Zasady Zabezpieczenia I Ochrony Zabytków Wobec Zagrożenia Wojną W Polsce W Latach 1918-1939

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Zasady Zabezpieczenia I Ochrony Zabytków Wobec Zagrożenia Wojną W Polsce W Latach 1918-1939 zarządzanie dziedzictwem f heritage management Adriana Merta-Staszczak historyk historian Studium Nauk Humanistycznych i Społecznych Centre for Human and Social Sciences Politechnika Wrocławska at the Wrocław University of Science and Technology Zasady zabezpieczenia i ochrony zabytków wobec zagrożenia wojną w Polsce w latach 1918-1939 Principles of protection and preservation of historical monuments against the threat of war in Poland in the years 1918-1939 Abstrakt Abstract W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce rozpoczęto bu- During the interwar period, the construction of facilities allowing for dowę struktur pozwalających na ochronę obiektów zabytkowych (ru- the protection of historical objects (movable and immovable) began in chomych i nieruchomych). Zaczęły się również prace nad odpowiednim Poland. Work on the relevant legislation also started with the introduc- ustawodawstwem, w wyniku których wprowadzono wiele nowych ak- tion of a number of new legal acts. Issues of national heritage were tów prawnych. Sprawy dziedzictwa narodowego powierzono centralnej entrusted to the central unit – the Ministry of Religious Denominations jednostce – Ministerstwu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego and Public Enlightenment in Warsaw. Officials, museum workers, archi- w Warszawie. Urzędnicy, muzealnicy, archiwiści, konserwatorzy, pracow- vists, monument protection officers, academics and others involved in nicy naukowi oraz pozostałe osoby związane z zachowaniem historycz- the preservation of historical objects and buildings were burdened with nych przedmiotów i budynków zostali obciążeni wieloma zadaniami, many tasks, including the retrieval of stolen works, inventory of real m.in. rewindykacją skradzionych dzieł, inwentaryzacją nieruchomości estate and collections and the preparation of scenarios for the evacu- i kolekcji oraz przygotowaniem scenariuszy ewakuacji zbiorów na wy- ation of collections in the event of another armed conflict. In the face padek wybuchu kolejnego konfliktu zbrojnego. Wobec innych problemów of other social and economic problems of the country, protection of the społecznych i gospodarczych kraju opieka nad zabytkami pozostawała monuments remained a secondary topic, and work on instructions for tematem pobocznym, a prace nad instrukcjami dotyczącymi selekcji the selection of collections and ways of dealing with them in the case zbiorów i sposobów postępowania z nimi w razie niebezpieczeństwa of danger was carried out particularly intensively as late as in 1938 and szczególnie intensywnie prowadzono przede wszystkim dopiero w 1938 1939, partly after the start of World War II. The aim of the article is to i 1939 r., po części już po rozpoczęciu II wojny światowej. Celem artykułu trace the preparation of Polish institutions for the protection of historic jest prześledzenie przygotowań polskich instytucji do ochrony obiektów buildings and objects against the threat of war and to evaluate their zabytkowych przed zagrożeniem spowodowanym wojną i ocena ich effects. The article is based on archival documents from the Archive of efektów. Podstawę źródłową artykułu stanowią dokumenty archiwalne New Records in Warsaw. zgromadzone w Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Keywords: preservation of historical monuments, the interwar period, Słowa kluczowe: ochrona zabytków, dwudziestolecie międzywojenne, Poland, evacuation of works of art, armed conflict Polska, ewakuacja dzieł sztuki, konflikt zbrojny abory, doświadczenia wojenne z lat he partitions, war experiences of 1914- Z1914-1918 oraz wojna polsko-bolszewicka (1919- T1918 and the Polish-Bolshevik war (1919-1921) -1921) sprawiły, że stabilizacja gospodarki polskiej made the stabilization of the Polish economy dur- w okresie dwudziestolecia międzywojennego była ing the interwar period an issue of priority for the dla polskich władz zagadnieniem priorytetowym. Polish authorities. In addition to the need to re- Oprócz potrzeby odbudowy struktur państwowych build state structures in a difficult economic and w trudnej sytuacji ekonomicznej i społecznej na- social situation, the protection and preservation of glącą kwestią była również ochrona i zabezpiecze- monuments was also a pressing issue. Hundreds of nie zabytków. Prac remontowych wymagały setki objects destroyed during the war required renova- obiektów zniszczonych w trakcie wojny. Ważnym tion works. An important issue was also the process 121 Ochrona Zabytków f 2/2019 zagadnieniem był także proces rewindykacji za- of recovering monuments seized during World bytków zagrabionych podczas I wojny światowej. War I. At the same time, the foundations of the Jednocześnie tworzono zręby prawa dotyczącego law on the activity and organization of monument działalności i organizacji urzędów konserwatorskich protection offices and museum units were created. oraz jednostek muzealnych. Pracę nad prawodaw- Work on the legislation started with the issuance stwem rozpoczęto od wydania Dekretu Rady Re- of the Decree of the Regency Council on the Pro- gencyjnej o opiece nad zabytkami sztuki i kultury1. tection of Art and Culture Monuments1. It stated Stwierdzono w nim, że wszystkie obiekty wpisane that all objects entered in the inventory of cultural do inwentarza zabytków kultury i sztuki znajdujące and artistic monuments within the borders of the się w granicach państwa podlegały opiece prawnej. state were subject to legal protection. This was to Sprawować ją miało Ministerstwo Wyznań Religij- be supervised by the Ministry of Religious Denom- nych i Oświecenia Publicznego (dalej: MWRiOP) inations and Public Enlightenment (Ministerstwo oraz podlegający mu konserwatorzy sztuki, których Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, jednym z zadań było sporządzanie spisów zabytków. hereafter referred to as: MWRiOP) and its sub- Miały znaleźć się w nich obiekty, które istniały nie ordinate art preservation officers, whose task was krócej niż 50 lat, chyba że zostały uznane za zabytki i.a. to draw up lists of historical monuments. They specjalnym orzeczeniem ministerstwa. Do zabyt- were to include objects that existed for no less than ków nieruchomych zaliczono: jaskinie, grodziska, 50 years, unless they were declared monuments by kurhany, mogiły, usypiska, cmentarzyska, ślady osad, a special ruling of the Ministry. Immovable mon- budowle murowane i drewniane oraz dzieła sztuki, uments included: caves, hill forts, barrows, graves, które stanowiły ich wyposażenie (freski, malowidła, landfills, cemeteries, traces of settlements, brick and rzeźby, sztukaterie), pomniki, nagrobki, kaplicz- wooden buildings and works of art that constitut- ki, figury, krzyże i słupy graniczne, ruiny, zabudowę ed their furnishing (frescos, paintings, sculptures, miast, osad i wsi lub ich dzielnic wybitną pod wzglę- stuccowork), monuments, tombstones, chapels, dem estetycznym, układy urbanistyczne starych figures, crosses and border posts, ruins, buildings miast i dzielnic staromiejskich oraz ogrody ozdob- in towns, settlements and villages or their districts ne, aleje cmentarne i przydrożne, a także stare drze- which are aesthetically outstanding, urban layouts wa. Pośród objętych ochroną zabytków ruchomych of old towns and districts and ornamental gardens, wymieniono: wartościowe części nieruchomości (oł- cemetery and roadside alleys and old trees. Mova- tarze, ambony, chrzcielnice, stalle, pomniki, nagrobki, ble monuments under protection included: valua- trumny, epitafia), kolekcje przechowywane w muze- ble parts of the property (altars, pulpits, baptismal ach i skarbcach, dzieła sztuk plastycznych (obrazy, fonts, choir stalls, monuments, gravestones, coffins, rzeźby i ryciny), sztukę zdobniczą i wyroby cechowe epitaphs), collections stored in museums and vaults, (zbroje, oręże, pojazdy, chorągwie i sztandary, arrasy, works of art (paintings, sculptures and engrav- dywany, makaty, pasy, kilimy, hafty, koronki, ubiory, ings), decorative art and guild products (armour, meble, sprzęty, naczynia, zegary, świeczniki, wyroby arms, vehicles, flags and banners, tapestries, car- złotnicze, emalie, szkło, ceramikę, kraty, okucia, zam- pets, wall hangings, belts, kilims, embroidery, lace, ki, godła, znaki), monety, medale, pieczęcie, tłoki clothes, furniture, equipment, dishes, clocks, can- mennicze, druki, archiwalia, rękopisy, oprawy ksiąg, dlesticks, goldsmiths products, enamels, glass, ce- a także wyroby rzemiosła ludowego. W tym wykazie ramics, bars, fittings, locks, emblems, signs), coins, znalazły się również stanowiska archeologiczne oraz medals, seals, mint pistons, prints, archival materi- przypadkowe znaleziska. Zakazywano niszczenia, als, manuscripts, book covers, as well as folk crafts. przewożenia i bezprawnego sprzedawania obiektów The list also included archaeological sites and ran- pod karą trzymiesięcznego więzienia lub grzywny. dom finds. It was forbidden to destroy, transport W ustawie, co było ewenementem, przewidziano or illegally sell objects under the penalty of a three- również możliwość wywłaszczenia zabytku ruchome- month prison sentence or a fine. The law also pro- go za odszkodowaniem. vided for the possibility of expropriating a movable 122 zarządzanie dziedzictwem f heritage management Do kolejnych przyjętych w ciągu następnych lat monument against compensation, which was quite aktów prawnych należały między innymi: unique. • Dekret z dnia 3 stycznia 1919 r. o zatwierdzeniu Subsequent legal acts adopted in the following projektów pomników ze stanowiska artystycznego years included, inter alia, the following: (Dz. Pr.
Recommended publications
  • THE POLISH POLICE Collaboration in the Holocaust
    THE POLISH POLICE Collaboration in the Holocaust Jan Grabowski The Polish Police Collaboration in the Holocaust Jan Grabowski INA LEVINE ANNUAL LECTURE NOVEMBER 17, 2016 The assertions, opinions, and conclusions in this occasional paper are those of the author. They do not necessarily reflect those of the United States Holocaust Memorial Museum. First printing, April 2017 Copyright © 2017 by Jan Grabowski THE INA LEVINE ANNUAL LECTURE, endowed by the William S. and Ina Levine Foundation of Phoenix, Arizona, enables the Center to bring a distinguished scholar to the Museum each year to conduct innovative research on the Holocaust and to disseminate this work to the American public. Wrong Memory Codes? The Polish “Blue” Police and Collaboration in the Holocaust In 2016, seventy-one years after the end of World War II, the Polish Ministry of Foreign Affairs disseminated a long list of “wrong memory codes” (błędne kody pamięci), or expressions that “falsify the role of Poland during World War II” and that are to be reported to the nearest Polish diplomat for further action. Sadly—and not by chance—the list elaborated by the enterprising humanists at the Polish Foreign Ministry includes for the most part expressions linked to the Holocaust. On the long list of these “wrong memory codes,” which they aspire to expunge from historical narrative, one finds, among others: “Polish genocide,” “Polish war crimes,” “Polish mass murders,” “Polish internment camps,” “Polish work camps,” and—most important for the purposes of this text—“Polish participation in the Holocaust.” The issue of “wrong memory codes” will from time to time reappear in this study.
    [Show full text]
  • Studia Sandomierskie
    STUDIA SANDOMIERSKIE TEOLOGIA – FILOZOFIA – HISTORIA TOM XXI 2014 STUDIA SANDOMIERSKIE TEOLOGIA – FILOZOFIA – HISTORIA TOM XXI 2014 Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu 2014 Na okładce: Kard. Adam Kozłowiecki, fot. ze zbiorów s. Oktawii Kozłowieckiej OSU Redaktor naczelny: ks. Bogdan Stanaszek (UP JPII Kraków) Kolegium redakcyjne: ks. Leon Siwecki (KUL JPII Lublin – WSD Sandomierz), ks. Kazimierz Skawiński (WSD Sandomierz), ks. Leszek Pachuta (Wydawnictwo Diecezjalne Sandomierz); sekretarz redakcji: ks. Piotr Tylec (UP JPII Kraków) Rada naukowa: prof. dr Marko Jacov (Uniwersytet Salento, Lecce), ks. prof. dr hab. Kazimierz Łatak (UKSW, Warszawa), prof. dr Edouardo de Torres (Papieski Uniwersytet Świętego Krzyża, Rzym), ks. dr hab. Zbigniew Waleszczuk (Katholische Universität, Eichstätt), ks. prof. dr hab. Zygmunt Zieliński (Lublin) Redaktorzy językowi: język polski: Joanna Sarwa język angielski (native speaker): Sydney Sadowski język włoski (native speaker): s. dr hab. Susi Ferfoglia Redakcja techniczna: Leokadia Wilk SNMPN Recenzenci 2014 r.: dr hab. Ryszard Gryz, prof. UJK, ks. prof. dr hab. Stanisław Kowalczyk, ks. prof. dr hab. Józef Krasiński, o. prof. dr hab. Jarosław Kupczak OP, ks. dr hab. Jacek Łapiński, prof. KUL, prof. dr hab. Zdzisław Pietrzyk, dr hab. Irena Rolska, prof. KUL, ks. dr hab. Jan Daniel Szczurek, prof. UP JPII, ks. dr hab. Kazimierz Talarek, ks. dr hab. Robert Tyrała, ks. prof. dr hab. Andrzej Witko, ks. dr hab. Jan Witold Żelazny, prof. UP JPII Projekt współfinansowany z dotacji na utrzymanie potencjału badawczego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie przyznanej przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w roku 2014 Wersją podstawową czasopisma jest wersja papierowa ISSN 0208-7626 Za zezwoleniem Władzy Diecezjalnej © Copyright by Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu 2014 Adres redakcji: ul.
    [Show full text]
  • Raport O Stanie Gminy Opoczno
    RAPORT O STANIE GMINY OPOCZNO PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA Podstawę prawną tworzenia raportu o stanie gminy stanowi: art.28aa ust.1 i 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020r. Poz. 713). 0 Spis treści WSTĘP ..................................................................................................................................................... 3 DEMOGRAFIA .......................................................................................................................................... 3 INFORMACJA O STANIE MIENIA KOMUNALNEGO .............................................................................. 10 Nieruchomości gminne ..................................................................................................................... 10 Mieszkaniowy zasób komunalny ..................................................................................................... 18 Przydział i wynajmowanie lokali mieszkaniowych .......................................................................... 22 ŁAD PRZESTRZENNY .............................................................................................................................. 23 INFRASTRUKTURA KOMUNALNA ......................................................................................................... 25 Transport publiczny .......................................................................................................................... 25 Stan rozwoju sieci wodociągowych, kanalizacyjnych i oczyszczalni ..............................................
    [Show full text]
  • English the Chief Inspector for Environmental Protection), Warszawa
    Report No: AUS0000585 . Poland Air Quality Management - Poland Final Report Public Disclosure Authorized . January 2019 . ENV . Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized . Document of the World Bank . © 2017 The World Bank 1818 H Street NW, Washington DC 20433 Telephone: 202-473-1000; Internet: www.worldbank.org Some rights reserved This work is a product of the staff of The World Bank. The findings, interpretations, and conclusions expressed in this work do not necessarily reflect the views of the Executive Directors of The World Bank or the governments they represent. The World Bank does not guarantee the accuracy of the data included in this work. The boundaries, colors, denominations, and other information shown on any map in this work do not imply any judgment on the part of The World Bank concerning the legal status of any territory or the endorsement or acceptance of such boundaries. Rights and Permissions The material in this work is subject to copyright. Because The World Bank encourages dissemination of its knowledge, this work may be reproduced, in whole or in part, for noncommercial purposes as long as full attribution to this work is given. Attribution—Please cite the work as follows: “World Bank. {YEAR OF PUBLICATION}. {TITLE}. © World Bank.” All queries on rights and licenses, including subsidiary rights, should be addressed to World Bank Publications, The World Bank Group, 1818 H Street NW, Washington, DC 20433, USA; fax: 202-522-2625; e-mail: [email protected]. AIR QUALITY MANAGEMENT IN POLAND FINAL REPORT January 2019 i AIR QUALITY MANAGEMENT IN POLAND DRAFT FINAL REPORT vember 2018 ACKNOWLEDGEMENTS This analytical work was conducted by a team led by Yewande Awe (Task Team Leader) and comprised of Maja Murisic, Anna Koziel, Grzegorz Wolsczack, Filip Kochan, Joanne Green, Elena Strukova, Oznur Oguz Kuntasal, Heey Jin Kim, Rahul Kanakia, and Michael Brody.
    [Show full text]
  • Pogrom Cries – Essays on Polish-Jewish History, 1939–1946
    Rückenstärke cvr_eu: 39,0 mm Rückenstärke cvr_int: 34,9 mm Eastern European Culture, 12 Eastern European Culture, Politics and Societies 12 Politics and Societies 12 Joanna Tokarska-Bakir Joanna Tokarska-Bakir Pogrom Cries – Essays on Polish-Jewish History, 1939–1946 Pogrom Cries – Essays This book focuses on the fate of Polish “From page one to the very end, the book Tokarska-Bakir Joanna Jews and Polish-Jewish relations during is composed of original and novel texts, the Holocaust and its aftermath, in the which make an enormous contribution on Polish-Jewish History, ill-recognized era of Eastern-European to the knowledge of the Holocaust and its pogroms after the WW2. It is based on the aftermath. It brings a change in the Polish author’s own ethnographic research in reading of the Holocaust, and offers totally 1939–1946 those areas of Poland where the Holo- unknown perspectives.” caust machinery operated, as well as on Feliks Tych, Professor Emeritus at the the extensive archival query. The results Jewish Historical Institute, Warsaw 2nd Revised Edition comprise the anthropological interviews with the members of the generation of Holocaust witnesses and the results of her own extensive archive research in the Pol- The Author ish Institute for National Remembrance Joanna Tokarska-Bakir is a cultural (IPN). anthropologist and Professor at the Institute of Slavic Studies of the Polish “[This book] is at times shocking; however, Academy of Sciences at Warsaw, Poland. it grips the reader’s attention from the first She specialises in the anthropology of to the last page. It is a remarkable work, set violence and is the author, among others, to become a classic among the publica- of a monograph on blood libel in Euro- tions in this field.” pean perspective and a monograph on Jerzy Jedlicki, Professor Emeritus at the the Kielce pogrom.
    [Show full text]
  • The Jews in a Polish Private Town Hundert, Gershon David
    The Jews in a Polish Private Town Hundert, Gershon David Published by Johns Hopkins University Press Hundert, Gershon David. The Jews in a Polish Private Town: The Case of Opatów in the Eighteenth Century. Johns Hopkins University Press, 1991. Project MUSE. doi:10.1353/book.71395. https://muse.jhu.edu/. For additional information about this book https://muse.jhu.edu/book/71395 [ Access provided at 1 Oct 2021 04:32 GMT with no institutional affiliation ] This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License. HOPKINS OPEN PUBLISHING ENCORE EDITIONS Gershon David Hundert The Jews in a Polish Private Town The Case of Opatów in the Eighteenth Century Open access edition supported by the National Endowment for the Humanities / Andrew W. Mellon Foundation Humanities Open Book Program. © 2019 Johns Hopkins University Press Published 2019 Johns Hopkins University Press 2715 North Charles Street Baltimore, Maryland 21218-4363 www.press.jhu.edu The text of this book is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/. CC BY-NC-ND ISBN-13: 978-1-4214-3628-9 (open access) ISBN-10: 1-4214-3628-0 (open access) ISBN-13: 978-1-4214-3626-5 (pbk. : alk. paper) ISBN-10: 1-4214-3626-4 (pbk. : alk. paper) ISBN-13: 978-1-4214-3627-2 (electronic) ISBN-10: 1-4214-3627-2 (electronic) This page supersedes the copyright page included in the original publication of this work. The Jews in a Polish Private Town JOHNS HOPKINS JEWISH STUDIES Sander Gilman and Steven T.
    [Show full text]
  • Uchwała Nr XXII/225/2016 Z Dnia 30 Czerwca 2016 R
    DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 22 lipca 2016 r. Poz. 3470 UCHWAŁA NR XXII/225/2016 RADY MIEJSKIEJ W OPOCZNIE z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie gminy Opoczno Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r. poz. 446) oraz art. 8 i art. 11 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777), na wniosek Burmistrza Rada Miejska w Opocznie uchwala, co następuje: § 1. 1. Wyznacza się obszar zdegradowany na terenie Gminy Opoczno, w granicach określonych w załącz- niku nr 1 do niniejszej uchwały. 2. Wyznacza się obszar rewitalizacji na terenie Gminy Opoczno, w granicach określonych w załączniku nr 2 do niniejszej uchwały. 3. Potwierdzenie spełnienia przez obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji przesłanek ich wyznaczenia wskazanych w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji określa „Diagnoza na po- trzeby wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Opoczno”, stanowiąca załącznik nr 3 do niniejszej uchwały. § 2. 1. Ustanawia się na rzecz Gminy Opoczno prawo pierwokupu wszystkich nieruchomości położonych na obszarze rewitalizacji. 2. Wykonywanie prawa pierwokupu następuje na zasadach określonych w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. § 3. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Opoczna. § 4. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Wojewódz- twa Łódzkiego. Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Opocznie Zbigniew Sobczyk Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 2 – Poz.
    [Show full text]
  • Poland's Constitution of 1791
    PDF generated: 26 Aug 2021, 16:44 constituteproject.org Poland's Constitution of 1791 Historical This complete constitution has been generated from excerpts of texts from the repository of the Comparative Constitutions Project, and distributed on constituteproject.org. constituteproject.org PDF generated: 26 Aug 2021, 16:44 Table of contents Preamble . 3 I. The Dominant Religion . 3 II. The Landed Nobility . 4 III. The Cities and Their Citizens . 4 IV. The Peasants . 5 V. The Government, or Designation of Public Authorities . 5 VI. The Sejm, or Legislative Authority . 5 VII. The King, the Executive Authority . 7 VIII. The Judicial Authority . 9 IX. Regency . 10 X. The Education of Royal Sons . 10 XI. The National Armed Force . 10 Article I: On the Cities . 11 Article II: On the Prerogatives of Townspeople . 12 Article III: On Justice for Townspeople . 15 Poland 1791 Page 2 constituteproject.org PDF generated: 26 Aug 2021, 16:44 • Source of constitutional authority • Political theorists/figures Preamble • God or other deities • Preamble In the name of God, One in the Holy Trinity. Stanisław August, by the grace of God and the will of the people King of Poland and Grand Duke of Lithuania, Ruthenia, Prussia, Mazowsze, Żmudź [Samogitia], Kiev, Wołyń [Volhynia], Podole, Podlasie, Livonia, Smolensk, Severia and Chernihiv, together with the confederated estates in dual number representing the Polish people. • Constitution amendment procedure • Motives for writing constitution Recognizing that the destiny of us all depends solely upon the establishment
    [Show full text]
  • Mitochondrial DNA Variability of the Polish Population
    European Journal of Human Genetics (2019) 27:1304–1314 https://doi.org/10.1038/s41431-019-0381-x ARTICLE Mitochondrial DNA variability of the Polish population 1,2 1 1 1,2 1,2 Justyna Jarczak ● Łukasz Grochowalski ● Błażej Marciniak ● Jakub Lach ● Marcin Słomka ● 1,2 3 4,5 1,2 Marta Sobalska-Kwapis ● Wiesław Lorkiewicz ● Łukasz Pułaski ● Dominik Strapagiel Received: 10 July 2018 / Revised: 4 March 2019 / Accepted: 7 March 2019 / Published online: 21 March 2019 © The Author(s) 2019. This article is published with open access Abstract The aim of the present study was to define the mtDNA variability of Polish population and to visualize the genetic relations between Poles. For the first time, the study of Polish population was conducted on such a large number of individuals (5852) representing administrative units of both levels of local administration in Poland (voivodeships and counties). Additionally, clustering was used as a method of population subdivision. Performed genetic analysis, included FST, MDS plot, AMOVA and SAMOVA. Haplogroups were classified and their geographical distribution was visualized using surface interpolation maps. Results of the present study showed that Poles are characterized by the main West Eurasian mtDNA haplogroups. Furthermore, the level of differentiation within the Polish population was quite low but the existing genetic differences could be explained well with geographic distances. This may lead to a conclusion that Poles can be considered as genetically 1234567890();,: 1234567890();,: homogenous but with slight differences, highlighted at the regional level. Some patterns of variability were observed and could be explained by the history of demographic processes in Poland such as resettlements and migrations of women or relatively weaker urbanisation and higher rural population retention of some regions.
    [Show full text]
  • Ocena Konkurencyjności Wykorzystania Energii Odnawialnej W Województwie Łódzkim
    Ocena konkurencyjności wykorzystania energii odnawialnej w województwie łódzkim CITEC S.A., ul. Dulęby 5, PL 40-833 Katowice tel. +48 (32) 358 88 88, fax. + 48 (32) 358 88 00 e-mail: [email protected] Październik 2008 Urząd Marszałkowski w Łodzi al. Piłsudskiego 8 90-051 Łódź www.lodzkie.pl CITEC S.A. 40-833 Katowice, ul. Dulęby 5 tel.: (32) 358 88 88, fax: (32) 358 88 00 e-mail: [email protected] Numer projektu: 01202 Tytuł Ocena konkurencyjności wykorzystania energii odnawialnej w województwie łódzkim Autorzy mgr inŜ. Andrzej Cieślik mgr inŜ. Karolina Halaczek-Nowak mgr inŜ. Kamil Nowak mgr inŜ. Rafał Szkutnik Sprawdził dr inŜ. Jacek Łyczko Zatwierdził mgr inŜ. Józef Polus Prezes Zarządu dr Marek Sowiński Katowice, październik 2008 „Ocena konkurencyjności wykorzystania energii odnawialnej w województwie łódzkim” Str. 1 1 WPROWADZENIE............................................................................................................................................. 8 2 OGÓLNE INFORMACJE O WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM ................................................................... 10 3 PRZEPISY PRAWNE, PROCEDURY ADMINISTRACYJNE ORAZ MECHANIZMY WSPARCIA W ZAKRESIE WYKORZYSTANIA ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH................................. 21 3.1 ANALIZA PRZEPISÓW PRAWNYCH REGULUJĄCYCH WYKORZYSTANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH W UE I W POLSCE ....................................................................................................................................... 21 3.2 INSTRUMENTY STYMULUJĄCE WYKORZYSTANIE OŹE
    [Show full text]
  • STRATEGIA ROZWOJU GMINY OPOCZNO Na Lata 2016 - 2020
    Załącznik do Uchwały Nr XXII/226/2016 Rady Miejskiej w Opocznie z dnia 30 czerwca 2016 r. STRATEGIA ROZWOJU GMINY OPOCZNO na lata 2016 - 2020 Opoczno - 2016 - Strategia Rozwoju Gminy Opoczno na lata 2016 - 2020 Spis treści Wstęp.......................................................................................................................................................................... 4 Rozdział 1. Statystyczny portret Gminy ....................................................................................................................... 7 1.1 Wskaźniki rozwoju gminy Opoczno ................................................................................................................... 7 1.2 Badania ankietowe w pracy nad Strategią ...................................................................................................... 10 Rozdział 2. Obszar strategiczny SPOŁECZEŃSTWO ..................................................................................................... 11 2.1 Demografia i społeczeństwo ........................................................................................................................... 11 2.2 Ochrona zdrowia ............................................................................................................................................. 12 2.2.1 Podstawa prawna ........................................................................................................................................... 12 2.2.2 Wprowadzenie...............................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Prognoza Oddziaływania Na Środowisko Regionalnego Planu
    PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Regionalnego Planu Transportowego Województwa Łódzkiego spełniającego kryteria warunku ex ante dla celu tematycznego 7 do RPO WŁ na lata 2014-2020 Łód ź 2016 Projekt współfinansowany przez Uni ę Europejsk ą z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Pomocy Technicznej RPO WŁ 2014-2020 oraz z bud żetu samorz ądu województwa łódzkiego. Prognoza oddziaływania na środowisko Regionalnego Planu Transportowego Województwa Łódzkiego spełniaj ącego kryteria warunku ex ante dla celu tematycznego 7 do RPO WŁ na lata 2014-2020 Zespół autorski: Zespół autorów pod kierownictwem mgr in ż. Justyny Siudak mgr Anna Wahlig mgr in ż. Ewelina Wikarek-Paluch mgr in ż. Joanna Leoniewska-Gogola mgr Katarzyna Cholewa mgr Marta Jamontt-Skotis mgr Maria Młodzianowska-Synowiec 2 ATMOTERM S.A. 2016 Prognoza oddziaływania na środowisko Regionalnego Planu Transportowego Województwa Łódzkiego spełniaj ącego kryteria warunku ex ante dla celu tematycznego 7 do RPO WŁ na lata 2014-2020 1 Streszczenie prognozy w j ęzyku niespecjalistycznym (równie ż w języku angielskim) Wst ęp i informacje o projekcie dokumentu Przedmiotem prognozy oddziaływania na środowisko jest projekt Regionalnego Planu Transportowego Województwa Łódzkiego spełniaj ącego kryteria warunku ex ante dla celu tematycznego 7 do RPO WŁ na lata 2014-2020 (dalej Plan Transportowy). Celem opracowania prognozy oddziaływania na środowisko projektu Planu Transportowego, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami i uzgodnieniami, jest kompleksowa analiza mo żliwego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska przewidzianych w Planie Transportowym działa ń w odniesieniu do poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego, ocena wyst ępowania oddziaływa ń skumulowanych i analiza mo żliwo ści zastosowania rozwi ąza ń alternatywnych oraz potrzeby działa ń kompensacyjnych.
    [Show full text]