Jaarverslag 2010
Colofon:
Nederlandse Vrouwen Raad
Benoordenhoutseweg 23
2596 BA Den Haag
T: 070 3469304
F: 070 3459346
E: [email protected] www.nederlandsevrouwenraad.nl
Foto omslag: Aanbieding manifest Vrouwenpodium Gerdi Verbeet, voorzitter Tweede Kamer (zie pagina 26)
2
Inhoudsopgave
pag. 1. Inleiding 5 2. Kennisinfrastructuur emancipatie: de kerntaken van de koepel 9 3. Informatievoorziening en communicatie 11 4. Netwerkfunctie 15 5. Het voeden van beleidsprocessen en de politiek 21 6. Internationale vertegenwoordiging 29 7. (Kraamkamer van) Projecten 35 7.a. Ontwikkeling projecten 35 7.b. Uitvoering projecten 41 8. De Nederlandse Vrouwen Raad 49 9. Samenvatting van de Jaarrekening 2010 53
Bijlagen: Bijlage 1 Ledenbestand 55 Bijlage 2 Samenstelling NVR-organisatie en mutaties 59 Bijlage 3 Vertegenwoordigingen 62
3
4
1. Inleiding
2010 was het eerste jaar waarin de Nederlandse Vrouwen Raad deel uitmaakt van de Kennis Infrastructuur Emancipatie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Op grond hiervan ontvangt de NVR structureel subsidie. Hierdoor gesteund heeft de NVR in 2010 haar werk en werkwijze krachtig voortgezet.
De belangrijke netwerkfunctie van de NVR is extra ondersteund door een eenmalige subsidie, eveneens van het Ministerie van OC&W, voor de ontwikkeling van een eigentijds relatiebeheer- en kennissysteem. In 2010 zijn in de ontwikkeling van dit systeem, mede dankzij de inzet van de lidorganisaties in de levering van informatie, flinke vorderingen gemaakt. Tijdens de Algemene Vergadering van de NVR in november werd (de werking van) het systeem gepresenteerd en enthousiast ontvangen. In 2011 zullen lidorganisaties het systeem zelf kunnen raadplegen en bewerken.
De projecten die de NVR, samen met lidorganisaties, ontwikkelt en uitvoert zijn idealiter langlopend en/of hebben een opzet die opgeschaald kan worden, bijvoorbeeld van provinciaal naar landelijk niveau, of „herhaald‟ kan worden, bijvoorbeeld in andere regio‟s of om nog meer vrouwen te bereiken. Goede voorbeelden van dergelijke projecten in 2010 zijn: „Uw talent gaat niet met pensioen‟ en „Doorbreek huiselijk geweld – Praat erover‟.
Na de afronding van het „project „Uw talent gaat niet met pensioen‟‟ begin 2010, is, mede vanwege het enthousiasme van de subsidiegever, gewerkt aan de ontwikkeling van een vervolg. De subsidieaanvraag daarvoor wordt in 2011 ingediend.
Doelgroep van Uw talent gaat niet met pensioen zijn 50+ vrouwen. Het project is erop gericht hen te stimuleren actief deel te (blijven) nemen in de maatschappij. Dat kan zijn door arbeid, maar ook door bestuurswerk of andere activiteiten als vrijwilliger. Belangrijk is dat deze seniorvrouwen in zogenoemde Toekomstwerkplaatsen hun passie (her)vinden en samen met de andere deelnemers aan deze training, een plan maken voor hun toekomst. Mentoren zijn beschikbaar om hen te begeleiden in de uitvoering van dit plan.
Het vervolgproject dat de NVR in 2010 heeft ontwikkeld, zet de uitvoering van workshops en trainingen voort, en richt zich daarbij onder meer ook op allochtone vrouwen. Belangrijk doel van het vervolgproject is ook om een business case te ontwikkelen op basis waarvan een training als de Toekomstwerkplaats zich over enige tijd zelf kan bedruipen en dus zonder subsidie kan voortbestaan.
Alleen al om economische redenen is het van belang dat het potentieel aan talent van 50+ vrouwen niet verloren gaat.
2010 was, zonder twijfel, voor de NVR het jaar waarin intensief met elkaar werd gewerkt aan de weerbaarheid van vrouwen tegen geweld in de relationele sfeer. Weerbaarheid tegen huiselijk 5 geweld begint bij het bespreekbaar maken van het onderwerp. In het project „Doorbreek huiselijk geweld – Praat erover‟ dat in 2010 is afgerond, werden maar liefst 30 gespreksbijeenkomsten georganiseerd en 2000 vrouwen bereikt. Een flink deel van die vrouwen zijn bestuursleden die in hun eigen organisatie met het onderwerp aan de slag willen. Gelukkig kan dat ook, doordat het Ministerie van Veiligheid en Justitie, blij met het succes van het project, nog in 2010 de beschikking overhandigde aan de NVR voor de uitvoering van het vervolg. Een vervolg dat voorziet in verdieping in de eerder deelnemende provincies, verbreding naar andere provincies en een stevige aanpak op landelijk niveau met 3 – voor dit project nieuwe – lidorganisaties. De cijfermatige resultaten zijn mooi, maar belangrijk is vooral ook de constatering dat de aanpak, zoals in 2010 uitgevoerd, daadwerkelijk helpt. In de helft van de bijeenkomsten stonden vrouwen op om publiekelijk te laten weten dat ze huiselijk geweld meemaakten of hadden meegemaakt. Het bespreekbaar maken in de eigen omgeving geeft dus moed en mogelijkheden voor vrouwen om zich te uiten. Deelnemers aan de gespreksbijeenkomsten realiseerden zich dat ze, alleen al met een open oor, een hart onder de riem steken en het tonen van begrip, veel voor (potentiële) slachtoffers kunnen betekenen. De bijeenkomsten geven deelnemers dus handelingsperspectief waardoor hun betrokkenheid wordt vergroot. Van omstander wordt men medestander.
Bijeenkomsten die de NVR organiseert, zijn veelal gericht op bewustwording en het creëren van betrokkenheid als voorwaarden voor actief burgerschap. Voorbeelden in 2010 zijn de bijeenkomst „Sprinkhanenstamppot met jus‟ en het symposium „7 minuten voor 1325‟.
Tijdens de bijeenkomst „Sprinkhanenstamppot met jus‟ werd nagedacht en gediscussieerd over de toekomstige voedselvoorziening. Of sprinkhanen daar werkelijk deel van uit gaan maken? De deelnemers werden onder meer geïnspireerd door inleidingen van de toenmalige Minister van Landbouw, Gerda Verburg en van Henriette Prast, lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. In workshops werd vooruitgekeken naar de agenda van de 18e vergadering van de Commission on Sustainable Development van de Verenigde Naties, en werd input gegeven aan CSD Vrouwenvertegenwoordiger Wanda Cornelissen die meeging in de Regeringsdelegatie naar die vergadering.
6
Ook tijdens het symposium „7 minuten voor 1325‟ stond de input voor een Vrouwenvertegenwoordiger centraal. Dit keer was het de Vrouwenvertegenwoordiger in de regeringsdelegatie naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. In 2010 vervulde Caecilia J. van Peski met grote inzet die functie. In haar statement van 7 minuten voor de regeringsleiders greep zij terug op Resolutie 1325 van de Veiligheidsraad over vrouwen, vrede en veiligheid; een resolutie die in 2010 10 jaar bestond. Tijdens het symposium, onderdeel van haar voorbereidingen voor haar statement, werden aspecten van de 1325-thematiek door verschillende sprekers, waaronder Bert Koenders en Jan Pronk, beiden voormalig Minister van Ontwikkelingssamenwerking, nader belicht. Ondertussen genoten de symposiumdeelnemers van een goed verzorgd 3-gangenmenu.
Uiteraard liet de NVR op verschillende momenten in 2010 publiekelijk van zich horen. In internationaal verband gebeurde dat bijvoorbeeld door het uitbrengen van het paper „Women: Agents of Change‟, waarin met praktijkvoorbeelden wordt bevestigd dat vrouwen heel goed in staat zijn het heft in eigen handen te nemen en veranderingen door te voeren. Het paper werd aan de leider van de Regeringsdelegatie naar de 54e vergadering van de Commission on the Status of Women van de Verenigde Naties aangeboden. Ook presenteerde de NVR het paper zelf in New York en tijdens voorbereidende besprekingen in Spanje.
In eigen land bestookte de NVR de politiek enkele malen met een open brief, zoals aan formateur Rutte met het verzoek om een evenwichtige m/v-verhouding in het – toen nog te vormen – Kabinet, en aan staatssecretaris Knapen over zijn voorgenomen veranderingen in het beleid van ontwikkelingssamenwerking. Vrouwen en hun organisaties vervullen, zowel hier als in de ontwikkelingslanden, een bewezen en veel geprezen centrale rol in armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling. Die rol moet, aldus de NVR in haar brief, voortgezet kunnen worden.
In deze inleiding hebben wij enkele markante hoofdpunten genoemd uit de activiteiten van de NVR in 2010. In dit verslag staan alle activiteiten beschreven. Uit de omvang ervan mag blijken dat de NVR een zeer actieve organisatie is. In 2011 zal dat niet anders zijn!
7
8
2. Kennisinfrastructuur emancipatie: de kerntaken van de koepel
Sinds 1 januari 2010 is de Nederlandse Vrouwen Raad opgenomen in de Kennisinfrastructuur Emancipatie. Andere organisaties die onderdeel uitmaken van deze infrastructuur zijn onder meer: Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis, E-Quality, kenniscentrum op het gebied van emancipatie, diversiteit en gezin, en organisaties als Women Inc. en Mama Cash.
Uit hoofde van de opname in de Kennisinfrastructuur Emancipatie ontvangt de NVR structureel subsidie van het Ministerie van OCW die bijdraagt aan de uitvoering van haar kerntaken. Belangrijkste kerntaak, tevens hoofddoelstelling van de NVR is het bevorderen van actief burgerschap en – gelijkwaardige - maatschappelijke participatie van vrouwen. De taken die gericht zijn op het realiseren van dat doel zijn: informatievoorziening en communicatie, netwerkfunctie, beleidsbeïnvloeding, en internationale vertegenwoordiging. Om haar kerntaken op verschillende deelterreinen in de maatschappij zinvol in te vullen, ontwikkelt de NVR, in samenwerking met relevante lidorganisaties concrete projecten op verschillende onderwerpen. Voor de uitvoering van deze projecten is de NVR afhankelijk van incidentele subsidieverlening vanuit fondsen van de overheid (vakdepartementen) en/of particuliere instellingen.
De unieke kracht van de NVR in de uitvoering van deze taken en daarmee het bereiken van de hoofddoelstelling is gelegen in de kennis van de NVR en haar lidorganisaties over de diversiteit in de Nederlandse samenleving, hun omgangsvormen en uitwisselingsstrategieën, en met name ook in de vaardigheden om onderwerpen bespreekbaar te maken en de technieken voor het mobiliseren van achterbannen. Lidorganisaties met een gelaagde structuur spelen een belangrijke rol bij de doorvertaling naar de basis. Zij dringen door tot in de haarvaten van de samenleving en spreken de lokale vrouwen uit hun achterbannen aan binnen de eigen „cultuur‟, in de eigen „taal‟ en in een vertrouwde omgeving. Dit zijn bijvoorbeeld provinciale en regionale vrouwenraden met hun aangesloten plaatselijke vrouwenraden, serviceorganisaties met plaatselijke clubs, en organisatiestructuren met een levensbeschouwelijke of een etnische achtergrond.
De NVR verenigt de verschillende organisatiestructuren uit het vrouwenveld, verbindt en coördineert, zodat de verschillende organisaties van elkaar kunnen leren en elkaars competenties kunnen gebruiken.
Zorgen voor gezamenlijkheid in deze diverse groeperingen begint bij een goede informatievoorziening en communicatie.
9
10
3. Informatievoorziening en communicatie Belangrijk onderdeel in de communicatiestructuur van de NVR is de website: www.nederlandsevrouwenraad.nl en de digitale nieuwsbrief die om de 3 tot 4 weken verschijnt. De website geeft zowel actuele informatie over de activiteiten van de NVR en haar lidorganisaties als over ontwikkelingen en achtergronden bij projecten. De website van de NVR kende in 2010 ruim 119.000 bezoeken; dat is een gemiddeld aantal bezoeken van bijna 10.000 per maand.
In 2010 verscheen de digitale nieuwsbrief 14 keer. In november is de 4e jaargang gestart. De nieuwsbrief wordt met name ingezet voor de attendering en actuele nieuwsvoorziening. Steeds vaker wordt de nieuwsbrief ook in z‟n geheel aan (het verslag van) een bijeenkomst of project gewijd. Zo verscheen in februari een nieuwsbrief over de ontwikkelingen in het project „Doorbreek Huiselijk Geweld‟. In maart was de nieuwsbrief geheel gewijd aan het project „Uw talent gaat niet met pensioen‟. De nieuwsbrief bood een verslag van het project en de resultaten. In april werd een nieuwsbrief uitgebracht geheel gevuld met het verslag van de bijeenkomst „Sprinkhanenstamppot met jus‟ (zie ook pagina 42). In juni werd het verslag van het symposium „7 minuten voor 1325‟ (zie ook pagina 47) eveneens in de vorm van een nieuwsbrief uitgebracht. De nieuwsbrief wordt alleen toegezonden aan wie aangegeven heeft toezending op prijs te stellen. Eind 2010 waren dat ruim 800 emailadressen. Veel daarvan zijn van secretariaten van lid- en andere organisaties die de nieuwsbrief doormailen aan hun achterban, leden, netwerk of nieuws uit de nieuwsbrief gebruiken voor hun eigen communicatiemedia.
Alle nieuwsbrieven staan in het archief op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?paginaID=507).
De meer formele informatievoorziening en verantwoording aan de lidorganisaties en hun achterban vindt plaats via de voortgangsrapportages aan de Algemene Vergadering en het jaarverslag. In 2010 werd twee maal een Algemene Vergadering gehouden – op 20 mei en 18 november. Het formele jaarverslag 2009 is op de meivergadering vastgesteld.
Voor PR-doeleinden is een apart „jaarbericht‟ gemaakt waarin met korte artikelen, interviews en foto‟s een beeld geschetst wordt van de NVR aan de hand van recente en komende projecten en activiteiten. De selectie van de activiteiten en projecten is zo gekozen dat ieder themaveld van de NVR aan bod komt en ook het internationale aspect over het voetlicht komt. Dit om het brede karakter van de NVR goed te duiden. De PR-uitgave is eind mei verschenen in een oplage van 1200 exemplaren en wordt gebruikt in PR-contacten en om uit te delen op bijeenkomsten van de NVR en andere organisaties. Het
11 jaarbericht is in 2010 onder meer verspreid op de Manifestatie Vrouwenpodium in mei en het lunchsymposium in juni. De reacties op deze meerkleurenuitgave zijn zeer positief.
Het „jaarbericht‟ is ook online beschikbaar op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/docs/NVR_jrvrslg_003.pdf).
Daarnaast brengt de NVR een Inforeeks uit met gerichte thematische inhoud die bedoeld is om de achterban en andere geïnteresseerden te informeren en te enthousiasmeren voor relevante maatschappelijke onderwerpen. In 2010 is de 2e jaargang van dit informatiemagazine gestart; er zijn in 2010 3 nummers uitgebracht.
In februari verscheen een nummer over de Zoetwatervoorziening in Nederland. In het volgende waterplan van de overheid in 2015 moet er een visie liggen over de zoetwatervoorziening inclusief de maatregelen die hiervoor nodig zijn. Watergebruikers, ook de kleingebruikers – de consument - worden betrokken in het nadenken over visie en maatregelen. In het Zoet Water- nummer van de Inforeeks worden lezers ter voorbereiding daarop geïnformeerd. In het nummer is ook een uitgebreid interview opgenomen met Herman Wijffels en zijn vrouw Herma. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft het waternummer geprezen om zijn helderheid en aansprekende presentatie. Het heeft bijgedragen aan het inzicht bij de beleidsmakers in de rol van de georganiseerde vrouwenbeweging in beleidsontwikkeling, en de wenselijkheid van hun aandeel in het participatieplan Zoetwaterbeleid inzichtelijk gemaakt. In oktober is het tweede deel van de serie Eerste Vrouwen in de Inforeeks uitgebracht. Het eerste deel verscheen in 2008 t.g.v. het 110-jarig bestaan van de NVR. Op de website van de NVR is een uitgebreide rubriek ingericht met levensbeschrijvingen van Eerste Vrouwen. Het tweede deel in de Inforeeks beschrijft de levens van Eerste vrouwen in de journalistiek, religie en
12 het recht. Zo worden onder meer de levens beschreven van de eerste vrouwelijke rechter, de eerste vrouwelijke rabbijn, en de eerste vrouwelijke hoofdredacteur van een dagblad. Het onderwerp Eerste Vrouwen leidt steeds weer tot enthousiaste reacties, ook komen er van tijd tot tijd nog meldingen van eerste vrouwen binnen. In november werd een speciaal nummer van de Inforeeks uitgebracht In het kader van het project „Doorbreek Huiselijk Geweld‟ (zie ook pagina 43) en ter gelegenheid van het slotsymposium van dit project. In het nummer feiten en cijfers over huiselijk geweld, maar ook achtergrondverhalen uit het project en interviews met ervaringsdeskundigen. Het nummer is, naast de normale verspreiding, uitgedeeld aan de deelnemers aan het slotsymposium, en zal ook in het vervolg van dit project als voorlichtingsmiddel worden ingezet. Bij alle bijeenkomsten van het vervolgproject „Doorbreek Huiselijk Geweld‟ (zie pagina 39) – dat zijn minstens 30 bijeenkomsten - zal het nummer worden uitgedeeld.
De Inforeeks kent een vaste verzendoplage van ca. 700 nummers. De drukoplage ligt hoger en wordt per nummer vastgesteld. Meer-exemplaren worden gebruikt als voorlichtingsmiddel op themabijeenkomsten. Lidorganisaties van de NVR kunnen vrij uit de informatie putten voor hun eigen activiteiten en publicaties.
De Inforeeks is ook online te lezen op de NVR-website. Daar staan ook alle in de Inforeeks verschenen nummers in archief (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?paginaID=777).
De inzichten en activiteiten van de NVR worden waar mogelijk met persberichten bekend gemaakt. In 2010 zijn 9 persberichten uitgebracht. Onder meer over de werving en over de benoeming van de AVVN Vrouwenvertegenwoordiger voor 2011, en over het statement van de Vrouwenvertegenwoordiger 2010. Ook de aanbieding van het CSW-paper „Women: Agents of Change‟ was aanleiding voor berichtgeving aan de pers. In het kader van het project „Doorbreek Huiselijk Geweld – Praat erover‟ is een persbericht uitgegaan over het landelijk symposium en over de toekenning van de vervolgsubsidie. De resultaten van het „project „Uw talent gaat niet met pensioen‟ zijn eveneens in een persbericht vervat. Uiteraard was de brief aan de formateur met de oproep voor een evenwichtige man/vrouw- verdeling in het Kabinet ook aanleiding voor een persbericht.
In een flink aantal gevallen hebben de persberichten geleid tot reacties van de pers in de vorm van vraaggesprekjes met NVR-vertegenwoordigers voor de radio. De NVR wordt in toenemende mate actief door de pers benaderd voor reacties betreffende vrouwenzaken. De NVR beschikt niet over de financiële middelen voor een knipseldienst, zodat niet kan worden weergegeven tot welke publicaties de persberichten hebben geleid.
13
Een overzicht van de uitgebrachte persberichten is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?paginaID=223).
In de tweede helft van 2010 is gestart met de verzending van de NVR-persberichten via het ANP-net. De verwachting is dat deze service, waarvoor per verzending moet worden betaald, een breder bereik oplevert evenals meer serieuze aandacht voor de berichtgeving.
14
4. Netwerkfunctie Als koepel met een eigentijdse netwerkstructuur vormt de NVR het platform voor uitwisseling, discussie en afstemming van kennis, meningen en activiteiten tussen de lidorganisaties en met derden (de andere „major groups‟ uit het maatschappelijk veld, zoals de overheid, de politiek en niet aangesloten vrouwen).
De NVR faciliteert ontmoeting, dialoog en meningsvorming en bundelt individuele acties tot een gezamenlijke stem naar buiten en tot een gecoördineerde inzet voor een gemeenschappelijk doel. Het geheel wordt daarmee meer dan de som der delen.
Ontwikkeling relatiebeheer- en kennissysteem Om het netwerk goed te laten functioneren en verschillende onderdelen van het netwerk in dienst te kunnen stellen van sociale en economische duurzame ontwikkeling moet de interconnectiviteit in beeld gebracht en ontsloten worden.
Eind 2009 heeft de NVR een eenmalige subsidie verkregen van het Ministerie van Onderwijs voor de ontwikkeling van een nieuw relatiebeheer- en kennissysteem. De (initiële) ontwikkeling wordt In 2010 en 2011 uitgevoerd. In 2010 is eerst de inhoud van de oude database opgeschoond. Vervolgens is op basis daarvan een nieuw op webtechnieken gebaseerd systeem gebouwd. Voordeel van dit systeem is dat het overal en vanaf elke werkplek beschikbaar is. Eind 2009 is aan lidorganisaties gevraagd een uitgebreide vragenlijst in te vullen om de inhoud van het systeem aan te vullen. In het eerste halfjaar van 2010 zijn die gegevens in het systeem ingevoerd. Daarmee is een belangrijk stuk kennis over en van lidorganisaties ontsloten. Het systeem bevat: - gegevens over de bereikbaarheid van de lidorganisatie; - namens en adressen van bestuursleden, hun functies en – eventueel – portefeuilles; - doel en (soorten van) activiteiten en projecten van de lidorganisaties, - hun communicatiekanalen, en - vertegenwoordigingen. Voorts zijn personen binnen de lidorganisaties waar mogelijk op hun deskundigheid „gelabeld‟. De deskundigheden zijn gekoppeld aan de strategische themavelden van de NVR, dus duurzame ontwikkeling, maatschappelijke participatie, rechten van de vrouw en internationaal en nadere specialismen binnen die velden. Behalve uitgebreide informatie over de lidorganisaties en de in die organisatie betrokken personen, omvat het systeem – uiteraard - ook gegevens van belangrijke externe relaties van de NVR. De technische mogelijkheden van het systeem ondersteunen het werk van de staf van de NVR, met name bij regelmatige verzendingen, en maken het mogelijk specifieke functies en specialismen uit het systeem te selecteren, bijvoorbeeld ten behoeve van netwerkbijeenkomsten.
15
De lidorganisaties zijn nauw betrokken in de ontwikkeling van het nieuwe systeem. Zij hebben uitgebreide informatie geleverd om de inhoud te voeden en zorgen steeds voor updates. Presentaties over de voortgang en opbrengst van de ontwikkeling van het systeem werden gehouden tijdens ontmoetingsdagen als de beleidsdag en de Algemene Vergaderingen. Daar toonden lidorganisaties zich enthousiast over de mogelijkheden van dit eigentijdse netwerksysteem. Het systeem was eind 2010 alleen nog raadpleegbaar voor de NVR-staf. In 2011 krijgen lidorganisaties toegang tot het systeem, zowel om dit te raadplegen als om hun eigen gegevens te bewerken en aan te vullen.
Netwerkactiviteiten NVR-intern
Voorzittersconferentie Op 18 maart vond in stadskasteel Oudaen in Utrecht een conferentie plaats van voorzitters van de lidorganisaties van de NVR. De bijeenkomst stond in het teken van de opname van de NVR in de Kennis Infrastructuur Emancipatie. Op deze bijeenkomst werd de verbinding gelegd tussen de – opnieuw benoemde - kerntaken van de NVR en de „core-business‟ van de organisaties. Vanwege de uitgebreide voorzittersconferentie is het jaarlijkse voorzittersoverleg komen te vervallen. Vanuit de Directie Emancipatie van het Ministerie van Onderwijs was Amina Saydali aanwezig als vervanger van plaatsvervangend directeur Carlien Scheele. Amina noemde vooral de zeer uitgebreide en brede achterban c.q. het bereik van de NVR en haar vasthoudendheid factoren van maatschappelijk belang. Ze riep de NVR op om de ideeën vanuit die achterban door te laten klinken naar politici, maar zeker ook naar de beleidsmakers. In ronde tafelgesprekken van steeds wisselende samenstelling werd vervolgens tussen lidorganisaties uitgewisseld. Met het oog op de Tweede Kamerverkiezingen werd vooral ook aandacht besteed aan de wensen van vrouwen en hun organisaties voor het komend beleid. Resultaat van de conferentie was dan ook dat een werkgroep werd geformeerd om een actie voor te bereiden voor deze verkiezingen. Dit resulteerde uiteindelijk in de organisatie van de manifestatie Vrouwenpodium in de oude zaal van de Tweede kamer in mei (zie ook pagina 25) en de aanbieding van het Vrouwenmanifest aan de voorzitter van de Tweede Kamer in september (zie ook pagina 26). De informatie over de prioriteiten en plannen van de lidorganisaties is meegenomen in de ontwikkeling van het NVR meerjarenbeleid en concrete projecten.
16
Een uitgebreider verslag van de Voorzittersconferentie is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?themaID=3&paginaID=1311).
Gezamenlijke vergadering bestuur en commissies Sinds de strategienota „Met het Oog op de Toekomst‟ in 2005 hebben in de basisorganisatie van de NVR de nodige mutaties plaatsgevonden. Ook heeft het werk de afgelopen jaren tot nieuwe inzichten geleid en staan de ontwikkelingen niet stil. Op 29 november kwamen daarom bestuur, staf en leden van alle commissies van de NVR voor een gezamenlijke vergadering bij elkaar. Doel was om het inzicht in het beleid en het inhoudelijk programma van de NVR en de rol van de commissies daarin, te versterken en te verbinden aan organisatiestructuur en werkwijze van de koepel. Commissies zijn de inhoudelijke denktanks van de organisatie en de verbinding met de diverse achterbannen. Ze hebben een taak in het initiëren en monitoren van projecten, en adviseren het bestuur in de beleidsbeïnvloeding. Uitgangspunt is dat ieder commissielid een onderwerp adopteert waar ze zich gedurende de hele periode verantwoordelijk voor voelt. Ze houden de vinger aan de pols, overleggen met beleidsmedewerker en bestuursportefeuillehouder, en rapporteren in de commissievergadering. Ze zijn actief in het zoeken naar voor dit onderwerp relevante informatie, personen, organisaties, binnen en buiten de NVR. Commissieleden doen voorzetten, zowel als het gaat om het ontwikkelen van nieuwe projecten als om beleidsbeïnvloeding. In de commissie worden de mogelijkheden voor projecten besproken en wordt een basis gelegd voor de ontwikkeling van beleidsplan en werkplan door het landelijke bureau. Als een project financiering heeft gekregen verschuift de rol van de commissie naar het adviseren en monitoren van de uitvoering. Een commissielid neemt deel in een werkgroep of begeleidingsgroep van het project. Elk project heeft daarmee een aanspreekpunt vanuit één van de commissies. Het kan zijn dat ook leden uit een andere commissie iets bij kunnen dragen aan een onderwerp of project. De grenzen tussen de commissies zijn niet haarscherp. Ook in de beleidsbeïnvloeding hebben commissieleden een actieve rol. Ze zoeken binnen hun „eigen‟ onderwerp uit wat er speelt in de maatschappij, in de politiek, en of de NVR actie moet ondernemen op dit punt. Dit kan uitmonden in een advies aan de overheid of aan één departement of bijvoorbeeld in een concrete bijdrage aan een beleidsdocument. Het kan ook leiden tot een publiek protest of een signaal vanuit de NVR naar de politiek, naar de pers. Om te zorgen voor een consistent „geluid van vrouwen‟ vanuit de NVR wordt altijd gekeken naar de inhoud van eerdere beleidsbeïnvloedingsacties op het onderwerp. De staf van de NVR bewaakt deze consistentie, vult aan en zorgt voor de afwerking van de uit de commissies en achterban komende informatie en bijdragen.
Vanuit de wens tot meer samenwerking was het doel van de gezamenlijke vergadering ook om meer zicht te krijgen op de bijdrage die ieder vanuit deskundigheid, affiniteit, netwerk en achterban kan leveren. Aan het eind van de middag zijn afspraken gemaakt om dit verder uit te werken en te gebruiken.
17
Rehabilitatie NVR netwerk internationaal Het nieuwe relatiebeheer- en kennissysteem stelt de NVR in staat beter en sneller verbindingen te leggen tussen specifieke functies en specialismen vanuit de lidorganisaties. Zo zijn in het systeem alle personen gemarkeerd die internationaal actief en/of contactpersoon Internationale Zaken zijn bij de lidorganisaties. Deze personen vormen, samen met de voorzitters van de NVR- organisaties, het Internationale Netwerk.
Op 8 oktober was het Internationale Netwerk op uitnodiging van de NVR bijeen in het Huis van Europa, de vestiging van de vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Nederland. Besproken werd op welke „topics‟ vrouwen het komend jaar willen inzetten en wat die (gezamenlijke) inzet kan zijn. Allen waren het er over eens dat er meer synergie moet zijn tussen de verschillende lidorganisaties en hun internationale vertegenwoordigingen, zowel voor wat betreft de Europese inzet als de inzet bij de Verenigde Naties. De NVR zal dit faciliteren onder meer door het organiseren van regelmatige netwerkbijeenkomsten. Tijdens de eerste Internationale netwerkbijeenkomst werden de contouren verkend van de inzet op belangrijke bijeenkomsten als de Commission on the Status of Women 55, de Commission on Sustainable Development 19, en de European Women‟s Lobby. De verkregen informatie uit de achterban is door het landelijk bureau uitgewerkt ten behoeve van een tweede netwerkbijeenkomst begin 2011 die tot een concrete input voor de CSW moet leiden en aan de Nederlandse delegatie naar de CSW en de AVVN vrouwenvertegenwoordiger zal worden meegegeven.
Een uitgebreid verslag van de Internationale Netwerkbijeenkomst op 8 oktober 2010 is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?paginaID=1498).
Netwerkactiviteiten met maatschappelijke partners Internationale Vrouwendag
Ruim 120 vrouwen verzamelden zich 5 maart 2010 in Theater Concordia in Den Haag voor de viering van Internationale Vrouwendag. Voor de tweede keer organiseerde de NVR deze viering samen met de Samenwerkingsverbanden van het Landelijk Overleg Minderheden (LOM). De viering stond in het teken van het creëren en vergroten van kansen van vrouwen op de arbeidsmarkt. Het programma was er op gericht om vrouwen met allerlei verschillende culturele en sociaal-maatschappelijke achtergronden te laten zien dat de crisis niet alleen risico‟s, maar
18 ook kansen met zich meebrengt. Gastspreker was Marja van Bijsterveldt, die als demissionair staatssecretaris van Onderwijs voor het eerst officieel optrad met de portefeuille Emancipatie die zij van Plasterk had overgenomen. Workshops werden verzorgd door Lilian Callender over opleidingen, Carmen Breeveld van Federatie Zakenvrouwen over ondernemerschap, en door Anya Wiersma, voorzitter van de FNV Vrouwenbond over armoedebestrijding.
Een uitgebreider verslag van de Vrouwendagviering van NVR en LOM is te lezen op de NVR- website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?themaID=3&paginaID=1299).
Bestendiging VCA1325 In 2007-2008 heeft de NVR haar lidorganisaties, het Platform Vrouwen en Duurzame Vrede (VDV) en hun partnerorganisaties in (post)conflictgebieden ondersteund in de ontwikkeling en uitvoering van het project VCA1325: „Vrouwen creëren alternatieven voor geweld‟. Eind 2009 heeft het Platform VDV een beroep op de NVR gedaan om hun zoektocht naar andere middelen om de projecten van de betreffende vrouwenorganisaties te realiseren, te ondersteunen. Op 30 maart 2010 is een expertmeeting georganiseerd in het kader van 10 jaar UNSCR1325 (resolutie 1325 van de VN Veiligheidsraad). Tijdens deze meeting stond de vraag centraal: „Welke ondersteuning hebben vrouwen in conflictgebieden van ons – partnerorganisaties in Nederland – nodig, op het gebied van Vrouwen, Vrede en Veiligheid?‟. Algemene conclusie was dat het werken in de vorm van partnerschappen tussen vrouwen- en vredesorganisaties daar en hier, een belangrijke bijdrage kan leveren aan de uitvoering van resolutie 1325 ter plekke. Negentien deskundigen, afkomstig uit conflictgebieden als Soedan, Burundi, de Filippijnen, Ethiopië, de Molukken, Kasjmir en Afghanistan, vrouwen van het Platform VDV en vertegenwoordigers van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en van ICCO, een interkerkelijke organisatie voor ontwikkelingssamenwerking, wisselden ervaringen en visies uit over het werken in de vorm van partnerschappen. Het was een inspirerende bijeenkomst met een aantal concrete aanbevelingen voor het duurzaam oplossen van gewelddadige conflicten. Het vervolg op de expertmeeting ligt bij het Platform VDV.
Een uitgebreider verslag van de expertmeeting is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?themaID=5&paginaID=1319).
Het verslag van Platform-voorzitter Ted L.E. Strop-von Meijenfeldt over de activiteiten van het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede in 2010 is te lezen in bijlage 3, pagina 68
Duurzame Dinsdag Onder de titel „De dag dat de samenleving met antwoorden komt‟ is op 7 september 2010 in het Tweede Kamergebouw in Den Haag de 12e Duurzame Dinsdag gehouden. Deze dag is de
19 afsluiting van een traject waarbij de in de samenleving ontwikkelde duurzame initiatieven zijn beoordeeld en de winnaars hun prijs krijgen. Duurzame dinsdag wordt voorbereid door een Stuurgroep, onder leiding van de directeur van IVN en met leden vanuit verschillende maatschappelijke organisaties. De NVR is één van de grondleggers van Duurzame Dinsdag en neemt sinds 2005 deel in de Stuurgroep. Op de website van Duurzame Dinsdag zijn in 2010 416 initiatieven ingediend. De deelnemende organisaties zorgden t.b.v. de jury die de prijswinnaars bepaalde, voor de voorselectie aan de hand van een beoordelingstabel. In 2010 zijn ook weer duurzame lintjes toegekend. Dit is een onderscheiding voor bewezen diensten op het vlak van duurzaamheid. Nominaties kunnen door een ieder worden ingediend. De dag in het Tweede Kamergebouw was succesvol. Circa 150 deelnemers begonnen met „speeddating‟ aan de hand van vragen die bij het operationaliseren van initiatieven spelen. Er zijn tijdens deze intensieve korte „rondetafeltjesdiscussies‟ veel relevante contacten gelegd. De koffer met initiatieven is aangeboden aan minister Tineke Huizinga van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu. Ook eerde zij de vijf prijswinnaars en reikte zij de duurzame lintjes uit. De Stuurgroep Duurzame Dinsdag is eind 2010 begonnen met het vormgeven van een meerjarenplan. Dit moet, omdat het geld op is en er dus op grond van een goede (nieuwe) formule naar sponsoren en subsidiënten moet worden gezocht. En ook om een besluit te nemen of en hoe met andere instanties die met nauwverwante thema‟s werken kan worden samengewerkt.
Het verslag van Rianne Meester-Broertjes, lid Commissie Duurzame Ontwikkeling en namens de NVR lid van de Stuurgroep Duurzame Dinsdag, is te lezen in bijlage 3, pagina 71.
Wereld Voedseldag In 2010 heeft de NVR op uitnodiging van de organisatie van Wereld Voedseldag, ingezet op bijdrage aan de organisatie van dit jaarlijkse evenement. Bestuurslid DO, Anneke van Veen, en de algemeen secretaris van de NVR hebben deelgenomen aan de brainstorm bij het Ministerie van Landbouw. Het onderwerp Taste the waste sprak bijzonder aan; echter voor de inzet van de NVR waren helaas geen middelen beschikbaar, waarna de wegen uiteen zijn gegaan. Als vervolg op het symposium „Sprinkhanenstamppot met jus‟ is een projectvoorstel Eten UIT de Vuilnisbak ontwikkeld, dat op Wereld Voedseldag 2010 van start had moeten gaan. Vertraging door de Kabinetswisseling in de afwikkeling van de subsidieaanvragen heeft dit onmogelijk gemaakt. De NVR inzet heeft zich dit jaar beperkt tot informatieverstrekking via de website.
20
5. Het voeden van beleidsprocessen en de politiek De NVR levert, gevraagd en ongevraagd, een maatschappelijke bijdrage aan politieke processen en ambtelijke trajecten. Het gaat hierbij om twee dingen: directe belangenbehartiging voor vrouwenzaken en de inbreng van deskundigheid en praktijkervaring die zorgen voor een goede aansluiting van (overheids)beleid bij de praktijk. De NVR genereert haar input door raadpleging van de achterban.
Zichtbaarheid richting media en politiek vergroot de kans op invloed. Dus ook bij deze kerntaak is communicatie en outreach een belangrijk onderdeel van de activiteiten.
Inbreng in beleidsprocessen
Schaduwrapportage VN Vrouwenverdrag Nederland heeft het VN-Vrouwenverdrag ondertekend en verplicht zich daardoor als overheid elke 4 jaar te rapporteren aan het internationale CEDAW-comité wat er is gedaan om de positie van vrouwen te verbeteren. De afkorting CEDAW staat voor Convention on the Elimination of all forms of Discrimination against Women. Vanuit de samenleving wordt een zogenoemde „schaduwrapportage‟ gemaakt waarin wordt beschreven hoe het beleid voor vrouwen in de praktijk heeft uitgepakt. In 2010 heeft het Netwerk Vrouwenverdrag1 de opdracht van het Ministerie van Onderwijs gekregen om de schaduwrapportage te maken. De NVR heeft op advies van de Commissie Rechten van de Vrouw van de NVR de schaduwrapportage onderschreven. Op 5 juli heeft het Kabinet gereageerd op de „concluding observations‟ van het CEDAW comité naar aanleiding van de regeringsrapportage en de schaduwrapportage. Vanwege de Kabinetswisseling is er door de NVR geen gezamenlijke reactie meer gestuurd naar het Kabinet.
Verdrag over huiselijk geweld De NVR heeft zitting in de Nederlandse Klankbordgroep ter becommentariëring van het concept-verdrag van de Raad van Europa over geweld tegen vrouwen/huiselijk geweld (CAHVIO: Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence). De NVR heeft in de loop van het jaar verschillende malen het concept-verdrag becommentarieerd. De NVR heeft de Stuurgroep van het project „Doorbreek Huiselijk Geweld – Praat erover‟ hierin betrokken. Daarnaast is gericht aangedrongen bij de Nederlandse delegatie en ook via de European Women‟s Lobby om het belang van preventie te onderstrepen en om vrouwen en hun
1 Tot medio 2009 maakte de NVR deel uit van het Netwerk VN Vrouwenverdrag. Om goed te kunnen bewaken welke inbreng namens de NVR uitgaat in beleidsstukken en als NVR een eigen geluid te laten horen is besloten deelname in het platform om te zetten in samenwerking met het netwerk VN Vrouwenverdrag. 21 organisaties als actor op te nemen in het verdrag, met name als het gaat om preventie en bewustwording. Nederland heeft het verzoek van de NVR om vrouwenorganisaties expliciet als actor te noemen, overgenomen. Ook heeft de NVR aangedrongen op een gratis hulplijn. Nederland wil de telefonische hulplijn echter wel zo goedkoop mogelijk maken maar niet gratis.
Het Verdrag is nog in concept. De parlementaire assemblée, bestaande uit volksvertegenwoordigers uit alle Raad van Europa-landen, brengt begin maart 2011 haar advies over het Verdrag uit. Ondertussen gaan de Permanente Vertegenwoordigers (PV's) van alle landen informeel met elkaar overleggen, om te proberen de nog openstaande voorbehouden (Nederland heeft er geen) uit de wereld te helpen. Zo half maart start dan het formele overleg van de PV's onder de verantwoordelijkheid van het Comité van Ministers - dat zijn vooralsnog de ambassadeurs en nog niet de ministers zelf - om de resterende obstakels, hopelijk, weg te werken.
Voorbereidende beleidsessie arbeidsparticipatie vrouwen Op 25 mei en 4 juni en op 7 en 8 juni organiseerde de directie Emancipatie van het Ministerie van Onderwijs vier expertsessies over de veiligheid en arbeidsparticipatie van vrouwen. Vanuit de NVR namen Marjan Groefsema en Lotte Wouters deel aan respectievelijk de sessie op 4 juni over veiligheid en op 7 juni over arbeidsparticipatie. Vanuit emancipatieoogpunt vindt de directie Emancipatie het belangrijk dat de economische zelfstandigheid en de weerbaarheid van vrouwen wordt verbeterd. Om de economische zelfstandigheid te verhogen is het belangrijk dat vrouwen participeren op de arbeidsmarkt. Om te participeren dienen zij zich veilig te voelen. Deze doelstellingen werden bij de experts - wetenschappers, beleidsmakers en mensen uit de uitvoering – getoetst. Vervolgens konden zij aangeven welke maatregelen noodzakelijk zijn om dit te bewerkstelligen. De NVR bracht onder meer de volgende punten naar voren: - verbetering van de balans tussen arbeid en zorg door het stimuleren van flexibel werken; - beter verdelen van mantelzorg over de bevolking; - sancties op ongelijke beloning van mannen en vrouwen; - faciliteren van vrouwenorganisaties o.a. op hun mentorschap voor vrouwen die werk zoeken of hogerop willen; - stimuleren van vrouwelijk leiderschap; - quota voor het aantal vrouwen in sollicitatiecommissies; - diversiteitsbeleid als criterium in subsidiebeoordelingen. Ook gaf de NVR het nieuwe kabinet mee om emancipatiebeleid te koppelen aan het Ministerie van Algemene Zaken. Er werden veel voorstellen voor maatregelen genoemd, die later werden geclusterd en „gewogen‟. De maatregelen zijn in te delen in: - Vermindering van de zorgtaken van vrouwen (zorgen voor kinderen, voor anderen); - Financiële prikkels om te gaan werken voor niet-werkende vrouwen;
22
- Opleiding en scholing (ook investeren in deeltijdwerkers bijvoorbeeld). Ook werd gekeken naar wat werkgevers kunnen doen om meer vrouwen aan te nemen of om vrouwen te stimuleren om meer te werken.
Op het gebied van veiligheid heeft de NVR geadviseerd veel meer aan preventie te doen in Nederland. Dit kan door de bespreekbaarheid van huiselijk geweld te stimuleren. Op de bevolking gerichte campagnes zijn daarbij belangrijk en een speciale plaats in de uitvoering is daarbij voor vrouwenorganisaties weggelegd. Vrouwen moeten niet alleen als slachtoffer benaderd worden, maar vooral ook als actor. De weerbaarheid van kinderen en volwassenen moet gestimuleerd worden. Gericht op kinderen moet in feite in het basisonderwijs al aandacht aan weerbaarheid en veilígheid besteed worden. Verder heeft de NVR naar voren gebracht dat het taboe op heftige ruzie en agressie in het dagelijks leven doorbroken moet worden, om het probleemoplossend vermogen in gezinnen te vergroten. Naast slachtoffers en kinderen die getuige zijn van huiselijk geweld moet ook ondersteuning en hulp geboden worden aan (potentiële) plegers.
De uitkomsten van de expertsessies zijn meegenomen in verdere interdepartementale overleggen leidend tot beleidsvorming voor het nieuwe kabinet.
Vinger aan de pols
Naast de inbreng in beleidsprocessen, reageert de NVR voor en namens de leden op de actualiteit: op algemene zaken die de belangen van vrouwen raken, en op onderwerpen binnen de drie strategische themavelden uit het vigerende meerjarenbeleidsplan.
Brief aan de formateur Direct na de benoeming van Mark Rutte tot formateur van een nieuw Kabinet heeft de NVR er, in een „open brief‟, bij hem op aangedrongen een evenwichtig kabinet samen te stellen dat een juiste weerspiegeling vormt van de Nederlandse bevolking met specifieke aandacht voor een evenredige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen. De berichten over de samenstelling van de nieuwe ministersploeg die informeel al gaande was, maakten deze oproep urgent. De NVR sprak de formateur aan op de grondbeginselen van de democratische rechtsstaat. Volgens de NVR gaat democratie verder dan kiesrecht en houdt, naast vrijheid van meningsuiting, ook een evenredige vertegenwoordiging in publieke functies in die recht doet aan de diversiteit in de samenleving. De brief en het persbericht dat hierover was uitgegaan, waren aanleiding voor reacties van de pers. De voorzitter van de NVR trad onder meer op in een interview met BNR Nieuwsradio en in een discussie met Joost Eerdmans over de al of niet wenselijkheid van een „excuus-Truus‟. In de dagen daarna hebben heel wat meer organisaties en hun woordvoerders de formateur aangesproken op het lage vrouwengehalte van de beoogde ministersploeg. Het heeft helaas niet tot de benoeming van meer vrouwen in het Kabinet geleid.
23
Meer informatie over de brief aan de formateur is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?themaID=3&paginaID=1452).
Brief aan staatssecretaris Knapen De Basisbrief Ontwikkelingssamenwerking (OS) die staatssecretaris Ben Knapen van Buitenlandse Zaken eind november 2010 naar de Tweede Kamer stuurde, was voor de NVR aanleiding voor een reactie. In zijn brief geeft Knapen aan te streven naar een fundamentele herziening van het OS beleid met een verschuiving van sociale naar economische ontwikkeling. De NVR drong, door middel van een brief aan de staatssecretaris en een bericht aan de pers, aan op behoud van het goede opdat geen kapitaalvernietiging plaatsvindt. Ook beval de NVR aan om bij de verschuiving van sociale naar economische ontwikkeling een goed evenwicht te betrachten, aangezien dat noodzakelijk is voor een effectieve aanpak van armoede in de wereld. De bijzondere aandacht van de staatssecretaris voor de private sector mag, aldus de NVR, niet ten koste gaan van de ondersteuning van andere partijen, zoals met name vrouwenorganisaties, die door het scheppen van een gezond sociaal klimaat en stabiliteit de randvoorwaarden creëren voor een goed ondernemersklimaat. Overigens is de bijdrage aan gender, ondanks de bezuinigingen, verhoogd naar 7 miljoen euro. De NVR is daarover verheugd en heeft de staatssecretaris verzocht deze verhoging rechtstreeks beschikbaar te stellen aan het werk van vrouwenorganisaties. De reactie van de NVR was tevens bedoeld als ondersteuning van de brief van NVR- lidorganisatie Gender Concerns International aan staatssecretaris Knapen waarin hij wordt opgeroepen om als efficiënte en kosteneffectieve manier om een solide basis te leggen voor armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling, rechtstreeks middelen ter beschikking te stellen aan Nederlandse vrouwenorganisaties en hun partners in ontwikkelingslanden en fragiele staten.
In zijn antwoord op de brief van de NVR geeft de staatssecretaris onder meer aan dat het genderbudget in 2011, mede dankzij een lobby vanuit vrouwenorganisaties, verhoogd wordt met 5 miljoen (bovenop de 7 miljoen). Hij belooft zich in te zetten voor een zo effectief mogelijke aanwending van het budget voor de bevordering van gelijke rechten en kansen voor vrouwen.
Meer informatie over de brief van de NVR aan staatssecretaris Knapen is te lezen op de NVR- website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?paginaID=1504).
Vrouwen laten van zich horen
Inbreng voor verkiezingsprogramma‟s Begin maart heeft de NVR aan politieke partijen een brief gestuurd met een aantal voor de achterban van de NVR belangrijke punten. Dit gebeurde op een moment waarop de partijen nog
24 bezig waren hun programma‟s voor de Tweede Kamerverkiezingen op te stellen en de punten daarin nog konden opnemen. Het ging om de volgende punten:
- emancipatiebeleid op kabinetsniveau en gekoppeld aan Algemene Zaken; - evenredige vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in besturen; - sancties op ongelijke beloning van mannen en vrouwen bij hetzelfde werk; - stimuleren van het ondertekenen van het charter Meer vrouwen in topposities; - een grotere rol voor vrouwen in het totstandbrengen van een meer 'groene' economie; - economische zelfstandigheid van mannen en vrouwen als uitgangspunt van beleid; - krachtiger aanpak van vrouwenhandel en geweld tegen vrouwen. Uit mondelinge contacten is gebleken dat onder meer de Partij van de Arbeid gebruik heeft gemaakt van de NVR-punten voor haar verkiezingsprogramma.
Meer informatie over de brief aan politieke partijen is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?themaID=3&paginaID=1289).
Vrouwenpodium Op de voorzittersconferentie van 18 maart (zie pagina 16) is een werkgroep gevormd om een activiteit voor te bereiden met het oog op de Tweede Kamerverkiezingen. Dit resulteerde in een grote manifestatie op 27 mei onder de titel „Vrouwenpodium‟ in de Oude Zaal van de Tweede Kamer. Organisatoren van deze manifestatie waren NVR, FNV en de Samenwerkingsverbanden van het Landelijk Overleg Minderheden. Zo'n 200 vrouwen (en een enkele man) namen deel aan workshops en presentaties rond thema's op het gebied van inkomen, werk, zorg, ontwikkelingskansen, solidariteit en duurzaamheid. De NVR had demissionair minister Gerda Verburg uitgenodigd om een workshop te verzorgen over duurzaam voedsel. Francine Thielen van de NVR-Commissie Duurzame Ontwikkeling presenteerde haar „BONT‟-zaak vol vrolijke kleurtjes en duurzame tips. Caecilia J. van Peski vertelde over haar rol als Vrouwenvertegenwoordiger naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Marjan Groefsema presenteerde als landelijk NVR-projectleider het project „Doorbreek Huiselijk Geweld‟. Dat deed zij samen met Roelie Briggeman, Yolande Houben, Lenny Geluk, en Charlotte van Dijk, van de provinciale vrouwenraden in Overijssel, Noord Brabant, Zeeland en Limburg die zich in hun provincie hebben ingezet voor de uitvoering van dit project. Ook verschillende NVR-lidorganisaties verzorgden workshops. Gender Concerns International presenteerde de campagne Flowers for Peace, waarmee vrouwen in conflictgebieden worden
25 gesteund in hun strijd voor vrouwenrechten. Ook de workshop van Vrouwen voor Vrede ging over vrouwen in conflictgebieden en het belang van solidariteit vanuit Nederland met deze vrouwen. Het Politiek Scholingscentrum organiseerde samen met Vrouwenbelangen een quiz over vrouwen in de politiek. De Federatie Zakenvrouwen presenteerde onder de titel „Vergroot je kansen‟ een netwerkgame, en BPW the Netherlands verzorgde een workshop over gelijk loon voor gelijk werk. Uiteraard waren er ook workshops van de verschillende bij de FNV aangesloten organisaties en van de minderhedenorganisaties die in het LOM samenwerken. Verschillende zittende en kandidaat-Tweede Kamerleden werden ondervraagd op hun plannen om de positie van vrouwen de komende tien jaar te verbeteren. Samen spraken zij af in deze kabinetsperiode de tussenschoolse opvang nu eindelijk eens goed te gaan regelen. Tot slot maakten NVR, FNV en LOM samen een statement naar de politiek. Aan de hand van de thema's van de workshops werd een wensenlijst voor de toekomst opgesteld, dat met zoveel mogelijk handtekeningen van vrouwen en hun organisaties na de verkiezingen aan de politiek zou worden aangeboden.
Een uitgebreider verslag van de manifestatie is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?themaID=3&paginaID=1347).
Aanbieding manifest Vrouwenpodium Op de tweede dinsdag in september - er werd nog hard gesleuteld aan een nieuw Kabinet – is tijdens een ludieke actie op het Plein voor het Tweede Kamer-gebouw het Manifest Vrouwenpodium aangeboden aan voorzitter van de Tweede Kamer, Gerdi Verbeet. Agnes Jongerius, voorzitter van de FNV, sprak, geflankeerd door Dieny Scheffer, voorzitter van de NVR, en Lucia Lameiro Garcia, directeur van Lize namens het LOM, de Kamervoorzitter toe. Zij benadrukte dat het Manifest, waarin de wensen van vrouwen voor de komende tien jaar helder en duidelijk onder de aandacht van de politiek worden gebracht, breed wordt ondersteund. Niet alleen is het Manifest in gezamenlijkheid opgesteld door de FNV, de NVR en de organisaties die samenwerken in het LOM. Het is ook ondertekend door ruim 5000 vrouwen, al of niet afkomstig uit de achterbannen van de verschillende organisaties, van hoog tot laag. Of, zoals Agnes Jongerius het uitdrukte “van Mien Dobbelsteen tot Nina Brink”. Gerdi Verbeet beloofde er voor te zorgen dat het Manifest in de Tweede Kamer in handen van de juiste commissies komt, opdat die het in hun beraadslagingen kunnen betrekken. Er was veel belangstelling van de pers voor de aanbieding. Een verslaggever van Wakker Nederland strikte NVR-voorzitter Dieny Scheffer voor een interview.
Een uitgebreider verslag van de aanbieding en de tekst van het Manifest zijn te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?themaID=6&paginaID=1433).
26
Gesprekken over participatie in Zoetwaterbeleid Sinds najaar 2009 heeft de NVR contacten met het voormalige Ministerie van Verkeer en Waterstaat nu Ministerie van Infrastructuur en Milieu. In deze gesprekken kwam het idee naar voren voor een door de NVR georganiserde deelname van de „major group‟ vrouwen aan het participatieproces voor het Deelprogramma Zoetwater van het Deltaprogramma. In 2010 is enkele malen hierover overleg gevoerd met het ministerie en is uiteindelijk een voorstel door de NVR met varianten voor deze participatie uitgewerkt. Ook heeft Kitty Bentvelsen van de Commissie Duurzame Ontwikkeling op uitnodiging van het ministerie deelgenomen aan de eerste werksessie voor het Participatieplan Deelprogramma Zoetwater. Het ministerie heeft de NVR uitgenodigd een advies te schrijven over de participatie van de Major Group vrouwen in het Deltaplan Zoetwater. Algemeen Secretaris van de NVR, Alice Bouman-Dentener, heeft met ondersteuning van Kitty Bentvelsen dit advies verzorgd. Het advies is goed ontvangen en heeft tot bijstelling van het algemene participatieplan geleid.
27
28
6. Internationale vertegenwoordiging
Vrouwenvertegenwoordigingen in regeringsdelegaties
AVVN Vrouwenvertegenwoordiging Nederland heeft een unieke traditie van vrouwenvertegenwoordigingen naar belangrijke internationale topontmoetingen. De eerste en oudste vrouwenvertegenwoordiging is die in de Koninkrijksdelegatie naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (AVVN). Deze traditie bestaat vanaf de oprichting van de Verenigde Naties tot heden. De vrouwenvertegenwoordiging naar de AVVN heeft vooral een symbolische en ceremoniële functie. De AVVN-vrouwenvertegenwoordiger is een ambassadeur voor gender gelijkheid. Zij vult de spreektijd van Nederland in de Derde Commissie op vrouwenzaken met een eigen statement. De afgelopen jaren heeft de NVR zich ingezet om het „fenomeen‟ van de Vrouwenvertegenwoordiger breed bekendheid te geven en zoveel mogelijk vrouwen te betrekken bij de voorbereidingen voor en de totstandkoming van het statement van de Vrouwenvertegenwoordiger. Uiteraard spelen de Vrouwenvertegenwoordigers zelf daarin de belangrijkste rol. Op gezette tijden in het traject wordt de pers geïnformeerd. Zo gaat er een persbericht uit bij de start van de werving, bij de benoeming en op de dag van het uitspreken van het statement. Ook andere momenten in het traject van voorbereiding kunnen aanleiding zijn voor een bericht aan de pers. Op de NVR website is een weblog voor de Vrouwenvertegenwoordiger ingericht waar zij zich direct kan richten tot de „major group‟ van Nederlandse vrouwen. Het weblog geeft de mogelijkheid daarop ook direct te reageren. Hoewel het weblog steeds goed gevolgd wordt, wordt van de interactiemogelijkheid niet echt veel gebruik gemaakt. Daar staat tegenover dat de NVR ook stimuleert dat de Vrouwenvertegenwoordiger actief optreedt om zoveel mogelijk directe persoonlijke contacten met vrouwen en hun organisaties aan te gaan.
In 2010 was Caecilia J. van Peski AVVN Vrouwenvertegenwoordiger. Zij heeft zich zeer actief voor haar functie als Vrouwenvertegenwoordiger ingezet en intensief PR bedreven. Zij maakte frequent gebruik van het weblog om „volgers‟ over ervaringen en inzichten te informeren en hen te betrekken bij de totstandkoming van het statement. Haar contacten met media hebben geleid tot een lange lijst van publicaties in landelijke en regionale dagbladen en in magazines. Ook heeft zij zelf enkele malen in bladen
29 gepubliceerd. Verschillende keren is zij, ook in het buitenland (Dresden en Canada), uitgenodigd voor spreekbeurten en gelegenheidscolleges. Verder heeft zij op uitnodiging van ICCO, een bezoek gebracht aan Congo en de vrouwen aldaar. De NVR organiseerde samen met de Nederlandse Vereniging voor de Verenigde Naties een druk bezocht lunchsymposium waar deelnemers hun suggesties en aanbevelingen voor het statement konden meegeven (zie pagina 47). Caecilia J. van Peski sprak haar statement uit op 11 oktober. Met haar statement, getiteld: „Women deepen democracy‟, wilde zij het belang onderstrepen van Resolutie 1325 van de VN Veiligheidsraad. In 2010 was het 10 jaar geleden dat deze resolutie werd aangenomen.
Het statement van Caecilia J. van Peski is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/vrouwenvertegenwoordiger/index.php?themaID=14&p aginaID=1461). Op dezelfde webpagina is ook een integrale filmopname van het uitspreken van het statement te zien.
Caecilia J. van Peski bezocht ter voorbereiding de vergadering van de Commission on the Status of Women (CSW) eind februari/begin maart in New York, en maakte daar een uitgebreid verslag van. Het verslag van Caecilia‟s bezoek aan de CSW is te downloaden op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/docs/CSW_verslag.pdf).
Een ernstig ongeluk heeft er toe geleid dat Caecilia J. van Peski nog niet in staat is een verslag te maken van haar bezoek aan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York in oktober.
Vrouwenvertegenwoordiger 2011 Vanaf augustus 2010 is geworven voor een Vrouwenvertegenwoordiger voor 2011. De NVR zet de werving altijd breed uit. Behalve onder NVR-lidorganisaties wordt de vacature actief verspreid onder tal van andere (vrouwen)organisaties en -netwerken. Uit 18 kandidaten is begin november Kirsten van den Hul geselecteerd. Zij is daags na goedkeuring door de Algemene Vergadering van de NVR op 18 november als Vrouwenvertegenwoordiger voor 2011 voorgedragen aan de Minister van Buitenlandse Zaken. Deze heeft de voordracht inmiddels geaccordeerd.
Het persbericht over de benoeming van Kirsten van den Hul is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?alineaID= 847).
30
Vrouwenvertegenwoordiging CSW Ook in 2010 is de NVR blijven inzetten op opname van een vrouwenvertegenwoordiger in de regeringsdelegatie naar de Commission on the Status of Women (CSW). Tijdens de CSW worden immers inhoudelijke zaken besproken en uitonderhandeld en heeft de vrouwenvertegenwoordiger belangrijke meerwaarde door als adviseur de praktische gevolgen van beleidsbeslissingen aan de delegatie mee te geven. De voortekenen voor opname van de vrouwenvertegenwoordiger in de CSW delegatie waren gunstig. Echter, door de wisseling van het Kabinet is de toekomst andermaal onzeker.
Vrouwenvertegenwoordiging CSD De vrouwenvertegenwoordiging in de regeringsdelegatie naar de Wereld Top voor Duurzame Ontwikkeling (2002) heeft een meer structureel vervolg gekregen in een Vrouwenvertegenwoordiger in de jaarlijkse Regeringsdelegatie naar de Commission on Sustainable Development (CSD). De vrouwenvertegenwoordiger heeft in de regeringsdelegatie de status van adviseur. Zij voegt haar gender deskundigheid, haar kennis van de praktijk en haar inzicht in de gevolgen van beleid voor vrouwen toe aan de ambtelijke delegatie en voedt als zodanig het onderhandelingsproces. Ook bewaakt zij eerder gemaakte internationale afspraken die voor de sociale en economische ontwikkeling van vrouwen van belang zijn. Zij is bovendien een belangrijke intermediair naar het veld van non-gouvernementele organisaties (NGO‟s). Daarbij gaat het zowel om de aanwezige organisaties tijdens de topontmoeting als het thuisfront in Nederland.
Voor de CSD cyclus 18-19 heeft de NVR Wanda Cornelissen voorgedragen als Vrouwenvertegenwoordiger. In 2010 heeft Wanda Cornelissen deelgenomen in de Regeringsdelegatie naar CSD 18. Begin 2010 zijn vier bijeenkomsten georganiseerd ter voorbereiding van CSD 18/19. Deelnemers aan deze besprekingen waren vertegenwoordigers van de ministeries van Landbouw, Natuur & Voedselkwaliteit, Verkeer & Waterstaat, Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening & Milieu en Buitenlandse Zaken, waaronder de Ambassadeur voor Duurzame Ontwikkeling, vertegenwoordigers van ANPED (= Alliance of Northern People for Environment and Development), het Women for Water Partnership, NVR- lidorganisaties en 4VO, een samenwerkingsverband van 4 grotere vrouwenorganisaties. Verder nam uiteraard vrouwenvertegenwoordiger Wanda Cornelissen deel aan de besprekingen, evenals de twee jongerenvertegenwoordigers Michaela Hogenboom (CSD 18) en Gabe van Wijk (CSD 19). Lesha Witmer zat de bijeenkomsten voor namens de NVR en Marianne Willems nam deel als lid van de Commissie Duurzame Ontwikkeling.
De bedoeling was dat er parallel met de CSD 18 in New York twee „side events‟ in Nederland
31 zouden worden georganiseerd: één over duurzame voedselsystemen t.b.v. de inbreng voor CSD 18, en één over afval, de plastic soep en nieuwe manieren van produceren en recyclen t.b.v. inbreng voor CSD 19. Van deze twee is alleen de bijeenkomst over duurzame voedselsystemen doorgegaan. Hiervoor heeft de NVR in overleg met het Ministerie van Landbouw een conceptvoorstel gemaakt met als aandachtspunt transitie van dierlijke eiwitten en beïnvloeding van het gedrag van consumenten. Dit voorstel heeft geresulteerd in de bijeenkomst ‘Sprinkhanenstamppot met jus’ die op 15 april 2010 is gehouden in het gebouw van de Haagse Hogeschool (zie pagina 42).
Eind 2010 werd bekend dat het Ministerie van Buitenlandse Zaken wel graag bereid is ook in 2011 een Vrouwenvertegenwoordiger deel te laten uitmaken van de Regeringsdelegatie naar CSD 19, maar voornemens is deze vanwege de bezuinigingen niet meer te financieren. De NVR beraadt zich op de consequenties hiervan. In 2010 is al wel een begin gemaakt met het voorbereiden van de inbreng voor CSD 19 over de thema‟s mijnbouw, mobiliteit, duurzaam consumeren en produceren. Onder meer zijn tijdens de Internationale Netwerkbijeenkomst van de NVR op 8 oktober de accenten voor de inzet van Wanda Cornelissen besproken.
Een uitgebreid verslag van de bijeenkomst van het Internationale Netwerk is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?paginaID=1498).
NGO vertegenwoordiging naar belangrijke internationale ontmoetingen
Ook in het NGO veld is de NVR internationaal actief. De nadruk ligt hierbij op de Commission on the Status of Women (CSW) van de Verenigde Naties. Voor de 54ste sessie van de CSW heeft de NVR zich gericht op de „review‟ van het Beijing Platform for Action (Beijing+15) en dan specifiek op de rol van vrouwen in het proces van maatschappelijke ontwikkeling. Dit ligt in het verlengde van de brede inzet van de laatste jaren op de gelijkwaardige participatie van vrouwen op alle terreinen van de samenleving. Doel is de omslag in denken te bewerkstelligen van vrouwen als slachtoffer of doelgroep naar vrouwen als actor in hun eigen ontwikkeling en in de ontwikkeling van de maatschappij.
CSW paper „Women: Agents of Change‟ De NVR heeft ten behoeve van de CSW een paper geschreven getiteld „Women: Agents of Change‟. Hierin zijn bovengenoemde uitgangspunten concreet uitgewerkt in voorbeelden uit de Nederlandse praktijk. NVR voorzitter Dieny Scheffer heeft het paper tijdens de CSW briefing aangeboden aan het hoofd van de Nederlandse regeringsdelegatie, Carlien Scheele. Het paper is zeer positief ontvangen.
32
Een verslag van de aanbieding is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?alineaID=765). Op deze website is ook het paper „Women: Agents of Change‟ te downloaden (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/docs/CSW54_NVR-paper_DEF_03032010.pdf).
Vrouwenforum Beijing+15, Cadiz, Spanje Spanje heeft als EU-voorzitter begin februari een vrouwenforum georganiseerd als gezamenlijke voorbereiding van de EU-lidstaten op de review Beijing+15. Elke lidstaat mocht een NGO- vertegenwoordiger meenemen in de delegatie. De directie Emancipatie van het Ministerie van Onderwijs heeft de NVR gevraagd deze NGO zetel in te vullen. Door het late tijdstip - 2 weken van tevoren - kon hiervoor geen werving plaatsvinden en heeft Alice Bouman-Dentener, algemeen secretaris van de NVR, deze rol op zich genomen. Er waren talrijke prominente sprekers en een uitgebreide deelname van Spaanse vrouwenorganisaties. Echter van een interactieve dialoog en gericht werken aan een gezamenlijke EU-inzet op de review Beijing+15 was niet echt sprake. Voor het NVR paper „Women: Agents of Change‟ was veel belangstelling, vooral van EU-zijde. Ook de Spaanse vrouwenorganisaties hadden er veel affiniteit mee en zeiden het goed te kunnen gebruiken in hun eigen werk. De ervaringen van het CADIZ forum zijn meegenomen in de voorbereiding voor CSW54.
CSW 54, New York Tijdens de CSW bleek al direct dat er geen echte mogelijkheden waren invloed uit te oefenen op de verklaring aangaande Beijing+15. Tijdens het NGO-overleg met de Nederlandse regeringsdelegatie op de eerste dag van de CSW werd de conceptverklaring uitgereikt: een A4tje met in zeer algemene bewoordingen het prijzen van de voortgang en herbevestiging van de afspraken van Beijing. Geen nieuwe inzichten en zeker geen erkenning van de actieve rol van de vrouwen en hun organisaties zelf. Het NVR-paper „Women: Agents of Change‟ is wel heel positief ontvangen door verschillende VN instanties, met name UN-DESA (= Department of Economic and Social Affairs van de Verenigde Naties). Zie de foto hiernaast van Alice Bouman met Kenza Robinson UN Desa. Ook is het paper tijdens een formeel onderhoud, verkregen door Women for Water Partnership, aangeboden aan de Ambassadeur voor Vrouwenzaken van de Verenigde Staten, Melanne Verveer. Zij sprak haar instemming uit met de inhoud en gaf aan dit te zullen overbrengen aan Hillary Clinton, die de CSW ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag zou toespreken. Ook sprak zij haar waardering uit voor de inzet van vrouwenorganisaties op
33 armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling. De brede instemming met de invalshoek van „Women: Agents of Change‟, gecombineerd met het feit dat de Beijing verklaring gevoeld werd als een gemiste kans, heeft ertoe geleid dat de NVR en het Women for Water Partnership met steun van enkele VN ambtenaren een ontwerp resolutie hebben opgesteld ten behoeve van de delegatie van Jamaica, die bereid was de resolutie in te dienen. Van begin af aan was er ruime interesse voor co-sponsoring, onder andere door Nederland, de Verenigde Staten, Australië, Suriname en diverse Afrikaanse landen. Vanwege een interne politieke prioriteit moest Jamaica uiteindelijk als trekker afhaken. Andere geïnteresseerde delegaties konden het door het korte overblijvende tijdsbestek niet meer overnemen. De Nederlandse delegatieleiding heeft tijdens het tweede NGO overleg haar waardering uitgesproken voor de NVR inzet. Nederland heeft informeel aangegeven geïnteresseerd te zijn om de resolutie eventueel in te dienen tijdens de volgende CSW.
Gender Concerns International heeft op 8 maart een „side event‟ georganiseerd over Vrouwen, Vrede, Veiligheid met specifieke aandacht voor Afghanistan. Robert Dijksterhuis, hoofd gendersectie van Buitenlandse Zaken, en Alice Bouman, algemeen secretaris van de NVR, hadden hierin een rol. Ook hier werd het paper „Women: Agents of Change‟ met instemming begroet.
Ontvangst internationale delegaties De Tokyo Electric Power Workers‟ Union verzocht de NVR een delegatie van haar leden te ontvangen en hen te informeren over doel en activiteiten van de Nederlandse Vrouwen Raad, en over de rol en positie van Nederlandse vrouwen in het arbeidsproces. Op 12 oktober werd de groep ontvangen door Dieny Scheffer, voorzitter van de NVR, en Annie Kamp, lid van het bestuur met onder meer de portefeuille Maatschappelijke Participatie. Zij deden dat in het kantoor van de vakbond CNV in Utrecht, waar de Japanse delegatie die dag te gast was. De Japanse vakbondsmensen toonden zich zeer geïnteresseerd in percentages deeltijdwerk en de participatie van vrouwen in de top van Nederlandse bedrijven. Uiteraard wilden ze ook weten in hoeverre vrouwen in Nederland bij een vakbond zijn aangesloten. De Tokyo Electric Power Workers‟ Union organiseert elk jaar in oktober een studiereis voor 4 of 5 groepen van haar leden om zich met name in Europese landen te informeren over de sociale problematiek aldaar.
34
7. (Kraamkamer van) Projecten
De maatschappelijke betrokkenheid van de Nederlandse vrouw wordt binnen de NVR uitgewerkt op drie strategische themavelden: - Duurzame ontwikkeling. Binnen dit themaveld is duurzame productie en consumptie een hoofdthema. De NVR ontwikkelt projecten en activiteiten waarbij het met name gaat om het bieden van handelingsperspectief aan vrouwen om duurzame consumptie te vergroten. - Vrouw en maatschappij. De rode draad voor de ontwikkeling van projecten binnen dit themaveld is vrouwen in maatschappelijke posities. - Vrouwenrechten en gender gelijkheid. Recente cijfers tonen aan dat vrouwen, hoewel voor de wet gelijk, in de praktijk nog steeds minder macht, minder inkomen en minder vrije tijd hebben. Ze doen meer onbetaalde arbeid, zijn vaker het slachtoffer van geweld en breken nog maar mondjesmaat door het glazen plafond. Binnen het tgemaveld Vrouwenrechten en gendergelijkheid ontwikkelt de NVR ontwikkelt projecten om de stap van „de Jure‟ naar „de facto‟ gender gelijkheid te helpen bevorderen. Alle projecten en activiteiten die de NVR ontwikkelt en uitvoert zijn erop gericht vrouwen handelingsperspectief te bieden, zodat zij vanuit hun eigen positie en mogelijkheden gericht kunnen bijdragen aan de maatschappij opbouw. Bij de ontwikkeling en uitvoering van projecten gaat de NVR uit van zoveel mogelijk samenwerking met en tussen lidorganisaties.
7.a. Ontwikkeling projecten
Themaveld Duurzame Ontwikkeling
Eten UIT de vuilnisbak Een vijfde deel van onze boodschappen belandt in de vuilnisbak. Met het project Eten UIT de vuilnisbak wil de NVR vrouwen bewust laten worden van het feit dat we veel etenswaren weggooien en hen handelingsperspectief bieden om deze verspilling tegen te gaan. Speerpunt in dit project is de actie De Vijfde Tas die bestaat uit: - het bij 1.000 huishoudens inzamelen van het voedsel dat zij die week verspilden; - dat voedsel laten vervangen door veilig voedsel; - daarvan een mooie maaltijd koken; - de maaltijd in de wijk/het dorp samen met de inwoners nuttigen. Lokale vrouwen en hun organisaties ondersteunen de uitvoering van deze actie, die gekopieerd en opgeschaald kan worden naar andere plaatsen in het land. Een subsidieaanvraag is in 2010 ingediend bij het Ministerie van Landbouw en afgewezen. De NVR heeft tegen deze beslissing bezwaar aangetekend; over de uitkomst daarvan is nog geen duidelijkheid. Het was de bedoeling dit project te laten starten en een jaar later te laten eindigen op
35
Wereldvoedseldag, en ook tijdens de tussenliggende Huishoudbeurs aandacht voor het project te genereren.
Doortje gaat duurzaam Ten behoeve van een SMOM subsidieaanvraag (SMOM = Subsidieregeling Maatschappelijke Organisaties en Milieu) heeft de NVR in 2010 het concept voor het project Doortje gaat Duurzaam ontwikkeld. Een multimediaal project dat vrouwen laat ontdekken dat je prima duurzamer kunt leven zonder duur uit te zijn of alle comfort op te geven. In het project komt de virtuele Doortje – evenals de mensen in haar gezin en omgeving - tot leven in (strip)verhaaltjes, via haar dagboek, telefoongesprekken, filmpjes, blog of twitter- berichten. Zij laat vrouwen haar dagelijks streven om duurzamer te leven, meebeleven en stimuleert hen zo om hun eigen leven te verduurzamen. Eind 2010 werd bekend dat de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu had besloten de derde subsidietender van de SMOM in 2010 niet te openen. Dit besluit was het gevolg van het voornemen van het nieuwe Kabinet om de SMOM-regeling met ingang van 2011 in te trekken.
Huishoudbeurs 2011 Al in 2009 zijn contacten gelegd met de RAI, Amsterdam, en organisatoren van de Huishoudbeurs om deze beurs te verduurzamen. Daarbij gaat het niet alleen om het bereik van de consument die de Huishoudbeurs in grote getale bezoekt, maar (vooral) ook om standhouders op hun duurzaamheid te benaderen en steeds meer standhouders met duurzame producten en diensten naar de Huishoudbeurs te halen. In die contacten werkt de NVR nauw samen met organisaties, zoals Urgenda, Good! en People 4 Earth. In 2010 is door de Commissie Duurzame Ontwikkeling van de NVR samen met genoemde instanties en met medewerking van de RAI, gewerkt aan de inrichting van een Duurzaam Paviljoen op de Huishoudbeurs 2011 met zoveel mogelijk duurzame standhouders, waaronder ook de organisatoren van het Paviljoen. Francine Thielen van de Commissie Duurzame Ontwikkeling heeft daartoe haar presentatie die zij in 2010 eenmalig op het podium van de Huishoudbeurs hield (zie pagina 41), omgevormd en uitgebreid naar een aanpak voor de stand van de NVR tijdens de Huishoudbeurs in 2011. Bij verschillende instanties zijn door de NVR verzoeken neergelegd voor sponsoring van de NVR betrokkenheid in bovenstaande plannen. Vlak voor het eind van het verslagjaar werd bekend dat het Agentschap NL van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, bereid was het initiatief van de NVR met een bescheiden subsidie te steunen omdat het aansluit bij de doelstellingen van het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling.
Themaveld Vrouw en Maatschappij
Meer vrouwen in besturen van sportorganisaties In 2010 zijn gesprekken gevoerd met het Landelijk Netwerk Vrouwen in de Sport en het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) om de mogelijkheden te onderzoeken voor
36 de ontwikkeling van een project met als doel meer vrouwen in besturen van sportorganisaties. De gesprekken zijn eind 2010 gestaakt, omdat bij geen van de aan het gesprek deelnemende partijen financieringsmogelijkheden bleken te bestaan voor verdere ontwikkeling van een project.
Meer vrouwen in besturen van waterschappen In de periode 2008 – 2009 heeft de NVR samen met andere organisaties het project „Water zoekt Vrouw‟ uitgevoerd om meer vrouwen in de besturen van de 26 waterschappen te krijgen. Over de resultaten is uitvoerig bericht in het NVR Jaarverslag 2009. Op de rand van 2009/2010 is een werkplan voor de toekomst opgesteld. In 2010 is gewerkt aan de bestendiging van de resultaten van het project en met name om ervoor te zorgen dat de aandacht voor „meer vrouwen in de waterschappen‟ wordt voortgezet. Belangrijk resultaat van het project Water zoekt Vrouw is dat Waterlelie, het netwerk van vrouwelijke waterschapsbestuurders, is versterkt. Er is een grote inzet van capabele vrouwen in de waterschapsbesturen voor het goed besturen van die waterschappen en voor het aantrekken en ondersteunen van nieuwe vrouwen in die besturen. Waterlelie is als netwerkorganisatie daarbij van groot belang voor de vrouwen zelf, voor de kwaliteit van de besturen en daarmee voor het werk van de waterschappen. Waterlelie is ook een volwaardige gesprekspartner voor de Unie van Waterschappen. Samen met de NVR heeft Waterlelie in 2010 gesprekken gevoerd met de Unie van Waterschappen over diversiteit in de waterschapsbesturen.
Het werkplan voor de toekomst is te downloaden op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/docs/Afronding_en_vervolgproject_Water_zoekt_Vrou w_jan_2010.pdf).
Vervolg project „Uw talent gaat niet met pensioen‟ In 2008 en 2009 heeft de NVR samen met ouderenorganisatie ANBO het „project „Uw talent gaat niet met pensioen‟‟ met groot succes uitgevoerd. De resultaten van dit project zijn beschreven in het Jaarverslag 2009. Formeel is het project in 2010 afgerond met een extra Toekomstwerkplaats in Utrecht, een evaluatie en een verslag. In de periode daarna zijn verschillende presentaties gegeven over dit project en de resultaten ervan, onder meer op de Projectendag van de stichting Sluyterman van Loo en op de Kennisdag van het Oranjefonds. Daar werd enthousiast op gereageerd. Tijdens de presentatie bij het Oranjefonds bleek dat het project bij de beoordeling in 2008 al, vanwege de uitstekende kwaliteit, was aangemerkt als „project van de week‟. Hoofdsubsidiegever Sluyterman Van Loo heeft interesse getoond in een vervolgtraject.
Met de ANBO is gesproken over een vervolg op dit project en inmiddels is daarvoor een opzet gemaakt. NVR en ANBO willen doorgaan met het organiseren van Toekomstwerkplaatsen en regionale workshops, gericht op participatie van seniorvrouwen. De redenen daarvoor zijn velerlei:
37
- Vrouwen hebben de samenleving veel te bieden: de NVR wil meer vrouwen in besturen, in de politiek, in vrijwilligersorganisaties en op andere posities in de samenleving. - Seniorvrouwen zijn geen kostenpost voor de samenleving maar een groep waar in geïnvesteerd moet worden. - Veel vrouwen willen graag meer participeren of nieuwe keuzes maken in hun leven en hebben daarbij behoefte aan wat de Toekomstwerkplaatsen hen biedt. - Nu het beleid van de overheid zich meer richt op het langer doorwerken is het ook extra nodig dat er geïnvesteerd wordt in de ontwikkeling en talenten van vrouwen tussen 50- 65 jaar. Zij hebben een groot potentieel, talent en levenservaring en zijn hard nodig, ook voor de economie. Als uitgangspunt bij het vervolgproject is gekozen voor een opzet waarbij na 2 jaar de activiteiten door kunnen gaan zonder financiële ondersteuning van sponsors. In het vervolgproject moet dus een „business case‟ worden ontwikkeld om een zelfstandig voortbestaan te kunnen realiseren. De NVR is penvoerder en bezig met het vervolmaken van een subsidieaanvraag voor 2 jaar bij de stichting Sluyterman van Loo en het Oranjefonds.
Samen Uit Samen Thuis Bevorderen van blijvende arbeidsparticipatie van vrouwen, actief burgerschap en het voorkomen van achterstand in de ontwikkeling van vrouwen bij moederschap. Dat is het doel van het project „Samen Uit Samen Thuis‟ dat de NVR in 2010 heeft ontwikkeld. Vrouwen blijven weliswaar vaker dan voorheen werken als ze moeder worden, maar daarbij is een deeltijdbaan favoriet. Van de fulltime werkende vrouwen blijft slechts 33% fulltime werken tegenover 90% van de mannen. De achterstand die vrouwen hierdoor in een cruciale periode in hun leven oplopen, wordt vaak niet meer ingehaald.
Het project omvat een presentatie van de NVR op de Negenmaandenbeurs van 16 tot en met 20 februari 2011 in de RAI, Amsterdam, waar het project officieel zal worden gelanceerd door minister Kamp van Sociale Zaken. Op deze beurs zorgt de NVR voor de aanwezigheid van experts die jonge stellen in adviesgesprekken kunnen laten zien hoe het mogelijk is om sekseneutraler te denken over werk en zorg. Ook zorgt de NVR voor de beschikbaarheid van zoveel mogelijk schriftelijke en on-line informatie, die ondersteunend is bij gesprekken die jonge ouders samen voeren om hun taken in en buitenshuis zo te verdelen, dat beiden zich optimaal kunnen ontwikkelen en blijven deelnemen aan de samenleving, ook op langere termijn. De NVR wil een promotieteam en acteurs van het Improvistatietheater inzetten om het gesprek met de beursgangers te stimuleren. Op de NVR-website wordt een speciale startpagina ingericht waarop bestaande informatie bijeen wordt gebracht inclusief rekenmodellen om consequenties van keuzes door te rekenen.
38
De NVR zoekt in dit project onder meer samenwerking met Saskia de Bel, psycholoog en auteur van het boek Samen uit, samen thuis, een recept om werk en zorg eerlijk te verdelen.
In de periode na de Negenmaandenbeurs kunnen lidorganisaties van de NVR zelf met het thema aan de slag. Zo kunnen bijvoorbeeld in regio‟s activiteiten worden georganiseerd door vrouwenorganisaties waar jongeren over dit onderwerp met elkaar en met deskundigen kunnen praten. De NVR zorgt voor een aanbod van informatiemateriaal, deskundigen en workshops voor de activiteiten van de lidorganisaties. Voor het project is subsidie aangevraagd bij het Oranjefonds, de Stichting Instituut Gak en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De laatste twee instanties hebben in 2010 subsidie toegezegd.
Samenwerking in het kader van de Kennis Infrastructuur Emancipatie Het Ministerie van Onderwijs stimuleert de samenwerking tussen de organisaties die deel uit maken van de door het ministerie ingerichte Kennis Infrastructuur Emancipatie. In 2010 heeft de NVR subsidie gekregen om de mogelijkheden tot samenwerking met E-Quality te onderzoeken. In dit kader wordt gekeken naar mogelijke huisvesting van het landelijk bureau van de NVR als zelfstandige organisatie in het kantoorpand waar ook E-Quality is gevestigd. Het onderzoek naar de uitvoerbaarheid daarvan is nog gaande. Ook is een kennismaking op bestuursniveau in voorbereiding. Daarnaast is in 2010 gestart met het onderzoek naar samenwerking op inhoudelijke thema‟s. Dit heeft er onder meer toe geleid dat voorlichtingsmateriaal van E-Quality kan worden gebruikt in het project „Samen Uit Samen Thuis‟ (zie pagina 38). Terugkerend punt in het onderzoek, dat eind 2010 nog niet was afgerond, is het feit dat de diensten van E-Quality financiële consequenties hebben voor de NVR.
Themaveld Vrouwenrechten en Gender gelijkheid
Vervolgproject „Doorbreek Huiselijk Geweld – Praat erover‟ Op basis van het succesvolle resultaat van het Project „Doorbreek Huiselijk Geweld – Praat erover‟ (zie pagina 43) is nog voor het eind van het project een subsidieaanvraag ingediend voor een vervolg. Tijdens het slotsymposium van – zeg maar – deel 1 van het project werd de subsidietoekenning bekend gemaakt voor deel 2. Het vervolgproject dat in 2011 wordt uitgevoerd, borduurt voort op de resultaten en inzichten van de eerste fase en kent naast de projectonderdelen uit fase 1, ook enkele nieuwe elementen. De NVR gaat door met het stimuleren van de bespreekbaarheid van huiselijk geweld onder vrouwen en richt zich, ook in het vervolgproject, met name op vrouwen in besturen van vrouwenorganisaties, opdat zij zelf binnen hun organisatie met het thema aan de slag gaan (en kunnen). In Overijssel, Noord Brabant, Zeeland en Limburg, waar het project in de eerste fase is uitgevoerd, gaan we meer de diepte in. Sommige organisaties willen hun aanbod opnieuw uitvoeren met nieuwe groepen inwoners. Daarnaast melden ook nieuwe organisaties zich die
39 gespreksbijeenkomsten willen uitvoeren. Zij krijgen de materialen en methodieken aangereikt die in 2010 ontwikkeld zijn. Iedere vrouwenorganisatie kan hiermee de uitwisseling over huiselijk geweld organiseren voor hun eigen leden op de wijze die het best past bij hun achterban. Ook het Bahá‟ï Vrouwenforum neemt weer deel in de verdieping. In 2011 wil men een vervolg geven aan de bijeenkomsten over preventie van huiselijk geweld gebaseerd op de door deze organisatie ontworpen training „Bouwen aan een huis van vrede‟.
Daarnaast wil de NVR ook in andere regio‟s aan de slag en met andere (lid)organisaties. In alle nog niet bereikte provincies in Nederland zullen in 2011 in samenwerking met plaatselijke vrouwenorganisaties gespreksbijeenkomsten over huiselijk geweld worden georganiseerd. In de nieuwe provincies zal zoveel mogelijk meegewerkt worden door actieve vrouwen uit de vier provincies van de eerste projectperiode, met het oog op het stimuleren van vrouwelijk leiderschap. Ook zal steeds worden samengewerkt met de regionale Steunpunten Huiselijk Geweld.
In het vervolgproject wordt tevens in drie landelijke vrouwenorganisaties begonnen met het bespreekbaar maken van huiselijk geweld. Eén van die lidorganisaties is de Vereniging van Nederlandse Vrouwelijke Artsen (VnVA). De VNVA wil het onderwerp in de eigen achterban bespreekbaar maken vanwege de meerwaarde die samenwerking met de brede vrouwenbeweging voor signalering en bewustwording kan hebben. Er is de NVR veel aan gelegen dat ook een organisatie van vrouwen van niet-Nederlandse afkomst met het onderwerp aan de slag gaat. Het doorbreken van het taboe op huiselijk geweld kent hier zijn eigen specifieke aandachtspunten.
Belangrijk doel van het vervolgproject is uiteindelijk ook om de inzichten, contacten en methodieken die ontwikkeld zijn in de eerste en vervolgfase van het project op te slaan en beschikbaar te maken voor andere organisaties die de bespreekbaarheid van huiselijk geweld onder vrouwen willen stimuleren. Het Kennissysteem dat momenteel door de NVR wordt ontwikkeld speelt hierin een belangrijke rol. Het vervolgproject wordt afgesloten met een slotbijeenkomst die naar alle waarschijnlijkheid eind februari 2012 zal plaatsvinden.
Eiceldonatie Hoewel het doneren van eicellen door vrouwen ten behoeve van het kweken van embryo‟s voor onderzoek in Nederland (nog) niet aan de orde is, leek het Marta Kirejczyk, docente Vrouwenstudies bij de vakgroep Filosofie van Wetenschap en Techniek aan de Universiteit Twente, wenselijk om inzicht te verschaffen in de voor vrouwen belangrijke aspecten van eiceldonatie, in de manier waarop ze hun argumenten ontwikkelen, en welke waarden een rol spelen in hun oordeelvorming. Zij stelde een plan op voor onderzoek hiernaar en vroeg de NVR daaraan bij te dragen door een discussie te organiseren over de ethische kanten van eiceldonatie. In het kader van de beleidslijn Vrouw en Gezondheid was de NVR hierin
40 geïnteresseerd en heeft hiervoor een opzet gemaakt. Het plan is niet tot uitvoering gekomen omdat de subsidieaanvraag voor het onderzoek dat Kirejczyk in samenwerking met de NVR had ingediend bij ZonMw niet is gehonoreerd.
Perinatale sterfte In het kader van de beleidslijn Vrouw en gezondheid wordt in de Commissie Rechten van de Vrouw gesproken over het hoge percentage perinatale sterfte in Nederland in vergelijking met andere Europese landen. Perinatale sterfte is sterfte kort voor, tijdens of kort na de geboorte. Hierbij is deskundigheid uit de NVR-organisatie zelf betrokken, namelijk o.a. uit de KNOV, organisatie van vrouwelijke verloskundigen. Ondertussen is er veel aandacht in de media geweest over dit gegeven en over de vraag wat de oorzaak is van dit hoge percentage. De commissie heeft nog geen opzet en financieringsmogelijkheden uitgewerkt.
7.b. Uitvoering projecten
Themaveld Duurzame Ontwikkeling
Huishoudbeurs 2010 Wie een groot publiek wil bereiken, en vooral vrouwen, manifesteert zich op de Huishoudbeurs. De NVR heeft die ambitie voor 2011, maar maakte in het laatste weekend van de Huishoudbeurs in 2010 al een aansprekende start. Op het Themaplein van de Huishoudbeurs was een „catwalk‟ ingericht waarop verschillende modewarenhuizen een modeshow verzorgden. Daar verzorgde Francine Thielen, lid van de Commissie Duurzame Ontwikkeling van de NVR, haar eigen show. In haar show geen hippe kleertjes, maar bonte kleurtjes, en bij elk kleurtje een heldere boodschap voor duurzaam gedrag, zoals: “Iedere week, een vleesloos dagje, toch!”, “Heeft uw douche een spaarknop?”, “Afval scheiden dat doe ik al langer!”. Aansprekende boodschappen en een aansprekende presentatie, waarbij Francine ook letterlijk de mensen rondom de catwalk aansprak en hen vroeg in haar kledingrek een kleurtje te komen uitkiezen. De bijbehorende duurzame boodschap werd voor iedereen omhoog gehouden, waarna Francine het publiek vroeg de handen in de lucht te steken als men het beoogde duurzame gedrag al in de praktijk bracht. Er bleek keer op keer nog een wereld te winnen! Na afloop van haar show op de catwalk deed Francine haar optreden in de drukke wandelgangen van de Huishoudbeurs nog een keertje over. Daar trok ze nog meer bekijks: menige vrouw liet zich naar het kledingrek lokken en toonde zich ontvankelijk voor de duurzame boodschappen
41 aan het rek. Leden van de Commissie Duurzame Ontwikkeling ondersteunden Francine door de foldertjes van Francine‟s „BONT‟ zaak rond te delen. Deze NVR-manifestatie op de Huishoudbeurs was een goede, eerste ervaring, op grond waarvan het denken is ingezet hoe de NVR in 2011 haar ambitie om het grote publiek te bereiken op evenementen als de Huishoudbeurs waar kan maken (zie ook pagina 36 ).
Een verslag van de NVR-manifestatie op de Huishoudbeurs inclusief een kort filmpje is te lezen en te zien op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?paginaID=1278).
Bijeenkomst „Sprinkhanenstamppot met jus‟ Op 15 april organiseerde de NVR de Werkconferentie „Sprinkhanenstamppot met jus‟. Daar bogen circa 80 bezoekers zich onder meer over de vraag wat de wereldbevolking in 2050 eet. Gaan insecten inderdaad deel uitmaken van ons voedsel? Demissionair minister Gerda Verburg was een van de sprekers tijdens de bijeenkomst. Zij was gekomen om te vertellen wat er bereikt is tijdens de 17e sessie van de Commission on Sustainable Development (CSD) in 2009 in New York, maar vooral ook over hoe het onderhandelingsresultaat omgezet kan worden naar acties in de praktijk. In discussierondes formuleerden de deelnemers aanbevelingen voor de Nederlandse regeringsdelegatie naar CSD 18. Vrouwenvertegenwoordiger Wanda Cornelisen, die deel uitmaakt van de regeringsdelegatie, nam ze in ontvangst. Behalve door minister Verburg werden conferentiedeelnemers geïnspireerd door Henriëtte Prast van de Wetenschappelijke Raad van het Regeringsbeleid en Marlijn Somhorst van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, de koepel van de supermarkten. Marlijn vertelde bevlogen over hoe supermarkten bezig zijn met het verduurzamen van hun assortiment en hun bedrijfsvoering. Henriëtte Prast lichtte toe wat prosociaal gedrag is en hoe je dat bij mensen wel en niet kunt beïnvloeden. Spreekstalmeester Natasja van de Berg, bekend van haar boekje Praktisch Idealisme, interviewde de komende en de gaande Vrouwenvertegenwoordiger voor de CSD. Lesha Witmer vervulde die rol in 2009 tijdens CSD 17, Wanda Cornelissen is Vrouwenvertegenwoordiger voor CSD 18 in 2010. In een korte quiz werd de kennis van de conferentiedeelnemers op het gebied van duurzaamheid en de thema's van de komende CSD-cyclus getest door Francine Thielen en Marianne Willems, beiden lid van de Commissie Duurzame Ontwikkeling van de NVR. De prijswinnaars kregen - uiteraard - duurzame voedselproducten uitgereikt.
42
Sprinkhanen kwamen er ook nog echt aan te pas, al was het niet in de stamppot. Bij de koffie en thee werden er bonbons geserveerd met een knapperig sprinkhaantje 'on top'.
Een uitgebreid verslag van de werkconferentie is te lezen op de NVR- website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?alineaID=800)
Themaveld Vrouwenrechten en Gender gelijkheid
Project „Doorbreek Huiselijk Geweld – Praat erover‟ De NVR heeft zich in 2010 met het project „Doorbreek huiselijk geweld - Praat erover‟ ingezet voor het bestrijden van geweld tegen vrouwen. Het project is gericht op de rol van vrouwen en vrouwenorganisaties in het voorkomen van geweld. Uitgangspunt daarbij is dat weerbaarheid tegen huiselijk geweld begint bij het bespreekbaar maken ervan. Bewustwording is de basis voor gedragsverandering en steun in de eigen omgeving aan (potentiele) slachtoffers moet hun weerbaarheid vergroten.
In het kader van het project hebben gespreksbijeenkomsten in de achterban van de NVR plaatsgevonden in de provincies Overijssel, Noord-Brabant, Zeeland en Limburg. De uitvoering werd getrokken door de provinciale vrouwenraden: Vrouwenplatform Carree in Overijssel, de Limburgse Vrouwen Raad in Limburg, het Zeeuws Vrouwenplatform samen met de Stichting Dunya in Zeeland, en de Provinciale Vrouwenraad Noord Brabant samen met de Katholieke Vrouwenorganisatie in Noord Brabant. Ook zijn enkele landelijke bijeenkomsten georganiseerd, zoals een workshop over de bespreekbaarheid van huiselijk geweld op het Vrouwenpodium bij de Tweede Kamer in Den Haag (zie pagina 25) en het slotsymposium van het project op 25 november in Den Bosch (zie pagina 45). Lidorganisatie Bahá‟ï Vrouwenforum, die in de stuurgroep van het project deelneemt, heeft een training Bouwen aan een huis van vrede ontwikkeld en enkele bijeenkomsten aan de preventie van huiselijk geweld gewijd.
Met ruim 30 bijeenkomsten hebben meer dan 2000 vrouwen intensief met elkaar over huiselijk geweld gesproken. Minimaal een zesde van die 2000 Marjan Groefsema, projectleider
43 vrouwen waren bestuursleden en kringvoorzitters van de regionale en lokale vrouwenorganisaties. Het indirecte bereik van het project is daarmee aanzienlijk groter, omdat verwacht mag worden dat (veel van) deze bestuursleden en kringvoorzitters in hun eigen organisaties ook met het thema aan de slag gaan. Een groot aantal artikelen en interviews over huiselijk geweld zijn in de bladen van de vrouwenorganisaties verschenen, in de regionale pers en op de landelijke website. Regelmatig hebben vrouwen het aangedurfd in de gespreksbijeenkomsten publiekelijk over hun eigen ervaringen te praten. Verder hebben ook politici, gemeenteambtenaren en vertegenwoordigers van organisaties als politie en welzijn de gespreksbijeenkomsten bezocht. Veel schriftelijk materiaal en informatie over hulpmogelijkheden is verspreid. In november is een uitgave in de NVR Info-reeks verschenen over huiselijk geweld en verspreid in de achterban van alle lidorganisaties. Hiermee heeft het project ook een groot indirect bereik. Plaatselijke afdelingen van vrouwenorganisaties willen graag ook na 2010 een vervolg aan het project geven. Bijeenkomsten op huiskamerniveau worden overwogen. Ook vrouwenorganisaties buiten de directe achterban van de NVR tonen interesse in een soortgelijk project.
Bevindingen project In de projectperiode is gebleken dat veel vrouwen in Nederland inmiddels wel weten dat huiselijk geweld een groot maatschappelijk probleem vormt. Tegelijkertijd blijkt vrijwel niemand daar in haar eigen omgeving ooit een gesprek over gevoerd te hebben. Het besef, dat op basis van de hoge cijfers huiselijk geweld ook in de eigen naaste omgeving plaats moet vinden of moet hebben plaatsgevonden, is er niet of nauwelijks. Dientengevolge wordt het niet opgemerkt, vinden (potentiële) slachtoffers geen luisterend oor en blijft het in de anonimiteit. Uit de gespreksbijeenkomsten kan, op basis van kwalitatieve gegevens, een aantal concrete constateringen worden gedaan: - In ongeveer 50% van de bijeenkomsten zijn een of meerdere vrouwen opgestaan om publiekelijk te laten weten dat ze huiselijk geweld in hun directe omgeving hebben meegemaakt dan wel zelf slachtoffer zijn. Bespreekbaar maken in de eigen omgeving geeft moed en mogelijkheden voor vrouwen om zich te uiten. - Hoewel bekend is dat huiselijk geweld een groot maatschappelijk probleem is, dringen de cijfers pas tijdens de bijeenkomsten daadwerkelijk door; deelnemers schrikken ervan. Bespreken in de eigen omgeving leidt tot bewustwording van de omvang van het probleem. - Door de gesprekken dringt het besef door dat huiselijk geweld geen ver van mijn bed show is, en dat het in de directe omgeving moet voorkomen. Bewustwording beperkt zich niet tot realisatie van de omvang van het probleem, maar leidt ook tot koppeling aan de eigen directe leefomgeving. - Deelnemers geven concrete voorbeelden waarvan men zich in retrospect realiseert dat er sprake moet/kan zijn geweest van huiselijk geweld. Deelnemers worden gevoelig voor signalen van (potentiële) slachtoffers.
44
- In gesprekken met organisatoren, ook na de bijeenkomsten, geven deelnemers aan dat de problematiek verder in eigen kring wordt besproken. Naast het directe bereik is er een aanzienlijke spin off (indirect bereik) van de bijeenkomsten. - Deelnemers realiseren zich dat ze veel voor (potentiële) slachtoffers kunnen betekenen. Het belang van een open oor, een hart onder de riem steken en het tonen van begrip wordt onderschat. Ook geven de deelnemers aan aarzelend te zijn om betrokken te worden omdat men bang is fouten te maken. Men laat het daarom liever bij de professionele hulpverleners. De bijeenkomsten geven deelnemers handelingsperspectief; dit vergroot de betrokkenheid; men wordt van omstander tot medestander.
Symposium „Doorbreek Huiselijk Geweld – Praat erover‟ Meer dan 250 vrouwen en een enkele man namen op 25 november deel aan een landelijk symposium dat de NVR samen met de Provinciale Vrouwenraad Noord-Brabant in het Provinciehuis in Den Bosch organiseerde. Het symposium vormde de afsluiting van het project „Doorbreek Huiselijke Geweld – Praat erover‟.
Het programma van het symposium omvatte tal van interessante inleidingen en vraaggesprekken. Van praten over huiselijk geweld ging het naar beleven van ervaringen van huiselijk geweld en weer terug. Zo vertelden de projectleiders van de NVR-lidorganisaties die in de provincies Overijssel, Noord Brabant, Limburg en Zeeland het project hadden uitgevoerd, over het verloop van het project in hun provincie. Zij gaven allen aan voldaan terug te kijken op het project en al weer plannen te maken om door te gaan met het thema. NVR-voorzitter Dieny Scheffer vertelde over de totaalresultaten van het project, en kreeg - nog tijdens het symposium - uit handen van Reinier ter Kuile, directeur Justitieel Jeugdbeleid, de subsidiebeschikking van de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie voor een vervolgproject. “Dit project, dat al ruim 2000 vrouwen wist te bereiken, maakt huiselijk geweld bespreekbaar. Daarom willen we graag dat de NVR volgend jaar doorgaat en ook in de acht andere provincies gespreksbijeenkomsten stimuleert," aldus Ter Kuile.
Ter afwisseling las schrijfster Trudy van Harten voor uit haar kinderboek „Niemand mag het weten‟ over hoe kinderen huiselijk geweld beleven. Roos Neeleman van Dimence presenteerde het boek „Met je vingers in je oren‟, met 37 indringende kindertekeningen, gemaakt na situaties van huiselijk geweld, tijdens preventiegroepen. Inge Verdaasdonk van de Stichting Zijweg legde uit wat omstanders kunnen doen om een vrouw te helpen die in een gewelddadige relatie zit. En onder leiding van theatermaker en ambassadeur van de Vrouwenopvang, Adelheid Roosen, spraken „geweld survivors‟ - vrouwen die zich los hebben gemaakt uit situaties van huiselijk geweld - met elkaar en deelden hun ervaringen met de zaal.
45
Maar de symposiumdeelnemers moesten ook zelf aan de slag. Over drie groepen verdeeld gingen ze met elkaar in gesprek over huiselijk geweld, hun ervaringen met gespreksbijeenkomsten die ze hadden bijgewoond, en hun ideeën voor toekomstige bijeenkomsten. Ook ging de uitwisseling over de manier waarop je met mensen in je privé- omgeving praat over huiselijk geweld. Iedereen was het erover eens dat er zoiets als een morele plicht bestaat om huiselijk geweld bespreekbaar te maken.
Het was een dynamische dag waar de vertegenwoordigers van vele vrouwenorganisaties opnieuw hun agenda bepaalden om met het thema - maak huiselijk geweld bespreekbaar – verder aan de slag te gaan. In plaats van een afsluiting van het project was de dag veeleer de opmaat voor nieuwe bijeenkomsten die de NVR regionaal en landelijk kan stimuleren.
Een uitgebreid verslag van het symposium is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?alineaID=851).
Internationaal
Lobbyboekje In de nasleep van de Klimaatconferentie in Kopenhagen is op initiatief van de NVR en het Women for Water Partnership het idee uitgewerkt om kennis en ervaringen van lobbyisten vast te leggen, opdat andere – nieuwe – lobbyisten er hun voordeel mee kunnen doen en er van kunnen leren wellicht. Zo ontstond het boekje „How to lobby on International Conferences (for dummies)‟, dat in december 2010 is verschenen. Het boekje is onder meer uitgedeeld op de bijeenkomst van het Internationale Netwerk en wordt voorts in gerichte contacten verspreid. De inhoud van het boekje wordt door de NVR gezien als „groeidocument‟. Vrouwenvertegenwoordigers en andere lobbyisten kunnen vanuit hun ervaring reageren op de inhoud van het boekje, opdat een volgende druk met nieuwe ervaringen kan worden verrijkt. Exemplaren van het lobbyboekje zijn voor lidorganisaties en anderen beschikbaar voor gebruik of distributie in eigen kring.
46
Het lobbyboekje is ook te downloaden op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?paginaID=1626).
Symposium „7 minuten voor 1325‟ In de stijlvolle ambiance van het Officierscasino te Soesterberg namen op 10 juni zo‟n 150 mensen deel aan het lunchsymposium „7 minuten voor 1325‟. Zij kregen een 4-gangen lunch voorgeschoteld en 7 sprekers die ieder een aspect van het thema Vrouwen, vrede en veiligheid in relatie tot goed democratisch bestuur, belichtten. De sprekers werden afgewisseld door optredens van een groep Indiase zangers en dansers, en van hiphop- en rapzangeres Sinna Casita. Ook werd tussendoor een quiz gepresenteerd over Resolutie 1325. De pittige vragen waren opgesteld door het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede.
De NVR organiseerde het lunchsymposium samen met de Nederlandse Vereniging voor de Verenigde Naties. Het symposium vormde een belangrijk onderdeel van de voorbereidingen van Vrouwenvertegenwoordiger Caecilia J. van Peski en was bedoeld om een brede kring van vrouwen direct bij die voorbereidingen te betrekken. In haar toespraak nodigde Caecilia de deelnemers dan ook uit het papier op tafel te gebruiken om – geïnspireerd door de verschillende sprekers – suggesties en aanbevelingen aan haar mee te geven voor haar statement. Van die uitnodiging werd gretig gebruik gemaakt.
Onder de sprekers waren twee oud-Ministers van Ontwikkelingssamenwerking: Bert Koenders en Jan Pronk. Bert Koenders haalde in zijn toespraak verschillende voorbeelden aan uit zijn carrière als minister hoe vrouwen het heft in eigen handen nemen als het gaat om vrede en veiligheid. Jan Pronk liet de toespraak die hij had voorbereid voor wat die was. Onder de indruk van de uitslag van de verkiezingen van de dag ervoor (Tweede Kamerverkiezingen met flinke winst voor de PVV. red.) hield Jan Pronk een betoog recht uit z‟n hart over de geloofwaardigheid die door de uitkomst van de verkiezingen onder druk was komen te staan. Ook waren er onder de sprekers twee vrouwelijke militairen: Kolonel Henny Snellen en Luitenant Kolonel Hilda Segers. Luitenant-Kolonel Hilda Segers is hoofd van het Office on Gender Perspectives van de NATO. Zij vertelde hoe de NATO voortvarend aan de gang is met de implementatie van Resolutie 1325. Kolonel Henny Snellen is Deputy Director van het CIMIC Center of Excellence. CIMIC staat voor Civil Military Cooperation. Gender heeft een onmiskenbaar positief effect op de succesvolle uitvoering van internationale militaire missies, aldus de kolonel, die deze bewering staafde met een reeks van sprekende voorbeelden.
47
Andere sprekers waren Luc Dehaene, burgemeester van de Belgische Vredesstad Ieper, en Bea ten Tusscher, die bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken leiding geeft aan de directie Mensenrechten, Goed Bestuur en Humanitaire Hulp, maar voordien ambassadeur was in Guatemala en Bangladesh. Luc Dehaene vertelde met passie over hoe Ieper zich sinds de wederopbouw inzet voor de vrede. Bea ten Tusscher gaf aan in haar werk enorm geïnspireerd te zijn door de kracht van vrouwen en de voorbeelden die zij daarvan ziet in de verschillende landen die ze voor haar werk bezoekt. Deelnemers toonden zich na afloop enthousiast over het gebodene, dat hen zowel lichamelijk als geestelijk goed had gevoed.
Een uitgebreid verslag van het lunchsymposium is te lezen op de NVR-website (http://www.nederlandsevrouwenraad.nl/html/index.php?paginaID=1354).
48
8. De Nederlandse Vrouwen Raad
De NVR is een koepel van vrouwen(vrijwilligers)organisaties. In 2010 had de NVR, na de opheffing van het Platform Vrouwen in de Waterwereld 45 leden.
Een overzicht van het ledenbestand vindt u in bijlage 1.
NVR-basisorganisatie
Algemene Vergadering Het hoogste besluitvormende orgaan van de NVR is de Algemene Vergadering. Hierin hebben de afgevaardigden van de 45 bij de NVR aangesloten organisaties zitting. In 2010 hebben zich enkele wisselingen bij de afgevaardigden voorgedaan. Lenny Geluk van het Zeeuws Vrouwen Platform werd als AV-afgevaardigde opgevolgd door Henny Polderman. Henny van Egmond van de Federatie Zakenvrouwen werd opgevolgd door Miet de Bosschere. Ewa Zakrzewska van Business and Professional Women the Netherlands werd opgevolgd door Mareike Gutschner.
Bestuur Het NVR-bestuur is in de loop van 2010 teruggebracht van 6 naar 5 leden. In mei 2010 is voorzitter Dieny Scheffer-Versluis voor een tweede periode (van 3 jaar) herkozen. In mei heeft Thécla van de Poel zich teruggetrokken als penningmeester. De vacature van penningmeester is 49 in 2010 nog niet vervuld. Vice-voorzitter, secretaris en portefeuillehouder PR en Communicatie, Albertine Zoetmulder, is waarnemend penningmeester. In november 2010 hebben twee bestuursleden afscheid genomen: Rineke van Doorn, portefeuillehouder Rechten van de Vrouw, en Sandrina Sangers, portefeuillehouder Maatschappelijke Participatie. Tot nieuw bestuurslid is benoemd Annie Kamp, zij is afkomstig van lidorganisatie CDAV. In het bestuur beheert zij de gecombineerde portefeuille Maatschappelijke Participatie en Rechten van de Vrouw. In verband met het ontbreken van een penningmeester wordt het bestuur sinds mei 2010 ondersteund door Lenie Wesenhagen als financieel adviseur.
Annie Kamp
Commissies De NVR kent drie themacommissies: Commissie Duurzame Ontwikkeling, Commissie Maatschappelijke Participatie en Commissie Rechten van de Vrouw. Deze vormen het inhoudelijke zwaartepunt van de organisatie. Ze zijn de inhoudelijke spil voor beleidsbeïnvloeding en voor de vormgeving en monitoring van de projecten binnen hun themaveld. De commissieleden zijn deskundigen afkomstig uit de NVR-lidorganisaties.
In 2010 hebben zich in deze commissies enkele mutaties voorgedaan: Jolanda Nuytens van lidorganisatie KVO is in mei de Commissie Maatschappelijke Participatie als lid komen versterken. In november heeft Carlien de Roy van Zuydewijn als voorzitter afscheid genomen; sindsdien is Mieke Bakker-Mantjes, die reeds lid was van de commissie, voorzitter. In november heeft Lies Visscher-Endevelt afscheid genomen van de Commissie Duurzame Ontwikkeling. Nieuw in de commissie zijn sinds november Elly de Jeu van lidorganisatie FNV Vrouwenbond en Krista Jansen.
Stuur- en werkgroepen Werkgroepen zijn projectgebonden. Indien in een project meerdere organisaties samenwerken, wordt een stuurgroep ingesteld voor gezamenlijke afstemming en bewaking van het proces. In 2010 was op het themaveld Maatschappelijke Participatie de Klankbordgroep Uw talent gaat niet met pensioen actief, en op het themaveld Rechten van de Vrouw de Stuurgroep en provinciale werkgroepen Doorbreek Huiselijk Geweld. Voor het project „Samen uit, samen thuis‟ werd een stuurgroep geformeerd.
Overige commissies De NVR en vele van haar lidorganisaties zijn van oudsher internationaal actief. De Adviescommissie Internationaal van de NVR adviseert het bestuur en de vaste themacommissies over de internationale dimensie van de drie strategische themavelden, bereidt de internationale beleidsbeïnvloeding voor en ondersteunt de vrouwenvertegenwoordigingen in regeringsdelegaties. Ook het Internationale Netwerk en de NVR vertegenwoordigingen bij
50
Europese en internationale gremia en bijeenkomsten behoren tot het werkterrein van de Adviescommissie Internationaal. Marian Nauta nam in mei afscheid van de Adviescommissie Internationaal als voozitter. Sindsdien is Tonny Filedt Kok, die reeds lid was van de commissie, voorzitter.
De kascommissie bestond in 2010 uit Lenny Geluk van Zeeuws Vrouwen Platform en Lousje Backx van Vrouwenbelangen. In de financiële commissie hebben zich in het verslagjaar geen wijzigingen voorgedaan.
Benoemingsadviescommissies (BAC) In 2010 maakten NVR-voorzitter, Dieny Scheffer-Versluis, en Cécile van Dierendonck van de lidorganisatie Zonta, als vaste leden deel uit van de Benoemingsadviescommissie. Voor de voordracht tot benoeming van een nieuw bestuurslid, een nieuwe EWL- vertegenwoordiger en een nieuwe AVVN Vrouwenvertegenwoordiger werd de BAC steeds uitgebreid met Tonny Filedt Kok van de lidorganisatie Unie van Soroptimistsclubs. Carlien de Roy van Zuydewijn, voorzitter van de Commissie Maatschappelijke Participatie, vulde de vaste BAC-leden aan bij de selectie en voordracht tot benoeming van een nieuw lid voor deze commissie. Rianne Meester-Broertjes, voorzitter van de Commissie Duurzame Ontwikkeling, vulde de vaste BAC-leden aan bij de selectie en voordracht tot benoeming van twee nieuwe leden voor deze commissie.
In de bovenomschreven basisorganisatie zijn ongeveer 100 mensen actief. Ze zetten zich als vrijwlliger belangeloos in voor de gezamenlijke doelstellingen binnen de NVR.
De samenstelling van commissies, stuur- en werkgroepen vindt u in bijlage 2.
Landelijk bureau Naast de basisorganisatie, zoals boven omschreven, beschikt de NVR over een compact bureau van beroepskrachten. Het NVR-bureau draagt zorg voor de ontwikkeling en uitvoering van het NVR-beleid en werkplan, en coördineert en ondersteunt het werk van de vrijwilligers. Het NVR-bureau telde per 1 januari 2010 6 parttime medewerkers (4 Fte). Daarnaast heeft de NVR op projectbasis externe medewerkers aangetrokken om de geplande werkzaamheden uit te voeren, te helpen bij projectontwikkeling e.d. Per 1 februari 2010 is het dienstverband van Jolein Baidenmann als beleidsmedewerker Duurzame Ontwikkeling beëindigd. In verband met de krappe begroting op dit themaveld is geen nieuwe beleidsmedewerker aangetrokken. Ook is de vacature voor beleidsmedewerker internationaal niet ingevuld. De taken zijn naar vermogen door de algemeen secretaris waargenomen. Per 1 februari 2010 is, voor de periode van 1 jaar en voor 8 uur per week, Manu Bühring als ondersteunend communicatiemedewerker aangenomen. Deze medewerker wordt geheel gefinancierd uit projecten.
51
Per 1 juli 2010 is Ben Freeze voor 8 uur per week aangenomen als medewerker Planning & Control. Om de financiële ruimte hiervoor te creëren is het dienstverband van de algemeen secretaris m.i.v. juni 2010 met 8 uur teruggebracht.
Vertegenwoordigingen Gerelateerd aan het werk van de NVR op de drie strategische themavelden is de NVR vertegenwoordigd in de samenwerkingsverbanden Women for Water Partnership en het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede. Van beide samenwerkingsverbanden is de NVR mede-oprichter. De NVR maakt voorts deel uit van de Schone Kleren Campagne en de Stuurgroep Duurzame Dinsdag.
Verder is de NVR vertegenwoordigd in de Raad van Toezicht van de Stichting Vluchteling, en lid van de Europese Beweging Nederland en de Nederlandse Vereniging voor de Verenigde Naties. Het lidmaatschap van een aantal internationale netwerken en samenwerkingsverbanden ondersteunt de NVR om de internationale inzet gericht uit te voeren. Ook verleent de NVR via deze kanalen steun aan gender gelijkheid en duurzame ontwikkeling op mondiaal niveau. De NVR is lid van de International Council of Women, de European Center of the International Council of Women, en de European Women‟s Lobby. De vertegenwoordiging in deze organisaties wordt ingevuld door vrouwen uit de NVR-achterban, die vanwege hun specifieke kennis en achtergrond deelnemen in deze organisatie. Deelname geschiedt op verzoek van de betreffende instantie en op voordracht van de NVR. Deze personen spreken niet namens de NVR, maar worden gekozen op persoonlijke titel en vanwege de relatie tot de georganiseerde vrouwen.
Verslagen van de vertegenwoordigers leest u in bijlage 3.
52
9. Samenvatting van de Jaarrekening 2010 Balans per 31 december 2010 31-12-2010 31-12-2009 31-12-2009 31-12-2008 ACTIVA € € PASSIVA € € Vaste activa 13.203 15.234 Wilhelmina Druckerfonds 30.275 30.558 Overlopende activa 114.900 73.761 te besteden subsidies 78.364 45.059 Overige vorderingen 387 68.197 Te betalen posten 225.106 266.829 Geldmiddelen 205.255 185.254 333.745 342.446 333.745 342.446
Staat van baten en lasten over 2010 Rekening Begroting Rekening 2010 2010 2009 LASTEN € € € Personeelskosten 259.985 283.000 243.580 Huisvestingskosten 33.942 35.000 33.322 Kantoorkosten 31.061 30.000 38.934 Overige algemene kosten 10.678 15.000 9.481 Communicatie en PR - - 7.298 Kosten basisorganisatie 17.127 30.000 19.230 Activiteiten in eigen beheer - - 9.993 Kosten organisatie 352.793 393.000 361.838 Aan projecten doorberekende kosten 281.636 205.000 195.652 71.157 188.000 166.186 Kosten van projecten 1.178.271 578.665 1.543.686 Totaal lasten 1.249.428 766.665 1.709.872 ======BATEN Rente Tentoonstellingsfonds 18.084 25.000 28.234 Contributies 6.414 6.000 6.305 Abonnementen en verkopen - 500 - Diverse baten en lasten 10.009 8.000 22.623 Baten organisatie 34.507 39.500 57.162 Subsidies en bijdragen projecten 1.178.271 578.665 1.543.686
Totaal baten 1.212.778 618.165 1.600.848 ======Saldo lasten en baten 36.650 148.500 109.024 Tentoonstellingsfonds, bijdrage in het kort 36.650 148.500 109.024 Saldo ten laste van NVR - - -
Toelichting projectkosten 112.WfWP TMF, TMF-Women for Water,NVR treedt op als penvoerder. De toegekende subsidie bedraagt € 2.576.708 verspreid over 5 jaar. Het partnerschap heeft een eigen financiële verantwoording. In 2010 is dit project ook opgenomen in de jaarcijfers van de NVR. De projectkosten bedroegen in 2010 € 732.146. 112. WfWP financiële dienstverlening, kosten 2010 € 47.101.
53
124. Weerbaarheid huiselijk geweld, de projectkosten 2010 bedragen € 141.333. 125. Uw talent gaat niet met pensioen, de projectkosten bedragen in 2010 € 62.819. 129. Vrouwenvertegenwoordiging CSD17, de projectkosten 2010 bedragen €3.750. 139. Side Event CSD. De projectkosten bedroegen in 2010 € 12.893. 144. KIEM. De projectkosten bedroegen in 2010 € 148.650. 146. Kennissysteem. De projectkosten bedroegen in 2010 € 15.798. 149. WfWP Seed Funds. De projectkosten bedroegen in 2010 € 4.546. 152. Samen Uit Samen Thuis. De projectkosten 2010 bedroegen € 1.919. 154. Doorbreek huiselijk geweld. De projectkosten 2010 bedroegen € 2.107. 155. Zoetwaterbeleid. De projectkosten 2010 bedroegen € 2.205. 159. Samenwerking Kiem. De projectkosten 2010 bedroegen € 3.004.
54
Bijlage 1 contactpersoon vanuit Lidorganisaties in 2010 adres Telefoon, e-mail, www. NVR bestuur 1 020-6651318 Aletta, instituut voor Obiplein 4 [email protected] vrouwengeschiedenis 1094 RB AMSTERDAM www.aletta.nu Secretaris 2 Algemene Nederlandse Vrouwenvereniging Van Speijk 122 0485 573379 Tesselschade Arbeid-Adelt 5831 LG BOXMEER [email protected] Secretaris (TAA) www.tesselschade-arbeidadelt.nl 3 070-3554017 Riouwstraat 27, [email protected] Bahá'í Vrouwenforum 2585 GR DEN HAAG Portefeuillehouder Nederland www.bahaivrouwenforum.nl Rechten v.d. Vrouw 4 Business and Professional Women – the Netherlands Postbus 11069 020 6442016 Portefeuillehouder (BPW) 1001 GB AMSTERDAM bestuur @bpwnl.org , www.bpwnl.nl Internationaal 5 Postbus 30453 070-3424857 CDA Vrouwenberaad 2500 GL DEN HAAG [email protected], www.cda.nl Vice-voorzitter 6 Kamperfoelieweg 15 050-3091160 Delta Kappa Gamma Society 9765 HH [email protected] Portefeuillehouder Nederland (DKGSN) PATERSWOLDE www.deltakappagamma.nl Internationaal 7 Minderbroedersingel 0475-332491 FAM!Expertisecentrum voor 44 [email protected] Vrouwenvraagstukken 6041 KK ROERMOND www.famnetwerk.nl Voorzitter 8 Postbus 1058 033 - 2473468 3860 BB NIJKERK [email protected] Federatie Zakenvrouwen www.federatiezakenvrouwen.nl Voorzitter 9 020-5816398 Postbus 8576 [email protected] FNV Vrouwenbond 1005 AN AMSTERDAM www.fnvvrouwenbond.nl Vice-voorzitter 10 p/a KNAG Portefeuillehouder GAIA, netwerk voor vrouwen Postbus 805 [email protected] Duurzame in de aardwetenschappen 3500 AV UTRECHT www2.vrouwen.net/gaia Ontwikkeling 11 Gender Concerns International Laan van Meerdervoort 070-4445082 70 [email protected] Portefeuillehouder 2517 AN DEN HAAG www.genderconcerns.nl Internationaal 12 Independent Order of Odd Daalder 9 0527-610 001 Portefeuillehouder Fellows 8305 BE EMMELOORD [email protected]; www.ioof.nl Internationaal 13 Sint Gerlach 35 043-6042332 Katholiek Vrouwen Dispuut 6301 JA [email protected] (KVD) VALKENBURG www.katholiekvrouwendispuut.nl Secretaris 14 Koninklijke Nederlandse Portefeuillehouder Organisatie van Postbus 2001 030-2823100 Maatschappelijke Verloskundigen 3500 GA UTRECHT [email protected], www.knov.nl participatie 15 Spoorlaan 460 013-5324050 KVO 5038 CH TILBURG [email protected], www.kvo.nu Secretaris 16 070-3613061 Secretaris Postbus 30836 [email protected] Liberaal Vrouwen Netwerk 2500 GV DEN HAAG www.vvd.nl 17 070-3136875 Portefeuillehouder Melania Postbus 16440 [email protected] Maatschappelijke Ontwikkelingssamenwerking 2500 BK DEN HAAG www.melania.nl Participatie 18 020-4538655 National Council of Jewish De Bosporus 57 lambert- Portefeuillehouder Women Nederland 1183 GG AMSTELVEEN [email protected] Internationaal 19 Tijs van Zevensterstraat 010 4561761 Portefeuillehouder Nederlandse Organisatie van 45 [email protected] Maatschappelijke Vrouwelijke Apothekers 3062 XP ROTTERDAM www.vrouwelijkeapothekers.nl Participatie 20 026-4452377 Apeldoornseweg 76 [email protected] Netwerk BIZ 6814 BM ARNHEM www.netwerk-biz.nl Vice-voorzitter 21 p/a Utenbroekestraat Oudere Vrouwennetwerk 35 070-3241724 Portefeuillehouder Nederland 2597 PH DEN HAAG [email protected] Rechten v.d. Vrouw 22 020-5512229 Partij van de Arbeid Postbus 1310 [email protected] vrouwennetwerken 1000 BH AMSTERDAM www.vrouwen.pvda.nl Vice-voorzitter 23 06-51019380 Portefeuillehouder Platform Vrouwen in de Plantage 125 [email protected] Duurzame Waterwereld (PVW) *) 3551 DH UTRECHT www.kvwn.nl Ontwikkeling 24 Groenoord 140 06-50487190 2401 AH ALPHEN A/D [email protected] Politiek Scholings Centrum RIJN www.politiekescholing.nl vice-voorzitter 25 020-6684069 [email protected] Proefprocessenfonds Clara Postbus 93639, www.clara-wichmann.nl Portefeuillehouder Wichmann 1090 EC AMSTERDAM Rechten v.d. Vrouw 26 0416 343444 Provinciale Vrouwenraad Mgr. Prinsenstraat 7 pvr-nb/kpnplanet.nl Noord Brabant 5142 SP WAALWIJK www.vrouwen.net/pvr-nb Voorzitter 27 Stichting Religieuzen tegen Sint Janssingel 92 073-6154444 Portefeuillehouder Vrouwenhandel (SRTV) 5211 DA DEN BOSCH [email protected], www.srtv.info Rechten v.d. Vrouw 28 Prinses Christinastraat 0475-488790 Unie Nederlandse Katholieke 50 [email protected] Vrouwenbeweging 6101 HG ECHT www.unienkv.nl Voorzitter 29 Unie van.Soroptimist Clubs in 020-6922921 Nederland, Suriname en de Prins Bernhardplein 171 [email protected] Nederlandse Antillen 1097 BL AMSTERDAM www.soroptimist.nl Secretaris 30 Postbus 432 0183 646300 Portefeuillehouder Vereniging van Nederlandse 4200 AK GORINCHEM [email protected]; Maatschappelijke Vrouwelijke Artsen www.vnva.nl Participatie 31 030-6564423 Vereniging van Vrouwen met Gildenring 40 [email protected] Hogere Opleiding 3981JG BUNNIK www.vvao.nl Voorzitter 32 06 18081652 Vereniging voor Laan van Poot 110 [email protected] Portefeuillehouder Vrouwenbelangen 2566 EC DEN HAAG www.vrouwenbelangen.nl Rechten v.d. Vrouw 33 020-6651318 Vereniging voor Obiplein 4 [email protected] Vrouwengeschiedenis 1094 RB AMSTERDAM www.vrouwengeschiedenis.nl Secretaris 34 Vrouwen Organisatie Van Bylandtstraaat 47 070-3606458 Portefeuillehouder Nederland Darfur 2562 GH DEN HAAG [email protected] MP
56
www.stvond.nl
35 Postbus 963 033 4622755 3800 AZ [email protected] Portefeuillehouder Vrouwen voor Vrede AMERSFOORT www.vrouwenvoorvrede.nl Rechten v.d.Vrouw 36 Zutphensestraatweg 06-12365787 74a info@vrouwennetwerkarnhemnijmegen. nl Vrouwennetwerk Arnhem 6953CN DIEREN www.stichtingvrouwennetwerkarnhemn Nijmegen ijmegen.nl Voorzitter 37 0317 - 483832 Portefeuillehouder Vrouwennetwerk Wageningse Postbus 79 [email protected] Duurzame Ingenieurs (VWI) 6700 AB WAGENINGEN www.vwi-netwerk.nl Ontwikkeling 38 038 4219311 Vrouwenplatform Carree Postbus 1540 [email protected] Overijssel 8001 BM ZWOLLE www.vrouwenplatformcarree.nl Voorzitter 39 030-2310300 Portefeuillehouder Women in Europe for a Postbus 13047 [email protected] Duurzame Common Future 3507 LA UTRECHT www.wecf.eu Ontwikkeling 40 Bieremalaan 23 [email protected] Women on the Web 2497 AW DEN HAAG www.womenontheweb.nl Secretaris 41 Woman's International League 030-2321745 for Peace and Freedom Obrechtstraat 43 [email protected] Portefeuillehouder Nederland 3572 EC UTRECHT www.wilpf.nl Rechten v.d. Vrouw 42 020-6463017 Woman's International Zionist A.J. Ernststraat 735a [email protected] Portefeuillehouder Organization 1082 LJ AMSTERDAM www.wizo.nl Rechten v.d. Vrouw 43 WOMEN’S International 035-6241757 Shipping & Trading Emmastraat 51, [email protected] Association 1213 AK HILVERSUM www.wista.nl Voorzitter 44 030-2715525 Portefeuillehouder Young Women's Christian F.C. Dondersstraat 23 [email protected] Maatschappelijke Association (YWCA) 3572 JB UTRECHT www.ywca.nl Participatie 45 0118 682500 Postbus 407 [email protected] Zeeuws Vrouwen Platform 4330 AK MIDDELBURG www.zeeuwsevrouwenraad.nl Voorzitter 46 040-2410907 Wijnpeerstraat 41 [email protected] Zonta Nederland 5632 MG EINDHOVEN www.zontanederland.nl Secretaris 26-04-2011
*) Opgeheven in de loop van 2010
57
58
Bijlage 2 SAMENSTELLING EN MUTATIES NVR-ORGANISATIE a. Bestuur Dieny Scheffer-Versluis voorzitter. portefeuille Personeelszaken en Internationaal Werk Thécla van de Poel penningmeester (tot mei 2010) Albertine Zoetmulder vice-voorzitter en secretaris wnd. penningmeester (vanaf mei 2010) portefeuille Communicatie en PR Rineke van Doorn lid (tot november 2010) portefeuille Rechten van de Vrouw Sandrina Sangers lid (tot november 2010) portefeuille Maatschappelijke Participatie Anneke van Veen lid portefeuille Duurzame Ontwikkeling Annie Kamp lid (vanaf november 2010) portefeuille Maatschappelijke Participatie en Rechten van de Vrouw b. Landelijk bureau Alice Bouman-Dentener algemeen secretaris e-mail: [email protected]
Jolein Baidenmann beleidsmedewerker Themaveld Duurzame e-mail: [email protected] Ontwikkeling en Advies Commissie Internationaal (tot 1 februari 2010)
Lotte Wouters beleidsmedewerker Themavelden Maatschappelijke e-mail: [email protected] Participatie en Rechten van de Vrouw
Sandra Boes communicatiemedewerker (coördinatie) e-mail: [email protected]
Manu Bühring communicatiemedewerker (vanaf 1 februari 2010) e-mail: [email protected]
Ramratie Parohi financieel secretarieel medewerker e-mail: [email protected]
Bep den Ouden-Lindeijer secretarieel redactioneel medewerker e-mail: [email protected]
Ben Freeze medewerker Planning & Control (vanaf 1juli 2010) e-mail: [email protected]
Marjan Groefsema externe projectleider Doorbreek Huiselijk Geweld e-mail: [email protected]
59 Tijdelijke stafondersteuning: Ebi Haye vrijwilligster ondersteuning secretariaat c. Commissies/werk- en stuurgroepen
Commissie Rechten van de Vrouw (contact: [email protected]) Els van den Berg voorzitter Margaret de Vos van Steenwijk lid Marianne Kallen-Morren lid Ted Strop-von Meyenfeldt lid
Stuurgroep Project 124 „Doorbreek huiselijk geweld‟ Dieny Scheffer (voorzitter) Ria Demmers Charlotte van Dijk Roelie Briggeman Lenny Geluk Sylvie Janssen Ingrid Horst Sandra Boes Leila Hamidi Marjan Groefsema (projectleider) Renate Belfor
Commissie Maatschappelijke Participatie (contact: [email protected]) Carlien de Roy van Zuydewijn voorzitter (tot november 2010) Tineke Bakker-van den Bos lid Mieke Bakker-Mantjes lid (voorzitter vanaf november 2010) Tineke van der Kraan lid Jolanda Nuytens-Kouwenberg lid (vanaf mei 2010) Sebahat Yurdusen lid
Klankbordgroep „project „Uw talent gaat niet met pensioen‟‟ Binky Berger Joke de Ruiter Cecile van Dierendonck Riet Du Bois Hannie van Lakwijk Tineke van der Kraan Jacqueline Broer
Commissie Duurzame Ontwikkeling (contact: [email protected]) Rianne Meester-Broertjes voorzitter Lies Visscher-Endevelt lid (tot november 2010) Francine Thielen-Tonnaer lid Kitty Bentvelsen lid Marianne Willems lid Elke Wisseborn lid Elly de Jeu lid (vanaf november 2010) Krista Jansen lid
Advies Commissie Internationaal (contact: [email protected]) Marian Nauta voorzitter (tot mei 2010) Tonny Filedt-Kok voorzitter (vanaf mei 2010) Marion Minis coördinator werkgroep Europa Dieny Scheffer-Versluis wnd. voorzitter
Financiële Commissie Ellen Zevenbergen-van Beek Marjo Dubbeldam Lenie Wesenhagen
60
Leden Kascommissie Lenny Geluk Lousje Backx d. Redactie Inforeeks Sandra Boes Hoofd-/eindredacteur Bep den Ouden-Lindeijer redactiesecretariaat e. Vrouwenvertegenwoordigers Wanda Cornelissen CSD 18 Caecilia van Peski AVVN 65 f. Vertegenwoordigingen Europese Beweging Nederland Jet Brummelhuis-Middelhoff ECICW Annelies Pierrot-Bults European Womens‟ Lobby Marion Minis ICW Lily Hutjes-Boelaars Platform Gezondheid en Milieu Lies Visscher-Endevelt, agendalid Platform Vrouwen en Duurzame Vrede Ted Strop-von Meyenfeldt Schone Kleren Kampagne Francine Thielen-Tonnaer Stichting Vluchteling Jikky Dinçelek-Lettinga Stuurgroep Duurzame Dinsdag Rianne Meester-Broertjes Women for Water Partnership Marina van Koten-Hertogs (tot november 2010) Kitty Bentvelsen (vanaf november 2010) g. Werkgroep Communicatie Albertine Zoetmulder, voorzitter Rianne Meester-Broertjes Marion Minis Carlien de Roy van Zuijdewijn Sandra Boes Els van den Berg
61
62
Bijlage 3
Vertegenwoordigingen
Europese Beweging Nederland www.europesebeweging.nl
De Europese Beweging Nederland (EBN) is een zelfstandige en onafhankelijke vereniging, opgericht in 1948. Zij bevordert de opinievorming over het proces van de Europese integratie door het stimuleren van het Europese debat in Nederland. De EBN vormt een platform voor de gedachtewisseling en het debat over Europese integratie. De EBN is een organisatie, die nauw samenwerkt met andere organisaties, die ook actief zijn op het gebied van het Europees beleid. In het afgelopen jaar vonden lezingen, toneelvoorstellingen, congressen en evenementen plaats, waarin het thema Europa centraal staat. De nieuwe website, die eind 2009 gelanceerd werd, heeft gemiddeld 2000 bezoekers per maand. Bij de verkiezing van het beste burgerinitiatief, die de EBN in het kader van de Week van de Democratie organiseerde, steeg het aantal bezoekers tot 7000. Een teken dat de website een geslaagd initiatief is. Iedere maand wordt er een uitgebreide nieuwsbrief uitgegeven, die, naast een agenda, uitgebreide achtergrondinformatie bevat die heel goed bruikbaar is voor de aangesloten organisaties om themabijeenkomsten te organiseren.
Verslag Op 20 mei 2010 vond de ledenvergadering plaats, waarbij Godelieve van Heteren voorzitter was. De oproep om meer gender in het bestuur te brengen, ingebracht door de afgevaardigde van de NVR, heeft dus resultaat gehad. Verschillende keren per jaar wordt een Europoort bijeenkomst georganiseerd, met groot succes. Op 20 mei 2010 werd een Europoort bijeenkomst gehouden over: Hoe meer Europa, hoe minder crisis? Het Europagehalte van de nationale verkiezingsprogramma‟s, met een inleiding door dr. Bart van Riel, senior econoom bij de Sociaal Economische Raad, over de aanpak van de financiële crisis en het belang van de Europa 2020-strategie, met een paneldiscussie tussen Europa woordvoerders van diverse partijen. Op 5 november 2010 vond de eerste EBN Europa-tafel plaats, een initiatief, waarbij het EBN- bestuur steeds een deskundig gezelschap van EBN-leden uitnodigt voor een „lunch pensant‟. Dit keer was dat in het Montesquieu Instituut in Den Haag met als thema Migratie, Regeerakkoord en de (on)mogelijkheden van Europa, met o.a. prof. Han Enzinger, hoogleraar Migratie en Integrale studies. In het jaar 2011 gaat de EBN door met het organiseren van actualiteitenseminars en netwerkbijeenkomsten, met als thema Parlementen en Europese defensie na het opheffen van de West-Europese Unie, en daarmee van de Europese Veiligheids- en Defensie-Assemblee.
63
De EBN richt zich in de toekomst vooral op regionale bijeenkomsten zoals in Groningen en Tilburg, enz. om een betere spreiding te bewerkstelligen, en op jongeren om in samenwerking met jongerenorganisaties en scholen het Europese gedachtegoed uit te dragen.
Jet Brummelhuis-Middelhoff, NVR vertegenwoordiger naar de EBN
European Center of the International Council of Women (ECICW) De ECICW werd opgericht in 1961 in Axenstein, Zwitserland. Sinds 2002 is de ECICW een wettelijke organisatie, de eerste jaren geregistreerd in Finland en sinds 2010 in Frankrijk. Alleen leden van de ICW kunnen zich aansluiten bij de ECICW. Er zijn 21 nationale vrouwenraden aangesloten bij de ECICW: Oostenrijk, Azerbaijan, België, Frankrijk, FYROM (Former Yugoslav Republic of Macedonia), Duitsland, Groot Brittannië, Griekenland, Hongarije, Israel, Italië, Litouwen, Luxemburg, Malta, Monaco, Nederland, Rusland, Spanje, Zwitserland, Turkije en Oekraïne. De ECICW is vertegenwoordigd bij de European Women‟s Lobby en bij de Raad van Europa. De ECICW vergadert twee maal per jaar.
Bijgewoonde bijeenkomsten 9 - 11 april, Parma, Italië, ECICW vergadering en Seminar: Food Safety, bijgewoond door Annelies Pierrot-Bults en Marian Nauta. 23-28 september, Istanbul, ECICW vergadering en Seminar: From the Farm to the Fork, bijgewoond door Annelies Pierrot-Bults en Marian Nauta. 11-13 juni, EWL vergadering, Madrid, bijgewoond door Annelies Pierrot-Bults.
Verslag De ECICW vergadering van 9-11 april in Parma werd bijgewoond door 14 landen en 1 toehoorder. Het onderwerp was Food Safety en er werd een bezoek gebracht aan de EFSA – de European Food Safety Authority, aan ALMA, een haute cuisine school, aan de UNISG- Università di Scienze gastronomiche/Gastronomic Science University en aan een van de bedrijven waar de beroemde Parmaham wordt vervaardigd. Twee werkgroepen waren actief: Effects of the financial crisis on women‟s employment en Sexualisation of Children, gebaseerd op de ICW resolutie. Een ECICW resolutie New Forms of Violence against Children is aangeboden aan de Raad van Europa. Het Reconstituting Democracy in Europe, oftewel RECON project, is een 5-jarig project (2007- 2011) gesteund door de EU met 17 wetenschappers uit 9 landen. Er zijn 3 vertegenwoordigers van NGO‟s, dus het is een privilege dat ECICW een partner is in dit project.
De najaarsvergadering van 23-28 september in Istanbul werd bijgewoond door 14 landen en 5 toehoorders.
64
Tijdens het seminar Food Safety from farm to the fork werden voordrachten gehouden over de volgende themagebieden: Genetically Modified Organisms regarding Environmental Ethics, Food Hygiene in our Daily Life, en Food trace ability from the Farm to Fork. Vooral de laatste lezing was erg interessant en ging over voedselveiligheid, het vervoer en de verschillende plaatsen waar ons voedsel wordt bewerkt en de daarbij horende registratie op de producten. Onze Turkse zusterorganisatie had als slot een toer door Istanbul georganiseerd met een bezoek aan het Topkapi paleis en de Dolmabahçe en Yıldız paleizen. Het financiële jaarrapport laat een negatief saldo zien, maar de reserves zijn genoeg om dit op te vangen.
Bij de vergadering van de EWL in Madrid behaalde de ECICW helaas niet genoeg stemmen voor een boardmembership. Grace Wedekind is vertegenwoordiger van de ECICW bij de EWL. Het is de bedoeling de samenwerking te intensiveren met de UWE (University Women of Europe), de Europese koepel van de VVAO.
Annelies Pierrot-Bults, penningmeester ECICW
European Women‟s Lobby www.womenlobby.org
De European Women‟s Lobby (EWL) – opgericht in 1990 met inzet vanuit Nederland - is de grootste koepelorganisatie van vrouwenorganisaties in de Europese Unie (EU). Met als doel de realisering van vrouwenrechten en gender equality. De EWL telt lidorganisaties in ieder van de 27 EU lidstaten en de 3 kandidaat-landen, naast 21 Europees-brede instellingen. Samen representeren zij meer dan 2.500 organisaties. De EWL verbindt de vrouwenorganisaties en EU- instituties dusdanig dat een dialoog ontstaat tussen burgers en Europese beslissers. De EWL richt zich op EU-niveau en voorziet EU-beleidsmakers van informatie opdat rechten en behoeften van vrouwen evenals het gender perspectief aandacht krijgen in EU-beleid en regelgeving. Tevens voorziet de EWL haar leden van kennis zodat zij op hun beurt, op nationaal niveau, kunnen lobbyen voor onderwerpen waarvoor de EWL zich hard maakt. De EWL heeft consultatieve status bij zowel de Economische en Sociale Raad van de Verenigde Naties (ECOSOC) als de Raad van Europa.
De NVR is door omstandigheden enkele jaren weggeweest van EWL. Inmiddels is de NVR bereid gevonden het Nationale Coördinatiepunt EWL voor Nederland onderdak te bieden. De (administratieve) lijnen met EWL zijn weer gelegd. In mei 2010 zijn 2 afgevaardigden benoemd: Inca van Uuden en Marion Minis als haar plaatsvervanger. Door persoonlijke omstandigheden heeft Inca van Uuden van haar functie moeten afzien en heeft Marion als vervanger zowel de boardmeeting in juni in Madrid als de meeting in oktober in Brussel bijgewoond. In Brussel heeft Tonny Filedt Kok als „silent observer‟ meegedraaid.
65
Bijgewoonde bijeenkomsten en verslag 11 juni 2010, Madrid, conferentie Feminism in the 21th Century, met praktische, inspirerende voorbeelden van effectief en laagdrempelig actie voeren rondom verbetering van de positie van vrouwen. Sprekers waren o.a.: Rebecca Gomperts, Women on Waves, over telemedicatie; Kat Banyard van UK Feminista, www.ukfeminista.org.uk, een organisatie die beoogt groepen onderling te verbinden en te versterken, bijvoorbeeld door samen ludieke actie te voeren. Effectief, grappig en niet gewelddadig; omstanders en media reageren er goed op! Susie Orbach over o.a. de fnuikende invloed van media op hoe vrouwen hun lichaam zien (www.any- body.org); Marie de Cenival van het Franse La Barbe (2008) over simpele, humoristische acties om aandacht te vragen voor de positie dan wel afwezigheid van vrouwen in delen van de maatschappij.
12-13 juni 2010, Madrid, EWL General Assembly. Dat Nederland weer aanwezig is, wordt nadrukkelijk en met waardering genoemd. Verder staan de EWL verkiezingen centraal. EWL is in de laatste jaren, met de toetreding van de Oost Europese landen, flink gegroeid. Dit heeft effecten op de organisatie. In themagroepen worden aspecten van een herstructurering besproken. De resultaten worden gebruikt t.b.v. het reorganisatieproces. 15 oktober 2010, Brussel, thematisch seminar Advocacy strategies to advance women‟s rights at the European Level, over lobbyen op Europees niveau. Dit vereist voortdurend handelen op nationaal en Europees niveau evenals het ondernemen van vervolgacties, wat erg complex kan zijn. Mede omdat het huidige politieke klimaat minder positief lijkt te zijn voor het bevorderen van sociale en vrouwenrechten.
16-17 oktober 2010, Brussel, vergaderingen en een training voor de nieuwe afgevaardigden c.q. bestuursleden. De External evaluation 2009-2010 wordt gepresenteerd en toegelicht, net als het Strategisch Plan EWL 2011-2015. Er wordt gewerkt aan de noodzakelijke veranderingen in de organisatiestructuur van EWL richting met name de achterban. Een plan wordt opgesteld, dat zal worden voorgelegd aan de General Assembly in 2012. De veranderingen worden rustig maar gestaag in gang gezet.
De Prioriteiten van de EWL voor 2011 vormden het onderwerp van de EWL-workshop die plaatsvond tijdens de Interne Netwerkbijeenkomst van de NVR op 8 oktober in Den Haag. De aanvullingen en opmerkingen van de 4 groepen deelnemers zijn verwerkt in een rapportage die bij de EWL is ingebracht. Het resultaat daarvan is dat een viertal punten uit de NVR input deel uit maken van de EWL-presentatie Aandachtspunten voor de toekomst, en door EWL Secretaris Generaal Myria Vassiliadou tijdens de vergaderingen in februari 2011 ook als Nederlandse inbreng werden benoemd. In reactie op de rapportage aan de EWL op basis van de Internationale Netwerkbijeenkomst van 8 oktober, gaf EWL Secretaris Generaal schriftelijk, per onderwerp aan, wat de stand van zaken is bij de EWL. Dit is, mondeling en schriftelijk, teruggerapporteerd aan de deelnemers tijdens de bijeenkomst van het Internationale NVR-netwerk op 31 januari 2011.
66
Er is input gegeven betreffende de herziening van de statuten en huishoudelijk reglement van EWL die na 20 jaar, met een forse uitbreiding van het aantal leden, dringend aan herziening toe zijn. Dit houden we in de gaten.
Marion Minis, lid Adviescommissie Internationaal
International Council of Women (ICW) www.icw-cif.com
Bijgewoonde bijeenkomsten en verslag In Rio de Janeiro, Brazilië, werd van 22-26 maart het 5e World Urban Forum gehouden, met als thema The Right to the City – Bridging the Urban Divide. UN-Habitat houdt jaarlijks afwisselend, een Governing Council, vergadering met regeringen, in Nairobi, en een World Urban Forum ergens in een ander werelddeel. De output van de World Urban Forum activiteiten, vormt de input voor de beleidsagenda van de Governing Council in het volgende jaar. Voorafgaand aan de World Urban Forum werden een Grassroots Academy (vanuit de Huairou Commission) en een Gender Assembly on the GEAP (Gender Equality Action Plan) gehouden, georganiseerd door de gender unit van UN-Habitat. Thema‟s: Impacts of Climate Change, Women Friendly Cities and Gender Governance, Gender Budgeting, Urban Planning, e.a. In mei was er een ICW boardmeeting in Lausanne.
Op maandag 4 oktober werd de jaarlijkse Wereld Habitat Dag gehouden in Rotterdam, georganiseerd door Cordaid. Van 16-22 oktober werd in Tver, Rusland, een nationale workshop gehouden door het International Center of Independent Womens Forum (ICIWF) over de groeiende onveiligheid in Russische steden. Vrouwen uit 7 steden presenteerden en discussieerden in een „peer learning exchange‟, hoe zij samen met politie en lokale overheid oplossingen vonden om de veiligheid in hun steden te verhogen
De ICW-CIF Asia-Pacific Regional Council (APRC) hield van 7-9 november een seminar en training workshop in Auckland, Nieuw Zeeland, georganiseerd door de Vrouwenraad van Nieuw Zeeland (NCWNZ). APRC is de Regional council van Zuid-Oost Azië en de Pacific, ECICW is de Europese Regionale Council en Noord- en Latijns-Amerika hebben de Regional Council of the America‟s, Afrika heeft geen actieve Raad. Het thema van het seminar en de workshop was: Progress for Women is Progress for All. Subthema‟s waren: Development of Social Enterprise, Women as Entrepreneurs, en Women Defending the Integrity of the Planet as Change-Makers on Climate. Er namen vrouwen uit 21 landen aan deel. Sprekers waren o.a. de beschermvrouwe van de NCWNZ en vrouw van de Hoge Commissaris van NZ, Lady Susan Satyanand, Prof. Martin Manning, Universiteit van Wellington, Climate Change Research Institute, Minister of Women‟s Affairs, Patsy Wong, e.a.. 67
Het geheel werd afgesloten met een discussie over en goedkeuring van een gezamenlijk Statement. Voorafgaande aan deze bijeenkomst kwam het bestuur van de ICW bijeen voor een trainingsdag en een tweedaagse bestuursvergadering. Vanuit ECICW (Europa) is Grace Wedekind en vanuit APRC (Asia-Pacific) is Jane Prichard toegetreden tot het ICW bestuur.
Lily Hutjes-Boelaars, ICW-bestuurslid, ICW-vertegenwoordiger naar UN-Habitat
Platform Vrouwen & Duurzame Vrede www.vrouwenenduurzamevrede.nl
Het Platform Vrouwen & Duurzame Vrede is een samenwerkingsverband van organisaties die werkzaam zijn op het terrein van vrouwen en (gewapende) conflicten. Resolutie 1325 van de VN-Veiligheidsraad is leidraad voor het werk van het Platform. Doel is - kort samengevat - door bundeling van de krachten te bevorderen dat resolutie 1325 van de VN-veiligheidsraad in Nederland wordt uitgevoerd. De deelnemende organisaties in het platform VDV zijn: - Business & Professional Women the Netherlands (BPW-nl), www.bpwnl.nl - IFOR Women Peacemakers Program (WPP), www.ifor.org/WPP - Multicultural Women Peacemakers Network Nederland (MWPN), - Nederlands Expertisecentrum Alternatieven voor Geweld (NEAG), www.neag.nl - Vrouwen voor Vrede, www.vrouwenvoorvrede.nl - Women‟s International League for Peace and Freedom (WILPF Nederland), www.wilpf.nl - VOND, Vrouwen Organisatie Nederland Darfur, [email protected] - Gender Concerns International, www.genderconcerns.nl - Sundjata, www.sundjata.nl. De genderdeskundige van IKV/Pax Christi neemt deel aan de vergaderingen. De Nederlandse Vrouwen Raad heeft mede aan de basis gestaan van dit platform en is partnerorganisatie van het Platform VDV. Dit jaar is ook WO=MEN, Dutch Gender Platform partnerorganisatie geworden.
Het Platform vergaderde 6 keer in 2010.
Verslag Het Platform VDV heeft zich in 2010 ingezet voor het implementeren van het meerjarenplan door: - deelname aan het halfjaarlijks overleg met Buitenlandse Zaken en andere ondertekenaars van het Schoklandakkoord over het invoeren van 1325; - deelname in de stuurgroep van de viering van 10 jaar Resolutie 1325 en actieve participatie in de organisatie en verslaggeving van de viering; - verspreiding van de Nederlands- en Engelstalige brochure over 1325 uit 2009;
68
- deelname aan diverse symposia en congressen waarin input werd gegeven over de stem van vrouwen in conflictgebieden; - ondersteunen van initiatieven van de lidorganisaties; - input geven in het Europese overleg over Gender in conflict, via het European Peace building Liaison Office (EPLO); - deelname in de werkgroep 1325 van WO=MEN, waarin vrouwen- en ontwikkelingsorganisaties deelnemen om de rol van gender in het ontwikkelingswerk te benadrukken; - het geven van lezingen over 1325 voor diverse lidorganisaties van de NVR.
Ted L. E. Strop-von Meijenfeldt
Schone Kleren Campagne www.schonekleren.nl
21 Jaar geleden werd door de Schone Kleren Campagne het proces in gang gezet om te komen tot inzicht in de werkomstandigheden en beloning van de makers van onze kleding in de lagelonenlanden. Haar uitgangspunten zijn gebaseerd op de afspraken die in VN verband zijn geformuleerd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de International Labour Organisation ( ILO).
Schone Kleren Campagne maakt de sprong naar de toekomst Na 20 jaar inzet heeft in 2010 een herbezinning plaats gevonden over de koers voor de komende jaren. Heldere communicatie, een duidelijk te herkennen huisstijl en effectief inzetten van de moderne communicatiemedia bij acties waren daarbij sleutelbegrippen. De Schone Kleren Campagne maakt inmiddels gebruik van alle mogelijke communicatiemiddelen om het publiek bewust te maken van de impact van haar inspanningen en aan te zetten om haar activiteiten digitaal te ondersteunen. Het leidt geen twijfel dat in communicatief opzicht de sprong naar de toekomst is gemaakt. De Commissie Duurzame Ontwikkeling van de NVR nam als platformlid deel aan de besprekingen over de uit te zetten koers. 80% van de werkers in de kledingsector zijn vrouwen. De kledingmerken in het Westen hebben de productie van kleding vrijwel totaal overgeplaatst naar lagelonenlanden. Inmiddels is het niet langer „not done‟ om aan de inkopers van de kledingmerken die op de Westerse markt verkocht worden, te vragen, om toe te zien op de naleving van de mensenrechten en de arbeidsrechten in de productiebedrijven, zoals beschreven in de afspraken van de International Labour Organisation (ILO) en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Ieder mens heeft recht op een leefbaar loon, op vakbondsvrijheid en een veilige en gezonde werkplek. De Schone Kleren Campagne spreekt de bedrijven aan op de naleving van deze internationale normen en roept de bedrijven op om deze op te nemen in hun gedragscodes.
69
Om haar werk goed te kunnen doen werkt de SKC nauw samen met lokale vakbonden en organisaties in productielanden om informatie te verzamelen over arbeidsomstandigheden en om gezamenlijk strategieën uit te zetten. Het Nederlands secretariaat van de Schone Kleren Campagne maakt deel uit van het internationale netwerk Clean Clothes Campaign (CCC), dat thans actief is in 11 Europese landen. Alle nationale coalities bestaan uit vakbonden en NGO‟s. Namens de NVR participeert een lid van de Commissie Duurzame Ontwikkeling met een 13tal andere NGO‟s in het Nederlandse platform. Er worden jaarlijks twee vergaderingen belegd. De Schone Kleren Campagne verzorgt workshops en voordrachten op de fashion academies van Amsterdam en Arnhem om de kledingbranche in de toekomst een menswaardig gezicht te geven. Deelnemen aan acties om op het spoor gekomen misstanden aan de kaak te stellen, kan digitaal en vergt nauwelijks tijd. Wilt u meer informatie over de Schone Kleren Campagne, of wilt u de activiteiten van de Schone Kleren Campagne ondersteunen, kijkt u dan op de site: www.schonekleren.nl.
Francine Thielen-Tonnaer, Platformlid namens de NVR
Stichting Vluchteling www.vluchteling.org Giro 999
De Stichting Vluchteling zet zich op humanitaire gronden in voor opvang en begeleiding van vluchtelingen en ontheemden - vluchtelingen binnen de eigen landsgrenzen - in Afrika, Azië, Latijns Amerika en Oost-Europa. Stichting Vluchteling is het samenwerkingsverband van kerken, maatschappelijke instellingen en hulporganisaties. Stichting Vluchteling kent een bestuur, een Raad van Toezicht en een bureau en sinds 2008 een Raad voor de Vluchteling i.o. Ik zat eerst in de Raad van Toezicht namens de Nederlandse Vrouwen Raad, nu in de Raad voor de Vluchteling. Op 18 juni 2010 is deze ter gelegenheid van Wereldvluchtelingendag gepresenteerd. De Raad geeft Stichting Vluchteling gevraagd en ongevraagd advies over internationale vluchtelingenvraagstukken. De voorzitter is de heer Patrick Cammaert, Generaal- Majoor der Mariniers buiten dienst. Hij leidde verschillende vredesmissies en was de hoogste militaire adviseur van Kofi Annan, voormalig Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties. De andere leden van de Raad zijn: Yasmine Allas, Kees Bleichrodt, Co Colijn, Boris Dittrich, Guus Eskens, Thea Hilhorst, Agnes Jongerius, Louk de la Rive Box, Wim Ruigrok, Aart Zeeman en ondergetekende.
Bijgewoonde bijeenkomsten 18 juni, Wereldvluchtelingendag, presentatie van de Raad voor de Vluchteling. Verslag De Raad voor de Vluchteling bracht de omvang en aard van seksueel geweld in conflictgebieden in kaart. Op Wereldvluchtelingendag werd het resultaat van dit onderzoek gepresenteerd en
70 werd seksueel geweld als oorlogswapen van alle kanten belicht. Er werd een prijs uitgereikt aan Dr. Denis Mukwege, die in Congo een ziekenhuis heeft opgericht dat zich in het bijzonder richt op de behandeling en begeleiding van oorlogsslachtoffers van seksueel geweld. Hiermee wil hij een nieuwe kliniek openen. In de Nacht voor de vluchteling, een nachtelijke sponsorloop van Rotterdam naar Den Haag, werd door de 450 wandelaars 102.505 euro opgebracht voor hetzelfde doel.
Jikky Dinçelek-Lettinga
Stuurgroep Duurzame Dinsdag www.duurzamedinsdag.nl
Duurzame Dinsdag wordt voorbereid door een Stuurgroep, onder leiding van Jelle de Jong, directeur van IVN en met leden vanuit verschillende maatschappelijke organisaties, waaronder de NVR. Rianne Meester-Broertjes is lid van deze Stuurgroep. De betrokkenheid en inbreng vanuit de NVR was in 2010 zeer beperkt; de belangstelling van de lidorganisaties nihil.
De dag dat de samenleving met antwoorden komt Onder de titel „De dag dat de samenleving met antwoorden komt‟ is op 7 september 2010 in het Tweede Kamergebouw in Den Haag de 12e Duurzame Dinsdag gehouden. Deze dag is de afsluiting van een traject waarbij de in de samenleving ontwikkelde duurzame initiatieven zijn beoordeeld en de winnaars hun prijs krijgen. Ook zijn 5 duurzame lintjes uitgereikt, o.a. aan Herman Wijffels.
Duurzame initiatieven In de (voor)zomer van 2010 zijn op de website van Duurzame Dinsdag 416 initiatieven ingediend; deze komen van particuliere personen, organisaties, bedrijven en onderwijsinstellingen. Voor het eerst zijn deze initiatieven ruim voor Duurzame Dinsdag geanalyseerd op hun inhoud en bijdrage aan duurzaamheid. In opdracht van de Stuurgroep Duurzame Dinsdag heeft Greenwish deze studie verricht, en uitgebracht onder de titel Analyse Duurzame Dinsdag 2010. In het rapport is te lezen dat er twee verschillende typen indieners zijn: mensen die zelf een initiatief opzetten en mensen die een idee hebben waarvan ze vinden dat het door anderen opgepakt zou moeten worden. Voor Duurzame Dinsdag is de eerste groep het meest relevant. De indieners laten weten dat ze bij de vervolgstappen voor hun idee vooral behoefte hebben aan PR, aan partners die met hen aan de gang willen gaan en aan financiering voor de uitvoering. Bij financiering kwam naar voren, dat het niet alleen om subsidies gaat, of om medefinanciering, maar ook om leningen, garantstellingen etc. De initiatieven behelsden vele thema‟s, maar er waren, gelijk vorig jaar, een aantal toppers. Dit zijn in 2010: - energie (energiebesparing, alternatieve bronnen, decentrale opwekking); - transparantie via het internet (webshops, vergelijkingssites, marktplaatsen, duurzaam marktcollectief);
71
- duurzame ondernemer; - hergebruik (Cradle to Cradle (C2C), opnieuw benutten, duurzame verpakkingen, markt voor restanten etc.); - mobiliteit (delen, elektrisch vervoer, brandstofbesparing, fiets). De beoordeling van de initiatieven is gedaan door een jury o.l.v. Monique de Vries. De deelnemende organisaties zorgden voor de voorselectie aan de hand van een beoordelingstabel. Het opgestelde analyserapport was de leidraad voor het debat met de Tweede Kamerleden tijdens Duurzame dinsdag.
Duurzame lintjes In 2010 hebben 6 mensen een duurzaam lintje gekregen. Dit is een onderscheiding voor bewezen diensten op het vlak van duurzaamheid. Nominaties kunnen door een ieder worden ingediend. De winnaars van de lintjes staan op www.duurzamedinsdag.nl.
Duurzame Dinsdag op 7 september De dag in het Tweede Kamergebouw was succesvol. Circa 150 deelnemers startten met speeddating aan de hand van vragen die bij het operationaliseren van initiatieven spelen. Er zijn tijdens deze intensieve korte „rondetafeltjesdiscussies‟ veel relevante contacten gelegd. Plenair waren er enkele speeches, waarbij dit jaar de vertegenwoordiger van de Nederlandse Jongerenraad de ster mocht zijn. De koffer met initiatieven is aangeboden aan minister Tineke Huizinga van VROM. Ook eerde zij de vijf prijswinnaars. Zie www.duurzamedinsdag.nl voor de namen van de winnaars. Daarna ging zij over tot het uitreiken van de duurzame lintjes. Een belangrijk onderdeel van de dag was het debat met leden van de Tweede Kamer. Vele partijen hadden hun milieukamerlid afgevaardigd, waardoor er een intensief debat ontstond. Vaak meer tussen Kamerleden, dan met de zaal. De discussiethema‟s waren de hoofdpunten die uit het analyserapport naar voren waren gekomen. Bij een aantal thema‟s hebben Kamerleden „huiswerk‟ op zich genomen om belemmeringen bij de uitvoering van initiatieven op te lossen. Het is van belang om dit traject te volgen.
Duurzame Dinsdag in 2011 De Stuurgroep Duurzame Dinsdag is eind 2010 begonnen met het vormgeven van een meerjarenplan voor de komende Duurzame Dinsdagen. Dit moet, omdat het geld op is en er dus op grond van een goede (nieuwe) formule naar sponsoren en subsidiënten moet worden gezocht. En ook om een besluit te nemen of en hoe met andere instanties die met nauwverwante thema‟s werken, kan worden samengewerkt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Urgenda. Het is van belang dat de NVR in 2011 aangeeft wat zij met Duurzame Dinsdag wil en ook wat zij kan. We kunnen niet meeliften met anderen, zonder aan het project inhoudelijk, financieel of anderszins bij te dragen.
Rianne Meester-Broertjes, lid Commissie Duurzame Ontwikkeling
72
Women for Water Partnership www.womenforwater.org
De NVR, een van de oprichters van het partnerschap, heeft een vertegenwoordiging in de General Assembly (Algemene vergadering) van het Women for Water partnership (WfWP).
Bijgewoonde bijeenkomsten General Assembly, Delft, 4 – 5 november 2010, bijgewoond door Kitty Bentvelsen.
Verslag In 2009 had WfWP als penvoerder van de Social and Economic Empowerment Alliance een MFS2 aanvraag ingediend bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. (MFS is Medefinancieringsstelsel, een subsidieregeling voor maatschappelijke organisaties). Partners in deze alliantie zijn WASTE en Symbeyond. In april 2010 kreeg de alliantie helaas het bericht dat zij onvoldoende punten verkregen hadden in de eerste ronde, en daarom niet in aanmerking kwamen om een volwaardig projectvoorstel in te dienen. Omdat WfWP en de andere alliantieleden het niet eens waren met de argumentatie van het ministerie, is beroep aangetekend. Eind 2010 liep de rechtszaak hierover nog.
Omdat het TMF project, waarvan de NVR de penvoerder was, per eind 2010 afliep, heeft WfWP veel gedaan aan het vinden van financiële middelen, waar men helaas vaak niet in slaagde. Per eind 2010 was voor 2011 slechts een klein bedrag beschikbaar om TMF af te ronden naast een klein bedrag voor een project. Dit had tot gevolg dat het Steering Committee – tot ieders spijt - de beslissing moest nemen om de staf van het WfWP secretariaat per januari 2011 niet langer meer in dienst te hebben. Tijdens de General Assembly van begin november 2010 is door alle aanwezigen afscheid van de staf genomen, onder vele dankzeggingen voor hun inzet en betrokkenheid.
Tijdens de General Assembly is – naast de normale agenda voor een ledenvergadering - veel aandacht besteed aan het brainstormen hoe het WfWP verder zou kunnen gaan nu er –tenminste tijdelijk- geen fondsen zijn voor het financieren van het secreatariaat en andere netwerkbijeenkomsten noch de General Assembly voor 2011 en verdere jaren. Het betekent dat veel meer zal neerkomen op de individuele Steering Committee leden en WfWP leden.
WfWP secretariaat: Alleen Maaike de Vette is in 2011 nog tijdelijk en part time aangebleven, o.a. om het TMF project af te ronden.
In 2010 heeft de NVR een grant van het WfWP – reeds verkregen in 2009 - gebruikt voor het voorbereidingstraject van het project: Dialogue with Local Women on Fresh Water Dilemmas. Reeds in 2009 was overleg gestart met het (toenmalige) Ministerie van Verkeer en Waterstaat in
73 verband met een opvolgingsproject voor de Vrouw en Water-dagen en het Water zoekt Vrouw ject. In overleg met dit ministerie werd gekozen voor een project waarbinnen de NVR via haar achterban input zou leveren in het participatieproces voor het ontwikkelen van het Zoetwater Plan, wat zou moeten leiden tot een zoetwaterbeleid dat per 2014 afgerond zou zijn. Nadat eind 2009 al een voorstel was ontwikkeld door de NVR voor een stand alone project, stelde het Ministerie van Verkeer en Waterstaat daarna dat het echter beter zou zijn als de NVR deel zou nemen aan het bredere participatietraject waarin vele stakeholders zouden deelnemen. Dit participatietraject was uitbesteed aan een consortium geleid door Royal Haskoning. De WfWP grant is gebruikt om een project te ontwikkelen voor de deelname van de NVR aan dit traject, inclusief raadpleging van de achterban en het creëren van draagkracht onder de achterban. Nadat V&W eerst de indruk gewekt had dat zij de financiering van de NVR participatie aan dit traject voor hun rekening wilde nemen, bleek men hierop terug te moeten komen nadat de nieuwe regering aangetreden was.
Kitty Bentvelsen, lid Commissie Duurzame Ontwikkeling
74