.

Valdemara balado

Valdemara balado 1 2015-07-14 G77

.

Enhavo

Valdemara balado 1 Enkonduko 3 & Valdemara balado: 6 (&Rekantaĵo: 6 (#Melodio: 6 (&Strofoj: 7 ,& Unua parto. Devenoj (30): 7 ,& Dua parto. Ruslandon (49): 9 ,& Tria parto. Revojaĝe (45): 13 ,& Kvara parto. Hungarlandon (40): 16 ,& Kvina parto. Ruĝakruce (50): 19 ,& Sesa parto. Militfine (36): 23 <&Notoj: 27

Valdemaran baladon laŭ feroa modelo verkas kaj komponis Martin Strid, [email protected], tel. +46 - 703 152 615.

La fotoj de titolpaĝa estas de jaroj 1906 kaj dorsoflanka de iam antaŭ 1944.

Valdemara balado 2 2015-07-14 G77

.

Enkonduko

Ĉu tradicio el pratempo, Se oni komparas la kiu travivis en angulo melodion kun la danco, periferia de Eŭropo, kiu havas ses paŝojn en povos fariĝi parto kaj eĉ ĉiu turno, oni vidas ke ili grava riĉaĵo de nova kaj ne divideblas ebene. Certa tutmonda kulturo? loko en la strofo – certa vorto en la rekantaĵo – neniam paŝiĝos per la En Feroaj Insuloj oni sama piedo en du strofoj dancas baladojn multajn, sinsekvaj kaj nur ĉiun longajn, kelkajn tre sesan strofon je la sama malnovajn pri herooj en paŝo en la danco. pratempo. Per tio la feroa lingvo vigle vivas. Ĉar – en multaj baladoj – la nombro da taktobatoj Dum la daŭro de la por strofo estas 29. Tio balado, homoj povas eniri estas primo. la dancon kaj eliri el ĝi. Oni dancas ĉirkaŭ tri strofojn por minuto. La Por komencanto tio povas kanto povas efiki preskaŭ igi la dancon pli malfacila medite, kvazaŭ oni falas por lerni, sed en la longa en trancon. daŭro ĝi faras la dancon pli interesa por la dancantoj.

Valdemara balado 3 2015-07-14 G77

.

Cetere, la dancopaŝoj En jaro 2014 kvin tutaj estas simplaj. Ili malnovaj feroaj baladoj taktsilabeblas tiel: tradukiĝis en esperanton. #: Ili en Norda Kantaro (http://nk.tone.se/) havas (Kv: li Li li Li De de)× numerojn kie la rimarko 4401."Sjúrðarkvæði. indikas taktsilabojn por Regin smiður = Sigurda danco, la ilumo [Kv] balado. Regin forĝisto", signifas baladdancan 4405."Vilmundskvæði = prenon en ĉena ringo – Vilmunda balado", vidu sube – kaj la 4408."Brestis kvæði = taktsilabo [li] estas unu Bresta balado", paŝo maldekstren, [de] 4409."Sigmunds kvæði unu paŝo dekstren, supra eldra = Sigmunda balado tonciklo [de, li] signifas malnova" kaj maldekstran piedon, meza 4414."Ormurin Langi = tonciklo [De, Li] signifas Drako Longa". dekstran piedon kaj la kruco × signifas ke la tuta En la traduklaboro parentezo ( ) ripetiĝas. naskiĝis la penso krei novajn baladojn, heroajn [Kv] = Per via maldekstra rakontojn el la historio de mano tenu la dekstran la esperantomovado. polekson de la maldekstra Valdemara balado estas la najbaro, kun via brako sub unua tia. Legu pli je ties brako. Per via dekstra http://nk.tone.se/Ballads2 mano tenu de supre la 015eo.pdf duan ĝis kvinan fingrojn de la dekstra najbaro. Paŝu stabile kun elasta ritmo en gamboj kaj brakoj.

Valdemara balado 4 2015-07-14 G77

.

Balado povas plenumi Valdemara balado plurajn funkciojn unuafoje prezentiĝis en samtempe: kongreso de Sveda ♥ Ĝi povas kontribui al la Esperanto-Federacio en agrabla etoso de sociala Upsalo en majo 2015, kunesto dum kaj lokaj kaj poste en junio en festivalo internaciaj kunvenoj, Elfriden, Dalekarlujo kongresoj kaj junularaj (http://tone.se), tendaroj en esperanto. balada konferenco julie en ♥ Ĝi povas esti bona Toreshaveno, Ferooj ekzerco de la lingvo por (http://ballads2015.fo) kaj komencantoj aŭ tiuj, kiuj en malofte havas okazon paroli la lingvon en sia Universala Kongreso de proksima ĉirkaŭaĵo. Esperanto en Lillo, ♥ Trie, verece verkita Francujo (http://www.lve- nova balado povas esti esperanto.org/lille2015). bona historia instruo al parolantoj, kiuj ofte havas Vizio: maltaŭgajn sciojn pri la Ĉiu dua aŭ tria espo historio de esperanto. parkerigas baladon, longan aŭ mallongan, kaj Kiu ajn parkerigas parton kapablas konduki ĝin de balado, tiu povos mem ĉendance. Tiuj baladaj konduki ĉendancon en ĉendancoj fariĝos tipa kunveno. specialaĵo de espaj kunvenoj ĝenerale, kio allogas ĉiam pli da homoj al la movado kaj fortigas ĝian senton de kunesto kaj kunfarado.

Valdemara balado 5 2015-07-14 G77

.

& Valdemara balado:

(#Rekte: (#3: /lala sofa (&Rekantaĵo: fami mifa; sola laso fami; ; Kantu forte ; frape paŝu lala sofa remi fala; sofa fami mire; dancon kaj ridetu ; belas nova tag' ; kantu forte.) mifa so so; la3la lala lala lala so so; dodo dore mi; mifa so so)+ (#Melodio: (#4: fafa mire redo dore; mifa fami redo; fafa mire (#Onde: (#1: /lala sofa Tido refa; mire redo doTi; fami mifa; sola laso fami; dore mi mi; fa3fa fafa fafa lala sofa remi fala; sofa fafa mi mi; dodo dore mi; fami mire; dore mi mi))) mifa so so; laso fami remi faso mi mi; dodo dore mi; mifa so so)+ (#2: fafa mire redo dore; mifa fami redo; fafa mire Tido refa; mire redo doTi; dore mi mi; fami redo Tido remi La La; lala sofa mi; dore mi mi)) ?

Valdemara balado 6 2015-07-14 G77

.

Estrajn domojn kaj (&Strofoj: preĝejojn ; li konstruis lerta...... ,& Unua parto. Devenoj '7 Por norvega parlamento (30): ; Emil<> desegnis domon. '1 /Venu jam kunigi nin ; ; Plu famigis teatrejo ; en ĉendancon feroan<> ; Dramen lian nomon." ..... ĉar ni historion konu ; kaj '8 "Svaton jesu, edziniĝu ; fieru heroan. (×: al sinjoro Langleo ; ne pro &Rekantaĵo) riĉo kaj prestiĝo ; sed '2 Nun aŭskultu jen familia kreo." ..... baladon ; belan mi '9 Spetebihale<> post la rakontos ; pri sinjoro nupto ; hejmon faris ili ; kuraĝa kiu ; duran devon vivis honeste sen korupto frontos...... ; kvar ŝi naskis filojn...... '3 En Francujo '10 Frato Filip<> hugenotojn<> ; reĝo inĝeniero ; kun Nobel' persekutis. ; Fuĝis laboris ; poste pri Langleoj de l' despoto ; konstruteĥniko ; kaj ekzilon salutis...... Stokholme profesoris...... '4 En Svedujo poste loĝis ; '11 Frato Abrahamo<> bona arĥitekto ; ĉar lia ĥemion ; diligente studis. ; prapatro fuĝis ; tien Profesoro heliuman ; vivprotekten...... pezon li konkludis...... '5 Verkis fabelojn por '12 Frato Aleksandro<> infanoj ; kaj instruajn artisto ; rajdi ĉevalon ŝatis librojn ; Matilda ; pentris mondon de Soederen'<> fraŭlino ; ekzisto ; povas mi voĉis amajn vibrojn...... konstati...... '6 "En Sudermanlando<> vivas ; arĥitekto sperta. ;

Valdemara balado 7 2015-07-14 G77

.

'13 Valdemar'<> plej juna homaranaj influas ; dum filo ; de Emil kaj Matilda ; la lingva studado...... kreskis intelekte brila ; en '20 Ni nun esperanton homamo milda...... kune ; ku2n ĝojo lernas. ; '14 En Polujo judo juna ; Volas generacio juna ; kreis novan lingvon. ; vivi mondon modernan." Varsovie li eldonis<> ; ..... per doto tiun atingon...... '21 Venis vortoj de la '15 Libron cenzuristo majstro ; ankaŭ al Upsalo. rigardis; en tempo de ; Otto <> ordiniĝis pastro siringoj ; en la rusa, pola, ; en la katedralo...... germana ; franca kaj angla '22 "Valdemaro, ho lingvoj...... studanto ; de l' '16 Unuan libron li al universitato<> ; lingvon homoj ; diverslanden rigardu Esperanton ; certe sendis ; kaj reagojn de vi ĝin ekŝatos." ..... ranguloj ; kun espero '23 Valdemar' kaj Otto atendis...... Zejdlico ; studis la novan '17 Dekkvinjara lingvon. ; Ĉiu poste en sia Antonina<> ; Esperanton ofico ; bone sin distingos. lernis ; ĉar ne volis ..... venkon finan ; atendi ĝis '24 Ili societon faris ; por eterne...... lingvo Esperanto.<> ; '18 Skribis ŝi leteron kaj ; elektiĝis Valdemaro ĝia al Zamenhofo sendis. ; prezidanto. Lin kortuŝis vortoj ŝiaj. ; '25 Ludoviko pensas pri ; Bone respondendis...... homara paca pado: ; "Ĉu '19 "En Simferopolo la lingvo Esperanto ; instruas ; mi ĝin al fariĝos monda movado? kamaradoj. ; Pensoj

Valdemara balado 8 2015-07-14 G77

.

'26 Mondolingvo '32 "Esperantistoj al Jalto Volapuko<> ; perdas da venu!" ; anoncis Ilja prestiĝo. ; Nurenberga Ostrovski.<> ; Pra- klubo decidis ; Pasportan Servon jenan ; esperantistiĝi.<> ..... devas mi agnoski...... '27 Volapukon trafis jam ; '33 "En La Esperantisto<> forlaso kaj disfalo. ; amikojn ; lingvajn iu Klubon esperantan fondis invitis" ; diris Valdemar' ; junuloj en Upsalo...... al Eriko<> ; "iru ni viziti...... '28 Dua klubo kaj unua ; por nur Esperanto, ; estu '34 Kun kamaradoj mi lumo por movado ; monde jam fondis ; malgiganta." ..... esperantoklubon. ; Tempas pri uzeblo '29 "Kara mia edzo, vi ; ne respondi ; kaj forigi estu maltrankvila. ; Vian dubon...... lingvon lernas jam ; anaro tuj multmila." ..... '35 Planu ni vojaĝon kune ; trans la maro balta ; ek '30 De Valdemara balado de Sankta Peterburgo ; ĝis nun ; jen parton la unuan ; la urbo Jalta." ..... finas ni sed dancos kune ; (baldaŭ)?(poste)?(tuj) '36 "Rusoj al Svedujo ?(nun) la parton duan...... estas ; hereda malamiko" ; diris Eriko, "Ĉu atesti ; ,& Dua parto. Ruslandon tion en praktiko?" ..... (49): '37 "Malamikojn ĉu vi diru ; (tamen estas '31 Jen Valdemaran homaro)?(sed jen parton duan ; kantos mi al amikaro). ; Tra Rusujo vi tu2j. ; Valdemaro ambaŭ iru ; ni al Nigra renkontis fruajn ; espojn Maro." ..... en Rusu2j'......

Valdemara balado 9 2015-07-14 G77

.

'38 Iris ek sur longa kiun dividis jen Tolstojo ; vojaĝo ; du studantoj kaj kontente mesaĝas. .... svedaj ; pro krimea espa '45 "En Rusujo kun mesaĝo ; amikecon kreda. amikoj ; ni spertas unuan ..... fojon ; internacian '39 Tra Finnlando li lingvaplikon ; poste biciklis ; Sanktan daŭrigos vojon...... Peterburgon. ; Esperanta '46 Al Krimeo suna hastos parolo tiklis ; kun espo<> ; ni trans montan alton ; ĉe en tiu urbo...... Ilja Ostrovski gastos ; '40 Esperanton Ecel ne maran urbon Jalton." ..... sciis ; eke ne parolis. ; '47 Antoninan Ilja vokis ; Dum veturo lernis li ; ĉar "Venu al gastoj montri ; la komuniki volis. plej belajn krimeajn '41 Ili veturis per fervojo ; lokojn ; kaj al ili Moskvon en rapido ; gasti rakonti."<> ..... faman Lev Tolstojon<> ; '48 En Krimeo kun loka espa gvido.<> kunestadon; ĝuas tri ..... semajnojn. ; Ĝis daŭrigas '42 Militon kaj pacon<> ili padon ; lingvofluon diskutis ; kaj cenzuron gajnos...... baran. ; "La Regno de '49 De Sevastopolo ŝipiras Dio<> estas ene ; de vi, <> ; ili konatan adreson ; miaj karaj...... de esperanta pioniro ; '43 Donu preter egoismo ; Borovko<> en Odjeso...... spacon al la amo ; kiel '50 Estis Nikolao la sama ; fortojn adicias; kiu el Varsovio ; ricevis la paralelogramo."<> ..... respondon faman ; pri '44 Valdemar' dankemas Esperanthistorio.<> ..... ĝoja ; pro la granda saĝo ;

Valdemara balado 10 2015-07-14 G77

.

'51 Li kaj Antonina jam '58 "Ĉesis jam La gvidis ; internacian Esperantisto ; ĉar mono voĉdonon<> ; kiun Odjesa mankas. ; Da abonantoj klubo decidis ; pri longa listo ; novan reformpropono...... eldonon dankus...... '52 Dankis pro tio '59 Ĝi de Tolstoj Zamenhof' ; ke ili grave publikigis ; verkon agis ; lin, estontan Prudento kaj kredo<> ; teozofon ; kaj ŝin, kiu ĉion kio cenzuron rusan pagis...... instigis ; ordoni ke ĝi cedu...... '53 Ĉiĉeronis Antonina ; kaj sen ajna dubo ; bone '60 La cenzuro esperanton reprezentis sian ; ; eldoni malpermesis<> ; Esperantoklubon...... sed revuon en bona kvanto ; svedoj povus '54 "Valdemar', mi vidas presi...... ke ; vi ja ne estas danda. ; Eltriviĝis viaj ŝuoj ; pro '61 Gazeton Lingvo paŝado planda." ..... Internacia ; parte mi financos. ; Preso estu '55 "Kun vi kara tasko via ; jen nia alianco. Antonina; urbon ni ..... promenis. ; Multon interesan vidis ; ne '62 Per leteroj mi redaktos piedojn trenis." ..... ; esperantogazeton. ; Eldonadon vi pritraktu ; '56 Nikolaon Bo2rovkon ; ĝis dissendo pretos." ..... – nupton ĝoje tostu – ; Antonina Ĉaikovska ; '63 "Gazeton Lingvo edziniĝis poste...... Internacia ; presos mi kaj eldonos" ; diris '57 En Odjeso Valdemaro Valdemar', "kaj mi ; ; kun Vladimir Gerneto<> amikojn helpajn konas. ; akordiĝis pri refaro ; de ..... monata gazeto......

Valdemara balado 11 2015-07-14 G77

.

'64 Tiel glate ni evitos ; iru tuje!" ; Erik lin caran la cenzuron ; kaj admonis...... forumon faros meritan ; '71 "Budapeŝto min ravas por la nova kulturo." ..... plu!" ; Valdemaro vokis. ; '65 Ŝipon ili al Istanbulo ; "Via monujo havas serĉis el Odjeso ; sed truon!" ; lin Eriko mokis. ŝipestrojn ebriulojn<> ; ..... volis tuj forgesi...... '72 El Upsalo venas '66 Erik al maristo parolas gazeto ; Lingvo ; "Serĉas ni ŝipon ; iri Internacia. ; En la tuta Konstantinopolon. ; Ĉu mondo aperas ; neniu alia. per via skipo?" ...... '67 "Nia ŝipestro kuŝas '73 Sur sin tiun taskon plankon ; eĉ ne povas prenis ; Valdemar' Langle' stari. ; Brando ne estas lia ; doktoro Krikorc, Pol manko" ; maristo Nilen' ; kaj Alberj por fideklaris...... ekspedo.<> ..... '68 Venis per rusa '74 Kvar klubanoj fondis vaporŝipo <> ; ĝin ; kaj poste ili Konstantinopolon. ; Ĉe produktis ; dum kvar jaroj Bosporo brilis urbaj ; turoj magazinon ; kiu lingve sur markolon...... fruktis...... '69 Aĥmed Paŝa<> ilin '75 Gazeton redaktas gastigis ; ridis Vladimiro ; de distanco rondaventra. ; Grand- granda. ; Poŝti ĝin sinjoro de l' kortego ; klubanoj iras ; por homoj montris kion li pentras. diverslandaj...... '76 Nikolao trovis lokon ; '70 "Restu pli longe en en Sankta Peterburgo. ; Hungarujo!" ; Valdemaro Translokiĝis paro proponis ; "Ne, ni hejmen Borovko ; de lando de la sturgo......

Valdemara balado 12 2015-07-14 G77

.

'77 Al ili la revuon ; poŝto '84 "Aleksandro, frato mia pakaĵe liveris. ; La ; vi ĉi tie restis. ; Ĉu Rusujan distribuon ; ili Nobela ekspozicio<> ; tre letere peris...... sukcesa estis?" ..... '78 Valdemaro pionira ; '85 "Jes, mi la ornamojn estas esperantisto ; kaj per faris ; pagon ricevis tu2j. ; spertoj li fariĝos ; bona Antonina la monon ŝparis ĵurnalisto...... ; ni iru al Italu2j'."<> ..... '79 Valdemaran baladon '86 Post Rusujo ni jam ; finas parton duan Budapeŝten ; venis ; kaj ni ĝian parton trian ; Valdemaro ; vidi grandan baldaŭ dancos bruan...... ekspozicion ; de hungara miljaro.<> ..... ,& Tria parto. Revojaĝe '87 Li en Lingvo (45): Internacia ; skribas '80 Nun de Valdemara artikolojn ; espe pri balado ; kantos mi parton vojaĝoj siaj ; kaj amikaj trian ; pri lia vojaĝado ; en paroloj...... mondo nia...... '88 Al Rusujo trian fojon ; '81 Al Rusujo duan?rean Valdemar' sopiras. ; fojon ; Valdemar' sopiras. Sanktan Peterburgan ; Sanktan Peterburgan vojon ; li somere iras.<> vojon ; li somere iras.<> '89 Por li stampis la sveda '82 Bonvenigis konsulo ; rekomendan geborovkoj. ; En ŝia utero leteron. ; "Al ĉi tiu bona ; jam embriis Valdemara ; junulo ; fidu en aferoj." .... venonta amespero.<> ..... '90 Li veturis per fervojo ; '83 Ĝojis Antonina kara ; inter kamparanoj ; viziti kaj en ŝia sino ; kreskis grafon Lev Tolstojon ; en jam por Valdemar' ; Jasnaja Poljana.<> ..... estonta dua edzino......

Valdemara balado 13 2015-07-14 G77

.

'91 Devis ŝanĝi vagonaron taŭgajn kondiĉojn ; ĉe ; li en urbo Tula ; ĉe Filonovskajanoj.<> ..... preĝejo renkontis paron ; '98 Kun kozakoj vivi li povran ĉifonulan...... volis ; en maleleganto. ; '92 Lev lin bonvenigis Kun Sergej' kaj Dmitri kore ; en sia vilaĝo ; kaj parolis ; nur en esperanto. dividis kaj palacon ; kaj ..... profundan saĝon...... '99 Pluge, rikolte, draŝe '93 Demandis li de Lev laboris ; li ĉe kozakoj<> moralon<> ; post pene. ; Supon kaj nigran malvenko ŝaka: ; "Kiel panon voris ; vekiĝis ĝuste agi sen falo ; en frumatene...... malĥristan vakon? ..... '100 Rusan stepon sur '94 Mizerulan paron ĉevalo ; Valdemar' renkontis ; ĉe preĝejo vojaĝos ; post restado dorman ; riĉa mi junulo radikala ; en kozaka hontis ; pri almozo vilaĝo...... norma." ..... '101 Sur ĉevalo Zakaulok '95 Lev respondis kun ; rajdis li horizonten. ; okuloj ; fajrobrile viglaj ; Rusan kamparanan "Ni ne kapablas vivi gastamon ; ĉie li sanktule ; tio vivon renkontis...... siglas." ..... '102 Sur Zakaulok rajdis '96 Sergej al nordo ; li dum sunis kaj Aleksandroviĉ'<> ; tatara blovis ; kaj ĉe ĉiu ĥana pranepo ; helpon al kampula pordo ; koran Valdemar' dediĉis ; sur gastamon trovis...... kozaka stepo...... '103 Kampulojn, amikojn '97 Juĝisto Dmitri kaj princinojn ; gastis li Ivaniĉ'<> ; kaj vilaĝa sur vojo. ; Post riveroj kaj atamano<> ; trovis por li ravinoj ; revenis al Tolstojo......

Valdemara balado 14 2015-07-14 G77

.

'104 "En mia dudekkvina juna Lars kaj aĝa jaro" ; diris Valdemaro ; Emilo<> ; bone adoleskis. "rajdis mi kozakan ..... ĉevalon ; ĝis Balta Maro. '111 En la granda imperio ..... ; de la rusa caro ; '105 Mi dum iro spertis fermentiĝas revolucio ; en pravon ; ke stampita letero la laboristaro...... ; al ŝtatano pruvas gravon '112 Valdemaro ĝin atestis ; de bezona afero." ..... ; en aparta libro<> ; kiel '106 Jarcentfinon popolon trupoj molestis ; esperanta ; unua edziĝo murde per kalibroj...... vestas. ; Signe '113 "Se maltaŭga Blumberj<> el Finnlando registaro ; civitanojn ; kaj Valdemaro festas. murdas ; al iliaj pledaj ..... deklaroj ; oni restu surda." '107 "Mielmonate ni ..... vojaĝu ; foran '114 Fondon de sveda Samarkandon. ; Rusa esperanto;federacio<> registaro omaĝon ; donos gvidis ; Valdemaro kaj tra la lando...... sen vanto ; poste ĝin '108 Pro letero de reĝo prezidis...... Oskaro<> ; nia grupo '115 Verkis Valdemaro pri disponos ; tra imperio de ; milito en Balkano.<> ; rusa caro ; mem Por la monda katastrofo ; fervojvagonon...... estis ĝi la ĉano...... '109 Vi nin sekvu en '116 En la mondmilito vojaĝo ; frato Aleksandro. logis ; Finnlandon liberiĝi. ; Bildojn pentru de vilaĝoj ; Ilin Valdemar' apogis ; ; kaj riveraj meandroj." kampanjis li prestiĝe...... '110 Signe al li naskis filojn ; bele sane kreskis ;

Valdemara balado 15 2015-07-14 G77

.

'117 Dum la rusa '124 Mi la trian parton revolucio ; al finnoj libero nun ; rakontis Valdemaran venis. ; Valdemaro helpis ; kaj ni poste dancos kune tion ; kaj ricevis ; ankaŭ la parton kvaran. ordenon.<> ...... '118 Trian jaron de la ,& Kvara parto. paco ; mortis lia Signe. ; Hungarlandon (40): Vivo estas nur donaco. ; Enteriĝis digne...... '125 Nun mi kantos '119 Valdemaro al Rusujo kvaran parton ; pri ; ĵurnaliste iras.<> ; Valdemar' kaj Nina. ; Antoninan li renkontas ; ŝi Mondo tre malbone fartos problemojn diras...... ; pro malamo kulmina...... '120 "Kara mia Nikolao ; '126 Lernis Esperanton patro ilia mortis ; kiu al ni frue; Valdemar' kaj regis. vivsekuron ; kaj monon ; Li dek unu lingvojn flue hejmen portis...... ; kaj parolis kaj legis...... '121 Ĉu vi povas al '127 Germanujon Svedujo ; mian filinon humiligis ; la venkintoj preni ; ke mi povu la militaj ; kio aliajn ; sola en vivo teni?" kontraŭreagon instigis ; civilizon spitan...... '122 "Nina venu al Stokholmo ; plu muzikon '128 Eĉ pli Hungarujon studi. ; Ĉe mi", diris rabis ; paco Trianona.<> ; Valdemaro ; "povos Restis por miljara nabo ; pianon ludi." ..... lando nur triona...... '123 Enamiĝis Valdemaro '129 En sia kvindeknaŭa ; kaj la juna Nina. ; Ŝi jaro ; rajdis Valdemaro ; fariĝis post du jaroj ; lia puston longe sur ĉevalo ; novedzino.<> ..... tra lando de hungaroj.<> .....

Valdemara balado 16 2015-07-14 G77

.

'130 Rajdis Valdemar' Jes, la onidiroj pravas ; ili ĉevalon ; tra hungara ne prosperos." ..... lando ; por ekkoni ĝin pli '137 Nazia partio sen bone ; ol de fervojrando. kompato ; homojn ..... malestimas. ; Judoj, '131 Ekinstruis li svedan slavoj, demokratoj ; regon lingvon ; en ilian timas...... universitato<> ; kaj '138 Pli da teritorio studantojn judajn ŝirmis postulas ; nazia retoriko. ; kontraŭ rasismaj batoj...... Libroj brulas, kapoj rulas ; '132 Li en Budapeŝto antaŭ la svastiko.<> ..... laboras ; en lingva '139 Polojn Germanujo fakultato ; kaj rimarkas ĉe atakas<> ; grakas ĥristanoj ; mankon de generaloj. ; Dua kompato...... mondmilito diskrakas ; '133 Post verkado, landojn al bataloj...... tradukado ; kaj kontakta '140 "Diplomatoj sovetaj kreo ; fariĝis li de l' foriru!" ; Hungarujo ambasado ; kultura postulas. ; Ilin Valdemar' ataŝeo.<> ..... eskortis ; sekure ĝis '134 Adolf Hitler<> sen Istanbulo...... skrupuloj ; homojn tre '141 Hungarujo sendas malamas. ; Kontraŭ judoj, trupojn ; lukti kontraŭ maldekstruloj ; rusoj ; por eviti germanan amasparoloj flamas: ..... okupon ; kiel aŭstroj '135 "Judoj kaj ciganoj ĵuse.<> ..... estas ; senvaloraj rasoj. ; '142 Stalingradon El ili neniu restu ; vivi ni germanoj tuŝas ; en batalo ne lasu...... decida.<> ; Ilin de tie '136 Al ni arjoj<> ankaŭ rusoj repuŝas ; okcidenten slava ; raso malsuperas. ; rapide......

Valdemara balado 17 2015-07-14 G77

.

'143 Martan tagon la si al Svedujo trovas ; nazioj ; faras landan ankaŭ nur privatan." ..... puĉon.<> ; Valdemaro '150 "Karlo Luc<> en vidas defion ; ambasado ; svisa simile "Komenciĝos buĉo." ..... faras. ; Registaron li '144 Valdemaro kaj Per persvadis ; kartoj arestojn Anger<> ; en ambasado baras...... sveda ; antaŭvidis regi '151 Kaŝas li homojn de sange ; nazia murdobsedo. arestoj ; en eksa fabriko ..... vitra ; ŝirmas ilin de '145 "Adolf Ajĥmann<> molestoj ; kaj mortigoj el Germanujo ; venis arbitraj...... forigon gvidi. ; Judojn li '152 Montras vojon Karlo kolektas tuje ; sendos al Luco ; kiel deportojn perfido...... eviti. ; Fridriĥ Born<> de '146 Judojn for nazioj Ruĝa Kruco ; age lin portas ; en tro malgranda imitas...... spaco. ; En vagonoj centoj '153 Kaj mi tiel same mortas ; pro premiĝo kaj faros ; kvankam kontraŭ laco...... juro. ; Homojn kaŝi ni '147 Malantaŭ ŝlositaj preparos ; inter amikaj klinkoj ; en kunpremo muroj." ..... merda ; plurajn tagojn eĉ '154 "Homoj estas homoj, sen trinko ; multaj ĉiuj ; havu rajton vivi" ; prudenton perdas...... diris Per, "Vi helpu al tiuj '148 Ĉu ni povas helpi ; provu ni intensive...... homojn ; resti en sekuro ; '155 Diris Per aserton kaŝi sin en ŝirmaj domoj ; prava ; "Helpu, jes, per for de sanga spuro?" ..... domoj ; rajton vivi ĉiuj '149 "Mi pasporton doni havas; homoj estas povas ; se iu rilaton ; por homoj." .....

Valdemara balado 18 2015-07-14 G77

.

'156 Sagokrucanoj<> '163 Per hungara amikaro homojn ĝenas ; akre kaj ; judojn save kaŝas ; ili kaj minace. ; Valdemar' kaj ĉion eblan faras. ; Morto Nina penas ; aŭdace kaj strate paŝas." ..... senlace...... '164 Nun de balado '157 Valdemar' maljuna Valdemara ; kaj pri brava bravas ; kontraŭ ili kuraĝi. Nina ; finas ni la parton ; "Ili ne igu mortigejen ; kvaran ; kaj tuj dancos homojn alvojaĝi." ..... kvinan...... '158 En sia sepdekdua jaro ; en ombro de milito ; ,& Kvina parto. taskon sur sin Valdemaro Ruĝakruce (50): ; prenas teruron spiti...... '165 Finis ni la parton '159 Valdemar' kaj Nina kvaran ; kaj nun ekas Langleo ; kaŝas multajn kvinan. ; Alparolis homojn ; ĉe amikoj Valdemaron ; lia edzino malobee ; en privataj Nina...... domoj...... '166 "Grafo Folke '160 Helpas homoj al la Bernadot'<> novas ; en paro ; en la savaj agoj. ; Ruĝakruca estraro. ; Ĉu ni Multaj homoj ordinaraj ; lin interesi povas ; veni ĉe laboras ja sen pago...... hungarojn?" ..... '161 Kelkajn kaŝas ĉe '167 "Kara Nina, bona monaĥojn ; kelkajn en ideo" ; Valdemar' lernejoj. ; Ilin flegas kaj respondis ; " li estos brila prizorgas ; kiom eblas korifeo ; Ruĝan Krucon pleje...... fondi." ..... '162 Savoreta transporta '168 Eksterlandan servo ; havas eĉ ŝarĝaŭton ministerion ; Valdemar' ; kaj kampare entretis ; ĝeneralan manĝaĵrezervon ; ne sekretarion ; Arnoti- priparolu laŭte...... Jungert<> petis......

Valdemara balado 19 2015-07-14 G77

.

'169 "Grafon akceptu adaptu ; nian organizon. Bernadoton. ; Helplaboro ..... gravas ; Ruĝa Kruco '176 Ĉi leterojn ni eldonu Sveda fondota ; urĝe ; kvazaŭ fotan pasporton. ; homojn savos." ..... Povas ĝi protekti homon ; '170 "Ne ricevus li kontraŭ bruta morto...... permeson ; tra Germanujo '177 Homon savos tia ĉi ; veni ; sed mi pensas ke letero de protekto. ; sukcesos ; vi la gvidon Sagokrucano ne kuraĝos ; preni." ..... tiun jam difekti...... '171 "Ruĝan Krucon '178 Montris vojon Karlo ankaŭ ĉu mi ; devas Luco ; kiel deportojn reprezenti ; por al homoj eviti. ; Fridriĥ Born de helpi dume ; en militaj Ruĝa Kruco ; age lin turmentoj? ..... imitis...... '172 Ruĝan Krucon certe '179 Konstantino mi do ; devos organizi ; Karadja<> rumano ; por al homoj kun rapido ; Anĥel Sanz-Briz<> doni vivprovizojn." ..... hispano ; Anĝel Rotta<> '173 Sur maljunajn de Vatikano ; laboras kun ŝultrojn prenas ; sama plano...... Valdemar' la gvidon. ; Tio '180 Jeson al kvarcent sagokrucanojn ĝenas. ; protektleteroj ; aŭtoritato Planas ili perfidon. donas ; kvankam eskapi '174 Sagokruco kaŝejojn de danĝeroj ; multaj pli serĉas ; por fuĝantojn bezonas...... trovi. ; Kaptatoj multajn '181 Oficeje stampu larmojn verŝas ; ĉar sin paperojn ; kiel kaŝi ne povis...... vivsavilojn. ; Ruĝakrucajn '175 "Homojn la nazioj protektleterojn ; havu kaptas ; estas granda multaj miloj...... krizo. ; Kara Nina, ni

Valdemara balado 20 2015-07-14 G77

.

'182 Al uniformulo ĝi ; hungarajn judajn estrojn; imponos per bela stampo. tiu raporto atingis...... ; Ĉu ĝi vere validas, tion ; '189 Juda kontraŭstara kaŝu inter krampoj...... ligo ; volis ne paroli ; pri '183 Oni dokumentojn timiga koleriga ; respektos ; de Ruĝa Kruco aŭŝvicprotokolo...... Sveda ; juran bazon ne '190 Filip fon Frojdiger<> suspektos ; kaj arestojn vokas ; "Legu jen cedos." ..... raporton! ; Adolf '184 Sagokrucanoj homvaloron mokas ; leterojn grumblas ; de puŝas nin en morton...... Ruĝa Kruco Sveda ; sed '191 En la koncentrejo ne scias ke juro stumblas ; nazioj ; judojn amase ilin validaj kredas...... gasas ; milojn mortigas '185 Karlo Luc, Anĝelo agonie ; neniun vivi Rotta ; Konstantino lasas." ..... Karadja ; kaj Valdemaro '192 "Montru!" judojn kvotas ; eviti regon Valdemaro diris ; "Jen do sovaĝan...... la fina flanko. ; Pri la '186 Helpis al Anĥel judaj sortoj ni miris. ; Nun Ĝorĝo Perlaska<> ; post ni scias, dankon...... la puĉo dua ; por ke '193 Ĉi raporton mi protekto ne fiasku ; en tradukos ; kaj al reĝo batalo brua...... sendos. ; Gustav<> estas '187 Koncentrejon mia amiko. ; Ni reagon Birkenaŭon ; du kaptitoj atendu." ..... fuĝis. ; Verkis ili la '194 Danielson<> raporton<> ; kiu baldaŭ ambasadestro ; ne muĝis...... raporton kredis. ; '188 Ĉasis ilin la nazioj ; "Elrigardu tra fenestro ; veron por estingi. ; Tamen maleblas tiel procedi......

Valdemara balado 21 2015-07-14 G77

.

'195 Sesdek mil homojn Hungarujo judajn ; ke jam ; en majo, ne povas amastransportoj ĉesu ; kaj esti. ; Demandu al mortigoj krudaj...... registaro tamen ; ĉu oni '202 "Bone ke vi al mi tion atestis." ..... venas ; kun ĉi reĝa '196 Valdemar' al oficiro ; mesaĝo: ; Ĝin mi serioze petas klarigi ombron. ; prenas ; kun registara "Generalstabano, ni miras engaĝo." ..... ; ĉu ne troas ĉi nombro?" '203 Malpermesis ..... registaro ; judojn '197 "Okdek mil homojn fortransporti ; baldaŭ post ili ; jam vagonare la Valdemara ; pledo ĉe forportis. ; Ĉiusemajne Mikloŝ Horti. dudek kvar mil ; pli '204 Pro la reĝa telegramo dividas ĉi sorton." ..... ; de Gustavo Kvina ; ili ne '198 Tamen Valdemar' sendas judojn al flamoj ; sukcesas ; sendi la leteron. en bruligo fina...... ; "Ho, Gustavo, mi '205 Skribas Valdemar' promesas ; ke ĝi diras leteron ; al Karlo veron...... princo.<> ; "Moŝto, '199 Hajnriĥ Himler<> helpon konsideru ; gvidas en regno ; judan kontraŭ ekstermo grinca. finan solvon. ; Ili laŭ la ..... granda desegno ; fariĝos '206 Por la Ruĝakrucaj fumo kaj polvo." ..... pagoj ; ni bezonas monon '200 Skribis al Horti ; kaj pro multaj helpaj Mikloŝ<> Gustavo ; agoj ; pliajn kvar Valdemar' transdonis ; kaj personojn." ..... parolis pri hasto grava ; al '207 "Pensas mi, akceptu ŝtatestro imponis...... vi ; nespertan ĉi Raulon. ; '201 "Horti, deportojn Per vi ambaŭ ja evitos ; malpermesu ; el multaj homoj brulon." .....

Valdemara balado 22 2015-07-14 G77

.

'208 Venis Raul '214 Kanto pri Valdemar' Valenberj'<> ; ĥaosan kaj Nina ; longe jam Budapeŝton ; kaj instruis progresas ; jam ni dancis lin Per Anger ; eluzi parton kvinan ; kaj baldaŭ konsulveŝton...... dancos sesan...... '209 Rajtas Raul fari veran ; ,& Sesa parto. Militfine ambasadpasporton. ; (36): Multajn li elskribas, '215 Faris Valdemar' kaj homoj ; do eskapas Nina ; savlaboron morton...... sukcesan. ; Jam ni dancis '210 Raul' ricevis multan parton kvinan. ; Venas monon ; de judoj en parto sesa...... Usono. ; Kredis rusoj do '216 En aŭtuno rusa ke estis ; li usona spiono. avanco ; Germanujon ..... minacos. ; Horti finas '211 Valdemaro de Ruĝa aliancon ; kaj proklamas Kruco; neniun monon pacon...... ricevis. ; Kunlaborantojn '217 Sagokruco puĉon preskaŭ ducent ; estri sen faras ; en la sama tago. <> ĝi li devis...... ; Nun neniu rajto staras ; '212 "Savas Raulo per kontraŭ teruragoj...... pasportoj ; nur ĉasatajn '218 Nina en Monaĥinejo judojn. ; Valdemaro savas ; de la Sankta Koro ; kun ĉiajn ; homojn sen estrino Hildegardo<> ; ekskludo." ..... nokte savlaboras...... '213 "Oni malpermesas '219 Malfermiĝas pordo judojn ; eliri el la ghetto ; subite ; "Vivu Salaŝio!"<> sed kadavrojn en ; krias deko da Danubon<> ; ĉiutage plenarmitoj ; kelkaj en ĵetas." ..... ebrio......

Valdemara balado 23 2015-07-14 G77

.

'220 "Ha! Por tiaj paperoj '227 Bruto lin rigardis malbenaj ; tuta jen zorge ; ĝis el iu angulo ; fabriko. ; Ni judaĉojn iu diris "Estas nur ; ĉiujn prenas. ; Vi vin malsana maljunulo." ..... identigu!" ..... '228 Estis lia ŝanco bona ; '221 Vipas kaj tablon ke razado mankas. ; Lin pistole martelas ; ili kaj brutulo ne rekonas ; pro la blasfemas ; monon kaj barbo blanka...... ornamaĵojn ŝtelas ; '229 El la kela ĉambro tiu monaĥinoj tremas...... ; bruto re eliras. ; "Ĉu '222 Postan tagon ili Langleon trovis vi?" ; revenas ...... ĝenas ... brutkamarado miras...... '230 "Ne, li ne estas tie" ; '223 Sagokrucanoj sen respondis la unua. ; "Ĉu vi uniformo ; murdas en certas? Mi ne kredas!" ; amoko. ; Oni ne du diris tuj la dua...... noktojn dormu ; en la '231 Enrigardis ankaŭ la sama loko...... dua ; zorge Valdemaron ; '224 Sagokruco sed ne povis identigi ; lin Valdemaron ; al morto tiu barbaro...... juĝas ; ĉar li vivpereon '232 Enrigardis bruto dua; baras ; por multaj kiuj por certecon havi. ; "Mi fuĝas...... ne povas lin rekoni ; vi do '225 Sagokruco jam lin tamen pravis." ..... ĉasas ; kun mortiga celo. ; '233 Tiel sub milita vintra Valdemar' malsana kuŝas ; ; budapeŝta korto ; en malvarma kelo.<> ..... Valdemar' saviĝis de ; la '226 Flanken la kurtenon sagokruca morto...... tiras ; bruto plenarmita. ; Valdemar' rigardas kun ; indiferento spita......

Valdemara balado 24 2015-07-14 G77

.

'234 Malkonate li aspektis perfortos? ; Meritas vi ; pro vizaĝo barba. ; Tial riproĉon!" ..... ne kaptiĝis li ; de Morto '241 Junaj soldatoj al ŝi murde varba...... respondas ; haltis preskaŭ '235 Budapeŝton plore ; "Estimata patrino, ĉirkaŭprenis ; soveta ni hontas ; nin pardonu sieĝo. ; Anoj sagokrucaj elkore!"<> ..... ĉagrenis ; urbe en la neĝo. '242 Raul' ne kredis ke ..... danĝeris ; por li soveta '236 Konkeris Budapeŝton flanko ; sed ĉe rusoj ; soveta armeo.<> ; malaperis ; kaj mortis en Pluvivantojn de juda Lubjanko.<> ..... ghetto ; savis de pereo. '243 En printempo paco ..... sonis ; ĉesis jam pafado. ; '237 Rodja Malinovskij<> Nova registaro ordonis ; malferma ; urbo ĝin forlasi ambasadon...... deklaris. ; Ĉion ajn '244 Paro Langle' soldatoj rajtas ; sen puno Svedujen venas ; sen eĉ fari...... unu groŝo. ; Sin vivteni ili '238 Nina diris penos ; kun malplena "Monaĥinojn ; la soldatoj poŝo...... perfortos. ; Ruĝakrucajn '245 Libron li verkis, Agoj vestojn ŝirme ; mi al ili kaj tagoj ; en portos." ..... Budapeŝto<>, kaj mendis '239 Baldaŭ soldatoj rusaj ; helpon per aŭtora pago ; venis ; tra la doma pordo ; kaj Hungarujen sendis. kaj komencis virinojn ..... ĝeni ; en minaca ordo...... '246 Ĥaoson en '240 Al soldatoj Nina kriis Budapeŝto<> ; libre Nina ; ruse per forta voĉo ; "Ĉu rakontis ; pri danĝeroj tre vi helpantojn sindonajn honeste ; kiel homoj volontis......

Valdemara balado 25 2015-07-14 G77

.

'247 Oficiala rekono mankis ; por Valdemar' kaj Nina ; sed honore oni dankis ; ĉi heroojn fine...... '248 Ricevis de Ruĝa Kruco medalon<> ; ordenon de Norda Stelo<> ; justuloj inter la popoloj<> ; deklaris Israelo...... '249 Se vi povas pli rakonti ; pri Langlea faro ; strofon verku por tondronta ; balado Valdemara...... '250 Jen baladon Valdemaran ; kantis mi kaj prave ; kaj la lingvon tuthomaran ; kaj multajn vivojn<> li savis...... '251 Nun mi finas la baladon ; veran Valdemaran. ; Lian nomon tenu ĉiam ; en memoro karan...... )

Valdemara balado 26 2015-07-14 G77

.

'13 Valdemar Georg Langlet (1872 decembre 17-an –1960 <&Notoj: oktobre 16-a), pionira '1 En Feroaj Insuloj travivis ĝis svedespo kaj ĵurnalisto. moderna tempo malnova '14 Ludwik Lejzer Zamenhof tradicio ĉendanci baladojn. (1859-1917) eldonis Unuan '3 Hugenotoj estis kalvinistoj, Libron en 1887. viktimoj de religiaj masakroj, '17 Antonina Ĉajkovska (1872- kiuj ekde jaro 1685 amase 1948), pionira rusespo. forlasis Francujon. Cento el ili alvenis al Svedujo. '21 Otto Zeidlitz (1860-1943), svedespa multlingvulo, '5 Mathilda Söderén (1832– pastriĝis en 1888. 1904), eldonisto kaj verkisto. '22 V. studis en Upsala '6 Svede "Södermanland" aŭ universitato dum jaroj 1891- "Sörmland", provinco sveona 1894. sudokcidentaŭ Stokholmo. '24 Upsala Klubo Esperantista '7 Emil Viktor Langlet (1824– fondiĝis en 1891. 1898), arĥitekto. '26 Planlingvon Volapük '9 Spetebyhall, bieno en publikigis inventis kaj sudermanlanda paroko Lerbo publikigis germana pastro apud Katrineholm'. Nupto estis Johann Martin Schleyer en en 1864. jaro 1879. ; Klubo germane '10 Filip Langlet (1866–1950), "Nürnberger laboris konstruiste ĉe Robert Weltsprachenverein" en 1888 Nobel dum 1890–1893 kaj forlasis Volapukon por sekretarie ĉe Alfred Nobel Esperanto. 1896-1897 kaj 1899–1937 '30 Laŭbezone anstataŭu la instruis en Teĥnika Altlernejo vorton "baldaŭ" vorto "poste", de Stokholmo. "tuj" aŭ "nun. '11 Abraham Langlet (1868– '32 Ilja Ostrovski (1855– 1936), doktoro pri ĥemio, 1910+?), kuracisto, anoncis en instruis en Chalmers Teĥnika monata gazeto La Altlernejo en Gotenburgo Esperantisto en 1895 1896–1933. Grafologo. bonvenigon en sia domo. '12 Alexander Langlet (1870– '33 "La Esperantisto", plej 1953), artisto kaj multjara unua espa gazeto, eldoniĝis prezidanto de Gotenburga en Nurenbergo, Germanujo, Artista Klubo. dum jaroj 1889-1895. ; Erik Etzel, kamarado de V. en Upsalo.

Valdemara balado 27 2015-07-14 G77

.

'39 Sinjoro W. Waher scipovis '65 Du vaporŝipojn ili paroli nur estone, ruse kaj malelektis pro la drinkemo de espe. Kun li V. unuafoje ties anglaj ŝipestroj. Ili iris per parolis espe sen alia lingvo ŝipo Jekaterina II. ebla. '69 Ahmed paŝao, membro de '41 Lev Tolstoj (1828-1910), Grand-sinjora Kortego de la grafo kaj verkisto ; Inter la sultano de Otomana Imperio. moskvaj rusespoj kiuj '73 "Lingvo Internacia" akompanis la svedojn eldoniĝis en Upsalo 1895– menciiĝis nomo Puĉkovski. 1899, poste alilande. Unue '42 Ruse "Vojna i mir", kvar faris ĝin V., d-ro Krikortz, Paul volumoj de Lev Tolstoj 1865– Nylén (1870-1958) kaj P. 1869 ; "Carstvo Boĵije vnutri Ahlberg. vas" 1894, malpermesita de la '81 La dua rusa vojaĝo de V. rusa cenzuro. estis en jaro 1896. '43 Ĉi tiun rezonon de Tolstoj '82 Nina Borovko-Langlet citas V. en "Till häst genom (1896–1988) naskiĝis en Ryssland" ("Sur ĉevalo tra aŭgusto baldaŭ post la dua Rusujo") 1898, sur paĝo 46. vizito de V. '47 Antonina rakontis krimeajn '84 Aleks laboris por petrolea popolfabelojn, kiujn V. poste ekspozicio de Nobel. publikigis en sveda gazeto. '85 Poste Aleks kaj V. kune '49 La vaporŝipo nomiĝis vojaĝis al Polujo, Hungarujo Miĥail. ; Nikolaj Afrikanoviĉ kaj Italujo. Borovko (1863–1913), instruisto, ĵurnalisto kaj pionira '86 En Budapeŝto oni festis en rusespo. jaro 1896 mil jarojn post la "landpreno" de Hungarujo. '50 Nikolao Borovko sendis al Z. leteron en 1895(?) '88 Estis en jaro 1897. demandante kio kondukis Z.on '90 Jasnaja Poljana ("Luma al esp. La respondon Vladimir Kampo"), vilaĝo 180 Gernet el la rusa tradukis en kilometrojn sudob Moskvo. esperanton kaj publikigis en '93 Tiun gravan por li Lingvo Internacia. interparolon priskribas V. en '51 Tiu voĉdono okazis en sia libro "Till häst genom 1894. Ryssland", paĝojn 79–84. '57 Vladimir Gernet (1870– '96 Sergej Aleksandroviĉ, 1929), pionira rusespo, rekta prapranepo de Ŝahin ĥemiisto kaj vinberinstitutestro. Ĥan Geraj kaj tronheredunto '59 En la dua numero de 1895. de Tatarujo Krimea.

Valdemara balado 28 2015-07-14 G77

.

'97 Dmitri Ivaniĉ, vilaĝa paca '123 V. kaj Nina geedziĝis en juĝisto en Filonovskaja en 1925. 1897. ; La atamano, tio estas '128 Laŭ Traktaĵo de Trianono kozaka estro, nomiĝis la 4-an de junio 1920 Pugaĉev ; Filonovskaja, vilaĝo Hungarujo perdis 72 en Don-kozaka regiono, 680 procentojn de sia teritorio kaj kilometrojn sudorientob 62 procentojn de sia Moskvo. loĝantaro. '99 En Filinovskaja V. loĝis '129 V. rajdis 1500 km-ojn tra kun familio Fokin(?). Hungarujo en 1931. Svede '106 Signe Paulina Blomberg "Till häst genom Ungern" (1876-1921), flegistino, filino 1934. de Karl Evert Blomberg kaj '131 Ek de 1932 V. instruis la Paulina Grosskopf, edziniĝis al svedan en Pálmány Péter V. en sia hejmurbo Åbo universitato en Budapeŝto. (suome Turku), Finnlando, tiama Rusujo, en 1899. '133 V. estis nepagata sveda kultura ataŝeo en Budapeŝto '108 Oscar Dua (1829–1907), 1938–1944. reĝo de Svedujo 1872–1907 kaj de Norvegujo 1872–1905. '134 Adolf Hitler (1889–1945), nazia partiestro 1921–1945 kaj '110 Emil Langlet (1900– diktatoro de Germanujo 1933– 1966), Lars Langlet (1903– 1945. 1981). '136 Arja, el sanskrita vorto '112 Svede "Om por "nobla", nazie signifas ana revolutionsrörelsen i Ryssland" al la propra (germana) "raso", ("Pri la revolucia movado en ĝenerale homo helkolora Rusujo") 1906, pri jaro 1905. haŭte, hare kaj okule. '114 Sveda Esperanto- '138 Svastiko, aŭ hoka kruco, Federacio fondiĝis en 1906. V. antikva sunsimbolo, uzita por estis ĝia prezidanto ĝis 1909. nazia partio. '115 Svede "Om kriget på '139 Germanujo invadis Balkan" ("Pri la milito en Polujon en 1939 septembre 1- Balkano") 1912. an. '117 Svede "Frihetskorset av '141 Germanujo okupis tredje klass", suome Aŭstrujon en 1938 marte 12- "Vapaudenristin ritarikunta", an. 1918. Finnlando sendependiĝis en 1917. '119 V. iris al Moskvo en 1923.

Valdemara balado 29 2015-07-14 G77

.

'142 Batalo de Stalingrad '187 Vrba-Wetzlerraporto, (antaŭe nomata Caricin, poste 1944 aprile, unu el la Volgograd) daŭris de 1942 "Auschwitz-protokoloj", verkita aŭguste ĝis 1943 februare. de eskapintoj de Birkenau, '143 Germanoj puĉis nome Walter Rosenberg alias Hungarujon 1944 marte 19-an. Rudolf Vrba (1924–2006) kaj Alfréd Wetzler (1918-1988). '144 Per Anger (1913–2002), sveda diplomato. '190 Pinchas Freudiger (??– 19??), ekleziestro kaj membro '145 Adolf Eichmann (1906– de Juda Konsilantaro en 1962), alta oficiro de nazia Budapeŝto. polico Schutzstaffel. '193 Gustaf Kvina (1858– '150 (1895–1975), 1950), reĝo de Svedujo 1907– svisa diplomato. 1950. '152 Friedrich Born (1903– '194 Ivan Danielson (1880– 1963), svisa diplomato, 1963), sveda diplomato. delegito de Internacia Komitato de Ruĝa Kruco de '199 Heinrich Himmler (1900– majo 1944 ĝis januaro 1945. 1945), estro de nazia polico Schutzstaffel dum 1929–1945. '156 Hungare "Nyilaskeresztes Párt – Hungarista Mozgalom", '200 Horthy Miklós (1868– hungara nazieska partio dum 1957), hungara ŝtatestro dum 1935–1945. 1920–1944. '166 Folke Bernadotte (1895– '205 Prins Carl (1861–1951), 1948), sveda princido kaj reĝido de Svedujo, estro de grafo. Lin murdis israelanoj en Sveda Ruĝa Kruco 1906- Jerusalemo dum lia pacmisio 1945. por Unuiĝintaj Nacioj. '208 (1912– '168 Arnóthyi-Jungert. 1947), sveda diplomato. '179 Constantin Karadja '213 ghetto , Danubon ...... (1889–1950) rumana '217 Sagokruca puĉo okazis diplomato ; Ángel Sanz-Briz 1944 oktobre 16-an. (1910-1980) hispana '219 Ferenc Szálasi (-1946), diplomato ; Angelo Rotta estro de Sagokruca Partio (1872–1965), apostola nuncio. 1932-1946, mortpunita. '186 (1910– 1992), itala negocisto.

Valdemara balado 30 2015-07-14 G77

.

RESTAS POR PRISKRIBI '225 Ĉi epizodon priskribas 1886-1890 Gimnazio Björn Runberg en sia libro 1891-94 Upsala universitato Bajdarskij vorota=pordego al Jalto. "Valdemar Langlet – räddare i Kun leŭtenanto dragona Nehad Bej en faran" ("V. L. – savanto en la Stambul iris al Aĥmed Paŝa. danĝero") 2000, paĝon 37. 1896-1905 Sth Dagblad Protektaj leteroj hungare kaj germane, '236 Soveta armeo prenis Maximilian Jaeger (1915-1999), svisa diplomato. Budapeŝton en 1945 januare Lars G:son Berg (1918-1993), sveda 16-an. diplomato. 1944-7 Horthy malpermesis deportojn de '237 Rodion Malinovskij (1898 judoj. 1945-5 Forlasas ambasado Bp-on – 1967), soveta marŝalo kaj 1945 Reiro al Svedujo ministro pri defendo 1957- 1967. Till häst genom Ryssland: T.h.g.R. 218 Tolstojs bok "Gån i ljuset" '241 Pri ĉi epizodo Nina foje T.h.g.R. 370 Leonid Afrikaniitj, Jelec T.h.g.R. 380 "Omvändelse" i jungfruklostret parolis, diris Pieter Langlet kaj i Moskva Monika Langlet-Forsberg, T.h.g.R. 387 stk 3 Varför har vi människor genepoj de V., en 2015 aprile. så sällan förmågan att... = ALTERNATIVA REKANTAĴO! '242 Lubjanko, malliberejo en T.h.g.R. 399 helpis al Tolstoj traduki leteron publikan al skandinavoj Moskvo kaj centro de soveta T.h.g.R. 400 libro de Tolstoj spiona agentejo NKVD, poste "Kreuzersonaten", "Sveda insulo" de Lvoviĉ nomata KGB. Supozeble tie T.h.g.R. 411 hos Sergej Fomitj i Moskvo en 1947 Raul' mortis. T.h.g.R. 419 lastan tagon en Novgorodo falis neĝo '245 Svede "Verk och dagar i " 1946. La monon Verk och dagar i Budapest: V.o.d. 37 Efter kuppen, namn o gärningar pro la libro V. uzis por sendi V.o.d. 42 V. o Carl Lutz krizan helpon al Hungarujo. V. o d. 47 – dialog V.o.d. 70 klosterhjälp '246 Svede "Kaos i Budapest" V.o.d. 79 samtal med justitieministern 1982, espa traduko en 2001. V.o.d. 81 OKW = Oberkommando der Wehrmacht '248 Svede "Röda Korsets V.o.d. 84-85 samarbetssvårigheter V.o.d. 111 Horthys svar till Gustaf + några silvermedalj" 1946 ; datum "Nordstjerneorden" 1949? ; V.o.d. 112 monsignore Verolino V.o.d. 118 med våld hebree "Hasid Ummot Ha- V.o.d. 122 stödd 'Olam", "Jad Vaŝem" 1965. V.o.d. 125 kyssa en ängel V.o.d. 129 Eszterházy mortigis?? '250 Oni taksas ke la Langlea V.o.d. 163 inga papper behövs med agado en la militfino savis inter Langlet V.o.d. 171 L. Berg ror dekmil kaj dudek mil homojn, V.o.d. 183 ritten sed eble pli. V.o.d. 194 ledare för int . r.k.komm. V.o.d. 197 vådan av två röda kors >

Valdemara balado 31 2015-07-14 G77

.

ĈĜĤĴŜŬ ĉĝĥĵŝŭ

Valdemara balado 32 2015-07-14 G77