozwoju województwa pomorskiego” została zatwierdzona Uchwał ą nr 458/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 wrze śnia 2012 roku w sprawie przyj ęcia Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020. Zawiera nast ępuj ące 3 cele strategiczne, którym przypisano cele operacyjne i kierunki działa ń: 1. Nowoczesna gospodarka: Cel operacyjny 1.1. - Wysoka efektywno ść przedsi ębiorstw. Cel operacyjny 1.2. - Konkurencyjne szkolnictwo wy ższe. Cel operacyjny 1.3. - Unikatowa oferta turystyczna i kulturalna. 2. Aktywni mieszka ńcy: Cel operacyjny 2.1 . - Wysoki poziom zatrudnienia. Cel operacyjny 2.2 . - Wysoki poziom kapitału społecznego. Cel operacyjny 2.3 . - Efektywny system edukacji. Cel operacyjny 2.4. - Lepszy dost ęp do usług zdrowotnych. 3. Atrakcyjna przestrze ń: Cel operacyjny 3.1. - Sprawny system transportowy. Cel operacyjny 3.2. - Bezpiecze ństwo i efektywno ść energetyczna. Cel operacyjny 3.3. - Dobry stan środowiska.

Wybór ww. celów wynika z analizy SWOT i identyfikacji barier rozwojowych. Jedn ą z nich jest: Pomorskie to region silnie uzale żniony od zewn ętrznych dostaw energii elektrycznej , o du żych zaległo ściach inwestycyjnych w zakresie energetyki i ponad dwukrotnie ni ższej ni ż średnio w UE efektywno ści energetycznej. Przekłada si ę to na niski poziom bezpiecze ństwa energetycznego, co ogranicza napływ nowych inwestycji do województwa. Realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium...” polegaj ąca na umo żliwieniu inwestorowi realizacj ę inwestycji zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego odnosi si ę do ww. celu operacyjnego 3.2. Bezpiecze ństwo i efektywno ść energetyczna. Oczekiwane efekty w zakresie tego celu to: - wy ższe bezpiecze ństwo energetyczne i wi ększa niezawodno ść dostaw energii odpowiedniej jako ści; - wy ższa efektywno ść energetyczna, szczególnie w zakresie produkcji (kogeneracja) i przesyłu energii oraz racjonalizacji jej wykorzystania (głównie sektory mieszkaniowy i publiczny);

1 Dokumenty z zakresu ochrony środowiska rangi mi ędzynarodowej, krajowej i regionalnej omówiono w rozdz. 6. 10 proeko - wysoki poziom wykorzystania odnawialnych źródeł energii, głównie w układzie generacji rozproszonej; - ni ższe koszty korzystania z energii; - lepsza jako ść powietrza; - wdro żone rozwi ązania innowacyjne w energetyce, w tym inteligentne sieci; - wysoka świadomo ść społecze ństwa nt. konieczno ści racjonalizacji zu życia energii oraz wpływu energetyki na jako ść środowiska i warunki życia, a tak że powszechne postawy pro konsumenckie.

2.2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego Sejmik Województwa Pomorskiego uchwał ą Nr 1004/XXXIX/09 przyj ął zmian ę „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego”. Generalny cel polityki przestrzennej zapisany w „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) to: Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa sprzyjaj ącej równowa żeniu wykorzystywania cech, zasobów i walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, wzrostem poziomu i jako ści życia oraz trwałym zachowaniem warto ści środowiska dla potrzeb obecnego i przyszłych pokole ń. Cele główne polityki przestrzennej zapisane w „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) to: 1. Powi ązanie województwa z Europ ą, w tym przede wszystkim z regionem bałtyckim. 2. Wzrost konkurencyjno ści i efektywno ści gospodarowania przestrzeni ą. 3. Osi ągniecie średniego europejskiego poziomu rozwoju i jako ści życia porównywalnej z krajami europejskimi. 4. Zahamowanie dewaloryzacji środowiska oraz ochrona jego struktur i warto ści. 5. Podwy ższenie walorów bezpiecze ństwa i odporno ści na skutki awarii i kl ęsk żywiołowych.

Cele okre ślone w projekcie zmiany „Studium... gminy Krokowa” s ą zgodne z ww. zapisami dokumentu zwłaszcza w zakresie punktu 2.

Cz ęść ustale ń „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) – zaznaczone w tek ście tłem szarym, s ą wi ążą ce dla gminy przy sporz ądzaniu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a także jednostek organizacyjnych samorz ądu województwa przy realizacji okre ślonych polityk. Podstawowe zasady gospodarowania przestrzeni ą okre ślone w „Planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) s ą nast ępuj ące : 1. Stałe równowa żenie struktury funkcjonalno-przestrzennej regionu, zró żnicowanej terytorialnie i warunkowanej dynamik ą rozwoju. 2. Stosowanie trójochrony (integralnej ochrony warto ści przyrodniczych, kulturowych, i krajobrazu) dla utrzymania równowagi środowiska i poprawy warunków i jako ści życia. 11 proeko 3. Redukcja napi ęć i konfliktów w strukturach przestrzennych, d ąż enie do harmonijnego powi ązania potrzeb społecznych z cechami i funkcjonowaniem środowiska. 4. Poprawa i kształtowanie ładu przestrzennego. 5. Wykorzystywanie naturalnych predyspozycji środowiska w planowaniu przestrzennym dla zrównowa żonego i wielofunkcyjnego rozwoju regionu. 6. Dąż enie do poprawy stabilno ści i sprawno ści funkcjonowania struktur przestrzennych oraz zwi ększanie ich odporności na czynniki zewn ętrzne. 7. Zrównowa żone wykorzystanie zasobów naturalnych, oszcz ędno ść energii i ograniczenie ilo ści odpadów. Projekt zmiany „Studium …” w kierunkach zagospodarowania przestrzennego w wi ększo ści uwzgl ędnia powy ższe zapisy, zwłaszcza w zakresie punktów 5 i 7. W odniesieniu do gminy Krokowa, maj ą zastosowanie m. in. nast ępuj ące ustalenia i zalecenia „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009): W zakresie ochrony litosfery i zasobów kopalin: • Zagospodarowanie przestrzenne w strefie udokumentowanych złó ż kopalin w sposób umo żliwiaj ący pó źniejsze wydobycie z zachowaniem wymogów ochrony walorów krajobrazowych; • Eksploatacja surowców mineralnych głównie na obszarach aktualnego wydobycia, je śli brak przeciwskaza ń środowiskowych i podejmowanie wydobycia na nowych terenach tylko w sytuacjach gdzie przeciwskazania środowiskowe nie przewa żaj ą opłacalno ści ekonomicznej; • Rewaloryzacja i rekultywacja obszarów przekształconych i zdegradowanych.

Powy ższe zapisy uwzgl ędniono w projekcie zmiany „Studium…”.

2.2.3. Strategia rozwoju gminy Krokowa „Strategia rozwoju gminy Krokowa do 2015 roku” została przyj ęta uchwal ą Nr XXIII/238/2004 Rady Gminy Krokowa z dnia 22 pa ździernika 2004 r. W „Strategii...” przyj ęto nast ępuj ące cele strategiczne: I. Rozwój infrastruktury gwarantuj ący podniesienie poziomu życia mieszka ńców gminy do średniego poziomu miast w Polsce poprzez: - modernizacj ę infrastruktury (poprawa stanu dróg, rozbudowa kanalizacji, modernizacja sieci energetycznych i układu zaopatrywania w wod ę, itp.), - opracowanie i wdro żenie programu gromadzenia i utylizacji śmieci, - modernizacj ę bazy o światowej, - rozwój placówek kultury we wsiach gminnych, - rozbudow ę placówek sportowych i rekreacyjnych na terenie gminy, - usuni ęcie barier architektonicznych dla niepełnosprawnych, - budow ę mieszka ń socjalnych, - rozwój szkolnictwa ponadgimnazjalnego na terenie gminy, - rozwój placówek kształcenia dorosłych, - popraw ę jako ści wody pitnej, - popraw ę poziomu obsługi placówek opieki zdrowotnej, - popraw ę bezpiecze ństwa publicznego, - popraw ę obsługi mieszka ńców przez administracj ę publiczn ą, w tym rozwój systemów ułatwiaj ących dost ęp do urz ędów poprzez sieci internetowe, - zapewnienie ładu przestrzennego gminy z zachowaniem tradycji architektury regionalnej. II. Rozwój turystyki wraz z promocj ą walorów gminy poprzez: - rozwój produktów turystycznych, 12 proeko - popraw ę zagospodarowania turystycznego gminy, - aktywn ą promocj ę turystyki. III. Rozwój przedsi ębiorczo ści w gminnie w oparciu o PSSE „ Żarnowiec” oraz korzystne warunki prawno-organizacyjne stworzone przez gmin ę, w tym: - opracowanie i wdro żenie gminnego programu rozwoju przedsi ębiorczo ści, - uzbrojenie i promocje terenów inwestycyjnych w tym przyległych do PSSE, - powołanie przy urz ędzie gminy punktu informacji gospodarczej, - utrzymywanie ścisłych kontaktów z PSSE „ Żarnowiec” , - uporz ądkowanie sfery planowania przestrzennego wraz z ułatwieniem dost ępu do informacji gospodarczej w gminie, - efektywne wykorzystanie istniej ących obiektów i infrastruktury po byłej elektrowni j ądrowej, - promocj ę przedsi ębiorczo ści, - samoorganizacj ę środowiska biznesowego gminy. IV. Restrukturyzacja rolnictwa w kierunku powi ększenia areału i specjalizacji oraz przygotowanie do integracji z Uni ą Europejsk ą poprzez: - przygotowanie ofert pracy dla mieszka ńców gminy poza rolnictwem (agroturystyka itp.), - zach ęcanie rolników do tworzenia grup producenckich, - rozwój przetwórstwa rolno-spo żywczego na terenie gminy, - opracowanie i wdro żenie lokalnego programu produkcji i konsumpcji zdrowej żywno ści, - wprowadzenie lokalnego programu informacji o pozyskiwaniu funduszy Unii Europejskiej, - rozwój infrastruktury obsługi rolnictwa, - wdro żenie programu zalesie ń na terenie gminy, - rozwój lokalnej specjalizacji w rolnictwie. V. Przekształcenie Krokowej w centrum turystyczno-kulturalne Pomorza poprzez: - rozwój biura promocji oraz informacji turystycznej gminy, - zaproszenie do współpracy gmin s ąsiednich w zakresie informacji turystycznej, - stworzenie silnego mi ędzygminnego o środka akwizycji środków Unii Europejskiej, - wykorzystanie do świadcze ń gminy partnerskiej i partnerów z regionu Morza Bałtyckiego, - wykreowanie imprez kulturalnych, turystycznych itp. o randze regionalnej, krajowej lub mi ędzynarodowej, - ochrona najwarto ściowszych obiektów architektury i zespołów ruralistyczno – krajobrazowych, - zagospodarowanie obiektów i zespołów zabytkowych na funkcje małej przedsi ębiorczo ści i turystyczne. VI. Dalsza poprawa stanu środowiska przyrodniczego oparta na współpracy mi ędzynarodowej i mi ędzyregionalnej poprzez: - rozwi ązanie problemu gromadzenia i utylizacji śmieci, - utworzenie punktu informacji i monitoringu ekologicznego, - popraw ę stanu świadomo ści ekologicznej mieszka ńców i turystów, - zapobieganie zagro żeniom płyn ącym ze PSSE „ Żarnowiec”, - likwidacj ę dzikich wysypisk śmieci na terenie gminy, - opracowanie i wdro żenie programu modernizacji ogrzewania i zabezpieczenia termoizolacyjnego mieszka ń i domów, - popraw ę stanu wód w rzekach we współpracy z gminami s ąsiednimi, - rozwój alternatywnych źródeł energii na terenie gminy. VII. Rozwój osadnictwa mieszka ńców miast na terenie gminy poprzez: - promocj ę gminy adresowan ą do potencjalnych osadników z miast, - uzbrojenie terenów inwestycyjnych pod budownictwo, - opracowanie i promocja lokalnych rozwi ąza ń architektonicznych, - osi ągni ęcie wysokiego poziomu bezpiecze ństwa ludzi i mienia (Program „Bezpieczna ”) - zapobieganie nadmiernemu rozdrobnieniu własno ści gruntów poprzez odpowiednie zapisy w Studium i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, 13 proeko - rozwój instytucji obsługi mieszka ńców i biznesu. Projekt zmiany „Studium ...” (2013) odnosi si ę do VI celu operacyjnego w zakresie rozwoju alternatywnych źródeł energii na terenie gminy Krokowa.

2.2.4. Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe W maju 2013 r. wykonane zostało „Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla potrzeb Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa”. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 r. w sprawie opracowa ń ekofizjograficznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1298). Opracowanie to zawiera nast ępuj ące, podstawowe zagadnienia: • rozpoznanie i charakterystyk ę stanu oraz funkcjonowania środowiska, udokumentowane i zinterpretowane przestrzennie (zał ączniki graficzne); • diagnoz ę stanu i funkcjonowania środowiska; • wst ępn ą prognoz ę dalszych zmian zachodz ących w środowisku, polegaj ącą na okre śleniu kierunków i mo żliwej intensywno ści przekształce ń i degradacji środowiska, które mo że powodowa ć dotychczasowe u żytkowanie i zagospodarowanie; • okre ślenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalno- przestrzennej, polegaj ące w szczególno ści na wskazaniu obszarów, które powinny pełni ć przede wszystkim funkcje przyrodnicze; • ocen ę przydatno ści środowiska, polegaj ącą na okre śleniu mo żliwo ści rozwoju i ogranicze ń dla ró żnych rodzajów u żytkowania i form zagospodarowania obszaru . Projekt zamiany „Studium …” dla gminy Krokowa uwzględnia uwarunkowania ekofizjograficzne okre ślone w ww. „Opracowaniu ekofizjograficznym …”. 14 proeko 3. ANALIZA I OCENA STANU ŚRODOWISKA I JEGO POTENCJALNE ZMIANY

3.1. Struktura środowiska przyrodniczego 2

3.1.1. Poło żenie regionalne i specyfika fizycznogeograficzna Obszar projektu zmiany „Studium...” poło żony jest w południowej cz ęś ci gminy Krokowa, w powiecie puckim, w woj. pomorskim (rys. 1). Obszar s ąsiaduje od zachodu z gmin ą , a od południa z gmin ą Wejherowo w powiecie wejherowskim. Wg regionalizacji fizycznogeograficznej obszar projektu zmiany „Studium...” poło żony jest w obr ębie mezoregionu Pobrze ża Kaszubskiego. Najbardziej specyficzn ą cech ą regionu jest wyst ępowanie k ęp wysoczyznowych i oddzielaj ących je, gł ęboko z reguły wci ętych pradolin oraz rynien subglacjalnych. Układ form wysoczyznowych i obni żeń tworzy podstawowe rysy zró żnicowania przyrodniczego i krajobrazowego Pobrze ża Kaszubskiego. Powierzchniowo przewa żaj ą na Pobrze żu Kaszubskim równinne, rzadziej faliste wierzchowiny morenowe, zbudowane z glin, u żytkowane jako grunty orne. Najwi ększy kompleks le śny tworzy Puszcza Dar żlubska na K ępie Puckiej. Du że kompleksy le śne wyst ępuj ą te ż na terenach strefy kraw ędziowej k ęp wysoczyznowych. – przewa żaj ą tam zbiorowiska buczyny pomorskiej. Formy dolinne to w wi ększo ści formy polodowcowe, współcze śnie hydrogeniczne, co znajduje swoje odzwierciedlenie m.in. w wyst ępowaniu torfów i utworów mułowo-torfowych, w płytkim zaleganiu wód gruntowych i w kształtowaniu si ę zbiorowisk ro ślinnych wilgotnych i bagiennych siedlisk, z przewagą zbiorowisk ł ąkowych i pastwiskowych. Nietypowa jest Rynna Jez. Żarnowieckiego w wi ększo ści wypełniona wodami jeziora. Środowisko przyrodnicze Pobrze ża Kaszubskiego jest w du żym stopniu zantropizowane. Wynika to przede wszystkim z wielowiekowego u żytkowania rolniczego i rozwoju osadnictwa. Ukształtowanie Pobrze ża Kaszubskiego w postaci k ęp wysoczyznowych i rozcinaj ących je form dolinnych powoduje du żą wewn ętrzn ą ekspozycyjno ść krajobrazow ą. Charakterystycznym elementem krajobrazu kulturowego s ą przydro żne aleje drzew.

2 Na podstawie „Opracowania ekofizjograficznego ....” (2013).

Rys. 1 Poło żenie obszaru projektu zmiany „Studium...” na tle podziału administracyjnego 1:50 000. Źródło: opracowanie własne. 16 proeko

3.1.2. Środowisko abiotyczne na obszarze projektu zmiany „Studium...”

Rze źba terenu Obszar projektu zmiany „Studium...” poło żony jest na wysoko ści od ok. 100 m n.p.m. w cz ęś ci centralnej do ok. 10 m n.p.m. w cz ęś ci południowo-zachodniej, w rejonie Rynny Żarnowieckiej. Obszar projektu zmiany „Studium...” stanowi fragment wysoczyzny plejstoce ńskiej reprezentowanej przez moren ę denn ą, o falistej powierzchni. Wysoczyzna rozczłonkowana jest specyficznym układem pradolin i rynien, których geneza wi ąż e si ę z działalno ści ą egzaracyjn ą lodowca oraz z erozj ą wód subglacjalnych. Rynny s ą gł ęboko wci ęte w przyległy obszar wysoczyzny i posiadaj ą strome stoki, nara żone na erozj ę i denudacj ę. Najwi ększ ą na omawianym terenie jest Rynna Żarnowiecka, w zachodniej cz ęś ci obszaru. We wschodniej cz ęś ci projektu zmiany „Studium...” wyst ępuje Rynna Jeziora Dobrego. Dno rynny Jez. Żarnowieckiego jest w wi ększo ści zatorfione. W obr ębie obszaru zmiany „Studium …” wyst ępuj ą nast ępuj ące mikroregiony Pobrze ża Kaszubskiego: • Rynna Jez. Żarnowieckiego, obejmuje zachodni ą cz ęść obszaru; • Kępa Żarnowiecka, stanowi centraln ą cz ęść obszaru; • Rynna Jeziora Dobrego, we wschodniej cz ęś ci obszaru; • Kępa Pucka, obejmuje południow ą i północno-wschodni ą cz ęść obszaru.

Typ środowiska przyrodniczego wierzchowin k ęp morenowych Obszary wysoczyzn morenowych w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” użytkowane s ą w przewadze rolniczo. Zajmuj ą centraln ą cz ęść obszaru, w okolicach miejscowo ści oraz w cz ęś ci południowo-zachodniej, w okolicach miejscowo ści Tyłowo. Ten typ środowiska cechuj ą: • autochtoniczno ść (mała dostawa materii z zewn ątrz i relatywnie małe jej wynoszenie ku terenom podporz ądkowanym); • litogeniczno ść (dominuj ące znaczenie powierzchniowej budowy geologicznej i ukształtowania terenu w kształtowaniu si ę lokalnych struktur przyrodniczych); • mały powierzchniowy obieg materii stałej i płynnej oraz przewaga ewapo-transpiracji i spływu (podło że gliniaste) lub infiltracji (podło że piaszczyste) w lokalnym obiegu wody.

Typ środowiska przyrodniczego stref kraw ędziowych W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuj ą na K ępie Żarnowieckiej i Puckiej. Jego wyró żniaj ące cechy to du że nachylenia terenu i wysoko ści wzgl ędne, czego efektem jest zagro żenie procesami mofodynamicznymi. Na zboczach stref krawędziowych wyst ępuj ą silne, jednokierunkowe powi ązania funkcjonalne przyrodniczych jednostek przestrzennych, uwarunkowane grawitacyjnie procesami przemieszczania materii ciekłej i 17 proeko stałej (denudacja, spływ powierzchniowy i podziemny odpływ wody oraz realizująca si ę m.in. dzi ęki nim migracja pierwiastków chemicznych).

Typ środowiska przyrodniczego rynien Typ ten tworz ą Rynna Jez. Żarnowieckiego w zachodniej cz ęś ci obszaru oraz Rynna Jez. Dobrego w cz ęś ci wschodniej. Podstawowe cechy typu środowiska przyrodniczego rynien subglacjalnych to: • allochtoniczno ść (znaczny udział materii z zewn ątrz - akumulacja i wynoszenie); • hydrogeniczno ść (dominuj ąca rola wody jako czynnika strukturotwórczego środowiska w obr ębie den dolinnych); • znaczny linijny obieg materii stałej i płynnej; • dominacja przepływu w lokalnym obiegu wody z istotnym udziałem retencji w odniesieniu do terenów zatorfionych i jezior; • transsuperakwalny charakter migracji pierwiastków chemicznych.

Budowa geologiczna wysoczyznowej cz ęś ci gminy Krokowa zwi ązana jest ze zlodowaceniami czwartorz ędowymi, w tym w szczególno ści z ostatnim – tzw. bałtyckim. Wysoczyzna w czasie deglacjacji l ądolodu rozci ęta została przez wody lodowcowe na tzw. kępy. Obszary wysoczyznowe zbudowane s ą głównie z glin zwałowych moreny dennej. W niektórych miejscach glina przewarstwiona jest piaskiem i piaskiem ze żwirem pochodzenia lodowcowego. Na kraw ędziach wysoczyzn wyst ępuj ą, zwi ązane z ich genez ą, osady wodnolodowcowe w postaci piasków i żwirów. W dnach dolin dominuj ą utwory holoce ńskie. Są to przede wszystkim torfy niskie, zawieraj ące wkładki iłów, mułków i piasków.

Wody powierzchniowe Przewa żaj ąca cz ęść obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę w zlewni rzeki Pia śnicy (zlewnia Pia śnicy od dopływu z Domatowa do Jez. Żarnowieckiego), która wyznacza zachodnią granic ę projektu zmiany „Studium...”. Północny fragment obszaru znajduje si ę w zlewni Czarnej Wody (zlewnia Czarnej Wody do Strugi), natomiast północno- zachodni fragment nale ży do bezpo średniej zlewni Jez. Żarnowieckiego. Pia śnica ma źródła na Wysoczy źnie Puckiej. Płynie granic ą gminy w południowej cz ęś ci Rynny Żarnowieckiej, uchodzi do Jez. Żarnowieckiego i nast ępnie odprowadza wod ę z Jez. Żarnowieckiego do Morza Bałtyckiego. W tabelach 1 i 2 przedstawiono charakterystyczne stany wody rzeki Pia śnica na posterunku wodowskazowym w Warszkowskim Młynie (ok. 0,5 km w kierunku południowym od obszaru projektu zmiany „Studium...”).

18 proeko Tabela 1. Charakterystyczne stany wody SSW i SNW na posterunku wodowskazowym w Warszkowskim Młynie na rzece Pia śnica. Powierzchnia Rz ędna wody SSW SNW Wodowskaz okres zlewni SNW [cm] [cm] [km²] [m n.p.m.] Warszkowski 1974-2000 24 43,0 18 1,65 Młyn SSW – średni stan wody, SNW – niski stan wody. Źródło: „Wyznaczenie granic obszarów bezpo średniego zagro żenia powodzi ą w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych – Pia śnica”, 2003/2004, IMGW Gdynia.

Tabela 2. Przepływy charakterystyczne SSQ i SNQ na posterunku wodowskazowym w Warszkowskim Młynie na rzece Pia śnica. SSQ SNQ Wodowskaz okres [m 3/s] [m 3/s] Warszkowski 1974-2000 0,13 0,06 Młyn SSQ – średnia z przepływów średnich, SNW – średnia przepływów niskich. Źródło: „Wyznaczenie granic obszarów bezpo średniego zagro żenia powodzi ą w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych – Pia śnica”, 2003/2004, IMGW Gdynia. Jezioro Żarnowieckie poło żone jest w cało ści poza granicami gminy Krokowa i obszaru projektu zmiany „Studium...”, ale stanowi nieodł ączny element krajobrazu. Jez. Żarnowieckie ma powierzchni ę 1.442 ha, długo ść 7,6 km, szeroko ść 2,6 km, a maksymalna gł ęboko ść wynosi 16,6 m (kryptodepresja). Ustrój hydrologiczny jeziora jest silnie zmieniony w wyniku oddziaływania elektrowni szczytowo-pompowej w Czymanowie 3 (o mocy 716 MW), która powoduje dobowe wahania lustra wody w przedziale +/- 1 m. Skutkiem waha ń poziomu wody jest silne przekształcenie strefy brzegowej jeziora, gdzie wyst ępuje erodowany pas terenu pozbawiony ro ślinno ści. Jest to zbiornik polodowcowy, otoczony wzgórzami morenowymi poro śni ętymi przez lasy. Nad jeziorem miała powstać pierwsza w Polsce elektrownia j ądrowa, ale jej budow ę przerwano w 1990 r. Jezioro Dobre poło żone jest w gminie Puck, jedynie cz ęść strefy brzegowej znajduje si ę w granicach gminy Krokowa i w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...”. Jezioro poło żone jest w lesie, przy trasie Wejherowo - Krokowa. Powierzchnia jeziora wynosi 20,6 ha, a gł ęboko ść dochodzi do 6 m. Na środku jeziora znajduje si ę poro śni ęta drzewami wyspa. W pobli żu zachodniej linii brzegowej jeziora przebiega droga wojewódzka nr 218. Jezioro ze wszystkich stron otacza sosnowy las. Jezioro Dobre jest jeziorem rynnowym i znajduje si ę w dolinie subglacjalnej Czarnej Wdy. Rynna ta ograniczona jest od strony zachodniej K ępą Żarnowiecką, a od strony wschodniej K ępą Pucką. Jezioro powstało w holocenie, w czasie deglacjacji lądolodu północnopolskiego mi ędzy faz ą pomorsk ą, a gardzie ńsk ą. Wykazuje ono typowe cechy morfologiczne jeziora rynnowego tzn. strome i ostro zarysowane brzegi, nierówna linia brzegowa oraz nierówna powierzchnia dna tak w przekroju podłu żnym jak i poprzecznym o czym świadczy widoczna wyspa.

3 Uruchomiona w 1982 r. 19 proeko Wody podziemne Pierwszy poziom wód podziemnych na obszarach wysoczyznowych nie tworzy ci ągłego zwierciadła, a jego zaleganie zale ży przede wszystkim od budowy geologicznej i zwi ązane jest z pierwsz ą warstw ą nieprzepuszczaln ą (najcz ęś ciej glin). Gł ęboko ść zalegania wód waha si ę od 1,0 do 5,0 m p.p.t. Cz ęste s ą lokalne s ączenia wód we wkładkach utworów przepuszczalnych. Wody wyst ępuj ące w dnach dolin, rynien i pradolin w utworach torfiastych cechuj ą si ę du żą zmienno ści ą stanów i ich sezonowo ści ą oraz wła ściwo ściami fizyczno - chemicznymi, jak temperatura, czysto ść i zamarzanie. Wody, poło żone w otoczeniu Jeziora Żarnowieckiego i Dobrego, cechuj ą niewielkie wahania poziomów, zwi ązane bezpo średnio z wahaniami zwierciadła wody tych jezior. Zachodnia i południowo-zachodnia cz ęść obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę w granicach Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 109 „Dolina Kopalna Żarnowiec” (zał. kartogr. 4). Zbiornik ten zbudowany jest z utworów porowych formacji czwartorz ędowej. Zasoby odnawialne GZWP 109 i obszaru spływu wód do zbiornika wynosz ą 1500 m 3/h, a zasoby dyspozycyjne I i II warstwy wodono śnej odpowiednio 500 i 400 m 3/h. GZWP nr 109 posiada wyznaczony obszar ochronny, którego granica na terenie gminy Krokowa nieznacznie odbiega od granicy zbiornika. Ponadto dla GZWP nr 109 wyznaczono obszar o zaostrzonych rygorach.

Gleby W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” dominuj ą gleby brunatne wła ściwe i wyługowane wytworzone z glin lekkich i średnich oraz wyługowane wytworzone z piasków zwałowych i wodnolodowcowych. Ponadto wyst ępuj ą gleby bielicowe i pseudobielicowe, a fragmentarycznie gleby murszowo mineralne i murszowate. W dnach dolin i w obr ębie lokalnych zagł ębie ń terenu wyst ępuj ą gleby hydrogeniczne (mułowo - torfowe, murszowo - torfowe i torfowe). Wśród gruntów ornych dominuj ą grunty klasy IV a i b. Stosunki wodne gleb wykazuj ą ścisły zwi ązek z rze źbą terenu. W glebach wy żej poło żonych cz ęste s ą niedobory wilgoci, zwłaszcza w okresie wegetacyjnym, przy małej ilo ści opadów. Zwi ększone opady prowadz ą do nadmiaru wody w glebach wyst ępuj ących w ni ższych poło żeniach, na powierzchniach podporz ądkowanych.

Klimat le ży w zasi ęgu klimatu bałtyckiego. Klimat ten cechuje si ę m.in. stosunkowo łagodn ą zim ą i niezbyt upalnym latem, wydłu żonym okresem ciepłej jesieni i pó źną, chłodn ą wiosn ą. Średnia roczna liczba dni z temperatur ą 0o C kształtuje si ę w przedziale 60-70, co jest jedn ą z najni ższych warto ści w Polsce (Cyberski, Szefler, 1993). Rozpi ęto ść absolutnych ekstremów temperatury powietrza ma warto ści ni ższe od 60 o C. Świadczy to o znacznym, redukuj ącym wpływie wód Zatoki Puckiej na temperatur ę 20 proeko powietrza, szczególnie zim ą. Bliskie s ąsiedztwo morza powoduje tak że, że obszar ten charakteryzuje si ę du żą wilgotno ści ą powietrza. Opady atmosferyczne osi ągaj ą około 750 mm/rok. Na obszarze gminy Krokowa przewa żaj ą wiatry południowo-zachodnie lub zachodnie. Udział wiatru przewa żaj ącego w o śmiokierunkowej ró ży wiatrów kształtuje si ę w granicach 20-30 %. W północnej cz ęś ci gminy cz ęste s ą (60-70 dni w roku) silne wiatry (>10 m/s).

3.2. Środowisko biotyczne

Szata ro ślinna Dla gminy Krokowa została wykonana w 1995 r. „Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza gminy Krokowa”, z której informacje zostały przytoczone w niniejszym podrozdziale. Zgodnie z ww. „Inwentaryzacj ą...” (1995) w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuj ą: 1. Kwa śne (acidofilne) buczyny (Luzulo-Fagetum) – stanowi ą rozległy kompleks le śny w centralnej i wschodniej cz ęś ci obszaru opracowania. Są powszechnym zbiorowiskiem le śnym na obszarze gminy i tworz ą wi ększo ść kompleksów le śnych. W drzewostanach wyst ępuje prawie wył ącznie buk, jedynie w zbiorowiskach przekształconych wzrasta rola świerka i sosny. Kwa śne (acidofilne) buczyny ( Luzulo-Fagetum) nale żą do siedlisk przyrodniczych z Zał ącznika I Dyrektywy Siedliskowej (9110). 2. Las mieszany bukowo-dębowy (mezotroficzna kwa śna d ąbrowa typu pomorskiego) ( Fago- Quercetum petraeae) – wyst ępuje fragmentarycznie, głównie we wschodniej cz ęś ci obszaru opracowania. Najlepiej zachowane płaty Fago-Quercetum kartowano na południe od Karlikowa, niedaleko Jeziora Dobrego. W drzewostanach wyst ępuje buk i d ąb. W kompleksie le śnym mi ędzy miejscowo ściami Tyłowo, a Jeziorem Dobrym, stanowi ącym północn ą cz ęść tzw. Puszczy Dar żlubskiej wyst ępuj ą fitocenozy dąbrowy nawi ązuj ące składem florystycznym i struktur ą zarówno do zbiorowisk borowych, jak i buczynowych. Malej ący na południe, trofizm siedlisk i pot ęgowanie sosny powoduje upodobnienie si ę płatów d ąbrowy do borów. Natomiast w obr ębie wzgórz morenowych, na "silniejszych" troficznie siedliskach d ąbrowa zbli ża si ę fizjonomicznie do buczyn. Dąbrowy acidofilne ( Quercetea robori-petreae ) nale żą do siedlisk przyrodniczych z Zał ącznika I Dyrektywy Siedliskowej (9190). 3. Lasy d ębowo-grabowe (Stellario-Carpinetum) – zajmuj ą niewielkie powierzchnie w centralnej cz ęś ci obszaru opracowania. Ich wyst ępowanie zwi ązane jest z obecno ści ą cieków wodnych. W drzewostanie dominuje buk oraz gatunki rz ędu Fagetalia sylvaticae (np. mrzanka wonna Galium odoratum , narecznica samcza Dryopteris filixmas , prosownica Milium effusum , gajowiec Lamiastrum galeobdolon i in.). Subatlantycki nizinny las d ębowo-grabowy ( Stellario- Carpinetum) nale ży do siedlisk przyrodniczych z Zał ącznika I Dyrektywy Siedliskowej (9160). 4. Brzeziny bagienne (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis ) – zajmuj ą dwa, niewielkich rozmiarów kompleksy w południowej cz ęś ci obszaru opracowania. Rozwijaj ą si ę w miejscach pierwotnie bezodpływowych, o wysokim poziomie wód gruntowych, na torfach wysokich i 21 proeko przej ściowych, a tak że murszach torfowych. Drzewostan omawianych zespołów buduje głównie sosna o niskiej bonitacji oraz brzozy - omszona i brodawkowana. Brzezina bagienna (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis ) jest priorytetowym siedliskiem Natura 2000, wg. Zał ącznika I Dyrektywy Siedliskowej ( *91D0). 5. Zaro ślowe i le śne zbiorowiska wierzb w ąskolistnych (Salicetea purpureo-cinereae ), wyst ępuj ą fragmentarycznie w doliny rzeki Pia śnicy, w zasi ęgu corocznych wysokich stanów wody (zachodnia cz ęść obszaru opracowania). Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae ), nale żą do priorytetowego siedliska Natura 2000, wg. Zał ącznika I Dyrektywy Siedliskowej ( *91E0). 6. Półnaturalne i antropogeniczne zbiorowiska ł ąkowe i pastwiskowe , wykształcone na mezo i eutroficznych glebach mineralnych lub murszach niskotorfowiskowych ( Molinio- Arrhenatheretea) – wyst ępuj ą w zachodniej cz ęś ci obszaru opracowania, w rejonie doliny rzeki Pia śnica. Zbiorowiska te zostały przekształcone w wyniku melioracji. Wi ększo ść terenów ł ąkowych reprezentowana jest przez zbiorowisko zdominowane przez trawy, najcz ęś ciej: śmiałka darniowego Deschampsia caespitosa , kostrzew ę ł ąkow ą Festuca pratensis i wiechlin ę ł ąkow ą Poa pratensis . Zbiorowiska le śne pełni ą istotne funkcje fizjotaktyczne, ekologiczne i krajobrazowe. Najwa żniejsze funkcje fizjotaktyczne to: • hydrologiczna (wzrost retencji, ograniczenie spływu, wyrównanie stanów wód); • glebotwórcza i glebochronna (utrwalenie podło ża, ochrona przed erozj ą wodn ą i wietrzn ą); • klimatotwórcza (specyficzne warunki klimatyczne wn ętrza lasu i jego otoczenia); • higieniczna (pochłanianie zanieczyszcze ń atmosferycznych, d źwi ękochłonno ść , ograniczenie spływu zanieczyszcze ń do wód powierzchniowych). Funkcja ekologiczna lasów polega przede wszystkim na tworzeniu warto ściowych nisz ekologicznych dla wielu gatunków ro ślin i zwierz ąt oraz na stymulowaniu migracji ro ślin i zwierz ąt w ró żnych skalach przestrzennych. Funkcja krajobrazowa wynika ze znaczenia zbiorowisk le śnych dla kształtowania fizjonomii terenu. Warto ść przyrodnicza ekosystemów hydrogenicznych wynika z ich znaczenia dla ró żnicowania środowiska przyrodniczego w sensie materialnym oraz z ich roli w funkcjonowaniu środowiska, zwłaszcza w zakresie obiegu wody i procesów biologicznych. Spo śród wyst ępuj ących ekosystemów najistotniejsze znaczenie dla funkcjonowania środowiska posiadaj ą torfowiska oraz ł ąki i pastwiska, a tak że zbiorowiska nadrzeczne w zachodniej cz ęś ci obszaru opracowania. W północnej i centralnej cz ęś ci, w rejonie miejscowo ści Lubocino rozległe powierzchnie zajmuj ą agrocenozy. Żyzne, bogate w składniki pokarmowe gleby uwarunkowały zestaw preferowanych upraw oraz towarzysz ące im zbiorowiska chwastów segetalnych. Ugory pokrywa uboga ro ślinno ść z gatunkami ruderalnymi. Zabudowie wiejskiej miejscowo ści Lubocino, Tyłowo, D ąbrowa i Czechy towarzysz ą 22 proeko ogrody. S ą to zarówno typowe zbiorowiska ruderalne, jak te ż ro śliny hodowane - ogrodowe. Skrajnym przykładem dewastacji szaty ro ślinnej s ą wyrobiska materiału piaszczystego i żwirowego całkowicie jej pozbawione lub z ró żnymi stadiami sukcesji ro ślinno ści ruderalnej.

Fauna Gmina Krokowa posiada bogat ą awifaun ę. Stwierdzono na jej obszarze wyst ępowanie 130 gatunków ptaków l ęgowych, spo śród których 119 podlega ochronie gatunkowej, a 11 uj ętych jest w „Polskiej czerwonej ksi ędze zwierz ąt”. Do szczególnie cennych gatunków nale żą („Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza gminy Krokowa”, 1995): bocian biały i czarny, świstun, g ągoł, trzemielojad, kania czarna i rdzawa, bielik, rybołów, błotniaki, orlik krzykliwy, kobuz, derkacz, żuraw, sieweczka obro żna, brodziec le śny, goł ąb siwak, zimorodek, sowa błotna, pliszka górska, świerszczak, strumieniówka, muchołówka mała, remiz i gil. Ssaki reprezentowane s ą przez typowe gatunki, jak sarna, dzik, zaj ąc szarak i lis. Mniej licznie wyst ępuj ą kuna leśna, jele ń, borsuk, tchórz, łasica, gronostaj, kuna domowa, je ż i kret. Pospolite s ą drobne gryzonie. We wsi 4 czynna była kolonia rozrodcza nietoperzy. Rzek ę Pia śnic ę (do uj ścia do Jez. Żarnowieckiego) zakwalifikowano do wód pstr ągowo- lipieniowych. Odnotowano wyst ępowanie dwóch gatunków dwu środowiskowych: ciosy i minoga rzecznego, które żyj ąc w przybrze żnych wodach morskich wchodz ą na tarło do dolnej Pia śnicy. W gminie Krokowa odnotowano wyst ępowanie wi ększo ści krajowych gatunków płazów. Są to m.in. traszka zwyczajna i traszka grzebieniasta, ropucha szara, grzebiuszka ziemna, kumak nizinny, rzekotka drzewna, żaba trawna i moczarowa. Gady spotykane s ą mniej licznie ni ż płazy. Na terenie gminy Krokowa odnotowano wyst ępowanie jaszczurki zwinki, padalca, żmii zygzakowatej oraz jaszczurki żyworodnej.

3.3. Procesy przyrodnicze i powi ązania przyrodnicze z otoczeniem Spo śród procesów przyrodniczych najistotniejsze znaczenie w aspekcie zagospodarowania przestrzennego terenu maj ą procesy geodynamiczne 5, hydrologiczne i ekologiczne. Zagro żenie ruchami masowymi Zgodnie z literatur ą przedmiotu (Klimaszewski 1978) słabe ruchy masowe (soliflukcja 6) mog ą pojawia ć si ę ju ż przy k ącie nachylenia 2-70, przy 7-15 0 mo że wyst ąpi ć silne spełzywanie i soliflukcja oraz osuwanie. Przy k ącie nachylenia terenu 15-35 0 mo żliwe jest

4 Ok. 6,5 km w kierunku północno-zachodnim od obszaru. 5 Zjawiska zachodz ące w podło żu gruntowym i przekształcaj ące jego pierwotn ą powierzchni ę oraz wła ściwo ści, wywołane czynnikami naturalnymi i sztucznymi (Racinowski 1987). 6 Proces pełzni ęcia pokrywy zwietrzelinowej, nasi ąkni ętej wod ą (Klimaszewski 1978). 23 proeko silne osuwanie gruntu. Za osuwiskotwórcze uznaje się generalnie nachylenie terenu 15-35 0. Powy żej 35 0 wyst ępuje zjawisko odpadania i obrywania mas skalnych i zwietrzeliny. W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuj ą rynny subglacjalne gł ęboko wci ęte w przyległy obszar wysoczyzny, o stromych stokach nara żonych na osuwanie si ę mas ziemnych. S ą one pokryte zwart ą pokryw ą le śną, która skutecznie stabilizuje zbocza. Wynika m. in. z tego konieczno ść ochrony pokrywy ro ślinnej. Ponadto w obr ębie bezle śnej, północnej cz ęś ci obszaru projektu zmiany „Studium...” potencjalne zagro żenie ruchami masowymi wyst ępuje w obr ębie strefy zboczowej k ępy Żarnowieckiej. Wyst ępuj ą tu tereny niele śne o spadkach powyżej 15°. Okresowo, przy braku pokrywy ro ślinnej i braku opadów atmosferycznych, na gruntach ornych mo że wyst ępowa ć erozja wietrzna. Zagro żenie wyst ąpienia ruchów masowych mog ą spot ęgowa ć niewła ściwe lokalizacje obiektów budowlanych, brak ro ślinno ści na zboczach (np. w wyniku zabiegów agrotechnicznych) i wprowadzanie sztucznych podci ęć zboczy (skarp). W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuj ą zarejestrowane tereny zagro żone ruchami masowymi ziemi (wg "Rejestracji i inwentaryzacji naturalnych zagro żeń geologicznych na terenie całego kraju (ze szczególnym uwzgl ędnieniem osuwisk oraz innych zjawisk geodynamicznych").

Według danych Pa ństwowego Instytutu Geologicznego (PIG 7) w obr ębie obszaru opracowania wyst ępuj ą obszary predysponowane do wyst ępowania ruchów masowych (rys. 2). Informacje na temat tych obszarów maj ą jednak charakter pogl ądowy i według zalece ń PIG nie nale ży ich wykorzystywa ć przy sporz ądzaniu planów zagospodarowania przestrzennego.

7 Pa ństwowy Instytut Geologiczny, we współpracy z innymi instytucjami realizuje ogólnopolski projekt „System ochrony przeciwosuwiskowej” (SOPO). Jego podstawowym celem jest m.in. rozpoznanie, udokumentowanie i zaznaczenie na mapie w skali 1 : 10 000 wszystkich osuwisk oraz terenów potencjalnie zagro żonych ruchami masowymi w Polsce. Obecnie w trakcie realizacji jest II etap projektu (spo śród zaplanowanych III etapów). 24 proeko

Rys. 2 Obszar projektu zmiany „Studium...” na tle „Przegl ądowej mapy osuwisk i obszarów predysponowanych do wyst ępowania ruchów masowych” Źródło: mapa przegl ądowa, opracowana przez Pa ństwowy Instytut Geologicznym w ramach ogólnopolskiego projektu „System ochrony przeciwosuwiskowej” (SOPO); dost ępna na: http://geoportal.pgi.gov.pl/css/sopo/mapy/woj_pomorskie.jpg

Zagro żenie powodzi ą W uj ęciu prawnym, zgodnie z ustaw ą Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 9.02.2012 roku, poz. 145), obszarami szczególnego zagro żenia powodzi ą są: • obszary, na których prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat; • obszary, na których prawdopodobie ństwo wyst ąpienia powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat; • obszary, mi ędzy lini ą brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano tras ę wału przeciwpowodziowego, a tak że wyspy i przymuliska, stanowi ące działki ewidencyjne; • pas techniczny w rozumieniu art. 36 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach 25 proeko morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. Wzdłu ż zachodniej granicy obszaru projektu zmiany „Studium...” przepływa rzeka Pia śnica. Zgodnie z danymi RZGW w Gda ńsku obszar bezpo średniego zagro żenia powodzi ą o prawdopodobie ństwie wyst ąpienia 1% (woda stuletnia) został wyznaczony dla tej rzeki w opracowaniu „Wyznaczenie granic obszarów bezpo średniego zagro żenia powodzi ą w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych - Pia śnica”. IMGW, Gdynia, 2003/2004. Zgodnie z tym opracowaniem obszar bezpo średniego zagro żenia powodzi ą o prawdopodobie ństwie wyst ąpienia 1% (woda stuletnia) obejmuje odcinek uj ściowy rzeki – ok. 6,5 km w kierunku północno-zachodnim od obszaru opracowania. Zgodnie z ww. opracowaniem w obr ębie projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuje bezpo średnie zagro żenie powodzi ą. W dolinie rzeki Pia śnica i zagł ębieniach terenu, mog ą wyst ępowa ć okresowe wylewy wód i podtapianie terenu w efekcie waha ń pierwszego poziomu wody podziemnej. Ponadto na wystromionych stokach mo że wyst ąpi ć erozja wodna. W celu zminimalizowania ryzyka wyst ąpienia powodzi, zwi ązanych z ni ą zagro żeń dla życia i zdrowia ludzi, strat w gospodarce i szkód w środowisku naturalnym znowelizowana ustawa Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 9.02.2012 roku, poz. 145) nakłada nowe obowi ązki na: • organy rz ądowe odpowiedzialne za krajow ą gospodark ę wodn ą, które sporz ądzaj ą mapy zagro żenia powodziowego, mapy ryzyka powodziowego i plany zarz ądzania ryzykiem powodziowym, • jednostki samorz ądu terytorialnego, które musz ą uwzgl ędnia ć poziom zagro żenia powodziowego wynikaj ący z wyznaczenia obszarów zagro żenia powodziowego i ryzyka powodziowego: - w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zmiany wprowadza si ę w terminie 18 miesi ęcy od dnia przekazania map zagro żenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego; - w decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzjach o warunkach zabudowy zmiany wprowadza si ę od dnia przekazania map zagro żenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego. Wspomniane wy żej, dokładne mapy zagro żenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego sporz ądza si ę dla obszarów nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi, wskazanych w tzw. „Wst ępnej ocenie ryzyka powodziowego” (w skrócie WOPR). Prezes KZGW w dniu 21 grudnia 2011 r. zatwierdził „Wst ępn ą ocen ę ryzyka powodziowego”, w ramach której opracowano m.in. „Map ę obszarów nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi w województwie pomorskim” oraz „Map ę obszarów, na których wyst ąpienie powodzi jest prawdopodobne w województwie pomorskim”. Zgodnie z tymi mapami w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuj ą obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi i obszary, na których wyst ąpienie powodzi jest prawdopodobne. 26 proeko Do czasu opracowania map zagro żenia powodziowego i map ryzyka powodziowego 8, zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy Prawo wodne i niektórych innych ustaw, wa żno ść zachowuj ą studia ochrony przeciwpowodziowej sporz ądzone przez dyrektora regionalnego zarz ądu gospodarki wodnej – tj. dla terenu gminy Krokowa wspomniane wcze śniej opracowania IMGW w Gdyni dla rzeki Pia śnica, w których wyznaczono obszary prawdopodobie ństwie wyst ąpienia 1% (woda stuletnia). Powszechnym zagro żeniem w warunkach środowiska przyrodniczego Polski s ą ekstremalne stany pogodowe , jak bardzo silne wiatry, długotrwałe, intensywne opady deszczu lub śniegu. Zapobieganie ekstremalnym stanom pogodowym jest niemo żliwe, a likwidacja skutków jest kwesti ą organizacyjn ą.

Powi ązania przyrodnicze z otoczeniem Powi ązania przyrodnicze obszaru projektu zmiany „Studium...” z otoczeniem realizowane s ą głównie przez: • obieg wody; • cyrkulacj ę atmosferyczn ą; • powi ązania ekologiczne (migracje ro ślin i zwierz ąt). Woda jest głównym no śnikiem materii, a tym samym migracji pierwiastków chemicznych w środowisku. Wyst ępuje dzi ęki niej jednokierunkowy proces sprz ęż enia geochemicznego powierzchni autonomicznych (wierzchowinowych), tranzytowych (stokowych) i podporz ądkowanych (zagł ębie ń terenu, den dolin). Z jednostek autonomicznych nast ępuje ubytek materii, w jednostkach tranzytowych przewa ża jej przepływ oraz zaznacza si ę w ró żnym stopniu akumulacja lub ubytek (denudacja), w jednostkach podporz ądkowanych dominuje akumulacja materii. Ze wzgl ędu na ukształtowanie powierzchni w obr ębie obszaru opracowania wyst ępuje spływ powierzchniowy z wierzchowiny wysoczyzny, w kierunku południowo-zachodnim – do doliny rzeki Pia śnica. W północno-wschodniej cz ęś ci obszaru opracowania nast ępuje spływ wody w kierunku doliny rzeki Czarna Woda. Powi ązania przyrodnicze realizowane s ą równie ż przez cyrkulacj ę atmosferyczn ą. Wobec przewagi wiatrów z sektora zachodniego (zachodnie i południowo-zachodnie) s ą to głównie powi ązania zachód - wschód oraz południowy-zachód – północny-wschód. Istota powi ąza ń atmosferycznych polega na transformacji wła ściwo ści powietrza pod wzgl ędem fizycznym (temperatura, wilgotno ść ) i chemicznym (skład powietrza, wiatr jako no śnik pierwiastków chemicznych) w zale żno ści od przepływu nad okre ślonymi obszarami. Le śno-rolniczy charakter obszaru projektu zmiany „Studium...” powoduje, że cyrkulacja atmosferyczna korzystnie wpływa na stan środowiska (brak napływu zanieczyszczonych mas powietrza).

8Według informacji KZGW dokładne mapy zagro żenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego zostaną opracowane do ko ńca 2013 roku. 27 proeko Regionalne powi ązania przyrodnicze z otoczeniem maj ą miejsce głównie w obr ębie dolin. Oprócz regionalnych powi ąza ń energetyczno-materialnych realizowanych przez wody morskie i rzeczne istotne znaczenie maj ą migracje ro ślin i zwierz ąt. Migracje zwierz ąt i ro ślin, szczególnie w uj ęciu regionalnym, a nawet kontynentalnym (w ędrówki ptaków – szlak Południowobałtycki) umo żliwiaj ą swobodn ą wymian ę genów, która prowadzi do wzrostu bioró żnorodno ści ekosystemów obszaru gminy. Zgodnie z „Planem zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego” (2009) obszar projektu zmiany „Studium...” poło żony jest w obr ębie korytarza regionalnego „Doliny Pia śnicy i rynny Jez. Żarnowieckiego” (rys. 3). Korytarz stanowi ł ącznik pomi ędzy płatem ekologicznym Lasów Oliwsko-Dar żlubskich, a rozległ ą struktur ą europejskiego korytarza przymorskiego. Stanowi urozmaicony, niezwykły pod wzgl ędem krajobrazowym, naturalny fragment północnego skłonu Pobrze ża Kaszubskiego, obejmuj ący gł ęboko wci ętą dolin ę rzeki Pia śnicy i Jeziora Żarnowieckiego, oraz dolny, uj ściowy fragment rzeki. W obr ębie korytarza znajduj ą si ę te ż kompleksy le śne porastaj ące silnie nachylone i porozcinane erozyjnie zbocza doliny w otoczeniu jeziora, oraz fragment lasów olchowych na podmokłej równinie organogenicznej Wierzchuci ńskich Błot. Cał ą dolin ę wypełniaj ą rozległe, podmokłe użytki zielone (w tym „Lubkowskie Ł ąki” i „Wierzchuci ńskie Błota”).

28 proeko

Rys. 3 Poło żenie obszaru projektu zmiany „Studium...” na tle korytarzy ekologicznych w województwie pomorskim

Źródło: „Plan zagospodarowania województwa pomorskiego” (2009).

3.4. Walory zasobowo-użytkowe środowiska

3.4.1. Potencjał agroekologiczny Na obszarze projektu zmiany „Studium...” wyst ępuj ą nast ępuj ące kompleksy rolniczej przydatno ści gleb: 4 – żytni bardzo dobry; 5 – kompleks żytni dobry; 6 – kompleks żytni słaby; 7 – kompleks żytni bardzo słaby (żytnio-łubinowy); 8 – zbo żowo-pastewny mocny; 9 - zbo żowo-pastewny słaby; 2z – użytki zielone średnie; 3z – użytki zielone słabe i bardzo słabe. Ww. kompleksy rolniczej przydatno ści gleb zajmuj ą zró żnicowane powierzchnie w obr ębie obszaru opracowania i s ą w znacznym stopniu rozproszone. Powierzchniowo przewa ża kompleks 5 – żytni dobry. Do grupy o najwi ększym potencjale agroekologicznym w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nale żą kompleksy 4. - żytni bardzo dobry i 8. zbo żowo-pastewny mocny. Umiarkowane pod wzgl ędem agroekologicznym są kompleksy 5. - żytni dobry i 6. - żytni słaby. Kompleks żytni dobry obejmuje gleby do ść wra żliwe na susz ę, przewa żnie wyługowane i zakwaszone. Gleby te uwa żamy za typowo żytnio-ziemniaczane. Kompleks żytni słaby charakteryzuje si ę glebami nadmiernie przepuszczalnymi, maj ącymi słab ą zdolno ść zatrzymywania wody, przez co dobór ro ślin uprawnych jest bardzo ograniczony, a plony zale żą w du żym stopniu od ilo ści i rozkładu opadów. Najmniejszy potencjał agroekologiczny charakteryzuje kompleksy: 7. - żytni bardzo słaby i 9. - zbo żowo-pastewny słaby. Gleby kompleksu 7. s ą piaszczyste, ubogie w składniki pokarmowe, trwale za suche. S ą to gleby żytnio-ziemniaczane, daj ące niskie plony, a ekonomiczna opłacalno ść ich uprawy jest zerowa lub ujemna. W ogólnej ocenie potencjał agroekologiczny w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” jest umiarkowany.

3.4.2. Potencjał transurbacyjny Potencjał transurbacyjny środowiska przyrodniczego uwarunkowany jest przede wszystkim charakterem podło ża geologicznego, gł ęboko ści ą zalegania pierwszego poziomu wody gruntowej, ukształtowaniem terenu i stosunkami biotopoklimatycznymi - są to uwarunkowania fizjograficzne. Drug ą podstawow ą grup ę uwarunkowa ń tworz ą wła ściwo ści ekologiczne terenu – rola poszczególnych ekosystemów w funkcjonowaniu środowiska na poziomie lokalnym lub regionalnym. Wyst ępuj ą równie ż ograniczenia prawne (np. ochrona gruntów rolnych i le śnych). 30 proeko W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” ograniczenia fizjograficzne zwi ązane s ą z wyst ępowaniem gruntów nieno śnych w południowo-zachodniej cz ęś ci obszaru opracowania, w rejonie dna rynny Jez. Żarnowieckiego. Stanowi to istotn ą barier ę w rozwoju zainwestowania wsi Tyłowo w kierunku zachodnim. Od wschodu natomiast ograniczenie stwarza wyst ępowanie strefy zboczowej k ępy wysoczyzny K ępy Żarnowieckiej. W odniesieniu do miejscowo ści Lubocino nie istniej ą istotne ograniczenia w zainwestowaniu. Teren jest równinny, litogeniczny i sprzyja rolniczemu wykorzystaniu. W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” formalno-prawne ograniczenia w zainwestowaniu stwarza poło żenie wschodniej cz ęś ci w obr ębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej. Ponadto obszar projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę w obr ębie korytarza regionalnego „Doliny Pia śnicy i rynny jez. Żarnowieckiego” (rys. 3) oraz ograniczenia stwarza wyst ępowanie gleb chronionych III klasy bonitacyjnej. W ogólnej ocenie potencjał transurbacyjny terenu jest umiarkowany.

3.4.3. Potencjał le śny Charakterystyka lasów, wyst ępuj ących w granicach obszaru projektu zmiany „Studium...” została przedstawiona w rozdz. 3.2. W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” dominuj ą kwa śne (acidofilne) buczyny. Stanowi ą one rozległy kompleks le śny w centralnej i wschodniej cz ęś ci obszaru. Drzewostan bukowy lub ze znacznym udziałem buka warunkuje, że przyrost zarówno masy drewna, jak i listowia jest du ży. Mniejsz ą rol ę odgrywa tu warstwa krzewów, tylko niekiedy wyst ępuj ąca w postaci podrostu buka, a tak że stosunkowo ubo ższe runo. Zgodnie z Bankiem Danych o Lasach Generalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych 9 lasy wyst ępuj ące w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” charakteryzuj ą si ę dobrym stanem. 1.07.1996 r. Generalny Dyrektor Lasów Pa ństwowych powołał Le śny Kompleks Promocyjny „Lasy Oliwsko-Dar żlubskie". Przewodni ą ide ą tworzenia kompleksów jest ekologizacja gospodarki le śnej. Powołuj ąc le śne kompleksy promocyjne Dyrektor Generalny Lasów Pa ństwowych okre ślił nast ępuj ące strategiczne cele: • wszechstronne rozpoznanie stanu biocenozy le śnej; • trwałe zachowanie lub odtworzenie naturalnych walorów lasu metodami racjonalnej gospodarki le śnej; • integrowanie celów trwałej gospodarki le śnej i aktywnej ochrony przyrody; • promowanie wielofunkcyjnej i zrównowa żonej gospodarki le śnej; • prowadzenie prac badawczych i do świadczalnictwa le śnego; • prowadzenie szkole ń słu żby le śnej i edukacji ekologicznej społecze ństwa.

9 www.bdl.info.pl/portal/mapy-pl-PL 31 proeko Lasy ochronne Lasy obszaru projektu zmiany „Studium...” nale żą do Nadle śnictwa Wejherowo w Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Gda ńsku. Aktualnie obowi ązuje „Plan urz ądzenia lasu dla Nadle śnictwa Wejherowo na lata 2005-2014”, zatwierdzony Decyzj ą Ministra Środowiska DL.lp-611-36/05 z dn. 22 czerwca 2005 r.

Cz ęść lasów w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” uznana została za ochronne. Posiadaj ą one nast ępuj ące, kategorie ochronno ści (por. rozdz. 6.1.): • glebochronne; • wodochronne; • lasy poło żone w odległo ści do 10 km od granic administracyjnych miast licz ących ponad 50 tys. mieszka ńców.

3.4.4. Potencjał wodny Potencjał wodny dotyczy zarówno wód powierzchniowych jak i podziemnych. W pierwszym uj ęciu o potencjale wodnym w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” decyduj ą zasoby wodne rzeki Pia śnica, która przepływa wzdłu ż zachodniej granicy obszaru opracowania, gdzie tworzy rozległ ą podmokł ą i zatorfion ą dolin ę. W opracowaniu IMGW w Gdyni „Wyznaczenie granic obszarów bezpo średniego zagro żenia powodzi ą w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych – Pia śnica” (2003/2004) przedstawiono wykaz przepływów maksymalnych rocznych o okre ślonym prawdopodobie ństwie przewy ższenia dla posterunku wodowskazowego w Warszkowskim Młynie (ok. 0,5 km w kierunku południowym od obszaru opracowania) (tab. 3).

Tabela 3. Wykaz przepływów maksymalnych rocznych Pia śnicy o okre ślonym prawdopodobie ństwie przewy ższenia dla posterunku wodowskazowego w Warszkowskim Młynie. p % Warszkowski Młyn 0,1 2,39 0,2 2,19 0,5 1,93 1 1,74 2 1,54 3 1,42 5 1,27 10 1,07 20 0,85 30 0,73 50 0,56 32 proeko 80 0,38 90 0,33 95 0,3 99 0,27 100 0,26 p% - prawdopodobie ństwo przewy ższenia Źródło: „Wyznaczenie granic obszarów bezpo średniego zagro żenia powodzi ą w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych – Pia śnica”, 2003/2004, IMGW Gdynia.

Potencjał wodny rzeki Pia śnica jest umiarkowany. Bardzo du ży potencjał wodny ma Jez. Żarnowieckie, poło żone w bezpo średnim sąsiedztwie północno-zachodniej granicy obszaru opracowania. Nad jeziorem funkcjonuje najwi ększa w Polsce elektrownia szczytowo pompowa „ Żarnowiec”. Górny zbiornik wodny elektrowni stanowi zbiornik - sztuczne jezioro o powierzchni 122 ha i pojemno ści 13 mln m³ wybudowane w miejscu dawnej wsi . Zbiornik dolny stanowi natomiast Jezioro Żarnowieckie. Elektrownia wyposa żona jest w cztery jednakowe hydrozespoły odwracalne o mocy: • dla pracy turbinowej – 4 x 179 MW = 716 MW; • dla pracy pompowej – 4 x 200 MW = 800 MW. Znaczny jest potencjał wodny gminy w zakresie wód podziemnych. Wpływają na to zasoby wód czwartorz ędowych, eksploatowane w uj ęciach wody Lubocino i Tyłowo, a tak że poło żenie południowo-zachodniej cz ęś ci obszaru projektu zmiany „Studium...” w obr ębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr 109. Dla uj ęcia wody Lubocino obowi ązuje pozwolenie wodnoprawne ROS/GW-6223/d/9/05, wa żne do 30 maja 2015 r. Natomiast dla uj ęcia Tyłowo obowi ązuje pozwolenie wodnoprawne ROS/GW-6223/d/4/04 i ROS/GW-6220/d/2/04, wa żne do 30 wrze śnia 2014 r. Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 109 Dolina Kopalna Żarnowiec, zbudowany jest z utworów porowych formacji czwartorz ędowej. „Dokumentacja hydrogeologiczna GZWP - Nr 109 - Dolina Kopalna Żarnowiec” (Przedsi ębiorstwo Hydrogeologiczne sp. z o.o. 1996) zatwierdzona została Decyzj ą Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa Nr DG kdh/BJ/489-6106b/98 z dnia 04.12.1998 r. Zasoby odnawialne GZWP 109 i obszaru spływu wód do zbiornika ustalone w Dokumentacji wynosz ą 1500 m 3/h, a zasoby dyspozycyjne I i II warstwy wodono śnej odpowiednio 500 i 400 m 3/h. GZWP nr 109 posiada wyznaczony obszar ochronny, którego granica na terenie gminy Krokowa nieznacznie odbiega od granicy zbiornika. W generalnej ocenie potencjał wodny w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” jest umiarkowany. 33 proeko Tabela 4. Charakterystyka uj ęć wody Lubocino i Tyłowo w obr ębie obszaru opracowania Wydajno ści maksymalne Zatwierdzone Wydajno ść uj ęcia wody wg Uj ęcie Obsługiwane Gł ęboko ść zasoby studnie eksploatacyjna pozwolenia wody miejscowo ści [m] eksploatacyjne wodnoprawnego [m³/h] [m³/h] Qdmax Qhmax [m³/h] [m³/h] Lubocino Lubocino Nr 1a 100,0 8,07 8,07 60,0 5,0 Nr 1 42,5 40,0 Tyłowo Tyłowo 40,0 51,0 7,4 Nr 2 48,0 40,0 Źródło: „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla gminy Krokowa na lata 2012-2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019”, 2011.

3.4.5. Potencjał rekreacyjny Wschodnia cz ęść obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę w obr ębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej, który obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe m.in. ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem. Intensywnie wykorzystywany rekreacyjnie jest rejon jez. Dobre. Rzeka Pia śnica stanowi turystyczny szlak spływów kajakowych w dolnym odcinku od elektrowni wodnej w Żarnowcu do uj ścia w miejscowo ści D ębki. Jezioro Żarnowieckie charakteryzuje bardzo du ża chłonno ść turystyczna, wynikaj ąca z parametrów morfometrycznych zbiornika (du ża powierzchnia i gł ęboko ść , a tym samym obj ęto ść ) i jego ustroju hydrologicznego. W otoczeniu Jez. Żarnowieckiego chłonno ść turystyczn ą limituje przede wszystkim charakter stref kraw ędziowych k ęp wysoczyznowych i stan zagospodarowania terenu. W ogólnej ocenie jest do teren o du żej chłonno ści turystycznej. W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” dominuj ą zalesione strefy kraw ędziowe k ęp wysoczyznowych, które charakteryzuje mała chłonno ść związana z du żymi nachyleniami terenu. Okolice miejscowo ści Lubocino i Tyłowo to tereny wierzchowinowe u żytkowane rolniczo, które charakteryzuje bardzo du ża chłonno ść turystyczna, ale mała atrakcyjno ść . W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuj ą obiekty dziedzictwa materialnego wpisane do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

34 proeko 3.4.6. Zasoby surowców mineralnych Według regionalnego systemu ewidencji zasobów złó ż „MIDAS” 10 w południowo- zachodniej cz ęś ci obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuje zło że kruszywa naturalnego „Tyłowo” (KN 7569).

Tabela 5. Charakterystyka zło ża „Tyłowo” (KN7569) Podstawowe dane kopaliny Stan Sposób Powierz- Nazwa Kopa- Forma Średnia Średnia Średnia Id zagospodaro- eksploata- chnia zło ża zło ża lina zło ża grubo ść mi ąż szo ś grubo ść wania cji [ha] nakładu ć zło ża sp ągu [m] [m] [m] Zło że 756 Tyłowo KN pokładowa odkrywkowy 6,78 0,60 9,10 9,70 zagospodarowane KN – kruszywo naturalne

Źródło: baza „MIDAS” (www.geoportal.pgi.gov.pl)

Na terenie gminy Krokowa eksploatowane s ą na lokalne potrzeby drobne wyrobiska surowców naturalnych, przewa żnie jest to piasek na cele budowlane. W rejonie miejscowo ści Lubocino znajduje si ę otwór poszukiwawczy złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego. 14.03.2012 r. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gda ńsku wydał decyzj ę o środowiskowych uwarunkowaniach na „Poszukiwanie i rozpoznawanie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w obr ębie obszaru Koncesji 4/2009/p Wejherowo” ( zał ącznik 3 ). Obszar projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę w obr ębie obszaru perspektywicznego wyst ępowania złó ż gazu łupkowego (rys. 4). Potwierdziły to prace wiertnicze przeprowadzone w 2011 r. w Lubocinie. Wykonano wówczas odwiert gazu łupkowego i zako ńczono zabieg tzw. szczelinowania, w efekcie którego w odwiercie pojawił si ę gaz. Prace przeprowadzono na podstawie koncesji nr 4/2009/p z dnia 05.02.2009 r. wydanej przez Ministra Środowiska na poszukiwanie i rozpoznanie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w rejonie „Wejherowo” oraz decyzji zmieniaj ących znak: DGoKGe-4770-96/48212/10/MS z dnia 07.10.2010 r., znak DGiKGw-4770-44/1906/12/BG z dnia 21.05.2012 r.

10 Data ostatniej aktualizacji bazy MIDAS: 9.07.2012 r. 35 proeko

Rys. 4. Poło żenie obszaru projektu zmiany „Studium...” na tle stref mo żliwego wyst ępowania gazu łupkowego w Polsce.

Źródło: „Perspektywy wydobycia gazu łupkowego w Polsce”, Biuro Analiz Sejmowych, 2011.

36 proeko

4. WALORY KULTUROWE

W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuj ą obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych woj. pomorskiego, nie s ą te ż wskazane żadne obiekty do obj ęcia ochron ą z uwagi na warto ści kulturowe. 37 proeko 5. ANALIZA ISTNIEJ ĄCYCH PROBLEMÓW OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM, W SZCZEGÓLNO ŚCI NA OBSZARACH FORM OCHRONY PRZYRODY

5.1. Źródła i stan antropizacji środowiska przyrodniczego

Warunki aerosanitarne Potencjalne źródła emisji zanieczyszcze ń do atmosfery w rejonie obszaru projektu zmiany „Studium...” to: • indywidualne źródła ciepła zabudowy mieszkaniowej miejscowo ści Lubocino i Tyłowo oraz osady D ąbrowa i Czechy; • procesy technologiczne w zakładach przemysłowych Podstrefy PSSE 11 „Żarnowiec”; • emisja zanieczyszcze ń komunikacyjnych z drogi wojewódzkiej nr 218 Krokowa - Gda ńsk- Osowa, która przebiega przez wschodni ą, zalesion ą cz ęść obszaru oraz z pozostałych dróg o charakterze lokalnym; • emisja niezorganizowana pyłu z terenów pozbawionych ro ślinno ści i z terenów o utwardzonej nawierzchni, głównie komunikacyjnych i wyrobisk.

W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuj ą punkty pomiarowe zanieczyszczenia powietrza. Najbli ższy punkt pomiarowy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gda ńsku znajduje si ę w Krokowej (ok. 5 km w kierunku północnym od obszaru opracowania). W ramach bada ń zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego prowadzi si ę tam pomiary zawarto ści SO 2, NO 2 oraz benzenu. Ostatnie badania st ęż eń średniorocznych wykonano w 2011 r. 12 (tab. 6).

Tabela 6. Średnioroczne st ęż enia NO 2,SO 2 i benzenu w latach 2006-2008 na stanowisku pomiarowym w Krokowe (ug/m 3) - metoda pasywna.

SO 2 NO 2 benzen Rodzaj Stacja Średnia Max mc Średnia Max mc Średnia pomiaru roczna [µg/m³] roczna [µg/m³] roczna [µg/m³] [µg/m³] [µg/m³]

Krokowa pasywny 6,4 15,5 12,3 21,1 1,5 Źródło „Roczna ocena jako ści powietrza w województwie pomorskim za rok 2011”, WIO Ś w Gda ńsku, (2012).

Zgodnie z wynikami przedstawionymi w powy ższej tabeli żadna z podanych warto ści nie przekroczyła obowi ązuj ących norm.

11 Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna 12 Wg „Rocznej oceny jako ści powietrza w województwie pomorskim. Raport za rok 2011”, 2012, WIO Ś Gda ńsk. 38 proeko Pocz ąwszy od 2010 roku ocena jako ści powietrza dokonywana jest w podziale na nowy układ stref (ilo ść stref w województwie ograniczyła si ę do dwóch tj. strefy aglomeracji trójmiejskiej oraz, w pozostałej cz ęś ci województwa, strefy pomorskiej). Według informacji zawartych w „Rocznej ocenie jako ści powietrza w województwie pomorskim. Raport za 2011 rok” (2012) strefa pomorska, do której nale ży obszar opracowania, oceniona została nast ępuj ąco: • klasyfikacja z uwzgl ędnieniem parametrów kryterialnych pod k ątem ochrony zdrowia – klasy A dla poszczególnych zanieczyszcze ń na obszarze strefy, z wyj ątkiem niedotrzymanych poziomów dla pyłu PM10, niedotrzymanych poziomów docelowych (2013 r.) benzo(a)pirenu, niedotrzymanych poziomów dla ozonu w przypadku celów długoterminowych (2020 r.); • klasyfikacja stref z uwzgl ędnieniem parametrów kryterialnych pod k ątem ochrony ro ślin – klasa A i zagro żone poziomy celów długoterminowych dla ozonu ustalonych na rok 2020.

Według „Programu ochrony środowiska dla gminy Krokowa na lata 2012-2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019” (2011) najwi ększe zagro żenie stanowi „niska emisja”, zanieczyszczenia przemysłowe oraz ruch drogowy. Działania polegaj ące na ograniczaniu emitowanych zanieczyszcze ń powinny polega ć na zmniejszeniu ilo ści gospodarstw domowych ogrzewaj ących budynki za pomoc ą w ęgla. Jedn ą z dróg jest tutaj gazyfikacja gminy. Działania termomodernizacyjne równie ż mog ą przynie ść wiele korzy ści – poprzez ocieplenie budynków i stosowanie materiałów energooszcz ędnych ograniczone zostaje zu życie w ęgla. W przypadku zanieczyszcze ń komunikacyjnych działania powinny by ć skupione na modernizacji dróg powiatowych i gminnych. Sami mieszka ńcy mog ą przyczyni ć si ę do poprawy jako ści powietrza stosuj ąc benzyn ę bezołowiow ą lub biopaliwa w swoich pojazdach.

Warunki akustyczne Na obszarze projektu zmiany „Studium...” źródłem hałasu jest przede wszystkim komunikacja samochodowa na drodze wojewódzkiej nr 218 Krokowa - Gda ńsk-Osowa, która przebiega przez wschodni ą, zalesion ą cz ęść obszaru oraz z pozostałych dróg o charakterze lokalnym.

Tabela 7. Średniodobowy ruch pojazdów silnikowych w wybranych punktach pomiarowych w 2010 r. Rodzajowa struktura pojazdów samochodowych

poj. sam. sam. ci ęż arowe odcinek lekkie sam. ci ągniki og. sam. osob. motocykle ci ęż arowe bez z autobusy mikrobusy rolnicze (dostawcze) przyczepy przyczep ą

DROGA WOJEWÓDZKA NR 218 Domatówk 4523 54 4206 158 59 14 23 9 o-Krokowa Źródło: Generalny Pomiar Ruchu 2010, Transprojekt-Warszawa Sp. z o.o. 39 proeko W 2010 r. na drodze wojewódzkiej nr 218 wykonano pomiary nat ęż enia ruchu. Wyniki tych pomiarów przedstawia tabela 7. Intensywny ruch samochodowy na terenie gminy Krokowa ma charakter sezonowy. Ponadto w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” źródłem uci ąż liwo ści akustycznej są obiekty i urz ądzenia technologiczne Podstrefy PSSE „ Żarnowiec”, w północno-zachodniej cz ęś ci obszaru opracowania oraz pojedyncze obiekty przemysłowo- rolnicze o lokalnym, przyobiektowym charakterze uciąż liwo ści. Na terenie Podstrefy PSSE „Żarnowiec” funkcjonuj ą nast ępuj ące firmy (cz ęś ciowo w granicach obszaru opracowania): Alfa Stenhus I Sp. z o.o. – produkcja materiałów budowlanych, MULTI MARINE SERVICE Sp. z o.o. - produkcja łodzi, remonty statków, Przedsi ębiorstwo Wielobran żowe „MEDUZA” - przemysł drzewny, POLINORD Sp. z o.o. - produkcja konserw rybnych, “MULTI-DRUK” Sp. z o.o. - drukarnia, produkcja opakowa ń, “TARGET” Sp. z o.o. - Środki ochrony ro ślin, “Asco Vogel &Noot” Sp. z o.o. - przemysł metalowy, AGRO FISH Sp. z o.o. - produkcja pasz dla ryb, AMHIL EUROPA Sp. z o.o. (+ Wentworth Europa sp. z o.o.) - produkcja wyrobów z tworzyw sztucznych, AMEX Sp. z o.o. - produkcja urz ądze ń wiertniczych do wydobycia ropy naftowej i gazu oraz cz ęś ci zamiennych do silników u żywanych w kolejnictwie i bran ży morskiej, PIPLIFE POLSKA Sp. z o.o. - przemysł tworzywa sztucznego, ALLTECH Sp. z o.o. - Oprogramowanie komputerowe, RIELA POLSKA Sp. z o.o. - produkcja maszyn rolniczych, “DOOR-POL” Sp. z o.o.- produkcja drzwi wewn ętrznych, VOLTRIM Kable Sp. z o.o. - produkcja kabli, „IMR” Sp. z o.o. - usługi remontowe-budowlane, Wdro żenia Nowych Wyrobów i Technologii Sp. z o.o. - Produkcja śrub, RATPOL Sp. z o.o. - obróbka metali, TECHNORD Sp. z o.o. - stalowe konstrukcje, SALIX Sp. z o.o. – tartak, Korporacja Budowlana Dom Sp. z o.o. - produkcja elementów budowlanych – kostki brukowej. W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” brak jest kompleksowych pomiarów dokumentuj ących poziom nat ęż enia hałasu, zarówno ze źródeł „punktowych”, jak i z tras komunikacyjnych. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku reguluj ą Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007 r., Nr 120, poz. 826) i jego zmiana z dnia 1 pa ździernika 2012 roku (Dz. U. z dnia 8.10.2012 r., poz. 1109), zawieraj ące normy dopuszczalnego poziomu hałasu.

Promieniowanie elektromagnetyczne W południowo-zachodniej cz ęś ci obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje się cz ęś ciowo węzeł energetyczny „ Żarnowiec”, składaj ący si ę z istniej ącej elektrowni szczytowo-pompowej Czymanowo (poło żonej na terenie gminy Gniewino) oraz stacji transformatorowej 400/110 kV GPZ Żarnowiec (poło żonej na terenie gminy Krokowa). Ze stacji wyprowadzonych jest pi ęć linii najwy ższych napi ęć (110 i 400 kV) oraz sze ść linii 40 proeko wysokiego napi ęcia ł ącz ących elektrowni ę szczytowo-pompow ą z GPZ „ Żarnowiec”. Wymienione linie stanowi ą fragment krajowego systemu energetycznego. Linie elektroenergetyczne stwarzaj ą uwarunkowania sozologiczne w zakresie promieniowania elektromagnetycznego dla kształtowania środowiska, polegaj ące na ograniczeniu terenu dla zabudowy - zasi ęg stref o ograniczeniach inwestycyjnych, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, wymaga rozpoznania pomiarowego, a zasady ich wykonywania okre ślaj ą odpowiednie przepisy szczegółowe. (Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych poziomów, Dz. U. Nr 192, poz. 1883). W miejscowo ści Krokowa, przy Skwerze Jana Pawła II (ok. 5 km w kierunku północnym od obszaru opracowania) znajduje si ę punkt pomiarowy monitoringu pól elektromagnetycznych prowadzony przez WIO Ś. Pomiary zostały przeprowadzone w pa ździerniku 2009 r. Średnia arytmetyczna zmierzonych warto ści skutecznych nat ęż eń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego dla zakresu cz ęstotliwo ści co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz uzyskanych dla punktu pomiarowego wyniosła 0,29 V/m. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów nat ęż enia pola elektromagnetycznego. Do punktowych źródeł pól elektromagnetycznych, mog ących mie ć ujemny wpływ na środowisko, zaliczy ć nale ży równie ż bazowe stacje telefonii komórkowej. W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę stacja przeka źnikowa telefonii komórkowej w miejscowo ści Lubocino.

Stan zanieczyszczenia wody i przekształcenia jej obiegu Wody powierzchniowe Stan zanieczyszczenia wód powierzchniowych kontrolowany jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gda ńsku, który wyniki bada ń publikuje w postaci corocznych „Raportów o stanie środowiska województwa pomorskiego”. Obszar projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę w przewa żaj ącej cz ęś ci w zlewni rzeki Pia śnica, która przepływa wzdłu ż zachodniej granicy obszaru. Północny fragment obszaru opracowania znajduje si ę w zlewni Czarnej Wody, a północno-zachodni fragment nale ży do bezpo średniej zlewni jez. Żarnowieckiego. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIO Ś) w Gda ńsku w 2011 r. badał stan zanieczyszczania wód rzeki Pia śnica w punkcie kontrolnym w Czymanowie, przy uj ściu rzeki do Jeziora Żarnowieckiego. Według danych opublikowanych w „Raporcie o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2011 roku” (2012) stan wód Pia śnicy oceniono nast ępuj ąco: • stan biologiczny – II (dobry); 41 proeko • stan fizykochemiczny – I (bardzo dobry); • stan/potencjał ekologiczny – II (dobry).

Stan wód rzeki Czarna Woda był badany ostatnio w 2004 r. 13 w rejonie uj ścia do morza (na wschód od Władysławowa, ok. 12 km w kierunku północno-wschodnim od obszaru opracowania). Jako ść wód Czarnej Wody (rejon uj ścia do morza, poza granicami gminy) była niezadowalaj ąca - IV klasa zarówno pod wzgl ędem sanitarnym jak i ogólnym.

Wody Jeziora Żarnowieckiego były badane ostatnio w 2002 r. Wówczas wody zaliczono do II klasy czysto ści. Charakteryzowały si ę one wysok ą zawarto ści ą rozpuszczonych substancji nieorganicznych, azotu mineralnego i fosforanów. St ęż enia fosforanów przekraczały warto ść dopuszczaln ą dla III klasy, poziom azotu mineralnego i fosforu ogólnego plasował si ę w III klasie. Latem wody jeziora były silnie nagrzane i dobrze natlenione. Pomimo wysokiej zawarto ści substancji biogennych produktywno ść zbiornika i zawarto ść materii organicznej były niskie. Skład i liczebno ść planktonu świadczyły o istniej ącej równowadze troficznej, a wyst ępuj ące organizmy były typowe dla wód czystych lub miernie zanieczyszczonych. Ich liczebno ść i zró żnicowanie gatunkowe były jednak niewielkie, zwłaszcza w okresie letnim, a kondycja oznaczonych organizmów raczej słaba. Stan sanitarny wód, odpowiadał I klasie czysto ści. Na przestrzeni lat fizyko-chemiczna jako ść wód nie uległa zasadniczym zmianom. Po uruchomieniu elektrowni szczytowo-pompowej, wskutek mieszania si ę wód, poprawiła si ę chemiczna jako ść wód przydennych w okresie letnim. W roku 2002 obraz planktonu był jednak nieco gorszy ni ż w latach poprzednich. Latem po raz pierwszy na miejscu okrzemek pojawiły si ę sinice, które dominowały praktycznie w całym zbiorniku, a liczebno ść i wska źnik ró żnorodno ści gatunkowej organizmów był niski („Raport o stanie środowiska województwa pomorskiego w 2002 roku” 2003).

Wody podziemne Wody podziemne z terenu gminy Krokowa, za wyj ątkiem strefy przymorskiej i północnej cz ęś ci s ą dobrej jako ści. W zwi ązku z pracami wiertniczymi w otworze Lubocino w 2011 r. przeprowadzono badania monitoringowe wód podziemnych. Woda podziemna cechowała si ę nisk ą mineralizacj ą, przewodno ści ą wła ściw ą na poziomie 324 µS/cm, nisk ą zawarto ści ą sodu (5 mg/dm³) i potasu (1,4 mg/dm³) oraz chlorków (11 mg/dm³). St ęż enia wszystkich badanych składników s ą mniejsze ni ż graniczne warto ści st ęż eń dla III klasy jako ści wód według Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. nr 143, poz. 896). S ą to wody dobrej i zadowalaj ącej jako ści.

13 Brak nowszych danych 42 proeko Uchwał ą Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2011 r. (M.P. z 2011 r. Nr 49, poz. 549) został przyj ęty „Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły”. W „Planie…” (2011) szczególn ą rol ę zajmuje podsumowanie działa ń zawartych w Programie wodno-środowiskowym kraju (PW ŚK). Działania te powinny zosta ć zrealizowane na obszarze dorzecza w celu zapewniania utrzymania lub poprawy, jako ści wszystkich wód do 2015 r., a w uzasadnionych przypadkach w terminie pó źniejszym. Do działa ń tych nale żą : • zapobieganie dopływów i/lub ograniczanie dopływu zanieczyszcze ń do wód podziemnych; • zapobieganie pogarszania si ę stanu wszystkich cz ęś ci wód podziemnych (z zastrze żeniami wymienionymi w RDW); • zapewnianie równowagi mi ędzy poborem a zasilaniem wód podziemnych; • wdro żenie działa ń niezb ędnych do odwrócenia znacz ącego i utrzymuj ącego si ę rosn ącego trendu st ęż enia ka żdego zanieczyszczenia podstałego wskutek działalno ści człowieka. W odniesieniu do wód powierzchniowych obszar projektu zmiany „Studium...” poło żony jest w obr ębie scalonej cz ęś ci wód powierzchniowych (SCWP) 14 nr „DW1801” (Pia śnica do wypływu z jez. Żarnowieckiego) - rejonie wodnym Dolnej Wisły, której stan oceniono jako zły, a ocen ą ryzyka nieosi ągni ęcia celów środowiskowych jako zagro żony. W odniesieniu do wód podziemnych obszar projektu zmiany „Studium...” pod wzgl ędem podziału na jednolite cz ęś ci wód podziemnych poło żony jest w jednostce JCWPd nr 13 - kod PLGW240013, której stan w „Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły” (2011) oceniono jako dobry i osi ągni ęcie celów środowiskowych uznano jako niezagro żone.

Przekształcenia obiegu wody w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” zwi ązane są przede wszystkim z melioracj ą znacznych terenów w celu przystosowania ich do wykorzystania rolniczego, w dnie rynny Jez. Żarnowieckiego (w południowo-zachodniej cz ęś ci obszaru).

Oczyszczanie ścieków Miejscowo ści Lubocino i Tyłowo, znajduj ące si ę w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” są obsługiwane przez oczyszczalni ę ścieków „ Żarnowiec” (ok. 7 km w kierunku północno-zachodnim od obszaru). Oczyszczalnia ścieków „ Żarnowiec” funkcjonuje od 2002 r., jej przepustowo ść wynosi 3 180 m³/d. Odbiornikiem ścieków jest rzeka Pia śnica, uchodz ąca do Morza Bałtyckiego. Oczyszczalnia w Żarnowcu jest zaprojektowana pod k ątem usuwania biogenów metod ą biologiczn ą opart ą na metodzie osadu czynnego.

14 Scalone cz ęś ci wód powierzchniowych to jednolite cz ęś ci wód, które zostały zgrupowane na potrzeby opracowywania planów gospodarowania wodami i ich aktualizacji 43 proeko Przekształcenia litosfery Do podstawowych przekształce ń litosfery w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nale żą : • zniszczenia geomechaniczne spowodowane lokalizacj ą du żych obiektów kubaturowych – obiekty przemysłowe Podstrefy PSSE „ Żarnowiec”; obiektów hodowli zwierz ąt i obsługi rolnictwa (dawnych PGR-ów); • wyrobisko kruszywa naturalnego w rejonie Tyłowa; • odwiert geologiczny otworu Lubocino - punktowy charakter przekształce ń w centralnej cz ęś ci obszaru; • geomechaniczne zniszczenia powierzchni terenu typowe dla terenów zainwestowania osadniczego, przejawiaj ące si ę przede wszystkim w przekształceniach przypowierzchniowej warstwy litosfery, a w szczególno ści deniwelacje, wykopy i nasypy, zwi ązane z posadowieniem budynków, lokalizacj ą infrastruktury technicznej itp.; • dewastacja powierzchniowych warstw litosfery zwi ązana z działalno ści ą przemysłow ą i transportem (tereny składów, nieutwardzone place manewrowe, postojowe itp.). Wyżej wymienione tereny wymagaj ą rekultywacji o kierunkach wynikaj ących ze stopnia przekształcenia, charakteru środowiska przyrodniczego w otoczeniu oraz mo żliwo ści technicznych. W pierwszej kolejno ści dotyczy to wyrobisk po eksploatacji surowców oraz terenów zniszcze ń „przemysłowych”. Zgodnie z danymi Pa ństwowego Instytutu Geologicznego (baza MIDAS) po zako ńczeniu eksploatacji zło ża kruszywa naturalnego w rejonie Tyłowa, rekultywacja powinna przebiega ć w kierunku le śnym.

Gospodarka odpadami Zgodnie z „Planem gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego” (2012) gmina Krokowa znajduje si ę w regionie Północnym, sk ąd odpady s ą kierowane do Przedsi ębiorstwa Składowania i Przerobu Odpadów Sp. z o.o. „Czysta Bł ękitna Kraina” w miejscowo ści Czarnówko w gminie Nowa Wie ś L ęborska. Nadzwyczajne źródła zagro żeń Główny Inspektor Ochrony Środowiska w Warszawie prowadzi rejestr powa żnych awarii i zdarze ń o znamionach powa żnej awarii. Zgodnie z danymi GIO Ś w latach 2008-2011 na terenie gminy Krokowa nie miało miejsce żadne zdarzenie o takim charakterze.

5.2. Ocena zgodno ści u żytkowania terenu z uwarunkowaniami przyrodniczymi W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuje znaczne zró żnicowanie struktury środowiska przyrodniczego, stymuluj ącego ró żne formy u żytkowania terenu. W obr ębie obszaru przewa ża u żytkowanie le śne i rolnicze. Dostosowane s ą one do warunków naturalnych: u żytkowanie rolnicze dominuje na wierzchowinach wysoczyzn morenowych, w okolicach miejscowo ści Lubocino i Tyłowo, a u żytkowanie le śne przewa ża w strefie kraw ędziowej i w strefach zboczowych wysoczyzn. 44 proeko W rejonie miejscowo ści Lubocino wyst ępuj ą korzystne warunki fizjograficzne dla zainwestowania. Ograniczenia stwarza wyst ępowanie strefy zboczowej k ępy wysoczyznowej o nachyleniach terenu powy żej 15°, w północnej cz ęś ci. W rejonie miejscowo ści Tyłowo ograniczenia w zainwestowaniu stwarza wyst ępowanie doliny rzeki Pia śnica (tereny podmokłe, zatorfione).

5.3. Ocena odporno ści środowiska na obci ąż enie antropogeniczne oraz zdolno ści do regeneracji Potencjał samoregulacyjno-odporno ściowy środowiska, świadcz ący o jego zdolno ści do przeciwdziałania negatywnym zjawiskom, uwarunkowany jest (Przewo źniak 1987, 1991): • typem środowiska; • stanem wykształcenia środowiska (im bardziej wykształcone, bli ższe stanowi finalnemu, klimaksowemu, tym bardziej odporne); • intensywno ści ą procesów chemicznego i biologicznego metabolizmu (sprz ęż enie dodatnie); • mo żliwo ści ą wynoszenia materii poza dane struktury przyrodnicze, w czym uczestniczy spływ wodny (powierzchniowy lub gruntowy, w postaci rozpuszczonej lub nie rozpuszczonej), przewietrzanie, denudacja; • stopniem antropogenicznego przekształcenia środowiska (sprz ęż enie ujemne). O odporno ści środowiska decyduj ą zarówno bod źce kinetyczne i materialne. Dany typ środowiska mo że mie ć du żą odporno ść na bod źce kinetyczne i mał ą na materialne i odwrotnie. Typ środowiska przyrodniczego wysoczyzny morenowej pod wzgl ędem samoregulacyjno-odporno ściowym wyró żniaj ą: • du ża zdolno ść atmosfery do samooczyszczania (dobre warunki przewietrzania); • stabilno ść geodynamiczna; • mała intensywno ść lokalnego obiegu wody; • predyspozycje do akumulacji materii stałej, w tym zanieczyszcze ń antropogenicznych; • uboga struktura ekologiczna (im środowisko przyrodnicze jest bardzie zró żnicowane ekologicznie tym jest bardziej stabilne). Charakterystyczne cechy typu środowiska przyrodniczego dna rynny Jez. Żarnowieckiego to: • predyspozycje do stagnacji powietrza, w tym zanieczyszczonego; • stabilno ść geodynamiczna dna doliny i znaczna morfodynamika koryta rzeki; • intensywny obieg wody; • z jednej strony potencjalne mo żliwo ści wynoszenia zanieczyszcze ń antropogenicznych w trakcie wezbra ń powodziowych, a z drugiej zagro żenie ich dostaw ą z terenów poło żonych powy żej. 45 proeko W generalnej ocenie potencjał samoregulacyjno-odporno ściowy środowiska przyrodniczego w obr ębie obszaru opracowania jest zró żnicowany, z czego wynikaj ą zró żnicowana odporno ść środowiska na obci ąż enie antropogeniczne i zdolno ść do regeneracji. Zró żnicowanie to jest to podstawowym problemem racjonalnego zagospodarowania terenu miasta, umo żliwiaj ącego trwałe wykorzystanie jego walorów przyrodniczych.

5.4. Ocena i prognoza zmian zachodz ących w środowisku oraz potencjalnych zagro żeń przyrodniczych Zmiany środowiska przyrodniczego w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” maj ą generalnie dwojak ą genez ę. S ą to: • zmiany naturalne, b ędące efektem procesów przyrodniczych; • zmiany antropogeniczne wynikaj ące z oddziaływania człowieka. Zmiany naturalne Zmiany naturalne (seminaturalne) maj ą miejsce przede wszystkim w kompleksach le śnych wysoczyzny morenowej, gdzie w warunkach umiarkowanie intensywnej gospodarki le śnej (lasy ochronne) lub zrównowa żonej gospodarki le śnej, dynamika i ewolucja środowiska w wi ększym stopniu podporz ądkowane s ą prawom przyrodniczym ni ż bod źcom antropogenicznym. Przejawy naturalnych zmian przyrodniczych wyst ępuj ą tak że w obrębie terenów hydrogenicznych. Zmiany antropogeniczne Zmiany antropogeniczne wynikaj ą przede wszystkim z zajmowania nowych terenów pod zainwestowanie, co wi ąż e si ę na ogół z daleko posuni ętą ingerencj ą w środowisko, zwi ązan ą z przystosowaniem terenu od zabudow ę. W efekcie rozwoju zainwestowania wyst ępuj ą i b ędą wyst ępowa ć typowe i cz ęsto nieuniknione zmiany środowiska przyrodniczego. Na etapie inwestycyjnym mog ą to by ć . in.: • zmiany lokalnego ukształtowania terenu w wyniku robót ziemnych (nasypy gruntowe); • przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych w zwi ązku z robotami ziemnymi (wymiana nieno śnych gruntów organicznych na no śne); • likwidacja pokrywy glebowej; • zmiany aktualnego u żytkowania gruntów; • likwidacja istniej ącej ro ślinno ści i wprowadzanie nowej; • zmiany w lokalnym obiegu wody przez ograniczenie infiltracji i wzrost parowania (wprowadzenie sztucznych nawierzchni); • obni żenie pierwszego poziomu wody podziemnej; • modyfikacje topoklimatu w wyniku oddziaływania zabudowy na kształtowanie si ę warunków: 46 proeko − termicznych (wi ększa pojemno ść cieplna w stosunku do powierzchni pokrytej ro ślinno ści ą, sztuczne źródła ciepła); − anemometrycznych (powstanie lokalnej cyrkulacji jako efekt oddziaływania zabudowy i podwy ższenia temperatury), − wilgotno ściowych (zmniejszenie retencji przypowierzchniowej i przenikania wody do przypowierzchniowych warstw gruntu); • zmiany fizjonomii krajobrazu przez wprowadzenie obiektów kubaturowych i infrastrukturowych na terenie dotychczas wolnym od zabudowy. Konsekwencj ą wprowadzenia zainwestowania b ędzie jego dalsze oddziaływanie na środowisko, tzw. oddziaływanie na etapie funkcjonowania. Mo że ono by ć bardzo zró żnicowane w zale żno ści od charakteru zrealizowanych obiektów. W przewadze oddziaływanie takie ma wpływ na wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego. Do podstawowych, intensywnych i stale narastaj ących oddziaływa ń antropogenicznych na środowisko przyrodnicze w obr ębie obszaru opracowania nale żą : • zmiany charakteru u żytkowania terenu w wyniku przejmowania terenów pod różnorodne typy zainwestowania (przy tym likwidacja gleby i roślinno ści, zmiany poziomu wód gruntowych, wymiana podło ża); • oddziaływanie komunikacyjnych źródeł zanieczyszcze ń.

5.5. Problemy ochrony przyrody

5.5.1. Formy ochrony przyrody na obszarze projektu zmiany „Studium...” W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuj ą nast ępuj ące obszarowe formy ochrony przyrody, przewidziane w ustawie o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.): • Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej; • dwa użytki ekologiczne.

Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej utworzony został Rozporz ądzeniem Wojewody Gda ńskiego Nr 5/94 z dnia 8 listopada 1994 r. w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu, okre ślenia granic parków krajobrazowych i utworzenia wokół nich otulin oraz wprowadzenia obowi ązuj ących w nich zakazów i ogranicze ń (Dz. Urz. Woj. Gd. 1994, Nr 27, poz. 139). OChK Puszczy Dar żlubskiej obejmuje wschodni ą cz ęść Pobrze ża Kaszubskiego – w gminie Krokowa zajmuje jej południowo- zachodni skraj i wschodni ą cz ęść obszaru opracowania. Granica przebiega drog ą Karlikowo- Lubocino, nast ępnie skrajem kompleksu le śnego do Tyłowa i dalej lasem do Prajsowa. Obszar ten jest prawie w cało ści zalesiony. Na równinie sandrowej wyst ępuj ą bory z dominacj ą sosny, a w strefie kraw ędziowej wysoczyzn buczyny i gr ądy z przewag ą buka w domieszce z d ębem. Swe źródła ma tu Pia śnica. Walory krajobrazowe stanowi ą przede wszystkim rozległe wn ętrza le śne i polany śródle śne. 47 proeko Użytki ekologiczne „Świeci ńska Topiel” Nr 211 w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora przyrody w Gda ńsku, utworzony Rozporz ądzeniem Nr 163/99 Wojewody Pomorskiego z dnia 16 listopada 1999 r. (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 121, poz. 1073). Kompleks szuwarów turzycowych i inicjalnych stadiów rozwojowych olsów, o powierzchni 1,25 ha. Poło żony w obr ębie ewid. Karlikowo, w Zarz ądzie Nadle śnictwa Wejherowo (obr. Dar żlubie 83 d). „Ksi ęż a Ł ąka” Nr 213 w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora przyrody w Gda ńsku, utworzony Rozporz ądzeniem Nr 163/99 Wojewody Pomorskiego z dnia 16 listopada 1999 r. (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 121, poz. 1073). Kompleks wilgotnych łąk i torfowisk przej ściowych, o powierzchni 3,80 ha. Poło żony w obr ębie ewid. Tyłowo, w Zarz ądzie Nadle śnictwa Wejherowo (obr, Kolkowo 47 h).

W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...”, zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009 roku, Nr 151, poz. 1220 z pó źniejszymi zmianami, w tym zmiana z dnia 13 lipca 2012 roku o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw, ogłoszona 31 sierpnia 2012 r. (Dz. U. z 31.08.2012 r., poz. 985), tak jak w całej Polsce, obowi ązuje ochrona gatunkowa ro ślin, zwierz ąt i grzybów . W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...”, wg „Inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej gminy Krokowa (1995), wyst ępuj ą nast ępuj ące, chronione gatunki ro ślin (Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej ro ślin (Dz. U. Nr 14, poz. 81):

• ochrona ścisła: − śniedek baldaszkowaty ( Ornithogalum umbellatum ) – przy drodze na południe od miejscowo ści Tyłowo; − orlik pospolity ( Aquilegia vulgaris) – na skraju kompleksu le śnego w okolicach miejscowo ści Lubocino; • ochrona cz ęś ciowa: − gr ąż el żółty ( Nuphar luteum) – na skraju kompleksu le śnego w okolicach miejscowo ści Lubocino; − paprotka zwyczajna ( Polypodium vulgare ) – w kompleksie le śnym, w południowej cz ęś ci obszaru opracowania oraz w cz ęś ci północnej; − barwinek pospolity ( Vinca minor) – na skraju kompleksu le śnego w okolicach miejscowo ści Lubocino. W „Inwentaryzacji …. „ (1995) nie ma informacji na temat ochrony gatunkowej zwierz ąt i grzybów na obszarze projektu zmiany „Studium...”.

48 proeko 5.5.2. Planowane formy ochrony przyrody w obr ębie projektu zmiany „Studium...” W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuje 6 projektowanych pomników przyrody (tab. 8). Tabela 8. Charakterystyka proponowanych pomników przyrody Lp. Gatunek drzewa Opis poło żenia 117 Buk zwyczajny ( Fagus silvatica ) 1 km na SW od Karlikowa 118 Lipa drobnolistna ( Tilia cordata ) Lubocino 119 Wierzba biała ( Salix alba ) Tyłowo 120 Bluszcz pospolity ( Hedera helix ) 1,8 km na NNW od Tyłowa 121 Dąb szypułkowy ( Quercus robur ) 1,8 km na NNW od Tyłowa 122 Czere śnia ( Prunus avium ) 1,8 km na NNW od Tyłowa Źródło: „Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza gminy Krokowa” (1995).

5.5.3. Otoczenie obszaru projektu zmiany „Studium …” W regionalnym otoczeniu obszaru projektu zmiany „Studium...”, wyst ępuj ą nast ępuj ące ustanowione, terytorialne formy ochrony przyrody (rys. 5): • rezerwaty przyrody : - "Źródliska Czarnej Wody" - w minimalnej odległo ści ok. 1,3 km w kierunku północnym od obszaru; - "Dar żlubskie Buki" - w minimalnej odległo ści ok. 4,5 km w kierunku wschodnim od obszaru; - „Długosz Królewski w Wierzchucinie” - w minimalnej odległo ści ok. 7,3 km w kierunku północnym od obszaru; - „Zielone” - w minimalnej odległo ści ok. 7,3 km w kierunku północnym od obszaru; - "Bielawa" - w minimalnej odległo ści ok. 7,7 km w kierunku północnym od obszaru; • Nadmorski Park Krajobrazowy - w minimalnej odległo ści ok. 8,6 km w kierunku północnym od obszaru (wokół parku została utworzona otulina – minimalna odległo ść od granicy obszaru wynosi ok. 5 km); • obszary chronionego krajobrazu : - „Nadmorski OChK” - w minimalnej odległo ści ok. 5 km w kierunku północnym; - „OChK Pradoliny Redy-Łeby” - w minimalnej odległo ści ok. 2,6 km w kierunku południowym; • obszary Natura 2000 : - obszary specjalnej ochrony ptaków: - „Puszcza Dar żlubska” PLB220007 - w minimalnej odległo ści ok. 2 km w kierunku południowo-wschodnim od obszaru; - „Bielawskie Błota” PLB220010 - w minimalnej odległo ści ok. 6,7 km w kierunku północno-wschodnim; - obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty: − „Opali ńskie Buczyny” PLH220099 – w minimalnej odległo ści ok. 500 m w kierunku południowo-zachodnim; 49 proeko - „Trzy Młyny” PLH220029 - w minimalnej odległo ści ok. 600 m w kierunku północnym; - „Orle” PLH280053 - w minimalnej odległo ści ok. 3,6 km w kierunku południowym; - „Bielawa i Bory Ba żynowe” PLH220063 - w minimalnej odległo ści ok. 7 km w kierunku północno-wschodnim; - „Pia śnickie Ł ąki” PLH220021 - w minimalnej odległo ści ok. 7 km w kierunku północno-zachodnim. W regionalnym otoczeniu obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduj ą si ę równie ż użytki ekologiczne i pomniki przyrody.

proeko

Rys. 5. Poło żenie obszaru projektu zmiany „Studium...” na tle form ochrony przyrody – otoczenie regionalne (1:75.000) Źródło: opracowanie własne.

74 proeko 6. ANALIZA CELÓW OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONYCH NA SZCZEBLU MI ĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM, KRAJOWYM I REGIONALNYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTU STUDIUM 6.1. Poziom mi ędzynarodowy i krajowy Priorytety Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska na lata 2002-2012 sformułowane były w VI Programie Działa ń Wspólnoty w zakresie środowiska (Decyzja NR 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dn. 22 lipca 2002 r. ustanawiaj ąca Szósty Wspólnotowy Program Działa ń w zakresie środowiska naturalnego - obowi ązuj ący do 21 lipca 2012 r.). Jego realizacja miała na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego i zdrowia ludzkiego oraz ogóln ą popraw ę środowiska i jako ści życia. Program realizowany był poprzez 7 strategii tematycznych w zakresie: zrównowa żonego u żytkowania zasobów naturalnych, zapobiegania powstawaniu odpadów i upowszechniania recyklingu, poprawy jako ści środowiska miejskiego, ograniczania emisji zanieczyszcze ń, ochrony gleb, zrównowa żonego użytkowania pestycydów oraz ochrony i zachowania środowiska morskiego. Celem programu było wspieranie procesu wł ączania problemów ochrony środowiska we wszystkie polityki i działania Wspólnoty. Wg Opinii Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (Dz. Urz. Unii Europejskiej 29.06.2012 C 191/1) dotychczasowych sze ść programów działa ń w zakresie środowiska miało istotne znaczenie w kształtowaniu europejskiej polityki w dziedzinie środowiska, ale mimo to wiele problemów środowiskowych w Europie nadal nie zostało rozwi ązanych. Nie jest to spowodowane brakiem rozpoznania przyczyn powstawania problemów ani brakiem sposobów ich rozwi ązania, lecz brakiem woli politycznej w zakresie wdra żania tych rozwi ąza ń. Aktualnie nowym instrumentem polityczno-strategicznym Unii Europejskiej jest strategia „Europa 2020”, a polityka w dziedzinie środowiska ma by ć koordynowana w ramach inicjatywy przewodniej tej strategii „Europa efektywnie korzystaj ąca z zasobów”. Inicjatywa na rzecz Europy efektywnie korzystaj ącej z zasobów tworzy długookresowe ramy działania w wielu obszarach polityki, takich jak walka ze zmianami klimatu, energia, transport, przemysł, surowce, rolnictwo, rybołówstwo, ochrona ró żnorodno ści biologicznej oraz rozwój regionalny. Ma ona zwi ększy ć pewno ść prowadzenia inwestycji i działalno ści innowacyjnej oraz zapewni ć uwzgl ędnienie kwestii efektywnego korzystania z zasobów we wszystkich dziedzinach polityki w sposób zrównowa żony. Ww. cele zostały uwzgl ędnione w projekcie zmiany „Studium ...” w szczególno ści w zakresie zwi ększenia udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych i poszukiwania złó ż niekonwencjonalnych (gazu łupkowego). Ponadto wa żne cele ekologiczne zapisane zostały w nast ępuj ących dokumentach: • ratyfikowanych przez Rzeczpospolit ą Polsk ą konwencjach mi ędzynarodowych: 52 proeko − Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, Berno (1979); − Konwencja Ramsarska o obszarach wodno-błotnych, mających znaczenie mi ędzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego (1975), ze zmianami wprowadzonymi w Pary żu (1982) i Reginie (1987); − Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janeiro (1992); − Konwencja o ró żnorodno ści biologicznej z Rio de Janeiro (1992); − Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Kioto, wraz z Protokołem (1997); − Konwencja o dost ępie do informacji, udziale społecze ństwa w podejmowaniu decyzji oraz dost ępie do sprawiedliwo ści w sprawach dotycz ących środowiska (Konwencja z Aarhus). • innych dokumentach mi ędzynarodowych: − Europejska Konwencja krajobrazowa; − Karta Lipska na rzecz zrównowa żonego rozwoju miast europejskich. • innych dokumentach UE: − Strategia Zrównowa żonego Rozwoju Unii Europejskiej do 2020 r. Przyj ęta w 1997 r. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej zapewnia ochron ę środowiska człowieka, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa żonego rozwoju. Zasad ę t ę uwzgl ędnia „II Polityka ekologiczna pa ństwa” oraz dostosowane do niej strategie i programy środowiskowe, w tym przede wszystkim: • „Polityka ekologiczna pa ństwa w latach 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016”; • „Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego u żytkowania ró żnorodno ści biologicznej” (2003); • „Strategia gospodarki wodnej”. Wymienione dokumenty strategiczne uwzgl ędniaj ą zobowi ązania i cele ochrony środowiska przyj ęte w ratyfikowanych przez Rzeczpospolit ą Polsk ą konwencjach mi ędzynarodowych. W zakresie rozwoju energetyki istotne s ą nast ępuj ące strategiczne dokumenty Unii Europejskiej i krajowe: 1) W marcu 2007 r. Rada Unii Europejskiej przyj ęła zało żenia zwi ązane z przeciwdziałaniem zmianom klimatu: • redukcja do 2020 r. emisji gazów cieplarnianych o 20% poni żej poziomu z 1990 r., • zwi ększenie do 20% udziału energii pochodz ącej ze źródeł odnawialnych w całkowitym zu życiu w 2020 r., 53 proeko • zmniejszenie wykorzystania energii o 20% w odniesieniu do prognoz na rok 2020 poprzez zwi ększenie efektywno ści, • zwi ększenie do 10% udziału biopaliw w paliwach drogowych. W celu wypełnienia ww. zało żeń w dniu 5 czerwca 2009 r. opublikowane zostały cztery akty prawne wchodz ące w skład pakietu energetyczno-klimatycznego. Jednym z nich jest decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podj ętych przez pa ństwa członkowskie, zmierzaj ących do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowi ąza ń Wspólnoty dotycz ących redukcji emisji gazów cieplarnianych (zwana decyzj ą non-ETS). 2) Dyrektywa 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych,. Dyrektywa ta wskazuje, że z uwagi na korzy ści płyn ące z szybkiego zastosowania energii ze źródeł odnawialnych oraz z uwagi na jej zrównowa żony charakter i korzystny wpływ na środowisko pa ństwa członkowskie, stosuj ąc przepisy administracyjne, powinny uwzgl ędni ć wkład odnawialnych źródeł energii w realizacj ę celów zwi ązanych z ochroną środowiska i zmianami klimatycznymi, zwłaszcza w porównaniu z instalacjami wytwarzaj ącymi energi ę ze źródeł nieodnawialnych. Na mocy Dyrektywy o promocji wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, ka żde pa ństwo członkowskie zobowi ązane jest do stworzenia systemów wsparcia, zapewniaj ących maksymalne wykorzystanie potencjałów krajowych OZE. Polska musi osi ągn ąć udział 15% energii z OZE w bilansie energii zu żytej w roku 2020. 3) „Polityka energetyczna Polski do 2030” (2009), której jednym z celów strategicznych jest (...) rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii OZE , w tym m.in.: • Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zu życiu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 r. oraz dalszy wzrost w latach nast ępnych; • Bezpo średnie wsparcie budowy nowych jednostek OZE i sieci elektroenergetycznych umo żliwiaj ących ich przył ączenie z wykorzystaniem funduszy europejskich oraz środków funduszy ochrony środowiska …; 1) „Polityka klimatyczna Polski. Strategia redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020” (2003) sporz ądzona w zwi ązku z obowi ązkiem podj ęcia działa ń zabezpieczaj ących przed trwałymi zmianami klimatu globalnego, wynikaj ącym z Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu, a przede wszystkim z Protokołu z Kioto. Projekt zmiany „Studium...” opracowany jest w „duchu” tych dokumentów a ich wytyczne uwzgl ędnia poprzez opracowania regionalne. W zakresie zagospodarowania i ładu przestrzennego najwa żniejszym dokumentem strategicznym Polski jest aktualnie Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju do roku 2030 (przyj ęta przez Rad ę Ministrów uchwal ą z dnia 13.12.2011 r.). KPZK 2030 okre śla zasady prowadzenia polityki przestrzennej przede wszystkim w oparciu o ustrojow ą zasad ę zrównowa żonego rozwoju i wynikaj ące z niej zasady planowania publicznego. 54 proeko • zasad ę racjonalno ści ekonomicznej, • zasad ę preferencji regeneracji (odnowy) nad zajmowaniem nowych obszarów pod zabudow ę, • zasad ę przezorno ści ekologicznej, • zasad ę kompensacji ekologicznej, • zasad ę hierarchiczno ści celów zapewniaj ąca koordynacj ę działalno ści wszystkich podmiotów podejmuj ących decyzj ę z poszanowaniem subsydiarno ści organizacji władz samorz ądowych, • zasada dynamicznego strefowania i wyznaczania obszarów planistycznych, • zasada partycypacji społecznej (szerokiej i aktywnej). W KPZK 2030 wskazano sze ść ści śle powi ązanych i dopełniaj ących si ę wzajemnie celów. Spo śród nich do obszaru powiatu puckiego i gminy Krokowa mo żna odnie ść nast ępuj ące działania szczegółowe słu żą ce realizacji celów rozwoju okre ślonych w KPZK 2030: • Wspomaganie restrukturyzacji obszarów wiejskich poprzez wzmacnianie potencjału rozwojowego w wymiarze lokalnym np. w zakresie produkcji energii w oparciu o lokalne źródła surowców, inwestycji w infrastruktur ę techniczn ą (energetyka niskich napi ęć ) zwi ększenie produktywno ści działalno ści rolniczej. • Budowanie potencjału dla specjalizacji terytorialnej poprzez wsparcie rozwoju wykorzystywania energii ze źródeł odnawialnych. • Przeciwdziałanie zagro żeniu utraty bezpiecze ństwa energetycznego i odpowiednie reagowanie na to zagro żenie, m.in. zwi ększenie mo żliwo ści wydobycia gazu ziemnego na terytorium Polski, w tym ze złó ż niekonwencjonalnych (np. gaz łupkowy) oraz zwi ększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych, w tym energi ę wiatru, biogazu i biomasy. Przedmiotem polityki przestrzennego zagospodarowania kraju jest całe jego terytorium, a jej cele i instrumenty s ą ró żnicowane w zale żno ści od specyfiki poszczególnych obszarów funkcjonalnych i ukierunkowane s ą na wykorzystanie ich specyficznego potencjału geograficznego dla osi ągania celów rozwojowych kraju. Dla realizacji celów KPZK 2030 wyznaczono obszary funkcjonalne, które b ędą delimitowane na ró żnych poziomach zarz ądzania (krajowym, regionalnym, lokalnym). Do obszaru powiatu puckiego i gminy Krokowa mo żna odnie ść nast ępuj ące typy obszarów funkcjonalnych: • Wiejskie obszary funkcjonalne wymagaj ące działa ń z zakresu efektywnego planowania inwestycji publicznych w warunkach zmniejszaj ącego si ę zaludnienia i zagro żenia utrat ą funkcji, koordynacji działa ń prowadzonych na tych obszarach w ramach ró żnych polityk sektorowych, oraz działaniom restrukturyzacyjnym podejmowanym w ramach polityki rozwoju regionalnego, w tym polityki rozwoju obszarów wiejskich. Obszary te zostan ą 55 proeko obowi ązkowo uj ęte w ramach wojewódzkich strategii rozwoju jako ustalenie wi ążą ce. W planie zagospodarowania przestrzennego województwa zostan ą uwzgl ędnione dla rozwi ązania wskazanych problemów. • Obszary ochrony gleb dla celów produkcji rolnej wymagaj ące ochrony przed zmian ą użytkowania w dokumentach planistycznych (studium i plany zagospodarowania województw) . • Obszary kształtowania potencjału rozwojowego wymagaj ące programowania działa ń ochronnych ze wzgl ędu na ich warto ść przyrodnicz ą, kulturow ą lub szczególne znaczenie dla ochrony zasobów naturalnych wymagaj ące podj ęcia niezb ędnych działa ń zgodnych z przeznaczeniem ka żdego z tych obszarów. • Obszary cenne przyrodniczo (Natura 2000, korytarze ekologiczne, obszary chronionego krajobrazu) powinny zachowa ć funkcj ę przyrodnicz ą i ochronn ą. Na obszarach wyznaczanych dla ochrony krajobrazu ograniczeniu podlega przede wszystkim lokalizacja turbin wiatrowych, plantacji, jednolitych upraw wielkopowierzchniowych i obiektów kubaturowych niedostosowanych do otoczenia. • Obszary ochrony krajobrazów kulturowych wymagaj ą wprowadzenia do dokumentów planistycznych zintegrowanej ochrony środowiska kulturowego, umo żliwiaj ącej gospodarowanie krajobrazem w celu podniesienia konkurencyjno ści regionów. • Obszary ochrony i kształtowania zasobów wodnych wymagaj ą zapewnienia równowagi poboru i odtwarzania zasobów, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiednio wysokiego poziomu oczyszczania wód zu żytych. • Obszary ochrony strategicznych złó ż kopalin wymagaj ą okre ślenia przestrzennego wyst ępowania złó ż (delimitacji) nale ży tak że zdefiniowa ć rodzaje działa ń mo żliwych do prowadzenia na tych terenach do czasu rozpocz ęcia eksploatacji tych złó ż. • Obszary funkcjonalne wymagaj ące restrukturyzacji i rozwoju nowych funkcji przy wsparciu instrumentów wła ściwych polityce regionalnej - obszary o najni ższym poziomie dost ępu do dóbr i usług warunkuj ących mo żliwo ści rozwojowe. Sformułowane wy żej cele i kierunki działa ń polityki przestrzennej wraz z typologi ą obszarów funkcjonalnych KPZK 2030 stanowi ą ustalenia i zalecenia wymagane do wprowadzenia do planów zagospodarowania przestrzennego województw i uwzgl ędnienia w planowaniu na szczeblu gminnym, zostały uwzgl ędnione w projekcie zmiany „Studium … gminy Krokowa”.

6.2. Poziom regionalny Z punktu widzenia projektu zmiany „Studium ...” szczególnie istotne s ą cele ochrony środowiska zapisane w dokumentach regionalnych (spójne z celami ochrony środowiska dokumentów wy ższego rz ędu). S ą to przede wszystkim: 56 proeko • „Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektyw ą do roku 2020” (2012) - uchwała nr 528/XXV/12; • „Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2018” (2012) - (Uchwała Nr 416/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 r.).

„Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektyw ą do roku 2020” „Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektyw ą do roku 2020” (uchwała nr 528/XXV/12). Dokument stanowi aktualizacj ę „Programu Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzgl ędnieniem perspektywy 2011-2014”, przyj ętego przez SWP 24 wrze śnia 2007 r. uchwał ą nr 191/XII/07. „Program …” nie formułuje celu generalnego, przyjmuj ąc, że misja województwa pomorskiego, zawarta w „Strategii rozwoju województwa” dostatecznie podkre śla pierwszorz ędn ą potrzeb ę zachowania dobrego stanu środowiska, jako podstawowego warunku zrównowa żonego i harmonijnego rozwoju. Zgodnie z „Programem …” (2012) wyznaczono cel priorytetowy, cztery cele perspektywiczne (I-IV), nawi ązuj ące do priorytetów VI Wspólnotowego Programu Działa ń w zakresie środowiska naturalnego oraz Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2007-2010 z perspektyw ą 2011-2014 oraz 12 celów średniookresowych. I. Środowisko dla zdrowia – dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego; Pierwszy cel średniookresowy (2013-2020): 1. (I-1) Osi ągni ęcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych, w tym wód przybrze żnych Cel priorytetowy (2015): I - 1A Wyposa żenie w zbiorcze systemy kanalizacji sanitarnej i oczyszczalnie ścieków z podwy ższonym usuwaniem biogenów wszystkich aglomeracji powy żej 15 000 RLM” Drugi cel średniookresowy (2013-2020): 2. (I-2) Osi ągni ęcie i utrzymywanie standardów jako ści środowiska, wpływaj ących na warunki zdrowotne Trzeci cel średniookresowy (2013-2020): 3. (I-3) Zapewnienie wysokiego stopnia odzysku odpadów w sposób bezpieczny dla środowiska poprzez budow ę nowoczesnego i skutecznego systemu gospodarki odpadami Czwarty cel średniookresowy (2013-2019): 4. (I-4) Ochrona mieszka ńców województwa i ich mienia przed zagro żeniami naturalnymi i skutkami katastrof naturalnych 57 proeko II. Podniesienie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa oraz aktywacja rynku na rzecz środowiska Pi ąty cel średniookresowy (2013-2019): 5. (II-1) Kształtowanie u mieszka ńców województwa pomorskiego postaw i nawyków proekologicznych oraz poczucia odpowiedzialno ści za stan środowiska Szósty cel średniookresowy (2013-2019): 6. (II-2) Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz środowiska, zwi ększenie roli ekoinnowacyjno ści w procesie rozwoju regionu III. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody Siódmy cel średniookresowy (2013-2020): 7 (III-1) Ochrona krajobrazu i ró żnorodno ści biologicznej, powstrzymanie procesów degradacji oraz poprawa spójno ści systemu obszarów chronionych Ósmy cel średniookresowy (2013-2020): 8 (III-2) Dostosowanie ekosystemów le śnych do zmian klimatycznych i warunków siedliskowych; przywracanie i zachowanie walorów ekologicznych obszarom rolniczym IV. Zrównowa żone wykorzystanie energii, wody i surowców kopalnych Dziewi ąty cel średniookresowy (2013-2020): 9 (IV-1) Racjonalizacja wykorzystania zasobów wód podziemnych, ochrona głównych zbiorników wód podziemnych stanowi ących wa żne źródło zaopatrzenia ludno ści w wod ę Dziesi ąty cel średniookresowy (2013-2020): 10 (IV-2) Zrównowa żone użytkowanie zasobów kopalin, eliminacja nielegalnego wydobycia oraz minimalizowanie niekorzystnych skutków eksploatacji Jedenasty cel średniookresowy (2013-2020): 11 (IV-3) Wspieranie wytwarzania i wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych Dwunasty cel średniookresowy (2013-2020): 12 (IV-4) Rozbudowa efektywnych systemów produkcji i dystrybucji energii, optymalizacja jej zu życia oraz ograniczenie niekorzystnych oddziaływa ń energetyki na środowisko Cele okre ślone w projekcie zmiany „Studium...” s ą zgodne z ww. zapisami „Programu …”, w szczególno ści w zakresie celów okre ślonych w punktach 10, 11 i 12.

„Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2018” (2012) W „Krajowym programie gospodarki odpadami 2014” (2010) okre ślone zostały nast ępuj ące cele główne: • utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilo ści wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyra żonego w PKB; 58 proeko • zwi ększenie udziału odzysku, w szczególno ści recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak równie ż odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska; • zmniejszenie ilo ści odpadów kierowanych na składowiska odpadów; • wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów; • utworzenie i uruchomienie bazy danych o produktach, opakowaniach i gospodarce odpadami (BDO).

W „Planie gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2018” (2012) poza ww. celami głównymi przyj ęto nast ępuj ące cele:

1) w gospodarce odpadami komunalnymi: • obj ęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich wła ścicieli nieruchomo ści w województwie najpó źniej do 1 lipca 2013 r.; • obj ęcie wszystkich wła ścicieli nieruchomo ści w województwie systemem selektywnego zbierania odpadów najpó źniej do 1 lipca 2013 r.; • zmniejszenie ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych na składowiska tak, aby nie było składowanych: - w 2013 r. wi ęcej ni ż 50%, - w 2020 r. wi ęcej ni ż 35%, wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych na terenie województwa pomorskiego w 1995 r.; • zmniejszenie do ko ńca 2014 r. masy składowanych odpadów komunalnych do nie wi ęcej ni ż 60 % masy wytworzonych odpadów komunalnych; • osi ągni ęcie w terminie do 31 grudnia 2020 r. poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego wykorzystania nast ępuj ących frakcji odpadów komunalnych: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło – w wysoko ści minimum 50 % wagowo; • tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; • rozwój selektywnego zbierania odpadów: niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów wielkogabarytowych oraz z budowy, remontów i demonta żu obiektów budowlanych; • wyeliminowanie praktyk nielegalnego składowania odpadów; • zrekultywowanie zamykanych lokalnych składowisk; • prowadzenie stałego nadzoru, monitoringu zrekultywowanych składowisk oraz bie żą cych remontów wierzchowiny, skarp, urz ądze ń odgazowuj ących i odwadniaj ących; • opracowanie i realizacja planu działa ń naprawiaj ących stan środowiska gruntowo- wodnego w przypadkach, gdy wyniki monitoringu wskazuj ą na istotne zanieczyszczenie wód podziemnych wokół obiektów gospodarki odpadami; 59 proeko • zwi ększenie udziału przetwarzania odpadów komunalnych metodami termicznymi lub innymi nowoczesnymi metodami spełniającymi kryterium najlepszej dost ępnej technologii.

2) w gospodarce odpadami niebezpiecznymi: • minimalizacja ilo ści wytwarzanych odpadów niebezpiecznych oraz ograniczenie ilo ści odpadów poddawanych procesowi unieszkodliwiania poprzez składowanie; • sukcesywne zwi ększanie ilo ści odpadów poddawanych procesom odzysku; • organizacja i rozwój nowych systemów zbierania odpadów niebezpiecznych.

3) dla wszystkich odpadów innych ni ż niebezpieczne i komunalne: • zwi ększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku, • zmniejszenie udziału ilo ści odpadów unieszkodliwianych poprzez składowanie.

Zgodnie z „Planem gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego” (2012) gmina Krokowa znajduje si ę w Regionie Północnym, sk ąd odpady s ą kierowane do Przedsi ębiorstwa Składowania i Przerobu Odpadów Sp. z o.o. „Czysta Bł ękitna Kraina” w miejscowo ści Czarnówko w gminie Nowa Wie ś L ęborska. 60 proeko 7. ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH, ZNACZ ĄCYCH ODDZIAŁYWA Ń USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM NA ŚRODOWISKO

7.1. Wprowadzenie Ocen ę skutków środowiskowych wdro żenia ustale ń projektu zmiany „Studium …” przeprowadzono dla zagregowanych grup zada ń (kierunków rozwoju przestrzennego) ustalonych w projekcie zmiany „Studium...”. Przeanalizowano oddziaływania na: • przypowierzchniow ą warstw ę litosfery; • wody powierzchniowe i podziemne; • powietrze atmosferyczne i klimat; • warunki akustyczne (hałas); • ro ślinno ść ; • zwierz ęta; • ró żnorodno ść biologiczn ą; • formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000; • zasoby naturalne; • zabytki; • dobra materialne; • krajobraz; • ludzi. Oceniano oddziaływania bezpo średnie, po średnie i wtórne, krótko-, średnio- i długoterminiowe, chwilowe, okresowe i stałe. W podsumowaniu (tab. 9 w rozdz. 7.15.) przedstawiono klasyfikacj ę oddziaływa ń, zgodn ą art. 51 Ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 ze zm.). Celem projektu zmiany „Studium...” jest stworzenie podstaw formalnych i prawnych umo żliwiających inwestorowi realizacj ę inwestycji zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego. Projekt zmiany „Studium...” zawiera bardzo ogólne informacje dotycz ące charakteru przedsi ęwzi ęcia i odwołuje si ę do programów regionalnych przytoczonych w rozdz. 2.2. W obr ębie projektu zmiany „Studium...”, w rejonie miejscowo ści Lubocino, znajduje si ę otwór poszukiwawczy złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego, dla którego została opracowana prezentacja pt. „Obowi ązki PGNiG S.A. jako przedsi ębiorcy w zakresie monitoringu środowiska w rejonie wierce ń poszukiwawczo-rozpoznawczych za gazem ziemnym z łupków na przykładzie obszaru koncesyjnego >Wejherowo<”, G. Sojski, PGNiG S.A. Oddział Geologii i Eksploatacji w Warszawie (2013). W ramach tej prezentacji przedstawiono: 61 proeko • wyniki „Inwentaryzacji przyrodniczej siedlisk i gatunków rejonu lokalizacji klastra Lubocino”, Biuro Konserwacji Przyrody s.c., Szczecin, 2012; • sprawozdania z nadzorów przyrodniczych w okresach 18.06 – 30.07.2012, 9.07 – 19.07.2012 i 29.08 – 12.10.2012; • wyniki monitoringu gleby i ziemi; • wyniki monitoringu powietrza glebowego; • wyniki monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych; • wyniki badania potencjału mikrobiologicznego; • wyniki pomiarów hałasu do środowiska pochodz ącego od urz ądze ń wiertni; • wyniki monitoringu sejsmologicznego; • wyniki mikrosejsmicznego monitoringu zabiegów szczelinowania. Ww. wyniki przeprowadzonych bada ń nale ży wykorzysta ć na dalszym etapie prac planistycznych.

7.2. Przypowierzchniowa warstwa litosfery W zakresie poszukiwania złó ż przewidywane jest wyst ąpienie przekształce ń w zakresie: • oddziaływania na powierzchni ę terenu (likwidacja pokrywy glebowej i przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych), zwi ązane z lokalizacj ą wierni i funkcjonowaniem placu, na którym wykonywane b ędą czynno ści zwi ązane z wierceniem i szczelinowaniem (przeci ętnie o powierzchni od poni żej 1 ha do kilku ha). Nast ąpi kompakcja 15 warstw podglebia pod wpływem długotrwałego obci ąż enia; • oddziaływanie na gł ębokie struktury geologiczne (przewiercenie utworów geologicznych i poziomów wodono śnych na du żą gł ęboko ść - w polskich warunkach gł ęboko ść ewentualnego zło ża to około 3,0 – 4,5 km16 ). Po zako ńczeniu wiercenia wi ększa cze ść u żytkowanego placu b ędzie zrekultywowana i przywrócona do poprzedniego u żytkowania, na powierzchni pozostanie głowica otworu (ko ńcówka otworu wraz z odpowiednimi zaworami). Projekt zmiany „Studium...” nie zawiera żadnych ustale ń w kwestii kierunków rekultywacji. Ze wzgl ędu na rolniczy charakter przestrzeni rekultywacja powinna przebiega ć w kierunku rolnym. Na etapie eksploatacji istnieje mo żliwo ść zanieczyszczenia podło ża i gleb przez awaryjne wycieki płynów technologicznych, paliw oraz olejów i smarów (zob. rozdz. 7.3.). W obr ębie projektu zmiany „Studium...”, w rejonie miejscowo ści Lubocino znajduje si ę otwór poszukiwawczy złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego. W zwi ązku z pracami poszukiwawczymi nast ąpiło ju ż przekształcenie w zakresie oddziaływania na powierzchni ę terenu, polegaj ące na likwidacji pokrywy glebowej i przekształceniu przypowierzchniowych strukturach geologicznych. Przekształcenia te zwi ązane są z lokalizacj ą wierni i

15 Zmiany fizyczne polegaj ące na zbli żaniu si ę do siebie cz ąstek lub ziaren mineralnych na skutek ci ęż aru warstw nadkładu. 16 wg danych PIG-u (Pa ństwowego Instytutu Geologicznego) 62 proeko funkcjonowaniem placu, o powierzchni ok. 2,7 ha na którym wykonywane były czynno ści wiercenia i szczelinowania17 .

7.3. Wody powierzchniowe i podziemne Zagro żenia zwi ązane z procesem wiercenia zarówno dla wód powierzchniowych jak i podziemnych wynikaj ą z mo żliwo ści ich zanieczyszczenia lub ska żenia. W celu ograniczenia odziaływania na wody powierzchniowe nale ży lokalizowa ć wiertnie w odpowiedniej odległości od cieków powierzchniowych i uj ęć wód podziemnych. Oddziaływania na wody podziemne na etapie prac poszukiwawczych gazu łupkowego dotycz ą przede wszystkim 18 : • przewiercania poziomów wodono śnych i potencjalnych zagro żeń dla jako ści wód pitnych - w Polsce dotychczas wykonano ponad 7000 gł ębokich (gł ębszych ni ż 1000 m) otworów wiertniczych, pomimo to nie istniej ą dotychczas żadne przypadki, w których podejrzewano by mo żliwo ść wpływu wiercenia na jako ść wód pitnych; • du żego zapotrzebowania na wod ę (płyn) do szczelinowania i konieczno ści ujmowania wód do tego celu; w procesie szczelinowania poprzez otwór wiertniczy zatłacza si ę do formacji gazono śnych łupków dla jednego odcinka około 1000-5000 m 3 wody z piaskiem i dodatkami chemicznymi; w pojedynczym otworze mo żna wykonywa ć do kilkunastu indywidualnych szczelinowa ń, przy czym cz ęść płynu wracaj ącego na powierzchni ę po szczelinowaniu u żywana jest w nast ępnym zabiegu - wst ępne analizy przeprowadzone przez Pa ństwow ą Słu żbę Geologiczn ą (Pa ństwowy Instytut Geologiczny) dla obszaru potencjalnej produkcji gazu łupkowego wykazuj ą, że pobór wody do tych celów, w przypadku korzystania z wód pitnych, nie wpłynie znacz ąco na bilans zapotrzebowania na wod ę; alternatywnie mo żliwe jest tak że wykorzystanie do szczelinowania naturalnych solanek o niskim stopniu zasolenia z gł ęboko ści wi ększych ni ż wody pitne (w polskich warunkach mog ą to by ć np. solanki z poziomów kredowych i jurajskich); ponadto trwaj ą prace badawcze nad opracowaniem metody wykorzystania płynów na bazie skroplonych gazów (np. propan, azot, dwutlenek w ęgla); • utylizacji wód powracaj ących na powierzchni ę po szczelinowaniu - siły spr ęż yste górotworu powoduj ą wyparcie poprzez otwór wiertniczy na powierzchni ę cz ęś ci zatłoczonych płynów; ilo ść płynów wracaj ących na powierzchnie zale ży od lokalnych warunków geologicznych i średnio wynosi ona około 20 % zatłoczonego płynu; skład płynu zmienia si ę zale żnie od lokalnych warunków geologicznych; zazwyczaj jest to

17 Szczelinowanie hydrauliczne polega na wytworzeniu siatki p ękni ęć w skale zło żowej przez wywarcie ci śnienia oraz podparcie powstałej szczeliny materiałem o du żej przepuszczalno ści. Zabieg szczelinowania hydraulicznego wykonuje si ę poprzez wtłoczenie do zło ża cieczy technologicznej z wysok ą wydajno ści ą i pod wysokim ci śnieniem, składaj ącej si ę z wody (99,5%), polimeru i innych dodatków chemicznych, na gł ęboko ści 3,0 – 4,5 km (w warunkach polskich – wg danych PIG-u ). 18 Opracowano na podstawie opracowania pt. „ Środowiskowe aspekty poszukiwa ń i produkcji gazu ziemnego łupkowego i ropy naftowej łupkowej”, Ministerstwo Środowiska, Pa ństwowy Instytut Geologiczny, 2011. 63 proeko około 99 % wody wraz z naturalnym piaskiem kwarcowym, b ądź te ż piaskiem syntetycznym (propantem), pozostała cz ęść płynu to dodatki chemiczne, modyfikuj ące własno ści płynu; płyn wracaj ący na powierzchni ę zwykle jest u żywany w kolejnym szczelinowaniu, z uwagi jednak na wrastaj ące zasolenie stopniowo traci swe własno ści i musi by ć utylizowany. Na etapie eksploatacji gazu z łupków metod ą szczelinowania jednym z podstawowych problemów jest du że zu życie wody. Zgodnie z projektem zmiany „Studium...” w przypadku pełnego zaspokojenia potrzeb lokalnych podmiotów i wyst ępowania nadwy żek wody w gminnym systemie wodoci ągowym, dopuszcza si ę wykorzystanie wody z gminnych wodoci ągów do okre ślonych działa ń zwi ązanych eksploatacj ą złó ż w ęglowodorów, w szczególno ści ze złó ż niekonwencjonalnych. Mog ą tu wchodzi ć w gr ę zabiegi hydraulicznego szczelinowania złó ż, o ile b ędzie to uzasadnione ekonomicznie oraz o ile nie b ędzie nara żało zasobów wodnych, na stabiln ą obsług ę podstawowych potrzeb gminy w krótkiej, średniej i długiej perspektywie czasowej. W przypadku wydobycia złó ż gazu łupkowego metod ą szczelinowania najistotniejszym problemem jest kwestia poboru wód oraz zagro żeń powodowanych przez zanieczyszczone wody pochodz ące z odwiertów. Dla otworu Lubocino przeprowadzono „Modelow ą analiz ę przekształce ń chemizmu płynów technologicznych stosowanych w pozyskiwaniu gazu z łupków metod ą szczelinowania hydraulicznego” (PIG, 2012). Analiza chemiczna płynu zwrotnego wykazała, że w procesie szczelinowania nast ąpiły znaczne przekształcenia chemizmu, zarówno na drodze współoddziaływania środowiska skalnego i wprowadzonego płynu, jak i mo żliwego mieszania si ę tego płynu z solankami towarzysz ącymi udost ępnianym zło żom. W literaturze przedmiotu wskazuje si ę na (Wesołowski 2013): • mo żliwo ść przenikania płynów oraz gazów ze szczelinowania do wy żej poło żonych warstw wodono śnych wzdłu ż sp ęka ń i szczelin lub wzdłu ż naturalnych sp ęka ń geologicznych; • mo żliwo ść przenikania wzdłu ż rur wiertniczych i uszczelnie ń przy zmianie średnicy rur. Symulacja mieszania si ę płynu szczelinuj ącego oraz zwrotnego z naturalnymi wodami podziemnymi posłu żyła do wst ępnej oceny stopnia potencjalnego zanieczyszczenia głównego źródła zaopatrzenia w wod ę do picia w rejonie otworu Lubocino. Autorzy ww. „Oceny...” (PIG, 2012) twierdz ą, że przy prawidłowo wykonanym i zabezpieczonym odwiercie z du żym prawdopodobie ństwem mo żna uzna ć, że swobodny przepływ i mieszanie si ę płynów technologicznych z wodami u żytkowymi s ą niemo żliwe. Pozostałe zagro żenia dla wód podziemnych, tj. mo żliwo ść zanieczyszczenia wód pitnych metanem czy płynem szczelinuj ącym oraz mo żliwo ść wydostania si ę gazu ziemnego ze zło ża do płytkich stref górotworu w przypadku awarii s ą mało prawdopodobne z uwagi na 64 proeko uwarunkowania budowy geologicznej Polski 19 w pierwszym przypadku i stosowane współcze śnie technologie wiertnicze w drugim.

Rys. 6. Obieg wody w procesie szczelinowania hydraulicznego

Źródło: dane PIG-u (Pa ństwowego Instytutu Geologicznego)

Gospodarka ściekowa Zgodnie z projektem zmiany „Studium...” dopuszcza si ę wykorzystanie gminnego systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków do utylizacji wst ępnie oczyszczonych wód pozabiegowych (zwrotnych) i zło żowych, wytwarzanych w procesie eksploatacji gazu ziemnego. Przed wprowadzeniem do gminnego systemu zagospodarowania ścieków, wody takie nale ży oczy ści ć z wykorzystaniem specjalistycznych oczyszczalni, za które odpowiada podmiot prowadz ący wydobycie gazu, do stanu, który pozwoli na bezpieczny i bezawaryjny transport oraz oczyszczanie w gminnych urz ądzeniach kanalizacyjnych i oczyszczalniach. Realizacja powy ższych ustale ń zminimalizuje mo żliwo ść powstania zagro żeń dla wód powierzchniowych, podziemnych i gruntu.

Sytuacje awaryjne W trakcie eksploatacji gazu ziemnego i ropy naftowej mo żliwe s ą rozlewy powierzchniowe, powoduj ące zanieczyszczenie środowiska, zwłaszcza wodnego i gruntowo- wodnego - mog ą si ę one pojawia ć w nast ępuj ących sytuacjach awaryjnych (Wesołowski 2013): • nieszczelno ść rur wiertniczych b ądź samej głowicy, czasami prowadz ące do wybuchów;

19 Zasi ęg szczelinowania (aureola sp ęka ń wokół interwału w otworze, gdzie przeprowadza si ę zatłaczanie) wynosi w pionie około 100 m, w poziomie około 200 m. W polskich warunkach gł ęboko ść ewentualnego zło ża to około 2000 - 5000 m. Nad zło żem wyst ępuje około 3000 m skalnego nadkładu, w wi ększo ści o charakterze izolacji. Dopiero na najpłytszych 100-300 metrach znajduj ą si ę poziomy wód pitnych. 65 proeko • wadliwego sprz ętu wiertniczego; • niewła ściwego stosowania chemikaliów; • niewła ściwego magazynowania środków chemicznych, paliw, dodatków na terenie wiercenia; • wycieków ze środków transportu; • nieszczelno ści zbiorników magazynuj ących środki chemiczne.

Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/WE (RDW) z dnia 23 pa ździernika 2000 r. ustanawiaj ąca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. zobowi ązuje pa ństwa członkowskie Unii Europejskiej do racjonalnego wykorzystywania i ochrony zasobów wodnych w my śl zasady zrównowa żonego rozwoju. Celem RDW jest osi ągni ęcie dobrego stanu wszystkich wód do 2015 roku (Dyrektywa przewiduje odst ępstwa od zało żonych celów środowiskowych, je żeli ich osi ągni ęcie dla danej cz ęś ci wód w ustalonym terminie nie b ędzie mo żliwe z okre ślonych przyczyn). Dla potrzeb realizacji celów okre ślonych w RDW opracowane zostały program wodno-środowiskowy kraju i plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy. Obszar projektu zmiany „Studium...” poło żony jest w obr ębie scalonej cz ęś ci wód powierzchniowych (SCWP) 20 nr „DW1801” (Pia śnica do wypływu z jez. Żarnowieckiego) - rejonie wodnym Dolnej Wisły, której stan oceniono jako zły i osi ągni ęcie zało żonych celów środowiskowych uznano za zagro żone. Docelowo realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium …” w zakresie gospodarki ściekowej, dotycz ąca odprowadzania wst ępnie oczyszczonych wód pozabiegowych (zwrotnych) i zło żowych do gminnego systemu odprowadzania ścieków nie spowoduje pogorszenia stanu wód powierzchniowych i podziemnych w zlewniach i realizacji celów środowiskowych okre ślonych w „Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły” (2011). Pogorszenie takie mo że wyst ąpi ć w potencjalnych sytuacjach awaryjnych (zob. powy żej).

7.4. Powietrze atmosferyczne i klimat

Źródła zanieczyszcze ń atmosfery Oddziaływanie na stan aerosanitarny na etapie prac poszukiwawczych złó ż dotycz ą przede wszystkim: • emisji gazów i pyłów z urz ądze ń wiertniczych; • emisji gazów i pyłów z transportu kołowego; • emisji migruj ącego gazu w strefie przyotworowej.

20 Scalone cz ęś ci wód powierzchniowych to jednolite cz ęś ci wód, które zostały zgrupowane na potrzeby opracowywania planów gospodarowania wodami i ich aktualizacji 66 proeko Na etapie eksploatacji gazu metod ą szczelinowania, zagro żenie zanieczyszczenia atmosfery mog ą powodowa ć (Wesołowski 2013): • nieszczelno ści rur wiertniczych i głowicy; • nieszczelno ści przewodów rurowych w instalacjach spr ęż ania wydobywanego gazu na miejscu; • wadliwych kompresorów spr ęż aj ących gaz ziemny; • spalin z urz ądze ń , pojazdów itp.; • pyłu z niezabezpieczonej powierzchni terenu operacyjnego. Oddziaływanie na stan aerosanitarny w otoczeniu wiertni w zakresie emisji spalin z generatorów zasilaj ących urz ądzenie wiertnicze oraz pomp do szczelinowania jest znikome. Odczuwalny mo że by ć przede wszystkim wzmo żony ruch pojazdów i zwi ązana z nim emisja zanieczyszcze ń komunikacyjnych, głównie na etapie zaopatrywania procesu szczelinowania (przewóz pomp, ewentualnie tak że wody, piasku i innych komponentów płynu do szczelinowania). Na terenie gminy Krokowa nie wyst ępuje zorganizowany system zaopatrzenia w ciepło. Wysoki jest udział gazu ziemnego z lokalnych źródeł i energii odnawialnych (ł ącznie ok. 49% potrzeb cieplnych), co korzystnie sytuuje to gmin ę w zakresie bezpiecze ństwa energetycznego. Znaczna cz ęść źródeł ciepła opalana jest w ęglem, co wpływa niekorzystnie na stan czysto ści powietrza atmosferycznego. szans ą na popraw ę stanu czysto ści powietrza na obszarze gminy, w kontek ście potrzeb grzewczych, jest lokalne wykorzystanie zasobów gazu ziemnego, zarówno ze złó ż konwencjonalnych, jak i gazu łupkowego, do celów grzewczych. Projekt zmiany „Studium...” dopuszcza zaopatrzenie lokalnego systemu gazoci ągów obsługuj ącego podmioty w gminie w gaz pochodz ący z lokalnych konwencjonalnych i niekonwencjonalnych złó ż gazu, w tym w gaz ze złó ż łupkowych. Dopuszcza si ę w tym celu rozbudow ę sieci gazoci ągów, tak aby umo żliwi ć zaopatrywanie systemu gminnego z instalacji wydobywczych gazu ziemnego konwencjonalnego i niekonwencjonalnego. Rozwój gazyfikacji gminy Krokowa przyczyni si ę do ograniczenia emisji ze źródeł ciepła i wpłynie korzystnie na jej stan aerosanitarny. Infrastruktura drogowa Wg projektu zmiany „Studium …” dopuszcza si ę przekształcenie systemu transportowego gminy, obejmuj ącego elementy zarz ądzane przez zarz ądców na wszystkich poziomach administracji, w celu zapewnienia wła ściwych warunków obsługi dla prowadzenia działalno ści przewidzianej ustaw ą z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze, polegaj ącej na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wy dobywaniu węglowodorów. Dopuszcza si ę fragmentaryczn ą przebudow ę dróg, budow ę nowych powi ąza ń drogowych oraz przeorganizowanie układu drogowego aby zapewni ć wła ściw ą obsług ę inwestycji zwi ązanych z poszukiwaniem, rozpoznawaniem i wydobyciem ropy naftowej oraz gazu ziemnego.

67 proeko Infrastruktura kolejowa Wg projektu zmiany „Studium …” nie przewiduje si ę reaktywacji nieczynnej linii kolejowej Puck - Krokowa. Niemniej jednak dopuszcza si ę odtworzenie okre ślonych powiąza ń kolejowych oraz budow ę nowych, w celu zapewnienia wła ściwych warunków obsługi dla prowadzenia działalno ści przewidzianej ustaw ą z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze, polegaj ącej na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu w ęglowodorów. Realizacja zaproponowanego w projekcie zmiany „Studium…” przekształcenia systemu transportowego, mo że spowodowa ć popraw ę warunków aerosanitarnych. Szanse na ograniczenie emisji zanieczyszcze ń motoryzacyjnych do atmosfery daj ą odpowiednie kształtowanie parametrów technicznych modernizowanych dróg (odpowiednia geometria, typ nawierzchni, wzrost płynno ści ruchu pojazdów) i post ęp technologiczny w produkcji samochodów, skutkuj ący spadkiem emisji jednostkowej.

Klimat Modyfikacje topoklimatu wyst ąpi ą głównie na terenach planowanego zainwestowania, w wyniku zmian charakteru powierzchni czynnej (granicznej mi ędzy atmosfer ą a powierzchni ą ziemi). Polega ć one b ędą przede wszystkim na zmianach:

• termicznych (wi ększa pojemno ść cieplna w stosunku do powierzchni pokrytej ro ślinno ści ą, sztuczne źródła ciepła); • anemometrycznych (powstanie lokalnej cyrkulacji jako efekt oddziaływania zabudowy i podwy ższenia temperatury), • wilgotno ściowych (zmniejszenie retencji przypowierzchniowej i przenikania wody do przypowierzchniowych warstw gruntu).

7.5. Hałas W zakresie poszukiwania złó ż główne źródła hałasu b ędą stanowiły: • urz ądzenia wiertnicze; • generatory główne; • pompy płuczkowe; • sita wibracyjne. Wg opracowania pt. „ Środowiskowe aspekty poszukiwa ń i produkcji gazu ziemnego łupkowego i ropy naftowej łupkowej” (2011) proces wiercenia generuje hałas w okresie 2-4 tygodni. Wzmo żony hałas wyst ępuje równie ż w czasie szczelinowania (praca pomp), trwaj ącego zwykle kilka do kilkudziesi ęciu godzin. Nat ęż enie hałasu podczas tego procesu nie przekracza poziomu 86 dB w odległo ści 200 m od inwestycji. Dla porównania hałas generowany przez ruch uliczny w mie ście to ok. 80 dB. Na etapie eksploatacji złó ż hałas generuje sprz ęt wydobywczy i transport samochodowy. Dopuszczone w projekcie „Studium …” drogi oraz obiekty i instalacje powinny spełnia ć 68 proeko wymogi okre ślone w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826 ze zm, Dz. U. z dnia 08.10.2012, poz. 1109). Rozporz ądzenie okre śla zró żnicowane dopuszczalne poziomy hałasu, w zale żno ści od przeznaczenia terenu, wyra żone wska źnikami hałasu L DWN ,

LN (maj ą zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony przed hałasem) oraz L Aeq D i L Aeq N (maj ą zastosowanie do ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska, w odniesieniu do jednej doby). W zale żno ści od rodzaju zagospodarowania terenu obowi ązuj ą nast ępuj ące dopuszczalne poziomy hałasu powodowanego przez drogi lub linie kolejowe: • dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy zwi ązanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzie ży21 , terenów domów opieki społecznej i szpitali w

miastach - w porze dziennej 61 dB (LAeq D) i 64 dB (LDWN ) oraz w porze nocnej 56 db

(LAeq N ) i 59 dB (LN) • dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego, terenów zabudowy zagrodowej, terenów rekreacyjno-wypoczynkowych, terenów

mieszkaniowo-usługowych - w porze dziennej 65 dB (LAeq D) i 68 dB (LDWN ) oraz w

porze nocnej 56 dB (LAeq N ) i 59 dB (LN). Dla pozostałych obiektów i działalno ści b ędącej źródłem hałasu (z wyj ątkiem hałasu powodowanego przez starty, l ądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie energetyczne) dopuszczalny poziom hałasu wynosi odpowiednio 22 : • dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy zwi ązanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzie ży, terenów domów opieki społecznej i szpitali w miastach - w porze dziennej 50 dB i w porze nocnej 40 dB; • dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego, terenów zabudowy zagrodowej, terenów rekreacyjno-wypoczynkowych, terenów mieszkaniowo-usługowych - w porze dziennej 55 dB i w porze nocnej 45 dB. Prognozowanie poziomu emisji hałasu z przyszłych obiektów przemysłowych, jest na etapie ustale ń projektu „Studium..” niemo żliwe, ze wzgl ędu na brak informacji nt. ich charakteru, a zwłaszcza nt. technologii i zakresu eksploatacji surowców.

7.6 Promieniowanie elektromagnetyczne Projekt zmiany „Studium...”, zwi ązany z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego, nie b ędzie źródłem promieniowania elektromagnetycznego.

21 Zgodnie z rozporz ądzeniem w przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcj ą, w porze nocy, nie obowi ązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy (L AEQ N). 22 Warto ści wska źników długookresowych L DWN , L N oraz wska źników L Aeq D i L Aeq N (równowa żny poziom dźwi ęku w porze dnia i porze nocy) s ą w tym przypadku takie same w poszczególnych kategoriach zagospodarowania 69 proeko 7.7. Ro ślinno ść , zwierz ęta i ró żnorodno ść biologiczna

7.7.1. Ro ślinno ść W obr ębie projektu zmiany „Studium...”, w rejonie miejscowo ści Lubocino znajduje si ę otwór poszukiwawczy złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego. W zwi ązku z pracami poszukiwawczymi nast ąpiło ju ż przekształcenie w zakresie oddziaływania na powierzchni ę terenu, polegaj ące na likwidacji pokrywy glebowej w obr ębie gruntów ornych i ro ślinno ści agrocenoz. Oddziaływanie ewentualnych dalszych prac poszukiwawczych i eksploatacyjnych w innych miejscach b ędzie analogiczne, pod warunkiem lokalizacji w obr ębie gruntów rolnych. Postuluje si ę wył ączenie z lokalizacji instalacji poszukiwawczych i wydobywczych terenów le śnych. Uwarunkowania ochrony drzew i krzewów na obszarze projektu zmiany „Studium...” zawiera Ustawa o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.): Art. 83. 1. Usuni ęcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomo ści mo że nast ąpi ć, z zastrze żeniem ust. 2 i 2a, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek posiadacza nieruchomo ści. Je żeli posiadacz nieruchomo ści nie jest wła ścicielem - do wniosku doł ącza si ę zgod ę jej wła ściciela. 2. Zezwolenie na usuniecie drzew lub krzewów z terenu nieruchomo ści wpisanej do rejestru zabytków wydaje wojewódzki konserwator zabytków. „2a. Zezwolenie na usuni ęcie drzew w obr ębie pasa drogowego drogi publicznej, z wył ączeniem obcych gatunków topoli, wydaje si ę po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. 2b. Niewyra żenie stanowiska w terminie 30 dni od dnia otrzymania projektu zezwolenia, o którym mowa w ust. 2a, przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska uznaje si ę za uzgodnienie zezwolenia. 2c. Organ wła ściwy do wydania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, przed jego wydaniem dokonuje ogl ędzin w zakresie wyst ępowania w obr ębie zadrzewie ń gatunków chronionych.” (...) 5. Wydanie zezwolenia na usuni ęcie drzew lub krzewów na obszarach obj ętych ochron ą krajobrazow ą w granicach (...) rezerwatu przyrody wymaga uzyskania zgody (...) regionalnego dyrektora ochrony przyrody. 6. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje si ę do drzew lub krzewów: 1) w lasach; 2) owocowych, z wył ączeniem rosn ących na terenie nieruchomo ści wpisanej do rejestru zabytków oraz w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody - na obszarach nieobj ętych ochron ą krajobrazow ą; 3) na plantacjach drzew i krzewów; 4) których wiek nie przekracza 10 lat; 5) usuwanych w zwi ązku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych; 6) (uchylony); 70 proeko 7) usuwanych na podstawie decyzji wła ściwego organu z obszarów poło żonych mi ędzy lini ą brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano tras ę wału przeciwpowodziowego, z wałów przeciwpowodziowych i terenów w odległo ści mniejszej ni ż 3 m od stopy wału; 8) które utrudniaj ą widoczno ść sygnalizatorów i poci ągów, a tak że utrudniaj ą eksploatacj ę urz ądze ń kolejowych albo powoduj ą tworzenie na torowiskach zasp śnie żnych, usuwanych na podstawie decyzji wła ściwego organu; 9) stanowi ących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji wła ściwego organu; 10) usuwanych na podstawie decyzji wła ściwego organu ze wzgl ędu na potrzeby zwi ązane z utrzymaniem urz ądze ń melioracji wodnych szczegółowych.

7.7.2. Zwierz ęta W rejonach prac zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego na etapie prac eksploatacyjnych fauna wyemigruje prawdopodobnie okresowo na s ąsiednie tereny. Najwi ększe zmiany wyst ąpi ą w faunie glebowej (edafon), która w du żym stopniu utraci swoje siedliska.

7.7.3. Ró żnorodno ść biologiczna Realizacja ustaleń projektu zmiany „Studium...”, polegaj ąca na pracach zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego, spowoduje lokalne zmniejszenie bioró żnorodno ści, natomiast prawdopodobnie nie b ędzie miała istotnego, negatywnego wpływu w skali subregionalnej i regionalnej oraz nie spowoduje przerwania poł ącze ń ekologicznych - bardzo ogólny opis planowanych funkcji oraz brak ich lokalizacji nie pozwala na bardziej szczegółow ą analiz ę zagro żeń.

7.8. Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000

7.8.1. Ustanowione formy ochrony przyrody na obszarze projektu zmiany „Studium...” Zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.) w obr ębie obszaru zmiany „Studium …” wyst ępuj ą nast ępuj ące, terytorialne obszarowe formy ochrony przyrody: • Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej; • 2 użytki ekologiczne. Charakterystyk ę form ochrony przyrody wyst ępuj ących w granicach projektu zmiany „Studium...” zawiera rozdz. 5.5.1. Poni żej przedstawiono prawne uwarunkowania ochrony i problemy jej wdra żania w świetle zapisów projektu zmiany „Studium …”. 71 proeko Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Darżlubskiej Zgodnie z uchwał ą Nr 1161/XLVII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 kwietnia 2010 r. (Dz. Urz. woj. pom. Nr 80, poz. 1455) w obr ębie obszarów chronionego krajobrazu woj. pomorskiego, obowi ązują m. in. nast ępuj ące przepisy (z wył ączeniami): § 5 1. Na obszarach chronionego krajobrazu, wymienionych w § 1 ust. 1, rozporz ądzenia wprowadza si ę nast ępuj ące zakazy: 1) zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie ń i miejsc rozrodu oraz tarlisk, zło żonej ikry, z wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynno ści zwi ązanych z racjonaln ą gospodark ą roln ą, le śną, ryback ą i łowieck ą; 2) realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku jego ochronie , udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz 1227 ze zm.23 ); 3) likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro żnych i nadwodnych, je żeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych; 4) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniało ści, w tym kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak że minerałów i bursztynu; 5) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budow ą, odbudow ą, napraw ą lub remontem urz ądze ń wodnych; 6) dokonywania zmian stosunków wodnych, je żeli słu żą innym celom ni ż ochrona przyrody lub zrównowa żone wykorzystanie u żytków rolnych i le śnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; 7) likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno-błotnych; 8) lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szeroko ści 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem urz ądze ń wodnych oraz obiektów słu żą cych prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, le śnej lub rybackiej. (…)

23 Zgodnie z Rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397) do przedsi ęwzi ęć mog ących zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko zalicza si ę pkt. 24) wydobywanie ze zło ża gazu ziemnego, ropy naftowej oraz jej naturalnych pochodnych, w ilo ści wi ększej ni ż 500 t na dob ę w przypadku ropy naftowej i jej naturalnych pochodnych lub wi ększej ni ż 500 000 m³ na dob ę w przypadku gazu ziemnego, oraz wydobywanie jej naturalnych pochodnych lub gazu ziemnego z obszarów morskich RP. 72 proeko § 7 1. Zakazy, o których mowa w § 5, nie dotycz ą: 1) wykonywania zada ń na rzecz obronno ści kraju i bezpiecze ństwa pa ństwa; 2) prowadzenia akcji ratowniczej oraz działa ń zwi ązanych z bezpiecze ństwem powszechnym; 3) realizacji inwestycji celu publicznego; 2. Zakaz, o którym mowa § 5 pkt 2, nie dotyczy: 1) realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których przeprowadzona ocena oddziaływania na środowisko wykazała brak znacz ąco negatywnego wpływu na ochron ę przyrody obszaru chronionego krajobrazu, 2) realizacji przedsi ęwzi ęć potencjalnie mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko dla których organ ochrony środowiska stwierdził brak konieczno ści przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko. (…) Uchwała Nr 1161/XLVII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 kwietnia 2010 r. (Dz. Urz. woj. pom. Nr 80, poz. 1455) zawiera równie ż ustalenia dotycz ące czynnej ochrony ekosystemów le śnych, niele śnych ekosystemów l ądowych i ekosystemów wodnych w odniesieniu do obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa pomorskiego. Ustalenia projektu zmiany „Studium …” nie naruszają formalnie przepisów obowi ązuj ących w zasi ęgu Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej, gdy ż inwestycj ą celu publicznego jest m. in. poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie złó ż kopalin obj ętych własno ści ą górnicz ą (zgodnie z ustaw ą „Prawo geologiczne i górnicze” zło ża w ęglowodorów s ą obj ęte własno ści ą górnicz ą).

Użytki ekologiczne: „Świeci ńska Topiel” i „Ksi ęż a Ł ąka” Zgodnie z Rozporz ądzeniem Nr 163/99 Wojewody Pomorskiego z dnia 16 listopada 1999 r. (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 121, poz. 1073) w obr ębie u żytków ekologicznych obowi ązuj ą nast ępuj ące zakazy: 1) zmiany sposobu u żytkowania terenu, 2) zmiany stosunków wodnych, 3) zanieczyszczania wód, gleby i powierzchni ziemi, 4) wydobywania minerałów, torfu i kredy jeziornej, 5) niszczenia i pozyskiwania ro ślin, 6) dokonywania zalesie ń. W odniesieniu do ww. Rozporz ądzenia u żytki ekologiczne powinny zosta ć wykluczone z realizacji inwestycji zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w obszarze koncesji „Wejherowo” (RGPN/7666/59/2008). 73 proeko Ochrona gatunkowa ro ślin, zwierz ąt i grzybów Zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody na obszarze projektu zmiany „Studium...”, tak jak w całej Polsce, obowi ązuje ochrona gatunkowa ro ślin, zwierz ąt i grzybów . Stan prawny w tym zakresie reguluj ą: 1) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm., w tym wprowadzonymi Ustaw ą z dnia 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 31 sierpnia 2012, poz. 985), 2) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej ro ślin (Dz. U. z dnia 20 stycznia 2012 r., poz. 81), 3) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących grzybów obj ętych ochron ą (Dz. U. Nr 168, poz. 1764), 4) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 pa ździernika 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierz ąt - Dz. U. 2011, Nr 237, poz. 1419.

Realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium...” powinna przebiega ć na terenach rolniczych, dla których z du żym prawdopodobie ństwem mo żna przyj ąć , że lista potencjalnych gatunków chronionych ro ślin i grzybów, a tak że zwierz ąt jest skromna i realizacja ustale ń projektu „Studium...” nie spowoduje negatywnego oddziaływania na nie. Ewentualna likwidacja stanowisk, siedlisk i ostoi gatunków chronionych b ędzie wymagała zastosowania procedur przewidzianych ustawą o ochronie przyrody, w tym wprowadzonych Ustaw ą z dnia 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 31 sierpnia 2012 r., poz. 985) - ustawa ta zawiera m.in. zmiany dotycz ące zasad ochrony gatunkowej i procedur wydawania decyzji dotycz ących odst ępstw od zakazów w stosunku do gatunków chronionych. Zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.) projekt studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, w cz ęś ci dotycz ącej form ochrony przyrody wymaga uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska w zakresie ustale ń mog ących mie ć negatywny wpływ na ochron ę przyrody.

7.8.2. Proponowane formy ochrony przyrody w obr ębie projektu zmiany „Studium..” W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuje 6 projektowanych pomników przyrody (zob. rozdz. 5.5.2.). Realizacja ustale ń „Studium …” nie b ędzie stwarza ć zagro żenia ich uszkodzenia lub zniszczenia, pod warunkiem odsuni ęcia wszelkich inwestycji – nowych obiektów na bezpieczn ą odległo ść , co najmniej 15 m. 74 proeko 7.8.3. Formy ochrony w otoczeniu projektu zmiany „Studium..”

Rezerwaty przyrody Nie przewiduje si ę wyst ąpienia negatywnego oddziaływania wdro żenia kierunków zagospodarowania przewidzianych w projekcie zmiany „Studium …” na rezerwaty przyrody w otoczeniu obszaru projektu zmiany „Studium...” - najbli ższy z nich ("Źródliska Czarnej Wody") znajduje si ę w odległo ści ok. 1,3 km w kierunku północnym od obszaru.

Nadmorski Park Krajobrazowy i obszary chronionego krajobrazu Realizacja ustale ń projektu „Studium ...” nie b ędzie stanowi ć zagro żenia dla przyrody Nadmorskiego Parku Krajobrazowego, znajduj ącego si ę w odległo ści ok. 8,6 km na północ od obszaru projektu zmiany „Studium...” (granica otuliny Parku przebiega w odległo ści ok. 5 km od obszaru) i obszarów chronionego krajobrazu w otoczeniu. Nie wyst ąpi równie ż negatywne oddziaływanie na ich funkcje jako korytarzy ekologicznych.

Obszary Natura 2000 Najbli żej poło żonym w stosunku do obszaru projektu zmiany „Studium...” obszarami Natura 2000 s ą: • obszar specjalnej ochrony ptaków „Puszcza Dar żlubska” PLB220007 - w minimalnej odległo ści ok. 2 km w kierunku południowo-wschodnim od obszaru; • obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty: − „Opali ńskie Buczyny” PLH220099 – w minimalnej odległo ści ok. 500 m w kierunku południowo-zachodnim; - „Trzy Młyny” PLH220029 - w minimalnej odległo ści ok. 600 m w kierunku północnym.

Obszar specjalnej ochrony ptaków „Puszcza Dar żlubska” PLB220007 stanowi zwarty kompleks le śny, ograniczony jest od północy Równin ą Błot Nadmorskich (Bielawskie i Karwi ńskie Błota), od wschodu brzegiem Zatoki Puckiej, od południa pradolin ą rzeki Redy, a od zachodu nieregularnie biegn ącą rynn ą jeziora Żarnowieckiego i cz ęś ciowo dolin ą Pia śnicy. Wyst ępuje tu bardzo urozmaicona rze źba terenu (tereny równinne i faliste stanowi ą około 50% powierzchni, reszt ę - tereny pagórkowate). Obszar nale ży do zlewni kilku rzek: Czarnej Wdy, Płutnicy, Pia śnicy, Redy i Gizdepki. W drzewostanach dominuje sosna, a na drugim miejscu jest buk. Wyst ępuje tu co najmniej 13 gatunków ptaków wymienionych w Zał ączniku Dyrektywy Ptasiej, ponadto 3 gatunki zamieszczone zostały na li ście ptaków zagro żonych w Polskiej czerwonej ksi ędze zwierz ąt. Wyst ępuje równie ż bardzo wysokie zag ęszczenie włochatki (PCK). Gniazduje tu powy żej 1% populacji krajowej włochatki (C6). W wyniku zaprzestania u żytkowania rolniczego siedliska otwarte s ą zagro żone naturaln ą sukcesj ą ro ślinno ści oraz zalesieniem. Potencjalne zagro żenia stanowi ą: wyr ąb starodrzewu i drzew dziuplastych, usuwanie martwego drewna z lasu, stosowanie zr ębów zupełnych; techniczna zabudowa brzegów cieków i jezior, budowanie tam i zapór, lokalizacja i 75 proeko eksploatacja składowisk odpadów, wylewanie ścieków i składowanie odpadów organicznych, niedostosowane do biologii ptaków terminy prowadzenia zabiegów rolniczych, zabudowywanie obszarów niezabudowanych.

Obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty „Opali ńskie Buczyny” PLH220099 stanowi niewielki fragment strefy kraw ędziowej Wysoczyzny Żarnowieckiej na południowo- zachodnim brzegu Jez. Żarnowieckiego. Jest to obszar bardzo silnie urozmaicony geomorfologicznie z licznymi rozci ęciami erozyjnymi, niszami źródliskowymi i głazowiskami. Wyst ępuj ą tu znaczne spadki terenu oraz ró żnice wysoko ści wzgl ędnych, których warto ść przekracza 100 m. W południowej cz ęś ci obszaru znajduj ą si ę doliny z dwoma niewielkimi strumieniami uchodz ącymi do Pia śnicy. Zasila je kilka czynnych źródlisk oraz obszarów wysi ękowych cz ęś ciowo na trawertynach. Dominuj ące tu układy ekologiczne lasów bukowych - kwa śna buczyna ni żowa i żyzna buczyna pomorska obejmuj ąca obszary wokół źródlisk i wododziały. Niewielkie fragment lasów gr ądowych i ł ęgowych zlokalizowane s ą w dolinach strumieni oraz na do ść znacznym obszarze wysi ękowym we wschodniej cz ęś ci ostoi. Ostoja obejmuje unikatowe w skali kraju i ni żu europejskiego, a przy tym dobrze zachowane, zbiorowiska źródliskowe. Bardzo cenne s ą te ż ł ęgi olszowo-jesionowe i jesionowo-wi ązowe na trawertynach. Na uwag ę zasługuje znaczny obszar niewiele zniekształconych lasów bukowych, w tym żyznej buczyny pomorskiej. Ostoja stanowi przestrzenne i merytoryczne uzupełnienie innych obiektów tego typu w regionie, które zwi ązane są z strefami kraw ędziowymi wysoczyzn morenowych. Omawiany obszar jest jednocze śnie stanowiskiem szeregu rzadkich, gin ących i obj ętych ochron ą prawn ą gatunków ro ślin i zwierz ąt, w tym taksonów o podgórsko-górskim charakterze zasi ęgu. Ostoja od północy graniczy bezpo średnio z elektrowni ą szczytowo-pompow ą w Czymanowie, a nieco dalej na północny wschód znajduj ą si ę tu tereny przemysłowe po nieuko ńczonej elektrowni j ądrowej w Żarnowcu, które planuje si ę wykorzysta ć przemysłowo. Ta lokalizacja wi ąż e si ę z obecności ą i ewentualnie rozbudow ą infrastruktury technicznej, a przede wszystkim energetycznych linii przesyłowych i szlaków transportowych. Ponadto, szczególnie na zachodnim brzegu Jeziora Żarnowieckiego, systematycznie rozwija si ę zabudowa letniskowa. Mo że się to wi ąza ć ze znacznym nasileniem antropopresji, w postaci oddziaływa ń zwi ązanych z turystyk ą, np. jazdy konne, jazdy quadami, itd. Zagro żeniem bezpo średnio oddziaływuj ącym na omawiany obszar mo że by ć niewła ściwie prowadzona gospodarka le śna np: wycinka drzew na stromych zboczach dolin, w ąwozów i źródlisk, oraz jej intensyfikacja.

Obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty „Opali ńskie Buczyny” PLH220099 obejmuje teren źródliskowy małej rzeki przymorskiej - Czarnej Wody, z bardzo licznymi, rozległymi niszami źródłowymi oraz dolin ę środkowego biegu tej rzeki. Jest ona silnie wci ęta w wysoczyzn ę, co zwi ększa walory krajobrazowe obszaru. Cyrki źródłowe charakteryzuj ą si ę siln ą erozj ą wsteczn ą. Wyst ępuj ą tu gleby nawapienne typu parar ędzin. Ponad połow ę 76 proeko obszaru zajmuj ą lasy z du żym udziałem gatunków li ściastych. Tworz ą one mozaik ę z ł ąkami i polami uprawnymi. W obszarze stwierdzono 5 rodzajów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Szczególnie cenne s ą dobrze zachowane łęgi olszowo-jesionowe, cz ęsto w postaci źródliskowej. Ponadto wyst ępuj ą tu zró żnicowane, liczne zbiorowiska źródliskowe, a tak że płaty żyznych i kwa śnych buczyn typowo wykształconych, nawapienne ł ąki i ziołoro śla. Ogółem rodzaje siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG zajmuj ą ponad 80 % obszaru. Odnotowano tu liczne stanowiska rzadkich i gin ących gatunków ro ślin naczyniowych. Jest to jedno z najbardziej na północ wysuni ętych stanowisk ro ślin o podgórskim charakterze zasi ęgu w Polsce. Wyst ępuje tu rzadki w skali kraju Neomys anomalus . Stwierdzono na tym obszarze unikatowe na Pomorzu gleby typu parar ędzin wapiennych. Potencjalne zagro żenia stanowi ą: osuszanie ł ąk, spływy nawozów i środków ochrony ro ślin z pól uprawnych oraz prowadzenie linii energetycznych.

W zakresie oddziaływania ustale ń projektu „Studium …” na obszary Natura 2000 nie prognozuje si ę: • pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków ro ślin i zwierz ąt chronionych w sieci obszarów Natura 2000; • dezintegracji obszarów Natura 2000; • osłabienia spójno ść sieci obszarów Natura 2000. W zwi ązku z tym na etapie oceny oddziaływania ustale ń projektu „Studium …” nie przewiduje si ę wyst ąpienia przekształce ń wymagaj ących kompensacji przyrodniczej niezb ędnej do zapewnienia spójno ści i wła ściwego funkcjonowania obszarów Natura 2000.

7.9. Zasoby naturalne

Zasoby agroekologiczne (glebowe) Obszar obj ęty projektem zmiany „Studium...” charakteryzuje si ę umiarkowanym potencjałem agroekologicznym (zob. rozdz. 3.4.1.). W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...”wyst ępuj ą jednak m. in. gleby III klasy bonitacyjnej. Na obecnym etapie nie wiadomo, gdzie b ędą zlokalizowane instalacje eksploatacji ropy i gazu. Zgodnie z opracowaniem „ Środowiskowe aspekty poszukiwa ń i produkcji gazu ziemnego łupkowego i ropy naftowej łupkowej” (2011) realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium...” powinna przebiega ć na terenach rolniczych o niskiej rentowno ści. Zgodnie z Ustaw ą z dnia 03 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (tekst jednolity z 2004 r. Dz. U. Nr 121, poz. 1266 ze. zm.): Art. 7. 1. Przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne wymagaj ące 77 proeko zgody, o której mowa w ust. 2, dokonuje si ę w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, sporz ądzanym w trybie okre ślonym w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. 2. Przeznaczenie na cele nierolnicze i niele śne: 3 gruntów rolnych stanowi ących u żytki rolne klas I-III, je żeli ich zwarty obszar projektowany do takiego przeznaczenia przekracza 0,5 ha – wymaga uzyskania zgody Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywno ściowej [obecnie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi] ; 4 gruntów le śnych stanowi ących własno ść Skarbu Pa ństwa – wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska Zasobów Naturalnych i Le śnictwa [obecnie Ministra Środowiska] lub upowa żnionej przez niego osoby; 5 skre ślony, 6 skre ślony, 7 pozostałych gruntów le śnych wymaga uzyskania zgody marszałka województwa wyra żonej po uzyskaniu opinii izby rolniczej.”

Zasoby le śne Lasy obszaru projektu zmiany „Studium...” nale żą do Nadle śnictwa Wejherowo w Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Gda ńsku. Cz ęść lasów uznana została za ochronne, w kategoriach: • glebochronne; • wodochronne; • lasy poło żone w odległo ści do 10 km od granic administracyjnych miast licz ących ponad 50 tys. mieszka ńców. Gospodarka le śna jest prowadzona według obowi ązuj ącego „Planu urz ądzenia lasu dla Nadle śnictwa Wejherowo na lata 2005-2014”, zatwierdzony Decyzj ą Ministra Środowiska DL.lp-611-36/05 z dn. 22 czerwca 2005 r. Projekt zmiany „Studium...” nie zawiera ustale ń w odniesieniu do lasów. Postuluje si ę wył ączenie z lokalizacji instalacji poszukiwawczych i wydobywczych terenów le śnych.

Strefy ochronne uj ęć wód podziemnych i obszary ochronne GZWP. Dla uj ęć wody podziemnej, dla których ustanowiono tereny ochrony bezpo średniej obowi ązuj ą zasady gospodarowania okre ślone w decyzjach o ich ustanowieniu lub w pozwoleniach wodno-prawnych. W zwi ązku z wygrodzeniem terenów stref ochrony bezpo średniej, zostały one jednocze śnie wył ączone z bezpo średniego oddziałania nie zwi ązanego z (…) ujmowaniem wody prac ą urz ądze ń ści śle z tym zwi ązanych z godnie z Ustaw ą Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 r. (tekst jednolity Dz. U. z 9 lutego 2012 r., poz. 145 ze zm.). W obr ębie projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuj ą po średnie strefy ochronne uj ęć wodnych. Zachodnia i południowo-zachodnia cz ęść obszaru projektu zmiany „Studium...” poło żona jest w granicach Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr 109. Dla zbiornika została wydana „Dokumentacja hydrogeologiczna GZWP - Nr 109 - Dolina Kopalna 78 proeko Żarnowiec” (Przedsi ębiorstwo Hydrogeologiczne sp. z o.o. 1996) zatwierdzona Decyzj ą Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le śnictwa Nr DG kdh/BJ/489- 6106b/98 z dnia 04.12.1998 r. Dokumentacja hydrogeologiczna dla GZWP 109 zawiera projekt obszaru ochronnego i projekt zakazów odno śnie zasad gospodarowania w jego obr ębie. Zgodnie z nimi na obszarze ochronnym GZWP nr 109 (pogrubiono zapisy dotycz ące zmiany „Studium …”): Zakazuje si ę: 1) lokalizowania wysypisk odpadów komunalnych i innych odpadów niebezpiecznych dla środowiska oraz wylewisk nie zabezpieczonych przed przenikaniem do podło ża substancji szkodliwych dla środowiska, a zwłaszcza wód podziemnych. 2) lokalizowania baz i składów prowadz ących przeładunek i dystrybucj ę produktów ropopochodnych i innych substancji niebezpiecznych . 3) przeprowadzania ruroci ągów transportuj ących substancje niebezpieczne dla środowiska . 4) lokalizowania wielkich ferm hodowlanych prowadz ących bez ściółkowy chów zwierz ąt. 5) lokalizowania innych obiektów niebezpiecznych dla środowiska (zakłady chemiczne itp.). Na obszarze o zaostrzonych rygorach dodatkowo wprowadza si ę zakazy: 1) lokalizowania wysypisk i wylewisk gnojowicy, odpadów komunalnych, przemysłowych i innych. 2) magazynowania, składowania odpadów oraz substancji niebezpiecznych bez utwardzonego podło ża i izolacji wykluczaj ącej mo żliwo ść przenikania zanieczyszcze ń do gruntu. Na obszarze ochronnym proponuje si ę nast ępuj ące nakazy: 1) lokalizacja obiektów potencjalnie niebezpiecznych dla wód podziemnych powinna by ć poprzedzona ocen ą oddziaływania na środowisko, a zwłaszcza na wody podziemne . 2) konieczne jest obj ęcie kanalizacj ą sanitarn ą wsi Tyłowo i Kartoszyno i podł ączenie ich do systemu kanalizacyjnego strefy ekonomicznej Żarnowiec oraz istniej ącej tam oczyszczalni ścieków. 3) Nale ży obj ąć kanalizacj ą ściekow ą cał ą wie ś Czymanowo oraz i wł ączy ć je do istniej ącego systemu kanalizacyjnego Czymanowo-Nadole i oczyszczalni ścieków w Nadolu. Potencjalne zagro żenia wdro żenia ustale ń zmiany „Studium …” dla wód podziemnych przedstawiono w rozdz. 7.3. – dotycz ą one tak że wód podziemnych GZWP 109. Pod wzgl ędem formalno-prawnym zmiana „Studium …” mo że by ć uchwalona, gdy ż obszar ochronny GZWP nr 109 i przedstawione powy żej zasady gospodarowania w jego granicach nie zostały zatwierdzone przez Dyrektora RZGW w Gdańsku.

Tereny i obszary górnicze Według „Prawa geologicznego” (...) obszarem górniczym jest przestrze ń, w granicach której przedsi ębiorca jest uprawniony do wydobywania kopaliny, podziemnego 79 proeko bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów oraz prowadzenia robót górniczych niezb ędnych do wykonywania koncesji. Według regionalnego systemu ewidencji zasobów złó ż „MIDAS” w południowo- zachodniej cz ęś ci obszaru opracowania wyst ępuje zło że kruszywa naturalnego „Tyłowo” (KN 7569). Dla zło ża wydano koncesj ę Decyzj ą SR/ Ś-IV-74125/293/05 z dn. 6 stycznia 2005 r. Koncesja jest wa żna do 2029 r. Dla zło ża „Tyłowo” wyznaczono obszar i teren górniczy. Ponadto w rejonie miejscowo ści Lubocino znajduje si ę otwór poszukiwawczy złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego PGNiG S.A. Zgodnie z informacj ą Geologa Województwa Pomorskiego jest to otwór poszukiwawczy dla którego nie wyznacza si ę terenu ani obszaru górniczego. 14.03.2012 r. RDO Ś w Gda ńsku wydał decyzj ę dla przedsi ęwzi ęcia „Poszukiwanie i rozpoznawanie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w obr ębie obszaru koncesji 4/2009/p Wejherowo”. Zgodnie z decyzj ą: „Miejsca lokalizacji prac wiertniczych wraz z planem zagospodarowania terenu wiertni (w tym zbiorników ziemnych na czyst ą wod ę oraz na płyn zwrotny po szczelinowaniu) nale ży ustali ć w porozumieniu z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Gda ńsku, po wykonaniu inwentaryzacji przyrodniczej wraz z ocen ą skutków usytuowania wiertni w stosunki do elementów przyrodniczych terenu przeznaczonego pod wiertni ę oraz obszaru b ędącego w zasi ęgu jej oddziaływania. Place prac polowych i zapleczy (w tym bazy techniczne i składy materiałów) nale ży lokalizowa ć z uwzgl ędnieniem zasady minimalizacji zaj ęcia terenu i przekształcenia jego powierzchni, a po zako ńczeniu prac przeprowadzi ć jego rekultywacj ę, przy czym teren zaplecza powinien by ć wyznaczony w mo żliwie najwi ększej odległo ści od zabudowa ń mieszkalnych i terenów obj ętych ochron ą, a drogi dojazdowe do obsługi zaplecza wytyczone w oparciu o istniej ącą sie ć szlaków komunikacyjnych”.

Ochrona i kształtowanie zasobów rekreacyjnych Wschodnia cz ęść obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę w obr ębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej, który obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe m.in. ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem. Zgodnie z opracowaniem „ Środowiskowe aspekty poszukiwa ń i produkcji gazu ziemnego łupkowego i ropy naftowej łupkowej” (2011) realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium...” powinna przebiega ć na terenach rolniczych o niskiej rentowno ści, co tym samym oznacz, ze na terenach mało warto ściowych pod wzgl ędem turystycznym.

7.10. Krajobraz Realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium...” zwi ązana z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego b ędzie polegała na lokalizacji zespołu urz ądze ń i zabudowa ń wiertniczych, co spowoduje zmian ę krajobrazu – dotychczasowy rolny krajobraz nabierze 80 proeko lokalnie cech krajobrazu przemysłowego. Zasi ęg ekspozycji krajobrazowej obiektów i instalacji b ędzie zale żny od charakteru konkretnych miejsc ich lokalizacji, zwłaszcza od ekspozycji topograficznej (poło żenie na wzniesieniu, w zagł ębieniu lub na równinie oraz charakteru otoczenia (np. przesłoni ęcie przez lasy lub drzewostany niele śne).

7.11. Zabytki i dobra kultury współczesnej W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuj ą obiekty dziedzictwa materialnego wpisane do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz nie wyst ępuj ą tu dobra kultury współczesnej.

7.12. Dobra materialne Wdro żenie ustale ń zmiany „Studium …” mo że spowodowa ć wzrost zasobno ści gminy Krokowa w dobra materialne, bezpo średnio - przez rozwój infrastruktury technicznej i po średnio – przez wpływy finansowe do bud żetu Gminy i redystrybucj ę środków, np. te ż na rozwój infrastruktury.

7.13. Gospodarka odpadami Odpady powstaj ące na etapie zagospodarowania i eksploatacji złó ż ropy naftowej i gazu, zgodnie z „Planem gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego” (2012), kierowane do Przedsi ębiorstwa Składowania i Przerobu Odpadów Sp. z o.o. „Czysta Bł ękitna Kraina” w miejscowo ści Czarnówko w gminie Nowa Wie ś L ęborska.

7.14. Ludzie

Najbardziej odczuwalne oddziaływania prac poszukiwawczych i eksploatacji ropy naftowej lub gazu łupkowego na warunki życia ludzi zwi ązane b ędą przede wszystkim z emisj ą hałasu i zanieczyszcze ń komunikacyjnych (zob. rozdz. 7.4. i 7.5.). Jak wskazano w rozdz. 7.3. prawdopodobie ństwo wyst ąpienia oddziaływania na zasoby eksploatowanych poziomów wód podziemnych jest małe, ale niewykluczone. Po średnie oddziaływanie na warunki życia ludzi b ędą mie ć zmiany krajobrazu otoczenia jednostek osadniczych, o nasileniu zale żnym od ostatecznych miejsc lokalizacji obiektów i instalacji. Mo żliwe s ą konflikty społeczne, w zwi ązku z brakiem powszechnie akceptowalnej wiedzy na temat oddziaływania eksploatacji gazu metod ą szczelinowania na środowisko, w tym na warunki życia ludzi.

81 proeko 7.15. Klasyfikacja oddziaływa ń projektu zmiany „Studium...” na środowisko Klasyfikacj ę oddziaływa ń ustale ń projektu zmiany „Studium ...” na poszczególne elementy środowiska w ich wzajemnym powi ązaniu, w tym oddziaływania skumulowanego na zdrowie ludzi i na biosfer ę, zgodn ą z art. 51 Ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 Nr 199, poz. 1227 ze zm.) przedstawiono w tabeli 9. 127 proeko

Tabela 9 Klasyfikacja oddziaływa ń na środowisko ustale ń projektu „Studium ...” w zakresie poszukiwania złóż kopalin (gaz łupkowy) Oddziaływania na środowisko Rodzaje oddziaływania Czas oddziaływania Mechanizm oddziaływania Ocena oddziaływania krótko- średnio- długo- bezpo średnie po średnie wtórne chwilowe okresowe stałe pozytywne negatywne neutralne terminowe terminowe terminowe Przekształcenia wierzchniej warstwy litosfery w rejonie placu zwi ązanego z X X X X obsług ą wiertni Likwidacja pokrywy glebowej X X X X Likwidacja ro ślinno ści głównie agrocenoz i ruderalnej X X X X Synantropizacja fauny X X X X X Pobór wód u żywanych w procesie szczelinowania hydraulicznego X X X X Powstawanie ścieków w procesie szczelinowania i ich utylizacja X X X X X Emisja zanieczyszcze ń do atmosfery (transport, urz ądzenia wiertnicze i inne wykorzystywane przy X X X X X szczelinowaniu) Emisja hałasu (transport, urz ądzenia wiertnicze i inne wykorzystywane X X X X X przy szczelinowaniu) Powstanie odpadów wydobywczych X X X X X Oddziaływanie na formy ochrony X X X X* X przyrody w tym na obszary Natura 2000 - - - - - Oddziaływanie na krajobraz X X X X X X Skumulowane oddziaływanie na zdrowie ludzi X X X X X X X * zgodne z obowi ązuj ącymi przepisami. Źródło: opracowanie własne.

83 proeko

7.16. Oddziaływanie skumulowane

Skumulowane oddziaływanie poszukiwa ń gazu łupkowego Wg opracowania „ Środowiskowe aspekty poszukiwa ń i produkcji gazu ziemnego łupkowego i ropy naftowej łupkowej” (2011) opracowanego przez Ministerstwo Środowiska oraz Pa ństwowy Instytut Geologiczny (…) Jedynie skumulowany efekt oddziaływania wielu otworów mo że mie ć istotne znaczenie dla środowiska. Wynika to z braku naturalnej przepuszczalno ści o środka skalnego, powoduj ącego brak mo żliwo ści napływu do otworu węglowodorów czy solanek spoza bezpo średniego zasi ęgu szczelinowania (tj. około strefy o zasi ęgu 100-200 m od szczelinowanego interwału otworu), jak równie ż brak mo żliwo ści rozprowadzania w górotworze zatłaczanych płynów . Szczelinowanie, podobnie jak wiercenie konwencjonalnych otworów wiertnicznych, górnictwo itp. w niewielkim stopniu mog ą modyfikowa ć układ napr ęż eń w litosferze, prowadz ąc do drobnych wstrz ąsów, nieodczuwalnych dla człowieka. Mo żliwo ść ich wyst ępowania ma miejsce tylko w terenach aktywnych sejsmicznie, zatem nie dotyczy to Polski, w tym obszaru zmiany „Studium …”.

7.17. Post ępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko Uwarunkowania prawne ocen oddziaływania na środowisko okre śla Ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.). Zgodnie z ww. ustaw ą przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko w ramach post ępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga realizacji nast ępuj ących planowanych przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko: 1) planowanego przedsi ęwzi ęcia mog ącego zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko; 2) planowanego przedsi ęwzi ęcia mog ącego potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko.

Do kategorii znacz ąco oddziaływuj ących na środowisko, w rozumieniu ww. Ustawy i Rozporz ądzenia Rady Ministrów z 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko (Dz. U. z 2010 Nr 213 poz. 1397) mog ą nale żeć przedsi ęwzi ęcia, których dotycz ą nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego, zapisane w projekcie „Studium ...”, lub inwestycje wymienione w projekcie „Studium…”, których realizacja b ędzie konieczna jako obiektów towarzysz ących planowanym funkcjom: • poszukiwanie lub rozpoznawanie złó ż kopalin: − prowadzone metod ą podziemn ą; − wykonywane metod ą otworów wiertniczych o gł ęboko ści wi ększej ni ż 1000 m. 84 proeko • wydobywanie kopalin ze zło ża metod ą podziemn ą o wydobyciu kopaliny nie mniejszym ni ż 100 000 m 3 na rok; • budowa nowych dróg i ich przebudowa; • budowa linii kolejowej; • budowa systemów kanalizacji sanitarnej i magistralnych linii wodoci ągowych. Są to przedsi ęwzi ęcia, które nale żą lub mog ą nale żeć (w zale żno ści od ich zakresu i parametrów) do kategorii mog ących zawsze lub potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga (dla przedsi ęwzi ęcia mog ącego zawsze znacz ąco oddziaływa ć na środowisko) lub mo że wymaga ć (dla przedsi ęwzi ęcia mog ącego potencjalnie znacz ąco oddziaływa ć na środowisko) uprzedniego wykonania raportu o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko. Procedurę OO Ś przeprowadza si ę ponadto w przypadku, gdy RDO Ś uzna, że zachodzi ewentualno ść negatywnego wpływu przedsi ęwzi ęcia na obszar Natura 2000. 85 proeko 8. INFORMACJE O MO ŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM NA ŚRODOWISKO

Analiza skutków środowiskowych zwi ązanych z realizacj ą celów i kierunków rozwoju przestrzennego sformułowanych w projekcie zmiany „Studium ...” wskazuje, że ze wzgl ędu na ich charakter nie wyst ąpi oddziaływania transgraniczne na środowisko. 86 proeko 9. ROZWI ĄZANIA MAJ ĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJ Ę PRZYRODNICZ Ą NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWA Ń NA ŚRODOWISKO, MOG ĄCYCH BY Ć REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM, W SZCZEGÓLNOŚCI ODDZIAŁYWA Ń NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNO ŚĆ TYCH OBSZARÓW

Projekt wiercenia jest zatwierdzany przez uprawniony organ nadzoru, którym jest Urz ąd Górniczy. Niezale żnie od tego organ koncesyjny, organy nadzoru górniczego oraz organy ochrony środowiska posiadaj ą instrumenty prawne umo żliwiaj ące kontrol ę zakładów górniczych, procesu szczelinowania, monitoring środowiska oraz wpływu inwestycji na gospodark ę wodn ą. Podobnie jak w przypadku wierce ń na konwencjonalnych zło żach, istotna jest dbało ść na placu w otoczeniu wiertni o prawidłowe przechowywanie wszelkich składników u żywanych w procesie technologicznym, a tak że o zgodne z przepisami gromadzenie i usuwanie bie żą cych odpadów. Du że znaczenie ma wyposa żenie w odpowiednie środki i infrastruktur ę, stanowi ącą zabezpieczenie na okoliczno ść awarii (np. zbiorniki przechwytuj ące płyny wyciekaj ące w wyniku awarii). „Wzorcowy” zestaw działa ń maj ących na celu zapobieganie i ograniczenie negatywnych oddziaływa ń na środowisko poszukiwania złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego zawiera decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsi ęwzi ęcia „Poszukiwanie i rozpoznanie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w obr ębie koncesji 4/2009/p Wejherowo” wydana 14.03.2013 r. przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gda ńsku ( zał ącznik 3 ) - zasadne jest ich wdro żenie tak że na etapie eksploatacji złóż.. Zgodnie z literatur ą podmiotu szczególnie istotne s ą: • odpowiednie zagospodarowanie obszaru prowadzenia prac eksploatacyjnych; • zastosowanie barier ochronnych, odpowiednich konstrukcji zbiorników na płyn szczelinuj ący i zwrotny; • stosowanie nowoczesnych technologii niskoemisyjnych; • prowadzenie wła ściwej gospodarki odpadami; • wła ściwa rekultywacja terenu po zako ńczeniu eksploatacji.

Postuluje si ę wył ączenie z lokalizacji instalacji poszukiwawczych i wydobywczych ropy naftowej i gazu ziemnego terenów le śnych.

87 proeko 10. ROZWI ĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWI ĄZA Ń ZAWARTYCH W PROJEKCIE STUDIUM

Przedsi ęwzi ęcie polegaj ące na zagospodarowaniu złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego przewidziane w projekcie zmiany „Studium...”, będzie wymaga ć przeprowadzenia post ępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko (rozdz. 7.17 ). W post ępowaniu tym wymagane jest wskazanie rozwi ąza ń alternatywnych. Na obecnym etapie jest to niemo żliwe, ze wzgl ędu na ogólny charakter ustale ń projektu zmiany „Studium …”.

88 proeko 11. PROPOZYCJE DOTYCZ ĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIE Ń PROJEKTU STUDIUM ORAZ CZ ĘSTOTLIWO ŚCI JEJ PRZEPROWADZANIA

Realizacja przewidzianej w projektu zmiany „Studium...” inwestycji polegaj ącej na zagospodarowaniu złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego wymaga monitoringu w zakresie: • przestrzennego zasi ęgu terenów eksploatacji (okresowe kontrole, co najmniej raz w roku); • wpływu na wody podziemne (ci ągły monitoring); • systemów unieszkodliwiania ścieków (okresowe kontrole, co najmniej dwa razy w roku); • poziomu hałasu (jednorazowo po uruchomieniu eksploatacji i po ka żdej istotnej zmianie lokalizacji i parametrów źródeł hałasu); • poprawno ści gospodarki odpadami (okresowe kontrole, co najmniej dwa razy w roku).

89 proeko 12. WSKAZANIE NAPOTKANYCH W PROGNOZIE TRUDNOŚCI WYNIKAJ ĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY

Przy sporz ądzaniu prognozy oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium...” nie napotkano trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki, natomiast stwierdzono luki we współczesnej wiedzy w zakresie jednoznacznej oceny oddziaływania na środowisko eksploatacji gazu z łupków metod ą szczelinowania – wiele zagadnie ń jest przedmiotem polemicznych analiz i rozwa żań. Ich syntetyczny przegl ąd, napisany w j ęzyku niespecjalistycznym, zawiera artykuł Wesołowskiego (2013) pt. „Jak rozłupa ć łupki bez zagro żeń dla środowiska, czyli dyskusja w toku” (Aura nr 1/13).

90 proeko 13. SPIS LITERATURY, MATERIAŁÓW ARCHIWALNYCH I AKTÓW PRAWNYCH Aktualizacja programu ochrony środowiska dla gminy Krokowa na lata 2012-2015 z uwzgl ędnieniem lat 2016-2019, 2011. Badania środowiskowe zwi ązane z poszukiwaniem i rozpoznawaniem gazu z łupków, M. Wo żnicka, PIG, 2013. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31.12.2010 r, 2011, Ministerstwo Środowiska, Warszawa. Czocha ński J. (red), 2001, Opracowanie ekofizjograficzne do planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, Pomorskie Studia Regionalne, Urz ąd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gda ńsk. Charakterystyka ro ślinno ści rzeczywistej oraz współczesnej potencjalnej ro ślinno ści naturalnej le śnego kompleksu promocyjnego „Lasy oliwsko-dar żlubskie”, Regionalna Dyrekcja Lasów Pa ństwowych w Gda ńsku, 2008. Ekspertyza nt. ekologicznych uwarunkowa ń realizacji projektu pn. >Strefa turystyczna Żarnowiec<, 2007, BPiWP „Proeko” w Gda ńsku. Generalny pomiar ruchu 2010, Transprojekt-Warszawa Sp. z o.o. Gerstmanowa E. 2000 (red.) Nadmorski Park Krajobrazowy, Materiały do Monografii Przyrodniczej Regionu Gda ńskiego, t. 3 Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza gminy Krokowa, Biuro Dokumentacji i Ochrony Przyrody, 1995. Kistowski M., 2000, Katalog indywidualnych form ochrony przyrody województwa pomorskiego, Suplement do tomu V Rocznika Fizycznogeograficznego Uniwersytetu Gda ńskiego, Wyd. DJ Drukarnia, Gda ńsk Kostarczyk A. Przewo źniak M. (red.) 2002, Diagnoza stanu i koncepcja ochrony środowiska przyrodniczo-kulturowego w województwie pomorskim, red. i współautorstwo, Materiały do Monografii Przyrodniczej Regionu Gda ńskiego, t. 8, Gda ńsk. Mapa zasobów obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagaj ących szczególnej ochrony. 1:500.000, 1990, praca zbior. pod red. A.S. Kleczkowskiego, IHiGI AG-H w Krakowie. Modelowa analiza przekształce ń chemizmu płynów technologicznych stosowanych w pozyskiwaniu gazu z łupków metod ą szczelinowania hydraulicznego, PIG, 2012. Natura 2000. Europejska sie ć ekologiczna., 2002, Ministerstwo Środowiska, Warszawa. Ochrona przyrody i krajobrazu w planowaniu przestrzennym gmin - wskazania, 1994, praca zbior. pod red. E. Gackiej-Grzesikiewicz i M. Wilanda, IO Ś, Warszawa. Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla potrzeb studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa, 2013. Opracowanie ekofizjograficzne do planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, praca zbior. pod. red. J. Czocha ńskiego, Pomorskie Studia Regionalne, Gda ńsk. Osmulska-Mróz B., 1995, Lokalne systemy unieszkodliwiania ścieków, IO Ś, Warszawa. Perspektywy wydobycia gazu łupkowego w Polsce, Biuro Analiz Sejmowych, 2011. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, 2009, Gda ńsk Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2018, Uchwała Nr 415/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 r. 91 proeko Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego”, 2008, WBPP w Słupsku Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Regionalnego programu operacyjnego dla woj. pomorskiego na lata 2007-2013”, 2006, WBPP w Słupsku. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Regionalnej strategii rozwoju transportu województwa pomorskiego na lata 2007-2020”, 2008, WBPP w Słupsku. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Strategii rozwoju województwa pomorskiego” 2020, 2005, WBPP w Słupsku. Program gospodarowania odpadami wydobywczymi podczas wykonywania zabiegu hydraulicznego szczelinowania i testu produkcyjnego w otworze wiertniczym Lubocino – 2H”, PGNiG, 2012. Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektyw ą do roku 2020” (2007) - Uchwała nr 528/XXV/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego w Gda ńsku z dnia 21 grudnia 2012 r. Program rozwoju elektroenergetyki z uwzgl ędnieniem źródeł odnawialnych w Województwie Pomorskim do roku 2025, 2010 r. Przewo źniak M., 1995, Studia przyrodniczo-krajobrazowe w ocenach oddziaływania na środowisko, w: Studia krajobrazowe jako podstawa racjonalnej gospodarki przestrzennej, mat. sem., Uniwersytet Wrocławski, Wrocław Przewo źniak M., 1997, Teoria i praktyka w prognozowaniu zmian środowiska przyrodniczego dla potrzeb planowania przestrzennego, w: Materiały szkoleniowe do konferencji nt. “Prognoza skutków wpływu ustale ń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na środowisko przyrodnicze, jako istotne narz ędzie przeciwdziałania powstawaniu zagro żeń ekologicznych”, TUP, Katowice. Przewo źniak M., 2005, Ochrona przyrody w planowaniu przestrzennym. Teoria – prawo – realia. Przegl ąd Przyrodniczy XVI, 1-2, 143-158. Raporty o stanie środowiska w województwie pomorskim w latach 2002 - 2011, WIO Ś, Gda ńsk. Rejestracja i inwentaryzacja naturalnych zagro żeń geologicznych na terenie całego kraju (ze szczególnym uwzgl ędnieniem osuwisk oraz innych zjawisk geodynamicznych)”. Projekt badawczy nr: 415/2002/Wn-12/FG-go-tx/D. AGH Kraków Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 wrze śnia 2002 w sprawie opracowa ń ekofizjograficznych (Dz. U Nr 155, poz. 1298). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 pa ździernika 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymywania tych poziomów, Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 11.02.2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. Nr 32, poz. 284). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9.07.2004 r. w sprawie gatunków dziko wyst ępuj ących grzybów obj ętych ochron ą (Dz. U. Nr 168, poz. 1765). 92 proeko Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 1 pa ździernika 2012 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. Nr 24, poz. 133), zmienione rozporz ądzeniem z dnia 29 marca 2012 r. (Dz. U. Nr 0 poz. 358). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 12.10. 2011 r., w sprawie ochrony gatunkowej zwierz ąt (Dz. U. Nr 237,poz. 1419). Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 05.01.2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej ro ślin (Dz. U. Nr 14, poz. 81); Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 09.09.2012 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków b ędących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a tak że kryteriów wyboru obszarów kwalifikuj ących si ę do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz. U. z 20 wrze śnia 2012, poz. 1041). Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa, 2010. Środowiskowe aspekty poszukiwa ń i produkcji gazu ziemnego łupkowego i ropy naftowej łupkowej, Ministerstwo Środowiska oraz Pa ństwowy Instytut Geologiczny- Pa ństwowy Instytut Badawczy, 2011. Środowiskowe aspekty wydobycia gazu łupkowego, M. Konieczy ńska, M. Wo źnicka, PIG, 2011. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r., Nr 92, poz. 880 z pó źniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2012, poz. 985). Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. „Prawo wodne” (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z pó źniejszymi zmianami). Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska” (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 z pó źniejszymi zmianami). Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. nr 39, poz. 251 ze zmianami). Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i za gospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z pó źniejszymi zmianami). Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (tekst jednolity z 2004 r. Dz. U. Nr 121, poz. 1266 z pó źniejszymi zmianami). Ustawa z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z pó źniejszymi zmianami). Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i le śnych (Dz.U. 2009 nr 115 poz. 967). Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981). WesołowskiA. 2013. Jak rozłupa ć łupki bez zagro żeń dla środowiska, czyli dyskusja w toku. Aura nr 1/13. Wilk T., Jujka M., Krogulec J., Chylarecki P., 2010, Ostoje ptaków o znaczeniu 93 proeko mi ędzynarodowym w Polsce”, wyd. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Warszawa. Wo ś A., 1995, Klimat Polski, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. 94 proeko

14. SPIS DOKUMENTACJI KARTOGRAFICZNEJ

Spis rysunków:

Rys. 1 Poło żenie obszaru projektu zmiany „Studium...” na tle podziału administracyjnego 1:50 000. Rys. 2 Obszar projektu zmiany „Studium...” na tle „Przegl ądowej mapy osuwisk i obszarów predysponowanych do wyst ępowania ruchów masowych” Rys. 3 Poło żenie obszaru projektu zmiany „Studium...” na tle korytarzy ekologicznych w województwie pomorskim Rys. 4. Poło żenie obszaru projektu zmiany „Studium...” na tle stref mo żliwego wyst ępowania gazu łupkowego w Polsce. Rys. 5. Poło żenie obszaru projektu zmiany „Studium...” na tle form ochrony przyrody – otoczenie regionalne (1:75.000) Rys. 6. Obieg wody w procesie szczelinowania hydraulicznego

Zał ącznik kartograficzny 1. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa” (1:25.000). 95 proeko 15. STRESZCZENIE PROGNOZY W J ĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

1. Wprowadzenie Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Krokowa”, opracowanego w 2013 r. Prognoza wykonana została na podstawie Ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), z uwzgl ędnieniem uzgodnie ń zakresu prognozy przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gda ńsku i przez Pa ństwowego Inspektora Sanitarnego w Pucku.

2. Zało żenia projektu „Studium...” Przedmiotem zmiany „Studium …” jest fragment gminy Krokowa obj ęty koncesj ą nr 4/2009/p z dnia 5 lutego 2009 r., wydan ą przez Ministra Środowiska na poszukiwanie i rozpoznanie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w rejonie „Wejherowo”, wraz ze zmianami z 7 pa ździernika 2010 r. i z dnia 21 maja 2012 r. Dla przedsi ęwzi ęcia „Poszukiwanie i rozpoznanie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w obr ębie koncesji 4/2009/p Wejherowo” 14.03.2013 r. wydana została przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gda ńsku decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsi ęwzi ęcia ( zał ącznik 3 ). Zmiana „Studium …” wi ąż e si ę z konieczno ści ą stworzenia podstaw formalnych i prawnych umo żliwiaj ących realizacj ę inwestycji zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego. Zmiana „Studium …” wprowadza do polityki przestrzennej gminy Krokowa kierunek uwzgl ędniaj ący wydobywanie ww. kopalin ze złó ż, gdy takie zło ża w toku poszukiwa ń i rozpoznania zostan ą udokumentowane. Poszukiwanie i rozpoznawanie złó ż kopalin, jak równie ż wydobywania ww. kopalin ze złó ż, dotyczy ogólnie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego, w tym równie ż gazu ze złó ż łupkowych.

3. Środowisko przyrodnicze obszaru zmiany :”Studium …” Wg regionalizacji fizycznogeograficznej obszar projektu zmiany „Studium...” poło żony jest w obr ębie Pobrze ża Kaszubskiego. Najbardziej specyficzn ą cech ą regionu jest wyst ępowanie k ęp wysoczyznowych i oddzielaj ących je, gł ęboko z reguły wci ętych pradolin oraz rynien subglacjalnych. W obr ębie obszaru zmiany „Studium …” wyst ępuj ą nast ępuj ące mikroregiony Pobrze ża Kaszubskiego: • Rynna Jez. Żarnowieckiego, obejmuje zachodni ą cz ęść obszaru; • Kępa Żarnowiecka, stanowi centraln ą cz ęść obszaru; 96 proeko • Rynna Jeziora Dobrego, we wschodniej cz ęś ci obszaru; • Kępa Pucka, obejmuje południow ą i północno-wschodni ą cz ęść obszaru. Wyst ępuj ą tu trzy podstawowe typy środowiska przyrodniczego: • typ środowiska przyrodniczego wierzchowin k ęp morenowych; • typ środowiska przyrodniczego stref kraw ędziowych wysoczyzn morenowych; • typ środowiska przyrodniczego rynien jeziornych. Przewa żaj ąca cz ęść obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę w zlewni rzeki Pia śnicy, która wyznacza zachodnią granic ę projektu zmiany „Studium...”. Północny fragment obszaru znajduje si ę w zlewni Czarnej Wody (zlewnia Czarnej Wody do Strugi), natomiast północno-zachodni fragment nale ży do bezpo średniej zlewni Jez. Żarnowieckiego. Znaczn ą cz ęść obszaru zmiany „Studium …” zajmuj ą zbiorowiska le śne, pełni ące istotne funkcje fizjotaktyczne (hydrologiczna, glebotwórcza, klimatotwórcza i higieniczna), ekologiczne i krajobrazowe. W północnej i centralnej cz ęś ci obszaru rozległe powierzchnie zajmuj ą użytki rolne, głównie grunty orne.

Zasoby u żytkowe środowiska przyrodniczego obszaru zmiany „Studium …” reprezentowane s ą przez: • kompleksy rolniczej przydatno ści gleb o umiarkowanych walorach agroekologicznych; • lasy z du żym udziałem drzewostanów bukowych administrowane przez Nadle śnictwo Wejherowo (cz ęść lasów w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” uznana została za ochronne: glebochronne, wodochronne i lasy poło żone w odległo ści do 10 km od granic administracyjnych miast licz ących ponad 50 tys. mieszka ńców); • poło żenie południowo-zachodniej cz ęś ci obszaru projektu zmiany „Studium...” w obr ębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) nr 109; • wschodnia cz ęść obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę w obr ębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej, który obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe m.in. ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem; • zasoby surowców mineralnych: w południowo-zachodniej cz ęś ci obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuje zło że kruszywa naturalnego „Tyłowo” a w rejonie miejscowo ści Lubocino znajduje si ę otwór poszukiwawczy złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego.

97 proeko 4. Walory kulturowe W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuj ą obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych woj. pomorskiego, nie s ą te ż wskazane żadne obiekty do obj ęcia ochron ą z uwagi na warto ści kulturowe.

5. Analiza istniej ących problemów ochrony środowiska istotnych z punktu widzenia realizacji projektu studium, w szczególno ści na obszarach form ochrony przyrody Źródła i skutki przekształce ń środowiska W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuje znaczne zró żnicowanie struktury środowiska przyrodniczego, stymuluj ącego ró żne formy u żytkowania terenu. W obr ębie obszaru przewa ża u żytkowanie le śne i rolnicze. Dostosowane s ą one do warunków naturalnych: u żytkowanie rolnicze dominuje na wierzchowinach wysoczyzn morenowych, w okolicach miejscowo ści Lubocino i Tyłowo, a u żytkowanie le śne przewa ża w strefie kraw ędziowej i w strefach zboczowych wysoczyzn. Warunki aerosanitarne Potencjalne źródła emisji zanieczyszcze ń do atmosfery w rejonie obszaru projektu zmiany „Studium...” to: • indywidualne źródła ciepła zabudowy mieszkaniowej miejscowo ści Lubocino i Tyłowo oraz osady D ąbrowa i Czechy; • procesy technologiczne w zakładach przemysłowych Podstrefy PSSE 24 „Żarnowiec”; • emisja zanieczyszcze ń komunikacyjnych z drogi wojewódzkiej nr 218 Krokowa - Gda ńsk- Osowa, która przebiega przez wschodni ą, zalesion ą cz ęść obszaru oraz z pozostałych dróg o charakterze lokalnym; • emisja niezorganizowana pyłu z terenów pozbawionych ro ślinno ści i z terenów o utwardzonej nawierzchni, głównie komunikacyjnych i wyrobisk.

W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuj ą punkty pomiarowe zanieczyszczenia powietrza. Najbli ższy punkt pomiarowy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gda ńsku znajduje si ę w Krokowej. Warunki akustyczne Na obszarze projektu zmiany „Studium...” źródłem hałasu jest przede wszystkim komunikacja samochodowa na drodze wojewódzkiej nr 218 Krokowa - Gda ńsk-Osowa, która przebiega przez wschodni ą, zalesion ą cz ęść obszaru oraz z pozostałych dróg o charakterze lokalnym. Ponadto w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” źródłem uci ąż liwo ści akustycznej są obiekty i urz ądzenia technologiczne Podstrefy PSSE „ Żarnowiec”, w północno-zachodniej cz ęś ci obszaru W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nie wykonywano pomiarów dokumentuj ących poziom nat ęż enia hałasu.

24 Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna 98 proeko Promieniowanie elektromagnetyczne W południowo-zachodniej cz ęś ci obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje się stacja transformatorowa 400/110 kV GPZ Żarnowiec. W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę stacja przeka źnikowa telefonii komórkowej w miejscowo ści Lubocino. Stan zanieczyszczenia wody i przekształcenia jej obiegu Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIO Ś) w Gda ńsku w 2011 r. badał stan zanieczyszczania wód rzeki Pia śnica w punkcie kontrolnym w Czymanowie, przy uj ściu rzeki do Jeziora Żarnowieckiego. Według danych opublikowanych w „Raporcie o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2011 roku” (2012) stan wód Pia śnicy oceniono nast ępuj ąco: stan biologiczny – II (dobry), stan fizykochemiczny – I (bardzo dobry), stan/potencjał ekologiczny – II (dobry). Stan wód rzeki Czarna Woda był badany ostatnio w 2004 r. 25 w rejonie uj ścia do morza - jako ść wód Czarnej Wody była niezadowalaj ąca - IV klasa zarówno pod wzgl ędem sanitarnym jak i ogólnym. W zwi ązku z pracami wiertniczymi w otworze Lubocino w 2011 r. przeprowadzono badania monitoringowe wód podziemnych. S ą to wody dobrej i zadowalaj ącej jako ści. Miejscowo ści Lubocino i Tyłowo, znajduj ące si ę w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” są obsługiwane przez oczyszczalni ę ścieków „ Żarnowiec” (ok. 7 km w kierunku północno-zachodnim od obszaru).

Przekształcenia litosfery Do podstawowych przekształce ń litosfery w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nale żą : • zniszczenia geomechaniczne spowodowane lokalizacj ą du żych obiektów kubaturowych; • wyrobisko kruszywa naturalnego w rejonie Tyłowa; • odwiert geologiczny otworu Lubocino - punktowy charakter przekształce ń w centralnej cz ęś ci obszaru; • geomechaniczne zniszczenia powierzchni terenu typowe dla terenów zainwestowania osadniczego.

Gospodarka odpadami Zgodnie z „Planem gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego” (2012) gmina Krokowa znajduje si ę w regionie Północnym, sk ąd odpady s ą kierowane do Przedsi ębiorstwa Składowania i Przerobu Odpadów Sp. z o.o. „Czysta Bł ękitna Kraina” w miejscowo ści Czarnówko w gminie Nowa Wie ś L ęborska.

25 Brak nowszych danych 99 proeko Problemy ochrony przyrody W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuj ą nast ępuj ące obszarowe formy ochrony przyrody, przewidziane w ustawie o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009, Nr 151, poz. 1220 ze zm.): • Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej; • dwa użytki ekologiczne („Świeci ńska Topiel” i „Ksi ęż a Ł ąka”). W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...”, tak jak w całej Polsce, obowi ązuje ponadto ochrona gatunkowa ro ślin, zwierz ąt i grzybów. W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuje tak że 6 projektowanych pomników przyrody. W regionalnym otoczeniu obszaru projektu zmiany „Studium...”, wyst ępuje wiele form ochrony przyrody, jak: • rezerwaty przyrody – najbli ższy to " Źródliska Czarnej Wody", w minimalnej odległo ści ok. 1,3 km w kierunku północnym od obszaru; • Nadmorski Park Krajobrazowy - w minimalnej odległo ści ok. 8,6 km w kierunku północnym od obszaru (wokół Parku została utworzona otulina – minimalna odległo ść od granicy obszaru wynosi ok. 5 km); • obszary chronionego krajobrazu: - „Nadmorski OChK” - w minimalnej odległo ści ok. 5 km w kierunku północnym; - „OChK Pradoliny Redy-Łeby” - w minimalnej odległo ści ok. 2,6 km w kierunku południowym; • obszary Natura 2000: - obszary specjalnej ochrony ptaków: „Puszcza Dar żlubska” w minimalnej odległo ści ok. 2 km w kierunku południowo-wschodnim od obszaru i „Bielawskie Błota” w minimalnej odległo ści ok. 6,7 km w kierunku północno-wschodnim; - obszary maj ące znaczenie dla Wspólnoty: najbli ższe to: „Opali ńskie Buczyny” w minimalnej odległo ści ok. 500 m w kierunku południowo-zachodnim i „Trzy Młyny” w minimalnej odległo ści ok. 600 m w kierunku północnym.

6. Analiza celów ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu mi ędzynarodowym, wspólnotowym, krajowym i regionalnym istotnych z punktu widzenia projektu studium Poziom mi ędzynarodowy i krajowy Aktualnie instrumentem polityczno-strategicznym Unii Europejskiej jest strategia „Europa 2020”, a polityka w dziedzinie środowiska ma by ć koordynowana w ramach inicjatywy przewodniej tej strategii „Europa efektywnie korzystaj ąca z zasobów”. Inicjatywa na rzecz Europy efektywnie korzystaj ącej z zasobów tworzy długookresowe ramy działania w wielu obszarach polityki, takich jak walka ze zmianami klimatu, energia, transport, przemysł, surowce, rolnictwo, rybołówstwo, ochrona ró żnorodno ści biologicznej oraz rozwój regionalny. Ma ona zwi ększy ć pewno ść prowadzenia inwestycji i działalno ści innowacyjnej 100 proeko oraz zapewni ć uwzgl ędnienie kwestii efektywnego korzystania z zasobów we wszystkich dziedzinach polityki w sposób zrównowa żony. Ww. cele zostały uwzgl ędnione w projekcie zmiany „Studium ...” w szczególno ści w zakresie zwi ększenia udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych i poszukiwania złó ż niekonwencjonalnych (gazu łupkowego). Ponadto wa żne cele ekologiczne zapisane zostały w wielu ratyfikowanych przez Rzeczpospolit ą Polsk ą konwencjach mi ędzynarodowych, jak Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk, Berno (1979), Konwencja Ramsarska o obszarach wodno-błotnych, maj ących znaczenie mi ędzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego (1975), ze zmianami wprowadzonymi w Pary żu (1982) i Reginie (1987), Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Rio de Janeiro (1992), Konwencja o ró żnorodno ści biologicznej z Rio de Janeiro (1992), Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z Kioto, wraz z Protokołem (1997) oraz w wielu dokumentach Unii Europejskiej. Przyj ęta w 1997 r. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej zapewnia ochron ę środowiska człowieka, kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa żonego rozwoju. Zasad ę t ę uwzgl ędnia „II Polityka ekologiczna pa ństwa” oraz dostosowane do niej strategie i programy środowiskowe, w tym przede wszystkim: „Polityka ekologiczna pa ństwa w latach 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016”, „Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego użytkowania ró żnorodno ści biologicznej” (2003), „Strategia gospodarki wodnej”. W zakresie zagospodarowania i ładu przestrzennego najwa żniejszym dokumentem strategicznym Polski jest aktualnie Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju do roku 2030. Projekt zmiany „Studium...” opracowany jest w „duchu” tych dokumentów a ich wytyczne uwzgl ędnia poprzez opracowania regionalne. Poziom regionalny Z punktu widzenia projektu zmiany „Studium ...” szczególnie istotne s ą cele ochrony środowiska zapisane w dokumentach regionalnych (spójne z celami ochrony środowiska dokumentów wy ższego rz ędu). S ą to przede wszystkim: • „Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2013-2016 z perspektyw ą do roku 2020” (2012); • „Plan gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2018” (2012). Cele okre ślone w projekcie zmiany „Studium...” s ą zgodne z zapisami ww. „Programu …” i „Planu …”.

7. Analiza i ocena przewidywanych, znacz ących oddziaływa ń ustale ń projektu studium na środowisko Celem projektu zmiany „Studium...” jest stworzenie podstaw formalnych i prawnych umo żliwiaj ących inwestorowi realizacj ę inwestycji zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż 101 proeko ropy naftowej i gazu ziemnego. Projekt zmiany „Studium...” zawiera bardzo ogólne informacje dotycz ące charakteru przedsi ęwzi ęcia. Przypowierzchniowa warstwa litosfery W zakresie poszukiwania złó ż przewidywane jest wyst ąpienie przekształce ń w zakresie: • oddziaływania na powierzchni ę terenu (likwidacja pokrywy glebowej i przekształcenia w przypowierzchniowych strukturach geologicznych); • oddziaływanie na gł ębokie struktury geologiczne (przewiercenie utworów geologicznych i poziomów wodono śnych na du żą gł ęboko ść - w polskich warunkach gł ęboko ść ewentualnego zło ża to około 3,0 – 4,5 km).. Na etapie eksploatacji istnieje mo żliwo ść zanieczyszczenia podło ża, w tym gleb przez awaryjne wycieki płynów technologicznych, paliw oraz olejów i smarów. Wody powierzchniowe i podziemne Zagro żenia zwi ązane z procesem wiercenia zarówno dla wód powierzchniowych jak i podziemnych wynikaj ą z mo żliwo ści ich zanieczyszczenia lub ska żenia. W celu ograniczenia oddziaływania na wody powierzchniowe nale ży lokalizowa ć wiertnie w odpowiedniej odległo ści od cieków powierzchniowych i uj ęć wód podziemnych. Oddziaływania na wody podziemne na etapie prac poszukiwawczych gazu łupkowego dotycz ą przede wszystkim: • przewiercania poziomów wodono śnych i potencjalnych zagro żeń dla jako ści wód pitnych - w Polsce dotychczas wykonano ponad 7000 gł ębokich (gł ębszych ni ż 1000 m) otworów wiertniczych, pomimo to nie istniej ą dotychczas żadne przypadki, w których podejrzewano by mo żliwo ść wpływu wiercenia na jako ść wód pitnych; • du żego zapotrzebowania na wod ę (płyn) do szczelinowania i konieczno ści ujmowania wód do tego celu. Wymagana jest utylizacja wód powracaj ących na powierzchni ę po szczelinowaniu - siły spr ęż yste górotworu powoduj ą wyparcie poprzez otwór wiertniczy na powierzchni ę cz ęś ci zatłoczonych płynów; ilo ść płynów wracaj ących na powierzchnie zale ży od lokalnych warunków geologicznych i średnio wynosi ona około 20 % zatłoczonego płynu; skład płynu zmienia si ę zale żnie od lokalnych warunków geologicznych. Na etapie eksploatacji, w przypadku wydobycia złó ż gazu łupkowego metod ą szczelinowania najistotniejszym problemem jest kwestia poboru wód oraz zagro żeń powodowanych przez zanieczyszczone wody pochodz ące z odwiertów. Dla otworu Lubocino przeprowadzono „Modelow ą analiz ę przekształce ń chemizmu płynów technologicznych stosowanych w pozyskiwaniu gazu z łupków metod ą szczelinowania hydraulicznego” (PIG, 2012). Analiza chemiczna płynu zwrotnego wykazała, że w procesie szczelinowania nast ąpiły znaczne przekształcenia chemizmu, zarówno na drodze współoddziaływania środowiska skalnego i wprowadzonego płynu, jak i mo żliwego mieszania si ę tego płynu z solankami towarzysz ącymi udost ępnianym zło żom. Symulacja mieszania si ę płynu szczelinuj ącego oraz 102 proeko zwrotnego z naturalnymi wodami podziemnymi posłu żyła do wst ępnej oceny stopnia potencjalnego zanieczyszczenia głównego źródła zaopatrzenia w wod ę do picia w rejonie otworu Lubocino. Autorzy ww. „Oceny...” (PIG, 2012) twierdz ą, że przy prawidłowo wykonanym i zabezpieczonym odwiercie z du żym prawdopodobie ństwem mo żna uzna ć, że swobodny przepływ i mieszanie si ę płynów technologicznych z wodami u żytkowymi s ą niemo żliwe. W literaturze przedmiotu wskazuje si ę na (Wesołowski 2013): • mo żliwo ść przenikania płynów oraz gazów ze szczelinowania do wy żej poło żonych warstw wodono śnych wzdłu ż sp ęka ń i szczelin lub wzdłu ż naturalnych sp ęka ń geologicznych; • mo żliwo ść przenikania wzdłu ż rur wiertniczych i uszczelnie ń przy zmianie średnicy rur. Pozostałe zagro żenia dla wód podziemnych, tj. mo żliwo ść zanieczyszczenia wód pitnych metanem czy płynem szczelinuj ącym oraz mo żliwo ść wydostania si ę gazu ziemnego ze złoża do płytkich stref górotworu w przypadku awarii s ą mało prawdopodobne z uwagi na uwarunkowania budowy geologicznej Polski. Sytuacje awaryjne W trakcie eksploatacji gazu ziemnego i ropy naftowej mo żliwe s ą rozlewy powierzchniowe, powoduj ące zanieczyszczenie środowiska, zwłaszcza wodnego i gruntowo- wodnego - mog ą si ę one pojawia ć w nast ępuj ących sytuacjach awaryjnych (Wesołowski 2013): • nieszczelno ść rur wiertniczych b ądź samej głowicy, czasami prowadz ące do wybuchów; • wadliwego sprz ętu wiertniczego; • niewła ściwego stosowania chemikaliów; • niewła ściwego magazynowania środków chemicznych, paliw, dodatków na terenie wiercenia; • wycieków ze środków transportu; • nieszczelno ści zbiorników magazynuj ących środki chemiczne. Docelowo realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium …” w zakresie gospodarki ściekowej, dotycz ąca odprowadzania wst ępnie oczyszczonych wód pozabiegowych (zwrotnych) i zło żowych do gminnego systemu odprowadzania ścieków nie spowoduje pogorszenia stanu wód powierzchniowych i podziemnych w zlewniach i realizacji celów środowiskowych okre ślonych w „Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły” (2011). Pogorszenie takie mo że wyst ąpi ć w potencjalnych sytuacjach awaryjnych (zob. powy żej). Powietrze atmosferyczne i klimat Oddziaływanie na stan aerosanitarny na etapie prac poszukiwawczych złó ż dotycz ą przede wszystkim: • emisji gazów i pyłów z urz ądze ń wiertniczych; • emisji gazów i pyłów z transportu kołowego; 103 proeko • emisji migruj ącego gazu w strefie przyotworowej. Na etapie eksploatacji gazu metod ą szczelinowania, zagro żenie zanieczyszczenia atmosfery mog ą powodowa ć (Wesołowski 2013): • nieszczelno ści rur wiertniczych i głowicy; • nieszczelno ści przewodów rurowych w instalacjach spr ęż ania wydobywanego gazu na miejscu; • wadliwych kompresorów spr ęż aj ących gaz ziemny; • spalin z urz ądze ń , pojazdów itp.; • pyłu z niezabezpieczonej powierzchni terenu operacyjnego. Oddziaływanie na stan aerosanitarny w otoczeniu wiertni w zakresie emisji spalin z generatorów zasilaj ących urz ądzenie wiertnicze oraz pomp do szczelinowania jest znikome. Odczuwalny mo że by ć przede wszystkim wzmo żony ruch pojazdów i zwi ązana z nim emisja zanieczyszcze ń komunikacyjnych, głównie na etapie zaopatrywania procesu szczelinowania (przewóz pomp, ewentualnie tak że wody, piasku i innych komponentów płynu do szczelinowania). Realizacja zaproponowanego w projekcie zmiany „Studium…” przekształcenia systemu transportowego, mo że spowodowa ć popraw ę warunków aerosanitarnych. Szanse na ograniczenie emisji zanieczyszcze ń motoryzacyjnych do atmosfery daj ą odpowiednie kształtowanie parametrów technicznych modernizowanych dróg (odpowiednia geometria, typ nawierzchni, wzrost płynno ści ruchu pojazdów) i post ęp technologiczny w produkcji samochodów, skutkuj ący spadkiem emisji jednostkowej. Hałas W zakresie poszukiwania złó ż główne źródła hałasu b ędą stanowiły: • urz ądzenia wiertnicze; • generatory główne; • pompy płuczkowe; • sita wibracyjne. Na etapie eksploatacji złó ż hałas generuje sprz ęt wydobywczy i transport samochodowy. Dopuszczone w projekcie „Studium …” drogi oraz obiekty i instalacje powinny spełnia ć wymogi okre ślone w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826 ze zm, Dz. U. z dnia 08.10.2012, poz. 1109). Promieniowanie elektromagnetyczne Projekt zmiany „Studium...”, zwi ązany z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego, nie b ędzie źródłem promieniowania elektromagnetycznego. Ro ślinno ść , zwierz ęta i ró żnorodno ść biologiczna W obr ębie projektu zmiany „Studium...”, w rejonie miejscowo ści Lubocino znajduje si ę otwór poszukiwawczy złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego. W zwi ązku z pracami 104 proeko poszukiwawczymi nast ąpiło ju ż przekształcenie w zakresie oddziaływania na powierzchni ę terenu, polegaj ące na likwidacji pokrywy glebowej w obr ębie gruntów ornych i ro ślinno ści agrocenoz. Oddziaływanie ewentualnych dalszych prac poszukiwawczych i eksploatacyjnych w innych miejscach b ędzie analogiczne, pod warunkiem lokalizacji w obr ębie gruntów rolnych. Postuluje si ę wył ączenie z lokalizacji instalacji poszukiwawczych i wydobywczych terenów le śnych. W rejonach prac zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego na etapie prac eksploatacyjnych fauna wyemigruje prawdopodobnie okresowo na s ąsiednie tereny. Najwi ększe zmiany wyst ąpi ą w faunie glebowej (edafon), która w du żym stopniu utraci swoje siedliska. Realizacja ustaleń projektu zmiany „Studium...”, polegaj ąca na pracach zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego, spowoduje lokalne zmniejszenie bioró żnorodno ści, natomiast prawdopodobnie nie b ędzie miała istotnego, negatywnego wpływu w skali subregionalnej i regionalnej oraz nie spowoduje przerwania poł ącze ń ekologicznych - bardzo ogólny opis planowanych funkcji oraz brak ich lokalizacji nie pozwala na bardziej szczegółow ą analiz ę zagro żeń.

Formy ochrony przyrody, w tym obszary Natura 2000 Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej – zasady gospodarowania w zasi ęgu Obszaru okre śla Uchwała Nr 1161/XLVII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 kwietnia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Pom. Nr 80, poz. 1455) Ustalenia projektu zmiany „Studium …” nie naruszaj ą formalnie przepisów obowi ązuj ących w zasi ęgu Obszaru Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej, gdy ż poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie złó ż węglowodorów (ropa i gaz) s ą inwestycj ą celu publicznego, które w ww. uchwale wył ączono z przestrzegania wprowadzonych. Zakazów. Użytki ekologiczne: „Świeci ńska Topiel” i „Ksi ęż a Ł ąka” powinny zosta ć wykluczone z realizacji inwestycji zwi ązanych z zagospodarowaniem złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w obszarze koncesji „Wejherowo” (RGPN/7666/59/2008). Ochrona gatunkowa ro ślin, zwierz ąt i grzybów - realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium...” powinna przebiega ć na terenach rolniczych, dla których z du żym prawdopodobie ństwem przyj ąć , że lista potencjalnych gatunków chronionych ro ślin i grzybów, a tak że zwierz ąt, jest skromna i realizacja ustale ń projektu „Studium...” nie spowoduje negatywnego oddziaływania na nie. Ewentualna likwidacja stanowisk, siedlisk i ostoi gatunków chronionych b ędzie wymagała zastosowania procedur przewidzianych ustawą o ochronie przyrody. Realizacja zapisów projektu zmiany „Studium …” nie spowoduje zagro żenia dewaloryzacji przyrody form jej ochrony w regionalnym otoczeniu. W szczególno ści, w zakresie oddziaływania ustale ń projektu „Studium …” na obszary Natura 2000 nie prognozuje si ę: 105 proeko • pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków ro ślin i zwierz ąt chronionych w sieci obszarów Natura 2000; • dezintegracji obszarów Natura 2000; • osłabienia spójno ść sieci obszarów Natura 2000. Zasoby naturalne W obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” wyst ępuj ą m. in. gleby III klasy bonitacyjnej. Na obecnym etapie nie wiadomo, gdzie b ędą zlokalizowane instalacje eksploatacji ropy i gazu. Zgodnie z opracowaniem „ Środowiskowe aspekty poszukiwa ń i produkcji gazu ziemnego łupkowego i ropy naftowej łupkowej” (2011) realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium...” powinna przebiega ć na terenach rolniczych o niskiej rentowno ści. Lasy obszaru projektu zmiany „Studium...” nale żą do Nadle śnictwa Wejherowo w Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Gda ńsku. Cz ęść lasów uznana została za ochronne.Postuluje si ę wył ączenie z lokalizacji instalacji poszukiwawczych i wydobywczych terenów le śnych. Potencjalne zagro żenia wdro żenia ustale ń zmiany „Studium …” dla wód podziemnych przedstawiono powy żej – dotycz ą one tak że wód podziemnych GZWP 109. Pod wzgl ędem formalno-prawnym zmiana „Studium …” mo że by ć uchwalona, gdy ż obszar ochronny GZWP nr 109 i zasady gospodarowania w jego granicach nie zostały zatwierdzone przez Dyrektora RZGW w Gda ńsku.

Tereny i obszary górnicze : południowo-zachodniej cz ęś ci obszaru zmiany „Studium …” wyst ępuje zło że kruszywa naturalnego „Tyłowo” (KN 7569). Dla zło ża „Tyłowo” wyznaczono obszar i teren górniczy. Ponadto w rejonie miejscowo ści Lubocino znajduje si ę otwór poszukiwawczy złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego PGNiG S.A. Zgodnie z informacj ą Geologa Województwa Pomorskiego jest to otwór poszukiwawczy dla którego nie wyznacza si ę terenu ani obszaru górniczego.

Ochrona i kształtowanie zasobów rekreacyjnych - wschodnia cz ęść obszaru projektu zmiany „Studium...” znajduje si ę w obr ębie Obszaru Chronionego Krajobrazu Puszczy Dar żlubskiej, który obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe m.in. ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem. Zgodnie z opracowaniem „ Środowiskowe aspekty poszukiwa ń i produkcji gazu ziemnego łupkowego i ropy naftowej łupkowej” (2011) realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium...” powinna przebiega ć na terenach rolniczych o niskiej rentowno ści, co tym samym oznacz, ze na terenach mało wartościowych pod wzgl ędem turystycznym.

Krajobraz Realizacja ustale ń projektu zmiany „Studium...” zwi ązana z zagospodarowaniem złó ż 106 proeko ropy naftowej i gazu ziemnego b ędzie polegała na lokalizacji zespołu urz ądze ń i zabudowa ń wiertniczych, co spowoduje zmian ę krajobrazu – dotychczasowy rolny krajobraz nabierze lokalnie cech krajobrazu przemysłowego. Zasi ęg ekspozycji krajobrazowej obiektów i instalacji b ędzie zale żny od charakteru konkretnych miejsc ich lokalizacji, zwłaszcza od ekspozycji topograficznej (poło żenie na wzniesieniu, w zagł ębieniu lub na równinie oraz charakteru otoczenia (np. przesłoni ęcie przez lasy lub drzewostany niele śne). Zabytki i dobra kultury współczesnej - w obr ębie obszaru projektu zmiany „Studium...” nie wyst ępuj ą obiekty dziedzictwa materialnego wpisane do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz nie wyst ępuj ą tu dobra kultury współczesnej. Dobra materialne Wdro żenie ustale ń zmiany „Studium …” mo że spowodowa ć wzrost zasobno ści gminy Krokowa w dobra materialne, bezpo średnio - przez rozwój infrastruktury technicznej i po średnio – przez wpływy finansowe do bud żetu Gminy i redystrybucj ę środków, np. te ż na rozwój infrastruktury. Gospodarka odpadami Odpady powstaj ące na etapie zagospodarowania i eksploatacji złó ż ropy naftowej i gazu, zgodnie z „Planem gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego” (2012) powinny by ć kierowane do Przedsi ębiorstwa Składowania i Przerobu Odpadów Sp. z o.o. „Czysta Bł ękitna Kraina” w miejscowo ści Czarnówko w gminie Nowa Wie ś L ęborska. Ludzie Najbardziej odczuwalne oddziaływania prac poszukiwawczych i eksploatacji ropy naftowej lub gazu łupkowego na warunki życia ludzi zwi ązane b ędą przede wszystkim z emisj ą hałasu i zanieczyszcze ń komunikacyjnych. Prawdopodobie ństwo wyst ąpienia oddziaływania na zasoby eksploatowanych poziomów wód podziemnych jest małe, ale niewykluczone. Po średnie oddziaływanie na warunki życia ludzi b ędą mie ć zmiany krajobrazu otoczenia jednostek osadniczych, o nasileniu zale żnym od ostatecznych miejsc lokalizacji obiektów i instalacji. Mo żliwe s ą konflikty społeczne, w zwi ązku z brakiem powszechnie akceptowalnej wiedzy na temat oddziaływania eksploatacji gazu metod ą szczelinowania na środowisko, w tym na warunki życia ludzi.

8. Informacje o mo żliwym transgranicznym oddziaływaniu ustale ń projektu studium na środowisko Analiza skutków środowiskowych zwi ązanych z realizacj ą celów i kierunków rozwoju przestrzennego sformułowanych w projekcie zmiany „Studium ...” wskazuje, że ze wzgl ędu na ich charakter nie wyst ąpi oddziaływania transgraniczne na środowisko. 107 proeko 9. Rozwi ązania maj ące na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensacj ę przyrodnicz ą negatywnych oddziaływa ń na środowisko, mog ących by ć rezultatem realizacji projektu studium, w szczególno ści oddziaływa ń na cele i przedmiot ochrony obszarów natura 2000 oraz integralno ść tych obszarów „Wzorcowy” zestaw działa ń maj ących na celu zapobieganie i ograniczenie negatywnych oddziaływa ń na środowisko poszukiwania złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego zawiera decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach przedsi ęwzi ęcia „Poszukiwanie i rozpoznanie złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego w obr ębie koncesji 4/2009/p Wejherowo” wydana 14.03.2013 r. przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gda ńsku (zał ącznik 3 do „Prognozy …”) - zasadne jest ich wdro żenie tak że na etapie eksploatacji złó ż.. Zgodnie z literatur ą podmiotu szczególnie istotne s ą: • odpowiednie zagospodarowanie obszaru prowadzenia prac eksploatacyjnych; • zastosowanie barier ochronnych, odpowiednich konstrukcji zbiorników na płyn szczelinuj ący i zwrotny; • stosowanie nowoczesnych technologii niskoemisyjnych; • prowadzenie wła ściwej gospodarki odpadami; • wła ściwa rekultywacja terenu po zako ńczeniu eksploatacji.

Postuluje si ę wył ączenie z lokalizacji instalacji poszukiwawczych i wydobywczych ropy naftowej i gazu ziemnego terenów le śnych.

10. Rozwi ązania alternatywne do rozwi ąza ń zawartych w projekcie studium Przedsi ęwzi ęcie polegaj ące na zagospodarowaniu złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego przewidziane w projekcie zmiany „Studium...”, będzie wymaga ć przeprowadzenia post ępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. W post ępowaniu tym wymagane jest wskazanie rozwi ąza ń alternatywnych. Na obecnym etapie jest to niemo żliwe, ze wzgl ędu na ogólny charakter ustale ń projektu zmiany „Studium …”.

11. Propozycje dotycz ące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowie ń projektu studium oraz cz ęstotliwo ści jej przeprowadzania Realizacja przewidzianej w projektu zmiany „Studium...” inwestycji polegaj ącej na zagospodarowaniu złó ż ropy naftowej i gazu ziemnego wymaga monitoringu w zakresie: • przestrzennego zasi ęgu terenów eksploatacji (okresowe kontrole, co najmniej raz w roku); • wpływu na wody podziemne (ci ągły monitoring); • systemów unieszkodliwiania ścieków (okresowe kontrole, co najmniej dwa razy w roku); • poziomu hałasu (jednorazowo po uruchomieniu eksploatacji i po ka żdej istotnej zmianie lokalizacji i parametrów źródeł hałasu); • poprawno ści gospodarki odpadami (okresowe kontrole, co najmniej dwa razy w roku).

108 proeko 12. Wskazanie napotkanych w prognozie trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy Przy sporz ądzaniu prognozy oddziaływania na środowisko projektu zmiany „Studium...” nie napotkano trudno ści wynikaj ących z niedostatków techniki, natomiast stwierdzono luki we współczesnej wiedzy w zakresie jednoznacznej oceny oddziaływania na środowisko eksploatacji gazu z łupków metod ą szczelinowania – wiele zagadnie ń jest przedmiotem polemicznych analiz i rozwa żań. Ich syntetyczny przegl ąd, napisany w j ęzyku niespecjalistycznym, zawiera artykuł Wesołowskiego (2013) pt. „Jak rozłupa ć łupki bez zagro żeń dla środowiska, czyli dyskusja w toku” (Aura nr 1/13).