Openleggen Deel Van De Speyebeek Kortemark
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
RAAP België - Rapport 227 Openleggen deel van de Speyebeek Kortemark Archeologienota Archeologisch Vooronderzoek Verslag van de Resultaten Bureauonderzoek – 2018F285 Landschappelijk booronderzoek – 2018H284 Eke 2018 0 Openleggen deel van de Speyebeek, Kortemark Archeologienota 2018F285 & -H284 Colofon Titel: Openleggen deel van de Speyebeek, Kortemark Archeologienota Archeologisch Vooronderzoek Bureauonderzoek - 2018F285 Landschappelijk booronderzoek – 2018H184 Status: definitief Datum: 26 september 2018 Auteur: Jeroen Vermeersch & Floris Philipsen Projectbegeleiding: Mieke Van de Vijver Kaartvervaardiging: Jeroen Vermeersch & Mieke Van de Vijver Terreinwerk: Floris Philipsen en Bram Vermeulen Projectcode: 2018F285 /2018H284 Raapproject: KOSP01 Erkend archeoloog: RAAP België (OE/ERK/Archeoloog/2016/00154) Bewaarplaats documentatie: RAAP België, Begoniastraat 13, 9810 Eke Bevoegd gezag: agentschap Onroerend Erfgoed RAAP België BVBA Begoniastraat 43 9810 Eke telefoon: 09/311 56 20 - 0498/44 16 99 E-mail: [email protected] © RAAP België bvba, 2018 RAAP België aanvaardt geen aansprakelijkheid voor eventuele schade voortvloeiend uit het gebruik van de resultaten van dit onderzoek of de toepassing van de adviezen. 1 Openleggen deel van de Speyebeek, Kortemark Archeologienota 2018F285 & -H284 Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 2 Samenvatting ........................................................................................................................................... 4 1 Verslag van resultaten: bureauonderzoek 2018F285 ..................................................................... 5 1.1 Beschrijvend gedeelte ............................................................................................................. 5 1.1.1 Administratieve gegevens ............................................................................................... 5 1.1.2 Aanleiding ...................................................................................................................... 10 1.1.3 Geplande ingreep .......................................................................................................... 11 1.1.4 Archeologische voorkennis ........................................................................................... 16 1.1.5 Onderzoeksopdracht ..................................................................................................... 16 1.1.6 Beschrijving van de strategie & werkwijze van het bureauonderzoek ......................... 18 1.2 Assessmentrapport bureauonderzoek .................................................................................. 21 1.2.1 Geografische situering ................................................................................................... 21 1.2.2 Aardkundige gegevens .................................................................................................. 23 1.2.3 Archeologische gegevens .............................................................................................. 30 1.2.4 Historische gegevens .................................................................................................... 32 1.2.5 Synthese & archeologisch verwachtingsmodel ............................................................. 39 1.2.6 Beantwoorden onderzoeksvragen ................................................................................ 40 2 Verslag van resultaten: landschappelijk bodemonderzoek (2018H284) ...................................... 42 2.1 Beschrijvend gedeelte ........................................................................................................... 42 2.1.1 Administratieve gegevens ............................................................................................. 42 2.1.2 Onderzoeksopdracht ..................................................................................................... 42 2.1.3 Beschrijving van de strategie & werkwijze van het landschappelijk booronderzoek ... 43 2.2 Assessmentrapport landschappelijk booronderzoek ............................................................ 47 2.2.1 Beschrijving van de aardkundige opbouw van het onderzochte gebied ...................... 47 2.2.2 Interpretatie en datering van de aangetroffen bodemeenheden ................................ 50 2.2.3 Confrontatie met de resultaten van het bureauonderzoek .......................................... 51 2.2.4 Archeologisch verwachtingsmodel ................................................................................ 52 2.2.5 Beantwoorden van de onderzoeksvragen..................................................................... 54 2.2.6 Synthese / beschrijving potentieel op kenniswinst ....................................................... 55 3 Bibliografie .................................................................................................................................... 56 3.1 Uitgegeven bronnen .............................................................................................................. 56 3.2 Onuitgegeven bronnen ......................................................................................................... 56 2 Openleggen deel van de Speyebeek, Kortemark Archeologienota 2018F285 & -H284 3.3 Geraadpleegde websites en online bronnen ........................................................................ 56 4 Bijlages ........................................................................................................................................... 58 Bijlage 5: Geologisch en archeologisch kader ................................................................................... 59 Bijlage 6: figurenlijst .......................................................................................................................... 60 3 Openleggen deel van de Speyebeek, Kortemark Archeologienota 2018F285 & -H284 Samenvatting In opdracht van de provincie West-Vlaanderen, heeft RAAP België een archeologisch vooronderzoek uitgevoerd voor het verkrijgen van een omgevingsvergunning voor de stedenbouwkundige handelingen voor het terug in profiel brengen van een deel van de Speyebeek ter hoogte van de Talpeputten te Kortemark. Het doel van dit onderzoek was na te gaan of er kans is op aanwezigheid van waardevolle archeologische resten. Hierbij zijn gegevens verzameld over geografische, landschappelijke, archeologische en historisch context van het plangebied. Op basis daarvan is een archeologische verwachting opgesteld en is nagegaan wat de invloed is van de werken op het archeologisch erfgoed en welke maatregelen er dienen te worden genomen in functie van eventueel verder onderzoek van archeologische gegevens. Het bureauonderzoek heeft uitgewezen dat het plangebied gelegen is op een kleiige ondergrond uit het Tertiair. Tijdens het Quartair zijn er kleiige fluviatiele sedimenten afgezet in het westen van het gebied, net als zandige eolische sedimenten in het oosten. De bodemkaart geeft voor het westelijke deel een gleyige bodem aan. Op basis van de historische kaarten was dit deel van het terrein wel in gebruik als akker. Mogelijk is het terrein dan ook minder nat dan wat op de gekarteerde bodemkaart lijkt. In de laatste eeuwen was het projectgebied in elk geval onbebouwd. Op basis van de beschikbare archeologische gegevens komen in de ruime omgeving vondsten voor vanaf het mesolithicum tot en met de recente tijden. Echter liggen het overgrote deel van deze sites en vondsten op de hogere en drogere delen in het omliggende landschap. De kans op het aantreffen van sporensites (vanaf het neolithicum tot de middeleeuwen) binnen het plangebied is echter eerder laag. Er werd wel een verhoogde trefkans vastgesteld voor vindplaatsen van jagers-verzamelaars, met name ter hoogte van de twee verhevenheden die zich binnen het plangebied bevinden. Voor specifieke beekdal gerelateerde vindplaatsen lijkt er geen verhoogde trefkans te zijn. De resultaten van het landschappelijke bodemonderzoek hebben uitgewezen dat de twee hogere zones die werden afgebakend, niet met zekerheid, maar met enig vertrouwen, zijn ontstaan gedurende het Holoceen in plaats van het Weichseliaan. Hierdoor is de verwachting voor deze categorie van archeologische vindplaatsen zeer laag en kan de aanwezigheid van sites uit de periode van de jager-verzamelaars vrijwel uitgesloten worden. Door de resultaten van beide onderzoeksmethodes wordt geen verder archeologisch onderzoek geadviseerd. 4 Openleggen deel van de Speyebeek, Kortemark Archeologienota 2018F285 & -H284 1 Verslag van resultaten: bureauonderzoek 2018F285 1.1 Beschrijvend gedeelte 1.1.1 Administratieve gegevens • Projectcode Agentschap Onroerend Erfgoed: 2018F285 • Type onderzoek: bureauonderzoek • Onderzoekskader: opstellen van een archeologienota voor de aanvraag van een omgevingsvergunning voor de stedenbouwkundige handelingen betreffende het terug in profiel brengen van de Speyebeek te Kortemark • Erkend archeoloog: RAAP België (OE/ERK/Archeoloog/2016/00154) • Naam plangebied en/of toponiem: Speyebeek, ter hoogte van de Talpeputten • Adres: Wilgenlaan z/n (Kreebeek – Talpeputten) • Deelgemeente: Kortemark • Gemeente: Kortemark • Provincie: West-Vlaanderen • Kadastrale gegevens: Kortemark, 1ste Afdeling, Sectie C, perceelnummers: 0292D, 0292E, 0292F, 0292L, 0402B, 0403C en 0399L • Inkleuring gewestplan: industriegebied (paars), parkgebied (groen) en agrarisch gebied (geel) • Oppervlakte betrokken percelen: