Türklük Bilimi Araştirmalari
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ISSN: 1300-7874 e dergi ISSN:2564-6915 TÜRKLÜK BİLİMİ ARAŞTIRMALARI JOURNAL OF TURKOLOGY RESEARCH uluslararası hakemli dergi international peer reviewed journal Yılda iki sayı yayımlanır. Biannual 25. Yıl/Year 47. Sayı/Volume Ni ğde 2020-Bahar/Spring Kurucu ve Ba ş Editör / Founder and Danı şma Kurulu / Advisory Board Editor in Chief Prof. Dr. Vahit TÜRK Prof. Dr. Nâzım Hikmet POLAT (İstanbul Kültür Üni.) Prof. Dr. Abdürre şit KARLUK Editör Yardımcıları / Assistant Editors (Ankara Hacı Bayram Veli Üni.) Dr. Ö ğr. Üyesi Dinçer APAYDIN (Ankara Hacı Bayram Veli Üni.) Prof. Dr. İbrahim TELL İOĞLU Ar ş. Gör. Merve GÜLCÜ (Ondokuz Mayıs Üni.) (Ankara Hacı Bayram Veli Üni.) Prof. Dr. Necdet OSAM (KKTC Do ğu Akdeniz Üni.) İngilizce Editörü / English Manuscripts Editor Okt. Hale DEDE Prof. Dr. İbrahim MARA Ş (İstanbul Şehir Üni.) (Ankara Üni.) Prof. Dr. Selahattin BEKK İ Yazı İş leri Müdürü / Executive Editor (Ahi Evran Üni.) Doç. Dr. Ramis KARABULUT (Ni ğde Ömer Halisdemir Üni.) Doç. Dr. Halide İMAMOVA (Ta şkent Devlet Şark şinaslık Ens.) Doç. Dr. Ergin JABLE Haberle şme / Communication [email protected] (Pri ştine Üni.) Ramis KARABULUT Aşağıkayaba şı Mah. Bor Yolu Üzeri Yayın Kurulu / Editorial Board Batur Rezidans Nu:30 / N İĞ DE Prof. Dr. Nâzım Hikmet POLAT 0542 626 24 56 (Ankara Hacı Bayram Veli Üni.) ISSN: 1300-7874 Prof. Dr. Hikmet KORA Ş e dergi ISSN:2564-6915 (Ni ğde Ömer Halisdemir Üni.) Ağ Adresi / Website Prof. Dr. M. Fatih KÖKSAL www.tubar.com.tr (İstanbul Kültür Üni.) Prof. Dr. Muhsin MAC İT (Anadolu Üni.) Baskı/ Printing Bizim Büro Mat. Büyük Sanayi 1. Cad. Sedef Sok. Prof. Dr. İrfan MOR İNA Nu: 6/1 İskitler / ANKARA (Pri ştine Üni.) (0 312) 435 82 07 - 229 99 28 Prof. Dr. Nurettin DEM İR Basım tarihi: Haziran / June 2020 (Hacettepe Üni.) Prof. Dr. Serkan ŞEN Banka Hesap Nu. (Ondokuz Mayıs Üni.) Bank Account Number Garanti Bankası/ Bank Doç. Dr. Âdem POLAT Ni ğde Şubesi/ Branch (Atatürk Üni.) Hikmet KORA Ş TR49 0006 2000 2560 0006 6945 66 Doç. Dr. Elza SEMEDL İ (Hazar Üni.) TÜBAR’ın tarandı ğı dizinler TÜBAR is indexed and abstracted by Dr. Ablet SEMET (Georg-August Universitat Göttingen) TR D İZİN Tübitak Ulakbim EBSCO Academic Complete Search MLA Modern Language Association SOB İAD Sosyal Bilimler Atıf Dizini 47. Sayının Hakemleri / Referees Prof. Dr. Erdal AKSOY Prof. Dr. Ersin ÖZARSLAN (Ankara Hacı Bayram Veli Üni.) (Ankara Hacı Bayram Veli Üni.) Prof. Dr. Salahaddin BEKK İ Prof. Dr. Mustafa ÖZSARI (Kır şehir Ahi Evran Üni.) (Balıkesir Üni.) Doç. Dr. Şerife ÇA ĞIN Prof. Dr. Çetin PEKACAR (Ege Üni.) (Ankara Hacı Bayram Veli Üni.) Doç. Dr. Türkan GÖZÜTOK Doç. Dr. Âdem POLAT (Karabük Üni.) (Atatürk Üni.) Doç. Dr. Ramis KARABULUT Doç. Dr. Reyhan Gökben SALUK (Ni ğde Ömer Halisdemir Üni.) (Ankara Hacı Bayram Veli Üni.) Prof. Dr. Nesrin KARACA Prof. Dr. Cafer ŞEN (Bursa Uluda ğ Üni.) (Dokuz Eylül Üni.) Doç. Dr. Akartürk KARAHAN Prof. Dr. Rahim TARIM (Ankara Yıldırım Beyazıt Üni.) (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üni.) Prof. Dr. O ğuz KARAKARTAL Doç. Dr. Mesut TEK ŞAN (Lefke Avrupa Üni.) (Ordu Üni.) Prof. Dr. Abdurrahman KOLCU Prof. Dr. İbrahim TÜZER (Recep Tayyip Erdo ğan Üni.) (Ankara Yıldırım Beyazıt Üni.) Doç. Dr. Erdo ğan KUL Prof. Dr. Alev SINAR U ĞURLU (Ankara Üni.) (Bursa Uluda ğ Üni.) Prof. Dr. Mehmet NARLI Doç. Dr. Osman YILDIZ (Balıkesir Üni.) (Kıbrıs İlim Üni.) Prof. Dr. Cüneyd OKAY Prof. Dr. Emine YILMAZ (İstanbul Teknik Üni.) (Hacettepe Üni.) Prof. Dr. Ertan ÖRGEN Prof. Dr. Süheyla YÜKSEL (Balıkesir Üniversitesi) (Sivas Cumhuriyet Üniversitesi) İÇİNDEK İLER / CONTENTS Sayfa Page Prof. Dr. Nâzım H. POLAT TAKD İM 7-8 EDITORIAL 9-10 Ara ştırma Makalesi / Research Article Doç. Dr. Cahit BA ŞDA Ş Kırgız Türkçesinde İyelik Eklerinin Zamirler Üze- - rinde Kullanılı şı Zhamila ARZYBAEVA The Usage of Possessive Suffixes with Pronouns in Kirghiz Turkish 11 -22 Dr. Ö ğr. Üyesi Modern Zamanların Estetik Algısı ve Türklerde Gülten BULDUKER Ahilik Kültürünün Önemi The Perception of Aesthetics in Modern Times and The Importance of Ahi Community Culture in Turks 23-38 Prof. Dr. Kıbrıs’ın Sayılar ve Renkler Şairi: Saygın Akanyeti Meral DEM İRYÜREK Poet of Numbers and Colors of Cyprus: Saygin Akanyeti 39 -56 Dr. Aydan ENER SU Halka Latin Harflerini Ö ğreten Bir Mizah Gazetesi: Yeni Köro ğlu A Humor Newspaper That Teaches Latin Letters to The Public: Yeni Koroglu 57 -88 Hüseyin KALO ĞULLARI Türk Romanında Tiyatro Oyuncularına Toplumun Bakı şı (1923-1960) Perspective of the Society to Theatre Artists in Turkish Novel (1923 -1960) 89 -108 Dr. Ö ğr. Üyesi Şair Kimli ğiyle Ercüment Ekrem Talu İbrahim ÖZEN Ercument Ekrem Talu As A Poe t 109 -130 Ar ş. Gör. Dr. İktidar ve Sanat Ba ğlamında “Porda” Şiiri Örne ği Seçkin ÖZKAN The Poem “Porda” in the Context of the Relation- ship Between Rulership and Art 131 -147 6 TÜBAR XLVII / 2020-Bahar / İçindekiler Prof. Dr. Necatigil, Rilke ve Yalnızlık Rahim TARIM Necatigil, Rilke and Loneliness 149 -163 Ar ş. Gör. Tarihi Romantizm Kavramı ve Yenile şme Devri Hatice YILDIZ Türk Şiirinde Geli şimi? The Concept of Historical Romanticism and Its Develop- ment in Turkish Poetry in the Reformation Period 165 -188 Yayın Tanıtımı / Book Review Öğr. Gör. Süheyla YÜKSEL, Nimet ALPASLAN Türk Edebiyatında Yunan Antikitesi 1860 -1908 189 -195 Hatice AYBAY Özlem NEMUTLU, Ahmet Mithat Efendi’nin Kütüphanesi- Hikâye ve Romanlarında Okuma Eylemi 197 -202 TÜBAR Yayın İlkeleri / Principles 203 -208 TAKD İM (47) KORONA V İRÜS VE HÜMAN İZM De ğerli Türklük Bilimi gönüllüleri, Kar şıla şılan bir tehlike, büyüklü ğü ölçüsünde uyarıcıdır. Dört ayda ko- rona virüsün girmedi ği ülke kalmadı. Mevcut tabloya göre 2020 sonuna kadar 1 milyon can kaybı sürpriz olmayacaktır. Aynı salgın 18, 19. asırda bunun yarısı kadar can alabilirdi. Çünkü bula şma yaygınlı ğı, ula şım vasıtalarının hızı ve nüfus yo ğunlu ğuyla do ğru orantılıdır. 20. yüzyıla kadar ABD ve Avrupa dı şında bütün dünya, makinele şmemi ş tarım toplumuydu, nüfus da ğılımı bu kadar dengesiz ve salgınlara açık de ğildi. Mevcut tablodaki uyarının alarm seviyesinde oldu ğunu görenler, insan- lı ğın gelece ğini sorguluyor; içlerindeki merhamet duygusunun sevkiyle, salgın sonrasında bamba şka bir dünya görülece ğini söylüyorlar. Hatta koronanın in- sanlı ğı tek vücut yapacak sihirli bir gücü bulundu ğunu iddia edenler var. Artık zengin-fakir, din, milliyet, devlet ayrımının bulunmadı ğı yeni bir dünyaya adım atılacakmı ş! Artık sosyal devlete, o da yetmez sosyalist düzene geçile- cekmi ş. Tarih bilmeyenler, bu olmayacak duaya âmin diyebilirler. Fakat bir sal- gından yeni bir dünya cenneti türeten bu hümanizm rüyası, hiçbir gerçekli ğe dayanmamaktadır. Dikkat ediniz! Hümanist söylemlerin yo ğunla ştı ğı dönem- ler, daima büyük yıkımlarla sonuçlanmı ştır. Çünkü yakıp-yıkanlarla hüma- nizm propagandası yapanlar, aynı güçlerdir. 20. asrın e şiğinde hümanizma reklamının en yaygınla ştı ğı alan Osmanlı ülkesidir. Me şrutiyet’in ilanıyla imam-haham-papaz kucakla şması bekleni- yordu; öyle de oldu. Fakat arkasından on yıl içinde kucakla şma, bo ğazla şmaya dönü ştü; uzun ömürlülükte dünyanın ikinci devleti Osmanlı paramparça oldu. Bo ğazla şma sürerken di ğer bir hümanizma propagandası, Sovyetleri do ğurdu. Çok geçmeden Sovyetler Birli ği, hümanizma adına, Rusların gardiyanlık yap- tı ğı bir hapishane oluverdi. I. Dünya Sava şı sonrasında di ğer bir hümanizm kandırmaca dalgası, önce Hitler, Mussolini ve Stalin gibi insan kasapları dönemini sonra II. Dünya 8 TÜBAR XLVII / 2020-Bahar / Takdim Sava şı’nı ba şlattı ve Sovyet hapishanesinin duvarlarını kalınla ştırdı. Bu şirin- le ştirmenin devlet düzenindeki sıfatı “halk cumhuriyeti”ydi. Hümanist propa- ganda, alan ve hızını daha da geni şleterek insanlı ğın gördü ğü/görebilece ği en büyük i şkence evini, Çin Halk Cumhuriyeti’ni do ğurdu. Onların kar şısındaki ABD de onları dü şman göstererek sömürme politikasından dolayı onların - kendisi için zararlı olmayacak ölçüde- büyümesinden rahatsız de ğildi. O gün- den bugüne insanlık üç süper güç elinde cehennemi ya şıyor; hümanizmayı mercekle, teleskopla arıyor. “Komplo teorisi!” deyip geçme kolaycılı ğına sapmamalı… Bu virüsün laboratuvarda üretildi ği yolundaki iddia, resmî a ğızlardan kolayca söylenebi- lecek basitlikte de ğildir. Küresel tehlikeyle ilk defa kar şıla şılmıyor; Nuh tufanı, nice taunlar (veba) ya şandı. İspanyol gribi kasıp kavururken I. Dünya Sava şı devam edi- yordu. Galipler, “insani de ğer” diye bir şey dü şünmeksizin Osmanlı’yı iktisadî de ğerlere göre parçaladılar. Bugünkü hümanizma söylemleri de saf kitlelerin dikkatlerini, hipnotizma noktalarına çekme gayretidir. Dünya daha iyiye gidebilecekse bu, süper güçlerin, uluslararası ser- maye kurulu şlarının eliyle olabilir. Ama onlarda iyi niyet arama saflı ğı göste- rebilmek için sormalıyız: * Süper güçlerin sava şları neden kendi ülkelerinde de ğil de do ğal kaynaklarını koruyabilecek gücü olmayan devletlerde yapılmaktadır? * ABD, Rusya Federasyonu, Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan, İsrail ve Av- rupa’nın nerdeyse tamamı, silah üretiminden vaz geçecek midir? * Sermaye gücüyle, ba şkalarını yoksulla ştıran, açlı ğa mahkûm kılan uluslara- rası tekellerin insanlık suçu i şledi ği kabul edilecek midir? * Havayı solunamaz hâle getirecek politikalardan vazgeçmeyen 10 kadar dev- letin i şledi ği insanlık suçu cezalandırılacak mıdır? * Süper güçler, rakip ekonomileri vurmak ve terör aracı olarak kullanmak için yeni virüsler üretmeyecek midir? Bu sorulara “Evet!” cevabı veremiyorsak, bilelim ki insanlı ğın yarını bugününden daha aydınlık de ğildir. Süper güçler ve uluslararası sermaye, daha pek çok korona virüsler üretebilir. Nâzım H. POLAT Ankara – 23 Nisan 2020 EDITORIAL (47) CORONAVIRUS AND HUMANISM Dear Turkology volunteers, A real danger is a warning to the extent of its greatness. Within these four months, there is no country left where Corona Virus has not infected. According to the current situation, it will not be surprising that one million people lose their lives by the end of 2020. The same pandemic would kill the half of this number in the 18 th and 19 th centuries because the prevalence of transmission is directly pro- portional to the speed of means of transportation and population density.