Sędzianr 2 (66) 2017 WYDAWNICTWO POLSKIEGO ZWIĄZKU PIŁKI NOŻNEJ C0/M8/Y63/K0 C0/M50/Y100/K22

Logo full color gradient on white background CMYK CMYK

C0/M50/Y100/K0

C0/M8/Y63/K0

C0/M30/Y100/K0

location C0/M50/Y100/K22 50 50 53.57

0 49.71 66.67 91.81 location POLSKApiłka SędziaNR 2 (66) 2017 WYDAWNICTWO POLSKIEGO ZWIĄZKU PIŁKI NOŻNEJ C0/M8/Y63/K0 C0/M50/Y100/K22

C0/M30/Y100/K0 C0/M50/Y100/K0 C0 - M100 - Y100 - K0 CMYK CMYK

SYSTEM VAR C0/M30/Y100/K0 C0/M54/Y72/K0 C0/M88/Y100/K33 C0/M100/Y100/K0 Szkolenia C0/M100/Y100/K34 location location Davida Elleraya 53.57 30.84 65.85 31.82

75.44 91.81 0 62.58 86.55 100  6-7 location location

C0/M88/Y100/K33 C0/M100/Y100/K0 C0/M100/Y100/K0

C0/M30/Y100/K0 C0/M100/Y100/K34 C0/M54/Y72/K0

UEFA Polacy w ścisłej czołówce  5 kurs fifa Szkoleniowcy przeszkoleni  I MARIUSZ ZŁOTEk stara dobra szkoła 47-letni sędzia z Gorzyc należy do ekstraklasowej czołówki. Jego przykład przyczynił się do zniesienia w praktyce limitu wiekowego na szczeblu centralnym. Doświadczenie Mariusza i innych starszych sędziów jest bardzo potrzebne.  8

W numerze 4 Flesze • Nominacje dla naszych sędzi oraz sędziów • Wymiana z Japonią i Szwajcarią • Tematy szkoleniowe na lato • Dużo pracy w Chorwacji 5 Nasi w UEFA Polska szóstą potęgą Europy! 6 Plaża Łukasz Ostrowski w finale mistrzostw świata 6-7 System VAR Przygotowania ruszyły pełną parą DOŚWIADCZENIE NA WAGĘ ZŁOT(K)A 8-12 Na szczeblu centralnym • Doświadczeni bardzo potrzebni • Ekstraklasowi debiutanci Ten znajomy z okładki to nasz senior, najstarszy sędzia szczebla centralnego, Mariusz Złotek. Radosny, • Najlepsi gwiazdkowicze pogodny, bo właśnie dowiedział się, że Zarząd PZPN podniósł limit wieku, we wszystkich jego aspektach, • Skąd się biorą asystenci? do 50 lat. To dobra informacja dla niego i tych wszystkich sędziów, którzy mimo upływu wieku ciągle czują • Listy sędziów i obserwatorów głód sędziowania i będą w stanie sprostać wymaganiom obowiązującym wszystkich, bez względu na wiek, na sezon 2017/18 sędziów szczebla centralnego. To dobra informacja dla tych, którzy kończą karierę piłkarską w „podeszłym” 13 W Ekstraklasie wieku i decydując się na sędziowanie, mogą mierzyć nawet w Ekstraklasę. To dobra informacja dla naszej Atak na sędziego surowo ukarany organizacji. Przede wszystkim dlatego, że nierozsądnym z punktu widzenia jakości sędziowania było 14 Z kart historii pozbawianie się wsparcia sędziów, którzy, bardzo dobrze przygotowani fizycznie, doświadczeni, musieli Dziedzictwo Igora Šramki kończyć sędziowanie w wieku 42 lat. A przecież doświadczenia nie można się nauczyć, potrzeba czasu 15 Nasza organizacja na jego zdobywanie. To dobra informacja również dla tych młodszych sędziów, którzy martwią się, Proste odpowiedzi że brak awansu w wieku niespełna 30 lat to koniec świata i powód do rozważań o końcu kariery. na niecodzienne pytania Mają nadal możliwość awansu, nawet na najwyższe szczeble, a Mariusz Złotek (swój pierwszy mecz 16-17 Futsal w Ekstraklasie sędziował w wieku 44 lat), jest najlepszym dowodem, że takie wizje to nie tylko czcze gadanie. Sezon podsumowany 18-21 Regiony Rywalizacja o miejsca w grupie Top Amator B (II liga) zakończona. W rywalizacji uczestniczyło • Roman Strzelecki nie żyje 24 sędziów spośród 32, którzy przystąpili do egzaminów teoretycznych i sprawnościowych. • Dobry nabór w Olsztynie Każdy z nich sędziował cztery mecze oceniane w systemie „triple checking”, co oznacza jeden mecz więcej • Nowa rola Radkiewicza w stosunku lat poprzednich. To oczywiście większy wysiłek organizacyjny, ale jednocześnie większa • Poznańska praca z młodymi obiektywizacja decyzji awansowych. Z zadowoleniem stwierdzam podniesienie się jakości rywalizujących 22 Na Mundialu sędziów, co daje mi dodatkowy impuls do pracy. Widzę też mniejszą liczbę problemów z jakością nagrań III-ligowiec gwizdał w Omanie meczów i terminowością umieszczania ich na dedykowanym do tego celu serwerze. Nie ulega wątpliwości, 23 W obiektywie że bardzo pomocne w tej ostatniej kwestii było przejęcie przez PZPN, z początkiem rundy wiosennej, Bahamy zdobyte! finansowania ryczałtów sędziów za mecze III ligi (uwarunkowane wywiązywaniem się klubów z obowiązku nagrywania i udostępniania meczów). ROBOTA DLA TEMIDY Dobrze dzieje się na „rynku” międzynarodowym. Szymon Marciniak pokonuje kolejne bariery: ma za sobą sędziowanie półfinałów Ligi Europy oraz mistrzostw świata U-20 w Korei Płd. Monika Mularczyk I FIFA szkoli instruktorów i Kasia Wójs powołane są do kadry na następne mistrzostwa świata, a Ola Prus biegała niedawno na linii Szkoleniowcy szczebla w mistrzostwach Europy U-17 w Czechach. Daniel Stefański, jako jeden z nielicznych, awansował do Grupy regionalnego ruszają do akcji! First UEFA. Tym samym w fazie grupowej Ligi Mistrzów i Ligi Europy będą „grały” nasze cztery zespoły sędziowskie, a nasz stan „posiadania” jest obecnie taki sam jak Anglii czy Francji: Szymon w Elite, a Paweł Gil, Paweł Raczkowski i Daniel Stefański w First. Nie zapominając o szkoleniu młodych adeptów sędziowania zorganizowaliśmy czterodniowy kurs dla instruktorów ze wszystkich wojewódzkich Kolegiów Sędziów. Odbył się on COS w Spale i był prowadzony przez instruktora FIFA, jako, że jego cele i program znalazły akceptację tej światowej organizacji piłkarskiej. II O zachowaniu się w szatni Życzę powodzenia na boiskach w nowym sezonie, bo przecież stają przed Wami coraz większe wyzwania. Jak ma wyglądać pomeczowa Ale to przecież w Waszej trudnej, wymagającej i odpowiedzialnej pracy nic nowego. rozmowa sędziów i obserwatora III-IV Sześć dni w Kleszczowie Zbigniew Przesmycki CORE Polska 4_2 za nami! Przewodniczący Kolegium Sędziów PZPN

Logo full color gradient on white background CMYK CMYK Wydawca: Polski Związek Piłki Nożnej Zespół wydawniczy: Janusz Basałaj (przewodniczący),

C0/M50/Y100/K0 ul. Bitwy Warszawskiej 1920 r. 7 Paweł Drażba (sekretarz), Jakub Kwiatkowski, C0/M8/Y63/K0

C0/M30/Y100/K0

location C0/M50/Y100/K22 50 50 53.57 02-366 Warszawa Łukasz Wiśniowski, Piotr Tenczyński

0 49.71 66.67 91.81 location tel. +48 (22) 55 12 300 Skład graficzny: Piotr Przychodzeń

C0/M8/Y63/K0 C0/M50/Y100/K22 fax +48 (22) 55 12 240 Foto: Archiwum, CyfraSport, Centralna Komisja C0/M30/Y100/K0 C0/M50/Y100/K0 C0 - M100 - Y100 - K0 SędziaPOLSKApiłka e-mail: pzpn@pzpn. pl Szkoleniowa KS PZPN, Zarząd KS PZPN CMYK CMYK

C0/M30/Y100/K0 C0/M54/Y72/K0

C0/M88/Y100/K33 C0/M100/Y100/K0

C0/M100/Y100/K34

location location 53.57 30.84 65.85 31.82

75.44 91.81 0 62.58 86.55 100 location location POLSKA C0/M88/Y100/K33 C0/M100/Y100/K0 C0/M100/Y100/K0 piłka Nr 2 (66) 2017 | 3 C0/M30/Y100/K0 C0/M100/Y100/K34 C0/M54/Y72/K0 Szwajcarscy FLESZE sędziowie w czasie przedmeczowego przywitania Monika Mularczyk i jej asystentka Anna z trenerami Dąbrowska zostały powołane na mistrzostwa Kazimierzem Europy (Holandia, 16 lipca – 6 sierpnia). Ze- Moskalem (Pogoń) spół polskiej sędzi na EURO ma uzupełniać i Jackiem Magierą Irlandka Michelle O’Neill. Taka trójka popro- (Legia). wadziła w marcu prestiżowy mecz ćwierć- finałowy Ligi Mistrzyń Lyon – Wolfsburg.

H H H 1. Ocena starć. Ataki ciałem – kryteria Kolejną federacją, z którą PZPN za- oceny czął wymianę sędziowską jest Szwajca- 2. Ocena starć. Holding – kiedy faul? ria. 1 kwietnia sędzia FIFA z tego kraju kiedy kartka? Alain Jaccottet wraz ze swymi asysten- 3. Ocena starć. Ataki nogami – kiedy tami poprowadził mecz Lotto Ekstraklasy faul? kiedy kartka? Legia Warszawa – Pogoń Szczecin. Tego 4. Ocena starć. Kary indywidualne w polu samego dnia spotkanie FC St. Gallen – FC karnym Basel sędziował Daniel Stefański wraz ze 5. Wybrane aspekty niesportowego za- swymi asystentami. chowania – symulacja, atakowanie sędziego. H H H H H H H H H Marcin Borkowski z Lublina i Michał Obu- kowicz z Warszawy pełnili fukcje sędziów Rozpoczął się kolejny akt wymiany Przedsezonowe kursy unifikacyjno- technicznych podczas niedawnych EURO sędziowskiej z Japonią. Daniel Stefański szkoleniowe organizowane przez KS PZPN U-21 w Polsce. „Doszli” dużo dalej niż nasza wraz z asystentami Marcinem Bońkiem odbędą się w następujących terminach: reprezentacja – obaj zakończyli swój udział i Dawidem Golisem na przełomie maja 7-9 lipca 2017 (piątek-niedziela), Beł- na meczach półfinałowych: Anglia – Niem- i czerwca poprowadzili w Azji dwa me- chatów (hotel Wodnik): sędziowie zawodo- cy (Obukowicz) i Hiszpania – Włochy (Bor- cze ligowe oraz jeden pucharowy. Rewi- wi, TopAmator A, TopAmator B, asystenci kowski). W elitarnym gronie obserwato- zyta trójki japońskich sędziów planowa- szczebla centralnego, obserwatorzy szcze- rów znalazł się Tomasz Mikulski z Lublina. na jest na jesień tego roku. bla centralnego; 21-23 lipca 2017 (piątek-niedziela), Beł- H H H H H H chatów (hotel Wodnik): sędziowie TopAma- tor C, obserwatorzy III ligi; Asystentka z Warszawy Aleksandra Prus Centralna Komisja Szkoleniowa KS 28-30 lipca 2017 (piątek-niedziela), sędziowała mecze turnieju finałowego mi- PZPN ustaliła tematy szkoleniowe, któ- Majdan-Wiązowna k. Warszawy (hotel Brant): strzostw Europy do lat 17 (Czechy, 2-14 re mają być zrealizowane na wszystkich sędzie, asystentki, obserwatorki szczebla cen- maja). Po udanych trzech występach w fa- szczeblach latem i jesienią tego roku: tralnego. zie grupowej, Polka dostała również no- minację na spotkanie półfinałowe Niem- cy – Norwegia. Wśród obserwatorek turnieju była szefowa Centralnej Komisji Szkole- niowej KS PZPN Katarzyna Wierzbowska. Chorwacka zaprawa

H H H Ale dla naszych najlepszych sędziów, przygotowują- cych się tam do rundy wiosennej to było miejsce do pracy. Monika Mularczyk oraz asystentka Ka- Do Chorwacji poleciało 43 sędziów (w tym 15 asysten- tarzyna Wójs (na zdjęciu poniżej) znalazły tów). Głównym punktem programu były zajęcia prowadzo- się wśród kandydatek na mistrzostwa świa- ne przez wykładowcę FIFA Walentina Iwanowa. Były znako- ta (Francja 2019). Jesienią obie Polki sędzio- mity rosyjski sędzia w poprzednich latach już dwukrotnie wały na młodzieżowych Mundialach: Monika był wykładowcą podczas podobnych zimowych zgrupo- na mistrzostwach U-20 w Papui-Nowej Gwi- wań naszych arbitrów w tureckiej Antalyi. nei, zaś Kasia w U-17 w Jordanii. Sędziowie mieli poza tym codziennie treningi w terenie, poprowadzili też 21 meczów sparingowych, głównie z udzia- łem ekstraklasowych klubów chorwackich, słoweńskich, wę- gierskich czy austriackich. To też był dla nich bardzo ważny element przygotowań do rundy wiosennej.

Umag to małe chorwackie miasteczko leżące nad Adriatykiem. Na przełomie stycznia i lutego jest tu bardzo cicho i spokojnie. krótko

4 | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka Nasi w Europie Wśród europejskich potęg Tylko pięć federacji na Starym Kontynencie – Włochy, Hiszpania, Niemcy, Holandia i Szkocja – może pochwalić się większą liczbą sędziów w najwyższych kategoriach UEFA. Na naszą bardzo mocną pozycję pracuje już nie tylko Szymon Marciniak, o którym można śmiało napisać, że awansował do ścisłej czołówki światowej.

statnie półrocze umocniło po- Przed sezonem 2017/18 do tego gro- zycję Marciniaka nie tylko w Eu- na awansował kolejny Polak, Daniel Ste- O ropie, ale i w FIFA. W fazie play fański, który dołączył do Marciniaka (Eli- off europejskich pucharów Szymon po- te) oraz Pawła Gila i Pawła Raczkowskie- prowadził kolejno: go (1. kategoria). Sędzia z Bydgoszczy już l Mecz 1/8 finału Ligi Mistrzów Paris St. w ostatnim sezonie dostał szansę po- Germain – FC Barcelona (4:0), kazania się na meczu Ligi Europy Stan- l Ćwierćfinał Ligi Mistrzów Juventus Tu- dard Liege – Panathinaikos Ateny. Teraz ryn – FC Barcelona (3:0), – po sierpniowym kursie l Rewanżowy półfinał Ligi Europy Olym- w Nyonie – czeka go pique Lyon – Ajax Amsterdam (3:1). więcej takich no- A później przyszła pierwsza ważna minacji. nominacja z FIFA – wyjazd do Korei Płd. Analizując listy na mistrzostwa świata do lat 20 z inny- widać, jaki postęp zrobili polscy sędzio- mi kandydatami na Mundial. Pierwotnie wie w ostatnich latach. Widzi to i doce- Polak miał być tylko jednym z wideoasy- nia Komisja Sędziowska UEFA, która cy- stentów, ale ostatecznie poleciał razem klicznie dokonuje zmian (w górę i w dół) ze swymi asystentami (Pawłem Sokol- w swych klasyfikacjach. Polska ma obec- nickim i Tomaszem Listkiewiczem), by nie dokładnie sam stan posiadania, jak prezentować się na boisku. Polska trój- Anglia czy Francja, a za nami są m.in. tra- ka została w Azji prawie do końca tur- dycyjnie mocne federacje, jak rosyjska, nieju, sędziując mecze: szwedzka czy turecka. l Mecz fazy grupowej Urugwaj – Ja- ponia (2:0), Idą następni l Spotkanie 1/8 finału Włochy – Fran- cja (2:1) A perspektywy dla Polski są jeszcze l Półfinał Wenezuela – Urugwaj 1:1 (4-3 lepsze! Za naszą czołową czwórką kro- w rzutach karnych). czą trzej następni sędziowie, też chwa- 36-letni sędzia z Płocka jest na liście leni w Europie. Ostatnie nominacje dla FIFA tylko 6,5 roku, dopiero dwa lata Bartosza Frankowskiego, swego cza- temu awansowano go do grupy Elite. su uczestnika uefowskiego programu Bardzo szybko pokonuje kolejne szcze- CORE, świadczą o tym, że jest on pod ble. Za rok o tej porze będą mistrzostwa baczną obserwacją. Najpierw sędzio- świata w Rosji – na dziś Szymon wydaje wał w Nyonie (siedziba UEFA), gdzie od- się być pewniakiem do wyjazdu! bywają się decydujące mecze Ligi Mło- dzieżowej – poprowadził półfinał Ben- Nasze miejsce w Europie fica Lizbona – Real Madryt (4:2). Nato- miast w czerwcowej serii meczów eli- UEFA dzieli wszystkich międzynaro- minacyjnych do Mundialu został wy- dowych sędziów na cztery grupy. Nale- znaczony na spotkanie Holandia – Luk- żący do dwóch najwyższych – Elite i 1. semburg (5:0). kategorii – są brani pod uwagę przy ob- Na pewno 29-latek z Torunia bę- sadzie fazy grupowej Ligi Mistrzów i Ligi dzie pod dalszą obserwacją UEFA, po- Szymon Marciniak Europy oraz innych najważniejszych roz- dobnie jak klasyfikowani stopień ni- grywek, co pół roku mają też specjalne żej Tomasz Musiał oraz Krzysztof Ja- kursy w UEFA. kubik (tegoroczny debiutant na liście FIFA). Oni jeszcze w czerwcu rozpo- czynają nowy sezon – meczami I run- Najwięcej dy eliminacji Ligi Europy na Islandii sędziów Polskie sędzie i sędziowie w hierarchii UEFA i w Macedonii. w grupie Elite Kategoria UEFA SĘDZIOWIE SĘDZIE FUTSAL Nasza elita i 1. kategorii Elite Szymon Marciniak Monika Mularczyk Tomasz Frąk UEFA klasyfikuje w taki sam sposób 1. Włochy 4+2 Paweł Gil również sędzie oraz arbitrów futsalo- 2. Hiszpania 3+3 1. kategoria Paweł Raczkowski wych. Swoje miejsca w kategorii Elite za- Niemcy 3+3 chowali Monika Mularczyk (szykuje się 4. Holandia 2+3 Daniel Stefański właśnie na swoje pierwsze EURO) oraz 5. Szkocja 2+2 futsalowiec Tomasz Frąk. 6. Polska 1+3 Bartosz Frankowski Ewa Augustyn 2. kategoria Warto odnotować awans do wyższej Anglia 1+3 Karolina Tokarska kategorii Ewy Augustyn z Gdańska. Od Francja 1+3 tego sezonu wszystkie sędzie między- 8. Węgry 1+2 Krzysztof Jakubik Katarzyna Lisiecka-Sęk Damian Jaruchiewicz narodowe znalazły się w grupie TopA- Rosja 1+2 3. kategoria Tomasz Musiał Sławomir Steczko mator (Monika Mularczyk już wcześniej Słowenia 1+2 tam była) i będą mogły być wyznaczane Szwecja 1+2 Andrzej Witkowski na mecze III ligi. Turcja 1+2 PT

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | 5 VARtościowe wsparcie

System wideopowtórek wejdzie w życie również u Polsce – to już pewne. Kiedy? niej podczas dwóch spotkań Ekstraklasy, w Płocku i w Warszawie. Jak najszybciej! Intensywne szkolenie sędziów i pierwsze próby już trwają. Gdy Kolegium Testy pełną parą Sędziów PZPN będzie gotowe na tę rewolucję i International Board wyrazi na to zgodę, Wszędzie wygląda to dokładnie tak samo: asystenci wideo wkroczą do akcji na prawie wszystkich meczach Ekstraklasy. najpierw szkolenia „na sucho”, potem faza te- stów „off line” (bez łączności z sędzią), a póź- niej testy „on line”, gdy już VAR-owie mogą przekazywać sędziemu swoje zdanie. Do- piero gdy IFAB jest pewien odpowiedniego przygotowania danej federacji, podpisywa- na jest specjalna umowa na oficjalne stosowanie systemu. PZPN (grono sędziów oraz zespół logi- styczny pod wodzą Łukasza Wachowskiego, dyrektora Departamentu Rozgrywek Krajo- wych) mocno pracuje wypełnieniem warun- ków IFAB. Przede wszystkim chodzi o to, by VAR-owie mieli zaliczoną odpowiednią liczbę testmeczów oraz właściwą wprawę. Dwa dni przed meczem w Kielcach na David Elleray spotkanie z sędziami szczebla centralnego w Warszawie przyleciał do Polski David Elleray. Dyrektor długo tłumaczył, techniczny IFAB czuwa nad wprowadzaniem jak działa VAR – odwiedza wszystkie zainteresowane system VAR federacje, jest też na każdej dużej imprezie FIFA, gdzie odbywają się testy systemu (mistrzostwa świata do lat 20, Puchar Kon- kwietnia 2017 roku sekre- Kolejną ważną datą był 28 maja – federacji). W Warszawie pokazał ogólne za- tarz IFAB Łukasz Brud spo- pierwsza próba VAR w Polsce, podczas sady działania systemu i przekazał filozofię 26 tkał się w Warszawie z pre- meczu Lotto Ekstraklasy Korona Kielce IFAB, będącą punktem wyjścia przy tworze- zesem PZPN Zbigniewem Bońkiem – Legia Warszawa. Siedzący w samocho- niu systemu VAR. w sprawie systemu Video Assistant Refe- dzie z monitorami, tuż obok płyty boiska, – W ten sposób eliminujemy największe ree. To był pierwszy oficjalny krok w stro- VAR (Paweł Gil) oraz jego asystent (Rafał błędy. Pewnie można by dokonać większych nę wprowadzenia u nas VAR. Dziś to jed- Rostkowski) nie mieli łączności z biega- zmian, ale nie chcemy zmieniać sędziowania, nak prehistoria – od tego czasu wydarzy- jącym po boisku Jarosławem Przybyłem. zdejmować z sędziów odpowiedzialności za ło się ogromnie dużo w tej sprawie. Podobnie wyglądały próby tydzień póź- podejmowanie decyzji. Trzymamy się mot-

Polak w finale Mundialu! Życiowy sukces Łukasza Ostrowskiego! Podczas mistrzostw świata w piłce plażowej poprowadził zarówno mecz otwarcia Iran – Meksyk, jak i wielki finał: Brazylia – Tahiti. Było to efektowne zwieńczenie bardzo udanego dla szczecinianina turnieju rozgrywanego w Nassau, stolicy Bahamów.

olak był wśród 24 powołanych sę- Kolejnym meczem, który przypadł mu dziów z sześciu kontynentów. Sta- do prowadzenia, był ćwierćfinał Paragwaj P wili się w Nassau już tydzień wcze- – Tahiti (4:6), który obfitował w kilka trud- śniej na kursie, wypełnionym sesjami szko- nych do oceny sytuacji (decyzje o uznaniu leniowymi, treningami oraz egzaminami. bądź nieuznaniu bramek, dwa rzuty kar- Później, już w czasie mistrzostw praca sę- ne, czerwona kartka, wykluczenie osoby dziów była dogłębnie analizowana – przez funkcyjnej). Najpewniej to zdecydowało, obserwatora oraz podczas odpraw wideo, że po kolejnej serii gier, w przededniu do których za pośrednictwem łączy interne- ostatniego dnia turnieju dowiedział się, towych włączał się nawet szef Departamen- że będzie miał zaszczyt posędziować finał tu Sędziowskiego FIFA Massimo Busacca. MŚ Brazylia – Tahiti (6:0) wespół z Bachti- W fazie grupowej Łukasz po meczu jorem Namazowem z Uzbekistanu. otwarcia później prowadził spotkanie To wielki – ale na pewno nie ostat- Panama – Zjednoczone Emiraty Arab- ni! – sukces Łukasza, najmłodszego spo- skie, zakończone zwycięstwem ZEA po śród powołanych na Mundial. OSS rzutach karnych 2:3 (2:2). Fotoreportaż z Bahamów – str. 23 FIFA

6 | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka 4 pytania o VAR

1. Kto może być wideoasystentem? System VAR Przy monitorach pracuje zawsze duet: VAR i jego asystent. VAR-em jest obecny lub były sędzia, ko- niecznie z doświadczeniem w Ekstraklasie. Gdy on zajmuje się sprawdzaniem jakiejś sytuacji (jeszcze zanim powiadomi o tym sędziego „boiskowego”), wtedy kontrolę nad toczącą się grą przejmuje sie- dzący obok jego asystent. Tym asystentem może być były lub obecny specjalista-asystent. Dlatego w grupie przygotowującej się do ról VAR w Polsce znajdują się zarówno specjaliści od gwizdka, jak i chorągiew- Asystenci VAR ki. Wszyscy, którzy tego spróbowali, zgodnie twier- przed meczem dzą, że bycie VAR-em jest bardziej stresujące od bie- Legia Warszawa gania po boisku. – Wiadomo, że błędy popełnione - Lechia Gdańsk na boisku często można wybaczyć sędziemu, ale w 37. kolejce mając drugą szansę na sprawdzenie decyzji, pomył- Lotto Ekstraklasy ki nie da się zrozumieć – mówił Elleray na spotkaniu w Warszawie. Czekając na start 2. Jakie decyzje mogą podejmować wide- oasystenci? Zaplanowane są już kolejne szkolenia i te- Żadnych. VAR nie zmienił jednego z dogmatów sty. Lipiec rozpocznie się od kolejnego dwu- Przepisów Gry: decyzje zawsze podejmuje sędzia. dniowego szkolenia dla kilkunastoosobowej Asystenci wideo, gdy widzą poważny błąd (lub grupy, tym razem z Romanem Hrubešem. To brak poważnej decyzji), informują o tym sędziego, członek czeskiej Komisji Sędziowskiej (dowo- ale decyzje należą już tylko do niego. Może zlek- dzonej od roku przez Michała Listkiewicza), ceważyć głos kolegów i po prostu kontynuować odpowiedzialny tam właśnie za projekt VAR. (wznowić) grę, albo ją wstrzymać i rozważać dal- Czesi ruszyli z przygotowaniami sporo wcze- sze kroki. Może samodzielnie obejrzeć dane zdarze- śniej, w najbliższym sezonie jeszcze przez pół nie na ekranie, albo zda roku będą ćwiczyć, po czym planują stoso- się na opinię VAR-ów. To najczęściej ma miejsce wać system wideopowtórek na dwóch me- przy decyzjach dotyczących Art. 11 – gdy wąt- czach w każdej kolejce swojej ligi. pliwości dotyczą tylko jednoznacznej kwestii, czy U nas – gdy system VAR ruszy – ma być była pozycja spalona, czy nie, sędzia może zdać się Bartosz Frankowski (z lewej) i Paweł Gil obecny na siedmiu meczach Ekstraklasy na opinię „studia” (tak jak najczęściej zdaje się w tej pilnie słuchający Davida Elleraya. Obaj w każdej kolejce: dwóch piątkowych, dwóch kwestii na asystentów „boiskowych”). znaleźli się w grupie szykującej się sobotnich, dwóch niedzielnych oraz ponie- do roli VAR-a. działkowym. Na razie wiadomo, że kolej- 3. Co w praktyce oznacza hasło „minimum nym testmeczem będzie 7 lipca Superpu- ingerencji – maksimum korzyści”? char (Legia – Arka). To podstawowe założenie VAR. System przewidu- ta: „minimum ingerencji, maksimum korzy- Do rozstrzygnięcia zostało też jeszcze je „telefon” do sędziego jedynie przy sytuacjach do- ści” – mówił Anglik. trochę kwestii technicznych, np. umiejsco- tyczących bramek, rzutów karnych, bezpośrednich Kilka tygodni później Elleray przyjechał wienie monitora, z którego w czasie meczu czerwonych kartek oraz złej identyfikacji karanego ponownie do Warszawy, już na dwudnio- może skorzystać sędzia. Musi to być na pozio- zawodnika. Podczas warsztatów w Warszawie Elle- we warsztaty ze znacznie węższą grupą sę- mie płyty boiska, blisko pola gry, ale w miej- ray omawiał przykład rzutu rożnego wykonanego dziów oraz asystentów na co dzień pracu- scu niedostępnym dla osób postronnych (ki- spoza pola rożnego. – To nie jest sytuacja dla VAR! jących w Ekstraklasie. Wtedy też odbyły się bice, ławki rezerwowych, media). Na więk- Z tym sami sędziowie na boisku muszą sobie pora- pierwsze testy pod jego wodzą w… garażu szości ekstraklasowych stadionów obok sta- dzić. Jeśli interweniowalibyśmy tutaj, konsekwent- (gdzie parkuje wóz transmisyjny obsługują- nowiska sędziego technicznego, blisko obu nie trzeba by ingerować np. przy miejscach wrzu- cy na co dzień mecze Ekstraklasy). stref technicznych, jest bardzo mało miejsca. tów. A przecież tak naprawdę prawie każdy z nich Sędziowie i asystenci w parach treno- A znając życie trenerzy i zawodnicy chcieli- wykonywany jest z innego miejsca niż wyjście pił- wali pod okiem Anglika śledzenie meczu by jeszcze „pomagać” sędziemu mającemu ki poza boisko – mówił Anglik. Podobnie jest też z na monitorach. Każdy taki trening rozwi- podjąć kluczową na decyzję na ich korzyść kwestią przewinień „na drugą żółtą kartkę” – VAR ja: uczy utrzymywania koncentracji, szyb- lub niekorzyść. Trzeba więc będzie przyjąć nie może tu interweniować (nawet jeśli jego zda- kiego podejmowania decyzji (czy dana sy- odpowiednie zapisy regulaminowe, by nasi niem wiązałoby się to z brakiem czerwonej kart- tuacja jest do sprawdzenia czy nie), wresz- sędziowie mieli taki komfort pracy, tak jak ki), bo wtedy otworzyłoby się pole do sprawdzania cie – w bardziej złożonych sytuacjach spraw- na imprezach FIFA czy… meczach siatków- każdego napomnienia. dzania poszczególnych aspektów w odpo- ki. Czasu jest na to mało, bo VAR naprawdę wiedniej kolejności. szybko nadciąga! PT 4. Co ma nam dać VAR? – Chodzi o to, by nie było takich jaskrawych błę- dów, jak spalony Hämäläinena (dającego wygra- ną Legii w ligowym klasyku z Lechem) czy ręka Sie- maszki (po której Arka wygrała z Ruchem w koń- cówce ostatniego sezonu) – mówi przewodniczą- cy KS PZPN Zbigniew Przesmycki. OK, w tych sytuacjach VAR na pewno by zadziałał. Jednak kibice muszą pamiętać, że asystenci wideo nie będą reagować w sytuacjach kontrower- syjnych. Dobrym przykładem może tu być wspo- 26 kwietnia mniany debiut VAR w Polsce podczas meczu w 2017 roku Kielcach. Sędzia nie uznał gola dla Korony, uzna- - spotkanie jąc, że tuż przed strzałem gracz gospodarzy ode- prezesa PZPN pchnął przeciwnika. Kontakt między zawodnika- Zbigniewa Bońka mi był dla wszystkich oczywisty, ale kwestią inter- z sekretarzem IFAB pretacji sędziego było uznanie tego za faul lub nie. Łukaszem Brudem. Gdyby uznał gola, też miałby argumenty za takim Od tego się rozwiązaniem. Dlatego, choć sytuacja ta dotyczy zaczęło... uznania/nieuznania bramki, nie jest tematem dla wideoasystentów.

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | 7 Doświadczenie w cenie Granica wieku na szczeblu centralnym zniesiona! Żaden sędzia, zaliczający egzaminy i na boisku przyczyniający się do podnoszenia poziomu, nie zostanie wysłany na emeryturę. Podobne zapisy wprowadzają dla swoich rozgrywek również wojewódzkie kolegia.

ędziowskie władze na każdym szcze- plecze ekstraklasy wszedł w ostatnim mo- blu muszą dbać o dopływ świeżej mencie – rok później byłoby już za późno. S krwi. Programy mentorskie, CORE, Sędziował wiele lat w I lidze, był tam cenio- wreszcie lista sędziów FIFA – to projekty dla ny, ale długo wydawało się, że nie ma szans młodych arbitrów, którzy za kilka-kilkana- osiągnąć nic więcej. Tymczasem 2 marca 2014 ście lat mają być następcami Marciniaka czy roku (miesiąc przed swoimi 44. urodzinami!) Frankowskiego. Ale równocześnie nie po- zadebiutował w Ekstraklasie meczem Craco- Sylwester Rasmus winniśmy przekreślać sporo starszych kole- via – Śląsk Wrocław. awansował tego zastrzeżono, że sędziowie powyżej 45 lat gów, których doświadczenia potrzebujemy Jak dalej potoczyły się jego losy? Od tego lata do grupy mogą zostać poproszeni o dodatkowe testy, w każdej lidze. momentu poprowadził do dziś tylko 20 me- TopAmator A. a ich kandydatury mogą nie zostać przyjęte. Znowelizowane przed tym sezonem zasa- czów w I lidze, zaś w Ekstraklasie… 71. Ma też Niemniej w grupie uefowskiej Elite na- dy spadków i awansów sędziów szczebla cen- w dorobku mecz o Superpuchar w 2015 roku. dal znajdują się m.in. Anglik Martin Atkinson tralnego stanowią, że limit wieku dla wszyst- Choć nie ma kontraktu z PZPN (łączy sędzio- (rocznik 1971), Włoch Nicola Rizzoli (1971) kich sędziów grupy TopAmator oraz asysten- wanie z pracą zawodową), nikt nie ma wątpli- oraz siedmiu kolejnych sędziów z roczników tów to 50 lat. Jednak utrzymano zasadę, zgod- wości, że jest pewnym punktem Ekstraklasy. 1972-73. Wszyscy oni, choć przekroczyli lub nie z którą Zarząd KS PZPN może corocznie Czy dużo mamy takich „Złotków” w niż- wkrótce przekroczą 45 lat, są cały czas brani przedłużać uprawnienia również starszym szych ligach? Na pewno nie, jeśli myślimy pod uwagę do prowadzenia najważniejszych sędziom, którzy bronią się swoimi wynika- o Ekstraklasie. Jednak w zasadzie w każdej li- meczów w Europie albo na przyszłorocznym mi. Dlatego de facto możemy mówić o znie- dze są 40-latkowie, którzy dają przykład młod- Mundialu w Rosji. I dopóki będą sprawdzać sieniu bariery wiekowej – o obecności na li- szym kolegom, zarówno na boisku, jak i na się na boisku oraz podczas testów sprawno- ście decyduje tylko poziom sportowy. Przy- bieżni. Z ich doświadczenia może dalej czer- ściowych (a przecież wymagania stale rosną...), padek każdego sędziego, który dotrwa do 50. pać nasza organizacja, choć dawno przekro- nikt nie każe im schodzić z boiska. urodzin na liście, będzie każdorazowo, co rok czyli oni wiek „core’owski”. Podobnym tokiem idzie myślenie w wo- osobno omawiany przez Zarząd KS PZPN. W ostatnich tygodniach pokazały to przy- jewódzkich Kolegiach Sędziów. Zachęcone kłady Dominika Sulikowskiego (w wieku 40 36,5 przez uchwałę Zarządu PZPN wprowadzają Fenomenalny Mariusz lat dostał swoją szansę w Ekstraklasie), albo odpowiednie regulacje w swoich zasadach 42-letniego Sylwestra Rasmusa, który właśnie Średni wiek spadków i awansów, które umożliwią dalsze Najstarszy w grupie TopAmator jest Ma- tego lata awansował do grupy TopAmator A. sędziego grupy sędziowanie starszym kolegom, pod warun- riusz Złotek. 47-letni sędzia z Podkarpacia to Jednak zaliczył wcześniej kilka udanych prób Top Amator A kiem zaliczania przez nich testów na takim swego rodzaju fenomen. Długo był piłkarzem, na meczach Nice I ligi (szło mu tam lepiej, niż w sezonie 2017/18 samym poziomie jak młodzież. sędzią został bardzo późno. Już w „starej” III w II lidze), a kilkadziesiąt meczów w Ekstra- Nie chodzi tu o to, by nagle do III ligi za- lidze (odpowiednik dzisiejszej II ligi), marząc klasie w roli sędziego technicznego (głównie częli gremialnie awansować 49-latkowie, bo o awansie „ścigał się” z granicą wieku. Na za- w zespole Bartosza Frankowskiego) na pew- choć to regulaminowo możliwe, zapewne oni no przyczyniło się do jego rozwoju. 32,9 sami nie mają już takich aspiracji i… zdrowia. Jednak na każdym poziomie – czy to grupa Balans dla młodzieży Średni wiek TopAmator, IV liga, czy A klasa – potrzebna Najstarsi w TopAmator A sędziego grupy jest zdrowia mieszanka rutyny z młodością. Mariusz Złotek 1970 Znoszenie barier wiekowych nie jest wy- TopAmator B Dlatego właśnie, dbając o „młodziaków”, nie Sebastian Jarzębak 1974 mysłem KS PZPN. FIFA zrobiła to już rok temu. w sezonie 2017/18 wolno pochopnie rezygnować ze „starsza- Sylwester Rasmus 1975 Nie ma dotychczasowej górnej granicy, choć ków”! PT Mariusz Korpalski 1976 Najmłodsi w TopAmator A Wojciech Myć 1989 Mateusz Złotnicki 1989 Piotr Idzik 1988 Zbigniew Dobrynin 1986 Najstarsi w TopAmator B Mirosław Górecki 1973 Jacek Lis 1976 Marcin Liana 1977 Szymon Lizak 1978 Robert Marciniak 1978 Marcin Szrek 1978 Mariusz Złotek Najmłodsi w TopAmator B ze spokojem Łukasz Karski 1992 podchodzi Marcin Kochanek 1991 do wszystkich Łukasz Kuźma 1991 trudnych meczów, Albert Różycki 1990 na które jest

NASZA OR GANIZACJA NASZA delegowany.

8 | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka W Ekstraklasie Kręte ścieżki debiutantów

Trzech zupełnych debiutantów biutu w II lidze, jego postępy były na bieżąco śledzone, dzięki systemowi „triple checking”: dostało możliwość pokazania się l Październik 2016: debiut w II lidze (Polo- nia Bytom – Kotwica Kołobrzeg) w Lotto Ekstraklasie pod koniec l Grudzień 2016: awans z TopAmator C do TopAmator B sezonu. Swojej powtórnej l Kwiecień 2017: nominacja na rewan- żowy półfinał Pucharu Polski Arka Gdy- szansy doczekał się też Paweł nia – Wigry Suwałki l Maj 2017: debiut w Nice I lidze (Chrobry Pskit, niegdyś sędzia zawodowy, Głogów – Olimpia Grudziądz) l Czerwiec 2017: debiut w Lotto Ekstra- wyróżniający się równą formą klasie (37. kolejka; Pogoń Szczecin – Ko- rona Kielce). na meczach I-ligowych. Czy we wszystkich tych II- i I-ligowych meczach sędziował bezbłędnie? Nie, a niektóre Dominik z jego pomyłek trzeba zaliczyć nawet do ka- bowiązujący w ostatnich sezonach Sulikowski mator A, ale na pewno najlepszym. Równa tegorii poważnych. Co więc sprawia, że aku- system rozgrywek ESA37, z dzie- dostał szansę forma, zaprezentowana też w trudnych „te- rat w Myciu przewodniczący widzi ogrom- O leniem punktów po 30 kolejkach, w Ekstraklasie lewizyjnych” meczach, zdecydowała o po- ny talent, materiał na sędziego naprawdę sprawiał, że bardzo mało było meczów o nic. tuż przed wołaniu na Ekstraklasę. wysokiej klasy? Jego cechy osobowościo- Kibicom gwarantowało to emocje, ale nie czterdziestką. Nieco podobną ścieżką idzie 33-letni Łu- we (spokój, pewność, brak tremy), w połą- sprzyjało odważniejszemu szukaniu nowych kasz Szczech z podwarszawskiej Kobyłki. Na czeniu z bardzo dobrym przygotowaniem twarzy. Jednak w końcówce ostatniego se- szczebel centralny trafił w wieku 25 lat jako sprawnościowym, ale również skromnością zonu udało się wprowadzić kilku nowych przedstawiciel Podlasia. Był w programie oraz pracowitością – to wszystko sprawia, że TopAmatorów. Czy na dłużej zadomowią mentorskim KS PZPN, zbierał dobre recen- przewodniczący nie bał się delegować tak się wśród ligowców? To zależy głównie od zje, a w sierpniu 2012 roku (po trzech sezo- niedoświadczonego sędziego na trudne nich samych, jednak na pewno warto ich już nach w II lidze) zadebiutował na zapleczu Eks- mecze na szczycie, jak Odra Opole – Raków teraz krótko przedstawić. traklasy. Jednak jego pierwsze podejście do Częstochowa czy Górnik Zabrze – GKS Ka- Jako pierwszy z debiutantów swo- I ligi nie było do końca udane – po sezonie towice (przy 21 tysiącach widzów!). Po me- ją pierwszą szansę (a później drugą) do- 2013/14 został przeniesiony grupy TopAma- czach II- i I-ligowych obserwatorzy telewizyjni tor B. Wrócił już rok później, a w ostatnim se- (funkcję tę pełnią sędziowie zawodowi), któ- zonie prezentował naprawdę wysoką, rów- rzy wskazywali na jego błędy w poszczegól- 31 30 ną formę, zweryfikowaną w aż 18 meczach nych sytuacjach, podkreślali też bardzo do- 29 w systemie „triple checking”. Jego nomina- bry kontakt z zawodnikami i brak najmniej- 28 27 27 27 83,45% cja na mecz 37. kolejki Lotto Ekstraklasy Wi- szych problemów z utrzymaniem autoryte-

meczów Lotto

25 Ekstraklasy w sezonie sła Płock – Śląsk Wrocław tak naprawdę nie tu. W ekstraklasowym debiucie Myć u obu 2016/17 poprowadzili jest więc niespodzianką. obserwatorów uzyskał pozytywne oceny. 23 sędziowie zawodowi Trzeci ekstraklasowy debiut na pierw- Aż 1149 dni czekał na swój ponowny wy-

szy rzut oka może wyglądać na sensacyjny. stęp w Ekstraklasie Paweł Pskit. Jego nomi-

18 Wojciech Myć z Lublina ma 28 lat, w sierp- nacja na mecz 35. kolejki Wisła Płock – Za-

niu 2015 roku zadebiutował dopiero w... III głębie Lubin z jednej strony pokazuje, że sys- 16

lidze. W swym pierwszym sezonie w tej kla- tematyczna praca popłaca, a z drugiej – że

sie brał udział programie CORE Polska 3, każdy, kto jest w dobrej formie, może liczyć

gdzie m.in. miał możliwość prowadzić swój na swoją szansę i docenienie. Znany sędzia Daniel StefańskiDaniel

Paweł Gil Jarosław Przybył Bartosz Frankowski Bartosz pierwszy mecz z udziałem sędziego tech- z podłódzkiego Zgierza do 2014 roku był

Krzysztof Jakubik Krzysztof Paweł Raczkowski Tomasz Kwiatkowski Tomasz Musiał nicznego, a na oczach przewodniczącego wśród zawodowców. Gdy wrócił do gro-

Szymon Marciniak KS PZPN Zbigniewa Przesmyckiego błysnął na TopAmatorów, dalej robił swoje na bo- Łukasz BednarekŁukasz Mariusz Złotek Mariusz

Piotr Lasyk Piotr podczas testu yo-yo. iskach I ligi. W kolejnych sezonach (2014/15, Zbigniew DobryninZbigniew

Paweł Pskit Obecny sezon Myć zaczął w grupie TopA- 2015/16, 2016/17) należał do ścisłej czołów-

5 Myć Wojciech Dominik SulikowskiDominik Łukasz Szczech Łukasz Sebastian Krasny mator C, ale był dalej pod opieką szkolenio- ki zaplecza Ekstraklasy, nic dziwnego, że do- 3 2 wą KS PZPN nie tylko z racji udziału w progra- stał w końcu możliwość ponownego poka- 1 1 1 1 mie mentorskim. Od kiedy dostał szansę de- zania się na najwyższym szczeblu. PT

stał najstarszy z nich, Dominik Sulikowski z Gdańska. Czekały go dwie wyprawy do Krakowa, najpierw na mecz Wisła – Pogoń Szczecin (35. kolejka), a później na koń- czące rozgrywki spotkanie Cracovii z Pia- stem Gliwice. Na najwyższym szczeblu Dominik zade- biutował dzień przed 40. urodzinami. Trudno nazwać go więc „młodym zdolnym”, ale na pewno pokazał, ile oznacza systematyczna praca. W ostatnich latach powoli, ale systematycznie piął się w sędziowskiej hierarchii, stopniowo zaliczając kolejne etapy. W „starej” III lidze (przed reorganizacją to był trzeci poziom rozgrywek) pojawił się już w 2007 roku, ale dopiero wiosną 2014 roku zaczął dosta- wać szansę w meczach I-ligowych. Kończą- Maj 2016 roku, Starogard Gd. - Wojciech Myć przed swoim debiutem międzynarodowym. Poprowadził mecz cy się sezon był jego trzecim w grupie TopA- Szwajcaria - Białoruś podczas turnieju U-16 UEFA Development.

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | 9 Cała uwaga na gwiazdkowiczów Pięciu najlepszych sędziów III ligi awansowało do grupy TopAmator B – zdecydował Zarząd KS PZPN. Tegoroczni „gwiazdkowicze” byli objęci takim samym pełnym cyklem szkoleniowym, jak ich koledzy prowadzący mecze w I i II lidze. Kandydaci mieli w rundzie wiosennej więcej meczów w systemie triple-checking oraz szkoleń i warsztatów.

olegium Sędziów PZPN oraz wojewódzkie związki po rundzie jesiennej wytypowały jak co roku 32 kandydatów. Jeden K z nich odpadł z powodu poważnej kontuzji, siedmiu kolejnych po egzaminach w Spale. Pozostałych 24 sędziów dostało moż- liwość rywalizowania na boisku. W tym sezonie po raz pierwszy każ- dego „gwiazdkowicza” czekały cztery mecze III ligi, oceniane w systemie triple-checking, dokładnie tak samo jak w wyższych ligach. Po każdym meczu Zarząd KS PZPN analizuje arkusze obserwatora „sta- dionowego”, obserwatora telewizyjnego, samoocenę oraz klipy, przygotowane przez sędziego. Żaden z obserwatorów, nawet jeśli mocno się pomyli, nie jest w stanie skrzywdzić lub nienależnie wypromować sędziego – bo ten może swoje zdanie wyrazić w samoocenie i zdaniu odrębnym (jeśli nie zgadza się z obserwacją TV), a kamera pomaga rozstrzygnąć rozbieżności. W poprzednich sezonach każdy kandydat miał tylko trzy tak oceniane próby. Jednak większa dawka meczów dała na pewno więcej in- formacji o każdym sędzim i lepszą podstawę do czerwcowych decyzji awansowych... Dość powiedzieć, że żadnemu z kandydatów nie udało się przejść „suchą stopą” (bez istotnych błędów) przez wszystkie cztery „gwiazdkowe” mecze. O promocji do grupy B decydowała więc suma i waga błędów poszczególnych kandydatów. Poziom był wyższy i bardziej zróżnicowany niż w poprzednich latach. Poza piątką awansowa- nych jeszcze kilku następnych III-ligowców było naprawdę blisko promocji. Zapewne już w rundzie jesiennej oni też dostaną swoją szansę na wybranych meczach II-ligowych... W III lidze od tej rundy pojawiło się więcej rozwiązań organizacyjno-szkoleniowych przeniesionych ze szczebla centralnego. Serwer z na- graniami meczów – dotąd dedykowany I lidze, II lidze, Ekstralidze kobiet oraz rozgrywkom futsalowym – teraz zawiera również nagrania III-ligowe. Wszyscy sędziowie tej klasy (nie tylko „gwiazdkowicze”) mają więc możliwość obejrzenia każdego swojego występu i zrobienia samooceny. III-ligowi sędziowie uczestniczyli w zimie w pełnym trzydniowym kursie unifikacyjno-szkoleniowym KS PZPN. „Gwiazdkowiczów” dodatkowo czekały w maju warsztaty w Spale razem z grupami TopAmator A oraz B – kolejna szansa do pokazania się... Dla obserwatorów III ligi zimą po raz pierwszy zorganizowano dwu- dniowy kurs. Od lipca ta grupa razem z sędziami będzie brać udział w peł- nym trzydniowym zgrupowaniu, gdzie zwłaszcza obserwatorów czeka sporo zajęć warsztatowych, dotyczących pełnienia tej funkcji (ocenia- nie, omawianie, coaching). Począwszy od rundy wiosennej PZPN przejął opłacanie ryczałtów sę- dziów III ligi, kupił też kamery dla wszystkich klubów. Jednak w zamian kluby zostały zobowiązane do umieszczania nagrań na serwerze – kto tego nie zrobi, zostanie obciążony kosztami sędziowskimi (1450 zł/mecz). System w rundzie wiosennej docierał się. Jakość nagrań pozostawia czasem sporo do życzenia. Zdarzają się mecze podzielone np. na 60 plików, a podczas jednego ze spotkań III ligi (gospodarzem były rezerwy klubu Ekstraklasy), kamerzysta stał na poziomie płyty boiska. Wartość szkoleniowa takiego filmu jest bliska zera... Jednak na pewno objęciem syste- mem III ligi jest bardzo dużym krokiem na rzecz selekcji i szkolenia sę- dziów w tej klasie. PT

Awansujący gwiazdkowicze 2017:

Mateusz BIELAWSKI 1989 Śląskie Damian GAWĘCKI 1987 Świętokrzyskie Damian KOS 1989 Pomorskie Łukasz KUŹMA 1991 Podlaskie Mateuszowi Bielawskiemu za drugim razem udało się awansować do TopAmator B. Piotr URBAN 1987 Mazowieckie

III l iga Doświadczenie zdobywał też w meczach Lotto Ekstraklasy jako sędzia techniczny.

10 | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka Asystenci W Gniewinie kandydaci zostali poddani wielu próbom, m.in. podczas testu teoretycznego oraz kilku sprawdzianów sprawnościowych.

Kuźnia kadr Dziewięciu nowych asystentów – pięciu w zimie i czterech kolejnych pół roku później – awansowało na szczebel centralny dzięki organizowanym w ostatnim sezonie kursom CORE Assistant. Paweł Pskit wraz kąd się biorą nowi asystenci na z asystentami do szczebla centralnego dla wszystkich patrzył w czasie biegu na boisko – wa- szczeblu centralnym? Dotychczas Jackiem 16 wojewódzkich kolegiów. Oczywiście runki jak podczas meczu. S drogi były dwie: Węgrzynem żaden system testów nie odda w pełni Najważniejszym elementem tej części 1. udział w kursie CORE Assistant; (z lewej) warunków meczowych, ale na pewno kursu były jednak „mijanki”. Każdy kan- 2. zgłoszenie przez sędziego podgru- i Łukaszem Sikorą intensywne szkolenie i egzaminy, jak dydat miał do oceny siedem sytuacji py TopAmator A (przed sezonem każdy (z prawej) to ma miejsce podczas CORE Assistant, „napastnik kontra obrońca” albo „dwóch z nich może podać jednego kandydata). wyprowadza pozwala mocno zminimalizować ryzy- napastników kontra obrońca”. Wszystko Pierwsza droga pozwoliła znaleźć kil- zespoły Arki ko przeszacowania potencjału kandy- było nagrywane na kamerze, dzięki cze- ku utalentowanych asystentów, którzy Gdynia i Gryfa datów uznanych za najlepszych. Z dru- mu później łatwe do oceny. Poziom trud- inaczej nie mieliby najmniejszej szansy Słupsk na mecz CLJ. giej strony – trochę jak w rywalizacji III-li- ności poszczególnych sytuacji był – jak trafienia na szczebel centralny (bo np. nie gowych „krzyżykowców” – kandydaci na na prawdziwym meczu – zróżnicowany. mieli na swoim terenie sędziego o od- asystentów szczebla centralnego mogą Jednak jak się okazało tylko sześciu asy- powiedniej klasie). Część z nich trafiła próbować swych sił więcej niż raz. Słab- stentom (spośród 20) udało się mieć tu już do Ekstraklasy, a nawet ma za sobą sza dyspozycja danego dnia, może przy 100 procent dobrych decyzji. wyjazdy na mecze międzynarodowe. następnym podejściu rok później zmie- Ostatnia część kursu odbyła się Druga ścieżka – zgłoszenie przez sę- nić się w świetny występ. w Gdyni, na Narodowym Stadionie Rug- dziego-„ligowca” – przez lata było jedy- by, gdzie gra na co dzień drużyna Arki ną metodą naboru do tej grupy. Kandy- W pośpiechu w Gniewinie Gdynia w CLJ. Podczas meczu z Gryfem daci przyjeżdżali na kurs przedsezono- Słupsk miało szansę pokazać się tylko wy i gdy zdali egzaminy, stawali się peł- Wiosenna część CORE Assistant od- dwóch spośród kursantów. Szczęście noprawnymi asystentami szczebla cen- była się w Gniewinie (wykłady i testy), w losowaniu uśmiechnęło się do Jacka tralnego. Jednak brakowało jakiegokol- skąd uczestnicy nazajutrz pojechali do Węgrzyna i Łukasza Sikory – III-ligowych wiek sprawdzenia ich pod kątem mery- Gdyni na mecz Centralnej Ligi Juniorów. asystentów z Podkarpacia oraz Podlasia. torycznej przydatności na tym szczeblu. Program kursu był bardzo urozmaicony Razem z sędzią technicznym (Mikołaj Ko- Doświadczenia ostatniego sezonu po- i napięty. Poza kilkoma sesjami szkolenio- strzewa) zyskali możliwość posędziowa- kazały, że najwięcej poważnych błędów wymi zaplanowano test pisemny i dwa nia u boku doświadczonego Pawła Pski- na meczach I i II ligi popełnili właśnie testy filmowe, ale również pomiary wagi ta. Warunki były zbliżone do tych, jakie asystenci rekrutowani w ten sposób. i tkanki tłuszczowej oraz wszechstronne mogą spotkać młodych asystentów na testy sprawnościowe, pod okiem trene- szczeblu centralnym – gdy sędziowie Awanse przez CORE ra Grzegorza Krzoska. spotykają się ze sobą godzin przed me- Kandydatów czekały testy CODA czem, muszą szybko i efektywnie omó- Wnioski? Już w lipcu, podczas przed- i ARIET oraz 30-metrowe sprinty z do- wić współpracę i później już na boisku sezonowego zgrupowania sędziów datkową fotokomórką na 10. metrze. stanowić zespół. szczebla centralnego część asystentów Okazało się, że nawet na tych 10 me- Próba „meczowa” wypadła dobrze, – z grupy zgłoszonych przez TopAmato- trach różnica między najszybszym a naj- podobnie jak cały kurs. Po sezonie oka- rów – przejdzie dodatkowe testy (podob- wolniejszym sędzią wyniosła aż 0,25 sek! zało się, że Zarząd KS PZPN zdecydował ne jak na kursie CORE Assistant). Dla asystenta to często bezcenne ułam- o włączeniu czterech najlepszych kan- Docelowo Kolegium Sędziów PZPN ki sekund i metr czy dwa... Dodatkowym dydatów na szczebel centralny. Następ- będzie łączyć obie ścieżki w jedną – tak, utrudnieniem było wykonywanie wszyst- ne dwie części CORE Assistant (jesienna by selekcjonować możliwie najlepszych kich tych ćwiczeń z chorągiewką w ręku, i wiosenna) już w kolejnym sezonie. Na- kandydatów, z zachowaniem dostępu a komisja pilnowała przy tym, by asystent stępne awanse za rok! PT

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | 11 Listy - sezon 2017/18 15.Szymon LIZAK Poznań 65.Arkadiusz ŚPIEWAK Łódź 16.Piotr ŁĘGOSZ Toruń 66.Jacek TOKARSKI Opole 17.Paweł MALEC Łódź 67.Radosław WĄSIK Lublin 18.Robert MARCINIAK Kraków 68.Wiktor WĄTROBA Koszalin Po podsumowaniu wyników kończącego się 19.Tomasz MARCINIAK Płock 69.Daniel WIEJOWSKI Gliwice 20.Monika MULARCZYK Skierniewice 70.Marek WITOŃ Tarnobrzeg sezonu Zarząd Kolegium Sędziów PZPN przyjął 21.Maciej PELKA Poznań 71.Jakub WÓJCIK Warszawa 22.Rafał ROKOSZ Siemianowice Śl. 72.Jakub ZALEWSKI Wrocław listy kandydatów na sędziów oraz obserwatorów 23.Albert RÓŻYCKI Łódź 73.Andrzej ZBYTNIEWSKI Lublin 24.Karol RUDZIŃSKI Nidzica szczebla centralnego na sezon 2017/18. 25.Marcin SZCZERBOWICZ Olsztyn Obserwatorzy szczebla centralnego 26.Marcin SZREK Kielce 1.Arkadiusz AUGUSTYNIAK Banie 27.Piotr URBAN Legionowo 2.Krzysztof BARTOSZEK Tarnów Opolski a innej niż dotychczas liście znalazł się Adam Lyczmański. 28.Sebastian ZAŁĘSKI Ostrołęka 3.Marcin BĄK Kielce Doświadczony sędzia z Bydgoszczy, który z powodu kontu- 4.Włodzimierz BIADUŃ Lublin N zji opuścił całą rundę wiosenną, zdecydował się zakończyć Asystenci szczebla centralnego 5.Marek BILMIN Czarna Białostocka karierę sędziowską. W nowym sezonie ma znaleźć się na liście obser- 1.Marcin BONIEK Bydgoszcz 6.Marcin BORSKI Warszawa watorów, podobnie jak m.in. Marcin Borski czy Tomasz Radkiewicz, 2.Marcin BORKOWSKI Niedrzwica Duża 7.Dariusz BORUCKI Gdynia 3.Tomasz LISTKIEWICZ Warszawa 8.Marek BRAŃKA Kalwaria Zebrzydowska którzy na taki ruch zdecydowali się pół roku temu. 4.Sebastian MUCHA Kraków 9.Piotr BRODECKI Łódź Adam Lyczmański był jednym z najbardziej doświadczonych 5.Krzysztof MYRMUS Skoczów 10.Jerzy BROŃSKI Stargard *** TopAmatorów. W Ekstraklasie poprowadził 63 mecze, w 2012 roku 6.Rafał ROSTKOWSKI Piaseczno 11.Stanisław BROŻEK Nowy Sącz był nawet na liście sędziów międzynarodowych. W ostatnich latach 7.Konrad SAPELA Łódź 12.Jarosław CHMIEL Legionowo trzy razy z rzędu był wybierany najlepszym arbitrem I ligi w plebi- 8.Radosław SIEJKA Łódź 13.Zbigniew CZAJKOWSKI Olsztyn scycie Polskiego Związku Piłkarzy. Teraz na pewno będzie stanowić 9.Paweł SOKOLNICKI Płock 14.Maciej DASZKIEWICZ Bydgoszcz wzmocnienie listy obserwatorów! 10.Marek ARYS Szczecin 15.Andrzej DYMEK Wrocław 11.Michał GAJDA Łódź 16.Ryszard GANCARZ Żagań 12.Dawid GOLIS Skierniewice 17.Leszek GAWRON Mielec 13.Bartosz HEINIG Gdańsk 18.Bartłomiej GĘDŁEK Jaworzno Sędziowie zawodowi: 14.Adam KUPSIK Poznań 19.Andrzej GŁOWACKI Lublin 1.Bartosz FRANKOWSKI Toruń 15.Bartłomiej LEKKI Zabrze 20.Tomasz GÓRECZNY Gdynia 2.Paweł GIL Lublin 16.Marcin LISOWSKI Warszawa 21.Jacek GRZYBEK Gdynia 3.Krzysztof JAKUBIK Siedlce 17.Tomasz NIEMIROWSKI Płochocin 22.Krzysztof JENDA Siedlce 4.Tomasz KWIATKOWSKI Warszawa 18.Michał OBUKOWICZ Warszawa 23.Jacek JUSZCZAK Zamość 5.Szymon MARCINIAK Płock 19.Michał PIERŚCIŃSKI Warszawa 24.Marek KARKUT Warszawa 6.Tomasz MUSIAŁ Kraków 20.Jakub ŚLUSARSKI Kraków 25.Andrzej KAZIOR Działoszyn 7.Jarosław PRZYBYŁ Kluczbork 21.Jakub WINKLER Toruń 26.Artur KITA Częstochowa 8.Paweł RACZKOWSKI Warszawa 22.Kamil WÓJCIK Ząbki 27.Marek KOMOŃSKI Mielec 9.Daniel STEFAŃSKI Bydgoszcz 23.Marcin ADAMSKI Białystok 28.Ryszard KOSTOŃ Sosnowiec 24.Paulina BARANOWSKA Chełmno 29.Mariusz KOWALSKI Wrocław Sędziowie grupy TopAmator A 25.Dariusz BOHONOS Gdańsk 30.Dariusz KOZIEŁ Warszawa 1.Artur ALUSZYK Barlinek 26.Rafał BRIEGER Wejherowo 31.Andrzej KOZŁOWSKI Poznań 2.Łukasz BEDNAREK Koszalin 27.Maciej CEBULSKI Poznań 32.Krzysztof KRAWIEC Lubań 3.Dawid BUKOWCZAN Żywiec 28.Marcin CZERWIŃSKI Gorzów Wlkp. 33.Dariusz KRÓLIKOWSKI Szczecin 4.Zbigniew DOBRYNIN Łódź 29.Dawid FIEDOROWICZ Elbląg 34.Zbigniew KULETA Łódź 5.Konrad GĄSIOROWSKI Biała Podlaska 30.Marcin HANKIEWICZ Łódź 35.Andrzej KUŚMIERCZYK Lublin 6.Piotr IDZIK Poznań 31.Michał HNATKIEWICZ Wrocław 36.Marek KWIATKOWSKI Olsztyn 7.Sebastian JARZĘBAK Piekary Śląskie 32.Dariusz IGNATOWSKI Bydgoszcz 37.Remigiusz LEWANDOWSKI Poznań 8.Konrad KIEŁCZEWSKI Wasilków 33.Marcin JAKOWENKO Bielsko-Biała 38.Adam LYCZMAŃSKI Bydgoszcz 9.Mariusz KORPALSKI Toruń 34.Adam JAKUBCZYK Katowice 39.Jarosław ŁAPKA Bodzentyn 10.Daniel KRUCZYŃSKI Żywiec Bartosz 35.Marcin JANAWA Szczecin 40.Robert MAŁEK Zabrze 11.Wojciech KRZTOŃ Olsztyn Frankowski 36.Adam KARASEWICZ Wrocław 41.Tomasz MIKULSKI Lublin 12.Piotr LASYK Bytom 37.Marcin KASPRZYK Bytom 42.Piotr MUSIALIK Kraków 13.Jacek MAŁYSZEK Lublin 38.Bartosz KASZYŃSKI Bydgoszcz 43.Zbigniew PAJĄK Wrocław *** 14.Wojciech MYĆ Lublin 39.Mikołaj KOSTRZEWA Świdnik 44.Julian PASEK Lubin 15.Marek OPALIŃSKI Lubin 40.Sławomir KOWALEWSKI Biel- 45.Antoni PLONA Łapy 16.Kornel PASZKIEWICZ Kąty Wrocławskie sko-Biała 46.Tomasz PŁOSKI Elbląg 17.Paweł PSKIT Zgierz 41.Piotr KURT Olsztyn 47.Paweł PŁOSKONKA Tarnów 18.Sylwester RASMUS Toruń 42.Marcin LIS Katowice 48.Piotr PRZYBYŁOWSKI Poznań 19.Dominik SULIKOWSKI Gdańsk 43.Maciej MAJEWSKI Łódź 49.Kazimierz PURCELEWSKI Toruń 20.Łukasz SZCZECH Kobyłka 44.Jarosław MIKOŁAJEWSKI Kraków 50.Marian PYZAŁKA Oleśnica 21.Sebastian TARNOWSKI Sułów 45.Krystian MUCHA Olsztyn 51.Tomasz RADKIEWICZ Łódź 22.Tomasz WAJDA Żywiec 46.Krzysztof NEJMAN Płock 52.Filip ROBAK Kielce 23.Mariusz ZŁOTEK Gorzyce 47.Piotr PODBIELSKI Augustów 53.Tomasz RUSEK Chorzów 24.Mateusz ZŁOTNICKI Lublin 48.Damian ROKOSZ Siemianowice Śl. 54.Wojciech SAWA Dorohusk 49.Bolesław ROSA Warszawa 55.Piotr SIEDLECKI Legionowo Sędziowie grupy TopAmator B 50.Marcin SADOWSKI Toruń 56.Marcin SŁUPIŃSKI Pajęczno 1.Konrad ALUSZYK Gorzów Wlkp. 51.Filip SIERANT Warszawa 57.Tadeusz STACHURA Zabrze 2.Tomasz BIAŁEK Drezdenko 52.Łukasz SIKORA Kolno 58.Wojciech STASIK Sulechów 3.Marcin BIELAWSKI Mysłowice 53.Paweł SMYK Łuków 59.Grzegorz STĘCHŁY Jarosław 4.Mateusz BIELAWSKI Mysłowice 54.Michał SOBCZAK Bydgoszcz 60.Marcin SZULC Warszawa 5.Damian GAWĘCKI Kielce 55.Łukasz SOBIŁO Lubin 61.Zenon TOBERA Bydgoszcz 6.Mirosław GÓRECKI Ruda Śl. 56.Krzysztof STĘPIEŃ Opole 62.Zbigniew URBAŃCZYK Kraków 7.Łukasz KARSKI Słupsk 57.Sebastian SZCZOTKA Żywiec 63.Jacek WALCZYŃSKI Lublin 8.Marcin KOCHANEK Opole 58.Wojciech SZCZUREK Bielsko-Biała 64.Katarzyna WIERZBOWSKA Straszyn 9.Damian KOS Wejherowo 59.Marek SZERSZEŃ Gdańsk 65.Tomasz WOJNO Białystok 10.Sebastian KRASNY Kraków 60.Daniel SZPILA Opole 66.Cezary WÓJCIK Lublin 11.Paweł KUKLA Kraków 61.Piotr SZUBIELSKI Łódź 67.Eugeniusz WYLĄG Bytom 12.Łukasz KUŹMA Białystok 62.Zbigniew SZYMANEK Katowice 68.Grzegorz ZIÓŁKOWSKI Płock 13.Marcin LIANA Żnin 63.Piotr SZYPUŁA Bielsko-Biała 69.Zbigniew ZYCH Lublin 14.Jacek LIS Ruda Śl. 64.Maciej ŚLIWIŃSKI Poznań *** - uprawnienia wygasną w trakcie rundy jesiennej szcze b e l cen tr a n y

12 | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka W Ekstraklasie Sędziowie pod ochroną Na wniosek Kolegium Sędziów PZPN Najwyższa Komisja Odwoławcza zaostrzyła karę za czerwoną kartkę dla zawodnika Lechii Gdańsk Vanji Milinkovicia-Savicia. Zamiast trzech meczów dyskwalifikacji (jak pierwotnie orzekła Komisja Ligi), Serb został ukarany odsunięciem od sześciu spotkań. Czerwoną kartkę dostał za próbę uderzenia sędziego technicznego.

o był bardzo nerwowy mecz na szczycie Lotto Ekstraklasy. W 24. T kolejce Lech Poznań podejmo- wał Lechię Gdańsk (1:0), a sędzia Szymon Marciniak miał wyjątkowo dużo pracy. Była m.in. duża masowa konfrontacja w przerwie meczu (w efekcie trener Lecha został usunięty na trybuny), 11 żółtych kartek oraz trzy czerwone. Jedną z nich dostał w 77. minucie Milinković-Savić, rezerwowy bramkarz Lechii. Po tym, jak dwaj jego koledzy (Grzegorz Kuświk i Sła- womir Peszko) zostali wykluczeni przez sędziego, dostał szału i chciał wyładować się na najbliżej stojącym sędzim technicznym, Arturze Aluszyku. Do uderzenia nie doszło tylko dlatego, że bramkarz zo- stał powstrzymany przez inne osoby sie- dzące na ławce Lechii. Sędziowie na szczęście nie zbagateli- zowali tego zachowania. Milinković-Savić miał już na koncie żółtą kartkę (za wspo- mnianą konfrontację w przerwie), jednak Szymon Marciniak nie bawił się w dyplo- mację – zamiast drugiej żółtej pokazał od razu czerwoną kartkę, a w sprawozdaniu Serbski bramkarz jednoznacznie napisał o próbie uderze- już w przerwie nia. Jak wiadomo, zgodnie z Art. 12 gwał- miał problemy towne agresywne zachowanie ma miejsce, z utrzymaniem gdy zawodnik „używa lub próbuje użyć” nerwów na wodzy. brutalności, „bez względu na to, czy do- Po otrzymaniu szło do kontaktu”. czerwonej kartki też trudno było Na ulicy bym uciekał go uspokoić.

Komisja Ligi ukarała zawodnika trzema meczami dyskwalifikacji. Co ciekawe, tyle samo dostał za swoją czerwoną kartkę Pesz- ko, który uderzył przeciwnika, ale jednak zrobił to na boisku, w czasie gry, przy piłce. Kolegium Sędziów PZPN uznało karę dla Milinkovicia-Savicia za rażąco niską i wystą- piło do Rzecznika Ochrony Prawa Związko- wego o złożenie odwołania (samo Kolegium nie ma statutowego prawa o to występo- wać). Rzecznik podzielił argumentację KS PZPN i sprawa trafiła do Najwyższej Komi- sji Odwoławczej. Tam możliwość złożenia swoich wyjaśnień miał m.in. Artur Aluszyk. Przykład idzie z góry misja Dyscyplinarna PZPN ukarała zawod- – Gdybym na ulicy zobaczył człowie- niczkę pięcioma meczami dyskwalifikacji. ka w takim szale, tak zachowującego się Zachowanie Milinkovicia-Savicia było To mniej niż dla Milinkovicia-Savicia, jed- w stosunku do mnie, po prostu był ucie- nienotowaną od wielu lat na szczeblu cen- nak trzeba pamiętać, że w I lidze kobiet run- kał. Na stadionie nie mogłem tak postąpić, tralną próbą czynnego znieważenia sędzie- da rozgrywkowa liczy dziewięć kolejek, czy- na szczęście inni powstrzymali zawodni- go. A nie trzeba chyba udowadniać, że Eks- li winna zawodniczka więcej niż pół wiosny ka – opowiadał Aluszyk, doświadczony sę- traklasa daje wzór – to, co dzieje się na tam- spędziła na trybunach. dzia, od kilku lat prowadzący mecze I ligi. tych boiskach, w blasku jupiterów i obiekty- „Ochrona wizerunku sędziego” – to był je- NKO uznała, że „standardowe” trzy me- wach kamer, ma potem ogromny wpływ na den z tematów szkoleniowych realizowanych cze to rzeczywiście za mało za takie za- zachowania w niższych ligach… w całej Polsce ostatniej zimy. Życie szybko chowanie i podwyższyła karę. Nie ma ona Trzy tygodnie po meczu w Poznaniu, do- pokazało, jak bardzo ten temat był na czasie. może w praktyce wielkiego znaczenia dla szło do naruszenia nietykalności cielesnej sę- Sędziowie we wszystkich klasach muszą być zawodnika (i tak w tej rundzie był tylko re- dziego. Zdarzyło się to w… I lidze kobiet. Jak przygotowani na stawienie czoła pozwalają- zerwowym, a po sezonie wyjeżdża do ligi opisał w swym arkuszu obserwator, „po za- cym sobie na coraz więcej zawodnikom. Tyl- włoskiej), jednak dla Kolegium Sędziów rządzeniu rzutu karnego dla zespołu gospo- ko konsekwentne karanie i opisywanie kary- ważny był jasny przekaz, że tego typu za- darzy, zawodniczka gości podbiegła do sędzi godnych przypadków może sprawić, że jako chowania będą z całą stanowczością opi- i z impetem ją odepchnęła, przy tym inten- organizacja zachowamy należny nam auto- sywane i karane. sywnie gestykulując i coś wykrzykując”. Ko- rytet. TEN

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | 13 Szkoleniowcy wyszkoleni Takiego kursu jeszcze w Polsce nie było! Czterodniowe zgrupowanie dla wojewódzkich instruktorów szkolenia poprowadziła instruktor FIFA, Amerykanka Kari Seitz. Teraz ta certyfikowana 30-osobowa kadra zaczęła już działanie na rzecz swoich macierzystych organizacji.

zasadzie wypadałoby zacząć wodowców czy TopAmatorów, którzy zimą od stwierdzenia, że jeszcze uczestniczyli w kursie FIFA w Chorwacji). PZPN W w Polsce nie było… takiego nie stawiał praktycznie żadnych warunków wykładowcy. Amerykanka to najbar- selekcyjnych, poza znajomością języka an- dziej utytułowana sędzia w historii. Bo- gielskiego. Grupa, która zjawiła się w kwiet- Uczestnicy kursu: Adam Karasewicz, Damian Sylwestrzak, Jakub Zalewski wiem nikomu innemu (również żadne- niu w Spale była więc dość zróżnicowana – od (Dolnośląskie), Bartosz Kaszyński, Michał Sobczak (Kujawsko-Pomorskie), Ja- mu sędziemu-mężczyźnie) nie udało sędziów grupy TopAmator A i TopAmator cek Małyszek (Lubelskie), Jarosław Rynkiewicz (Lubuskie), Michał Grocki, Kata- się skompletować nominacji na cztery B, przez sędzie międzynarodowe, asysten- rzyna Wasiak (Łódzkie), Michał Górka, Paweł Kostkiewicz (Małopolskie), Ma- mundiale oraz cztery igrzyska olimpij- tów i obserwatorów szczebla centralnego, teusz Jenda, Piotr Rzucidło (Mazowieckie), Szymon Łężny, Karolina Tokarska skie! Po zakończeniu kariery boiskowej, po sędziów czy obserwatorów szczebla re- (Opolskie), Sebastian Godek (Podkarpackie), Grzegorz Kawałko, Przemysław w 2016 roku Kari Seitz przyjęła ofertę gionalnego. Sarosiek (Podlaskie), Ewa Augustyn, Dominik Sulikowski (Pomorskie), Artur pracy dla FIFA – przeprowadziła się do Co ciekawe, więcej było sędziów czynnych, Kita (Śląskie), Filip Robak (Świętokrzyskie), Dawid Fiedorowicz, Piotr Kurt, Mar- Szwajcarii i została instruktorem. Gdy Ko- niż obserwatorów. Tłumaczyć to można ba- cin Szczerbowicz (Warmińsko-Mazurskie), Szymon Lizak, Piotr Wasielewski legium Sędziów PZPN wystąpiło z proś- rierą językową (angielski u młodego pokole- (Wielkopolskie), Karol Arys, Dariusz Królikowski (Zachodniopomorskie). bą o wytypowanie wykładowcy na kurs nia jest dużo bardziej powszechny), ale rów- Kadra szkoleniowa KS PZPN: Katarzyna Wierzbowska, Marcin Szulc, Da- w Spale, FIFA delegowała do nas wła- nież przemianą pokoleniową – w wielu wo- mian Picz, Maciej Wierzbowski, Piotr Tenczyński. śnie Amerykankę. jewództwach właśnie sędziowie czynni przej-

mują (trochę z konieczności) role szkoleniowe. Najważniejsze, że każde województwo miało minimum jednego swojego reprezentanta. Jak najwięcej praktyki

Kari Seitz zanim zajęła się tradycyjnymi te- matami szkoleniowymi, zaczęła od… prze- meblowania sali wykładowej. W programie kursu znalazły się bowiem zajęcia z meto- dologii prowadzenia zajęć i wykładów. Pro- wadząca pokazała, jak ważne dla skutecz- nego przekazu są również takie detale, jak układ sali czy możliwość bliższego kontaktu ze słuchaczami. Później przyszedł czas na zajęcia „mery- toryczne” – wykłady dotyczące m.in. ustawiania, oceny przewinień, oceny ręki, współpra- Kari Seitz podczas cy, czy spalonego. Niby to ta sama wiedza, co zajęć z kursantami przekazywana po polsku przez naszych wy- w sali wykładowej kładowców, ale inny, renomowany wykła- i na boisku. dowca, używający innych klipów (z imprez organizowanych przez FIFA) na pewno po- mógł wszystkim tę wiedzę usystematyzować. Zgrana grupa mieszana Równie ważne były jednak zajęcia praktyczne – na boisku. Podczas pierwszej sesji KS PZPN co roku występuje o organiza- pani instruktor pokazywała różne ćwiczenia, cję kursu FIFA dla mężczyzn, cyklicznie odby- które – zależnie od warunków lokalnych, ta- wają się podobne szkolenia dla sędzi oraz ar- kich jak liczba sędziów czy szansa na wyko- bitrów futsalowych. Jednak dotychczas nie rzystanie piłkarzy – można przeprowadzać korzystaliśmy z możliwości przeprowadze- w terenie. Dzień później już sami kursanci nia specjalnego kursu przeznaczonego tyl- próbowali swych sił w grupach jako trene- ko dla instruktorów, którzy na co dzień pro- rzy – mieli za zadanie wymyślić, zorganizo- wadzą szkolenia. Na szczeblu centralnym ta- wać, przeprowadzić zajęcia treningowe na bo-

t e m i dy a dl kimi instruktorami są doświadczeni członko- isku. Po ćwiczeniu od razu odbywało się omó- wie Centralnej Komisji Szkoleniowej, Zarzą- wienie – Kari Seitz zwracała uwagę, jak waż- du KS PZPN oraz sędziowie zawodowi, jedna jest natychmiastowa informacja zwrotna. nak problem pojawia się często na niższych Kurs zakończony, certyfikaty FIFA rozda- szczeblach. A przecież dobór szkoleniowców, ne, Kari Seitz wróciła do Szwajcarii, a uczestni- ich wiedza i umiejętność jej przekazywania cy do swoich okręgów. Wszystko przebiegło mają ogromny wpływ na to, jak szkoleni są sprawnie, zgodnie z planem. Jednak o praw- sędziowie i obserwatorzy szczebla regional- dziwym sukcesie tego zgrupowania KS PZPN nego i lokalnego. będzie mogło mówić za jakiś czas – gdy oka-

robot Dlatego ten kurs był adresowany właśnie że się, że kursanci w praktyce mają możliwość dla „wojewódzkich” instruktorów (a nie za- dzielić się swoją wiedzą. Zobaczymy... PT

I | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka R obota dla Co wypada robić w szatni Jak ma wyglądać pomeczowa rozmowa sędziów z obserwatorem? Ile ma trwać? Czy postawa sędziów w jej trakcie też ma znaczenie? Zarząd KS PZPN przyjął standardowe rozwiązania dla szczebla centralnego oraz III ligi. Wojewódzkim kolegiom zarekomendowano przyjęcie tych zasad lub opracowanie podobnych, dla własnych rozgrywek. T emidy

Zarządzanie asady oceniania sędziów regulują czasem w szatni dziami. Instrukcja dopuszcza indywidual- rzenia/zdarzeń „zawiesza” do czasu obej- Wytyczne dla Obserwatorów (do sędziowskiej ne przypadki, gdy pomeczowe omówie- rzenia ich na wideo. Z pobrania ze strony https://www. ma duże znaczenie. nie zacznie się wcześniej – tylko jeśli taka „Szatnia sędziów to nie salon towarzy- pzpn.pl/federacja/sedziowie/materialy- będzie zgodna wola obu stron (sędziów ski” – brzmi kolejna zasada, o której przy- szkoleniowe). Ten dokument, spójny z za- i obserwatora). pomniano sędziom. Zgodnie z przepisami sadami przyjętymi przez Komisję Sędziow- Czas omówienia co do zasady nie prze- PZPN jedynymi osobami uprawnionymi do ską UEFA, nie zmienił się. Jednak Kolegium kracza 20-30 minut – łącznie z analizą wi- przebywania w szatni sędziowskiej są kie- dostrzegło potrzebę uregulowania kilku deo. W przypadku, gdy materiał wideo rownicy drużyn (w jasno określonym czasie kwestii, które nie wiążą się bezpośrednio jest dostępny i odpowiedniej jakości, ob- i celu!), delegat oraz obserwator. Oczywi- z samym procesem obserwowania i opi- serwator powinien jednoznacznie wyra- ście w szczególnych przypadkach uzasad- sywania pracy sędziów. zić swoją opinię na temat oglądanych zda- nione będzie wejście tam np. kapitanów Przypomniano obserwatorom, że przed rzeń. Co do zasady obserwator nie powi- drużyn, spikera czy lekarza. W przypadku meczem mają przebywa w szatni sędziów nien analizować więcej niż trzy-cztery sy- dostrzeżenia nieprawidłowości w tym za- możliwie krótko – najlepiej, by było to przy- tuacje/incydenty. kresie – co np. uniemożliwia terminowe witanie oraz udział w spotkaniu organiza- „Osobowość sędziego” (rubryka wypeł- rozpoczęcie lub sprawne przeprowadzenie cyjnym (z głosem doradczym, jeśli obser- niana w raporcie przez obserwatora) win- pomeczowego omówienia – obserwator wator zostanie o to poproszony). To ma być na być oceniana przez obserwatora nie tyl- winien poinformować o tym w swoim ra- czas dla sędziów na przygotowanie się do ko przez pryzmat boiska. Postawa sędzie- porcie (w punkcie „Sytuacje szczególne”). zawodów od każdej strony. go podczas omówienia też ma znaczenie. Do tego samego zobligowany jest delegat Pomeczowa rozmowa (omówienie) Bez zmian pozostały zawarte w Wy- PZPN, a rolą organizatora meczu jest strze- rozpoczyna się co do zasady 30 minut od tycznych zasady korzystania z wideo oraz żenie szatni sędziowskiej przed wkrocze- zakończenia meczu. Ten czas sędziowie sporządzania arkusza. Obserwator w ra- niem tam niepowołanych osób, gdyż wiąże winni wykorzystać na załatwienie wszyst- porcie musi podać krótką informację, któ- się to z odpowiedzialnością dyscyplinarną: kich spraw proceduralnych (wypełnienie re sytuacje oglądał w szatni z sędziami - w przypadku, gdy w szatni sędziów i podpisanie załącznika, kąpiel, przebranie oraz ile trwała ich pomeczowa rozmowa. przebywa osoba związana z klubem, odpo- się, odebranie materiału wideo itd.). Swo- Jeśli materiał wideo jest jeszcze niedo- wiedzialność dyscyplinarną ponosi, poza ją drogą, obserwator w tym czasie nie po- stępny (ma zostać później umieszczony tą osobą, także klub. winien się nudzić – nawet jeśli nie ma in- na serwerze, a organizator nie przekazał - w przypadku, gdy w szatni przebywa nych obowiązków (np. wiążących się z peł- na miejscu kopii), obserwator winien ja- niezidentyfikowana osoba, odpowiedzial- nieniem funkcji delegata), powinien zająć sno poinformować sędziów, że swoją oce- ność dyscyplinarną ponosi klub – organi- się przygotowaniem planu rozmowy z sę- nę na temat konkretnego ważnego zda- zator meczu. red

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | II Sześć dni w Kleszczowie CORE Polska 4 za nami! Jak wielu spośród 16 młodych zdolnych sędziów III i IV ligi dołączy na szczebel centralny, pokaże czas. Na pewno mieli szansę wynieść z kursu więcej, niż poprzednie trzy roczniki – w ostatnim sezonie CORE po raz pierwszy składał się z dwóch sześciodniowych zgrupowań.

Sam też wniósł swój wkład do tej wszech- 2016/2017 stronności. Wybrał się na IV-ligowy mecz do Zelowa (był tam zresztą nie pierwszy raz; jak przyznał, to jego ulubiony obiekt), a nazajutrz, podczas omawiania, nie szczędził rów- ierwsze z nich odbyło się we wrze- nież swoich uwag, wspierając instruktorów śniu w Bełchatowie. Natomiast i obserwatorów. Tuż przed odjazdem miał też P bazą CORE Polska 4_2 stał się w ma- swój osobny wykład, dzieląc się wskazówka- ju Kleszczów, gdzie kursanci w promieniu mi szkoleniowymi z FIFA i UEFA po niedaw- 50 metrów od hotelu mieli wszystko, cze- Jørn Larsen podczas swojego wykładu. nym kursie RAP w Wilnie. go im potrzeba poza salą wykładową i sto- – Sędzia najwyższej klasy musi znać ję- łówką: również boisko do treningu oraz ba- zyk angielski. Nie wolno podchodzić do jego sen z odnową. Stąd było też relatywnie bli- nauki na zasadzie: jak się tam dostanę, to za- sko na przewidziane dla uczestników kur- cznę się uczyć. Trzeba znać język zanim wej- su mecze III ligi i Centralnej Ligi Juniorów: dzie się na najwyższy poziom – mówił Lar- na Dolny i Górny Śląsk, do Warszawy, po- sen do kursantów. łudniowej Wielkopolski czy świętokrzyskiej Małogoszczy. Języki, testy i treningi

Jak co roku z Jørnem Język na pewno nie stanowi problemu dla uczestników CORE Polska. Czterech z nich kil- Gościem CORE był Duńczyk Jørn Larsen, ka dni wcześniej ukończyło kurs FIFA dla in- który cyklicznie sprawdza, czy PZPN wypeł- struktorów regionalnych (prowadzony w ca- nia kryteria Konwencji Sędziowskiej UEFA. łości po angielsku). Szymon Łężny, Damian Minimum raz do roku przylatuje do Polski, Paulina Nowak zajęła się mową ciała. Sylwestrzak, Grzegorz Kawałko i Sebastian a co ciekawe, spośród wszystkich akcji szko- Godek dostali od razu okazję praktyczne- leniowych KS PZPN Larsen wybiera zawsze go wykorzystania wiedzy zdobytej w Spale. jedną z części CORE Polska. Duńczyk od lat W Kleszczowie to oni poprowadzili treningi jest obserwatorem UEFA i jednym z instruk- praktyczne na boisku. torów CORE UEFA. Ma więc możliwość fa- Angielski wszystkim uczestnikom był po- chowej oceny pracy szkoleniowej wykony- trzebny również podczas jednego z testów wanej w Polsce. pisemnych (drugi był po polsku). Sędziowie – W innych federacjach stawiam polski pisali je na swoich laptopach, a po wypełnie- CORE za wzór, z racji jego wszechstronno- niu odsyłali mailem (na tradycyjnym egzami- ści. CORE Polska to tylko prowadzenie me- nie nie ma możliwości, by zdający jednocze- czów przez wybranych sędziów. Ale również śnie oddał pracę i ją zachował dla siebie). Jed- zwracanie uwagi na wszystkie inne aspek- nak na CORE liczył się też czas – najszybsi do- ty ich rozwoju. Do tego dochodzi też praca stawali za to dodatkowe punkty. Jak na bo- z obserwatorami młodego pokolenia – mó- Julian Pasek i Karol Mazuro (stoją od lewej) podczas omawiania isku – ważna jest dobra decyzja, ale również wił w Kleszczowie. meczu Wojciecha Hodowicza (stoi w środku). to, aby została podjęta w tempo.

Środa, 17 maja 2017 Zawody Data godzina Sędzia Sędziowie Asystenci Sędzia techniczny Obserwator D. SYLWESTRZAK Włókniarz Zelów Omega Kleszczów 17.05 (śr) 17:00 Sebastian GODEK K. KOBĘDZA T. RADKIEWICZ M. MARCINKOWSKI Sz. ŁĘŻNY Mechanik Radomsko Zjednoczeni Bełchatów 17.05 (śr) 17:00 Kamil ŻMIJEWSKI --- M. BĄK Ł. SŁOMA Ł. GROŃ Zawisza Pajęczno KS Kutno 17.05 (śr) 17:30 Wojciech HODOWICZ --- K. MAZURO G. KAWAŁKO M. DZWONKOWSKI Ursus Warszawa ŁKS Łomża 17.05 (śr) 17:00 Krystian STENZINGER S. KOZUB J. CHMIEL A. ADAMSKA

Sobota, 20 maja 2017 Zawody Data godzina Sędzia Sędziowie Asystenci Sędzia techniczny Obserwator M. MARCINKOWSKI Jarota Jarocin Leśnik Manowo 20.05 (S) 17:00 Michał DZWONKOWSKI W. HODOWICZ D. SIENKIEWICZ P. WRÓBEL K. KOBĘDZA Wierna Małogoszcz Podhale Nowy Targ 20.05 (S) 17:00 Łukasz SŁOMA K. ŻMIJEWSKI D. KRÓLIKOWSKI G. KAWAŁKO P. CHOJNACKI Piast Gliwice Warta Poznań 20.05 (S) 11:00 Łukasz GROŃ A. ADAMSKA J. ZAJĄC Sz. ŁĘŻNY S. GODEK Śląsk Wrocław FC Wrocław Academy 20.05 (S) 11:00 Seweryn KOZUB D. SYLWESTRZAK P. JANKIEWICZ

C OR E P OL S K A 4 K. STENZINGER

III | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka R obota dla Po podsumowaniu wyników obu te- stów okazało się, że na pierwszym miejscu Uczestnicy CORE Polska 4_2 ex aequo znalazło się dwóch sędziów: Łukasz Groń z Zabrza oraz Szymon Łężny. Konieczna Sędziowie była dogrywka: test z wiedzy ogólnopiłkar- Anna Adamska * Świętokrzyski 1993 skiej. Obaj finaliści dostali 15 pytań, na które Piotr Chojnacki * Mazowiecki 1994 pisali odpowiedzi na tablicach na oczach ca- Michał Dzwonkowski Łódzki 1990 łej grupy. 9:7 wygrał Łukasz i on został zwy- Sebastian Godek * Podkarpacki 1991 cięzcą, choć nie o punkty i rankingi chodzi- Łukasz Groń Śląski 1991 ło w tej zabawie. Wojciech Hodowicz Mazowiecki 1990 Grzegorz Kawałko * Podlaski 1989 Pracując nad sobą Test-dogrywka między Szymonem Łężnym (z lewej) a Łukaszem Karol Kobędza Kuj.-Pom. 1990 Groniem. Seweryn Kozub Małopolski 1990 Bo w CORE Polska chodzi przede wszyst- Szymon Łężny Opolski 1995 kim o postęp. Każdy z sędziów przyjechał Marek Marcinkowski Pomorski 1989 wczesną jesienią ze swoim bagażem do- Łukasz Słoma Wielkopolski 1991 T

świadczeń i umiejętnościami; po wiosennym Krystian Stenzinger Lubuski 1992 emidy kursie wrócili do siebie też będąc na różnych Damian Sylwestrzak Dolnośląski 1992 poziomach. Ale ważne, aby każdy z nich zro- Przemysław Wróbel * Lubelski 1994 bił postęp. Tego, na ile lepiej sobie radzą na Kamil Żmijewski Warm.-Maz. 1992 boisku, nie da się łatwo zmierzyć, bo prze- cież każdy z nich miał tylko po jednym me- * – sędziowie IV ligi czu „na środku”. Ale już np. porównanie testu yo-yo – wrzesień 2016 vs maj 2017 – jest na Obserwatorzy pewno bardziej wymiernym wskaźnikiem. Środa: Jesienią najlepszy z sędziów dotarł do po- Kursanci pilnie słuchali nowych instruktorów FIFA... Marcin Bąk (Świętokrzyski ZPN) ziomu 18_8. Teraz aż połowa kursantów do- Jarosław Chmiel (Mazowiecki ZPN) trwała do poziomu 19_8, gdy przerwano test. Karol Mazuro (Warmińsko-Mazurski ZPN) Tych „zwycięzców” byłoby nawet więcej, ale Tomasz Radkiewicz (Łódzki ZPN) czwórka sędziów przewidziana do prowadzenia swoich meczów dzień później, w te- Sobota: ście uczestniczyła tylko treningowo (w pierw- Przemysław Jankiewicz (Dolnośląski ZPN) szej części). Takie wyniki oznaczają, że sędzio- Dariusz Królikowski (Zachodniopomorski ZPN) wie zdali sobie sprawę z szansy, jaką dostali Daniel Sienkiewicz (Lubuski ZPN) i przez pół roku trenowali bardzo poważnie. Justyna Zając (Lubuski ZPN) Bardzo poważnie do swojego zajęcia pod- chodzą również wszyscy obserwatorzy zapro- Instruktorzy szeni na kurs w Kleszczowie. Instruktorzy tra- ... i z chęcią wykonywali wszystkie ćwiczenia. Julian Pasek, Marcin Szulc, Piotr Tenczyński, dycyjnie zapraszają byłych sędziów, którzy Jacek Walczyński niedawno zeszli z boiska i zaczynają działa- nie w nowej roli. Po raz pierwszy w zaproszo- Wykładowcy nej ósemce znalazła się kobieta. Justyna Za- Jørn Larsen, Paulina Nowak, Tomasz Musiał jąc, jeszcze kilka lat temu sędzia międzyna- rodowa (w męskiej piłce doszła do „gwiazd- ki” w III lidze), obecnie jest cenioną obser- watorką. Podobnie jak pozostali obserwa- każdy sędzia sporządzał po swoim me- torzy, wylosowani na poszczególne mecze czu. Po każdej serii gier samooceny były III i IV ligi oraz CLJ, także i ona wniosła coś do coraz bardziej dojrzałe. Sędziowie uczyli warsztatu sędziów podczas szczegółowego się na błędach kolegów, którzy prezento- omawiania dzień później. wali się przed nimi. Podczas CORE sędziowie zyskują też na Bardzo rozwijające dla kursantów było przyglądaniu się kolegom. Widać to było To nie Ligi Europy, ale mecz CLJ. Sędzia techniczny chciał też na pewno przyglądanie się pracy Toma- np. podczas omawiania samoocen, jakie pokazać, że nr 37 ma zejść z boiska... sza Musiała podczas meczu Lotto Ekstrakla- sy Lech Poznań – Lechia Gdańsk i możliwość osobistego spotkania z sędzią zawodowym. Tomek przyjechał do Kleszczowa bezpośred- nio z Poznania i nazajutrz „omówił” z młod- szymi kolegami swój występ, nie unikając dzielenia się detalami ze swego warsztatu. Nowy sezon tuż!

Tymczasem akcja „CORE Polska 5” rusza już za kilka tygodni. Główne zasady nie zmie- nią się: 16 uczestników (po jednym z każdego województwa), sześciodniowy kurs jesienią i taki sam wiosną, po jednym meczu „na środ- ku” dla każdego sędziego, 16 obserwatorów zapraszanych na poszczególne dni meczowe. Już widać, że większość wojewódzkich ko- legiów zadbała o dopływ nowych kandyda- tów do III ligi. Na listach obserwatorów rów- nież widać sporo debiutantów, którzy jeszcze niedawno biegali po boiskach, a teraz KS PZPN powinno mieć z nich pożytek w nowej roli. CORE ma sens! Rodzinne zdjęcie uczestników kursu TEN

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | IV Asystent, który wyprzedził epokę Zmarł jeden z najważniejszych sędziów w historii piłki nożnej – Słowak Igor Šramka. Miał 57 lat. Dla wielu był wzorem nowoczesnego asystenta, również dla mnie.

śmierci Igora dowiedziałem się przed chwilą, gdy otworzyłem O kwietniowe wydanie magazynu „UEFA Direct” (numer 166). „Jego decyzja w półfinałowym meczu Francja – Portugalia podczas Euro 2000 na zawsze zmieniła sposób, w jaki ludzie traktowali sędziów asystentów” – zauważył cytowany w artykule Jozef Marko, wieloletni członek Komisji Sę- dziowskiej UEFA. Po meczu w Brukseli sędziowie na całym świecie zobaczyli, czego w XXI wieku FIFA i UEFA oczeku- ją od asystentów. W 27. minucie dogrywki, po strza- le Francuza Sylvaina Wiltorda, lecącą w kierunku bramki piłkę Portugalczyk Abel Xavier odbił ręką. W efekcie pił- ka wyszła na rzut rożny. Dostrzegł to Igor Šramka po swej świetnej, ale niepopularnej decyzji z meczu Francja - Portugalia. sędzia asystent Igor Šramka, podniósł chorągiewkę i poinformował sędziego, Austriaka Güntera Benkö, że trzeba po- również w ocenie przewinień z Art. 12, Sam Igor Šramka w nagrodę za wy- dyktować rzut karny. czyli m.in. fauli i zagrań piłki ręką. bitną i bardzo ważną decyzję doczekał „Byłem przekonany, że to był rzut „Gdy sędzia ma w zespole takiego do- się kolejnych zaszczytnych nominacji. Był karny i nie było powodu, żeby się wy- brego asystenta i dowiaduje się, że nie regularnie wyznaczany na mecze Ligi Mi- cofać” – wspominał tę sytuację bohater może z nim jechać na mecz, nie oszu- strzów, w następnym roku FIFA zaprosiła meczu, człowiek z chorągiewką. kujmy się: główny czuje duży dyskom- go do sędziowania Pucharu Konfederacji fort, bo wie, że zespół będzie wyraźnie w Japonii, a w 2002 roku do sędziowania Nie do zastąpienia osłabiony” – mówił dekadę temu słynny Mundialu w Korei Płd. i Japonii. W 2003 wówczas sędzia, Claus Bo Larsen z Danii. sędziował finał Pucharu UEFA, a w 2004 „Kiedyś Igor, tak jak inni liniowi czy sędziował po raz drugi w turnieju fina- asystenci, nie podnosił chorągiewki na- Sufler bez systemu łowym mistrzostw Europy, tym razem wet widząc faul kilkanaście metrów od w Portugalii. Najczęściej sędziował z ro- siebie, a teraz pomaga sędziom nawet „Decyzja Šramki przeszła do historii dakami: Lubošem Michelem, Martinem wtedy, gdy widzi coś na drugiej poło- futbolu” – czytamy w kwietniowym ma- Balko, blisko był również z Romanem Sly- wie. Pamiętajcie: nieważne kto widzi, gazynie „UEFA Direct”. Z rzutu karnego, ško, który zastąpił go w zespole Michela. najważniejsze, żeby podjąć dobrą decy- podyktowanego po interwencji słowac- Igor Šramka miał różne pasje. Był zję” – chwalił Šramkę były sędzia głów- kiego sędziego asystenta, gola na 2:1 dla aktywny również jako członek Komite- ny i międzynarodowy liniowy, obecnie Francji, decydującego o awansie trójko- tu Wykonawczego Słowackiej Federa- obserwator UEFA, Jan Fašung w czasie lorowych do finału, strzelił Zinedine Zi- cji Kręglarskiej. szkolenia dla polskich sędziów w Spale. dane. Skrót do tego meczu można obej- Zapamiętam Igora jako wybitnego „Gdy masz takiego asystenta jak rzeć tutaj (kluczowa sytuacja od 2’03’’ na- specjalistę, prawdziwego profesjonali- Šramka, możesz jechać wszędzie i na grania): https://www.youtube.com/wat- stę, oddanego temu, co robił. Był jednym każdy mecz, bo to prawie niemożliwe, ch?v=BeHaPM91ZF4 z tych asystentów, których pomoc dla sę- żeby któryś z was nie zobaczył czegoś Tuż po bramce przegrani zaczę- dziów była wręcz bezcenna. Gdy „nie wy- ważnego” – powiedział mi wtedy je- li okazywać swoją frustrację. Protesto- padało” mu podnosić chorągiewki (gdy den ze znanych sędziów międzynaro- wali w sposób agresywny. UEFA suro- będący blisko zdarzenia sędzia czegoś dowych. Klipy ze Šramką w roli głów- wo ukarała trzech portugalskich piłka- nie widział), starał się podpowiadać ina- nej przez lata pokazywane były w cza- rzy. Xavier został zawieszony na wszyst- czej. Był w tym prawdziwym mistrzem. sie kursów, szkoleń i turniejów FIFA kie mecze FIFA i UEFA na dziewięć mie- Trzeba to docenić tym bardziej, że w tam- i UEFA jako przykłady wzorowej pra- sięcy, m.in. za to, że złapał sędziego za tych latach sędziowie nie mieli do dys- cy asystenta. rękę i go ciągnął. Nuno Gomes został za- pozycji systemu komunikacji radiowej. Dla wielu sędziów, nie tylko ze Słowa- wieszony na osiem miesięcy za gwałtow- Sukcesy Luboša Michela i innych sę- cji, Igor był jak czołowy zawodnik drużyn ne popchnięcie sędziego, a Paulo Ben- dziów, którzy współpracowali z Igorem, grających w finale Ligi Mistrzów – oczy- to na sześć miesięcy za to, że próbował były również jego sukcesami. Publicz- wiście można go było zastąpić i wstawić sędziemu wyrwać czerwoną kartkę. Po- ność w teatrze zwykle nie ma możliwo- do składu kogoś innego, ale trudno było nadto Portugalski Związek Piłki Nożnej ści docenić roli suflera. Igor Šramka był od zastępcy oczekiwać tego samego po- zapłacił dodatkową karę za to, że jeden znakomitym suflerem na największych ziomu, tym bardziej że Igor był bardzo z piłkarzy (niezidentyfikowany) opluł sę- scenach świata.

ii h is tor z k a rt dobry nie tylko w ocenie spalonych, ale dziego asystenta. Rafał Rostkowski

14 | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka Nasza organizacja (Nie)głupie pytania W ramach przygotowań do sezonu (i egzaminu) przerabiamy setki pytań teoretycznych. Powinny być one osadzone zarówno w Przepisach Gry, Łukasz Bednarek jak i praktyce boiskowej. Jednak chyba każdy i inni sędziowie szczebla z nas zadaje sobie czasem innego rodzaju pytania centralnego zawsze wychodzą – mające związek z praktyką boiskową i życiem na boisko z odznaką. Nawet sędziego, ale bez odpowiedzi w przepisach. w czasie ulewy!

rzedstawiamy kilka takich zagad- tetu (u innych uczestników meczu). Dlacze- swojej ławki rezerwowych, tyłem do bo- nień, które raczej nie pojawią się ni- go więc pozbawiać się atutu? iska i oddał mocz. Decyzja? P gdy na żadnym teście, nie ma też na To autentyczna historia z rundy jesiennej nie jasnych odpowiedzi w książce, ale jed- Czy sędzia może, w wolnym czasie, pro- sezonu 2016/17. Sędzia ukarała zawodnika nak te odpowiedzi warto znać... wadzić zawody, niegłoszone do Związku napomnieniem za niesportowe zachowanie. i bez jego swojego Kolegium? Czy zrobiła słusznie? TAK! Spis karanych żółty- Czy sędziowanie z odznaką jest obo- NIE, NIE MOŻE. Mówi o tym jasno Regula- mi kartkami różnych przypadków niesporto- wiązkowe? min Dyscyplinarny PZPN, obowiązujący w ca- wego zachowania (str. 86) nie jest zamknię- Przepraszam za porównanie, ale to tak, łej Polsce, dla wszystkich rozgrywek każdego ty – 10 wymienionych tam przypadków jest jakby pytać, czy sędzia musi mieć umyte buty szczebla i nie wymaga to żadnych osobnych poprzedzonych skrótem „np.”, co oznacza, i czysty strój. Tych kwestii nie uregulują Prze- zapisów czy uchwał dla danego Kolegium Sę- że również inne zachowania zawodników pisy Gry, nie ma tego zwykle w regulaminach dziów. „Samowolne prowadzenie zawodów” mogą być uznane przez sędziego za niespor- KS. Ale każdy sędzia po prostu musi to wie- (Art. 89) jest naprawdę poważnym przewinie- towe i tak na pewno było w tym przypadku. dzieć: TAK, JEST OBOWIĄZKOWE. Podczas niem dyscyplinarnym, wiążącym się z naga- Swoją drogą w tym spisie jest też zawar- zawodów sędzia reprezentuje nie siebie, ale ną, karą pieniężną lub dyskwalifikacją, aż do ty „brak należytego szacunku dla zawodów”. delegującą go organizację. Należny emble- skreślenia z listy sędziów. Sędziowie czasem (zwykle, gdy na boisku da- mat powinno się zakładać z dumą. Dziwnej Nie chodzi o to, by sędziom zakazać do- dzą nie do końca sensowne napomnienie…) mody na sędziowanie bez odznaki – panują- rabiania poza rozgrywkami ligowymi. Ważne, przy opisie kartek w sprawozdaniu, uciekają cej na szczeblu regionalnym i lokalnym – nie by organizatorzy różnych turniejów, lig ama- się do tego podpunktu. Jednak akurat w tym da się usprawiedliwić względami praktyczny- torskich czy sparingów zgłaszali do danego przypadku na pewno byłby to opis właściwy mi (tłumaczenia „bo koszulka się niszczy”). Na- związku swoje mecze. Wtedy mogą liczyć na kartki – naprawdę trudno wyobrazić sobie wet w czasie ulewy najczęściej da się ją trwa- obsadę złożoną z przeszkolonych i przeeg- bardziej rażący brak szacunku do zawodów. le przytwierdzić do stroju… zaminowanych sędziów, a z kolei ci sędzio- Poza tym odznaka świadczy o klasie sę- wie objęci są wtedy wszelką ochroną związ- Zawodnicy i osoby funkcyjne na ław- dziego, a zawodnicy, trenerzy, działacze, ki- kową (bo na meczach niegłoszonych tako- ce rezerwowych zakładają np. znaczniki, bice i media naprawdę zwracają uwagę na wej nie mają) – począwszy od obowiązku jeśli mają stroje podobne, jak jedna z gra- ten detal. W piłce młodzieżowej brak odznaki zapłaty, po odpowiedzialność dyscyplinar- jących drużyn (aby nie przeszkadzali asy- (w połączeniu z młodym wyglądem sędzie- ną dla naruszających porządek klubów czy stentowi nr 2 w ocenie Art. 11). Czy tak go) świadczy o tym, że to arbiter świeżo po zawodników. Dlatego sędziowanie „na lewo” O ile to możliwe samo postępujemy z trenerem? kursie, pewnie jeszcze podatny na mobbing naprawdę się nie opłaca… pozwólmy Przepisy nie przewidują specjalnego wy- i krzyki. W ligach seniorskich wianek srebr- trenerowi jątku, wiadomo, że wygoda sędziów jest prio- ny lub złoty wokół odznaki (już nie mówiąc Podczas meczu Centralnej Ligi Junio- prowadzić rytetem, ale… Wydaje się, że warto zalecić o plakietce „FIFA”) dodaje sędziemu autory- rów zawodnik rezerwowy stanął obok zespół w płaszczu sędziom stosowanie możliwie dużej dawki czy garniturze. ducha gry, zwłaszcza wobec trenerów ubranych nie w dres czy ortalion, ale w garnitur czy koszulę. Odblaskowa narzutka treningo- wa na garniturze wygląda wręcz ośmieszają- co. Dlatego lepiej, aby sędziowie – o ile na- prawdę nie muszą – oszczędzali tego trene- rom... Oni zwykle nie siedzą na ławce, ale sto- ją z przodu strefy technicznej, cały czas w tym samym miejscu. Sędzia asystent zwykle powinien szybko „nauczyć się” szczegółów od- różniających tego trenera od biegających za- wodników (brak reklamy na stroju, długość rękawka, różny kolor spodenek/spodni itd.). Podczas niedawnej dyskusji sędziów za- wodowych na ten temat Paweł Gil podał przykład trenera Atletico Madryt Diego Si- meone, który niegdyś podczas meczu der- bowego z Realem (jednolite białe stroje) miał prowadzić swój zespół ubrany tylko w białą koszulę. Sędzia wtedy poprosił trenera o za- łożenie znacznika i na pewno miał rację. To jednak wyjątek, który potwierdza zasadę, jaką mogłaby być próba wyjątkowego trak- towania trenerów w tym aspekcie – zwłasz- cza tych ubranych nie na sportowo. PT

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | 15 Nowy sezon, nowe wyzwania, nowe zasady

Dla części arbitrów futsalu sezon halowy dobiegł końca dopiero w czerwcu. grupy: TopAmator A (sędziowie będą- cy bezpośrednim zapleczem Ekstrakla- Nie oznacza to jednak martwego okresu w przygotowaniach, bo czasu na długie sy, uwzględniani przy obsadzie tych rozgrywek), TopAmator B (systematycznie wakacje dla halowców z pewnością nie będzie. obsadzani w rozgrywkach I ligi) oraz To- pAmator C (grupa uzupełniająca I ligę, prowadząca zawody w rozgrywkach ko- atem spodziewane są duże zmia- cjami dotyczącymi futsalu został wyda- biecych i młodzieżowych). ny w Przepisach Gry w Futsal, któ- ny w 2012 roku. Od tamtej pory nie po- Zespół Futsalu pierwsze decyzje L re mają być zunifikowane z piłkar- jawiło się papierowe wydanie Przepisów w sprawie promocji do kategorii TopA- skimi. O niektórych rewolucyjnych zmia- Gry w Futsal, a cały nakład (z oficjalnymi mator A podjął już 1 kwietnia na spotka- nach można było poczytać na międzyna- Okólnikami wydanymi przez FIFA) został niu w Kleszczowie. Wtedy do tej grupy rodowych forach internetowych i tema- już w całości wyczerpana. Wydanie no- dołączono m. in. Pawła Wałęgę (Podkar- tycznych portalach poświęconych futsa- wych Przepisów przed rozpoczynającym packi ZPN), Pawła Gwiazdę (Mazowiec- lowi (np. FutsalPlanete). Wśród innowa- się w końcu września sezonem 2017/18 ki ZPN) oraz Patryka Gryckiewicza (Ku- cji, o których się mówi jest m. in. podział wydaje się wręcz niezbędne. Konieczne jawsko-Pomorski ZPN). W warsztatach zawodów na kwarty, zmiany związane z będzie także przygotowanie do tego ar- w Kleszczowie uczestniczyło też kilku grą bramkarza i lotnego bramkarza oraz bitrów oraz przygotowanie materiałów wyróżniających się sędziów TopAma- podaniami do niego. Korekcie ma ulec szkoleniowych ze zmianami dla klubów: tor B, o których szansach Zespół będzie sposób rozpoczęcia i wznowienia gry trenerów, działaczy i zawodników. Ozna- z pewnością zastanawiał się w czerw- (kick off), DOGSO i kwalifikacji przewi- cza to, że zarówno Zespół Futsalu, jak Ko- cu. Lista sędziowska na sezon 2017/18 nień z zakresu Art. 12. Wiele z zapowia- misję Szkoleniową futsalowców czekają z podziałem na poszczególne kategorie, danych zmian ma zostać dostosowanych bardzo pracowite wakacje. powinna być znana jeszcze w czerwcu. do rozwiązań obowiązujących obecnie Zanim jednak pojawią się nowe Prze- – Najbardziej cieszy nas bardzo moc- w przepisach piłki nożnej. Nie wiadomo, pisy Gry, Zespół Futsalu KS PZPN czeka na grupa kandydatów na szczebel cen- kiedy FIFA przedstawi finalny efekt swo- jeszcze ustalenie list sędziowskich i ob- tralny. Pierwszy raz mieliśmy tak liczną ich prac w postaci nowych przepisów, ale serwatorskich na nowy sezon. Propozy- i wyrównaną grupę ubiegającą się o pro- środowisko czeka na nie z dużą niecier- cje mają zostać przygotowane do połowy mocję do I ligi. Kilku sędziów zrobiło na pliwością. Nie inaczej jest też w Polsce. czerwca i przedstawione do Zarządu KS nas spore wrażenie swoim profesjonal- Pojawienie się oficjalnego komunikatu PZPN, a następnie do Zarządu PZPN. Ze- nym przygotowaniem i wielkim zaan- z treścią nowych przepisów oznacza, że spół Futsalu musi ustalić liczbę sędziów gażowaniem i motywacją. Z pewnością trzeba będzie je jak najszybciej i najwier- w Ekstraklasie w nowym sezonie, podjąć będziemy się im przyglądali. Możliwe, że niej przetłumaczyć, a potem dostoso- decyzje w sprawie spadków i promocji kilku z nich uzyska promocję od razu do wać do nich Postanowienia PZPN, które oraz wybrać najlepszych z kandydatów grupy TopAmator B, bo umiejętnościami precyzują futsalowe przepisy na potrze- do I ligi zgłoszonych jesienią ubiegłego nie odstaje od arbitrów, którzy tam są. by rozgrywek krajowych. Pośpiech bę- roku przez związki wojewódzkie. Wiado- Widać też, że od października do kwiet- dzie niestety w tym przypadku kluczowy mo, że utrzymany zostanie podział na nia sędzie i sędziowie zrobili spory po- w przygotowaniu papierowego wydania Ekstraklasę i I ligę. W tej ostatniej gru- stęp. Duża w tym zasługa szkoleniowców, przepisów. Ostatni podręcznik z regula- pie sędziowie będą podzieleni na trzy ale i bardziej doświadczonych kolegów,

Syn zastąpił ojca w Ekstraklasie Jarosław Gryckiewicz – ojciec Patryka – to postać znana nie tylko w środowisku sędziowskim. Od pięciu lat jest członkiem Komisji Futsalu i Piłki Plażowej PZPN (trafił tam praktycznie od razu po zakończeniu przygody z gwizdkiem na parkiecie), a jeszcze wcześniej pracował w Komisji Szkoleniowej Zespołu Futsalu Kolegium Futsalową pasję Patryk Sędziów PZPN oraz był obserwatorem szczebla centralnego w hali. Obecnie szefuje Gryckiewicz (na zdjęciu powyżej) odziedziczył po ojcu strukturom futsalowym w Kujawsko-Pomorskim Związku Piłki Nożnej. Jarosławie (poniżej).

iłką nożną interesuję się od za- raz rekreacyjnie sędziuję jeszcze amator- wsze. Przez kilkanaście lat gra- skie i towarzyskie turnieje w hali i na par- P łem w piłkę w Bytovii, Sparcie kiecie. Pasją piłkarską zaraziłem czwórkę Brodnica, Drwęcy Nowe Miasto Lubaw- synów, z których najmłodszy Patryk jest skie i Unifreeze Miesiączkowo. Sędzią zo- czynnym sędzią – mówi Jarosław Gryc- stałem późno – w wieku 32 lat. Na tra- kiewicz, sekretarz Komisji Futsalu i Piłki wie dotarłem jako sędzia do wojewódz- Plażowej PZPN. kiej IV ligi, ale jako asystent i sędzia tech- Sędziowską przygodę w Ekstraklasie niczny miałem przyjemność sędziować zakończył efektownie: prowadząc mecze z Bartkiem Frankowskim w III, II i I lidze. play-off o mistrzostwo Polski. Czy Patryk W futsalu awansowałem do Ekstrakla- pójdzie jego śladami? Uchodzi za duży sy, w której sędziowałem przez trzy lata talent. Jest jednym z najmłodszych pol-

40 m in ut – aż do końca przygody z gwizdkiem. Te- skich sędziów futsalu, którzy debiutowa-

16 | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka Futsal Udane warsztaty futsalowców W pierwszych dniach kwietnia arbitrzy z Ekstraklasy i pierwszoligowi z grupy TopAmator A spotkali się na warsztatach szkoleniowych w Kleszczowie.

arsztaty zorganizowano w eksperymentalnej formie. Sędziowie na długo przed zgrupowaniem zo- W stali podzieleni na grupy, w których mieli przygo- towywać prezentacje szkoleniowe na zadane tematy. Trze- ba było wykorzystać klipy z prowadzonych przez siebie za- wodów, przejrzeć Przepisy Gry oraz najnowsze interpretacje, poczytać konkluzje szkoleniowe z poprzednich zgrupo- wań i zaproponować wnioski. Całość koordynowała Komisja Szkoleniowa, dowodzona przez doświadczonego Sebastia- na Stawickiego, który niedawno został obserwatorem UEFA (to pierwsza taka nominacja dla polskiego futsalowca). Pomysł z taką organizacją warsztatów okazał się strzałem w dziesiątkę. Sędziowie prześcigali się w pomysłowości przy prezentowaniu zadanych tematów, wśród których były roz- Nowy sezon futsalowy, nowe emocje i nowe... przepisy coraz bliżej! ważania na temat DOGSO i SPA w futsalu, sposobach wyła- niania zwycięzcy meczu, zakończeniu zawodów czy zagrania piłki ręką. Jedna z grup, w ramach swojej prezentacji, zainsce- którzy udzielali im wskazówek. Czeka która będzie obecnie jednolita, nieza- nizowała scenę z rzutami karnymi dla rozstrzygnięcia wyniku. nas kłopot bogactwa wyboru – mówili leżnie od odległości, którą muszą po- W ramach warsztatów sędziów czekały też egzaminy teo- po kwietniowym posiedzeniu członko- konać sędziowie na zawody. Ujednoli- retyczne i kondycyjne oraz – co jest już normą wśród sędziów wie Zespołu Futalu KS PZPN. cone zostały też stawki obserwatorów futsalu – pomiar tkanki tłuszczowej. Do teorii sędziowie oka- Od nowego sezonu arbitrów futsa- oraz wprowadzone zostały stawki za zali się wyjątkowo dobrze przygotowani, choć 20 opisowych lu czekają też nowe stawki ryczałtów obserwacje telewizyjne, które od nowe- pytań dotyczyło najtrudniejszych sytuacji, które zdarzyły się sędziowskich, uchwalone przez Zarząd go sezonu mają stać się stałą praktyką w tym sezonie w rozgrywkach Ekstraklasy i I ligi. Egzaminów PZPN w lutym 2017 roku. Najistotniejsza sprawdzania formy arbitrów i obserwa- kondycyjnych nie zaliczył tylko jeden arbiter, który przegrał zmiana to połączenie ryczałtu i kosztów torów trybunowych. z kontuzją. Bardzo dobrze sędziowie wypadli przy pomiarze dojazdu w jedną – uśrednioną – kwotę, JC tkanki tłuszczowej (średnia 14,5%), który od 2014 roku regularnie się obniża. – Obecnie sędziowie nie tylko winni wykazać się dosko- nałą znajomością przepisów i interpretacji oraz kondycją, ale również muszą wyglądać sportowo. Prawie wszyscy sędzio- li w Ekstraklasie (w wieku 21 lat pierwsze traklasy. Obserwując pracę czołowych sę- wie trenowali dość regularnie, co wykazują ich sporttestery, Syn zastąpił ojca w Ekstraklasie kroki w tej lidze stawiali m.in. Damian Gra- dziów wnoszę w swój arbitraż wiele cennych w które zostali wyposażeni. Widać też zaangażowanie Komi- bowski i Paweł Tokarewicz). Patryk swój i przydatnych trendów, dzięki którym stale sji Szkoleniowej pod wodzą Sebastiana Stawickiego. A wiem, ekstraklasowy debiut zaliczył 10 kwietnia się rozwijam. Ze względu na wiek spotykam że ma on jeszcze sporo ciekawych pomysłów, które zamierza 2017 roku, prowadząc mecz AZS Uniwer- się z wieloma dodatkowymi trudnościami wprowadzić w życie – podsumował Przemysław Sarosiek, szef sytet Gdański Gdańsk – Euromaster Chro- ze strony zawodników oraz przedstawicie- Zespołu Futsalu KS PZPN. bry Głogów (3:6). li drużyn. Swoimi decyzjami i zaangażowa- Kolejne spotkanie sędziów futsalu szczebla centralnego – To było trudne spotkanie, w którym niem staram się udowodnić, iż wiek to za- już w sierpniu, kiedy zaplanowana jest czterodniowa kurso- Patryk wykazał się naprawdę dużymi umie- leta i nie wiąże się z brakiem umiejętności konferencja z instruktorem FIFA oraz przedsezonowymi eg- jętnościami. Miał sporo trudnych decyzji oraz złą oceną zdarzeń boiskowych. Każde zaminami teoretycznymi i kondycyjnymi. OSS – w tym te o wykluczeniu, rzucie karnym kolejne spotkanie jest nowym wyzwaniem – i były one bezbłędne. Obserwator po za- oraz cennym doświadczeniem, które kształ- wodach bardzo chwalił Patryka. To obiecu- tuje moją osobowość. Jest to zarówno pięk- jący młody sędzia, który swój wielki poten- na przygoda, jak i sposób na życie, z któ- cjał potwierdził w I lidze, prowadząc zawody rym wiążę swoją przyszłość. Moim celem na bardzo dobrym poziomie. Dlatego w tak jest dalszy rozwój oraz zdobywanie coraz młodym wieku włączyliśmy go do grupy wyższych szczebli rozgrywkowych – opo- TopAmator A i tak szybko otrzymał szan- wiada Patryk. sę debiutu – ocenił Przemysław Sarosiek, Ojciec i syn sędziują razem turnieje ama- przewodniczący Zespołu Futsalu KS PZPN. torskie i towarzyskie. Często pojawiają się Patryk sędziowską przygodę zaczął też na sportowych turniejach charytatyw- w 2010 roku mając niespełna 16 lat, a obec- nych. Sędziów Gryckiewiczów ciągle moż- nie – jako 21-latek – ma na koncie około na spotkać w halach województwa kujaw- 500 meczów futbolowych, w których jest sko-pomorskiego, ale na parkietach futsa- sędzią ligi okręgowej. Ma tez za sobą wy- lowej Ekstraklasy pojawia się już tylko Pa- stępy w roli asystenta w II i III lidze. tryk. W tym sezonie czeka go jeszcze co naj- – Staram się wzorować na najlepszych mniej jeden mecz w najwyższej klasie roz- polskich sędziach, takich jak Bartek Fran- grywkowej futsalu, gdzie rywalizacja wkro- kowski, który również reprezentował region czyła już w decydującą fazę. kujawsko-pomorski na poziomie Futsal Eks- JH Sędziowie na scenie - nowa, praktyczna forma szkolenia.

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | 17 Odszedł Roman Strzelecki Dobry sędzia, pedagog i działacz

Do grupy jeszcze nie tak dawno aktywnych arbitrów Kiedynadszedł moment zakończenia kariery sędziowskiej, został obserwatorem okrę- piłkarskich, a którzy w ostatnim czasie odeszli od nas gowym, a następnie III ligi. W tej funkcji tak- że czuł się bardzo dobrze, bo umiejętności na zawsze, dołączył Roman Strzelecki z Gdańska. Był pedagogiczne znowu należycie sobie przy- swoił dzięki swoim nauczycielom. gorącym miłośnikiem swojej rodzinnej ziemi kujawsko- Jest w życiorysie kolegi Romana jeszcze jedna karta – od 1989 roku, nieprzerwanie pomorskiej i niemal przez całe życie związany przez 28 lat, był członkiem Zarządu Kole- giów Sędziów, najpierw Gdańskiego a póź- ze sportem, a przede wszystkim piłką nożną. Znalazł tu niej Pomorskiego Związku Piłki Nożnej. Peł- Miał też przez cały czas obok siebie wier- nił funkcje referenta finansowego – a więc ną towarzyszkę doli i niedoli – żonę Halinę, dla siebie bardzo trudną rolę sędziego piłkarskiego. skarbnika. Tego rodzaju obowiązki powie- wspomagającą Go we wszystkich działaniach, rza się zawsze osobie zaufanej i cieszącej a w końcu – w chorobie. Wspólnie wycho- się autorytetem środowiska. I takim był wali córki Sylwię i Kamilę oraz syna Roberta. 1974 roku jako zawodowy żoł- obdarzony Roman. Skrupulatnie i rzetel- On już zastąpił Ojca; był sędzią trzeciej ligi. nierz, ukończył kurs sędziowski nie wykonywał setki różnych operacji księ- Zwykle ludzie mający szacunek za życia W w Gdańskim OZPN – jednym gowych, nie pobierając żadnego wynagro- godnie są odprowadzani na miejsce wieczne- z czołowych wówczas ośrodków Temidy dzenia. Coroczne audyty komisji nadzoru- go spoczynku. Romanowi w ostatniej ziem- w kraju. Dominowali tam mistrzowie w na- jących działalność finansową, czyli Fundu- skiej drodze towarzyszyli tłumnie przyjaciele, szym fachu: Jerzy Siejka (prezes OKS), Jerzy szu Obsługi Kolegiów Sędziów i Koleżeń- koleżanki i koledzy, w kondukcie szła orkie- Kasprzak, Jan Marchwiński, Kazimierz Jan- skiego Funduszu Pośmiertnego – oprócz stra wojskowa. Licznie reprezentowana była kowski, Grzegorz Rek, Włodzimierz Bród- słów podziękowania – nie zawierały żad- grupa sędziowska. W ich imieniu i całego Po- ka. Słowem było od kogo uczyć się sztuki nych innych stwierdzeń. morskiego Związku Piłki Nożnej kol. Romana piłkarskiego arbitrażu. Skorzystał również W ostatnim okresie był również przewod- pożegnał Maciej Wierzbowski – członek Za- z tego Roman Strzelecki, stając się szybko niczącym Komisji Futsalu przy Pomorskim KS. rządu KS PZPN oraz Roman Kostrzewski, dłu- zdolnym sędzią trzeciej ligi. Jego dobre ce- Przyjął tę funkcję, bo akurat ta „działka” wy- goletni arbiter szczebla centralnego. Określił chy – spostrzegawczość, umiejętność szyb- magała uporządkowania i nowego bodźca. Romana jako szczególnego przyjaciela mło- kiej oceny sytuacji i podejmowanie właści- Ale podkreślić należy szczególnie warto- dych sędziów, pomagającym im w rozwija- wych decyzji, zgodnych z przepisami i ich ści charakterologiczne Romana. Był przede niu swoich umiejętności. interpretacją zaprocentowała, że został sę- wszystkim wspaniałym człowiekiem, peł- Spoczął na cmentarzu komunalnym w So- dzią liniowym (obecnie asystentem) gdań- nym pogody ducha i optymizmu. Nie zmie- pocie. W pobliżu grobu swojego „głównego”, skich drugoligowców (dziś arbitrów I ligi) nił tego stylu bycia, dzielnie walcząc „z tym z zaprzyjaźnionej trójki sędziowskiej – Jerze- Jerzego Krygiera i Zbigniewa Wiśniewskie- co tyłem chodzi”. Uległ dopiero po ciężkiej go Krygiera. go. To z nimi przeżył na boisku swoje naj- i nierównej walce. To także swoisty przykład Jerzy Kasprzak większe emocje i piękne dni. Jego osobowości. Jerzy Figas

Dobre wzorce na Pomorzu

Po raz pierwszy w województwie pomorskim odbył się Program CORE (Centre of Refereeing W sobotę sędziowie rozjechali się na wyznaczone zawody. Prowadzili mecze Excellence). Na wzór projektów prowadzonych przez UEFA oraz Kolegium Sędziów PZPN, pod okiem mentorów, następnie mieli kilka godzin na analizę zawodów, jak rów- również młodzi sędziowie z Pomorskiego ZPN mogli doskonalić swoje umiejętności. nież przygotowanie klipów do dyskusji. Już w sobotę wieczorem oraz niedzielę odbyła się gruntowna analiza wszystkich młodych sędziów objętych wo- meczów, omówienie elementów pozy- jewódzkim programem men- tywnych jak i tych wymagających popra- 10 torskim pod okiem obserwa- wy. W niedzielę uczestnicy zgrupowania torów oraz instruktorów pracowało przez odbyli trening biegowy oraz udali się na trzy dni w Gniewinie. Zgrupowanie zaczęło odnowę biologiczną. się od losowania obsady na sobotnie spo- To była pierwsza, choć zapewne nie tkania. Na oczach sędziów przewodniczący ostatnia, edycja CORE Pomorski – takie Kolegium Sędziów Tomasz Góreczny rozlo- kursy z pewnością wpłyną pozytywnie sował zespoły na mecze: Stolem Gniewino na arbitraż, ale również rozwój osobisty – Bytovia II Bytów (IV liga), GOSRiT Luzino młodych sędziów programu mentorskie- – EKO-PROD Szemud (V liga), Latarnik Cho- go KS Pomorskiego ZPN! dkb czewo – KP Gdynia (klasa A) oraz sparing drużyn U-15 Stolem Gniewino– FC Smoras Pomorskie talenty (Dania). Następnie głos mieli sami sędzio- i ich opiekunowie Uczestnicy CORE Pomorski wie, którzy podsumowali rundę jesienną w swoim wykonaniu. Było dużo klipów, anali- Sędziowie: Mateusz Bieszke, Grzegorz Wolski, Bartosz Stańczyk, Wojciech Wit, Łukasz Buda, Karol Gardyjasz, za zdarzeń oraz przede wszystkim otwarta Adam Szczuko, Hubert Sawicki, Sebastian Karski, Sebastian Szymański. dyskusja na temat podejmowanych na za- Instruktorzy: Tomasz Góreczny, Dariusz Borucki, Paweł Dreschel, Łukasz Karski.

y: p omor s k ie r egi o n y: wodach decyzji.

18 | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka Warmińsko-Mazurskie, Zachodniopomorskie Efektywny nabór Liczba kursantów w Warmińsko-Mazurskim KS Jak oni to robią?! Wbrew trendowi utrzymującemu się w większości Kurs 2014 Kurs 2016 24 kandydatów 34 kandydatów województw, w Warmińsko-Mazurskim Kolegium Sędziów co roku mają Kurs 2015 Kurs 2017 coraz więcej kandydatów na sędziów. W tym roku chętnych zgłosiło się 23 kandydatów 41 kandydatów prawie dwa razy więcej niż jeszcze dwa lata temu!

ciągu ostatnich lat w Olsztynie Sędzia-zawodnik uprawniony do gry zmagano się, zresztą jak w więk- w drużynach seniorów: W szości województw, z malejącą l Sędzia-zawodnik nie może sędziować me- liczbą sędziów oraz coraz mniejszym zainte- czów w rozgrywkach seniorskich w lidze resowaniem kursami sędziowskimi. Chcąc (dotyczy III, IV ligi) lub grupie (dotyczy Kla- zwiększyć liczbę kandydatów, przed ze- sa Okręgowa, A klasa, B klasa), w której wy- szłorocznym kursem wymyślono akcję pro- stępuje jego klub. mocyjną pod hasłem „Zostań sędzią”, któ- l Sędzia-zawodnik nie może sędziować rej głównym elementem był film reklamo- meczów w rozgrywkach młodzieżowych wy (do obejrzenia na https://www.youtu- z udziałem drużyny klubu do którego przy- be.com/watch?v=jS3TNQiSYm8&t=118s). należy (z wyjątkiem orlików i żaków) Efekt? Dzięki takiej promocji kursu liczba Sędzia-zawodnik uczestniczący w roz- kandydatów wzrosła o 50 procent! grywkach młodzieżowych (junior lub ju- Sędziowskie władze postanowiły iść za nior młodszy): ciosem. Zastanawiano się, co zrobić, aby licz- l Sędzia-zawodnik nie może sędziować me- ba kursantów wzrosła jeszcze bardziej. Po roz- czów w rozgrywkach seniorskich w lidze mowach i konsultacjach ze środowiskiem pił- (dotyczy III, IV ligi) lub grupie (dotyczy Klasa karskim regionu Kolegium zaproponowało Okręgowa, A klasa, B klasa), w której wystę- Zarządowi W-MZPN umożliwienie sędziowa- puje klub do którego przynależy. nia czynnym zawodnikom - oczywiście z za- l Sędzia-zawodnik nie może sędziować me- chowaniem określonych zasad łączenia tych czów w rozgrywkach młodzieżowych (Ju- funkcji. Do tej pory zostanie sędzią oznaczało nior lub Junior Młodszy) w lidze (dotyczy konieczność definitywnego pożegnania się I ligi) lub grupie (dotyczy II ligi), w której z czynnym graniem, co powodowało, że wie- występuje jego klub. lu piłkarzy mimo chęci nie podejmowało się l Sędzia-zawodnik nie może sędziować me- udziału w kursie sędziowskim. czów w rozgrywkach trampkarzy i młodzi- Dzięki otworzeniu się na czynnych pił- ków z udziałem drużyny jego klubu. karzy Kolegium odnotowało kolejny wzrost l Sędzia-zawodnik może sędziować mecze liczby kandydatów na sędziów – w 2017 roku w rozgrywkach orlika i żaka z udziałem było ich blisko dwa razy tyle, co jeszcze dwa drużyny jego klubu. lata temu! Warte podkreślenia jest również to, „Sędziowanie” oznacza wyznaczanie na że przy około 200-osobowej liczbie sędziów mecze zarówno w roli sędziego, jak i sędzie- w tym województwie, 41 nowych kandyda- go asystenta. W momencie rezygnacji sędzie- tów, to aż 20 proc. całości! go-zawodnika z udziału w meczach piłkar- W filmie reklamowym wystąpili Marcin Szczerbowicz, Zasady łączenia funkcji sędziego i zawod- skich, staje się on pełnoprawnym sędzią i prze- Piotr Kurt i Paweł Ratuszny. nika na Warmii i Mazurach: stają go obowiązywać powyższe restrykcje.

Dobrze ubrani Sędziowie Zachodniopomorskiego Związku Piłki Nożnej od wiosny prowadzą zawody w swoim regionie w strojach firmy Saller. Producent sprzętu sportowego został partnerem technicznym Kolegium Sędziów ZZPN.

tosowną umowę podpisali przed- wyzwanie, ale i obowiązek. – Jesteśmy trze- występuje w strojach tej firmy, ale sędziów stawiciel firmy Saller Dominik Łysak cim okręgiem sędziowskim w Polsce, który prowadzących zawody w trykotach Salle- S oraz prezes Zachodniopomorskie- pozyskał partnera technicznego – zaznacza ra jeszcze w Polsce nie było. Sędziowie ze go ZPN Jan Bednarek i przewodniczący Ko- Piotr Dykiert. – Obok dedykowanych dla sę- Szczecina pozytywnie oceniają zmiany. Wi- legium Sędziów Piotr Dykiert. – Na mocy za- dziów trzech kompletów strojów w różnych zerunkowo to bardzo dobry ruch, chwalony pisów w umowie wszyscy sędziowie w na- kolorach, wynegocjowaliśmy z firmą Saller również przez zachodniopomorskie kluby. szym województwie prowadzą mecze w także dodatkowy sprzęt w postaci jedno- – Stosunek ceny do jakości w każdym strojach niemieckiej firmy Saller. Dzięki tej litych dresów treningowych, koszulek, czy asortymencie naszych produktów jest bar- współpracy wszyscy sędziowie otrzymali też dedykowanych koszul dla obserwato- dzo dobry. Sędziowie ZZPN mogą się o tym stroje, w których występują teraz na naszych rów. Cieszą nas warunki współpracy, wszy- przekonać osobiście. Mam nadzieję, że to do- boiskach – mówi prezes Jan Bednarek. scy wyglądamy jednakowo. piero początek naszej współpracy – mówi Do- Umowa została podpisana na dwa lata. Produkty firmy Saller znane są z wysokiej minik Łysak, szef przedstawiciela marki Sal- Dla sędziów z Pomorza Zachodniego to nowe jakości. Kilka klubów na szczeblu centralnym ler na Polskę. PD

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | 19 Tomasz Radkiewicz zakończył karierę

18 marca 2017 r. – to data wyjątkowa dla Tomasza Nowe standardy ków Komisji Szkoleniowej KS ŁZPN, Mar- III- i IV- ligowców cin Słupiński. Radkiewicza. Podczas meczu III ligi, który otwierał nowy Począwszy od stycznia sędziowie III i IV Od rundy wiosennej sędziowie III i IV ligi ligi Łódzkiego ZPN zobowiązani zostali do w woj. łódzkim zostali zobowiązani do prze- stadion Widzewa Łódź, w obecności blisko 17 500 wypełniania pliku logbook, w którym wpi- syłania po meczu raportu ze swojej pracy sywane są rodzaje i czas przeprowadzo- (samoocena). Zawiera on m.in. opis pod- widzów, Tomek zakończył swoją przygodę z gwizdkiem. nych treningów oraz innych aktywności jętych decyzji, współpracy w zespole sę- fizycznych. Za kontrolę i analizę przysyła- dziowskim, ustawiania, zarządzania, kon- nych wyników odpowiedzialny jest jeden troli nad zawodami i mowy ciała oraz wska- -letni sędzia, jak zawsze, bez z Członków Komisji Szkoleniowej KS ŁZPN, zywać elementy do doskonalenia w kolej- większych problemów po- Tomasz Krawczyk. nym meczu. Ma to na celu znaczące popra- 40 radził sobie z trudami me- Ponadto sędziowie III i IV ligi zobowią- wienie samoświadomości sędziów, co bę- czu (Widzew wygrał z Motorem Luba- zani są do przeprowadzania systematycz- dzie prowadziło do ich rozwoju. wa 2:0). Tomek imponował pewnością nych analiz klipów zamieszczanych na Jednocześnie zarząd KS ŁZPN zdecy- przy podejmowaniu decyzji, dobrą pra- stronie internetowej www.lzpn.org/kole- dował, że sędziowie szczebla centralne- cą z pozostałymi członkami zespołu sę- gium-sedziow/szkolenie/klipy. Każdorazo- go będą aktywnie wykorzystywać swo- dziowskiego, a także przygotowaniem fi- wo muszą opisać zdarzenie, podać swoje cenne doświadczenie. Wybrani ligow- zycznym. ją decyzję wraz z uzasadnieniem, a także cy zostali mentorami utalentowanych ar- Popularny „Radken” w swojej karierze zacytować odpowiedni fragment Przepi- bitrów w woj. łódzkim. Ponadto pełnią przesędziował ok. 1000 meczów. Jego sów Gry. Za kontrolę i analizę przysyłanych również funkcję czynnych obserwatorów największymi osiągnięciami było prowa- plików odpowiedzialny jest jeden z Człon- w wybranych meczach ligowych. JJ dzenie meczów w Ekstraklasie w sezonach: 2012/2013 i 2013/14, a także praca w roli arbitra technicznego podczas finału Pucharu Polski 2014 w Warszawie. Przez wiele lat reprezentował Kolegium Sędziów ŁZPN w meczach I i II ligi. Radkiewicz, który jest członkiem za- rządu w Wydziale Sędziowskim ŁZPN, a także Szefem Komisji Szkoleniowej, za- czął od razu nowy etap swojej sędziow- skiej przygody. Od rundy wiosennej sezonu 2016/17 został obserwatorem szcze- 2 czerwca 2013 bla centralnego. roku: Tomasz Radkiewicz Rafał Przytuła (w środku) też na „emeryturze" przed meczem Ekstraklasy Lech Rafał Przytuła przygodę z gwizdkiem Poznań – Korona rozpoczął ponad 30 lat temu, będąc przez Kielce. Tego dnia wiele lat asystentem szczebla centralnego. towarzyszyli mu W piłce halowej osiągnął najwyższy po- Marcin Boniek ziom sędziego FIFA. Obecnie jako obser- (z prawej) wator swoje doświadczenie będzie prze- oraz Marcin kazywał młodszym kolegom. Hankiewicz.

Supraskie szkolenia

Zimowa przerwa między rundami to w Kolegium Sędziów Podlaskiego Związku Piłki Nożnej 1.Ochrona wizerunku sędziego: na boisku i poza nim. zawsze czas intensywnej pracy komisji szkoleniowej. Duże wojewódzkie szkolenie sędziów 2.Zarządzanie strefą techniczną. 3.Masowe konfrontacje: zapobieganie, i obserwatorów Podlaskiego ZPN odbyło się w Supraślu. gaszenie i karanie. 4.Ocena zachowań niedozwolonych jako kluczowy element zarządzania za- iorąc pod uwagę dotychczaso- i wymiana doświadczeń młodych, per- wodami. we doświadczenia i zakładane spektywicznych sędziów z doświadczo- 5.SPA/DOGSO – kryteria oceny, zapisy B cele, zgrupowanie podzielono na nymi mentorami oraz członkami Komisji i interpretacje. dwa bloki. Do udziału w pierwszej części Szkoleniowej Podlaskiego ZPN. Szkoleniowcy z Podlaskiego Kole- zostali zaproszeni uczestnicy programu Drugi blok był przeznaczony dla wszyst- gium Sędziów mogli pochwalić się jesz- mentorskiego. Podczas dwudniowych kich chętnych sędziów i obserwatorów. Wy- cze jednym zimowym sukcesem. Zakoń- zajęć prowadzonych w formule warsz- kłady prowadzili Zbigniew Dobrynin, czo- czone w kwietniu w Suwałkach, Łom- tatów, sędziowie objęci programem ta- łowy sędzia szczebla centralnego, uczest- ży i Białymstoku kursy dla kandydatów lentów oraz ich mentorzy prezentowali i nik programu UEFA CORE 2016 oraz Piotr sprawiły, że grono arbitrów powiększy- omawiali nagrania z meczów prowadzo- Tenczyński z Zarządu KS PZPN. Program, ło się o 43 osoby, które jeszcze w run- nych przez arbitrów w rundzie jesiennej. oparty na liście tematów wyznaczonych do dzie wiosennej czekał debiut na podla- Analizie przygotowanych materiałów wi- realizacji przez Centralną Komisję Szkole- skich boiskach.

, p o dlask ie Łód z k ie , REGIONY: deo towarzyszyła merytoryczna dyskusja niową, był nawet nieco szerszy: kk

20 | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka Wielkopolskie Boiskowa grupa naborowa Szkoleniowa 53 kandydatów ukończyło wiosną kurs dla kandydatów w samym Poznaniu, a w całej nowa fala Wielkopolsce było ich łącznie prawie trzy razy więcej. Szkoleniowcy wyprzedzili ogólnopolskie Wraz z nową kadencją trendy, organizując wiele zajęć praktycznych dla nowych adeptów sztuki sędziowskiej. i przejęciem Kolegium Sędziów Wielkopolskiego ZPN przez nowego przewodniczącego Zbigniewa Cukierta, doszło do gruntownych zmian organizacyjno-personalnych.

astępcą przewodniczącego został Andrzej Kozłowski. W Prezydium Z poza parą szefów znaleźli się Łukasz Araszkiewicz, Przemysław Głowacki, Adam Kupsik, Szymon Lizak, Tomasz Nowicki (wszyscy z KS Poznań) oraz przewodniczący KS z pozostałych OZPN: Tomasz Kordy (Piła), Rajmund Matyniak (Kalisz), Zbigniew Tobo- ła (Leszno), Paweł Woźniak (Konin). Nowym szefem szkolenia obserwato- a program odpowiadała Komisja rów został Przemysław Głowacki, a referen- Szkoleniowa KS WZPN, kierowa- tem ds. obsady obserwatorów Alfred Brem- Z na przez Szymona Lizaka i Łuka- bor. Za program mentorski odpowiada Re- sza Araszkiewicza oraz koordynatorzy kur- migiusz Lewandowski. su: Dawid Maciejewski oraz Eliasz Pawlak. Komisji Szkoleniowej przewodzi doświad- Kursanci uczestniczyli m.in. w meczach czony sędzia grupy TopAmator Szymon Li- sparingowych (np. Lech Poznań – Elana zak, a jego zastępcą jest Łukasz Araszkiewicz. Toruń), gdzie mieli okazję podpatrywać W komisji działają też Michalina Diakow (Ko- bardziej doświadczonych kolegów w ak- nin), Bartosz Pachowicz (Piła), Tomasz Tkacz cji. Ponadto jedne z zajęć praktycznych (Leszno) i Piotr Wasielewski (Kalisz). Do Ko- zostały przeprowadzone na boisku trenin- Oczywiście wiedza teoretyczna i znajo- misji Szkoleniowej strefy poznańskiej zostali gowym Lecha Poznań, gdzie młodzi adep- mość przepisów jest ważna i należy praktyko- dołączeni inni sędziowie szczebla centralne- ci uczyli się gestykulacji czy posługiwania wać zajęcia w salkach wykładowych, jednak go: Maciej Cebulski, Piotr Idzik, Adam Kupsik, się gwizdkiem od sędziów na co dzień nic tak nie przygotuje młodych chłopaków do Tomasz Nowicki, Maciej Pelka oraz Kamil Wa- prowadzących zawody szczebla central- pierwszych meczów, jak praktyka i pierwsze skowski. Dodatkowo Piotr Idzik i Kamil Wa- nego: Piotra Idzika, Macieja Pelki i Kamila prawidłowe nawyki nabierane jeszcze przed skowski będą odpowiadać za kadrę sędziów, Waskowskiego. rozpoczęciem pierwszych meczów o punkty. a Maciej Cebulski i Adam Kupsik za kadrę sę- Nie zapomniano przy tym o przyszłych Przyciągnąć na kurs jest łatwo, trudniej zain- dziów asystentów. asystentach, których rolę i system posługi- teresować i zatrzymać w organizacji sędziow- Szefem szkolenia sędziów futsalowych wania się chorągiewką szczegółowo zapre- skiej, stąd czynimy wszystko, by jak najbar- został Dariusz Złotnicki, zaś koordynatorką zentowali w praktyce Adam Kupsik i Ma- dziej ułatwić nowym kolegom ich pierwsze ds. piłki kobiecej została Magdalena Giza. ciej Cebulski. kroki z gwizdkiem i chorągiewką. OSS

Kołobrzeska tradycja

Wielkopolscy sędziowie jak zwykle swój zimowy obóz zorganizowali ędziowie zaczynali dzień od treningu biegowego, a obserwatorzy od wykładów w swoim gronie. Następnie w Kołobrzegu. W tegorocznej edycji uczestniczyło prawie 160 osób. S odbywały się wspólne szkolenia dla wszystkich uczest- ników. Zaproszonymi gośćmi w tym roku byli topowi polscy sędziowie: międzynarodowy sędzia asystent Paweł Sokolnicki, uczestnik EURO 2016 oraz Zbigniew Dobrynin (uczestnik UEFA CORE). Prelegenci podzielili się swoimi doświadczeniami oraz pokazali uczestnikom zgrupowania, jak wyglądają wielkie im- prezy czy zgrupowania UEFA „od kuchni”. Pozostałe wykłady przeprowadzili sędziowie szczebla centralnego z Poznania oraz obserwatorzy III ligi. Zostały przeprowadzone również warsztaty szkoleniowe, polegające na współ- pracy w grupach mieszanych z udziałem zarówno sędziów, jak i obserwatorów. Uczestnicy programu mentorskiego mieli również swoje dodatkowe zajęcia, a dla wszystkich był też czas na rekreację i wy- poczynek, gdy uczestnicy obozu mogli skorzystać z miejscowe- go aquaparku.

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | 21 mistrzostwa świata pod palmami

Marek Marcinkowski, III-ligowy poziom turnieju uważam za wysoki, wielu za- wodników występujących w nim to członko- sędzia z Malborka, nie nudził się wie kadr swoich krajów, na co dzień grający w najlepszych klubach w swoich ligach – opo- podczas zimowych przygotowań... wiada Marcinkowski. Sędzia z Polski podkreśla również, iż kon- Reprezentował nasz kraj takt z sędziami z takich krajów jak Bahrajn, Ka- tar, Gwinea, Oman, Algieria, Korea Północna, na mistrzostwach świata żołnierzy, Mali, Egipt, Syria, czy też Zjednoczone Emira- ty Arabskie na pewno przyczyni się do pod- które w styczniu odbyły się niesienia poziomu jego arbitrażu. Profesjonalne pomeczowe omawianie – Jednym z reprezentantów europejskich w azjatyckim Omanie. na mistrzostwach był sędzia FIFA Benoit Mil- lot z Francji, większość pozostałych sędziów posiadała uprawnienia międzynarodowe. arek towarzyszył polskiej repre- W naszym środowisku dało się odczuć świet- zentacji, która przepustki do mi- ną atmosferę, koleżeńskość oraz życzliwość. M strzostw wywalczyła na turnie- Organizatorzy również stanęli na wysokości ju eliminacyjnym, który w czerwcu zeszłego zadania: codzienne odprawy, podczas któ- roku odbył się w Niemczech. Malborczyk rych omawialiśmy z komisją sędziowską po- został wybrany spośród wszystkich żołnie- szczególne klipy filmowe z naszych meczów rzy wszystkich rodzajów sił zbrojnych. z całą pewnością przełożą się na to, iż każdy – Poczułem się wyróżniony przez dowódz- z nas będzie jeszcze lepszym arbitrem. Mieli- two. Mimo iż był to mój debiut w tak presti- śmy stały dostęp do specjalistycznej odnowy żowej imprezie, chciałem pokazać się z jak biologicznej, która była niezastąpiona po za- najlepszej strony, aby udowodnić, że spro- wodach i specjalistycznych treningach. Pięk- Polak przed swoim meczem Mali - USA stam zadaniu, jakie przede mną postawio- na pogoda oraz piłkarski klimat, który pano- no – mówi Marek Marcinkowski. wał w Maskacie zostaną w pamięci na całe ży- W turnieju Polak prowadził zawody fazy cie – wspomina sędzia z Pomorza. legom i koleżankom, którzy kibicowali mi grupowej Mali – USA oraz pełnił funkcję sę- Malborczyk wierzy, że nie był to jego ostat- podczas całego mundialu. Była to wspania- dziego technicznego w meczu Katar – Mali ni kontakt z piłką międzynarodową. ła przygoda, emocje, ale również niezapo- oraz spotkaniu półfinałowym Oman – Egipt. – Chciałbym podziękować Kolegium Sę- mniane chwile relaksu i odpoczynku – koń- – W pamięci utkwi mi na pewno ostatni dziów Pomorskiego Związku Piłki Nożnej, czy Marek Marcinkowski, który w ostatnim z meczów, kiedy to przy blisko 20-tysięcznej który miał spory udział w tym, że dostrzeżo- sezonie był uczestnikiem programu CORE publiczności gospodarze awansowali do fi- no mnie i mogłem uczestniczyć w tak wiel- Polska 4. Ale przecież Bełchatów czy Klesz- nału po rzutach z punktu karnego. Ogólnie kiej piłkarskiej imprezie oraz wszystkim ko- czów to nie Maskat! OSS mu n d ia lu na

22 | Nr 2 (66) 2017 POLSKApiłka W obiektywie tu byłem! 1 Ponad dwa tygodnie na Bahamach, finał mistrzostw świata – wspaniałe widoki i ogromny sukces sportowy... Łukasz Ostrowski wrócił z Karaibów do Szczecina z masą wspomnień!

 Polak na głównej arenie szczęśliwych dla siebie mistrzostw  W wolnym dniu po fazie grupowej sędziom zorganizowano wycieczkę na... bezludną wyspę. Zajęli się tam innym plażowym sportem.  Polak ze swym zespołem oraz kapitanami Brazylii i Tahiti przed fmeczem inałowym.  Sztuka zarządzania Tahitańczykami...  Podczas zajęć teoretycznych - ważne, aby 2 wszyscy sędziowie interpretowali tak samo daną sytuację. O specjalistach piłki plażowej nie da się powiedzieć, że "grają piach". Mecze najlepszych drużyn są prawdziwym wyzwaniem dla sędziów. Chwila na uspokojenie finalistów. Polski sędzia w akcji.

3 4

5 6 7

POLSKApiłka Nr 2 (66) 2017 | 23