OPOJANE Parë Në Historinë E Ekzistimit Të Opojës
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
3 FJALA E KRYEREDAKTORIT 20 vjet! Të nderuar Miq! Siç e dini, revista Sharri ka vargu i emrave po të përmendeshin të filluar të dalë për herë të parë më 1991. gjithë ata që kanë botuar në një formë apo Më saktë, në nëntor 1991. Atëbotë u botua një tjetër në revistën Sharri. Në daljen e me emrin Buletini, si organ i rinisë së kësaj reviste kanë ndihmuar edhe njerëz atëhershme. Fillimisht ishte mujore, dhe të vullnetit të mirë, donator e mecenë të pas 12 muajsh, emrin e ndërroi me kërkesë artit e kulturës shqiptare si: Ferki Rrah- të lexuesve në Sharri. Ishte kjo koha, kur mani, vëllezërit Behar, Rexhep e Bujar Ha- pushteti serb, e kishte mbyllur çdo dritare sipi, babai i tyre tashmë i ndjerë: Fejzulla informative në Kosovë. Dhe rinia e atëher- Hasipi, Bekim Hasipi, Garip Osmani, arsim- shme vendosi që të dalë me një revistë që tari tashmë i ndjerë Naip Osmani, Hasan do të kishte karakter kulturor, informativ, Hasani, Feti Hasani, Avni Nebiu, Nexhme- e shkencor, që do të botonte punime nga din Asllani, Beqir Rasimi, Muharrem Hajre- SHARRI, REVISTË lëmenj të ndryshme të artit, shkencës e dini, Hajrulla Halimi, Nexhat Halimi etj. INFORMATIVO, KULTURORE, kulturës. Dhe kjo po ndodhte për herë të Ata që mbetën pa gjumë me net të tëra ARTISTIKE E SHKENCORE OPOJANE parë në historinë e ekzistimit të Opojës. dhe që e përbënin bërthamën e redaksisë Në vitin, 1993 u ndërpre përkohësisht për ishin: Demir Reshiti, Rexhep Tershnjaku, një kohë për shkaqe ekskluzivisht politike. Mitat Fejza, Ibrahim Skenderi, e Ismet Ishte koha kur në Kosovë kishin ndodhur Lecaj, për të ardhur deri të bashkëpu- KRYEREDAKTOR: një varg arrestimesh, si të pjesëtarëve nëtorët e sotëm të ri si: Sadik Mehmeti, të të ashtuquajturit Front i Rezistencës Mirsad Kuteli, Hazer Dana, Nuridin Ahmeti, BEDRI HALIMI që kishte ndodhur kohë më parë, pastaj Bajram Gërdellaj etj. Pastaj bashkëpunë- të ashtuquajturat Ministri e Punëve të torët Abaz Qengaj, Fatmir Mehmeti, Rizan Brendshme të Republikës së Kosovës dhe Krasniqi, Xhevat Hasani, Xhafer Kabashi Ministri e Mbrojtjes, por veçmas burgosja (tashmë i ndjerë), Yrjet Berisha, Hajriz REDAKSIA: e pjesëtarëve të organizatave ilegale të Meleqi, Muharrem Qafleshi etj. MIRSAD KUTELI atëhershme: Lëvizja Kombëtare për Çlir- Ata që e shpërndanë nëpër fshatra të imin e Kosovës si dhe Lëvizja Popullore ndryshme si: Avdurrahim Shevqeti, Defrim DEMIR RESHITI për Republikën e Kosovës e cila ishte edhe Shevqeti, Afrim Rrahmani, Sherafidin Os- SADIK MEHMETI themeluese e Ushtrisë Çlirimtare të Kos- mani, Xhemaledin Rasimi, Fejaz Osmani, ovës. Meqenëse kryeredaktori i Revistës pastaj Bashkim Halimi, Hekim Halimi, Ve- MR.NURIDIN AHMETI Sharri, u dashtë një kohë që të bëjë më dat Halimi etj. shumë jetë ilegale sesa legale derisa “ka- Është e pamundur të përmenden të gjithë, loi furtuna” përkohësisht, dhe revista va- sepse kanë kaluar kaq vite, prandaj në BASHKËPUNËTORË: zhdoi sërish të dalë, deri në momentin e pamundësi t’i përmend të gjithë, kërkoj DR. HAJRIZ MELEQI largimit të popullatës nga Opoja, si dhe mirëkuptim dhe i falënderoj nga zemra të menjëherë pas kthimit të madh, për të gjithë ata që e ndihmuan revistën Shar- BESIM CENGU vazhduar deri në ditën e sotme, kur para ri në çfarëdo forme qoftë për të ardhur ISMET LECAJ jush del dynumërshi 64-65, për të prezan- deri këtu. Sot revista Sharri ka arritur të BAJRAM GËRDELLAJ tuar para lexuesit jo vetëm opojan, vlerat lexohet në qarqet intelektuale të shumë kulturore të kësaj treve, si dhe shumëçka qendrave shqiptare, si në Prishtinë, Ti- ABAZ ÇENGAJ që kishte të bënte me trevën tjetër të ranë, Kukës, Tetovë, Prizren. E dimë se MITAT FEJZA afërt, në hapësirën dhe komunën e njëjtë, materialet e kësaj reviste u kanë hyrë në trevën e Gorës. Kështu deri më tani kemi punë shumë studentëve për të diplomuar IBRAHIM SKENDERI prezantuar tema të shumta nga Folklori në shkenca të ndryshme shoqërore, pastaj DR.XHEVAT HASANI (Fjalë të urta, urime, betime, mallkime, disave edhe që të magjistrojnë dhe dok- lirikë popullore, prozë popullore), Et- torojnë. Sepse materialet kanë qenë të MR.MUHARREM QAFLESHI nologjia (Besëtytni, doke e supersticione, gatshme, të mbledhura e të sistemuara, MR.PARIM KOSOVA lojëra popullore, Artizanalet, Festat e pavarësisht në na kanë falënderuar e ci- ndryshme të motmotit, mjekësi popul- tuar apo jo. lore, rite të fejesës, lindjes, martesës, E kuptojmë se me kalimin e kohës është DESIGN: dasmës, vdekjes, vallet popullore, veshjet paraqitur nevoja për botimin e librave të ÇAJUP KAJTAZI popullore, ushqimi etj), Gjuhësia (fjalë të veçantë me këto materiale si: Lirika popul- rralla, barbarizma, frazeologjizma, çësht- lore e Opojës; Proza popullore e Opojës; jet sintaksore, morfologjike e fonetike në Fjalë të urta nga Opoja; Fjalë të rralla në të folmen e Opojës, toponimet, mikroto- të folmen e Opojës; Barbarizmat në të fol- ponimet, antonimet, sinonimet, homonim- men e Opojës; Frazeologjizmat në të fol- et, patronimet etj), shkrime historike, men e Opojës; Materiale etnografike nga NË REALIZIMIN E KËTIJ demografike, gjeografike, sociologjike, Opoja; Libër historik për Opojën etj. Ashtu ekonomike, bujqësore, arsimore, publicis- siç është botuar këtë vit libri me poezi NUMRI KONTRIBUT TË tike, intervista, prezantime, recensione, me krijuesit nga Opoja “Lule në Zinovë”. ÇMUAR DHA qasje, vështrime, reportazhe, udhëpërsh- Por, për t’u bërë kjo nevojitet mbështetje krime, krijime të ndryshme letrare në të materiale, e që kjo detyrë mbetet për MEVLUDIN KRASNIQI gjitha gjinitë, si për të rritur ashtu edhe t’u realizuar në të ardhmen varësisht nga për fëmijë. Është i gjatë, shumë i gjatë përkrahja dhe mbështetja financiare. 4 HISTORI YMER PRIZRENI DHE QEVERIA E PËRKOSHME SHQIPTARE Qemal MATAJ udhëtimi prej disa ditësh që bënë në ditët e qytetit të Ulqinit, kishin vendosur të bënin çdo fi llimit të shtatorit 1880, në afërsi të qytetit sakrifi cë për të thyer çfarëdo sulmi që mund të Ulqinit u grumbulluan rreth 6.000 luftëtarë të ndërmerrnin kundër tyre ushtritë gjakatare “Bashkim o shqiptar, vëllezër bashkim, të armatosur, të cilët së bashku me mbrojtësit të shovinistëve malazez dhe forcat ushtarake Thërriste Ymeri, luftëtari trim, vendas zunë pozicionet e luftimit përballë të fl otës detare të shteteve të Evropës për Në krisma luftërash, me plot gjëmim, ushtrive gjakatare të shovinistëve malazez. pushtimin e qytetit të Ulqinit. Për organizimin e Qau rrufeshëm, tek populli kishte besim.. Ndërsa luftëtarët e armatosur qëndronin në qëndresës së armatosur që kishin bërë shqiptarët Në betejat tepër të përgjakshme që u zhvilluan pozicionet e mbrojtjes së qytetit dhe viseve për mbrojtjen e Ulqinit dhe të rretheve të tij, për mbrojtjen e tokave shqiptare të Hotit, të përreth tij, më 15 shtator 1880, Komiteti nënkonsulli Austro-hungarez, Depolo, që ndiqte Grudës dhe të Kelmendit, forcat e bashkuar të i Degës së Lidhjes Shqiptare për Ulqinin nga afër zhvillimet për Ulqinin, në raportin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, gjatë muajve protestoi pranë qeverive të Fuqive të Mëdha të tij që i dërgonte qeverisë së tij nga Tivari në prill – qershor – korrik 1880 u shkaktuan disfata Evropës kundër vendimit të tyre antishqiptar shtator 1880, përveç të tjerash, shkruante të mëdha ushtrive gjakatare të shovinistëve që kishin marrë për dorëzimin e qytetit të edhe këto: “…As forcat e Malit të Zi, as malazez, të cilët u detyruan që të tërhiqeshin Ulqinit monarkisë shoviniste të Malit të Zi, ku, demonstratat e afërme të fl otës nuk qenë në deri në vijën e kufi rit të tyre. Kështu, pas përveç të tjerave, në të thuhet: “..Populli i gjendje të zbusin shpirtin e shqiptarëve e të kësaj disfate që pësuan ushtritë malazeze nga Ulqinit preferon se më mirë të zhduket duke përkulin qëndrimin e tyre kryeneç..” Kurse në forcat e bashkuara të Lidhjes Shqiptare, në u fl ijuar se sa t’i nënshtrohet administratës një dokument të një studiuesi për çështjen e pamundësi të ndërmarrjes të sulmeve të tjera barbare të Malit të Zi...” Kurse, nënkonsulli mbrojtjes së Ulqinit prej shqiptarëve, shkruan: kundër shqiptarëve, Knjaz Nikolla i Malit të Zi austro – hungarez i Tivarit, duke vlerësuar “...Flota ndërkombëtare u nis me madhështi u detyrua që t’u drejtohej qeverive të shteteve gjendjen e krijuar nga masat që kishin marrë për të manifestuar fuqinë e saj përpara Ulqinit. të Fuqive të Mëdha të Evropës, e të kërkonte shqiptarët për organizimin e rezistencës së Por shqiptarët jo vetëm që nuk u frikësuan, për ndërhyrjen e tyre për aneksimin e tokave armatosur për mbrojtjen e trojeve shqiptare të mbajtjen e pozitave e tyre...” shqiptare, të Hotit, Grudës dhe të Kelmendit, Ulqinit në ditët e gjysmës së parë të shtatorit Të ndodhur përpara unitetit të pathyeshëm Malit të Zi. 1880, në informacionin që i dërgon qeverisë së dhe të vendosmërisë të qëndresës heroike që Duke përfi tuar nga gjendja shumë e vështirë e tij, shkruan: “...Këmbëngulja e shqiptarëve kishin organizuar shqiptarët për mbrojtjen me politikës së jashtme dhe të brendshme që po në refuzimin e bëjnë për të lëshuar Ulqinin armë të Ulqinit, shtetet e fqinjëve të mëdha kalonte në këtë kohë qeveria osmane, Fuqitë dhe qëndresa e fortë e tyre për t’u matur me të Evropës vendosën që dorëzimi i qytetit të e Mëdha të Evropës, të ndodhur përpara armikun e vet, ka marrë përhapje të gjerë tek Ulqinit dhe të rrethinave të tij, të kryhej me vendosmërisë dhe të rezistencës së armatosur shqiptarët. Trimëria e nxehtësia e tyre për t’u anën e forcave të ushtrisë osmane, të cilat që vazhdonin të bënin shqiptarët për dorëzimin kapur fytas me malazezët ka arritur në një duhet t’i zinin me luftë pozitat mbrojtëse të e këtyre krahinave, u detyruan që të vendosin shkallë sa një nga krerët e Ulqinit i ka dërguar shqiptarëve, prandaj edhe i caktuan qeverisë edhe njëherë për rishikimin e vendimit të këto ditë kapitenit Vuko Pejoviqit një lajm që e osmane që qytetin e Ulqinit t’ua dorëzonte marrë prej tyre në Kongresin e Berlinit.