DOCSLIB.ORG

Fungsi Dan Ritual Yang Berkaitan Dengan Tarzan Sumazau Kaum Dusun, Di Sabah

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Fungsi Dan Ritual Yang Berkaitan Dengan Tarzan Sumazau Kaum Dusun, Di Sabah FUNGSI DAN RITUAL YANG BERKAITAN DENGAN TARZAN SUMAZAU KAUM DUSUN, DI SABAH Miliana Binti Kagus Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Pengurusan Seni) 2011 Ousat Khidmat Maklumat. tikadrmik LI/ UiYIVCRSfTIMALAYSIA SAItAWAK P. KHIDMOT MOKLUMAT AKADEMIK UNIMAS IIIIIIIIININIpII1000273101 FUNGSI DAN RITUAL YANG BERKAITAN DENGAN TARIAN SUMAZAU KAUM DUSUN, DI SABAH MILIANA BINTI KAGUS Projek ini merupakan salah satu keperluan untuk Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Pengurusan Seni) Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK 2011 UNIVERSITI MALAYSIA SARAWAK BORANG PENGESAHAN STATUS TESIS JUDUL: FUNGSI DAN RITUAL YANG BERKAITAN DENGAN TARIAN SUMAZAU KAUM DUSUN, DI SABAH. SESI PENGAJIAN: 2008 / 2011 Saya MILIANA BINTI KAGUS mengaku membenarkan tesis * ini disimpan di Pusat Khidmat Maklumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dengan syarat-syarat kegunaan seperti berikut : 1. Tesis ini adalah hak milik Universiti Malaysia Sarawak 2. Pusat Khidmat Maldumat Akademik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan Membuat salinan untuk tujuan pengajian sahaja 3. Membuat pendigitan untuk membangunkan Pangkalan Data Maklumat Tempatan 4. Pusat Khidmat Maklumat Akadernik, Universiti Malaysia Sarawak dibenarkan membuat salinan tesis im sebagai bahan pertukaran antara institusi pengajian tinggi 5. ** sila tandakan ( ) SULIT (mengandungi maklumat yang berdarjah keselamatan atau kepentingan seperti termaktub di dalam AKTA RAHSIA RASMI 1972) TERHAD (mengandungi maklumat Terhad yang telah ditentukan oleh organisasi/badan di mana penyelidikan dijalankan) TIDAK TERHAD Disahkan oleh Q ý 0 ý (TANDA ANGANAN PENULIS) (TANDATANGAN PENYELIA) Alamat Tetap: Pejabat Pos Tamparuli Peti Surat 453 89257 Tamparuli, Sabah. Tarikh: 20 Mei 2011 Tarikh: 20 Mei 2011 Catatan: * Tesis dimaksudkan sebagai tesis bagi Ijazah Doktor Falsafah, Sarjana dan Sarjana Muda **Jika tesis ini SULIT atau TERHAD, sila lampirkan surat daripada pihak berkuasa/organisasi berkenaan dengan menyatakan sekali sebab dan tempoh tesis ini perlu dikelaskan sebagai SULIT atau TERHAD i Projek bertajuk "Fungsi dan Ritual yang Berkaitan dengan Tarian Sumazau Kaum Dusun, di Sabah" telah disediakan oleh Miliana Binti Kagus dan telah diserahkan kepada Fakulti Seni Gunaan dan Kreatif sebagai memenuhi syarat untuk Ijazah Sarjana Muda Seni Gunaan dengan Kepujian (Pengurusan Seni) Diterima untuk diperiksa oleh: Pn. Rahah Binti Hasan Penyelia Tarikh: ZQ ý i r ii PENGHARGAAN Syukur kepada Tuhan, kerana dengan limpah kurnianya maka dapatlah saya menyiapkan Projek Tahun Akhir ini dengan baik. Kerja Projek Tahun Akhir ini telah berjaya disiapkan dengan ilham, kurnia dan petunjuk yang telah dianugerahkan oleh-Nya. Terima kasih yang tidak terhingga kepada kedua ibubapa saya yang telah banyak memberi dorongan dan semangat serta sanggup berkorban masa dan tenaga untuk memberikan saya kewangan sepanjang menyiapkan Projek Tahun Akhir ini. Tidak lupa juga saya ingin menyampaikan penghargaan dan ucapan terima kasih yang tidak terhingga kepada barisan pensyarah Universiti Malaysia Sarawak terutamanya Pn. Rahah Binti Hasan selaku Penyelia Projek Tahun Akhir saya yang terlalu banyak membantu dan membimbing saya sepanjang proses menyiapkan Projek Tahun Akhir ini. Tanpa tunjuk ajar yang begitu jitu dan padu daripada beliau, tidak mungkin saya dapat menjayakan Projek Tahun Akhir ini dengan baik. Tidak lupa juga untuk mengucapkan berbanyak terima kasih kepada rakan-rakan yang banyak memberi sokongan dan dorongan disamping idea-idea yang bernas pada masa saya ketandusan idea dalam usaha menyiapkan Projek Tahun Akhir ini. Sekali lagi, jutaan penghargaan diucapkan kepada semua yang terlibat secara langsung ataupun tidak langsung dalam pembikinan kerja Projek Tahun Akhir ini. Semoga Tuhan memberkati dan memberikan ganjaran yang besar kepada semua yang sentiasa membantu antara satu sama lain. iii Ous aýt/ýK*ýyýidmat7 Mraklumat Akademik ý1 N(J ) 73'; y ýüýA V1ýiRA! ý. d. TJ ^1i: Lý`iilbý! . 'tfýº,. ISI KANDUNGAN PERKARA MUKA SURAT Pengesahan i-ii Penghargaan Kandungan iv - vi Senarai Gambar vii Senarai Jadual vii Abstrak Vlll Abstract ix BAB 1 PENGENALAN 1.1 Latar Belakang / Sejarah 1.1.1 Sejarah Negeri Sabah 1 1.1.2 Latar Belakang Kaum Dusun 9 1.1.3 Latar Belakang Tarian Sumazau 17 1.2 Definisi 18 1.2.1 Tari 19 1.2.2 Ritual 20 1.2.3 Adat 21 1.3 Permasalahan Kajian 22 1.4 Objektif Kajian 23 1.5 Kepentingan Kajian 24 1.6 Skop Kajian 25 1.7 Hipotesis 26 1.8 Kesimpulan 27 iv BAB 2 SOROTAN KESUSASTERAAN 2.1 Pengenalan 28 2.2 Kajian Lepas 29 - 66 BAB 3 METODOLOGI KAJIAN 3.1 Pengenalan 67 3.2 Kaedah Kajian 3.2.1 Kaedah Kualitatif 68 3.2.2 Data Primer 69 3.3.3 Temu Bual 69 - 70 3.3.4 Data Sekunder 71 3.3.5 Populasi 72 3.3.6 Instrumen Kajian 73 3.3.7 Limitasi Kajian 74 3.3.8 Kesimpulan 75 BAB 4 ANALISA DAPATAN KAJIAN 4.1 Pengenalan 76 4.2 Dapatan Kajian 4.2.1 Pergerakan dan Makna di Sebalik Tarian Sumazau 77 - 83 84 90 4.2.2 Fungsi Tarian Sumazau Dalam Masyarakat Dusun - 93 4.2.3 Tempoh masa tarian sumazau dipersembahkan 91 - 4.2.4 Amalan Kepercayaan Animisme Suku Kaum Dusun 94 - 98 4.2.5 Mengapakah masyarakat Dusun pada masa kini kurang mengetahui tentang sejarah 99 - 104 4.2.6 Pandangan responden mengenai upacara ritual yang berkaitan dengan tarian sumazau pada masa kini? 105 - 109 V 4.2.7 Perubahan Terhadap Persembahan Tarian Sumazau. Apakah Pendapat Responden? 4.3 Rumusan BAB 5 KESIMPULAN DAN CADANGAN 5.1 Pengenalan 5.2 Kesimpulan Setiap Bab 5.3 Cadangan 5.4 Cadangan kepada pengkaji pada masa akan datang 5.5 Kesimpulan 5.6 Penutup BIBLIOGRAFI LAMPIRAN V1 SENARAI GAMBAR Muka Surat Gambar I Peta Negeri Sabah 5 Gambar 2 Gunung Kinabalu 6 Gambar 3 Pergerakan tangan dihayunkan ke hadapan dan ke belakang serentak dengan enjutan kaki kanan dan kaki kiri 78 Gambar 4 Kedua-dua belah tangan didepakan ke sisi dengan pergelangan tangan digerakkan ke atas dan ke bawah 80 Gambar 5 Tarian sumazau ditarikan oleh satu pasangan yang terdiri daripada lelaki dan perempuan 81 Gambar 6 Menunjukkan persembahan tarian sumazau yang ditarikan secara berpasangan antara lelaki dan perempuan 82 SENARAI JADUAL Jadual 1 Soalan umum yang dikemukakan kepada para responden 74 vii ABSTRAK Tesis ini mengkaji fungsi dan ritual yang berkaitan dengan tarian Sumazau kaum Dusun. Kajian ini mengenalpasti kaitan pergerakan dengan ritual tarian Sumazau yang saling melengkapi. Seterusnya, pengkaji akan menganalisa faktor kepercayaan animisme yang berkaitan dengan penyembahan semangat padi oleh kaum Dusun yang merupakan faktor utama wujudnya tarian Sumazau. Hasil kajian menunjukkan bahawa faktor kepercayaan memainkan peranan penting dalam tarian sumazau yang menyebabkan tarian ini dikekalkan dan diamalkan sehingga ke hari ini. Vlll ABSTRACT This thesis examines the ritual and function which link to the Dustin's Sumazau dance. This study identify the movements of sumazau dance that mutually complementary to the fertility rites ceremony. Furthermore, the researcher will analyze the ritual and believes that relates to rice spirits worship by the Dusun community. The analysis of this study shows that factor such as believes plays an important role in the continuation and practiced of the Sumazau dance which are slowly coming into extinction due to modernization and changing of lifestyles. ix BAB 1 PENGENALAN 1.1 LATAR BELAKANG/ SEJARAH 1.1.1 Sejarah Negeri Sabah Sabah adalah negeri kedua terbesar di Malaysia yang terletak di pulau Borneo iaitu pulau ketiga terbesar di dunia. Negeri sabah yang dahulunya dikenali sebagai North Borneo meliputi kawasan seluas 75,133 kilometer persegi. Di sebelah barat, Sabah dipisahkan dari Semenanjung Malaysia oleh Laut Cina Selatan dengan jarak kira-kira 1,700 kilometer manakala di sebelah utaranya ialah Laut Sulu sementara di bahagian timurnya Laut Sulawesi (Ismail Yusoff, 2004). Negeri Sabah yang juga digelar sebagai "Negeri Di Bawah Bayu", bukan sahaja kaya dengan keindahan warisan semulajadi tetapi juga kaya dengan warisan budaya penduduknya. Contohnya dari segi asal usul, bahasa, tarian, muzik dan pakaian tradisional, serta Perayaan Kaamatan yang disambut setiap tahun pada bulan mei di seluruh bahagian negeri Sabah. Di samping itu, masyarakat di negeri Sabah juga mempunyai pelbagai hasil kraf yang unik dan menarik. Achmad Sopandi Haji Hasan dalam buku penulisan beliau yang bertajuk "warna peribumi etnik sabah: menjejaki warisan yang hilang" mengatakan bahawa, "Negeri sabah yang juga digelar "negeri di bawah bayu" merupakan antara negeri yang terkenal dan kaya dengan kpelbagaian kebudayaan termasuklah kraf tradisionalnya. Penggunaan warna pada kraf tangan tradisional masyarakat Sabah yang berbilang kaum diperolehi daripada bahan 1 pewarna yang "mesra alam" berhubung rapat dengan kehidupan seharian masyarakat di Sabah ketika itu. Perkara itu telah wujud sejak berabad-abad yang lalu, malah dipercayai wujud sejak zaman batu lagi (Achmad Sopandi Haji Hasan, 2002)". Penciptaan kraf yang terdapat di negeri Sabah ini mempunyai pelbagai jenis di samping motif-motif tertentu yang berkait rapat dengan alam sekeliling, kepercayaan dan adat resam masyarakat yang berbilang kaum. Selain itu, masyarakat penduduk Sabah juga menggunakan pelbagai warna yang kebanyakkannya berunsurkan kepada warna alam semulajadi. la disebabkan oleh keadaan kedudukan petempatan masyarakat Sabah pada masa dulu yang dikelilingi oleh alam sekitar yang belum terjejas dengan pelbagai kemajuan dan pembangunan seperti pada masa kini. la turut diakui oleh Achmad Sopandi Haji Hasan, yang mengatakan bahawa "Penggunaan warna tradisional telah lama diamalkan
Load more

Recommended publications
  • Membaca Masa Silam Kadazandusun Berasaskan Mitos Dan Legenda
    .,. MEMBACA MASA SILAM KADAZANDUSUN BERASASKAN MITOS DAN LEGENDA Oleh: . LOW KOK ON Tesis diserahkan untuk memenuhi keperluan bagi , Ijazah Doktor Falsafah November 2003 PENGHARGAAN Penulis ingin mengambil kesempatan ini merakamkan setinggi-tinggi terima kasih kepada Profesor Madya Dr. Noriah Taslim, Penyelia Utama, dan Dr. Jelani Harun, Penyelia Kedua penulis. Tanpa titik peluh, bimbingan dan galakan daripada mereka yang tidak terhingga buat selama beberapa tahun, tesis ini tidak mungkin terbentuk ---. sebagaimana yang ada pada sekarang. Penulis juga ingin merakamkan ribuan terima kasih kepada semua pemberi maklumat, yang tersenarai di Lampiran 1 dan Lampiran 2, pihak Perpustakaan Universiti ------· ·~ 5ain~ Malaysia, Perpustakaan Universiti Malaysia Sa bah, Perpustakaan Penyelidikan Tun Fuad Stephen (Sabah), Perpustakaan Muzium Negeri Sabah dan Arkib Negeri Sabah kerana telah memberikan bantuan dari segi pembekalan maklumat untuk membolehkan penyelidikan ini dilaksanakan. Penulis turut terhutang budi ~epada beberapa individu dan rakan karib seperti Profesor Dr. Ahmat Adam, Dr. Jason Lim Miin Hwa, Ismail Ibrahim, Saidatul Nornis, Asmiaty Amat, Veronica Petrus Atin, Benedict Topin, Rita Lasimbang, Misterin Radin, Mary Ellen Gidah, Pamela Petrus, Ooi Beng Keong, Ch'ng Kim San, Ong Giak Siang, Samsurina Mohamad Sham, Geoffrey Tanakinjal dan beberapa orang individu lain yang telah memberikan sokongan moral dan bantuan kepada penulis. 11 Kepada isteri tersayang Goh Moi Hui, dan anak-anak yang dikasihi, iaitu Low Wei Shang dan Low Wei Ying, kalianlah yang menjadi ubat penawar dan pemberi semangat, tatkala penulis sedang bergelut dengan ombak besar dan terpijak ranjau dalam proses menyiapkan tesis ini. Tanpa pengorbanan kalian sedemikian rupa, penghasilan tesis ini pasti tidak akan menjadi kenyataan. LOW KOK ON UNIVERSffi SAINS MALAYSIA PULAU PINANG 18 NOVEMBER 2003 iii _KANDUNGAN PENGHARGAAN ...........................
    [Show full text]
  • Appendices and Heferences
    Section V Appendices and Heferences A sub-adult female Sumatran orang-utan cif the dark, Southern type. 417 Section V: appendices and references A sub-adult male Sumatran orang-utan, apparently of mixed descent. 418 APPENDIX 1 TABLEXXVII List of vernacular names of the orang-utan (after Yasuma, 1994 and pers. dos.). Vernacular name Ethnic or cultural identity; [region) Hirang (utan) Kayan He/ong lietiea Kayan and Kenyah; [Modang, Long Bleh] Kaheyu Ngadju; Southern groups, [east Central Kalimantan] Kahui Murut; [Northern west Kai. groups, south Sarawak] Keö, Ke'u, Keyu, or Ma'anyan and Bawo; Southern groups, [Kanowit, South-Kal. prov. Kuyuh. and east of S. Barito] Kihiyu Ot Danum; [north Centr. Kai. prov.] Kisau or Kog'iu Orang Sungai; Northern groups, [east-Sabah] Kogiu Kadazan; Northern groups, [north Sabah] Koju Punan: Northern groups, [S. Blayan] Kuyang, Kuye . Kenyah, Kayan and Punan: [Apo Kayan, Badung, Bakung, Lepok Jalan, Lepok Yau, S. Tubuh, S. Lurah, Melap, lower S. Kayan] Maias Bidayuh, lban and Lun Dayeh; [Sarawak north of G. Niut, north West or Mayas Kai. prov., north Sarawak and north East Kai prov.; also western Malayu; West-Kalimantan prov.] Dyang Dok Kenyah; [Badeng, 5. Lurah] Drang Hutan modern lndonesians, islamized dayaks; transmigrants [lndo-Malay or Drang-utan archipelago] and Dusun [North Sabah] Tjaului townspeople [Balikpapan, Samarinda] Ulan!Urang Utan islamized Dayaks and coastal Kenyah; [Tidung regency, northeast- Kalimantan] Uraagng Utatn Benuaq, Bahau and Tunjung; [S. Kedangpahu, along S. Mahakam] also transmigrants [western East-Kalimantan] Uyang Paya .. Kenyah; Apo Kayan, [north East Kai. prov.] Mawas Batak, Malays; [Sumatra] and the Batek [in W.
    [Show full text]
  • INDIGENOUS GROUPS of SABAH: an Annotated Bibliography of Linguistic and Anthropological Sources
    INDIGENOUS GROUPS OF SABAH: An Annotated Bibliography of Linguistic and Anthropological Sources Part 1: Authors Compiled by Hans J. B. Combrink, Craig Soderberg, Michael E. Boutin, and Alanna Y. Boutin SIL International SIL e-Books 7 ©2008 SIL International Library of Congress Catalog Number: 2008932444 ISBN: 978-155671-218-0 Fair Use Policy Books published in the SIL e-Books series are intended for scholarly research and educational use. You may make copies of these publications for research or instructional purposes (under fair use guidelines) free of charge and without further permission. Republication or commercial use of SILEB or the documents contained therein is expressly prohibited without the written consent of the copyright holder(s). Series Editor Mary Ruth Wise Volume Editor Mae Zook Compositor Mae Zook The 1st edition was published in 1984 as the Sabah Museum Monograph, No. 1. nd The 2 edition was published in 1986 as the Sabah Museum Monograph, No. 1, Part 2. The revised and updated edition was published in 2006 in two volumes by the Malaysia Branch of SIL International in cooperation with the Govt. of the State of Sabah, Malaysia. This 2008 edition is published by SIL International in single column format that preserves the pagination of the 2006 print edition as much as possible. Printed copies of Indigenous groups of Sabah: An annotated bibliography of linguistic and anthropological sources ©2006, ISSN 1511-6964 may be obtained from The Sabah Museum Handicraft Shop Main Building Sabah Museum Complex, Kota Kinabalu, Sabah,
    [Show full text]
  • Orangutan, Oil Palm and RSPO: Recognising the Importance of the Threatened Forests of the Lower Kinabatangan, Sabah, Malaysian Borneo
    Orangutan, Oil palm and RSPO: Recognising the importance of the threatened forests of the Lower Kinabatangan, Sabah, Malaysian Borneo Nicola K. Abram & Marc Ancrenaz Orangutan, Oil palm and RSPO First published by Ridge to Reef, Living Landscape Alliance, Borneo Futures, Hutan, and Land Empowerment Animals People (Kota Kinabalu, Sabah) in 2017 Citation: Abram, N.K. and Ancrenaz, M. (2017) Orangutan, Oil palm and RSPO: Recognising the importance of the threatened forests of the Lower Kinabatangan, Sabah, Malaysian Borneo. Ridge to Reef, Living Landscape Alliance, Borneo Futures, Hutan, and Land Empowerment Animals People. Kota Kinabalu, Sabah, Malaysia. Cover: Female orangutan with a baby in the forest canopy of the Lower Kinabatangan Wildlife Sanctuary. Cover and all other photos in this report are credited to Hutan/Kinabatangan Orangutan Conservation Programme (KOCP). 2 | P a g e Orangutan, Oil palm and RSPO ABOUT THIS REPORT This report is part of the International Institute for Environment & Development (IIED) project on Assessing and addressing the impact of large-scale land acquisitions on ape conservation, funded by the Arcus Foundation. This project has two case studies from the Cameroon in Africa and the island of Borneo in South-east Asia. According to the terms of reference, the objectives of the two case studies were to: Build an evidence base on the geographic overlap between areas currently targeted for agribusiness investments and areas of importance for ape conservation; Identify the scale, trends and drivers of agribusiness investments; Identify the impact that agribusiness investments are having on ape conservation and build in-country engagement and awareness on this issue; Assess opportunities and constraints in legal frameworks and political economy; and, Identify key issues generated by the interface between agribusiness investments and ape conservation in order to highlight lessons learned and help the Arcus Foundation develop a global strategy on ape conservation in the context of large-scale land acquisitions.
    [Show full text]
  • 1 HUTAN – Kinabatangan Orang-Utan Conservation
    HUTAN – Kinabatangan Orang-utan Conservation Programme YEARLY ACTIVITIES – 2016 1 CONTENT Hutan, presentation p. 3 Orang-utan conservation activities p. 5 Elephant conservation activities p. 8 Hornbill conservation activities p. 10 Wildlife monitoring activities p. 12 The Pangi Swiflet Recovery Project p. 15 Forest restoration efforts p. 16 Law enforcement activities p. 18 Water quality monitoring p. 20 Education and awareness activities p. 22 Capacity building p. 24 Land acquisition: the Keruak Corridor Project p. 25 Lobbying activities/ policies p. 26 International collaboration p. 28 2 HUTAN HUTAN is a French grassroots non-profit organisation created in 1996, to develop and implement innovative solutions to conserve orang-utan and other wildlife species in Sabah, Malaysia. HUTAN and the Sabah Wildlife Department (SWD) initiated the Kinabatangan Orang-utan Conservation Programme (KOCP) in 1998 to study orang-utan adaptation to forest disturbance and to design and implement sound conservation strategies for this species and its habitat. Today our team is composed of more than 55 highly skilled staff hailing from the Orang Sungai community. To achieve our vision, we have developed a holistic strategy combining long-term scientific research, wildlife and habitat protection and management, policy work, capacity building, education and awareness, as well as community outreach and development. KOCP’s grassroots approach aims to engage the local communities in the management of their own natural resources by empowering them with the necessary awareness and knowledge and by developing proper mechanisms where their newly acQuired skills can contribute to orang-utan and wildlife conservation and management. It is thus necessary to achieve a trust-based collaboration with not only the villages we are working with, but also with the local industry that is impacting wildlife habitat, and government agencies we depend on to conduct our activities across the state.
    [Show full text]
  • Analisis Kepercayaan Etnik Kadazandusun Sabah Dalam Antologi Tangon
    ANALISIS KEPERCAYAAN ETNIK KADAZANDUSUN SABAH DALAM ANTOLOGI TANGON (An Analysis of the Kadzandusun Sabah Ethnic Beliefs in the Anthology Tangon) Norsuhaila Sulaiman [email protected] Asmiaty Amat [email protected] Universiti Malaysia Sabah. Published online: 1 January 2019 To cite: Norsuhaila Sulaiman and Asmiaty Amat. (2019). Analisis kepercayaan etnik Kadazandusun Sabah dalam antologi Tangon. Melayu: Jurnal Antarabangsa Dunia Melayu, 12(1), 97 ‒ 108. Abstrak Kehadiran kelompok pelbagai etnik di Sabah tidak menghalang hubungan komunikasi walaupun memiliki perbezaan agama, adat resam, bahasa sukuan, dan kepercayaan. Keunikan corak budaya hidup serta pegangan kepercayaan etnik Kadazandusun membuktikan kekuatan pengaruh peninggalan nenek moyang kepada generasi muda pada hari ini. Artikel bertujuan menyingkap unsur kepercayaan yang menjadi amalan etnik Kadazandusun dalam antologi cerpen Tangon. Cerpen dianalisis menggunakan pendekatan antropologi sastera sebagai salah satu cara meneliti pengekalan jati diri etnik peribumi masyarakat Kadazandusun di Sabah melalui unsur kepercayaan dan pengekalan fungsi bobolian dalam masyarakat tersebut. Hasil kajian mendapati pengarang di Sabah berjaya menerapkan dan mengekalkan unsur kepercayaan sebagai suatu identiti etnik Kadazandusun Sabah sehingga hari ini. Kata kunci: Tangon, Sabah, antropologi sastera, kepercayaan, Kadazandusun, bobolian, makhluk ghaib © Dewan Bahasa dan Pustaka. 2019. This work is licensed under the term of the Creative Commons Attribution (CC BY) (http://creative commons.org/licenses/by/4.0/) 97 5. Tangon sudah edit 5 Dis.indd 97 1/24/19 3:53 PM MELAYU: JURNAL ANTARABANGSA DUNIA MELAYU JILID 12 BIL. 1 JANUARI 2019 Abstract Recently, the existance of various ethnics in Sabah are not contributed to miscommunication eventhough there are lot differences in term of religion, customs, language and belief.
    [Show full text]
  • ABSTRACT the Bajau Laut Or Sea Bajau Or Also Often Referred to with the Derogatory Label Palauh by Other Communities, Are Known
    Jurnal Kinabalu Bil. 26(2), 183-196, Disember 2020 E-ISSN 2600-867X© Wan Shawaluddin Wan Hassan & Diana Peters THE VULNERABILITY OF BAJAU LAUT AS STATELESS PEOPLE IN SABAH WAN SHAWALUDDIN WAN HASSAN1 DIANA PETERS2 1&2Faculty of Social Sciences and Humanities, Universiti Malaysia Sabah, 88400 Kota Kinabalu, Sabah. [email protected] Date Received: 16 July 2020 / Date Accepted: 10 October 2020 ABSTRACT The Bajau Laut or Sea Bajau or also often referred to with the derogatory label Palauh by other communities, are known to be living within their ancestral domain of the Sulu and the Celebes Seas or the Sulu- Semporna-South Sulawesi Triangle. During the pre-British period, their mobility around this region was well established as part of their civilization and was not an issue with other peoples in the land-based territories. However, the legal status of the Bajau Laut became problematic when citizenship and territories were formalized by the emergence of the nation- states of the Philippines, Malaysia and Indonesia. In the case of the Bajau Laut population located on the Malaysian side of Sabah, the dynamics of their own internal development has become more complicated. In Sabah, there are three groups of Bajau: The West Coast Bajau, the various groups of East Coast Bajau and the Bajau Laut who can be found along Sabah’s east coast, and around the islands off of Semporna. These three groups can be differentiated by their language and dialects, as well as livelihood, status in life, education, community structure and their general worldviews. The West Coast Bajau and the East Coast Bajau have slowly integrated themselves into the Malaysian society, while the Bajau Laut continues their semi- nomadic life at sea and are generally regarded as stateless by the Malaysian Government.
    [Show full text]
  • Peranan Tumbuhan Di Dalam Budaya Masyarakat Tempatan: Status Kajian Etnobotani Masa Kini Di Malaysia
    Sains Malaysiana (in press) Peranan Tumbuhan Di Dalam Budaya Masyarakat Tempatan: Status Kajian Etnobotani Masa Kini Di Malaysia K. Mat-Salleh, G. Kusalah & A. Latiff Pusat Pengajian Sains Sekitaran & Sumber Alam Fakulti Sains dan Teknologi Universiti Kebangsaan Malaysia ABSTRAK Dengan kepelbagaian biologi yang mengkagumkan, ekosistem hutan Malaysia telah menghasilkan banyak spesies yang telah dimenafaatkan oleh masyrakat tempatan. Walau bagaimanapun dengan proses pemodenan, pengetahuan mengenai tumbuhan liar yang boleh dimakan, tumbuhan ubatan, tumbuhan aromatik, tumbuhan beracun, dan tumbuhan yang mempunyai hubungan dengan kebudayaan semakin dilupakan. Tumbuhan ini adalah khazanah negara yang mungkin diperlukan dimasa depan sebagai sumber genetik dan sumber industri farmakologi. Pengetahuan etnobotani masyarakat Malaysia memang telah dikaji dengan mendalam sejak awal 1900an lagi di mana keseluruhan pengetahuan ini telah dikumpul oleh Gimlett dan Burkill (1930) dan kemudiannya sebagai sebuah kamus sumber asli Semenanjung Malaysia beberapa tahun kemudian oleh Burkill (1935). Kamus ini telah menyenaraikan kesemua lebih kurang 1200 spesies tumbuhan yang digunakan oleh masyarakat setempat. Selepas penerbitan kamus Burkill, tiada banyak kajian dan pengumpulan maklumat baru telah dijalankan di Semenanjung. Kamus tersebut yang menjadi piawai de facto maklumat etnobotani rantau ini kemudian diulang cetak pada tahun 1966. Dengan penubuhan beberapa institusi pengajian tinggi tempatan di Malaysia pada pertengahan tahun 1970an, banyak kajian telah diatur oleh penyeldik tempatan. Makalah ini disusun untuk menilai kembali kajian-kajian etnobotani di Malaysia dan menyenarai kesemua penerbitan yang sedemikian. Ini akan dapat membantu kita sebagai rujukan kajian yang telah dijalankan dan untuk membantu menentukan kumpulan-kumpulan etnik atau aspek-aspek etnobotani yang belum dikaji dengan mendalam. Sebanyak 148 penerbitan dan laporan teknik (seperti thesis, disertasi dan laporan ilmiah ijazah akademik) telah dikesan dan dianalisis skop kajian etnobotani yang dijalankan.
    [Show full text]
  • Forest Governance in Malaysia
    EU Forest governance in Malaysia An NGO perspective A report produced for FERN by JOANGOHutan, September 2006 Recommendations for a Voluntary Partnership Agreement with the Forest governance in Malaysia FERN JOANGOHutan groups endorsing this paper include: Borneo Resources Institute of Malaysia (BRIMAS), Sarawak; Center for Orang Asli Concerns (COAC), Peninsular Malaysia; IDEAL, Sarawak; Indigenous Peoples Development Centre (IPDC), Sarawak; Keruan, Sarawak; Partners of Community Organisations (PACOS Trust), Sabah; Persatuan Orang Asli Semenanjung Malaysia (Peninsular Malaysia Orang Asli Association), Peninsular Malaysia; Sahabat Alam Malaysia (Friends of the Earth Malaysia) Marudi, Sarawak and Penang, Peninsular Malaysia; Save Our Sungai Selangor (SOS Selangor), Peninsular Malaysia; and Sinui Pai Nanek Sngik (SPNS, ‘New Life One Heart’), Peninsular Malaysia. We acknowledge the contributions of Pang and JOANGOHutan members, specifically SAM. Author: Carol Yong Photos: Carol Yong Editor: Siobhan Vitelli Design: Daan van Beek, Utrecht, Netherlands Printed: Zuidam Uithof, Utrecht, Netherlands © FERN, September 2006. FERN office UK 1C Fosseway Business Centre, Stratford Road, Moreton in Marsh, GL56 9NQ, UK FERN office Brussels 4 Avenue de l’Yser, 1040 Brussels, Belgium www.fern.org This publication was made possible with support from the UK Department for International Development (DFID) and the Dutch Ministry of Environment (VROM). The views expressed in this report are those of JOANGOHutan and have been subjected to a peer review. They do not necessarily represent FERN’s position. Cover photo: The Jahai, a subgroup of the Orang Asli Negritos, were once living in the forests of Upper Perak as nomadic hunter-gatherers. Between 1940s and 1950s, they were forcibly resettled in guarded ‘jungle forts’ by the British colonial government to ‘protect’ them from communist infiltration.
    [Show full text]
  • Inequality in Education: Experience of Eritical Pedagogy and Community Engagement with Orang Sungai in Paitan, Sabah
    ASEAN Journal of Community Engagement Volume 1 Number 2 December Article 1 12-29-2017 Inequality in education: experience of eritical Pedagogy and community engagement with Orang Sungai in Paitan, Sabah Mohd. Suhamimi Mohamad Faculty of Social Science and Humanities, Universiti Kebangsaan Malaysia, [email protected] Manisah Mohd. Ali Faculty of Social Science and Humanities, Universiti Kebangsaan Malaysia Follow this and additional works at: https://scholarhub.ui.ac.id/ajce Part of the Social and Behavioral Sciences Commons Recommended Citation Mohamad, Mohd. Suhamimi and Ali, Manisah Mohd. (2017). Inequality in education: experience of eritical Pedagogy and community engagement with Orang Sungai in Paitan, Sabah. ASEAN Journal of Community Engagement, 1(2). Available at: https://doi.org/10.7454/ajce.v1i2.83 Creative Commons License This work is licensed under a Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 License. This Research Article is brought to you for free and open access by the Universitas Indonesia at UI Scholars Hub. It has been accepted for inclusion in ASEAN Journal of Community Engagement by an authorized editor of UI Scholars Hub. Mohd. Suhaimi Mohamad, Manisah Mohd. Ali | ASEAN Journal of Community Engagement Volume 1, Number 2, 2017 Inequality in Education: Experience of Critical Pedagogy and Community Engagement with Orang Sungai in Paitan, Sabah Mohd. Suhaimi Mohamada, Manisah Mohd. Alia* aFaculty of Social Sciences and Humanities, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, Selangor, Malaysia bFaculty of Education, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi. Selangor, Malaysia Received: October 20th, 2017 || Revised: November 10th & November 30th, 2017 || Accepted: December 12th, 2017 Abstract The level of literacy among rural communities is still relatively low in Malaysia even though the overall country’s literacy rate is considerably high.
    [Show full text]
  • Pengaruh Budaya Dalam Keharmonian Etnik Di Sabah
    Persidangan Antarabangsa Sains Sosial dan Kemanusiaan ke-5 (PASAK5 2020) – Dalam Talian 24 & 25 November 2020. e-ISBN: 978 967 2122 78 4 PENGARUH BUDAYA DALAM KEHARMONIAN ETNIK DI SABAH Sharifah Darmia Binti Sharif Adam Universiti Malaysia Sabah [email protected] ABSTRAK Kertas kerja ini membincangkan tentang pengaruh budaya dalam keharmonian etnik di Sabah. Sabah terkenal kerana keunikan masyarakatnya yang terdiri daripada 41 kumpulan etnik dan subkumpulan etnik yang dikelaskan sebagai bumiputera dan bukan bumiputera. Etnik - etnik di Sabah menggunakan hampir 50 bahasa dan menuturkannya dalam 80 dialek masing-masing. Setiap etnik di Sabah juga mempunyai amalan budaya, adat tradisi, agama dan bahasa yang berlainan menjadikannya sebagai sebuah negeri yang mempunyai keistimewaan tersendiri. Keistimewaan ini turut dapat dilihat melalui pelbagai amalan budaya yang dapat memupuk hubungan etnik yang harmoni di Sabah. Dalam masyarakat Sabah wujud sikap saling menghormati dan meraikan budaya yang mencerminkan keharmonian hidup masyarakatnya. Walaupun terdapat perbezaan pendapat dan kepercayaan tetapi kesemuanya ditangani dengan berhemah dan bermusyawarah supaya keharmonian antara etnik terus terpelihara. Kajian kertas kerja ini dibuat menggunakan pendekatan analisis kualitatif dan menggunakan kaedah kajian arkib serta kajian perpustakaan untuk memperoleh sumber maklumat kajian. Kajian ini akan menghasilkan satu analisis yang dapat digunakan sebagai rujukan untuk menambah baik atau merangka polisi lebih baik khususnya dalam perkara yang memberikan manfaat terhadap usaha mengukuhkan hubungan antara etnik yang harmoni di Sabah. Kata Kunci : Budaya, Hubungan etnik dan bumiputera Sabah Pengenalan Sabah merupakan sebuah negeri yang mempunyai keunikan tersendiri kerana penduduknya terdiri daripada pelbagai etnik, budaya, agama dan bahasa. Sabah yang juga dikenali sebagai Negeri di Bawah Bayu dahulunya turut kenali sebagai North Borneo.
    [Show full text]
  • Sabah (Malaysia)
    Sabah (Malaysia) Overview: Sabah is a Malaysian state located on the northern portion of the island of Borneo. It is the second largest state in Malaysia after Sarawak, which it borders with on its south-west. It also shares a border with the province of East Kalimantan of Indonesia in the south. Sabah is known as "the Land Below the Wind" because geographically it is situated below the typhoon and monsoon belt. Territory: Sabah's terrain is rugged, with Mt. Kinabalu, at 4,101 metres, dominating the surrounding landscape. It has a wide diversity of flora and fauna, as well as one of the world's largest rainforests. It occupies about 10% of the island of Borneo with a land area of 74,000 sq.km(excluding the island of Labuan). Location: Sabah is located at the northeast corner of Borneo. Latitude and Longitude: 5.15 North 117.0 East Time Zone: GMT +8 Total Land Area: 73711 EEZ: Climate: Sabah has an equatorial climate. Temperatures rarely rise above 32°C (90°F) except on exceptionally hot days, and along the coastal areas rarely drop below 20°C (68°F) at night. Although in the interior and at higher altitudes it can get quite cold at night. Relative humidity is usually 85-95 per cent. Rainfall is common throughout the year, and varies from about 150 cm (60 inches) to over 450 cm (180 inches) per year. In most parts of Sabah the wetter period (or rainy season) occurs during the North East Monsoon from October to February and the drier season during the South West Monsoon from March to September, but often there is no really sharp division between the two.
    [Show full text]