DZIENNIK URZ ĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMI ŃSKO-MAZURSKIEGO

Olsztyn, dnia 15 listopada 2004 r. Nr 157

TRE ŚĆ : Poz.:

UCHWAŁY RADY GMINY GÓROWO IŁAWECKIE:

1943 - Nr XXI/111/04 z dnia 20 pa ździernika 2004 r. dotyczy zmiany uchwały w sprawie okre ślenia zasad gospodarki nieruchomo ściami, sprzeda Ŝy lokali mieszkalnych i u Ŝytkowych, udzielania bonifikat oraz przyznania pierwsze ństwa w ich nabyciu...... 8326

1944 - Nr XXI/112/04 z dnia 20 pa ździernika 2004 r. w sprawie uchwalenia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Górowo Iławeckie na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008-2011...... 8327

1943 UCHWAŁA Nr XXI/111/04 Rady Gminy Górowo Iławeckie z dnia 20 pa ździernika 2004 r. dotyczy: zmiany uchwały w sprawie okre ślenia zasad gospodarki nieruchomo ściami, sprzeda Ŝy lokali mieszkalnych i uŜytkowych, udzielania bonifikat oraz przyznania pierwsze ństwa w ich nabyciu.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a ustawy z dnia W cz ęś ci II Zasady sprzeda Ŝy lokali mieszkalnych § § 7, 8 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (tekst jednolity i 9 otrzymuj ą nowe brzmienie: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z pó źn. zm. Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, „§ 7. 1. Sprzeda Ŝ lokali mieszkalnych odbywa si ę z Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, Dz. U. z 2003 r. Nr jednoczesn ą sprzeda Ŝą lub oddaniem w u Ŝytkowanie 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, Dz. U. z 2004 r. Nr 102, wieczyste ułamkowej cz ęś ci gruntu niezb ędnego do poz. 1055, Nr 116, poz. 1203) w zwi ązku z art. 34 ust. 6, racjonalnego korzystania z budynku. art. 67 ust. 1 i 1 a oraz art. 68 ust. 1 pkt 7, ust. 2 i ust. 2 a, 2. Cen ę nieruchomo ści ustala si ę na podstawie jej ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce warto ści, okre ślonej przez rzeczoznawców maj ątkowych. nieruchomo ściami (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 46, 3. Cena lokalu, oznaczonego jako przedmiot odr ębnej poz. 543, Dz. U. z 2000 r. Nr 6, poz. 70, Dz. U. z 2001 r. własno ści, obejmuje lokal wraz z pomieszczeniami Nr 129, poz. 1447, Nr 154, poz. 1800, Dz. U. z 2002 r. Nr przynale Ŝnymi, w rozumieniu ustawy o własno ści lokali 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 126, oraz udział w nieruchomo ści wspólnej. poz. 1070, Nr 130, poz. 1112, Nr 153, poz. 1271, Nr 200, 4. Sprzeda Ŝ lokali i budynków mieszkalnych odbywa si ę w Nr 1682, Nr 240, poz. 2058, Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 15, trybie: Nr 80, poz. 717, 720, 721, Nr 96, poz. 874, Nr 124, poz. a) przetargowym - lokale wolne pod wzgl ędem 1152, 162, poz. 1568, Nr 203, poz. 1966, Nr 217, poz. faktycznym i prawnym oraz te, w których najemcy 2124, Dz. U. z 2004 r. Nr 6, poz. 39, Nr 19, poz. 177, Nr nie skorzystali z przysługuj ącego im pierwsze ństwa, 91, poz. 870, Nr 92, poz. 880, Nr 141, poz. 1492) Rada a otrzymali zawiadomienie o przeznaczeniu lokalu Gminy Górowo Iławeckie uchwala, co nast ępuje: do zbycia, b) bezprzetargowym - przyznaje si ę pierwsze ństwo § 1. W uchwale Nr V/28/03 Rady Gminy w Górowie najemcom lub dzier Ŝawcom lokali, zajmuj ących Iławeckim z dnia 21 lutego 2003 r. w sprawie okre ślenia lokale na podstawie umowy najmu lub dzier Ŝawy z zasad gospodarki nieruchomo ściami, sprzeda Ŝy lokali wył ączeniem budynków wymienionych w § 11. mieszkalnych i u Ŝytkowych, udzielania bonifikat oraz 5. Pierwsze ństwo, o którym mowa w ust. 4 przysługuje przyznania pierwsze ństwa w ich nabyciu, wprowadza si ę równie Ŝ najemcom lub dzier Ŝawcom budynku nast ępuj ące zmiany: mieszkalnego, jednorodzinnego, obejmuj ącego jeden lokal mieszkalny.

Dziennik Urz ędowy - 8327 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

6. Z pierwsze ństwa w nabywaniu lokalu mieszkalnego, 5. Wierzytelno ść gminy w stosunku do nabywcy lokalu z najemca lub dzier Ŝawca mo Ŝe skorzysta ć je Ŝeli z tytułu tytułu nie zapłaconej ceny sprzeda Ŝy - podlega najmu nie posiada jakichkolwiek zadłu Ŝeń wobec Gminy." zabezpieczeniu poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomo ści. „§ 8. 1. Przy bezprzetargowej sprzeda Ŝy lokali 6. Ustalon ą przez rzeczoznawców maj ątkowych lub w mieszkalnych na rzecz jego najemcy, udziela si ę od ceny drodze przetargu, cen ę nieruchomo ści lub jej cz ęś ci sprzeda Ŝy ustalonej zgodnie z przepisami ustawy o wpisanej do rejestru zabytków obni Ŝa si ę o 50 %. gospodarce nieruchomo ściami nast ępuj ących bonifikat: 7. W razie zbiegu praw do bonifikat z tytułów, o których a) za jednorazow ą spłat ą: mowa ust. 6, stosuje si ę jedn ą bonifikat ę korzystniejsz ą - udziela si ę bonifikaty w wysoko ści 95 % ceny dla nabywcy." sprzeda Ŝy lokalu, b) w systemie ratalnym, w którym cena lokalu mo Ŝe by ć „§ 9. 1. Wójt Gminy za Ŝą da, zwrotu kwoty równej rozło Ŝona: udzielonym bonifikatom ustalonym w § 8 po jej - do 9 rocznych rat, płatnych w terminie do 31 marca waloryzacji, je śli nabywca lokalu mieszkalnego przed ka Ŝdego roku, upływem 5 lat, licz ąc od dnia jego nabycia, zb ędzie lub - od niespłaconych rat w w/w terminie liczone b ędą wykorzysta ten lokal na inne cele. odsetki za zwłok ę w wysoko ści ustawowej. 2. Nie dotyczy to zbycia lokalu i budynku mieszkalnego na 2. Przy sprzeda Ŝy budynku mieszkalnego rzecz osoby bliskiej - nale Ŝy przez to rozumie ć zst ępnych, jednorodzinnego stanowi ącego jeden lokal mieszkalny wst ępnych, rodze ństwo, dzieci rodze ństwa, mał Ŝonka, stosuje si ę bonifikat ę w wysoko ści 95 % ceny sprzeda Ŝy, osoby przysposabiaj ące i przysposobione oraz osob ę, gdy zapłata nast ępuje do dnia zawarcia aktu notarialnego. która pozostaje ze zbywc ą faktycznie we wspólnym 3. W przypadku rozło Ŝenia ceny sprzeda Ŝy nieruchomo ści po Ŝyciu." zbywanej w drodze bezprzetargowej na raty, od niespłaconej ceny sprzeda Ŝy pobiera si ę nast ępuj ące § 2. Wykonanie uchwały powierza si ę Wójtowi Gminy. stawki oprocentowania: 1) 5 % w razie rozło Ŝenia ceny na okres nie § 3. Uchwała wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od przekraczaj ący 5 lat, dnia ogłoszenia w Dzienniku Urz ędowym Województwa 2) 10 % w razie rozło Ŝenia ceny sprzeda Ŝy od 5 do 10 Warmi ńsko-Mazurskiego. lat. 4. Wysoko ść pierwszej raty wynosi 20 % ceny lokalu i Przewodnicz ący Rady Gminy płatna jest przez nabywc ę najpó źniej w przeddzie ń Jerzy Necio zawarcia aktu notarialnego.

1944 UCHWAŁA Nr XXI/112/04 Rady Gminy Górowo Iławeckie z dnia 20 pa ździernika 2004 r. w sprawie uchwalenia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Górowo Iławeckie na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008-2011.

Na podstawie art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1208) Rada Gminy Górowo Iławeckie uchwala, co 1990 r. o samorz ądzie gminnym (jednolity tekst z 2001 r. nast ępuje: Dz. U. Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, § 1. Przyjmuje si ę Program Ochrony Środowiska dla poz. 1806 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. Gminy Górowo Iławeckie na lata 2004-2007 z 1568 oraz z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203) uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008-2011 ł ącznie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Planem Gospodarki Odpadami dla Gminy Górowo ochrony środowiska (jednolity tekst z 2001 r. Dz. U. Nr 62, Iławeckie na lata 2004-2007 z perspektyw ą na lata poz. 627, Nr 115, poz. 1229, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 2008-2011, który stanowi jego integraln ą cz ęść . Program i 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, M.P Nr 49, poz. 715, Plan stanowi ą zał ączniki Nr 1 i 2 do niniejszej uchwały. Dz. U. Nr 233, poz. 1957, z 2003 r. Nr 46, poz. 392, Nr 80 poz. 717, Nr 80 poz. 721, Nr 162 poz. 1568, Nr 175 poz. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy. 1693, Nr 190 poz. 1865, Nr 217 poz. 2124, M.P. Nr 50, poz. 782, Nr 50, poz. 783 oraz z 2004 r. Dz. U. Nr 19, poz. § 3. Uchwala wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od 177, Nr 49, poz. 464, Nr 70, poz. 631, Nr 92, poz. 880, Nr dnia ogłoszenia w Dzienniku Urz ędowym Województwa 96, poz. 959, Nr 121, poz. 1263) oraz art. 14 ust. 2 pkt 6 Warmi ńsko-Mazurskiego. ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (jednolity tekst Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 628, z 2002 r. Nr 41, Przewodnicz ący Rady Gminy poz. 365, Nr 113, poz. 984, Nr 199, poz. 1671, z 2003 r. Jerzy Necio Nr 7, poz. 78 oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 116, poz.

Dziennik Urz ędowy - 8328 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXI/112/04 Rady Gminy Górowo Iławeckie z dnia 20 pa ździernika 2004 r.

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY GÓROWO IŁAWECKIE na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008-2011

SŁOWNIK TERMINÓW I SKRÓTÓW

biogeny azot i fosfor, pierwiastki przyczyniaj ące si ę do eutrofizacji (prze Ŝyźnienia) wód powierzchniowych BZT biochemiczne zapotrzebowanie tlenu, umowny wskaźnik zanieczyszczenia substancjami organicznymi w 3 wodach ( ściekach), wyra Ŝany w mg O 2/dm , w niniejszym opracowaniu zawsze jako BZT 5 CUGW Centralny Urz ąd Gospodarki Wodnej DJP Du Ŝe Jednostki Przeliczeniowe, umowna wielko ść zwierz ęcia hodowlanego, 1 DJP odpowiada 1 sztuce bydła o masie 500 kg emisja masa zanieczyszcze ń (stałych i gzowych) wprowadzanych do powietrza w jednostce czasu; ~ zorganizowana – za po średnictwem emitora (wylotu, np. komina) ~ nie zorganizowana – bez po średnictwa emitora eutrofizacja wzrost Ŝyzno ści zbiorników wód powierzchniowych spowodowany głównie dopływem azotu i fosforu ze ściekami sanitarnymi lub spływami zanieczyszcze ń z pól; w wyniku eutrofizacji jako ść wody ulega znacznemu pogorszeniu GZWP Główny Zbiornik Wód Podziemnych IBL Instytut Badawczy Le śnictwa ładunek miara masy zanieczyszcze ń (w g, kg lub t) wprowadzanej do środowiska w ci ągu okre ślonego czasu, wyra Ŝana zanieczyszcze ń w kg/d, t/rok, itd. miano Coli parametr okre ślaj ący stan sanitarny wód – ilo ść bakterii kałowych MŚ Ministerstwo Środowiska N azot ogólny NON wody pozaklasowe (nie odpowiadaj ące normom) NFO ŚiGW Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej P fosfor ogólny OChK Obszar Chronionego Krajobrazu OSO Obszar Specjalnej Ochrony w ramach sieci NATURA 2000 OZE odnawialne źródło energii (woda, sło ńce, wiatr, biopaliwa) RLM Równowa Ŝna Liczba Mieszka ńców - wzgl ędna warto ść ładunku zanieczyszcze ń przyjmuj ąca za jednostk ę ładunek zanieczyszcze ń pochodz ący od 1 mieszka ńca SWQ średni wysoki przepływ SSQ średni średni przepływ SNQ średni niski przepływ WIO Ś Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WWA wielopier ścieniowe w ęglowodory aromatyczne zlewnia teren, z którego wody spływaj ą do okre ślonego zbiornika lub cieku; w przypadku rzek zamiast terminu zlewnia uŜywa si ę tak Ŝe terminu dorzecze

1. Wst ęp

1.1. Podstawa opracowania programu

Gminny program ochrony środowiska jest instrumentem słu Ŝą cym realizacji polityki ekologicznej pa ństwa poprzez wytyczenie i zaplanowanie działa ń w zakresie ochrony środowiska, które b ędą realizowane na terenie gminy.

Sporz ądzenie gminnego programu ochrony środowiska jest obowi ązkiem gminy w my śl art. 17 i 18 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z pó źn. zmianami). Gminny program ochrony środowiska jest przyjmowany do realizacji poprzez przyj ęcie przez rad ę gminy stosownej uchwały. Realizacja programu jest monitorowana, a wójt co dwa lata przedstawia radzie gminy sprawozdanie z jego realizacji.

Przy konstruowaniu programu opierano si ę na „Wytycznych sporz ądzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym”, opracowanych przez Ministerstwo Środowiska w grudniu 2002 r.

1.2. Cel i zakres programu

Celem niniejszego opracowania jest wytyczenie celów oraz szczegółowe zaplanowanie działa ń w zakresie ochrony środowiska, które b ędą realizowane w gminie Górowo Iławeckie w latach 2004-2007 (z perspektyw ą na lata 2008-2011). Realizacja wszystkich działa ń przyczyni si ę do osi ągni ęcia celów „Programu ochrony środowiska dla powiatu bartoszyckiego na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008-2011”, „Programu ochrony środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010”, jak równieŜ „Polityki ekologicznej pa ństwa na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010”.

Dziennik Urz ędowy - 8329 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

W programie ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie zawarto:

- charakterystyk ę obecnego stanu środowiska w gminie,

- opis uwarunkowa ń zewn ętrznych, które były brane pod uwag ę w procesie planowania,

- cele programu ochrony środowiska,

- wyszczególnienie zada ń wraz z harmonogramem realizacji i nakładami,

- opis narz ędzi i instrumentów realizacji programu,

- opis metod kontroli wdra Ŝania programu.

Uwaga : zagadnienia zwi ązane z gospodark ą odpadami s ą przedstawione szczegółowo w odr ębnym dokumencie – „Plan gospodarki odpadami dla gminy Górowo Iławeckie na lata 2004-2007, z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008- 2011”. W niniejszym programie problematyk ę t ę pomini ęto.

1.3. Metoda opracowania programu

Program ochrony środowiska opracowywano w dwóch etapach:

I. W pierwszym etapie zgromadzono i przeanalizowano dane dotycz ące obecnego stanu środowiska oraz zagadnie ń ochrony środowiska w gminie Górowo Iławeckie. Etap ten został zako ńczony sporz ądzeniem diagnozy stanu środowiska (opracowanie „Ochrona środowiska w gminie Górowo Iławeckie. Diagnoza stanu aktualnego”), która pozwoliła na identyfikacj ę problemów, a nast ępnie wyznaczenie celów działa ń.

II. W drugim etapie zaplanowano zadania, których realizacja doprowadzi do osi ągni ęcia celu nadrz ędnego oraz celów strategicznych. Przy planowaniu zada ń uwzgl ędniono uwarunkowania zewn ętrzne (programy ochrony środowiska wy Ŝszego szczebla, strategie i inne dokumenty planistyczne). Sporz ądzono szczegółowy harmonogram realizacji, zaplanowano metody realizacji oraz sposoby kontroli wdra Ŝania programu.

We wszystkich etapach przygotowania programu, a szczególnie w gromadzeniu danych, identyfikacji problemów, a nast ępnie formułowaniu celów, aktywnie uczestniczyli przedstawiciele Urz ędu Gminy w Górowie Iławeckim.

Inwentaryzacj ę danych prowadzono w oparciu o nast ępuj ące źródła danych:

1) Urz ąd Gminy Górowo Iławeckie,

2) Starostwo Powiatowe w Bartoszycach,

3) wizja lokalna gminy Górowo Iławeckie,

4) spotkania z przedstawicielami instytucji, podmiotów zwi ązanych z ochron ą środowiska oraz zakładów z terenu gminy Górowo Iławeckie,

5) dane z dost ępnych opracowa ń dotycz ących zarówno terenu gminy, terenu powiatu, jak i terenu całego województwa.

Dane pochodz ące z Urz ędu Gminy Górowo Iławeckie inwentaryzowano w oparciu o ankiet ę opracowan ą przez Biuro Doradcze EkoINFRA oraz spotkania i kontakty telefoniczne z pracownikami Urz ędu. Ponadto korzystano z danych zamieszczonych w nast ępuj ących opracowaniach:

- „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Górowo Iławeckie”, opracowanego przez zespół autorski pod kierownictwem dr in Ŝ. arch. Wojciecha Bogusławskiego w 2000 r. (opracowanie udost ępnione przez Urz ąd Gminy Górowo Iławeckie),

- „Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego w latach 1999-2000”, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie,

- „Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego w roku 2001”, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie,

- „Raport o stanie środowiska w województwie warmi ńsko-mazurskim w 2002 roku”, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie,

Dziennik Urz ędowy - 8330 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

- „Program ochrony środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego. Zasoby i zagro Ŝenia środowiska. Diagnoza.”, Warmi ńsko-Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego w Olsztynie, 2002,

- „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa warmi ńsko-mazurskiego. Diagnoza prospektywna.”, Warmi ńsko- Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego w Olsztynie, 2000,

- „Rocznik statystyczny województwa warmi ńsko-mazurskiego 2002”, Urz ąd Statystyczny w Olsztynie,

- Wyniki spisów: Narodowego Spisu Powszechnego 2002 oraz Powszechnego Spisu Rolnego 2002, przeprowadzonych w województwie warmi ńsko-mazurskim, Główny Urz ąd Statystyczny w Warszawie.

Po zgromadzeniu wszystkich dost ępnych danych umieszczono je w bazie elektronicznej (arkuszu kalkulacyjnym) w celu wyznaczenia parametrów ilo ściowych dotycz ących wpływu działalno ści człowieka na środowisko oraz zbadania wyst ępuj ących prawidłowo ści i trendów. Na podstawie wyników oblicze ń oraz pozostałych, nieprzetworzonych danych zidentyfikowano podstawowe problemy zwi ązane z ochroną środowiska w gminie Górowo Iławeckie. Problemy te uszeregowano w zale Ŝno ści przyczynowo-skutkowej. Nast ępnie, poprzez przeformułowanie problemów, wyodr ębniono cele programu ochrony środowiska.

Po sformułowaniu celów wyznaczono zadania, których realizacja doprowadzi do osi ągni ęcia zaplanowanych celów programu ochrony środowiska. Nast ępnie opracowano harmonogram realizacji i oszacowano koszty realizacji poszczególnych zada ń.

2. Uwarunkowania zewn ętrzne

2.1. Dokumenty szczebla krajowego

W celu osi ągni ęcia spójno ści niniejszego programu z polityk ą ekologiczn ą pa ństwa polskiego, przy wytyczaniu celów oraz planowaniu zada ń programu uwzgl ędniono nast ępuj ące dokumenty szczebla krajowego:

- „II Polityka ekologiczna pa ństwa”, - „Program wykonawczy do II polityki ekologicznej państwa na lata 2002-2010”, - „Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2003-2006, z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010”.

„II Polityka ekologiczna pa ństwa” zakłada trzy etapy osi ągania wytyczonych w niej celów. Niniejszy program obejmuje okres etapu drugiego, tzn.: „etap realizacji celów średniookresowych w pierwszym okresie członkostwa w Unii, zakładaj ącym okresy przej ściowe i realizacj ę programów dostosowawczych”. Podstawowym celem II Polityki ekologicznej pa ństwa jest: „zapewnienie bezpiecze ństwa ekologicznego kraju (mieszka ńców, infrastruktury społecznej i zasobów przyrodniczych), przy zało Ŝeniu, Ŝe strategia zrównowa Ŝonego rozwoju Polski pozwoli na wdra Ŝanie takiego modelu tego rozwoju, który zapewni na tyle skuteczn ą regulacj ę i reglamentacj ę korzystania ze środowiska, aby rodzaj i skala tego korzystania realizowane przez wszystkich u Ŝytkowników nie stwarzały zagro Ŝenia dla jako ści i trwało ści przyrodniczych zasobów”. Cel ten został uwzgl ędniony przy konstruowaniu „Programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie”.

Ponadto, przy planowaniu zada ń niniejszego programu kierowano si ę zasadami polityki ekologicznej przyj ętymi w II PEP, a w szczególno ści:

- zasad ą zrównowa Ŝonego rozwoju, - zasad ą przezorno ści (zasada ta mówi, Ŝe problemy nale Ŝy rozwi ązywa ć ju Ŝ w momencie wyst ąpienia uzasadnionego prawdopodobie ństwa, Ŝe problem wymaga rozwi ązania, a nie dopiero wtedy, gdy istnieje pełne potwierdzenie udokumentowane odpowiednimi danymi), - zasad ą prewencji, - zasad ą „zanieczyszczaj ący płaci”, - zasad ą skuteczno ści ekologicznej i efektywno ści ekonomicznej.

Podczas gdy II PEP wyznacza cele, „Program wykonawczy do II polityki ekologicznej pa ństwa na lata 2002-2010” precyzuje sposoby osi ągni ęcia tych celów. W dokumencie tym zdefiniowano zadania inwestycyjne i pozainwestycyjne w zakresie racjonalnego u Ŝytkowania zasobów naturalnych oraz poprawy jako ści środowiska. Przy wyznaczaniu zada ń „Programu wykonawczego ...” kierowano si ę nast ępuj ącymi priorytetami, które zostały uwzgl ędnione równieŜ w programie ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie:

- konieczno ść likwidacji bezpo średnich zagro Ŝeń dla Ŝycia i zdrowia ludzi, zwi ązanych ze stanem środowiska, - konieczno ść przeciwdziałania degradacji środowiska przyrodniczego, zwłaszcza na obszarach o szczególnych walorach przyrodniczych, - konieczno ść uczestniczenia w przeciwdziałaniu zagro Ŝeniom środowiska o charakterze globalnym.

„Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2003-2006, z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010”, b ędąca średniookresowym programem działa ń na rzecz środowiska, stanowi aktualizacj ę i uszczegółowienie „II Polityki ekologicznej pa ństwa”. Dokument ten wytycza cele średniookresowe (do osi ągni ęcia do 2010 r.) oraz działania do realizacji w okresie 2003-2006, podzielone na pi ęć grup:

Dziennik Urz ędowy - 8331 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

- cele i zadania o charakterze systemowym, - ochrona dziedzictwa przyrodniczego, - zrównowa Ŝone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii, - dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego, - przeciwdziałanie zmianom klimatu.

Ponadto opisuje metody oceny realizacji polityki ekologicznej oraz nakłady finansowe na realizacj ę zada ń.

Zgodnie z „Wytycznymi sporz ądzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym”, opracowanymi przez Ministerstwo Środowiska, niniejszy program wykorzystuje w trojaki sposób cele i zadania uj ęte w „Polityce ekologicznej pa ństwa na lata 2003-2006, z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” oraz zadania wyszczególnione w „Programie wykonawczym do II Polityki ekologicznej pa ństwa”:

1) jako punkt wyj ścia do uszczegółowienia zada ń szczebla gminnego, z uwzgl ędnieniem specyfiki i potrzeb gminy, 2) jako analogi ę do sformułowania niektórych celów i wska źników, 3) jako inspiracj ę do sformułowania celów i zada ń w programie gminnym.

2.2. Dokumenty szczebla wojewódzkiego

W celu osi ągni ęcia spójno ści niniejszego programu z polityk ą wojewódzk ą, przy wytyczaniu celów oraz planowaniu zada ń programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie uwzgl ędniono nast ępuj ące dokumenty szczebla wojewódzkiego:

- „Program ochrony środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010”, - „Wojewódzki program zwi ększania lesisto ści na lata 2001-2010”, - „Regionalny program rozwoju rolnictwa na lata 2002-2006”, - „Strategia rozwoju turystyki województwa warmi ńsko-mazurskiego”.

Celem strategicznym „Programu ochrony środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” jest: „Dobry stan środowiska umo Ŝliwiaj ący zrównowa Ŝony rozwój”. Program zakłada, Ŝe wzgl ędnie nieprzekształcone środowisko przyrodnicze regionu stanie si ę d źwigni ą jego społeczno- gospodarczego rozwoju. W programie deklaruje si ę:

- prowadzenie spójnej i konsekwentnej polityki ochrony środowiska i zasobów naturalnych w oparciu o pełne przestrzeganie prawa ochrony środowiska, - dbało ść o zachowanie wysokich walorów środowiska, - popraw ę stanu tych elementów środowiska, które tego wymagaj ą, - porz ądkowanie procesów gospodarczych, które negatywnie wpływaj ą na środowisko.

Poni Ŝej przedstawiono cele szczegółowe „Programu ochrony środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” w trzech obszarach: ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej i krajobrazowej regionu, poprawa jako ści środowiska i edukacja ekologiczna:

OCHRONA RÓ śNORODNO ŚCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZOWEJ REGIONU Cel 1 Wysokie walory krajobrazowe. Cel 2 Skuteczna ochrona przyrody. Cel 3 Bogactwo florystyczne i faunistyczne regionu. Cel 4 Równowaga gatunkowa. Cel 5 Lasy dostosowane do potrzeb i mo Ŝliwo ści środowiska. Cel 6 Jako ść gleby powy Ŝej lub co najmniej na poziomie wymaganych standardów. Cel 7 Eksploatacja kopalin zgodna z zasadami rozwoju zrównowa Ŝonego. Cel 8 Racjonalne zu Ŝycie wody, materiałów i energii. Cel 9 Udział energii z odnawialnych zasobów energetycznych do co najmniej 7,5 % w 2010 r., a 3,6 % w roku 2006.

POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA Cel 1 Dobry stan wód. Cel 2 Sprawny system osłony przeciwpowodziowej. Cel 3 Czyste powietrze. Cel 4 Minimalizacja zagro Ŝeń środowiska powodowanych przez odpady. Cel 5 Sprawny system ochrony środowiska przed powa Ŝnymi awariami. Cel 6 Sprawny system pełnej kontroli dystrybucji, składowania i stosowania chemikaliów dla osi ągni ęcia pełnego bezpiecze ństwa zdrowia ludzi i środowiska. Cel 7 Dobry klimat akustyczny. Cel 8 Poziomy pól elektromagnetycznych poni Ŝej dopuszczalnych.

EDUKACJA EKOLOGICZNA Cel 1 Wysoka świadomo ść ekologiczna. Cel 2 Skuteczna edukacja ekologiczna.

Dziennik Urz ędowy - 8332 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Zgodnie z „Wytycznymi sporz ądzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym”, niniejszy program wykorzystuje cele i zadania przedstawione w „Programie ochrony środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” w trojaki sposób (analogicznie jak w przypadku II PEP i programu wykonawczego) – jako punkt wyj ścia do uszczegółowienia zada ń szczebla gminnego, jako analogi ę oraz jako inspiracj ę do sformułowania celów i zada ń.

2.3. Dokumenty szczebla powiatowego

W celu osi ągni ęcia spójno ści niniejszego programu z polityk ą powiatow ą, przy wytyczaniu celów oraz planowaniu zada ń programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie uwzgl ędniono „Program ochrony środowiska dla powiatu bartoszyckiego na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008-2011” (projekt).

Nadrz ędnym celem programu ochrony środowiska dla powiatu bartoszyckiego jest: „Skuteczna ochrona zasobów i dobra jako ść środowiska w powiecie bartoszyckim”.

Celem głównym w obszarze I „zasoby środowiska” jest: „Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska”, a poszczególne cele operacyjne w tym obszarze to:

I.1. Racjonalne zu Ŝycie wody, materiałów i energii. I.2. Utrzymanie jako ści gleb co najmniej na poziomie wymaganych standardów. I.3. Eksploatacja kopalin zgodna z zasadami zrównowaŜonego rozwoju. I.4. Zwi ększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. I.5. Zwi ększenie lesisto ści powiatu. I.6. Zwi ększenie skuteczno ści ochrony krajobrazu i zasobów przyrodniczych.

Celem głównym w obszarze II „jako ść środowiska” jest: „Poprawa jako ści środowiska ze szczególnym uwzgl ędnieniem jako ści wód powierzchniowych”. Poszczególne cele operacyjne w tym obszarze to:

II.1. Poprawa jako ści wód powierzchniowych. II.2. Dobry stan wód podziemnych. II.3. Wysoka jako ść powietrza atmosferycznego. II.4. Dobry klimat akustyczny. II.5. Zachowanie niskiego nat ęŜ enia pól elektromagnetycznych.

Celem głównym w obszarze III „edukacja ekologiczna” jest: „Wysoka świadomo ść ekologiczna mieszka ńców powiatu”.

Analogicznie jak w przypadku polityk i programów wy Ŝszego szczebla cele te uwzgl ędniono w niniejszym programie w trojaki sposób – jako punkt wyj ścia do uszczegółowienia zada ń szczebla gminnego, jako analogi ę oraz jako inspiracj ę do sformułowania celów i zada ń.

W „Programie ochrony środowiska dla powiatu bartoszyckiego na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008-2011” zamieszczono szczegółowe wytyczne do sporz ądzenia programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie. Wytyczne te przedstawiono w tabeli (Tabela 1).

Tabela 1 Wytyczne z powiatowego programu ochrony środowiska

Cel Zadanie Lata realizacji

Cel I: Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska I.1. Racjonalne zu Ŝycie wody, materiałów i I.1.2. Wdro Ŝenie zasad oszcz ędno ści wody, energii i materiałów w 2004 energii jednostkach podległych kompetencjom Urz ędu Gminy (urz ędach, szkołach). I.1.3. Zabezpieczenie hydrantów przed nielegalnym poborem wody. 2004 I.2. Utrzymanie jako ści gleb co najmniej na I.2.4. Utrzymywanie trwałej okrywy ro ślinnej na stokach dolin rzek. 2004-2007 poziomie wymaganych standardów I.4. Zwi ększenie wykorzystania odnawialnych I.4.2. Realizacja powiatowego planu wykorzystania OZE 2007 źródeł energii I.5. Zwi ększenie lesisto ści powiatu. I.5.1. Przeprowadzenie działa ń formalno-prawnych pod potrzeby 2004-2007 zalesie ń I.6. Zwi ększenie skuteczno ści ochrony I.6.1. Tworzenie sieci NATURA 2000 – utworzenie obszaru 2004-2006 krajobrazu i zasobów przyrodniczych. specjalnej ochrony „Warmi ńskie bociany” (kod PLB280014). 1.6.3. Rozwa Ŝenie utworzenia zespołu przyrodniczo- 2004-2006 krajobrazowego Bociania Wie ś śywkowo po uzyskaniu akceptacji samorz ądu lokalnego oraz podmiotów, których interes mógłby zosta ć naruszony. 1.6.4. Uwzgl ędnianie zasad ochrony krajobrazu i ró Ŝnorodno ści 2004-2007 biologicznej w zagospodarowaniu przestrzennym. Cel II: Poprawa jako ści środowiska ze szczególnym uwzgl ędnieniem jako ści wód powierzchniowych II.1. Poprawa jako ści wód II.1.1. Budowa systemów kanalizacji sanitarnej. 2004-2007 powierzchniowych. II.1.2. Budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków 2004-2007 II.1.3. Opracowanie i wdro Ŝenie zasad kontroli prawidłowo ści 2004-2005 gospodarki ściekowej w gospodarstwach domowych.

Dziennik Urz ędowy - 8333 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Cel Zadanie Lata realizacji

II.2. Dobry stan wód podziemnych. II.2.3. Inwentaryzacja i prawidłowe zabezpieczenie nieczynnych 2004-2005 uj ęć wody. II.2.4. Inwentaryzacja i przeprowadzenie działa ń formalno-prawnych 2004-2005 nad ustanowieniem stref ochronnych uj ęć wody. II.3. Wysoka jako ść powietrza II.3.3. Dostosowanie niektórych kotłowni w ęglowych do spalania 2004-2007 atmosferycznego innego typu paliwa. II.4. Dobry klimat akustyczny II.4.1. Uwzgl ędnianie zagadnie ń ograniczenia hałasu na etapie 2004-2007 opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji lokalizacyjnych. Cel III: Wysoka świadomo ść ekologiczna mieszka ńców powiatu III.1. Wysoka świadomo ść ekologiczna III.1.3. Zamieszczenie na stronach internetowych gminy informacji o 2004-2007 mieszka ńców powiatu. stanie środowiska, jego ochronie i planach w tym zakresie.

Powy Ŝsze wytyczne zostały uwzgl ędnione w „Programie ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie na lata 2004- 2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2008-2011”.

3. Uwarunkowania wewn ętrzne

3.1. Dane ogólne gminy Górowo Iławeckie

3.1.1. Poło Ŝenie

2 Gmina Górowo Iławeckie o powierzchni 416,27 km , le Ŝy w północnej cz ęś ci województwa warmi ńsko-mazurskiego, w powiecie bartoszyckim (Rys. 1). Od zachodu graniczy z gminami Lelkowo i Pieni ęŜ no (powiat braniewski), od południa z gmin ą Lidzbark Warmi ński (powiat lidzbarski), od wschodu z gmin ą Bartoszyce. Północna granica gminy stanowi granic ę pa ństwow ą z Rosj ą (Obwód Kaliningradzki, Rejon Bagrationowskij). Ponadto, gmina graniczy z poło Ŝon ą centralnie gminą miejsk ą Górowo Iławeckie.

Rys. 1. Poło Ŝenie gminy Górowo Iławeckie w układzie administracyjnym

Pod wzgl ędem fizjograficznym gmina Górowo Iławeckie le Ŝy w Pasie Pobrze Ŝy Bałtyckich (kraina fizycznogeograficzna), w regionie Niziny Staropruskiej, przy czym wschodnia cz ęść – w mezoregionie Niziny S ępopolskiej, a zachodnia – w mezoregionie Wzniesie ń Górowskich.

Na obszarze Niziny S ępopolskiej przewa Ŝa krajobraz równinny, który urozmaicaj ą doliny rzeczne i niewielkie spadki terenu. W cz ęś ci poło Ŝonej w obszarze Wzniesie ń Górowskich dominuje ukształtowanie pagórkowate.

3.1.2. Demografia

Wg danych z Urz ędu Gminy Górowo Iławeckie w gminie mieszka 7 937 osób. Gmina liczy 65 miejscowo ści. Najwi ększ ą miejscowo ści ą jest Kami ńsk licz ący 1 023 mieszka ńców. Inne wi ększe miejscowo ści (powy Ŝej 300 mieszka ńców) to: Kandyty 2 i Piasty Wielkie. Liczba gospodarstw domowych w gminie wynosi 2 119. Przeci ętna g ęsto ść zaludnienia to 19,1 osób/km .

Około 46% mieszka ńców mieszka w zabudowie jednorodzinnej.

Dziennik Urz ędowy - 8334 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

3.1.3. U Ŝytkowanie powierzchni

2 Ogólna powierzchnia gminy wynosi 416,27 km (41 627 ha). U Ŝytkowanie powierzchni w gminie Górowo Iławeckie przedstawia Tabela 2.

Tabela 2 Struktura u Ŝytkowania powierzchni w gminie Górowo Iławeckie

Jednostka Powierzchnia gruntów Ogółem w tym: uŜytki rolne lasy wody tereny zabudowane pozostałe Hektary 41 627 23 731 13 796 266 654 3 180 Procent 100,0 57,0 33,1 0,6 1,6 7,6 źródło: dane z UG i US

3.1.4. Zagadnienia gospodarcze

Ze wzgl ędu na uwarunkowania wewn ętrzne gospodarka gminy Górowo Iławeckie opiera si ę na rolnictwie i le śnictwie.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej w gminie Górowo Iławeckie wynosi 156, z czego a Ŝ 118 to podmioty nale Ŝą ce do osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą. 8 podmiotów nale Ŝy do sfery publicznej.

Tabela 3 przedstawia zestawienie podmiotów gospodarczych.

Tabela 3 Podmioty gospodarki narodowej

Podmioty gospodarki narodowej Wi ększe zakłady produkcyjne ogółem publi- prywatne osoby osoby nazwa bran Ŝa czne fizyczne prawne 156 8 148 118 38 Gospodarstwo Pomocnicze przy Zakładzie metalowa Karnym w Kami ńsku Cegielnia S ągnity mat. budowlane źródło: dane z UG

Znaczna liczba niewielkich (1,2-osobowych firm) podmiotów działa w sferze drobnego handlu i gastronomii oraz usług. Znaczna cz ęść zarejestrowanych podmiotów nie prowadzi Ŝadnej działalno ści.

Pomimo, Ŝe wska źnik bonitacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej jest przeci ętny (66,2 pkt, podczas gdy średnia dla województwa wynosi 65 pkt), wa Ŝną gał ęzi ą gospodarki w gminie jest rolnictwo. W gminie znajduj ą si ę 842 gospodarstwa rolne (powy Ŝej 1 ha).

Szczegółowe dane dotycz ące rolnictwa przedstawia Tabela 4.

Tabela 4 Gospodarstwa rolne w gminie Górowo Iławeckie

Liczba gospodarstw UŜytkowanie gruntów [ha] Hodowla grunty orne łąki i pastwiska bydło trzoda chlewna drób konie 842 8 101 5 568 5 000 3 280 18 137 0 źródło: dane z UG

Cz ęść gospodarstw (ok. 40) prowadzi wi ększ ą ni Ŝ przeci ętna produkcj ę roln ą. Gospodarstwa te stanowi ą ok. 7% całkowitej liczby gospodarstw pow. 1 ha. U Ŝytkuj ąc ok. 35% gruntów ornych oraz 22% ł ąk i pastwisk, skupiaj ą hodowl ę ok. 35% bydła i 31% trzody chlewnej. Najwi ększe gospodarstwa (siedziby) znajduj ą si ę w nast ępuj ących miejscowo ściach:

- Nerwiki (2 gospodarstwa, ł ącznie 350 szt. bydła), - Czyprki (90 szt. bydła), - Dobrzynka (2 gospodarstwa, ł ącznie 82 szt. bydła), - Dwórzno (2 gospodarstwa, ł ącznie 92 szt. bydła), - Pieszkowo (2 gospodarstwa, ł ącznie 92 szt. bydła, a tak Ŝe ferma strusi afryka ńskich), - Pudlikajmy (3 gospodarstwa, ł ącznie 100 szt. bydła, 200 trzody chlewnej), - Woryny (4 gospodarstwa, ł ącznie 149 szt. bydła), - Janikowo (500 szt. trzody chlewnej), - Wojmiany (2 gospodarstwa, ł ącznie 320 szt. trzody chlewnej), - Piasty Wielkie (30 tys. szt. indyków), - Piaseczno (100 tys. szt. brojlerów).

Dziennik Urz ędowy - 8335 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 5 przedstawia zestawienie wi ększych gospodarstw rolnych.

Tabela 5 Wi ększe gospodarstwa rolne

Parametr Liczba Grunty orne Łąki i Bydło Trzoda Indyki Drób Konie gospodarstw pastwiska Dane podstawowe 40 1507,31 844,2 1588 1020 30 000 100 000 0 Odsetek w stosunku do 7,0% 34,9% 21,6% 35,0% 31,1% - - - wszystkich gospodarstw rolnych źródło: dane z UG

W gminie Górowo Iławeckie kompleksy le śne zajmuj ą ponad 33,1% powierzchni, w zwi ązku z czym le śnictwo odgrywa wa Ŝną rol ę w gospodarce. Lasy nale Ŝą ce do Skarbu Pa ństwa (a takich jest wi ększo ść – ok. 98%) s ą zarz ądzane przez Nadle śnictwo Górowo Iławeckie. Własno ści ą gminn ą pozostaje 0,1% lasów, a własno ści ą prywatn ą 1,9%. Turystyka pobytowa nie odgrywa w gminie znacz ącej roli. W zwi ązku z tym w gminie nie ma hoteli, pensjonatów, ośrodków wypoczynkowych, itp. Jedynymi obiektami turystycznymi s ą gospodarstwa agroturystyczne w liczbie 9 szt. Gospodarstwa te znajduj ą si ę w 9 miejscowo ściach, a ł ączna liczba oferowanych miejsc noclegowych wynosi 46.

Zagadnienia gospodarcze przedstawia Rys. 2.

Rys. 2 Zagadnienia gospodarcze w gminie Górowo Iławeckie

3.2. Zasoby środowiska

3.2.1. Powietrze

Ocen ę jako ści powietrza atmosferycznego w gminie Górowo Iławeckie mo Ŝna przedstawi ć na podstawie klasyfikacji terenów województwa ze wzgl ędu na stan czysto ści powietrza, która została opracowana przez WIO Ś. Klasyfikacji poddano

Dziennik Urz ędowy - 8336 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944 strefy, czyli w wypadku województwa warmi ńsko-mazurskiego – poszczególne powiaty. Klasyfikacj ę przeprowadzono stosuj ąc dwa kryteria: - ochron ę zdrowia ludzi (uwzgl ędniano st ęŜ enia nast ępuj ących zanieczyszcze ń: pył drobny PM 10, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek w ęgla, ołów w pyle zawieszonym, benzen), - ochron ę ro ślin (uwzgl ędniano st ęŜ enia nast ępuj ących zanieczyszcze ń: dwutlenek azotu, dwutlenek siarki).

Na podstawie tych bada ń mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe jako ść powietrza atmosferycznego w gminie Górowo Iławeckie jest zadowalaj ąca. W klasyfikacji ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia powiat bartoszycki zaliczono do klasy III (najkorzystniejszej) ze wzgl ędu na st ęŜ enia dwutlenku siarki i tlenku w ęgla. Pozostałe dwa zanieczyszczenia mie ściły si ę w klasie I (pył) i II (NO 2). Klasyfikacja powiatu jest zgodna ze średni ą dla całego województwa. Nale Ŝy przy tym pami ęta ć, Ŝe województwo warmi ńsko- mazurskie w skali całego kraju pod wzgl ędem jako ści powietrza atmosferycznego nale Ŝy do czołówki.

W klasyfikacji ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin, w przypadku powiatu bartoszyckiego st ęŜ enie dwutlenku azotu plasuje si ę w kategorii III, natomiast dwutlenku siarki w kategorii II – jako jedyny powiat w obr ębie województwa warmi ńsko-mazurskiego.

Tabela 6 przedstawia wyniki klasyfikacji powiatu bartoszyckiego pod wzgl ędem jako ści powietrza.

Tabela 6 Klasyfikacja powiatu bartoszyckiego pod wzgl ędem jako ści powietrza (ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia), st ęŜ enia w µµµg/m 3

Parametr Powiat bartoszycki Województwo warmi ńsko- Progi dla klasy mazurskie st ęŜ enie klasa st ęŜ enie klasa I II III Ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia: Pył drobny PM 10 (maksymalne st ęŜ enie 24- 124 I 102 I >30 30-20 <20 godzinowe) Dwutlenek siarki (maksymalne st ęŜ enie 24- 42 III 60,9 II >75 75-50 <50 godzinowe) Dwutlenek azotu (maksymalne st ęŜ enie 31 II 19,6 III >32 32-26 <26 średnioroczne) Tlenek w ęgla (przeliczone st ęŜ enie 8- 1076 III 1700 III >7000 7000-5000 <5000 godzinne) Ołów w pyle zawieszonym (maksymalne - - 0,022 III >0,35 0,35-0,25 <0,25 st ęŜ enie średnioroczne) Benzen (maksymalne st ęŜ enie - - 0,3 III >3,5 3,5-2 <2 średnioroczne) Ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin: Dwutlenek siarki (maksymalne 11 II 4,73 III >12 12-8 <8 zidentyfikowane ze średniorocznych st ęŜ eń) Dwutlenek azotu (maksymalne 7 III 5,77 III >24 24-19,5 <19,5 zidentyfikowane ze średniorocznych st ęŜ eń) Źródło: WIO Ś w Olsztynie

Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe st ęŜ enia wi ększo ści zanieczyszcze ń nie przekraczaj ą poziomu dopuszczalnego (okre ślonego rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji – Dz. U. Nr 87, poz. 796). Jedynie w przypadku pyłu drobnego PM 10 wyst ępuje 3 przekroczenie dopuszczalnego poziomu (warto ść dopuszczalna 24-godzinowa – 50 µg/m , maksymalna stwierdzona w powiecie - 124 µg/m 3).

Na podstawie odczucia mieszka ńców i bada ń przeprowadzonych w podobnych warunkach (gmina S ępopol) mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe jako ść powietrza w sezonie grzewczym ulega pogorszeniu (szczególnie lokalnie – w skupiskach zabudowy mieszkalnej ogrzewanej indywidualnie). Przyczyn ą jest najprawdopodobniej tzw. „niska emisja”, w tym wypadku zanieczyszczenia z indywidualnych systemów grzewczych (pieców, kotłów w budynkach jedno- i wielorodzinnych oraz małych kotłowni) opalanych w ęglem. Potwierdzeniem, Ŝe to rodzaj stosowanego paliwa jest główn ą przyczyn ą pogorszenia stanu czysto ści powietrza w sezonie grzewczym, s ą wy Ŝsze warto ści st ęŜ eń dla dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego. Gdyby do ogrzewania domostw stosowano drewno, gaz lub olej opałowy, nie wpłyn ęłoby to na zwi ększenie zawarto ści SO 2 lub pyłu, poniewa Ŝ paliwa te w porównaniu z w ęglem zawieraj ą minimalne ilo ści siarki i popiołu.

Badano równie Ŝ stan zanieczyszczenia powietrza na obszarach le śnych (badania prowadził Instytut Badawczy Le śnictwa). Lasy gminy Górowo Iławeckie nale Ŝą do dwóch krain przyrodniczo-le śnych: Bałtyckiej (niewielki zachodni kraniec gminy) i Mazursko-Podlaskiej (pozostała cz ęść gminy). Wyniki bada ń przedstawia Tabela 7.

Tabela 7 Zanieczyszczenie powietrza na obszarach leśnych, st ęŜ enia w µµµg/m 3

Kraina Średnie roczne st ęŜ enie Dwutlenek siarki Dwutlenek azotu 2000 2001 2002 2000 2001 2002 Bałtycka 3,97 3,46 3,34 6,16 5,56 5,14 Mazursko-Podlaska 2,66 1,88 2,29 3,88 3,17 3,91 Źródło: IBL

Dziennik Urz ędowy - 8337 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Warto ści zanieczyszcze ń mie ściły si ę w normach obowi ązuj ących dla obszarów parków narodowych (roczne st ęŜ enia: 3 3 15 µg/m dla SO 2 i 20 µg/m dla tlenków azotu wg rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu).

3.2.2. Wody podziemne

Gmina Górowo Iławeckie le Ŝy na obszarze mazurskiego regionu hydrogeologicznego. Jest on stosunkowo zasobny w wody podziemne mo Ŝliwe do wykorzystania. Na terenie gminy wyst ępuj ą poziomy wodono śne czwartorz ędowe i trzeciorz ędowe. Zró Ŝnicowana jest gł ęboko ść wyst ępowania warstw wodono śnych (od 30 do 100 m) i ich mi ąŜ szo ść (kilka – kilkana ście metrów). Teren gminy nie jest obj ęty zasi ęgiem Ŝadnego z Głównych Zbiorników Wód Podziemnych.

Krajowym monitoringiem jako ści zwykłych wód podziemnych było obj ęte uj ęcie w Dzikowie Iławeckim (wody poziomu czwartorz ędowego).

Wyniki bada ń jako ści wód podziemnych przedstawia Tabela 8.

Tabela 8 Wyniki bada ń jako ści wód podziemnych

Uj ęcie Rodzaj monitoringu Klasa jako ści 2000 2001 2002 Dzikowo Ił. krajowy III Ib II Źródło: WIO Ś

Stan wód podziemnych w okresie 2000-2002 był zró Ŝnicowany. Odpowiadał klasie jako ści od niskiej, poprzez wysok ą do średniej. Pod wzgl ędem norm dla wody pitnej (wg rozporz ądzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r., Dz. U. Nr 203, poz. 1718) przekroczone s ą st ęŜ enia Ŝelaza i manganu – tak jak w przypadku prawie wszystkich uj ęć w województwie warmi ńsko-mazurskim, badanych w ramach monitoringu regionalnego, dlatego woda wymaga uzdatniania. Po uzdatnieniu woda spełnia normy dla wody pitnej.

Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe na terenie gminy warstwy wodono śne s ą dobrze izolowane osadami o słabej przepuszczalno ści i jako ść wód wgł ębnych nie jest zagro Ŝona (zagro Ŝenie średnie i niskie). Jedynym wyj ątkiem jest poziom poło Ŝony w okolicy byłego PGR Paustry, który jest słabo izolowany (poziom obecnie nie wykorzystywany).

3.2.3. Wody powierzchniowe

Praktycznie cała gmina Górowo Iławeckie (a szczególnie obszar Wzniesie ń Górowskich) – le Ŝy na obszarze w ęzła hydrograficznego, na którym nast ępuje kulminacja terenów stanowi ących obszary zasilania stref źródłowych licznych cieków (Elma, Kamienna-Młynówka, Wałsza, Stradyk i inne mniejsze cieki). Z tego powodu obszary te powinny podlega ć wzmo Ŝonej ochronie przed zanieczyszczeniem.

Cieki w obr ębie w ęzła hydrograficznego charakteryzuj ą si ę du Ŝą nierównomierno ści ą przepływu, zbli Ŝon ą do nieregularno ści przepływu rzek górskich. Taka nieregularno ść pot ęguje erozj ę gleb i mo Ŝe stanowi ć zagro Ŝenie powodziowe.

Gmina Górowo Iławeckie le Ŝy w zlewisku Zalewu Wi ślanego. Południowo-wschodnia cz ęść gminy le Ŝy w dorzeczu Pregoły, południowo-zachodnia w dorzeczu Pasł ęki, natomiast północna w dorzeczu Prochładnej ( Świe Ŝej) (rozmieszczenie zlewni – mapa w Zał ączniku 1).

Na terenie gminy mo Ŝna wyró Ŝni ć nast ępuj ące zlewnie mniejszego rz ędu:

DORZECZE : PREGOŁA 1. zlewnia Łyny: a) zlewnia rzeki Elmy: - zlewnia Kamiennej-Młynówki,

DORZECZE : PASŁ ĘKA 1. zlewnia Wałszy,

DORZECZE : PROCHŁADNA (ŚWIE śA) 1. zlewnia rzeki Korniewki: a) zlewnia rzeki Stradyk.

Sie ć hydrograficzna w gminie jest dobrze rozwini ęta. Główne rzeki to Elma i Wałsza.

Elma jest lewobrze Ŝnym dopływem Łyny (całkowita długo ść 37,6 km) – rzek ą trzeciorz ędow ą. Przepływa przez gmin ę Górowo Iławeckie z północy na południe. Elma bierze swój pocz ątek na podmokłych poło Ŝonych na północ od wsi Kumkiejmy. Prawobrze Ŝnym dopływem Elmy jest rzeka Kamienna-Młynówka przepływaj ąca przez miasto Górowo Iławeckie.

Wałsza jest rzek ą drugorz ędow ą (całkowita długo ść 67 km). Wałsza jest najwi ększym prawobrze Ŝnym dopływem Pasł ęki. Źródła Wałszy znajduj ą si ę w centralnym punkcie Wzniesie ń Górowskich, w pobli Ŝu Góry Zamkowej. Rzeka przepływa przez

Dziennik Urz ędowy - 8338 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944 teren gminy Górowo Iławeckie z północy na południe. Lewobrze Ŝnym dopływem Wałszy jest na terenie gminy Górowo Iławeckie rzeka Katławka.

Ponadto przez teren gminy płynie rzeka Stradyk, która jest rzek ą trzeciorz ędow ą, prawobrze Ŝnym dopływem Korniewki (rzeki płyn ącej na terenie obwodu Kaliningradzkiego). Płynie przez północn ą cz ęść gminy ze wschodu na zachód.

Podstawowe dane wi ększych rzek przedstawia Tabela 9.

Tabela 9 Podstawowe dane wi ększych rzek

Rzeka Długo ść całkowita Powierzchnia Wodowskaz Przepływy charakterystyczne [m 3/s] [km] zlewni SWQ SSQ SNQ [km 2] Elma 37,6 281 Piaseczno 12,30 1,75 0,20 Wałsza 67,0 406 poni Ŝej dopływu Katławki 11,5 1,00 0,28 Stradyk b.d. b.d. w pobli Ŝu północno- 4,2 0,4 0,12 zachodniej granicy gminy

Na terenie gminy znajduje si ę kilkana ście małych jezior, które s ą poło Ŝone głównie w północnej i zachodniej cz ęś ci gminy. Są to jeziora niewielkie i płytkie.

Podstawowe parametry wi ększych jezior przedstawia Tabela 10.

Tabela 10 Charakterystyka wi ększych jezior na terenie gminy Górowo Iławeckie Nazwa Powierzchnia [ha] Średnia gł ęboko ść [m] Obj ęto ść [tys. m 3] Uwagi Mulen 20,9 1,6 334,4 zlewnia Wałszy Jesionowy Staw 19,8 1,5 297,0 zlewnia Stradyka Reszkowo 14,1 1,9 268,1 zlewnia Wałszy Martwe 9,75 1,8 175,5 zlewnia Stradyka

Badania jako ści wód powierzchniowych na terenie gminy wykonywano na rzekach: Elma, Kamienna-Młynówka, Wałsza i Stradyk.

Badania rzek wykonywano wg metody CUGW.

Tabela 11 przedstawia wyniki bada ń jako ści rzek gminie Górowo Iławeckie w latach 1996-2003. W tabeli zaprezentowano równie Ŝ wyniki bada ń z przekroju pomiarowego poło Ŝonego poza terenem gminy, zlokalizowanego w biegu rzeki poni Ŝej przekroju zlokalizowanego w gminie. Z jako ści wód w tym przekroju mo Ŝna wnioskowa ć o jako ści wód wypływaj ących z terenu gminy (graficzny obraz stanu czysto ści wód powierzchniowych przedstawia Rys. 7).

Tabela 11 Jako ść wód powierzchniowych w gminie Górowo Iławeckie

Rzeka Lokalizacja Gmina Km Rok Ocena Wska źniki decyduj ące o Ocena Saprobowo ść Ocena przekroju rzeki fizyko- ocenie fizyko-chemicznej sanitarna sestonu ogólna chemiczna Elma Wiewiórki GI 20,5 1996 III ChZT-Mn, NO 2 II III III 2001 III ChZT-Mn, ChZT-Cr, P III II III Piaseczno GI 12,8 1996 III ChZT-Mn, Z, NO 2, PO 4, P III III III 2001 NON NO 2, P NON II NON Koniewo LW 1,1 1996 III ChZT-Mn, Z, NO 2, PO 4, P III III III 1998 NON Z NON III NON 2000 NON Z, NO 2 III III NON 2001 III ChZT-Mn, NO 2, P III II III 2003 III NO 2, P NON III NON Kamienna- Piasty Wlk. GI 3,6 1996 NON NH 4, NO 3, PO 4 NON III NON Młynówka 2001 NON ChZT-Mn, NO 2, P NON III NON Stradyk Galiny GI 9,4 2003 NON ChZT-Mn, ChZT-Cr, Z II II NON Wałsza Skarbiec GI 53,6 2001 NON ChZT-Mn, P NON II NON Zi ęby GI 47,3 2001 III ChZT-Mn, P III II III Źródło: WIO Ś w Olsztynie Obja śnienia: Gminy: GI – Górowo Iławeckie, LW – Lidzbark Warmi ński, Wska źniki: NO 2 – azotyny, NO 3 – azotany, NH 4 – azot amonowy, PO 4 – fosforany, P – fosfor ogólny, ChZT-Mn – chemiczne zapotrzebowanie tlenu metod ą nadmanganianow ą, ChZT-Cr – chemiczne zapotrzebowanie tlenu metod ą dwuchromianow ą, Z – zawiesina ogólna.

Dziennik Urz ędowy - 8339 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Na podstawie bada ń przeprowadzonych przez WIO Ś w Olsztynie mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe jako ść wód powierzchniowych na terenie gminy jest zła. Na siedem badanych przekrojów tylko dwa odpowiadały III klasie jako ści. W pozostałych punktach woda nie odpowiadała normom, zarówno ze wzgl ędu na parametry fizykochemiczne, jak i mikrobiologiczne.

Taka sytuacja jest niepokoj ąca, poniewa Ŝ rzeki na terenie gminy znajduj ą si ę w swym górnym biegu i ich złej jako ści nie mo Ŝna tłumaczy ć napływem zanieczyszcze ń z zewn ątrz. Źródła zanieczyszcze ń musz ą si ę znajdowa ć na terenie gminy (patrz rozdział 3.3.3.).

3.2.4. Gleby

Na terenie gminy Górowo Iławeckie przewa Ŝaj ą gleby brunatne wła ściwe i kwa śne morfologicznie. Kolejnym wyst ępuj ącym typem gleby s ą gleby hydrogeniczne (torfowe, murszowo-torfowe i murszowate) i bielicowe. Niewielk ą powierzchni ę zajmuj ą mady czarnoziemne i brunatne (wyst ępuj ą głównie w dolinach rzek).

Pod wzgl ędem urodzajno ści gleb gmina Górowo Iławeckie plasuje si ę na ostatnim miejscu w powiecie bartoszyckim. Wska źnik bonitacji jako ści i przydatno ści rolniczej gleb wynosi 51,9 pkt ( średnia wojewódzka wynosi 50,1 pkt). Najwi ęcej gleb nale Ŝy do klasy bonitacyjnej IVa i IIIb.

Na terenie gminy Górowo Iławeckie prowadzono badania czysto ści gleb w ramach monitoringu chemizmu gleb ornych (jeden z komponentów Pa ństwowego Monitoringu Środowiska). IUNG w Puławach prowadził badania w punkcie pomiarowym w Dzikowie Iławeckim. Wydaje si ę, Ŝe ze wzgl ędu na podobne uwarunkowania, wyniki tych bada ń mo Ŝna zastosowa ć do gleb na terenie całej gminy.

Badania wykazały, Ŝe gleby wykazuj ą naturaln ą zawarto ść metali ci ęŜ kich. Podobna sytuacja wyst ępuje w przypadku zawarto ści siarki siarczanowej – gleba zawiera nisk ą, naturaln ą ilo ść tego zanieczyszczenia. Natomiast w przypadku węglowodorów aromatycznych (WWA) stwierdzono ich podwy Ŝszon ą zawarto ść (stopie ń zanieczyszczenia 1 w skali od 0 do 4). Pomimo tego, gleba taka nadaje si ę do uprawy wszystkich ro ślin bez obawy zanieczyszczenia płodów rolnych.

Gleby bardzo kwa śne (pH do 4,5) i kwa śne (pH 4,6-5,5) stanowi ą odpowiednio 20 i 37% powierzchni u Ŝytków rolnych. Gleby te wymagaj ą wapnowania.

W gminie Górowo Iławeckie średnie zagro Ŝenie erozyjne wyst ępuje jedynie na obszarze Wzniesie ń Górowskich (teren węzła hydrograficznego) w dolinach rzek. Obszar ten podlega przede wszystkim erozji wodnej w ąwozowej.

3.2.5. Kopaliny

Gmina Górowo Iławeckie nie jest zasobna w kopaliny. Udokumentowane zło Ŝa znajduj ą si ę w 6 miejscowo ściach. Eksploatowane s ą tylko 2 zło Ŝa. Zestawienie udokumentowanych złó Ŝ kopalin przedstawia Tabela 12.

Tabela 12 Wa Ŝniejsze udokumentowane zło Ŝa kopalin

Gmina Miejscowo ść Rodzaj Zasoby Eksploatacja Górowo Warszkajty I i II kruszywo naturalne ( Ŝwir) 3 270 tys. ton AGROPOL sp. z o.o., Piersele Iławeckie Sągnity surowce ilaste ceramiki budowlanej 400 tys. m3 Cegielnia S ągnity Sągnity II surowce ilaste ceramiki budowlanej 882 tys. m 3 zło Ŝe nie eksploatowane Rymławki E1 torf niski 7 000 tys. m 3 zło Ŝe nie eksploatowane Nowa Wie ś Iławecka H torf niski 6 800 tys. m 3 zło Ŝe nie eksploatowane Wojciechy B torf balneologiczny 754 tys. ton zło Ŝe nie eksploatowane (borowiny) źródło: dane z UG 3.2.6. Odnawialne źródła energii

Do odnawialnych źródeł energii zalicza si ę energi ę wody (hydroenergetyka), wiatru, sło ńca, wód geotermalnych oraz biomasy (drewno, słoma, biogaz).

Potencjalnie na terenie gminy Górowo Iławeckie mo Ŝna korzysta ć prawie ze wszystkich wy Ŝej wymienionych źródeł energii. Najlepsze potencjalne warunki rozwoju występuj ą w przypadku biomasy – szczególnie w przypadku wykorzystania drewna i słomy jako biopaliwa oraz w przypadku hydroenergetyki – rzeka Elma.

Dosy ć dobre warunki rozwoju wyst ępuj ą w przypadku energetyki wiatrowej ( średni potencjał energii wiatrowej) oraz energetyki słonecznej ( średni potencjał).

Wydaje si ę, Ŝe mo Ŝliwo ści wykorzystania energii geotermalnej s ą niewielkie, gdy Ŝ wody takie na gł ęboko ściach mo Ŝliwych do eksploatacji maj ą zbyt nisk ą temperatur ę. Do ogrzewania pomieszcze ń ekonomicznie uzasadnione jest wykorzystanie wód o o temperaturze powy Ŝej 80 C. Natomiast na terenie gminy Górowo Iławeckie rozpoznano zaleganie wód o temperaturze 35- o 45 C (na gł ęboko ściach 2000-2500 m). Takie wody ze wzgl ędów opłacalno ści ekonomicznej mog ą by ć wykorzystywane do hodowli ryb i celów rekreacyjnych (baseny, pływalnie). Wykorzystanie ich do celów grzewczych i ciepłej wody u Ŝytkowej wymagałoby dodatkowego podgrzania.

Dziennik Urz ędowy - 8340 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

3.2.7. Lasy

Lasy w gminie Górowo Iławeckie zajmuj ą ponad 33% powierzchni. Najwi ększe kompleksy le śne wyst ępuj ą na północy i północnym-wschodzie gminy: „Dzikowski Bór”, stanowi ący przeszło 30% całkowitej powierzchni lasów w gminie i „Las Iławecki”, stanowi ący ok. 25% całkowitej powierzchni le śnej.

Bior ąc pod uwag ę regionalizacj ę przyrodniczo-le śną, lasy nale Ŝą do dwóch krain: Krainy Bałtyckiej (zachodni kraniec gminy) i Krainy Mazursko-Podlaskiej (pozostała – przewa Ŝaj ąca – cz ęść gminy). Ze wzgl ędu na bardzo wysok ą Ŝyzno ść charakteryzują si ę stosunkowo du Ŝą rozmaito ści ą siedliskow ą oraz gatunkow ą drzewostanów.

Wśród typów siedliskowych przewa Ŝaj ą: - las świe Ŝy – charakterystyczne gatunki to: brzoza z domieszką świerku, - las mieszany świe Ŝy – charakterystyczne gatunki to: brzoza z domieszką d ębu, sosny i olchy, - las wilgotny – charakterystyczne gatunki to: brzoza, d ąb, buk, - ols – charakterystyczne gatunki to: olsza, d ąb oraz brzoza. - las mieszany bagienny.

Siedliska lasowe stanowi ą ok. 80% powierzchni le śnej, a borowe – 20%. Dominuj ące gatunki drzew to: brzoza brodawkowata, świerk, d ąb szypułkowy, sosna zwyczajna, olcha, modrzew i buk. Drzewostany d ębowe na terenie gminy charakteryzuj ą si ę dobr ą jako ści ą techniczn ą. Najbardziej warto ściowe drzewostany wyst ępuj ą na siedliskach lasu świe Ŝego i lasu mieszanego świe Ŝego, cz ęsto tworz ąc struktur ę dwupi ętrow ą, wielogatunkow ą, z bogatym podszytem. Najwi ększy udział w powierzchni zalesionej ma brzoza, któr ą charakteryzuje si ę na terenach gminy znaczn ą ekspansywno ści ą i dobr ą jako ści ą. RównieŜ świerk charakteryzuje si ę dobr ą jako ści ą techniczn ą. Bonitacja i jako ść techniczna modrzewia i jesionu odznaczaj ą si ę wysokimi parametrami. Dobra jako ść na tym obszarze cechuje równie Ŝ lip ę drobnolistn ą. Wszystkie lasy w gminie wchodz ą w skład mikroregionu matecznego dla lipy drobnolistnej (w takim regionie nie wolno wprowadza ć lipy drobnolistnej innego pochodzenia ni Ŝ z tego regionu).

Lasy w gminie Górowo Iławeckie s ą w dobrej kondycji. Oceny kondycji lasów dokonuje si ę w ramach monitoringu lasu, funkcjonuj ącego w systemie Krajowego Monitoringu Środowiska. W ramach monitoringu bada si ę drzewostany skupione na tzw. stałych powierzchniach obserwacyjnych. W Nadleśnictwie Górowo Iławeckie zlokalizowano 1 stał ą powierzchni ę obserwacyjn ą (obr ęb Borki). Na podstawie prowadzonych obserwacji mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe lasy na terenie Nadle śnictwa Górowo Iławeckie s ą w dobrej kondycji.

Ponadto, w gminie Górowo Iławeckie ustanowiono kompleksy lasów ochronnych: - lasy wodochronne – 3 kompleksy (na północ od Dzikowa Iławeckiego, na północny wschód od Gałajn, na wschód od miejscowo ści Nerwiki – wzdłu Ŝ rzeki Elmy), ł ączna powierzchnia blisko 270 ha, - lasy glebochronne – 5 kompleksów, ł ączna powierzchnia ok. 200 ha.

3.2.8. Ro śliny i zwierz ęta

Wg podziału geobotaniczno-regionalnego, gmina Górowo Iławeckie le Ŝy w Dziale Pomorskim, który charakteryzuje si ę znacznym udziałem zbiorowisk o subatlantyckim typie zasi ęgu. Dla tego regionu charakterystyczne jest wyst ępowanie gr ądów, lasów li ściastych, acidofilnych lasów d ębowych, kontynentalnych borów sosnowych oraz ni Ŝowych buczyn.

Ze wzgl ędu na synantropizacj ę (cało ść przemian zachodz ących w szacie ro ślinnej pod wpływem działalno ści człowieka), gmina le Ŝy w regionie IV stopnia (skala od I do VII), gdzie przewa Ŝa ro ślinno ść antropogeniczna (wprowadzona przez człowieka), a ro ślinno ść naturalna zachowała si ę fragmentarycznie w siedliskach skrajnie ubogich lub niedost ępnych do wykorzystania przez człowieka.

Znacznie wi ększe zró Ŝnicowanie gatunkowe ro ślin i zwierz ąt wyst ępuje zatem na tych terenach, które nie s ą silnie przekształcone przez działalno ść człowieka, w przypadku gminy Górowo Iławeckie – głównie działalno ść rolnicz ą.

Zgodnie z tym, najwi ększe bogactwo ro ślin w gminie Górowo Iławeckie wyst ępuje na obszarach podmokłych, mało dost ępnych i le śnych. Spotyka si ę tu wiele gatunków pospolitych, ale tak Ŝe gatunki rzadkie i chronione jak: malina moroszka (Rubus chamaemore), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), podrze ń Ŝebrowiec (Rotundifiola), pełnik europejski (Trollius europaeus), lepnica litewska (Silene lithuanica). Ponadto, mo Ŝna te Ŝ spotka ć torfowiska niskie (eutroficzne) zasiedlone przez wiele gatunków (m.in. turzyce i kosa ćce). Na terenach le śnych gminy mo Ŝna spotka ć kilka gatunków du Ŝych ssaków, jak: jele ń, dzik, sarna, borsuk, a tak Ŝe wilk (umieszczony w Zał ączniku IV Dyrektywy 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory z 1992 r. – jako gatunek wymagaj ący ścisłej ochrony oraz w Czerwonej Ksi ędze Zwierz ąt). Z mniejszych ssaków wyst ępuje: wiewiórka, kuna, wydra (równie Ŝ umieszczona w Zał ączniku IV Dyrektywy Siedliskowej), tchórz, norka ameryka ńska. Ponadto, spotyka si ę siedliska bobra (umieszczony w Zał ączniku IV Dyrektywy Siedliskowej).

Ptaki s ą najliczniejsz ą grup ą zwierz ąt wyst ępuj ącą w gminie Górowo Iławeckie. Tereny gminy s ą poło Ŝone na szlaku wiosennych i jesiennych przelotów ptaków w kierunku północ-południe. Cz ęsto wyst ępuj ą miejsca gniazdowania bociana białego (umieszczonego w Zał ączniku I Dyrektywy 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków – jako gatunek obj ęty szczególn ą ochron ą) – najliczniej na północy gminy – „Bociania Wie ś śywkowo”. Spotyka si ę tak Ŝe inne gatunki ptaków gniazduj ących, wymienione w Zał ączniku I Dyrektywy Ptasiej jak: kania ruda, dzi ęcioł średni, puchacz, b ąk, czapla siwa, błotniak zbo Ŝowy, bocian czarny i Ŝuraw, a nawet orzeł bielik i orlik krzykliwy. Ponadto, licznie wyst ępuj ą inne gatunki pospolitych ptaków.

Dziennik Urz ędowy - 8341 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Z płazów i gadów w gminie Górowo Iławeckie wyst ępuj ą: Ŝmija zygzakowata, padalec zwyczajny, traszka grzebieniasta, traszka zwyczajna, kumak nizinny, grzebiuszka ziemna, ropucha szara, ropucha paskówka, ropucha zielona, rzekotka drzewna, Ŝaba trawna, Ŝaba moczarowa, Ŝaba wodna, Ŝaba jeziorkowa, zaskroniec zwyczajny, jaszczurka zwinka, jaszczurka Ŝyworodna.

Du Ŝym zagro Ŝeniem dla i tak niezbyt zró Ŝnicowanego świata ro ślin i zwierz ąt na terenach rolnych jest wiosenne wypalanie traw, które jest praktykowane przez rolników na terenie całej gminy.

3.3. Ochrona środowiska – stan aktualny

3.3.1. Ochrona powietrza

3.3.1.1. Źródła i wielko ści emisji

Główne źródło zanieczyszcze ń powietrza w gminie Górowo Iławeckie to energetyczne spalanie paliw, w wyniku którego do powietrza przedostaj ą si ę: dwutlenek siarki, tlenki azotu, pył (w tym pył drobny), tlenek w ęgla. W gminie Górowo Iławeckie znajduje si ę 15 wi ększych kotłowni, z czego 12 to kotłownie grzewcze, 3 – kotłownie technologiczno-grzewcze.

Zestawienie głównych kotłowni prezentuj ą tabele (Tabela 13, Tabela 14).

Tabela 13 Zestawienie głównych kotłowni grzewczych w gminie Górowo Iławeckie L.p. Lokalizacja Zarz ądzaj ący Rodzaj paliwa węgiel węgiel z gaz olej drewno, odpady drewna dodatkiem drewna 1 Kami ńsk Zakład Karny, osiedle Topolowa 1 2 ZK Kami ńsk, kotłownia nr 7 1 3 ZK Kami ńsk, kotłownia nr 21 1 4 ZK Kami ńsk, kotłownia nr 27 1 5 ZK Kami ńsk, kotłownia nr 36 1 6 ZK Kami ńsk, kotłownia nr 39 1 7 ZK Kami ńsk, kotłownia nr 45 1 8 Kandyty SM Zgoda 1 9 Szkoła 1 10 Piasty Wielkie osiedle 1 11 Pieszkowo Szkoła 1 12 Toprzyny Szkoła 1 Razem 10 0 1 1 0 źródło: dane z UG

Tabela 14 Zestawienie głównych kotłowni technologiczno-grzewczych i technologicznych L.p. Lokalizacja Wła ściciel Rodzaj paliwa węgiel węgiel z gaz olej drewno, odpady drewna dodatkiem drewna 1 Kami ńsk ZK Kami ńsk, kotłownia nr 5 1 2 ZK Kami ńsk, kotłownia nr 8 1 3 Sągnity Cegielnia S ągnity 1 Razem 3 0 0 0 0 źródło: dane UG W 13 kotłowniach (86,7%) jako paliwo stosuje si ę w ęgiel, w 1 (6,7%) – olej opałowy, w 1 (6,7%) – gaz (Rys. 3).

Udział poszczególnych typów paliw w energetyce grzew czej i technologicznej w gminie Górow o Iław eckie (w g liczby kotłowni)

węgiel gaz 6,7% 86,7% olej 6,7%

Rys. 3.

Dziennik Urz ędowy - 8342 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Udział poszczególnych typów paliw jest jeszcze bardziej niekorzystny, gdy przedstawi ć go wg mocy kotłowni (Rys. 4). Ponad 97% mocy jest uzyskiwane ze spalania w ęgla. W śród pozostałych paliw po 1,3% mocy uzyskuje si ę ze spalania gazu i oleju opałowego lekkiego.

Udział poszczególnych typów paliw w energetyce grzewczej

i technologicznej w gminie Górow o Iław eckie (wg mocy kotłowni)

1,3%

97,4% 1,3% Rys. 4. w ęgiel gaz

olej

Paliwa bardziej korzystne dla środowiska to olej opałowy i gaz. W wyniku spalania lekkiego oleju opałowego oraz gazu powstaje znacznie mniej dwutlenku siarki, tlenków azotu i pyłu.

Poza tym, ci ągle jeszcze wiele kotłowni w ęglowych z terenu gminy to obiekty przestarzałe, charakteryzuj ące si ę nisk ą sprawno ści ą, co jest powodem spalania wi ększych ni Ŝ to konieczne ilo ści w ęgla, a wi ęc wi ększej emisji zanieczyszcze ń. Niepokoj ącym zjawiskiem jest obserwowany w niektórych przypadkach powrót do kotłów w ęglowych, nawet gdy istnieje mo Ŝliwo ść stosowania innego paliwa (s ą odpowiednie kotły). Przyczyn ą jest ni Ŝszy koszt zakupu w ęgla – szczególnie w przypadku małych kotłowni – który jest dostarczany przez indywidualnych, drobnych dostawców.

Znacz ącym źródłem emisji s ą na terenie gminy indywidualne źródła ogrzewania (paleniska domowe). Paleniska indywidualne mog ą by ć lokalnie bardzo uci ąŜ liwe, szczególnie w niekorzystnych warunkach meteorologicznych oraz przy spalaniu niewła ściwego paliwa (np. odpadów, szczególnie z tworzyw sztucznych, opon, polakierowanego drewna). Taka uci ąŜ liwo ść jest odnotowywana na terenie gminy.

Wielko ść emisji zanieczyszcze ń z procesów spalania mo Ŝna szacowa ć na podstawie sprawozda ń statystycznych sporz ądzanych przez wi ększe zakłady (kotłownie). Wielko ść ta nie oddaje cało ści emisji, poniewa Ŝ sprawozdawczo ści ą statystyczn ą nie s ą obj ęte małe źródła zanieczyszcze ń. Tabela 15 przedstawia emisj ę głównych zanieczyszcze ń w latach 1999-2001, wynikaj ącą ze sprawozda ń statystycznych z terenu całego powiatu. Dla porównania przedstawiono wielko ść emisji przedstawion ą na podstawie decyzji o dopuszczalnej emisji, wydanych przez Starost ę Bartoszyckiego dla źródeł emisji z terenu gminy Górowo Iławeckie. Dane te przedstawiaj ą maksymalne warto ści emisji z zakładów, które takie decyzje zgodnie z prawem musiały posiada ć.

Tabela 15 Emisja głównych zanieczyszcze ń w gminie Górowo Iławeckie

Rodzaj Obszar Źródło danych Emisja [t/rok] 1999 2000 2001 dwutlenek siarki Powiat WIO Ś 137 170 164 decyzje o dopuszczalnej emisji 369 Gmina Górowo Iławeckie decyzje o dopuszczalnej emisji 69 tlenki azotu Powiat WIO Ś 71 45 44 decyzje o dopuszczalnej emisji 87 Gmina Górowo Iławeckie decyzje o dopuszczalnej emisji 13 tlenek w ęgla Powiat WIO Ś 209 63 88 decyzje o dopuszczalnej emisji 300 Gmina Górowo Iławeckie decyzje o dopuszczalnej emisji 41 pył ogółem Powiat WIO Ś 83 17 17 decyzje o dopuszczalnej emisji 170 Gmina Górowo Iławeckie decyzje o dopuszczalnej emisji 68 źródło: WIO Ś, Starostwo Powiatowe

Na terenie gminy nie s ą emitowane Ŝadne zanieczyszczenia technologiczne (gazowe i pyłowe) z zakładów produkcyjnych.

Kolejne źródło emisji to komunikacja. Jednak ruch samochodowy w gminie nie jest bardzo nasilony, tak wi ęc wydaje si ę, Ŝe źródło to ma znaczenie jedynie lokalne.

Dziennik Urz ędowy - 8343 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

3.3.1.2 . Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii

Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii prowadzi przede wszystkim do zmniejszenia zu Ŝycia paliw kopalnych – źródła energii, którego zasoby s ą okre ślone i mo Ŝliwe do wyczerpania. Ponadto stosowanie OZE (poza biopaliwami) wpływa na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza substancjami gazowymi i pyłowymi, poniewa Ŝ energia nie jest uzyskiwana w wyniku spalania.

Jedynym OZE wykorzystywanym w gminie Górowo Iławeckie s ą biopaliwa, a w szczególno ści drewno. Drewno jest wykorzystywane jedynie indywidualnie w paleniskach domowych, zatem trudno jest oszacowa ć ilo ść energii uzyskiwanej z tego źródła.

3.3.1.3 . Termomodernizacja

Termomodernizacja wpływa na zmniejszenie strat ciepła przy ogrzewaniu budynków, a tym samym zmniejszenie zu Ŝycia paliw energetycznych oraz zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń energetycznych.

Wi ększo ść starych budynków na terenie gminy wymaga przeprowadzenia zabiegów termomodernizacyjnych – wymiany stolarki okiennej, docieplenia ścian, modernizacji grzejników (zawory termostatyczne). Tylko nieliczne budynki – przede wszystkim nowe – maj ą wła ściwe parametry termoizolacyjne.

3.3.2. Ochrona wód podziemnych

3.3.2.1 . Źródła zanieczyszcze ń i wykorzystanie

Wi ększo ści wód podziemnych na terenie gminy nie zagra Ŝa zanieczyszczenie, poniewa Ŝ poziomy wodono śne s ą dobrze izolowane warstwami nieprzepuszczalnymi. Jedynym wyj ątkiem jest poziom wodonośny w okolicy byłego PGR Paustry, który jest słabo izolowany.

Poszczególne uj ęcia (jednak nie wszystkie) s ą chronione przed zanieczyszczeniem poprzez ustanowienie stref ochronnych. Zagro Ŝone zanieczyszczeniem mog ą by ć natomiast indywidualne uj ęcia wody (studnie wiercone i kopane), poprzez prowadzenie niewła ściwej gospodarki ściekowej. Niewła ściwa gospodarka ściekowa stanowi te Ŝ zagro Ŝenie dla wód gruntowych. Zagro Ŝenia ze strony niewła ściwej gospodarki ściekowej omówiono w rozdziale 3.3.3.3.

3 W gminie Górowo Iławeckie pobiera si ę ok. 230,7 tys. m wody rocznie z 16 uj ęć wód gł ębinowych. Woda jest poddawana uzdatnianiu, jednak w przypadku kilku uj ęć nie spełnia norm dla wody pitnej nawet po uzdatnieniu (przede wszystkim ze wzgl ędu na zawarto ść Ŝelaza i manganu). Tabela 16 przedstawia parametry poszczególnych uj ęć wody.

Tabela 16 Parametry uj ęć wody

L.p. Lokalizacja Wła ściciel Obsługiwane miejscowo ści Pobór Gł ęboko ść studni [m] [m 3/h] 1 Kandyty gmina Kandyty, Stega, Dzikowo, Skarbiec, 29,5 81 65 Gniewkowo 2 Pieszkowo gmina Pieszkowo, Nerwiki, Pudlikajmy, Lisiak 11,2 133 116 3 Worszyny gmina Worszyny, S ągnity, Lipniki 5,0 66 4 Janikowo gmina Janikowo, Dwórzno 8,0 116 108 5 Kiwajny gmina Kiwajny, Augamy, Galiny, Robity 6,2 50 57 6 Wiewiórki gmina Wiewiórki, Deksyty, Weskajmy 4,6 71 77 7 Wojmiany gmina Wojmiany, Woryny, Czyprki 10,8 71 68 8 Dulsin gmina Dulsin 1,1 44 37 9 Worławki gmina Worławki, Zi ęby, Bukowiec, W ągniki, 10,4 71 63 Wągródka 10 Piasty Wlk gmina Piasty Wlk. 12,2 110 157 11 Bądle gmina Bądle, Piasek, Nowa Karczma 5,7 51 58 12 śołędnik gmina śołędnik, Gl ądy 3,0 51 57 13 Sągnity Cegielnia Sągnity 0,3 81 14 Sigajny „Sigajny” Sp. z o.o. Sigajny b.d. 37 15 Orsy Nadle śnictwo GI Orsy b.d. 36 16 Kami ńsk Zakład Karny Kami ńsk, Paustry, Półwiosek, Pare Ŝki 27,5 61 75 źródło: dane z UG Wykorzystanie zasobów uj ęć wód wgł ębnych nie przekracza 10%.

3.3.2.2 . Wodoci ągi

Zakładanie wodoci ągów sprzyja ochronie wód podziemnych, poniewa Ŝ prowadzi do likwidacji indywidualnych studni i uj ęć wody, które są bardziej nara Ŝone na zanieczyszczenie. Gmina Górowo Iławeckie jest w stosunkowo du Ŝym stopniu 2 zwodoci ągowana. Sie ć wodoci ągowa ma długo ść 108,1 km, co daje g ęsto ść sieci 0,26 km/km . Z wodoci ągów korzysta 70,0% mieszka ńców gminy. W wodoci ąg jest uzbrojonych 41 miejscowo ści, a wi ęc 63,1% ogółu miejscowo ści.

3.3.2.3. Zu Ŝycie wody

Dziennik Urz ędowy - 8344 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

3 3 W gminie pobiera si ę ok. 230,7 tys. m wody rocznie, z czego na potrzeby gospodarstw domowych ok. 169,7 tys. m . Średnie jednostkowe zu Ŝycie wody jest niewielkie, ok. 83,7 litrów na mieszka ńca w ci ągu doby. Tak niska warto ść zu Ŝycia wody mo Ŝe by ć spowodowana tym, Ŝe sie ć wodoci ągowa jest olicznikowana.

W tabeli (Tabela 17) przedstawiono zu Ŝycie wody na poszczególne cele.

Tabela 17 Zu Ŝycie wody w 2003 r.

Rodzaj m3/rok 593 490 Pobór wody ogółem m3/rok 169 702 Zu Ŝycie na potrzeby gospodarstw domowych l/M/d 83,71 Średnie zu Ŝycie na mieszka ńca m3/rok 5 930 Zu Ŝycie na potrzeby podmiotów gospodarczych źródło: dane z UG

Rys. 5 przedstawia zu Ŝycie wody w gminie z podziałem na poszczególne cele.

Zu Ŝycie w ody w gminie Górowo Iławeckie z podziałem na poszczególne cele.

podmioty gospodarcze pozostałe cele 2,6% 23,9% gospodarstwa domowe 46,1% Rys. 5.

Kategoria „pozostałe cele” obejmuje: potrzeby technologiczne uj ęć i sieci wodoci ągowych (płukanie sieci itp.), straty wody w sieci.

3.3.3. Ochrona wód powierzchniowych

3.3.3.1. Źródła zanieczyszcze ń wód powierzchniowych

Podstawowe źródła zanieczyszcze ń wód powierzchniowych to:

- źródła punktowe: przede wszystkim ścieki sanitarne, oczyszczone lub nie, odprowadzane do wód bezpo średnio kolektorami, - źródła rozproszone: ścieki sanitarne (np. z nieszczelnych zbiorników bezodpływowych) lub ścieki rolnicze (np. z hodowli zwierz ąt – z nieszczelnych płyt gnojowych, zbiorników na gnojowic ę) wprowadzane do wód z terenów nieskanalizowanych; zagro Ŝenie zanieczyszczeniem z takich źródeł jest wi ększe na tych terenach gminy, gdzie uzbrojeniu w wodoci ąg nie towarzyszy uzbrojenie w kanalizacj ę; - źródła przestrzenne (obszarowe): ścieki sanitarne lub rolnicze (odchody zwierz ąt z pastwisk, nawo Ŝenie nawozami naturalnymi i sztucznymi) przedostaj ące si ę do wód w wyniku infiltracji, spływu powierzchniowego lub erozji; - źródła liniowe: odpływ zanieczyszcze ń z dróg, linii kolejowych, itp.; w gminie bez wi ększego znaczenia.

Z tych źródeł do wód powierzchniowych przedostaj ą si ę substancje organiczne i biogeny, które przyczyniają si ę do eutrofizacji, a w efekcie pogorszenia jako ści wód. Rolnictwo mo Ŝe by ć tak Ŝe źródłem zanieczyszcze ń toksycznych pochodz ących ze środków ochrony ro ślin. Przedostanie si ę takich zanieczyszcze ń do wód mo Ŝe spowodowa ć całkowite wygini ęcie organizmów wodnych.

Zarówno ścieki sanitarne, jak i zanieczyszczenia rolnicze mog ą stanowi ć zagro Ŝenie równie Ŝ dla wód podziemnych (gruntowych oraz – po przedostaniu si ę przez izoluj ące warstwy nieprzepuszczalne – wgł ębnych).

Ścieki sanitarne s ą odprowadzane do wód powierzchniowych poprzez:

- wyloty z oczyszczalni ścieków, do których ścieki trafiaj ą za po średnictwem kolektorów kanalizacji sanitarnej lub transportu asenizacyjnego – droga zgodna z prawem, - przelewy ze zbiorników bezodpływowych (szamb), które s ą za po średnictwem rur odprowadzane do wód powierzchniowych – droga niezgodna z prawem,

Dziennik Urz ędowy - 8345 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

- nieszczelne zbiorniki bezodpływowe (szamba) poprzez infiltracj ę do wód gruntowych, a nast ępnie powierzchniowych – droga niezgodna z prawem.

Zanieczyszczenia rolnicze przedostaj ą si ę do wód powierzchniowych w wyniku stosowania niewłaściwych praktyk rolniczych i przekształcenia naturalnego krajobrazu w wyniku intensyfikacji rolnictwa:

- nieprzestrzegania terminów i dawek nawo Ŝenia, - niewła ściwego wykorzystania u Ŝytków rolnych połoŜonych w bezpo średnim s ąsiedztwie wód powierzchniowych (grunty orne), - uprawianie u Ŝytków rolnych do samej linii wody, bez stosowania barier ochronnych (np. pasa ro ślinno ści ochronnej).

Wśród innych źródeł mo Ŝna wymieni ć:

- opady atmosferyczne – s ą źródłem azotu i fosforu wypłukiwanego z zanieczyszczonego powietrza, jednak w przypadku gminy Górowo Iławeckie źródło to nie ma wi ększego znaczenia (patrz: rozdział 3.2.1.), roczny ładunek azotu wniesionego z opadów atmosferycznych wynosi 8,27 kg/ha, a fosforu 0,476 kg/ha, - odcieki ze składowisk odpadów: - „dzikie” składowiska odpadów mog ą stanowi ć zagro Ŝenie dla wód.

3.3.3.2 . Kanalizacja i oczyszczalnie ścieków

Aby zminimalizowa ć ilo ści zanieczyszcze ń wprowadzane do wód, ścieki sanitarne s ą oczyszczane w oczyszczalniach ścieków. Ścieki do oczyszczalni trafiaj ą za po średnictwem kolektorów kanalizacji sanitarnej lub poprzez transport samochodami asenizacyjnymi ( ścieki z szamb).

Stopie ń skanalizowania gminy Górowo Iławeckie jest znacznie ni Ŝszy ni Ŝ stopie ń zwodoci ągowania. W kanalizacj ę sanitarn ą s ą uzbrojone 3 miejscowo ści (4,62% ogółu miejscowo ści. Długo ść kolektorów ogółem wynosi 9,45 km. Z kanalizacji korzysta ok. 1 730 osób, a wi ęc 21,8% mieszka ńców gminy.

Długo ść kanalizacji jest znacznie ni Ŝsza ni Ŝ długo ść wodoci ągów (Rys. 6). Taka sytuacja jest niekorzystna z punktu widzenia ochrony środowiska. Dost ęp do bie Ŝą cej wody powoduje, Ŝe zu Ŝycie wody wzrasta. Rosn ącemu zu Ŝyciu wody towarzyszy rosn ąca produkcja ścieków. Brak systemu kanalizacyjnego i uci ąŜ liwości zwi ązane z wywozem ścieków za pomoc ą samochodów asenizacyjnych sprzyjaj ą rozwi ązywaniu problemu ścieków w sposób zagra Ŝaj ący środowisku (nieszczelne szamba, odprowadzanie ścieków wprost do wód powierzchniowych).

Porów nanie długo ści kanalizacji z długo ści ą wodoci ągów w gminie Górowo Iławeckie

długo ść kanalizacji

Rys. 6. długo ść

w odoci ągów

0 20 40 60 80 100 120

km

Mieszka ńcy nieskanalizowanych miejscowo ści korzystaj ą ze zbiorników bezodpływowych (szamb), które powinny by ć opró Ŝniane za pomoc ą taboru asenizacyjnego, a ścieki powinny trafia ć do oczyszczalni ścieków. Jednak obliczenia przedstawione w nast ępnym rozdziale wskazuj ą, Ŝe urz ądzenia te nie s ą eksploatowane wła ściwie (s ą nieszczelne lub s ą zaopatrzone w przelewy). Liczba szamb na terenie gminy wynosi ok. 350 szt.

Na terenie gminy znajduj ą si ę 3 oczyszczalnie ścieków komunalnych oraz 3 oczyszczalnie przydomowe. Wszystkie oczyszczalnie komunalne to oczyszczalnie mechaniczno-biologiczne, przy czym oczyszczalnia w Kami ńsku to oczyszczalnia z podwy Ŝszon ą zdolno ści ą usuwania biogenów (stosuj ąca beztlenowo-tlenow ą technologi ę sekwencyjn ą, tzw. SBR). Najstarsz ą oczyszczalni ą (wybudowan ą w 1998 r.) jest oczyszczalnia w Kandytach (fot. 1).

Dziennik Urz ędowy - 8346 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Fot. 1

3 Łącznie oczyszczalnie z gminy Górowo Iławeckie oczyszczaj ą ok. 400 m ścieków w ci ągu doby, natomiast ich 3 potencjalna zdolno ść oczyszczania to ok. 880 m /d.

Kontrola oczyszczalni z terenu gminy przez WIO Ś wykazała, Ŝe niektóre obiekty (oczyszczalnia w Piastach Wlk.) nie spełniały wymogów okre ślonych w decyzjach (parametry ścieków oczyszczonych przekraczały warto ści dopuszczalne) lub odnotowano usterki i niedociągni ęcia techniczne.

Ładunek zatrzymany w wyniku oczyszczania ścieków wynosi:

- 20,8 t/rok BZT, - 1,51 t/rok fosforu, - 4,82 t/rok azotu.

Zestawienie oczyszczalni ścieków w gminie Górowo Iławeckie przedstawia Tabela 18.

Tabela 18 Charakterystyka oczyszczalni ścieków w gminie Górowo Iławeckie

Lp. Lokalizacja Typ Ilo ść Liczba Zatrzymywany ładunek [kg/d] Rok Stan tech- Odbiornik ścieków Podmiot oczysz- obsługiwanych budowy/ niczny zarz ądzaj ący czanych miesz- zakła- BZT P N moder- ścieków ka ńców dów nizacji [m 3/d] 1. Kandyty MB 50 1107 0 7,0 0,51 1,93 1998 dobry Wałsza UG Górowo Ił. 2. Piasty MB 41 367 0 5,1 0,50 1,90 1970 dobry rów, Młynówka UG Górowo Ił. Wielkie 2000 3. Kami ńsk MB 312 1008 1 44,9 3,13 9,38 1976 b. dobry rów, Katławka (dopływ Zakład Karny ↑ biogeny +1500* 2003 Wałszy) Kami ńsk Razem 403 2485 1 57,1 4,14 13,21 +1500* źródło: dane z UG * osadzeni w Zakładzie Karnym MB – mechaniczno-biologiczna ↑ biogeny – z podwy Ŝszonym usuwaniem biogenów

Dziennik Urz ędowy - 8347 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Na rysunku (Rys. 7) przedstawiono lokalizacj ę oczyszczalni ścieków (miejsca punktowego zrzutu zanieczyszcze ń) oraz stan czysto ści wód powierzchniowych w badanych przekrojach.

Rys. 7. Lokalizacja oczyszczalni ścieków i jako ść wód powierzchniowych

3.3.3.3. Ładunki zanieczyszcze ń

Ładunki zanieczyszcze ń, które s ą wytwarzane w postaci ścieków sanitarnych mo Ŝna ustali ć przyjmuj ąc za danymi literaturowymi, Ŝe jedna osoba wytwarza dziennie: - 60 g ładunku w postaci organicznych zwi ązków w ęgla, wyra Ŝonego jako BZT 5, - 2 g ładunku fosforu ogólnego, - 12 g ładunku azotu ogólnego.

W podobny sposób mo Ŝna ustali ć wielko ść ładunku zanieczyszcze ń pochodz ącego z rolnictwa – z nawozów naturalnych (znaj ąc liczb ę i rodzaj hodowanych zwierz ąt oraz ilo ści zanieczyszczeń wytwarzane przez poszczególne zwierz ęta).

Tabela 19 i Rys. 8 przedstawiaj ą wielko ść ładunku zanieczyszcze ń wytwarzanego przez mieszka ńców (obliczony na podstawie wy Ŝej omówionych danych) i zatrzymywanego w oczyszczalniach ścieków.

Ładunek zanieczyszcze ń zatrzymyw any w oczyszczalniach ścieków i odprow adzany do środow iska w gminie Górow o Iław eckie

100%

80% Ładunek zatrzymany 60%

Ładunek 40% odprow adzony do środow iska 20%

Rys. 8. 0% BZT P N

Dziennik Urz ędowy - 8348 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 19 Ładunki zanieczyszcze ń wytwarzane przez mieszka ńców

Rodzaj ładunku zanieczyszcze ń Ładunek [t/rok] BZT P N wytworzony 566,22 18,87 113,24 zatrzymany w oczyszczalniach 57,06 4,14 13,21 odprowadzony do środowiska 509,16 14,74 100,04 stosunek odprowadzony/wytworzony 89,9% 78,1% 88,3%

Obliczenia wskazuj ą, Ŝe blisko 90% wytworzonego ładunku zanieczyszcze ń wg BZT, 80% fosforu i 90% azotu trafia do środowiska.

Takie dane sugeruj ą, Ŝe ścieki z tych gospodarstw domowych, które nie s ą skanalizowane, w wi ększo ści nie trafiaj ą do oczyszczalni ścieków. Mo Ŝna przypuszcza ć, Ŝe mieszka ńcy eksploatuj ą nieszczelne lub zaopatrzone w przelewy szamba. Nie mo Ŝna te Ŝ wykluczy ć, Ŝe cz ęść ścieków trafia bezpo średnio (bez oczyszczenia) do cieków wodnych (rowów melioracyjnych, rzek). Ponadto, niektóre z istniej ących oczyszczalni ścieków równie Ŝ nie zapewniaj ą nale Ŝytego stopnia oczyszczenia. Wszystkie wymienione wy Ŝej przypuszczenia zdaj ą si ę potwierdza ć wyniki bada ń czysto ści wód powierzchniowych na terenie gminy (patrz rozdział 3.2.3.).

W tabeli (Tabela 20) przedstawiono wielko ści ładunku zanieczyszcze ń wytwarzanego przez zwierz ęta hodowlane.

Tabela 20 Ładunki zanieczyszcze ń wytwarzane przez zwierz ęta hodowlane

Gmina Rodzaj Ładunek wytworzony [t/rok] Liczba wg Obsada Azot zwierz ąt BZT P N DJP DJP/ha kg/ha/rok Górowo Iławeckie Bydło 1417,1 65,4 336,9 5 525 0,23 18,6 Trzoda 119,7 27,6 103,9 Razem 1536,9 92,9 440,9 źródło: dane z UG

Obliczenia wskazuj ą, Ŝe – bior ąc pod uwag ę powierzchnię u Ŝytków rolnych w gminie – zarówno obsada inwentarza (0,23 DJP/ha), jak i dawki azotu pochodz ącego z nawozu naturalnego (18,6 kg/ha/rok), s ą znacznie ni Ŝsze od dopuszczalnych (odpowiednio 2 DJP/ha i 170 kg N/ha/rok), które zostały okre ślone w ustawie z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawo Ŝeniu (Dz. U. Nr 89, poz. 991, z pó źn. zm.) oraz „Kodeksie dobrej praktyki rolniczej”.

Zatem, przy prawidłowym zagospodarowaniu nawozu naturalnego w gminie Górowo Iławeckie mo Ŝna całkowicie wyeliminowa ć zagro Ŝenie przedostania si ę do wód powierzchniowych zwi ązków biogennych z tego źródła. Warunkiem jest stosowanie sprawnych urz ądze ń do gromadzenia nawozu (płyt gnojowych, itp.) oraz przestrzeganie zasad nawo Ŝenia.

Poniewa Ŝ nie jest mo Ŝliwe dokładne obliczenie ilo ści zanieczyszcze ń rolniczych pochodz ących ze stosowania nawozów sztucznych oraz środków ochrony ro ślin w gminie Górowo Iławeckie (brak danych dotycz ących ich zu Ŝycia), podj ęto prób ę oszacowania tych ilo ści na podstawie średniego zu Ŝycia nawozów w województwie warmi ńsko-mazurskim w sezonie 2001/2002. Zu Ŝycie to wynosiło 43,8 kg N/ha w przeliczeniu na czysty składnik. Po zsumowaniu z ilo ściami azotu pochodz ącymi z nawozów naturalnych daje to warto ść 62,4 kg N/ha/rok, która tak Ŝe jest ni Ŝsza ni Ŝ warto ść dopuszczalna, co potwierdza wcze śniejsz ą tez ę o potencjalnym braku zagro Ŝenia dla wód z tego źródła.

3.3.3.4 . Ścieki przemysłowe

W gminie Górowo Iławeckie nie ma zakładów, które wytwarzaj ą ścieki pochodz ące z procesów technologicznych. Podmioty gospodarcze wytwarzaj ą przede wszystkim ścieki bytowe, które s ą gromadzone w zbiornikach bezodpływowych lub za po średnictwem kanalizacji s ą dostarczane do komunalnych oczyszczalni ścieków.

3.3.4. Hałas

Mo Ŝna wyró Ŝni ć dwa podstawowe źródła hałasu pochodzenia antropogenicznego:

- hałas komunikacyjny, - hałas przemysłowy.

W województwie warmi ńsko-mazurskim nie prowadzono pomiarów hałasu na ci ągach komunikacyjnych, a tylko w 3 miastach województwa, zatem o poziomie hałasu komunikacyjnego mo Ŝna wnioskowa ć na podstawie nat ęŜ enia ruchu.

Ruch komunikacyjny na terenie gminy jest średnio i mało nasilony, zatem hałas komunikacyjny nie stanowi du Ŝego zagro Ŝenia. Szacuje si ę, Ŝe poziom hałasu na drogach krajowych województwa (a takich dróg nie ma na terenie gminy) osi ąga średniodobowy poziom ekwiwalentny wynosz ący 70 dB. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 stycznia 2002 r. w sprawie warto ści progowych poziomów hałasu (Dz. U. Nr 8, poz. 81) warto ść progow ą poziomu hałasu pochodz ącego z dróg okre śla dla terenów zabudowy mieszkaniowej na 75 dB w porze dziennej i 67 dB w porze nocnej. Tereny, na których poziom ten jest przekroczony zalicza si ę do kategorii terenów zagro Ŝonych hałasem.

Dziennik Urz ędowy - 8349 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Wydaje si ę, Ŝe w przypadku gminy Górowo Iławeckie nie ma zagro Ŝenia przekrocze ń dopuszczalnego poziomu hałasu. Mog ą wyst ępowa ć pojedyncze przypadki nadmiernego nat ęŜ enia hałasu (niesprawne pojazdy, itp.). Wpływ na poziom hałasu komunikacyjnego mo Ŝe mie ć równie Ŝ zły stan dróg w gminie. Jednak fakt braku zagro Ŝenia mog ą potwierdzi ć jedynie stosowne badania.

Hałas przemysłowy w gminie Górowo Iławeckie praktycznie nie wyst ępuje (brak zakładów przemysłowych).

3.3.5. Promieniowanie jonizuj ące i niejonizuj ące

Źródłem promieniowania jonizuj ącego jest:

1) aparatura diagnostyczna (czujniki, wska źniki, itp.) wykorzystuj ąca źródła promieniowania o małej mocy zamkni ęte w szczelnej obudowie – źródła zamkni ęte, 2) aparatura rentgenowska, 3) otwarte źródła promieniowania.

Na terenie gminy Górowo Iławeckie takie źródła promieniowania nie wyst ępuj ą.

Promieniowanie niejonizuj ące jest inaczej zwane oddziaływaniem elektromagnetycznym (pola elektromagnetyczne). Podstawowe źródła pól elektromagnetycznych to:

- przewody linii elektrycznych wysokiego napi ęcia, - przewody trakcji elektrycznej poci ągów, - stacje transformatorowe, maszyny i urz ądzenia zasilane pr ądem stałym i zmiennym, magnesy stałe, elektromagnesy, iskrowniki, - obiekty radiokomunikacyjne w tym: stacje nadawcze radiowe i telewizyjne, stacje bazowe telefonii komórkowej.

Przez teren gminy przebiegaj ą następuj ące linie wysokiego napi ęcia 110 kV:

- Lidzbark Warmi ński-Górowo Iławeckie.

Maksymalne nat ęŜ enie pola elektromagnetycznego w otoczeniu takich linii wynosi 3,2 kV/m (konieczno ść zachowania strefy ochronnej drugiego stopnia – dopuszcza si ę okresowe przebywanie ludzi, lecz zabronione jest lokalizowanie budynków mieszkalnych). Ponadto, na terenie gminy s ą zlokalizowane stacje bazowe telefonii komórkowej. Brak jednak ewidencji tych stacji. Wła ściciele stacji nie wyst ąpili równie Ŝ o pozwolenie na emitowanie pól elektromagnetycznych, co jest ich obowi ązkiem w my śl art. 234 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r – prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z pó źn. zmianami). Stacje bazowe telefonii komórkowej emituj ą pole elektromagnetyczne o najwi ększym natęŜ eniu w kierunku pionowym w gór ę i zazwyczaj nie stanowi ą Ŝadnego zagro Ŝenia dla ludzi.

Podsumowuj ąc, mo Ŝna stwierdzi ć, Ŝe wyst ępuj ący w gminie poziom promieniowania zarówno jonizuj ącego, jak i niejonizuj ącego nie stwarza zagro Ŝenia dla ludzi i środowiska.

3.3.6. Nadzwyczajne zagro Ŝenia środowiska

Na terenie gminy nie ma Ŝadnych obiektów mog ących zagra Ŝać bezpiecze ństwu biologicznemu lub chemicznemu. Nie ma te Ŝ zakładów, które mog ą by ć sprawc ą nadzwyczajnego zagro Ŝenia środowiska w my śl przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, z pó źn. zm.), zarówno zakładów o du Ŝym ryzyku wyst ąpienia powa Ŝnej awarii, jak i zakładów o zwi ększonym ryzyku wyst ąpienia powa Ŝnej awarii.

3.3.7. Ochrona przyrody i ró Ŝnorodności biologicznej

Zadania ochrony przyrody i ró Ŝnorodno ści biologicznej s ą realizowane przede wszystkim poprzez ustanawianie ró Ŝnych prawnych form ochrony:

- rezerwatów, - parków krajobrazowych, - obszarów chronionego krajobrazu, - uŜytków ekologicznych, - zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, - pomników przyrody.

Spo śród tych form ochrony przyrody, na terenie gminy Górowo Iławeckie wyst ępuj ą rezerwaty, u Ŝytki ekologiczne, obszary chronionego krajobrazu oraz pomniki przyrody. Tabela 21 przedstawia podstawowe dane o formach ochrony przyrody w gminie.

Dziennik Urz ędowy - 8350 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 21 Formy ochrony przyrody w gminie Górowo Iławeckie

Nazwa Powierzchnia [ha] Uwagi Rezerwaty 1. Jezioro Martwe 17,73 florystyczny, ochrona stanowiska maliny moroszki UŜytki ekologiczne 1. Malina Moroszka (Warszkajty) 11,83 florystyczny, ochrona stanowiska maliny moroszki 2. Moroszka na Toprzynach 12,00 florystyczny, ochrona stanowiska maliny moroszki 3. Gr ądzik 87,02 ochrona bazy pokarmowej bociana białego Razem 110,85 OChK 1. OChK Doliny Elmy 8 923,2 powierzchnia całego OChK 2. OChK Rzeki Wałszy 9 834,8 powierzchnia całego OChK 3. OChK Wzniesie ń Górowskich 11 067,4 powierzchnia całego OChK źródło: dane z UG

Na terenie gminy Górowo Iławeckie znajduje si ę 14 pomników przyrody:  - 2 to pomniki przyrody nieo Ŝywionej, - 2 grupy drzew, - 10 pojedynczych drzew (głównie d ęby i buki).

Granice OChK przedstawiono na mapie w Zał ączniku 1.

W stosunku do obszarów chronionego krajobrazu maj ą zastosowanie przepisy rozporz ądzenia Wojewody Warmi ńsko- Mazurskiego z dnia 14 kwietnia 2003 r. w sprawie wprowadzenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa warmi ńsko-mazurskiego. Akt ten zabrania lokalizowania na obszarach chronionego krajobrazu nowych obiektów, które s ą zaliczane do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. List ę takich przedsi ęwzi ęć ustala rozporz ądzenie Rady Ministrów z dnia 24 wrze śnia 2002 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczególnych kryteriów zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęć do sporz ądzenia raportu oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 179, poz. 1490).

Ponadto, na terenie gminy Górowo Iławeckie wyznaczono obszar, który zostanie wł ączony w europejsk ą sie ć obszarów chronionych NATURA 2000 (pełna nazwa sieci to: Europejska Sie ć Ekologiczna Natura 2000). Sie ć obejmuje obszary chronione na terenie pa ństw członkowskich Unii Europejskiej. Celem utworzenia sieci jest ochrona cennych pod wzgl ędem przyrodniczym i zagro Ŝonych składników ró Ŝnorodno ści biologicznej w pa ństwach Unii Europejskiej. W skład sieci Natura 2000 wchodz ą dwa typy obszarów:  - obszary specjalnej ochrony (OSO), wyznaczone na podstawie Dyrektywy Rady 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikich ptaków, tzw. „Ptasiej”, dla gatunków ptaków wymienionych w zał ączniku I do Dyrektywy, - specjalne obszary ochrony (SOO) wyznaczone na podstawie Dyrektywy Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, tzw. „Siedliskowej”, dla siedlisk przyrodniczych wymienionych w zał ączniku I oraz siedlisk gatunków zwierz ąt i ro ślin wymienionych w zał ączniku II do Dyrektywy.

Przez północn ą cz ęść gminy b ędzie przebiega ć rozległy obszar specjalnej ochrony „Warmi ńskie bociany” (kod PLB280014, obejmuj ący ogółem powierzchni ę ponad 105 tys. ha). Granice OSO „Warmi ńskie bociany” przedstawiono na mapie w Zał ączniku 1. Powierzchnia OSO „Warmi ńskie bociany” w gminie Górowo Iławeckie wyniesie 31 367,4 ha (75,4% powierzchni całej gminy).

Sprawuj ącym nadzór nad OSO „Warmi ńskie bociany” b ędzie Dyrektor Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej z siedzib ą w Gołdapi.

Obszary Szczególnej Ochrony s ą powoływane w celu ochrony przestrzeni Ŝyciowej ptaków wymienionych w zał ączniku I Dyrektywy Ptasiej. Na obszarach wchodz ących w skład sieci NATURA 2000 działalno ść rolna, le śna, rybacka, łowiecka, amatorski połów ryb i utrzymanie urz ądze ń ochrony przeciwpowodziowej nie b ędzie podlega ć ograniczeniom, je Ŝeli działania te nie wpłyn ą negatywnie na gatunki, dla ochrony których wyznaczono obszar. W przypadku gminy Górowo Iławeckie mo Ŝe to oznacza ć np. d ąŜ enie do zachowania istniej ącej powierzchni ł ąk, pastwisk i terenów podmokłych, przeciwdziałanie ich zarastaniu przez drzewa i krzewy, zachowanie bilansu wodnego. Rolnicy, którzy b ędą ponosi ć straty zwi ązane z prowadzeniem w/w działa ń b ędą mogli otrzyma ć dopłaty w ramach programów rolno środowiskowych. Dla ka Ŝdego OSO zostan ą opracowane plany ochrony, które wska Ŝą zasady gospodarowania na tych terenach.

3.3.8. Edukacja ekologiczna

Na terenie gminy Górowo Iławeckie edukacja ekologiczna jest prowadzona przede wszystkim w placówkach oświatowych (szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach średnich). Dzieci i młodzie Ŝ uczestnicz ą w rozmaitych formach i programach edukacji ekologicznej prowadzonych w szkołach, jak równie Ŝ w szerszych akcjach typu: Sprz ątanie Świata, Wiosenne Sprz ątanie Warmii i Mazur, Dzie ń Ziemi, itp.

Nauczyciele prowadz ący programy edukacyjne, w ramach podnoszenia kwalifikacji zdobywaj ą odpowiednie przygotowanie poprzez uczestnictwo w szkoleniach organizowanych przez Centra Edukacji Ekologicznej i inne placówki.

Dziennik Urz ędowy - 8351 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

W gminie brak oferty edukacji ekologicznej skierowanej do dorosłych. Doro śli mog ą zwi ększa ć sw ą świadomo ść ekologiczn ą jedynie za po średnictwem mediów (telewizji, prasy, radia, Internetu). Jednak świadomo ść ekologiczna ogółu mieszka ńców gminy jest niska (tak jak w przypadku wi ększo ści Polaków), o czym świadcz ą codzienne zachowania wi ększo ści mieszka ńców.

3.4. Dotychczasowe działania w ochronie środowiska

Tabela 22 przedstawia zestawienie wa Ŝniejszych działa ń w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej (z wył ączeniem gospodarki odpadami), zrealizowanych w gminie Górowo Iławeckie w latach 2001-2003.

Tabela 22 Zrealizowane zadania ochrony środowiska

Charakterystyka zadania Rok realizacji Warto ść finansowa Budowa sieci wodoci ągowej Worławki-Wągnik-Wągródka-Zi ęby (6,8 km) 2001 217 370 Budowa sieci wodoci ągowej Pieszkowo-Pudlikajmy-Nerwiki (6,4 km) 2001 229 250 Budowa sieci wodoci ągowej Weskajmy-Nowa Karczma-Bądle-Piasek (3,9 km) 2001 337 650 Budowa sieci wodoci ągowej Kandyty-Dzikowo (3,5 km) 2002 177 530 Budowa stacji wodoci ągowej Nerwiki 2002 6 840 Budowa sieci wodoci ągowej Kiwajny-Robity-Galiny (3,8 km) 2003 120 970 Modernizacja kotłowni lokalnych w Kandytach 2003 50 000 Modernizacja oczyszczalni ścieków w Kami ńsku 2003 b.d. źródło: dane z UG

Pozostałe działania prowadzone przez gmin ę były działaniami o niewielkim zakresie finansowym. Skala tych działa ń była dostosowana do mo Ŝliwo ści finansowych gminy oraz dost ępno ści środków zewn ętrznych. Przeszkod ą dla realizacji działa ń w sposób zintegrowany i kompleksowy był – i nadal pozostaje – wymagany udział własnych środków finansowych gminy. Wielko ść bud Ŝetu gminy nie pozwala cz ęsto spełni ć stawianych wymogów w zakresie udziału własnego.

Tabela 23 przedstawia zestawienie nakładów poniesionych na ochron ę środowiska i gospodark ę wodn ą przez gmin ę Górowo Iławeckie (nakłady z bud Ŝetu gminy).

Tabela 23 Nakłady z bud Ŝetu gminy na ochron ę środowiska i gospodark ę wodn ą

Rok Nakłady na poszczególne cele [PLN] gospodarka ściekowa i ochrona ochrona powietrza gospodarka wodna razem wód 2002 67 500 67 500 2003 50 000 120 970 170 970 Razem 0 50 000 188 470 238 470 źródło: dane US, dane UG

W okresie ostatnich 2 lat gmina przeznaczyła na ochron ę środowiska blisko 240 tys. zł (z wył ączeniem gospodarki odpadami). Podział tych nakładów na poszczególne cele przedstawia Rys. 9.

Wydatki z bud Ŝetu gminy Górowo Iławeckie na poszczególne dziedziny ochrony środow iska w latach 2002-2003

ochrona powietrza 21%

gospodarka wodna 79%

Rys. 9.

Dziennik Urz ędowy - 8352 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Najwi ększe wydatki poniesiono na zadania z zakresu gospodarki wodnej. Na drugim miejscu znajduj ą si ę zadania z zakresu ochrony powietrza.

Niepokoj ące jest, Ŝe rozbudowie sieci wodoci ągowej nie towarzyszy porz ądkowanie gospodarki ściekowej, np. poprzez kontrol ę u Ŝytkowania zbiorników bezodpływowych. Po Ŝą danym stanem byłoby równoczesne budowanie wodoci ągów i kanalizacji, jednak bud Ŝet gminy cz ęsto nie jest w stanie sprosta ć kosztom zwi ązanym z realizacj ą takich zada ń. W latach 2001-2003 wybudowano 24,4 km sieci wodoci ągowej i ani jednego odcinka sieci kanalizacyjnej.

3.5. Zagadnienia instytucjonalne

W Urz ędzie Gminy Górowo Iławeckie wyodr ębniono stanowisko d/s rolnictwa, le śnictwa i ochrony środowiska. Urz ąd Gminy zajmuje si ę równie Ŝ eksploatacj ą gminnych oczyszczalni ścieków.

Sprawami zwi ązanymi z ochron ą środowiska zajmuj ą si ę ponadto nast ępuj ące podmioty:

- Zakład Bud Ŝetowy Zwi ązku Gmin „EKOWOD” w Markajmach z siedzib ą w Bartoszycach, zajmuje si ę eksploatacj ą wodoci ągów.

Teren gminy le Ŝy w kompetencjach nast ępuj ących instytucji, zajmuj ących si ę zagadnieniami ochrony środowiska:

− Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie (Delegatura w Elbl ągu) – zakres zada ń:

- kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska i racjonalnym u Ŝytkowaniu zasobów przyrody, - kontrola przestrzegania decyzji ustalaj ących warunki u Ŝytkowania środowiska, - udział w post ępowaniu dotycz ącym lokalizacji inwestycji, - udział w przekazywaniu do eksploatacji obiektów, które mog ą pogorszy ć stan środowiska, oraz urz ądze ń chroni ących środowisko przed zanieczyszczeniem, - kontrola eksploatacji urz ądze ń chroni ących środowisko przed zanieczyszczeniem, - podejmowanie decyzji wstrzymuj ących działalno ść prowadzon ą z naruszeniem wymaga ń zwi ązanych z ochron ą środowiska lub naruszeniem warunków korzystania ze środowiska, - współdziałanie w zakresie ochrony środowiska z organami kontrolnymi, organami ścigania i wymiaru sprawiedliwo ści oraz organami administracji rz ądowej i samorz ądu terytorialnego, - prowadzenie monitoringu wód powierzchniowych,

− Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej w Warszawie, Inspektorat w Gi Ŝycku: gospodarka wodna (zlewnia Łyny),

− Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej w Gda ńsku: gospodarka wodna (zlewnia Pasł ęki, Stradyka),

− Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Bartoszycach: higiena środowiska, czynno ści kontrolne.

Na terenie gminy działaj ą organizacje pozarz ądowe zajmuj ące si ę zagadnieniami ochrony środowiska (działania w zakresie szeroko poj ętej ochrony środowiska to zazwyczaj jeden z celów statutowych tych organizacji). Tabela 24 przedstawia list ę organizacji pozarz ądowych, zajmuj ących si ę problematyk ą ochrony środowiska.

Tabela 24 Organizacje pozarz ądowe zajmuj ące si ę problematyk ą ochrony środowiska

Nazwa Siedziba Rodzaj działalno ści Liczba Programy realizowane wspólnie z człon- samorz ądami ków Stowarzyszenie Szkoła Podst. w - edukacja dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych 16 Są planowane „NASZ KAMI ŃSK” Kami ńsku mieszka ńców wsi - propagowanie działalno ści ekologicznej Stowarzyszenie śywkowo - działalno ść turystyczna i wspomaganie 4 Są planowane Agroturystyczne rozwoju lokalnego i regionu ziemi śywkowskiej - wsparcie finansowe i organizacyjne „BOCIANIA WIE Ś” gospodarstw agroturystycznych źródło: Starostwo Powiatowe

4. Cele programu

4.1. Cel nadrz ędny

Nadrz ędny cel programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie wyznaczono w oparciu o diagnoz ę stanu środowiska na terenie gminy, z uwzgl ędnieniem wszystkich planów i strategii wy Ŝszego szczebla.

Dziennik Urz ędowy - 8353 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Nadrz ędnym celem programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie jest:

SKUTECZNA OCHRONA ZASOBÓW I DOBRA JAKOŚĆ

ŚRODOWISKA W GMINIE GÓROWO IŁAWECKIE.

4.2. Cele główne i operacyjne

W programie ochrony środowiska wyodr ębniono trzy obszary działa ń:

I Zasoby środowiska. II Jako ść środowiska. III Edukacja ekologiczna.

Celem głównym w obszarze I „zasoby środowiska” jest:

OCHRONA I RACJONALNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW ŚRODOWISKA

Poszczególne cele operacyjne w tym obszarze to:

I.1. Racjonalne zu Ŝycie wody, materiałów i energii. Kierunki działa ń: • popularyzowanie zasad oszcz ędno ści wody, energii i materiałów, • zmniejszenie strat wody w sieci wodoci ągowej.

I.2. Utrzymanie jako ści gleb co najmniej na poziomie wymaganych standardów. Kierunki działa ń: • przeciwdziałanie degradacji gleb, w tym zakwaszeniu, • wykonywanie i utrzymywanie urz ądze ń melioracji wodnych, z zachowaniem zró Ŝnicowanych biocenoz, w ścisłym dostosowaniu do wła ściwo ści przyrodniczo-rolniczych gleb, • zapobieganie erozji wodnej w ąwozowej na stokach dolin rzek poprzez utrzymywanie trwałej okrywy ro ślinnej.

I.3. Eksploatacja kopalin zgodna z zasadami zrównowaŜonego rozwoju. Kierunki działa ń: • monitorowanie eksploatacji złó Ŝ kopalin pod wzgl ędem poszanowania walorów krajobrazowych wokół i zachowania prawidłowych stosunków wodnych.

I.4. Zwi ększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Kierunki działa ń: • zast ępowanie nieodnawialnych źródeł energii dost ępnymi na terenie gminy źródłami odnawialnymi.

I.5. Zwi ększenie lesisto ści gminy. Kierunki działa ń: • zalesianie gruntów o niskiej warto ści rolniczej.

I.6. Zwi ększenie skuteczno ści ochrony krajobrazu i zasobów przyrodniczych. Kierunki działa ń: • obj ęcie wzmo Ŝon ą ochron ą (utworzenie lub zwi ększenie rangi prawnych form ochrony przyrody) niektórych terenów gminy, • uwzgl ędnianie w planowaniu przestrzennym zasad ochrony krajobrazu i ró Ŝnorodno ści biologicznej.

Celem głównym w obszarze II „jako ść środowiska” jest:

POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGL ĘDNIENIEM JAKO ŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH .

Poszczególne cele operacyjne w tym obszarze to:

II.1. Poprawa jako ści wód powierzchniowych. Kierunki działa ń: • porz ądkowanie gospodarki ściekowej w gminie, • budowa systemów kanalizacji sanitarnej, • budowa oczyszczalni ścieków,

Dziennik Urz ędowy - 8354 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

• minimalizowanie spływu zanieczyszcze ń rolniczych poprzez upowszechnianie dobrych praktyk rolniczych, • poprawa stosunków wodnych poprzez zmniejszenie nierównomierno ści przepływów cieków, przede wszystkim na obszarze w ęzła hydrograficznego Wzniesie ń Górowskich.

II.2. Dobry stan wód podziemnych. Kierunki działa ń: • działania formalno-prawne i techniczne w celu ochrony uj ęć wód podziemnych.

II.3. Wysoka jako ść powietrza atmosferycznego Kierunki działa ń: • ograniczenie dominuj ącej pozycji w ęgla jako źródła energii cieplnej na rzecz paliw mniej zanieczyszczaj ących atmosfer ę, • ograniczenie niskiej emisji zanieczyszcze ń poprzez propagowanie paliw mniej zanieczyszczaj ących atmosfer ę, • termomodernizacja budynków.

II.4. Dobry klimat akustyczny. Kierunki działa ń: • działania formalno-prawne zmierzaj ące do utrzymania dobrego klimatu akustycznego na terenie gminy (uwzgl ędnianie emitowania hałasu na etapie opracowania planów zagospodarowania przestrzennego i wydawania pozwole ń na budow ę), • zmniejszenie poziomu hałasu komunikacyjnego poprzez popraw ę stanu nawierzchni dróg.

II.5. Zachowanie niskiego nat ęŜ enia pól elektromagnetycznych. Kierunki działa ń: • działania formalno-prawne zmierzaj ące do utrzymania niskiego nat ęŜ enia pól elektromagnetycznych na terenie gminy (uwzgl ędnianie emitowania pól na etapie wydawania pozwole ń na budow ę).

Celem głównym w obszarze III „edukacja ekologiczna” jest:

WYSOKA ŚWIADOMO ŚĆ EKOLOGICZNA MIESZKA ŃCÓW GMINY . Kierunki działa ń: • prowadzenie aktywnych działa ń edukacyjnych poprzez organizacj ę konkursów, festynów, akcji ulotkowych o tematyce ekologicznej, • wspieranie organizacji pozarz ądowych prowadz ących działania edukacyjne w zakresie edukacji ekologicznej, • wspieranie wszelkich inicjatyw w zakresie edukacji ekologicznej.

Wy Ŝej wymienione cele oraz kierunki działa ń s ą podstaw ą programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie na lata 2004-2011.

5. Zadania i harmonogram realizacji

Na podstawie celów oraz kierunków działa ń opisanych w poprzednim rozdziale, wyznaczono szczegółowe zadania programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie, które b ędą realizowane w latach 2004-2007.

Tabela 25 prezentuje zestawienie zada ń programu ochrony środowiska wraz z harmonogramem realizacji.

Tabela 25 Zadania programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie Cel Zadanie Jednostka odpowiedzialna Harmonogram realizacji 2004 2005 2006 2007 O B S Z A R : ZASOBY Ś RODOWISKA Cel I: Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska I.1. Racjonalne zu Ŝycie wody, WŁASNE materiałów i energii I.1.1. Wdro Ŝenie zasad oszcz ędno ści Urz ąd Gminy █ wody, energii i materiałów w jednostkach podległych kompetencjom Urz ędu Gminy (zakładach bud Ŝetowych, szkołach).

I.1.2. Zabezpieczenie hydrantów przed Urz ąd Gminy █ nielegalnym poborem wody. I.2. Utrzymanie jako ści gleb co KOORDYNOWANE najmniej na poziomie I.2.1. Zmniejszanie poziomu zakwaszenia Wła ściciele gruntów █ █ █ █ wymaganych standardów gleb. I.2.2. Upowszechnianie zasad Kodeksu ODR-y █ █ █ █ Dobrej Praktyki Rolniczej.

I.2.3. Utrzymywanie trwałej okrywy Wła ściciele gruntów █ █ █ █ ro ślinnej na stokach dolin rzek. I.2.4. Meliorowanie u Ŝytków rolnych. Marszałek Województwa █ █ █ █ I.3. Eksploatacja kopalin zgodna KOORDYNOWANE

Dziennik Urz ędowy - 8355 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 25 Zadania programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie Cel Zadanie Jednostka odpowiedzialna Harmonogram realizacji 2004 2005 2006 2007 z zasadami zrównowa Ŝonego I.3.1. Stosowanie technologii nie UŜytkownicy złó Ŝ. █ █ █ █ rozwoju. powoduj ących istotnej zmiany poziomu wód oraz uwzgl ędniaj ących ochron ę krajobrazu.

I.3.2. Sukcesywna rekultywacja terenów UŜytkownicy złó Ŝ. █ █ █ █ poeksploatacyjnych

I.4. Zwi ększenie wykorzystania WŁASNE odnawialnych źródeł energii I.4.1. Realizacja powiatowego planu Samorz ąd gminy █ wykorzystania OZE

I.5. Zwi ększenie lesisto ści WŁASNE gminy. I.5.1. Przeprowadzenie działa ń formalno- Samorz ąd gminy █ █ █ █ prawnych pod potrzeby zalesie ń

KOORDYNOWANE I.5.2. Przeprowadzenie zalesie ń. Lasy Pa ństwowe oraz █ █ █ █ wła ściciele gruntów. I.6. Zwi ększenie skuteczno ści WŁASNE ochrony krajobrazu i zasobów 1.6.1. Uwzgl ędnianie zasad ochrony Urz ąd Gminy, samorz ąd █ █ █ █ przyrodniczych. krajobrazu i ró Ŝnorodno ści biologicznej w gminy zagospodarowaniu przestrzennym.

KOORDYNOWANE I.6.2. Tworzenie sieci NATURA 2000 – Ministerstwo Środowiska, █ █ █ utworzenie obszaru specjalnej ochrony Wojewoda. „Warmi ńskie bociany” (kod PLB280014).

1.6.3. Rozwa Ŝenie utworzenia zespołu Wojewoda, Wojewódzki █ █ █ przyrodniczo-krajobrazowego Bociania Konserwator Przyrody. Wie ś śywkowo po uzyskaniu akceptacji samorz ądu lokalnego oraz podmiotów, których interes mógłby zosta ć naruszony.

O B S Z A R : J A K O Ś Ć Ś RODOWISKA Cel II: Poprawa jako ści środowiska ze szczególnym uwzgl ędnieniem jako ści wód powierzchniowych II.1. Poprawa jako ści wód WŁASNE powierzchniowych. II.1.1. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w Samorz ąd gminy █ █ █ █ gminie II.1.2. Budowa i modernizacja oczyszczalni Samorz ąd gminy █ █ █ ścieków. II.1.3. Opracowanie i wdro Ŝenie zasad Urz ąd Gminy, samorz ąd █ █ kontroli prawidłowo ści gospodarki gminy ściekowej w gospodarstwach domowych. KOORDYNOWANE II.1.4. Budowa urz ądze ń do Wła ściciele gospodarstw. █ █ █ █ przechowywania odchodów zwierz ęcych.

II.1.5. (Analogiczne jak zadanie I.2.3.) ODR-y █ █ █ █ Upowszechnianie zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej. II.1.6. Rozbudowa systemów małej retencji Marszałek Województwa, █ █ █ █ na terenie w ęzła hydrograficznego Lasy Pa ństwowe, wła ści- Wzniesie ń Górowskich. ciele gruntów, samorz ąd gminy

II.2. Dobry stan wód WŁASNE podziemnych. II.2.1. Inwentaryzacja i prawidłowe zabez- Urz ąd Gminy, wła ściciele █ █ pieczenie nieczynnych uj ęć wody. uj ęć

II.2.2. Inwentaryzacja i przeprowadzenie Urz ąd Gminy █ █ działa ń formalno-prawnych nad usta- nowieniem stref ochronnych uj ęć wody. II.3. Wysoka jako ść powietrza WŁASNE atmosferycznego II.3.1. Dostosowanie niektórych kotłowni Samorz ąd gminy █ █ █ █ węglowych do spalania innego typu paliwa. KOORDYNOWANE II.3.2. Termomodernizacja budynków. Wła ściciele budynków. █ █ █ █ II.4. Dobry klimat akustyczny WŁASNE

Dziennik Urz ędowy - 8356 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 25 Zadania programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie Cel Zadanie Jednostka odpowiedzialna Harmonogram realizacji 2004 2005 2006 2007 II.4.1. Uwzgl ędnianie zagadnie ń Urz ąd Gminy, samorz ąd █ █ █ █ ograniczenia hałasu na etapie gminy opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji lokalizacyjnych. KOORDYNOWANE II.4.2. Wprowadzanie zmian w in Ŝynierii Zarz ąd Dróg █ █ █ █ ruchu drogowego (budowa obwodnic, naprawa nawierzchni dróg). II.5. Zachowanie niskiego WŁASNE nat ęŜ enia pól II.5.1. Uwzgl ędnianie emitowania pól Urz ąd Gminy █ █ █ █ elektromagnetycznych. elektromagnetycznych na etapie wydawania decyzji lokalizacyjnych.

O B S Z A R : EDUKACJA EKOLOGICZNA Cel III: Wysoka świadomo ść ekologiczna mieszka ńców gminy III.1. Wysoka świadomo ść WŁASNE ekologiczna mieszka ńców III.1.1. Zamieszczenie na stronie Urz ąd Gminy █ █ █ █ gminy. internetowej gminy informacji o stanie środowiska, jego ochronie i planach w tym zakresie.

KOORDYNOWANE III.1.2. Podejmowanie działa ń i edukacji Szkoły, organizacje █ █ █ █ ekologicznej na terenie gminy pozarz ądowe, itp.

Ogółem na terenie gminy b ędzie realizowanych 29 zada ń w obr ębie 12 celów głównych, z czego 14 to zadania własne gminy.

6. Nakłady i źródła finansowania

6.1. Nakłady

Nakłady na realizacj ę programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie oszacowano w oparciu o poziom cen stałych netto z maja 2004 r.

Tabela 26 przedstawia koszty realizacji poszczególnych zada ń (z wył ączeniem zada ń, dla których w chwili obecnej nie jest mo Ŝliwe nawet oszacowanie nakładów). Poniewa Ŝ cz ęść zada ń własnych gminy b ędzie wykonywana przez pracowników Urz ędu Gminy w ramach normalnych obowi ązków słu Ŝbowych, z kosztów wyodr ębniono nakłady pieni ęŜ ne, rozumiane jako faktyczne wydatki na realizacj ę programu.

Całkowite koszty realizacji programu w latach 2004-2007 wynios ą 7 302,2 tys. PLN, z czego nakłady pieni ęŜ ne wynios ą 7 254,8 tys. PLN. Nakłady pieni ęŜ ne na realizacj ę zada ń własnych gminy wynios ą 4 284,0 tys. PLN.

Blisko 63% kosztów stanowi ą koszty realizacji celu II.1: poprawa jako ści wód powierzchniowych. Kolejne pod wzgl ędem wysoko ści kosztów realizacji s ą cele: I.5. – zwi ększenie lesisto ści gminy i I.6. – zwi ększenie skuteczno ści ochrony krajobrazu i zasobów przyrodniczych (Rys. 10).

Koszt realizacji programu ochrony środow iska dla gminy Górowo Iławeckie z podziałem na poszczególne cele

I.2 I.5 2,03% 23,97% I.6 I.3 5,61% 1,03% II.3 4,11% III.1 0,45% Inne 0,54%

II.1 62,72% I.1 0,05% Rys. 10. II.2 0,04% Dziennik Urz ędowy - 8357 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 26 Nakłady na realizacj ę programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie

Cel Zadanie Jednostka odpowiedzialna Koszty realizacji Ogółem W tym nakłady pieni ęŜ ne O B S Z A R : ZASOBY Ś RODOWISKA Cel I: Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska I.1. Racjonalne zu Ŝycie wody, WŁASNE materiałów i energii I.1.1. Wdro Ŝenie zasad oszcz ędno ści Urz ąd Gminy 314 0 wody, energii i materiałów w jednostkach podległych kompetencjom Urz ędu Gminy (zakładach bud Ŝetowych, szkołach).

I.1.2. Zabezpieczenie hydrantów przed Urz ąd Gminy 3 344 2 000 nielegalnym poborem wody. I.2. Utrzymanie jako ści gleb co KOORDYNOWANE najmniej na poziomie I.2.1. Zmniejszanie poziomu zakwaszenia Wła ściciele gruntów 59 304 59 304 wymaganych standardów gleb. I.2.2. Upowszechnianie zasad Kodeksu ODR-y 5 200 0 Dobrej Praktyki Rolniczej.

I.2.3. Utrzymywanie trwałej okrywy Wła ściciele gruntów 3 600 3 600 ro ślinnej na stokach dolin rzek. I.2.4. Meliorowanie u Ŝytków rolnych. Marszałek Województwa 80 000 80 000 I.3. Eksploatacja kopalin zgodna KOORDYNOWANE z zasadami zrównowa Ŝonego I.3.1. Stosowanie technologii nie UŜytkownicy złó Ŝ. 50 000 50 000 rozwoju. powoduj ących istotnej zmiany poziomu wód oraz uwzgl ędniaj ących ochron ę krajobrazu. I.3.2. Sukcesywna rekultywacja terenów UŜytkownicy złóŜ. 25 000 25 000 poeksploatacyjnych

I.4. Zwi ększenie wykorzystania WŁASNE odnawialnych źródeł energii I.4.1. Realizacja powiatowego planu Samorz ąd gminy b.d. b.d. wykorzystania OZE

I.5. Zwi ększenie lesisto ści WŁASNE gminy. I.5.1. Przeprowadzenie działa ń formalno- Samorz ąd gminy 1 320 0 prawnych pod potrzeby zalesie ń KOORDYNOWANE I.5.2. Przeprowadzenie zalesie ń. Lasy Pa ństwowe oraz 1 749 000 1 749 000 wła ściciele gruntów. I.6. Zwi ększenie skuteczno ści WŁASNE ochrony krajobrazu i zasobów 1.6.1. Uwzgl ędnianie zasad ochrony Urz ąd Gminy, samorz ąd 0 0 przyrodniczych. krajobrazu i ró Ŝnorodno ści biologicznej w gminy zagospodarowaniu przestrzennym.

KOORDYNOWANE I.6.2. Tworzenie sieci NATURA 2000 – Ministerstwo Środowiska, 300 000 300 000 utworzenie obszaru specjalnej ochrony Wojewoda. „Warmi ńskie bociany” (kod PLB280014).

1.6.3. Rozwa Ŝenie utworzenia zespołu Wojewoda, Wojewódzki 110 000 110 000 przyrodniczo-krajobrazowego Bociania Konserwator Przyrody. Wie ś śywkowo po uzyskaniu akceptacji samorz ądu lokalnego oraz podmiotów, których interes mógłby zosta ć naruszony.

O B S Z A R : J A K O Ś Ć Ś RODOWISKA Cel II: Poprawa jako ści środowiska ze szczególnym uwzgl ędnieniem jako ści wód powierzchniowych II.1. Poprawa jako ści wód WŁASNE powierzchniowych. II.1.1. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w Samorz ąd gminy 3 182 000 3 182 000 gminie II.1.2. Budowa i modernizacja oczyszczalni Samorz ąd gminy 1 000 000 1 000 000 ścieków. II.1.3. Opracowanie i wdro Ŝenie zasad Urz ąd Gminy, samorz ąd 18 800 0 kontroli prawidłowo ści gospodarki gminy ściekowej w gospodarstwach domowych. KOORDYNOWANE II.1.4. Budowa urz ądze ń do Wła ściciele gospodarstw. 378 900 378 900 przechowywania odchodów zwierz ęcych.

Dziennik Urz ędowy - 8358 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Cel Zadanie Jednostka odpowiedzialna Koszty realizacji Ogółem W tym nakłady pieni ęŜ ne II.1.5. (Analogiczne jak zadanie I.2.3.) ODR-y Upowszechnianie zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej. II.1.6. Rozbudowa systemów małej retencji Marszałek Województwa, b.d. b.d. na terenie w ęzła hydrograficznego Lasy Pa ństwowe, wła ści- Wzniesie ń Górowskich. ciele gruntów, samorz ąd gminy II.2. Dobry stan wód WŁASNE podziemnych. II.2.1. Inwentaryzacja i prawidłowe zabez- Urz ąd Gminy, wła ściciele 680 0 pieczenie nieczynnych uj ęć wody. uj ęć II.2.2. Inwentaryzacja i przeprowadzenie Urz ąd Gminy 2 040 0 działa ń formalno-prawnych nad usta- nowieniem stref ochronnych uj ęć wody. II.3. Wysoka jako ść powietrza WŁASNE atmosferycznego II.3.1. Dostosowanie niektórych kotłowni Samorz ąd gminy 100 000 100 000 węglowych do spalania innego typu paliwa. KOORDYNOWANE II.3.2. Termomodernizacja budynków. Wła ściciele budynków. 200 000 200 000 II.4. Dobry klimat akustyczny WŁASNE II.4.1. Uwzgl ędnianie zagadnie ń Urz ąd Gminy, samorz ąd 0 0 ograniczenia hałasu na etapie gminy opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji lokalizacyjnych. KOORDYNOWANE II.4.2. Wprowadzanie zmian w in Ŝynierii Zarz ąd Dróg b.d. b.d ruchu drogowego (budowa obwodnic, naprawa nawierzchni dróg). II.5. Zachowanie niskiego WŁASNE nat ęŜ enia pól II.5.1. Uwzgl ędnianie emitowania pól Urz ąd Gminy 0 0 elektromagnetycznych. elektromagnetycznych na etapie wydawania decyzji lokalizacyjnych. O B S Z A R : EDUKACJA EKOLOGICZNA Cel III: Wysoka świadomo ść ekologiczna mieszka ńców gminy III.1. Wysoka świadomo ść WŁASNE ekologiczna mieszka ńców III.1.1. Zamieszczenie na stronie Urz ąd Gminy 2 720 0 gminy. internetowej gminy informacji o stanie środowiska, jego ochronie i planach w tym zakresie. KOORDYNOWANE III.1.2. Podejmowanie działa ń i edukacji Szkoły, organizacje 30 000 15 000 ekologicznej na terenie gminy pozarz ądowe, itp. RAZEM 7 302 222 7 254 804

6.2. Podział finansowania

Tabela 27 przedstawia podział nakładów na realizację programu pomi ędzy poszczególne jednostki odpowiedzialne za wdro Ŝenie zada ń.

Tabela 27 Podział nakładów na realizacj ę programu pomi ędzy jednostki odpowiedzialne Jednostka odpowiedzialna Nakłady ogółem Nakłady pieni ęŜ ne Gmina (UG i samorz ąd) 4 311 218 4 284 000 Pozostałe jednostki 2 991 004 2 970 804

Najwi ększe nakłady na realizacj ę programu ochrony środowiska poniesie samorz ąd gminy. Poniewa Ŝ mo Ŝliwo ści finansowe zarówno gminy, jak i innych podmiotów s ą ograniczone, zakłada si ę, Ŝe ok. 48% nakładów (szczególnie realizacja celów II.1, II.3, III.1) b ędzie finansowane z funduszy Unii Europejskiej. Mo Ŝliwo ści finansowania działa ń z tych funduszy omawia rozdział 7.3.

Dziennik Urz ędowy - 8359 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

6.3. Zestawienie zada ń własnych gminy

Tabela 28 przedstawia zestawienie zada ń własnych gminy Górowo Iławeckie wraz z okre śleniem kosztów realizacji (w tym pieni ęŜ nych).

Tabela 28 Nakłady na realizacj ę zada ń własnych gminy Górowo Iławeckie Cel Zadanie Jednostka odpowiedzialna Koszty realizacji Ogółem W tym nakłady pieni ęŜ ne O B S Z A R : ZASOBY Ś RODOWISKA Cel I: Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska I.1. Racjonalne zu Ŝycie wody, WŁASNE materiałów i energii I.1.1. Wdro Ŝenie zasad oszcz ędno ści Urz ąd Gminy 314 0 wody, energii i materiałów w jednostkach podległych kompetencjom Urz ędu Gminy (zakładach bud Ŝetowych, szkołach).

I.1.2. Zabezpieczenie hydrantów przed Urz ąd Gminy 3 344 2 000 nielegalnym poborem wody. I.4. Zwi ększenie wykorzystania WŁASNE odnawialnych źródeł energii I.4.1. Realizacja powiatowego planu Samorz ąd gminy b.d. b.d. wykorzystania OZE I.5. Zwi ększenie lesisto ści WŁASNE gminy. I.5.1. Przeprowadzenie działa ń formalno- Samorz ąd gminy 1 320 0 prawnych pod potrzeby zalesie ń

I.6. Zwi ększenie skuteczno ści WŁASNE ochrony krajobrazu i zasobów 1.6.1. Uwzgl ędnianie zasad ochrony Urz ąd Gminy, samorz ąd 0 0 przyrodniczych. krajobrazu i ró Ŝnorodno ści biologicznej w gminy zagospodarowaniu przestrzennym.

O B S Z A R : J A K O Ś Ć Ś RODOWISKA Cel II: Poprawa jako ści środowiska ze szczególnym uwzgl ędnieniem jako ści wód powierzchniowych II.1. Poprawa jako ści wód WŁASNE powierzchniowych. II.1.1. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej w Samorz ąd gminy 3 182 000 3 182 000 gminie II.1.2. Budowa i modernizacja oczyszczalni Samorz ąd gminy 1 000 000 1 000 000 ścieków. II.1.3. Opracowanie i wdro Ŝenie zasad Urz ąd Gminy, samorz ąd 18 800 0 kontroli prawidłowo ści gospodarki gminy ściekowej w gospodarstwach domowych. II.2. Dobry stan wód WŁASNE podziemnych. II.2.1. Inwentaryzacja i prawidłowe zabez- Urz ąd Gminy, wła ściciele 680 0 pieczenie nieczynnych uj ęć wody. uj ęć

II.2.2. Inwentaryzacja i przeprowadzenie Urz ąd Gminy 2 040 0 działa ń formalno-prawnych nad usta- nowieniem stref ochronnych uj ęć wody.

II.3. Wysoka jako ść powietrza WŁASNE atmosferycznego II.3.1. Dostosowanie niektórych kotłowni Samorz ąd gminy 100 000 100 000 węglowych do spalania innego typu paliwa. II.4. Dobry klimat akustyczny WŁASNE II.4.1. Uwzgl ędnianie zagadnie ń Urz ąd Gminy, samorz ąd 0 0 ograniczenia hałasu na etapie gminy opracowywania planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji lokalizacyjnych.

II.5. Zachowanie niskiego WŁASNE nat ęŜ enia pól II.5.1. Uwzgl ędnianie emitowania pól Urz ąd Gminy 0 0 elektromagnetycznych. elektromagnetycznych na etapie wydawania decyzji lokalizacyjnych.

O B S Z A R : EDUKACJA EKOLOGICZNA Cel III: Wysoka świadomo ść ekologiczna mieszka ńców gminy III.1. Wysoka świadomo ść WŁASNE ekologiczna mieszka ńców III.1.1. Zamieszczenie na stronie Urz ąd Gminy 2 720 0 gminy. internetowej gminy informacji o stanie środowiska, jego ochronie i planach w tym zakresie. RAZEM 4 311 218 4 284 000

Dziennik Urz ędowy - 8360 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

7. Narz ędzia i instrumenty realizacji

7.1. Rola gminy jako koordynatora działa ń w zakresie ochrony środowiska

W celu zabezpieczenia prawidłowej i zgodnej z harmonogramem realizacji niniejszego programu, niezb ędne b ędzie wyznaczenie osoby, która b ędzie monitorowa ć i czuwa ć nad realizacj ą programu. Osoba ta b ędzie pełni ć rol ę koordynatora d/s realizacji programu ochrony środowiska. Oprócz monitorowania realizacji zada ń własnych, koordynator b ędzie uczestniczył w spotkaniach powiatowego zespołu d/s realizacji programu ochrony środowiska, który stworz ą koordynatorzy z poszczególnych gmin powiatu bartoszyckiego oraz koordynator powiatowy.

Zespół b ędzie odbywa ć regularne spotkania (nie rzadziej, ni Ŝ co pół roku), na których b ędzie omawiana realizacja poszczególnych zada ń programu oraz b ędą sygnalizowane ewentualne problemy. Spotkania takie b ędą tak Ŝe słu Ŝyć wymianie do świadcze ń. W zale Ŝno ści od potrzeb, w zebraniach zespołu mog ą uczestniczy ć przedstawiciele instytucji odpowiedzialnych za realizacj ę pozostałych zada ń programu (ODR-ów, Lasów Pa ństwowych, szkół, przedsi ębiorców, rolników, itd.).

Gminny koordynator d/s realizacji programu b ędzie:

• czuwał nad prawidłow ą realizacj ą zada ń własnych gminy, • monitorował post ęp realizacji zada ń, • zgłaszał Wójtowi ewentualne opó źnienia w realizacji programu, • uczestniczył w zebraniach powiatowego zespołu d/s realizacji programu ochrony środowiska, • kontaktował si ę z osobami trzecimi, których współpraca b ędzie niezb ędna przy realizacji programu (np. nauczyciele, firmy zewn ętrzne realizuj ące prace zlecone przez gmin ę w ramach realizacji programu, itp.), • kontaktował si ę z instytucjami szczebla regionalnego i krajowego podczas realizacji zada ń koordynowanych przez te instytucje.

7.2. Ramy prawne

Najwa Ŝniejsze akty prawne, które b ędą regulowa ć realizacj ę programu ochrony środowiska to:

1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, z pó źn. zm.). 2. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628, z pó źn. zm.). 3. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229, z pó źn. zm.). 4. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085). 5. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880), 6. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266), 7. Ustawa z dnia 13 wrze śnia 1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (Dz. U. Nr 132, poz. 622, z pó źn. zm.).

Z punktu widzenia ochrony wód – a szczególnie osi ągni ęcia celu głównego II.1.: „poprawa jako ści wód powierzchniowych” – wa Ŝna jest tak Ŝe ustawa z dnia 26 lipca 2000 r. o nawozach i nawo Ŝeniu (Dz. U. Nr 89, poz. 991).

Ustawy te, wraz z aktami wykonawczymi – rozporz ądzeniami, stanowi ą instrument prawny, który zostanie wykorzystany, szczególnie przy realizacji zada ń polegaj ących na egzekwowaniu stosowania prawa (zadanie: II.1.3.).

W art. 379 prawa ochrony środowiska ustawodawca stwierdza, Ŝe organy ochrony środowiska (starosta, wójtowie, burmistrzowie) sprawuj ą kontrol ę nad przestrzeganiem i stosowaniem przepisów o ochronie środowiska. Do dokonywania kontroli s ą upowa Ŝnieni pracownicy urz ędów (Starostwa, Urz ędów Gmin, Miast) wyznaczeni przez starost ę, wójtów lub burmistrza. Maj ą oni prawo:

• wst ępu na teren nieruchomo ści, • przeprowadzenia czynno ści kontrolnych, • Ŝą dania pisemnych lub ustnych informacji maj ących zwi ązek z przedmiotem kontroli, • Ŝą dania okazania dokumentów i udost ępnienia wszelkich danych maj ących zwi ązek z przedmiotem kontroli.

Takie narz ędzie umo Ŝliwia zrealizowanie działania II.1.3.: opracowanie i wdro Ŝenie zasad kontroli prawidłowo ści gospodarki ściekowej w gospodarstwach domowych. Kontrolerzy b ędą mogli w oparciu o ustaw ę przeprowadzi ć działania kontrolne.

Ponadto, niektóre zadania niniejszego programu wynikaj ą z zapisów prawa. Dotyczy to w szczególno ści zadania: • II.1.3.: opracowanie i wdro Ŝenie zasad kontroli prawidłowo ści gospodarki ściekowej w gospodarstwach wiejskich, w trakcie którego b ędzie dokonana aktualizacja ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków (obowi ązek prowadzenia ewidencji tych urz ądze ń jest nało Ŝony na gminy na mocy art. 3, ust. 3 ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach).

Dziennik Urz ędowy - 8361 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

7.3. Mechanizmy finansowania zada ń ochrony środowiska

Finansowanie zada ń ochrony środowiska mo Ŝe by ć realizowane przy u Ŝyciu nast ępuj ących źródeł:

• środki własne gminy (w tym komercyjne kredyty z banków), • środki własne przedsi ębiorstw (w tym komercyjne kredyty z banków), • środki Narodowego, Wojewódzkiego, Powiatowego i Gminnych Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (po Ŝyczki i dotacje), • preferencyjne kredyty instytucji finansuj ących zadania ochrony środowiska (BO Ś), • kredyty pomostowe i na sfinansowanie tzw. wkładu własnego w przypadku projektów realizowanych w ramach ZPORR (EBOiR), • środki funduszy i programów Unii Europejskiej (Fundusze Strukturalne – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz Spójno ści, program Interreg III).

Najwa Ŝniejsze, z punktu widzenia gminnego programu ochrony środowiska, s ą ni Ŝej przedstawione źródła zewn ętrzne.

7.3.1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Środki EFRR s ą rozdysponowywane w ramach 4 programów operacyjnych. Z punktu widzenia zadań ochrony środowiska najwa Ŝniejsze programy to:

• Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR), • Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjno ści Przedsi ębiorstw (SPO WKP).

Ze środków przyznawanych w ramach ZPORR mog ą korzysta ć przede wszystkim samorz ądy, natomiast w ramach SPO WKP – przedsi ębiorstwa.

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) Realizacja zada ń ochrony środowiska jest przedmiotem dwóch priorytetów ZPORR:

Priorytet I: „rozbudowa i modernizacja infrastruktury słu Ŝą cej wzmacnianiu konkurencyjno ści regionów”. W ramach działania I.2.: „Infrastruktura ochrony środowiska” finansowane b ędą zadania o warto ści powy Ŝej 1 mln EUR do 10 mln EUR. Maksymalna kwota dofinansowania to 75%. Beneficjentami mog ą by ć:

• jednostki samorz ądu terytorialnego: gminy, powiaty oraz działaj ące w ich imieniu jednostki organizacyjne, • zwi ązki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, • podmioty wykonuj ące usługi publiczne na zlecenie jednostek samorz ądu terytorialnego, w których wi ększo ść udziałów lub akcji posiada samorz ąd gminny, powiatowy lub wojewódzki, • podmioty wybrane w drodze ustawy – Prawo zamówie ń publicznych, wykonuj ące usługi publiczne na podstawie obowi ązuj ącej umowy zawartej z jednostk ą samorz ądu terytorialnego na świadczenie usług z zakresu ochrony środowiska.

W ramach priorytetu I, działania 2 mog ą by ć finansowane nast ępuj ące inwestycje:

1. Zaopatrzenie w wod ę, pobór wody i oczyszczanie ścieków: • budowa i modernizacja sieci wodoci ągowych, • budowa i modernizacja sieci kanalizacji sanitarnych, • budowa i modernizacja sieci kanalizacji deszczowych, • budowa i modernizacja stacji uzdatniania wody, • budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków, • budowa zbiorników umo Ŝliwiaj ących pozyskanie wody pitnej.

2. Gospodarka odpadami: • organizacja i wdra Ŝanie systemów selektywnej zbiórki odpadów i recyklingu, • wdra Ŝanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi (m.in. budowa sortowni, kompostowni, obiektów termicznej, termiczno-chemicznej i mechanicznej utylizacji odpadów; budowa nowych, modernizacja istniej ących i rekultywacja nieczynnych składowisk; likwidacja „dzikich” składowisk), • budowa i modernizacja spalarni odpadów niebezpiecznych, • rekultywacja i likwidacja składowisk odpadów niebezpiecznych.

3. Poprawa jako ści powietrza:

• modernizacja i rozbudowa miejskich systemów ciepłowniczych i wyposa Ŝenie ich w instalacje ograniczaj ące emisje zanieczyszcze ń pyłowych i gazowych do powietrza, • przekształcenie istniej ących systemów ogrzewania obiektów u Ŝyteczno ści publicznej w systemy bardziej przyjazne dla środowiska, w szczególno ści ograniczenie niskiej emisji.

Dziennik Urz ędowy - 8362 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

4. Zapobieganie powodziom.

5. Wsparcie zarz ądzania ochron ą środowiska.

6. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii • budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury słuŜą cej do produkcji i przesyłu energii odnawialnej (energia wiatrowa, wodna, geotermalna, kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne, biomasa).

Priorytet III: „rozwój lokalny”. W ramach działania III.1.: „Obszary wiejskie” finansowane b ędą zadania o warto ści poni Ŝej 1 mln EUR. Beneficjenci ko ńcowi s ą identyczni, jak w przypadku priorytetu I, dodatkowo o wsparcie mog ą si ę ubiega ć organizacje pozarz ądowe. Maksymalna kwota dofinansowania to 75%. Zadania w ramach tego priorytetu musz ą by ć realizowane na terenach wiejskich i obszarach miast do 20 000 mieszka ńców.

W ramach priorytetu III, działania 1 mog ą by ć finansowane nast ępuj ące inwestycje:

1. Budowa lub modernizacja urz ądze ń do odprowadzania i oczyszczania ścieków: • sieci kanalizacyjne, • sieci kanalizacji deszczowej, • oczyszczalnie ścieków, • inne urz ądzenia do oczyszczania, gromadzenia, odprowadzania i przesyłania ścieków.

2. Budowa lub modernizacja urz ądze ń zaopatrzenia w wod ę i poboru wody: • sieci wodoci ągowe, • uj ęcia wody (w tym ochrona uj ęć i źródeł wody pitnej), • urz ądzenia słu Ŝą ce do gromadzenia, przechowywania i uzdatniania wody, • urz ądzenia reguluj ące ci śnienie wody.

3. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii: • budowa, rozbudowa i modernizacja urz ądze ń do produkcji i przesyłu energii ze źródeł odnawialnych (energia, wiatrowa, wodna, kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne, energia uzyskiwana z wykorzystania biomasy i inne).

4. Poprawa jako ści powietrza: • modernizacja i rozbudowa systemów ciepłowniczych i wyposa Ŝenie ich w instalacje ograniczaj ące emisje zanieczyszcze ń pyłowych i gazowych do powietrza • przekształcenie istniej ących systemów ogrzewania obiektów u Ŝyteczno ści publicznej w systemy bardziej przyjazne dla środowiska, w szczególno ści ograniczenie "niskiej emisji"

5. Gospodarka odpadami: • budowa, modernizacja, rekultywacja lub likwidacja składowisk odpadów (w tym rekultywacja b ądź likwidacja składowisk odpadów niebezpiecznych), • budowa lub modernizacja miejsc utylizacji opakowa ń i nieu Ŝytych środków ochrony ro ślin, • likwidacja dzikich wysypisk, • kompleksowe systemy zagospodarowania odpadów na poziomie lokalnym, obejmuj ące m.in. odbiór posegregowanych odpadów od mieszka ńców, odzyskiwanie surowców wtórnych, recykling, kompostowanie odpadów organicznych, itp.

6. Przeciwdziałanie powodziom.

7. Budowa lub modernizacja dróg gminnych i powiatowych o znaczeniu lokalnym.

Środki w ramach ZPORR s ą przyznawane na podstawie konkursu projektów ogłaszanego przez Marszałka Województwa. Gminy musz ą wypełni ć odpowiedni wniosek oraz doł ączy ć odpowiedni ą dokumentacj ę (projekty techniczne, studium wykonalno ści projektu, Plan Rozwoju Lokalnego w przypadku priorytetu III). Wszelkie informacje dla wnioskodawców zamieszczone s ą na stronach internetowych:

• Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej www.funduszestrukturalne.gov.pl • stronie informacyjnej regionu: www.warmia.mazury.pl

Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjno ści Przedsi ębiorstw (SPO WKP).

Realizacja zada ń ochrony środowiska jest przedmiotem priorytetu II, działania II.4: „Wsparcie dla przedsi ęwzi ęć w zakresie dostosowania przedsi ębiorstw do wymogów ochrony środowiska”. W ramach działania wspierane b ędą projekty infrastrukturalne w przedsi ębiorstwach z zakresu:

• realizacji zada ń dostosowawczych wynikaj ących z konieczno ści uzyskania pozwolenia zintegrowanego,

Dziennik Urz ędowy - 8363 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

• gospodarki wodno-ściekowej (projekty z zakresu budowy lub modernizacji oczyszczalni lub podczyszczalni ścieków, wprowadzania rozwi ąza ń ograniczaj ących ilo ści zu Ŝywanej wody oraz ilo ści substancji niebezpiecznych odprowadzanych wraz ze ściekami), • ochrony powietrza (modernizacja i rozbudowa systemów ciepłowniczych, konwersja palenisk na rozwi ązania przyjazne środowisku, inwestycje w produkcj ę skojarzon ą elektryczno ści i ciepła, stosowanie rozwi ąza ń pozwalaj ących na redukcj ę zanieczyszcze ń emitowanych do powietrza z du Ŝych obiektów energetycznego spalania paliw, przedsi ęwzi ęcia na rzecz wykorzystywania alternatywnych źródeł energii, • gospodarki odpadami w przedsi ębiorstwach (tworzenie, rozwój i modernizacja instalacji do odzyskiwania odpadów przemysłowych, wyposa Ŝenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych, tworzenia zdolno ści do wst ępnej obróbki oraz do tymczasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych, tworzenia zdolno ści operacyjnych w zakresie ograniczania produkcji odpadów przemysłowych).

Instytucj ą wdra Ŝaj ącą jest NFO ŚiGW. Dopuszczalny maksymalny poziom dofinansowania projektów w ramach działania I.4 zale Ŝy od podmiotu realizuj ącego dany projekt i natury samego projektu. Poziom pomocy publicznej na inwestycje wynosi maksymalnie 65% w przypadku małych i średnich przedsi ębiorstw i 50 % w przypadku du Ŝych przedsi ębiorstw, nie wi ęcej jednak ni Ŝ 5 mln EUR.

7.3.2. Fundusz Spójno ści

Priorytety w zakresie ochrony środowiska przewidziane do wsparcia z Funduszu Spójności w latach 2004 –2006 s ą nast ępuj ące:

1. Poprawa jako ści wód powierzchniowych, polepszenie jako ści i dystrybucji wody przeznaczonej do spo Ŝycia, działania: • budowa i modernizacja kanalizacji sanitarnej i burzowej oraz oczyszczalni ścieków tam, gdzie przyniesie to najwi ększy efekt ekologiczny przy uwzgl ędnieniu efektywno ści kosztowej, • rozbudowa i modernizacja urz ądze ń uzdatniaj ących wod ę i sieci wodoci ągowej (w powi ązaniu z systemami sanitacji).

2. Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi, działania: • budowa, rozbudowa lub modernizacja składowisk odpadów komunalnych oraz tworzenie systemów recyklingu i unieszkodliwiania odpadów komunalnych (sortownie, kompostownie itp.), • tworzenie systemów zbiórki i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (w tym spalarnie), • tworzenie systemów zagospodarowania osadów ściekowych (w tym spalarnie), • rekultywacja terenów zdegradowanych przez przemysł i inne szkodliwe oddziaływania.

3. Poprawa jako ści powietrza, działania: • modernizacja i rozbudowa miejskich systemów ciepłowniczych ( źródeł, sieci) w strefach o znacz ących przekroczeniach dopuszczalnych st ęŜ eń zanieczyszcze ń w powietrzu i wyposa Ŝenie ich w instalacje ograniczaj ące emisje zanieczyszcze ń pyłowych istniej ących gazowych do powietrza, • przekształcenie istniej ących systemów ogrzewania obiektów publicznych w systemy bardziej przyjazne dla środowiska, w szczególno ści ograniczenie niskiej emisji, • zmniejszenie zagro Ŝenia dla jako ści powietrza poprzez podniesienie efektywno ści wykorzystania energii i jej oszcz ędzanie, szersze stosowanie alternatywnych źródeł energii, a tak Ŝe poprzez działania maj ące na celu redukcj ę uci ąŜ liwo ści transportu.

4. Poprawa bezpiecze ństwa przeciwpowodziowego.

Fundusz jest skierowany w pierwszej kolejno ści do samorz ądów terytorialnych i zwi ązków gmin. Minimalna warto ść projektu to 10 mln EUR. Instytucj ą zarz ądzaj ącą jest NFO ŚiGW.

7.3.3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej

W ramach tego funduszu s ą realizowane dwa programy: Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora śywno ściowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich.

W ramach Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich rolnicy mog ą otrzyma ć wsparcie m.in. na przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z realizacj ą programów rolno środowiskowych oraz zalesianie gruntów rolnych, a tak Ŝe dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej. W ramach tego ostatniego działania b ędą wspierane inwestycje w zakresie ochrony środowiska.

W ramach SPO Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora śywno ściowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich wspierane będą nast ępuj ące działania zwi ązane z ochron ą środowiska:

• inwestycje w gospodarstwach rolnych, w tym budowa urz ądze ń słu Ŝą cych ochronie środowiska (np. płyty gnojowe), • rozwój i ulepszanie infrastruktury zwi ązanej z rolnictwem, w tym budowa i modernizacja urządze ń zaopatrzenia w wod ę i odprowadzania ścieków, • gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi,

Dysponentem środków jest Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

Dziennik Urz ędowy - 8364 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

7.3.4. INTERREG III

Celem Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG finansowanej równie Ŝ ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jest wspieranie współpracy przygranicznej, mi ędzynarodowej i mi ędzyregionalnej zarówno na zewn ętrznych, jak i wewn ętrznych granicach Unii. W przypadku powiatu bartoszyckiego najbardziej adekwatnym programem jest INTERREG IIIA, obejmuj ący Polsk ę, Litw ę i Federacj ę Rosyjsk ą (Obwód Kaliningradzki).

W ramach priorytetu I programu; „Wzrost konkurencyjno ści i produktywno ści obszaru współpracy poprzez modernizacj ę i rozbudow ę infrastruktury transgranicznej, ochron ę granic oraz współprac ę gospodarcz ą i naukowo-techniczn ą” wspierane będzie działanie 1.3: Ochrona środowiska, wzrost efektywno ści wykorzystania energii, promowanie odnawialnych źródeł energii”.

Beneficjentami Programu S ąsiedztwa Polska-Litwa-Federacja Rosyjska (Obwód Kaliningradzki) s ą jednostki samorz ądu terytorialnego i ich zwi ązki, partnerzy społeczno-ekonomiczni, instytucje edukacyjne i kulturalne, organizacje pozarz ądowe, itp. Polscy partnerzy mog ą uzyska ć dofinansowanie w wysoko ści do 75% kosztów kwalifikowalnych projektu. Środki s ą przekazywane w postaci refundacji. Struktury zarz ądzaj ące s ą umieszczone po stronie litewskiej. Koordynacj ę programu po stronie polskiej prowadzi Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.

7.4. Dost ęp do informacji i udział społecze ństwa

Prawo ochrony środowiska gwarantuje dost ęp społecze ństwa do informacji o stanie środowiska. Szczegółowo spraw ę dost ępu do informacji reguluje rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 1 pa ździernika 2002 r. w sprawie sposobu udostępniania informacji o środowisku (Dz. U. Nr 176, poz. 1453).

Niniejszy program uwzgl ędnia realizacj ę zada ń zwi ązanych z dost ępem społecze ństwa do informacji o środowisku, i to w wi ększym zakresie ni Ŝ jest to wymagane prawem. Zadanie zwi ązane z realizacj ą celów edukacji ekologicznej (III.1.1.) dotyczy umieszczenia na stronach internetowych gminy obszernej informacji o jako ści i stanie środowiska oraz o planach w zakresie przedsi ęwzi ęć ochrony środowiska. Informacja b ędzie aktualizowana nie rzadziej ni Ŝ co kwartał.

8. Współpraca przygraniczna

Gmina Górowo Iławeckie graniczy z Federacj ą Rosyjsk ą. Nawi ązanie współpracy przygranicznej w zakresie projektów ochrony środowiska mo Ŝe mie ć miejsce w oparciu o euroregiony. Euroregiony to obszary transgraniczne, w ramach których prowadzona jest współpraca mi ędzy jednostkami reprezentuj ącymi regiony dwóch lub wi ęcej pa ństw (jednostki samorz ądu terytorialnego). Ka Ŝdy z nich jest powoływany na podstawie prawa wewn ętrznego danego pa ństwa. Celem euroregionów jest rozwój współpracy gospodarczej, rozbudowa infrastruktury, ochrona środowiska, turystyka i działalno ść kulturalno- edukacyjna. Cały obszar powiatu bartoszyckiego wchodzi w skład Euroregionu „Bałtyk”. Działa on na obszarze: Danii, Szwecji, Łotwy, Litwy, Rosji i Polski. Gmina Górowo Iławeckie jest członkiem Stowarzyszenia Gmin RP Euroregionu „Bałtyk”.

W ramach Euroregionu „Bałtyk” od 1998 r. s ą realizowane projekty, w których wspólnie uczestnicz ą członkowie z poszczególnych krajów nale Ŝą cych do euroregionu. Środki finansowe, którymi dotychczas zarz ądzało Stowarzyszenie Gmin RP Euroregionu „Bałtyk” pochodziły z Funduszu Małych Projektów PHARE.

W 2001 r. opracowano „Strategi ę rozwoju Euroregionu ‘Bałtyk’ – polski komponent”. Czwartym priorytetem przyj ętej strategii jest ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego.

9. Kontrola realizacji programu

9.1. Procedury kontroli

Zgodnie z wymogiem art. 18 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, organ wykonawczy gminy (Wójt) b ędzie co 2 lata dokonywa ć oceny realizacji programu i przygotowywa ć raporty z wykonania programu. Raporty te b ędą przedstawione Radzie Gminy. Zatem pierwsza ocena realizacji niniejszego programu zostanie dokonana w połowie 2006 r., a druga w połowie 2008 r.

Ocena realizacji programu b ędzie zawiera ć: • kontrol ę zgodno ści wykonania zada ń wyszczególnionych w niniejszym programie z harmonogramem realizacji programu na lata 2004-2007; • ocen ę realizacji celów i działa ń okre ślonych w programie opart ą na wska źnikach realizacji programu.

Jednak, aby w pełni zabezpieczy ć zgodn ą z planem realizacj ę zada ń, gminny koordynator d/s realizacji programu b ędzie dokonywał okresowej (półrocznej) kontroli realizacji. W tym celu b ędzie gromadził informacje dotycz ące stanu realizacji poszczególnych zada ń. Informacje te b ędą w szczególno ści dotyczy ć wydatkowanych środków i/lub efektów zrealizowanych działa ń. Uzyskane informacje b ędą przez gminnego koordynatora zapisywane w formie krótkich raportów, które b ędą zawiera ć dane na temat stanu realizacji zada ń własnych gminy. Koordynator b ędzie porównywał zebrane informacje z zało Ŝeniami niniejszego programu oraz ze wska źnikami realizacji programu.

Dziennik Urz ędowy - 8365 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

W razie znacz ących opó źnie ń w realizacji programu, koordynator b ędzie informował o tym fakcie oraz o przyczynach opó źnie ń Wójta, a ten – w miar ę mo Ŝliwo ści – podejmie stosowne działania.

Pierwsza ocena realizacji programu zostanie sporz ądzona na podstawie informacji zgromadzonych przez koordynatora gminnego.

9.2. Wska źniki realizacji programu

Tabela 29 przedstawia wska źniki realizacji celów programu, wraz z terminami ich osi ągni ęcia.

Tabela 29 Wska źniki realizacji programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie

Cel Wska źnik Jednostka miary Stan Termin Źródło informacji o wyj ściowy reali- wska źniku zacji O B S Z A R : ZASOBY Ś RODOWISKA Cel I: Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów środowiska I.1. Racjonalne zu Ŝycie wody, Wodochłonno ść produkcji W przeliczeniu na zostanie 2007 Urz ąd materiałów i energii. Materiałochłonno ść produkcji PKB, jednostk ę okre ślony w Statystyczny Energochłonno ść produkcji produkcji, warto ść 2005 r. produkcji lub warto ść sprzedan ą w przemy śle I.2. Utrzymanie jako ści gleb co Udział gleb bardzo kwa śnych i % powierzchni 57% 2007 Okr ęgowa Stacja najmniej na poziomie kwa śnych 40% uŜytków rolnych Chemiczno- wymaganych standardów Rolnicza w Olsztynie I.3. Eksploatacja kopalin zgodna Brak sygnałów o naruszeniu zasad - - 2007 Urz ąd Gminy z zasadami zrównowa Ŝonego ochrony środowiska w zwi ązku z rozwoju. eksploatacj ą złó Ŝ kopalin. I.4. Zwi ększenie wykorzystania Wzrost udziału energii cieplnej % mocy 0% 2007 Urz ąd Gminy odnawialnych źródeł energii wytwarzanej z wykorzystaniem uzyskiwanej z OZE OZE do 8%. w stosunku do całkowitej mocy I.5. Zwi ększenie lesisto ści gminy. Wzrost lesisto ści gminy do 34,5% % powierzchni 33,1% 2007 Urz ąd Gminy I.6. Zwi ększenie skuteczno ści Wzrost powierzchni chronionej w % powierzchni b.d. 2007 Dane ochrony krajobrazu i zasobów gminie do 75% Wojewódzkiego przyrodniczych. Konserwatora Przyrody O B S Z A R : J A K O Ś Ć Ś RODOWISKA Cel II: Poprawa jako ści środowiska ze szczególnym uwzgl ędnieniem jako ści wód powierzchniowych II.1. Poprawa jako ści wód 50% wód w III klasie czysto ści (3 % udziału w ogólnej 30% 2007 Dane WIO Ś powierzchniowych. punkty pomiarowe) liczbie punktów pomiarowych Zwi ększenie ładunku kg/d BZT 5 – 57,1 2007 Urz ąd Gminy zanieczyszcze ń zatrzymywanego w P – 4,1 oczyszczalni ścieków o 25% N – 13,2

Zwi ększenie liczby mieszka ńców % ogółu 21,8% 2007 Urz ąd Gminy korzystaj ących z kanalizacji mieszka ńców sanitarnej do 35%.

II.3. Wysoka jako ść powietrza Utrzymanie klasyfikacji powiatu klasa pył – I 2007 Dane WIO Ś atmosferycznego bartoszyckiego pod wzgl ędem SO 2 – III jako ści powietrza (ze wzgl ędu na NO x – II ochron ę zdrowia) CO – III

II.5. Zachowanie niskiego Brak instalacji o nieuregulowanym szt. do uzyskania 2007 Dane Starostwa nat ęŜ enia pól stanie formalno-prawnym w 2005 r. Powiatowego elektromagnetycznych. O B S Z A R : EDUKACJA EKOLOGICZNA III.1. Wysoka świadomo ść Przeprowadzenie co najmniej 2 szt. b.d. 2007 Urz ąd Gminy ekologiczna mieszka ńców gminy. działa ń z zakresu edukacji ekologicznej w okresie 2004-2007

9.3. Procedury weryfikacji programu

Zgodnie z art. 17 ust. 1 i art. 14 ust. 2 prawa ochrony środowiska gminne programy ochrony środowiska powinny by ć sporz ądzane na 4 lata z uwzgl ędnieniem perspektywy na kolejne 4 lata. Tak wi ęc najpó źniej a pocz ątku 2008 roku zostan ą podj ęte prace nad aktualizacj ą „Programu ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie” na lata 2008-2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy do 2014 r.

Dziennik Urz ędowy - 8366 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Aktualizacja b ędzie uwzgl ędnia ć wyniki ocen realizacji programu, zawarte w raporcie przygotowanym przez koordynatora d/s realizacji programu.

Niezale Ŝnie od obligatoryjnej aktualizacji, „Program ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie” b ędzie mógł by ć weryfikowany w miar ę u ści ślania i zwi ększania zakresu dost ępnych danych. Weryfikacji w pierwszym rz ędzie mog ą zosta ć poddane aktualne wska źniki realizacji zada ń programu. Cz ęść wska źników została okre ślona w oparciu o niepełne dane.

Konieczno ść weryfikacji programu b ędzie zgłaszana Wójtowi przez gminnego koordynatora d/s realizacji programu. Zweryfikowana wersja programu b ędzie przygotowywana samodzielnie przez gmin ę (pracowników Urz ędu Gminy) lub – w przypadku zakresu zmian wymagaj ących specjalistycznej wiedzy – przez firm ę zewn ętrzn ą.

Zweryfikowana wersja programu zostanie poddana takiej samej procedurze uchwalania, jak wersja niniejsza.

Zał ącznik Nr 2 do Uchwały Nr XXI/112/04 Rady Gminy Górowo Iławeckie z dnia 20 pa ździernika 2004 r.

PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY GÓROWO IŁAWECKIE na lata 2004-2007 z perspektyw ą na lata 2008-2011

1. Wst ęp

1.1. Podstawa opracowania

Gospodarka odpadami stanowi na tyle istotne zagadnienie w ochronie środowiska w Polsce, Ŝe została wyodr ębniona jako samodzielny dział, zarówno w ustawodawstwie (ustawa o odpadach), jak i działaniach planistycznych („Krajowy plan gospodarki odpadami”).

Sporz ądzenie gminnego planu gospodarki odpadami jest obowi ązkiem gminy (Wójta, Burmistrza) w my śl art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z pó źn. zmianami). Gminny plan gospodarki odpadami stanowi cz ęść gminnego programu ochrony środowiska i jest przyjmowany do realizacji poprzez przyj ęcie przez rad ę gminy (miasta) stosownej uchwały.

Zawarto ść merytoryczn ą planu okre śla rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 roku w sprawie sporz ądzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620).

1.2. Cel i zakres

Celem opracowania niniejszego dokumentu było:

• przedstawienie obecnej sytuacji w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy Górowo Iławeckie, • wskazanie potrzeb i kierunków dalszych działa ń, • sformułowanie celów i zada ń planu gospodarki opadami dla gminy Górowo Iławeckie na lata 2004-2007 (z perspektyw ą na lata 2008-2011).

W planie gospodarki odpadami, we wszystkich wypadkach, gdzie było to mo Ŝliwe, okre ślono:

• rodzaj, ilo ść i źródło pochodzenia odpadów powstaj ących obecnie na terenie gminy oraz prognoz ę zmian w tym zakresie, • rodzaj, ilo ść i źródło pochodzenia odpadów obecnie unieszkodliwianych na terenie gminy, • sposób zbierania, transportu i unieszkodliwiania odpadów, • rozmieszczenie istniej ących obiektów gospodarki odpadami (aktualnie wykorzystywanych i nieczynnych).

Na podstawie zgromadzonych danych wyznaczono cele i zaplanowano działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami. W dalszej cz ęś ci dokumentu opisano projektowany (docelowy) system gospodarki odpadami na terenie gminy z uwzgl ędnieniem kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych projektowanych zmian.

W ko ńcowej cz ęś ci przedstawiono sposoby monitoringu realizacji planu i oceny osi ągni ęcia wytyczonych celów.

1.3. Metoda opracowania planu

W pierwszym etapie opracowania planu przeprowadzono inwentaryzacj ę i analiz ę danych:

I. Zgromadzenie danych dotycz ących gospodarki odpadami w gminie Górowo Iławeckie.

Dziennik Urz ędowy - 8367 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

II. Przeanalizowanie danych pod k ątem wpływu poszczególnych czynników na stan gospodarki odpadami (pod wzgl ędem ilo ści i jako ści czynników), z uwzgl ędnieniem uwarunkowa ń zewn ętrznych, itd.

Inwentaryzacj ę danych prowadzono w oparciu o nast ępuj ące źródła danych:

1. Starostwo Powiatowe w Bartoszycach, 2. Urz ąd Gminy w Górowie Iławeckim, 3. wizja lokalna terenu gminy oraz obiektów gospodarki odpadami wykorzystywanych przez gmin ę, 4. dane z dost ępnych opracowa ń dotycz ących zarówno terenu gminy, terenu powiatu, jak i terenu całego województwa.

Dane pochodz ące z Urz ędu Gminy inwentaryzowano w oparciu o ankiet ę opracowan ą przez Biuro Doradcze EkoINFRA oraz spotkania i kontakty telefoniczne z pracownikami Urz ędu. Ponadto korzystano z danych zamieszczonych w nast ępuj ących opracowaniach:

• „Wojewódzki plan gospodarki odpadami na lata 2003-2006, z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” - projekt. • „Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego w latach 1999-2000”, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie. • „Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego w roku 2001”, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie. • „Program ochrony środowiska województwa warmi ńsko-mazurskiego. Zasoby i zagro Ŝenia środowiska. Diagnoza.”, Warmi ńsko-Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego w Olsztynie, 2002. • „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa warmi ńsko-mazurskiego. Diagnoza prospektywna.”, Warmi ńsko-Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego w Olsztynie, 2000. • „Rocznik statystyczny województwa warmi ńsko-mazurskiego 2001”, Urz ąd Statystyczny w Olsztynie. • „Program selektywnej zbiórki odpadów komunalnych u źródła na terenie gmin miejskich i wiejskich Bartoszyce, Górowo Iławeckie i S ępopol”, opracowany przez firm ę ABRYS sp. z o.o. w lipcu 2000 r. • „Przegl ąd ekologiczny składowiska odpadów w miejscowo ści Wysieka k/Bartoszyc” opracowany przez mgr in Ŝ. Lecha Czarneckiego w czerwcu 2002 r.

W niektórych przypadkach nie udało si ę uzyska ć miarodajnych danych. Główne przyczyny braku danych to:

• brak bada ń dotycz ących niektórych zjawisk środowiskowych na terenie gminy, istotnych z punktu widzenia niniejszego opracowania, • dezaktualizacja. Cz ęść danych pochodziła sprzed kilku lat. Zmiany, jakie zaszły w tym czasie sprawiły, Ŝe stały si ę one nieprzydatne do celów niniejszego opracowania.

W zwi ązku z tym, cz ęść niezb ędnych danych wyznaczano (obliczano) na podstawie szacunków. Do ustalenia danych szacunkowych wykorzystano dane literaturowe oraz dane zawarte w publikacji: „Planowanie Gospodarki Odpadami w Polsce. Poradnik – powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami”, opracowanej przez RAMBOL/Cowi Joint Venture Dania na zamówienie Ministerstwa Środowiska (poradnik opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Środowiska: www.mos.gov.pl )

Po zgromadzeniu wszystkich dost ępnych danych umieszczono je w bazie elektronicznej (arkuszu kalkulacyjnym) w celu wyznaczenia parametrów ilo ściowych dotycz ących gospodarki odpadami oraz zbadania wyst ępuj ących prawidłowo ści i trendów. Na podstawie wyników oblicze ń oraz pozostałych, nieprzetworzonych danych zidentyfikowano podstawowe problemy zwi ązane z gospodark ą odpadami w gminie. Problemy te uszeregowano w zale Ŝno ści przyczynowo-skutkowej. Nast ępnie, poprzez przeformułowanie problemów, sformułowano cele planu gospodarki odpadami.

W drugim etapie opracowania planu zaprojektowano docelowy system gospodarki odpadami w gminie Górowo Iławeckie oraz sprecyzowano działania, które doprowadz ą do realizacji zaplanowanych celów. We wszystkich etapach przygotowania planu, a szczególnie w gromadzeniu danych, identyfikacji problemów, a nast ępnie formułowaniu celów i zada ń, aktywnie uczestniczyli przedstawiciele Urz ędu Gminy Górowo Iławeckie. We wszystkich etapach przygotowania planu uwzgl ędniano zało Ŝenia, cele i działania projektu „Planu gospodarki odpadami dla powiatu bartoszyckiego na lata 2004-2007 z perspektyw ą na lata 2008-2011” (PPGO), projektu Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami (WPGO) dla województwa warmi ńsko-mazurskiego oraz Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (KPGO).

2. Charakterystyka gminy Górowo Iławeckie

2.1. Poło Ŝenie

2 Gmina Górowo Iławeckie o powierzchni 416,27 km , le Ŝy w północnej cz ęś ci województwa warmi ńsko-mazurskiego, w powiecie bartoszyckim (rys. 1). Od zachodu graniczy z gminami Lelkowo i Pieni ęŜ no (powiat braniewski), od południa z gmin ą Lidzbark Warmi ński (powiat lidzbarski), od wschodu z gmin ą Bartoszyce. Północna granica gminy stanowi granic ę pa ństwow ą z Rosj ą (Obwód Kaliningradzki, Rejon Prawdinskij). Ponadto, gmina graniczy z poło Ŝon ą centralnie gmin ą miejsk ą Górowo Iławeckie.

Dziennik Urz ędowy - 8368 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Rys. 1. Poło Ŝenie gminy Górowo Iławeckie w układzie administracyjnym

Pod wzgl ędem fizjograficznym gmina Górowo Iławeckie le Ŝy w Pasie Pobrze Ŝy Bałtyckich (kraina fizycznogeograficzna), w regionie Niziny Staropruskiej, przy czym wschodnia cz ęść – w mezoregionie Niziny S ępopolskiej, a zachodnia – w mezoregionie Wzniesie ń Górowskich. Na obszarze Niziny S ępopolskiej przewa Ŝa krajobraz równinny, który urozmaicaj ą doliny rzeczne i niewielkie spadki terenu. W cz ęś ci poło Ŝonej w obszarze Wzniesie ń Górowskich dominuje ukształtowanie pagórkowate.

2.2. Demografia

Wg danych z Urz ędu Gminy Górowo Iławeckie w gminie mieszka 7 937 osób. Gmina liczy 65 miejscowo ści. Najwi ększ ą miejscowo ści ą jest Kami ńsk licz ący 1 023 mieszka ńców. Inne wi ększe miejscowo ści (powy Ŝej 300 mieszka ńców) to: Kandyty 2 i Piasty Wielkie. Liczba gospodarstw domowych w gminie wynosi 2 119. Przeci ętna g ęsto ść zaludnienia to 19,1 osób/km .

Około 46% mieszka ńców mieszka w zabudowie jednorodzinnej.

2.3. U Ŝytkowanie powierzchni

2 Ogólna powierzchnia gminy wynosi 416,27 km (41 627 ha). U Ŝytkowanie powierzchni w gminie Górowo Iławeckie przedstawia tabela 1.

Tabela 1 Struktura u Ŝytkowania powierzchni w gminie Górowo Iławeckie

Jednostka Powierzchnia gruntów Ogółem w tym: uŜytki rolne lasy wody tereny pozostałe zabudowane Hektary 41 627 23 731 13 796 266 654 3 180 Procent 100,0 57,0 33,1 0,6 1,6 7,6 źródło: dane z UG i US 2.4. Zagadnienia gospodarcze

Ze wzgl ędu na uwarunkowania wewn ętrzne gospodarka gminy Górowo Iławeckie opiera si ę na rolnictwie i le śnictwie.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej w gminie Górowo Iławeckie wynosi 156, z czego a Ŝ 118 to podmioty nale Ŝą ce do osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą. 8 podmiotów nale Ŝy do sfery publicznej. Turystyka pobytowa nie odgrywa w gminie znacz ącej roli. W zwi ązku z tym w gminie nie ma Ŝadnych obiektów noclegowych.

3. Dane wej ściowe do analizy

3.1. Gospodarstwa domowe

Ogólna liczba gospodarstw domowych w gminie Górowo Iławeckie wynosi 2 119. Zestawienie liczby gospodarstw domowych i liczby mieszka ńców w poszczególnych typach zabudowy przedstawia tabela 2.

Dziennik Urz ędowy - 8369 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 2 Gospodarstwa domowe

Rodzaj Przeci ętna liczba Zabudowa jednorodzinna Zabudowa wielorodzinna osób w liczba osób liczba liczba osób liczba gospodarstw domowych gospodarstwie gospodarstw domowym domowych Ogółem 3,75 3 627 968 4 310 1 151 Odsetek - 46% - 54% - źródło: dane z UG

3.2. Działalno ść przemysłowa, handlowa i usługowa

W tabeli 3 przedstawiono wykaz firm produkcyjnych prowadz ących obecnie działalno ść na terenie gminy Górowo Iławeckie.

Tabela 3 Działalno ść produkcyjna

L.p. Zakład Liczba zatrudnionych Bran Ŝa 1. Gosp. pomocnicze przy Zakładzie Karnym 36+50* róŜna 2. Piekarnia 3 spo Ŝywcza Razem 39+50* źródło: dane z UG * zatrudnieni osadzeni

W tabeli 4 przedstawiono zestawienie firm usługowych.

Tabela 4 Działalno ść usługowa

L.p. Zakład lub bran Ŝa Liczba podmiotów Liczba zatrudnionych 1. Elektrotechniczne 1 1 2. Mechanizacyjne 1 2 Razem 2 3 źródło: dane z UG, dane własne

W tabeli 5 przedstawiono zestawienie placówek handlowych i gastronomicznych.

Tabela 5 Działalno ść handlowa, gastronomiczna i hotelarska

Zakład lub bran Ŝa Liczba Liczba zatrudnionych Powierzchnia [m 2] Sklepy spo Ŝywczo-przemysłowe 33 45 2517 Bary sezonowe 2 2 b.d. źródło: dane z UG, dane własne

Ogółem na terenie gminy znajduj ą si ę 2 firmy usługowe oraz 33 placówki handlowe i gastronomiczne.

3.3. Instytucje publiczne

W tabeli 6 przedstawiono zestawienie instytucji działaj ących na terenie gminy Górowo Iławeckie.

Tabela 6 Instytucje

L.p. Nazwa Liczba Liczba zatrudnionych 1. Zakład Karny 1 244 2. Urz ąd Pocztowy 3 Razem 4 źródło: dane z UG, dane własne W tabeli 7 przedstawiono zestawienie szkół i przedszkoli w gminie.

Tabela 7 Placówki edukacyjne

L.p. Rodzaj Liczba Liczba uczniów Liczba zatrudnionych 1. Podstawowe 4 650 112 2. Gimnazjum 1 198 Razem 5 848 źródło: dane z UG, dane własne

Dziennik Urz ędowy - 8370 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

3.4. Placówki medyczne i opieku ńcze

W tabeli 8 przedstawiono zestawienie placówek medycznych i opieku ńczych w gminie.

Tabela 8 Placówki medyczne i opieku ńcze

L.p. Nazwa Liczba Liczba łó Ŝek Liczba podopiecznych 1. Przychodnie 2 - - 2. Stomatolog 3 - - Razem 5 - - źródło: dane z UG, dane własne

4. Aktualny stan gospodarki odpadami

4.1. Ilo ści i rodzaje powstaj ących odpadów

W dalszej cz ęś ci wyró Ŝniono dwa podstawowe rodzaje odpadów: odpady komunalne oraz odpady nieb ędące odpadami komunalnymi (odpady medyczne i weterynaryjne, odpady z oczyszczalni ścieków, odpady przemysłowe, pozostałe odpady). Zgodnie z definicj ą podan ą w ustawie o odpadach, odpady komunalne to: „odpady powstaj ące w gospodarstwach domowych, a tak Ŝe odpady niezawieraj ące odpadów niebezpiecznych pochodz ące od innych wytwórców odpadów, które ze wzgl ędu na swój charakter lub skład s ą podobne do odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych”.

W obliczeniach posługiwano si ę danymi wej ściowymi, przedstawionymi w poprzednim rozdziale.

4.1.1. Odpady powstaj ące w gospodarstwach domowych

4.1.1.1. Ilo ści odpadów

Ilo ść odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych w gminie Górowo Iławeckie oszacowano przyjmuj ąc jednostkowy wska źnik nagromadzenia odpadów, ustalony na podstawie ilo ści (masy) odpadów przyj ętych w 2002 r. na składowisko w Wysiece (szczegółowe dane w rozdziale 4.2.6.).

Jednostkowy wska źnik nagromadzenia dla odpadów zgromadzonych w Wysiece i zebranych surowców wtórnych wynosił w 2002 r. 263 kg/mieszka ńca/rok. Obliczono go w oparciu o liczb ę mieszka ńców korzystaj ących ze składowiska w Wysiece, ewidencj ę przyjmowanych odpadów (przyj ęto na składowisko 11 333,3 Mg odpadów komunalnych) oraz mas ę zebranych surowców wtórnych (49,3 Mg). Wska źnik ten obejmuje równie Ŝ odpady komunalne powstaj ące w sektorze gospodarczym i publicznym. Poniewa Ŝ cz ęść podmiotów z sektora gospodarczego korzysta z usług tego samego podmiotu wywo Ŝą cego odpady, co mieszka ńcy, nie było mo Ŝliwe wyodr ębnienie odpadów powstaj ących wył ącznie w sektorze gospodarczym (ewidencja jest prowadzona w oparciu o podmioty przywo Ŝą ce odpady).

Zatem, w celu wyznaczenia wska źnika dla gospodarstw domowych, nale Ŝało oszacowa ć ilo ść odpadów powstaj ącą w sektorze gospodarczym. W tym celu obliczono ilo ść odpadów komunalnych powstaj ących w zakładach produkcyjnych, usługowych, instytucjach, placówkach edukacyjnych, medycznych i opieku ńczych (rozdziały 4.1.2., 4.1.3.) w oparciu o jednostkowe wska źniki nagromadzenia (przyj ęte za poradnikiem „Powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami”). Dla podmiotów, które same wywo Ŝą odpady na składowisko przyj ęto rzeczywist ą mas ę odpadów, uj ętą w ewidencji składowiska. Po odj ęciu masy odpadów komunalnych powstaj ących w sektorze gospodarczym od całkowitej masy odpadów przyj ętych na składowisko (z uwzgl ędnieniem zebranych selektywnie surowców wtórnych) uzyskano mas ę odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych. Wynosi ona 7 954 Mg, co daje wska źnik nagromadzenia 183,8 kg/mieszka ńca/rok.

Wska źnik ten nie ró Ŝnicuje terenów wiejskich i miejskich. Wska źnik dla terenów wiejskich ustalono w oparciu o dane z gminy S ępopol (odpady z wi ększo ści terenu gminy wywozi ZGMiUK). Wska źnik ten wyniósł 107,8 kg/M/rok. Ze wzgl ędu na podobie ństwo gmin wiejskich powiatu bartoszyckiego analogiczny wska źnik przyj ęto dla gminy Górowo Iławeckie.

Wska źnik powy Ŝszy nie odbiega od wska źników proponowanych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (KPGO) na podstawie danych opracowanych przez Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych (IETU). Wska źnik zaproponowane w KPGO dla terenów wiejskich wynosi 116 kg/M/rok.

Zatem, ilo ść odpadów wytworzonych w 2003 r. w gospodarstwach domowych w gminie Górowo Iławeckie wyniosła:

7 937 M x107 8, kg / M ⋅ rok = 855 6, Mg / rok 1000 kg

4.1.1.2. Skład odpadów

Skład morfologiczny odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych ustalono na podstawie danych z KPGO (opracowanych przez IETU). Wydzielono 10 grup morfologicznych. Zestawienie ilo ści odpadów w poszczególnych grupach morfologicznych przedstawia tabela 9 i rys. 2.

Dziennik Urz ędowy - 8371 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 9 Odpady z gospodarstw domowych wg składu morfologicznego

L.p. Rodzaj Masa odpadów wytworzonych w gminie Górowo Iławeckie (Mg/rok) 1. Odpady organiczne pochodzenia ro ślinnego 111,2 2. Odpady organiczne pochodzenia zwierz ęcego 8,6 3. Inne odpady organiczne 17,1 4. Papier i tektura 111,2 5. Tworzywa sztuczne 111,2 6. Materiały tekstylne 25,7 7. Szkło 68,4 8. Metale 34,2 9. Odpady mineralne 85,6 10. Frakcja drobna (poniŜej 10 mm) 282,4 Razem 855,6

Skład morfologiczny odpadów powstaj ących w gospodarstw ach domowych w gminie Górowo Iławeckie

Inne odpady Tworzy wa Materiały teksty lne organiczne sztuczne 3% 2% 13% Papier i tektura Odpady organiczne 13% Szkło pochodzenia 8% zwierz ęcego 1% Odpady organiczne Metale 4% pochodzenia ro ślinnego Odpady 13% mineralne 10% Frakcja drobna

(poni Ŝej 10 mm) 33%

Rys. 2.

4.1.2. Odpady komunalne powstaj ące w sektorze gospodarczym

4.1.2.1. Ilo ści odpadów

Ilo ść odpadów komunalnych powstaj ących w sektorze gospodarczym ustalono w oparciu o dwa źródła: • rzeczywiste ilo ści odpadów komunalnych z sektora gospodarczego przyj ęte na składowisko w Wysiece, • na podstawie wska źników nagromadzenia – dla podmiotów, które s ą obsługiwane przez firmy zajmuj ące si ę gromadzeniem i transportem odpadów (w zwi ązku z tym, masa tych odpadów została zarejestrowana w ewidencji składowiska na koncie firm transportuj ących – ł ącznie z odpadami z gospodarstw domowych).

Wska źniki nagromadzenia przyj ęto za poradnikiem „Powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami” w nast ępuj ącej wielko ści: • zakłady produkcyjne i usługowe – 390 kg/pracownika/rok, • placówki handlowe – 400 kg/pracownika/rok, • placówki gastronomiczne – 700 kg/pracownika/rok.

Ilo ści odpadów powstaj ących w sektorze gospodarczym przedstawia tabela 10.

Tabela 10 Odpady komunalne z sektora gospodarczego

L.p. Rodzaj Masa odpadów [Mg/rok]

1. Zakłady produkcyjne i usługowe 126,9 2. Placówki handlowe 31,5 3. Placówki gastronomiczne 1,4 Razem 159,8

Dziennik Urz ędowy - 8372 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

4.1.2.2. Skład odpadów

Skład morfologiczny odpadów powstaj ących w sektorze gospodarczym ustalono na podstawie danych z KPGO (opracowanych przez IETU) oraz danych przyj ętych za poradnikiem „Powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami”. Wydzielono 8 grup morfologicznych. Zestawienie ilo ści odpadów w poszczególnych grupach morfologicznych przedstawia tabela 11 i rys. 3.

Tabela 11 Odpady z sektora gospodarczego wg składu morfologicznego

L.p. Rodzaj Procentowy skład morfologiczny odpadów z sektora Masa odpadów [Mg/rok] gospodarczego produkcja, usługi, handel gastronomia 1. Odpady organiczne 10% 55% 16,6 2. Papier i tektura 30% 25% 47,9 3. Tworzywa sztuczne 30% 2% 47,5 4. Materiały tekstylne 3% 0% 4,8 5. Szkło 10% 12% 16,0 6. Metale 5% 6% 8,0 7. Odpady mineralne 5% 0% 7,9 8. Frakcja drobna (poni Ŝej 10 mm) 7% 0% 11,1 Razem 100% 100% 159,8

Skład morfologiczny odpadów pow staj ących w sektorze

gospodarczym w gminie Górow o Iław eckie

Materiały

Tworzy wa teksty lne 2,97%

sztuczne 29,75%

Szkło 10,02%

Metale 5,01%

Papier i tektura 29,96% Odpady mineralne 4,96% Odpady organiczne Frakcja drobna 10,39% (poni Ŝej 10 mm) Rys. 3. 6,94%

4.1.3. Odpady komunalne powstaj ące w sektorze publicznym

4.1.3.1. Ilo ści odpadów

Ilo ść odpadów komunalnych powstaj ących w sektorze publicznym ustalono w oparciu o dwa źródła:

• rzeczywiste ilo ści odpadów komunalnych z sektora publicznego przyj ęte na składowisko w Wysiece, • na podstawie wska źników nagromadzenia – dla podmiotów, które s ą obsługiwane przez firmy zajmuj ące si ę gromadzeniem i transportem odpadów (w zwi ązku z tym, masa tych odpadów została zarejestrowana w ewidencji składowiska na koncie firm transportuj ących – ł ącznie z odpadami z gospodarstw domowych).

Wska źniki nagromadzenia przyj ęto przyj ęte za poradnikiem „Powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami” w nast ępuj ącej wielkości:

• instytucje publiczne – 30 kg/osob ę (pracownika, ucznia)/rok.

Dziennik Urz ędowy - 8373 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Ilo ści odpadów powstaj ących w sektorze publicznym przedstawia tabela 12.

Tabela 12 Odpady komunalne z sektora publicznego

L.p. Rodzaj Masa odpadów [Mg/rok]

1. Instytucje publiczne 7,3 2. Placówki edukacyjne 28,8 Razem 36,1

4.1.3.2. Skład odpadów

Skład morfologiczny odpadów powstaj ących w sektorze publicznym ustalono na podstawie danych z KPGO (opracowanych przez IETU) oraz danych przyj ętych za poradnikiem „Powiatowe i gminne plany gospodarki odpadami”. Wydzielono 8 grup morfologicznych. Zestawienie ilo ści odpadów w poszczególnych grupach morfologicznych przedstawia tabela 13 i rys. 4.

Tabela 13 Odpady z sektora publicznego wg składu morfologicznego

L.p. Rodzaj Procentowy skład morfologiczny Masa odpadów [Mg/rok] odpadów z sektora publicznego 1. Odpady organiczne 10% 3,6 2. Papier i tektura 30% 10,8 3. Tworzywa sztuczne 30% 10,8 4. Materiały tekstylne 3% 1,1 5. Szkło 10% 3,6 6. Metale 5% 1,8 7. Odpady mineralne 5% 1,8 8. Frakcja drobna (poni Ŝej 10 mm) 7% 2,5 Razem 100% 36,1

Skład morfologiczny odpadów powstaj ących w sektorze publicznym w gminie Górow o Iław eckie

Materiały teksty lne Tworzy wa 3% sztuczne

30%

Szkło 10%

Metale 5%

Papier i tektura

30% Odpady mineralne 5% Odpady organiczne Frakcja drobna 10% (poni Ŝej 10 mm) 7%

Rys. 4.

4.1.4. Odpady medyczne i weterynaryjne

Odpady medyczne i weterynaryjne powstaj ą w szpitalach, zakładach opieki zdrowotnej, gabinetach stomatologicznych, itp. oraz w lecznicach weterynaryjnych. W niniejszym rozdziale analizowano tylko niebezpieczne odpady medyczne i weterynaryjne (igły do strzykawek, opatrunki, zu Ŝyte chemikalia i materiały, organy i tkanki, odpady zaka źne, itp.). Ilo ść tych odpadów ustalono w oparciu o:

• dane z ewidencji odpadów, prowadzonych przez zakłady opieki zdrowotnej, • dane z decyzji zezwalaj ących na wytwarzanie odpadów, wydanych przez Starost ę Bartoszyckiego, • dane szacunkowe.

Ilo ści odpadów medycznych i weterynaryjnych przedstawia tabela 14.

Dziennik Urz ędowy - 8374 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 14 Odpady medyczne i weterynaryjne

L.p. Rodzaj Masa odpadów [Mg/rok]

1. Przychodnie 0,25 Razem 0,25

4.1.5. Odpady z oczyszczalni ścieków

Główne odpady powstaj ące w procesie oczyszczania ścieków to:  • skratki (wysoce uwodnione odpady stałe zatrzymane na pierwszym stopniu oczyszczania mechanicznego – kratach lub sitach), • zawarto ść piaskowników (zanieczyszczony piasek zatrzymany w piaskownikach), • osady ściekowe (osady wst ępne powstaj ące w wyniku osadzania zanieczyszcze ń w osadnikach wst ępnych oraz osady biologiczne w postaci nadmiernego osadu czynnego zatrzymanego w osadnikach wtórnych, oba rodzaje osadów s ą poddawane procesom odwadniania i – cz ęsto – stabilizacji).

W gminie Górowo Iławeckie znajduj ą si ę 3 oczyszczalnie ścieków (mechaniczno-biologiczne) o ł ącznej przepustowo ści 204 000 m 3/rok.

Ilo ści odpadów powstaj ących w oczyszczalni ścieków ustalono na podstawie warto ści wska źnikowych. Ilo ści odpadów powstaj ących w oczyszczalniach ścieków s ą nast ępuj ące:

• skratki: 2,6 Mg/rok, • osady ściekowe: 39,5 Mg/rok.

4.1.6. Odpady przemysłowe

Ilo ści odpadów przemysłowych ustalono na podstawie decyzji zatwierdzaj ących programy gospodarki odpadami lub zezwalaj ących na wytwarzanie odpadów, wydanych przez Starost ę Bartoszyckiego.

W gminie Górowo Iławeckie nie powstaj ą wi ększe ilo ści odpadów przemysłowych. Niewielkie ilo ści odpadów powstaj ą w nast ępuj ących grupach (wg rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 27 wrze śnia 2001 r. w sprawie katalogu odpadów, Dz. U. Nr 112, poz. 1206):

• grupa 02 – odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, le śnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa Ŝywno ści, •  grupa 10 – odpady z procesów termicznych.

Brak danych nie pozwala na okre ślenie ilo ści tych odpadów. W tabeli 15 przedstawiono natomiast ilo ść odpadów niebezpiecznych powstaj ących w grupie odpadów przemysłowych.

Tabela 15 Odpady przemysłowe niebezpieczne

Grupa Opis Masa odpadów [Mg/rok]

Odpady niebezpieczne 13 emulsje olejowe 0,19 16 odpady nie uj ęte w innych grupach 0,22 Razem 0,41

Dziennik Urz ędowy - 8375 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Odpady przemysłowe niebezpieczne w gminie Górowo Iławeckie wg grup

odpady nie uj ęte w innych grupach 53,55%

emulsje olejowe 46,45%

Rys. 5.

4.2. Zbiorcze zestawienie ilo ści i rodzajów powstaj ących odpadów

Zbiorcze zestawienie ilo ści i rodzajów odpadów powstaj ących w gminie Górowo Iławeckie, prezentuj ące sumaryczne dane z poprzednich rozdziałów, przedstawia tabela 16 i rys. 6.

Tabela 16 Zbiorcze zestawienie odpadów

L.p. Rodzaj Masa odpadów [Mg/rok]

Odpady komunalne 1 051,5 1. w tym: z gospodarstw domowych 855,6 z sektora gospodarczego 159,8 z sektora publicznego 36,1 2. Odpady z oczyszczalni ścieków 42,1 3. Odpady przemysłowe b.d. Odpady niebezpieczne 0,66 4. w tym: odpady medyczne 0,25 odpady niebezpieczne przemysłowe 0,41

Odpady powstaj ące w gminie Górow o Iław eckie wg rodzajów

Komunalne z sektora gospo- darczego 14,6%

Komunalne z sektora publicznego Komunalne z 3,3% gospodarstw domowy ch Odpady z 78,2% oczy szczalni ścieków 3,8%

Odpady niebez- pieczne 0,1% Rys. 6.

W celu ustalenia sposobów dalszego post ępowania z poszczególnymi rodzajami odpadów, wyodr ębniono 20 strumieni odpadów w grupie odpadów komunalnych. Ilo ści poszczególnych strumieni oszacowano na podstawie wska źników wagowych za KPGO. Wa Ŝne strumienie odpadów, których odzyskanie z masy odpadów komunalnych b ędzie szczególnie istotne, to: odpady opakowaniowe, odpady niebezpieczne oraz odpady organiczne.

W tabeli 17 i na rys. 7 przedstawiono ilo ści odpadów komunalnych wg poszczególnych strumieni.

Dziennik Urz ędowy - 8376 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 17 Odpady komunalne wg strumieni

L.p. Rodzaj Masa odpadów [Mg/rok]

1. Odpady organiczne ro ślinne 88,6 2. Odpady organiczne zwierz ęce 5,2 3. Odpady organiczne inne 10,4 4. Odpady zielone 19,6 5. Papier i tektura (nieopakowaniowe) 50,1 6. Opakowania z papieru i tektury 72,7 7. Opakowania wielomateriałowe 6,1 8. Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 99,1 9. Opakowania z tworzyw sztucznych 31,9 10. Tekstylia 21,9 11. Szkło (nieopakowaniowe) 4,7 12. Opakowania ze szkła 89,0 13. Metale 21,4 14. Opakowania z blachy 7,7 15. Opakowania z aluminium 2,2 16. Odpady mineralne 62,4 17. Drobna frakcja popiołowa 189,8 18. Odpady wielkogabarytowe 70,7 19. Odpady budowlane 188,5 20. Odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie odpadów komunalnych 9,4 Razem 1 051,5

Skład odpadów komunalnych powstaj ących w gminie Górow o Iław eckie w g strumieni (w agowo)

Odpady wielko- Odpady niebezpieczne gabary towe 6,7% 0,9% Odpady budowlane 17,9% Opakowania z papieru i tektury 6,9% Drobna f rakcja popiołowa Opak. wielomateriał.0,6% 18,0% Opakowania z tworzy w Odpady opakowaniowe sztuczny ch 3,0% 19,9%

Odpady Opakowania ze szkła mineralne 8,5% 5,9% Odpady Metale 2,0% Tworzy wa organiczne sztuczne 9,9% Opak. z blachy 0,7% Szkło 0,4% 9,4% Opakowania z aluminium Teksty lia 2,1% 0,2% Odpady zielone 1,9% Papier i tektura 4,8%

Rys. 7.

Zestawienie odpadów opakowaniowych przedstawia tabela 18.

Tabela 18 Odpady opakowaniowe wg strumieni

L.p. Rodzaj Masa odpadów [Mg/rok]

1. Opakowania z papieru i tektury 72,7 2. Opakowania wielomateriałowe 6,1 3. Opakowania z tworzyw sztucznych 31,9 4. Opakowania ze szkła 89,0 5. Opakowania z blachy 7,7 6. Opakowania z aluminium 2,2 Razem 209,6

Dziennik Urz ędowy - 8377 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

4.3. Stan istniej ący w zakresie świadczenia usług

4.3.1. Systemy zbierania odpadów komunalnych

4.3.1.1. System pojemnikowy

W gminie Górowo Iławeckie funkcjonuje system pojemnikowy zbierania odpadów, polegaj ący na zbieraniu odpadów komunalnych do pojemników ustawionych przy posesjach.

System pojemnikowy jest obowi ązkowy dla wszystkich mieszka ńców gminy, a tak Ŝe dla instytucji i podmiotów gospodarczych. Z systemu korzysta ok. 51,5% mieszkańców (ok. 4 080 osób). Systemem jest obj ętych 31 miejscowo ści (47,7% miejscowo ści z terenu gminy). Lokalizacj ę miejscowo ści, które w chwili obecnej nie s ą obj ęte systemem zaprezentowano na rys. 8.

Obowi ązek korzystania z systemu nakłada na mieszka ńców i firmy uchwała Rady Gminy Górowo Iławeckie Nr VII/38/03 z dnia 24 kwietnia 2003 r. w sprawie okre ślenia szczegółowych zasad utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie gminy Górowo Iławeckie.

W ramach systemu u Ŝywane s ą dwa rodzaje pojemników:

• pojemniki indywidualne o pojemno ści 110 l, • kontenery o pojemno ści 1 100 l.

Cz ęść pojemników stanowi własno ść u Ŝytkowników, cz ęść jest przez nich dzier Ŝawiona od przedsi ębiorstwa zbieraj ącego odpady. Zbiórka odpadów odbywa si ę 1, 2 razy w miesi ącu (w zale Ŝno ści od wielko ści pojemnika).

W zakresie wywozu odpadów komunalnych gmin ę Górowo Iławeckie obsługuje firma prywatna „Bartko” sp. z o.o. z Bartoszyc.

W tabeli 19 przedstawiono podstawowe dane dotycz ące podmiotu świadcz ącego usługi w systemie pojemnikowym.

Tabela 19 Podmioty świadcz ące usługi zbierania odpadów w systemie pojemnikowym

L.p. Nazwa firmy Siedziba

1. „Bartko” sp. z o.o., firma prywatna Bartoszyce, ul. Bema 40 źródło: dane z UG

Dziennik Urz ędowy - 8378 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Rys. 8. Rozmieszczenie miejscowo ści nie obj ętych systemem zbiórki odpadów.

Mieszka ńcy i podmioty gospodarcze zawieraj ą umowy z firm ą świadcz ącą usługi bezterminowo. Firma „Bartko” posiada stosowne zezwolenia na zbieranie i transport odpadów. Opłaty za usług ę (od mieszka ńców i podmiotów) s ą pobierane przez firm ę „Bartko”. Władze gminy mog ą wpływa ć na sposób prowadzenia działalno ści w zakresie zbierania odpadów przez firm ę „Bartko” (firma prywatna) tylko poprzez zapisy w zezwoleniach (koncesjach), wydawanych na podstawie ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach. Zapisy takie mog ą obligowa ć firm ę do prowadzenia stosownych działa ń.

Cz ęść klientów systemu pojemnikowego transportuje odpady na składowisko we własnym zakresie (wspólnoty mieszkaniowe, cz ęść podmiotów gospodarczych, sporadycznie mieszka ńcy) – nie korzystaj ąc z usług firm zbieraj ących odpady. Takie podmioty (mieszka ńcy) musz ą udokumentowa ć fakt wywiezienia odpadów na składowisko.

Zestawienie specjalistycznego sprz ętu u Ŝywanego do wywozu odpadów przedstawia tabela 20.

Tabela 20 Sprz ęt u Ŝywany do wywozu odpadów

Nazwa firmy Pojazdy Liczba „Bartko” sp. z o.o. Jelcz SM 94 2 Jelcz SM 101 2 Liaz BOBR 16,2 1 Razem 5 źródło: dane z UG

4.3.1.2. System selektywnej zbiórki odpadów

W chwili obecnej w gminie Górowo Iławeckie nie funkcjonuje system selektywnej zbiórki odpadów.

4.3.2. Systemy zbierania innych odpadów

Na terenie gminy nie działaj ą Ŝadne inne systemy zbierania odpadów.

Brak systemu zbierania odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych. Odpady wielkogabarytowe s ą porzucane w przypadkowych miejscach, sk ąd s ą okresowo wywo Ŝone przez słu Ŝby gminne.

Dziennik Urz ędowy - 8379 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Odpady inne ni Ŝ komunalne powinny trafia ć do systemów narzuconych prawodawstwem – np. opakowania po środkach ochrony ro ślin – do sprzedawców tych środków, itp. Jednak zdarza si ę, Ŝe trafiaj ą na składowisko odpadów z odpadami komunalnymi.

Stosunkowo dobrze działa system zbierania akumulatorów – w punktach zakupu nowych akumulatorów, warsztatach samochodowych, itp.

Odpady pochodzenia zwierz ęcego s ą skupowane przez firm ę Zbiór Surowców Pochodzenia Zwierz ęcego Usługi Transportowe Ryszard Pr ęgowski. Firma ma swoj ą siedzib ę w Perkujkach, gdzie równie Ŝ czasowo gromadzi odzyskiwane odpady. Odpady s ą gromadzone w budynku (zbiornicy odpadów) w naczepie zbiorczej. Po zebraniu ilo ści odpowiedniej do transportu odpady s ą wywo Ŝone do przedsi ębiorstw utylizacyjnych. Firma posiada stosowne zezwolenia na transport i czasowe gromadzenie odpadów.

4.4. Instalacje do segregacji, odzysku i unieszkodliwiania odpadów

Rozmieszczenie instalacji do segregacji, odzysku i unieszkodliwiania odpadów, z których korzysta gmina Górowo Iławeckie przedstawia rys. 11.

4.4.1. Składowisko odpadów komunalnych w Wysiece

Odpady komunalne z gminy Bartoszyce s ą unieszkodliwiane poprzez składowanie na składowisku odpadów w Wysiece. Składowisko odpadów w Wysiece jest zlokalizowane ok. 6 km w linii prostej na północny-zachód od granicy miasta Bartoszyce. Składowisko zostało zlokalizowane na gruntach nale Ŝą cych do gminy Bartoszyce, oddanych w trwały zarz ąd wła ścicielowi składowiska – miastu Bartoszyce. Obiekt obsługuje gminy: Bartoszyce (miejska i wiejska), Górowo Iławeckie (miejska i wiejska), S ępopol. Składowisko jest zarz ądzane przez Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o., naleŜą cy w 100% do miasta Bartoszyce.

Budow ę składowiska zako ńczono w 1996 r. Jest ono usytuowane na granicy gruntów le śnych i u Ŝytkowanych rolniczo, na skraju obszaru chronionego krajobrazu (lokalizacja składowiska została zatwierdzona przez Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody). Najbli Ŝsze obiekty mieszkalne znajduj ą si ę w odległo ści 700 m w linii prostej od granicy składowiska. Droga prowadz ąca na składowisko jest utwardzona kostk ą brukowa kamienn ą oraz płytkami Ŝelbetowymi. Droga jest w złym stanie technicznym.

Składowisko przyjmuje nast ępuj ące rodzaje odpadów (inne ni Ŝ niebezpieczne):  • z grupy 20 – odpady komunalne, • z grupy 02 – odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, le śnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa Ŝywno ści, • z grupy 03 – odpady z przetwórstwa drewna oraz produkcji płyt, mebli, masy celulozowej, papieru i tektury, • z grupy 04, podgrupy 02 – odpady z przemysłu tekstylnego, • z grupy 16, podgrupy 03 – partie produktów nieodpowiadaj ące wymaganiom oraz produkty przeterminowane lub nieprzydatne do u Ŝytku, • z grupy 17 – odpady z remontów i demonta Ŝu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, • z grupy 10, podgrupy 01 – odpady z zakładów energetycznego spalania paliw.

Całkowita powierzchnia składowiska wynosi 23 ha, z czego u Ŝytkowana niecka – 1,6 ha. Składowisko ma podło Ŝe (dno i skarpy) uszczelnione geomembran ą (foli ą PEHD grubo ści 1,5 mm). Obiekt jest wyposa Ŝony w:

• drena Ŝ, • zbiornik odcieków, • 4 piezometry, • studnie odgazowuj ące, • brodzik dezynfekcyjny, • wag ę samochodow ą.

Ka Ŝda partia przywo Ŝonych odpadów jest wa Ŝona i wprowadzana do ewidencji (waga jest sprz ęŜ ona z komputerem). Odpady s ą rozgarniane po powierzchni kwatery przy u Ŝyciu spycharki i zag ęszczane przy pomocy kompaktora (typ 515c). Warstwy odpadów s ą oddzielane przesypkami izolacyjnymi. Odcieki s ą oczyszczane poprzez rozdeszczowywanie na czasz ę składowiska.

Na terenie składowiska znajduj ą si ę równie Ŝ poletka do kompostowania osadów ściekowych (s ą kompostowane wspólnie z odpadami zielonymi) oraz boksy do czasowego magazynowania pozyskiwanych surowców wtórnych. Surowce wtórne pozyskuje si ę z przywiezionych odpadów (r ęcznie). Istnieje mo Ŝliwo ść rozdrabniania odpadów tworzyw sztucznych (młynek do tworzyw sztucznych) oraz prasowania odpadów (belownica do zgniatania i paczkowania).

Obiekt ma uregulowany stan formalno-prawny. W 2002 r. sporz ądzono dla niego przegl ąd ekologiczny. Regularnie badany jest wpływ składowiska na wody podziemne. Wyniki bada ń wskazuj ą, Ŝe obiekt nie ma negatywnego wpływu na jakość wód.

Dziennik Urz ędowy - 8380 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Do ko ńca 2002 r. na składowisku zgromadzono ok. 70,8 tys. ton odpadów. Ilo ści odpadów przyj ęte w ci ągu ostatnich 3 lat przedstawia tabela 21. Szacuje si ę, Ŝe przy obecnym tempie gromadzenia odpadów, kwatera składowiska wyczerpie swoj ą pojemno ść w ci ągu nast ępnych 3 lat.

Tabela 21 Odpady przyj ęte na składowisko w Wysiece

Rok Przyj ęte odpady [Mg/rok] komunalne wielkogaba- organiczne segregowane skratki zawarto ść osady ściekowe niesegre- rytowe piaskowników gowane 2000 10785,38 29,58 28,12 1,46 0,00 0,00 2105 2001 11091,70 29,61 53,69 6,11 0,00 0,00 2097 2002 11245,10 16,75 66,50 4,95 103,70 217,00 2016 źródło: dane ze składowiska

Rys. 9 i 10 przedstawiaj ą odpady przyj ęte na składowisko w 2002 r. wg dostawców oraz wg rodzajów.

Odpady komunalne przyjmow ane ZGMiUK S ępopol 5,0% na składow isko w Wysiece w g dostawców Jednostka Wojskowa 3,6% SM Budowlani MM Int. 1,5% 27,6% Mazur Look Int. 0,6% SM Północ Bezledy 1,7% ABM Kami ńsk 1,6%

Szpital Powiatowy 1,5% Bartko Rys. 9. 52,0% ZK w Kami ńsku 1,1% Pozostali 3,7%

Odpady przyjmow ane na składowisko wielkogabary towe w Wysiece wg rodzajów 0,12%

organiczne 0,49% osady segregowane 14,75% 0,04%

skratki 0,76% Inne komunalne 2,99% niesegregowane zawarto 82,26% ść Rys. 10. piaskowników 1,59%

Tabela 22 przedstawia ilo ści surowców wtórnych odzyskanych na składowisku w Wysiece.

Tabela 22 Surowce wtórne odzyskane na składowisku w Wysiece

Rok Odzyskane surowce wtórne [Mg/rok] stłuczka szklana złom folia tworzywa sztuczne (PET) 2000 119,50 27,06 2,88 19,84 2001 136,40 33,44 1,56 31,29 2002 42,46 34,46 1,07 24,96 Razem 298,36 94,96 5,51 76,09 źródło: dane ze składowiska

Dziennik Urz ędowy - 8381 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

4.4.2. Spalarnia odpadów medycznych

Spalarnia odpadów medycznych powstała przy Szpitalu Powiatowym (na terenie szpitala) w Bartoszycach w 1992 r. Jest własno ści ą szpitala, zarz ądza ni ą równie Ŝ szpital.

Odpady s ą unieszkodliwiane poprzez trzystopniowy proces spalania (zgazowanie, spalanie, dopalanie). Proces ten w ustawie o odpadach jest oznaczony kodem D10 (termiczne przekształcanie odpadów w urz ądzeniach lub instalacjach zlokalizowanych na l ądzie). Proces spalania jest w pełni kontrolowany. Odbywa si ę z odzyskiem ciepła. Wydajno ść projektowa instalacji wynosi 100 kg/godzin ę. Monitorowana jest wielko ść emisji zanieczyszcze ń do powietrza.

Instalacja ma uregulowany stan formalno-prawny (decyzj ę wa Ŝną do 31-08-2005).

Spalarnia przyjmuje do utylizacji odpady medyczne i weterynaryjne. Obsługuje ok. 200 klientów (szpitale, przychodnie, lecznice weterynaryjne, itp.) z terenu województwa warmi ńsko-mazurskiego.

W 2001 r. spalarnia przyj ęła do utylizacji 238,9 Mg odpadów, a w 2002 – 266,36 Mg.

4.4.3. Obiekty zamkni ęte i nielegalne

W tabeli 23 przedstawiono zestawienie obiektów unieszkodliwiania odpadów, które zostały zamkni ęte oraz miejsc wyst ępowania „dzikich” składowisk odpadów. „Dzikie” składowiska, pomimo ustawionych zakazów wywózki odpadów oraz okresowego usuwania nagromadzonych odpadów przez słu Ŝby gminne, s ą eksploatowane przez okoliczn ą ludno ść .

Tabela 23 Nieczynne obiekty gospodarki odpadami

Lokalizacja Rodzaj obiektu Uwagi Paustry zamkni ęte składowisko zrekultywowane Kandyty zamkni ęte składowisko zrekultywowane Pieszkowo zamkni ęte składowisko zrekultywowane Bądze „dzikie” składowisko likwidowane okresowo, ci ągle powstaje źródło: dane z UG

Dziennik Urz ędowy - 8382 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Lokalizacj ę nielegalnych obiektów gospodarki odpadami przedstawia rys. 11.

Dziennik Urz ędowy - 8383 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

4.5. Przepływ odpadów

Rys. 12 przedstawia schemat przepływu odpadów w gminie Górowo Iławeckiew 2002 r. Wszystkie ilo ści wynikaj ą z oblicze ń i danych przedstawionych w poprzednich rozdziałach.

Rys. 12. Schemat przepływu strumienia odpadów

4.6. Podmioty prowadz ące działalno ść w zakresie gospodarki odpadami

W tabeli 24 przedstawiono wykaz podmiotów prowadz ących działalno ść w zakresie zbierania i transportu odpadów, które działaj ą na terenie gminy na podstawie decyzji wydanych przez Starost ę Bartoszyckiego.

Tabela 24 Podmioty prowadz ące działalno ść w zakresie gospodarki odpadami

L.p. Nazwa Adres Teren działania Zakres Rodzaj odpadów działania 1. Agencja Handlowa Bartoszyce, ul. Powiat bartoszycki Zbieranie i Opakowania z papieru i tektury, tworzyw Import-Export Aleksandra Kajki 8 transport sztucznych, ze szkła, Ŝelazo i stal, Godlewskiego odpadów mieszaniny metali odpady drewna płyt innych ni Ŝ wiórowych i forniru, odpady zmieszane z niebezpieczne mechanicznej obróbki drewna, baterie i akumulatory, przepracowane oleje, filtry olejowe 2. Agencja Handlowa Bartoszyce, ul. Powiat bartoszycki Zbieranie i baterie i akumulatory, przepracowane oleje, Import-Export Aleksandra Kajki 8 transport filtry olejowe Godlewskiego odpadów niebezpieczny ch 3. „MARTEX” Bartoszyce, ul. Nad Powiat bartoszycki zbieranie Odpady i złomy metaliczne, kable Łyn ą 13A 4. „ABC do wn ętrz” Elwira i Bartoszyce, ul. woj.: dolno śląskie, Zbieranie i Odpady z grup 02, 12, 15,16, 17,19,20 Romisław Wy Ŝyńscy Tartaczna 13 kujawsko-pomorskie, transport lubuskie, mazowieckie, małopolskie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie, warmi ńsko- mazurskie, wielkopo lskie, zachodnio-pomorskie,

Dziennik Urz ędowy - 8384 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

L.p. Nazwa Adres Teren działania Zakres Rodzaj odpadów działania łódzkie, śląskie, świ ętokrzyskie 5. Przedsi ębiorstwo Spedycji Bartoszyce, ul. Pl. Powiat bartoszycki Usuwanie i Odpady kory i korka, trocin, drewna, płyt Krajowej s.c. w Dworcowy 4 transport wiórowych i forniru Bartoszycach 6. Wodoci ągowo- Bartoszyce, ul. Powiat bartoszycki Zbieranie i Skratki, zawarto ść piaskowników, Ciepłownicza Sp. Limanowskiego 1 odpadów ustabilizowane osady ściekowe, „COWIK” 7. Firma Transportowo- Bartoszyce, ul. Brak danych Usuwanie i Odpady z grupy 18 Handlowa „Spal-Med” Sikorskiego 12/4 transport Jarosław Mikus odpadów niebezpieczny ch 8. Zakład Transportowo- Bartoszyce, ul. Brak danych Usuwanie i Odpady z grupy 18 Usługowy „ALTER” Piłsudskiego 2/34 transport odpadów niebezpieczny ch 9. Sklep „BARTVIS” art. Bartoszyce, ul. Powiat bartoszycki Zbieranie Akumulatory ołowiowe Motoryzacyjno- Kętrzy ńska 21 Przemysłowe Janusz Michalak 10. Stacja Benzynowa i sklep Bartoszyce, ul. Powiat bartoszycki Zbieranie Akumulatory ołowiowe motoryzacyjny Marian Warszawska 22 śuralski 11. Skup Surowców Wtórnych Górowo Iławeckie Obszar Polski Zbieranie i Odpady z grupy: 02,12,15,16,17,19,20, Józef Sienkiewicz ul. Przemysłowa 7, transport 12. Zbiór Surowców Perkujki 5 (gmina Powiaty: bartoszycki, Zbieranie i Odpady pochodzenia zwierz ęcego (kody 02 Pochod zenia Zwierz ęcego Bartoszyce) elbl ąski, gi Ŝycki, transport 01 82, 02 02 02, 02 02 03, 02 02 04, 02 02 Usługi Transportowe kętrzy ński, lidzbarski, 81) Ryszard Pr ęgowski mr ągowski, olszty ński, ostródzki, brodnicki, cie- chanowski, działdowski, makowski, mławski, nowomiejski, przasnyski, szczycie ński, pułtuski 13. Przedsi ębiorstwo Bisztynek, ul. Obszar Polski Odzysk i Opakowania z tworzyw sztucznych, odpady Produkcyjno-Usługowo- Kochanowskiego 7 transport tworzyw sztucznych Handlowe Export-Import Marek Spiczko 14. Zakład Mechaniki Górowo Iławeckie, Powiat bartoszycki Zbieranie Akumulatory ołowiowe Pojazdowej i Sklep Jan ul. Wyszy ńskiego Mordas 16 15. Przedsi ębiorstwo Usług Ostróda, ul. 3-go Powiat bartoszycki Zbieranie Odpady z grupy 13,15,16,20,17,07 Komunalnych Sp. z o.o. w Maja 8 Ostródzie 16. Budownictwo Ogólne, in Ŝ. Kętrzyn, ul. Wilcza Powiat bartoszycki Zbieranie Odpady budowlane (kody: 17 06 01, 17 06 Ryszard Rogi ński 12/6 05, 17 03 80, 17 01 07, 17. Przeds. Robót Termoizo- Warszawa, ul. Powiat bartoszycki Zbieranie i Odpady azbestu (17 06 01, 17 06 05), lacyjnych i Antykorozyj- śurawia 24/7 transport odpady budowlane 17 01 06 nych „TERMOEXPORT” 18. ALGADER HOFMAN Sp. Warszawa, ul. Powiat bartoszycki Zbieranie i Odpady azbestu (17 06 01, 17 06 05) z o.o. Wólczy ńska 133 transport źródło: dane Starostwa Powiatowego

4.7. Opłaty i koszty

4.7.1. Opłaty

UŜytkownicy systemu zbierania odpadów ponosz ą zró Ŝnicowane koszty za odbiór odpadów, w zale Ŝno ści od typu zabudowy, w jakiej mieszkaj ą. Zestawienie ponoszonych opłat (brutto) prezentuje tabela 25.

Tabela 25 Opłaty za odbiór odpadów

Firma Opłata mieszka ńcy podmioty gospodarcze zabudowa wielorodzinna zabudowa jednorodzinna „Bartko” sp. z o.o. 66 zł/m 3 6,6 zł/pojemnik 110 66 zł/m 3 l/m-c źródło: dane z UG

Dziennik Urz ędowy - 8385 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Opłaty za przyj ęcie odpadów na składowisko w Wysiece kształtuj ą si ę w sposób nast ępuj ący (kwoty netto): o odpady komunalne niesegregowane – 60 zł/Mg, o odpady wielkogabarytowe – 54 zł/Mg, o skratki i zawarto ść piaskowników – 70 zł/Mg, o osady z oczyszczalni ścieków 33 zł/Mg;

4.7.2. Koszty

Firma „Bartko” obsługuj ąca system gromadzenia odpadów jest firm ą prywatn ą, co uniemo Ŝliwiło uzyskanie danych dotycz ących kosztów gospodarki odpadami.

Jedynie składowisko w Wysiece dysponuje bilansem kosztów i przychodów ze swojej działalno ści. Zestawienie kosztów przedstawia tabela 27.

Tabela 26 Koszty i przychody składowiska w Wysiece

L.p. Koszty wg. rodzajów PLN 2000 2001 2002 1. Wynagrodzenia z narzutami 181 904 168 992 398 373 2. Materiały i energia 58 924 17 269 43 720 3. Usługi obce 58 978 52 928 59 124 4. Remonty 25 500 18 500 3 582 5. Amortyzacja 33 600 0 0 6. Opłaty 847 847 162 810 7. Podatki 39 032 52 834 48 964 8. Koszty po średnie 84 519 218 111 1 715 Razem 482 404 529 481 718 288 Przychody 2000 2001 2002 1. Przychody z opłat za składowanie odpadów 609 164 617 962 736 255 2. Przychody ze sprzeda Ŝy surowców wtórnych 10 760 21 045 22 245 Razem 619 924 639 007 758 500 źródło: dane z ZUK

4.8. Zagadnienia edukacji społecznej w zakresie gospodarki odpadami

Gmina Górowo Iławeckie nie prowadziła własnych działa ń w zakresie edukacji społecznej w dziedzinie gospodarki odpadami. Corocznie natomiast bierze udział w akcjach „Sprz ątanie Świata” i „Sprz ątanie Warmii i Mazur”. Gmina dostarcza worków oraz r ękawiczek, a nast ępnie organizuje zbiórk ę zgromadzonych odpadów.

Akcje edukacyjne dotycz ące odpadów s ą natomiast powszechnie realizowane w placówkach edukacyjnych na terenie gminy (szkołach). Działania takie cz ęsto s ą autorskimi pomysłami nauczycieli.

5. Prognoza zmian

5.1. Zmiany demograficzne

Zmieniaj ąca si ę liczba mieszka ńców gminy b ędzie miała wpływ na ilo ść odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych. Liczb ę mieszka ńców w latach 2004-2011 ustalono w oparciu o prognozy demograficzne dla powiatu bartoszyckiego (wska źniki procentowe), wyznaczone na podstawie prognozy przedstawionej w KPGO dla terenów miejskich i wiejskich województwa warmi ńsko-mazurskiego. Teren gminy Górowo Iławeckie zaliczono do obszarów, na których liczba mieszka ńców b ędzie spada ć.

Prognoz ę zmian demograficznych przedstawia tabela 27.

Tabela 27 Prognoza zmian demograficznych

Gmina Liczba ludno ści w latach 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Górowo Iławeckie 7 911 7 881 7 847 7 811 7 771 7 727 7 681 7 631 źródło: UG, wska źnik zmian –KPGO

5.2. Prognoza ilo ści odpadów komunalnych

5.2.1. Odpady komunalne z gospodarstw domowych

Prognoz ę ilo ści odpadów komunalnych powstaj ących w gospodarstwach domowych ustalono w oparciu o:

• prognoz ę liczby mieszka ńców (rozdział 5.1.), • wska źniki nagromadzenia odpadów obliczone w rozdziale 4.1.1.1.

Dziennik Urz ędowy - 8386 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Poniewa Ŝ obliczone wska źniki nagromadzenia s ą ni Ŝsze od wska źników zastosowanych w WPGO oraz w zwi ązku z zakładanym rozwojem gospodarczym gminy (zwi ększonymi mo Ŝliwo ściami nabywczymi mieszka ńców – a wi ęc zwi ększon ą konsumpcj ą, a co za tym idzie, zwi ększon ą produkcj ą odpadów), zało Ŝono, Ŝe b ędą si ę one zbli Ŝać do średniej krajowej i rosn ąć w tempie 1% rocznie (pocz ąwszy od 2004 r.).

Obliczone ilo ści odpadów s ą ni Ŝsze ni Ŝ wynika to z zapisów projektu WPGO. W WPGO szacowano ilo ści odpadów w oparciu o warto ści wska źnikowe ustalone dla całego kraju, które s ą wy Ŝsze ni Ŝ warto ści rzeczywiste dla gminy Górowo Iławeckie, obliczone na podstawie masy odpadów przyjmowanych na składowisko w Wysiece.

Prognoz ę zmian wska źnika nagromadzenia odpadów oraz zmian ilo ści odpadów wytwarzanych w gospodarstwach domowych przedstawia tabela 28.

Tabela 28 Prognoza ilo ści odpadów wytwarzanych w gospodarstwach domowych

Rodzaj Jednostka Lata 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Wska źnik kg/M/rok 108,88 109,97 111,07 112,18 113,30 114,43 115,58 116,73 nagromadzenia odpadów Masa wytwarzanych Mg/rok 861 867 872 876 880 884 888 891 odpadów

5.2.2. Odpady komunalne z sektora gospodarczego

Prognoz ę ilo ści odpadów komunalnych powstaj ących w sektorze gospodarczym ustalono w oparciu o obecn ą ilo ść tych odpadów.

W zwi ązku z zakładanym rozwojem gospodarczym gminy (powstawaniem nowych firm, zwi ększaniem zatrudnienia), zało Ŝono, Ŝe ilo ść tych odpadów wzro śnie o 2% w 2005 r., a nast ępnie w tempie 3% rocznie.

Prognoz ę zmian ilo ści odpadów komunalnych wytwarzanych w sektorze gospodarczym przedstawia tabela 29.

Tabela 29 Prognoza ilo ści odpadów komunalnych z sektora gospodarczego

Gmina Odpady komunalne wytwarzane w sektorze gospodarczym [Mg] 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Górowo Iławeckie 159,8 163,0 167,9 172,9 178,1 183,4 188,9 194,6

5.2.3. Odpady komunalne z sektora publicznego

Zało Ŝono, Ŝe ilo ść odpadów powstaj ących w sektorze publicznym b ędzie male ć. Zmniejszaj ąca si ę liczba mieszka ńców wpłynie na zmniejszenie ilo ści tych odpadów w sposób bezpo średni – mniej klientów w instytucjach publicznych, mniej uczniów w szkołach, i po średni – spadek zatrudnienia w urz ędach, szkołach, itd. zwi ązany z mniejsz ą liczb ą obsługiwanej ludno ści. Tempo spadku ustalono na 0,5% rocznie.

Prognoz ę zmian ilo ści odpadów komunalnych wytwarzanych w sektorze publicznym przedstawia tabela 30.

Tabela 30 Prognoza ilo ści odpadów komunalnych z sektora publicznego

Gmina Odpady komunalne wytwarzane w sektorze publicznym [Mg] 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Górowo Iławeckie 36,12 35,94 35,76 35,58 35,40 35,23 35,05 34,87

5.2.4. Prognoza ilo ści odpadów komunalnych wg strumieni

W tabeli 31 przedstawiono zbiorcze zestawienie prognozy ilo ści odpadów komunalnych z podziałem na źródła powstawania.

Tabela 31 Prognoza ilo ści odpadów komunalnych w gminie Górowo Iławeckie

Źródło powstawania Odpady komunalne [Mg] 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Gospodarstwa domowe 861,3 866,6 871,6 876,2 880,4 884,3 887,7 890,8 Sektor gospodarczy 159,8 163,0 167,9 172,9 178,1 183,4 188,9 194,6 Sektor publiczny 35,9 35,8 35,6 35,4 35,2 35,0 34,9 34,7 Razem 1 057,0 1 065,4 1 075,0 1 084,5 1 093,7 1 102,8 1 111,6 1 120,1

Poni Ŝej dokonano podziału odpadów komunalnych na strumienie, uwzgl ędniaj ąc zmiany wska źników emisji poszczególnych strumieni odpadów, przyj ęte za KPGO i WPGO. W rozpatrywanym okresie b ędą wzrasta ć przede wszystkim ilo ści odpadów budowlanych, i odpadów opakowaniowych, a tak Ŝe odpadów organicznych (poza zwierz ęcymi) i wielkogabarytowych.

Dziennik Urz ędowy - 8387 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

W tabeli 32 przedstawiono prognoz ę ilo ści odpadów komunalnych wg strumieni, a na rys. 13 niektóre strumienie odpadów w latach 2004-2011.

Tabela 32 Odpady komunalne wg strumieni

L.p. Rodzaj Masa odpadów [Mg/rok] 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1. Odpady organiczne ro ślinne 88,1 89,7 89,7 90,0 90,8 90,4 92,3 93,0 2. Odpady organiczne zwierz ęce 5,1 5,1 5,1 5,1 5,2 5,2 5,2 5,3 3. Odpady organiczne inne 10,4 10,5 12,7 12,4 12,5 11,0 11,1 11,1 4. Odpady zielone 19,6 19,8 20,1 20,3 20,5 20,7 20,8 21,8 5. Papier i tektura (nieopakowaniowe) 50,2 50,6 51,0 51,5 51,9 52,3 52,7 53,1 6. Opakowania z papieru i tektury 72,8 73,4 74,0 74,6 75,2 75,9 76,5 77,1 7. Opakowania wielomateriałowe 6,1 6,2 6,2 6,3 6,3 6,4 6,4 6,5 8. Tworzywa sztuczne (nieopakow.) 98,3 99,0 98,8 99,7 100,5 101,4 102,2 103,0 9. Opak. z tworzyw sztucznych 31,6 31,9 33,5 34,1 34,0 34,3 34,5 33,1 10. Tekstylia 21,9 22,1 22,3 22,5 22,7 22,9 23,0 23,2 11. Szkło (nieopakowaniowe) 4,7 4,8 4,8 4,9 4,9 5,0 5,0 5,8 12. Opakowania ze szkła 89,1 89,8 91,4 92,2 93,0 93,8 94,6 96,1 13. Metale 21,3 21,4 21,4 21,6 21,8 21,9 22,1 22,3 14. Opakowania z blachy 7,6 7,7 7,7 7,7 7,8 7,9 7,9 8,0 15. Opakowania z aluminium 2,2 2,2 2,2 2,2 2,2 2,3 2,3 2,3 16. Odpady mineralne 61,3 61,8 62,3 62,8 63,4 63,9 64,4 64,9 17. Drobna frakcja popiołowa 182,2 181,6 170,0 167,5 167,4 165,7 164,8 166,4 18. Odpady wielkogabarytowe 73,5 75,7 82,1 86,8 89,5 89,0 88,5 86,7 19. Odpady budowlane 201,1 202,3 209,9 212,4 214,3 223,4 227,4 230,8 20. Odpady niebezpieczne wytwarzane 9,8 9,8 9,8 9,8 9,8 9,7 9,7 9,6 w grupie odpadów komunalnych Razem 1 057,0 1 065,4 1 075,0 1 084,5 1 093,7 1 102,8 1 111,6 1 120,1

Ilo ści [Mg] niektórych strumieni odpadów w latach 2004-2011

240

Odpady zielone 200 Opak. z papieru i tektury 160 Opak. wielomateriałowe

Opak. z tworzy w sztuczny ch 120 Opakowania ze szkła

Opakowania z aluminium 80 Odpady wielkogabary towe Odpady budowlane 40 Odpady organiczne 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Rys. 13.

5.3. Prognoza ilo ści pozostałych odpadów

5.3.1. Odpady medyczne i weterynaryjne

Nie zakłada si ę znacz ącego rozwoju lecznictwa medycznego i weterynaryjnego na terenie gminy Górowo Iławeckie (potrzeby w tym zakresie s ą obecnie zaspokajane w zadowalaj ącym stopniu).

Na ewentualny wzrost ilo ści odpadów medycznych i weterynaryjnych mo Ŝe wpłyn ąć zwi ększenie liczby przyj ęć w przychodniach, spowodowane prognozowanym starzeniem si ę społecze ństwa. Jednak wzrost ten mo Ŝe zosta ć zniwelowany malej ącą liczb ą ludno ści.

Przyj ęto zatem, Ŝe ilo ść odpadów medycznych i weterynaryjnych pozostanie w ci ągu rozpatrywanego okresu na stałym poziomie ok. 0,25 Mg/rok (patrz: tabela 14).

Dziennik Urz ędowy - 8388 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

5.3.2. Odpady z oczyszczalni ścieków

Zało Ŝono, Ŝe ilo ść odpadów z oczyszczalni ścieków b ędzie pozostawa ć na stałym, dotychczasowym poziomie.

Ilo ść odpadów z oczyszczalni ścieków w kolejnych latach przedstawia tabela 33.

Tabela 33 Prognoza ilo ści odpadów z oczyszczalni ścieków w gminie Górowo Iławeckie

Rodzaj Odpady z oczyszczalni ścieków [Mg] 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Skratki i piasek 2,60 2,60 2,60 2,60 2,60 2,60 2,60 2,60 Osady ściekowe 39,50 39,50 39,50 39,50 39,50 39,50 39,50 39,50 Razem 42,10 42,10 42,10 42,10 42,10 42,10 42,10 42,10

5.3.3. Odpady przemysłowe

Pomimo zakładanego rozwoju gospodarczego gminy, nie zakłada si ę znacz ącego wzrostu ilo ści odpadów przemysłowych. Zwi ększaj ący si ę poziom produkcji nie musi poci ąga ć za sob ą wzrostu ilo ści odpadów. Zakłady produkcyjne obligowane ustaw ą o odpadach b ędą wdra Ŝać nowe technologie nisko- lub bezodpadowe.

Z drugiej strony, w zwi ązku z coraz bardziej rygorystycznym kontrolowaniem przestrzegania przepisów ustawy o odpadach, mog ą ujawni ć si ę źródła odpadów, które dotychczas nie były wykazywane (małe zakłady rzemie ślnicze, itp.). Jednak instrumenty ekonomiczne (opłata za unieszkodliwianie odpadów) mog ą spowodowa ć, Ŝe ilo ść odpadów ze źródeł ukrytych b ędzie minimalizowana u źródła (zgodnie z przepisami prawnymi).

Zatem w dalszych rozwa Ŝaniach przyj ęto, Ŝe ilo ść powstaj ących odpadów przemysłowych b ędzie pozostawa ć na stałym poziomie (analogicznie do zało Ŝeń WPGO).

Poni Ŝej omówiono niektóre specjalne rodzaje odpadów przemysłowych, które s ą istotne z punktu widzenia planu gospodarki odpadami w gminie Górowo Iławeckie.

5.3.3.1. Pojazdy wycofane z eksploatacji

W chwili obecnej w gminie Górowo Iławeckie nie funkcjonuje Ŝadna firma, która odbierałaby wyeksploatowane pojazdy. W całym powiecie bartoszyckim zarejestrowano 21 810 pojazdów. Średnia wieku pojazdów to 8,3 roku. Bior ąc pod uwag ę warunki gospodarcze w powiecie i zamo Ŝno ść mieszka ńców oraz prognozy w tym zakresie, nale Ŝy si ę spodziewa ć, Ŝe stopie ń wycofywania pojazdów wyniesie 1,5% rocznie (w Polsce wycofuje si ę z eksploatacji 2-2,5% pojazdów rocznie) w latach 2004-2007 i 2% rocznie w latach 2008-2011. Prognoz ę liczby pojazdów w kolejnych latach przedstawia tabela 34 (dane dla całego powiatu).

Tabela 34 Prognoza liczby pojazdów wycofanych z eksploatacji

Rodzaj Pojazdy [szt.] 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Pojazdy zarejestrowane 22 246 22 691 23 145 23 608 24 198 24 803 25 423 26 059 Pojazdy wycofane z 334 340 347 354 484 496 508 521 eksploatacji

5.3.3.2. Zu Ŝyte opony

Bior ąc pod uwag ę liczb ę eksploatowanych pojazdów oraz średni stopie ń wymiany opon obliczono ilo ść powstaj ących zu Ŝytych opon. Prognoz ę ilo ści zu Ŝytych opon (dane dla całego powiatu) przedstawia tabela 35.

Tabela 35 Prognoza ilo ści zu Ŝytych opon

Rodzaj Ilo ść zu Ŝytych opon [Mg] 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Zu Ŝyte opony 106,8 136,1 138,9 141,6 145,2 148,8 152,5 156,4

5.3.3.3. Odpady niebezpieczne

Zakłada si ę, Ŝe ilo ść odpadów niebezpiecznych powstaj ących na terenie gminy Górowo Iławeckie w sektorze gospodarczym nie ulegnie zmianie w ci ągu rozpatrywanego okresu. Odpowiedzialno ść za bezpieczne unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych b ędzie spoczywa ć (tak jak ma to miejsce obecnie) na wła ścicielach odpadów.

6. Cele planu gospodarki odpadami dla gminy Górowo Iławeckie

Cele planu gospodarki odpadami dla gminy Górowo Iławeckie uwzgl ędniaj ą nast ępuj ącą hierarchi ę post ępowania z odpadami:

Dziennik Urz ędowy - 8389 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

• zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów, • powtórne wykorzystanie odpadów, których powstania nie udało si ę unikn ąć , • unieszkodliwianie odpadów poza składowiskiem (o ile jest to uzasadnione technicznie i ekonomicznie), • bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których nie dało si ę odzyska ć b ądź unieszkodliwi ć w inny sposób.

Głównym celem realizacji planu gospodarki odpadami dla gminy Górowo Iławeckie jest:

PODNIESIENIE STANDARDU GOSPODARKI ODPADAMI w gminie Górowo Iławeckie

Cele strategiczne środowiskowe (do osi ągni ęcia w perspektywie 8 lat) s ą nast ępuj ące:

1. Obj ęcie zorganizowanym systemem zbiórki wszystkich mieszka ńców gminy.

2. System selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i innych dost ępny we wszystkich wi ększych miejscowo ściach.

3. System zbiórki odpadów niebezpiecznych dost ępny dla wszystkich mieszka ńców.

4. Bezpieczne składowanie na składowisku w Wysiece wył ącznie odpadów poddanych procesom obróbki.

Pozostałe cele (instytucjonalne, ekonomiczne i społeczne) s ą nast ępuj ące:

1. Efektywna struktura organizacyjna gospodarki odpadami w gminie.

2. Stosowane rozwi ązania gospodarki odpadami efektywne pod wzgl ędem ekonomicznym (tylko rozwi ązania uzasadnione ekonomicznie).

3. Społecze ństwo akceptuj ące stosowane rozwi ązania gospodarki odpadami, maj ące mo Ŝliwie wysok ą świadomo ść ekologiczn ą.

6.1. Cele operacyjne

Poszczególnym celom strategicznym ( środowiskowym) przyporz ądkowano cele operacyjne – do osi ągni ęcia w perspektywie 4 lat – wraz ze wska źnikami osi ągni ęcia tych celów. Przy ustalaniu wska źników kierowano si ę zapisami projektu WPGO oraz PPGO.

Cele operacyjne przedstawiono w tabeli 36.

Tabela 36 Cele operacyjne

Cel strategiczny L.p. Cel operacyjny Wska źnik osi ągni ęcia celu (na koniec 2007 r.) Obj ęcie zorganizowanym 1. Rozszerzenie zbiórki odpadów na terenach Obj ęcie zorganizowan ą zbiórk ą odpadów 95% systemem zbiórki wszystkich wiejskich. mieszka ńców gminy. mieszka ńców gminy 2. Efektywny system zbierania odpadów z Wszystkie miejscowo ści le Ŝą ce na trasach przejazdu firm terenu całej gminy. zbieraj ących odpady obj ęte pojemnikowym systemem zbiórki. 3. Sprawny system kontroli przestrzegania Aktualna (nie starsza ni Ŝ rok) baza danych dotycz ących prawa przez mieszka ńców gospodarki odpadami w gminie. System selektywnej zbiórki 1. Selektywna zbiórka odpadów Wyselekcjonowanie nast ępuj ących ilo ści odpadów odpadów opakowaniowych i opakowaniowych na poziomie ok. 20% opakowaniowych ze strumienia odpadów komunalnych: innych dost ępny we (wył ączaj ąc odzysk obowi ązkowy  opakowania z papieru i tektury 5,5 Mg (7,5%), wszystkich wi ększych prowadzony przez przedsi ębiorców i punkty  opakowania z tworzyw sztucznych 19 Mg (57%), miejscowo ściach. skupu).  opakowania ze szkła 15 Mg (17%), 2. Selektywna zbiórka odpadów Odzysk Mg odpadów wielkogabarytowych wielkogabarytowych na poziomie 20% System zbiórki odpadów 1. Obj ęcie 100% szkół systemem selektywnej Punkty zbiórki baterii działaj ące we wszystkich szkołach na niebezpiecznych dost ępny zbiórki baterii. terenie gminy. dla wszystkich 2. Sprawnie działaj ący punkt zbiórki odpadów Co najmniej 1 punkt zbiórki odpadów niebezpiecznych mieszka ńców. niebezpiecznych. działaj ący na terenie gminy. 3. Odzysk odpadów niebezpiecznych ze Odzysk 1,4 Mg odpadów niebezpiecznych wyodr ębnionych strumienia odpadów komunalnych na ze strumienia odpadów komunalnych poziomie 15%. Bezpieczne składowanie na 1. Zredukowanie masy składowanych odpadów Kompostowniki przydomowe w ok. 600 gospodarstwach składowisku w Wysiece komunalnych ulegaj ących biodegradacji do domowych (w zabudowie jednorodzinnej). wył ącznie odpadów 57% ilo ści wytworzonej w 1995 r.

Dziennik Urz ędowy - 8390 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Cel strategiczny L.p. Cel operacyjny Wska źnik osi ągni ęcia celu (na koniec 2007 r.) poddanych procesom 2. Pełne przygotowanie przedsi ęwzi ęcia Pełna dokumentacja projektu, ł ącznie ze studium obróbki rozbudowy składowiska odpadów w wykonalno ści. Wysiece. 3. Ograniczenie zjawiska „dzikiego” Brak „dzikich” składowisk na terenie gminy (o ilo ści składowania odpadów zgromadzonych odpadów wi ększej ni Ŝ 5 m 3, u Ŝytkowanych przez co najmniej kilku mieszka ńców). Efektywna struktura - - W okresie 2004-2007 uczestnictwo w co najmniej 4 organizacyjna gospodarki spotkaniach forum gospodarki odpadami odpadami w gminie Stosowane rozwi ązania - - W okresie 2004-2007 realizacja ka Ŝdego projektu gospodarki odpadami gospodarki odpadami o warto ści wi ększej ni Ŝ 50 000 PLN efektywne pod wzgl ędem poprzedzona analiz ą ekonomiczn ą. ekonomicznym. Społecze ństwo akceptu-jące - - W okresie 2004-2007 zrealizowanie co najmniej 1 kampanii stosowane rozwi ąza-nia edukacyjnej w gminie. gospodarki odpadami, maj ące mo Ŝliwie wysok ą świadomo ść ekologiczn ą

7. Analiza opcji technicznych i ekonomicznych

7.1. Wst ęp

W niniejszym rozdziale zostały opisane opcje techniczne (wraz z opisem kosztów inwestycyjnych) i organizacyjne mo Ŝliwych scenariuszy rozwoju gospodarki odpadami na terenie gminy. Scenariusze zakładały osi ągni ęcie planowanych celów gospodarki odpadami, jednak przy pomocy ró Ŝnych środków i w ró Ŝnym czasie. Scenariusze rozwa Ŝały mo Ŝliwo ści realizacji planu gospodarki odpadami we współpracy z innymi gminami wchodz ącymi w skład powiatu bartoszyckiego.

Analizie poddano nast ępuj ące scenariusze, którym nadano nast ępuj ące nazwy:

1. „Sortowanie na składowiskach” – osi ągni ęcie zakładanych celów dotycz ących selekcji odpadów w oparciu o lini ę sortownicz ą na składowisku w Wysiece oraz selekcj ę „u źródła” w systemie pojemnikowym.

2. „Selekcja u źródła” – osi ągni ęcie zakładanych celów dotycz ących selekcji odpadów w oparciu o selekcj ę prowadzon ą w ka Ŝdym gospodarstwie domowym – w zabudowie wielorodzinnej system pojemnikowy, w zabudowie jednorodzinnej system workowy + kompostowanie odpadów organicznych.

Scenariusze realizacji planu porównano z sytuacj ą, w której gospodarka odpadami pozostałaby w obecnym kształcie, podlegaj ąc tylko niewielkim zmianom. Sytuacj ę t ę rozpatrywano jako scenariusz wyj ściowy „Status quo”.

We wszystkich scenariuszach ilo ści wytwarzanych odpadów przyj ęto na poziomie prognozy opisanej w rozdziale 5.

7.2. Scenariusz wyj ściowy „Status quo”

7.2.1. Opis scenariusza

Zbieranie odpadów komunalnych Zbieranie odpadów komunalnych realizowane w obr ębie granic gminy przez „Bartko”. Stopniowo (o 1% w latach 2004- 2007 i o 2% rocznie w latach 2008-2011) b ędzie rozszerzane o dodatkowe miejscowo ści, jednak nie zostan ą nim obj ęte miejscowo ści le Ŝą ce poza głównymi szlakami komunikacyjnymi. Ogółem w systemie w 2007 roku znajdzie si ę 4 252 osoby (54,4% mieszka ńców).

Selektywna zbiórka odpadów komunalnych Selektywna zbiórka odpadów b ędzie wprowadzana przez firmy zajmuj ące si ę gromadzeniem odpadów, z zachowaniem obecnego tempa rozszerzania. Do ko ńca 2007 roku selektywn ą zbiórk ą zostan ą obj ęte dodatkowo 3 miejscowo ści: Kami ńsk, Kandyty i Bukowiec. Selektywna zbiórka zostanie ograniczona do odpadów stosunkowo łatwo zbywalnych – opakowa ń PET.

Transport odpadów komunalnych Tak jak obecnie realizowany przez firm ę zajmuj ącą si ę zbieraniem odpadów, w obr ębie granic gminy.

Unieszkodliwianie odpadów Unieszkodliwianie poprzez składowanie na składowisku w Wysiece. Kompostowane b ędą wył ącznie osady ściekowe z domieszk ą odpadów zielonych i odpadów organicznych z hurtowni, placów targowych, itp. Na składowisku w Wysiece nie będzie prowadzony odzysk odpadów na wi ększ ą skal ę. Od 2006 r. na składowisku w Wysiece eksploatacja nowej niecki.

Odpady wielkogabarytowe Brak systemu zbierania. Poziom selekcji podobny do obecnego. Odpady nie b ędą demontowane ani kierowane do odzysku.

Dziennik Urz ędowy - 8391 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych Brak systemu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych (przeterminowanych leków, baterii, puszek po lakierach, farbach, resztek chemikaliów, świetlówek, itp.). Zało Ŝono, Ŝe jedynie 0,5% odpadów niebezpiecznych powstaj ących w strumieniu odpadów komunalnych b ędzie zebranych selektywnie (głównie akumulatory, które s ą obj ęte opłat ą depozytow ą).

Odpady medyczne i weterynaryjne Zbierane przez wytwórców i unieszkodliwiane w spalarni Szpitala Powiatowego w Bartoszycach.

Odpady z oczyszczalni ścieków Kompostowane na składowisku w Wysiece wspólnie z niewielkimi ilo ściami odpadów zielonych i organicznych (z hurtowni, targowisk, itp.) na dotychczasowym poziomie ilo ściowym. Czasowo gromadzone na terenie oczyszczalni ścieków.

Odpady z sektora gospodarczego Odpady przemysłowe zbierane i unieszkodliwiane przez producentów odpadów. Zu Ŝyte opony cz ęś ciowo odbierane przez sprzedawców. Wycofane z eksploatacji pojazdy odzyskiwane w „auto-złomach” (1 na terenie powiatu i innych poza terenem powiatu). Brak systemu zbiórki.

Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych Brak systemu zbierania: baterii, zuŜytych urz ądze ń elektrycznych, elektronicznych i zubo Ŝaj ących warstw ę ozonow ą.

Organizacja gospodarki odpadami Gospodarka odpadami prowadzona samodzielnie przez gmin ę. Brak współdziałania w zakresie zbierania i transportu, wspólne składowanie na składowisku w Wysiece (porozumienie mi ędzygminne).

Kontrola przestrzegania prawa Brak systemu kontroli. Kontrole prowadzone wyrywkowo. Nieefektywne instrumenty wymuszaj ące przestrzegania prawa.

Dzikie składowiska Na „dzikie” składowiska w 2007 r. trafi ok. 330 Mg odpadów.

7.2.2. Analiza oddziaływania na środowisko

Zrealizowanie scenariusza „Status quo” wi ązałoby si ę z osi ągni ęciem niewielkich korzy ści środowiskowych. Analiz ę oddziaływania na środowisko w przypadku scenariusza „Status quo” przedstawia tabela 37.

Tabela 37 Analiza oddziaływania na środowisko – scenariusz „Status quo”

Parametr Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba osób obj ętych zbiórk ą osoby 4 127 4 168 4 210 4 252 4 337 4 424 4 513 4 603 Osoby poza systemem zbiórki osoby 3 783 3 712 3 637 3 558 3 433 3 303 3 168 3 029 Odpady wytwarzane przez Mg 497 507 518 530 546 563 581 599 osoby obj ęte systemem Odpady wytwarzane przez Mg 412 408 404 399 389 378 366 354 osoby poza systemem Odpady na dzikie składowiska Mg 338 335 332 328 319 310 301 290 Odpady spalane w warunkach Mg 74 73 72 71 70 68 66 63 zagra Ŝaj ących środowisku i zdrowiu ludzi Liczba osób obj ętych osoby 0 0 0 823 823 823 823 823 selektywn ą zbiórk ą Odpady zebrane selektywnie tworzywa sztuczne PET Mg 0,00 0,00 0,00 0,86 0,86 0,87 0,88 0,85 opakowania szklane Mg 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 papier i karton Mg 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 Odpady zebrane w skupach tworzywa sztuczne Mg 1,30 1,31 1,32 1,34 1,35 1,36 1,37 1,36 opakowania szklane Mg 0,45 0,45 0,46 0,46 0,47 0,47 0,47 0,48 papier i karton Mg 4,68 4,71 4,68 4,71 4,76 4,80 4,84 4,88

Odpady wielkogabarytowe Mg 2,53 2,56 2,58 2,61 2,63 2,66 2,69 2,71 zebrane selektywnie

Selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych (ł ącznie ze skupem) Opakowania z tworzyw % 4,1 4,1 4,0 6,4 6,5 6,5 6,5 6,7 sztucznych opakowania szklane % 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 papier i karton % 3,8 3,8 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 Odpady nadaj ące si ę do odzysku i/lub recyklingu, które trafi ą na składowiska tworzywa sztuczne Mg 129 130 131 132 132 133 134 134 opakowania szklane Mg 93 94 96 97 97 98 99 101 papier i karton Mg 118 119 120 121 122 123 124 125 metale i opakowania metalowe Mg 29 29 29 29 30 30 30 30

Dziennik Urz ędowy - 8392 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Parametr Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Razem 369 372 376 379 382 385 388 391

Odpady niebezpieczne skła- Mg 9,6 9,6 9,6 9,6 9,6 9,5 9,5 9,4 dowane na składowisku łącznie z komunalnymi

Odpady składowane w Mg 11 607 11 812 12 045 12 275 12 563 12 886 13 195 13 524 Wysiece (ł ącznie z pozostałymi gminami) Pozostała pojemno ść m3 23 682 9 620 0 NOWA NIECKA składowiska w Wysiece (na Mg 19 893 8 081 0 koniec roku)

7.3. Scenariusz „Sortowanie na składowiskach”

7.3.1. Opis scenariusza

Zbieranie odpadów komunalnych Zbieranie odpadów komunalnych realizowane przez firm ę prywatn ą. Stopniowo (o 15% w latach 2004-2005, o 10% rocznie w latach 2006-2007 i o 1% rocznie w latach 2008-2011) b ędzie rozszerzane o dodatkowe miejscowo ści. W miejscowo ściach oddalonych od głównych szlaków komunikacyjnych, z trudnym dojazdem – system workowy. Ogółem w systemie zbiórki odpadów komunalnych w 2007 roku znajdzie si ę 7 420 osób (95% mieszka ńców). Osobom, które ze wzgl ędów finansowych nie b ędą mogły zakupi ć pojemnika na odpady, gmina udostępni zakupione przez siebie pojemniki 110 l. Worki b ędą kupowane przez mieszka ńców w firmach zbieraj ących odpady. W cen ę worka b ędzie wliczona opłata za odbiór odpadów. Worki z odpadami b ędą zbierane z punktów usytuowanych w pobli Ŝu dróg dojazdowych w oparciu o ści śle przestrzegany harmonogram.

Selektywna zbiórka odpadów komunalnych Selektywna zbiórka odpadów b ędzie wprowadzona samodzielnie przez gmin ę Górowo Iławeckie lub we współpracy z innymi gminami powiatu. Wprowadzenie selektywnej zbiórki poprzedzone kampani ą informacyjn ą. Pojemniki zostan ą zakupione przez gmin ę, a zbieranie odpadów zostanie w ramach przetargu firmom zbieraj ącym (z uwzgl ędnieniem przychodów, jakie firmy te uzyskaj ą za zebrane odpady). Aby dodatkowo nie obci ąŜ ać bud Ŝetów domowych mieszka ńców, koszty zbiórki pokryje gmina (przynajmniej w okresie 2004-2007). Mo Ŝliwe jest zbieranie odpadów selektywnie zgromadzonych w ramach porozumienia gmin przez 1 firm ę komunaln ą, która zostanie wyposa Ŝona w odpowiedni sprz ęt (samochód „hakowiec”), a surowce wtórne b ędą gromadzone w jednym miejscu i sprzedawane odbiorcom w wi ększych partiach. Do ko ńca 2007 roku selektywn ą zbiórk ą zostanie obj ętych dodatkowo 10 miejscowo ści (w 2004: Kami ńsk, Kandyty, w 2005: Bukowiec, Dwórzno, Piasty Wielkie, Pieszkowo, w 2006: B ądle, W ągniki, Dzikowo Czyprki). Selektywna zbiórka będzie dotyczy ć: tworzyw sztucznych, szkła, makulatury.

Transport odpadów komunalnych Tak jak obecnie realizowany przez firm ę zajmuj ącą si ę zbieraniem odpadów, z uwzgl ędnieniem rachunku ekonomicznego, a nie granic gminy.

Unieszkodliwianie odpadów Unieszkodliwianie poprzez składowanie na składowisku w Wysiece (oprócz gminy Górowo Iławeckie ze składowiska b ędą korzysta ć gminy: Bartoszyce – miejska i wiejska, Górowo Iławeckie – miejska, S ępopol). Kompostowane b ędą osady ściekowe z domieszk ą odpadów zielonych i odpadów organicznych z hurtowni, placów targowych, itp. Na składowisku w Wysiece od 2007 roku zacznie działa ć linia do segregacji odpadów oraz nowa kwatera do składowania odpadów.

Odpady organiczne w strumieniu odpadów komunalnych W latach 2004-2007 kompostowanie odpadów organicznych w kompostownikach przydomowych na niewielk ą skal ę (propagowanie tego sposobu zagospodarowania odpadów w akcjach informacyjnych), a po 2008 przeprowadzenie kampanii na rzecz kompostowania przydomowego i wzrost liczby kompostowników przydomowych.

Odpady wielkogabarytowe Od 2005 wprowadzony system zbiórki. W okre ślone dni mieszka ńcy b ędą wystawia ć odpady w wyznaczonych miejscach. Odpady b ędą zbierane przez firmy zbieraj ące i transportowane na składowisko w Wysiece, gdzie b ędą demontowane – pozyskiwane b ędą materiały nadaj ące si ę do odzysku (metale, drewno, cz ęś ci plastikowe, itp.).

Odpady budowlane w strumieniu odpadów komunalnych Od 2004 wprowadzony system zbiórki. Odpady b ędą zbierane przez firmy zbieraj ące (podstawienie pojemnika pod posesj ę na indywidualne zamówienie). Odpady b ędą wywo Ŝone w miejsca wskazane przez gmin ę (stabilizacja gruntów, wyrównywanie nierówno ści terenu na obszarach przeznaczonych pod zabudow ę, itp.).

Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych Od 2006 r. zbierane selektywnie w Gminnym Punkcie Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON). Przeterminowane leki zbierane w GPZON. Baterie zbierane w szkołach i odbierane przez GPZON. Reszta odpadów niebezpiecznych dostarczana do punktu przez mieszka ńców. W 2007 r. 15% odpadów niebezpiecznych powstaj ących w strumieniu odpadów komunalnych będzie zebranych selektywnie.

Dziennik Urz ędowy - 8393 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Odpady medyczne i weterynaryjne Zbierane przez wytwórców i unieszkodliwiane w spalarni Szpitala Powiatowego w Bartoszycach.

Odpady z oczyszczalni ścieków Kompostowane na składowisku w Wysiece wspólnie z niewielkimi ilo ściami odpadów zielonych i organicznych (z hurtowni, targowisk, itp.) na dotychczasowym poziomie ilo ściowym. Kompost zostanie wykorzystany na potrzeby rekultywacji obecnie eksploatowanej kwatery składowiska. Odpady b ędą czasowo gromadzone na terenie oczyszczalni ścieków.

Odpady z sektora gospodarczego Odpady przemysłowe zbierane i unieszkodliwiane przez producentów odpadów. Zu Ŝyte opony cz ęś ciowo odbierane przez sprzedawców. Wycofane z eksploatacji pojazdy odzyskiwane w „auto-złomach” (1 na terenie powiatu i innych poza terenem powiatu). Brak systemu zbiórki.

Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych Od 2006 b ędzie działał system zbierania (w oparciu o GPZON).

Organizacja gospodarki odpadami Gospodarka odpadami prowadzona samodzielnie przez gmin ę. Współdziałanie w zakresie składowania na składowisku w Wysiece (porozumienie mi ędzygminne). Zobligowanie firm zbieraj ących do odbierania wszystkich strumieni odpadów komunalnych (w tym odpadów wielkogabarytowych i odpadów budowlanych).

Kontrola przestrzegania prawa Istnieje system kontroli. Kontrole prowadzone systematycznie. Efektywne instrumenty wymuszaj ące przestrzeganie prawa.

Dzikie składowiska Na „dzikie” składowiska w 2007 r. trafi ok. 36 Mg odpadów.

7.3.2. Analiza oddziaływania na środowisko

Zrealizowanie scenariusza „Sortowanie na składowiskach” wi ązałoby si ę z osi ągni ęciem znacznych korzy ści środowiskowych. Analiz ę oddziaływania na środowisko w przypadku scenariusza „Sortowanie na składowiskach” przedstawia tabela 38.

Tabela 38 Analiza oddziaływania na środowisko – scenariusz „Sortowanie na składowiskach”

Parametr Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba osób obj ętych zbiórk ą osoby 5 142 6 304 7 063 7 420 7 460 7 418 7 374 7 326 Osoby poza systemem zbiórki osoby 2 769 1 576 785 391 311 309 307 305 Odpady wytwarzane przez Mg 608 742 835 885 900 906 911 917 osoby obj ęte systemem Odpady wytwarzane przez Mg 301 173 87 44 35 35 36 36 osoby poza systemem Odpady na dzikie składowiska Mg 247 142 72 36 29 29 29 29 Odpady spalane w warunkach Mg 54 31 16 8 6 6 6 6 zagra Ŝaj ących środowisku i zdrowiu ludzi Liczba osób obj ętych osoby 1 645 2 832 3 570 3 553 4 662 6 182 6 145 6 105 selektywn ą zbiórk ą Odpady zebrane selektywnie tworzywa sztuczne PET Mg 0,79 1,37 2,33 2,67 3,89 5,87 5,91 5,67 opakowania szklane Mg 2,22 3,87 4,78 6,09 8,52 12,87 14,39 16,06 papier i karton Mg 1,23 2,13 2,72 2,74 3,64 4,89 4,92 4,95 Odpady zebrane w skupach tworzywa sztuczne Mg 1,30 1,31 1,32 1,34 1,35 1,36 1,37 1,36 opakowania szklane Mg 0,45 0,45 0,46 0,46 0,47 0,47 0,47 0,48 papier i karton Mg 4,68 4,71 4,68 4,71 4,76 4,80 4,84 4,88

Selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych (ł ącznie ze skupem) Opakowania z tworzyw % 6,6 8,4 10,9 11,7 15,4 21,1 21,1 21,2 sztucznych opakowania szklane % 3,0 4,8 5,7 7,1 9,7 14,2 15,7 17,2 papier i karton % 4,8 5,5 5,9 5,9 6,6 7,6 7,6 7,5 Odpady wyselekcjonowane na linii sortowniczej w Wysiece Tworzywa sztuczne Mg 0 0 0 39 39 39 39 39 opakowania szklane Mg 0 0 0 55 54 52 51 52 papier i karton Mg 0 0 0 6 6 6 6 7 metale i opakowania metalowe Mg 0 0 0 12 12 12 12 12 Razem 0 0 0 112 111 109 109 109 Odpady wielkogabarytowe Mg 2,53 7,57 12,32 17,37 22,37 26,69 30,99 34,70 zebrane selektywnie

Dziennik Urz ędowy - 8394 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Parametr Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Odpady organiczne kompos- Mg 3,93 5,04 6,18 7,37 24,81 27,99 32,64 36,46 towane w kompostownikach przydomowych

Odpady niebezpieczne Mg 0,20 0,20 0,98 1,47 1,97 2,93 3,91 4,85 odzyskane

Odpady nadaj ące si ę do odzysku i/lub recyklingu, które trafi ą na składowiska Odpady organiczne Mg 236 237 239 233 217 211 210 209 % w stosunku do roku 1995 % 62,1 62,3 62,8 61,2 56,9 55,5 55,1 54,8 tworzywa sztuczne Mg 128 128 129 90 90 89 90 90 opakowania szklane Mg 91 90 91 36 35 34 34 34 papier i karton Mg 117 117 118 112 112 112 113 114 metale i opakowania metalowe Mg 29 29 29 17 18 18 18 18 Razem 365 365 366 256 255 253 255 256

Odpady niebezpieczne skła- Mg 9,6 9,6 8,9 8,3 7,8 6,8 5,8 4,8 dowane na składowiskach łącznie z komunalnymi

Odpady składowane w Mg 10 942 11 248 11 671 10 761 10 903 11 053 11 212 10 761 Wysiece (ł ącznie z pozostałymi gminami) Pozostała pojemno ść m3 25 342 12 844 -124 NOWA NIECKA składowiska w Wysiece (na Mg 22 808 11 560 -111 koniec roku)

7.3.3. Analiza finansowa

Analiz ę finansow ą sporz ądzono przy uwzgl ędnieniu nast ępuj ących zało Ŝeń:

• średni koszt zakupu pojemnika na selektywnie gromadzone odpady wynosi 650 zł, • średni koszt zakupu pojemnika na baterie wynosi 660 zł, a na przeterminowane leki – 560 zł, • średni koszt utylizacji odpadów niebezpiecznych wynosi 1000 zł/Mg, • średni koszt utylizacji przeterminowanych leków wynosi 300 zł/pojemnik, • średni jednostkowy koszt likwidacji dzikich składowisk oszacowano na 96 zł/Mg (z uwzgl ędnieniem kosztów osobowych, transportu i kosztu przyj ęcia odpadów na składowisko), • wszystkie koszty i przychody szacowano w cenach brutto (z uwzgl ędnieniem podatku VAT), • obecne koszty i przychody eksploatacji składowiska w Wysiece potraktowano jako warto ść stał ą, która nie b ędzie podlega ć wi ększym wahaniom w analizowanym okresie, a ponadto b ędzie pokrywana przez wytwarzaj ących odpady, dlatego warto ści te pomini ęto w rozwa Ŝaniach, • informacje dotycz ące kosztów i przychodów u średniano, aby uprawdopodobni ć prognoz ę; prawdopodobne jest, Ŝe przy zakupie np. wi ększych ilo ści pojemników równocze śnie (przez wszystkie gminy razem), mo Ŝna osi ągn ąć ni Ŝsz ą cen ę, • w analizie kosztów nie brano pod uwag ę kosztów, które zostan ą poniesione na zbiórk ę wymieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów wielkogabarytowych i budowlanych przez firmy zbieraj ące, poniewa Ŝ zało Ŝono, Ŝe koszty te zostan ą pokryte przez mieszka ńców (uwzgl ędniono jedynie dopłaty do zbiórki dla osób w trudnej sytuacji finansowej – do 2006 r. wł ącznie).

Wyniki analizy przedstawia tabela 39.

Tabela 39 Analiza kosztów i przychodów – scenariusz „Sortowanie na składowiskach”

Rodzaj Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 K O S Z T Y ROZSZERZENIE SYSTEMU ZBIÓRKI ODPADÓW Zakup pojemników 110 l Liczba szt. 36 27 27 Razem PLN 2 892 2 161 2 152

Dopłaty do zbiórki odpadów Razem PLN 9 447 8 067 6 025 USUWANIE DZIKICH SKŁADOWISK ODPADÓW Razem PLN 23 756 13 659 6 868 3 452 2 775 2 787 2 798 2 808

WPROWADZENIE SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI Zakup pojemników Liczba szt. 15 15 12 Koszt pojemników razem PLN 9 750 9 750 7 800 Transport odpadów selektywnie zebranych

Dziennik Urz ędowy - 8395 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Rodzaj Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Koszty transportu PLN 3 612 5 644 6 070 7 132 8 068 9 169 9 653 9 795 AKCJA INFORMACYJNA Ulotki PLN 646 788 1 091 0 788 0 0 0 Kampania na rzecz PLN 0 550 550 550 3750 3250 2500 315 kompostowania odpadów Konkursy/festyny PLN 2125 1500 1500 1500 4000 1500 1500 1500 Razem PLN 2 771 2 838 3 141 2 050 8 538 4 750 4 000 1 815 UTWORZENIE GPZON Inwestycje 30 000 Transport i unieszkodliwienie odpadów niebezpiecznych Razem 979 1 468 1 969 2 932 3 912 4 852

SELEKTYWNA ZBIÓRKA BATERII Zakup pojemników Pojemniki na baterie szt. 3 2 Koszt zakupu pojemników PLN 2 416 1 610

SKŁADOWISKO W WYSIECE Inwestycje (koszt przypadaj ący na gmin ę Górowo Ił.) Nowa niecka PLN 119 100 Linia sortownicza PLN 135 000 Eksploatacja linii energia kWh/d 400 400 400 400 400 etaty osoby 8 8 8 8 8 koszt energii PLN 24 800 24 800 24 800 24 800 24 800 koszty osobowe PLN 172 800 172 800 172 800 172 800 172 800 pozostałe PLN 19 760 19 760 19 760 19 760 19 760 Razem 217 360 217 360 217 360 217 360 217 360

KOSZTY OGÓŁEM Inwestycyjne PLN 15 058 13 521 159 052 135 000 0 0 0 0 W tym składowisko Wysieka 119 100 135 000

Eksploatacyjne PLN 3 612 5 644 7 048 225 959 227 397 229 461 230 925 232 007

Pozostałe PLN 35 974 24 564 16 035 5 502 11 313 7 537 6 798 4 623 OGÓŁEM PLN 54 644 43 729 182 134 366 462 238 711 236 998 237 723 236 630

P R Z Y C H O D Y Sprzeda Ŝ surowców wtórnych Z selektywnej zbiórki tworzywa sztuczne PLN 197 343 582 668 973 1 469 1 477 1 417 szkło PLN 44 77 96 122 170 257 288 321 makulatura PLN 123 213 272 274 364 489 492 495 Przychody razem PLN 364 634 950 1 064 1 507 2 215 2 257 2 233 Z linii sortowniczej tworzywa sztuczne PLN 0 0 0 5 902 5 879 5 839 5 885 5 871 szkło PLN 0 0 0 546 537 515 511 515 makulatura PLN 0 0 0 315 318 320 323 326 Przychody razem PLN 0 0 0 6 764 6 734 6 675 6 719 6 711 OGÓŁEM PLN 364 634 950 7 827 8 241 8 890 8 976 8 944

7.4. Scenariusz „Selekcja u źródła”

7.4.1. Opis scenariusza

Kursyw ą wyró Ŝniono ró Ŝnice w stosunku do scenariusza „Sortowanie na składowiskach”.

Zbieranie odpadów komunalnych Zbieranie odpadów komunalnych realizowane przez firm ę prywatn ą. Stopniowo (o 15% w latach 2004-2005, o 10% rocznie w latach 2006-2007 i o 1% rocznie w latach 2008-2011) b ędzie rozszerzane o dodatkowe miejscowo ści. W miejscowo ściach oddalonych od głównych szlaków komunikacyjnych, z trudnym dojazdem – system workowy. Ogółem w systemie zbiórki odpadów komunalnych w 2007 roku znajdzie si ę 7 420 osób (95% mieszka ńców). Osobom, które ze wzgl ędów finansowych nie b ędą mogły zakupi ć pojemnika na odpady, gmina udost ępni zakupione przez siebie pojemniki 110 l. Worki b ędą kupowane przez mieszka ńców w firmach zbieraj ących odpady. W cen ę worka b ędzie wliczona opłata za odbiór odpadów. Worki z odpadami b ędą zbierane z punktów usytuowanych w pobli Ŝu dróg dojazdowych w oparciu o ści śle przestrzegany harmonogram.

Dziennik Urz ędowy - 8396 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Selektywna zbiórka odpadów komunalnych Selektywna zbiórka odpadów b ędzie wprowadzona samodzielnie przez gmin ę Górowo Iławeckie lub we współpracy z innymi gminami powiatu. Wprowadzenie selektywnej zbiórki poprzedzone intensywn ą kampani ą informacyjn ą. W miejscowo ściach o zabudowie wielorodzinnej zostan ą ustawione pojemniki do selektywnej zbiórki: tworzyw sztucznych, szkła i makulatury. Od 2005 r. na terenach zabudowy jednorodzinnej segregacja b ędzie oparta o system workowy, pocz ątkowo (w latach 2005-2007) gromadzone b ędą jedynie tworzywa sztuczne, nast ępnie (od 2008) szkło (w pojemnikach plastikowych). Pojemniki i worki zostan ą zakupione przez gmin ę, a zbieranie odpadów zostanie powierzone w ramach przetargu firmom zbieraj ącym (z uwzgl ędnieniem przychodów, jakie firmy te uzyskaj ą za zebrane odpady). Aby dodatkowo nie obci ąŜ ać bud Ŝetów domowych mieszka ńców, koszty zbiórki pokryje gmina (przynajmniej w okresie 2004-2007). Mo Ŝliwe jest zbieranie odpadów selektywnie zgromadzonych w ramach porozumienia gmin przez 1 firm ę komunaln ą, która zostanie wyposa Ŝona w odpowiedni sprz ęt (samochód „hakowiec”), a surowce wtórne b ędą gromadzone w jednym miejscu i sprzedawane odbiorcom w wi ększych partiach. Do ko ńca 2007 roku selektywn ą zbiórk ą w oparciu o system pojemnikowy zostanie obj ętych dodatkowo 10 miejscowo ści (w 2004: Kami ńsk, Kandyty, w 2005: Bukowiec, Dwórzno, Piasty Wielkie, Pieszkowo, w 2006: B ądle, Wągniki, Dzikowo Czyprki). Selektywna zbiórka b ędzie dotyczy ć: tworzyw sztucznych, szkła, makulatury. Do ko ńca 2007 roku selektywn ą zbiórk ą obj ętych b ędzie ok. 95% gospodarstw domowych w zabudowie jednorodzinnej.

Transport odpadów komunalnych Tak jak obecnie realizowany przez firmy zajmuj ące si ę zbieraniem odpadów, z uwzgl ędnieniem rachunku ekonomicznego, a nie granic gminy.

Unieszkodliwianie odpadów Unieszkodliwianie poprzez składowanie na składowisku w Wysiece (oprócz gminy Górowo Iławeckie ze składowiska b ędą korzysta ć gminy: Bartoszyce – miejska i wiejska, Górowo Iławeckie – miejska, S ępopol). Kompostowane b ędą osady ściekowe z domieszk ą odpadów zielonych i odpadów organicznych z hurtowni, placów targowych, itp. Na składowisku w Wysiece od 2007 roku zacznie działa ć nowa kwatera do składowania odpadów.

Odpady organiczne w strumieniu odpadów komunalnych W 2005 r. przeprowadzenie intensywnej kampanii na rzecz kompostowania odpadów organicznych w kompostownikach przydomowych w zabudowie jednorodzinnej. W 2007 r. kompostowanie w takich warunkach ok. 25 Mg odpadów organicznych wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych.

Odpady wielkogabarytowe Od 2005 wprowadzony system zbiórki. W okre ślone dni mieszka ńcy b ędą wystawia ć odpady w wyznaczonych miejscach. Odpady b ędą zbierane przez firmy zbieraj ące i transportowane na składowisko w Wysiece, gdzie b ędą demontowane – pozyskiwane b ędą materiały nadaj ące si ę do odzysku (metale, drewno, cz ęś ci plastikowe, itp.).

Odpady budowlane w strumieniu odpadów komunalnych Od 2004 wprowadzony system zbiórki. Odpady b ędą zbierane przez firmy zbieraj ące (podstawienie pojemnika pod posesj ę na indywidualne zamówienie). Odpady b ędą wywo Ŝone w miejsca wskazane przez gmin ę (stabilizacja gruntów, wyrównywanie nierówno ści terenu na obszarach przeznaczonych pod zabudow ę, itp.).

Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych Od 2006 r. zbierane selektywnie w Gminnym Punkcie Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON). Przeterminowane leki zbierane w GPZON. Baterie zbierane w szkołach i odbierane przez GPZON. Reszta odpadów niebezpiecznych dostarczana do punktu przez mieszka ńców. W 2007 r. 15% odpadów niebezpiecznych powstaj ących w strumieniu odpadów komunalnych będzie zebranych selektywnie.

Odpady medyczne i weterynaryjne Zbierane przez wytwórców i unieszkodliwiane w spalarni Szpitala Powiatowego w Bartoszycach.

Odpady z oczyszczalni ścieków Kompostowane na składowisku w Wysiece wspólnie z niewielkimi ilo ściami odpadów zielonych i organicznych (z hurtowni, targowisk, itp.) na dotychczasowym poziomie ilo ściowym. Kompost zostanie wykorzystany na potrzeby rekultywacji obecnie eksploatowanej kwatery składowiska. Odpady b ędą czasowo gromadzone na terenie oczyszczalni ścieków.

Odpady z sektora gospodarczego Odpady przemysłowe zbierane i unieszkodliwiane przez producentów odpadów. Zu Ŝyte opony cz ęś ciowo odbierane przez sprzedawców. Wycofane z eksploatacji pojazdy odzyskiwane w „auto-złomach” (1 na terenie powiatu i innych poza terenem powiatu). Brak systemu zbiórki.

Szczególne rodzaje odpadów niebezpiecznych Od 2006 b ędzie działał system zbierania (w oparciu o GPZON).

Organizacja gospodarki odpadami Gospodarka odpadami prowadzona samodzielnie przez gmin ę. Współdziałanie w zakresie składowania na składowisku w Wysiece (porozumienie mi ędzygminne). Zobligowanie firm zbierających do odbierania wszystkich strumieni odpadów komunalnych (w tym odpadów wielkogabarytowych i odpadów budowlanych). Od 2006 powi ązanie opłaty za odbieranie odpadów z ilo ści ą odpadów zebranych selektywnie.

Dziennik Urz ędowy - 8397 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Kontrola przestrzegania prawa Istnieje system kontroli. Kontrole prowadzone systematycznie. Efektywne instrumenty wymuszaj ące przestrzeganie prawa.

Dzikie składowiska Na „dzikie” składowiska w 2007 r. trafi ok. 36 Mg odpadów.

7.4.2. Analiza oddziaływania na środowisko

Zrealizowanie scenariusza „Selekcja u źródła” wi ązałoby si ę z osi ągni ęciem znacznych korzy ści środowiskowych. Analiz ę oddziaływania na środowisko w przypadku scenariusza „Selekcja u źródła” przedstawia tabela 40.

Tabela 40 Analiza oddziaływania na środowisko – scenariusz „Selekcja u źródła”

Parametr Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Liczba osób obj ętych zbiórk ą osoby 5 142 6 304 7 063 7 420 7 460 7 418 7 374 7 326 Osoby poza systemem zbiórki osoby 2 769 1 576 785 391 311 309 307 305 Odpady wytwarzane przez Mg 608 742 835 885 900 906 911 917 osoby obj ęte systemem Odpady wytwarzane przez Mg 301 173 87 44 35 35 36 36 osoby poza systemem Odpady na dzikie składowiska Mg 247 142 72 36 29 29 29 29 Odpady spalane w warunkach Mg 54 31 16 8 6 6 6 6 zagra Ŝaj ących środowisku i zdrowiu ludzi Liczba osób obj ętych osoby 1 645 6 699 7 063 7 420 7 382 7 341 7 297 7 250 selektywn ą zbiórk ą Odpady zebrane selektywnie tworzywa sztuczne PET Mg 0,79 14,02 18,15 19,52 19,41 19,53 19,65 18,85 opakowania szklane Mg 2,22 9,14 11,81 15,91 37,95 38,20 38,45 42,92 papier i karton Mg 1,23 5,05 5,38 5,72 5,76 5,80 5,84 5,87 Odpady zebrane w skupach tworzywa sztuczne Mg 1,30 1,31 1,32 1,34 1,35 1,36 1,37 1,36 opakowania szklane Mg 0,45 0,45 0,46 0,46 0,47 0,47 0,47 0,48 papier i karton Mg 4,68 4,71 4,68 4,71 4,76 4,80 4,84 4,88

Selektywna zbiórka odpadów opakowaniowych (ł ącznie ze skupem) Opakowania z tworzyw % 6,6 48,1 58,2 61,1 61,1 61,0 60,9 61,0 sztucznych opakowania szklane % 3,0 10,7 13,4 17,7 41,3 41,2 41,2 45,2 papier i karton % 4,8 7,9 8,1 8,3 8,3 8,3 8,3 8,3

Odpady wielkogabarytowe Mg 2,53 7,57 12,32 17,37 22,37 26,69 30,99 34,70 zebrane selektywnie

Odpady organiczne kompos- Mg 3,93 12,41 16,94 25,53 31,01 34,99 40,80 45,57 towane w kompostownikach przydomowych

Odpady niebezpieczne Mg 0,20 0,20 0,98 1,47 1,97 2,93 3,91 4,85 odzyskane

Odpady nadaj ące si ę do odzysku i/lub recyklingu, które trafi ą na składowiska Odpady organiczne Mg 236 227 226 218 215 210 207 205 % w stosunku do roku 1995 % 62,1 59,6 59,3 57,3 56,4 55,1 54,4 53,9 tworzywa sztuczne Mg 128 116 113 113 114 115 116 116 opakowania szklane Mg 91 85 84 81 60 60 61 59 papier i karton Mg 117 114 115 116 117 118 119 119 metale i opakowania metalowe Mg 29 29 29 29 30 30 30 30 Razem 365 344 341 339 320 322 325 324

Odpady niebezpieczne skła- Mg 9,6 9,6 8,9 8,3 7,8 6,8 5,8 4,8 dowane na składowiskach łącznie z komunalnymi

Odpady składowane w Mg 10 943 11 103 11 414 11 753 11 867 12 008 12 181 11 753 Wysiece (ł ącznie z pozostałymi gminami) Pozostała pojemno ść m3 25 342 13 004 323 NOWA NIECKA składowiska w Wysiece (na Mg 22 807 11 704 290 koniec roku)

Dziennik Urz ędowy - 8398 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

7.4.3. Analiza finansowa

Analiz ę finansow ą sporz ądzono przy uwzgl ędnieniu zało Ŝeń opisanych w rozdziale 7.3.3. Wyniki analizy przedstawia tabela 41.

Tabela 41 Analiza kosztów i przychodów – scenariusz „Selekcja u źródła”

Rodzaj Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 K O S Z T Y ROZSZERZENIE SYSTEMU ZBIÓRKI ODPADÓW Zakup pojemników 110 l Liczba szt. 36 27 27 Razem PLN 2 892 2 161 2 152

Dopłaty do zbiórki odpadów Razem PLN 9 447 8 067 6 025 USUWANIE DZIKICH SKŁADOWISK ODPADÓW Razem PLN 23 756 13 659 6 868 3 452 2 775 2 787 2 798 2 808

WPROWADZENIE SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI Zakup pojemników Liczba szt. 15 15 12 Koszt pojemników PLN 9 750 9 750 7 800 Zakup worków Liczba szt. 0 6 194 5 595 6 194 12 388 12 388 12 388 12 388 Koszt worków razem PLN 0 4 955 4 476 4 955 9 911 9 911 9 911 9 911

Transport odpadów selektywnie zebranych Koszty transportu PLN 4 855 8 778 7 589 8 145 11 399 12 673 12 830 12 443 AKCJA INFORMACYJNA Ulotki PLN 646 3 427 2 527 0 2 527 0 0 0 Kampania na rzecz 0 3500 2850 2250 1 000 1 000 1 000 1 000 kompostowania odpadów Konkursy/festyny PLN 1 000 2 000 750 750 2 000 1 000 1 000 1 000 Razem PLN 1 646 8 927 6 127 3 000 5 527 2 000 2 000 2 000 UTWORZENIE GPZON Inwestycje 30 000 Transport i unieszkodliwienie odpadów niebezpiecznych Razem 979 1 468 1 969 2 932 3 912 4 852

SELEKTYWNA ZBIÓRKA BATERII I PRZETERMINOWANYCH LEKÓW Zakup pojemników Pojemniki na baterie szt. 3 2 Koszt zakupu pojemników PLN 2 416 1 610

SKŁADOWISKO W WYSIECE Inwestycje (koszt przypadaj ący na gmin ę Górowo Ił.) Nowa niecka PLN 79 400 39 700 Razem 79 400 39 700

KOSZTY OGÓŁEM Inwestycyjne PLN 15 058 13 521 119 352 39 700 0 0 0 0 W tym składowisko Wysieka 79 400 39 700

Eksploatacyjne PLN 4 855 13 733 13 043 14 568 23 279 25 515 26 652 27 205

Pozostałe PLN 34 849 30 653 19 020 6 452 8 302 4 787 4 798 4 808 OGÓŁEM PLN 54 762 57 907 151 415 60 720 31 581 30 303 31 451 32 013

P R Z Y C H O D Y Sprzeda Ŝ surowców wtórnych tworzywa sztuczne PLN 197 3 505 4 537 4 880 4 853 4 883 4 912 4 711 szkło PLN 44 183 236 318 759 764 769 858 makulatura PLN 123 505 538 572 576 580 584 587 Przychody razem PLN 364 4 193 5 311 5 771 6 188 6 228 6 265 6 157

7.5. Zbiorcze porównanie scenariuszy i wybór scenariusza do realizacji

W tabeli 42 i na rys. 14 i 15 przedstawiono zbiorcze porównanie wa Ŝniejszych efektów ekologicznych w poszczególnych scenariuszach.

Dziennik Urz ędowy - 8399 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Tabela 42 Efekty ekologiczne – zbiorcze porównanie scenariuszy

Rodzaj Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Osoby obj ęte zorganizowan ą zbiórk ą Status quo osoby 4 127 4 168 4 210 4 252 4 337 4 424 4 513 4 603 Sortowanie na składowiskach i osoby 5 142 6 304 7 063 7 420 7 460 7 418 7 374 7 326 Selekcja u źródła Ró Ŝnica osoby 1 015 2 136 2 852 3 168 3 123 2 994 2 861 2 723

Zebrane odpady niebezpieczne Status quo Mg 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 Sortowanie na składowiskach i Mg 0,2 0,2 1,0 1,5 2,0 2,9 3,9 4,9 Selekcja u źródła Ró Ŝnica Mg 0,0 0,0 0,8 1,3 1,8 2,7 3,7 4,7

Odpady na „dzikich” składowiskach Status quo Mg 338 335 332 328 319 310 301 290 Sortowanie na składowiskach i Mg 247 142 72 36 29 29 29 29 Selekcja u źródła Ró Ŝnica Mg 91 193 260 292 290 281 271 261

Osoby obj ęte selektywn ą zbiórk ą Sortowanie na składowiskach osoby 1 645 2 832 3 570 3 553 4 662 6 182 6 145 6 105 Selekcja u źródła osoby 1 645 6 699 7 063 7 420 7 382 7 341 7 297 7 250 Ró Ŝnica osoby 0 3 867 3 493 3 867 2 720 1 159 1 152 1 145

Surowce zebrane selektywnie Sortowanie na składowiskach Mg 4 7 10 124 127 133 134 136 Selekcja u źródła Mg 4 28 35 41 63 64 64 68 Ró Ŝnica Mg 0 21 26 83 64 69 70 68

Odpady organiczne kompostowane w warunkach przydomowych Sortowanie na składowiskach Mg 4 5 6 7 25 28 33 36 Selekcja u źródła Mg 4 12 17 26 31 35 41 46 Ró Ŝnica Mg 0 7 11 18 6 7 8 9

% odpadów organicznych składowanych na składowiskach Sortowanie na składowiskach % 62,1 62,3 62,8 61,2 56,9 55,5 55,1 54,8 Selekcja u źródła % 62,1 59,6 59,3 57,3 56,4 55,1 54,4 53,9 Ró Ŝnica % 0,0 2,7 3,5 3,9 0,5 0,4 0,7 0,9

Osoby obj ęte selektywn ą zbiórk ą - porów nanie scenariuszy

7 500

6 500

5 500 Sortow anie na 4 500 składow iskach

Selekcja u źródła 3 500

2 500

1 500 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Rys. 14.

Dziennik Urz ędowy - 8400 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Zebrane selektywnie surowce - porównanie scenariuszy [Mg]

140

120

100

80 Sortow anie na składow iskach 60 Selekcja u źródła 40

20

Rys. 15. 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

W tabeli 43 i na rys. 16, 17, 18 przedstawiono zbiorcze porównanie efektów finansowych w poszczególnych scenariuszach.

Tabela 43 Efekty finansowe – zbiorcze porównanie scenariuszy

Rodzaj Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Koszty inwestycyjne Sortowanie na składowiskach PLN 15 058 13 521 159 052 135 000 0 0 0 0 Selekcja u źródła PLN 15 058 13 521 119 352 39 700 0 0 0 0 Ró Ŝnica PLN 0 0 39 700 95 300 0 0 0 0

Koszty eksploatacyjne Sortowanie na składowiskach PLN 3 612 5 644 7 048 225 959 227 397 229 461 230 925 232 007 Selekcja u źródła PLN 4 855 13 733 13 043 14 568 23 279 25 515 26 652 27 205 Ró Ŝnica PLN 1 243 8 089 5 995 211 392 204 119 203 946 204 273 204 802 bez kosztów eksploatacji linii sortowniczej w Wysiece Sortowanie na składowiskach PLN 3 612 5 644 7 048 8 599 10 037 12 101 13 565 14 647 Selekcja u źródła PLN 4 855 13 733 13 043 14 568 23 279 25 515 26 652 27 205 Ró Ŝnica PLN 1 243 8 089 5 995 5 968 13 241 13 414 13 087 12 558

Pozostałe koszty Sortowanie na składowiskach PLN 35 974 24 564 16 035 5 502 11 313 7 537 6 798 4 623 Selekcja u źródła PLN 34 849 30 653 19 020 6 452 8 302 4 787 4 798 4 808 Ró Ŝnica PLN 1 125 6 089 -2 986 950 3 011 2 750 2 000 185

Koszty razem (bez kosztów eksploatacji linii sortowniczej w Wysiece) Sortowanie na składowiskach PLN 54 644 43 729 182 134 149 102 21 351 19 638 20 363 19 270 Selekcja u źródła PLN 54 762 57 907 151 415 60 720 31 581 30 303 31 451 32 013 Ró Ŝnica PLN 118 14 178 30 719 88 382 10 230 10 664 11 087 12 743

Przychody Sortowanie na składowiskach PLN 364 634 950 7 827 8 241 8 890 8 976 8 944 Selekcja u źródła PLN 364 4 193 5 311 5 771 6 188 6 228 6 265 6 157 Ró Ŝnica PLN 0 3 559 4 361 2 057 2 053 2 662 2 711 2 787

Dziennik Urz ędowy - 8401 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Koszty eksploatacyjne (bez eksploatacji linii sortowniczej w

Wysiece) - porównanie scenariuszy [PLN]

27 500

25 000

22 500 20 000

17 500 Sortow anie na 15 000 składow iskach

12 500 Selekcja u źródła

10 000

7 500 5 000 2 500

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Rys. 16.

Koszty ogółem (bez eksploatacji linii sortow niczej w Wysiece) - porów nanie scenariuszy [PLN]

200 000

175 000

150 000

125 000 Sortow anie na

100 000 składow iskach

75 000 Selekcja u źródła

50 000

25 000

0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Rys. 17.

Przychody ogółem - porów nanie scenariuszy [PLN]

9 000 8 000

7 000 6 000

5 000 Sortow anie na składow iskach 4 000 Selekcja u źródła 3 000 2 000

1 000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Rys. 18.

Dziennik Urz ędowy - 8402 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

W tabeli 44 przedstawiono zbiorcze porównanie scenariuszy dla okresu 2004-2007. Wybrano jedynie te parametry, w których uwidoczniły si ę ró Ŝnice. Znak „+” oznacza przewag ę jednego scenariusza nad drugim.

Tabela 44 Zbiorcze porównanie scenariuszy

Parametr Segregacja na Selekcja u źródła składowiskach Liczba osób obj ętych selektywn ą zbiórk ą - + Masa odzyskanych surowców wtórnych + - Wska źnik procentowy masy odpadów organicznych unieszkodliwianych - + przez składowanie Koszty inwestycyjne - + Koszty eksploatacyjne (bez eksploatacji linii sortowniczej w Wysiece) + - Pozostałe koszty + - Suma kosztów - + Przychody + -

Po przeanalizowaniu rozpatrywanych scenariuszy, wspólnie z pozostałymi gminami powiatu bartoszyckiego zdecydowano, Ŝe planowane cele zostan ą osi ągni ęte poprzez realizacj ę scenariusza: „Selekcja u źródła” .

8. Długoterminowy program strategiczny

Długoterminowy program strategiczny w niniejszym planie obejmuje okres 8 lat. Realizacja zada ń strategicznych umo Ŝliwi osi ągni ęcie celów strategicznych i celu głównego planu gospodarki odpadami. Planuje si ę, Ŝe wi ększo ść zada ń strategicznych zostanie zrealizowana w perspektywie pierwszych 4 lat realizacji planu. Zadania te omówiono bardziej szczegółowo w nast ępnym rozdziale. Natomiast zadania na kolejne 4 lata dotycz ą przede wszystkim intensyfikacji selektywnej zbiórki odpadów:

• rozszerzenia asortymentu zbieranych selektywnie odpadów – uzale Ŝnione przede wszystkim od mo Ŝliwo ści zbytu poszczególnych rodzajów odpadów (uwarunkowania krajowe), • ci ągłej edukacji ekologicznej mieszka ńców w zakresie selektywnej zbiórki odpadów.

W ci ągu okresu obj ętego planem nie planuje się budowy instalacji do kompostowania odpadów organicznych, poniewa Ŝ istniej ą uzasadnione obawy, co do mo Ŝliwo ści zbytu kompostu wytwarzanego z odpadów. Na terenach powiatu ok. 57% areału stanowi ą gleby bardzo kwa śne i kwa śne, co jest utrudnieniem dla stosowania kompostu wytwarzanego z odpadów. Podobna sytuacja panuje w powiatach o ściennych. Dlatego b ędzie promowane przydomowe kompostowanie odpadów i wykorzystanie kompostu na własne potrzeby. Kompost wytwarzany w warunkach przydomowych charakteryzuje si ę wysokim stopniem czysto ści – nie zawiera domieszek niepo Ŝą danych odpadów: tworzyw sztucznych, szkła, metali. Je Ŝeli przydomowe kompostowanie nie zapewni uzyskania zakładanego w KPGO poziomu redukcji ilo ści odpadów organicznych unieszkodliwianych przez składowanie (w 2010 r. do 75% ilo ści odpadów organicznych wytworzonych w 1995 r.), to w 2009 r. będzie rozwa Ŝone inne działanie prowadz ące do uzyskania zakładanego wska źnika.

Poni Ŝej (tabela 45) przedstawiono zadania strategiczne, których realizacja jest najistotniejsza z punktu widzenia osi ągni ęcia celu głównego planu gospodarki odpadami.

Tabela 45 Zadania strategiczne

Cel strategiczny L.p. Zadania strategiczne Jednostka Termin realizacji odpowiedzialna Obj ęcie zorganizowanym 1. Stworzenie mieszka ńcom terenów wiejskich realnych Gmina 2004-2011 systemem zbiórki wszystkich mo Ŝliwo ści korzystania z systemu zbiórki odpadów w mieszka ńców gminy tym m.in.: wypracowanie takich metod współpracy z firmami Gmina 2004-2005 zbieraj ącymi, aby w działaniu firmy respektowały wszystkie zapisy planu gospodarki odpadami umo Ŝliwienie korzystania ze zbiórki odpadów Gmina 2004-2006 mieszka ńcom o niskich dochodach 2. Opracowanie i realizowanie systemu kontroli Gmina 2004-2011 przestrzegania prawa przez mieszka ńców. 3. Zmiana regulaminu utrzymania czysto ści i porz ądku w Gmina 2004-2005 gminie z uwzgl ędnieniem zapisów planu gospodarki odpadami 4. Opracowanie i wdro Ŝenie metod powi ązania opła-ty za Gmina 2008-2011 odbierane wymieszane odpady z ich rzeczy-wist ą ilo ści ą (stymulowanie selektywnej zbiórki od-padów) – we współpracy z firmami zbieraj ącymi. System selektywnej zbiórki 1. Stworzenie mieszka ńcom gminy realnych mo Ŝliwo ści Gmina 2004-2011 odpadów opakowaniowych i korzystania z systemu selektywnej zbiórki nast ępuj ących innych dost ępny we odpadów: wszystkich wi ększych tworzyw sztucznych 2004-2007 miejscowo ściach. makulatury 2004-2007

Dziennik Urz ędowy - 8403 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

Cel strategiczny L.p. Zadania strategiczne Jednostka Termin realizacji odpowiedzialna szkła 2004-2007 odpadów wielkogabarytowych 2004-2007 odpadów budowlanych 2004-2007 odpadów wielomateriałowych 2008-2011 szkła z podziałem na białe i kolorowe 2008-2011 System zbiórki odpadów 1. Zorganizowanie punktów zbiórki odpadów Gmina 2004-2006 niebezpiecznych dost ępny niebezpiecznych, systemu zbiórki baterii i dla wszystkich przeterminowanych leków. mieszka ńców. Bezpieczne składowanie na 1. Budowa nowej niecki składowiska w Wysiece Gmina Górowo Ił., 2006 składowisku w Wysiece gminy korzystaj ące wył ącznie odpadów ze składowiska poddanych procesom 2. Aktywne promowanie kompostowania odpadów Gmina, 2004-2011 obróbki organicznych w warunkach przydomowych, jako metody Powiat daj ącej lepsze rezultaty ni Ŝ kompostowanie frakcji organicznej wydzielonej z wymieszanych odpadów. 3. W przypadku nie osi ągni ęcia zakładanego pozio-mu Gmina 2009-2011 odzysku odpadów organicznych – rozwa Ŝanie i realizacja innego działania prowadz ącego do uzyskania zakładanego w KPGO efektu. Efektywna struktura - Utworzenie i działanie powiatowego forum gospodarki Gmina, 2004-2011 organizacyjna gospodarki odpadami. Powiat odpadami Stosowane rozwi ązania - Opracowanie i realizowanie wytycznych dotycz ących Gmina, 2004-2011 gospodarki odpadami sporz ądzania analiz finansowych dla realizowanych Powiat efektywne pod wzgl ędem działa ń ekonomicznym. Społecze ństwo akceptu-jące - Prowadzenie działa ń edukacyjnych Gmina, 2004-2011 stosowane rozwi ąza-nia Powiat gospodarki odpadami, maj ące mo Ŝliwie wysok ą świadomo ść ekologiczn ą

9. Krótkoterminowy plan działania

9.1. Harmonogram działa ń

W tabeli 46 przedstawiono działania krótkoterminowe (do realizacji w okresie 2004-2007) wraz z harmonogramem realizacji.

Tabela 46 Harmonogram działa ń

L.p. Działanie Uwagi Jednostka 2004 2005 2006 2007 odpowiedzialna 1. Rozszerzenie systemu zbiórki odpadów 1.1. Ustalenie nowych zasad Firmy zbieraj ące odpady zostan ą zapoznane z Gmina ▓ zbiórki odpadów z firmami planem gospodarki odpadami i zobowi ązane do zbieraj ącymi. zbierania odpadów (z uwzgl ędnieniem odpadów wielkogabarytowych i budowlanych) w sposób opisany w planie. 1.2. Ustalenie zasad dotowania Ustalenie kryterium niskiego dochodu (np. Gmina ▓ zbiórki odpadów dla korzystanie z opieki społecznej), ustalenie kwoty gospodarstw domowych o dofinansowania (np. połowa stawki płaconej firmie niskich dochodach zbieraj ącej), ustalenie sposobu dotowania zbiórki (zabudowa jednorodzinna). przez gmin ę (preferowany sposób – gmina rozlicza si ę bezpo średnio z firm ą zbieraj ącą po ustaleniu liczby gospodarstw domowych, które b ędą dotowane oraz wyposa Ŝeniu ich w pojemniki) 1.3. Zakup pojemników dla Zakup pojemników SM 110. Gmina ▓ ▓ ▓ gospodarstw domowych o niskich dochodach. 1.4. Dotowanie zbiórki odpadów Dotowanie w ustalony wcze śniej sposób. Gmina ▓ ▓ ▓ dla gospodarstw o niskich dochodach. 2. Wprowadzenie i realizacja Zostanie opracowany system kontroli mieszka ńców Gmina ▓ ▓ ▓ ▓ systemu kontroli (b ędzie dotyczy ć: indywidualnych mieszka ńców, przestrzegania przez wspólnot mieszkaniowych, spółdzielni) wraz z mieszka ńców regulaminu harmonogramem kontroli. System uwzgl ędni utrzymania czysto ści i stworzenie bazy danych o gospodarce odpadami w porz ądku w gminie. poszczególnych gospodarstwach domowych 3. Zmiana regulaminu Nowy regulamin uwzgl ędni zapisy planu gospodarki Gmina ▓ utrzymania czysto ści i odpadami. porz ądku w gminie. 4. Rozszerzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów 4.1. Zakup pojemników do W drodze przetargu. Gmina ▓ ▓ ▓

Dziennik Urz ędowy - 8404 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

L.p. Działanie Uwagi Jednostka 2004 2005 2006 2007 odpowiedzialna selektywnej zbiórki 4.2. Wyłonienie firmy, która W drodze przetargu. Gmina ▓ będzie zbiera ć odpady. 4.3. Realizacja selektywnej - Firma/y ▓ ▓ ▓ ▓ zbiórki tworzyw sztucznych, zbieraj ąca szkła i makulatury. 4.4. Realizacja selektywnej - Firmy zbieraj ące ▓ ▓ ▓ ▓ zbiórki odpadów wielkogaba- rytowych i budowlanych. 5. Utworzenie systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych 5.1. Utworzenie GPZON Utworzenie GPZON b ędzie si ę składa ć z Gmina ▓ ▓ nast ępuj ących zada ń:  wytypowanie lokalizacji (np. siedziba Stra Ŝy Po Ŝarnej lub zakładu komunalnego),  sporz ądzenie projektu przystosowania wybranego miejsca pod potrzeby GPZON,  zakup pojemników,  wyłonienie firmy odbieraj ącej odpady,  realizacja zbiórki. 5.2. Wyposa Ŝenie szkół w pojem- Zobowi ązanie nauczycieli do przeprowadzenia akcji Gmina ▓ ▓ ▓ ▓ niki do zbiórki zu Ŝytych informacyjnej w śród uczniów. Zakup pojemników i baterii i realizacja zbiórki. zawarcie umowy na odbiór baterii. 6. Budowa nowej niecki na Opracowanie projektu, przetarg, realizacja budowy. Wszystkie gminy ▓ składowisku w Wysiece. powiatu (bez Bisztynka) 7. Przeprowadzenie kampanii Opracowanie tre ści merytorycznej kampanii. Wybór Gmina, Powiat ▓ ▓ ▓ na rzecz promowania sposobu przeprowadzenia kampanii (media lub kompostowania odpadów w ulotki). Realizacja kampanii. warunkach przydomowych. 8. Prowadzenie działa ń edukacyjnych. 8.1. Opracowanie i realizacja Opracowanie tre ści merytorycznej ulotek Gmina, Powiat ▓ ▓ ▓ akcji ulotkowej. (selektywna zbiórka odpadów). Wydrukowanie i rozpowszechnienie ulotek. 8.2. Zaplanowanie i realizacja Opracowanie zasad konkursów (gospodarka Gmina, Powiat ▓ ▓ ▓ ▓ konkursów, festynów. odpadami) dla szkół. Realizacja konkursów. Zaplanowanie festynu i jego realizacja. 9. Opracowanie i realizowanie Opracowanie krótkich wytycznych na potrzeby Gmina, Powiat ▓ ▓ ▓ ▓ wytycznych dotycz ących Urz ędu Gminy (jakie projekty wymagaj ą sporz ądzania analiz sporz ądzenia analizy finansowej, jaki powinien by ć finansowych dla zakres analizy, na jakie pytania analiza powinna realizowanych działa ń. odpowiedzie ć). Stosowanie wytycznych. 10. Utworzenie i działanie Przedstawiciele wszystkich gmin (wyznaczeni Gmina, Powiat ▓ ▓ ▓ ▓ powiatowego forum urz ędnicy) i powiatu stworz ą grup ę zajmuj ącą si ę gospodarki odpadami. problemami gospodarki odpadami na terenie powiatu – forum gospodarki odpadami. Szerszej zadania i struktur ę forum omówiono w rozdziale 10.

9.2. Koszty

Realizacja planu gospodarki odpadami w latach 2004-2007 b ędzie kosztowa ć ogółem 324,8 tys. zł, w tym koszty inwestycyjne wynios ą 187,6 tys. zł, a eksploatacyjne – 46,2 tys. zł.

W tabeli 47 przedstawiono koszty realizacji poszczególnych działa ń.

Tabela 47 Koszty realizacji działa ń

L.p. Działanie Rodzaj kosztów Koszt realizacji w latach 2004-2007 [PLN] 1. Rozszerzenie systemu zbiórki odpadów 1.1. Ustalenie nowych zasad zbiórki odpadów z firmami zbieraj ącymi. bez kosztów finansowych 1.2. Ustalenie zasad dotowania zbiórki odpadów dla gospodarstw bez kosztów finansowych domowych o niskich dochodach (zabudowa jednorodzinna). 1.3. Zakup pojemników dla gospodarstw domowych o niskich dochodach. inwestycyjne 7 204 1.4. Dotowanie zbiórki odpadów dla gospodarstw o niskich dochodach. pozostałe 23 539 2. Wprowadzenie i realizacja systemu kontroli przestrzegania przez bez kosztów finansowych mieszka ńców regulaminu utrzymania czysto ści i porz ądku w gminie. 3. Zmiana regulaminów utrzymania czysto ści porz ądku w gminach. bez kosztów finansowych 4. Rozszerzenie systemu selektywnej zbiórki odpadów 4.1. Zakup pojemników do selektywnej zbiórki inwestycyjne 27 300 4.2. Zakup worków do selektywnej zbiórki eksploatacyjne 14 386 4.3. Wyłonienie firmy, która b ędzie opró Ŝnia ć pojemniki. bez kosztów finansowych 4.4. Realizacja selektywnej zbiórki tworzyw sztucznych, szkła i makulatury. eksploatacyjne 29 367 4.5. Realizacja selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych i eksploatacyjne ponoszone przez firmy

Dziennik Urz ędowy - 8405 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

L.p. Działanie Rodzaj kosztów Koszt realizacji w latach 2004-2007 [PLN] budowlanych. 5. Utworzenie systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych 5.1. Utworzenie GPZON inwestycyjne 30 000 5.2. Wyposa Ŝenie szkół w pojemniki do zbiórki zu Ŝytych baterii i realizacja inwestycyjne 4 026 zbiórki. 6. Budowa nowej niecki na składowisku w Wysiece. inwestycyjne 119 100 7. Przeprowadzenie kampanii na rzecz promowania kompostowania pozostałe 8 600 odpadów w warunkach przydomowych. 8. Prowadzenie działa ń edukacyjnych. 8.1. Opracowanie i realizacja akcji ulotkowej. pozostałe 6 600 8.2. Zaplanowanie i realizacja konkursów, festynów. pozostałe 4 500 9. Opracowanie i realizowanie wytycznych dotycz ących sporz ądzania bez kosztów finansowych analiz finansowych dla realizowanych działa ń. 10. Utworzenie i działanie powiatowego forum gospodarki odpadami. bez kosztów finansowych

9.3. Sposób finansowania

Źródłem finansowania zada ń realizowanych przez gmin ę b ędą środki własne oraz środki pozyskane ze źródeł zewn ętrznych.

Podstawowe źródła finansowania zada ń to:

• środki funduszy Unii Europejskiej (przede wszystkim Funduszu Rozwoju Regionalnego), • środki pozostałych funduszy (WFO ŚiGW, PFO ŚiGW, GFO ŚiGW i inne), • środki własne jednostek odpowiedzialnych za realizacj ę zada ń.

10. Sposób wdra Ŝania i monitorowania planu

10.1. Struktura organizacyjna

Głównym koordynatorem realizacji planu gospodarki odpadami dla gminy Górowo Iławeckie b ędzie samorz ąd gminny. Jednak, w celu realizacji niniejszego planu w zgodzie z zało Ŝeniami, konieczne jest stworzenie odpowiedniej struktury organizacyjnej. Wi ększo ść zaplanowanych działa ń b ędzie realizowana samodzielnie przez gmin ę Górowo Iławeckie, jednak przy zachowaniu zasady współpracy z innymi gminami powiatu bartoszyckiego. Uzyskanie lepszych warunków (np. przy zakupie pojemników) jest mo Ŝliwe tylko w przypadku wspólnego działania.

W celu sprawnej realizacji planu Urz ąd Gminy Górowo Iławeckie wyznaczy osob ę odpowiedzialn ą za realizacj ę planu gospodarki odpadami – koordynatora d/s realizacji planu gospodarki odpadami. Osoba odpowiedzialna za realizacj ę planu będzie czuwała nad prawidłow ą realizacj ą poszczególnych zada ń oraz monitorowała post ęp prac.

W PPGO zało Ŝono, Ŝe Wydział Rolnictwa i Ochrony Środowiska Starostwa Powiatowego w Bartoszycach wyst ąpi z inicjatyw ą utworzenia „forum gospodarki odpadami”, w ramach którego b ędzie koordynowana realizacja działa ń powiatowego planu. Forum b ędzie miało charakter roboczy. W jego skład wejd ą osoby odpowiedzialne za realizacj ę planu gospodarki odpadami w gminach – w tym równie Ŝ koordynator d/s realizacji planu gospodarki odpadami dla gminy Górowo Iławeckie. Zebrania forum b ędą si ę odbywa ć regularnie z ustalon ą minimaln ą cz ęstotliwo ści ą (np. 2 razy do roku). Forum b ędzie przewodniczy ć wybierany przez jego uczestników przewodnicz ący, który b ędzie zwoływał zebrania forum.

Na zebraniach forum b ędzie omawiana realizacja poszczególnych zada ń planu oraz b ędą sygnalizowane ewentualne problemy. Spotkania takie b ędą tak Ŝe słu Ŝyć wymianie do świadcze ń oraz planowaniu realizacji wspólnych działa ń. W zale Ŝno ści od potrzeb, w zebraniach zespołu mog ą uczestniczy ć przedstawiciele podmiotów zaanga Ŝowanych w gospodark ę odpadami, przedstawiciele organizacji pozarz ądowych, społecze ństwa, itd.

Przewodnicz ący forum b ędzie odpowiedzialny za: • zwoływanie i prowadzenie spotka ń zespołu d/s realizacji programów, • informowanie o wszelkich inicjatywach zwi ązanych z realizacj ą programu, • kontakty z osobami trzecimi, których współpraca b ędzie niezb ędna przy realizacji programu (np. nauczyciele, firmy zewn ętrzne realizuj ące prace zlecone przez powiat w ramach realizacji programu, itp.), • kontakty z instytucjami szczebla regionalnego wg potrzeb.

10.2. Procedury kontroli i monitorowania realizacji planu

Zgodnie z wymogiem art. 14 ust 13 ustawy o odpadach, Wójt powinien co 2 lata przygotowywa ć i przedło Ŝyć Radzie Gminy sprawozdania z realizacji planu. Zatem pierwsza ocena realizacji niniejszego planu powinna by ć dokonana w 2006 r.

Ocena realizacji planu b ędzie zawiera ć:

• kontrol ę zgodno ści wykonania zada ń wyszczególnionych w niniejszym programie z harmonogramem realizacji programu na lata 2004-2007;

Dziennik Urz ędowy - 8406 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 157 Poz. 1944

• ocen ę realizacji celów i działa ń okre ślonych w programie, opart ą na wska źnikach realizacji planu (wymienionych w tabeli 36).

Aby w pełni zabezpieczy ć zgodn ą z planem realizacj ę zada ń, koordynator d/s realizacji planu b ędzie dokonywał okresowej kontroli realizacji. B ędzie on zbierał informacje dotycz ące stanu realizacji poszczególnych zada ń. Informacje b ędą w szczególno ści dotyczy ć wydatkowanych środków i/lub efektów zrealizowanych działa ń. Uzyskane informacje b ędą zapisywane w formie krótkich raportów. Koordynator będzie porównywał zebrane informacje z zało Ŝeniami niniejszego planu oraz ze wska źnikami jego realizacji. W razie znacz ących opó źnie ń w realizacji planu, koordynator b ędzie informował o tym fakcie oraz o przyczynach opóźnie ń Wójta, a ten – w miar ę mo Ŝliwo ści – podejmie stosowne działania.

Pierwsza ocena realizacji programu zostanie sporz ądzona na podstawie informacji zgromadzonych przez koordynatora d/s realizacji planu gospodarki odpadami.

11. Streszczenie

„Plan gospodarki odpadami dla gminy Górowo Iławeckie” został opracowany jako realizacja obowi ązku wynikaj ącego z art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z pó źn. zmianami).

Plan opracowano w dwóch etapach. W pierwszym etapie zgromadzono dane dotycz ące aktualnej gospodarki odpadami w mie ście, a w szczególno ści dane dotycz ące ilo ści i rodzaju powstaj ących odpadów, systemów zbiórki i transportu odpadów, instalacji do unieszkodliwiania odpadów. W drugim etapie zaplanowano docelowy system gospodarki odpadami w mie ście oraz sprecyzowano działania, które doprowadz ą do realizacji zaplanowanych celów.

Cele planu gospodarki odpadami dla gminy Górowo Iławeckie uwzgl ędniaj ą nast ępuj ącą hierarchi ę post ępowania z odpadami:

• zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów, • powtórne wykorzystanie odpadów, których powstania nie udało si ę unikn ąć , • unieszkodliwianie odpadów poza składowiskiem (o ile jest to uzasadnione technicznie i ekonomicznie), • bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których nie dało si ę odzyska ć b ądź unieszkodliwi ć w inny sposób.

Głównym celem realizacji planu gospodarki odpadami, którego osi ągni ęcie planuje si ę na rok 2011, jest:

Podniesienie standardu gospodarki odpadami w gminie Górowo Iławeckie.

Cele strategiczne środowiskowe (do osi ągni ęcia w perspektywie 8 lat) s ą nast ępuj ące:

1. Obj ęcie zorganizowanym systemem zbiórki wszystkich mieszka ńców gminy. 2. System selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych i innych dost ępny we wszystkich wi ększych miejscowo ściach. 3. System zbiórki odpadów niebezpiecznych dost ępny dla wszystkich mieszka ńców. 4. Bezpieczne składowanie na składowisku w Wysiece wył ącznie odpadów poddanych procesom obróbki.

Pozostałe cele (instytucjonalne, ekonomiczne i społeczne) s ą nast ępuj ące:

1. Efektywna struktura organizacyjna gospodarki odpadami w gminie. 2. Stosowane rozwi ązania gospodarki odpadami efektywne pod wzgl ędem ekonomicznym (tylko rozwi ązania uzasadnione ekonomicznie). 3. Społecze ństwo akceptuj ące stosowane rozwi ązania gospodarki odpadami, maj ące mo Ŝliwie wysok ą świadomo ść ekologiczn ą.

Przy planowaniu działa ń rozpatrywano dwa scenariusze osi ągni ęcia zakładanych celów. Do realizacji wybrano scenariusz nazwany „Selekcja u źródła”, w którym zakłada si ę:  • obj ęcie zorganizowan ą zbiórk ą odpadów 95% mieszka ńców gminy, • selektywne gromadzenie odpadów tworzyw sztucznych, szkła, papieru i tektury, odpadów wielkogabarytowych (mebli, kuchenek, pralek, itp.), odpadów budowlanych (z remontów mieszka ń), • selektywne gromadzenie odpadów niebezpiecznych w Gminnym Punkcie Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych, w tym zbieranie zu Ŝytych baterii w szkołach, • rozbudow ę składowiska odpadów w Wysiece, • prowadzenie akcji edukacyjnych.

Realizacja planu gospodarki odpadami w latach 2004-2007 b ędzie kosztowa ć ogółem 324,8 tys. zł, w tym koszty inwestycyjne wynios ą 187,6 tys. zł, a eksploatacyjne – 46,2 tys. zł. Zgodnie z wymogiem art. 14 ust 13 ustawy o odpadach, w 2006 r. zostanie dokonana pierwsza ocena realizacji planu gospodarki odpadami dla gminy Górowo Iławeckie.