ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO - załącznik nr 1 REALIZACYJNE do Uchwały Nr ………… Rady Gminy Ostaszewo z dnia ………………….
sp. z o.o. ul. Kościuszki 34G 83-200 Starogard Gdański tel/fax (058) 562-20-57, (058) 561-14-78 e-mail: [email protected]
OBIEKT G MINA
OSTASZEWO
ZMIANA
NAZWA OPRACOWANIA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO (dla obszaru w granicach administracyjnych)
RODZAJ OPRACOWANIA UWARUNKOWANIA – SYNTEZA TEKST
ZLECENIODAWCA GMINA OSTASZEWO
dr inż. arch. Barbara Jaszczuk-Skolimowska GŁÓWNY PROJEKTANT (uprawnienia urbanistyczne nr 1540 wpis do Północnej Okręgowej Izby Urbanistów nr G-005/2002)
mgr inż. arch. Maria Kiełb-Stańczuk SPRAWDZAJĄCY (uprawnienia do projektowania w planowaniu przestrzennym nr 1334/93, wpis do Północnej Okręgowej Izby Urbanistów nr G- 006/2002)
OPRACOWANIE mgr Aleksandra Nowicka
NUMER UMOWY Nr SB.6720.3.2012 z 30 listopada 2012r.
DATA maj-lipiec 2013 rok, weryfikacja listopad 2013
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 1
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Spis treści:
1. Część ogólna ...... 5 1.1. Wstęp ...... 5 1.2. Podstawa opracowania, materiały wyjściowe ...... 7 1.3. Zespół autorski zmiany Studium...... 9 2. Uwarunkowania zewnętrzne wynikające z dokumentów ponadlokalnych, Strategii Rozwoju Powiatu Nowodworskiego oraz polityki przestrzennej gmin sąsiednich ...... 10 2.1. Wnioski wynikające z Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) ...... 10 2.2. Uwarunkowania i wnioski wynikające z planu zagospodarowania przestrzennego województwa (pzwp) i innych opracowań ponadlokalnych ...... 12 2.2.1. Położenie w strukturze przestrzennej województwa i rola w sieci osadniczej ...... 12 2.2.2. Ochrona środowiska przyrodniczego ...... 13 2.2.3. Ochrona środowiska kulturowego i system ochrony walorów krajobrazowych ...... 15 2.2.4. Gospodarka turystyczna ...... 16 2.2.5. Infrastruktura transportowa o znaczeniu ponadlokalnym ...... 16 2.2.6. Infrastruktura techniczna ponadlokalna ...... 17 2.2.7. Inne uwarunkowania - obszary problemowe ...... 19 2.3. Uwarunkowania i wnioski z uwarunkowań wynikające ze Strategii Rozwoju Powiatu Nowodworskiego ...... 20 2.4. Uwarunkowania i wnioski wynikające z polityki przestrzennej gmin sąsiednich ...... 21 3. Uwarunkowania wewnętrzne ...... 22 3.1. Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu...... 22 3.1.1. Położenie i ogólna charakterystyka gminy ...... 22 3.1.2. Użytkowanie terenu ...... 23 3.1.3. Struktura demograficzna ...... 23 3.1.4. Charakterystyka zagospodarowania poszczególnych miejscowości w gminie 25 3.1.5. Transport - stan istniejący ...... 29 3.1.5.1. Infrastruktura drogowa ...... 29 3.1.5.2. Wielkość ruchu ...... 32 3.1.5.3. Infrastruktura i transport zbiorowy ...... 32 3.1.6. Uzbrojenie terenu ...... 33 3.1.6.1. W zakresie gospodarki wodno-ściekowej ...... 33 3.1.6.2. W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi ...... 35 3.1.6.3. W zakresie zaopatrzenia w ciepło ...... 36 3.1.6.4. W zakresie zaopatrzenia w gaz ...... 36 3.1.6.5. W zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną ...... 36 3.1.7. Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia terenów - miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (obowiązujące i nieaktualne) ...... 37 3.2. Stan ładu przestrzennego i wymogów i jego ochrony ...... 37
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 2
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.3. Uwarunkowania wynikające ze stanu środowiska, w tym rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego ...... 38 3.3.1. Charakter środowiska przyrodniczego ...... 38 3.3.2. Powiązania przyrodnicze gminy z otoczeniem ...... 42 3.3.3. Ustanowione formy ochrony przyrody ...... 43 3.3.4. Stan i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego ...... 45 3.3.5. Ocena odporności środowiska na obciążenia atropogeniczne i zdolność do regeneracji ...... 48 3.4. Uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej ...... 49 3.4.1. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy Ostaszewo ...... 49 3.4.2. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ...... 53 3.4.3. Wykaz stanowisk archeologicznych ...... 55 3.5. Uwarunkowania wynikające z warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia ...... 56 3.5.1. Warunki zamieszkania ...... 56 3.5.2. Stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej ...... 57 3.5.3. Rynek pracy ...... 57 3.5.4. Usługi dla ludności ...... 58 3.5.5. Oświata i wychowanie ...... 59 3.5.6. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna ...... 60 3.5.7. Obiekty kultury ...... 60 3.6. Uwarunkowania wynikające z zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia 62 3.6.1. Zagrożenia przyrodnicze ...... 62 3.6.2. Zmiany antropogeniczne ...... 62 3.6.3. Bezpieczeństwo ruchu drogowego ...... 63 3.6.4. Wielkość i struktura bezrobocia ...... 64 3.7. Uwarunkowania wynikające z potrzeb i możliwości rozwoju gminy ...... 65 3.7.1. Ocena warunków fizjograficznych dla zabudowy ...... 65 3.7.2. Stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej ...... 65 3.7.3. Potencjał wodny ...... 66 3.7.4. Potencjał surowcowy ...... 67 3.7.5. Potencjał rekreacyjny ...... 67 3.7.6. Prognoza liczby ludności gminy Ostaszewo do roku 2030 ...... 68 3.7.7. Zapotrzebowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe ...... 71 3.7.8. Wnioski złożone do zmiany studium ...... 71 3.8. Uwarunkowania wynikające ze stanu prawnego gruntów ...... 72 3.9. Występowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych ...... 72 3.9.1. Ustawa o ochronie przyrody ...... 72 3.9.2. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ...... 73 3.9.3. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych ...... 73 3.9.4. Ustawa Prawo wodne ...... 73 3.9.5. Ustawa Prawo geologiczne i górnicze (tereny i obszary górnicze) ...... 74 3.10. Występowanie obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych ...... 74 3.11. Występowanie udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych ...... 74
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 3
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.12. Występowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych ...... 74 3.13. Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami ...... 75 3.13.1. Transport ...... 75 3.13.2. Gospodarka wodno-ściekowa i systemy melioracji ...... 76 3.13.3. Gospodarka odpadami ...... 76 3.13.4. Gospodarka energetyczna ...... 77 3.14. Zadania służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych ...... 78 3.14.1. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym - zadania rządowe 78 3.14.2. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym - zadania samorządowe ...... 79
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 4
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
1. Część ogólna
1.1. Wstęp Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy to dokument własny samorządu gminy Ostaszewo, sporządzany przez Wójta Gminy, na podstawie Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27 marca 2003 r. (t. j Dz. U. z 2012r, poz. 647, z późniejszymi zmianami) oraz Uchwały Rady Gminy Ostaszewo Nr XVI/94/2012 z dnia 29 marca 2012 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ostaszewo. Niniejsze opracowanie stanowi zmianę – aktualizację dotychczasowego dokumentu studium sporządzonego w latach 1999 - 2000 i uchwalonego Uchwałą Nr XIX/82/2000 Rady Gminy Ostaszewo z dnia 10 marca 2000r. na podstawie obowiązującej wówczas Ustawy z dnia 07 lipca 1994r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139, z późn. zm.). Od czasu sporządzenia dokumentu studium nie dokonano jego zmian. Główne przesłanki do aktualizacji dokumentu studium są następujące: Obowiązujące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie zostało poddane strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko, ani nie sporządzono do jego ustaleń prognozy oddziaływania na środowisko, gdyż nie istniały wówczas takie wymagania; Od momentu sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nastąpiły istotne zmiany w prawodawstwie związanym z gospodarką przestrzenną, które wpływają na kształt polityki przestrzennej gminy; W okresie od uchwalenia obowiązującego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zmieniono strategię rozwoju województwa pomorskiego oraz uchwalono zmianę planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego – dokumenty te wyznaczają ramy polityki ponadlokalnej samorządu; Obowiązujące studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie uwzględnia Gminnej Ewidencji Zabytków, gdyż w okresie jego sporządzania nie istniał jeszcze ten dokument. Studium nie jest aktem prawa miejscowego, ale jest podstawowym dokumentem planistycznym określającym politykę przestrzenną gminy. Studium jest opracowaniem wiążącym przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które w myśl ustawy nie mogą być sprzeczne z ustaleniami studium. Zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717, z późn. zm.) studium sporządza się uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju oraz ustalenia przestrzenne zawarte w planie zagospodarowania przestrzennego województwa, strategii rozwoju województwa i gminy. W szczególności uwzględnia się uwarunkowania określone w art. 9 i 10 ustawy: Art. 9. 1. W celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego, rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, zwanego dalej "studium". 2. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza studium zawierające część tekstową i graficzną, uwzględniając zasady określone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 5
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy. 4. Ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. 5. Studium nie jest aktem prawa miejscowego.
Art. 10. 1. W studium uwzględnia się uwarunkowania wynikające w szczególności z: 1) dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu; 2) stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony; 3) stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; 4) stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 5) warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia; 6) zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia; 7) potrzeb i możliwości rozwoju gminy; 8) stanu prawnego gruntów; 9) występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych; 10) występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych; 11) występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych; 12) występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych; 13) stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami; 14) zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych. 15) uwarunkowania wynikające w szczególności z wymagań dotyczących ochrony przeciwpowodziowej. Trzeba także pamiętać, że przy wszelkich rozstrzygnięciach dotyczących zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z treścią art. 1 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, uwzględniać należy zwłaszcza: 1) wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury; 2) walory architektoniczne i krajobrazowe; 3) wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych; 4) wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 5) wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób niepełnosprawnych; 6) walory ekonomiczne przestrzeni; 7) prawo własności; 8) potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa; 9) potrzeby interesu publicznego. Powyższe czynniki stanowią wraz z zasadą zrównoważonego rozwoju grupę uwarunkowań ogólnych. Polityka przestrzenna gminy, sposób zagospodarowania i wykorzystania przestrzeni winna przyjmować zasadę zrównoważonego rozwoju jako podstawę wszelkich działań (zgodnie z art. 1 ustawy). Zrównoważony rozwój to taki rozwój społeczno- gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 6
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń (wg Ustawy Prawo ochrony środowiska). Niniejsze opracowanie zawiera zgodnie z wymogami ustawowymi uwarunkowania rozwoju przestrzennego, natomiast inne aspekty rozwoju społecznego i gospodarczego podejmowane są w tym opracowaniu tylko w zakresie niezbędnym, bezpośrednio oddziałującym na problemy przestrzenne. Samorząd gminy winien dążyć do poprawnego i zgodnego z wymogami ochrony środowiska kreowania nowych terenów zainwestowania, ale także do poprawy jakości i atrakcyjności obszaru gminy rozumianego jako środowiska życia jej mieszkańców. Opracowanie wykonano w oparciu o przeprowadzone studia i analizy wyjściowe wielobranżowe, obejmujące swym zasięgiem obszar gminy, a w wybranych elementach szerszy zakres przestrzenny. Skojarzono oddzielnie analizowane wcześniej składowe przestrzeni. Zaprezentowano stany, czynniki, zjawiska i procesy w wielu sferach, które mają obecnie i które będą miały wpływ na kształtowanie przestrzeni gminy. Niniejsze opracowanie stanowi część I elaboratu Studium – tekst UWARUNKOWAŃ.
1.2. Podstawa opracowania, materiały wyjściowe
Umowa nr SB.6720.3.2012 z 30 listopada 2012r. pomiędzy Gminą Ostaszewo a Przedsiębiorstwem Projektowo-Realizacyjnym „DOM” Sp. z o. o. w Starogardzie Gdańskim, ul. Kościuszki 34G;
Uchwała XVI/94/2012 Rady Gminy Ostaszewo z dnia 29 marca 2012 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ostaszewo.
Podstawowe przepisy prawne: Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2003.80.717, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 03.10.2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008.199.1227, z późn. zm.) Ustawa z 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. 2006.156.1118, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008.25.150, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 Prawo wodne (Dz. U. 2005.239.2019, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (Dz. U. 04.92.880, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. 04.121.1266, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 03.162.1568, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. 04.261.2603, z późniejszymi zmianami)
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 7
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Ustawa z 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. 00.100.1086, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2005.228.1447, z późniejszymi zmianami) Ustawa z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (Dz. U. 2007.19.115, z późniejszymi zmianami) Materiały wyjściowe: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ostaszewo wykonane przez Fundację ECOBALTIC, Instytut Problemów Ekorozwoju, Gdańsk - Uchwała Nr XIX/82/2000 Rady Gminy Ostaszewo z dnia 10 marca 2000r.; Strategia Rozwoju Gminy Ostaszewo sporządzona w latach 1998-2002; Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ostaszewo, styczeń 2013; Pro Digital GIS Consulting & Solutions z Gdyni, dr Wojciech Staszek z zespołem; Miejscowy Plan Ogólny Zagospodarowania Przestrzennego - zatwierdzony Uchwałą Nr XXVI/93/88 Gminnej Rady Narodowej w Ostaszewie z dnia 25.05.1988r.; miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego sporządzone po 1995 r. obowiązujące do dnia dzisiejszego; Program Ochrony Środowiska Gminy Ostaszewo na lata 2011-2014 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2015-2018; załącznik nr 1 do Uchwały Nr VIII/36/2011 Rady Gminy Ostaszewo z dnia 31 maja 2011r.; Plan Gospodarki Odpadami Gminy Ostaszewo na lata 2011-2014 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2015-2018; załącznik nr 2 do Uchwały Nr VIII/36/2011 Rady Gminy Ostaszewo z dnia 31 maja 2011r.; Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Gminy Ostaszewo; maj 2007 r., autor: mgr inż. R. Musiał; Program Opieki nad Zabytkami na lata 2012-2016 przyjęty Uchwałą Nr XXVII/152/2013 Rady Gminy Ostaszewo z dnia 20 marca 2013r. wraz z Gminną Ewidencją Zabytków, październik 2012; autor: P. Najmajer; Plany Odnowy Sołectw na lata 2011-2020; Studium sfery społeczno-gospodarczej gminy Ostaszewo - opracowanie wykonane na potrzeby sporządzanego dokumentu studium - autor: mgr. inż. A. Piotrzkowski; Starogard Gdański, 2012; Analiza stanu istniejącego oraz ocena możliwości rozwojowych dotyczących infrastruktury technicznej - opracowanie wykonane na potrzeby sporządzanego dokumentu studium - autor: mgr inż. B. Jodłowska; Starogard Gdański, 2012r; Analiza stanu istniejącego oraz ocena możliwości rozwojowych dotyczących infrastruktury komunikacyjnej - autor: mgr inż. T. Mackun; Gdańsk, 2012; Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju 2030 (KPZK) przyjęta Uchwałą Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011r. Monitor Polski 2012, poz. 252; Strategia rozwoju woj. pomorskiego 2020 przyjęta Uchwałą Nr 458/XXII/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 września 2012 r.; Plan zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego – Uchwała Nr 1004/XXXIX/09 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 26 października 2009 roku (Dz. Urz. Woj. Pom. z 2009 r. Nr 172, poz. 3361);
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 8
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Programy operacyjne województwa pomorskiego, z których wynikać może konieczność realizacji ponadlokalnych zadań publicznych na obszarze gminy Ostaszewo oraz inne dokumenty uchwalone przez Sejmik Województwa Pomorskiego lub zarząd Województwa Pomorskiego, które wyznaczają kierunki rozwoju lub określają ramy prowadzenia działań prorozwojowych, Strategia Rozwoju Powiatu Nowodworskiego, Uchwała Nr XLI/2002 Rady Powiatu Nowodworskiego z dnia 8 lipca 2002 r. ; Złożone wnioski do studium od instytucji i organów uprawnionych do uzgadniania i opiniowania projektu studium oraz od osób fizycznych i prawnych; Materiały i dokumenty zgromadzone przez Urząd Gminy dot. obszaru opracowania; Wizja w terenie – grudzień - styczeń 2012/2013 r.
1.3. Zespół autorski zmiany Studium główny projektant - prowadzenie tematu-koordynacja międzybranżowa, urbanistyka: dr inż. arch. Barbara Jaszczuk-Skolimowska uprawnienie urbanistyczne nr 1540, wpis do Północnej Okręgowej Izby Urbanistów nr G-005/2002 sprawdzający: mgr inż. arch. Maria Kiełb-Stańczuk – uprawnienia do projektowania w planowaniu przestrzennym nr 1334/93, wpis do Północnej Okręgowej Izby Urbanistów nr G- 006/2002 zagadnienia programowe, gospodarcze i społeczne: mgr inż. Andrzej Piotrzkowski zagadnienia inżynieryjne : mgr inż. Barbara Jodłowska zagadnienia transportu: mgr inż. Tomasz Mackun
środowisko przyrodnicze (opracowanie ekofizjograficzne oraz prognoza oddziaływania na środowisko) : Pro Digital GIS Consulting & Solutions, Gdynia dr Wojciech Staszek z zespołem prace asystenckie, graficzne : mgr Aleksandra Nowicka
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 9
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
2. Uwarunkowania zewnętrzne wynikające z dokumentów ponadlokalnych, Strategii Rozwoju Powiatu Nowodworskiego oraz polityki przestrzennej gmin sąsiednich
2.1. Wnioski wynikające z Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju określa zasady prowadzenia polityki przestrzennej przede wszystkim w oparciu o ustrojową zasadę zrównoważonego rozwoju i wynikające z niej zasady planowania publicznego: zasadę racjonalności ekonomicznej, zasadę preferencji regeneracji (odnowy) nad zajmowaniem nowych obszarów pod zabudowę, zasadę przezorności ekologicznej, zasadę kompensacji ekologicznej, zasadę hierarchiczności celów zapewniająca koordynację działalności wszystkich podmiotów podejmujących decyzję z poszanowaniem subsydiarności organizacji władz samorządowych, zasada dynamicznego strefowania i wyznaczania obszarów planistycznych, zasada partycypacji społecznej (szerokiej i aktywnej), Cel strategiczny polityki przestrzennego zagospodarowania kraju sformułowany jest następująco: Efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej terytorialnie zróżnicowanych potencjałów rozwojowych dla osiągania ogólnych celów rozwojowych – konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia, sprawności funkcjonowania państwa oraz spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym w długim okresie. W KPZK 2030 wskazano sześć ściśle powiązanych i dopełniających się wzajemnie celów. Spośród nich do obszaru gminy Ostaszewo można odnieść następujące działania służące realizacji celów rozwoju określonych w KPZK 2030: Wspomaganie restrukturyzacji obszarów wiejskich poprzez wzmacnianie potencjału rozwojowego w wymiarze lokalnym np. wykorzystanie walorów obszaru w zakresie rozwoju ekologii, turystyki, produkcji energii w oparciu o lokalne źródła surowców oraz inwestycji w infrastrukturę techniczną i społeczną; Budowanie potencjału dla specjalizacji terytorialnej poprzez wykorzystanie dziedzictwa kulturowego, zasobów przyrodniczych i krajobrazowych; Zwiększanie konkurencyjności obszarów wiejskich jako miejsca zamieszkania i pracy poprzez rozwój zintegrowanego transportu publicznego wieś-miasto oraz poprawę dostępności do dóbr i usług publicznych; Wsparcie rozwoju wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych; Optymalne wykorzystanie obszarów wiejskich o funkcjach rolniczych dla zapewnienia strategicznych interesów państwa poprzez ochronę najlepszych terenów rolniczych i leśnych przed ich przeznaczeniem na cele nierolnicze i nieleśne.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 10
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Przeciwdziałanie fragmentacji systemów przyrodniczych i dostosowanie struktur krajobrazu tworzących obszar korytarza ekologicznego do wymagań bytowych i migracyjnych grup gatunków chronionych o określonych potrzebach terytorialnych i powiększenie systemu o trasy przelotów ptaków, nietoperzy i migracji organizmów wodnych. Wprowadzenie gospodarowania krajobrazem zgodnie z zapisami Europejskiej Konwencji Krajobrazowej (EKK) w tym objęcie ochroną prawną najcenniejszych pod względem przyrodniczym i kulturowym krajobrazów naturalnych i historycznych, w tym układów ruralistycznych oraz stanowisk archeologicznych. Racjonalizacja gospodarowania ograniczonymi zasobami wód powierzchniowych i podziemnych kraju, w tym zapobieganie występowaniu deficytu wody na potrzeby ludności i rozwoju gospodarczego, w tym minimalizowanie skutków ekstremalnych zjawisk pogodowych jak powodzie i susze, zwiększenie retencji wodnej do 15% do 15% średniego odpływu rocznego, wprowadzenie wymogu lokalizowania przemysłów wodochłonnych wyłącznie na obszarach wyznaczonych w planach województwa; Zabezpieczenie cennych gospodarczo złóż kopalin oraz zwiększenie wykorzystania surowców wtórnych; Przeciwdziałanie zagrożeniu utraty bezpieczeństwa energetycznego i odpowiednie reagowanie na to zagrożenie, m.in. zwiększenie możliwości wydobycia gazu ziemnego na terytorium Polski, w tym ze złóż niekonwencjonalnych (np. gaz łupkowy) oraz zwiększenie produkcji energii ze źródeł odnawialnych, w tym wykorzystanie energii wiatru, biogazu i biomasy. Zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego - na obszarach o szczególnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych przy minimalizowaniu ryzyka powodziowego należy wykorzystywać rozwiązania najmniej inwazyjne dla środowiska; Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego poprzez prowadzenie planowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego zdolnego do efektywnej koordynacji działań podmiotów publicznych i polityk publicznych, a także wzmocnienie instytucjonalne i jakościowe planowania przestrzennego. Przedmiotem polityki przestrzennego zagospodarowania kraju jest całe jego terytorium, a jej cele i instrumenty są różnicowane w zależności od specyfiki poszczególnych obszarów funkcjonalnych i ukierunkowane są na wykorzystanie ich specyficznego potencjału geograficznego dla osiągania celów rozwojowych kraju. Dla realizacji celów KPZK 2030 wyznaczono obszary funkcjonalne, które będą delimitowane na różnych poziomach zarządzania (krajowym, regionalnym, lokalnym). Do obszaru gminy Ostaszewo można odnieść następujące typy obszarów funkcjonalnych: Funkcjonalne obszary wiejskie uczestniczące w procesach rozwojowych - obszary, które znajdują się w procesie postępującej integracji funkcjonalnej z najważniejszymi ośrodkami miejskimi. Jednym z celów polityki przestrzennego zagospodarowania kraju na tych obszarach jest utrzymanie i rozwijanie więzi społeczności lokalnych i zachowanie prawidłowych relacji między istniejącymi strukturami przestrzennymi. Żuławy Wiślane - obszar funkcjonalny szczególnego zjawiska w skali makroregionalnej - region o wyjątkowych walorach dziedzictwa kulturowego, krajobrazowego i przyrodniczego, o bardzo urodzajnych glebach wykorzystywanych głównie rolniczo oraz o dużych zasobach wód powierzchniowych; Głównym zadaniem polityki przestrzennego zagospodarowania kraju jest przeciwdziałanie konfliktom przestrzennym wynikającym z warunków naturalnych (depresja,
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 11
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
zagrożenie powodziowe, występowanie bardzo dobrych gleb i obszarów cennych przyrodniczo) i działalności gospodarczej (presja Trójmiasta, rolnictwo, turystyka, transport); Specjalne podejście w prowadzeniu polityki przestrzennego zagospodarowania kraju polega na wprowadzeniu lub utrzymaniu ochrony: walorów dziedzictwa kulturowego, unikatowej kompozycji krajobrazowo-przyrodniczej, cennych przyrodniczo terenów i korytarzy ekologicznych, zwłaszcza obszarów Natura 2000, zwartych kompleksów gleb I-III wraz z utrzymaniem obecnej formy użytkowania i zachowanie ich wartości produkcyjnych, przeciwpowodziowej, w tym zakazów i ograniczeń trwałego zainwestowania oraz podnoszenie zdolności retencyjnej przyrodniczych struktur przestrzennych. Obszary ochrony gleb dla celów produkcji rolnej - wymagające ochrony przed zmianą użytkowania w dokumentach planistycznych (studium i plany zagospodarowania województw). Obszary kształtowania potencjału rozwojowego wymagające programowania działań ochronnych - ze względu na ich wartość przyrodniczą, kulturową lub szczególne znaczenie dla ochrony zasobów naturalnych wymagające podjęcia niezbędnych działań zgodnych z przeznaczeniem każdego z tych obszarów: Obszary cenne przyrodniczo (Natura 2000, korytarze ekologiczne, obszary chronionego krajobrazu) powinny zachować funkcję przyrodniczą i ochronną. Na obszarach wyznaczanych dla ochrony krajobrazu ograniczeniu podlega przede wszystkim lokalizacja turbin wiatrowych, plantacja jednolitych upraw wielkopowierzchniowych i lokalizacja obiektów kubaturowych niedostosowanych do otoczenia. Obszary ochrony krajobrazów kulturowych wymagają wprowadzenia do dokumentów planistycznych zintegrowanej ochrony środowiska kulturowego, umożliwiającej gospodarowanie krajobrazem w celu podniesienia konkurencyjności regionów. Obszary ochrony i kształtowania zasobów wodnych wymagają zapewnienia równowagi poboru i odtwarzania zasobów, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiednio wysokiego poziomu oczyszczania wód zużytych. Obszary ochrony strategicznych złóż kopalin wymagają określenia przestrzennego występowania złóż (delimitacji) należy także zdefiniować rodzaje działań możliwych do prowadzenia na tych terenach do czasu rozpoczęcia eksploatacji tych złóż. Sformułowane wyżej cele i kierunki działań polityki przestrzennej wraz z typologią obszarów funkcjonalnych KPZK 2030 stanowią ustalenia i zalecenia wymagane do wprowadzenia do planów zagospodarowania województw oraz poprzez nie do uwzględnienia w planowaniu na szczeblu gminnym.
2.2. Uwarunkowania i wnioski wynikające z planu zagospodarowania przestrzennego województwa (pzwp) i innych opracowań ponadlokalnych 2.2.1. Położenie w strukturze przestrzennej województwa i rola w sieci osadniczej Gmina Ostaszewo położona jest w północno-wschodniej części województwa pomorskiego, w powiecie nowodworskim, na terenie Żuław Wiślanych. Zachodnia część gminy (Dolina
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 12
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Wisły) położona jest w granicach Środkowożuławskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz obszaru Natura 2000 PLB 040003 „Dolina Dolnej Wisły”. Odległość Ostaszewa od najważniejszego ośrodka rangi ponadlokalnej - Gdańska wynosi ok. 32km. Pozostałe najbliższe ośrodki miejskie to Nowy Dwór Gdański (14km), Elbląg (36km), Malbork (27km) i Tczew (34km). Gmina Ostaszewo graniczy z następującymi gminami: od północy z gminą Stegna; od wschodu z miastem i gminą Nowy Dwór Gdański; od południowego-wschodu - z miastem i gminą Nowy Staw; od południa z gminą Lichnowy; od zachodu z gminą Suchy Dąb i Cedry Wielkie. Rola w sieci osadniczej: Najbliższym ośrodkiem obsługi II rzędu jest Nowy Dwór Gdańsk - miasto powiatowe koncentrujące funkcje o ponadpowiatowym obszarze oddziaływania. Nie bez znaczenia dla obsługi mieszkańców gminy jest także Malbork i Nowy Staw a także Tczew - regionalny ośrodek uzupełniający aglomeracji Trójmiejskiej oraz Tczew - regionalny ośrodek uzupełniający aglomeracji Trójmiejskiej. Powiat nowodworski znajduje się w aglomeracyjnym obszarze obsługi, na który składa się centrum aglomeracji (Gdańsk-Sopot-Gdynia) - koncentrujące najistotniejsze funkcje oraz terytorium obszaru obsługi (funkcje wspomagające). W planie zagospodarowania przestrzennego jako kierunki dla gminy Ostaszewo i otoczenia wskazuje się: Tworzenie przygotowanych planistycznie i infrastrukturalnie terenów inwestycyjnych dla strategicznych przedsięwzięć gospodarczych na obszarach powiązanych z siecią drogową (opracowanie mpzp dla terenów inwestycyjnych); Wprowadzanie do gminnych dokumentów planistycznych uregulowań umożliwiających egzekwowanie zakazu przeznaczania na nowe tereny osadnicze oraz inwestycyjne obszarów spełniających funkcje retencyjne lub zalewowe, w zakresie ochrony przeciwpowodziowej; Planowanie obszarów rozwojowych z uwzględnieniem rozwiązań przestrzennych i estetycznych sprzyjających budowaniu społecznej tożsamości - zachowanie i eksponowanie obiektów i obszarów o wartościach kulturowych; Ustalenie obszarów ochrony przestrzeni otwartych, na których należy ograniczyć zainwestowanie; Domykanie granic zainwestowania – ustalenie w dokumentach planistycznych czytelnych krawędzi terenów zainwestowanych, wypełnianie w pierwszej kolejności luk w zainwestowaniu i kontynuacja zabudowy zgodnie z charakterem jednostki osadniczej; Eliminacja i przeciwdziałanie powstawaniu zabudowy o cechach dysharmonijnych w strefach wglądów na tereny o wysokich walorach krajobrazowych. Na obszarach o dobrych warunkach klimatycznych oraz hydrologicznych wyznaczenie terenów pod lokalizację źródeł energii odnawialnej, np.: parków wiatrowych;
2.2.2. Ochrona środowiska przyrodniczego W pzwp wskazuje się następujące działania celem ochrony obszarów cennych przyrodniczo: Zachowanie ustanowionych form ochrony przyrody:
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 13
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Środkowożuławski Obszar Chronionego Krajobrazu; Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 PLB 040003 „Dolina Dolnej Wisły”; 5 pomników przyrody (w tym dwie grupy drzew). Ukształtowanie i uzupełnienie struktury powiązań ekologicznych regionu, do których należy dolina Wisły - korytarz ekologiczny rangi ponadregionalnej - korytarze ekologiczne należy chronić, rekultywować, rewaloryzować oraz dążyć do zachowania ich ciągłości przestrzennej. Należy stosować rozwiązania minimalizujące wpływ inwestycji infrastrukturalnych, przez rozważenie rozwiązań alternatywnych w przypadku kolizji z wartościami przyrodniczymi, kulturowymi i krajobrazowymi oraz stosowanie kompensacji przyrodniczej w przypadku braku możliwości zastosowania rozwiązań alternatywnych. Ochrona zasobów środowiska: Ochrona litosfery i zasobów kopalin: Zagospodarowanie przestrzeni w strefie występowania udokumentowanych złóż kopalin w sposób zapewniający w przyszłości możliwość podjęcia eksploatacji, z uwzględnieniem potrzeby i wymogów ochrony walorów krajobrazowych Ochrona gruntów rolnych i leśnych: Zachowanie (niepomniejszanie) co najmniej obecnej powierzchni terenów leśnych i stosowanie kompensacji przyrodniczej przy przeznaczeniu na cele nieleśne; Ochrona gleb o najwyższej przydatności rolniczej (w tym zapobieganie rozczłonkowaniu zwartej przestrzeni produkcyjnej) pochodzenia mineralnego i organicznego w klasach bonitacyjnych I–III. Ochrona zasobów i jakości wód: Zachowanie istniejących terenów hydrogenicznych – wód powierzchniowych, mokradeł i torfowisk oraz odtwarzanie i odnawianie obszarów tzw. małej retencji; Likwidacja i ograniczanie wpływu na środowisko źródeł jego zanieczyszczeń, przede wszystkim ścieków komunalnych i przemysłowych oraz miogenów transportowanych powierzchniowo do wód z terenów rolniczych. Ochrona zasobów biosfery: Oszczędne gospodarowanie przestrzenią szczególnie na obszarach istotnych z punktu widzenia ochrony bioróżnorodności; Ograniczanie lokalizowania elementów infrastrukturalnych zagrażających funkcjonowaniu korytarzy ekologicznych (np. farmy wiatrowe, elektrownie wodne, infrastruktura transportowa); Wprowadzenie zalesień, zakrzewień i zadarnień jako elementu odbudowy naturalnych powiązań ekologicznych, m.in. wzdłuż dolin rzecznych – stanowiących potencjalne korytarze ekologiczne oraz na obszarach wzmacniających wewnętrzną spójność całej sieci i zwartość przestrzenną zbiorowisk leśnych.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 14
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Ochrona powietrza atmosferycznego: przeznaczenie części terenów niezainwestowanych na założenia terenów zielonych przenikających tkankę obszarów zabudowanych oraz ochrona zadrzewień i zakrzewień, i istniejących terenów zieleni urządzonej, jako elementów naturalnych utrzymujących dobre warunki klimatu lokalnego i ograniczających rozprzestrzenianie zanieczyszczeń oraz hałas;, w dokumentach planistycznych gmin należy wyznaczyć korytarze przewietrzające. Ochrona przed hałasem, wibracjami i promieniowaniem: Wprowadzanie zabudowy technicznej i biologicznej ograniczającej rozprzestrzenianie hałasu wzdłuż ciągów komunikacyjnych w obszarach zabudowy mieszkaniowej.
2.2.3. Ochrona środowiska kulturowego i system ochrony walorów krajobrazowych Kierunki polityki przestrzennej w zakresie ochrony zasobów i walorów środowiska kulturowego oraz kształtowania walorów krajobrazowych stanowiących o tożsamości regionu odnoszące się do terenu gminy Ostaszewo: Ochrona zachowanych zespołów obiektów zabytkowych o wyrazistej tożsamości – nawet jeśli poszczególne obiekty nie posiadają wybitnej wartości historycznej lub artystycznej; Wprowadzenie funkcji umożliwiających efektywne i racjonalne gospodarowanie obiektem zabytkowym; Unikanie przekształceń przestrzennych mogących zagrażać zasobom dziedzictwa kulturowego, np. dysharmonijne lub szkodliwe sąsiedztwo; Ochrona i odnowa charakterystycznych zasobów dziedzictwa kulturowego i krajobrazu regionu Żuław Wiślanych, m.in. układów ruralistycznych, zabytków wsi pomorskiej, dziedzictwa budownictwa ceglanego i drewnianego, obiektów dziedzictwa techniki (w tym systemów hydrotechnicznych); Ochrona przedpola ekspozycji bądź poprawa wyeksponowania m.in. przez ograniczenie wprowadzania zabudowy, zalesień, reklam wielkoformatowych innych przekształceń, ochronę charakterystycznych akcentów i dominant, odtwarzanie wartościowych elementów obiektów zabytkowych i sylwet panoramicznych, w tym szczególnie zespołów ruralistycznych wszystkich średniowiecznych wsi lokacyjnych na Żuławach Wiślanych, zespołów folwarków żuławskich osadnictwa rozproszonego na obszarze Żuław Wiślanych. W gminnych dokumentach planistycznych należy określić: Elementy i obszary charakterystyczne dla krajobrazu kulturowego miejscowości oraz szczegółowe zasady ich przekształceń; Strefy krajobrazu zdegradowanego oraz zasady i kierunki ich przekształceń; Sposoby rekompozycji, restylizacji i uporządkowania chaotycznych układów zabudowy; Zasady zagospodarowania punktów widokowych i ochrony panoram widokowych;
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 15
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Zidentyfikować istniejące i potencjalne konflikty funkcjonalno-przestrzenne związane z ochroną walorów kulturowych; Zidentyfikować elementy charakterystyczne krajobrazu kulturowego oraz określić zasady ich ochrony (np.: wskazanie wytycznych dotyczących zgodnych z tożsamością miejscowości zasad: posadowienia obiektów na działce, formy obiektu, detalu architektonicznego); Określić elementy charakterystyczne w przypadku dóbr kultury współczesnej, które winny zostać zachowane. Ochrona walorów krajobrazowych systemu polderowego Żuław ze współczesnymi układami elementów hydrograficznych i towarzyszących im zabytków techniki.
2.2.4. Gospodarka turystyczna Gmina Ostaszewo położona jest w obszarze predysponowanym do rozwoju turystyki krajoznawczej i agroturystyki opartej na wykorzystaniu walorów kulturowych i krajobrazowych Żuław Wiślanych. Formy rekreacji jakie powinny być rozwijane to przede wszystkim wędrówki piesze, turystyka rowerowa, jazda konna, rekreacja wodna (kajakarstwo, wędkowanie). Kierunki przekształceń w zakresie turystyki: Rozwój bazy noclegowej w pierwszej kolejności w oparciu o możliwości adaptacji istniejącej zabudowy; Rozwój istniejących i tworzenie nowych szlaków kulturowych oraz innych produktów turystycznych opartych o tożsamość kulturową miejsca o zasięgu ponadregionalnym, m.in. Szlak Mennonitów, Szlak architektury żuławskiej; Rozwój turystyki świąteczno-weekendowej i agroturystyki na terenach o wysokich walorach krajobrazu; Aktywizacja międzynarodowych dróg wodnych E-70 i E-40 (realizacja Programu rozwoju dróg wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego, w tym projektu Pętla Żuławska – rozwój turystyki wodnej, wdrożenie Systemu Informacji Turystyki Wodnej); Zagospodarowanie i rozwój turystyki w paśmie Wisły – wyznaczenie szlaków pieszych, bulwarów, szlaków rowerowych oraz miejsc rekreacyjnych wzdłuż rzeki w ujęciu systemowym, w powiązaniu z cennymi miastami i walorami środowiskowymi i kulturowymi w ich najbliższym sąsiedztwie; tworzenie atrakcyjnych stref przybrzeżnych. Ustala się sieć tras rowerowych, w tym na obszarze gminy Ostaszewo - regionalna trasa rowerowa nr 136 „Szlak Mennonitów”: Gdańsk – Cedry Wielkie – Ostaszewo – (wariant alternatywny Lichnowy) – Nowy Staw – Malbork – Stary Targ – Stare Pole – Dzierzgoń – miejscowości graniczne: Stalewo, Szaleniec – województwo warmińsko- mazurskie;
2.2.5. Infrastruktura transportowa o znaczeniu ponadlokalnym Wzdłuż północnej granicy gminy Ostaszewo przebiega droga krajowa nr 7 oraz planowany jest przebieg drogi ekspresowej S7. Drogi te są szczególnie ważne dla obsługi województwa pomorskiego. W pzwp wyodrębniono ponadto regionalny korytarz transportowy (wzdłuż północnej granicy gminy Ostaszewo) - korytarz żuławski (Trójmiasto – Nowy
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 16
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Dwór/Malbork – Elbląg) jako element transeuropejskich korytarzy nr VI i IA z perspektywą jego włączenia do planowanego, międzynarodowego korytarza Via/Rail Hanseatica. Wzdłuż zachodniej granicy gminy Ostaszewo, rzeką Wisłą przebiega Międzynarodowa Droga Wodna E40 (Wisła – Bug – Dniestr), która stanowi priorytetową dla województwa infrastrukturę liniową dla międzynarodowych połączeń w sieci transportowej i służyć ma poprawie dostępności do województwa (przy założeniu minimalnej II klasy technicznej). Droga ta wymaga modernizacji, przebudowy i aktywizacji. Przez gminę Ostaszewo nie przebiega żadna czynna linia kolejowa - najbliższe węzły kolejowe znajdują się w Malborku i Tczewie. Problemem rozwojowym gminy są powiązania gminy z siecią zewnętrzną spowodowane barierą fizjograficzną w postaci rzeki Wisły wzdłuż zachodniej granicy gminy, brakiem połączeń transportu zbiorowego w kierunku południowym i południowo-zachodnim oraz niedostatecznym rozwojem połączeń drogowych i mostowych w tym kierunku także dla transportu indywidualnego.
2.2.6. Infrastruktura techniczna ponadlokalna Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej wynikające z planu zagospodarowania przestrzennego województwa: W zakresie ochrony przed powodzią i regulacji stosunków wodnych: Modernizacja, przebudowa i odbudowa istniejących oraz budowa nowych urządzeń osłony przed powodzią (wały przeciwpowodziowe, przepompownie, budowle na ujściu Wisły – kierownice, budowle zrzutowe, zbiorniki retencyjne itp.); W gminnych dokumentach planistycznych należy wskazać sposoby ograniczania ilości wód opadowych i roztopowych odprowadzanych do odbiorników, określić wskazania i nakazy dotyczące parametrów technicznych warunków użytkowania obiektów istniejących lub planowanych na obszarach potencjalnego zagrożenia powodzią oraz uwzględnić ustalenia wynikające z Programu małej retencji oraz Programu udrażniania rzek województwa pomorskiego. Utrzymanie i/lub odtwarzanie naturalnych obszarów retencyjnych (tereny zalewowe, poldery, zbiorniki małej retencji itp.). Na terenie gminy Ostaszewo nie występują planowane w Programie małej retencji oraz Programie udrażniania rzek województwa pomorskiego obiekty małej retencji oraz przepławki na rzekach. W zakresie zaopatrzenia w wodę: Realizację budowy lub/i rozbudowy wodociągów należy prowadzić równocześnie z budową lub rozbudową zbiorowych kanalizacji zakończonych oczyszczalniami ścieków; Rozszerzanie zasięgu obsługi wodociągów zmierzającego do uzyskania przyjętego w Planie… standardu – 100% korzystających, w ścisłym powiązaniu z równoczesną budową kanalizacji; W zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków: Wyposażyć jednostki osadnicze w systemy kanalizacji zbiorczej zakończone oczyszczalniami ścieków; Na obszarach cennych przyrodniczo (objętych prawnymi formami ochrony przyrody) oraz na obszarach wrażliwych na zanieczyszczenia wód podziemnych
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 17
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
i powierzchniowych dążyć do objęcia systemem odprowadzenia i oczyszczania ścieków możliwie największą liczbę mieszkańców; W gminach wiejskich 75% mieszkańców powinno mieć dostęp do zbiorczej kanalizacji zakończonej oczyszczalnią ścieków; dla pozostałych przypadków proponuje się stosowanie przydomowych oczyszczalni ścieków. W zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną: Rozbudowa i modernizacja systemu zaopatrzenia w energię elektryczną w zakresie linii 15 i 0,4 kV; Rozwój energetyki opartej na odnawialnych źródłach energii; Przy określaniu lokalizacji elektrowni wiatrowych należy uwzględniać uwarunkowania wynikające w szczególności z ich oddziaływania na: obszary objęte ochroną przyrody, w formie: parków narodowych i ich otulin, rezerwatów przyrody, obszarów NATURA 2000, parków krajobrazowych i ich otulin, obszarów chronionego krajobrazu, pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych, użytków ekologicznych i zespołów przyrodniczo-krajobrazowych; projektowane obszary chronione, w tym wytypowane w ramach tworzenia Europejskiej Sieci Obszarów Chronionych NATURA 2000; obszary tworzące osnowę ekologiczną województwa – korytarze ekologiczne; tereny położone w strefach ekspozycji obiektów dziedzictwa kulturowego: pomników historii, cennych założeń urbanistycznych i ruralistycznych oraz założeń zamkowych, parkowo-pałacowych i parkowo-dworskich. Konieczne jest również uwzględnianie lokalizacji i sąsiedztwa: terenów zabudowy mieszkaniowej oraz aktywnego wypoczynku; dróg o nawierzchni utwardzonej i linii kolejowych; linii elektroenergetycznych; lasów oraz akwenów i cieków wodnych; pasów technicznych i ochronnych brzegów morskich; innych farm wiatrowych. Lokalizacje elektrowni wiatrowych muszą uwzględniać możliwość przesyłu wyprodukowanej energii, z zachowaniem możliwie jak najmniej negatywnego oddziaływania linii elektroenergetycznych na komponenty środowiska. W zakresie gospodarki energetycznej: Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego na obszarze gminy musi uwzględniać m. in.: realizację polityki energetycznej państwa, zakładającej zwiększenie udziału paliw odnawialnych w bilansie energetycznym kraju; propagowanie i wspieranie przedsięwzięć racjonalizujących użytkowanie paliw i energii. W zakresie zaopatrzenia w ciepło: Rozwój systemów zaopatrzenia w ciepło powinien uwzględniać ograniczenie emisji zanieczyszczeń poprzez: obniżenie zapotrzebowania na ciepło poprzez modernizację budynków mieszkalnych, usługowych i użyteczności publicznej o 17%,
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 18
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
obniżenie udziału węgla w bilansie paliw do wartości 53%, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w zaspokojeniu zapotrzebowania na ciepło do wartości 47%, rozwój różnorodnych form rozproszonej generacji energii w oparciu o surowce odnawialne, w tym przede wszystkim o biomasę. Gmina Ostaszewo nie jest zasilana gazem ziemnym z krajowego systemu gazowniczego. Gazociąg wysokiego ciśnienia przebiega przez obszar gmin Nowy Staw i Nowy Dwór Gdański, najbliższe stacje redukcyjno – pomiarowe I stopnia zlokalizowane są w Nowym Stawie i Nowym Dworze Gdańskim. W zakresie gospodarki odpadami: Ograniczenie negatywnego wpływu odpadów i składowisk na środowisko poprzez: upowszechnienie selektywnej zbiórki odpadów; m.in. niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, wielkogabarytowych oraz z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej, bieżącą likwidację nielegalnych składowisk, zamykanie i rekultywację składowisk gminnych, niespełniających wymagań prawnych, rekultywację wszystkich zamkniętych, dotychczas nie zrekultywowanych składowisk. Zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018 gmina Ostaszewo zalicza się do Regionu Wschodniego gospodarki odpadam, a odpady mają być zagospodarowane przez RIPOK Tczew - Zakład Utylizacji Odpadów Stałych Sp. z o.o. w Tczewie. W zakresie telekomunikacji i teleinformacji: Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowych powinna uwzględniać uwarunkowania krajobrazowe oraz tereny zabudowy mieszkaniowej.
2.2.7. Inne uwarunkowania - obszary problemowe Gmina Ostaszewo zlokalizowana jest na terenie Żuław Wiślanych zaliczanych do obszaru Doliny Dolnej Wisły i jej delty, dla którego w pzwp wskazano szczególne zasady zagospodarowania: Użytkowanie i zagospodarowanie dolin rzecznych nie umniejszające i zachowujące różnorodność biologiczną. Poprawa stanu istniejących urządzeń przeciwpowodziowych i uzupełnienie braków. Maksymalne ograniczenie zainwestowania terenów depresyjnych i przydepresyjnych silnie zagrożonych powodzią. Zwiększenie znaczenia „naturalnych” metod ochrony przeciwpowodziowej, poprzez dopuszczenie do zalania niektórych polderów o mniejszej wartości gospodarczej. Utrzymanie funkcji hydrologicznych i klimatycznych liniowych i kępowych zadrzewień śródpolnych, poprzez ochronę istniejących, odbudowę zniszczonych i wprowadzenie nowych elementów zieleni śródpolnej. Renaturyzacja części polderów depresyjnych i przydepresyjnych, prowadząca do zwiększenia areału siedlisk i gatunków wodnych oraz od wód zależnych. Poprawa stanu ekologicznego wód powierzchniowych i morfologicznego koryt rzek. Zachowanie i rewaloryzacja obiektów hydrotechnicznych Żuław o znaczeniu historyczno - kulturowym.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 19
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Zachowanie układów pól nawiązujących do podziałów historycznych wynikających z gospodarki polderowej. Stworzenie warunków dla rozwoju rolnictwa zintegrowanego (zrównoważonego) i ekologicznego, jak i innych form rolnictwa przyjaznego środowisku, dzięki uregulowaniu stosunków wodnych gleb i zmniejszeniu zagrożenia powodziowego. Wyodrębnienie historycznych jednostek osadniczych i zabezpieczenie ochrony ich cech morfogenetycznych w dokumentach planistycznych gmin. Oparcie koncepcji zagospodarowania przestrzennego na tradycjach krajobrazu kulturowego obszaru. Poprawa i kształtowanie ładu przestrzennego (koordynacja rozwoju przestrzennego ze szczególnym uwzględnieniem historycznej struktury terenu, eksponowanie historycznych walorów przestrzeni). Ograniczanie potencjalnych zagrożeń dla walorów dziedzictwa kulturowego. Tworzenie sprzyjających warunków dla promocji historycznych walorów przestrzeni
2.3. Uwarunkowania i wnioski z uwarunkowań wynikające ze Strategii Rozwoju Powiatu Nowodworskiego Strategia Rozwoju Powiatu Nowodworskiego powstała w wyniku porozumienia samorządów z terenu powiatu nowodworskiego zawartego w styczniu 2000 r. Dokument tworzono nakładem pracy własnej bez udziału ekspertów i moderatorów zewnętrznych. W skład Powiatowego Komitetu Sterującego weszli wójtowie i burmistrzowie, przewodniczący rad miast i gmin powiatu nowodworskiego. Strategię opracowano w 2000 r., więc jest to dokument dość stary, jednakże z powodu braku aktualizacji należy przyjąć, iż ustalenia w nim zawarte są aktualne. Wizja i misja powiatu nowodworskiego Powiat Nowodworski dzięki wybitnym walorom naturalnym i kulturowym Żuław delty Wisły i Mierzei Wiślanej, dogodnemu położeniu i rozwiniętej infrastrukturze, trwale i w sposób zrównoważony, zapewnia rozwój przedsiębiorczości, atrakcyjne warunki życia i wypoczynku przy sprzyjającej innowacjom, życzliwej i gościnnej postawie lokalnych społeczności obywatelskich i władz samorządowych. Dla osiągnięcia ww. wizji określono 2 priorytety rozwoju, dla każdego z nich wyznaczono cele strategiczne, spośród których dla gminy Ostaszewo najistotniejsze są: Priorytet 1. Podniesienie atrakcyjności życia na Żuławach delty Wisły i Mierzei Wiślanej: Cel 1. Istnieje skuteczny spójny i skuteczny system osłony przeciwpowodziowej mieszkańców i inwestycji na Żuławach delty Wisły. Cel 2. System melioracyjny stanowi sprawne narzędzie osiągania wysokiej jakości produkcji rolniczej. Cel 4. Rewitalizowana jest tożsamość kulturowa mieszkańców Żuław delty Wisły i Mierzei Wiślanej. Cel 6. Walory naturalne Żuław delty Wisły i Mierzei Wiślanej są efektywnie chronione. Cel 8. Aktywność obywatelska mieszkańców stanowi ważny element rozwoju społecznego i współpracy międzyregionalnej Priorytet 2. Restrukturyzacja i modernizacja infrastruktury sfery gospodarczej:
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 20
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Cel 9. Powiat nowodworski jest miejscem dobrych warunków rozwoju przedsiębiorczości, przyjaznym dla miejscowych i zewnętrznych inwestorów. Cel 10. Wysokiej jakości urozmaicona oferta turystyczna Mierzei Wiślanej i Żuław delty Wisły jest kompleksowo promowana i dostępna przez cały rok. Cel 12. Istnieje powszechny dostęp do nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej, wodnościekowej, zagospodarowania odpadów i zaopatrzenia w media i energię. Cel 13. Dywersyfikacja i restrukturyzacja działalności gospodarczej jest podstawą rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa. Zawarte w Strategii cele strategiczne mają charakter ogólny i odnoszą się przede wszystkim do kwestii wykorzystania naturalnych walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego dla promocji powiatu i rozwoju turystyki, a także poprawy stanu gospodarki wodno-ściekowej, infrastruktury technicznej oraz rozwoju przedsiębiorczości na terenie gmin powiatu.
2.4. Uwarunkowania i wnioski wynikające z polityki przestrzennej gmin sąsiednich Najistotniejsze uwarunkowania wynikające z polityki przestrzennej gmin sąsiadujących z gminą Ostaszewo są następujące: 1) obszar „Małej Holandii” - ze względu na upływ czasu oraz brak zainteresowania ze strony inwestorów obszar objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego „Mała Holandia” na terenie gminy Nowy Dwór Gdański przeznaczono w obowiązującym Studium pod rozwój inwestycji wariantowych typu: park przemysłowy, funkcje konferencyjno – hotelowe, centrum handlowe, centrum logistyczno - transportowe i uzupełniająco funkcje mieszkaniowe. 2) farmy elektrowni wiatrowych - zgodnie z polityką przestrzenną gmin sąsiednich na terenie każdej z graniczących z Ostaszewem gmin wyznaczono w obowiązujących dokumentach planistycznych tereny dla lokalizacji farm elektrowni wiatrowych, z których część posiada już obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Dotychczas (stan na maj 2013r.) zrealizowano zespół elektrowni wiatrowych „Stawiec” na terenie gminy Nowy Staw. Planowane jest w najbliższym czasie (2013-2014) realizacja kolejnych przedsięwzięć z zakresu energetyki wiatrowej 3) budowa drogi ekspresowej S7 - na terenie gminy Stegna (obszar położony na północ od gminy Ostaszewo) wyznaczono obszar korytarza transportowego dla realizacji inwestycji ponadlokalnej - budowy drogi ekspresowej S7.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 21
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3. Uwarunkowania wewnętrzne
3.1. Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu
3.1.1. Położenie i ogólna charakterystyka gminy Gmina Ostaszewo jest to gmina wiejska położona w północno-wschodniej części województwa pomorskiego, w powiecie nowodworskim. Według regionalizacji fizycznogeograficznej Kondrackiego (2002), gmina Ostaszewo położona jest w obrębie mezoregionu Żuław Wiślanych. Odległość miejscowości Ostaszewo - siedziby władz gminnych - od najważniejszego ośrodka rangi ponadlokalnej Gdańska wynosi ok. 32 km. Najbliższe większe ośrodki miejskie to Nowy Dwór Gdański (14km), Elbląg (36km), Malbork (27km) i Tczew (34km). Gminę komunikacyjnie obsługują: w kierunku wschód-zachód biegnąca wzdłuż północnej granicy droga krajowa nr 7 (docelowa droga ekspresowa S7) będąca częścią międzynarodowej drogi europejskiej E77, w kierunku północ-południe - droga powiatowa nr 2334G oraz 2337 G. Gmina Ostaszewo graniczy z następującymi gminami: od północy z gminą Stegna; od wschodu z miastem i gminą Nowy Dwór Gdański; od południowego-wschodu - z miastem i gminą Nowy Staw; od południa z gminą Lichnowy; od zachodu z gminą Suchy Dąb i Cedry Wielkie. Powierzchnia gminy Ostaszewo wynosi 60,65km2, co stanowi 0,33% powierzchni województwa pomorskiego. Według danych GUS ludność gminy na koniec 2011r. wynosiła 3269 osób zameldowanych na pobyt stały. Gmina obejmuje 7 sołectw: Gniazdowo, Jeziernik, Nowa Cerkiew, Nowa Kościelnica, Ostaszewo, Palczewo i Piaskowiec. Główne sektory gospodarki to przede wszystkim rolnictwo, przemysł i budownictwo oraz usługi, handel. Spora liczba osób zatrudniona jest w przedsiębiorstwach działających na terenie gminy. Gmina Ostaszewo ma charakter typowo rolniczy, około 90% stanowią użytki rolne, których powierzchnia wynosi łącznie 5462 ha. Gleby występujące na terenie gminy charakteryzują się bardzo wysoką wartością produkcyjną (gleby II i III klasy bonitacyjnej). Lasy na terenie gminy zajmują 37ha, co stanowi zaledwie 0,6% jej całkowitej powierzchni. Wzdłuż zachodniej granicy gminy płynie rzeka Wisła. W obrębie doliny Wisły występują obszary chronione - Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 „Dolina Dolnej Wisły” PLB 040003 oraz Środkowożuławski Obszar Chronionego Krajobrazu. Krajobraz gminy Ostaszewo stanowi typowy krajobraz żuławski charakteryzujący się płaską rzeźbą terenu, z gęstą siecią kanałów i rowów melioracyjnych, z zadrzewieniami wzdłuż dróg, miedz i cieków wodnych. Gmina Ostaszewo cechuje się dużą liczbą zachowanych obiektów architektury o znacznej wartości zabytkowej i estetycznej, co stanowi o wysokich walorach kulturowych obszaru. Sieć osadnicza gminy skupia się wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych - dróg powiatowych. Stanowią je w większości zwarte obszary jednostek osadniczych, powstałe na
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 22
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA planie ulicówki, wsi ulicowo-placowej oraz owalnicy. Z działalnością dużych gospodarstw rolnych (PGR-ów) związane jest występowanie na terenie gminy miejscowości Pułkownikówka, Lubiszynek Pierwszy oraz Komarówka. Gmina Ostaszewo charakteryzuje się niewielką ilością rozproszonej zabudowy, która występuje głównie w sołectwie Piaskowiec.
3.1.2. Użytkowanie terenu Gmina Ostaszewo jest gminą rolniczą, o bardzo niskiej lesistości. Powierzchnia gminy wynosi –6065 ha – 60,65km² (dane wg ewidencji gruntów ze Starostwa Powiatowego, stan na 01.01.2013r ), z czego: użytki rolne – obejmują powierzchnię 5462 ha(co stanowi ok. 90% pow. gminy), o w tym grunty orne to 3753ha , co stanowi 69% użytków rolnych, o łąki i pastwiska to 1289 ha, tj. 24% użytków rolnych, lasy i grunty leśne – obejmują powierzchnię 37 ha (0,6% pow. gminy), zadrzewienia i zakrzaczenia - obejmują powierzchnię 7 ha (0,1% pow. gminy) grunty zabudowane i zurbanizowane – obejmują powierzchnię 243 ha (ok 4% pow. gminy), grunty pod wodami – obejmują powierzchnię ok.192 ha (3% pow. gminy), nieużytki – 45 ha (ok 0,7% pow. gminy), tereny różne – ok.79 ha
3.1.3. Struktura demograficzna Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) na terenie gminy wiejskiej Ostaszewo w końcu 2011 r. zamieszkiwało 3269 osób, co stanowiło 0,14% ludności województwa pomorskiego i 8,96% ludności powiatu nowodworskiego. Gęstość zaludnienia w gminie wynosi 48os/km2 i jest wartością porównywalną z innymi gminami wiejskimi w województwie pomorskim. Liczba ludności zamieszkującej w gminie Ostaszewo w latach 2002 - 2011 nie uległa większym zmianom i oscyluje wokół 3250 osób. Według Urzędu Gminy Ostaszewo na terenie gminy w 11 miejscowościach w dniu 31.12.2012 r. zameldowanych na pobyt stały było 3161 mieszkańców, a na pobyt czasowy dodatkowo 78. Z 7 sołectw 6 to sołectwa małe do 500 osób. Ludność zamieszkująca w nich stanowi 70% stanu gminy. Tabl. Ludność gminy Ostaszewo – mieszkańcy stali w miejscowościach (stan 31.12.2012 r.) wg Urzędu Gminy Liczba Miejscowości Liczba mieszkańców Lp Sołectwo mieszkańców w sołectwie w miejscowości w sołectwie 1. Gniazdowo Gniazdowo 227 227 Jeziernik 312 2. Jeziernik Komarówka 105 479
LubiszyneK Pierwszy 62
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 23
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3. Nowa Cerkiew Nowa Cerkiew 422 422 Nowa Nowa Kościelnica 300 4. 419 Kościelnica Pułkownikówka 119 5. Ostaszewo Ostaszewo 947 947 6. Palczewo Palczewo 247 247 Piaskowiec 273 7. Piaskowiec 420 Groblica 147
Struktura sieci osadniczej w gminie Ostaszewo w zależności od liczby ludności
Sołectwa do 250 Sołectwa powyżej osób 15% 500 osób 30%
Sołectwa od 250 do 500 osób 55%
Przyrost naturalny w gminie w latach 2007-2011 wyniósł 1,1, co jest wartością niższą od wskaźnika dla województwa pomorskiego (3,1) oraz znacząco niższą od wskaźników w gminach wiejskich województwa, gdzie wartość ta wynosi 6,3. Saldo migracji w gminie w ostatnim dziesięcioleciu jest zmienne, jednakże przeważają lata, w których ludność emigruje z terenu gminy. Uśredniając dane, roczny odpływ mieszkańców wyniósł 15 osób. Struktura wieku ludności gminy Ostaszewo w porównaniu do większości terenów wiejskich województwa pomorskiego jest określając terminologią demografów - strukturą „relatywnie starszą” i jest zbliżona do struktury wieku ludności województwa pomorskiego w całości. Na terenie gminy jest bowiem wyższy udział osób w wieku poprodukcyjnym przy jednoczesnym niższym udziale grupy przedprodukcyjnej. Gmina Ostaszewo należy do gmin, w których dotychczas nie zwiększał się znacząco udział społeczeństwa w wieku poprodukcyjnym, jednakże analizując sytuację w Polsce należy się spodziewać, iż proces starzenia się społeczeństwa będzie następował w kolejnych latach. W gminie na 100 mężczyzn przypada 94 kobiet. Jest to na terenach wiejskich, a w szczególności w gminach o charakterze rolniczym zjawisko typowe, gdyż z większości tego typu gmin następuje ucieczka kobiet przed pracą na wsi do miasta. Potwierdzeniem jest stan w gminach wiejskich województwa gdzie na 100 mężczyzn przypada 98 kobiet. W całym województwie natomiast na 100 mężczyzn przypada 105 kobiet. Zgodnie z danymi NSP 2002 na terenie gminy Ostaszewo było 968 gospodarstw domowych, z czego 805 (83,2%) to gospodarstwa rodzinne. Przeciętna wielkość gospodarstwa domowego w gminie wynosiła 3,42 osoby. Gospodarstwo domowe z użytkownikiem indywidualnego gospodarstwa rolnego (działki rolnej) stanowiły 42,3%.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 24
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Według GUS w końcu 2010 r. (brak aktualniejszych danych) na terenie gminy Ostaszewo było 908 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 77 470 m2 i liczbie izb 3715. Liczba mieszkań w gminie przeliczona na 1000 mieszkańców wynosi 277, co jest wartością nieco wyższą od średniej dla gmin wiejskich województwa (269), natomiast znacznie niższą od średniej dla województwa pomorskiego, gdyż w środowisku miejskim wskaźnik ten jest zdecydowanie wyższy (346). Przeciętna wielkość mieszkania w gminie jest wyższa od przeciętnej w województwie, co spowodowane jest częstszym niż w miastach zjawiskiem wielopokoleniowości zamieszkiwania.
3.1.4. Charakterystyka zagospodarowania poszczególnych miejscowości w gminie SOŁECTWO GNIAZDOWO Sołectwo Gniazdowo znajduje się w centralnej części gminy. Zachodnią granicę wyznacza rzeka Wisła. Od strony północnej graniczy z sołectwem Ostaszewo, natomiast od strony południowej z Nową Cerkwią. Liczba osób zamieszkujących sołectwo wynosiła na koniec roku 2012 227 osób. Większość obszaru sołectwa stanowią użytki rolne. Zabudowa skupia się we wsi Gniazdowo oraz wzdłuż drogi powiatowej nr 2337G (pojedyncze zabudowania). Przez południowo-zachodnią część sołectwa przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna NN 400kV. Gniazdowo Zabudowa wsi zlokalizowana jest wzdłuż drogi powiatowej nr 2337G, przeważnie stanowi ją zabudowa zagrodowa oraz mieszkaniowa o charakterze wiejskim. Znaczna część budynków figuruje w Gminnej Ewidencji Zabytków oraz znajduje się tu dom wpisany do rejestru zabytków województwa pomorskiego. W centrum wsi znajduje się park, na terenie którego przeprowadzono prace rewitalizacyjne. We wsi Gniazdowo znajduje się świetlica wiejska, plac zabaw i boisko sportowe, Ochotnicza Straż Pożarna oraz sklep spożywczo- przemysłowy. Pozostałe usługi dla ludności realizowane są w oddalonym o ok. 2km Ostaszewie oraz w zakresie szkolnictwa podstawowego (klas I-III) w Nowej Cerkwi. SOŁECTWO JEZIERNIK Sołectwo Jeziernik znajduje się w północno-wschodniej części gminy. Od strony zachodniej graniczy z sołectwem Ostaszewo i Piaskowiec, natomiast od północy z Nową Kościelnicą. Wschodnią granicę stanowi Kanał Linawy. Liczba osób zamieszkujących sołectwo wynosiła na koniec grudnia 2012r 479 osób. Prawie cały teren stanowią użytki rolne z niewielkimi płatami zadrzewień we wschodniej części sołectwa. Ludność skupiona jest przede wszystkim we wsi Jeziernik oraz w Komarówce i Lubiszynku Pierwszym. W północno-zachodniej części sołectwa znajduje się niewielka liczba rozproszonej zabudowy zagrodowej. Jeziernik Wieś o zachowanym, czytelnym układzie przestrzennym - ulicówka. Zabudowa wsi jest zwarta i w większości stanowi ją tradycyjna zabudowa o charakterze wiejskim, wśród której znajdują się obiekty prezentujące wysokie walory kulturowe, m.in. trzy zagrody holenderskie. Nowa zabudowa oraz przeprowadzone modernizacje istniejących obiektów niestety w wielu przypadkach prezentują niski poziom estetyki. Na wjeździe od strony Ostaszewa znajduje się charakterystyczna aleja drzew, na końcu której widnieje wieża XIV-wiecznego kościoła pw. św. Jerzego, przy którym zlokalizowany jest także cmentarz. Na terenie wsi, w wyremontowanym budynku dawnej szkoły, działa Ośrodek Rehabilitacyjno Edukacyjno Wychowawczy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej umysłowo, w którym realizowane są zajęcia szkolne oraz rehabilitacja, także dzieci spoza terenu gminy. We wsi znajduje się świetlica wiejska, przy której zlokalizowany jest plac zabaw, Ochotnicza Straż Pożarna oraz sklep spożywczo-przemysłowy, a także wymagające modernizacji boisko sportowe.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 25
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Lubiszynek Pierwszy Wieś znajdująca się w północno-wschodniej części sołectwa, związana z działalnością dawnego PGR-u. Zabudowę stanowią dwa obiekty wielorodzinne oraz zespół domów jednorodzinnych. Obiekty związane z dawnym gospodarstwem rolnym są obecnie nieużytkowane. Wieś zamieszkują obecnie 62 osoby. Obszar ten wymaga poprawy estetyki oraz przekształceń funkcjonalno-przestrzennych. Komarówka Zabudowa zlokalizowana jest w dwóch skupiskach - przy drodze powiatowej nr 2334G, stanowi ją zabudowa wielorodzinna oraz dwa obiekty jednorodzinne przy niedziałającym obecnie zakładzie przemysłowym. Na południe od drogi powiatowej znajduje się obszar po dawnym gospodarstwie rolnym, obecnie nieużytkowanym, wymagającym przekształceń funkcjonalno-przestrzennych. W sąsiedztwie zlokalizowana jest zabudowa wielorodzinna. Liczba osób zamieszkujących Komarówkę wynosi 105 osób. SOŁECTWO NOWA CERKIEW Sołectwo zlokalizowane w południowej części gminy. Zachodnią granicę stanowi rzeka Wisła, od północy graniczy z sołectwem Gniazdowo, natomiast od południa z Palczewem. Wzdłuż wschodniej granicy przebiega Kanał Linawki. Zabudowa skupiona jest we wsi Nowa Cerkiew, wzdłuż drogi prowadzącej w kierunku Wisły oraz wzdłuż wału Wisły. Liczba ludności na koniec 2012r. wynosiła 422 osoby. Wschodnią część sołectwa przecina z północnego-zachodu na południowy-wschód napowietrzna linia elektroenergetyczna NN 400kV. Większość obszaru stanowią użytki rolne. Nowa Cerkiew Wieś ulicowo-placowa z zabudową skupioną wzdłuż drogi powiatowej nr 2337G. Na wjeździe od strony Gniazdowa widnieje charakterystyczna wieża kościoła, która stanowi dominantę w krajobrazie. Historyczną zabudowę stanowią przykłady domów ceglanych oraz podcieniowych, z których jeden został mocno przebudowany i w znacznym stopniu utracił swe walory. Na terenie wsi znajduje się duże gospodarstwo rolne, na terenie którego prowadzona jest obecnie działalność, choć prawdopodobnie nie we wszystkich istniejących obiektach. W północnej części wsi znajduje się zabudowa blokowa, która wymaga estetyzacji oraz podjęcia działań poprawiających jakość życia mieszkańców. Wzdłuż drogi powiatowej znajduje się zespół zabudowy bliźniaczej. W sąsiedztwie bloków znajduje się boisko sportowe Nowa zabudowa stanowi uzupełnienie istniejącej struktury przestrzennej oraz rozwija się wzdłuż drogi w kierunku wału Wisły. Na terenie wsi znajduje się zabytkowy kościół z XIX w. p.w. św. Marcina, wokół którego znajduje się cmentarz oraz dobudowano kaplicę. We wsi działa Filia Szkoły Podstawowej w Ostaszewie dla klas I-III, świetlica wiejska, dwa sklepy spożywczo-przemysłowe oraz jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, a także boiska sportowe w centrum wsi oraz przy szkole (planowane do modernizacji), gdzie zlokalizowany jest ponadto plac zabaw. Na zachód od zwartego obszaru wsi Nowa Cerkiew, wzdłuż wału Wisły zlokalizowany jest zespół zabudowy. Stanowi go skupisko kilku gospodarstw - rzędówka przywałowa oraz pojedyncze zabudowania wzdłuż drogi w kierunku Nowej Cerkwi o charakterze zabudowy zagrodowej. SOŁECTWO NOWA KOŚCIELNICA Sołectwo znajduje się w północnej części gminy Ostaszewo. Północną granicę stanowi droga krajowa nr 7, zachodnią rzeka Wisła, natomiast wschodnią Kanał Linawy. Od strony południowej sąsiaduje z sołectwem Piaskowiec i Jeziernik. Liczba ludności na koniec grudnia 2012r. wynosiła 419 osób. Zabudowa skupiona jest w miejscowościach Nowa Kościelnica i Pułkownikówka. Na terenie sołectwa zlokalizowany jest maszt do pomiaru wiatru.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 26
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Nowa Kościelnica Wieś Nowa Kościelnica stanowi ulicówkę o zachowanym, czytelnym układzie przestrzennym. Od północnej strony sąsiaduje z miejscowością Dworek. Zabudowę stanowią głównie budynki jednorodzinne, częściowo poniemieckie, z których znaczna część pochodzi z początku XX w. i figuruje w Gminnej Ewidencji Zabytków. Do ciekawszych obiektów zaliczyć należy domy podcieniowe oraz drewniany spichlerz. Niestety prowadzone działania modernizacyjne obiektów na terenie wsi prowadzą często do znacznej utraty pierwotnych walorów kulturowych zabudowy oraz obniżają estetykę budynków. Na terenie wsi działa świetlica wiejska, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej oraz sklepy spożywczo- przemysłowe. Znajduje się tu także wielofunkcyjne boisko sportowe, piłkarskie boisko trawiaste oraz plac zabaw dla dzieci. Pułkownikówka Wieś zlokalizowana przy południowej granicy sołectwa, związana z działalnością byłego PGR-u. Wzdłuż drogi prowadzącej do Pułkownikówki znajduje się charakterystyczna aleja drzew. Zabudowa dawnego gospodarstwa rolnego jest w złym stanie technicznym, a cały teren wymaga przekształceń funkcjonalno-przestrzennych i poprawy estetyki. Zabudowę wsi stanowi zespół zabudowy jednorodzinnej oraz obiekty wielorodzinne, w tym bloki. SOŁECTWO OSTASZEWO Sołectwo Ostaszewo znajduje się w północno-zachodniej części gminy. Sąsiaduje z sołectwami Piaskowiec, Jeziernik i Gniazdowo. Zachodnią granicę stanowi rzeka Wisła. Liczba ludności zamieszkującej Ostaszewo wynosiła na koniec 2012r. 947 osób. Zabudowa skupiona jest w miejscowości Ostaszewo, w której w ostatnich latach dynamicznie (w skali gminy) rozwija się nowa zabudowa Ostaszewo Wieś Ostaszewo stanowi centrum usługowo-administracyjne gminy, gdzie zlokalizowane są najważniejsze usługi dla ludności. W strukturze przestrzennej wsi wciąż czytelny jest historyczny układ - owalnica, jednakże wieś rozwija się w kierunkach wschód - zachód od drogi. Wyodrębnić można zatem starą strukturę (wzdłuż drogi powiatowej) z licznymi obiektami wpisanymi do Gminnej Ewidencji Zabytków, ruinami kościoła gotyckiego z XIV w. oraz XIX w. kościołem p.w. św. Jana Chrzciciela. Nowa zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna rozwija się przede wszystkim w kierunku północno-wschodnim i swoim charakterem nie nawiązuje do tradycyjnych form budownictwa żuławskiego. W południowej części wsi znajduje się osiedle bloków wielorodzinnych. Na terenie wsi zlokalizowane są następujące usługi dla ludności: Urząd Gminy Ostaszewo; Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej oraz punkt apteczny; Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej; oddział Banku Spółdzielczego w Sztumie; poczta; Gminny Dom Kultury i Sportu w Ostaszewie z Biblioteką Publiczną; przedszkole samorządowe; Zespół Szkół w Ostaszewie, w skład którego wchodzi Szkoła Podstawowa im. Marynarki Wojennej RP (klasy IV-VI), Gimnazjum im. Marynarki Wojennej RP oraz przedszkole; Punkt Przyjęć Dzielnicowego Komendy Powiatowej Policji w Nowym Dworze Gdańskim;
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 27
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
usługi drobne - sklepy spożywczo-przemysłowe, fryzjer, wulkanizacja. W miejscowości Ostaszewo znajduje się ponadto oświetlony park z urządzonym placem zabaw i boiskiem sportowym; hala sportowa na terenie szkoły, boisko piłkarskie, Ochotnicza Straż Pożarna oraz dwa cmentarze. W południowej części wsi znajduje się Baza Obrotu Towarowego Żuławskiej Spółdzielni SCH w Nowym Dworze Gdańskim, prowadząca m.in. skup zbóż, nawozy, środki ochrony roślin i inne. Na wschód od zwartej zabudowy wsi zlokalizowana jest Gminna Oczyszczalnia Ścieków. SOŁECTWO PALCZEWO Sołectwo zlokalizowane w południowej części gminy zamieszkuje 247 osób (stan na koniec grudnia 2012r.). Zabudowa skupiona jest wzdłuż drogi powiatowej nr 2339G we wsi Palczewo oraz w pojedynczych gospodarstwach. Wzdłuż drogi powiatowej na odcinku Nowa Cerkiew - Palczewo występuje charakterystyczna aleja drzew. Zabudowę historyczną sołectwa stanowią przede wszystkim unikatowy kościół drewniany z 1712 r. p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej w Palczewie, przykłady domów drewnianych z XIX w., budynki ceglane z XIX i początków XX w., zachowany wiatrak typu holenderskiego (ostatni na Żuławach Wielkich). Palczewo Na terenie wsi Palczewo poza przykładami historycznej architektury żuławskiej znajduje się także zabudowa wielorodzinna (blok mieszkalny o niskiej estetyce) oraz nieużytkowane obiekty związane z gospodarka rolną (w złym stanie technicznym). Na terenie wsi działa świetlica wiejska, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, sklep spożywczo-przemysłowy. Znajduje się tu ponadto boisko sportowe i cmentarz. SOŁECTWO PIASKOWIEC Sołectwo zlokalizowane w północno-zachodniej części gminy Ostaszewo. Graniczy z sołectwami: od północy z Nową Kościelnicą, od wschodu z Jeziernikiem, od południa z Ostaszewem. Liczba ludności sołectwa wyniosła na koniec 2012r. 420 osób, z czego 273 osoby zamieszkują Piaskowiec, a 147 Groblicę. Cechą charakterystyczną sołectwa jest znaczne rozproszenie zabudowy. Piaskowiec Wieś z przeważającym udziałem zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej o charakterze rozproszonym, gdzie zachowały się jedynie resztki zagród typu holenderskiego. Większość zabudowy stanowią nowe obiekty, w tym spora część wybudowana w ciągu ostatnich 10 lat. Obszar ten stanowi wraz z Ostaszewem najdynamiczniej rozwijający się rejon gminy. Na terenie Piaskowca działają dwa zakłady produkcyjne - Stocznia Żuławy sp. z o.o. oraz Hydromechanika 1 (wyroby metalowe). Usługi dla ludności realizowane są w większości w Ostaszewie, na terenie wsi działa jeden sklep wielobranżowy. Znajduje się tu ponadto nowe boisko sportowe zlokalizowane przy drodze do Groblicy. Groblica Administracyjnie przynależy do sołectwa Piaskowiec, jednakże część jej zabudowy stanowi naturalne przedłużenie wsi Ostaszewo w kierunku wału Wisły. W widłach dróg znajduje się przede wszystkim zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, która w znacznym stopniu figuruje w Gminnej Ewidencji Zabytków. Znajduje się tu ponadto zakład przemysłowy Hydromechanika 2. Wzdłuż wału zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, wśród której znajduje się obiekt wpisany do rejestru zabytków woj. pomorskiego.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 28
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.1.5. Transport - stan istniejący 3.1.5.1. Infrastruktura drogowa Układ drogowy gminy Podstawowy układ drogowy gminy Ostaszewo stanowi 6 dróg powiatowych i 12 gminnych o łącznej długości prawie 60 km. Zarówno sam obszar gminy jak i jej układ drogowy leży w bezpośrednim oddziaływaniu drogi krajowej nr 7 przebiegającej wzdłuż północnej granicy gminy. Położenie gminy w stosunku do drogi krajowej nr 7 – stwarza dobre skomunikowanie gminy na zewnątrz, z większymi ośrodkami jak np. Gdańsk, Nowy Dwór Gdański czy Elbląg. Brakuje sprawnych powiązań w kierunku południowym (Malbork, Elbląg). Droga krajowa nr 7 przynależy do transeuropejskiego korytarza transportowego I-go, a dokładnie jego odgałęzienia IA Gdańsk - Elbląg - Kaliningrad - Ryga1. Sieć drogowa gminy jest dość gęsta w odniesieniu do powierzchni, stosunkowo duży jest udział dróg o nawierzchni utwardzonej - zwłaszcza w kategorii dróg powiatowych, jednocześnie stan techniczny nawierzchni kwalifikuje je w przeważającym udziale do remontu. W ciągu drogi powiatowej nr 2334G - km 7+935, nad kanałem Linawa, w miejscowości Jeziernik znajduje się most o konstrukcji żelbetowej. Most charakteryzuje się nośnością 15,0 ton i długością 7,2 m. Całkowita długość dróg w gminie wynosi ogółem 59,768 km, dróg powiatowych jest 32,157 km co stanowi 53,8% ogółu oraz długość dróg gminnych wynosi w sumie 27,611 km, co stanowi 46,2% długości wszystkich dróg w gminie. Długość dróg powiatowych o nawierzchni twardej wynosi 29,377 km, co stanowi 91,4% całkowitej ich długości. Gęstość dróg w gminie wynosi 97,98 km dróg na 100 km2 powierzchni gminy, w przypadku dróg powiatowych jest to 52,72 km/100 km2 powierzchni, dróg gminnych – 45,26 km/100 km2 powierzchni gminy. Ilość dróg ogółem przypadająca na 1000 mieszkańców gminy to wielkość - 18,28 km, w tym 9,84 km to drogi powiatowe, a 8,44 km - gminne. Droga krajowa nr 7 - położenie drogi w bezpośredniej bliskości gminy, jej rola w połączeniach z większymi ośrodkami i jej wpływ na działanie układu drogowego gminy powoduje, że drogę tę można faktycznie zaliczyć do głównego szkieletu transportowego gminy. Droga krajowa, charakteryzuje się następującymi parametrami: klasa techniczna GP, przekrój jednojezdniowy, 2 pasy ruchu po 3,5m szerokości + pobocza utwardzone 2x1,5 m i 2x2 m, nawierzchnia bitumiczna, nośność – do 11,5t, Droga krajowa nr 7 w km 47+628, w miejscowości Dworek, krzyżuje się z DP2334G. W ciągu przebiegu DK zlokalizowane są wjazdy publiczne i indywidualne o nawierzchni bitumicznej oraz zatoki autobusowe (w większości wydzielone) również o nawierzchni z mieszanki mineralno-bitumicznej, zaopatrzone w wiaty przystankowe.
1 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego, Gdańsk, 2009
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 29
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
DROGI POWIATOWE: Tabl. Zestawienie dróg powiatowych
Kilometraż Dł. Nr Nazwa drogi (przebieg Długość Dł. naw Klasa naw drogi drogi) (km) gruntowa drogi od km do km twarda
(Niedźwiedzica) - Dworek - 2334G Nowa Kościelnica - 5+046 17+050 12,004 12,004 - b.d. Ostaszewo - Lubiszewo
2336G Rzeka Wisła - Ostaszewo 0+000 1+400 1,400 1,400 - L
Ostaszewo - Nowa Cerkiew - 2337G 0+000 6+473 6,473 6,473 - G (Lichnowy)
2338G Rzeka Wisła - Nowa Cerkiew 0+000 1+700 1,700 1,700 - L
DP2337G - Palczewo - 2339G 0+000 4+600 4,600 4,600 - Z (Dąbrowa)
2342G Jeziernik - (Orłowo) 0+000 5+980 5,980 3,200 2,780 L
Droga powiatowa nr 2334G ma przebieg: granica gminy – Jeziernik - Komarówka - Ostaszewo - Piaskowiec - Nowa Kościelnica - Dworek. Droga o nawierzchni bitumicznej, o zmiennej szerokości jezdni. Braki w chodnikach w miejscowościach na trasie drogi. Droga powiatowa nr 2342G o przebiegu: Jeziernik - Lubiszynek – granica gminy (Orłowo). Na odcinku do miejscowości Lubiszynek nawierzchnia częściowo utwardzona. Braki w nawierzchni uniemożliwiające bezpieczny i komfortowy przejazd. Brak chodników wzdłuż drogi, jezdnia wąska, o szerokości ok. 4,0-4,5 m. Droga powiatowa nr 2337G, przebieg: Ostaszewo - Gniazdowo - Nowa Cerkiew - DP2339G. Droga posiada nawierzchnię bitumiczną na całej długości; w 2013r. przeprowadzony został remont na odcinku Ostaszewo – Gniazdowo; pozostały odcinek także jest w stanie technicznym kwalifikującym drogę do remontu. Występują drzewa w skrajni. W Nowej Cerkwi brak chodnika oraz wydzielonej zatoki przystanku autobusowego przy szkole. Droga powiatowa nr 2339G przebiega od skrzyżowania z DP2337G - Palczewo - granica gminy. Droga posiada nawierzchnię bitumiczną, bardzo zniszczoną, zwłaszcza na odcinku od skrzyżowania z DP2337G do Palczewa. Występują drzewa w skrajni. Droga powiatowa nr 2338 przebiega od skrzyżowania z DP2337G w miejscowości Nowa Cerkiew do wału przeciwpowodziowego wzdłuż Wisły. Droga o nowej nawierzchni bitumicznej, dość wąska, zauważalne braki w widoczności. Droga powiatowa nr 2336, przebieg: od skrzyżowania z DP2334G (Ostaszewo) do wału przeciwpowodziowego wzdłuż Wisły. Droga o nawierzchni brukowej, bardzo zły stan techniczny. Większość miejscowości wzdłuż dróg powiatowych ma wydzielone chodniki piesze. Około 50% długości dróg powiatowych ogółem z uwagi na zły stan techniczny nawierzchni kwalifikuje się do kapitalnego remontu lub przebudowy.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 30
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
DROGI GMINNE Tabl. Zestawienie dróg gminnych Numer Długość Nawierzchnia, Lp. Przebieg drogi drogi [km] długość [km] 1. 176001G Palczewo, od DP2339G do Wisły 0,5 Bruk Od skrzyż. z DP2342G w Jezierniku do skrzyż. płyty yomb, 2. 176002G 4,5 z DP2334G w Nowej Kościelnicy gruntowa Od skrzyż. z DP2337G w Gniazdowie do 3. 176003G 3,55 gruntowa DG176010G wzdłuż kanału Linawa Od skrzyż. z DG176006G w Ostaszewie do 4. 176004G 3,5 płyty yomb skrzyż. z DG176002G w Pułkownikówce Od skrzyż. z DG176007G w Ostaszewie 5. 176005G wzdłuż wału Wisły w kierunku kanału Wiślano- 5,0 gruntowa Zalewowego (granica gminy) Pomiędzy skrzyżowaniami z DP2334G w 6. 176006G 0,917 bruk, płyty yomb Ostaszewie - równoległa do powiatowej Bitumiczna, płyty 7. 176007G Od skrzyż. z DP2334G do rzeki Wisły 2,0 yomb, gruntowa Od skrzyż. z DP2334G w Nowej Kościelnicy Płyty jomb, 8. 176008G 1,1 do rzeki Wisły gruntowa Od skrzyż. z DP2334G w Piaskowcu do 9. 176009G 2,0 płyty yomb skrzyż. z DG176005G Od skrzyż. z DG176003G do skrzyż. z 10. 176010G 2,9 gruntowa DP2334G wzdłuż kanału Linawa 11. 176011G Od skrzyż. z DP2334G do DG176012G 0,144 bitumiczna Od skrzyż. z DP2337G do skrzyż. z płyty yomb, 12. 176012G DG176011G w kierunku południowym do 1,5 gruntowa gruntów ornych Dwie drogi gminne planowane są do pozbawienia kategorii drogi tj. droga nr 176005G, 176010G. Drogi o różnej nawierzchni (bitumiczna, płyty yomb, bruk, gruntowa), zmiennej szerokości jezdni i o zróżnicowanym stanie technicznym, zazwyczaj wąskie. Dostępność czasowa Dostępność czasowa samochodem osobowym z Ostaszewa do stolic powiatów ościennych oraz województwa wygląda następująco: centrum Gdańska, w pzpw określana jest na poziomie 45-60 min2, natomiast w obecnie funkcjonującym układzie nowych połączeń: Obwodnica Południowa Miasta Gdańska i Trasa Sucharskiego, dostępność ta jest określana na poziomie ok 35 min. do centrum Nowego Dworu Gdańskiego to ok. 20 min, Malborka - w zależności od obranej trasy 30-40 min, Pruszcza Gdańskiego - podobnie jak do Malborka, w zależności od wybranej trasy ok 30-40 min, Tczewa - w tym przypadku, w związku z barierą, jaką stanowi Wisła i braku mostu, najkrótsza trasa prowadzi na południe przez miejscowość Lichnowy do DK22, a następnie mostem przez Wisłę do Tczewa. Trasa ta liczy ok 36,0 km, a dojazd nią ok 45 min. Wskaźnik wydłużenia najkrótszej trasy dojazdu w stosunku do odległości jaka fizycznie dzieli te miasta wynosi 2.
2 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego, Gdańsk 2009
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 31
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Bezpieczeństwo pieszych W większości miejscowości gminy Ostaszewo zlokalizowane są wzdłuż dróg powiatowych; ruch pieszy odbywa się po chodnikach zlokalizowanych zazwyczaj po jednej stronie jezdni. W niektórych miejscowościach nie ma chodników w ogóle. Część miejscowości posiada nowe chodniki, niemniej zaobserwować można nieodpowiednie wykonanie, np. wadliwy system odwodnienia zarówno chodnika jak i jezdni, co prowadzi do powstawania zastoisk wody opadowej, bądź zalewania chodnika. Występują ponadto braki ciągłości chodników, a szerokość i stan techniczny istniejących niejednokrotnie nie zapewnia bezpieczeństwa i komfortu pieszego, np. we wsi Ostaszewo krawężnik znajduje się na równi z nawierzchnia drogi.
3.1.5.2. Wielkość ruchu W 2010 roku na sieci dróg krajowych i wojewódzkich w Polsce przeprowadzono pomiar średniego dobowego ruchu. Wyniki przytoczone poniżej przedstawiają wielkość ruchu pojazdów ogółem oraz strukturę rodzajową pojazdów samochodowych na wybranych odcinkach drogi krajowej nr 7 Tabl. Średni dobowy ruch w punktach pomiarowych w 2010 r. na drodze krajowej nr 7 Struktura rodzajowa ruchu pojazdów samochodowych Pojazdy Długość Nazwa Sam. Sam. Rowery ogółem Sam. Sam. Motoc. osob., cięż. z Autobusy Ciągniki dost. cięż. mikrobusy przycz. Kiezmar 12,1 k - Nowy 120 17765 54 13543 661 2138 161 7 4 km Dwór 1 Gdański Dodatkowo dnia 11 października 2012 roku - czwartek, na drodze powiatowej nr 2334G w godzinach 6:00-21:00 przeprowadzono pomiar średniego ruchu dobowego. Wyniki przytoczone poniżej przedstawiają wielkość ruchu pojazdów ogółem oraz strukturę rodzajową pojazdów samochodowych na wybranych odcinku DP2334G. Tabl. Średni dobowy ruch zmierzony 11.10.2012 r na DP2334G Struktura rodzajowa ruchu pojazdów samochodowych Pojazdy Nazwa Sam. Sam. Rowery ogółem Sam. Sam. Motoc. osob., cięż. z Autobusy Ciągniki dost. cięż. mikrobusy przycz. DP2334G 1773 14 1487 137 32 62 30 11 25
3.1.5.3. Infrastruktura i transport zbiorowy Transport zbiorowy na terenie gminy Ostaszewo reprezentowany jest jedynie przez przewozy autobusowe. Transport autobusowy prowadzony jest przez PKS w Elblągu sp. z o.o. Trasy obsługiwane przez PKS przebiegają drogami powiatowymi. Przewozy realizowane są na trasach np: Ostaszewo - Nowy Dwór Gdański, Elbląg, Ostaszewo - Nowa Cerkiew, Palczewo, Ostaszewo - Gdańsk, Zapewniają one obsługę większości obszaru gminy. Dostępność transportowa poszczególnych miejscowości jest zróżnicowana, wynika to z odległości od przystanków oraz różnej częstotliwości kursów. Szczególnie problematyczną kwestią jest częstotliwość kursów
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 32
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA poza okresem nauki szkolnej w południowej części gminy. Systematycznie zgłaszane są sygnały dotyczące potrzeby uruchomienia kursów także poza okresem nauki szkolnej, łączących te wsie chociażby z wsią gminną. Należałoby w tym zakresie wykonać analizę potrzeb, prawdopodobnie jednak wynika to z niekomercyjności przedsięwzięcia i wymagałoby ono wsparcia finansowego na poziomie gminy lub powiatu. Przystanki autobusowe zlokalizowane są dość często, w zasięgu możliwego pieszego dojścia użytkowników. Infrastruktura związana z przystankami wzdłuż dróg na obszarze gminy w chwili obecnej przechodzi zmiany. Zmieniana jest lokalizacja przystanków, zaopatrywane są w wiaty dla oczekujących, nowe tabliczki rozkładowe. Dojazd autobusem do miast powiatowych lub miasta wojewódzkiego zajmuje odpowiednio: Ostaszewo - Nowy Dwór Gdański - kurs bezpośredni ok. 25 min, Ostaszewo - Elbląg, kurs bezpośredni ok. 1 godz., kurs z przesiadką w Nowym Dworze Gdańskim ok 1 godz. 20 min, Ostaszewo - Malbork, najkrótszy kurs z przesiadką w Nowym Dworze Gdańskim, ok. 1 godz. 30 min, Ostaszewo - Gdańsk, kurs bezpośredni ok. 50 min, Ostaszewo - Tczew, kurs z przesiadką w Gdańsku na pociąg lub autobus - ok. 1 godz 40/ 1 godz. 50 min. Przez teren gminy Ostaszewo przebiega linia kolei wąskotorowej, Żuławskiej Kolei Dojazdowej. Często jest to przebieg śladowy, infrastruktura jest zdegradowana. Prowadzone są działania w celu rewitalizacji linii jednakże przywrócenie przewozów, nawet sezonowych wymagałoby wielu działań inwestycyjnych.
3.1.6. Uzbrojenie terenu 3.1.6.1. W zakresie gospodarki wodno-ściekowej Zaopatrzenie w wodę Wszystkie miejscowości w obrębie gminy Ostaszewo zaopatrywane są z Centralnego Wodociągu Żuławskiego. Nie ma żadnych ujęć wiejskich. Woda dostarczana jest magistralą Ø 300 a-c z Lubieszewa i doprowadzana do wszystkich miejscowości przewodami: 250, 200, 150 a-c; 250 żel.; 315, 225, 110 i 90 PCV. Procent ludności zaopatrywanej w wodę ze zbiorowych systemów wodociągowych wynosi ~97%. ~3% mieszkańców w zabudowie zagrodowej rozproszonej korzysta ze studni indywidualnych. Odprowadzanie ścieków sanitarnych Ostaszewo posiada mechaniczno-biologiczną oczyszczalnię ścieków zlokalizowaną na działce gminnej nr 514, z której oczyszczone ścieki odprowadzane są do szczegółowego rowu melioracyjnego R-106. Wspomniana oczyszczalnia zaprojektowana została na przepustowość Qśr dob = 200m3/d i Qmax dob = 240m3/d.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 33
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Oczyszczalnia składa się z następujących elementów: przepompowni ścieków surowych; osadnika wstępnego; zblokowanej oczyszczalni ścieków ATA - 200 składającej się z: o komory napowietrzania o dwóch osadników wtórnych o komory stabilizacji osadu nadmiernego 6 poletek osadowych; punktu zlewnego ścieków oczyszczonych; rurociągu odprowadzającego ścieki oczyszczone do odbiornika. Praca oczyszczalni oparta jest na metodzie niskoobciążonego osadu czynnego. Gmina Ostaszewo uzyskała pozwolenie wodnoprawne (Decyzja Starostwa Powiatowego w Nowym Dworze Gdańskim Nr ROŚ-6223/16/2010 z dnia 14.10.2010r. - ważna 10 lat) na odprowadzenie oczyszczonych ścieków do odbiornika w ilości: Qśr. dob = 170 m3/d; Qmax dob = 204 m3/d. W chwili obecnej na oczyszczalnię odprowadzane są głównie ścieki dowożone z terenu gminy. Jeśli chodzi o ścieki dopływające - są to wyłącznie ścieki ze szkoły, które z istniejącej w pobliżu szkoły przepompowni tłoczone są kol. tł. Ø 90 L=640,0mb na oczyszczalnię. Ponadto zrealizowany jest odcinek przewodu tłocznego Ø 63 L=613,0 mb, którym na oczyszczalnię odprowadzane są ścieki z istniejącej zabudowy wielorodzinnej położonej przy szosie Ostaszewo-Komarówka. W 2006r. rozporządzeniem Wojewody Pomorskiego została wyznaczona aglomeracja Ostaszewo z oczyszczalnią ścieków w Ostaszewie. W ramach realizacji Krajowego Programu Odprowadzenia Ścieków Komunalnych (KPOŚK) okazało się, że gmina nie spełnia kryteriów określonych dla aglomeracji ściekowych. Uchwałą Sejmiku Województwa Nr 324/XVI/12 z dnia 27 lutego 2012r. aglomeracja została zlikwidowana. W 2010r. zgodnie z koncepcją zadania inwestycyjnego pn. „Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej aglomeracji Ostaszewo - Etap I” powstał projekt budowlany (wykonawczy) - Budowa kanalizacji sanitarnej ciśnieniowej oraz grawitacyjnej wraz z przyłączami w miejscowości Ostaszewo i Groblica, Gmina Ostaszewo i zostało wydane pozwolenie na budowę. Do tej pory budowa nie została rozpoczęta. Na początku obecnej kadencji (2010- 2014) wykonano opracowanie analizy wariantowej ekonomiczno-finansowej budowy kanalizacji sanitarnej w gminie, na podstawie której (z uwagi na zbyt wysokie koszty budowy, a przede wszystkim utrzymania sieci), decyzja Rady Gminy odstąpiono od realizacji tego zadania inwestycyjnego. Obecnie w gminie funkcjonuje 6 zbiorczych szamb, do których odprowadzane są ścieki z zespołów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej (po dawnych PGR-ach) w miejscowościach: Palczewo, Nowa Cerkiew, Komarówka, Lubiszynek Pierwszy i Pułkownikówka. Wg sprawozdania OS-5 sporządzonego dla GUS za rok 2012: ilość ścieków oczyszczanych na oczyszczalni w Ostaszewie wyniosła: 14 000 m3/rok =~ 38,4 m3/dśr.;
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 34
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
w tym ścieki dowożone stanowią 93%, a ścieki dopływające 7% co stanowi 322 RLM. Odprowadzanie wód opadowych i melioracje Gmina Ostaszewo w całości leży w obrębie Żuław, a w związku z tym posiada bardzo rozbudowaną sieć kanałów i rowów melioracyjnych. Gmina Ostaszewo leży w obrębie Polderu Chłodniewo. Stacja pomp melioracyjnych leży w miejscowości Tujsk-Świernica (poza gminą Ostaszewo). Wykaz kanałów podstawowych: struga Ostaszewska 9375 mb kanał Wiślano Zalewowy……………………………………………. 7320 mb 33 Ostaszewo 4870 mb 32 Jeziernik…………………………………………………………… 5100 mb 32 A Komarówka 4480 mb A Palczewo 7625 mb A Komarówka 2200 mb 36 Nowa Cerkiew 2525 mb Kanał Linawa - strona lewa 11 405 mb Administratorem urządzeń melioracyjnych podstawowych jest Zarząd Melioracji i Gospodarki Wodnej Rejon w Nowym Dworze Gdańskim, zaś rowami szczegółowymi zarządzają dwie gminne spółki: Gminna Spółka Wodna z siedzibą w Nowej Kościelnicy (obejmuje sołectwo Nowa Kościelnica) oraz Gminna Spółka Wodna z siedzibą w Ostaszewie (obejmuje pozostały obszar gminy). Jeśli chodzi o kanalizację deszczową, nie ma w gminie zorganizowanych systemów kanalizacji deszczowej.
3.1.6.2. W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi Od 1 lipca 2013 r. w gminie Ostaszewo, jak i w całej Polsce zmieniły się zasady dotyczące gospodarki odpadami, które nakładają na gminy obowiązek zbiórki i wywozu odpadów z ich terenu. Zasady dotyczące utrzymania porządku i czystości na terenie gminy Ostaszewo określa Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Ostaszewo przyjęty przez Radę Gminy Ostaszewo uchwałą nr XXIV/129/2012 z dnia 19 grudnia 2012 r. Zbiórką i wywozem odpadów komunalnych z terenu gminy Ostaszewo zajmuje się konsorcjum firm złożone z Zakładu Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. oraz Przedsiębiorstwa Robót Sanitarno - Porządkowych z Nowego Dworu Gdańskiego. Na terenie gminy Ostaszewo, jak i całego powiatu nowodworskiego nie funkcjonuje obecnie żadne składowisko odpadów. Obecnie zmieszane odpady komunalne trafiają do RIPOK Tczew - Zakładu Utylizacji Odpadów Stałych Sp. z o.o. w Tczewie. Odpady ze zbiórki selektywnej (w zakresie tworzyw sztucznych, opakowań wielomateriałowych oraz szkła) zagospodarowuje we własnym zakresie wspomniane powyżej Konsorcjum firm zajmujące się wywozem odpadów z terenu gminu. Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) znajduje się na terenie Żuławskiej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” przy ul. Kościuszki 1 w Ostaszewie. Na terenie gminy brak jest profesjonalnej kompostowni odpadów biodegradowalnych. Mogą one być zbierane przez właścicieli nieruchomości i zagospodarowywane we własnym zakresie w przydomowych kompostowniach (dotyczy to odpadów komunalnych ulegających
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 35
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji i odpadów zielonych) lub odstawiane do PSZOK. Do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych trafić powinny ponadto (dostarczane przez właścicieli nieruchomości we własnym zakresie): papier, metale, przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, odpady budowlane i rozbiórkowe, zużyte opony oraz popioły. W przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy gminy Ostaszewo obowiązek zagospodarowania odpadów (w tym odpadów zbieranych selektywnie) należy do zadań własnych właścicieli terenów.
3.1.6.3. W zakresie zaopatrzenia w ciepło Opracowano na podstawie: Musiał. R., 2007. Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe oraz danych z Urzędu Gminy. Na terenie gminy nie ma zorganizowanego systemu zaopatrzenia w ciepło. Zaspokajanie potrzeb cieplnych odbywa się obecnie w oparciu o: lokalne kotłownie opalane węglem i olejem opałowym zasilające obiekty użyteczności publicznej; Indywidualne źródła w domach mieszkalnych jednorodzinnych i wielorodzinnych oraz obiektach usługowych, na paliwa stałe – głównie węgiel i drewno dostarczające energię cieplną na potrzeby centralnego i przygotowania cieplej wody. Marginalne znaczenie mają kotłownie na gaz LPG i olej opałowy. Ciepła woda w lecie przygotowywana jest w zdecydowanej większości (szacuje się na ok. 80 %) w urządzeniach elektrycznych. Większe kotłownie lokalne funkcjonują w obiektach użyteczności publicznej na terenie gminy i są w większości opalane węglem, miałem, olejem opałowym. Stan techniczny kotłowni jest zróżnicowany, w części są to urządzenia stosunkowo nowe eksploatowane kilka lat.
3.1.6.4. W zakresie zaopatrzenia w gaz Obecnie gmina Ostaszewo nie korzysta z gazu ziemnego. Istnieje potencjalna możliwość gazyfikacji gminy z gazociągu wysokiego ciśnienia relacji Nowy Staw – Nowy Dwór. Wykorzystanie tego źródła wymagałoby jednak wybudowania odcinka gazociągu wysokiego ciśnienia o długości ok. 15 km i stacji redukcyjno - pomiarowej Io na terenie gminy. Gazyfikację gminy można rozważać jedynie na wyraźne życzenie potencjalnych odbiorców oraz na koszt i ryzyko dostawcy gazu, gdy zostanie wykazana jej ekonomiczna opłacalność.
3.1.6.5. W zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną Dystrybucję energii elektrycznej na terenie gminy prowadzi Koncern Energetyczny „Energa” SA. – Oddział w Elblągu. Przez obszar gminy przebiega tranzytem napowietrzna linia elektroenergetyczna NN 400kV. Gmina zasilana jest w energię elektryczną z Głównego Punktu Zasilającego 110/15 kV w Nowym Dworze. Miejscowości na terenie gminy zasilane są z sieci 15 kV wyprowadzonej z tego GPZ. Linie te stanowią sieć rozdzielczą, która poprzez stacje transformatorowe 15/0,4 kV zasilają końcowych odbiorców energii. Z energii elektrycznej korzysta 100 % mieszkańców, jednakże stan zaopatrzenia w energię elektryczną nie jest w pełni zadowalający ze względu na występujące spadki napięcia i przerwy w dostawie energii. Przyczyną są znaczne odległości pomiędzy punktami zasilającymi, wydłużenie linii niskiego napięcia oraz wymagający modernizacji stan sieci.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 36
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.1.7. Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenia terenów - miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (obowiązujące i nieaktualne) Pokrycie gminy miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego jest niewielkie. Obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego sporządzone i uchwalone po 1 stycznia 1995r. dotyczą następujących obszarów: Uchwała Nr 238/XXXVI/97 Rady Miejskiej w Nowym Dworze Gdańskim; Uchwała Nr XXXV/109/97 Rady Gminy Ostaszewo, Uchwała Nr XXXIX/283/97 Rady Gminy Stegna z dnia 28 listopada 1997 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Małej Holandii”. Mpzp obejmuje obszar trzech gmin w tym wschodnią część gminy Ostaszewo. Elementy programu Małej Holandii zlokalizowane na terenie gminy Ostaszewo dotyczą budowy skansenu żuławskiego, zespołu obsługi komunikacyjnej (parkingi, stacja paliw, gastronomia), gospodarstwa rybackiego oraz wzorcowych gospodarstw kwiatowych; Uchwała Nr XIII/64/2011 Rady Gminy Ostaszewo z dnia 30 listopada 2011 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów położonych w obrębie Nowa Cerkiew i Palczewo. Mpzp został uchwalony w celu umożliwienia przeprowadzenia inwestycji - budowy podziemnej sieci elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej i pozostałej infrastruktury technicznej, związanej z budową i funkcjonowaniem przedsięwzięcia, mającego na celu wprowadzenie energii elektrycznej oraz przesyłu danych z farmy wiatrowej na terenie gminy Dzierzgoń do GPZ Gdańsk Błonia. Do końca 2003 roku obowiązywał w gminie Miejscowy plan ogólny zagospodarowania przestrzennego gminy Ostaszewo, na mocy prawa plan ten przestał obowiązywać. Nie straciły mocy uzyskane wówczas zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolniczych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. Tereny te są potencjalnie łatwiejszymi obszarami do zainwestowania.
3.2. Stan ładu przestrzennego i wymogów i jego ochrony Główne problemy ładu przestrzennego w gminie Ostaszewo: wiele obiektów o walorach kulturowych jest w złym stanie technicznym, a prowadzone w sposób nieprawidłowy, bez nadzoru konserwatorskiego modernizacje przyczyniają się do dalszej utraty pierwotnych walorów kulturowych obiektów; nowa zabudowa nie nawiązuje do tradycyjnych form architektury żuławskiej i często nie jest dostosowana formą, kolorystyką i gabarytami do istniejących układów zabudowy; na terenie gminy występują zespoły zabudowy wielorodzinnej, związane z działalnością byłych PGR-ów wymagające poprawy estetyki i humanizacji; zabudowa związana z działalnością dawnych baz rolniczych (obecnie pustostany, w złym stanie technicznym) wymaga przekształceń funkcjonalno-przestrzennych; gmina Ostaszewo posiada unikatowe walory środowiska przyrodniczego i krajobrazu (położenie na terenie Żuław Wiślanych) związane z występowaniem rozległych terenów otwartych przestrzeni rolniczej, systemu rowów i kanałów melioracyjnych oraz charakterystycznych zadrzewień wzdłuż dróg, miedz i cieków wodnych - krajobraz ten stanowi lokalną wartość przestrzenną wymagającą ochrony;
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 37
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
potencjalnym zagrożeniem dla ładu przestrzennego w gminie jest lokalizacja farm elektrowni wiatrowych na terenie gminy oraz w gminach sąsiednich, które w sposób trwały wpłyną na zmianę obecnego krajobrazu - należy dążyć do minimalizacji negatywnego oddziaływania na krajobraz oraz ochrony jego najbardziej wartościowych elementów.
3.3. Uwarunkowania wynikające ze stanu środowiska, w tym rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego Na podstawie „Opracowania ekofizjograficznego dla potrzeb zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ostaszewo”, Pro Digital, Gdynia, 2013.
3.3.1. Charakter środowiska przyrodniczego Gmina Ostaszewo zgodnie z regionalizacją fizycznogeograficzną położona jest w obrębie mezoregionu Żuławy Wiślane, będącego częścią makroregionu Pobrzeże Gdańskie. Rzeźba terenu Decydującą rolę w kształtowaniu się rzeźby obszaru gminy Ostaszewo odegrała akumulacyjna działalność wód rzecznych Wisły w okresie holoceńskim. Powstała wówczas rozległa równina aluwialna (delta rzeczna), stanowiąca jedną jednostkę morfogenetyczną na obszarze opracowania. Miąższość osadów rzecznych dochodzi do ok. 20m. Równina aluwialna Wisły na obszarze gminy zalega na wysokości od ok. 1,0-2,0. miejscami do ok. 3,0 m n.p.m. i obniża się w kierunku północno-wschodnim, gdzie znajdują się tereny depresyjne. Różnice wysokości lokalnie wynoszą do ok. 1-1,5 m, spadki terenu mieszczą się w przedziale 0-2 %, a na znacznych powierzchniach nie przekraczają wartości 1%. Obszarem nieznacznie wyniesionym ponad pozostałą część dna doliny jest obszar międzywala Wisły (2,5 - 5,0 m n.p.m.). W równinnym obszarze gminy wyróżniają się formy pochodzenia antropogenicznego, w tym przede wszystkim wał przeciwpowodziowy rzeki Wisły (główny wał wiślany i tzw. „Martwy wał” w okolicach Palczewa). Długość głównego wału przeciwpowodziowego na terenie gminy wynosi ponad 14 km, a wysokość od 7-10m ponad przyległe obszary dna doliny. Miejscami w rzeźbie terenu zaznaczają się także znacznie mniejsze, lokalne wały i groble ogradzające większe kanały. Do form antropogenicznych zaliczają się także terpy - sztucznie usypane wyniesienia, na których zakładano pierwotne lokacje zabudowy na zmeliorowanych terenach Żuław. Gleby Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją gleb Polski na obszarze gminy Ostaszewo występują następujące działy systematyczne gleb - gleby napływowe (aluwialne) i gleby hydrogeniczne. Na zróżnicowanie typologiczne gleb na terenie gminy wpływ mają głównie: charakter podłoża litologicznego i warunki wodne. Na terenie gminy Ostaszewo zdecydowanie dominują gleby napływowe wykształcone jako mady rzeczne. W obszarze międzywala Wisły dominują mady lekkie, miejscami bardzo lekkie i miejscami mady średnie, wykształcone na podłożu piasków rzecznych oraz na północy mady cięższe. Na pozostałym obszarze, poza obwałowaniami Wisły przeważają mady próchniczne ciężkie i średnie, wytworzone na mułkach, mułkach ilastych. Do gleb hydrogenicznych zaliczane są gleby torfowe i mułowo-torfowe, występujące głównie w obrębie depresji w pobliżu północno-wschodniej granicy gminy (rejon Linawki i Kanału
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 38
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Wiślano - Zalewowego). Występuje tam stały lub okresowy nadmiar wody, co jest niezbędnym warunkiem powstania tego typu gleb. Gleby występujące na terenie gminy Ostaszewo charakteryzują się bardzo wysoką wartością produkcyjną. Wśród gruntów ornych przeważają gleby należące do II i III klasy bonitacyjnej. Wody powierzchniowe Pod względem podziału hydrograficznego gmina Ostaszewo znajduje się w obrębie dorzecza Wisły i Szkarpawy (zlewnia Zalewu Wiślanego). Zlewnia Wisły jest ograniczona wyłącznie do wąskiego obszaru międzywała. Pozostały obszar odwadniany jest systemem rowów i kanałów do rzeki Szkarpawy. Głównym wałem przeciwpowodziowym Wisły przebiega dział wodny I rzędu. Największym ciekiem na terenie gminy Ostaszewo jest Wisła. Stanowi ona zachodnią granicę gminy na długości około 13,43 km (w km 916-929+430 biegu rzeki). Szerokość koryta Wisły na tym odcinku waha się w przedziale od około 240 do 330 m. Na rzece Wiśle notowane są, zazwyczaj krótkotrwałe, wezbrania letnie, powodowane wzmożonym dopływem atmosferycznym w postaci deszczu (głównie w górnej części dorzecza rzeki, daleko poza granicami gminy). Regulowane są one w znacznym stopniu poprzez zbiorniki zaporowe zlokalizowane w środkowym biegu, głównie poprzez Włocławski Zbiornik Wodny. Wisła w granicach opracowania zakwalifikowana jest do rzek chłodnych o średniej rocznej temperaturze wody wahającej się miedzy 8,6 a 10,0 oC. Pozostałe cieki na terenie gminy są silnie przekształcone przez człowieka i posiadają charakter kanałów. Zalicza się do nich: Kanał Linawki i Linawa, Kanał Jeziernik; Struga Ostaszewska; Kanał Wiślano- Zalewowy. Charakteryzują się one bardzo niewielkimi spadkami podłużnymi i wymuszonym przepływem wód w korycie, zachodzącym w wyniku pracy pompowni polderu Chłodniewo. Wymuszony obieg wód jest koniecznością zwłaszcza, że część cieków odwadnia tereny depresyjne. Zasadniczy, wschodni i północno-wschodni kierunek odwodnienia, wymuszony jest przebiegiem Kanału Linawki i koryta Linawy oraz położeniem względem ujścia Linawy do Szkarpawy. Melioracje Praktycznie cały obszar gminy Ostaszewo, poza obszarem międzywala, stanowi sztucznie odwadniany i utrzymywany system odwodnień polderowych, warunkujący możliwość zagospodarowania rolniczego gruntów. Początek przekształceń sieci hydrograficznej i budowy systemów odwodnień datowany jest na tym obszarze już na przełom XII i XIII wieku. Rozpoczęto wówczas prace nad obwałowaniem Wisły, a także prace nad rozbudową istniejących i tworzeniem nowych systemów odwadniania. Bardzo silny rozwój polderyzacji datuje się na przełom XIX i XX w. Liczne i drobne poldery łączono w duże obszary. W wyniku tych prac wiele cieków systemu grawitacyjnego (m.in. Kanał Linawki) zostało odciętych obwałowaniami i włączonych do systemu polderowego, gdzie pełnią obecnie rolę kanałów pompowych. Obecnie są to w większości tereny odwadniane systemami kanałów i rowów melioracyjnych, o sztucznym, wymuszonym pracą pompowni obiegu wody. Wody podziemne Warunki gruntowo-wodne stanowią istotne uwarunkowanie dla posadawiania obiektów budowlanych. Na terenie równiny akumulacyjnej Wisły, zarówno w obszarze międzywala, jak i poza obwałowaniami poziom wód gruntowych występuje płytko w przedziale 0-2 m p.p.t
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 39
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
(jedynie miejscami wynosi ponad 2 m p.p.t). Jedynym fragmentem terenu, gdzie wody gruntowe występują poniżej 2-5 m p.p.t., a nawet głębiej jest wał przeciwpowodziowy. Występowanie osadów mułkowatych i ilastych - mad średnich i ciężkich powoduje, że wody pierwszego poziomu wód gruntowych cechują się dość często napiętym zwierciadłem, w głębiej zalegających warstwach piaszczystych lub przewarstwieniach wśród mułków. Najgorszymi możliwościami odwodnienia i stale płytkim zaleganiem wód gruntowych cechuje się tereny depresyjne w północno - wschodniej i środkowo - wschodniej części gminy. Pomimo wymuszonego pracą pompowni obiegu wód zwierciadło wód gruntowych stabilizuje się najczęściej płytko poniżej powierzchni terenu - ok. 0,5 m, z okresową stagnacją wód na powierzchni terenu, zwłaszcza w okresie wiosennym po roztopach. Głębiej zalegające poziomy wodonośne mają znaczenie przede wszystkim użytkowe - dla zaspokajania potrzeb lokalnej społeczności w zakresie zaopatrzenia w wodę pitną. W obrębie gminy Ostaszewo wyróżniono wody podziemne poziomu czwartorzędowego, które wykazują niski stopień zagrożenia zanieczyszczeniem. Posiadają dobrą izolację (kompleks mułków rzecznych miąższości do ok. 20 m, brak ognisk zanieczyszczeń). Pomimo to cechują się wysoką zawartością manganu i żelaza, a ponadto azotu amonowego. Na obszarze gminy Ostaszewo wg "Mapy obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce, wymagających szczególnej ochrony", nie występuje żaden główny zbiornik wód podziemnych (Kleczkowski i inni, 1990). Klimat Gmina Ostaszewo wg regionalizacji klimatycznej Polski (Woś 1999) należy do regionu Dolnej Wisły. Specyfiką stosunków pogodowych tego obszaru jest m.in. częste występowanie pogody chłodnej i przymrozkowej, z dużym zachmurzeniem bez opadu. Według podziału na krainy klimatyczne Kwiecień i Taranowskiej (1974), cechą charakterystyczną tej krainy jest zazębianie się wpływów morskich i kontynentalnych oraz duży udział warunków lokalnych na przebieg wielu elementów klimatu. Charakterystyka klimatu doliny Wisły w rejonie obszaru opracowania: przeważnie łagodne zimy - średnia temperatura stycznia od -1,6°C w Świbnie do - 1,7°C w Tczewie; umiarkowanie łagodne lata - średnia temperatura lipca od 17,7°C w Świbnie do 18,3°C w Tczewie; okres wiosny chłodniejszy od jesieni o około 2,5°C; przeciętny opad atmosferyczny poniżej średniej krajowej (615 mm), wynoszący ok. 550 mm, z przewagą opadu w półroczu letnim; od maja do października spada przeciętnie 66% rocznej sumy opadów; zwiększona częstotliwość wiatrów z kierunku południowego (12,1%) oraz północnego (10,1%) wynikająca z cyrkulacji bryzowej; częstotliwość występowania wiatrów o prędkości 11-15 m/s wiosną i latem waha się w granicach 2-6%, natomiast jesienią i zimą dochodzi do 10%. Generalnie cały obszar położony jest w obrębie jednorodnej, płaskiej równiny aluwialnej z dominacją użytkowania rolniczego gruntów i pod względem warunków topoklimatycznych jest jednolity. Do typowych cech lokalnego klimatu gminy należą: dobre warunki przewietrzania - niska szorstkość terenu i brak barier typu obszary leśne, zwarte zalesienia, wzniesienia; umiarkowane nasłonecznienie i brak jego zróżnicowania w przestrzeni;
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 40
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
stosunkowo wysoka wilgotność względna powietrza - duża ilość cieków i kanałów, płytkie występowanie wód gruntowych. Szata roślinna Aktualna szata roślinna obszaru opracowania została uformowana w warunkach silnej antropopresji. Podstawowym procesem przekształceń roślinności w rejonie gminy Ostaszewo było wylesienie dużych powierzchni i zastąpienie zbiorowisk leśnych przez uprawy rolne, a także łąki i pastwiska. Bardzo duże znaczenie miało także silne przekształcenie sieci hydrograficznej, wprowadzenie obwałowań i kanałów melioracyjnych, co spowodowało bardzo silne zmiany pierwotnych siedlisk. Obecnie lasy i zarośla zajmują ok.0,6% powierzchni gminy i stanowią je najczęściej płaty silnie zniekształcone, najczęściej o wtórnym charakterze. Aktualnie szata roślinna rozpatrywanego terenu reprezentowana jest przez następujące podstawowe typy zbiorowisk: Zarośla i lasy wierzbowe ze związku Salicion albae; Łęgi jesionowo-olszowe Circaeo-Alnetum, Olsy porzeczkowe i zarośla wierzbowe Ribo nigri-Alnetum, Salicetum pentadro-cinereae, Salicetum triandro-viminalis; Zbiorowiska szuwarowe Phragmitetea; Zbiorowiska łąkowe z klasy Molinio-Arrhenatheretea; Zbiorowiska synantropijne (głównie zbiorowiska segetalne towarzyszące uprawom rolnym). Poza wymienionymi wyżej zbiorowiskami roślinnymi dla zróżnicowania przyrodniczego, jak i fizjonomicznego obszaru gminy znaczenie ma występowanie pasmowych i liniowych skupisk roślinności w postaci zadrzewień i zakrzewień wzdłuż dróg i kanałów melioracyjnych. Złożone są one głównie z wierzb białych, niekiedy także wierzb kruchych oraz krzewów. Większe zadrzewienia wzdłuż dróg budują głównie jesiony, niekiedy lipy, wiązy. Stanowią one elementy krajobrazu o dużym znaczeniu dla utrzymania bioróżnorodności na monotonnych, wielkopowierzchniowych obszarach pól. Lokalne znaczenie ma również zieleń parkowa - występująca na terenie miejscowości Ostaszewo i Gniazdowo. Wśród rosnących w Ostaszewie drzew występują między innymi, obce geograficznie i siedliskowo, pochodzące z nasadzeń drzewa uznane za pomniki przyrody - jak limba czy żywotnik zachodni. Świat zwierzęcy3 Gmina Ostaszewo nie była jak dotąd objęta kompleksową inwentaryzacją zasobów przyrody ożywionej. Stosunkowo najlepiej jak dotąd zbadaną gromadą kręgowców na rozpatrywanym terenie gminy są ptaki. Ryby i minogi Rzeka Wisła jest kluczowym ekosystemem dla rozwoju i wędrówek populacji ryb występujących w Polsce. Na podstawie źródeł literaturowych i materiałów należy przyjąć, że obecnie w Wiśle występować może ogółem 47 gatunków ryb obejmujących zarówno gatunki występujące stale, jak i akcesoryczne i przypadkowe oraz ryby typowo wędrowne, spędzające w rzece jedynie część swego życia. Zróżnicowanie gatunkowe ichtiofauny jest tu
3 Szczegółowy opis fauny obszaru gminy Ostaszewo znajduje się w „Opracowaniu ekofizjograficznym dla potrzeb zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ostaszewo”, Pro Digital, Gdynia, 2013.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 41
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA zatem bardzo duże. Spośród gatunków wymienionych w Zał. II Dyrektywy Siedliskowej w rzece zostały wykazane następujące taksony: minóg rzeczny (Lampetra fluviatilis), łosoś atlantycki (Salmo salar), boleń (Aspius aspius), różanka (Rhodeus sericeus amarus), piskorz (Misgurnus fossilis), koza (Cobitis taenia), głowacz białopłetwy (Cottus gobio), ciosa (Pelecus cultratus). Występowanie tu stosunkowo licznej grupy migrujących gatunków z Zał. II Dyrektywy Siedliskowej, stwierdzanych jednocześnie w wodach Wisły na terenie ostoi SOO 220033 „Dolna Wisła”, świadczy o zachodzących powiązaniach miedzy tymi ekosystemami wodnymi i podkreśla rangę Wisły jako korytarza ekologicznego. Ptaki Dotychczasowe badania awifauny na terenie gminy ograniczone były praktycznie do wąskiego pasa terenu w granicach obszaru Natura 2000 „Dolina Dolnej Wisły (GDOŚ 2011) oraz jego bezpośredniego otoczenia. Na podstawie analizy wyników tych badań ustalono, że na terenie gminy Ostaszewo, w wąskim pasie obszaru obejmującym głównie międzywale Wisły występują co najmniej 32 gatunki ptaków, z czego 18 określono jako lęgowe lub prawdopodobnie lęgowe. Spośród nich 10 gatunków figuruje na liście Zał. I Dyrektywy Ptasiej, a 8 jest przedmiotem ochrony na terenie obszaru Natura 2000 „Dolina Dolnej Wisły”. Szczególną uwagę ze względu na liczebność zwraca populacja brzegówki Riparia riparia, lęgnącej się w koloniach. Liczba stwierdzonych stanowisk wynosi blisko 40. Do najcenniejszych elementów awifauny lęgowej gminy należą rybitwy: rzeczna i białoczelna, odbywające lęgi na piaszczystych łachach, rzadziej brzegach rzeki. Oba gatunki są przedmiotem ochrony obszaru Natura 2000 „Dolina Dolnej Wisły”
3.3.2. Powiązania przyrodnicze gminy z otoczeniem Główną sieć powiązań przyrodniczych z otoczeniem stanowi, uwzględniony w zapisach obowiązującego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego (2009): korytarz ekologiczny rzeki Wisły - korytarz rangi krajowej, a nawet - z uwagi na funkcję siedliskową i migracyjną dla ichtiofauny - europejskiej. Obejmuje on całą dolinę Wisły. Na analizowanym terenie dolina Wisły wraz z jej zboczami, stanowi ważny korytarz ekologiczny, chroniony systemem Natura 2000 jako Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków, oraz Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk. Jej rangę i walory podkreśla: objęcie ochroną w dwóch postaciach ostoi Natura 2000 obszaru specjalnej ochrony ptaków (OSO); udział gatunków ptaków z Zał. I Dyrektywy Ptasiej (co najmniej 44 gatunki) oraz przedstawicieli pozostałych grup systematycznych wymienionych w Zał. II Dyrektywy Siedliskowej (w tym 9 gatunków ryb i krągłoustych, znaczenie dla 2 gatunków ssaków - bobra i wydry);
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 42
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
istotne znaczenie dla migracji ptactwa wodnego, dla populacji lęgowych (rybitwy, siewkowca, brzegówki) oraz jako obszar żerowiskowy ptaków; łączność hydrologiczna i powiązanie przyrodnicze (migracja ryb) z jednej strony z wodami Bałtyku, a z drugiej z ekosystemami pozostałych rzek w dorzeczu - istotnymi dla utrzymania i rozwoju populacji ryb; występowanie stanowisk chronionych roślin i zwierząt (występujących na obszarze doliny, ale nie stwierdzonych w granicach opracowania); ciągłość przestrzenna poza granicami gminy, z zachowaniem ciągłości ekosystemów wód płynących oraz siedlisk semi - i hydrogenicznych: wilgotnych łąk i pastwisk, łęgów oraz niskich grądów, a także ciepłolubnych zaroślowych zbiorowisk i muraw kserotermicznych na stokach doliny. Funkcję subregionalnych i lokalnych korytarzy ekologicznych na terenie gminy Ostaszewo pełnią: Linawa i jej Kanał - lokalnie wraz z przyległymi terenami łąk i zarośli - korytarz ekologiczny rangi subregionalnej - łączący się za pośrednictwem Szkarpawy (korytarz rangi regionalnej) z Zalewem Wiślanym; Obszar podmokłości i pas wzdłuż drogi gruntowej z rowem, dalej przecinający drogę powiatową w północno – zachodniej części gminy (obręb Nowa Kościelnica), Obszar podmokłości wzdłuż cieków wodnych przecinający drogę powiatową pomiędzy miejscowościami Ostaszewo i Piaskowiec. Pozostała część analizowanego obszaru (obszar równiny aluwialnej poza wałami Wisły), z uwagi na bardzo silny stopień rolniczego wykorzystania terenu i nieliczne występowanie biotopów o charakterze seminaturalnym lub naturalnym, nie wykazuje powiązań z otaczającymi obszarami. Niewielkie znaczenie biocenotyczne posiadają na tym obszarze przydrożne zadrzewienia liniowe, szczególnie w rejonie miejscowości Piaskowiec. Do wyraźnych barier ekologicznych, oddziałujących przede wszystkim na zakłócenie migracji fauny lądowej (głównie ssaki, gady i płazy) w bezpośrednim sąsiedztwie obszaru opracowania należy droga krajowa nr 7 - Warszawa - Gdańsk.
3.3.3. Ustanowione formy ochrony przyrody Na obszarze gminy Ostaszewo spośród form ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z dnia 16.04.2004 r. o ochronie przyrody” (Dz. U. z 2004 r., Nr 92, poz. 880 z późniejszymi zmianami) występują: Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 „Dolina Dolnej Wisły”, PLB 040003; Środkowożuławski Obszar Chronionego Krajobrazu; 5 pomników przyrody (w tym dwie grupy drzew). Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 „Dolina Dolnej Wisły” PLB 040003 Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 33 559,0 ha. Obejmuje on swoim zasięgiem dolinę Wisły pomiędzy Włocławkiem a Przegaliną. Na odcinku tym Wisła płynie w naturalnym korycie, z namuliskami, łachami piaszczystymi i wysepkami. W dolinie zachowane są starorzecza oraz torfowiska niskie. Brzegi pokryte są mozaiką zarośli wierzbowych i lasów łęgowych, a także pól uprawnych i pastwisk. Miejscami dolinę Wisły ograniczają wysokie skarpy, na których utrzymują się murawy kserotermiczne i grądy zboczowe. W nurcie rzeki występuje wiele mielizn, łach i wysp.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 43
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Obszar jest ostoją ptaków o randze europejskiej. Dotychczas zbadano, że gniazduje tu ok.180 gatunków ptaków. Teren stanowi także bardzo ważną ostoję dla ptaków migrujących i zimujących (bardzo ważny teren zimowiskowy bielika Haliaeetus albicilla). Występują tu co najmniej 44 gatunki ptaków wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej następujących gatunków ptaków: nurogęś Mergus merganser, ohar Tadorna tadorna, rybitwa białoczelna Sternula albifrons, rybitwa rzeczna Sterna hirundo, zimorodek Alcedo atthis, ostrygojad Haematopus ostralegus. W stosunkowo wysokich zagęszczeniach występują: derkacz Crex crex, mewa czarnogłowa Larus melanocephalus, sieweczka rzeczna Charadrius dubius. Bogata fauna innych zwierząt kręgowych, bogata flora roślin naczyniowych (ok.1350 gatunków) z licznymi gatunkami zagrożonymi i prawnie chronionymi, silnie zróżnicowane zbiorowiska roślinne, w tym zachowane różne typy łęgów, a także cenne murawy kserotermiczne. Środkowożuławski Obszar Chronionego Krajobrazu – graniczy bezpośrednio z północno- wschodnim krańcem obszaru opracowania. Jego powierzchnia wynosi 2 513 ha. Obejmuje fragment międzywala Wisły stanowiący strefę ochronną zabezpieczającą biotop rzeki. Obszar ten, wyznaczony został w 1985 r. Rozporządzeniem Wojewody Elbląskiego (Dz. Urz. Woj. Elbląskiego z 1985 r. Nr 10, poz. 60 i z 1997 r. Nr 7, poz. 43). Aktualnie status obszaru oraz obowiązujące w jego granicach nakazy i zakazy reguluje Uchwała Nr 1161/XLVII/10 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 28 kwietnia 2010 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim. Pomniki przyrody Na terenie gminy Ostaszewo występuje 5 pomników przyrody, wpisanych do Rejestru Województwa Pomorskiego: Miejsce i data ogłoszenia aktu Przedmiot Nr w rej. Charakterystyka Położenie o uznaniu za ochrony pomnik przyrody 2 lipy drobnolistne - obw. 3,30 Ostaszewo, przy Rozp. 14/93 Woj. 134/93 grupa drzew i 2,50 m ośrodku zdrowia Elbląskiego Ostaszewo, park Rozp. 14/93 Woj. 135/93 drzewo sosna limba - obw. 1,48 m przy kościele Elbląskiego parafialnym żywotnik zachodni - obw. 1,95 Rozp. 14/93 Woj. 136/93 drzewo j.w. m Elbląskiego Ostaszewo, plac 2 wierzby białe - obw. 4.45 i Rozp. 14/93 Woj. 137/93 grupa drzew naprzeciw 3,75 m Elbląskiego kościoła Ostaszewo, Rozp. 14/93 Woj. 138/93 * drzewo jesion wyniosły - obw. 2,80 m działka prywatna Elbląskiego Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. 2004 r., Nr 92, poz. 880 z późniejszymi zmianami) na obszarze gminy Ostaszewo, tak jak w całej Polsce, obowiązuje ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów. Na obszarze opracowania zidentyfikowano występowanie gatunków fauny podlegających ochronie na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2011, Nr 237, poz. 1419). Zdecydowana większość z nich grupuje się na terenie międzywala rzeki Wisły. Ich występowanie i charakter rozmieszczenia nie wpływa generalnie na możliwość rozwoju przestrzennego gminy, jednakże z zainwestowania powinny być wykluczone obszary koncentracji chronionych gatunków flory i fauny.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 44
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.3.4. Stan i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego Powietrze atmosferyczne Do głównych źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na terenie gminy Ostaszewo zaliczyć można: zanieczyszczenia komunikacyjne (głównie wzdłuż drogi krajowej nr 7); źródła ciepła indywidualnej i wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej; emisję niezorganizowaną pyłu z terenów pozbawionych roślinności i z terenów o utwardzonej nawierzchni, głównie komunikacyjnych i wyrobisk; wypalanie traw i spalanie odpadów komunalnych w gospodarstwach domowych. Zakłady produkcyjne działające na terenie gminy Ostaszewo, będące lokalnymi emitorami zanieczyszczeń to: Stocznia „Żuławy” Sp. z o.o. w Piaskowcu – remont maszyn inżynieryjnych, jednostek pływających, produkcja łodzi i pokryć lotniskowych z włókien poliestrowo-szklanych; P.P.H.U. „Hydromechanika” w Piaskowcu - obróbka metali. Zakres prowadzonych usług to: szlifowanie, elektrodrążenie, montaż podzespołów i zespołów, konstrukcja, projektowanie i produkcja konstrukcji stalowych; P.P.H.U. „Hydromechanika -2” w Groblicy – zakres świadczonych usług jak wyżej; Bezpośrednio w granicach gminy brak jest punktów kontrolnych monitorujących stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Najbliżej położona stacja monitoringu atmosfery zlokalizowana jest w Nowym Dworze Gdańskim - ok. 5 km na wschód od granic gminy Ostaszewo. Zgodnie z badaniami Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku i „Roczną oceną jakości powietrza w województwie pomorskim. Raport za rok 2009” strefa malborsko-sztumska, w której leży gmina Ostaszewo została zakwalifikowana do klasy A pod kątem ochrony zdrowia i ochrony roślin, tj. poziomy stężeń zanieczyszczeń nie przekraczają poziomu dopuszczalnego i docelowego. Klimat akustyczny Dopuszczalne aktualnie poziomy hałasu w środowisku reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 października 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 1109). Wartości normatywne dopuszczalne dla hałasu ze źródeł drogowych przedstawiono poniżej (dla typów zabudowy występujących na terenie miasta i gminy): dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży4 - w porze dziennej 61 dB i w porze nocnej 56 dB; dla terenów zabudowy zagrodowej i terenów zabudowy mieszkaniowo-usługowej - w porze dziennej 65 dB i w porze nocnej 56 dB. Dla pozostałych obiektów i działalności będącej źródłem hałasu (z wyjątkiem hałasu powodowanego przez starty, lądowania i przeloty statków powietrznych oraz linie energetyczne), dopuszczalny poziom hałasu wynosi:
4 Zgodnie z rozporządzeniem w przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy (LAEQ N).
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 45
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, terenów zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży5 - w porze dziennej 50 dB i w porze nocnej 40 dB; dla terenów zabudowy zagrodowej i terenów zabudowy mieszkaniowo-usługowej - w porze dziennej 55 dB i w porze nocnej 45 dB. Na terenie gminy Ostaszewo podstawowym źródłem hałasu jest ruch komunikacyjny. Głównym jego emitorem liniowym jest droga krajowa nr 7. W latach 2003-2005 przeprowadzono badania poziomu hałasu komunikacyjnego. Najbardziej reprezentatywne punkty pomiaru hałasu na drodze krajowej nr 7 zlokalizowane były w Kiezmarku (ok. 1 km na północny wschód od granic opracowania) oraz w Dworku (ok. 350 m na północ od granic gminy). Wykonane pomiary wskazują w obu przypadkach, że zmierzony równoważny poziom hałasu drogowego wynosi ok. 77-78 dB, przekraczając aktualne dopuszczalne normy hałasu dla zabudowy zagrodowej i wielorodzinnej z usługami o 12-13 dB w porze dnia. Wskazuje to na występowanie dużych uciążliwości hałasu w bezpośrednim otoczeniu drogi. Poza drogą krajową na terenie gminy lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie nie występują inne znaczące źródła hałasu, mogące wpływać negatywnie na klimat akustyczny obszaru opracowania. Potencjalnym źródłem hałasu na obszarze opracowania oraz w jego bezpośrednim otoczeniu będą planowane elektrownie wiatrowe. Promieniowanie elektromagnetyczne Na terenie gminy Ostaszewo głównym źródłem promieniowania elektromagnetycznego jest: napowietrzna linia elektroenergetyczna: 400 kV w okolicach Gniazdowa relacji Olsztyn - Gdańsk. Zagadnienia dotyczące ochrony ludzi i środowiska przed oddziaływaniem pola elektromagnetycznego zostały ujęte w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r., w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów. Dla linii elektroenergetycznej NN 400kV wyznaczono pas techniczny szerokości 80m (po 40m w każdą stronę), w którym wyklucza się możliwość lokalizacji zabudowy związanej ze stałym pobytem człowieka, a wszelkie działania inwestycyjne należy uzgadniać z zarządcą sieci. Stan jakości i zanieczyszczenie wód Wody powierzchniowe Jakość wód rzeki Wisły badana była w 2011 roku w ramach monitoringu regionalnego. Pomiary przeprowadzono w Gdańsku w punkcie kontrolnym w Kiezmarku – ok. 1 km w kierunku północno-zachodnim od gracy gminy Ostaszewo. Stan fizykochemiczny i biologiczny określono jako dobry (II klasa). Ogólna ocena stanu ekologicznego jednolitej części wód określona została jako dobra - II klasa - zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. 2011, Nr 257, poz. 1545). Źródłami zanieczyszczeń wód powierzchniowych na terenie gminy Ostaszewo są przede wszystkim:
5 Zgodnie z rozporządzeniem w przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy (LAEQ N).
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 46
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
wsie i gospodarstwa pozbawione kanalizacji sanitarnej powiązanej z systemami oczyszczania i odprowadzania oczyszczonych ścieków (powszechność stosowania przyobiektowych, bezodpływowych zbiorników gromadzenia ścieków , tzw. szamb i ich wywożenia wozami asenizacyjnymi na wylewiska lub do oczyszczalni ścieków – „technologia” ta jest w praktyce nieefektywna z racji deklaratywnej „bezodpływowości” zbiorników, które funkcjonują jako doły chłonne i częstymi wylewami ścieków w miejsca do tego nie przygotowane - na wylewiska nieczystości płynnych lub też na pola pod pozorem rolniczego ich wykorzystania); zespoły mieszkaniowe dawnych PGR, z mało sprawnymi lub brakiem systemów oczyszczania ścieków; gospodarka rolna poprzez migrację w gruncie nie zaabsorbowanych nadwyżek nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin lub też spływ powierzchniowy niewłaściwie użytych. Warunkiem poprawy jakości wód powierzchniowych na terenie gminy Ostaszewo jest uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w obrębie wszystkich jednostek osadniczych. Wody podziemne Wody podziemne na terenie gminy Ostaszewo to wody czwartorzędowe utworzone z piaszczystych osadów plejstoceńsko – holoceńskich, odpowiadające IV klasie jakości wód podziemnych. Wody tego piętra charakteryzuje duża zawartość chlorków i wysoka mineralizacja ogólna. Zróżnicowana miąższość utworów izolujących poziom poza obszarem gminy przyspiesza migrację zanieczyszczeń z powierzchni terenu. Zagrożeniem dla jakości wód tego poziomu jest postępująca od północy ingresja słonawych wód morskich. Według mapy hydrogeologicznej w skali 1: 50 000 arkusz Nowy Dwór Gdański, zasięg ponadnormatywnych zawartości chlorków w wodach tego poziomu obejmuje północno- wschodnią część gminy Ostaszewo. Wg „Raportu o stanie środowiska w województwie pomorskim” z 2011 roku wartość stężenia żelaza zaliczona została do III klasy jakości wód, natomiast wartość stężenia manganu odpowiadała V klasie jakości wód. W ramach monitoringu operacyjnego prowadzonego przez WIOŚ w 2011 roku w ujęciu Lichnowy oddalonym o około 4 kilometry na południe od granic gminy Ostaszewo, zanotowano stężenie azotu azotanowego na poziomie 0,28 mgNO3/l i oceniono stan chemiczny ujęcia jako „dobry”. Głębokość zwierciadła wynosiła 24 metry. Według danych z badań hydrochemicznych (Prussak 1998) wody podziemne na obszarze opracowania cechują także przekroczenia zawartości azotu amonowego. Zanieczyszczenie gleb oraz przekształcenia powierzchni ziemi Zanieczyszczenie gleb Czynnikiem wpływającym na zanieczyszczenie gleb na terenie gminy jest spływ zanieczyszczeń z drogi krajowej nr 7, przebiegającej w pobliżu jej granic. Gleby wzdłuż inwestycji drogowych zanieczyszczane są głównie: wodami opadowymi spływającymi z pasa drogowego, toksycznymi składnikami spalin samochodowych, wtórną emisją pyłów powodowaną ruchem pojazdów (zużycie nawierzchni, opon i metalowych części samochodów), środkami chemicznymi używanymi do zimowego utrzymania dróg. Brak jest danych dokładnych badań dotyczących stopnia zanieczyszczenia gleb na terenie gminy, jednakże z uwagi na niewielki zasięg rozprzestrzeniania się tego rodzaju zanieczyszczeń ich znaczenie na terenie gminy Ostaszewo jest marginalne.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 47
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Przekształcenia litosfery Przejawami przekształceń litosfery na obszarze gminy Ostaszewo są: zmiany związane z budową systemu obwałowań i polderyzacją terenu – największą antropogeniczną formą obwałowań na terenie gminy jest wał rzeki Wisły (wał główny i jego odgałęzienie w południowej części gminy, tzw. „Martwy wał”); skutki rolniczego użytkowania ziemi wpływające na zmiany fizykochemicznych cech gleb: odwodnienie gruntów rolniczych i odcięcie ich od pierwotnych zalewów rzecznych - zmiany struktury gruntów, mineralizacja substancji organicznej, procesy brunatnienia mad rzecznych (przekształcanie mad właściwych w mady brunatne), nawożenie gruntów - zmiany zawartości substancji mineralnych, w tym głównych nawozów fosforu, azotu i potasu.
3.3.5. Ocena odporności środowiska na obciążenia atropogeniczne i zdolność do regeneracji Środowisko przyrodnicze obszaru gminy Ostaszewo wykazuje podobny stopień odporności na obciążenie antropogeniczne i zdolności do regeneracji. Do najmniej odpornych komponentów środowiska należą: wody powierzchniowe oraz płytko zalegające wody gruntowe na terenach położonych poza wałem Wisły – zagrożenie eutrofizacją oraz dopływem zanieczyszczeń powierzchniowych ze źródeł rolniczych; rozległe, monokulturowe tereny rolnicze, pozbawione zieleni ochronnej i pełniącej funkcję ekologiczną (zadrzewienia, zakrzewienia, drobne powierzchnie zalesień); Do elementów stabilnych i odpornych zaliczyć można: ekosystem Wisły – wysokie przepływy wód i ich dynamika oraz polepszający się stan ekologiczny wód; wody podziemne, czwartorzędowego poziomu wodonośnego cechujące się dobrą izolacją od powierzchni; rzeźba terenu i pokrywa glebowa (stabilność morfodynamiczna, brak przejawów degradacji).
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 48
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.4. Uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej
3.4.1. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy Ostaszewo Opracowano na podstawie Programu opieki nad zabytkami dla gminy Ostaszewo na lata 2012-2016, P. Najmajer, październik 2012
Rys historyczny Gmina Ostaszewo leży na Żuławach Wielkich, rozciągających się między Wisłą a Nogatem. Osadnictwo na Żuławach związane było bezpośrednio z przyrastaniem lądu kosztem morza. Osady umiejscawiano na terenach wyniesionych i wyspach rzecznych (Grabiny, Ostaszewo, Lubieszewo). W okresie wczesnośredniowiecznym dolna Wisła stanowiła granicę pomiędzy osadnictwem pruskim i słowiańskim, jednak osadnictwo pomorskie stopniowo przesuwało się na teren Żuław Wielkich. Głównym ośrodkiem handlowym w pruskiej części Żuław było Truso. Niezwykle ważnym dla historii Żuław było sprowadzenie Krzyżaków w 1226 roku., którzy w wyniku wojen i układów z książętami pomorskimi podporządkowali sobie Żuławy Wielkie już w II poł. XIII w. Zostały one w większości włączone do komturstwa malborskiego. W czasach krzyżackich nastąpiło decydujące przekształcenie krajobrazu Żuław. Prace regulacyjne w delcie Wisły prowadzono już wprawdzie w XIII w., jednak zasadnicza ich część została wykonana w XIV i XV w. W 1407 r. władze Zakonu wydały rozporządzenie „Die gemeine Landtafel”, które stanowiło prawną podstawę organizacji systemu regulacyjnego i melioracyjnego na Żuławach. Z regulacją Żuław związana była szeroka akcja lokacyjna wsi, połączona w znacznym stopniu z napływem kolonistów z zachodniej Europy, prawdopodobnie przede wszystkim z Fryzji. Kolonizacja ta miała decydujące znaczenie dla ukształtowania się oblicza etnicznego i kulturowego Żuław w czasach nowożytnych. Na mocy II pokoju toruńskiego z 1466 r. Żuławy wraz z resztą Pomorza Nadwiślańskiego zostały włączane do Polski i administracyjnie weszły w skład powiatu malborskiego, województwa malborskiego. Większa część Żuław Wielkich, została zorganizowana w ekonomię malborską. Z dóbr tych wydzielona została dzierżawa barwałdzka, do której należały Niedźwiedzica, Nowa Kościelnica, Żuławka, nadane przez Zygmunta Augusta w 1565 r. Reinholdowi Krokowskiemu. Druga wyodrębniona na tym terenie jednostka – dzierżawa nowodworska – powstała w wyniku zastawienia w 1515 r. przez króla rodzinie patrycjuszy gdańskich Ferberów Ostaszewa, Lubieszewa, Orłowa i Tuji. Wojna trzynastoletnia, przyczyniła się do znacznego zniszczenia systemu irygacyjnego Żuław. Wyludnienie oraz dewastacja urządzeń hydrotechnicznych, a także chęć poszerzenia terenów uprawnych, przyczyniły się do rozpoczęcia w XVI wieku drugiej fazy kolonizacji. Sprowadzeni zostali wówczas na Żuławy osadnicy niderlandzcy, tzw. olendrzy (większość z nich była mennonitami – anabaptystami z Niderlandów). Odegrali oni wybitną rolę przy budowie nowych wałów, rowów i kanałów, wprowadzaniu nowoczesnych urządzeń melioracyjnych – wiatraków odwadniających oraz przepompowni konnych. Nowe gospodarstwa zakładano często poza dotychczasowym zwartym obszarem zabudowy wsi jako tzw. gospodarstwa samotnicze, które w terenie zagrożonym zalewami usytuowane były na terpach – sztucznie usypanych wzniesieniach. W wyniku I rozbioru Żuławy wraz z Pomorzem zostały anektowane przez Królestwo Pruskie. W czasach pruskich najważniejszym dla Żuław przedsięwzięciem była zakrojona na wielką skalę przebudowa i regulacja systemu wodnego delty Wisły. Opracowano plany regulacji ujściowych ramion Wisły autorstwa Alsena i Fahla (projekt z 1877r.). Projekt realizowany był
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 49
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA w latach 1888-1917. W wyniku prac m.in. przekopano nowy odcinek ujściowy Wisły – Przekop Wisły (1895 r.), zamknięto śluzami i skanalizowano Wisłę Gdańską (Martwą) i Wisłę Elbląską (Szkarpawę), Nogat (1917 r.) oraz zbudowano wyższe obwałowania. Po I wojnie światowej, w wyniku traktatu wersalskiego, Wielkie Żuławy między Nogatem a Leniwką zostały wcielone do Wolnego Miasta Gdańska. W 1939 r. wraz z całym Wolnym Miastem zostały anektowane przez III Rzeszę. Pod koniec II wojny światowej nastąpiła ucieczka mieszkańców Żuław przed nadchodzącą Armią Czerwoną. Wehrmacht przygotowując Żuławy do obrony dokonał zniszczeń urządzeń hydrotechnicznych, co doprowadziło do zalania znacznej części Żuław. W okresie powojennym nowi mieszkańcy przybyli z kresów wschodnich i Polski centralnej. Stanęli oni wobec wielkich wyzwań: odbudowy systemu hydrotechnicznego, gospodarstw oraz rekultywacji gleby. Niestety wynikająca z przesłanek ideologicznych polityka rolna PRL doprowadziła do bardzo niekorzystnych zmian w strukturze własności. W miejsce dużych, świetnie zorganizowanych indywidualnych gospodarstw utworzono olbrzymie Państwowe Gospodarstwa Rolne oraz niewielkie indywidualne gospodarstwa, powstałe w wyniku podziału ziemi oraz poszczególnych zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. Niekorzystna struktura własności oraz restrykcyjna wobec gospodarstw indywidualnych polityka doprowadziły do poważnych utrudnień w rozwoju gospodarki rolnej na powojennych Żuławach. Wartości przestrzenne i krajobrazowe poszczególnych miejscowości 1) Gniazdowo Dawna nazwa: Schönhorst Typ układu: ulicówka Wieś wykształcona na osi płn.-płd. przy drodze prowadzącej z Nowej Cerkwi do Ostaszewa. Pierwsze wzmianki o Gniazdowie pochodzą z 1333r. Wieś ulokowana na prawie chełmińskim w 1349 r. na 50 włókach. Dotychczas zachowany czytelny układ siedlisk, oraz rozłogi pól, przydrożne lipy, kasztanowce i dęby. Zabudowa wsi pochodzi z przełomu XIX i XX w. Zachowały się obiekty o znacznych wartościach zabytkowych i estetycznych, m.in.: murowany siedmioosiowy budynek mieszkalny z 1889 r., z trzyosiową wystawką i z drewnianym gankiem przed wejściem (nr 19/21); stodoła z 1906 r. o bogato zdobionej szczytowej fasadzie; dom podcieniowy z 1864 r. (nr 28/29) wpisany do rejestru zabytków województwa pomorskiego nr 731. 2) Jeziernik Dawna nazwa: Schönsee, Schönschis Typ układu: ulicówka Osada w Jezierniku pochodzi z okresu wczesnośredniowiecznego i została zlokalizowana w wyniku badań archeologicznych. Wieś została lokowana na prawie chełmińskim w 1334 r. na 60 włókach. Czytelny układ przestrzenny z zachowanymi siedliskami, w centrum cmentarz z kościołem filialnym p.w. Św. Jerzego z XIV w. (obiekt wpisany do rejestru zabytków woj. pomorskiego - nr 181) i zachowanymi 3 stelami (m.in. Abrahama Conrada) oraz 3 żeliwnymi krzyżami. We wsi zachowały się liczne przykłady zabudowy drewnianej z XIX w., 3 zagrody holenderskie, w tym połączone w ciąg ryglowy spichlerz, obora i stodoła oraz czytelny rozłóg pól i sieć rowów melioracyjnych po wsch. i zach. stronie. 3) Nowa Cerkiew Dawna nazwa: Neukirch, Neukirche Typ układu: wieś ulicowo-placowa Wieś lokowana ok. 1342-45 r. na 60 włókach, uposażona została wówczas parafia pw. Św. Marcina. W 1631 r. wzniesiono kościół ewangelicki, który został zastąpiony w 1838 r. nowym o konstrukcji ryglowej (w 1993 r. przeniesiony do Elbląga). W 1879 zbudowano nowy kościół katolicki.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 50
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Wieś ulicowo-placowa w osi płn. - płd. wzdłuż drogi z Lichnów do Ostaszewa, z zabudową po zewnętrznej stronie ulic. Po zachodniej stronie znajdowały się większe gospodarstwa. Kościół z 1879 r i cmentarz katolicki znajdują się w płd. części wsi po zachodniej stronie drogi, cmentarz ewangelicki znajdował się w części północnej, po prawej stronie drogi (obecnie pozostały jedynie relikty nasadzeń). Zachowany czytelny układ przestrzenny wsi, układ siedlisk i częściowo rozłogi pól. Historyczną zabudowę mieszkalną tworzą głównie ceglane domy z początku XX w., w tym nr 27 z bogatą dekoracją ceramiczną oraz m.in. 4 drewniane domy podcieniowe powstałe od końca XVIII w. do 2 poł. XIXw., w tym jeden silnie przebudowany. Przy domu podcieniowym nr 15/16 zachowane niemal w całości zabudowania gospodarcze z pocz. XX w. 4) Nowa Kościelnica Dawna nazwa: Neu Monsterberg, Neu Münsterberg Typ układu: ulicówka Wieś lokowana została w 1352 r. na prawie chełmińskim na obszarze 50 włók. Zachowany czytelny układ przestrzenny, zabudowa drewniana z XIX w., w tym 4 budynki z podcieniem i drewniany spichlerz oraz liczna zabudowa murowana z pocz. XX w. Dwa obiekty znajdują się w rejestrze zabytków województwa pomorskiego, a liczne obiekty figurują w Gminnej Ewidencji Zabytków. 5) Ostaszewo Dawna nazwa: Schöneberg Typ układu: pierwotnie owalnica Ostaszewo zostało lokowane na prawie chełmińskim w 1333 r., na 60 włókach. Czytelny układ przestrzenny z ruiną gotyckiego kościoła z XIV w. na cmentarzu w centrum wsi. Na pocz. XX w. pojawiła się intensywna zabudowa zarówno budynków ceglanych - mieszkalnych i gospodarczych, jak też drewnianych stylizowanych na regionalne. Zachowało się ok. 7 gospodarstw o formach zagród holenderskich w typie wzdłużnym, ponad 20 drewnianych domów, ale część zachowanych historycznych budynków jest przebudowana. Nie zachowało się gospodarstwo z podcieniowym budynkiem gospodarczym Heinricha Eppa. Widoczny jest tradycyjny podział parcel. We wsi znajduje się park wiejski oraz ustanowionych jest 5 pomników przyrody. Rozwój przestrzenny wsi następuje obecnie w kierunku wschodnim. 6) Palczewo Dawna nazwa: Palschau, Palschaus Typ układu: częściowo ulicówka jednostronna, w części ulicówka przywałowa Palczewo wzmiankowane było w 1321. Wieś lokowana w 1344 r. wówczas określone zostały granice Palczewa, w skład którego weszła wieś Janusze (Jamuszen). Palczewo przed 1344r. było prawdopodobnie lokowane na prawie polskim. Czytelny układ przestrzenny oraz zachowane siedliska. Zabudowę historyczną tworzą drewniany kościół z 1712 p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej, dom ryglowy z k. XVIII w., 3 drewniane domy z k. XIX w., wiatrak typu holenderskiego (na wschód od zwartej zabudowy wsi) oraz budynki ceglane z k. XIX w. i 1 ćw. XX w., mieszkalne - ok. 8 - 10 i budynki gospodarcze, niektóre dekorowane emblematami związanymi z symboliką religijną. Przy skrzyżowaniu dróg znajduje się dawny cmentarz ze starodrzewem, ze współczesnymi pochówkami. Zabudowa części przywałowej całkowicie przekształcona; zachowany rozłóg pól i układ sieci rowów melioracyjnych. 7) Piaskowiec Dawna nazwa: Sand Typ układu: ulicówka, częściowo kolonijna Część wsi wyodrębniona z Ostaszewa. Widoczne resztki zabudowy w formie zagród holenderskich, lecz z wymienionymi budynkami.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 51
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
8) Groblica Dawna nazwa: Murksendorf Typ układu: rzędówka przywałowa, w części rzędówka bagienna Powstała jako część Ostaszewa wzdłuż drogi prowadzącej ku dawnej przeprawie na Wiśle Schoeneberger Fahre (Podwale) oraz karczmie, wzmiankowanej w 1478 r. W 1634 r. właścicielem karczmy był Simon Dieck, potem Isebrand Wiebe, który wzniósł tu nowe zabudowania. Rozpoznawalny układ przestrzenny, w części przywałowej zabudowa przekształcona i fragmentaryczna. Wkraczająca nowa zabudowa wzdłuż drogi do Ostaszewa doprowadza do zlania się obu miejscowości w jedną. Zabudowę historyczną tworzą, 3 drewniane domy z k. XIX w., budynki ceglane z k. XIX w. i 1 ćw. XX w. Jeden obiekt wpisany jest do rejestru zabytków województwa pomorskiego. Analiza strategiczna SWOT Perspektywy rozwoju gminy – mocne i słabe strony oraz wynikające stąd szanse i zagrożenia dla ochrony środowiska kulturowego. Mocne strony Słabe strony Szanse dla ochrony Zagrożenia dla środowiska ochrony środowiska kulturowego kulturowego duża ilość zachowanych krótki sezon turystyczny wykorzystanie zasobów groźba utraty części budynków o znacznej dziedzictwa kulturowego obiektów zabytkowych wartości zabytkowej i zbyt mała wiedza dla rozwoju turystyki zagrożonych estetycznej turystów z Trójmiasta dewastacją i oraz przybywających na popadnięciem w ruinę duże walory turystyczne Wybrzeże o walorach zwiększenie wiedzy o gminy – bliskość turystycznych i walorach gminy wśród wybrzeża morskiego z kulturowych gminy potencjalnych turystów tendencja do atrakcyjnymi plażami, modernizacji obiektów bezpośrednie sąsiedztwo promowanie tworzenia zabytkowych bez ujściowego odcinka zły stan części substancji gospodarstw liczenia się z wartością Wisły, typowy krajobraz zabytkowej agroturystycznych oryginalnej substancji żuławski z gęstą siecią zabytkowej kanałów, zadrzewieniami wzdłuż dróg, miedz i mała świadomość włączenie dziedzictwa cieków wodnych społeczna znaczenia kulturowego w groźba niekorzystnych dziedzictwa kulturowego budowanie tożsamości przekształceń bliskość Aglomeracji społeczności lokalnej przestrzennych przez Gdańskiej parcelację terenów brak programów rolniczych poza dobre skomunikowanie z wspierania ochrony wykorzystanie mody na tradycyjnymi niwami Trójmiastem, Elblągiem środowiska kulturowego turystykę kulturową dla siedliskowymi oraz dalszymi podniesienia miejscowościami atrakcyjności turystycznej leżącymi wzdłuż DK 7 (w gminy niedalekiej przyszłości – rozwój turystyki wodnej S 7) większa dbałość o przestrzeń publiczną, krajobraz, architekturę w celu podniesienia atrakcyjności turystycznej gminy
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 52
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.4.2. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków województwa pomorskiego
nr rejestru zabytków nr dawnego data wpisu do organ wpisujący do Lp. województwa rejestru rejestru obiekt miejscowość nr rejestru zabytków pomorskiego zabytków zabytków
Wojewódzki 1 58 38 Konserwator Zabytków 1956-02-17 wiatrak Palczewo w Gdańsku
Wojewódzki 2 181 108 Konserwator Zabytków 1960-04-08 kościół filialny pw. św. Jerzego Jeziernik w Gdańsku
Wojewódzki Nowa 64/65 3 243 134 Konserwator Zabytków 1961-09-29 dom Kościelnica (d.23) w Gdańsku
Wojewódzki Nowa 50/51 4 333 255 Konserwator Zabytków 1962-09-26 dom Kościelnica (d.41) w Gdańsku
Wojewódzki 5 731 608 Konserwator Zabytków 1972-12-21 dom Gniazdowo 28/29 w Gdańsku
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 53
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Wojewódzki 12/13 (d. 6 732 610 Konserwator Zabytków 1972-12-21 dom Nowa Cerkiew 15/16) w Gdańsku
Wojewódzki 28/29 611 – dom 7 733 Konserwator Zabytków 1972-12-21 zagroda /dom, spichlerz/ Nowa Cerkiew (d.17; 612 - spichlerz w Gdańsku d.25)
Wojewódzki ruina kościoła pw. św. Jana 8 738 617 Konserwator Zabytków 1972-12-21 Ostaszewo Chrzciciela w Gdańsku
Wojewódzki kościół parafialny pw. św. 9 1234 95/88 Konserwator Zabytków 1988-07-15 Marcina oraz cmentarz Nowa Cerkiew w Elblągu przykościelny
Wojewódzki kościół filialny pw. Matki 10 1282 128/89 Konserwator Zabytków 1989-07-25 Palczewo Boskiej Częstochowskiej w Elblągu
Wojewódzki 11 1345 150/90 Konserwator Zabytków 1991-02-06 dom przewoźnika Groblica 6 w Elblągu
Wojewódzki kościół parafialny p.w. św. Jana 12 1422 312/93 Konserwator Zabytków 1993-10-21 Ostaszewo Chrzciciela w Elblągu
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 54
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Gminna Ewidencja Zabytków Gminna ewidencja zabytków Ostaszewa wykonana została od lipca do października 2012 r. Składa się z 222 kart adresowych obiektów zabytkowych znajdujących się na terenie gminy Ostaszewo. W poszczególnych miejscowościach zlokalizowanych jest: Gniazdowo – 24 obiektów/zespołów Groblica – 15 obiektów/zespołów Jeziernik – 21 obiektów/zespołów Nowa Cerkiew – 36 obiektów/zespołów Nowa Kościelnica – 30 obiektów/zespołów Ostaszewo – 55 obiektów/zespołów Palczewo – 25 obiektów/zespołów Palczewo Kolonia - 1 obiektów/zespołów Piaskowiec – 15 obiektów/zespołów Większość obiektów w gminnej ewidencji zabytków to budynki i zespoły z przełomu XIX i XX w oraz z początku XX wieku. Są to głównie ceglane i drewniane obiekty mieszkalne i gospodarcze. Spis obiektów i zespołów figurujących w gminnej ewidencji zabytków stanowi aneks nr 1 do niniejszego opracowania, zaś lokalizacja obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytków została naniesiona na planszy graficznej Uwarunkowania - synteza w skali 1:10 000.
3.4.3. Wykaz stanowisk archeologicznych Zinwentaryzowane stanowiska archeologiczne Funkcje Materiał masowy, znaleziska Lp. Kultura Chronologia obiektu wyodrębnione osada nowożytna XVI-XVII w fragmenty ceramiki, fragmenty 1. jednodworcza szkła osada otwarta wczesnośredniowieczna XII-XIII w fragmenty ceramiki, polepy
2. ślad nowożytna XVI-XVII w fragmenty ceramiki osadnictwa ślad nowożytna XV-XVI w fragmenty ceramiki 3. osadnictwa osada otwarta wczesnośredniowieczna XII-XIII w fragmenty ceramiki, polepy
4. ślad nowożytna XVI-XVII w fragmenty ceramiki osadnictwa osada otwarta nowożytna XV - XVII w. fragmenty ceramiki 5.
ślad nowożytna XVI-XVII w fragmenty ceramiki 6. osadnictwa ślady średniowiecze XIV - XV w fragmenty ceramiki 7. osadnicze ślad nowożytna XVI-XVII w fragmenty ceramiki, fragmenty 8. osadnictwa skał ślad rzucewska późny neolit fragmenty ceramiki 9. osadnictwa
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 55
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
osada nowożytna XVI - XVII w fragmenty ceramiki, polepy jednodworcza ślad nowożytna XVI - XVII w fragmenty ceramiki 10. osadnictwa 11. osada oksywska późny laten fragmenty ceramiki osada rzucewska późny neolit fragmenty polepy, żużla, ceramika, bursztyn, narzędzia - rozcieracz, łuszczak krzemowy, krzemowe toporki, siekierki 12. osada pomorska wczesna epoka ceramika - ozdoba żelaza bursztynowa cmentarzysko pomorska wczesna epoka groby skrzynkowe z żelaza popielnicami twarzowymi osada późne ceramika - figurki średniowiecze ornitomorficzne znalezisko epoka kamienia drapacz luźne cmentarzysko pomorska wczesna epoka ceramika - ozdoby brąz 13. żelaza osada okres rzymski ceramika osada późny fragmenty ceramiki średnionowożytny cmentarzysko pomorska wczesna epoka ceramika - ozdoby brąz 14. żelaza znalezisko neolit toporek krzemowy - „róg luźne jelenia z otworem” cmentarzysko pomorska wczesna epoka urny - ozdoby brąz 15. żelaza ślad okres rzymski ceramika osadnictwa 16. osada wielbarska okres rzymski fragmenty ceramiki 17. terp XVI - XIX w ? Lokalizacja stanowisk archeologicznych została naniesiona na planszy graficznej Uwarunkowania - synteza w skali 1:10 000
3.5. Uwarunkowania wynikające z warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia 3.5.1. Warunki zamieszkania Warunki zamieszkiwania wyrażone przeciętną powierzchnią użytkową mieszkania czy przeciętną liczbą osób na mieszkanie w przypadku gminy Ostaszewo nie odbiegają od średniej na terenach wiejskich województwa. Samodzielność zamieszkiwania wynosi bowiem około 1,2 Na 100 mieszkań przypada 120 gospodarstw domowych. Jest ona podobna do samodzielności zamieszkania w innych gminach wiejskich. Tabl. Wskaźniki charakteryzujące warunki zamieszkania w gminie Ostaszewo
Wyszczególnienie 2002 2006 2010
Liczba mieszkań na 1000 mieszkańców 268 277 277 Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w m2 83,8 84,2 85,3 Przeciętna powierzchnia użytkowa na osobę 22,5 23,3 23,6
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 56
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Przeciętna liczba osób na mieszkanie 3,7 3,6 3,6 Przeciętna liczba osób na izbę 0,9 0,9 0,9 Zestawiając liczby mieszkań oficjalnie oddanych na terenie gminy w latach 2007-2011 (wg GUS - 24) z liczbą zawartych w tym czasie w gminie małżeństw (97) nasuwa się wniosek, że znaczna część młodych małżeństw się nie usamodzielnia, a jeżeli to poza terenem gminy. W ostatnich latach w gminie nie następuje, odmiennie jak to bywa w wielu innych gminach, znacząca poprawa warunków zamieszkania. Od 2002 roku przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wzrosła o 1,5 m2 ,a przeciętna powierzchnia użytkowa na osobę o 1,1 m2 .
3.5.2. Stopień wyposażenia w urządzenia infrastruktury technicznej Na koniec 2011 r. (według danych statystycznych) w gminie Ostaszewo z sieci korzystało: sieć wodociągowa - 3162 osób, co stanowi 96,7% ogółu ludności; długość czynnej sieci rozdzielczej wynosi – 43 km; sieć kanalizacyjna – 254 osoby; co stanowi 7,8% ogółu ludności; długość czynnej sieci kanalizacyjnej wynosi – 1,6 km. W gminie nie ma sieci gazowej. Poziom wyposażenia w infrastrukturę techniczną (wodociąg, łazienka, centralne ogrzewanie) w gminie Ostaszewo jest zbliżony do średniego wyposażenia na terenach gmin wiejskich województwa pomorskiego.
3.5.3. Rynek pracy Zgodnie z informacjami zebranymi podczas NSP 2002 (brak danych z NSP 2011) aktywność zawodowa ludności gminy Ostaszewo kształtowała się następująco: Tabl. Aktywność zawodowa ludności gminy Ostaszewo w 2002 r.
Wyszczególnienie Gmina Ostaszewo
Aktywni ekonomicznie w wieku 15 lat i więcej 2553 razem 1342 Aktywni zawodowo pracujący 961 bezrobotni 381 Bierni zawodowo 1122 Nieustalony status na rynku pracy 89 Współczynnik aktywności zawodowej2 w % 52,6 Współczynnik aktywności zawodowej grupy w wieku 68,8 produkcyjnym w % Wskaźnik zatrudnienia3 w % 37,6 Stopa bezrobocia4 w % 28,4
2 Udział ludności aktywnej zawodowo w ogólnej liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej lub danej grupy 3 Procentowy udział ludności pracującej w ogólnej liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej 4 Stosunek liczby osób bezrobotnych do liczby osób aktywnych zawodowo
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 57
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Na koniec 2011 r. na terenie gminy zarejestrowanych było 252 podmiotów gospodarki narodowej, w tym 242 w sektorze prywatnym.
Tabl. Liczba podmiotów gospodarki narodowej w gminie zarejestrowanych w rejestrze Regon wg sekcji Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007) Działy gospodarki narodowej Liczba podmiotów Ogółem 252 Rolnictwo leśnictwo i rybactwo 17 Górnictwo i wydobywanie 1 Przetwórstwo przemysłowe 65 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię i gaz 0 Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami 4 oraz rekultywacja Budownictwo 28 Handel hurtowy i detaliczny, naprawy pojazdów 42 samochodowych i motocykli Transport i gospodarka magazynowa 13 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami 3 gastronomicznymi Informacja i komunikacja 2 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 6 Działalność w zakresie usług administrowania 5 i działalność wspierająca Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 13 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 9 Administracja publiczna, obrona narodowa; 5 obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja 7 Ochrona zdrowia i opieka społeczna 9 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 3 Pozostała działalność usługowa 20 Szacunkowa liczba miejsc pracy w gminie Ostaszewo wynosi 1050. Około 350 osób zatrudnionych jest w rolnictwie indywidualnym, około 400 to pracujący w podmiotach gospodarczych o zatrudnieniu powyżej 9 osób (stan na 31.12.2011). Na 1000 mieszkańców gminy przypada około 122 miejsc pracy w podmiotach zatrudniających powyżej 9 osób tzn. w podmiotach objętych statystyką zatrudnienia. Liczbę pracujących w podmiotach gospodarczych o zatrudnieniu poniżej 9 osób (w podmiotach nie podlegających statystyce) szacuje się na ok. 300 osób. Jeżeli szacunek jest trafny, oznacza to, że zatrudnienie w małych podmiotach jest równie znaczące jak to objęte statystyką. Pozostałe to miejsca pracy w rolnictwie. Na 1000 mieszkańców gminy przypada zatem ok. 330 miejsc pracy, co jest wielkością niewystarczającą i zmusza mieszkańców do szukania zatrudnienia poza gminą.
3.5.4. Usługi dla ludności Na terenie gminy Ostaszewo nie ma dużych zakładów produkcyjnych. Z większych należy wymienić:
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 58
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Stocznia Żuławy sp. z o.o., - Piaskowiec ; Hydromechanika 1, Wiesław Szajda, - Piaskowiec; Hydromechanika 2, Robert Szajda, - Groblica; Zakład Remontowo - Budowlany, Krzysztof Jost, - Ostaszewo; Zakład Ślusarski Grzegorz Kozłowski - Ostaszewo. Dominują tu jednak głównie małe podmioty gospodarcze zajmujące się przetwórstwem przemysłowym oraz świadczące usługi handlowe i budowlane. W miejscowościach położonych na terenie gminy znajduje się około 15 sklepów. Zdecydowana większość z nich to spożywczo – przemysłowe. Usługi fryzjerskie świadczą 2 zakłady. Są 2 zakłady naprawy pojazdów oraz 2 warsztaty wulkanizacyjne. Jest przedstawicielstwo Poczty Polskiej, a usługi bankowe świadczy oddział Banku Spółdzielczego w Sztumie filia Ostaszewo.
3.5.5. Oświata i wychowanie Wychowanie przedszkolne Wychowanie przedszkolne na terenie gminy realizowane jest w przedszkolu samorządowym wchodzącym w skład Zespołu Szkół w Ostaszewie. Obecnie z wychowania przedszkolnego w 3 oddziałach korzysta łącznie 74 dzieci, z czego 47 w klasach zerowych. Na koniec 2011 r. w gminie było (wg GUS) 152 dzieci w wieku 3-6 lat. Przyjmując, że liczba dzieci obecnie jest zbliżona, to poziom uczestnictwa w opiece przedszkolnej dzieci wynosi około 49%. Jest to udział niższy od udziałów w wielu innych gminach wiejskich województwa i na pewno ze względu na potrzebę wyrównywania szans edukacyjnych dzieci nie w pełni zadowalający. Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne W gminie w roku szkolnym 2012/2013 w Zespole Szkół w Ostaszewie podporządkowanej samorządowi gminnemu w 14 oddziałach uczyło się łącznie 261 dzieci. Średnio na jeden oddział przypada około 19 uczniów.
Liczba Szkoła posiada Szkoła Liczba oddziałów Liczba uczniów nauczycieli Zespół Szkoła Szkoła Szkół Pełnowymiarową salę Podstawowa – Podstawowa – w 37 gimnastyczną, Bibliotekę, 10 181 Ostaszewie 2 pracownie komputerowe Gimnazjum – 4 Gimnazjum – 80
Zespół Szkół w Ostaszewie posiada dwie pracownie komputerowe, które łącznie wyposażone są w 50 komputerów z dostępem do Internetu. Liczba uczniów przypadających na 1 komputer wynosi – 6 Szkolnictwo specjalne Na terenie gminy w Jezierniku działa Ośrodek Rehabilitacyjno Edukacyjno Wychowawczy (OREW). Organem prowadzącym tej niepublicznej, specjalistycznej placówki oświatowej jest Fundacja Pomocy Dzieciom Poszkodowanym w Wypadkach Komunikacyjnych WRÓĆ z siedzibą w Jantarze. Ośrodek przeznaczony jest dla dzieci i młodzieży z głęboką i umiarkowaną niepełnosprawnością umysłową. Obecnie przebywa w nim 23 wychowanków.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 59
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.5.6. Ochrona zdrowia i pomoc społeczna Zakłady Opieki Zdrowotnej Opiekę zdrowotną mieszkańców gminy zapewnia Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Spółki Partnerskiej Lekarzy W. Dobrzyński i G. Brzuszek w Nowym Dworze Gdańskim. Pacjenci mogą tu skorzystać z następujących poradni: ogólnej, pediatrycznej, ginekologicznej i gabinetu zabiegowego. Z usług stomatologicznych można skorzystać w działającym na terenie przychodni gabinecie prywatnym. Mieszkańcy gminy korzystają również z usług medycznych świadczonych przez zakłady opieki zdrowotnej na terenie Nowego Dworu Gdańskiego i Gdańska. Apteki Na terenie gminy obecnie można zaopatrzyć się w leki w jednym punkcie aptecznym w miejscowości Ostaszewo. Na koniec 2011 na aptekę przypadało w gminie Ostaszewo 3269 mieszkańców (w woj. pomorskim – 3492 mieszkańców). Opieka społeczna Na terenie gminy działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ostaszewie. Zajmuje się on głównie rozdziałem zasiłków stałych i okresowych oraz zasiłków celowych. Rzeczywista liczba rodzin i osób objętych pomocą społeczną w 2012 r. na terenie gminy przedstawia się następująco: Tabl. 1 Rzeczywista liczba rodzin i osób objętych pomocą w 2012 roku Liczba osób którym Liczba osób w Wyszczególnienie Liczba rodzin przyznano rodzinach świadczenie Świadczenia przyznane w ramach 277 169 481 zadań zleconych i własnych Świadczenia przyznane w ramach 7 7 19 zadań zleconych Świadczenia przyznane w ramach 276 168 479 zadań własnych Pomoc udzielona w postaci pracy 29 29 78 socjalnej - ogółem W tym wyłącznie w postaci pracy 9 9 18 socjalnej Głównym powodem przyznania pomocy w 2012r. było ubóstwo (101 rodzin) i bezrobocie (95 rodzin). Należy również wyróżnić pomoc w sprawach długotrwałej lub ciężkiej choroby (79) i niepełnosprawności (71).
3.5.7. Obiekty kultury Gminny Dom Kultury i Sportu Zasadnicza część działalności kulturalnej w gminie koncentruje się wokół Gminnego Domu Kultury i Sportu w Ostaszewie. Działalność polega głównie na: organizowaniu koncertów, spektakli czy wystaw, inicjowaniu imprez sportowych; prowadzeniu kółek zainteresowań, ognisk i zespołów artystycznych;
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 60
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
prowadzeniu nadzoru kulturalnego i opieki nad działalnością 5 świetlic wiejskich w sołectwach: Nowa Kościenica, Jeziernik, Gniazdowo, Nowa Cerkiew i Palczewo. Ośrodek na stałe zatrudnia 10 pracowników, a zajęcia kulturalno – sportowe odbywają się sześć dni w tygodniu. Biblioteka Publiczna Gminy Ostaszewo Na terenie Gminnego Domu Kultury i Sportu działa Biblioteka Publiczna Gminy Ostaszewo. Dodatkowo posiada dwa punkty biblioteczne w świetlicach w Palczewie i Jezierniku. Na terenie biblioteki jest czytelnia czasopism, która dysponuje 4 komputerami, w tym trzema dla czytelników - wszystkie z dostępem do Internetu. Dane statystyczne na koniec 2012 roku to: Łączny księgozbiór biblioteki –13730 książek; Czytelnicy w ciągu roku – 350; Liczba wypożyczeń – ok. 7079; Liczba odwiedzin – ponad 5000 osób. Na terenie gminy nie ma kina, teatru, ani muzeum, ale powstaje właśnie Izba Historii i Tradycji. Obiekty sakralne Na terenie gminy znajdują się dwie parafie, w gestii których znajdują się trzy obiekty sakralne. Są to: parafia w Ostaszewie p.w. Świętego Jana Chrzciciela; parafia w Nowej Cerkwi p.w. Świętego Marcina; kościół filialny parafii w Ostaszewie p.w. Świętego Jerzego w Jezierniku. Na jedną parafię przypada średnio około 1,6 tys. mieszkańców gminy. Dwie parafie z kościołami znajdującymi się poza obszarem gminy (Boręty i Niedźwiedzica) obejmują sołectwo Palczewo i Nową Kościelnicę oraz Pułkownikówkę. Parafie na terenie gminy zarządzają pięcioma cmentarzami, które zlokalizowane są: dwa w Ostaszewie oraz w Jezierniku, Palczewie i Nowej Cerkwi. Obiekty sportowe i rekreacyjne Animatorem życia sportowego w gminie jest Gminny Dom Kultury i Sportu. Mieszkańcy mają do dyspozycji: boiska piłkarskie w: Ostaszewie, Nowej Kościelnicy, Gniazdowie, Nowej Cerkwi, Palczewie ,Piaskowcu i Jezierniku; dwa boiska do gier zespołowych (m. innymi: piłka ręczna, koszykówka, siatkówka) w Nowej Kościelnicy i w Ostaszewie; pełnowymiarową halę sportową na terenie Zespołu Szkół w Ostaszewie; place zabaw w każdej miejscowości.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 61
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.6. Uwarunkowania wynikające z zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia 3.6.1. Zagrożenia przyrodnicze Zagrożenie powodziowe Zachodnia część gminy Ostaszewo, w obszarze międzywala, objęta jest zagrożeniem powodziowym i traktowana jako obszar szczególnego zagrożenia powodziowego od rzeki Wisły. Zgodnie z dokumentacją „Wyznaczanie granic obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią w celu uzasadnionego odtworzenia terenów zalewowych” (2004/2005) wytyczono granice obszaru bezpośredniego zagrożenia powodzią dla rzeki Wisły od wody o prawdopodobieństwie występowania (przewyższenia) p=1%. Cały pozostały obszar gminy znajdujący się w obrębie Polderu Chłodniewo - jest terenem potencjalnie zagrożonym zalaniem wodami powodziowymi (w przypadku przerwania wału) lub podtopieniami terenu związanymi z awarią i dłuższym przestojem pracy pompowni. Zagrożenie osuwaniem się mas ziemi Na terenie całej gminy Ostaszewo nie występują zarejestrowane osuwiska, ani tereny potencjalnie zagrożone występowaniem ruchów masowych. Brak tu warunków naturalnych do występowania zjawisk tego typu. Ekstremalne stany pogodowe Powszechnym zagrożeniem w warunkach środowiska przyrodniczego Polski są ekstremalne stany pogodowe, takie jak bardzo silne wiatry, długotrwałe, intensywne opady deszczu lub śniegu. Zapobieganie ekstremalnym stanom pogodowym jest niemożliwe, a likwidacja skutków jest kwestią organizacyjną.
3.6.2. Zmiany antropogeniczne Do ważniejszych procesów stymulowanych przez działalność człowieka na obszarach zabudowanych zaliczyć można: zmiany obiegu wody - intensywna melioracja - osuszenie gruntów, warunkowana sztucznie utrzymywanymi warunkami odwodnienia poprzez pracę pompowni; sztuczne ograniczenie zasięgu naturalnych obszarów zalewowych rzeki Wisły - koncentracja spływu w wąskim pasie międzywala; przekształcenia rzeźby terenu oraz przypowierzchniowych warstw ziemi - budowa grobli i obwałowań; zmiany naturalnego obiegu pierwiastków na powierzchni ziemi (gleba) – wody powierzchniowe - wody gruntowe - poprzez zakłócenie naturalnych procesów akumulacji rzeki (odcięcie obwałowaniami) oraz gospodarkę rolną (nawożenie, wypas); zanieczyszczenie wód opadowych i przenikanie zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i gruntowych; emisję gazów i pyłów do atmosfery;
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 62
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
zmianę warunków siedliskowych i tworzenie nowych specyficznych typów siedlisk, pojawienie się nowych gatunków flory (antropofity) i fauny oraz ich układów (synantropizacja roślinności i zespołów zwierzęcych). Najważniejsze zagrożenia antropogeniczne występujące aktualnie (stan na maj 2013r.) na terenie gminy Ostaszewo: emisja hałasu komunikacyjnego z drogi krajowej nr 7, przy północnej granicy gminy – uciążliwość akustyczna dla mieszkańców Nowej Kościelnicy; występowanie bariery ekologicznej związanej z przebiegiem ww. drogi; zanieczyszczenie wód powierzchniowych i płytkich wód podziemnych - pochodzące głównie z powierzchniowych źródeł rolniczych, w mniejszym stopniu z przenikania zanieczyszczeń z terenów zabudowanych i komunikacyjnych; przekształcenie stosunków wodnych - obejmujące rozległe kompleksy melioracyjne, których efektem jest całkowite uzależnienie warunków życia i gospodarowania człowieka od utrzymania sztucznej równowagi hydrodynamicznej; źródła zanieczyszczeń atmosfery o znaczeniu lokalnym, w tym kotłownie zbiorcze na terenach osadniczych, indywidualne źródła ciepła zabudowy mieszkaniowej – tzw. emisja niska.
3.6.3. Bezpieczeństwo ruchu drogowego W gminie Ostaszewo, w latach 2007-2011, doszło do 10 wypadków drogowych, w których 9 osób zostało rannych, 2 ofiary odniosły obrażenia śmiertelne. Łączny koszt wypadków wyniósł 5,51 mln zł Analiza wypadków w gminie pod kątem stanu bezpieczeństwa, określanego przez wskaźnik ryzyka, wskazuje na poziom względnie bezpieczny – w porównaniu do pozostałych gmin w powiecie nowodworskim. Dla poziomu bezpieczeństwa definiowanego jako względnie bezpieczny przyjmuje się wskaźnik ryzyka (liczba wypadków/1000 mieszkańców) mniejszy od średniej. W gminie Ostaszewo odnotowuje się 3 ofiary w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, gdzie średnia liczba ofiar na 1000 mieszkańców dla gmin w powiecie nowodworskim wynosi 9. Tabl. Zestawienie danych o wypadkach drogowych i ofiarach wypadków w powiecie nowodworskim w latach 2007-2011. Ofiary Koszty [mln Wypadki Ranni Ofiary - suma Gmina śmiertelne zł.] Liczba % Liczba % Liczba % Liczba % Liczba % Krynica 14 6,03 17 5,52 2 4,76 19 5,43 6,36 4,92 Morska Nowy Dwór 137 59,05 184 59,74 26 61,90 210 60,00 79,20 61,34 Gdański Ostaszewo 10 4,31 9 2,92 2 4,76 11 3,14 5,51 4,26 Stegna 57 24,57 86 27,92 8 19,05 94 26,86 29,53 22,87 Sztutowo 14 6,03 12 3,9 4 9,52 16 4,57 8,53 6,60 Suma 232 100,00 308 100,00 42 100,00 350 100,00 129,12 100,00
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 63
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Rozkład liczby ofiar/1000 mk. w gminach powiatu nowodworskiego wg poziomów bezpieczeństwa. Lata 2007-2011 16
14
12
10
8 niebezpieczny zagrożony 6 względnie bezpieczny 4
2
0 KRYNICA NOWY STEGNA SZTUTOWO OSTASZEWO MORSKA DWÓR GDAŃSKI
Ryc. Rozkład liczby ofiar/1000 mk. w poszczególnych gminach w powiecie nowodworskim według poziomu bezpieczeństwa. Lata 2007-2011. Najczęściej rejestrowane rodzaje zdarzeń w gminie Ostaszewo to: Zderzenie pojazdów w ruchu boczne – 4 wypadki, 3 ofiary ranne, 1 ofiara śmiertelna, koszt wypadków – 2,32 mln zł; Najechanie na pieszego – 3 wypadki drogowe. 2 ofiary ranne, 1 ofiara śmiertelna, koszt wypadków – 2,24 mln zł; 60% wypadków zarejestrowano na drogach powiatowych gminy Ostaszewo, w wypadkach tych 5 ofiar zostało rannych, 1 osoba odniosła obrażenia śmiertelne.
3.6.4. Wielkość i struktura bezrobocia W końcu 2012 roku w gminie Ostaszewo zarejestrowanych było 284 bezrobotnych. Powyżej 53% z nich stanowiły kobiety. Młodzi ludzie w wieku do 25 lat to 23% bezrobotnych, a długotrwale bezrobotni 38%. Stopa bezrobocia w gminie kształtuje się obecnie na poziomie 19% i jest zdecydowanie wyższa od średniej krajowej (14,2%). Struktura wykształcenia bezrobotnych w gminie przedstawia się następująco: wyższe 4,9% policealne i średnie zawodowe 18,1% średnie ogólnokształcące 5,6% zasadnicze zawodowe 39,1% gimnazjalne i poniżej 34,5%. Ze statusu bezrobotnego najczęściej korzystają osoby o niskim wykształceniu – osoby te chętniej niż wyżej wykształcone pracują w szarej strefie. Ta konstatacja w znacznym stopniu podważa wiarygodność danych o bezrobociu.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 64
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.7. Uwarunkowania wynikające z potrzeb i możliwości rozwoju gminy 3.7.1. Ocena warunków fizjograficznych dla zabudowy Na większości obszaru gminy Ostaszewo występuje podłoże o niekorzystnych właściwościach dla zabudowy – mady średnie i mady ciężkie. Grunty te cechuje duża plastyczność i podatność na odkształcenia mechaniczne oraz niejednorodność pod względem litologicznym. W północno-wschodniej części gminy na terenach depresyjnych występują torfy o bardzo słabych własnościach mechanicznych, nieprzydatne do zabudowy. Grunty o najlepszych w gminie właściwościach dla zabudowy stanowią mady bardzo lekkie piaszczyste i mady lekkie na piaskach luźnych lub słabogliniastych. W największej koncentracji występują one w rejonie Piaskowca i Ostaszewa oraz sporadycznie na pozostałym obszarze gminy. Do obszarów o niekorzystnych warunkach dla budownictwa zalicza się także tereny podmokłe i zabagnione z występowaniem wody gruntowej na głębokości mniejszej niż 2 m. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 24 września 1998r. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych (Dz. U. 1998, Nr 126, poz. 839) należy uznać, że praktycznie na całym obszarze gminy Ostaszewo występują złożone warunki gruntowe. Należy to uwzględnić przy lokalizacji różnych obiektów budowlanych, w tym zwłaszcza obiektów nietypowych - jak, np. turbiny wiatrowe. Każdorazowo w takim przypadku, przed przystąpieniem do inwestycji należy przeprowadzić stosowne badania geologiczno - inżynierskie określające dokładne warunki posadowienia obiektów.
3.7.2. Stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej Zasoby leśne W gminie Ostaszewo lasy zajmują zaledwie 0,06 % całkowitej powierzchni omawianej jednostki administracyjnej. Spośród wszystkich terenów leśnych w gminie 96% stanowią lasy publiczne Skarbu Państwa. Tereny leśne nie odgrywają w praktyce żadnej roli w gospodarce gminy. Zwiększenie powierzchni leśnej można rozpatrywać na niewielkich powierzchniach występowania gruntów rolnych niskich klas. Potencjał agroekologiczny Na obszarze gminy Ostaszewo podstawą lokalnej gospodarki jest rolnictwo. Jego rozwojowi sprzyjają duże obszary (90% ogólnej powierzchni gminy jest użytkowane rolniczo), dobrej jakości grunty, korzystna struktura wielkości gospodarstw rolnych (ponad 77% powierzchni gruntów znajduje się w gospodarstwach o areale powyżej 15ha) oraz wysoki stopień towarowości. W strukturze zasiewów dominują zboża podstawowe takie jak pszenica, pszenżyto i jęczmień oraz mieszanki zbożowe. Znaczący udział zajmują (blisko 25% gruntów) uprawy przemysłowe – rzepak, rzepik i buraki cukrowe. Najlepszym wyznacznikiem potencjału agroekologicznego środowiska przyrodniczego są kompleksy rolniczej przydatności gleb, obejmujące tereny o podobnych właściwościach rolniczych, najbardziej odpowiednie dla rozwoju i plonowania poszczególnych roślin uprawnych. Struktura udziału poszczególnych grup kompleksów rolniczej przydatności gleb na terenie gminy Ostaszewo przedstawia się następująco:
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 65
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Objaśnienia: 1 - kompleksy pszenne (1-3), 2 - kompleksy żytnie bardzo dobre i dobre (4-5), 3 - kompleksy żytnie słabe i bardzo - słabe (6-7), 4 - kompleksy zbożowo - pastewny mocny, 5 - zbożowo -pastewny słaby, 6 - użytki zielone bardzo dobre i dobre, 8 - zbożowo-pastewny mocny, pozostałe – nieużytki i grunty rolniczo nieprzydatne. W strukturze kompleksów przydatności rolniczej gleb przeważają grunty o wysokim i bardzo wysokim potencjale agroekologicznym (przewaga kompleksów 1, 2, 8 oraz 1z i 2z), marginalne znaczenie mają tereny o małym i najmniejszym potencjale agroekologicznym. O wysokim potencjale produkcyjnym gleb świadczą ponadto dobre i bardzo dobre klasy bonitacyjne gleb gruntów ornych (przewaga II - III klasy), pokrywające większość terenu gminy. Tabl. Struktura gleb w gminie Ostaszewo wg klas bonitacyjnych (wg U.G.)
Klasy bonitacyjne Klasy bonitacyjne % % gleb gleb
Grunty orne 100,0 Użytki zielone 100,0 I 3,2 I 0,3 II 50,2 II 76,9 IIIa 22,6 III 10,4 IIIb 9,5 IV 5,4 IVa 6,7 V 2,9 IVb 6,5 VI 0,8 V 1,2 Grunty zadrzewione 0,3 VI 0,1 Nieużytki, rowy 2,9 W ogólnej ocenie potencjał agroekologiczny gminy Ostaszewo należy ocenić jako bardzo wysoki.
3.7.3. Potencjał wodny Wody powierzchniowe Położenie gminy Ostaszewo nad rzeką Wisłą wpływa korzystnie na potencjał zaopatrzenia w wodę ze źródeł powierzchniowych. W bilansie wodno-gospodarczym ilość wody danego cieku, która może być wykorzystywana dla potrzeb człowieka, określana jest jako
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 66
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA dyspozycyjne zasoby wodne, szacowana jest z różnicy zasobów wodnych w danym czasie od przepływu nienaruszalnego, wymaganego dla danego okresu. Przyjmując 1111 m3*s-1za średnie zasoby wodne Wisły (punkt pomiarowy w Tczewie) dla wielolecia 1961-2000 (wartość SSQ), przeciętne zasoby dyspozycyjne Wisły dla przekroju pomiarowego w Tczewie dla tego okresu wynoszą 732,5 m3*s-1 (przy wahaniach wynikających z sezonowych różnic przepływów w różnych miesiącach). Jest to bardzo wysoki potencjał zasobów wodnych, pozwalający na gospodarcze wykorzystanie dużej ilości wody. Oszacowane zasoby dyspozycyjne Wisły jak na warunki krajowe są bardzo wysokie, co umożliwia ich szerokie wykorzystywanie w gospodarce, w tym zastosowanie dla gałęzi cechujących się wysoką wodochłonnością. Może to potencjalnie sprzyjać lokalizacji na terenie gminy funkcji cechujących się wysokim zapotrzebowaniem na wodę. Jednocześnie należy pamiętać o przyrodniczej funkcji Wisły i jej doliny jako bardzo ważnego krajowego korytarza ekologicznego, objętego ochroną prawną. Wody podziemne Wydajność potencjalna ujęć wody na terenie gminy Ostaszewo jest znaczna i waha się najczęściej w przedziałach od 50-70 m³/h w południowej części gminy, do ponad 70 m³/h w części północnej. Moduł zasobów odnawialnych wynosi 80 m3/d/km2, moduł zasobów dyspozycyjnych 50 m3/d/km2. Biorąc pod uwagę niewielką ilość mieszkańców i niewysokie zapotrzebowanie na wodę, zasoby wodne gminy należy uznać za bardzo wysokie. Zaopatrzenie w wodę Ludność gminy zaopatrywana jest w wodę z ujęcia komunalnego wód podziemnych, a dostawcą jest Centralny Wodociąg Żuławski Sp. z o.o. Procent ludności zaopatrywanej w wodę ze zbiorowych systemów wodociągowych wynosi ~97%. Roczne zużycie wody w gminie, wg stanu na dzień 31.12.2009 r., wynosiło 820 602 m3/r w tym: przemysł – 82 tyś. m3/r, na cele rolnicze – 574,4 tyś m3/r, a na rolnictwo i leśnictwo 164,1 tyś. m3/r. Średnie zużycie wody na mieszkańca wynosiło: 68,4 dm3/d. (Program ochrony środowiska…2009)
3.7.4. Potencjał surowcowy Według danych z systemu ewidencji zasobów złóż „MIDAS” na obszarze gminy Ostaszewo nie występują istniejące złoża kopalin podstawowych ani pospolitych, a perspektywy udokumentowania złóż kopalin pospolitych są na terenie gminy niewielkie. Obszar gminy jest objęty dwoma koncesjami na poszukiwanie i rozpoznawanie gazu łupkowego. Zachodnia, większa część gminy objęta jest blokiem koncesyjnym „Cedry Wielkie” - 20/2007/p, natomiast część wschodnia blokiem „Stegna” - 18/2007/p. Koncesje udzielone zostały dla Lane Energy Poland. Brak jest dostępnych danych dotyczących wyników prac związanych z rozpoznawaniem zasobów gazu łupkowego w tym rejonie. Według danych Ministerstwa Środowiska ważność obu koncesji wygasła 23.10.2011r. Planowane jest na obszarze gminy wydobywanie piasku spod dna Wisły; działalność taka jest prowadzona w sąsiedniej gminie Stegna i przedsiębiorca planuje ją rozszerzyć na obszar gmin Ostaszewo i Cedry Wielkie. Obecnie trwają prace zmierzające do udokumentowania geologicznego osadów aluwialnych (piasków).
3.7.5. Potencjał rekreacyjny Do głównych cech środowiska przyrodniczego określających możliwości jego rekreacyjnego wykorzystania należą (Przewoźniak 1999):
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 67
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
ukształtowanie terenu, jako element atrakcyjności rekreacyjnej, czynnik przydatności dla różnych form rekreacji i jeden z parametrów chłonności rekreacyjnej; stosunki wodne, a zwłaszcza wody powierzchniowe jako element atrakcyjności i czynnik przydatności dla różnych form rekreacji; typy zbiorowisk roślinnych, jako element atrakcyjności rekreacyjnej, czynnik przydatności dla różnych form rekreacji i najważniejszy parametr chłonności rekreacyjnej. Z uwagi na wybitnie rolniczy charakter, bardzo niewielką lesistość oraz brak zbiorników wodnych przydatnych dla rekreacji, walory naturalne gminy Ostaszewo nie predysponują jej do rozwoju funkcji turystycznych i rekreacyjnych. Do obszarów o podwyższonym poziomie atrakcyjności środowiska przyrodniczego zaliczyć można dolinę Wisły, która w granicach gminy Ostaszewo odznacza się umiarkowanymi walorami krajobrazowymi. Wisła stanowi ważny szlak wodny, jednak jej potencjał rekreacyjny pozostaje niewykorzystany, brak jest odpowiedniego zaplecza turystycznego. Zgodnie z pzwp (2009) Wisła na obszarze gminy Ostaszewo objęta jest programem aktywizacji międzynarodowych dróg wodnych E-70 i E-40 - realizacja Programu rozwoju dróg wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego, w tym projektu Pętla Żuławska – rozwój turystyki wodnej, w ramach którego planuje się utworzenie punktów widokowych na wale Wisły w rejonie Groblicy, Nowej Cerkwi i Palczewa. Na podniesienie walorów rekreacyjnych gminy wpłynąć może wykorzystanie wału Wisły jako szlaku wędrówek pieszych oraz rowerowych. Największy potencjał dla rozwoju turystyki i rekreacji na terenie gminy Ostaszewo związany jest z walorami i zasobami krajobrazu kulturowego gminy, w tym tradycyjnej architektury żuławskiej (m.in. domy podcieniowe), systemem kanałów, obwałowań i polderów, zieleni śródpolnej z charakterystyczną formą występowania ogławianych wierzb wzdłuż dróg i kanałów. Na atrakcyjność gminy wpływa także obecność zabytków kultury materialnej wpisanych do rejestru zabytków województwa pomorskiego (12 obiektów w rejestrze). Do ciekawszych obiektów w gminie należą: jedyny na Żuławach drewniany kościół z 1712 r w Palczewie; XIX-wieczny kościół parafialny w Ostaszewie; kościół p.w. św. Jerzego z drewnianą wieżą w Jezierniku; ruiny kościoła gotyckiego z XIV w. w Ostaszewie; XIX-wieczny holenderski wiatrak w Palczewie; charakterystyczne dla regionu domy podcieniowe w Nowej Cerkwi, Nowej Kościenicy i Gniazdowie. Obecnie na terenie gminy nie ma obiektów stanowiących bazę noclegową dla obsługi turystyki, jednakże liczne przykłady tradycyjnej zabudowy żuławskiej stanowią potencjał dla rozwoju bazy agroturystycznej na obszarze gminy. Spośród form aktywności rekreacyjnej preferowaną dla rozwoju w gminie Ostaszewo jest rekreacja piesza, rowerowa, wędkarstwo oraz ewentualnie kajakarstwo.
3.7.6. Prognoza liczby ludności gminy Ostaszewo do roku 2030 Do sporządzenia prognozy liczby ludności wykorzystano następujące dane: strukturę ludności wg płci i wieku (na koniec 2011r.), tablice długości trwania życia przystające do liczby zgonów w gminie (przy założeniu stopniowego wydłużania średniej długości życia),
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 68
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA współczynnik płodności kobiet oraz saldo migracji. Do prognozy przyjęto ujemne saldo migracji wynoszące 10 osób rocznie. W prognozie liczby gospodarstw domowych oparto się na prognozach GUS dotyczących przeciętnej liczby osób w gospodarstwie domowym na terenach wiejskich województwa pomorskiego. Wyniki prognozy Tabl. Prognoza liczby ludności gminy Ostaszewo według społeczno- ekonomicznych grup wieku Rok 2011 2015 2020 2025 2030 Funkcjonalne grupy wieku Ogółem 3269 3236 3181 3106 3013 Żłobkowa 0-2 110 96 91 77 69 3-5 115 104 93 85 72 Przedszkolna, w tym: 6 37 40 33 31 25 Szkoły podstawowej 7-12 203 212 217 189 173 Gimnazjalna, w tym: 13-15 109 109 108 104 93 Liceum profilowanego, szkoły zawodowej 15-17 142 109 95 108 96 18 54 37 31 37 32 Studencka 19-24 333 295 211 179 206 Produkcyjna w tym: 18-59K/64M 2134 2089 1976 1840 1735 Mobilna 18-24 387 332 242 216 238 25-44 951 944 951 871 737 Niemobilna 45-59/64 796 813 783 753 760 Poprodukcyjna 60/65 i więcej 456 516 602 702 780
Tabl. Struktura wieku ludności wg prognozy pomigracyjnej Grupa wieku 2011 2015 2020 2025 2030 Ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 0-2 3,4 3,0 2,8 2,5 2,3 3-5 3,5 3,2 2,9 2,7 2,4 6 1,1 1,2 1,0 1,0 0,8 7-12 6,2 6,5 6,8 6,1 5,8 13-15 3,3 3,4 3,4 3,3 3,1 15-17 4,3 3,4 3,0 3,5 3,2 18 1,7 1,1 1,0 1,2 1,0 19-24 10,2 9,1 6,6 5,8 6,9 18-59/64 65,3 64,6 62,1 59,2 57,6 18-24 11,8 10,3 7,6 7,0 7,9 25-44 29,1 29,2 29,9 28,0 24,5 45-59/64 24,4 25,1 24,6 24,2 25,2 60/65-więcej 13,9 16,0 18,9 22,6 25,9 0-17 20,8 19,5 19,0 18,1 16,7 6-17 13,9 13,3 13,2 12,9 12,0
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 69
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Tabl. Dynamika zmian liczby ludności Grupa wieku 2011 2015 2020 2025 2030 Ogółem 100,0 99,0 97,3 95,0 92,2 0-17 100,0 92,8 88,8 82,9 74,2 6-17 100,0 94,7 92,4 88,3 79,8 18-59/64 100,0 97,9 92,6 86,2 81,3 60/65 i więcej 100,0 113,2 132,1 154,0 171,1
Tabl. Prognoza liczby gospodarstw domowych Liczba Dynamika wzrostu Okres poprzedni = Rok gospodarstw rok 2011=100 100% 2011 szac. 1110 100,0 2015 1160 104,5 104,5 2020 1190 107,2 102,6 2025 1210 109,0 101,7 2030 1270 114,4 105,0
Tabl. Prognoza aktywnych zawodowo Dynamika wzrostu Okres poprzedni = Rok Aktywni zawodowo rok 2011=100 100%
2011 szac. 1500 100,0 2015 1480 98,7 98,7
2020 1420 94,7 95,9 2025 1330 88,7 93,7
2030 1260 84,0 94,7
Omówienie wyników prognozy Przy wyżej przyjętych założeniach do roku 2030 będziemy obserwować stopniowy spadek liczby mieszkańców gminy i to aż o blisko 8%. Prognozy dla kraju przewidują w tym czasie podobny spadek. W latach 2011-2030 następować będą istotne zmiany w strukturze wieku ludności. Wpłyną one w dużym stopniu na potrzeby społeczno-gospodarczego rozwoju gminy. Prognoza wykazuje, że liczba dzieci i młodzieży w wieku przedprodukcyjnym (0-17 lat) będzie zdecydowanie spadać, aby w roku 2030 osiągnąć stan o około 26% niższy od obecnego. Zmiany te będą następowały podobnie w poszczególnych grupach wiekowych tego przedziału, tj. grupie przedszkolnej, szkoły podstawowej i gimnazjalnej. Również społeczność w grupie produkcyjnej (18-59/64) ulegnie zmniejszeniu. Liczba osób w tym przedziale wiekowym spadnie do roku 2030 o około 19%. Największe zmiany nastąpią w grupie poprodukcyjnej (60/65 i więcej). Jedynie tu będzie następował przyrost liczebności, aby w końcu prognozowanego okresu wzrosnąć aż o ponad 70% w stosunku do stanu obecnego. Dynamiczny wzrost liczebności najstarszej grupy wieku wymuszać będzie zwiększoną potrzebę rozwoju opieki społecznej. Znaczący spadek liczebności w grupie produkcyjnej pociągnie za sobą również w prognozowanym okresie spadek liczby aktywnych zawodowo. Do 2030 roku ich stan
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 70
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA zmniejszy się o 16%. W połączeniu z ograniczoną ilością miejsc pracy na terenie gminy przyczyni się to do łatwiejszego zdobycia pracy. Mimo spadku liczby ludności w gminie, po uwzględnieniu wskaźników prognoz GUS dotyczących przeciętnej liczby osób w gospodarstwie domowym na terenach wiejskich województwa pomorskiego, które przewidują stały spadek zarówno liczby osób jak i osób dorosłych w gospodarstwie do 2030 roku, liczba gospodarstw domowych wzrośnie w stosunku do stanu obecnego o około 14%. Zarówno wzrost liczby gospodarstw, jak i przewidywana poprawa wskaźników zamieszkania; takich jak przeciętna powierzchnia użytkowa na osobę, wyznaczają zapotrzebowanie na tereny pod budownictwo mieszkaniowe.
3.7.7. Zapotrzebowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe Tabl. Podstawowe dane programowe mieszkalnictwa prognoza w roku 2010 na rok 2030 Przeciętna powierzchnia użytkowa na osobę 23,6 m2 27,5 m2 Łączna powierzchnia użytkowa. 77,5 tys. m2 82,5 tys. m2
Prognozowany przyrost „netto” powierzchni użytkowej do roku 2030 wyniesie 5 tys. m2, a przyrost mieszkań „netto” około 40 (określenie netto oznacza przyrost pomniejszony o ewentualne wyburzenia zarówno inwestycyjne, jak i wynikające z likwidacji substandardów). Prognozowana liczba mieszkań na 100 gospodarstw domowych w 2030 r wyniesie 110. Należy zakładać nasilenie procesu modernizacji i rozbudowy istniejących obiektów na posiadanych działkach związanych z przejmowaniem ich przez kolejnych gospodarzy. Proces komasacji gruntów rolnych będzie powodował zamianę niektórych siedlisk w domy weekendowe o charakterze sentymentalnym dla pokolenia, które wyemigrowało do miast. Większość nowych mieszkań powstanie na terenach już obecnie przeznaczonych pod zabudowę - dobudowa lub budowa na istniejących działkach budowlanych. Zakładać należy, że nowe działki budowlane powinny być związane z obsługą funkcji rolniczej lub wypełniać na zasadzie zabudowy plombowej zabudowę wsi.
3.7.8. Wnioski złożone do zmiany studium Spośród wszystkich wniosków, które wpłynęły do Urzędu gminy w Ostaszewie w sprawie zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego można wyróżnić cztery grupy wniosków: 1) Wnioski osób fizycznych i prawnych Większość wniosków złożonych przez osoby indywidualne dotyczą zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele budowlane, w tym zazwyczaj na funkcję zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, rzadziej usługowej i produkcyjnej. Pojedyncze wnioski dotyczą innych inwestycji, w tym lokalizacji przydomowych elektrowni wiatrowych, czy budowy toru off- roadowego. W grupie tej należy wyróżnić wnioski dotyczące lokalizacji farm elektrowni wiatrowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą na terenie gminy złożone przez (lokalizację wniosków pokazano na zał. graficznym Uwarunkowania - synteza w skali 1: 10 000): REON POLSKA sp. z o.o. - północny obszar gminy, sołectwo Nowa Kościelnica;
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 71
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
CONERGA sp. z o.o. - tereny położone w sołectwie Jeziernik, znaczny obszar wzdłuż wschodniej granicy gminy (sołectwo Gniazdowo, Nowa Cerkiew) oraz na południu - sołectwo Palczewo. Osobny wniosek stanowi pismo złożone przez Biuro Studiów i Projektów Gazownictwa GAZOPROJEKT SA z Wrocławia dotyczący budowy gazociągu wysokiego ciśnienia DN300/500/700 w rejonie województw warmińsko-mazurskiego, pomorskiego i kujawsko- pomorskiego wraz z odcinkami zbiorczymi do odwiertu gazu z łupków. Przez obszar gminy Ostaszewo gazociąg ten przebiegać ma w dwóch wariantach przedstawionych na zał. graficznym Uwarunkowania-synteza 1:10000. 2) Wnioski osób indywidualnych stanowiące protest przeciwko lokalizacji farm elektrowni wiatrowych w gminie; złożono 92 pisma, do których dołączono listy z podpisami 771 osób 3) Wnioski o charakterze ogólnym - wnioski złożone przez osoby indywidualne oraz stowarzyszenia, w tym: Stowarzyszenie przyjaciół gminy Ostaszewo, Stowarzyszenie Nowa Góra z Nowej Kościelnicy. Wnioski zawierają zbiór postulatów-wskazówek dla kierunku rozwoju polityki przestrzennej w gminie. Dotyczą m.in. rozwoju funkcji usługowo-handlowej wzdłuż drogi krajowej nr 7, ochrony historycznego krajobrazu Żuław, budowy ścieżek pieszo- rowerowych, modernizacji infrastruktury technicznej i drogowej, rozwoju funkcji turystyczno- rekreacyjnych w gminie. 4) Wnioski organów i instytucji - organy i instytucje po zawiadomieniu o przystąpieniu do zmiany studium przekazały pisma o ogólno - informacyjnej treści lub nie wniosły uwag do zmiany studium. Organy te są ustawowo zobowiązane do współpracy podczas sporządzania dokumentu studium.
3.8. Uwarunkowania wynikające ze stanu prawnego gruntów Podstawowa struktura własności gruntów w gminie wg ewidencji przedstawia się następująco (stan na 01 stycznia 2013 r.): Tabl. Struktura własności gruntów powierzchnia % w ogólnej Lp. rodzaj własności gruntów [ha] powierzchni 1 własność Skarbu Państwa z wył. gruntów przekazanych w 1360 22,42 użytkowanie wieczyste 2 własność gmin i związków 291 4,80 międzygminnych 3 własność gmin i związków międzygminnych w użytkowaniu 2 0,03 wieczystym 4 własność osób fizycznych 4129 68,08 5 własność kościołów i związków 19 0,31 wyznaniowych 6 własność powiatów 40 0,66 7 własność spółek prawa 224 3,70 handlowego RAZEM 6065 ha 100%
3.9. Występowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych
3.9.1. Ustawa o ochronie przyrody Omówiono w rozdziale 3.3.3. - Ustanowione formy ochrony przyrody
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 72
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.9.2. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Omówiono w rozdziale 3.4.2. - Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
3.9.3. Ustawa o ochronie gruntów rolnych i leśnych Zasoby leśne Zgodnie z ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266, z późn. zm.) przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne: gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa - wymaga uzyskania zgody Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa lub upoważnionej przez niego osoby; innych gruntów leśnych, wymaga uzyskania zgody marszałka województwa wyrażanej po uzyskaniu opinii izby rolniczej. Zmiana przeznaczenia gruntów, o której mowa powyżej, dokonywana jest w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z art. 11 pkt 1 w/w ustawy wyłączenie z produkcji gruntów leśnych przeznaczonych na cele nieleśne - wymaga wydania decyzji zezwalającej na takie wyłączenie. Procedura wyłączenia gruntów leśnych przeznaczonych na cele nieleśne nie jest związana z opracowaniem planu miejscowego. W związku z bardzo małą powierzchnią leśną na terenie gminy, w działaniach planistycznych gminy nie przewiduje się konieczności ich przeznaczania na cele nieleśne. Zasoby glebowe Zgodnie z Ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tekst jednolity z 2004 r. Dz. U. Nr 121, poz. 1266 z późniejszymi zmianami) ochronie podlegają użytki rolne klas I-III. Grunty wymienionych klas występują powszechnie na obszarze opracowania. W przypadku konieczności przeznaczenia tych gruntów na cele pozarolnicze będą one wymagały: przeznaczenia na cele nierolnicze w miejscowym planie zagospodarowania; uzyskania zgody Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na zmianę przeznaczenia. Zgodnie z art. 11 pkt 1 w/w ustawy wyłączenie z produkcji użytków rolnych : klas I-III - wytworzonych z gleb pochodzenia mineralnego i organicznego; klas IV-VI - wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego;
3.9.4. Ustawa Prawo wodne Zgodnie z ustawą Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001r. (tekst jednolity D. U. z 2005r. Nr 239 poz. 2019 ze zm.) na terenie gminy Ostaszewo występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią od rzeki Wisły o prawdopodobieństwie wystąpienia p=1% (tzw. „woda stuletnia”). Teren ten obejmuje dno doliny Wisły w obszarze międzywala. Zgodnie z art. 88l, ust. 1 ww. ustawy: Na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią zabrania się wykonywania robót oraz czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub zwiększających zagrożenie powodziowe, w tym:
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 73
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
1) wykonywania urządzeń wodnych oraz budowy innych obiektów budowlanych; 2) sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub służącej do wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk; 3) zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót, z wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego, a także utrzymywaniem, odbudową, rozbudową lub przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz z obiektami związanymi z nimi funkcjonalnie. Zgodnie z art. 40, ust. 1, pkt 3, cytowanej wyżej ustawy Prawo wodne zakazuje się: „lokalizowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, gromadzenia ścieków, odchodów zwierzęcych, środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególności ich składowania”. Zgodnie z ww. ustawą ochronie podlegają wały przeciwpowodziowe - na terenie gminy Ostaszewo odnosi się to do obwałowań przeciwpowodziowych Wisły. Zgodnie z art. 88n ust. 1 W celu zapewnienia szczelności i stabilności wałów przeciwpowodziowych zabrania się między innymi: uprawy gruntu, sadzenia drzew lub krzewów na wałach oraz w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału po stronie odpowietrznej (pkt 2); wykonywania obiektów budowlanych, kopania studni, sadzawek, dołów oraz rowów w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału po stronie odpowietrznej (pkt 4).
3.9.5. Ustawa Prawo geologiczne i górnicze (tereny i obszary górnicze) Na terenie gminy Ostaszewo nie występują udokumentowane złoża surowców mineralnych, ani wyznaczone w koncesjach tereny i obszary górnicze.
3.10. Występowanie obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych Na terenie całej gminy Ostaszewo nie występują zarejestrowane osuwiska, ani tereny potencjalnie zagrożone występowaniem ruchów masowych.
3.11. Występowanie udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych
Omówiono w rozdziale 3.7.3. i 3.7.4 - Uwarunkowania wynikające z potrzeb i możliwości rozwoju gminy - Potencjał wodny; Potencjał surowcowy
3.12. Występowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych
Na terenie gminy Ostaszewo dotychczas nie wyznaczono terenów górniczych.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 74
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
3.13. Stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopień uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami
3.13.1. Transport W zakresie powiązań z siecią zewnętrzną gmina Ostaszewo znajduje się w niekorzystnym położeniu. Od zachodu gmina graniczy z rzeką Wisłą. Poprzez gminę nie przebiega ani jedna droga krajowa czy wojewódzka. Przez gminę nie przebiega także kolej. Jedynie od północy na krawędzi gminy przebiega droga krajowa nr 7 pozwalająca na korzystny dojazd do stolicy powiatu czy województwa. Wszelkie podróże w kierunku południowym, czy południowo zachodnim zarówno transportem indywidualnym, jak i zbiorowym są obciążone dużym wskaźnikiem wydłużenia trasy. W związku z powyższym ogranicza to możliwości mieszkańców gminy Ostaszewo w podjęciu pracy lub realizacji celów codziennych w okolicach Malborka czy Tczewa. Dodatnie cechy układu: Dość gęsta sieć dróg; Dobrze rozwinięta sieć linii komunikacji autobusowej; Duża ilość wiat przystankowych prawidłowo zlokalizowanych w miejscach zatrzymywania się transportu zbiorowego (autobusów) Ujemne cechy układu: Drzewa w skrajni drogi na wielu odcinkach; Niewystarczająca ilość kursów komunikacji zbiorowej, w szczególności w południowej części gminy, gdzie poza okresem nauki szkolnej nie kursuje żaden autobus; Zła nawierzchnia na wielu odcinkach, niejednokrotnie uniemożliwiająca poruszanie się z dopuszczalną prędkością, (np. nawierzchnia DP2337G Gniazdowo - Nowa Cerkiew, DP2339G w kierunku Palczewa, nawierzchnia DP2342G – na odcinku od Lubiszynka Pierwszego do granicy gminy (zmiana szerokości przekroju i rodzaju nawierzchni), DP2336G w kierunku Groblicy o nawierzchni brukowej); Nieuporządkowane przekroje jezdni (zmiany w szerokości na jednym odcinku, brak poboczy), zmiana typu nawierzchni w ciągu drogi; Brak odpowiedniej ilości chodników w niektórych miejscowościach (braki ciągłości, nieodpowiednia szerokość i stan techniczny, nieodpowiednie wykonanie nowych); Brak wydzielonych dróg rowerowych;
Miejsca niebezpieczne i problemowe: Na obszarze gminy Ostaszewo stwierdzono w sieci drogowej kilka miejsc niebezpiecznych i problemowych, wymagających podjęcia działań w celu poprawienia bezpieczeństwa ruchu oraz komfortu użytkowników (lokalizację wskazanych miejsc pokazano na zał. graficznym Uwarunkowania - synteza): 1) Brak komfortowego połączenia miejscowości Lubiszynek i Orłowo drogą DP2342G. Droga na tym odcinku jest prawie nieprzejezdna, 2) Brak mostu lub przeprawy promowej przez Wisłę łączącej DP2336G z drogą DP2231G w gminie Cedry Wielkie, 3) Centrum miejscowości Ostaszewo - brak elementów uspokojenia ruchu, parkowanie przy obiektach handlowych w miejscu lokalizacji przejścia dla pieszych,
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 75
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
4) Odcinki dróg wskazane do przebudowy - drogi powiatowe: nr 2337G na odcinku Gniazdowo-Nowa Cerkiew, 2339G w kierunku Palczewa i 2342G od Lubiszynka Pierwszego do granicy gminy, DP2336G w kierunku Groblicy.
3.13.2. Gospodarka wodno-ściekowa i systemy melioracji Gmina Ostaszewo w całości jest zaopatrywana w wodę z Centralnego Wodociągu Żuławskiego. ~98% mieszkańców zaopatrywana jest w wodę z systemów zbiorowych. Istniejące główne sieci wodociągowe są połączone w układy pierścieniowe, co daje możliwości dwustronnego zasilania w wodę oraz zwiększenia niezawodności obsługi. Część sieci CWŻ w obrębie wsi Ostaszewo wykonana jest z rur a-c i jako taka powinna być sukcesywnie wymieniana na inny materiał. Brak jest szczególnych uwarunkowań dla lokalizacji nowych terenów rozwojowych w zakresie zaopatrzenia w wodę. W zakresie odprowadzania ścieków sanitarnych sytuacja w gminie jest nienajlepsza. Na terenie Ostaszewa istnieje oczyszczalnia ścieków, ale z powodu braku sieci kanalizacyjnej pracuje ona w 93% na ściekach dowożonych. Oczyszczalnia zbudowana w latach 1991/92 nie była dotąd remontowana czy modernizowana, więc jej stan techniczny wymaga poprawy. Oczyszczalnia ma natomiast duże nadwyżki w przepustowości. Teren gminy Ostaszewo jest polderem, a jego właściwe odwodnienie zależy od prawidłowego funkcjonowania istniejących urządzeń melioracyjnych. Lokalizacja nowych terenów rozwojowych będzie się niejednokrotnie wiązała z koniecznością przebudowy istniejących systemów melioracyjnych.
3.13.3. Gospodarka odpadami Zgodnie z Krajowym planem gospodarki odpadami 2014 nadrzędnym celem w zakresie gospodarki odpadami jest „dojście do systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, a w szczególności zasada postępowania z odpadami zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, czyli po pierwsze zapobieganie powstaniu odpadów, a następnie kolejno przygotowanie do ponownego użycia, recykling, inne metody odzysku (czyli wykorzystanie odpadów), unieszkodliwianie, przy czym najmniej pożądanym sposobem zagospodarowania jest składowanie”. Cele główne określone w Krajowym planie gospodarki odpadami 2014 są następujące: utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wyrażonego w PKB; zwiększenie udziału odzysku, w szczególności recyklingu w odniesieniu do szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów zgodnego z wymogami ochrony środowiska; zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowiska odpadów; wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów; utworzenie i uruchomienie bazy danych o produktach, opakowaniach i gospodarce odpadami (BDO). W Planie gospodarki odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018 przyjętym Uchwałą Nr 415/XX/12 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 czerwca 2012 r. uwzględniono aktualną Politykę Ekologiczną Państwa i Krajowy plan gospodarki odpadami 2014. Dla poszczególnych rodzajów odpadów sformułowano cele i określono terminy ich osiągnięcia.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 76
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
Główne cele w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie województwa są następujące6: objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych wszystkich właścicieli nieruchomości w województwie najpóźniej do 1 lipca 2013 r.; objęcie wszystkich właścicieli nieruchomości w województwie systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do 1 lipca 2013 r.; zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska tak, aby nie było składowanych: - w 2013 r. więcej niż 50%, - w 2020 r. więcej niż 35%, wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych na terenie województwa pomorskiego w 1995 r.; zmniejszenie do końca 2014 r. masy składowanych odpadów komunalnych do nie więcej niż 60 % masy wytworzonych odpadów komunalnych; osiągnięcie w terminie do 31 grudnia 2020 r. poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego wykorzystania następujących frakcji odpadów komunalnych: papier, metal, tworzywa sztuczne, szkło – w wysokości minimum 50 % wagowo; tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; rozwój selektywnego zbierania odpadów: niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów wielkogabarytowych oraz z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych; wyeliminowanie praktyk nielegalnego składowania odpadów; zrekultywowanie zamykanych lokalnych składowisk; prowadzenie stałego nadzoru, monitoringu zrekultywowanych składowisk oraz bieżących remontów wierzchowiny, skarp, urządzeń odgazowujących i odwadniających; opracowanie i realizacja planu działań naprawiających stan środowiska gruntowo- wodnego w przypadkach, gdy wyniki monitoringu wskazują na istotne zanieczyszczenie wód podziemnych wokół obiektów gospodarki odpadami; zwiększenie udziału przetwarzania odpadów komunalnych metodami termicznymi lub innymi nowoczesnymi metodami spełniającymi kryterium najlepszej dostępnej technologii. Zgodnie z przyjętym Uchwałą Nr XXIV/129/2012 Rady Gminy Ostaszewo z dnia 19 grudnia 2012 r Regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy Ostaszewo można uznać, iż gmina Ostaszewo dąży do realizacji ww. celów polityki krajowej i wojewódzkiej w zakresie gospodarki odpadami.
3.13.4. Gospodarka energetyczna W zapotrzebowaniu na ciepło, zarówno w stanie istniejącym jak i w perspektywie zdecydowanie dominuje budownictwo mieszkaniowe, stanowiąc odpowiednio: ok. 86 % i 82 % ogólnego zapotrzebowania na ciepło gminy. W perspektywie zapotrzebowanie gminy na ciepło maleje w stosunku do stanu istniejącego o ok. 7 % . Pomimo przyjętego przyrostu
6 Cele w odniesieniu do pozostałych rodzajów odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych zostały szczegółowo omówione w Planie gospodarki odpadami dla Województwa Pomorskiego 2018.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 77
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA powierzchni w budownictwie mieszkaniowym o ok. 4 % nastąpi spadek zapotrzebowania o ok. 2 % .Jest to wynik przewidywanych działań termomodernizacyjnych i niskich strat ciepła w nowych realizacjach. W okresie perspektywicznym przyrost zapotrzebowania na energię elektryczną określony wg prognoz Urzędu Regulacji Energetyki będzie dotyczył: Odbiorców indywidualnych - wywołany rozwojem budownictwa mieszkaniowego, który będzie się odbywał poprzez budowę domów jednorodzinnych, stałym przyrostem liczby urządzeń elektrycznych wykorzystywanych w gospodarstwach domowych (sprzęt AGD, RTV, komputery itp.) oraz przewidywanym wzrostem wykorzystania energii elektrycznej do ogrzewania. Podmiotów gospodarczych, w tym: o usług, rzemiosła i obiektów użyteczności publicznej, które powstaną w dostosowaniu do rozwoju budownictwa, o pozostałych form działalności gospodarczej – wywołany rozwojem istniejących i powstaniem nowych podmiotów; określenie potrzeb perspektywicznych jest niezwykle trudne, ponieważ nie znane są rodzaje działalności gospodarczej, które mogą się pojawić na terenie gminy Gospodarki komunalnej - przewiduje się znaczny wzrost zapotrzebowania; powstaną nowe ulice, oczyszczalnie i przepompownie ścieków, wzrośnie zapotrzebowanie energii związane z rozbudową wodociągów itp. Związany z tym przyrost zapotrzebowania na energię będzie częściowo zrekompensowany zmniejszeniem w wyniku modernizacji i wprowadzenia energooszczędnych urządzeń.
3.14. Zadania służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych
3.14.1. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym - zadania rządowe
1) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 Lista projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 lp Rodzaj zadania lokalizacja
Oś priorytetowa III Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska
Kompleksowe zabezpieczenie przeciwpowodziowe Żuław: a) poprawa bezpieczeństwa powodziowego poprzez zabezpieczenie sprawnego funkcjonowania koryt rzek i budowli hydrotechnicznych, w tym na rzece Wiśle (umożliwiających pracę lodołamaczy oraz odprowadzenie wezbraniowych wód do Zatoki Gdańskiej). Ważnym 1 celem projektu będzie realizacja systemu monitorowania ryzyka Żuławy Wiślane powodziowego, stworzone zostanie narzędzie do zarządzania ryzykiem powodziowym na obszarze Żuław. b) Efektem projektu będzie podwyższenie bezpieczeństwa wałów przeciwpowodziowych kluczowych rzek, w tym rzeki Wisły oraz zabezpieczenie sprawnego funkcjonowania systemu odwodnieniowego zabudowy polderowej poprzez modernizację stacji pomp.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 78
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY OSTASZEWO CZĘŚĆ I – UWARUNKOWANIA - SYNTEZA
c) Efektem projektu będzie podwyższenie bezpieczeństwa wałów oraz sprawnego funkcjonowania systemu odwodnieniowego Kanału Raduni, jednego z najważniejszych obiektów/urządzeń ochrony przeciwpowodziowej gmin: Gdańsk i Pruszcz Gdański. Zakupy sprzętu do szybkiej oceny ryzyka w przypadku wystąpienia poważnej awarii, organizacja systemu monitoringu dynamicznego 2 przeciwdziałania poważnym awariom, w tym organizacja systemu i sieci teleinformatycznych 3 Doskonalenie stanowisk do analizowania i prognozowania zagrożeń
4 Wsparcie techniczne ratownictwa ekologicznego i chemicznego Cały kraj Wdrożenie nowoczesnych technik monitorowania powietrza, wód i hałasu poprzez zakupy aparatury kontrolno pomiarowej i analitycznej dla sieci laboratoriów Inspekcji Ochrony Środowiska. Doskonalenie systemu 5 zapewnienia jakości poprzez organizację laboratoriów wzorcujących i referencyjnych dla potrzeb wzmocnienia systemu zarządzania jakością środowiska i ocen efektów ekologicznych programu. ETAP I Priorytet V Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych Opracowanie planów ochronnych dla obszarów Natura 2000 na 6 Cały kraj obszarze Polski Oś priorytetowa VI Drogowa i lotnicza sieć TEN-T 7 Budowa drogi ekspresowej S7, odcinek Gdańsk (A1) – Elbląg (S22) gm. Ostaszewo Oś priorytetowa VII Transport przyjazny środowisku 8 Budowa sieci telekomunikacji GSM-R zgodnie z NPW ERTMS Infrastruktura dostępu drogowego i kolejowego do wschodniej części Cały kraj 9 Portu Gdynia Oś priorytetowa VIII Bezpieczeństwo transportu i krajowe sieci transportowe
Rozwój systemu automatycznego nadzoru nad ruchem drogowym 10 (budowa centralnego systemu do automatycznego nadzoru nad ruchem Cały kraj drogowym) 2) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013 W ramach Osi priorytetowej V - Polska gospodarka na rynku międzynarodowym - zaplanowano inwestycję Pętla Żuławska - rozwój turystyki wodnej na terenie Żuław Wiślanych. 3) W ramach Programu budowy dróg krajowych na lata 2008-2012 na terenie gminy Ostaszewo przewidziano inwestycję polegającą na Budowie drogi S-7 Gdańsk (A-1) - Elbląg (S-22).
3.14.2. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym - zadania samorządowe
1) Wieloletni Program Inwestycyjny Województwa Pomorskiego na lata 2008-2013: Pętla Żuławska - Międzynarodowa Droga Wodna E-70 - inwestycja rezerwowa 2) Program rozwoju dróg wodnych Delty Wisły i Zalewu Wiślanego - Pętla Żuławska Międzynarodowa Droga Wodna E-70: Utworzenie punktów widokowych na koronie wału w Palczewie, Nowej Cerkwi i Groblicy.
PRZEDSIĘBIORSTWO PROJEKTOWO – REALIZACYJNE „DOM” SP. Z O. O. W STAROGARDZIE GDAŃSKIM 79