624 Materiały

238. Chrestomatia słowiańska pod redakcją Tadeusza Lehra-Spławińskiego. Część II, teksty zachodnio-słowiańskie (ze słowniczkami). Kraków 1950. Biblioteka Studium Słowiańskiego U. J. ser. C nr 3. Przedmowa red. s. III. 239. Les bassins de l’Oder et de la Vistule, le noyau de 1’habitat primitif des Slave s. Les fleuves et l’evolution des peuples. Europę orientale. Baltiąue — Mer Noire. Centre International de Synthese. Institut d’Archeocivilisation. Presses Universitaires de France. Paris 1950, s. 27—46. 240. Patriarchat Focjusza a sprawy słowiańskie w IX wieku. Zycie i Myśl I nr 1/2, Poznań 1950, s. 23—32. 241. Przełom w językoznawstwie radzieckim. JP XXX. Kraków 1950, s. 165— 177. 242. Z rozważań nad zagadnieniem Chorwatów nadwiślańskich. SAU L I 1 , Kraków (styczeń) 1950, s. 18—20. 243. Zagadnienie tzw. prajęzyków. BPTJ X . K ra k ó w 1950, s. 106— 12 1. 244. Wyd.: Teksty połabskie (drzewiańskie). Chrestomatia słowiańska pod re­ dakcją Tadeusza Lehra-Spławińskiego. Część II, teksty zachodnio-sło- wiańskie (ze słowniczkami). Kraków 1950. Biblioteka Studium Słowiań­ skiego U. J. ser. C, nr 3. Teksty: s. 222—229, słownik: s. 279—283. Uzupełnienia 245. L ’origine degli Slavi alla luce delle nuove ricerche polacche e russe. La cultura nel mondo III (1947) nr 2, 3. 246. Ś. p. Józef Mikkola: 1866—'1946. Rocznik Towarzystwa Naukowego War­ szawskiego XL (1947). Warszawa 1948, s. 149—150. Z e sta w ił: Andrzej Siudut

HASŁA DO SŁOWNIKA STAROŻYTNOŚCI SŁOWIAŃSKICH

Lista haseł do Słownika Starożytności Słowiańskich, którą tu publikujemy, stanowi owoc i zamknięcie wielomiesięcznych zespołowych prac przygotowaw­ czych. Jest więc rzeczą konieczną udzielić czytelnikowi na wstępie wyjaśnień, które wprowadzą go najogólniej w tok dotychczasowych prac słownikowych i zorientują zarazem w głównych liniach tego na wielką skalę zakrojonego wydawnictwa. Zadania tego nie spełni sam tekst instrukcji dla współpracow­ ników Słownika, również tu zamieszczony, który zapozna go raczej ze szcze­ gółami technicznymi prac słownikowych niż z ogólną koncepcją redakcyjną. Zacznijmy więc od paru wyjaśnień historycznych. Myśl wydania Słownika Starożytności Słowiańskich nie jest myślą nową. Potrzebę takiego wydawnic­ twa odczuwano dawno i jeszcze w okresie 20-lecia przystąpiono w Polsce do przygotowań wydania Słownika Starożytności Słowiańskich pomyślanego jako obszernego, na wiele tomów obliczonego dzieła. Prace wówczas podjęte — jak to się dzieje zazwyczaj z podobnymi przedsięwzięciami — pochłonęły wiele lat czasu; wydano w 1934 r. zeszyt próbny i zebrano materiał do listy haseł, który niestety zaginął w czasie ostatniej wojny. Tak więc inicjatorzy nowej realizacji Słownika Starożytności Słowiańskich — prof. Tadeusz Lehr-Spławiń­ ski i prof. Zygmunt Wojciechowski — stanęli w 1950 r. wobec ko­ nieczności rozpoczęcia całej pracy od nowa. Co jednak ważniejsze, uznali za ko­ nieczne odstąpienie od zasady wydania słownika wielotomowego, rozumiejąc, że o wiele celowsze będzie przystąpienie do wydania słownika zwięzłego o charakterze podręcznym. Wydawnictwo obszerniejsze pochłonęłoby

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 625

zbyt wiele czasu i przeciągnęłoby się na bardzo wiele lat. Tymczasem jest rze­ czą pilną wydanie w czasie możliwie krótkim słownika, który by zaspokajał bieżące potrzeby. Nie oznacza to bynajmniej rezygnacji z myśli wydania w przyszłości słownika wielotomowego, opartego na współpracy uczonych wszystkich krajów słowiańskich — przeciwnie — prace nad słownikiem pod­ ręcznym stanowić mogą najlepszą podstawę dla przyszłego obszerniejszego słownika i w tym kierunku można by już dziś nastawić aparat redakcyjny. Słownik Starożytności Słowiańskich pojęty jest więc jako słownik podręczny w rozmiarze 2 tomów po 600 stron 2-szpaltowych (formatu Polskiego Słownika Biograficznego). Nie ma więc on zawierać nowych opracowań poszczególnych tematów, lecz ma referować przy każdym omawianym zagadnieniu aktualny stan nauki słowiańskiej. Materiał rozbity będzie na drobne hasła i poza ko­ niecznymi wyjątkami nie będzie ujmowany w obszerniejsze artykuły proble­ mowe czy też monografie. Według aktualnego stanu prac przygotowawczych stwierdzić można, że na 1.200 stron Słownika przypadnie ok. 3.000 haseł-arty- kułów, a więc na jedno hasło-artykuł wypada przeciętnie ponad s/s łama (48 wierszy). Słownik w ten sposób pomyślany odpowiada najbardźiej aktual­ nym potrzebom, zapewniając czytelnikowi łatwość szybkiego uzyskania infor­ macji z jakiejkolwiek dziedziny słowianoznawstwa. Bibliografia załączona do każdego artykułu wskazywać będzie drogę do dalszych szczegółowych poszu­ kiwań. Obszerny indeks rzeczowy przewidziany dla całości w jeszcze wydat­ niejszej mierze zapewni Słownikowi praktyczny, podręczny charakter. Pod względem chronologicznym Słownik ma sięgać zasadniczo do 1200 r. Daty tej nie należy interpretować ściśle — istotą rzeczy jest to, by słownik ujął te zagadnienia, które należą do Starożytności Słowiańskich, a zatem które datują z epoki ustroju plemiennego poszczególnych plemion słowiańskich. Pod wzglę­ dem terytorialnym Słownik ujmować będzie całą Słowiańszczyznę, jej połud­ niowe, wschodnie i zachodnie odłamy. Tak szerokie postawienie programu w y­ woływało z początku poważne obawy co do możliwości jego realizacji. Dziś jednak powiedzieć można, że program jest realny i że w możliwościach uczo­ nych polskich leży opracowanie słownika podręcznego obejmującego całą Sło­ wiańszczyznę. Świadczy o tym najlepiej to, że w całej opublikowanej tu liście nie ma jednego hasła, dla którego by zabrakło w Polsce specjalisty. W dziedzinie możliwości realizacji Słownika Starożytności Słowiańskich po­ ważniejsze trudności mogą się nasunąć w związku z potrzebą zastosowania w Słowniku najnowszych, postępowych metod naukowych, w szczególności me­ tody materializmu historycznego i dialektycznego. Zarysowujący się obecnie we wszystkich dziedzinach wiedzy w Polsce przełom w tym kierunku zdaje się i tu rokować Słownikowi dobre perspektywy. Zagadnienie to stanowić będzie jedną z podstawowych trosk redakcji, która intensywnie będzie musiała czu­ wać nad zapewnieniem wszystkim artykułom jednolitego naukowego poziomu. Prace redakcyjne nad SSS rozpoczęto już w marcu 1950 na podśtawie po­ rozumienia między Instytutem Zachodnim i Komisją Słowianoznawczą Pol­ skiej Akad. Umiej., prace dalsze, aż do chwili obecnej były i są prowadzone wyłącznie przez Instytut Zachodni. Ukonstytuowano redakcję, którą powierzono Prof. Lehr-Spławińskiemu i prof. Z. Wojciechowskiemu. P o ­ wierzono sekretariat naukowy i techniczny doc. M. Sczanieckiemu i drugi sekretariat naukowy doc. J. Matuszewskiemu. Jako siedzibę redakcji Wyznaczono Poznań, lokal Instytutu Zachodniego, co ma tę szczególną dogod­ ność, że redakcja korzystać może z aparatu technicznego Instytutu Zachod­ niego, wyspecjalizowanego w dziedzinie wydawniczej.

40*

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 626 Materiały

Prace redakcyjne rozpocząć musiano od rozwiązania problemu podstawo­ wego, niezwykle trudnego i odpowiedzialnego, tj. od prac nad ustale­ niem listy haseł. Ponieważ zastosowano tu w szerokim zakresie metody pracy zespołowej, omówienie prac redakcyjnych w ich pierwszej fazie jest szczególnie celowe. Prace powyższe wykonano w 3 etapach: 1. W pierwszym etapie powołani przez redakcję specjaliści reprezentujący różne dziedziny wiedzy wykonali projekty listy haseł dla działów przez nich reprezentowanych. Pracę tę wykonano w II półroczu 1950. W miarę napły­ wania materiałów redakcja organizowała kartotekę ogólną, zawierającą me­ chaniczne zestawienie wszystkich haseł i kartoteki działowe. Na tym zamknięto prace w pierwszym etapie. 2. Materiał w ten sposób zgromadzony ujawnił wielkie braki i wskazał na konieczność gruntownego przerobienia. Należało go uzupełnić zagadnieniami pominiętymi, a przede wszystkim uzgodnić materiał zawarty we wszyst­ kich działach, zwłaszcza co do haseł interesujących równocześnie kilka dziedzin wiedzy. Tego rodzaju styki wystąpiły szczególnie jaskrawię np. w dziedzinie zagadnień historii kultury materialnej na pograniczu archeologii prehistorycznej i historii gospodarczej oraz arch. prehistorycznej i etnografii. Podobnie ustalić należało powiązania między hasłami etnograficznymi i prawnymi, historycz­ nymi i archeologicznymi, prawnymi i społecznymi i w. i. Trudności nasuwa­ jące się w tym zakresie przedyskutowano na 2-dniowej konferencji redak­ cyjnej w Poznaniu w dniach 4 i 5 stycznia 1951 przy udziale wszystkich re­ daktorów działów i szeregu dokooptowanych specjalistów. W wyniku tej kon­ ferencji postanowiono w drugim etapie przeprowadzić szereg konferencji ści­ słych, często wielodniowych, gdzie opierając się na pełnej kartotece sekretarz redakcji wyjaśniał i uzgadniał z redaktorami 2 lub 3 działów trudności wynikłe na tle kolizji tych samych haseł w kilku działach. Na podstawie takich kon­ ferencji redaktorzy działów opracowali nowe, poprawione listy haseł, które z kolei stanowiły podstawę dla przekształcenia ogólnej kartoteki haseł. Za­ kończeniem prac na tym etapie było wykonanie ogólnej listy haseł w maszyno­ pisach rozesłanych wszystkim redaktorom działów. 3. Redaktorzy działów po otrzymaniu pełnej listy haseł przystąpić mogli do wprowadzenia drugiej serii poprawek w tych działach i, co najważniejsze, do wyznaczenia rozmiarów dla poszczególnych haseł i do zaproponowania ewtl. autorów. Na podstawie tych prac redakcja przystąpiła do zorganizowania sze­ regu konferencji działowych, na których obok redaktorów głównych, redaktorów działów, sekretarzy redakcji głównej uczestniczyły zespoły uczonych reprezen­ tujących dany dział. Konferencji takich odbyło się 7:

2 i 3 kwietnia w Krakowie konferencja działu etnograficznego 14 uczestn. 2 a a ii językozn. 13 „ 3 it a a piśm ien. 13 „ 9 w Poznaniu a it archeol. preh. 17 „ 28 i 29 maja „ a ii historii | a a a ii ii hist. prawa 19 „ ii a a ii ii hist. sp. i gosp. .1

Na konferencjach tych przedyskutowano ponownie całokształt zagadnień słownika, co dało redakcji wiele cennych wskazówek wykorzystywanych w toku dalszych prac. Dalej przedyskutowano zagadnienia poszczególnych działów

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodnid n i Materiały 627

i zaproponowano autorów dla poszczególnych haseł. W wyniku tych obrad re­ dakcja opracowała nową ogólną listą haseł, którą poniżej zamieszczamy, oraz instrukcję dla współpracowników Słownika. W pracy nad ustaleniem listy haseł uczestniczyli w charakterze redaktorów działów lub konsultantów następujący specjaliści: prof. Jan Czekanowski, Poznań prof. Józef Gajek, Lublin prof. Aleksander Gieysztor, Warszawa prof. Wojciech Hejnosz, Toruń prof. Witold Hensel, Poznań prof, Stefan Inglot, Wrocław prof. Józef Kostrzewski, Poznań prof. Władysław Kuraszkiewicz, Poznań prof. Gerard Labuda, Poznań prof. Tadeusz Lehr-Spławiński, Kraków prof. Tadeusz Lewicki, Kraków pi’of. Henryk Łowmiański, Poznań doc. Józef Matuszewski, Poznań prof. Wojsław Mole, Kraków doc. Michał Sczaniecki, Poznań prof. Witold Taszycki, Kraków prof. Kazimierz Tymieniecki, Poznań prof. Stanisław Urbańczyk, Poznań dr Maria Wojciechowska, Poznań prof. Zygmunt Wojciechowski, Poznań Konferencje te oraz ustalenie nowej listy haseł stanowiły więc ostatni etap prac przygotowawczych, po którym można już przystąpić do nowej fazy prac słownikowych, tj. do pisania artykułów. Nasuwa się więc pytanie, jak długo trwać będzie ta faza i kiedy oczekiwać można pojawienia się Słownika w druku. Trudno dać dziś pewną odpowiedź. Na ogół określić można czas przeznaczony na pisanie artykułów na maksimum 18 miesięcy. W toku napływania materiału redakcja już będzie mogła podjąć bardzo trudne prace redakcyjne, polegające głównie na harmonizowaniu treści artykułów. Te prace redakcyjne przeciągnąć się mogą o dalsze 12 miesięcy. Tak więc bez przesadnego optymizmu przyjąć można, że Słownik będzie gotów do druku w ciągu dwóch i pół lat. Jeżeli na druk obu tomów zapreliminujemy jeden rok i uwzględnimy jeden rok prac redakcyjnych, które mamy już poza sobą, to ogólny czas wykonania Słownika Starożytności Słowiańskich wyniesie w całości cztery i pół roku. Jest to czas niezwykle krótki. Przypomnijmy, że w ramach prac nad SSS prowadzonych w 20-leciu poświęcono 7 lat na samo zebranie materiału do listy haseł. Pracę tę, może mniej doskonałą, może bardziej pobieżną, wykonaliśmy w ciągu jed­ nego roku, uzyskując jednak przy tym dzięki pracy zespołowej osiągnięcia pełniejsze, wyrażające się w rzeczowym powiązaniu haseł (system odsyłaczy) i w zharmonizowaniu prac wszystkich działów. Ponadto wysunęliśmy kandy­ datury autorów dla napisania wszystkich haseł. — Zwróćmy przy tym uwagę i na to, że prace nad Słownikiem Starożytności Germańskich Hoopsa, niewiele obszerniejszym od naszego wydawnictwa, pochłonęły ogółem lat 26. Dotychczasowe osiągnięcia winny być dla nas źródłem optymizmu i tym go­ ręcej apelujemy do wszystkich naszych przyszłych współpracowników o rze­ telną i szczerą pomoc.

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 628 Materiały

Instrukcja d l a wpółpracowników Słownika Starożytności Słowiańskich

1. Ogólny charakter SSS SSS ma charakter wydawnictwa podręcznego. Celem jego jest przedsta­ wienie aktualnego stanu nauki w poszczególnych dziedzinach starożytności słowiańskich, a nie drukowanie rozpraw analitycznych. 2. Układ SSS Pod względem formalnym materiał zawarty w SSS ujęty jest w alfabe­ tycznie zestawionych hasłach. Poza hasłami opracowanymi w formie arty­ kułów przewiduje się pewną ilość haseł odsyłaczowych, tj. haseł odsyła­ jących do haseł-artykułów. Przewiduje się ponadto wydanie szczegółowego indeksu rzeczowego do całości wydawnictwa. 3. Zakres terytorialny SSS t Pod względem terytorialnym SSS obejmuje całą Słowiańszczyznę. 4. Zakres chronologiczny SSS Pod względem chronologicznym SSS sięga zasadniczo po 1200 r. 5. Objętość SSS SSS wydany będzie w 2 tomach pO 600 stron formatu Polskiego Słow­ nika Biograficznego. Każda więc strona zawiera 2 szpalty po 60 wierszy a 43 oczka. 6. Redakcja główna SSS Redakcja główna SSS znajduje się w Instytucie Zachodnim, Poznań, ul. Chełmońskiego 1/7, tel. 62-63. 7. Działy SSS Pod względem rzeczowym materiał SSS obejmuje następujące 10 dzia­ łów: 1. archeologia prehistoryczna, 2. etnografia, 3. antropologia, 4. historia, 5. historia społeczna i gospodarcza, 6. historia ustroju i prawa, 7. wierzenia, 8. sztuka, 9. językoznawstwo, 10. piśmiennictwo. 8. Redaktorzy działów i konsultanci Ogólna opieka nad poszczególnymi działami spoczywa w rękach ściśle z redakcją główną współpracujących redaktorów działowych. Z redakcją główną współpracuje ponadto szereg specjalistów-konsultantów, którym powierzono nadzór nad pewnymi zagadnieniami specjalnymi w ramach wszystkich działów, jak np. zagadnienia wschodnie, południowo-słowiań- skie, językoznawcze itd. 9. L ista haseł SSS Ogólna lista haseł została opracowana i uzgodniona przez redakcję głó­ wną na podstawie list haseł zaprojektowanych przez redaktorów działów dla poszczególnych działów. 10. Opracowywanie haseł przez jednego lub więcej autorów Pod każdym artykułem uwidocznione będzie nazwisko autora. W wy- padku konieczności opracowania tego samego hasła przez kilku autorów (np. reprezentujących różne dziedziny wiedzy) redakcja zastrzega sobie możliwość następujących rozwiązań: a) opublikowanie artykułów kilku autorów, jednego za drugim, z zazna­ czeniem pod każdym artykułem nazwiska autora;

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 629

b) uzupełnienie w podobny sposób, opublikowanych artykułów ogólnym artykułem syntetycznym, opracowanym przy wykorzystaniu materiałów zawartych W wyżej wymienionych artykułach; c) złączenie artykułów kilku autorów w jeden wspólny artykuł z łącznym zaznaczeniem nazwisk wszystkich autorów; d) opracowanie całkiem nowego artykułu syntetycznego z wykorzystaniem i powołaniem się na materiały nadesłane przez wszystkich autorów. 1 1 . Objaśnienia językowe Objaśnienia językowe do artykułów mogą być trojakiego rodzaju: a) małe artykuliki objaśniające, które mogą być zamawiane przez redakcję główną bądź na żądanie autora, bądź redaktora działu; b) może to być ma­ teriał informacyjny dla użytku autora; c) mogą to być uwagi, korekty ję­ zykoznawców nad pracą autora. ad a) Redakcja honoruje wierszowe autora językowego, pod artykułem zaznacza jego autorstwo; ad b) materiał językowy redakcja honoruje jak artykuł, choć dane mogą być zużyte z zaznaczeniem nazwiska tylko czę­ ściowo; ad c) oceny i korekty partyj o charakterze językowym przepro­ wadza redaktor działu językowego w ramach swych obowiązków. 12 . Nawiązanie współpracy z redakcją Redakcja główna zawiera umowę z autorami na napisanie artykułu wzgl. artykułów o określonym temacie i w określonym rozmiarze. Redakcja winna równocześnie dostarczyć autorom: instrukcję wraz z listą skrótów stosowanych w SSS, listę wszystkich haseł SSS, wzory kart maszynopisu z przykładowymi tekstami artykułu. 13. Sposób ujęcia artykułu Sposób przedstawienia treści winien być obliczony na publiczność posia­ dającą co najmniej średnie wykształcenie, tj. popularny ma być na tyle, aby rzecz była dostępna ludziom nie mającym specjalnego wykształcenia w danej dziedzinie wiedzy. 14. Dokumentacja Wszystkie twierdzenia autorów winny być w zasadzie oparte na dotych­ czasowych wynikach nauki. Artykuły winny w szczególności streszczać wyniki najnowsze i zawierać podstawową bibliografię. Autor może opierać swój artykuł na samodzielnym badaniu źródeł, lecz nie może zamieszczać szczegółowej analizy tych źródeł, ani też przeprowadzać szczegółowej po­ lemiki o ich rozumieniu. 15 . Przedstawienie problemów nie rozwiązanych naukowo i zagadnień spornych Jeżeli w pewnej kwestii stan nauki lub źródeł nie dostarcza odpowied­ niego wyjaśnienia, to autor powinien brak ten wyraźnie zaznaczyć. Jeżeli zaś w jakiejś kwestii istnieją zdania rozbieżne lub sporne, autor zobowią­ zany jest je przedstawić i ewtl. oświetlić krytycznie z tym, że autor może zająć własne stanowisko wzgl. się przychylić do jednej z tez, ale winien to wyraźnie zaznaczyć. 16. Zgodność treści artykułu z tematem (hasłem) Każdy artykuł winien się trzymać ściśle tematu określonego brzmieniem hasła (tytułem). W szczególności autorzy winni się' wystrzegać wkracząnia w granicę innych haseł. Dla zapobieżenia temu redakcja udostępni auto­ rom całą listę haseł SSS, co umożliwi im zorientowanie się w możli­ wościach kolizji z artykułami o tematyce pokrewnej.

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 630 M ateriały

17. Współpraca z redaktorami działów W wypadkach jakichkolwiek trudności dotyczących sposobu potrakto­ wania jakichkolwiek haseł autorzy winni porozumiewać się z redaktorami odnośśnych działów, i to za pośrednictwem redakcji głównej SSS. 18. Zachowanie rozmiarów artykułów Każdy ze współpracowników winien ściśle trzymać się rozmiarów okreś­ lonych w zamówieniu. W razie przekroczenia tych rozmiarów redakcja jest upoważniona do poczynienia odpowiednich skrótów bez odwoływania się do pomocy autora. Autorzy opracowujący kilka artykułów mogą w obrębie wyznaczonego im miejsca (ilości wierszy) prace skracać lub powiększać, tak jednak aby nie zwiększyła się przez to wyznaczona im ogólna ilość wierszy. 19. Forma zewnętrzna maszynopisu Zamówione artykuły winny być nadsyłane do redakcji w 3 egz. maszy­ nopisu (szerokość kolumny 43 punkty). Redakcja prześle autorom wzory kartek w maszynopisie z kilku przykładowo opracowanymi hasłami. 20. Bibliografia Każdy artykuł zawierać będzie wykaz podstawowej bibliografii tematu. W wypadku istnienia pełnych opracowań danego tematu należy powołać się na literaturę przedmiotu tamże podaną i uzupełnić ją publikacjami now­ szymi. Przy cytowaniu bibliografii należy stosować skróty wg listy skró­ tów załączonej do niniejszej instrukcji. Zestawienia bibliograficzne winny mieścić się w ramach rozmiarów (ilości wierszy) przyznanych na sam artyku ł. 2 1. Materiały ilustracyjne Dla niektórych działów przewidziano zamieszczenie ilustracji (mapki, ma­ teriały archeologiczne, etnograficzne, sztuka). Zainteresowani w tej dzie­ dzinie autorzy winni uzgodnić swe dezyderaty z redaktorami działów, którzy łącznie z redakcją główną dbać będą o wprowadzenie do SSS jedno­ litych zasad w zakresie sposobu ilustrowania Słownika (przyjęcie tych sa­ mych podziałek, techniki graficznej, przygotowanie przez redakcję podkła­ dów map etc.). Ilustracje winny się zasadniczo mieścić w rozmiarach tekstu przyznanego na dany artykuł. 22. Pisownia wyrazów słowiańskich Jeżeli chodzi o pismo grażdańskie, należy stosować nie mechaniczną transliterację, lecz transkrypcję, tj. oddawanie wyrazów pisanych graż- danką literami łacińskimi, z uwzględnieniem brzmienia wyrazów. Zasady takiej transkrypcji uchwalone przez Komitet Ortograficzny PAU w 1936 r. znaleźć można w oficjalnej książeczce „Pisownia polska", wydanie PAU. Porównaj również Zasady Pisowni Polskiej S. Jodłowskiego i W. Taszyc- kiego, w szczególności wydanie 8, Wrocław, Ossolineum 1950 (w tym wy­ daniu znajdują się również wskazówki na temat transkrypcji wyrazów bułgarskich). Wyrazy czeskie, słowackie, łużyckie, słoweńskie i chorwackie winno pi­ sać się po polsku, a więc nie ś, ż, ć, e, r itp., lecz sz, ż, cz, ie, rz, itp., czyli Rzip, a nie Rip, Diewin, a nie Devin itd. Wyrazy w pisowniach oryginal­ nych podaje się w nawiasie, np. Rzip (Rip) Libusza (Libuśa). Zasady takie winno się stosować w pisaniu zarówno haseł jak i artykułów. Jedynie li­ teratura przedmiotu zamieszczać będzie nazwiska autorów i tytułów wy-

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 631

łącznie w pisowni oryginalnej (z wyjątkiem pisanych grażdanką, którą i tutaj należy transkrybować). 23. Przekroczenie terminu przez autorów Redaktorzy mogą stawiać wnioski o rozwiązanie umowy z powodu nie­ dotrzymania terminów, wzgl. przekroczenia rozmiarów artykułu, lub z po­ wodu treści artykułu. 24. Zatwierdzenie artykułów do teki redakcyjnej i kwalifikowanie do druku O zatwierdzeniu artykułów do teki redakcyjnej SSS oraz o kwalifiko­ waniu ich do druku orzeka redakcja główna w porozumieniu z odnośnymi redaktorami działów lub konsultantami. Redaktor działu podpisem akcep­ tuje przyjęcie artykułu, co stanowi podstawę do wypłaty pierwszej raty. Redakcja może jednak zakwestionować decyzję redaktora działu i w tym wypadku sprawa jest rozstrzygana kolegialnie. Redakcja może odrzucić artykuł ze względu na treść i wówczas nie ho­ noruje autora. Artykuły pisane przez 2 lub więcej autorów (w ramach jednego działu) redakcja honoruje łącznie na nazwisko jednego z autorów; współautorzy podpisują artykuł i na piśmie wyznaczają osobę pobierającą honorarium. Rozliczenia dokonują we własnym zakresie.

Skróty stosowane w SSS A Nazwy ludów, narodowości itp.

alb. albań ski pie. praindoeuropejski arab. arabski poi. polski bułg. b u łgarsk i płb. p ołabski biz. bizantyński pom. pom orski celt. celtyck i prus. p ru sk i chorut. chorutański psł. prasłowiański chorw . ch o rw ack i rom. rom ański czes. czeski ros. ro syjsk i dłuż. dolno-łużycki rum . ru m uń ski duń. duński rus. ru ski fiń. fiń sk i rzym . rzym sk i . fran k . fran koń sk i sch. serbochorwacki frc. fran cu sk i scs. staro-cerkiewno-sło- głuż. górno-łużycki w iań sk i goc. gocki serb. serbski grec. greck i skand. skandynawski germ . germ ań ski słc. sło w ack i ie. indoeuropejski słow . słow iań ski lit. litew sk i słń. słow eński łac. łaciń ski szw . szw edzki łot. łotew ski tur. turecki łuż. łu życk i ukr. u kraiń ski mor. m o raw sk i w ęg. w ęgiersk i niem . niem iecki w iel. Wielecki norw . n orw eski w ł. w ło sk i obodrz. obodrzycki

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 632 Materiały

B Skróty bibliograficzne

Ac Academie, Academia, Is Istituto A ca d e m y Ist Istoriczeski itd. Ak Akademia, Akademija, Izw Izw iestija A k ad em ie J b Ja h rb u c h Alm Almanach, Almanah J u r Juridicus, Juridique Językoznawstwo, An Antropologia J z językoznawczy Ann Annales, Annali, A n n u aire K K w a rta ln ik Ar Archiwum, Archives K l K lasse Archiv, Arhiv K om Komisja, Komise itd. Archi Archaeologicus, Archeo­ K rn K ro n ik a logiczny, Archeołogi- K s K sięga czeskij, itd. L tp Letopis M onum enta A td A td e l M M agazin B B ad an ia M ag M ate riały Ber Bericht M at Bibl Biblioteka, Biblioteca, M atc M atica Bibliotheąue M em M em oires M esiaćn ik B I B latter M es Bit Biuletyn, Bulletiń M ies Miesięcznik B m B istu m M is M isjaczn yk Mitteilungen Boh Bohemia M ittl Btr Beitrage N au k N a u k o w y C l Classe Obsz Obszczestwo Cod C od ex Obz O bzor Coli Collectanea Obzr Obozrenie Czas Czasopismo, Casopis Odb Odbor Darst Darstellungen Ods Odsek DD Diplomata Otc O tćet Dipl Diplomaticus Otd O tdielenie Dkl Dokłady Pam Pam iętn ik X5 0C D ocum enta P h Prehistoria, Prehisto­ Drst Druśtvo, Drużstvo ryczn y D rużestvo Phil Philologicus, Philolo- p t D eutsch gique D z D zieje Philos Philosophiąue, Philoso- Econ Oeconomicus, Economi- phisch que, Economical P r P ra ce P rg Ekon Ekonomiczny, Ekonomi- P regled P rh Preh‘lad, Prehled czeslcij, itd. P rzg P rzegląd Et Etnograficzny itd. P rz w P rzew o dn ik F Forschungen P w Prawo, prawny fil Filologiczny itd. £iu Quellen filoz Filozoficzny R R ech t G Geschichte Razred Razred Gd Godiśnjak R eg R egesten Gdc Godiśnica R e v R ev u e Geog Geograficzny R iv R iv ista Ges Gesellschaft R ocz R ocznik Glsk Glasnik R sch R un dschau Her Heraldyczny R sp R a sp ra ve Hs Historia, Historyczny R zp R o zp ra w y Ins Instytut

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 633

Sb o r Sbornik U U rku n de S c h r Sch riften UB Urkundenbuch S e k S e k c ja U n Uniwersytet itd. So b r Sobran ie V e r V erein Soc Socjalny, Social itd. Y e ro f Veroffentlichungen So cg Socjologiczny, Sociolo- V es V estn ik giczeski itd. V is V istn y k S p » Społeczny V y d Vydavnyctvo Sp o i Spolek, Spolećnost itd. W es W iestn ik S p r Sprawozdania W iad W iadom ości SS Scripto res W y d Wydawnictwo S t. Studia, Studien W yd z W yd ział Teol Teologiczny Z a p Zapiski itd. Theol Theologicus Z b o r Zborn ik T o w Towarzystwo Z s Zeitschrift T r Trieda, Trida Ż u r Z u rn al T r a v T r a v a u x

Lista haseł Objaśnienie: Lista uwzględnia dwa rodzaje haseł — hasła rzeczywiste i hasła odsyłaczowe. Do pierwszej kategorii należą również i te hasła, które zawierają wzmiankę: „ob. też. . wskazującą na powiązanie danego hasła z hasłem wzgl. hasłami pokrewnymi. Do drugiej kategorii należą hasła zawie­ rające wzmiankę: „ob...“. Hasła te nie będą stanowić tematu odrębnych ar­ tykułów. Zamieszczamy w naszej liście hasła odsyłaczowe tego typu tytułem przykładu, mimo że w ostatecznej redakcji ilość tych haseł ulegnie zapewne znacznej redukcji. Zastąpione one zostaną szczegółowym indeksem. Wszystkie hasła rzeczywiste uzupełnione są wskazówką na temat działu, do którego należą: An — antropologia Pś — piśmiennictwo Et — etnografia Pw — p raw o Hs — historia RI — wierzenia Jz — język Sp — historia społ. i gospod. P h — archeologia prehistoryczna Sz — sztuka Jeżeli czytelnika uderzą pewne niekonsfekwencje tego typu, jak to, że np. hasło Konstantyn figuruje wyłącznie pod działem Pś, a nie pod działem Hs, itp., to redakcja wyjaśnia, że znaczki tu zamieszczone określają faktyczne Przydzielenie haseł do danego działu na zasadzie porozumienia między redak­ torami zainteresowanych działów i w uwzględnieniu możliwości konkretnie określonych autorów proponowanych do opracowania danych haseł. Wska­ zówki te traktować więc należy jako techniczno-redakcyjne. W sk azó w k ę Jz umieszczono tylko przy takich hasłach, które będą opraco­ wane wyłącznie przez językoznawcę, np. Bułgarski język i jego narzecza. — Prócz tego przewidziano opracowanie lingwistyczne bardzo wielu innych haseł, Przy których celowo pominięto wskazówkę Jz. M. i. np. przewidziano opraco­ wanie lingwistyczne, w miarę możności, wszystkich nazw plemiennych, osobo­ wych, miejscowych, wodnych, terenowych i wielu haseł rzeczowych. Wymie­ nianie przy wszystkich tych hasłach wskazówki Jz byłoby zbytnim obciążeniem spisu. Figuruje Jz jednak przy hasłach szczegółowych wtedy, gdy interesuje one wyłącznie lingwistę; tak np. przy hasłach: Dorohobuż, Drina, Dunajec, Wisłok — jest wskazówka Jz, a brak jej np. przy hasłach: Dunaj, Wisła itp.

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 654 Materiały

Abalus — al. Basilia, Plin. — ob. Aldegjuborg — ob. Ładoga Stara B a łty k Aldeskos — rz., Dion. Perieg. Hs Abiowie — Sarmaci Hs Alemure — m. z dok. Dagome Ablucja — ob. też Higiena, Magia Et iu d ex H s Aboba — ob. Pliska-Aboba Aleksandra ołtarze nad rz. Tanais Abraham — ks. awarski Hs Ptol. H s Achillesa bieg — przesm. i przyl., Alfred — kr. ang., kron. VIII w. Hs Ptol. H s Alisos — m., Ptol. ' Hs al-Achtal — źr. arab. Hs Alizoni — lud w Scytii, Herod. Hs Achthamar Sz Allodium — folwark — ob. Adalbert — bp Rusi, ab. magd. Hs Ustrój rolny Adam bremeński — kron. X w. Hs Alopekia —• w. w Sarmacji, Ptol. Hs Ad-Dir — ob. Dir Alpes Bastarnice — Tab. Peu­ Adelajda — ob. Beleknegini ting. — ob. Karpaty Ademar de Chabannes — kron. Hs Alpy — Słow. w Alpach Hs Adilburk — ż. Sławnika, X w. ; Hs Alta — rz, Hs Adopcja — ob. też Ród Et, Pw Ałogobotur — wda cara Symeona Hs Adriatyk — Słow. n. Adria­ Amadockie góry — Ptol. Hs tykiem Hs, Sz, Sp Amadocy — lud tracki?, Ptol. Hs Aesti — Esti — ob. Ajstowie Amadoka — m., Ptol. Hs Afryka — Słow. w Afryce Hs Amadokijskie morze — Scytia, Agalingus — rz., Tabl. Peuting Hs Herod. H s Agarowie — pl. scyt. Hs Amazonki Hs Agathias — kron. biz. VI w. Hs Ambroni — Ombroni, pl. gali.?, Agathyrsowie — pl. trackie, Herod. Hs Ptol. . H s Agrarne stosunki — ob. Rolnic­ Amulety — ob. też Magia Ph, Et tw o Anagastes — ob. Onogost Aistwla — m., Ptol. Hs Anartofrakci —• Ptol. Hs Ajstowie — pl., Ptol. Hs Anartowie — pl. dackie, Ptol. Hs Akamir — VI w. Hs Anastazy-Bibliothecarius — kron. Akatzirowie — pl., Prisc. Hs biz. H s Akibowie — lud, Ptol. Hs Anastazy Korsunianin Hs Akominatos Niketas — kron. biz. Hs Androfagowie Hs Akra — m. nad Meotydą, Ptol. Hs Andrzej św. — jako leg. apost. Aksiakes — rz., Prut?, Ptol. Hs Słow. wsch. Hs Aktania — w. na Bałt., Plin. Hs Angelar — ob. też Metody Pś Akwileja — abstwo Hs, Sz Anna — c. Borysa Michała Hs Akwizgran — m., kontakty Anna — ż. Włodzimierza kij. Ks z Polską Hs Anna Komnena — kron. biz. Alanowie — lud sarm., Ptol. X I I w . H s — ob. też Jazowie, Osetyńcy, Annales Altahenses Hs Roksolanie An, Hs Annales Bertiniani Hs Alańskie góry — Ptol. Hs Annales Chesnii —ob. Annales Alanus — rz. Hs Laureshamenses Alazonowje — pl. scyt. Hs Annales Corbeienses Hs Alba Julia — ob. Belgrad Annales Fuldenses Hs Alba Regia — al. Belehrad Kralo- Annales Hersfeldenses Hs v s k y H s Annales Hildesheimenses Hs Albania — Słow. w Alb. Hs Annales Iuvavenses Hs Albańczycy — Arbanasi, Ar- Annales Lamberti — ob. Lambert Hs banici, pl. An, Hs Annales Laureshamenses Hs Albańsko-słowiańskie stosunki ję­ Annales^ Magdeburgenses Hs zyk o w e J z Annales Mettenses Hs Albrecht Niedźwiedź — ob. Mar­ Annales Nienburgenses Hs chia Północna Annales Quedlinburgenses Hs Alciok —* Alzek, wódz bułgarski Annales Regni Francorum Hs w VII w. Hs Annales Xantenses Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 655

Annales Weissenburgenses Hs Askiburgion — Ptol. — ob. Je- Annalista Saxo — kron. XII w. Hs sieniki Anonim Gall —• kron. polski Hs, Pś Askold — ks. kijowski Hs Anonim Raweński — geogr. VII w. Hs Asmud — kormilec Świętosława Hs Anonymus Belae regis notarius Asparuch — Isperich, chag. bułg. Hs — źr. H s Astronomia — ob. Chronologia, G w ia z d y Anscarii vita — ob. Rimbert Astryk-Anastazy — abp ostrzy- Anthaib. —■ Jordanes Hs hom ski H s Antowie — pl. słow., Atałykat — ob. Adopcja państwo Ph, Hs, Pw Atelkuzu — m. Hs Antów sztuka Sz Athos — klasztor — ob. też Pi­ Antropologia An śmiennictwo staro - cerkiewno - Antropologiczna synteza — ob. też słowiańskie Hs, Pś, Sz Synteza polskiej szk. antropo­ Atmoni — lud bastarn. Hs logicznej An Attaliates Michael — kron. biz. Hs Antyczna sztuka — jej tradycje Attorozi — lud, G. Baw. Hs w sztuce Słow. Sz Attyla — wódz Hunów Hs Aorsi — pl. sarm.?, Ptol. Hs Aturezani — lud, G. Baw. Hs Aphrodisiaca Et Auchaci —. lud scyt., Herod. Hs Apokryf — ob. też Literatura lu­ Austrazja — ob. Frank, państwo dow a E t Austrvegr Hs Apokryfy na Rusi Pś Awaria — kraj, państwo Hs Apologia mnicha Chrabra Pś Awarini — lud n. Wisłą, Ptol. Hs Apostoł Grszkowicia — X II-X III w. Pś Awarowie — Obrowie, Varchun- Apostoł krystynopolski — XII w. Pś ni, pl. H s Apostoł ochrydzki — kon. XII w. Pś Awarskie importy i wpływy w Apostoł slepczański — kon. XII w. Pś kulturze słow. Ph Apotropaion — ob. też Magia Et Awbaba — nazwa arabska Hs A p u lia Sz Awdańce — ród polski Hs Aqua abrenuntiationis Pw Awiko —• kap. ks. Mściwoja, -Aąuincum — m., Budapeszt, Ptol. Hs X w . H s Arabowie — stos. ze Słow. Hs Awitochol — chag. bułg. Hs Araros — rz., Ptol. Hs Azagarion — m., Ptol. Hs Architektura — art. ogólny Sz Azja Mniejsza — Słow. w Azji Arcybiskupstwo — ob. Kościoła M n. Hs, S z organizacja Azowskie Morze Hs Ardagast — ob. Radogost Azyl Pw, Et Argippaje — lud scyt. Hs Azzan •— Ibrahim-ibn-Jaqub Hs Aridnyk — ob. też Demony, Mity Et A r ii je S z Baby kamienne Sz Arkona — m. na Rugii Ph, Hs Bagibareia — Konst. Porph. Hs Armenia — związki ze Słow. Hs, Sz Bagna — błota — ob. Krajobraz Arno — abp Salzburga — ob. pierwotny i kultur. Salzb u rg al-Bahr al-muzlim — Morze Cie­ Arnold z Lubeki — kron. XII w. Hs m n e H s Aron — bp krakowski Hs Bahr ar-Rus — Morze Ruskie Hs Arpad — ob. też Wągry Hs Bahr as-Saqaliba — Morze Sło­ Arsonion — m,. Ptol. Hs wiańskie Hs Arsuetowie — Arsyetowie, lud, Bahr Warank — Morze Wareskie Hs Ptol. H s Baimoi — Ptol. Hs al-Arthanija Hs Bainaib — nazwa germ. Hs Aśanka — m., Ptol. Hs Bainochaimi — Ptol. Hs Asiaces — Axiaces — ob. Ak- Bajan — chag. awarski, VIII w. Hs siakes Bajan — chag. bułg., VIII w. Hs Askalingion — m., Ptol. Hs Bajan — s. cara Symeona, cza­ Askaukalis — Kalisz?, Ptol. Hs ro w n ik H s

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 636 Materiały

Bajki — ob. też Literatura lu­ Behaim — Beheimare — ob. d ow a E t C zech y Balaton — ob. Pelso al-Bekri — Geogr. arabski Hs- Balcia — w., Plin. Hs Belegora — Niszycy, 968 r., Bel- Balsamorum terra — ob. Bele- gern, m. H s sem Beleknegini — ż. Gejzy węg. H s Bałkany — ob. też Przełęcze bał­ Belesem — Biała Ziemia n. Łabą H s kań skie H s Belgard — gr. pomorski H s Bałkany — geogr. kultury, trad. Belgia — ob. Lotaryngia ant. i miejsc. S z Belgrad — gr., żupa H s Bałtosłowianie J z Belina — rz., Kosmas Hs Bałtowie — ob. też Jadźwingowie, Belizi — gr., Płoni, 997 r., Belzig H s Litwini, Łotygoła, Prusowie Jz, An Belzetia — na Peloponezie H s Bałtyckie języki i ich narzecza J z Bełz — . gr. H s Bałtycko-słowiańskie stos. języ­ Benedyktyni w Dalmacji S z k ow e J z Beniadik — Hronsky S z Bałtyjskie elementy w kulturze Beniamin z Tudeli — kronika H s słowiańskiej — ob. też Ele­ Beograd — ob. Singidunum menty obce Ph, Et Beovinidi — ob. Czechy Bałtyk — Słowianie na Bał­ Ber (Setaria Italica) — ob. Pro­ tyku Hs, Sp so i ber Bamberg — bstwo H s B eran e S z B an P w Berendejowie — lud H s Bangis — Baugis, rz. u. G. Raw. Hs Berestowo — m. k. Włodzimierza H s B an icja P w Bereźniaki — m. w rej. Szczerba- Bar — Antivari Sz k o w a P h Barbarzyńskie państwo — ob. Berezyna — rz. Jz Protofeudalny okres Berkowiec — ob. Miary B a ri Sz B erlin J z Bartnictwo i pszczelarstwo Ph, Et, Sp Berło — ob. Insygnia władzy Barwinek — ob. Rośliny w Wie­ Bersovia — m., Tab. Peut., G. rzeniach, Obrzędy wes. R aw . H s Barwniki — mineralne, roślinne, Berzitowie — obecnie Brosjaci Hs zwierzęce Ph, Et Beskidy — Bieszczady H s Basilia —• ob. Bałtyk Bessowie — Bessoi, lud tracki, Bastarneńskie góry H s Herod. H s Bastarnowie i— lud celt. H s Besunzane — G. Baw. — ob. Basternai — gr., Prokop Hs Bieżuńczanie Baszka (Baska) Sz Bethenici — ob. Bytyńcy Baszkirowie — ob. też Węgrzy H s Bez — ob. Rośliny w wierze­ Basztina — Bastina Pw niach Baśń — ob. też Literatura lu­ B ezecn i P w dow a E t Bezmer — chag. bułg. H s Baunonia — w., Plin. H s Bezmian — ob. też Miary E t Bawaria — Słow. w Baw. H s Bezpłodność Pw, E t Bawaria — stos. ze Słow. H s B ezw ie tje P w Bazyli Macedoński — kwestia po­ Bębert — ob. Instrumenty mu­ chodź. słow. H s zyczne Bazyli II Bułgarobójca Hs Biaci — Bihać Sz Bazyliszek — ob. też Demony, Bała Wieża — ob. Itil Sm ok E t Białobóg — ob. Pseudobóstwa Bechin — Bechyńe, Zupa H s Białobrzeże — przy ujściu Dnie­ Becho — Lecho, ks. słow. — ob. pru H s też L ech H s ' Białorusini An Beczka — ob. Bednarstwo Białoruski język — ob. Wschod- Bednarstwo Ph. Et nio-słow. języki Bednary — Łagiewniki S p Biarmaland — ob. Perm

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 £ Instytut Zachodni Materiały 637

Bidrizi — gr. morzycz. 948 r. Hs Boh — rz. — ob. też Hypanis Hs Biefi — pl. dackie, Ptol. Hs Bohemus — epon., Kosmas — Biełgorod — kij. Ph, Hs ob. Czech Biełoozjero — gr. i jez. Hs Boiohaemum — Tacyt Hs Biessi — lud tracki? Hs B o jan a gz Bieżuńczanie — pl., G. Baw. Hs Bojarin — ob. Klasy społeczne, Bijelo brdo — Chorw. Ph, Sz Szlach ta Bilińska — Belina, żupa czeska Hs B o jem a — ob. C zech y Billug — ks. obodrz., X w. Hs Bojowie — lud galijski Hs Billung — ks. saski —■ ob. też Bokowie — ob. Kostoboki, Sa- Marchia Billunga Hs boki Biograd na moru Sz Birka — Szwecja Ph, Hs Bolesław — rycerz obodrz., X w. Hs B iry c z p w Bolesław I — ks. czeski Hs Bolesław II — ks. czeski Hs Biskopownica Pw Biskup misyjny — ob. też Ko­ Bolesław Chrobry — kr. polski Hs Bolesławiec SI. Hs ścioła organizacja Pw Biskupija — Knin Sz Bontos — ob. Czarne Morze Biskupin Ph Booz — ks. Antów Hs Boritakan — dygnitarz bułg. Hs Bisseni — Besseni — ob. też Biessi Hs Borna — ks. chorw., IX w. Hs Bitka —■ ob. Konstrukcja ścian Borszew — m. w okr. Woroneża Ph Bitolj — m. Hs Boruskowie — lud, Ptol. Hs Bizancjum — Słow. na ter. Biz. Hs Boruta — ks. chorut, VIII w. Hs Bizancjum — stos. ze Słow. Hs B o ry s — s. W łodzim ierza H s Bizancjum a sztuka Słowian Sz Borys II — ks. bułg., f 976 r. Hs Bizantyńskie elementy w kulturze słow . P h Borys Michał — ks. bułg., IX w. Hs Borysthenes — rz., Dniepr Hs Bizantyńskie elementy w prawie Borzywój — ks. czeski Hs słow . P w Bosfor Kimeryjski — Kercz, He­ Blaszki ozdobne do szat — ob. rod. h s Odzież Blatno — Moosburg — ob. Sa- B osna — Bosona, ziemia Hs, Sz la v a r Bożeciech (Bożetech) — opat Sz Bluczyński typ ceramiki wczesno- Bób — ob. Ogrodnictwo hist. — ob. też Ceramika Ph Bóbr — rz. Hs Blus — przywódca powst. obo­ Bóg — Sprawa bóstw wyższych, drz., XI w. Hs Etymologia Rl Bluszcz — ob. Zasięgi geobota- Brachycefalizacja późno-średnio- niczne w ieczn a A n Błam — ob. Handel zewnętrzny Brakteaty — ob. Monety Błonie — m. k. Warszawy Ph B ra m a — ob. G ro d y Błoto — pl. Wieleckie Hs Bran — Boren, ks. serbski, X w. Hs Błud — wda Jaropełka Hs Brandenburg — Branibor, bpstwo Hs Bobrowniki Sp Brandenburg — gr. Nudyków?, Bobry — ob. Bobrowniki, Ło­ Brennburg Hs w iectw o Braniczewcy — Branicabin, pl. Hs Bobrzahie — pl. Hs Branimir — ks. chorw. IX w. Hs Boda — ob. Pseudobóstwa Bransolety — ob. Ozdoby Bodinon — góra w Sarmacji, Ptol. Hs Brasław — ks. chorw., 892 — Bodyni — lud, Ptol. — ob też Bu- 900 r. Hs d yni H s Braterstwo krwi (naturalne i sztu­ Bogoliubowo Sz czne) — ob. też Ród Pw, Et Bogolubski Andrzej Sz Bratysława — gr. morawski Ph, Hs Bogomilcy — ob. też Jeremiasz Pś, Sz Brawlin — ks. nowogrodzki Hs Bogusław — ks. pom., s. Warci­ Brąz — ob. Metale i ich obróbka sła w a Hs Brda — rz. Jz Bogusz — tow. św. Wojciecha Hs Brebera — w. Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 038 Materiały

Breh sted — gr. wiel., 966 r., Budynki mieszkalne Ph, Et, Sp Brachstedt Hs Budynowie — lud, Herod. Hs Brema — abstwo na ziem. słow. Hs Budyńskie góry Hs Bribir — żupa Hs Budziszyn — gr. milcz. Ph, Hs Briechouua — gr. Stodoran, 973 r. Hs Bug — rz. Hs Brindisi Sz Buga — epon., Konst. Porph. Hs Brisingowe — ziemia serb.-łuż. Hs Buges — Bykos, rz., Ptol. — ob. Brocnica — rz. i żupa, Kosmas Hs też Byke Hs Broda — ob. Zarost Buk — ob. Drzewa leśne, Go­ Brok — n. wodna Jz spodarka leśna, Zasięgi geobo- Brona —• ob. Narzędzia do orki, taniczne R o ln ictw o Bukwica — Bośniacka cyrylica Pś Brona strażnicza — ob. Obrona Bulanes — ob. Sulanes k ra ju Bulghar — m. n. Wołgą Ph, Hs Broń — ob. Uzbrojenie Bulunija — ob. Poląka Broto — Uulauki, 973 r. Hs Buława — ob. Insygnia władzy Browarki Ph Bułgaria —■ kraj i państwo Hs, Pw Bród — ob. Komunikacja lą­ Bułgaria Wielka —• kraj Hs dow a Bułgarska sztuka Sz Bróg — ob. Budynki gospodarcze Bułgarski język i jego narzecza Jz Brun z Kwerfurtu —• abp i mę­ Bułgarzy Czarni Hs czennik H s Bułgarzy Kamscy An, Hs Bruno — kron,. IX w. Hs Bułgarzy Naddunajscy — G. Brusnica — rz., Kosmas Hs Baw. An, Hs Bryennios Nikephoros — źr. biz. Hs Bułgarzy Panońscy Hs Brześć — gr. ruski Hs Buraki — ob. Rolnictwo Brześć Kujawski Ph Burdżan —• ob. Bułgaria Brzewnow (B?evnov) — opactwo, Burg — gr. morzycz., 948 r. X w. Hs, Sz Burgioni —• lud germ.?, Ptol. Hs Brzeżanie —■ pl. Wieleckie Hs Burgodiones — lud, Plin. — ob. Brzoskwinia — ob. Sadownictwo też Prugundiones Hs Brzoza — ob. Drzewa leśne Burgundowie — lud germ. Hs Brzytwa — ob. Przybory toale­ Burgward Pw tow e Burowie — ob. Lugiowie Bu’amija — ob. też Czechy Hs Bursztyn — i jego obróbka Ph, Et, Sp Buchownici — gr. morzycz., 965 r., Burtasowie — pl. Hs B u ck a u H s Burysław •— n. skand. ks. słow., Buda — m. n. Dunajem Hs X—XII w. Hs Budecz (Budeć) — gr. czeski Ph, Hs Busani — G. Baw. — ob. Bu- B u d iw ó j — s. G otszalka, ks. żanie obodrz. H s Businc — gr. morzycz. Hs Budorgis — m., Ptol. Hs B u sk J z Budorigon — m., Ptol. Hs Bustricius — rz., G. Raw. Hs Budowa i naprawa grodu — ob. Buwina (Buvina) Sz Gród, Obrona kraju, Skarbo- Bużanie — Busani, pl., G. Baw. Hs w ość B u żsk P h Budowle na palach Ph, Et Bydło — ob. Gospodarka past.- Budownictwo — ob. też Architek­ hodowl., Zwierzęta dom. tura, Budulec, Budynki gospo­ Byke — Gniłoje morie, Ptol. Hs darcze, Budynki * mieszkalne, Bylica — ob. Rośliny w wierze­ Dach, Ściana, Urządzenie wnę­ niach trza, Ziemianka Ph, Et Byliny —■ ob. też Epos, Literatura Budownictwo ludowe słow. na tle lu d ow a E t europ. E t Bytyńcy —■ Bethenici, pl. Hs Budulec Ph, Et Bzowik (Bzovik) Sz Brdwa (Budva) Sz Budynki gospodarcze Ph, Et, Sp Całodróg — ks. wiel., IX w. H s

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 639

Całogost — dynasta ant., VI w. Hs Chmiel — ob. Napoje, Ogrod­ C ar P w nictwo, Piwowarstwo, Rośliny Carnuntum Ph w wierzeniach Carogród Jz Chodota — ks. wiatycki Hs Cassiodor — kron. rzymski, V w. Hs Cholidiki — kraik w Zyrmącie Hs Caulaland — Jordanes Hs Chołop — Chołopstwo Sp Caziri — lud, G. Baw. Hs Chołopje Ph Ceber —• ob. Bednarstwo, Na­ Chomąta — ob. Zaprząg czynia drewniane Chorągiew —■ ob. Wojskowość Cebula — ob. Ogrodnictwo Chorepiscopus — ob. Biskup mi­ Cedzidła —• ob. Ceramika s y jn y Celto-słowiańska teoria An Chorezm — ob. Chwalisowie Celtowie — na ziem. słow. Hs Choriw — w Kijowie Hs Celtyckie elementy w kult. Słow. Choroatos ■— Chrobatos, epon. Hs Ph, E t Choroba fizyczna i umysłowa Pw Celtycko-słow. stos. językowe Jz Choroby — ob. też Lecznictwo Ph, Et Centena — Tsentsena, żupa Hs Chors — autentyczność, etymo­ Cepy — ob. Młocka, Rolnictwo logia R 1 Ceramika — art. ogólny — ob. Chorutanie — ob. Karyntia też Zdun Ph, Et, Sz Chorwaci — Kroaci An, Hs Cerig — al-Telerig, chag. bułg., Chorwaci Czescy — ob. też Chor­ V I I I w . H s wacja Biała, Horiti Hs Cervetii — pl. słow., Vib. Se- Chorwaci Ruscy Hs ąu ester H s Chorwacja — kraj, państwo Cesarz — ob. też Niemcy Pw Hs, P w , Sz Cezara ołtarze nad rz. Tanais — Chorwacja Biała czyli Wielka — Ptol. , H s Dalmatia Inferior Hs C h agan J z Chorwacja Biała czyli Wielka — Chalkokondyles Laonikos — kron. Konst. Porph. Hs biz. H s Chorwacja Czerwona — Dalmatia Chalusos — rz., Ptol. Hs Superior Hs Chałupa — ob. Budynki miesz­ Chorwacki język — ob. Serbski kalne i ch o rw ack i język Chałupnicy •— ludność mało­ Chościszko —• oj c. Piasta Hs rolna Sp, Et Chotimir — ks. chorut., VIII w. Hs Chamlich —■ ob. Itil Chozimi — 961 r. Hs Chata — ob. Budynki mieszkalne Chozirozi — lud, G. Baw. Hs Chazaria — Chazarowie An, Hs Chów bydła — ob. Gospodarka Chazdaj ben Szaprut — źr. hebr. Hs past.-hodowl., Zwierz, domowe Chaukowie — lud germ., Ptol. Hs Chrabr — ob. Apologia mnicha Chełm — miejsc, pod Drezden­ C h rab ra kiem Ph, Sz Chronicon Gradense Hs Chersones — ob. też Korsuń Hs, Sz Chronicon Paschale — źr. biz. Hs Chersynos — rz., Ptol. Hs Chronologia — ob. też Gwiazdy Cheruskowie — lud germ., Ptol. Hs Ph, Et, H s Chilander Sz Chronos — rz., Ptol. Hs Chilbudios —• V l w . H s Chrzan — ob. Przyprawy ku­ Chimabes — pl. sklaw., G. Raw. Hs chenne Chirurgia — ob. też Choroby, Chrześcijaństwa przyjęcie przez Lecznictwo Ph, Et Sło w ia n P ś Chizzini — ob. Chyczanie Chudzicy — Chutici, pl. serbskie Hs Chleb — ob. też Piec chlebowy, Chunowie — lud sąrm., Ptol. Hs Pieczywo Sp Chustki — ob. Płacidła Chlebiana — Chlewno Hs Chwalimir — ks. płd.-słow., IX w. Hs Chlew — ob. Budynki gospo­ Chwalińskie Morze Hs darcze Chwalisowie — lud Hs Chłopi — ob. Ludność wiejska Chyczanie — Chyżanie, pl. Hs

41 Przegląd Zachodni

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 640 Materiały

Chycze — Chyże — ob. Budynki Cyna — ob. Metale i ich ob­ m ieszkalne róbka Chynów (Chinov) — gr. czeski Hs Cyprea moneta — ob. Kauri, Cichu-Windones — Czesi, Ann. O zdoby M ois. H s Cyryl — abp słow. — ob. Kon­ Cidebor — ob. Czcibor stantyn Ciemne Morze — Skoteine tha- Cyryl — bp turowski, XII w. Pś lassa H s Cyrylica — ob. też Bukwica Pś Ciemysł — Cimusclus, ks. Kole- Czapki — ob. Okrycie głowy dziców, IX w. Hs Czakawcy jz Ciertuui — gr. morzycz., 948 r., Czarna mogiła — k. Czernihowa Ph Schartau , Hs Czarne Morze Hs Ciesielstwo — ob. też Narzędzia Czarnobóg — ob. Pseudobóstwa do obr. surowców Ph, Et Czarnogłów — ob. Pseudobóstwa Ciesław — ks. Ranów Hs Czarnomorskie ośrodki produk­ Cieszymir — ob. Thessemar cyjn e p h Cieszyn Ph, Sz Czarownicy — ob. Czary, Magia Cieśle — ob. też Ciesielstwo Sp Czary — ob. też Magia Et Ciężary państwowe ludności Czasław — ks. serb., X w. Hs (daniny i robocizny) — ob. Skar- Czasław — br. św. Wojciecha Hs bow ość Czasław (Caslav) — miejsc, cze­ Ciężary wiejskie — ob. Daniny ska p h i ciężary w iejsk ie Czasza — ob. Ceramika, Naczy­ Ciosła — ob. Ciesielstwo, Ob­ n ia drew n. róbka drewna, Narzędzia do Czcibor — br. Mieszka I Hs obróbki surowców Czech — Bohemus, epon. Hs Ciosna —• ob. Znaki własno­ Czechy — kraj, państwo — ob. też ściow e Czesi Hs, Pw, Sz Cis — ob. Drzewa leśne, Gospo- * - Czedrog — ks. obodrz., IX w. Hs darka leśna, Zasięgi geobota- Czekany — ob. Uzbrojenie niczne Czeladź — Familia, wolna i nie- Cisa — rz. Hs w olna g p Cividale — ob. Ewangeliarz z Czepce — ob. Odzież, Okrycie Cividale, Gertrudy kodeks g ło w y Civitas — oppidum, urbs, castrum Czeremisi — lud Hs — ob. też Gród, Miasto Sp Czereśnia — ob. Sadownictwo Cła i myta Sp Czerkiesi —• ob. Kasogowie Cmentarze Ph Czerniachowska kultura Ph Codanus sinus — ob. Bałtyk Czernihow — gr. Hs, Sz Codex Assemanianus Pś Czerpak — ob. Naczynia drewn. Codex Marianus Pś Czerwień — gr. lacki i ruski Hs Codex Suprasliensis Pś Czerwińsk Sz Codex Zographensis Pś Czesi — pl. — ob. też Czechy An, Hs Cok — Diceng, ks. bułg., IX w. Hs Czeski język i jego narzecza Jz Coloni — ob. Ludn. wiejska Czeskie importy w Polsce Ph Com es P w Cześć p w Connoburg — gr., IX w. Hs Cześcibor — ks. serb.-łuż., IX w. Hs C u cim ir — s. C h w alim ira Hs Czosnek — ob. Przyprawy ku­ Cudzoziemcy — ob. Obcy chenne, Rośliny w wierz. Curia — Dwór, Dym — ob. Czółenka tkackie — ob. Narzę­ Dwór we wsi dzia do obróbki surowców, Curta — m., Gran, Ptol. Hs T k actw o Cydlina — rze., Kosmas Hs Czółko — ob. Okrycie głowy Cydynia — gr. pomorski Hs Czółna — oto. Żegluga Cylipenus — zat. szczec.?, Plin. Czrezpienianie —■ pl. wiel. Hs Cymmerowie — ob. Kimmero- Czucha — oto. Odzież . w ie Czudowie, Czudź — Estowie, pl. Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 641

Czuwasze — lud — ob. też Buł­ Desnica — Destinika, stoi. Serbii Hs garzy Kamscy Hs Desseri — ob. Dassia Czynszownicy —• ob. też Ustrój Detmar — bp praski Hs roln y S p Diewin (Devin) —• gr. Dabragezas — wielm. słow., VI w. Hs słowacki Ph, Hs, Sz Dabrazantes —• wielm. słow., Diewińska Nowa Wieś (Devinska V I w . H s Nova Ves) — m. w., Słow. Ph Dach — ob. też Budownictwo, Dębniki — ob. Garbary Budulec Ph, Et Diadem — ob. Insygnia władzy, Dacja — ob. Dakowie O zdoby Dadodesani — ob. Dziadoszanie Diakowskie grodziska Ph D adźbóg R 1 Didunoi — ob. Lugiowie Dagome iudex , Hs Diecezja — ob. Kościoła organi­ D akow ie H s zacja Dalemińcy — ob. Głomacze Dieczanie — pl. czeskie Hs Dalen — żupa Hs Dierna — rz. — ob. Tsierna Dalmacja — Sclavonia Hs, Pw, Sz Dikaja wira — ob. Główszczyzna Dalmacko-chorwacka kultura Ph Dioclea — m. i prow. Hs, Sz Danevirke Hs Dioklecjana pałac i mauzoleum Sz Dir — kijowski Hs Dania — stos. ze Słpw. Hs Daniel igumen Pś Dirhem — ob. Monety Daniel Więziennik — Danił Za- Ditzike — ob. Litzike Djurdjevi Stupovi Sz tocznik, XII w. Pś Dłubanki — ob. Żegluga Daniny i ciężary wiejskie (domi­ Dług Pw, Et nialne) S p Długoszowe bóstwa R1 Dannicy — ob. Ludność wiejska Dłuta — ob. Ciesielstwo, Koło- Danuvius — ob. Dunaj dziejstwo, Narzędzia do obróbki Dardania — prow. w Serbii Hs surowców, Obróbka drewna Darowizna Pw Dłużnicy Sp Dassia — Desseri — ob. też Do- Dniepr — rz. Hs / szanie H s Dniepr — Progi Hs Dauritas — ob. Dobręta Dniestr — rz. , Hs Dawid — car bułg., X w. Hs Dobomysł — Tabomuizl, ks. obo*- Dawidgródek Ph drzycki, IX w. Hs Dąb — ob. Drzewa leśne, Gospo­ Dobrawa — ob. Dąbrówka darka leśna Dobrejsza — pop, mai. książkowe Sz Dąbrówka — ż. Mieszka I Hs Dobręta — ks. słow. w Rum., VI w. Hs De conversione Bagoariorum et Dobrogora — Thobrogora, g r., Carantanorum — kron. IX w. Pś 966 r., Halle n. Salą Hs Deczani (Dećani) — Visoki Sz Dobromir — teść Boi. Chrobr., ob. Dedec — ob. Bogomilcy też Emnilda Hs Dedi — margr. Hs Dobrynia — wuj ks. Włodzi­ Demetrios — ob. Żywoty i cuda mierza i Hs św. Demetriosa Dogowory — ob. też Sto­ Demokracja wojenna — okres Pw sunki międzynarodowe Pw, Hs D em ony E t Dojrzałość — wiek — ob. też Denary — ob. Monety, Importy S ta r c y P w italskie Doks — Duks, br. Borysa Michała Hs Depozyt — ob. Wierna ręka D oksany S z Derewlanie — pl. bułg. H s Dokument Pw Derewlanie — pl. ruskie H s Dokumenty i listy jako źródła Derwan — ks. serb.-łuż., V I I w. Hs językowe i źródła do historii Deseczka tkacka — ob, też Tkac­ Polski Hs, Pś two E t Dokumenty i listy jako źródła Desna — rz. H s językowe i źródła do historii Desjatinnaja — cerkiew Sz Słowiańszczyzny połudn. Hs, Pś

41-

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni wś 642 Materiały

Dokumenty i listy jako źródła Drażowce (Drażovce) — m. w Sło­ językowe i źródła do historii wacji Ph, Sz' Słowiańszczyzny wsch. Hs, Pś Dregowicze — pl. ruskie An, Ph, Hs Dokumenty i listy jako źródła Drekon — Prisc. Hs językowe i źródła do historii Drenzile — teryt., 973 r. Hs Słowiańszczyzny zach. Hs, Pś Drewniane wyroby — ob. Doleńcy — Dołężanie, pl. wiel. Hs Obróbka drewna Dolni Dunajowice (Dolni Dunajo- Drewno w grobach — ob. Obrz. vice) P h pogrzebow e Dolni Wiestonice (Dolni Vśsto- Dr ina — rz. nice) P h Dristros — poseł bułg. Hs Dom mieszkalny — ob. Bud. D rniś S z m ieszkalne Drogi — stan, utrzymanie Sp Dom piętrowy wielkoruski — Drogi handlowe przedhistoryczne ob. B ud. m ieszkalne — ob. też Komunikacja lądowa Ph Dom podcieniowy — ob. Bud. Drogi handlowe wezesno-hist. Sp m ieszkalne Drogowit — ks. wiel., VIII w. Hs Dom saski — ob. Bud. miesz­ Drożdże — ob. też Napoje, Pie­ kalne czyw o E t Dom targowy i kupiecki — w mia­ Drożko — ks. obodrz., VIII/IXw. Hs stach S p Drób — ob. też Zwierz, do­ Domy miejskie — romańskie — mowe Ph, Et, Sp w Czechach Sz Drster — m., Silistria Hs Domabor — możny z Rany, XII w. Hs Drugowicze — pl. płd.-słow. Hs Druzno — n. wodna Jz Domagoj — ks. serbski, 846—876 Hs Drużyna y Pw Dominium — ob. Władztwo grun­ Drwęca — rz. Jz tow e Drzewa leśne — ob. też Bu­ Domisław — wielm. ze Szczecina, dulec, Gospodarka leśna, X I I w . H s Rośliny w wierzeniach Ph, Et D om ow y — ob. D em ony Drzewa owocowe — ob. Sadow­ Don — Tanais, rz. Hs n ictw o Donata św. kościół — Zadar Sz Drzewianie — pl. połabskie Hs Donica — ob. Bednarstwo, Ce­ Drzwi — ob. Budownictwo ram ika Dubie — gr. Stodoran, 973 r. Hs Donica (urna) miodu Sp Dubrownik — Epidaurum, Doniec — rz. Jz Raguza m. Ph, Hs, Sz Dorogożyn — m. ruska, 980 r. Hs Duchowieństwo Pw Dorohobuż Jz Dudlebowie — Dulebowie Dorostol — Silistria — ob. Dudy — ob. Instrumenty mu­ D rster zyczne Doszanie — Doxani, pl. wiel. Hs Duklanie — pl. Hs Dowina — Theben, gr. Rościsława Hs Duklanin — pop, kron. Hs Dowora — sługa ks. czeskiego Hs Dukum — bułg. Hs D ow ód I-w Dulebowie Czescy — pl. Hs Dożynki — ob. Obrzędy doroczne Dulebowie Karynccy — pl. Hs rolnicze Dulebowie Panońscy — pl Hs Drabina — ob. Budownictwo Dulebowie Wołyńscy — pl. Hs Dragomir — poseł bułg. Hs Duło —■ dyn. bułg. Hs Dragomuż — teść Ludewita Hs Dumar — ks. słow., XII w. Hs Dragsan — wda bułg. Hs Dunaj — rz. Hs Drahausz — Dragus, gród cze­ Dunajec — rz. Jz ski H s D u n av — ob. D unaj Drahomira — matka św. Wacława Hs Dunoi — ob. Lugiowie Dranice — ob. Dach Duńczycy — ob. też Dania Hs Dratwa — ob. Szewstwo Durostorum — ob. Drster Drawa — rz. Hs Durynk — rycerz czeski w Serbii Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 643

Dusza w wyobrażeniach ludo­ Edgar — ks. zach. Słow., VIII w. Hs wych Słowian ob. też De­ Edowie — pl. scyt. Hs mony, Krew, Życie pozagrobowe Et Egberti codex — ob. Gertrudy Dwuwierstwo Et psałterz Dwory królewskie — starochor- Egzo- i Endogamia —• ob. też w ack ie Sz Małżeństwo Et Dwór — jednostka podatkowa Sp Einhard — kron. frank. Hs Dwór książęcy Pw Ekkehard — margr. Miśni — ob. Dwór pański — dworskie pola, też Miśnia Hs gosp., folwark, ziemia Sp Ekspansja słowiańska — antropol. Dwupolówka Sp argum . A n D yb y — ob. K a r y Elba — ob. Łaba Dyja — rz. Hs Elementy obce w jęz. słowiańskich Jz Dym — jednostka opodatkowa­ Elementy obce w kulturze lud. nia — ob. Dwór Sło w . E t Dymarka — ob. Hutnictwo, Mo- Eleuteriusza wyspa — Eferia Hs czydolnica Elixoia — w. Hs Dymin — gr. pomorski Ph, Hs Emalia Ph, Sz Dynaści rodowi Pw Emancypacja Pw Dynia — ob. Ogrodnictwo E m m a — ob. H em m a Dyrrachium — Drać, m. Hs Em n ild a — ż. Boi. C h robr. Hs Dytryk — margr. półn. Hs Emona (Ljubljana) Hs Dzbany — ob. Bednarstwo, Ce­ Emota — żupa Hs ramika, Importy italskie Hs Endogamia — ob. Egzo- i En­ Dziadoszanie — pl. Hs dogam ia Dzieci ' Et, Pw Enetoi — w Skylaksie Hs Dziedzice — haeredes Sp Eniza — rz., Enns Hs Dziedziczenie — ob. Spadko­ Enkolpiony — ob. Ozdoby branie Enrawota — IX w. Hs Dziedziczenie w słow.. prawie lu­ Epidemie — ob. Choroby, Klę­ dowym — ob. też Kobieta Et ski elementarne, Lecznictwo, Dziedziczność tronu Pw M agia Dziedzila — ob. Długoszowe bó­ Epir — ob. Grecja stw a Epos — ob. też Literatura ludowa Et Dziegciarstwo — ob. Gospodarka Eptaradici — lud, G. Baw. ' Hs leśna Erac — dopł. środk. Dniepru Jz Dzierżawa — ob. Najem. Erakton — m., Ptol. Hs Dziesięciny Pw Erawiskowie — ob. Ilirowie Dziesiętnicy — sto, setka, centena, Erkalon — m., Ptol. Hs pstresto Sp Dziewana — ob. Długoszowe bó­ Erża — ob. al-Arthanija, Mordwa stw a Estowie, Estończycy — ob. Czu- Dziewictwo — ob. też Obrzędy dowie, Czudź weselne, Pieczywo Et, Pw Etnonimy słowiańskie — ob. też Dzieża — ob. Bednarstwo, Grupy etniczne słow. Et Obrzędy weselne, Pieczywo Eupraksja — c. Borysa Michała Hs Dziki — ob. Łowiectwo Eutychiusz — patriarcha aleks., Dzwoneczki brązowe Ph roczniki Hs Dzwonnica — wsch.-słow. Sz Ewangeliarz archangielski — 1092 r. Pś al-Dżajhani — kron. arab. Hs Ewangeliarz z Cividale Hs, Pś Dżinazna — ob. Gniezno Ewangeliarz Dobriły — 1164 r. Pś Dźwina zach. — rz. Hs Ewangeliarz Dobromira — XII w. Pś Ewangeliarz halicki — 1144 r. Pś Ebbo — aut. żyw. św. Ottona Hs Ewangeliarz jurjewski — około Eburon — m., Ptol. Hs 112 0 r. Pś Edeling — ob. Szlachta, Wło- Ewangeliarz Mirosława — koniec d y cy X I I w . Pś

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 644 Materiały

Ewangeliarz Mścisława — 1115-17 r. Pś Fundacje kościelne — ob. Włas­ Ewangeliarz Ostromira — 1055-57 r. Pś \ ność kościelna Ewangeliarz z Reims — XII i Futra — ob. Handel zewnętrzny X I V w . P ś Fysionici — Danubiani Pseudo- Ewangeliarz turowski — XI w. Pś Caes. H s Ewangeliarz Wukana — 1201/08 r. Pś Exampaios — źr. Hypanisu, Herod. Hs Gabreta hyle — Ptol. Hs Ezeri ' gr., 948 r., Ziesar Hs Gabriel — br. Borysa Hs Faragha — ob. Praga G ab riel — s. B o ry sa H s Gadczanie — Guduscani — ob. Fehmąrn — w., osady słow. Hs G edczanie Feodum — ob. Lenno Gahna — gr. Głomaczów, X w. Hs Fergunna Hs Gaj — las zapowiedz, dla graniczn. Sp Fermentacja — ob. Drożdże, Gaj ary — m. w Słowacji Ph Konserwacja pożywienia, Na­ Galaktofagi — lud mityczny Hs poje , Feudalizm (formacja) na ziem. Galindia — ob. Golędź słow- — ob. też Protofeudalny Galindowie — lud nadbałt., Ptol. Hs okres P w Gall-Anonim — ob. Anonim Filigran-skań — wsch. 'Słow. — G all Galo - rzymskie wytwory na ob. też Złotnictwo Sz Finowie — ob. też Praludność ziem. słow. — ob. Importy ital­ krótkogłowa fińska ■ An, Hs skie Fińskie elementy w kult. słow. Ph, Et Galowie — ob. Celtowie Fińsko-słowiańskie stosunki ję­ Garbarstwo — ob. też Obróbka sk ó ry P h zyk o w e J z G a rb a ry S p Fińsko-ugryjskie ludy Hs Gardariki — n. skandyn. Rusi Hs Flins — ob. Pseudobóstwa al-Gardizi -— al-Kardizi Hs Flutausis — rz., Jordanes Hs Focjusz — patriarcha biz. Hs Garncarstwo — ob. też Cerami­ F o lo w an ie — ob.' O bróbka w e łn y ka, Piec garncarski Ph, Et Gaudenty — ob. Żywoty św. Folwark — ob. Dwór pański, W ojciech a R olnictw o Gautowie — lud germ., Ptol. Hs Formy odlewnicze — ob. Od­ Gdańsk Ph, Hs, Sz lew n ictw o Gdowskie zabytki Ph Forsderen liudi — lud, G. Baw. Hs Gebalim — kr. słow. u Chazdaja Hs Fraganeo — G. Baw. Hs Gedczanie — pl. płd.-słow. Hs Fragmenty praskie Pś Geliti — m. Stodoran, 993 r., Gel- Franciska — ob. Uzbrojenie tow H s Frankochorion Hs Gelo — ks. siedm. Hs Frankońskie państwo — stos. ze Gelonos — ni. Budynów, Ptol. Hs Słow. Ph, Hs Gelonowie — lud scyt. Hs Frankońskie prawo — ob. Pra­ Gemma — ob. Importy italskie wo frankońskie Genesios Joseph — kron. X w. Hs Fredegar — kron. frank., VII w. Hs Geograf Bawarski . Hs Fresiti — lud, G. Baw. Hs Geograf Raweński — ob. Ano-, Friul'— osadnictwo słow. — ob. nim Raweński Hs też Marchia friulska Hs Georgios Akropolita — kron. biz. Hs Frugundiones — lud germ.?, Ptol. Hs Georgios Monachos — kron. biz., Fruszska (Frusska) góra Hs I X w . H s Frygowie Jz Gepidzi — lud germ.. Ptol. Hs Fujarki — ob. Instrumenty mu­ G erah a — z. serbska H s zyczne Gercike — gr. i ks. ruskie Hs Fulda — Słow. w dobrach kla­ Germania — poj. geogr. Hs sztoru Hs Germanie art. ogólny An, Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 645

Germańskie elementy w kult. Godimir — ks. serbski Hs słow. — ob. też Elementy Gojnik — ks. serbski, IX w. Hs obce... Ph, Et Golędż — Galindia Hs Germańsko-słowiańskie stosunki Golęszyce — Gołężyce Hs językowe Jz Gopło — jez. Hs Gero — ob. też Marchia Wschod­ Gorazd — ucz. Metodego Pś nia H s Gospodarka leśna — ob. też Bart­ Gerold — nam. Karola W. — ob. nictwo, Past. leśne Ph, Et, Sp też Frank, państwo Hs Gospodarka naturalna i pienięż­ Gerrhos — rz. i kraj, Ptol. Hs na — ob. też Wymiana Sp, Et Gerrhowie — lud Hs Gospodarka pastersko-hodowl. Et, Sp Gertrudy kodeks Hs, Sz Gospodarka rolna — ob. Rolnic­ Gertrudy psałterz Sz two, Żarowa gospodarka Et Getidava — m., Ptol. Hs Gospodarka stepowa Et Getowie — historyczni i w późn. Gospodarstwo domowe Sp tradycji Hs Gostkow — m. w Niemczech Ph Gewinowie — lud sarmacki Hs Gostomysł — ks. nowogrodzki, Gęś — ob. Drób I X w . H s Gęśle — ob. Instrumenty mu­ Gostomysł — Gostimus, ks. obo- • zyczne drż., IX w. Hs Giecz — gr. Ph, Hs Gostun — chag. bułg. Hs Glagolita Closianus Pś Gostyń — pow. głogowski Ph Gleb — s. Włodzimierza Hs Goście (kupcy) — ob. Handel Glesaria — Austratia, m. burszt. Goście — ob. też Ludność wiej­ na Bałt., Plin. Hs ska S p Glinianie — pl. obodrz. — ob. Gościnność Et, Pw L in ian ie Gothiscandza — w. Hs Glopearii — G. Baw. Hs Gotland — Visby Sz Glosy gregoriańskie — svatire- Gotowie — lud germ. An, Hs horske, XI/XII w. Pś Gotowie — sztuka Gotów i ich Glosy wiedeńskie — XI/XII w. Pś rola w sztuce Słow. Sz Głagolica Pś Gotowanie przy pomocy kamieni Et Głagolica chorwacka Pś Gotszalk — Arkona, XI w. Hs Głody — ob. Klęski elementar­ Gotszalk — ks. obodrz., XI w. Hs ne, Pożywienie głodowe Górale karpaccy i sudeccy An Głogów gr. Hs Górnictwo Ph, Sp Głomacze — pl. Hs Grab — ob. Drzewa leśne, Ro­ Główszczyzna ' Pw śliny w wierzeniach, Zasięgi Gmerki — ob. Znaki rzemieśln., geobotaniczne Znaki własność. Grabie — ob. Narzędzia kośbne G m in a P w i żniw ne Gniewin most (Gnevin most) Hs Grabowa — gr. Morzycz., 948 r. Hs Gniewomir — wielm. pomorski Hs Graczanica (Gracanica) Sz Gniewosz — ks. obodrz., XI w. Hs G rad ac S z Gniezdowo Ph Gradina — Solin Sz Gniezno Ph, Hs, Sz Graecosarmati — lud Hs Gnieźnieńskie- drzwi Sz Graphia aureae urbis Romae — źr. Hs Gockie elementy w kulturze Sło­ G ra fit P h w ian P h Gramota nowogrodzka Mścisława Gocko-słowiańskie stosunki języ­ Władimirowicza Pś k o w e J z Gramota nowogrodzka Warłaama Gockow — gr. n. Pianą Hs Chutyjskiego — XII w. Pś Godelaib — ks. obodrz., 808 r. Hs Gramoty nowogrodzkie — ob. też Goderak — ob. Pseudobóstwa Dokumenty... Pś Godeslaw — żupan chorw., VIII Granica — ob. też Magia Et, Pw w ie k H s Granit — ob. Górnictwo, Handel G od eżaw S z Grecja — Słow. w Gr. Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 646 Materiały

Grecko-słowiańskie stosunki ję­ menty jako źródło do historii zyk o w e J z płd. Sło w . G re c y — n. pl. J z Grzegorza teologa 13 słów — kon. Gregoras Nikephoros — kron. X I w . P ś biz. Hs Grzyby — ob. Trucizny, Zbie­ Grid’ — Grid’nica — ob. Dru­ ractw o żyna Grzywna — ob. Ozdoby, Pie­ Grimschleben — Budino Ph niądz Groble — ob. Drogi, Komuni­ Grzywny karne Pw kacja lądowa, Rybołówstwo Guduscani — ob. Gedczanie Groby ciałopalne Ph Gumbere — gr. morzycz., 965 r., Groby jamowe — ob. Groby G um m ere Hs ciałopalne. Kult. gr. jam. Gumno — ob. Rolnictwo Groby książęce Ph Gumon — osobn. czeski, X w. Hs Groby popielnicowe — ob. Gr. Guntmiri — gr., 948 r., Gommern Hs ciałop. Guślarz — ob. Czary, Magia Groby rzędowe— ob. Gr. szkie­ Guthalus — Guttalus, rz., Plin. Hs letow e Gutizi orientales — pl. serb.- łuż. — ob. Chudzicy Groby szkieletowe Ph Guziki i sprzączki — ob. też Groch — ob. Ogrodnictwo, Ro­ Odzież Ph, Et śliny w wierzeniach Gwiazdy w wierzeniach ludowych G rodno P h — ob. też Chronologia, Kosmo­ Grody — grodziska Ph grafia, Mitologia, Wróżby Et Grody w Czechach Sz Gwizdki rogowe — ob. Instru­ Grody w Polsce Sz m enty muz. Grodziec — gr. pomorski Hs Gwoździe Ph Grodziec Gołężycki Hs Gyula — ks. węg., X w. Hs Grodziec Śląski Hs Haczyki do wędek — ob. Ry­ Grodziszczko — ob. Giecz bołów stw o Gromada — ob. Gmina Gromadne pochowki— ob. Ob­ Haemus — góry na Bałkanach Hs rzędy pogrzebowe H aereditas (dziedzictwo) — ob. Grotniki — ludn., wsie Sp W łasność Groty oszczepów i strzał — ob. Haithabu — Hedeby, gr. i m. U zbrojenie handl. Ph, Hs Gród — okręg grodowy, gr. ka- Halabarda — ob. Uzbrojenie ' sztel., budowa i naprawa — ob. Halicz , Ph, Sz też Kasztelania Pw Halienmateu — gaj meot., Ptol. Hs Grójec — mazow. Hs Halsztacki okres — ob. Okres halsztacki Grunta wiejskie — ob. Rolnictwo Hamaxobii — Sarmaci Hs Grupy płci i wieku Et Hamburg — abstwo — ob. też Grupy etniczne słowiańskie — ob. B rem a H s też Etnonimy Et Handel — ob. też Czeskie importy Grusza — ob. Sadownictwo w Polsce, Importy italskie, Ru­ G ru zja S z skie importy w Polsce, Wy­ G r y P h m iana Ph Gry ludowe — ob. też Zabawy Handel niewolnikami Sp i M agia E t Handel wewnętrzny Sp Gryn — ojc. Kruta, ks. obodrz. Hs Handel zewnętrzny Sp Grzebienie — ob. Przybory toa­ Harald Sinozęby — ob. Dania letow e Hariowie — ob. Lugiowie Grzechotki — ob. Ruskie im­ Harpiowie — lud naddun., Ptol. porty w Polsce, Zabawki — ob. też Karpiowie Hs Grzegorz — hieromonach bul- Harvada fjęll — ob. Karpaty h a rsk y Pś Hawelberg — ob. Hobolin Grzegorz I papież — ob. Doku­ Hawolanie — ob. Stodoranie

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni] Materiały 647

Hedczany 1 Ph Hunowie — lud Ph, Hs Hedeby — ob. Haithabu Hutna — Gutna, rz. i żupa czeska, Hegeturatia — m., Ptol. Hs K osm as H s Hekety — gaj, przyl. na M. Czar­ Hutnictwo Ph, Sp nym, Ptol. Hs Hygreis — m. n. Meotydą Hs Helizjowie — ob. Lugiowie Hylaia — m. n. Dnieprem Hs Helmold — kron. Hs Hypanis — Boh, Kubań, rz. Hs Helwekoni — ob. Lugiowie Hełmy — ob. Szyszaki Ibn-Chordadhbeh — geogr. arab. Hs Hemma — ż. Bolesława II czesk. Hs Ibn-Dąsta — ob. Ibn-Rosteh H ennil R 1 Ibn-Fadlan —. geogr. arab. Hs Henryk — s. Gotszalka, ks. Ibn-al-Faqin — geogr. arab. Hs obodrz. H s Ibn-Hauqal — geogr. arab. Hs Herbord — żyw. św. Ottona Hs Ibn-Rosteh — geogr. arab. Hs Herby i zawołania — ob. Ród Ibn-Sa’id — geogr. arab. Hs Hercyńskie góry — Ptol. Hs Ibrahim ibn-Ja’qub — geogr. Heriman — ks. czeski, 872 r. Hs arab. H s Hermanaryk — ks. gocki Hs Idaris — ojc. Mezamira, dyn. Hermundurowie — pl. germ. Hs słow . H s Herodot — kron. grecki Hs Idautyrsos — kr. Scytów, Herod. Hs Herulowie — pl. germ. Hs Idole prylwickie — ob. Fałszer­ Hierasos — rz., Ptol. Hs stwa zabytków Higiena — ob. też Klęski elemen­ al-Idrisi — geogr. arab. Hs tarne Ph, Et Idrowie — lud sarm., Ptol. Hs Hiperboreje — lud mityczny Hs Igielnik Ph Hippolaus —• kraj nad Dnieprem Hs Iglice — ob. Narzędzia rybackie Hippopodzi — lud sarm., Ptol. Hs Igły do szycia — ob. Krawiec­ Hircanus saltus » Hs tw o Hirrowie — lud, Plin. Hs Igołomia — ob. Zofipol Hister (Ister) — ob. też Dunaj Hs Igor — ks. kij. Hs Historiografia Słowian — obca i Igylioni — lud sarm.?, Ptol. Hs w łasn a H s Ikona Sz Hiszpania — Słow. w Hiszp. Hs Ikona MBWłodzimierskiej Sz Hniewsa (Hnevsa) — zabójca św. Ikonografia ruska Sz W acław a H s Ikwa — n. wodna Jz Hobolanie — ob. Stodoranie Ilarion — bp Pś Hobolin — Hawelberg Hs Ilarion — metropol. ruski, XI w. Pś Hodo — margr., X w. Hs Ilburg — gr. Hs Hodowla zwierząt — ob. Zwierz, Ildigis — ks. longobardzki ' Hs domowe, Gospod. past. i hod. Ilirowie — ob. też Wenetowie Hs Hodyka — c. Billuga obodrz., X w. Hs Ilirowie Bałkańscy Hs Hohbuoki — gr. saski, IX w. Ph, Hs Ilirskie elementy w lud. kult. Holm — gr. pl. Suslów Hs Słow. — ob. Trackie el. Holmgard — oo Mjwogród Ilirsko-słowiańskie stosunki języ­ Holsatia — Ho*' Hs k ow e J z Hooldesleua — gr serb -ł; i >... 9(58 r. Hs Illiko — ks. chorw., IX w. Hs Horiti — ob. też Chorwaci czescy Hs Illyricum — prow. rzymska Hs Horodnik * Pw Ilmień — jęz. Hs Horyń — n. wodna Jz Im ię 1 P w Hostivit — Gostivit, leg. ks. czeski Hs Imiona —■ ob. Nazwy osobowe Hradczany Sz Imiona rodowe — ob. Ród Hradec Kralove — gr. czeski Ph, Hs Immunitety Pw Hradec Levy — ob.Lewy Hradec Imnik — wda cara Symeona Hs Hreidgotaland — n. germ. Hs Importy italskie i prowinc. rzym­ Hron — Gron, rz., Kosmas Hs skie — ob. też Handel Ph Hrusice — k. św. Wacława Sz Ina — n. wodna Jz H u cu li A n Indowie — Corn. Nepos Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 648 Materiały

Ingo — ks. słow. Hs Jakub —■ s. Borysa Michała Hs Inguenowie — pl., Plin. Hs Jakub mnich Hs Inkluz — ob. D em ony Jamowe groby —■ ob. Groby ja­ Inkrustacja — ob. Metale i ich m ow e obróbka Jamy na zboże — ob. Przecho­ Inskrypcje jako źródło do historii wywanie zapasów Słowian — ob. też Napisy Hs Ja m y odpadkow e •' P h Instra —• n. wodna Jz Jan —■ bojar bułg., poseł do pap., Instrumenty muzyczne — ob. też 866 r. Hs Muzyka ludowa Ph, Et Ja n — s. ks. chorut., I X w . H s Insygnia władzy Ph, Pw J a n — Iw an , s. cara Sym eo n a H s Irańskie wpływy antropologiczne An Jan Diakon — kron. wenecki Hs Irańskie elementy w kulturze Jan z Efezu — kron. syryjski Hs Słowian Ph, Et Jan Egzarcha - Pś Irańsko-słowiańskie stosunki ję­ Jan Kanapariusz Hs zykow e J z Jan Rylski — św. bułg. Hs Irena — ż. Piotra cara bułg. Hs Janoszowce — Janośovce nad Ri- Iro-szkockie związki z Polską Hs m avou S z Isara —• Izera, n. wodna Jz Jaąut — geogr. arab. Hs Isgh il H s Jaromir — s. Bolesława II cze­ Iskorosteń — Korosteń, gr. de- skiego H s rew l. Hs Jaromir — ks. rański Hs Islam we wsch. Europie Pś Jaropełk — ks. kij. Hs Issedonowie — lud scyt., Herod. Hs Jarosław Mądry —■ ks. ruski Hs al-Istahri — geogr. arab. Hs Jarosław — m. Ph Istria —• prow. Hs Ja r o w it R 1 Italia — ob. też Importy italskie Sz Jaryn — Jehren Ph Itil — m. - Hs Jarzmo — ob. też Komunikacja Itil — rz. — ob. Wołga lądowa, Zaprzęg Et Itzboklias — wda cara Symeona Hs Jarzyny — ob. Ogrodnictwo Iudex-archOnt Pw Jaskinie — jaskiniowe mieszkania Ph Ius ducale — ob. Skarbowość Jaty — ob. Gospodarka past.- Izba — ob. Bud. mieszk. hod. Izbornik Swiatosława Pś, Sz Jazabaci — Iximati, pl. sarm. Hs Izborsk — gr. ruski Ph, Hs Jazda wierzchem —. ob. też Ko­ Izdielie — ob. Roboc. dominialne munikacja lądowa Ph, Et Izgoi P w Jazowie — ob. też Alanowie Hs Izjasław — s. Włodzimierza Hs Jazy — ob. Rybołówstwo Izydor sewilski — kron. Hs Jazygowie alańscy Hs Iżora — rz. Hs Jazygowie sarmaccy Hs Jedność słowiańska — próby or­ Ja b łk o E t ganizacji większych jednostek Jabłoń — ob. Rośliny w wie­ państwowych Pw rzeniach, Sadownictwo Jedwab — ob. Handel, Tkaniny Jaćwież — ob. Jadźwingowie, w schodnie P ru so w ie Jeleń — ob. Łowiectwo Jadar — Jadran — ob. Adriatyk Jem ’ — pl. fińskie $ H s Jader — ob. Zadar Jemioła — ob. też Lecznictwo, Jadźwingowie —• ob. też Prusowie Ph Łowiectwo, Rośliny w wierze­ Jaetzel — n. wodna Jz niach Ph, Et Jagły — ob. Pożywienie, Proso Jeńcy wojenni Pw Jaja kurze — ob. Daniny i cięż. Jeremiasz — załóż. Bogomilców Hs wiejskie, Magia, Pożywienie Jermi — ród bułg. Hs Jaksa z Kopanicy — ks. Stodoran, Jerzy Sursubul — boj. bułg. Hs X I I w . H s Jesieniki — Josurfjoll, góry Hs Jakub św. — archit., rzeźba, Cze­ Jesion — ob. Drzewa leśne c h y Sz Jesza — ób. Długoszowe bóstwa

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodn Materiały 649

Jeziercy — pl. na Pelopon. Hs K am n ik Sz Jęczmień — ob. też Rośliny upra­ Kanalici — pl. dalm. Hs w ne, Zboża Ph, S p Kancelaria Pw Jędrzejów Sz Kanut Wielki — ob. Dania Joannes Biklarensis — kron. VI w. Hs Kapadocja Sz Joannes Exarcha —• kron. bułg. Hs Kapicz — m. ruska, 980 r. Hs Joannes Skylitzes — kron. biz. Hs Kapłani pogańscy R1 Joannes Tzimiskes — ces. biz. Hs Kapłony — ob. Daniny i cięż. Jom — Jomsborg, Jumne — ob. w ie jsk ie też Wolin Hs Kaptorgi Ph Jomanowie — lud, Ptol. — ob. Kapusta — ob. Ogrodnictwo L u g io w ie Karako .— ob. Kraków Joms-Wikinga-saga — ob. Sagi Karat — ks. chorut. Hs Jordan — bp mis. w Polsce Hs Karboni — lud sarm., Ptol. Hs Jordanes — kron. gocki Hs Karczma Et, Sp Josippon — źr. arab. Hs Karczowanie — ob. Rolnictwo Judaizm w Europie wschodniej Pś Kardam — chag. bułg., ca 800 r. Hs Ju g r a H s Karelowie — lud Hs Julblock R1 Karencja — gr. na Rugii Hs Julia — leg. ż. Leszka III, Ka­ Kareoci — lud sarm., Ptol. Hs dłubek H s Karioni — lud sarm., Ptol. Hs Ju lin — ob. W olin Karkina — Karkinitis, m. sarm., Juriew Polski Sz ' Ptol. H s Justyn I i Justynian Wielki, ces. Karkonosze — góry Jz biz. — rzekome pochodź, słow. Hs K a rn e ry Sz Jyrkowie — lud scyt., Herod. Hs Karoia — wieś nad Meot., Ptol. Hs Karol Wielki — ob. Frankoń­ Kabłączki skroniowe Ph skie państwo Kaczka — ob. Drób Karolingowie —* ob. Frankońskie Kadań (Kadań) —• gr. czeski Hs p aństw o Kadłubek Wincenty — kron. Pś, Hs Karolińskie centra a sztuka Sło­ Kaganki — ob. Oświetlenie w ian Sz domu Karombykas — rz., Plin. Hs Kaich — ksiądz, za Borzywoja, Karpaty — ob. też Przełęcze kar­ I X w . H s packie H s Kajdany — ob. Kary Karpianie — lud, Ptol. Hs Kajkawcy Jz Karpis — m., Ptol. Hs K ak a cju sz — s. ks. chorut. B o ­ Karpie i narty — ob. Komuni­ ru ty H s kacja lądowa Kalectwo Ph, Et Karpodacy — n. zbiór. Hs Kalendarz — ob. też Chronologia Ph Karrodunum — m., Ptol. Hs Kalinicz (Kalinie) Sz Karty wiedeńskie — XII w. Pś K alin in P h Kary — ob. też Kuna Ph, Pw K alisz H s Karyntia — kraj i państwo Hs, Pw Kallipidzi — lud n. M. Czarnym, Kasogowie — Czerkiesi, lud Hs H erod. H s Kaspijskie Morze Hs Kałdus — pow. chełmiński Ph Kastrowanie — ob. też Zwierz, Kama — kraj i rz. Hs dom. E t Kamieniarstwo Ph Kasza — ob. Potrawy obrzędo­ Kamienie mikorzyńskie — ob. we, Pożywienie, Stępa Fałszerstwa zabytków Kasztelania — ob. też Gród Pw Kamienie z miseczkowatymi wgłę­ Kaszubi — pl. Jz bieniami' Ph Katedra św. Wita Sz Kamienie szlachetne i półszlache­ Katedry dalmatyńskie Sz tne — ob. też Amulety, Magia, K atep an H s Zdobnictwo Ph, Et Katiarowie — lud scyt., Herod. Hs Kamień — gr. pom. Ph, Hs Kaukaz — Słow. na Kauk. Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 650 Materiały

Kauri — muszle - Ph Kłodzko —gr. Ha Kawa — śl. Hs K m ieć p w Kawarowie — lud Hs Kminek — ob. Przyprawy ku­ K a zi — ć. K ro k a Hs chenne Kazimierz — ks. pom., XII w. Hs Kniazia Góra — pod Kaniowem Ph Kąpiel — ob. Ablucja, Higiena Knin — gr., żupa Ph, Hs, Sz Kean — ks. Hs Knin — wda cara Symeona Hs- Kedrenos Georgios — kron. biz. Hs Kobieta — ob. też Dziedzi­ Kefalonesos — nad M. Czarnym, czenie, Kopieniactwo, Ma­ Ptol. H s triarchat Et, Pw Kekaumenos — źr., XI w. Hs Kobylniki Sp Kelagastos — ob. Całogast Kennon — m., Ptol. Hs Kocieł — ks. panoński, IX w. Hs Kesigesburch — gr. serb.-łuż. Hs Kociołki brązowe — ob. Naczy­ nia metalowe Keszthelska kultura Ph, Sz Kettlach — kettlaska kultura Ph Koenugard — ob. Kijów Kojec — ob. Drób Kicyni — ob. Chyczanie Kij — epon. Kijowa Hs Kolankoron — m., Ptol. Hs Kijanka — ob. Higiena Kolbiagi Hs Kijów Ph, Hs, Sz Kolczuga — ob. Uzbrojenie Kimmerowie Hs Kolczyki — ob. Zausznica Kinnamos Joannes — kron. biz. Hs Kolebka — ob. też Dzieci, Sprzęty Kipczacy — ob. Połowcy dom ow e E t Kladruby Sz Koledzicy — Colodici, pl. serb.- Klasy społeczne — ob. też Walka łuż. Hs klas S p K o lie p h Klasyczne elementy w kulturze Kolin — Czechy ph Słowian — ob. też Rzymskie Kolonizacja w Czechach i Sło­ elementy..., Elementy obce ... Ph wacji a sztuka Sz Klasztory — ob. też własność kla­ Kołki —• ob. Budownictwo sztorna P w Koło — ob. też Komunikacja Klasztory w Czechach Sz ląd., Wóz Ph, Et Klasztory wschodnio-słowiańskie' Sz Kołobrzeg — gr. pom. Ph, Hs Klatka -— ob. Drób Koło garncarskie — ob. też Garn­ Kleć — ob. Bud. mieszk. carstw o E t Klemens — metropol. ruski Pś Kołodzieje Sp Klemens ochrydzki — ob. Kli- Kołodziej stwo Ph ment ochrydzki Kołyska — ob. Sprzęty domowe K le n ice P h Komornik Pw Klepidawa — m. w Sarm., Ptol. Hs Komorniki Sp Kleszczino — jez. Hs Komunikacja i transport lą­ Kleszczki — ob. Narzędzia ry­ dowy — ob. też Drogi han­ backie, Tkactwo dlowe, Handel, Sanie, Wóz Ph, Et, Sp Kleszczów — Klistow, m. n. Odrą Ph Komunikacja i transport wodny Klęski elementarne Sp ob. też Żegluga Et Klientela rodowa — ob. Ród K o n a ry S p Kliment ochrydzki Pś Konarski — koniuszy Pw Kliny — ob. Budownictwo Konawlanie — pl. płd.-słow. Hs Klis — Klissa, stoi. Chorwacji Hs, Sz K o n d rac Sz Klonimir — s. Stroimira, IX w. Hs Konghela — ob. Bałtyk Kloszter (Kłośter) — Chorw. Sz Konie — ob. Gosp. past.-hod., Klucze —• ob. Kowalstwo, Ślu­ Jazda wierzchem, Komunikacja sarstwo, Zamek i transp., Zwierz, dom., Zwierz, K lu czk a P h w w ierz. Klukas — epon., Konst. Porph. Hs Koniuch — ob. Konary Kłobucy Czarni — lud Hs Konkubinat — ob. Nałożnica Kłodno — Klodona, gr. pom. Hs Konopie — ob. Obróbka włókna,

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachód Materiały 651

Rośliny w wierz cie, Klasztory, Legaci, Papież, Konserwacja żywności — ob. S y n o d y P w też Przechowywanie żywn. Ph Et Kościoły ph Konstanty — bp bułg., ucz. Me­ Kościoły dworskie — Czechy Sz todego H s Kościół — ob. Własność ko­ Konstantyn — bp Pś ścielna Konstantyn — Cyryl Pś Kość — ob. Obróbka kości i ro­ Konstantyn — szwag. Kruma Hs gó w Konstantyn Porphyrogeneta — Kot — ob. Zwierz, dom. kron. biz. Hs Kotor — bpstwo, żupa Hs, Sz Konstantynopol Hs, Sz K o tw ica p h K o ń sk ie P h Kotynowie — ob. Celtowie Kopalnie — ob. Górnictwo Kowadło — ob. Kowalstwo Kopanik — gr. n. Sprewą Hs K o w a le Sp Kopanina — ob. Rolnictwo, Ża­ Kowalstwo — ob. też Metale i ich rowa gospod. obróbka, Żelazo Ph, Et Kopaonik — góry Hs Koza — ob. Zwierz, dom., Koper — ob. Przyprawy ku­ Zwierz, w wierz. chenne . Koza maszkara — ob. Maszkary Kopieniactwo — ob. też Kobieta, Kozma Prezbiter Pś Matriarchat, Narz. kopiemarze, Kożuch — ob. też Garbarstwo, Ogrodnictwo Et Odzież E t Kopyta szewskie — ob. Szewstwo Kóttlach — Austria Dolna — Kora — ob. Obróbka kory i łyka ob. K ettlach Korabie — ob. Żegluga Kółko zębate — ob. Ceramika Korabniki Sp Kradzież pw Korbea — klasztor Hs Kraina — Carniola, z. Hs, Pw Korczyn Nowy Sz Krajna nadnotecka Jz Kormczaja Jefremowskaja — XI w. Pś Krajobraz pierwotny i kulturalny Sp Kormczaja knjga — ob. Nomo- Krak — epon. Krakowa Hs kanon Kraków Ph, Hs, Sz Kormilec Pw Krakusa kopiec Ph Kormisosz — chag. bułg., VIII w. Hs Kralowsky Hlmec Ph Korolewin — k. Tahańczy Ph K ra n j S z Korona — ob. Insygnia wałdzy, K r a w c e S p K ró l Krawiectwo ph Korsuń — półw. — ob. też Cber- Kredyt — ob. Dłużnicy sones Hs Kremkoi — m. n. Meotydą . Hs Korzec — ob. Miary zboża K re m l Sz Korzenica Ph Kremnoi — m. n. M. Azowskim, Korzenie (pieprz etc.) — ob. Herod. H s Przyprawy kuchenne Kremsmunster — Chremissa?, Kosa i półkosek — ob. Narz. klasztor Hs kośbne i żniw ne Krew —- ob. też Dusza, Magia Et Kosmas — kron. czeski Hs, Pś Kręgi kamienne — ob. Obrzę­ Kosmografia ludowa — ob. dy pogrzebowe Chronologia, Gwiazdy Kribasa — żupa - Hs Kostki do gry — ob. Gry Krjesimir I — ks. chorw. Hs Kostobokowie —• pl. dackie, Ptol. Hs Krjesimir II — ks. chorw. Hs Kostolac — ob. Viminacium ' Krk — w. w Dalm. Hs, Sz Kostromskie kurhany Ph Kródo — ob. Pseudobóstwa Koszula —■ ob. Odzież Krok — epon. czeski Hs Koszykarstwo — ob. też Ple­ Kronika węg.-polska Hs cionkarstwo Ph, Et Kronika wielkopolska Hs Kościelec Sz Krosienka tabliczkowe — ob. Kościoła organizacja u Słowian — Tk actw o ob. też Chrześcijaństwa przyję­ Krosna — ob. Tkactwo

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 652 Materiały

Krosno — m. n. Odrą Hs Ph Kupała — ob. Mitologia Krowa — ob. Zwierz, dom., Kupcy — ob. Handel S k arb o w o ść Kupno — ob. też Gosp. naturalna Krowary — ob. też Kobylniki Sp i pieniężna, Wymiana Pw, Et K ró l P w Kupno żony — ob. też Małżeń­ Krśevan — Grisogono, kościół, stwo, Obrzędy weselne Et Z a d a r S z Kura — ob. Drób Krum — chag. bułg. Hs Kurhany — ob. Groby ciałop., Kruszwica — gr. Ph, An, Hs Obrz. pogrzebowe Kruto — Kruk, ks. obodrz., XI w. Hs Kurowie — pl. Hs Krym Hs, Sz Kursk — gr. Hs Krystian — Strachkwas, s. Boi. I Kurszumlija (Kurśumlija) Sz czesk. H s Kurzim (Kourim) — ob. Stara Krystian — ob. Leg. Krystia- K o u fim n ow a Kusza — ob. Uzbrojenie Krywicze — pl. ruskie i płd.- Kuśnierstwo Ph słow. Ph, An, Hs Kutrigurowie — lud Hs: Krzesanie ognia — ob. Ogień Kuwrat — Kubrat, chag. bułg. Hs Krzesło — ob. Sprzęty domowe Kwadowie — pl. germ., Ptol. Hs Krzesomysł — leg. ks. czes. Hs Krzywoprzysięstwo Pw Lachowie — Lechici, Lengyel, Książę ' Pw L en k as Hs Książęce groby — ob. Groby Ladynowie — lud Hs książęce Lagnus — Plin. — ob. Bałtyk Książki i biblioteki Pś Lakiburgion — m., Ptol. Hs Księga Elbląska Pw L am b ert — s. M ieszka I Hs Księga Sawy Pś Lambert — mnich hersfeldzki, Księżyc — ob. też Chronologia, kron. H s Magia, Mitologia Et Lampasch — n. wodna Jz K u c h a ry S p Lampki gliniane — ob. Oświe­ K u ch n ia P h tlenie domu Kufickie monety — ob. Monety Lanka — Luka, żupa, Kosmas Hs K u ja w a — ob. K ijó w Kujawianie — Kujawy Hs Lapończycy — lud — ob. też Pra- ludność krótkogłowa fińska An, Hs Kukenois — ks. ruskie Hs Las Czeski Hs Kula — ob. też Wici Lasy — ob. Gosp. leśna Kule bośniackie Sz Latarnie morskie — Olla Vulcani Sp Kult drzew, roślin i przedmiotów Et Kult istot mitycznych R1 Lateńska kultura na z. słow. — Kult przodków — ob. Demony ob. też Okres lateński Ph M anizm Latopis Ipatiewski Pś Kult świętych — ob. też Dwu- Latopis Ławrentiewski Pś wierstwo Et Latopis Nowogrodzki I Pś Kult zwierząt Et Latris — insula, Plin. Hs Kultura grobów jamowych Ph Laurentius — ucz. Metodego Hs Kultura grodzisk prypeckich Ph Lazarica Sz Kultura grodzisk romeńskiego Lebedia — Levedia — ob. też typu (Antowie) — ob. Romeń- W ę g ry H s sko-borszewska kultura Lech — epon. —• ob. też Becho Hs Kultura łużycka Ph Lechici — ob. Lachowie Kultura pomorska Ph Lecznictwo — ob. też Apotro- Kultura puszczańska —• ob. Gosp. paion, Choroby, Magia leczn. Ph, Et leśna, Rubież płn-wsch. Lecznicze rośliny — ob. Lecz­ Kumani — ob. Połowcy nictwo, Rośliny w wierz. Kuna — kara Pw Lednica — Lednicki Ostrów Kuna — ob. Pieniądz Ph, An, Hs, Sz K u p a — ob. D łu żn icy L e g a c i P w

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni

a Materiały 653

Legenda korsuńska — rekon- Lisy — łowcy lisów — ob. też , strukcja Szachmatowa Hs Łowiectwo Sp Legenda krystianowa —• ob. Ży­ List na Słowian z r. 1108 Hs woty św. Ludmiły i Wacława' Listina litomericka — XI w. Pś Legendy na Rusi Pś Listina opactva zaborskeho — Legendy o św. Ludmile i św. 1 1 1 3 r. P ś Wacławie — ob. Żywoty... Listy — ob. Dokumenty i listy Legendy o św. Prokopie Pś Literatura ludowa — ob. też Apo­ Legendy o św. Wojciechu — ob. kryf, Aridnyk, Bajka, Baśń, By­ Żywoty św. Wojciecha liny, Epos. Mity, Pieśni, Po­ Legianon —; m., Ptol. Hs dania Pś Leinon — Morze Sarmackie, Ptol. Hs Litomierzyce (Litomerice) — pl., Lemiesz — ob. Pług czeskie Hs Lemowie — pl. germ., Tacyt Hs Litomierzyce (Litomerice)-gr. cze­ Lemuzi — pl. czeskie Hs ski Hs I.en — ob. też Obróbka włókna, L itw in i Hs Rośliny w wierz. Ph, Sp Litzike — Wisła u Konst. Porph. Hs Lendici — ob. Lędzicze Liubuhun — gr. Nudyków, 961 r. Hs Lendzeninoi Hs Liwowie — Lib’, lud bałt. Hs L en n o P w Ljubljana — ob. Emona Leon Diakon — kron. X w. Hs Lobelos — epon. Konst. Porph. Hs Leon VI Mądry — autor Taktika Hs Longobardowie Hs Lesy — loessy Sp Loponoh — gr. Nudyków, 961 r. Hs Leszek — s. Siemowita Hs Lotaryngia — zw. kultur, z Pol­ Leszek I — leg. ks. polski, Kadł. Hs ską H s Leszek II — nast. Leszka I Hs Loztoue — gr. morzycz., Lostau Hs Leszek III — Kadł. Hs Lub — ks. Wielecki Hs Leszycy — Ligzice lud połab. Hs Lubczyk — ob. Aphrodisiaca Lety — Czechosł. Ph Lubecz — gr. ruski Hs, Pw Lewy Hradec (Levy Hradec) — Lubeka — gr. i port obodrz. Ph, Hs gr. czeski Ph, An, Hs, Sz Lubin — gr. pomorski Hs Lędzice — pl. Hs L u b iń s z Lgota — ob. Wola Lubomir — ks. czrezpin., XII w. Hs Liberi hospites — ob. Goście Luborn — gr. morzycz., 965 r., Libice — gr. czeski Ph, Hs L o b u rg Hs Libucjusz — bp Rusi Hs Lubusz — gr. n. Odrą Hs, Ph Libusza — Lubussa, ż. Przemyśla Hs Lubusza — c. Kroka — ob. Li­ Libuszyn — Lubossin, gr. cze­ busza sk i Ph, H s Lubuszanie — Leubuzzi, pl. Hs Licicaviki Hs Lucice — pl. — ob. też Wiele- Licowanie Pw tow ie Hs Liczenie Et Lucolanie — pl., G. Baw. Hs Liezeche — m. k. Magdeburga, Lud — zbiorowisko, plemię Et Leitzkau Hs Ludewit — ks. panoński, 823 r. Hs Lika — prow. , Hs Ludislaw — ks. chorut. ’ Hs Ludmiła — ks. czeska Hs Limes Romanus Hs Limes Saxonicus 1 Hs Ludność miejska — ob. Miasto Ludność wiejska — ob. też Klasy Limes Sorabicus Hs Społeczne Sp Linaa — Linaga — ob. Linianie Ludożerstwo — ob. też Literatu­ Lingones — pl. Tomasz ze Spa- ra ludowa Et lato — ob. też Linianie Hs Ludwik Pobożny — ob. Frank, Linianie — pl. Hs p aństw o Lipa — n. wodna Jz Lugidunum — m., Ptol. Hs Lipa — ob. Drzewa leśne, Go­ Lugiowie lud, Ptol. . Hs spodarka leśna Luna hyle — Ptol. — ob. Kar­ Lipsk — n. miejsc. Jz p a ty

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 654 Materiały

L u n u la P h Łupa — n. wodna J z Lupfurdon — m., Ptol. Hs Łupieże S p Lupiglaa — pl., G. Baw. Hs Łużyce — kraj, państwo Hs, Pw Lupiones Sarmatae — ob. Lu­ Łużycka kultura — ob. Kultura giow ie łużycka Luppia — m., Ptol. Hs Łużyckie języki i ich narzecza J z Lut Swenaldycz — Rus H s Łużyczanie — Lunsici, pl. An, Hs Lu tek Grąż — ojc. Gotszalka H s Łybed’ — s. Kija H s L u tom iersk Ph Łybed’ — rz. w Kijowie H s Lutomysł — ks. w Dalmacji Hs Łyko — ob. Obróbka kory i łyka Lutta — rz., G. Raw. Hs Łyżki Ph, Et Lutycy — ob. Lucice, Wiele- Łyżwy — ob. Komunik, lądowa, tow ie Sport Lykos — rz., Ptol. Macedonia — Słow. w Maced. Hs, P w Łaba — Elba, rz. Hs Macedończycy A n Łabędzie — ród polski Hs Macedońska sztuka S z Łada — ob. Długoszowe bóstwa Macedońskie narzecza — ob. też Ładoga —• jez. H s Starocerkiewnosłow. język i je­ Ładoga Stara — Aldejguborg go narzecza Jz Ph, Hs, S z Maczuga — ob. Uzbrojenie Łagiewniki — ob. Bednary M ad ara S z Ł ań cu ch P h Madziarowie — ob. Węgrzy Ł a p cie — ob. O buw ie Madziarskie elementy w kult. sło­ Ława — ob. Sprzęty domowe w iań skiej Ph Ł a w n ic y P w Madziarsko-słowiańskie stos. ję­ Łazęki — Łazy — ob. też Żarowe zykow e J z gospodarstwo Sp Madżak — Magak, leg. król. słow. H s Łaźnie — ob. też Bud. mieszkalne, Maeotis — Meotyda H s H igiena E t Magdeburg — gr., abstwo H s Łączyn — gr. Linian, Lenzen H s Magiczne zabiegi — omów. form Łąki, łęgi — ob. Krajobraz pier­ i fu n kcji E t wotny i kulturalny Magia — ob. też Amulety, Aphro- Ł em k i A n disiaca, Apotropaion, Czary, Łęczyca — gr. Ph, Hs, Pw, Sz Granica, Krew, Lecznictwo, Łępno — n. wodna J z U roki E t Łodzie — ob. też Obrzędy pogrze­ Magia lecznicza — ob. też Lecz­ bowe, Żegluga E t nictw o E t Łopaty — ob. Narz. kopieniacze Maglowanie bielizny — ob. Hi- Łosie — ob. Łowiectwo giena Łotygoła — Letgalia, Łotysze Hs Magnum Promontorium — góry, Łotysze —< ob. Łotygoła Ptol. H s Łowat’ — rz. J z Main-winidzi — ob. Bawaria Łowiectwo — ob. też Narz. ło­ Maitonion — m. w Sarm., Ptol. H s wieckie, Ptasznictwo Ph, Et, Sp Majątek — ob. Własność Ł o j — ob. P ożyw ien ie M a jd a n y P h Łóżko — ob. Sprzęty domowe Majne — Majnoci, Słowianie czy Łuck — gr. wołyński H s G re cy? H s Łuczanie czescy — pl. Hs Majotyjezycy — lud n. M. Azow,, Łuczańie wołyńscy — pl. H s Herod. H s Ł u cze sa — n. w odna J z Mak — ob. Ogrodnictwo Łucznicy — ob. Wojskowość Makler — ob. Tłumacz Łuczywo — ob. Oświetlenie Malałaś Joannes — kron. biz. Hs domu Malamir — chag. bułg., IX w. Hs Ł u g a — rz. H s Malarstwo — art. ogólny Sz Ł u k — ob. U zbrojenie Malchow — Melchin?, gr. Wielecki Hs Łukasz Zidiata —■ XI w. P ś Malfreda — ks. ruska, X w. Hd

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni \

Materiały 655

Mał — lts. derewlański, X w. Hs Choroby, Czary, Lecznictwo, Malaja Piereszczepina Ph Magia lecznicza Małko Lubczanin — dz. Włodzi­ Meduez — Medvezi, góra w mierza, X w. Hs Czecn., Kosmas Hs Małopolska — dzielnica ' Hs Medzamer — ob. Mezamir Małusza — mat. Włodzimierza, Meklemburg — Mickilenburg, gr. X w . H s obodrz. H s Małżeństwo — ob. też Obrzędy Melanchlajnowie — pl., Herod. H3 weselne Et, Pw Melibokon — góry, Ptol. Hs Manimi — ob. Lugiowie Men — n. wodna Jz Manizm — ob. też Demony, Ob­ Menander Protektor — kron. biz. rzędy, Ród Et V I w . H s Marawa — Morahwa, n. wodna Jz M en n ica S p Marca Vinidorum Hs Mentonomon — ob. też Metuonis Hs Marchew — ob. Ogrodnictwo Merehani — lud, G. Baw. Hs M arch ia P w Meria — pl., Jordanes Hs Marchia Billunga — saska Hs Merki — ob. Znaki własno­ Marchia czeska Hs ściow e Marchia friulska Hs Merowingowie — ob. Frank, Marchia panońska Hs pań stw o Marchia północna Hs Merseburg — btwo Hs Marchia serbsko-łużycka Hs Mesembrija — m. bułg. Hs, Sz Marchia wschodnia — Ostmark Hs Metale i ich obróbka — ob. też Marcin — bojar bułg., pos. do Górnictwo, Hutnictwo, Kowal­ pap., 866 r. Hs stwo, Złotnictwo Ph, Et, Sp Margus, Marus — ob. Morawa Meteorologia ludowa Et Marharii — G. Baw., ob. Mo­ Metody — apostoł słow. Pś raw ian ie Metropolia — ob. Kościoła or- Marica — n. wodna Jz ganiz. Marionis — m., Ptol. Hs Metropolis — m. sarm., Ptol. Hs Markomanowie — lud germ., Ptol. Hs Metuonis — n. Bałtykiem, Plin. Hs Marków (Markov) Manastir Sz Mezamir — ks. Antów Hs Marmais — wda cara Symeona Hs Mętowanie — ob. też Liczenie, Marobu,num — m., Ptol. Hs M agia E t Marus — rz. Hs Miary — ob. też Chronologia, Li­ Marzana — ob. Długoszowe bó- czenie, Waga Ph, Et, Sp . stw a Maski — ob. Maszkary Miasto i miejska ludność Ph, Sp Michał — ks. Zachlumców Hs Masław .— Mojsław, ks. mazo­ Michał — s. cara Symeona Hs w ie ck i H s Michał Krjesimir II — król Masło — ob. Gospodarka past.- C h orw . H s hod., Nabiał, Pożywienie al-Mas’udi — kron. i geogr. arab. Hs Micheldorf — G. Austria Ph Maszkary — ob. też Demony, Ob­ Miecze — ob. Uzbrojenie rzęd y E t Miedź — ob. Metale i ich ob­ Maszko — wielm. Ranów, XII w. Hs róbka Matriarchat — ob. też Dziedzicze­ Mielenie zboża — ob. Żarna nie, Kopieniactwo, Wuj Et Mielnik (Melnik) — gr, czeski Hs Matryce — ob. Złotnictwo Mieszczera — pl. Hs Matyketowie — pl. scyt. Hs Mieszko I — ks. polski Hs Maurycy — ob. Pseudo-Mau- Mieszko — s. Mieszka t Hs r y c y Mieszko II — król polski Hs Mazowszanie — Mazurzy pl., Hs Międzyrzecz — gr. i klasztor Hs Mazowsze, — gr., kraj Hs Mięsne potrawy — ob. Poży­ Mąka — ób. Pożywienie, Żarna w ien ie Medaliony Ph Migracje Sp Medycyna — ob. Chirurgia, Milczanie — Milsko, lud, kraj Hs

■42 Przegląd Zachodni

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 656 Materiały

Mileńcy — pl. słow., Konst., Mogentiana — osada wczesnohist. Porph. H s w Panonii Hs. Mileszewo (Milesevo) Sz Mogilania — Mugilones — ob. Milewsko — k. św. Idziego Sz L u gio w ie Miliduch — Melitus. ks. serbski, Mogilno klasz. Hs 805 r. H s Mogiły — ob. Kurhany Milingowie — ob. Mileńcy Moguncja — abstwo, stos. ze Słow. Hs Miloxi —• lud, G. Baw. Hs Moin-winidzi — ob. Bawaria Miłogost — Milegastus, ks. Wie­ Moimir — ks. morawski, IX w. Hs' lecki, IX w. Hs Moimir II — ks. morawski IX w. Hs Mincerz — ob. Mennica Moj sław — ks. czeski, 872 r. Hs Minerały — ob. Hutnictwo Mojżesz z Chorene — kron. Hs Minieje — 1095—1097 Pś Mojżesz Węgrzyn Hs Ministeriałowie Pw M okosz R l Minga — teryt. Wieleckie — ob. Mokrianici — gr. morzycz, 948 r., też Belesem Hs M ockern H s M iń sk P h Mokron — żupa Hs Miód — miodne daniny, wosk — M o k w i S z ob. też Bartnictwo, Napoje, Po­ Mołotow ' Ph trawy obrzędowe, Przyprawy Monastyriszcze Ph kuchenne Et, Sp Monety — ob. też Pieniądz Ph Mir — ob. Obszczyna Monety jako źródło do hist. Słow. Hs Mir domowy Pw Monety arabskie i wschodnie jako Mir książęcy — ob. też Pokój Sp źródło do hist. Sł. Hs Mir targowy Sp Mongolskie elementy w kulturze Mirosław — król chorwacki, X w. Hs ludowej Słowian Et Mirosława Ewangeliarz — ob. Mongołowie Jz Ewangeliarz Mirosława Monogamia —• ob. Małżeństwo Misław — ks. chorw., IX w. Hs Monopole —• ob. Regalia Misja Cyrylo-Metodejska a sztuka Sz Monopole wiejskie — zapowiedzi Misje chrześcijańskie a sztuka Sz gospod., banna Sp Mistelbach — G. Austria Ph Monte Cassino Sz Misy — ob. Ceramika, Naczynia Moosburg — ob. Salavar Miśnia — Meissen, gr. bstwo Hs Morawa — rz. w Bułgarii Hs Mitologia słow. — art. ogólny Rł Morawa — rz. w Czechach Hs Mitologiczne wyobrażenia ludo­ Morawa — żupa w Mezji Hs we — ob. też Demony Et M o ra w a S z MitroWica — ob. Sirmium Morawianie Hs Mity — ob. też Literatura ludowa Et Morawskie narzecza — ob. też Mleko — ob. Gospodarka past.- Czeski język Jz hod., Nabiał, Pożywienie Morawy — ob. też Wielkomoraw- Młada — c. Bolesł. I czesk. Hs skie państwo Hs Młocka — ob. też Rolnictwo Mordanica Pw P h, E t, S p Mordwa — Erża, Jordanes Hs Młot — ob. Kowalstwo Morea ob. Peloponez Młynarstwo — Młynarze Sp Morimarusa — Morze Martwe, Mnat — Menata, leg. ks. czeski Hs Plin. H s Mnich prieflingeński — Żywot św. Morlacy — lud Hs O ttona H s Morze — ob. Żegluga Mnisław —• Unezław, leg. ks. Morze Ciemne — ob. al-Bahr czeski H s al-M u zlim Moczydolnica — Śląsk — ob. też Morze Ruskie — ob. Bahr ar Hutnictwo Ph R us Modlitewnik Synajski _ Pś Morze Słowiańskie — ob. Bahr Modrzew — ob. Drzewa leśne, as-Saqaliba Gospod. leśna, Zasięgi geobota- Morze Wareskie — ob. Bahr niczne W aran k

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 657

Morzyczanie — pl. Hs Nacza — n. wodna Jz Mosiądz — ob. Metale i ich Naczynia drewniane — ob. obróbka też Obróbka drewna Ph, Et Moskwa Hs, Sz . Naczynia gliniane — ob. też C e-. M ostn ik P w ram ik a E t Mosty Ph, Sp Naczynia metalowe — ob. też Moszczyński skarb Ph Importy italskie, Metale i ich Motyka — ob. Narz. kopieniacze obróbka Ph, Et Możnowładztwo — ob. Klasy Nadania ziemi Sp społeczne Nagana sędziego Pw Mroga — n. wodna Jz Nagolenniki — ob. Ozdoby Msta— rz. Hs Nagoriczino (Nagorićino) Sz Mstina — . Czech z Żywo tu św. Nagrobki — ob. też Obrzędy po­ W a c ła w a H s grzebowe Et Mstisza Swenaldycz — Rus X w. Hs Nagrobne domki — ob. Nagrobki Mszał Kijowski Pś Nagy-Szent-Miklos — wykopa­ Mścidróg — ks. obodrz. . Hs lisk a S z Mścisław — ks. obodrz., X w. Hs Naharvali — pl. lugijskie, Ptol. Mścisław — ks. obodrz., XI w. Hs — ob. Lugiowie Mścisław — ks. gockowski, XII w. Hs Nahr as-Saqaliba — rz. słow. Hs Mścisław — s. Włodzimierza Hs Najazdów archeologiczne ślady Ph Mścisława Ewangeliarz — ob. Najem-dzierżawa Pw Ewangeliarz Mścisława Najem — ob. też Zakupi Sp Mściwój ks. obodrz., X w. Hs Nakon — ks. obodrz., X w. Hs Muchlo — epon., Konst. Porph. Hs Nałożnica Pw Muchy i walka z nimi — ob. Namiot — ob. Wojskowość H igien a Naparis — rz., Herod. Hs Mugilones — ob. Lugiowie Napis cara Samuela — 993 r. Pś M u rarze ' , S p Napis na kamieniu tmutorokań- skim — 1068 r. Pś Murom — gr. Hs Muroma — pl. Hs Napisy książąt starochorwackich Sz Mursianus Lacus — Mursyjskie Napisy staroruskię Pś jez. H s Napoje — ob. też Potrawy Musokios — ks. słow., VI w . H s obrzędowe Ph, Et Muszle — ob. Kauri, Ozdoby Naprawy — ob. Metale i ich Mutimir — s. Wlastimira, ks. obróbka serb., IX w. Nara — n. wodna Jz Mutimir — ks. chorw., IX/X W. Hs Naramienniki — ob. Ozdoby Muzyczne instrumenty — ob. Narenta — Neretwa, n. wodna Jz Instrumenty muzyczne Narentanie — ob. Neretwianie Muzyka ludowa — Et Narew — n. wodna Jz Mydło — ob. Higiena Naristowie — pl. germ. Hs Myrkwidi — Mirąuidi, las Hs Narocznicy — narok Sp Myrmikion — m. n. Morzem Czar- Narogi — ob. Pług nem, Jordanes Hs Narty — ob. Komunikacja lą­ Mysarys — przyl. M. Czarnego, dow a Ptol. H s Nary — ob. Sprzęty domowe Myszy — ob. Higiena, Zwie­ Narzaz — ob. też Skarbowość Sp rzęta w wierzeniach Narzędzia bartnicze — ob. też Myślistwo — ob. Łowiectwo Bartnictwo Et Myta — ob. Cła i myta Narzędzia -do obróbki surow­ Mże — rz. i żupa w Czechach, ców — art. ogólny — ob. K osm as H s też Bednarstwo, Ciesielstwo, Nabalia — rz. Ptol. Hs Garncarstwo, Kowalstwo, Naba-winidi — ob. Bawaria Szewstwo, Tkactwo, itp. — Nabiał — ob. też Pasterstwo, również Obróbka drewna, Pożywienie, Zwierz, domowe Ph,Et Obróbka metali itp. Ph, Et

42*

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 658 Materiały

Narzędzia do orki — ob. też N erezi S ź Pług i płużyca Ph, Et Nestor — kron. ruski Hs, Pś Narzędzia kopieniacze — ob. Netolice — Netolici, gr. czeski Hs też Kopieniactwo Ph, Et Neurowie — lud, Herod. Hs Narzędzia kośbne i żniwne Ph, Et Newa — jez. Hs Narzędzia łowieckie — ob. też Nezamysl — leg. ks. czeski Hs Łowiectwo Ph, Et Nici — ob. Obróbka włókna Narzędzia pasterskie — ob. też Nida — n. wodna Gospodarka past.-hod. Ph, Et Niebo — ob. Mitolog, wyobraź, Narzędzia produkcji — ewo­ lu d ow e lucja Et, Sp Niecenie ognia — ob. Ogień Narzędzia rolnicze — ob. Niecki — ob. Ceramika, Poży­ Młocka, Narz. do orki, Narz. w ien ie kośbne i żniwne Niedziały Pw Narzędzia rybackie — ob. też Niedźwiedź — ob. Łowiectwo. Ości, Rybołówstwo Ph. Et Maszkary, Zwierzęta w wierz. Naski — Naskowie, lud. sarm. Niegenburg — gr. w Zerbst, 973 r. Hs Ptol. H s Nielecicy — pl. Hs Nastawa — ob. Miód Niello — ob. Zdobnictwo Naszyjniki — ob. Ozdoby Niemcy — stos., ze Słowianami Hs, Sz Naturalna renta — ob. Renta Niemcza łużycka — gr. Hs n atu ralna Niemcza śląska — gr. Ph, Hs Nauczanie Pś Niemiecko-słowiańskie stos. ję­ Naum — ucz. Metodego Pś, Sz zyk o w e J z Nawa — n. wodna Jz. Niemen — n. wodna ' Jz Nawarowie — pl. sarm., Ptol. Hs Niemiga — n. wodna Jz Nawęzy — ob. Amulety Nieruchomości Pw Nawia — ob. Zycie pozagro­ Nie wolni — niewolnicy Sp bow e Niewolnictwo na ziem. słow.' — Nawiązka za rany — ob. Zem­ Problem formacji i epoki nie­ sta rodow a wolnictwa Pw Nawożenie — ob. Rolnictwo Niewolnictwo u Słowian — ob. N a w sie S p Handel niewolnikami Nazwy bóstw słow. Jz Niewód — ob. Narz. rybackie Nazwy gór na terenie Słow. Jz Nikephorus patriarcha — kron. Nazwy miejscowe na terenie Sło­ biz. H s w a c ji J z Nikephorus Phokas — cesarz Hs Nazwy miejscowości — znaczenie Niklot — ks. obodrz. XII w. Hs, Sz gospod. i społ. S p Nin - Nona, stoi. Chorw. w Nazwy osobowe słow. Jz IX w. Hs, Sz Nazwy plemion słow. Jz Nisson — m. sarm., Ptol. Hs Nazwy pokrewieństwa Jz Nisz — rz. Hs Nazwy wód na terenie Słow. Jz Niszycy — Nizici, pl. łuż. — ob. Nazwy zwierząt Jz Et N iżanie Nea Bazylego Sz Nitra — gr. słowacki Ph, Hs, Sz Nebulos — przywódca słow. w Bi- N iw y S p tynii w VII w. Hs Niżanie — pl. serb.-łuż. Hs Neklan — leg. ks. czeski Hs Nomadyzm — ob. też Pasterstwo Et Nemanjidzi — dyn. serbska XII w. Hs Nomisterion — m., Ptol. Hs Nepos — P. Cornelius — kron. Nomokanon i Pw rzym ski H s Nordalbingia Hs Ner — n. wodna J z Nordalbingowie — pl. saskie — N ered ica Sz ob. Holzaci, Sturmarowie Neretici — łuż. nazwa plem. J z N o ricum H s Neretwianie — pl. płd.-słow. H s Normanowie — ob. Waregowie, Nerichoua — gr. Chudziców, Ner- W ikin go w ie chau Hs Normanowie w Polsce Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały ' 659

Nortabtrezi —• ob. Obodrzyce Obrzaz — danina — ob. Men­ Norwegia — stos. ze Słow. Hs nica, Skarbowość N o siała P h Obrzędy doroczne Et Noteć — n. wodna Jz Obrzędy narodzinowe — ob. też Nova urbs — gr., 966 r. Neu- Obrzędy przejściowe, Potrawy stadt H s obrzędowe Et Nowe latko — ob. Obrzędy do­ Obrzędy pogrzebowe i obrzą­ roczne dek pogrzebowy — ob. też Nowibazar — Novipazar, m. Hs Dusza, Manizm, Potrawy obrzędowe, Święto umarłych Ph, Et Novietunum — m., Ptol. H j N o w in y. Sp Obrzędy przejściowe Et Nowogród Wielki — gr. Ph, Hs, Sz Obrzędy recepcyjne Et Nowogrodzkie Stychirarze — 1157 Obrzędy rodzinne — ob. Obrz. i 116 3 P ś narodzinowe, Obrz. pogrżebowe N oże P h Obrz. weselne Nożyce — ob. też Narz. pasterskie, Obrzędy weselne — ob. też Mał-, ^rzybory toalet. Ph żeństwo, Potrawy obrz. Et Nudykowie — mieszk. kraiku Obrzędy związane z kultem ziemi wiel. Hs zmarłych — ob. Święta umar­ łych Nur — n. wodna Jz Obrzędy żniwiarskie — ob. De­ N u rzec — n. w odn a J z mony, Obrz. doroczne Nusacus — rz., Herod. Hs Obszczyzna Sp Nuta —• n. wodna Jz Obuwie — ob. też Garbar­ Nyja — ob. Długoszowe bóstwa stwo, Obróbka skóry Ph, Et Nysa — rz. Hs Obwarzanek — ob. Potrawy Nysianie — Nize, pl. łużyckie obrzędow e n. Nysą —• ob. Niżanie Ocet — ob. Przyprawy kuchenne Oaros -r- rz., Wołga?, Herod. Hs Oehryda — stoi. cara Samu­ Obcęgi — ob. Kowalstwo ela, abstwo Hs, Sz Obcy — cudzoziemcy Pw Ochsunos Hs Obec — ob. Gmina Oczepiny — ob. Obrz. przej­ Obelne — ob. Bartnictwo v ściowe, Obrz. weselne Obietnica Pw Oda — ż. Mieszka I Hs Obodrzyce naddunajscy, — pl. Hs Odilon — wódz Chorutan, VIII w. Hs Obodrzyce zach.-słow. — pl., Odlewnictwo — ob. też Metale kraj, państwo Hs, Pw i ich obróbka Ph, Et, Sz Obodrzyckie narzecze — ob. Po- Odłogi — ugory Sp łabski język i jego narzecza Odosobnienie — ob. Obrz. przej­ Obora — ob. Bud. gospodarcze ściow e Obóz — ob. Wojskowość Odra — rz. Ph, Hs Obroki — obrocznicy Sp Odrobkowa renta — ob. Renta Obrona konieczna Pw odrobkow a Obrona kraju — ciężary lud­ ności — ob. też Wojskowość Sp Odrysowie — pl. Hs Obrowie — ob. Awarzy Odylen — dworz. Boi. Chrobrego Hs Obróbka drewna — ob. też Bed­ Odzież — ob. też Kożuch, Obuwie, narstwo, Ciesielstwo Et Okrycie głowy, Pas, Poncho, Obróbka kory i łyka Ph, Et Siermięga, Spódnica, Spodnie, Obróbka kości i rogu Ph, Et Szuba, Zapaska Et Obróbka metali — ob. Metale Oeonae —‘ w. półn., Plin. Hs i ich obróbka Ofiary Ph, Et, R1 Obróbka skóry Ph, Et Ofium — m. w Sarm., Ptol. Hs Obróbka wełny Et Ofloni — lud sarm., Ptol. Hs Obróbka włókna — ob. też Ogień — ob. też Demony, Kulty Plecionkarstwo, Powroźnic- Magia' Ph, Et two, Tkactwo Ph, Et Ognie błędne — ob. Demony

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 660 M ateriały

Ognisko — ob. też Kulty, Ma­ ob. Nazwy zwierząt, Wołanie razm Ph, Et na zwierzęta Ogniszczanin — ob. też Czeladź, O p atów S z D ru żyn a S p Opawa — n. wodna Jz Ogórki — ob. Ogrodnictwo Operacje — ob. Chirurgia Ogrodnictwo — ob. też Ko- Opieka P w pieniactwo, Narz. kopienia- Opolanie — Opolini, pl. Hs cze ' Ph, Et, Sp Opole — m. Ph, Sz Ogrodnicy Sp Opole ■— organizacja opolna Sp Ogrodzenia — płoty itp. — Opowieść o Borysie i Glebie — ob. też Zagroda Ph, Et, Sp X I I w . P ś Opsara — Osor, m. . Hs Oium — wyspa Hs Ordessos — rz. sarm., Herod. Hs Okładziny — grzebieni, noży i i., Orka — ob. Narz. do orki, Rol­ art. og. — ob. też Obróbka dre­ n ictw o wna, Obr. kości i rogu, Zdob­ Orkisz — ob. Pszenica n ictw o P h Orle — Wurle, gr. n. Warnawą Hs Okna górnicze — ob. Górnictwo Ornamentyka — ob. Zdobnictwo Okno — ob. Bud. mieszkalne Orzechy — ob. Sadownictwo, Okolnica — ob. też Osadnictwo Sp Z b ieractw o Okowski las , Hs Osada — ob. Opole Okres halsztacki Ph / Osadnictwo Ph, Et, Sp Okres lateński Ph Osady nawodne — ob. Budowle Okres rzymski Ph na p alach Okres wędrówek ludów , Ph Osanda — Asanka, m., Ptol. Hs Okręt — ob. Żegluga Osek — Osseca, g. w Czechach, Oksywie — n. terenu Jz K osm as H s Oksywska grupa kultury gro­ Osełki — ob. Kamieniarstwo bów jamowych —• ob. Kult. gro­ Osep — danina — ob. też Skar- bów jamowych bow ość S p Okup — ob. Zemsta rodowa Osetyńcy — ob. też Alanowie Hs Okupacja ziemi Sp Osieć — ob. Bud. gospodarcze Olaf Skotkonung — ob. Szwecja Osika — ob. Drzewa leśne, Roś­ Olaf Tryggvason — ob. Norwegia liny w wierz. Olbia — m., Ptol. Ph, Hs Osilowie — lud sarm., Ptol. Hs O lbora P w Osjowie — Osi Tacyta, Ptol. Hs Oldrich — Udalrich, s. Boi. II Oskard — ob. Górnictwo czesk. < Hs Oskoła — ob. Napoje Oleg. — ks. kij., IX/X w. Hs Osor — obi O psara Oleg Igorewicz — ks: ruski, X w. Hs Ostarsalt — n. niem. na Bałtyku Hs Olejarstwo — ob. też Pożywienie Et Oster — rz. na Rusi, Woster, 988 r. Hs Olga — ks. kijowska Hs Osterabtrezi — ob. Obodrzyce Olza n. wodna Jz zach. słow. Olzici — sioło Olgi Hs • Ostotrana — pl. słow., Masudi Hs Oława — n. wodna Jz Ostrogard — n. skandyn. Hs Ołobok — n. wodna Jz Ostrogi — ob. Jazda wierzchem Ołogoszcz — m. Hs Ostroil ■— leg. chorw. Hs Ołomuniec Sz Ostrokół — ob. Grody Ołów — ob. Metale i ich ob­ Ostromira ewangeliarz —- ob. róbka Ewangeliarz Ostromira Omortag — Mortagon, chag. bułg., Ostrów — klasztor Sz I X w . H s Ostrzyhom — abstwo, Gran Hs, Sz Onglos — IX w. Hs Oszczepy — ob. Uzbrojenie Onogost — Anagastes, wódz biz., Ości rybackie — ob. też Narz. ry­ V w . H s backie E t Onogurzy — lud Hs Oświetlenie domowe Ph, Et Onomastyka zootechniczna — Oter — geograf Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodnn Materiały 661

Otręby — ob. Żywienie zwierząt Parimejnik Grigirowicza — XII— Otrok — ob. też Drużyna Sp X I I I w . P ś ■Otton I — znajom . jęz. słow . H s Pas — ob. też Odzież Ph. Et Otton I, II, III — ob. Niemcy Pasiakos — rz., Ptol. Hs Otton z Bamberga — ob. Ży­ Paskrza — n. wodna . Jz w o ty Passawa — b.stwo Hs Óuiadouas — rz. u Ptol. — ob. Pasterska kultura — ob. też Gos­ O dra podarka past.-hod. Et Owalnica — ob. Osadnictwo Pasterstwo górskie Et, Sp Owca — danina — ob. Skarbo- Pasterstwo leśne Et, Sp w ość Pasterstwo stepowe Et Owce — ob. Gospodarka past- Pasyris — m. w Sarm., Ptol. Hs hod., Pasterstwo, Zwierz, do­ Pasza — ob. Gospodarka past.- m ow e hod., Żywienie zwierz. Owczarstwo — ob. Chirurgia, Paści — ob. Narz. łowieckie Gospodarka past.-hod., Paster­ Paterykon kijowsko-pieczarski Pś, Hs stwo, Zwierz, domowe Pathissus — rz., Ptol. Hs O w c z a ry S p Patlejna Sz Owies — ob. też Rośliny w wie­ Patoka — ob. Miód rzeniach, Zboża Ph, Sp Patriarcha — ob. też Dziedzicze­ Owrucz — Wruczy, gr. Ph, Hs, Sz nie, Matriarchat, Pasterska kul­ O zdoby P h tura E t Ozime zboża —■ ob. Rolnictwo, Patrocinia — ob. też Kult świę­ Zboża tych Paciorki — ob. Handel, Ozdoby Patrycjusz Pw Pagan — chag. bułg., 772 r. Hs Paweł Diakon — kron. longob. Hs Pagania —■ prow. Hs Paweł — s. Brana, ks. serb., X w. Hs Paganie — lud Hs Paweł — kapelan św. Ludmiły Hs Pagryci — lud sarm., Ptol. Hs Pechaui — Pechouue, gr., 948 r. Palafity — ob. Budowle na pa­ P ech au Hs lach Peczerska Ławra — klasztor Hs Palenie ciał — ob. Obrz. pogrze­ Peczora — pl. Hs bow e Peć — Patrijarsija Sz Palenisko — ob. Ognisko Peloponez — Słow., na Pelop. Hs Palisadowe budowle — ob. Bu­ Pelso — Balaton ,jez. ' Jz d ow n ictw o Pełta — Pełtew, n. wodna Jz Palnotoki — leg. jarl Jomsborga Peredsława — Ruś, 944 r. Hs — ob. też Jom Hs Perejasław — gr. ruski >— ob. też Palowe budowle — ob. Budowle P re sła w * Hs na palach Perejasławl Zaleski Sz, P h Pałka — ob. Ciesielstwo Pereput R1 Pałukowie — ród polski Hs Peresieczeń — gr. H s Pandekty Antiocha — XI w. Pś Peresopnica P h T?anonia — kraj, księstwo —■ ob. Perm — Biarmaland H s też Marchia panońska Hs, Sz Persja — Sassanidzi H s Panończycy — lud Hs Peru n R l Panońskie narzecze Jz Perusztica (Peruśtica) S z Pantikapeia — Kercz Ph Pesenta — żupa H s Pantikapes — rz., koryto Dnie­ Petachia z Ratyzbony — źr. hebr. Hs pru, Herod. Hs Petrin — g. w Czechach, K osm as H s P ań stw o P w Peucini — pl. H s Pańszczyzna — ob. Robocizny Peucyńskie góry — Ptol. H s dom inialne Peutingeriana Tabula — Plin. Hs Papież P w Phallusa kult Ph Paralaci — lud scyt., Herod. Hs Phesnuzi — Phesunzi, G. B a w . H s Parapanisus — rz. w Scytii, Plin Hs Physso — żupan chorut., V I I I w . H s Parienna — m., Ptol. Hs Piana — rz. H s

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 662 Materiały

P ia st H s Pisanki — ob. Jaja kurze, Ru­ Piastowie — dynastia Hs skie importy w Polsce Piczhorska kultura Ph Pismo łacińskie u Słowian Pś Piec chlebowy —• ob. też Pie­ Piśmiennictwo cerkiewne w Bułg. Pś czywo Ph, Et Piśmiennictwo cerkiewne na Rusi Pś Piec garncarski — ob. Garncar­ Piśmiennictwo cerkiewne w Ser­ stw o bii i Chorw. Pś Piec hutniczy — ob. Hutnictwo Piśmiennictwo cerkiewno-słow. Piec kuchenny — ob. Kuchnia na Morawach i w Czechach Pś Pieczenie — ob. też Pieczywo, Po­ Piśmiennictwo łacińskie w kra­ żywienie Et jach słow. Pś Pieczęcie jako źr. do hist. Słowian Hs Piśmiennictwo słowiańskie u Sło­ Pieczyngowie — lud Hs wian —: z paleografią Pś Pieczywo — ob. też Piecz, obrzę­ Piśmiennictwo staro-cerkiewno- dow e E t słowiańskie Pś Pieczywo obrzędowe — ob. też Piwo — ob. Napoje Potrawy obrz. Et Piwowarstwo Sp P ie k a ry S p P izam ar R 1 Piena — n. wodna Jz Pleba — Plewa, żupa Hs Piengici — lud w Karpatach, Plecionkarstwo — ob. też Obrób­ Ptol. H s ka kory i łyka Ph, Et Pieniądz i surogaty pieniądza Plemiona — plemienny ustrój Pw — ob. też Monety Ph, Sp Pliniusz — C. Plinius Secundus Hs Pieniężna renta — ob. Renta Pliska-Aboba — Pliskov Ph, Hs pieniężna Plisni — kraik serb.-łuż. Hs Pieróg — ob. Potrawy obrz., Płoni — Błonie, teryt. łuż. Hs P o żyw ien ie Ploth — teryt. Wieleckie Hs Pierścieniowate grodziska — Płacidła — ob. też Pieniądz Ph ob. G ro d y Płock — gr. Ph, Hs Pierścionki — ob. Ozdoby P łosa S p Pies — ob. Łowiectwo , Zwierz, Płot — ob. Ogrodzenie domowe, Zwierz, w wierz. Płotniki — ob. Cieśle Sp Pieszczana — rz. Radym. Hs Płowdiw (Plovdiv) —'' Bułgaria Ph Pieśnią — ob. Bartnictwo Płótno — ob. też Tkactwo Et Pieśni — ob. też Literatura lud., Płótno — surogat pieniądza — Muzyka Et, Pś ob. Handel, Płacidła, Wymiana Pieśni „artystyczne11 — Boguro­ Pług i płużyca Ph, Et, Sp dzica, Hospodine pomiluj my Pś Płytki gliniane z polewą —■" ob. Pięciogłowie — wsch.-słow Sz C eram ika Pilniki — ob. Metale i ich Pływanie — ob. Sport obróbka Pobrasław — br. św. Wojciecha Hs Pilśń — ob. też Obróbka wełny Ph, Et Pobratymstwo — ob. też Ród Et, Pw Piła — ob. Ciesielstwo Począjna — rz. w Kijowie Hs Pina, rz. Jz Podacza S p Pińsk — n. miejsc. Jz P odaga R 1 Piotr — bojar bułg., poseł do pap., Podania — ob. też Literatura lu­ 866 r. H s d o w a E t Piotr — car bułg., X w. Hs Poddani — ob. Ludność wiejska Piotr — s. Gojnika, ks. serb. 841- Podgrodzie Ph, Sp 9 17 H s Podkowa — ob. też Komunikacja Piotr — s. Trpimira — ks. chorw. Hs lądowa, Metale i ich obróbka Ph Piotr Damiani — kron. Hs Podpis królowej Anny Jarosławi- Piraci — ob. Żegluga czó w n y P ś Piroboridawa — m. w Sarm., Podsień — ob. Budownictwo Ptol. H s Podworow (Podvorov) — k. św. Pirogost — Peiragastos, ks. słow. Mikołaja Sz n. Dunajem, VI w. Hs Podworowe — podymne Sp-

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 663

Pogezanie — pl. pruskie Hs Poprażnicy — ob. Łazęki Pogłówne Pw Poradlne — powołowe Sp Pogoda — ob. Długoszowe bó­ Porata — ob. Prut stw a Porej — br. św. Wojciecha, X w. Hs Pogost — potug — ob. też Opole Sp Porenutius R1 Pojedynek Pw P o re w it R 1 Pokładziny — ob. Dziewictwo, Porga — ks. chorw. Hs Obrz. weselne Poritos — rz. w Meot. Hs Pokora — ob. Zemsta rodowa Porohy dnieprowe— ob. Dniepr Pokój — ob. Mir książęcy Portret króla chorwackiego Sz Pokrewieństwo — ob. też Krew­ Portret króla Zety Sz ni, Matriarchat, Patriarchat, Portrety fundatorskie — serb. Ród, Stryj, Wuj Et i bułg. S z Pokrow na Ner li . x Sz Porty — ob. też Żegluga Sp Pokrywy — ob. Ceramika Posada P w Polanie — polscy Hs Posadnik Pw Polanie ■— pl. ruskie Hs P o sag P w Pole — campus Sp P osągi R 1 Polepa — ob. Budownictwo Posągi drewniane — ob. też Rzeź­ Poleszucy An ba P h Polewa — ob. Ceramika Posążki brązowe rzymskie — » Poliandria — ob. Małżeństwo ob. Importy italskie Polica — ob. Sprzęty domowe Posiadanie — ob. Własność Poligamia — ob. Małżeństwo Posłuch — ob. Świadek Poligynia — ob. Małżeństwo Posrebrzanie — ob. Metale i ich Pollexiani — ob. Prusowie obróbka Polska Hs, Pw, Sz Postoloptr — wieś w Czechach, Polski język i jego narzecza Jz K osm as H s P olu d je S p Postrzyżyny — ob. też Obrz. Połabianie — pl. obodrz. An, Hs przejściowe, Ród Et Połabski język i jego narzecza Jz Postupim — gr. Stodoran, 993 r., Połock ' Sz Potsdam Ph, Hs Połoczanie — pl. ruskie Hs Pościel P h Połota — rz. Hs Potrawy obrzędowe — ob. też Połowcy — Kipczacy, Kumanowie Hs Pieczywo Et Pomezanie — pl. pruskie Hs Pouczenie Cyryla Jerozolimskie­ Pomoc — pomocne, załoga — ob. D łu żn icy go — XI w. Pś Pouczenie Włodzimierza Mono- Pomorska kultura —■ ob. Kul­ m acha P ś tura pomorska Powiat — powiatek — ob. Wiec Pomorskie narzecza Jz Powieść doroczna — Powiest Pomorzanie — pl. Hs wriemiennych let Hs, Pś Pomorze — kraj, państwo Hs, Pw, Sz Powinowactwo —* ob. też Pobra- Pompiliusz — Popiel, leg. s. Le­ tymstwo, Pokrewieństwo, Ród Et szka III Hs Powitanie i Pożegnanie — ob. też Pompiliusz II — s. Pompiliu- Zwyczaje towarz. Et sza I H s P ow óz S p Pomponius Mela — kron. rzym­ ski H s Powroźnictwo — ob. też Narz. do Poncho — krój — ob. też Odzież Et obróbki surowców, Obróbka Ponzowa —• ob. Puonzowa włókna Ph, Et Popczyce — Śląsk Ph Pozew — ob. Skarga Popiel — ob. Pompiliusz Poznań Ph, Hs, Sz Popielnicowe cmentarzyska — Pozwizd — s. Włodzimierza rusk. Hs ob. Groby popielnicowe Pożegnanie — ob. Zwyczaje to­ Popiół — potaż — ob. Gospo­ w arzysk ie darka leśna, Higiena Pożyczka Pw

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni ÓM Materiały

Pożywienie — ob. też Nabiał, Predsławino — sioło Hs Napoje, Pieczywo, Zbieractwo Pregoła — n. wodna Jz P h, E t Prekarysta — precarium Sp Presjan — chag. bułg., IX w. Hs Pożywienie głodowe — ob. też Presław Mały (Preslavec) — Buł­ Zbieractwo Et garia Ph, Hs Półkoski — ob. Narz. kośbne Presław (Preslav) Wielki — Buł­ i żniw ne garia Ph, Hs, Sz Półwolni Pw Presława — ob. Peredsława Prachowskie skały (Prachovske Prespa — stoi. cara Samuela Hs, Sz skały) P h Preticz — wda ruski Hs Praedenecenti — ob. Obodrzyce Pribina— ks. mor., IX w. Hs naddunajscy Pribina — ban chorw., X w. Hs Praevalis — Pop Duklanin Hs Pribina — m. czeska Sz Praga — stoi. Czech An, Ph, Hs, Sz P rib isla w — P rvo sla v, s. M u ti- Praludność krótkogłowa fińska An mira ks. serb., IX w. - Hs Pranie — ob. też Higiena Et Pribudrugowa mogiła — Serbia Ph Praojczyzna Słowian Jz, An, Ph Pricerui — gr. Stodoran, 948 r., Prasłowiański język i jego na­ Pritzerbe Hs rzecza J z Priko — Omiś Sz Praski typ ceramiki wczesno-hi- P rilep S z storycznej Ph Primorie — ob. też Dalmacja Hs Prawda Ruska — ob. Ruska Primowie — lud Hs P ra w d a Pripegala R1 P ra w o P w Pripek — Pripeti, g. w Czechach, Prawo bliższości Pw K o sm as H s Prawo frankońskie Pw Priskos — kronika Hs Prawo górnicze — ob. Górnic­ Prissani — ob. Pyrzyczanie tw o Prizren — kurhan • Ph, Hs Prawo handlowe — ob. Han­ Proca — procarze — ob. Uzbro­ del, Miasto jenie, Wojskowość Prawo kanoniczne Pw Proces. — cywilny i karny — Prawo karne Pw ob. P ra w o procesow e Prawo książęce — ob. Skarbo- Produktowa renta — ob. Renta w ość n atu raln a Prawo ludowe Et Prokop św. Pś Prawo łowieckie—1 ob. Łowiec­ Prokop z Cezarei — kron. biz., tw o V I w . H s Prawo międzynarodowe — ob. Prom — ob. Żegluga Stosunki międzynarodowe Prosigoj — ks. serb. przed 835 r. Hs Prawo morskie — ob. też Żegluga Pw Proso i ber — ob. też Zboża Prawo nadbrzeżne Pw P h, E t, S p Prawo niemieckie — ob. Prze­ Protofeudalny okres na ziem. budowa społ.-gosp. słow. — ob. też Feudalizm Pw Prawo procesowe Pw P ro w e B I Prawo prywatne Pw Próg — ob. Budownictwo, Gra­ Prawo rzymskie Pw nica Prawo zakupne, feudalne — ob. Prusowie — Prusy Hs Przebudowa społ.-gosp., Wła­ Prut —■ rz. Hs sność podzielona Prypeć — rz. Hs Prawo ziemskie — polskie, ru­ Prysława — gr., m. bitwy Hs skie, wołoskie itp. — ob. Prze­ Przebudowa społ.-gosp. — kolo­ budowa społ.-gosp. nizacja niem. itp. _ _ Sp Prazdniki — 12 świąt Sz Przechowywanie pożywienia — Prażenie zboża — ob. Pożywienie ob. też Budynki gosp., Konser­ Prebislavus — mąż c. margr. Dy- wacja pożywienia Ph, Et try k a H s Przedawnienie - Pw

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Iristytut Zachodni Materiały 665

Przedhrad (Predhrad)) — rzeźba Sz Psałterz czudowski XI w. Pś Przełęcze bałkańskie Sp, Hs Psałterz Gertrudy — ob. Ger­ Przełęcze górskie — znaczenie trudy Psałterz gosp. i osadn. Sp Psałterz Pogodina — XII w. Pś Przełęcze karpackie Sp, Hs Psałterz słucki Pś Przemysł — ob. Rzemiosło Psałterz synajski Pś Przemysł — protopl. dyn. czeskiej Hs P s a r y S p Przemysłowice — dyn. czeska Hs Pseudobóstwa R1 Przemyśl — gr. lacki i ruski. Ph, Hs Pseudo-Cezariusz — kron. rzym­ Przeplot — ob. Sianokosy, ski Hs Ż n iw a Pseudo-Maurycy — autor Strate- Przesieka — ob. też Wały po­ gikonu H s dłużne Sp, Hs Psków — gr. ruski Ph, Hs, Sz Przestępstwo Pw Pszczelarstwo — ob. Bartnictwo Przetak — ob. Kuchnia Pszenica — ob. też Zboża Ph, Sp Przewłoka — wołok 1 Sp Pszowianie — pl. czeskie / Hs Przeworska grupa kultury ja­ Pszów (Pśov) — Mielnik, gr. cze­ mowych grobów — ob. Kultura ski H s grobów jamowych Ptactwo domowe — ob. Drób Przewód — podwoda Sp Ptaki dzikie Sp Przewóz — ob. Komunikacja Ptasznictwo — ob. Łowiectwo, Przędzalnictwo — ob. Obróbka Narz. łowieckie wełny, Obr. włókna Ptolemeusz —■ geogr., II w. Hs Przęślice — ob. Obr. włókna Ptuj Ph, Hs, Sz Przęśliki — ob. Obr. włókna Puchary — ob. Ceramika P rzyb ig n ie w — Uto, s. M ściw o ja Puchowska kultura Ph ks. obodrz. Hs Pułap — ob. Budownictwo Przybory do jedzenia — ob. Po­ Pu ón zow a — z. serb.-łuż. Hs żyw ien ie Puszczacy Sp Przybory toaletowe ' Ph Puszczańska kultura — ob. Ru­ P rz y b y sła w — s. B o rzyw o ja, ks. bież płn.-wscho. połab. XII w. Hs Puszcze leśne Sp P rz y b y sła w — s. N ikło ta ks. Puścizna Sp obodrz., XII w. Hs Pyretos — ob. Prut Przybysław — ks. Stodoran. Pyrzyczanie — pl. pom. Hs X I I w . H s Pytheas z Marsylii — geograf Hs Przybysław — ks. starogardzki, al-Qazwini — kron. arab. Hs X I I w . Hs Quedlinburg — klasztor — ob. Przybysław — ks. słow., VIII w. Hs A n n ales Przybysława — s. św. Wacława Hs Rab — w., bstwo Hs, Sz Przybywój dworz. Mieszka I Hs Rab — rabowładienie — ob. też Przypisańcy — ascripticii Sp Niewolni Sp Przyprawy ‘kuchenne Ph R a b a —• n. w odn a J z Przysięga — ob. też Prawo lu­ Racek — ks. obodrz., XII w. Hs dow e P w Racibor — ks. obodrz., XI w. Hs Przysiężne — ob. Przysięga Racibor —■ ks. pom., XII w. Hs Przysiężni — ob. też Ławnicy Pw Rada książęca Pw Przysłowia — ob. też Literatura Radęca — n. wodna Jz lu d ow a E t Radgoszcz — Redgoszcz, m. kultu Przystaw (Pristav) Pw Ph, H s Przytwierdzenie do ziemi Sp Radło i socha — ob. *Narz. do Przywileje handlowe — Monopole orki handlowe Sp Radło — jednostka obciążenia Przywóz towarów — ob. Han­ — ob. Poradlne del zewnętrzny Radoald — ks. lorigob. w Bene- Przyzwalanie krewnych — ob. w en cie H s Prawo bliższości Radogost R1

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 666 Materiały TT

Radogoszcz — gr. Hs Rochel — ks. starygardzki Hs Radom gr. Hs Roczniki jako źródła historyczne Hs- , Radosław — s. Wyszesława, ks. Rodna — gr. przy ujściu Rosi Hs serb., ca 800 r. Hs Rodzanica — ob. Demony, Radowan (Radovan) — mistrz Sz Obrz., narodzinowe Radym — epon. Hs Rodzina — wielka i mała Pw, Et Radymicze — pl. ruskie Ph, Hs Rogi do picia Ph Radzim-Gaudenty — abp gnieźn. Hs Rognilda — ż. Włodzimierza rus- Raetia — prow. rzymska Hs , kiego. Hs Raguza — ob. Dubrownik Rogwołod — ks. połocki Hs Raja — n. wodna Jz Roksolanie — pl. sarm. — ob. też R a jk i P h Alanowie Hs Rak — ob. Rybołówstwo Rolnictwo — produkcja rol­ Ranowie — Rugianie, Rujanie, na — ob. też Narz. kopien., pl., państwo Hs Narz. roln., Proso i ber, Rascia — Raszka, z. serb. Hs, Sz Ustrój rolny, Zboża Ph, Et, Sp R assau P h Roman — car. bułg., X w. Hs Rastetza — żupa Hs Romeńsko>-borszewska kultura Ph Raszka — ob. Rascia Rondle — ob. Importy italskie, R a ta je Sp Nacz. metalowe Ratanz-winidi — ob. Bawaria Rosalia — ob. Demony, Obrz. Ratimir — Radomir ,ks. chorw. Hs doroczne Ratyzbona — Regensburg Hs, Sz Rosomoni — lud Hs Rawa — n. wodna • Jz R o stow P h Redarowie — Ratarowie, pl. wiel. Hs Rostowskie Jez. Hs Redgoszcz — ob. Radgoszcz Rosyjski język — -ob. Wsch.- Regalia Sp, Pw słow. języki i ich narz. Regencja Pw Roś — rz. Hs Reichenau v ' Sz Rościsław — Rastiz ks., morawski Hs Religia pogańska — art. og. R1 Rośliny — ob. też Drzewa leśne, Reluicja pieniężna danin — ob. Lecznictwo, Ogrodnictwo, Sa­ S k arb o w o ść downictwo, Trucizny i trujące Renta (ziemska) naturalna Sp rośliny, Zbieractwo, Zboża Et Renta (ziemska) odrobkowa Sp Rośliny przemysłowe Sp Renta (ziemska) pieniężna Sp Rośliny w wierzeniach i obrzędach Et Reric — targ nadmorski u Obo- Rota — ob. Przysięga drzyców, IX w. Hs Rotunda św. Wita Sz Responsa Nicolai ad consulta Bul- Rotundy w Czechach ' Sz garorum — 866 r. Hs Rotundy w Dalmacji Sz Retra — ob. Radgoszcz Rotundy w Polsce Sz Retrakt — ob. Prawo bliższości Rozewie — n. terenu Jz Rędowa — rz., dolina Hs Rozwód — ob. Małżeństwo Rękawice — ob. Odzież Ród — ob. też Adopcja, Pobra- Rękojemstwo Pw tymstwo, Pokrewieństwo Et, Pw R gieł i Sie m R 1 Róg — ob. Obr. rogu i kości, Rha — Rhos — ob. też Wołga Hs Rogi do picia Rhode — rz., Plin. Hs Rózga — ob. też Obrzędy doroczne Et Rhodope — góry Hs Róża — ob. Ogrodnictwo Riad — riadowyje liudi Sp Rubież północno-wschodnia Et R iazań S z Rudawy — góry Hs Riazańskie terytorium antropolo­ R u d n icy S p giczne A n Rudon — rz., Ptol. Hs Rimbert — autor żyw. św. Ans- Rudy — ob. Górnictwo garego H s Rugia — w. — ob. też Ra­ Riżinice (Riźinice) Sz nowie Hs, Pw, Sz Robocizny dominialne Sp Rugiland Hs Robotnicy rolni — ob. też Najem Sp Rugion — m., Ptol. Ha

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 667

Rugiowie — lud germ., Ptol. Hs Rzymskie prawo — ob. Prawo Rujanie — ob. Ranowie rzym skie Rujewit — Rinwit R1 Sabaria — m. Hs Rumunia — Słowianie w Rum. Hs Sabin — chag. bułg., VIII w. Hs Runy — ob. Inskrypcje Sabirowie — lud Hs Ruotsi — ob. też Ruś Hs Sabokowie — lud, Ptol. Hs Ruryk — protopl. dyn. ruskiej Hs Sacrum Promontorium — g., Ptol. Hs Rurykowicze — dyn. ruska Hs Sadownictwo — ob. też Ro­ Rus — epon. Hs śliny Ph, Et, Sp Ru.sbeas — przyl., Plin. Hs Sagi skandynawskie jako źr. do> Ruska Prawda Pw, Pś dziej. Słowian Hs Ruska sztuka — art. og. Sz Sagudaci •— pl. słow. Hs Ruskie importy w Polsce Ph Saksonia — Słow. w Saks Hs, Sz Rustlci ducis Sp Sala — Soława, rz. Hs Ruś — ob. też wschodnio-sło­ Salacho — z. w Panonii Hs wiańskie języki Hs, Pw Salavar — Blatno, Moosburg, stoi. Rybołówstwo — ob. też Na­ Rościsława Hs rzędzia rybackie Ph, Et, Sp as-Salawija Hs Rycerze — rycerstwo — ob. Wła­ S a lin y S p sność ryc., Włodyki Salona — Solin, m. Hs, Sz Rydel — ob. Narz. kopieniacze Saloniki — Thessaloniki — ob. też Ryfejskie góry — w Sarm., Ptol. Hs Sołuń Hs, Sz Rynhynowie — pl. bułg. Hs Salowie — lud' sarm., Ptol. Hs Rzeczanie — pl. Hs Salzburg — abstwo, stos. ze R z e c z y P w Słow. Hs, Sz Rzeka słowiańska — ob. Nahr Samanidzi — dyn. arab. Hs as-Saqaliba Sambatas — Kijów u Konst. Rzeki — znaczenie osadnicze Porph. H s i gospodarcze Sp Sambia — z. pruska Hs Rzekienica — rz. wiel. Hs Samborzec — pow. sandomierski Ph Rzemień — ob. Obr. skóry, Za­ Samo — ks. słow., VII w. Hs p rzęg Samodzierżca Pw Rzemiosło — art. og. — ob. też Samojedzi — lud Hs Bednarstwo, Ciesielstwo, Gar­ Samołówki — ob. Łowiectwo, barstwo, Garncarstwo, Ka­ Narz. łowieckie mieniarstwo, Kołodziejstwo, Samorząd bartny — ob. Bart­ Kowalstwo, Krawiectwo Ku­ n ictw o śnierstwo, Metale i ich obrób­ Samorząd wiejski — ob. Ustrój ka, Obr. drewna, Obr. kości wiejski, Wieś i rogu, Odlewnictwo, Plecion­ Samuel — car bułg., X w. Hs karstwo, Szewstwo, Tkactwo, San — n. wodna Jz Złotnictwo Ph, Sp Sandomierz — n. miejscowa Hs Rzemiosło artystyczne Sz Sanie i włók — ob. też Komuni­ Rzepak — ob. Ogrodnictwo kacja ląd,. Młocka, Narz. ry­ Rzepka — ż. Piasta, Gall , Hs backie, ObrZi pogrzebowe Et Rzeszoto Ph Santok — gr. Ph, Hs R zeźba P h Saąaliba — ob. Słowianie Rzeźba i snycerstwo — art. og. Sz Saqsin — n. arabska Hs Rzip (Rip) — góra Hs, Sz Sarbakon — m. w Sarm., Ptol. Hs Rzym a sztuka Słowian Sz Sargaci — lud sarm., Ptol. Hs Rzymianie — n. pl. Jz Sarkel — m. chazarskie Hs Rzymski okres — ob. Okres Sarkofagi — Dalmacja Sz rzym sk i Sarmaci — Sarmacja, Irańczycy Hs Rzymskie znaleziska — ob. Im­ Sarmackie góry — Ptol. Hs porty italskie i prow. rzymskie Sarna — ob. Łowiectwo Rzymskie cesarstwo — stosunki Saron — m. w Sarm., Ptol. Hs ze Słow. — ob. też Niemcy Hs Sarowe — ob. Zarowianie

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 668 Materiały

Sasinowie — pl. pruskie Hs Serbia — kraj, państwo Hs, Pw Sassanidzi — ob. Persja Serbia Biała czyli Wielka Hs Sauromaci — lud n. M. Azow- Serbiszcze — CieruistJ, Kiruisti, skim, Herod. Hs teryt. łuż., Zerbst ' Hs Sawa — rz. Hs Serblia — dziś Serwia, Konst. Sawa św. — abp serbski Hs, Pś Porph. H s Sawarowie — lud w Sarm., Ptol. Hs Serbowie Czescy — pl. Hs Saxo Gramatyk — kron. XII w. Hs Serbowie Połabscy — pl. Hs Sazawa — klasztor czeski Hs, Pś, Sz Serbowie Południowi — pl. An, Hs Są cie sk H s Serbowie starożytni — Plin. Hs Sąd bartny — ob. Bartnictwo Serbska sztuka — art. og. Sz Sąd boży Pw Serbski i chorwacki język i jego Sąd targowy— ob. Targ narzecza Jz Sąd wodny —• ob. Rzeki Serdica —• Sofia, Ulpiana Ph, Hs Sądownictwo Pw Seret — rz. Hs Sąsiadka — gr. Ph Serimon — m. sarm., Ptol. Hs Sąsiek — ob. Bud. gospodarcze Sermunti — ob. Zyrmąt Sch in esgh e — m . z. dok. D agom e Sery — ob. Daniny wiejskie iu d ex H s Setka — organizacja — ob. Schody —• ob. Budownictwo Dziesiętnicy Schwentine —• ob. Swięcina Setowia — m. Ptol. Hs Scirowie — lud, Plin. Hs Sevar — chag. bułg., VJII w. Hs Sclagemarus — wódz Morawian, Seweryn- — banat bułg. Hs 871 r. H s Sewo —■ g. w Norwegii, Plin. Hs Sclavania — Sclavinia, Adam Sęd zia P w B rem . H s Siano i sianokosy — ob. też Ży­ Sclaveni — pl. słow. u Jordanesa Hs wienie zwierząt Et Sclavenia — Sclavonia, chorw., Sidinowie — lud germ., Ptol. Hs grecka, maced. Hs Sidła — ob. Narz. łowieckie Sclavinia — panońska Hs Sidonowie — pl. germ., Ptol. Hs Sclavitagus — s. Wiztracha, Sidraga — żupa Hs 857 r. H s Sieci — ob. Narz. łowieckie, Sclayonia — ob. Dalmacja Narzędzia rybackie, Ptasznic- Scordona — m. Hs tw o Scuntira — kraik serb.-łuż. — ob. Siedlemińskie kurhany Ph też Chudzicy Hs Siedliczanie — ob. Sedliczanie Scyrowie — ob. Scirowie Siekańcowe skarby — ob. Scythia Maior i Minor Hs S k a rb y Scyto-sarmacka kultura i P h Siekiera i topór — ob. też Cie­ Scytowie — Irańczycy, nomenkl. sielstwo, Obr. drewna , Ph, Et biz. na Awarów, Bułgarów, Sielibór — ks. wagrski, X w . H s Chazarów itd. Hs Siemowit — leg. ks. polski Hs Scytyjskie znaleziska Ph Sień — ob. Bud. mieszkalne Sebbirozi — lud, G. Baw. Hs Sieradz — gr. i pl. Hs Sederyk ks. obodrz., XI w. Hs Sieriebriennik Sp Sedliczanie — pl. czeskie Hs Siermięga — ob. też Odzież Et Segodunum — m. w Germ.; Ptol. Hs Sierpy — ob. Narzędzia kośbne Sejm — Sem’, rz. Hs i. żniw ne S e jm y P w S ie rść — ob. P ilśń Selencia — Gall Hs Siewiera — pl. ruskie Hs Sellianus — rz., Tab. Peut. Hs Siewierzanie — pl. płd.-słow. Hs Selpuli — ob. Słubianie Siewierzanie — pl. ruskie An, Hs Semnonowie — lud germ., Ptol Hs Sigebert —• kron. Hs Seniorat Pw Sigvaldi — jarl Jomsborga — ob. Sep — danina Sp też Jo m H s Ser — ob. Nabiał, Pożywienie Silici — pl. łuż. Jz Serauici — lud, G. Baw. Hs Silingowie — pl. germ., Ptol. Hs

Przegląd Zachodrii, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 669

Simokattes Theofilaktos — źr., Słoweńcy — lud An, Hs V I I w . H s Słoweński język i jego narzecza Jz Simonis de Keza Gęsta Hs Słowianie — art. og. Jz, An Sineus — leg. ks. ruski Hs Słowianie jako psy Hs Singidunum — Beograd Hs Słowianie (Saąaliba) w źr. arab. Ha S in j S z Słowiańska kultura i jej geneza Ph, Et Siodła •— ob. Jazda wierzchem Słowiańskie osadnictwo na obcych Sioło — siodło Sp terenach — ob. też Bizancjum, Sirmium — Mitrovica, m. Hs Grecja, Hiszpania, Mała Azja itd. H s Sisak — Siscia, Sisek Hs, Sz Słowienie nadilmeńsey Hs Siticl regio — G. Baw. Hs Słowińcy kaszubscy Jz Siusli — ob. Suslowie Słowo o pułku Igora Pś Skandynawia — stos. ze Słow. Słowo o zakonie i łasce Pś — ob. Dania, Norwegia, Szwecja Słubianie — pl. serb.-łuż. Hs Skandynawskie elementy w Smeldinconnoburg — gr. słow., kulturze słowiańskiej Ph, Et I X w . H s Skandynawsko - słowiańskie sto­ Smeldingowie — ob. Smolińcy sunki językowe Jz Smerdzi — Smardowie Sp S k a rb P w Smok — ob. też Bazyliszek, De­ Skarbowość — Ustrój Sp m ony E t S k a r b y P h Smolanie — pl. płd.-słow. Jz S k a rg a P w Smolarstwo — ob. Gospodarka Skawa — n. wodna Jz leśna Skirowie — pl. celt., Ptol. Hs Smoleńsk — gr. ruski Ph, Hs, Sz Skopasis — król Scytów, Herod. Hs Smolińcy — pl. Hs Skoplje — m. Ph, Hs Smoła — ob. Gospodarka leśna Skotnicy — urzędnicy skarbowi Pw Snochactwo — ob. Małżeństwo Skotniki Sp Snycerstwo — ob. Rzeźba Skóra — ob. też Garbarstwo Ph Sobiebór — br. św. Wojciecha Hs S k r w a — n. w odn a J z Sobótka — góra; ob. też Slęza Hs, Sz Skrzynia — ob. Sprzęty domowe Socha —- ob. Narz. do orki Skrzynkowe groby — ob. Kul­ Sóczewica — ob. Ogrodnictwo tura pomorska, Obrz. pogrze­ Soest — ob. Zoest bow e S o fia — ob. Serd ica Skudicy — Skudzicy, pl. Hs Sw. Sofia kijowska Sz Skurgon — m., Ptol. Hs Sw. Sofia nowogrodzka Sz Skuwki — ob. Pas Sw. Sofia — typ ikonograf. Sz Skwierzyn — stolica Obodrz., So k P w X / X I w . H s Sokolniki Sp Slieswick — ob. Haithabu Solanki — ob. Sol Slopan — rycerz Boi. II czesk. Hs Solin — ob. Salona Słaboszewo — pow. mogił. Ph Soła — n. wodna Jz Sławibor — żupan pszowski - Hs Sołuń — w życiu Słowian Sławina — ż. Kruta Hs płd. — ob. też. Salo n ik i P h, H s, S z Sława — n. wodna Jz Sopki — ob. Obrz. pogrzebowe Sławków — Morawy Ph Sopoczani (Sopoćani) Sz Sławnik — ks. czeski Hs Sosa — n. wodna Jz Sławnikowicze — ob. też Libice Hs Sosna — ob. Drzewa leśne Sławomir — Sclaomir, ks. obodrz., Sosoły — pl. czudzkie Hs I X w . H s Sosręb — ob. Bud. mieszkalne Słodownicy — ob. Piwowarstwo Sosz — rz. ' Hs Słoma — ob. Dach, Rolnictwo S o w ij r i Słonina — ob. Pożywienie Sól — ob. też Magia , Ph, Et Słońce — ob. Kulty, Mitologia Spadkobranie p^ Słowacja — Słowacy An, Hs, Sz Spali — lud germ.? Hs Słowacki język i jego narzecza Jz Sparuna — naczelnik chorut., Słowenia — z., państwo Hs, Pw, Sz V I I I w . H s

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 670 Materiały

Spędownictwo — ob. Bednar­ Statuta ducis Ottonis — 1189 r. Pw stw o Stawanie — lud sarm., Ptol. Hs Spinki — ob. Pas Stebecne pagus — Kosmas Hs Spis osadników w majętnościach Stefan Drżysław — kr. chorw. Hs probostwa w Dymszy (Domos) Pś Stefan — s. Mutimira, ks. serb.- Spisy gospodarcze — poliptychy Sp łuż. H s Spitygniew — ks. czeski Hs Stefan — ks. serb., IX w. Hs Split — Aspalatum, m. Hs, Sz Stefan z Taronu — kron. arm. Hs Spław wodny Sp Stepowe elementy w kulturze Spodnie — ob. też Odzież Et Sło w ian P h Spoitimar — ks. czeski, 872 r. Hs Stępa — ob. też Pożywienie Ph, Et Sporoi — pl., Prokop Hs Stępica drzwiczkowa — ob. Sp o rt P h Narz. łowieckie Spódnica — ob. też Odzież, Za­ Sticzna (Sticna) Sz p ask a E t Stodoły — ob. Bud. gospodarcze Spółka* P w Stodoranie — Hobolanie, Heh- Spółki kupieckie Pw feldi, pl. Hs Sprewa — rz. Hs Stogi — ob. Przechowywanie Sprewianie -t- pl. H s zapasów, Rolnictwo Sprzączki — ob. Guziki, Pas Stojgniew — ks. obodrz., X w. Hs Sprzęty domowe Ph, Et Stojmir — ks. słow., VIII w. Hs Srbica — Srfidże — ob. Grecja Stołki — ob. Sprzęty domowe Srebrniki — ob. Złotniki Sto n S z Srebro — ob. też Handel, Stosunki międzynarodowe — ob. Skarby, Złotnictwo Ph, Sz też Dogowory Pw Sred ec — ob. Serd ica Stożkowate grodziska — ob. Stabilizacja antropologiczna An G ro d y Stacja — stan Sp Stół — ob. Sprzęty domowe Stadici — pl., G. Baw. Hs Strabo — geograf 1 Hs Stadici — wieś czeska Hs Strachkwas — ob. Krystian Stajnia — ob. Bud. gospodarcze Strachów — klasztor Sz Stanica — ob. Wojskowość Stragona — m., Ptol. Hs Stanimaka Sz Strategikon — ob. Pseudo- Stanisław — s. ks. Włodzimierza M a u ry c y rusk. H s Strawa — ob. Obrz. pogrze­ Stany społeczne — ob. Klasy bowe, Potrawy obrzędowe społeczne Strewintia — m., Ptol. ńs Stara Boleslav — gr. czeski Ph, Hs, Sz Strojmir — ks. serb., IX w. Hs Stara Kourim — m. czeska Ph, Sz Stroń sk S z Stara Ładoga — ob. Ładoga Stróża S p S ta ra Struma — rz. Hs Stara Riazań — gr. Ph Strumińcy — Strumonitai, pl. Stara Rusa — gr. Hs m aced. H s Starcy — wiek — ob. też Dojrza­ Strupenice — teryt. serb.-łuż. Hs łość E t Strwiąż — n. wodna Jz Starcy — opolni, stariejsziny Sp Stryj — ob. też Patriarchat, Po­ Stare Miasto (Stare Mesto) Ph krewieństwo Et Stare zamki u Lisznie Ph Strzała — gr. n. Sprewą Hs Stargard — Aldinburg, bstwo Ph, Hs Strzały — ob. Uzbrojenie Staro-cerkiewno-słowiański język Strzecha — ob. Dach i jego dialektyczne odmiany Jz Strzelce — ludność myśliwska Sp Starosta bartny — ob. też Bart­ Strzelno Ph, Sz n ictw o S p Strzemiona — ob. Jazda wierz­ Starosta ratajny Sp chem Starosta rodowy — ob. Ród Strzybóg R1 Starosta wiejski — sielski Sp Strzyga — ob. Demony, Upiór Starżowie — ród polski' Hs Studenica Sz

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 671

Stu d n ia P h S y n a j Sz Stugna — rz. Hs S y n o d y P w Sturm św. — opat fuldajski Hs Synteza polskiej szkoły antropo­ Sturmarowie — ob. Holsatia logicznej An Sturnowie — lud sarm., Ptol. Hs Syrgis — rz., Herod. Hs Stypa — ob. Obrz. pogrzebowe Syria —• Słow. w Syrii Hs, Sz Styr — rz. Hs Szabla — ob. Uzbrojenie Styrbjorn — jarl Jomsborga — Szachownica pól — szach, mię- ob. też Jo m H s dzywsiowa Sp Suda rz. Hs Szałas — ob. Bud. gospodar­ Sudawowie — n. pl. Jz cze, Pasterstwo Sudety — góry, Ptol. Hs Szczecin — gr. Ph, Hs, Sz Sudynowie — Sudinoi — ob. Szczek —: w Kijowie Hs też Prusowie Hs Szczekowica — g. w Kijowie, rz., Sudysław — s. Włodzimierza Hs Mogiła Olega Hs Suebos potamos — ob. Odra Szczep — ob. Plem ię Sukmana — ob. też Odzież Et Szczotki Ph Suknia — ob. Odzież Szczudła — ob. Komunikacja Sukno — ob. też Folowanie, ląd. Handel, Obr. wełny, Tkac­ Szczypce — ob. Przybory toale­ tw o Ph, E t tow e Sułanie — Sulanes, Bulanes, pl. Szczytniki Sp Ptol. H s Szeklerzy — lud Hs Sulejów — m. Sz Szew ce S p S u m ’ — ob. Fin o w ie Szewstwo — ob. też Obuwie Ph Suobeni — pl. sarm., Ptol. Hs Sziszman — rzek. car Bułg., Surogaty pieniądza — ob. Pie­ X w . H s niądz Szkliwo — szkło Ph, Sz Suroż — Sudak, m. Hs Szlachta — nobilitas — ob. też Suroskie Morze Hs W ło d yk i S p Suslowie — pl. serb.-łuż. Hs Szlaki handlowe — ob. Drogi Susudana — m., Ptol. Hs handlow e Suzdal — gr., księstwo Ph, Sz Szpile — ob. Ozdoby Swaróg — Swarożyc — ob. też Sztabki srebra surowego — ob. I Mitologia R1 H andel Swastyka — ob. Znaki sym­ Sztuka u Słowian — art. og. — boliczne ob. też Bizancjum, Czeska sztu­ Swaty — ob. Obrz. weselne ka, Goci, Misje, Ruska sztu­ Swebowie — pl. germ. Hs k a itd. Sz Swen Estrydisen — kr. duński, Sztuka ludowa — ob. Zdobnic­ X I w . H s tw o Swen Widłobrody — ob. Dania Szu b a — ob. Odzież Sweneld — wda ruski Hs Szumawa — las Hs Swewowie — pl. germ., Tacyt Hs Szwecja — stos. ze Słow. Hs Swędra — n. wodna Jz Szydła — ob. Szewstwo Swinos — rz., Ptol. Hs Szyszaki — ob. Uzbrojenie Switawa — rz. czeska Hs Ściana — ob. też Budownictwo Ph, Et Sworownicy — ob. Łowiectwo Ścinawa — n. wodna Jz Swod — ob. Licowanie S ia d P w Swurbeland — teryt. Hs Śląsk — sztuka Sz Sygryda Storrada — leg. król. Slęza — rz. i góra — ob. też szwedzka Hs Rzeźba, Sobótka Ph Symbole prawne Pw Slęzanie — pl. Hs Symeon I — car bułg. Hs Śliwa — ob. Sadownictwo Symeon Logothethos — X w. Hs Ślusarstwo — ob. też Zamek Ph Sympatyczna magia — ob. też Śmierć — ob. Demony, Obrz. M agia E t pogrzebow e

43 Przegląd Zarhodni

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 672

Smiłowe pole — m. bitwy Hs Taliupa — naczelnik chorut., Spichlerz — ob. Bud. gospo­ V I I I w. Hs darcze Tamaryka — rfi. ri. zat. Perekop- Sreniawa — n. wodna Jz ską, Ptol. Hs Śródziemnomorskie elementy w Tamasidava — m. w Sarm., Ptol. Hs kulturze Słowian Ph, Et Tanaici — lud sarm., Ptol. H s Tanais — rz., ob. Don Św ia d e k P w Tanais — m. sarm., Ptol. Hs Światowit — tzw. ze Zbrucza Ph Tanew — n. wodna J z Świątniki Sp Tańce słowiańskie — ob. też Gry, Świątynie pogańskie Ph, Rl, Sz Muzyka lud., Zabawy E t Świdry — ob. Ciesielstwo Taorowie — pl. krymskie, Herod. Hs Świeca — ob. Oświetlenie do­ Tarcze — ob. Uzbrojenie m ow e T a rg Sp Świerk — ob. Zasięgi geobota- Tatimir — wódz Słowian biz., niczne V I w. Hs Swięcina — Schwentine, rz. — ob. Tatarzy — n. pl. J z też Limes Saxonicuś Hs Tatry — góry H s Swięcisław — ks. czeski, 872 r. Hs Tauroscytowie — jako nazwa biz. Święta — ob. Obrz. doroczne Słowian, Ptol. H s Święta umarłych — ob. też Du­ T c ze w — m. Jz sza, Manizm Et Teadagus — bp praski Hs Święta wiosenne '— ob. też Obrz. Tegernsee —- opactwo bened. Hs d o ro czn e. Et Telec — chag. bułg., VIII w. H s Swiętobóg — ob. Pseudobóstwa Telerig — chag. bułg., VIII w. Hs Swiętobór — ks. pom., XII w. Hs Teodor Sygricius — wda cara Sy- Świętokrzyskie Góry H s m eona Hs Świętopełk I — ks. morawski Hs Teodozjusz — pisarz staroruski, Świętopełk II — ks. morawski H s X I w . Pś Świętopełk — ks. pom., XII w. Hs Teofanes — kron. biz. Hs Św ięto pełk — s. H en ryk a G o t- Teofylakt — ob. Simokattes szalka Hs Teratologiczny ornament — wsch. Św ięto pełk — s. M ieszka I H s słow. Sz Św ięto pełk — s. W łodzim ierza Hs Terbel — Terwel, chag. bułg., Świętopietrze P w V I II w . Hs Św ię to sła w — s. Igora rusk. Hs Terbunia — kraj Hs Św ię to sła w — s. W łodzim ierza Terbunianie — Terwunianie, pl. Hs rusk. Hs , Terra nigra — ob. Importy Swiętowid i św. Wit — nawiąż. italskie do roli Korwei Rl Terra sigillata — ob. Importy Ś w in ia ry Sp italskie Świnie — ob. Gospodarka past.- Tessalia — Słow. w Tess. H s hod., Zwierz, domowe, Zwierz, Testam en t P w w wierzeniach Tethin — gr. czeski Hs Swir — n. wodna J z T etk a — c. K ro k a H s Tabor — ob. Wojskowość Teuryskowie — lud karpacki, Tacyt — hist. rzymski H s Ptol. H s Taczki — ob. Komunikacja ląd. Teutoni — pl. germ. H s Tagrowie — lud sarm. Ptol. Hs Tęgło — Tunglo, ks. serb.-łuż., Tahańcza — ob. Korolewin I X w. Hs Tajfalowie — pl. germ. Hs Thadesi — lud, G. Baw. Hs Taj get — Słowianie Hs Thafnezi — G. Baw. Hs Taksakis — kr. scyt., Herod. Hs Theodoros Synkellos — kron. biz. Hs Taktika — źr. biz. — ob. Theophanes Confessor — źr. biz. H s Leon V I Thessemar — wielm. wagrski Hs Talaminzi — ob. Głomacze Thietmar — kron. niem. Hs Talerze — ob. Nacz. drewniane Tigas — rz., Priskos H s Talion Pw Timoczanie — pl. płd.-słow. H s

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni i Materiały 673

Tismice — k. bazyl. Sz Trebonizi — gr. Nudyków, 961 r., Tista — Tiz, zabójca św. Wac­ Trebnitz Hs ła w a H s Trewa — m., Ptol. Hs Titesas — Temes, rz., Priskos Hs Trenczyn — gr. Hs Tiwercy — pl. ruskie Hs Tribokowie — lud sarm., Ptol. Hs Tiwun — Tiun — ob. Wieś Trn ow o Sz Tkactwo — ob. też Obr. włókna, Trogir — gr. dalmat. Hs, Sz Płótno, Sukno Ph, Et T ro jan R 1 Tkacze Sp Troki — n. miejsc. Jz Tkaniny wschodnie Ph Tron — ob. Dziedziczność tronu Tkaniny — art. og. Sz Tropiszów — ob. Garncarstwo Tłoczki — ob. Metale i ich Trójpolówka Sp obróbka Trpimir I — ks. chorw., IX w. Hs Tłoka E t Trpimir II — ks. chorw., X w. Hs T łu m acz P w Trubeż — rz. Hs Tmutorokań — ob. też Napis na Trucizny i trujące rośliny Ph, Et kamieniu tm. Hs Sz Trumna — ob. Obrz. pogrzebowe Tneda — m. Hs Truso — Drużno, gród i jez. Ph, Hs Toaletowe przybory — ob. Przy­ Trustis — ob. Drużyna bory toaletowe Truwor — ks. ruski Hs Tofa — Tova, król. duńska, Słow., Tryballowie — n. Serbów Hs X w . H s Trybowanie — ob. Metale i ich Tokarstwo Ph obróbka T o k a ry Sp T ry b u t P w Toktu — Toktos, chag. bułg., Tryzna — ob. Obrz. pogrzebowe, V I I I w . Hs Potrawy obrz. Tomasz Słowianin — wódz rew. T rzcin a — ob. D ach biz. H s Trzebież — ob. Rolnictwo Tomasz archidiakon ze Spalato — Trzebowianie — pl. Hs kron. Hs Trzemeszno — klasztor Ph, Hs, Sz Tomisław — kr. chorw., X w. Hs Trzygłow R1 Topola P h Tsierna —• rz. Jz Topór — ob. Sie k ie ra i topór, Tuchurini — kr. serb., łuż. Hs U zbrojenie Tudor — mnich, s. Doksa Torby — ob. Plecionkarstwo Tudun — ks. awarski Hs Torekkadzi — lud sarm., Ptol. Hs Tuga — epon. chorw., Konst. Torki — Uzowie Hs Porph. Hs Torokka — w Sarm., Ptol. Hs Tugost — gr. Hs Tót — n. węg. Słowian Hs Tugumir — ks. Stodoran Hs Totemizm Et Tuma — Tunna, przeć. św. Lud­ Totilla — leg. ks. Chorw. Hs m iły H s Tracja — ob. Trakowie T u r — ob. Ł o w iectw o Trackie, ilirskie i ormiańskie ele­ Turczański św. Marcin (Turć. sv. menty w kulturze Słowian Et M artin) P h Trajana słupy i wały Ph Trakowie — w Sarmacji, Ptol. Hs Turcy — n. pl. — ob. też Ma­ Traktaty międzynarodowe — ob. dziarowie Jz też Dogowory, Stosunki mię­ Tureckie elementy w kulturze dzynarodowe • Pw lud. Słowian Et Traktaty rusko-greckie X w. — Turecko-słowiańskie stosunki ję­ ob. D ogow o ry zyk o w e J z Transmontanie — lud sarm., Ptol. Hs Turguo — Nielecicy, 973 r., Torgau Hs Transport — ob. Komunikacja Turnu-Severin — Żelazne wrota Hs ląd., Żegluga Turoń — ob. Maszkary Tfaspiowie — lud scyt., Herod. Hs Turów — gr. ruski Hs Tratwa — ob. Żegluga Tursko — pole w Czechach, Kos­ Trave — ob. Drawa m as H s

43*

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951' Instytut Zachodni 674 Materiały

Turuntas — rz., Ptol. Hs Upa — n. wodna Jz T u ru p it R 1 Upiór — ob. też Demony Et Tury — epon. Turowa Hs Uppin — gr. wiel. 966 r., Oppin Hs Turyngia — Słow. w T. Hs Uprawa — ob. Rolnictwo Twaróg — ob. Nabiał Uprawa roślin — ob. Ogrodnic­ Twarzowe popielnice — ob. two, Rolnictwo, Sadownictwo Kultura pomorska Uprząż — ob. Zaprzęg Tychime — gr. morzycz., 965 r., Ural — góry i— ob. też Żelazne T u ch eim H s w ro ta H s Tygle odlewnicze — ob. Odlew­ Uralskie elementy w kulturze Sło­ n ictw o w ia n P h Tyniec — klasztor Ph Hs, Sz Urgowie — pl. sarm., Strabo Hs Typy wsi — ob. Osadnictwo Uroki — uroczyska Et, Sp Tyr — rycerz Neklana czeskiego Hs Urządzenia w;nętrza — ob. też Tyrageci — pl. sarm., Strabo Hs Budownictwo, Sprzęty domowe Et Tyras —• rz., Herod., Ptol. Hs Urzędnik nadworny Pw Tyras — m., Ptol. Hs Useń — ob. Pseudobóstwa Tyritowie — Hellenowie nad uj­ Usiłowanie Pw ściem Dniestru Hs Usład — ob. Pseudobóstwa Tysageci — Herodot Hs Uspieński sbornik — XII/XIII w. Pś Tysiąc — organizacja — ob. Ustępy — ob. Higiena Dziesiętnicy Ustiure — n. słow., IX w. Hs Tzimiskes —• ob. Joannes Ustrój rolny Sp Uczesanie — ob. Włosy Ustrój wsi — ob. Wieś Uczynek gorący Pw Ustrigurowie — lud Hs al-Udhri — geogr. arab. Hs Uwanzlea — gr. serb.-łuż., 968 r. Ugain — ród bułg. Hs Wanzleben Hs U glicz Sz Uuolauki — kraik niszycki, 973 r. Hs Ugoda — mir Pw Uzbrojenie Ph, Et Ugorskoje — wzg. pod Kijowem Hs Uzda — ob. Jazda wierzchem, Ugór — ob. Rolnictwo Zap rzęg Uhoszczany Ph Uzka — rz. i żupa czeska, Kosmas Hs Uillerozi —.G. Baw. Hs Uznam — gr. i wyspa Hs Ujazd — circuitio Sp U zow ie — ob. T orki Ukil — dyn. bułg. Hs Użytki leśne — pastwiskowe, słu­ U k rain a S z żebności Sp Ukraińcy An Wacław — ks. czeski Hś Ukraiński język — ob. Wschod- Wadim — wódz nowogrodzki Hs nio-słowiańskie języki i ich na­ Wag — rz. Hs rzecza Waga — systemy ważenia — ob. Ul — ob. Bartnictwo też Bezmian, Miary Ph Ulica —• ob. też Miasto, Podgro­ Vagosola — Boh, rz. Hs dzie Ph Wagrowie — ob. też Obodrzyce Ulicówka — ob. też Osadnictwo Sp zach,-słow. Hs Ulicze •— pl. Hś Wajunicy — Epir Hs Ulmerugiowie — Cholmerugiowie, Walduk — ob. Wladuch pl. germ. Hs Walka klas — ob. też Zbiegostwo Sp Ułaskawienie Pw Wały podłużne — graniczne — Umar — chag. bułg., VIII w. Hs ob. też Przesieka Ph, Hs U m o w a P w Wampir — ob. Upiór Umowa o dzieło Pw Wanda — leg. ks. polska Hs Umowy losowe Pw Wandalowie — pl. germ., Ptol. Hs Unger — bp pozn. Hs Vannoma — Bannoma Hs Uniedrog — ks. obodrz., XI w. Hs Wantit —• ob. Wiatycze Unlizi — lud, G. Baw. Hs Wanzlow — kraik, Uznam, 966 r. Hs Unnesburg — gr. serb.-łuż., 968 Wapień — ob. Górnictwo r., Unseburg Hs Wapno — ob. Budownictwo

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 675

Wapno — m. pow. wągrowiecki Ph Węglarstwo — ob. Gospodarka Warchunni — ob. Awarzy leśna Wardar — rz., dolina Hs W ę g ry Sz Wardarioci — lud Hs Węgry — Słow. na W. Hs Waregowie — ob. też Wikingowie Węgrzy — Madziarzy An, Hs Hs, S z Węgrzy Czarni Hs Wariażko — druż. ruski, X w. Hs Węznica — ob. Miód Warkocze — ob. Włosy W iad ra P h W arn a P h Viadrus — ob. Odra Warnawa — rz. obodrz. Hs Wiadua — rz., Ptol. Hs Warnowie — pl. germ., Ptol. Hs W iano P w Warta — rz. Hs Wiar — n. wodna Jz Waryni — pl., Plin., Ptol. Hs Wiata — Węta, n. wodna Jz Wiatko — epon. pl. Wiatyczów Hs Warząchew —• ob. Kuchnia Warzelnie soli — ob. Sól Wiatycze — pl. ruskie Ph, Hs Warzywa — ob. Ogrodnictwo Wibioni — pl. sarm., Ptol. Hs Vibius Seąuester — kron. V w. Hs Wasilew — gr. k. Kijowa Hs Wiching — bp Nitry Hs W aw el S z Wichman — wielm. saski Hs Wazan — ks. obodrz., 789 r. Hs Wici — ob. Znaki symboliczne Ważanie — n. plem. Jz W ąch ock Sz Wida — n. wodna Jz Wąsy — ob. Włosy, Zarost Widły — ob. Narz. kopieniacze Wątor — ob. Bednarstwo Widrus — rz., Ptol. Hs Widsith — poemat germ. Hs Wąż — ob. też Demony, Zwie­ Widukind z Korbei — kron. X w. Hs rzęta w wierzeniach Et W iec P w Wda — n. wodna Jz W iejn a — n. w odn a J z Wdowa — ob. też Obrz. weselne Wielbłąd — ob. Zwierzęta do­ P w , E t m ow e Welatabi — ob. Wieleci Wielecki Związek Pw Welegezyci — pl. słow. w Tess. Hs Wieleckie narzecze — ob. Po- Welehrad Ph, Hs, Sz łabski język i jego narz. Weles-Wołos —■ i św. Błażej Rl Wieletowie — Lutycy, Vilci, lud Hs Weligard —■ Meklemb. Ph Wielki książę Pw Weltai — pl. słow.?, Ptol. Hs Wielkie Łuki Ph Velunzani — pl. Hs Wielkomorawskie państwo Wełna — ob. Polowanie, Obr. H s, P w , S z wełny, Sukno Wielkopolska — dzielnica Hs Wełtawa — rz. Hs Wielkorusowie An Venadi Sarmatae, — lud, Tab. Wielodrożna wieś — ob. też Osad­ Peut. H s n ictw o S p Wenedonia — Sclavania — ob. Wieniec — ob. Korona też Sclavania Hs W iep rz — n. w o d n a Jz Wenedzkie Góry — Ptol. Hs Wierna ręka Pw Wenetowie — Wenedowie — ob. Wierw — ob. też Opole Sp też Ilirowie Hs Wierzba — ob. też Drzewa leśne, Verizane — pl., G. Baw. Hs Rośliny w wierz. Ph Wesele — ob. Obrz. weselne Wierzenia — ob. Demony, Du­ Weta — kraik serbo-łuż. Hs sza, Mitologia, Rośliny w wierz., Wędki — ob. Narz. rybackie, Zwierzęta w wierz. Rybołówstwo Wierzyca — n. wodna Jz Wędrówki ludów — ob. Okres Wieś — pl. ruskie Hs wędrówek ludów Wieś — ob. Osadnictwo Wędzenie żywności — ob. Kon­ Wieś — Ustrój wsi Sp serwacja żywności Wiewiórka — ob. Łowiectwo Wędzidło — ob. Jazda wierz­ Wieże —• namioty Połowców — chem, Zaprzęg ob. Wojskowość

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni 676 Materiały

Witysław — ks. czeski, 8 7 2 r. Hs Wieże kościelne — dalmat. Sz Wieże obronne — ob. Grody Witzin — ks. obodrz., 7 9 5 r. Wiztrachus — ks. czeski, 8 5 7 r. H s Więzienie — ob. Kary Wizygotowie — ob. Go to wid Więzy — ob. Magia Wikingowie Hs Wkrzanie — pl. Wlachia Biała — w Mezji Hs Wikińskie elementy w kulturze słow. — ob. Skandynawskie ele­ Wlachia Wielka — w Tessalii Hs Wlachowie — ob. Wołosi m enty . . . Władimir — s. Borysa Michała Hs Wilczan — ks. obodrz., VIII w. Hs Władimir — z Dukli, ks. serbski Hs Wilga — n. wodna Jz Wladislav — ks. chorw., IX w. Hs Wilia — n. wodna Jz Wladuch — Walduk, ks. chorut., Wiliobona — Windobona, m.,Ptol. Hs Wilk — ob. też Łowiectwo, Zwie­ V I I I w . Hs Wladuch — Walluk, ks. Winidów, rzęta w wierzeniach Et Fredegar Hs Wilno — n. miejsc. Jz Wlastimir — ks. serbski, IX w. Hs Viminacium — Kostolac, stoi. G. Władztwo gruntowe — Dominial­ M ezji Hs ne gospodarstwo Sp W ina P w Wind — Wend — ob. Wene- Własność Pw Własnqść alodialna Sp tow ie Vindivarii — Vinidarii, pl. Jord. Hs Własność chłopska Sp Windland — w sagach skandyn. Hs Własność dziedziców — ob. Winec (Vinec) — k. św. Mikołaja Sz Dziedzice Winech — chag. bułg. VIII w. Hs Własność dziedziczna albo ziem­ Vinidorum marca — ob. Marca ska Sp V in idorum Własność kościelna i klasztorna Sp Wineta — m. Hs Własność książęca i królewska Sp W in ia ry Sp Własność mała albo drobna, śred­ Winidowie Jz nia i w ie lk a Sp Winna latorośl — ob. Sadow­ Własność podzielona albo feud. Sp nictw o Własność rodowa — ob. też Ród SP Wino — ob. Napoje Własność rycerska albo włodycza SP Winy — jez. Jz Własność wysłużona — ob. Na­ Wiosło — ob. Żegluga dania ziemi Wiprecht z Grójca — wielm. tur., Własności drobnej zanik Sp X I I w . Hs Własności wielkiej rozrost Sp W ira 7— ob. G łów szczyzn a Włastisław — ks. Łuczan czeskich Hs Wisa — n. wodna Jz Włochy — Słow. we Wł. Hs Wisiorki — ob. Ozdoby, Złot­ Włochy południowe SZ n ictw o Włocławek — gr. ph> Hs Wisła — rz. Ph, Hs Włodarz — urzędnik wiejski W isłok Jz Włodycy — szlachta SP W isłoka J z Włodzimierz Monomach P® Wistlawudu — Vistlavudu Hs Włodzimierz Wielki "S Wiszera — n. wodna Jz Włodzimierz Wołyński ° Wisznia — n. wodna Jz Włodzimierz n. Kliazmą Ph, »z Wiślanie — pl. Hs Wiślica Ph, Hs W łosie Wiśnie — ob. Sadownictwo Włostowo — Lossow r Wit św. — ob. Patrocinia Włosy — ob. Zarost Ph, E Włócznie — ob. Uzbrojenie Vites — pl. sklaw., G. Raw. Hs W łók — ob. San ie i w łók W itezie P w Witiczew — Konst. Porph. Hs Woda — ob. Ablucja, Demony, Witin — gr. Nudyków, 961 r., K u lty W etin Hs Wodna komunikacja — ob. Że­ W itlan d — z. n ad b ałtycka H s gluga tts Witolub — ob. Pseudobóstwa Wogastisburg — gr., VII w. Ph, &

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 677

Wojciech św. Hs, Pś Wpływy obce w kulturze ludo­ Wojen — Vogen, Voin, ks. czeski Hs wej Słowian — ob. Elementy Wojewoda Pw obce Wojewodnica Pw Wpływy Słowian na kulturę są­ Wojenne zniszczenia — ob. też siednich ludów Et Klęski elementarne Sp Wratysław — ks. czeski Hs W ojn a P w Wrbas — dopł. Sawy Hs Wojna — służby ludności Sp Wrocław — gr. Ph, Hs, Sz Wojnomir — ks. chorw.-pan., Vroustek — k. św. Jakuba Sz V I II w . Hs Wróżda — ob. Zemsta rodowa Wojskowość ' Ph, Pw Wrszowcy — ród czeski Hs W ola P w Wrytsleof — ks. słow., XII w. Hs Wola — Lgota, Słoboda Sp Wrzeciono — ob. Obr. włókna Yolcae — Tectosages, pl. germ., Wschodnia sztuka — Kontakty C aesar H s z nią w sztuce Słow. Sz Wolin — gr. i wyspa Ph, Hs Wolinianie — pl. Hs Wschodnio-słowiańskie języki i ich W olni Sp narzecza — rosyjski, ukraiński, W olność P w białoruski Jz Wolność górnicza — ob. Gór­ Wsgerd (Vsgerd) — m. Hs n ictw o Wsjewołod — s. Włodzimierza Hs Wolność targowa — ob. Targ Wspólnota pierwotna na ziem. Wołanie na zwierzęta Et słow. — epoka Pw Wołchow — rz. Hs Wspólnoty rodzinne — ob. Nie- Wołczychwost — wda Włodzi­ d ziały m ierza H s Wspólnoty wiejskie— ob. Wieś Wołga — rz. Hs Współdziałanie gospodarcze — ob. Wołodisław — możny Rus, 944 r. Hs też Spółka Et Wołogoszcz — ob. Ołogoszcz Wszemysł — ks. pomorski Hs W ołosi Hs Vuilci — ob. Wieletowie Wołoska infiltracja An Vuizunbeire — lud? G. Baw. Hs Wołoskie elementy w kulturze Wuj — ob. Matriarchat, Pokre­ Sło w ian E t w ień stw o Wołosko-słowiańskie stosunki ję­ Wulfstan — kron. IX w. Hs zyk o w e J z Vulgarii — ob. Bułgarzy Wołosowo i Ph Wurcin — gr. pl. Nieleciców Hs Wołosf ’ Pw Wychowanie Et Wołynianie — pl. ruskie Hs Wydra — ob. Łowiectwo Wołyń — gr. ruski, dzieln. Hs, Sz Wyka — ob. Rolnictwo Wołyński różowawy łupek — Wymiana towarów — ob. też ob. R u sk ie im porty Handel Ph, Et Wonomir — Słowianin 796 r. Hs Wynoszenie śmierci — ob. Obrz. W orek P h doroczne W osk P h Wyplatanie — ob. Plecionkar­ Wostroze — teryt. sło^f.? Hs stw o W oźniki Sp W y p ra w a P w Wół — ob. też Kastrowanie, Ko­ W yro k P w munikacja ląd., Maszkary, Wysadzenie Pw Zwierzęta domowe, Zwierzęta w Wysocice Sz wierzeniach Et Wysocka kultura Ph Wół — danina — ob. Skarbowość Wyszak — wielm. w Szczecinie, Wóz — ob. też Koło, Komunikacja X I I w . Hs ląd., Zaprzęg Ph, Et Wyszehrad (Vyśehrad) — gr. Wpływy obce w prawie sło­ czeski Ph, Hs, Sz wiańskim — ob. Biz. elemen­ Wyszesław -4- ks. chorw. ok. ty, Prawo rzymskie, Prawo 700 r. Hs frankońskie Wyszesław — s. Włodzimierza Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8,’1951 Instytut Zachodni 678 Materiały

Wyszogród — gr. k. Kijowa Hs Zaprząg Ph, Et Wywóz towaru — ob. Handel Zargidawa — m. w Sarm., Ptol. Hs Wyzwolenie — libertacja niewol­ Zarost — ob. też Włosy Ph, Et n ikó w Sp Zarubiniecka kultura Ph Yakya — ibn-Said —• ob. Ibn- Zasięg północno-wschodni — Said ob. Rubież płn.-wsch. Zabawki dziecięce Ph, Et Zasięg przerywany adriatycko- Zabawy — ob. Gry bałtycki Et Zaborzi (Zabori) — k. św. Pro­ Zasięgi geobotaniczne Sp kopa Sz Z asieki Ph Zabrozi — pl., G. Baw. Hs Zasiewy — ob. Rolnictwo Zabytki fryzyjskie Pś Z a sta w P w Zachariasz — ks. serbski, X w. Hs Zausznice — ob. Ozdoby Zachariasz — s. ks. Prvoslava Hs Zawichost — gr. Hs Zachlumcy — pl. Hs Z aw o łan ia — ob. Ród Zadar — Zara, Jader, bstwo — Zbiegostwo ludności zależnej — ob. też Donata św. kośc. Hs, Sz ob. też Walka klas Sp Zadruga — ob. też Ród, Współ­ Zbieractwo Ph, Et działanie Et, Pw Zbiorniki do zboża — ob. Prze­ Zadużbiny serbskie Sz chowywanie zboża Zagarowie — pl. sarm. Hs Zboża — ob. też Jęczmień, Owies, Zagony — ob. Rolnictwo Proso i ber, Pszenica, Rośliny Zagorie — dawna Mezja Hs w wierzeniach, Zasięgi geobota­ Zagost — Zagozd, pl., ziemia Hs niczne, Zyto Ph, Et, Sp Zagórze azjatyckie Hs Zbrucz — n. wodna Jz Zagórze serbskie Hs Zdeslaw — potomek Trpimira, Zagroda Ph, Et I X w . H s Zagrodnik — bezrolny Sp Zdobnictwo — ob. też Ceramika, Zahumlje Sz Metale, Obr. drewna, Obr. ko­ Zając — ob. Łowiectwo ści i rogu, Skóra Ph, Et, Sz Zakazy i nakazy w związku Zdolność prawna Pw z wierzeniami Et Zdun — ob. też Garncarstwo Sp Z ak ład P w Zemliani — pl. hipotet. Hs Zakładnik Pw Zemlin — gr. serbski Hs Zakładziny — ob. też Budownic­ Zemsta rodowa Pw two, Magia Et Zerbst — ob. Serbiszcze Zakon sudnyj Pw Zeriuani — G. Baw. Hs Zakony klasztorne — ob. też Zeta — Cetynia, rz. Ph, Hs Klasztory Sz Zeta-Diokleja — ob. też Diokleja Sz Zakupi — zakupnicy, zakupnictwo Sp Zgrzebła Ph Zakupne prawo — ius empticium Zgorzelec — gr. Hs — ob. Przebudowa społ.-gospodar- Zielona gałąź — ob. Obrz. do­ cza, Własność podzielona roczne Zaludnienie — gęstość zal. etc. Sp Ziemgoła — pl. bałt. Hs Zamcici — teryt. wiel., 948 r. Hs Ziemia — ob. też Demony, Kulty, Zamek — ob. Budownictwo, Mitologia Pw, Et G ród Ziemianki — ob. też Budownic­ Zamek — zasuwa itp. — ob. też two, Bud. gospodarcze, Przecho­ Ślusarstwo Ph, Et wywanie pożywienia Et Z am ian a P w Ziemomysł — ojc. Mieszka I Hs Zapaska — ob. też Odzież, Spód­ Ziemomysł — Zemuzil, ks. po­ n ica E t m orski H s Zapinki — ob. Guziki, Ozdoby, Zioła — ob. Lecznictwo Sp rzączk i Zizoa — 973 r., Zitz Hs Zapowiedzi gospodarcze i własno­ Zjazdy książęce Pw ści — banna Sp Zliczanie — pl. czeskie Hs Zaprawa — ob. Budownictwo Zliuuini — żupa, 978 r., Schlieben Hs

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni Materiały 679

Złota Brama w Kijowie Ph, Sz Zary .— gr. i ziemia Hs Złotnictwo Ph, Sz Zatec — gr. czeski Ph. Hs Złotniki Sp Żegluga morska Et, Sp Znaim — Znoim, gr., teryt. cze­ Żegluga wewnętrzna Et, Sp skie Ph, Hs Żelazne Wrota —■ Uralskie — ob. Znaki rzemieślnicze — garncar­ też Turnu-Severin Hs skie P h Żelazo — ob. też Metale, Kowal­ Znaki symboliczne — ob. też stwo, Odlewnictwo Ph Kula, Wici Ph, Et Znaki własnościowe Ph, Et, Sp Żelazo — daniny Sp Znalezienie Pw Żelenice — m. czeska Ph Znamenije Sz Żerdnicy Sp Znetalici — G. Baw. Hs Żerniki Wielkie Ph Zodan — ks. awarski Hs Żicza (Zica) Sz Zoest — osadnictwo słow. Hs Zirzina — Suria, rz. czeska, Kos- Z ofip ol Ph m as Hs Zolunta Henryk — rycerz słow., Żniwa — Robocizny Sp Thietmar Hs Żniwa — ob. też Dożynki, Narz. Zonaras Joannes — kron. biz., kośbne i żniwne, Obrz. doroczne Et X I I w . Hs Z u p a p w Zputinesburg — gr. Nudyków, Ż u p an p w 961 r. H s Żurań — m. czeska Ph Zrąb — ob. Budulec, Ściana Życie pozagrobowe — ob. też Du­ Zrękowiny — ob. Małżeństwo, sza, Obrz. pogrzebowe Ph, Et Obrz. weselne Żydzi w Słowiańsżczyźnie Hs, Pw Zuireani — G. Baw. Hs Zyrmąt — pl. serbo-łuż. Hs Zurbici — gr. żytycki, 961 r., Żyto — ob. też Zboża Ph, Sp Z o rb ig H s Żytyce — bstwo Hs Zwienigoi-od Sz Żywią — ob. Długoszowe bó­ Zwierciadło Ph stw a Zwierzęta domowe — ob. też Koń, Żywienie zwierząt — ob. też Go­ Krowa, Nazwy zwierząt, Woła­ spodarką past.-hod. Et nie na zwierzęta Wół, Ph, Et, Sp Żywność — ob. Pożywienie Zwierzęta dzikie — ob. Łowiec­ two, Zwierzęta w wierz. Żywot Klemensa , Hs Zwierzęta pociągowe — ob. Żywot Konstantyna Hs, Pś Komunikacja Żywot ces. Ludwika Pobożnego Hs Zwierzęta w wierzeniach Et Żywot Metodego Hs, Pś •Zwierzyn — stoi. obodrz. — Żywot Pięciu Braci Hs ob. Skwierzyn Żywot Teodozjusza Pieczarskiego Pś Zwikowe — kraik serb.-łuż. Hs Żywoty św. Ludmiły i Wacła­ Zwinica — s. Omortaga, IX w. Hs w a Hs, Pś Zwonimlr — ks. Istrii Hs Żywoty =w. Ottona z Bamberga Zwyczaje towarzyskie Et ■—-ob. Ebbo, Herbord, Mnich Zyrjanie — pl. Hs prieflingeński Zyzdra — n. wodna Jz Żywoty św. Wojciecha — ob. też Żagiel — ob. Żegluga Wojciech św. Hs, Pś Żarna — ob. też Handel, Kamie­ Żywoty i cuda św. Demetriosa ’ Hs niarstwo Ph, Et Zreb^ — sors Et, Sp Żarowa gospodarka — ob. też Rol­ Źródła — ob. Lecznictwo, Woda n ictw o S p Źródła pisane do dziejów sztuki Zarowianie — pl. Hs wsch.-słow. Sz

Michał Sczaniecki

Przegląd Zachodni, nr 7-8, 1951 Instytut Zachodni