Wilde Kat Terug in Drielandenpark Haringvliet: Van Droom Tot Uitvoering
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ARK Brak is Beter! Wilde kat terug in Drielandenpark Haringvliet: van droom tot uitvoering 2014 IN THE PICTURE ARK verlegt grenzen voor wilde natuur met als resultaat robuuste natuurgebieden waar natuurlijke processen hun gang mogen gaan. Dat levert een grote rijkdom aan landschappen, planten en dieren op. Bovendien genereert die natuur inkomsten voor bijvoorbeeld recreatie, delfstoffenwinning en gezondheid. Vrij toegankelijke natuur is spannend én voorwaarde voor de betrokkenheid van men- sen. Die ruimte voor wilde natuur realiseren we door samen te werken met partners in natuur- en gebiedsontwikkeling. In nieuwe natuur keren veel plant- en diersoorten spontaan terug. Kenmerken- de soorten die dat niet lukt, helpen we een handje door ze terug te brengen of door verbindingen tussen gebieden te helpen realiseren. Bij ons werk betrekken we zoveel mogelijk mensen: van jonge- ren tot wetenschappers en van omwonenden tot bestuurders. Een bloemlezing van de resultaten die we in 2014 behaalden, is terug te lezen in dit jaaroverzicht. Inhoudsopgave Over ARK 4 Dromen 58 Over ARK 60 ARK in cijfers Gebiedsontwikkeling 5 Topjaar Kempen~Broek 14 Wilde kat ontdekt Drielandenpark 20 Aan de slag in het Kempen~Broek 24 Werk gestart in de Maashorst 40 Geuldal, catwalk voor Europese topnatuur Langs de rivieren 8 Otter terug in de Gelderse Poort 9 Klimaatbuffer Beuningen afgerond 38 Kansen voor de Rijnstrangen 39 Grazers trekken RivierPark Maasvallei in Zuidwestelijke Delta 26 Tien jaar bosontwikkeling Landtong Rozenburg 28 Steur op stoom! 29 Nieuwe natuur IJsselmonde rijk aan soorten 30 Beton de plomp in, bouwen aan de Groene Poort 32 Expedities en monitoring Zandmotor 33 Win-win kans Brabantse Delta 34 Beleef de Delta 35 Droomfonds Haringvliet: met de stroom mee 35 Reactie Klimaatbuffercoalitie Deltaprogramma Europa 10 Rewilding Rhodope Mountains 46 Letse rivier gaat weer meanderen 47 Rewilding Europe en ARK Wilder NL 42 Wolven aan de grens 44 Nederlandse wisent in Europese Big 5 43 Dood doet Leven Jeugd en beleving 36 Er op uit 45 Filmladder 48 Terug van weggeweest 50 Delta Talent 52 Op avontuur in de natuur Icarusblauwtje Twan Teunissen 3 ARK in 2014 Dromen Dromen Waar zouden we zijn zonder ver- Trots ben ik op de samenwerking tussen 6 beeldingskracht? Zonder de fantasie partnerorganisaties, die individuele belangen en drukke agenda’s opzij hebben gezet om samen om het schijnbaar onmogelijke tot te dromen. Wereld Natuur Fonds, ARK Natuur- wervend perspectief te maken? Hoe ontwikkeling, Natuurmonumenten, Sportvisserij zou de wereld eruit zien als we niet Nederland, Staatsbosbeheer en Vogelbescher- ming hebben een droom en willen daar samen de droom hadden dat het mooier, werk van maken. We hebben ons niet laten weer- vredelievender, toegankelijker kan? houden door decennia lange moeizame besluit- vorming rond de Kier, maar hebben gedroomd Zeg nu zelf: zit je in je dromen op over kansen en willen verleiden met klinkende driehoog achter of zit je tussen het perspectieven. Grootse ambities komen dromend wuivend riet en hoor je de rietzanger dichterbij: de imposante steur terug in de Rijn, broedende visarenden in de Delta, toeristen uit zijn verhaal doen? binnen- en buitenland die met de watertaxi van Rotterdam naar Stellendam kunnen reizen en plezier beleven aan de dynamische natuur. Fan- tastisch is het dat de Nationale Postcode Loterij het uitvoeren van dromen mogelijk maakt. Het project Natuurherstel Haringvliet maakt een vliegende start door. Genieten is het als dromen werkelijkheid wor- den. ARK zet zich al jaren in voor natuurontwik- keling in Zuid-Limburg. Dankzij ons Geuldal- project breidden we de inzet uit naar Wallonië en werken we aan ruimte voor de Geul. Ruimte voor de rivier en ruimte voor aaneengesloten en integraal beheerde natuur. Geuldal – de Catwalk noemden we ons project. We zijn nog lang niet klaar, maar een eerste klinkend feit is daar: de wilde kat is terug in Zuid-Limburg en er zijn zelfs al jongen waargenomen! Ons project richt zich vooral op de ruimte voor de Geul. Zijdelings nemen we initiatieven om ook het water zelf te verbeteren. De waterkwaliteit van de Geul en de Geul als leefgebied kunnen beter. De rivierbo- dem werd losgewoeld om deze meer geschikt te maken als paaiplek voor forellen. Wie had kun- nen dromen dat de forellen voorjaar 2014 met duizenden de Geul opzochten om te paaien? De 4 Dromen Dromen Jeroen Helmer terugkeer en verspreiding van de otter in Ne- derland is ook een droom die werkelijkheid aan Grootse ambities komen dromend dichterbij: de imposante steur het worden is. De opwinding was groot toen in terug in de Rijn, broedende visarenden in de Delta, toeristen uit 2014 otters opdoken in de Nieuwkoopse Plassen, in Limburg en in de Gelderse Poort. We helpen binnen- en buitenland die met de watertaxi van Rotterdam naar nog een handje om inteelt te voorkomen en het Stellendam kunnen reizen en plezier beleven aan de dynamische leefgebied veiliger te maken. Maar feit is dat de natuur. otter Nederland herkoloniseert. ARK droomt verder. De wisent is voor uitsterven wilde dieren en de rijke natuur die dat oplevert. behoed dankzij een fokprogramma, vooral in Po- En dat is mooi voor het publiek dat komt genie- len. Een van de weinige gebieden waar wisenten ten van dit wild. als wilde dieren in de natuur leven is het Kraans- vlak. Dankzij een succesvolle samenwerking met Over al onze dromen en de mate waarin die wer- PWN, drinkwaterbedrijf in de Noord-Hollandse kelijkheid worden leest u in dit ARK-magazine. duinen. Wij dromen van verdere terugkeer van de wisent in de Nederlandse natuur: dat is mooi Petra Souwerbren, voor de natuur vanwege de begrazing door de directeur ARK Natuurontwikkeling 5 ARK in 2014 Topjaar Kempen~Broek Topjaar Kempen~Broek gebiedsontwikkeling Kempen~Broek In het Grenspark Kempen~Broek, dat zich ten westen van Weert uitstrekt van Maarheeze (NL) tot aan Maaseik (B) werken vele orga- nisaties samen aan het realiseren van grote aaneengesloten na- tuurgebieden, waarvan zowel de landbouw als de natuur profiteren en waar mensen graag recreëren en wonen. In opdracht van de Provincie Limburg ‘ontvlechten’ ARK en Rentmeesterskantoor van Soest daarbij natuur en landbouw- gronden – en daar profiteren zowel natuur als landbouw van. Boerderij Familie Ooms Erwin Christis Grensverleggende aankoop grote zeggenmoerassen. Ruim baan dus, voor Op 12 maart 2014 vond in het Wijffelterbroek een planten en dieren als waterviolier, kleine ijsvo- historische ommekeer plaats. De Vlaamse familie gelvlinder, wielewaal en bever. Ooms verkocht 27 hectare landbouwgrond. Met deze aankoop realiseerden ARK en het Vlaamse Vennen versChijnen popUlieren Natuurpunt het sluitstuk in de ontwikkeling van verdwijnen bijna tweehonderd hectare grensoverschrijdende Tot voor kort was de Loozerheide eigendom natuur. Samen met Natuurmonumenten en Na- van zinkfabriek Nyrstar, vanaf september 2012 tuurpunt ontwikkelt ARK nu het Vlaams-Neder- is ARK er eigenaar en beheerder. In november landse natuurgebied Smeetshof-Wijffelterbroek 2014 voltooide ARK de inrichting van de Loozer- tot één grote, natte natuurkern. heide. Reden voor feest middenin het gebied! Dit natuurgebied in het Kempen~Broek is groter en Ooit lagen op deze plek uitgestrekte zeggen- natter geworden dankzij kavelruilen met agrari- moerassen en elzenbroekbossen. Het moeras ers en met het ministerie van Defensie. Met geld verdween met de aanleg van de Lossing en later van de provincie Limburg heeft ARK samen met de Raam. De beeklopen werden gegraven voor Natuurmonumenten een groots nat natuurge- de ontwatering van het gebied, om landbouw bied ontwikkeld. in het moeras mogelijk te maken. Met de vrij- willige verkoop door de familie Ooms kan het Lang geleden zijn op de Loozerheide vanwege waterpeil in het gebied weer omhoog. Dit werkt agrarische doeleinden sloten gegraven en popu- in een ruim gebied rond deze voormalige akkers lieren aangeplant. Dankzij de grondoverdracht positief uit voor de natuur. Zo ontstaat een groot hoeft de Loozerheide niet langer te worden ont- kwelmoeras met alle ruimte voor broekbos en waterd. Dat is goed nieuws voor de natuur hier 6 Topjaar Kempen~Broek Toekomstbeeld Loozerheide Jeroen Helmer ResUltaten Met geld van de provincie Limburg heeft ARK samen met Natuurmonu- Kempen~Broek 2014 menten een groots nat natuurgebied ontwikkeld. › nieuwe natuur: 206 hectare › agrarische structuurverster- king: 125 hectare met zijn uitgestrekte galigaanvelden, in de zomp en in de nazomer bloeien › kavelruilen: 670 hectare rietmoerassen en natte heide. Maar het er klokjesgentianen. In november 2014 › Taurossen: 12 kuddes, 111 water komt niet vanzelf terug. Er is flink pleisterden kraanvogels een nachtje in dieren wat werk verzet. Bijna veertien hectare het gebied, gaan ze hier in de toekomst › Exmoors: 2 groepen, 15 dieren water slurpende populieren werden broeden? Dit alles is nu fantastisch te › deelnemers buitenactiviteiten: gekapt en op voormalige akkers is de overzien vanaf een nieuw vogeluitkijk- 780 bovenste laag voedselrijke landbouw- punt. ARK richtte dit uitkijkpunt samen › deelnemers lezingen: 115 grond afgegraven. En om het water niet in met de vogelaars die al jaren op deze › deelnemers veldlessen: 1170 te laten wegstromen zijn diepe sloten trektelpost tellen. gedempt. Zo keren natte laagtes weer (hectares cumulatief tot en met terug. De natuur reageert direct. Hout- www.ark.eu/kempenbroek 2014) snippen en waterpiepers zoeken voedsel 7 ARK in 2014 Otter terug in de Gelderse Poort Otter terug in de Gelderse Poort In mei 2014 was het zover. Burgemeester Slinkman van de gemeente Rijnwaarden en WNF Lifeguard Kieke Kurstjens gaven twee otters de vrijheid in het Rijnstran- gengebied. De dieren werden bijgeplaatst in natuurgebie- den van Stichting Twickel en Staatsbosbeer. Begin 2014 doken voor het eerst sinds Bijplaatsen otter Harvey van Diek de jaren zestig van de vorige eeuw otters op in de Gelderse Poort. Deze dieren hebben de Gelderse Poort spontaan paar jaar aan een levensvatbare popu- Otterwerkgroep Limburg en Flora en gekoloniseerd. Ze komen uit het noor- latie otters in het stroomgebied van Faunawerkgroep Gelderse Poort. den van Nederland waar meer otters Rijn en Maas.