Fietsnota 2015 ‐ 2024 Gemeente Smallingerland

September 2015 Definitief

Fietsnota Fietsnota Gemeente Smallingerland 2015‐2024

Maart 2015 Gemeente Smallingerland

Projectomschrijving Gemeentelijke Fietsnota Opdrachtgever Gemeente Smallingerland Datum 10 maart 2015 Status Concept Auteurs T.A. Dillema, J. Stockmann, S. de Schiffart Afdeling Ontwikkeling

Drachten Smallingerland

Drachten Smallingerland

INHOUDSOPGAVE

1 INLEIDING ...... 6 1.1 Proces ...... 7 2 VISIE ...... 8 3 MAATREGELEN ...... 11 3.1 Veilig, aantrekkelijk en leesbaar fietsnetwerk ...... 11 3.2 Fietsparkeren ...... 14 3.3 Promotie...... 16 3.4 Educatie ...... 17 4 FINANCIËN, PLANNING EN MONITORING ...... 18 BIJLAGE 1 BELEIDSINVENTARISATIE ...... 22 Bijlage 1.1 Rijksbeleid ...... 22 Bijlage 1.2 Provinciaal beleid ...... 22 Bijlage 1.3 Gemeentelijk Beleid ...... 25 Bijlage 1.4 Conclusie ...... 27 BIJLAGE 2 INVENTARISATIE VOORZIENINGEN EN INFRASTRUCTUUR ...... 28 Bijlage 2.1 Herkomsten en bestemmingen ...... 28 Bijlage 2.2 Fysieke fietsinfrastructuur ...... 29 Bijlage 2.3 Recreatief knooppuntennetwerk ...... 30 Bijlage 2.4 Overige fietsvoorzieningen ...... 31 BIJLAGE 3 ONGEVALLENANALYSE FIETS ...... 33 BIJLAGE 4 VERSLAG WORKSHOP VISIE, AMBITIE EN SPEERPUNTEN ...... 38

Drachten 5 Smallingerland

1 INLEIDING

Het is bekend dat fietsen bij een gezonde levensstijl hoort. Het gebruik kilometer voor fietsers aantrekkelijke afstanden. Met de opkomst van de van de fiets is niet alleen gezond voor het lichaam maar is ook goed voor E‐bike wordt deze fietsvriendelijke afstand alleen maar groter. ons milieu en de bereikbaarheid van de stad. Hoe meer mensen er immers op de fiets zitten, hoe minder kans er op file is. Een groot deel van Dit uit zich ook in het aandeel fietsers. In de gemeente Smallingerland was de totale verplaatsingen gaat inmiddels al met de fiets. Het is ten slotte dit van 2004 tot en met 2008 met 26% erg hoog. Dit is 3% hoger dan het ook een heel goedkope manier van reizen. gemiddelde van Nederland. Dit geldt ook voor de afstanden tot aan 7,5 kilometer waar het fiets aandeel 40% was. Dit ligt 6% boven het landelijk Aanleiding gemiddelde. Kortom, Smallingerland is een gemeente waar relatief veel Sinds 2000 is sprake van een stijgende trend in het aantal fietsers dat gefietst wordt. Het is de uitdaging om dit ook vast te houden. ernstig gewond raakt in het verkeer. In 2012 raakten circa 12.000 fietsers ernstig gewond en kwamen 200 fietsers te overlijden. Jaarlijks worden Eind 2013 is het Gemeentelijk Verkeer‐ en Vervoerplan vastgesteld. Hierin 67.000 fietsers behandeld op de spoedeisende hulp. Fietsongevallen is ook een paragraaf over de fiets en fietsinfrastructuur opgenomen. Deze vinden hoofdzakelijk plaats op lokale wegen. Op fietspaden neemt de paragraaf gaat hoofdzakelijk over utilitair fietsverkeer. Deze paragraaf drukte en diversiteit toe. Vooral ouderen zijn het slachtoffer. Dit zijn vaak verdient een verdere uitwerking. Kortom, naast de landelijke urgentie is eenzijdige ongevallen waarbij geen motorvoertuig betrokken is. er ook voldoende lokale aanleiding om aan de slag te gaan met de Fiets.

Om de stijgende trend in het aantal ernstig verkeersgewonden te keren, Fietsnota 2015 ‐ 2024 heeft de minister van Infrastructuur en Milieu de gemeenten opgedragen De Fietsnota 2015‐2024 die voor u ligt beschrijft hoe de gemeente om een 'Lokale aanpak veilig fietsen' vast te stellen. Smallingerland het gebruik van de fiets zowel wil stimuleren als faciliteren. Niet alleen vanuit utilitair perspectief maar ook vanuit Fietsen in Smallingerland recreatie, toerisme en gezondheid. De Fietsnota is een meerjarenplan dat Smallingerland, en met name Drachten, heeft een centrumfunctie in de loopt tot 2024. Het is als het ware een stip op de horizon, waarbij niet alle regio. Dit betekent dat er vanuit de omgeving grote aantallen bezoekers maatregelen direct worden uitgevoerd. De Fietsnota is vooral een lange naar Drachten komen om te werken, winkelen, leren en te recreëren. Een termijn visie, die duidelijk maakt hoe wij met de fietser om willen gaan. Bij groot deel van deze bezoekers komt op de fiets naar Drachten. De eventuele onderhoudsmaatregelen kunnen we hier dan rekening mee aanwezigheid van voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs, houden. Een aantal maatregelen zullen we wel afzonderlijk oppakken. een ziekenhuis en diverse zorginstellingen levert relatief grote stromen Eventueel benodigde budgetten hiervoor moeten apart bij de jeugdige en oudere fietsers op. gemeenteraad worden aangevraagd.

Daarnaast is Drachten met diameter van maximaal 6 kilometer prima geschikt om te fietsen. Normaal gesproken zijn afstanden tot ca. 7,5

Drachten 6 Smallingerland

1.1 Proces 4. Opstellen maatregelenpakket. De maatregelen voortvloeiend uit de visie en ambitie zijn in hoofdstuk De fietsnota is via een interactief proces tot stand gekomen. Hierbij zijn 3 uitgewerkt. Daarbij hebben we ook aangegeven voor welke een viertal stappen doorlopen: uitvoeringsperiode de maatregelen zijn voorzien (hoofdstuk 4). 1. Beleidsinventarisatie

Het beleid van zowel de hogere overheden als de verschillende

gemeentelijke beleidsplannen is geïnventariseerd. Daarbij is niet alleen

het beleid op gebied van verkeer en vervoer betrokken, maar ook

beleidsplannen op gebied van recreatie, gezondheid en energie. Deze beleidsinventarisatie geeft als het ware de kaders weer van de Fietsnota. Bijlage 1 geeft de resultaten van de beleidsinventarisatie weer.

2. Inventarisatie huidige situatie fiets Als tweede stap is de huidige situatie geïnventariseerd ten aanzien van onder andere herkomsten en bestemmingen, het huidige fietsnetwerk zoals beschreven in beleidsplannen, de daadwerkelijke bestaande fietsinfrastructuur en ongevallen. De inventarisatie is samen met de beleidsambtenaren recreatie & toerisme, gezondheid en verkeer & vervoer tot stand gekomen. In bijlage 2 en 3 is de inventarisatie van de huidige fietssituatie opgenomen.

3. Formuleren visie, ambitie en speerpunten De inventarisaties zijn tijdens een workshop met een vertegenwoordiging van de Fietsersbond, Fietsberaad, ANWB en provincie Fryslân besproken. De gemeentelijke vertegenwoordiging bij deze workshop bestond uit beleidsambtenaren verkeer & vervoer, recreatie & toerisme en gezondheid.

Met de verschillende partijen is vervolgens gediscussieerd over belangrijke fietsthema's en is gevraagd om principiële keuzes te maken. Op basis daarvan is de visie uit hoofdstuk 2 geformuleerd. Bijlage 4 bevat het verslag van de workshop.

Drachten 7 Smallingerland

2 VISIE

Fietsen is gezond! Gezond voor jezelf, maar ook voor je omgeving. Voor Speerpunten jezelf betekent de beweging dat je (langer) fit en vitaal blijft. Daarbij Om deze ambitie te halen wordt ingezet op een aantal speerpunten1: brengt fietsen geen schade toe aan de omgeving, in de zin van uitstoot 1. Veilig, aantrekkelijk en leesbaar fietsnetwerk; van gassen. Daarnaast is ook de geluidhinder die fietsen oplevert 2. Voldoende en kwalitatief goede fietsparkeervoorzieningen; minimaal. Al met al zorgt fietsen voor een betere leefkwaliteit. Daarom 3. Smallingerland promoten als aantrekkelijke fietsgemeente; wil de gemeente Smallingerland het fietsen stimuleren. 4. Veilig leren fietsen en het zo lang mogelijk blijven fietsen.

Ambitie 1. Veilig, aantrekkelijk en leesbaar netwerk Daarbij hebben we de volgende ambitie: Drachten ligt op de knoop tussen drie soorten landschap: nationaal park A. Toename van het fietsgebruik in 2024 ten opzichte van 2015 met De Alde Feanen/het Friese Merengebied (water en open/halfopen minimaal 5%. Hiervoor houden we een nulmeting in 2015. In de veenweidegebied), de Noardlike Fryske Wâlden (singellandschap) en periode 2004 t/m 2008 was in Smallingerland het fietsaandeel 26%. Dit Drents Friese Wold/bossen bij Beetsterzwaag. De gemeente wil deze was al 3% hoger dan het landelijk gemiddelde. unieke ligging beter zichtbaar maken en voor de recreatieve fietsers B. Toename van de fietsveiligheid door een daling van het aantal doden fungeren als aantrekkelijke knoop tussen deze drie landschappen. en ziekenhuisgewonden in het fietsverkeer met 50% in 2025 ten Drachten wordt de recreatieve fietsrotonde van Noord Nederland. opzichte van het gemiddelde van de jaren 2007 t/m 2009. In ons GVVP is deze doelstelling opgenomen voor verkeersveiligheid in het Daarvoor creëren we veilige en aantrekkelijk fietsroutes die voldoen aan algemeen. Ook het fietsverkeer moet voldoen aan deze doelstelling. de inrichtingseisen. De fietsroutes door Drachten die de verschillende C. 20% minder gestolen fietsen in 2024 ten opzichte van 2014. Uit landschapstypen aan elkaar verbinden, zijn voor onbekende fietsers goed gegevens van de politie blijkt dat er in de periode 2011 t/m 2013 per leesbaar en herkenbaar. De aantrekkelijkheid manifesteert zich door een jaar gemiddeld 500 aangiftes van fietsendiefstallen zijn gedaan. fijnmazig netwerk, dat de fietser keuzes biedt: ga ik voor de korte route D. Het comfortniveau van het hoofdfietsnetwerk (zowel recreatief als die door een minder aantrekkelijke omgeving gaat, of kies ik voor een iets utilitair) scoort minimaal 1,0 punt (op een schaal van 10) hoger dan de langere route die veel belevingswaarde biedt. 0‐meting die in 2015 wordt gehouden. 2. Voldoende en kwalitatief goede fietsparkeervoorzieningen Wij zetten in op het stimuleren van het fietsgebruik bij een bezoek aan (het centrum van) Drachten. Voldoende en kwalitatief goede fietsenstallingen voor zowel lang‐ als kortparkeerders zijn daarvoor

1Beleidsbasis voor de speerpunten is bijlage 1 Beleidsinventarisatie

Drachten 8 Smallingerland

belangrijk. Daarnaast is belangrijk dat bij (nieuwe) voorzieningen voldoende fietsparkeerplaatsen zijn, zodat ook hier een stimulerende werking voor de fiets van uit gaat. Naast veilige stallingen onderzoeken we de mogelijkheden om bij gemeentelijke voorzieningen E‐fietsen op te kunnen laden.

3. Smallingerland promoten als aantrekkelijke fietsgemeente Smallingerland promoot de fiets. Met onze unieke ligging stimuleren we recreatieve fietsers om naar Smallingerland te komen. Ook promoten we de fiets onder onze inwoners als gezonde keuze. Tenslotte nemen we onze verantwoordelijkheid als werkgever. Ook bij onze werknemers stimuleren we het fietsgebruik. Daarbij fungeren we richting andere bedrijven als voorbeeld.

4. Veilig leren fietsen en het zo lang mogelijk blijven fietsen Wij willen een bijdrage leveren aan het goed leren fietsen van kinderen en aan het zo lang mogelijk veilig blijven fietsen van ouderen. Dit betekent dat wij educatieprojecten met betrekking tot de fiets ondersteunen voor alle leeftijdscategorieën en jongeren en ouderen in het bijzonder.

Drachten 9 Smallingerland

Afbeelding 3.1 Wensbeeld fietsnetwerk Smallingerland

Drachten 10 Smallingerland

3 MAATREGELEN

3.1 Veilig, aantrekkelijk en leesbaar fietsnetwerk In het netwerk zijn ook een aantal ontbrekende schakels aangegeven. Door het aanleggen van deze schakels ontstaan betere utilitaire Drachten|Smallingerland wordt de fietsrotonde van Noord‐Nederland. fietsverbindingen en mooiere recreatieve ommetjes. Naast fysiek Daarvoor creëren we veilige en aantrekkelijk fietsroutes die voldoen aan ontbrekende schakels wordt ook het bestaande de inrichtingseisen. De fietsroutes dóór Drachten die de verschillende knooppuntenroutenetwerk aangepast, door middel van het aanpassen landschapstypen aan elkaar verbinden, zijn voor onbekende fietsers goed van de routebordjes en toevoegen van enkele knooppunten. leesbaar en herkenbaar. De aantrekkelijkheid manifesteert zich door een

fijnmazig netwerk, dat de fietser keuzes biedt: ga ik voor de korte route Fietssnelwegen Drachten‐Leeuwarden en Drachten‐Groningen die door een minder aantrekkelijke omgeving gaat, of kies ik voor een iets Voor het koppelen van de verschillende landschapstypen rondom langere route die veel belevingswaarde biedt. Voor de utilitaire fietser Drachten is het vooral zaak om de routes leesbaar en aantrekkelijk te zorgen we voor snelle routes richting o.a. Leeuwarden en Groningen. maken. Naast de recreatieve fietser is dit ook van belang voor de lange

afstand fietser richting bijvoorbeeld Leeuwarden of Groningen. Er wordt Netwerk een onderzoek uitgevoerd naar de potentie van fietssnelwegen op de Een goed en duidelijk fietsnetwerk levert op zich zelf al een groter relatie met Leeuwarden en Groningen. We onderzoeken wat de meest fietsaandeel op. Afbeelding 3.1 geeft ons wensbeeld voor het kansrijke routes zijn, ook beredeneerd vanuit bestaande ruimtelijke fietsnetwerk weer2. Op dit netwerk worden de 'dikke' fietsstromen inrichting van het tussenliggende gebied en toekomstige ontwikkelingen. gefaciliteerd. Dit zijn de verbindingen tussen de wijken en de interlokale Inzicht wordt gegeven in welke maatregelen op gebied van infrastructuur, verbindingen voor zowel het utilitaire als het recreatieve fietsverkeer. Het gedrag en belevingswaarde nodig zijn om het potentieel optimaal te netwerk verbindt de belangrijkste herkomsten en bestemmingen met benutten. Dit onderzoek wordt uitgevoerd samen met de provincie elkaar, zoals winkelcentra, voortgezet onderwijs, bedrijventerreinen. Fryslân, provincie Groningen en gemeente Marum. Daarnaast zijn de (beoogde) recreatieve knooppuntenroutes opgenomen Conclusies en aanbevelingen uit dit onderzoek worden vertaald naar in dit fietsnetwerk. Hierdoor is een fijnmazig fietsnetwerk ontstaan, concrete maatregelen, die als nadere invulling van deze Fietsnota gelden. waarbij fietsers de keus wordt geboden om voor de snelle rechtstreekse

route te kiezen, of juist voor de meer recreatieve route. Het recreatieve Leesbare fietsroutes in Drachten netwerk is nog apart in afbeelding 3.2 weergegeven. Quote workshop Visie, ambitie en speerpunten:

"In het buitengebied kunnen fietsers hun weg prima vinden, maar vanaf de rand van Drachten zijn routes niet duidelijk herkenbaar."

2 Dit netwerk is ontstaan aan de hand van het fietsnetwerk uit het GVVP, het Met name in Drachten is op dit moment de leesbaarheid van fietsroutes bestaande knooppuntennetwerk en een analyse van belangrijke niet op orde. Er heerst onduidelijkheid over wat precies de herkomsten/bestemmingen. Zie hiervoor bijlage 1 en 2. hoofdfietsroutes zijn. De komende periode wordt onderzocht op welke

Drachten 11 Smallingerland

Afbeelding 3.2 Recreatief Fietsnetwerk Smallingerland

Drachten 12 Smallingerland

wijze de routes in Drachten duidelijker en beter herkenbaar gemaakt Inrichtingseisen Inrichtingsniveau kunnen worden. Met goede leesbare fietsroutes kan Drachten de functie fietsnetwerk Locatie Hoofdfietsnetwerk Overig als recreatieve fietsrotonde ook daadwerkelijk invullen. Leesbaarheid kan Utilitair Recreatief netwerk vorm worden gegeven door een goede bewegwijzering, of een Wegvakken doorlopende vormgeving van de route (bijvoorbeeld doorlopend Verschijningsvorm ETW 30 en Op rijbaan Op rijbaan Op rijbaan verhardingsmateriaal, of herkenbare elementen). ETW 60 GOW 50 en Vrijliggend Vrijliggend Vrijliggend GOW 80 Inrichtingseisen Naast een compleet en herkenbaar netwerk zijn er nog een aantal eisen Verharding Beton/asfalt Beton/asfalt Beton/asfalt/ vrijliggend fietspad elementen om het gewenste niveau van veiligheid en comfort te halen. Deze eisen Breedte fietspad 1 richting Voorkeur 2,5 m Voorkeur 2,0 m 2,0 m zijn weergegeven in tabel 3.1. Bij grootschalige herinrichtingen en nieuwe bereden (minimaal 2,0 m) (minimaal 1,5 m) aanleg van fietspaden vormen deze eisen het vertrekpunt. Opgemerkt 2 richtingen Voorkeur 3,5 m Voorkeur 2,5 m 2,5 m wordt dat het gaat om “voorkeurskenmerken” die in principe als bereden (minimaal 3,0 m) (minimaal 2,0) uitgangspunt worden aangehouden. In veel gevallen is, bijvoorbeeld Kleur verharding Vrijliggende Rood (bibeko) ‐ ‐ vanwege ruimtegebrek, maatwerk nodig. Door zo veel mogelijk aan deze voorziening eisen te voldoen, ontstaat er een betere uniformiteit en herkenbaarheid. Verlichting bubeko Orientatie‐ ‐ ‐ verlichting Aspect Inrichtingsniveau (vrijliggende Locatie Hoofdfietsnetwerk Overig netwerk fietspaden) Utilitair Recreatief bibeko Nachtverlichting Avondverlichting Avond‐ Kruispunten verlichting Stroomweg Ongelijkvloers Ongelijkvloers Ongelijkvloers Bewegwijzering Conform Knooppunt, evt. Conform richtlijnen NBD ook met andere richtlijnen Gebieds‐ 2x2 Bibeko Ongelijkvloers / Ongelijkvloers / Ongelijkvloers / verwijzingen NBD ontsluitingsweg VRI VRI VRI Wachttijd VRI 2x per cyclus 1x per cyclus 1x per cyclus

Bibeko Oversteek Oversteek Oversteek Gladheidbestrijding Ja Ja ‐ bevorderende bevorderende bevorderende Tabel 3.1 Inrichtingseisen fietsnetwerk maatregel maatregel maatregel

Bubeko Ongelijkvloers / Ongelijkvloers / Oversteek VRI / rotonde VRI / rotonde bevorderende In het GVVP is aangegeven dat drie rotondes nog niet voldoen aan de maatregel inrichtingseisen van voorrangssituatie op rotondes. In het kader van Erftoegangsweg Gelijkwaardig Gelijkwaardig Gelijkwaardig uniformiteit wordt de voorrangssituatie op deze rotondes aangepast. Rotondes Bibeko Fietsers voorrang Fietsers voorrang Fietsers voorrang Ook geeft het GVVP weer dat langs gebiedsontsluitingswegen bij voorkeur Bubeko Fietsers UIT de Fietsers UIT de Fietsers UIT de vrijliggende fietsvoorzieningen aanwezig zijn. Met name deze vrijliggende voorrang voorrang voorrang voorzieningen kunnen pas gerealiseerd worden bij groot onderhoud. Bij fietsers Rode verharding Rode verharding Rode verharding voorrang op kruispunten op kruispunten op kruispunten

Drachten 13 Smallingerland

Obstakels 3.2 Fietsparkeren Onderzoek toont aan dat bij veel fietsongevallen sprake is van eenzijdige Wij zetten in op het stimuleren van het fietsgebruik bij een bezoek aan ongevallen. Dat zijn ongevallen zonder betrokkenheid van andere (het centrum van) Drachten. Voldoende en kwalitatief goede weggebruikers. Dit heeft dus te maken met de inrichting van het fietsenstallingen voor zowel lang‐ als kortparkeerders zijn daarvoor wegennet en de vaardigheid van fietsers. Vaak komen deze ongevallen belangrijk. Daarnaast is belangrijk dat bij (nieuwe) voorzieningen door de relatief goede afloop niet in de ongevallenregistratie terecht. Eén voldoende fietsparkeerplaatsen zijn, zodat ook hier een stimulerende infrastructurele oorzaak hiervan is de fietspaaltjes in het fietspad. In de werking voor de fiets van uit gaat. Naast veilige stallingen zorgen wij bij loop der jaren zijn er veel fietspaaltjes geplaatst, zonder te beoordelen of gemeentelijke voorzieningen ook voor mogelijkheden om E‐fietsen op te ze echt nodig zijn en goed zichtbaar zijn. Ter voorkoming van eenzijdige laden. fietsongevallen, worden op het aangeduide fietsnetwerk de fietspaaltjes

geïnventariseerd en als de situatie het toelaat verwijderd. Fietsparkeren in het centrum van Drachten

Om het gebruik van de fiets als vervoermiddel naar het centrum van Oversteken hoofdfietsroutenetwerk met gebiedsontsluitingswegen Drachten te stimuleren wordt het fietsparkeren in het centrum verder Op diverse locaties steken hoofdfietsroutes een gebiedsontsluitingsweg gefaciliteerd. Voor bezoekers die langere tijd in het centrum verblijven, (50 km/uur) over. De ongevallenanalyse3 laat zien dat een groot deel van worden de mogelijkheden om de fiets bewaakt te stallen uitgebreid. Voor de fietsongevallen plaatsvinden op kruispunten en te maken hebben met deze langparkeerders is de loopafstand tussen de stalling en hun afslaand verkeer en (geen) voorrang verlenen. Het veiliger inrichten van daadwerkelijke bestemming van minder groot belang. Wij zetten in op deze oversteeklocaties heeft dus een belangrijk effect op de veiligheid totaal twee hoogwaardig en gratis bewaakte fietsenstallingen in het voor fietsers. Wij beoordelen de oversteken van hoofdfietsroutes over de centrum, te weten Van Knobelsdorffplein en een locatie midden in het gebiedsontsluitingswegen op oversteekbaarheid en leesbaarheid. Waar centrum. Daarbij wordt ook onderzocht een verplaatsbare nodig stellen wij aanpassingen voor. evenementenstalling voor Smallingerland meerwaarde biedt. Maatregelen Veilig, aantrekkelijk en leesbaar netwerk . Realiseren ontbrekende schakels fietsnetwerk. Naast de bewaakte fietsenstallingen worden op strategische plekken in . Aanpassen recreatief knooppuntenroutenetwerk. het centrum ook de 'vrije' stallingen uitgebreid. Nabij de winkels worden . Onderzoek naar fietssnelwegen. waar nodig en waar mogelijk stallingen toegevoegd. Ook worden op . Onderzoek naar (betere) leesbaarheid en herkenbaarheid van het belangrijke aanlandplekken aan de rand van het centrum concentraties hoofdfietsroutenetwerk in Drachten. van stallingen aangebracht. . Aanpassen voorrangssituatie op rotondes binnen de kom. . Inventarisatie van obstakels in het hoofdfietsroutenetwerk. Voor het centrumgebied wordt een monitoringsprogramma voor het . Onderzoek naar oversteekbevorderende maatregelen bij fietsparkeren geïntroduceerd. Aan de hand hiervan wordt duidelijk waar gebiedsontsluitingswegen. fietsers parkeren en of er voldoende stallingen zijn. Wanneer nodig wordt op basis hiervan het aantal stallingen aangepast. Daarmee voorkomen we 3 Bijlage 3 Ongevallenanalyse Fiets dat fietsers hun voertuig stallen op plaatsen waar dat minder wenselijk is,

Drachten 14 Smallingerland

zoals tegen gevels, (nood)deuren, etc. De uitstraling van het centrum blijft Quote workshop Visie, ambitie en speerpunten: daarmee hoogwaardig en netjes. "Gezien de actieradius van elektrische fietsen wordt de fiets normaal gesproken thuis opgeladen" Fietsparkeren bij openbaar vervoer voorzieningen De fiets vervult vaak een functie in het voor‐ en natransport van het Kwaliteitseisen fietsenstallingen openbaar vervoer. Deze ketenmobiliteit willen we, ook op basis van onze Als gemeente plaatsen we regelmatig nieuwe fietsenstallingen. Daar waar OV‐visie, stimuleren. De aanwezigheid van voldoende en goede wij in de toekomst nieuwe fietsenstallingen aanbrengen, of mede fietsenstallingen is hiervoor van groot belang. Voor onze (toekomstige) financieren, moeten deze stallingen voldoen aan de eisen van transferia en bushaltes ontwikkelen we een actieplan gericht op het Fietsparkeur. Dit is een landelijk kwaliteitskeurmerk voor realiseren van voldoende en goed fietsenstallingen. Voor de transferia fietsenstallingen. hoort daar ook het realiseren van OV‐fietsen bij. Eisen Fietsparkeur Parkeernormennota voor de fiets Het Fietsparkeur stelt eisen op de volgende punten: Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen is via de bouwverordening geregeld . gemak bij het plaatsen van een fiets dat er 'in voldoende mate' voorzien moet worden in . gemak bij het vastzetten van een fiets parkeermogelijkheden voor de auto. Voor fietsparkeren is via het . veiligheid voor de gebruiker of de passant bouwbesluit alleen geregeld dat bij woningen bergruimte moet zijn voor . minimale kans op schade aan de fiets fietsen. Om de fietsinfrastructuur optimaal te laten functioneren is het . kraakbestendigheid van belang dat er bij alle voorzieningen voldoende stallingsmogelijkheden . vandalismebestendigheid zijn. Daarom stellen wij een parkeernormennota voor de fiets op. Daarin . duurzaamheid wordt voor een groot aantal voorzieningen het aantal benodigde . informatie over het systeem fietsparkeerplaatsen opgenomen.

Laadpalen Maatregelen Fietsparkeren De elektrische fiets krijgt een steeds prominentere plek in het . Gratis bewaakt parkeren bij het Van Knobelsdorffplein. verkeersbeeld. Momenteel zijn er betrekkelijk weinig openbare laadpalen . Inventarisatie van extra 'vrije' stallingen in het centrum. voor deze fietsen aanwezig. De actieradius en accu‐inhoud van de huidige . Monitoringsprogramma fietsparkeren in het centrum. elektrische fietsen is voor het reguliere gebruik over het algemeen ruim . Actieplan fietsparkeren bij openbaar vervoer voorzieningen. voldoende om 'uit‐en‐thuis' te komen. Met de nog altijd groeiende . Parkeernormennota voor de fiets. actieradius van elektrische fietsen is het niet nodig om als gemeente in . Onderzoek naar noodzakelijke oplaadinfrastructuur bij het openbare gebied een laadinfrastructuur aan te leggen voor de fiets. gemeentelijke voorzieningen. Wel zorgen we er voor dat er oplaadvoorzieningen komen bij onze eigen voorzieningen waar bezoekers of werknemers voor langere tijd verblijven, Datzelfde geldt voor onze openbare bewaakte fietsenstallingen.

Drachten 15 Smallingerland

3.3 Promotie Maatregelen Promotie Smallingerland promoot de fiets. Met onze unieke ligging stimuleren we . Toeristisch recreatieve fietscampagne, gericht op de unieke ligging recreatieve fietsers om naar Smallingerland te komen. Ook promoten we van Drachten. de fiets onder onze inwoners als gezonde keuze. Tenslotte nemen we onze . Fietspromotie binnen JOGG. verantwoordelijkheid als werkgever. Ook bij onze werknemers stimuleren . Beoordelen aanschaf laadpaal in fietsenstalling personeel en we het fietsgebruik. Daarbij fungeren we richting andere bedrijven als elektrische dienstfietsen. voorbeeld. . Andere bedrijven aansporen om fietsgebruik te stimuleren.

Promoten recreatief fietsgebruik Drachten wordt gepromoot als de Fietsrotonde van Noord‐Nederland. Drachten ligt uniek tussen drie recreatieve gebieden (De Alde Feanen, de Noardlike Fryske Wâlden en het Drents Fries Wold) en moet optimaal gebruik maken van deze ligging. Met een toeristisch‐recreatieve campagne moet het duidelijk worden dat Drachten dé plek is om recreatief (langs) te fietsen. Via onze eigen organisatie, maar ook via toeristische platforms als Merk Fryslân dragen we deze boodschap uit.

Fiets promoten als gezonde en gemakkelijke keuze Smallingerland is een JOGG‐gemeente (Jongeren Op Gezond Gewicht). Vanuit dat perspectief wordt ook het fietsen gestimuleerd. Fietsen is de aantrekkelijke en gemakkelijke keuze. Samen met het JOGG‐project wordt beoordeeld op welke wijze fietspromotie binnen JOGG opgepakt kan worden.

Fiets promoten als werkgever We willen dat werkgevers het fietsen stimuleren. Daarbij beginnen we bij ons zelf. We gaan bijvoorbeeld kijken naar mogelijkheden om laadpalen voor elektrische fietsen te plaatsen bij de fietsenstalling voor personeel, of om elektrische dienstfietsen aan te schaffen. Waar dat mogelijk is sluiten we aan bij landelijke campagnes als 'Rij 2‐op‐5' of 'Trappers' (spaarsysteem waarmee medewerkers producten kunnen aanschaffen). Vanuit onze eigen activiteiten sporen we andere bedrijven in de gemeente aan om ook het fietsen te stimuleren.

Drachten 16 Smallingerland

3.4 Educatie activiteiten gericht op beginnende fietsers (4 t/m 16 jarigen) en oudere fietsers. Hierbij valt te denken aan activiteiten als: Wij willen een bijdrage leveren aan het goed leren fietsen van kinderen en . Theoretische en praktische verkeersexamens aan het zo lang mogelijk veilig blijven fietsen van ouderen. Dit betekent . Friese Fietsschool dat wij educatieprojecten met betrekking tot de fiets ondersteunen voor . FietsAPK alle leeftijdscategorieën en jongeren en ouderen in het bijzonder. . Ebike trainingen

Prominente aandacht voor de fiets bij Permanente VerkeersEducatie Daar waar er behoefte is worden andere of aanvullende educatie‐ In 2011 hebben wij het Friese Manifest Verkeersveiligheid 2011 – 2025 activiteiten uitgevoerd voor beginnende of oudere fietsers. ondertekend. Hiermee hebben wij ons verplicht om ons naar vermogen in te zetten om de verkeersonveiligheid te bestrijden. Maatregelen Educatie . '€‐voor‐een‐€' regeling voortzetten voor de periode 2016‐2020. Een belangrijk onderdeel hierin is Permanente VerkeersEducatie (PVE). . Inzetten op verkeerseducatie voor beginnende fietsers. PVE betekent dat weggebruikers een leven lang verkeerseducatie . Inzetten op verkeerseducatie voor oudere fietsers. (kunnen) krijgen. Binnen PVE blijven wij prominente aandacht besteden aan het fietsen. Naast de bijdrage voor het veiliger fietsen, vormt dit ook een stimulans om méér te gaan fietsen. Daarmee levert dit ook een bijdrage aan de doelstelling van een hoger aandeel voor de fiets in het verkeer.

Voor de eerste periode (2011‐2015) van het Friese Manifest Verkeersveiligheid is tussen provincie en gemeenten een “€‐voor‐een‐€” regeling afgesproken. Voor PVE‐activiteiten die de gemeente (laat) uitvoeren krijgen wij een bijdrage van €1 voor iedere €1 die wij zelf uitgeven. Voor de periode 2016‐2020 ligt een zelfde financiering in de lijn der verwachting.

Activiteiten gericht op beginnende en oudere fietsers Uit de ongevallenanalyse (bijlage 3) komt naar voren dat er relatief veel ernstige ongevallen met fietsers plaatsvinden. Bij deze ernstige ongevallen zijn weer relatief veel jongeren en ouderen betrokken. Het grootste verkeersveiligheidseffect mag dan ook verwacht worden als wordt ingezet op verkeerseducatie aan deze doelgroepen. Binnen PVE blijven we (ook mede gezien de provinciale analyse) inzetten op

Drachten 17 Smallingerland

4 FINANCIËN, PLANNING EN MONITORING

Het maatregelenpakket is zodanig opgesteld dat het een bijdrage levert . Fietsroute Vrijburgh – Plushalte Drachten Noord. Deze route wordt aan de ambities op gebied van het vergroten van het fietsgebruik, gefinancierd uit het project Plushalte Drachten Noord uit de verbeteren van de fietsveiligheid en het vergroten van het fietscomfort. Investeringsagenda.

Planhorizon voor de in dit plan genoemde maatregelen is 2024. Tussen De hier genoemde maatregelen worden ook op korte termijn uitgevoerd. 2015 en 2024 zal uitvoering worden gegeven aan de maatregelen mits de financiële dekking geregeld is. Maatregelen die nog geen financiële dekking hebben Daar waar het kan worden de onderzoeken in eigen huis uitgevoerd. Voor Maatregelen met al financiële dekking een aantal infrastructurele, promotionele en educatieve maatregelen is Op dit moment is er al financiële dekking voor de volgende maatregelen: nog geen dekking. Wij hebben de ambitie om toch zo snel mogelijk te . Onderzoek fietssnelwegen Drachten‐Leeuwarden en Drachten‐ starten met het uitvoeren van de maatregelen. Daarvoor zoeken we de Marum‐Groningen. Totaal budget € 24.000, evenredig gefinancierd financiering binnen de volgende drie sporen: door de provincie Fryslân, provincie Groningen, gemeente Marum en 1. financiering maatregelen uit bestaande (onderhouds)budgetten; gemeente Smallingerland. 2. meeliften van maatregelen binnen andere projecten/ontwikkelingen; . Realiseren ontbrekende fietsschakel De Drait; 3. dekking zoeken binnen de ruimte in de begroting; Tussen Drachtstervaart en het centrum van de Drait wordt een 4. zoeken naar subsidiemogelijkheden. fietsverbinding aangelegd. Budget € 62.500, waarvan € 25.200 wordt gesubsidieerd uit de BDU‐subsidie. De voorkeur ligt bij de eerste twee sporen. Als deze niet mogelijk blijken . Realiseren ontbrekende recreatieve fietsschakels; te zijn, maken we de afweging of we dekking zoeken via de De fietsverbinding It Suderein, fietsverbinding Peindermieden en begrotingsruimte (perspectiefnota/beleidsplan) en subsidies. Per fietsverbinding It Mear worden gerealiseerd. maatregel wordt hiervoor een afweging gemaakt. . Aanpassen voorrangssituaties op rotondes binnen de bebouwde kom; De rotondes Ringweg‐Waterlelie, Folgersterloane‐Waterlelie en Kletserlaan‐Folgersterloane worden aangepast, zodat overstekend fietsverkeer voorrang krijgt op autoverkeer. Budget € 177.600, waarvan € 70.800 wordt gesubsidieerd uit de BDU‐subsidie. . Inventarisatie van obstakels in het hoofdfietsroutenetwerk; Voor het hoofdfietsnetwerk worden de fietspaaltjes geïnventariseerd. De paaltjes die weg kunnen worden verwijderd. Hiervoor is € 15.000 beschikbaar, waarvan € 6.000 wordt gesubsidieerd uit de BDU‐ subsidie.

Drachten 18 Smallingerland

Planning van de maatregelen die nog geen financiële dekking hebben # Maatregel Jaar van uitvoering In onderstaande tabel is per maatregel aangegeven in welke periode 9 Monitoringsprogramma fietsparkeren in het Half jaarlijks uitvoering van de maatregel is voorzien. centrum vanaf 2015 10 Actieplan fietsparkeren bij OV‐haltes 2016, realisatie 20164 # Maatregel Jaar van uitvoering 11 Parkeernormennota voor de fiets 2015 Veilig, aantrekkelijk en leesbaar fietsnetwerk 12 Onderzoek naar noodzakelijke 2015, realisatie 2015 1 Realiseren ontbrekende schakels fietsnetwerk: 2015 ‐ 2024 oplaadinfrastructuur bij gemeentelijke ‐ Noorderend – Drachtstercompagnie voorzieningen ‐ Fietsroute De Leijen ‐ Gaasterdjip – Tsjerkeloane Promotie ‐ De Dammen – Ureterpvallaat 13 Toeristisch recreatieve fietscampagne 20185 ‐ Rydwei – De Kletten 14 Fietspromotie binnen JOGG 2015 ‐ Fietsroute Utein 15 Beoordelen aanschaf laadpaal in fietsenstalling 2015‐2017 2 Onderzoek leesbaarheid en herkenbaarheid 2016, realisatie 2017‐ personeel en elektrische dienstfietsen van hoofdfietsroutenetwerk in Drachten 2024 16 Andere bedrijven aansporen om fietsen te Doorlopend 3 Onderzoek fietssnelwegen 2015, realisatie 2017‐ stimuleren 2024 4 Aanpassen voorrangssituatie op rotondes 2015 Educatie binnen de bebouwde kom 17 '€‐voor‐een‐€' regeling voortzetten 2016 ‐ 2020 5 Inventarisatie van obstakels in het 2015 18 Inzetten op verkeerseducatie voor beginnende Doorlopend hoofdfietsroutenetwerk fietsers 6 Onderzoek naar oversteekbevorderende 2016, realisatie 2016‐ 19 Inzetten op verkeerseducatie voor oudere Doorlopend maatregelen bij gebiedsontsluitingswegen 2024 fietsers Tabel 4.1 Planning maatregelen

Fietsparkeren 7 Gratis bewaakt parkeren bij het Van 2015 Knobelsdorffplein 8 Inventarisatie van extra 'vrije' stallingen in het 2015, realisatie 2015‐ centrum 2018 4 Koppelen aan realisatie van transferia en ingaan van de nieuwe OV‐concessie. 5 Koppelen aan zichtbare verbetering van leesbaarheid en herkenbaarheid fietsroutes.

Drachten 19 Smallingerland

Monitoring ambities Om te beoordelen of met bovenstaand maatregelen pakket ook daadwerkelijk de vastgestelde ambities worden gehaald, vindt op een tweetal momenten een monitoring plaats. Het eerste monitoringsmoment is in 2020. Het tweede monitoringsmoment is na de looptijd van deze fietsnota, en vindt plaats in 2025. De monitoring van de ambities vindt op de volgende manier plaats: A. Toename van het fietsgebruik met 5% in 2024 ten opzichte van

2015. Op strategische punten in de gemeente wordt het aantal fietsers

geteld. Een 0‐meting vindt plaats in 2015. B. Toename van de fietsveiligheid door een daling van het aantal doden en ziekenhuisgewonden in het fietsverkeer. Op basis van een ongevallenanalyse wordt vastgesteld of er sprake is van voldoende daling. C. 20% minder gestolen fietsen in 2024. Op basis van gegevens van de politie en vragen over aangiftebereidheid in onze monitoringsmomenten wordt vastgesteld of er sprake is van een daling van het aantal gestolen fietsen ten opzichte van de periode 2011 t/m 2013. D. Het comfortniveau van het hoofdfietsnetwerk (zowel recreatief als utilitair) scoort in 2024 minimaal 1,0 punt hoger dan in 2015. Tijdens de 0‐meting van 2015 wordt door middel van een enquête onder fietsers wordt het comfortniveau vastgesteld. Naast het pure cijfer wordt hierbij ook locatie specifiek gevraagd naar goede en minder goede punten.

Drachten 20 Smallingerland

Drachten 21 Smallingerland

Bijlage 1 Beleidsinventarisatie Modelaanpak Veilig Fietsen (2012‐2013) In 2012 heeft de minister besloten dat alle gemeenten een lokale aanpak veilig fietsen moeten opstellen. Reden hiervoor is dat sinds 2000 het Dit hoofdstuk bevat samenvattingen van verschillende beleidsplannen. aantal fietsers dat ernstig gewond raakt in het verkeer stijgt. In 2011 was Deze beleidsplannen hebben allemaal directe of indirecte betrekking op al meer dan de helft van de ernstig gewonden in het verkeer een fietser. de fiets. Het gaat om beleid op rijks‐, provinciaal‐ en gemeentelijk niveau. Met deze Fietsnota Smallingerland 2015‐2024 geven wij invulling aan de lokale aanpak veilig fietsen. Bijlage 1.1 Rijksbeleid Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (2012‐2040) Bijlage 1.2 Provinciaal beleid De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte bevat het landelijk beleid met Provinciaal Verkeer‐ en Vervoersplan 2006 (herzien in 2011) betrekking tot ruimte en mobiliteit. In de hoofdtekst van de SVIR wordt De provincie Friesland heeft in het Provinciaal Verkeer‐ en Vervoersplan geen aandacht besteed aan het onderwerp 'fiets'. In bijlage 6 van de SVIR (PVVP) een aantal hoofddoelen opgenomen. Een van die hoofddoelen staan de essentiële onderdelen van beleid uit de PKB Nota Mobiliteit, deel heeft direct betrekking op het fietsverkeer: "Het waar mogelijk IV die (gewijzigd) van kracht blijven. Over de modaliteit 'fiets' wordt het terugdringen van het aantal autokilometers en het bevorderen van het volgende vermeld: gebruik van alternatieven zoals fiets en openbaar vervoer".

“Alle beheerders van wegen, spoorwegen en vaarwegen hebben bij de Met betrekking tot veiligheid wil men het aantal ernstige aanleg en aanpassing van infrastructuur (mede)verantwoordelijkheid voor verkeersgewonden terugdringen. Het doel is om het aantal ernstige het zo veel mogelijk in stand houden en verbeteren van kruisende routes verkeersgewonden in 2025 te halveren ten opzichte van het gemiddelde voor fiets‐ en wandelverkeer. De decentrale overheden inventariseren van 2007 tot 2009. In Friesland zou het aantal verkeersdoden in 2025 dan vooraf de effecten van infrastructurele maatregelen op de mogelijkheden maximaal 14 bedragen en het aantal ziekenhuisgewonden maximaal 148. voor en de aantrekkelijkheid van wandelen en fietsen.

Stimuleren fietsgebruik Alle overheden stimuleren het lopen en het gebruik van de fiets als De provincie Fryslân wil het fietsgebruik stimuleren, omdat het aandeel hoofdvervoermiddel en als schakel in de ketenverplaatsing van deur‐tot‐ fietsgebruikers terugloopt. Daarvoor zet de provincie in op deur. Decentrale overheden en waterschappen doen dit onder meer door ketenmobiliteit, door onder andere invoeren van OV‐fietsen en het te zorgen voor een fietsnetwerk dat voldoet aan de verkeerskundige optimaliseren en uitbreiden van fietsenstallingen. Daarnaast is een hoofdeisen samenhang, directheid, aantrekkelijkheid, veiligheid en fijnmazige infrastructuur van belang die voldoet aan de kwaliteitseisen. comfort. De overheden zorgen bovendien voor parkeervoorzieningen Door te voldoen aan de kwaliteitseisen moet ook de fiets moet een voor fietsers die op het gebied van kwaliteit, kwantiteit en locatie voldoen bijdrage leveren aan de veiligheidsdoelstellingen. aan de vraag. Voor de realisering van het fietsnetwerk nemen zij in de

PVVP’s, RVVP’s en het gemeentelijk beleid een doel voor 2020 op”.

Drachten 22 Smallingerland

Essentiële onderdelen Het PVVP noemt een serie essentiële onderdelen die de gemeenten De provincie streeft naar nieuwe recreatieve fietsverbindingen. Hierbij verplicht zijn om over te nemen. Hieronder zijn de doelen genoemd die zijn de speerpunten om de aanwezige fietsvoorzieningen beter te gericht zijn op de fiets. benutten, de kernen en gebieden met recreatieve waarde goed te . Gemeenten zorgen voor een goede bereikbaarheid van OV haltes per ontsluiten en ten slotte het creëren van een provinciaal fietsnetwerk dat fiets en een goede toegankelijkheid van het openbaar vervoer, en aansluit op andere provincies. dragen zorg voor de sociale veiligheid op deze routes. . Gemeenten verbeteren hun fietssnelwegen en overige Vier pijlers hoofdfietsroutes volgens het kwaliteitsniveau dat in het PVVP is De nota noemt vier pijlers als ambitie voor het fietsverkeer. Dit zijn vastgesteld. Dit fietsnetwerk is in onderstaande afbeelding ketenmobiliteit, infrastructuur, organisatie en communicatie. weergegeven. Ketenmobiliteit richt zich op het concurrerend maken van de fiets ten opzichte van de auto. Alle overstapplaatsen (zowel auto‐fiets, als OV‐fiets) moeten daarom voorzien worden van goede fietsparkeervoorzieningen. Op het gebied van infrastructuur wordt ingezet op het verbeteren van het netwerk. Daarnaast zijn er concrete doelen met betrekking tot organisatie en communicatie.

Recreatie en toerisme In de fietsnota Fryslân Fytslân wordt nadruk gelegd op recreatie en toerisme. Onderdeel hiervan is de fietsknooppuntenbewegwijzering, het GPS fietsen, het plaatsen van fietsroutes op internet en het opstellen van een stadsrecreatiekaart. Het versterken van fietsmogelijkheden rond aanlegplaatsen van pleziervaart hoort hier ook bij. De provincie wil de kwaliteit van het recreatieve fietsroutenetwerk in zijn algemeenheid verbeteren. Bijlage 1, afbeelding 1: Fietsnetwerk PVVP Fryslân

Fyts Feilich yn Fryslân (2012‐2025) Fietsnota Fryslân Fytslân (2005‐2015) Fyts Feilich yn Fryslân is een plan van aanpak dat voor de fiets de De fietsnota van de provincie is een bouwsteen van het Provinciale uitwerking vormt veiligheidsdoel uit het PVVP. De provincie Fryslân wil Verkeer‐ en Vervoersplan. Het gebruik, de veiligheid en de waardering zich concentreren op het voorkomen van fietsongevallen waarbij ernstig moet verbeterd worden. gewonden of dodelijke slachtoffers vallen. Het doel is om het aantal Het gebruik van de fiets op verkeersbewegingen tot 7,5 kilometer moet ernstige verkeersgewonden in 2025 te halveren ten opzichte van het behouden blijven. Het aandeel tot 15 kilometer moet tot 2015 wezenlijk gemiddelde van 2007 tot 2009. toenemen vergeleken met 2002.

Drachten 23 Smallingerland

. Jaarlijks ca. 1 miljoen extra bezoekers, waarvan 400.000 aan Werken aan een fietsveilige infrastructuur Leeuwarden; Met dit thema wil de provincie drie punten aanpakken. In eerste instantie . Jaarlijks 5% meer bestedingen door groei van het aantal bezoekers en de gemeenten laten ondersteunen door de Fietsersbond. Dit gebeurt hogere bestedingen per bezoeker; door een aantal inventarisaties voor elke gemeente in Friesland. Ten . Meer banen in de toeristische sector, waaronder voor tweede worden de fietsoversteken aangepakt. Deze zijn in veel gevallen laaggeschoolden. niet duurzaam veilig. Tenslotte het project 'het vergevingsgezind fietspad'. Samen met enkele gemeenten, provincies en het rijk wordt een Voor het fietsverkeer betekent dit een aantal dingen. Er komt een studie gedaan naar een veiliger inrichting van fietspaden, vooral gericht dekkend routenetwerk voor wandelen, fietsen en (elektrisch) varen. op het voorkomen van eenzijdige fietsongevallen. Hierbij moet zo veel mogelijk worden aangesloten op de Streekagenda. Na een inventarisatie van de "witte vlekken" (locaties waar benodigde Voorlichting en educatie geven infrastructuur mist) wil de provincie het bedrijfsleven en de gemeenten De provincie levert een bijdrage aan voorlichting en educatie voor stimuleren om te ontwikkelen en deze vlekken weg te nemen. doelgroepen om de fietsveiligheid te vergroten. Er wordt extra aandacht besteed aan eenzijdige fietsongevallen en het dragen van een fietshelm. Fryske Fiersichten: De Friese Wouden (2009) In het kader van de Fryske Fiersichten is het toeristisch profiel van Handhaving Zuidoost Fryslân uitgewerkt. Fietsen behoort tot de kernwaarden van In overleg met politie Noord Nederland wordt een handhavingsplan Zuidoost Fryslân. Hierbij wil men niet alleen de fiets stimuleren door de ontwikkeld ten gunste van de fietsveiligheid. Hierbij spelen onderwerpen natuur maar ook aan de hand van technologische verbeteringen zoals de als voorrang, snelheid en verlichting een grote rol. GPS en een audiotour. De natuur in de Friese Wouden is ook naadloos verbonden aan de toeristen maar ook aan de ondernemers. De bossen Streekagenda Zuidoost (2013) kunnen aansluiten op horeca die fietstochten weer aantrekkelijker De Streekagenda Zuidoost bevat een integraal en gebiedsgericht maken. Het fietsknooppunten systeem moet daarnaast beter benut uitvoeringsprogramma met projecten die regionale meerwaarde hebben. worden. Onder het thema Toerisme & Recreatie zijn twee projecten benoemd die een relatie hebben met fietsverkeer. Het toevoegen van de ontbrekende Projectplan Route gebonden Recreatie (2013‐2015) schakels aan het regionale fietsroutenetwerk en een ontwikkelproject om De gemeente Smallingerland werkt samen met de gemeenten in Zuidoost het gebruik van elektrisch varen en ‐fietsen te stimuleren. Friesland, de provincie en De Marrekrit aan het verbeteren en vervolgens vermarkten van een wandel‐ en fietsroutetotaalplan. Het netwerk loopt Gastvrij Fryslân (2014‐2017) langs ondernemers. Het bedrijfsleven wordt gestimuleerd en ondersteund Gastvrij Fryslân is het uitvoeringsprogramma voor Recreatie en Toerisme om arrangementen te ontwikkelen. Ten slotte moet dit gepromoot van de provincie Fryslân. De provincie heeft een aantal doelstelling worden. gevormd op het gebied van toerisme en recreatie:

Drachten 24 Smallingerland

Bijlage 1.3 Gemeentelijk Beleid verkeersveiligheid en comfort. Het netwerk moet kwaliteit hebben, fijnmazig zijn en voorzien zijn van directe, veilige comfortabele Collegeprogramma (2014 ‐ 2018) voorzieningen die het gebruik van de fiets stimuleren. Er zijn een aantal Het collegeprogramma 2014‐2018 geeft aan dat Smallingerland een beleidskeuzes ten behoeve van fietsvoorzieningen gemaakt: fietsvriendelijke en fietsveilige gemeente moet zijn. We streven naar . Terughoudend met fietsstroken; voldoende fietsparkeerruimte in (zo nodig meer) bewaakte stallingen. . Roodgekleurde fietsvoorzieningen; Daarbij horen ook meer oplaadpunten voor elektrische fietsen. . Vrijliggende fietspaden bij gebiedsontsluitingswegen;

. Binnen de bebouwde kom de fietser in de voorrang op rotondes; Structuurvisie Smallingerland (2013‐2028) . Fietsenstallingen niet te ver van de bestemming, duidelijk zichtbaar, Ten aanzien van verkeer en vervoer ligt de prioriteit bij de bereikbaarheid nabij aanvoerroutes en vormgegeven naar de wensen van de fietser. van Drachten. Dit geldt voor zowel goederen‐ als personenverkeer. Hierbij

hoort ook het uitbreiden van fietsroutes. Wij willen ook de recreatieve In het GVVP staat een kaart met het gemeentelijke fietsnetwerk in de sector maximaal de kans geven. Dit wordt onder andere gedaan door het gemeente Smallingerland. schenken van veel aandacht voor fietsvoorzieningen. Hiermee wordt de

keuze voor langzaam verkeer meer gestimuleerd.

Gemeentelijk Verkeer‐ en Vervoersplan Smallingerland (2013) Voor het GVVP zijn een aantal algemene doelstellingen geformuleerd. Deze zijn hieronder genoemd: . Een verdere daling van ongevallen (objectieve veiligheid). . De subjectieve en sociale veiligheid in de openbare ruimte verbeteren. . Het realiseren van een optimale bereikbaarheid van Smallingerland in het algemeen en belangrijke locaties zoals bedrijventerreinen en centra in het bijzonder ten behoeve van het economisch functioneren van Smallingerland. . Een "leesbare" inrichting van de verkeersstructuur te realiseren waarin alle weggebruikers hun weg kunnen vinden. Bijlage 1, afbeelding 2: Fietsnetwerk GVVP Smallingerland . Het garanderen van de bereikbaarheid van Smallingerland voor alle weggebruikers en partijen. Dit geldt niet allen voor de geijkte Het GVVP spreekt nog over een aantal missende schakels in het netwerk: weggebruikers, maar in belangrijke mate ook voor minder validen. . Centrumgebied; . Verbinding Drachtster Compagnie – Drachten; De Gemeente Smallingerland stelt een aantal eisen voor het netwerk en . Verbinding Rottevalle – Drachten; de voorzieningen van het fietsverkeerssysteem. De kwaliteit van het . Verbinding Drachtstervaart – Zuiderhogeweg; netwerk hangt af van: samenhang, directheid, aantrekkelijkheid, . Verbinding Jelle Plantingstraat (Drachtstervaart) – De Drait.

Drachten 25 Smallingerland

OV‐Visie Gemeente Smallingerland (2013) In de OV‐visie zijn een aantal speerpunten opgenomen om het openbaar vervoer in de gemeente Smallingerland te verbeteren. Belangrijk onderdeel daarin is dat er bij het beoogde transferium op Drachten Oost en de zogenaamde plushaltes voldoende (bewaakte) fietsenstallingen moeten hebben. Daarnaast moet er op het transferium een mogelijkheid komen om van huurfietsen gebruik te kunnen maken, beter bekend als de OV‐fiets.

Nota lokaal gezondheidsbeleid gemeente Smallingerland (2013‐2016) De gemeente Smallingerland wil de omgeving zo inrichten dat de gezonde keuze de gemakkelijke keuze is. Burgers moeten verleidt worden tot gezond gedrag. Speciaal voor de jongeren is de gemeente een JOGG gemeente. Dit staat voor Jongeren Op Gezond Gewicht. JOGG pleit voor een gezonde leefomgeving en gezonde jeugd. Men zet zich in een stad, dorp of wijk om jongeren gezond te laten eten en het bewegen voor jongeren gemakkelijk en aantrekkelijk te maken.

Toeristisch‐recreatief ontwikkelingsplan Drachten | Smallingerland

(2011) Bijlage 1, afbeelding 3: Recreatief fietskooppuntennetwerk De gemeente Smallingerland ligt in een relatief sterk toeristisch en recreatief gebied. Daarnaast groeit de werkgelegenheid op toeristisch Dit betekend onder andere herkenbare startpunten voor fietsroutes. Het gebied. Echter is er zeker nog groei en ontwikkeling mogelijk. Daarvoor netwerk van Drachten moet ook goed aansluiten op het netwerk van het zijn de volgende ambities opgesteld: platteland. Door middel van zogenaamde TOP's (toeristische . Het vergroten van het toeristisch en recreatief aanbod; overstappunten) worden fiets‐, wandel‐ en waternetwerken aan elkaar . Een toename van het aantal bezoekers; gekoppeld. Zo kan men meerdere toeristische activiteiten koppelen . Een toename van het aantal overnachtingen tijdens één uitje. . Meer toeristische bestedingen; . Verruiming van het toeristische seizoen; Energievisie Smallingerland (2010‐2020) . Groei van de werkgelegenheid in de sector. Het beperken van de uitstoot van CO2 begint een steeds grotere rol te spelen bij het streven naar een duurzame gemeente. Toch veroorzaakt Om deze doelen te behalen wordt er ook op het verbeteren van het verkeer en vervoer nog steeds een substantieel deel van de totale uitstoot fietsverkeerssysteem ingezet. Het plan bevat het volgende van CO2. Hier kan het stimuleren van verkeersdeelnemers om bij korte fietsknooppunten netwerk: verkeersbewegingen de fiets te pakken erg belangrijk zijn.

Drachten 26 Smallingerland

Bijlage 1.4 Conclusie Er zijn een aantal punten die in meerdere beleidsstukken sterk naar voren komen met betrekking tot het fietsverkeer. De doelen die het sterkst naar voren kwamen zijn: . Behouden aandeel fiets tot 7,5 kilometer . Vergroten fietsgebruik van 7,5 tot 15 kilometer . Veiligheid verbeteren voor fietsverkeer . Stimuleren ketenmobiliteit voor zowel recreatieve als utilitaire doeleinden . Aantrekkelijker maken fietsnetwerk d.m.v. stallingen, fietsveilige infrastructuur en ontbrekende schakels in het netwerk toevoegen . Optimaliseren en vergroten recreatief netwerk . Recreatief netwerk goed laten aansluiten op recreatieve en toeristische activiteiten / locaties . Verbeteren gezondheid

Drachten 27 Smallingerland

Bijlage 2 Inventarisatie voorzieningen en infrastructuur

Dit hoofdstuk geeft een beeld van de belangrijke herkomsten en bestemmingen, de bestaande fietsinfrastructuur, de overige fietsvoorzieningen en bevat een ongevallenanalyse met betrekking tot de fietsers.

Bijlage 2.1 Herkomsten en bestemmingen In afbeelding 1 van bijlage 2 zijn de belangrijke herkomsten en bestemmingen weergegeven. Het gaat om werkgelegenheidsgebieden, winkelcentra, scholenconcentraties, OV‐knooppunten en alle dorpen. Het utilitaire fietsnetwerk moet deze zo optimaal mogelijk ontsluiten.

Bijlage 2, afbeelding 1: Belangrijkste herkomsten en bestemmingen

Drachten 28 Smallingerland

Bijlage 2.2 Fysieke fietsinfrastructuur

In afbeelding 2 van bijlage 2 is de fietsinfrastructuur in Smallingerland

weergegeven. Daarbij is onderscheid gemaakt tussen enkelzijdige in twee

richtingen bereden fietspaden, tweezijdig vrijliggende fietspaden (kan

zowel in 1 richting als in 2 richtingen bereden zijn) en

fiets(suggestie)stroken.

Momenteel liggen langs de meeste gebiedsontsluitingswegen vrijliggende fietspaden. Er zijn een aantal locaties waar fietsstroken langs gebiedsontsluitingswegen liggen. Door de wijken heen zijn ook geregeld vrijliggende fietsvoorzieningen te zien.

Bijlage 2, afbeelding 2: Fietsinfrastructuur Smallingerland

Drachten 29 Smallingerland

Bijlage 2.3 Recreatief knooppuntennetwerk . Kunstroute Smallingerland . Fietsroute 'Kerken en hun omgeving' Naast het utilitaire netwerk heeft Smallingerland ook een recreatief . ANWB‐route 'Healanspaad' netwerk, bestaande uit de knooppunten routes. In afbeelding 3, bijlage 2 . ANWB‐route 'Marheem' zijn deze routes in kaart gebracht.

Het netwerk maakt zowel gebruik van vrijliggende fietspaden, fietsstroken als de hoofdrijbaan voor alle verkeer.

Bijlage 2, afbeelding 3: Recreatief knooppuntennetwerk

Naast het knooppuntennetwerk bestaan er ook een aantal afzonderlijke recreatieve en toeristische fietsroutes: . Routes van It Fryske Gea . Route 'Langs Smelnes Erfskip' . Route 'Wandmozaieken in Smallingerland'

Drachten 30 Smallingerland

Bijlage 2.4 Overige fietsvoorzieningen Los van goede fietspaden en fijnmazige netwerken kan het fietsen positiever worden ervaren door het toevoegen van goede faciliteiten en voorzieningen. In deze paragraaf wordt aangegeven waar fietsenstallingen en overige voorzieningen reed aanwezig zijn.

Bewaakte fietsenstallingen Momenteel beschikt Drachten over twee bewaakte fietsenstallingen. De eerste en tevens meest gebruikte ligt bij het van Knobelsdorffplein. Dit is de fietsenstalling onder de parkeergarage. Deze stalling is van maandag tot en met vrijdag open van 6:00 tot 22:00 en op zaterdag van 8:00 tot 18:00. Een dagkaart voor het parkeren kost daar €1. De tweede bewaakte fietsenstalling is op de promenade. Dit is het stuk van de Kaden tussen de Zuiderbuurt en de Drift in. Deze fietsenstalling is open tijdens de winkeltijden en is gratis.

Onderzoek fietsparkeren door de Fietsersbond Bijlage 2, afbeelding 4: Overzicht beoordeling fietsparkeren per bestemmingscategorie In opdracht van de provincie Fryslân heeft de Fietsersbond in een aantal Friese gemeenten een onderzoek gedaan naar fietsparkeren. Daarbij zijn Verlichting een aantal (fietsparkeer)voorzieningen beoordeeld op capaciteit en Onder veiligheid van fietsverkeer wordt ook sociale veiligheid verstaan. kwaliteit. Overigens zijn hierbij maar een beperkt aantal locaties Een belangrijk onderdeel hierbij is de zichtbaarheid van de fietser. Als onderzocht. Uit het onderzoek komt naar voren dat meer dan de helft van fietsroutes goed ingericht worden voelen fietsers zich veiliger. de onderzochte locaties over te weinig stallingscapaciteit beschikt. Vaak Onderdelen als goede verlichting, een ruim profiel met veel overzicht en komt er een substantieel deel van de fietsen buiten de stalling te staan. het vermijden van tunnels vormen hier de basis. Zolang de gebruiker ziet Daarnaast is de kwaliteit vaak onvoldoende. dat hij of zij gezien wordt voelt men zich sociaal veiliger.

Zoals te zien is in afbeelding 4 van bijlage 2 scoren nagenoeg alle onderzochte gemeenten op de verschillende locaties onder de maat.

Drachten 31 Smallingerland

Paaltjes Door heel Nederland is er bij 60% van de fietsongevallen sprake van een eenzijdig ongeval. Dit gaat vaak om botsingen met obstakels die op of langs een fietspad staan. Dit kunnen paaltjes, betonblokken maar ook slecht wegdek of losliggende bestrating zijn. In onderstaande afbeelding is een overzicht opgenomen van alle zak‐ paaltjes die op of bij een fietspad staan. Daarnaast zijn er nog een groot aantal vaste paaltjes.

Bijlage 2, afbeelding 5: Bestaande zakpaaltjes gemeente Smallingerland

Drachten 32 Smallingerland

Bijlage 3 Ongevallenanalyse fiets Ongevallen naar vervoerswijze 140 De fietser behoort tot de zwakke verkeersdeelnemers. Het is daarom 120 totaal doden extra belangrijk om de veiligheid te waarborgen. Een goede en complete 100 inventarisatie van de huidige verkeersveiligheidssituatie is dus erg 80 60 totaal ziekenhuis belangrijk. 40 gewonden

20 totaal overige Na het jaar 2009 is de kwaliteit van de ongevallenregistratie sterk 0 gewonden gedaald. Daarom is deze ongevallenanalyse gedaan voor de periode 2005 t/m 2009. Overigens wordt opgemerkt dat ook in deze periode de registratiegraad van met name ongevallen met alleen materiele schade beperkt is. Zeker de eenzijdige ongevallen zijn zeer beperkt geregistreerd. Het gaat om een ongevallenanalyse met relatief oude gegevens. Hierdoor zijn geen uitspraken te doen over de huidige veiligheidssituatie qua Bijlage 3, afbeelding 1: Ongevallen naar vervoerswijze 2005 t/m 2009 aantallen ongevallen. Wel mag worden aangenomen dat de verhoudingen die de verschillende grafieken weergeven vandaag de dag niet wezenlijk In onderstaande grafiek is alleen voor de fiets het aantal slachtoffer‐ en anders zijn dan in de periode 2005 t/m 2009. dodelijke ongevallen per jaar weergegeven. 2007 was het meest negatieve jaar, met ca. 50 slachtoffer‐ en 2 dodelijke fietsongevallen. Aantal ongevallen In de gemeente Smallingerland zijn in de periode van 2005 t/m 2009 Slachtoffer‐ en dodelijke fietsongevallen totaal 481 slachtofferongevallen geregistreerd. Hierbij was in 163 gevallen 60 een fietser het slachtoffer, waarvan 5 keer dodelijk. Daarmee is de fiets de vervoerswijze waarmee de meeste slachtofferongevallen gebeuren. 40 slachtoffer

ongevallen ongevallen 20 dodelijke ongevallen

Aantal 0 2005 2006 2007 2008 2009

Bijlage 3, afbeelding 2: Slachtoffer en dodelijke fietsongevallen 2005 t/m 2009

Drachten 33 Smallingerland

Botspartners Kruispunten of wegvakken De auto heeft een groot aandeel in de botsingen met fietsers. Botsingen In afbeelding 5 van deze bijlage is een grafiek met onderscheid tussen de met de andere modaliteiten komen minder vaak voor. Er vinden wel ongevallen op een wegvak of een ongeval op een kruispunt. Onder geregeld botsingen met bromfietsers en andere fietsers plaats. kruispunt ongevallen worden ook rotondes gerekend. De trend in ongevallen beweegt bij beide aspecten op een gelijke manier. Het aantal Botspartners fietser kruispunt ongevallen ligt alleen hoger en fluctueert meer. Ook al is het aantal kruispunt ongevallen wat gedaald ten opzichte van het aantal 30 Auto wegvak ongevallen is het logisch om voornamelijk te focussen op de 25 Bus kruispunten bij het verbeteren van de fietsveiligheid. 20 15 Motor ongevallen

Locatie ongeval 10 Fiets 5 50

Aantal Bromfiets 0 40 2005 2006 2007 2008 2009 Voetganger 30 Bijlage 3, afbeelding 3: Botspartners fietsers 2005 t/m 2009 Kruispunt ongevallen

20 Wegvak Binnen of buiten de bebouwde kom

In afbeelding 4 is onderscheid gemaakt tussen fietsongevallen binnen de Aantal 10 bebouwde kom en ongevallen buiten de bebouwde kom. 0 Het aantal ongevallen binnen de bebouwde kom is vele malen groter dan 2005 2006 2007 2008 2009 het aantal ongevallen buiten de kom. Dit komt ook door de hogere intensiteiten verkeer binnen de kom. Qua prioritering van maatregelen Bijlage 3, afbeelding 5: Fietsongevallen op kruispunten of wegvakken 2005 t/m 2009 ligt het voor de hand om in te zetten op maatregelen binnen de kom. Locatie fietsongevallen 80 60

40 Bibeko ongevallen

20 Bubeko

Aantal 0 2005 2006 2007 2008 2009

Bijlage 3, afbeelding 4: Fietsongevallen binnen of buiten de kom 2005 t/m 2009 Drachten 34 Smallingerland

Type ongeval Leeftijdsklassen In afbeelding 6 staan de fietsongelukken gecategoriseerd per type. De De categorie 12 t/m 15 jaar scoort relatief ongunstig bij de meeste ongevallen hebben te maken met afslaan, voorrang of rij‐ letselongevallen. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat ongevallen. Rij‐ongevallen zijn vaak eenzijdige ongevallen, die te maken kinderen dan zelfstandig naar de middelbare school gaan. Ook de 16/17 hebben met onoplettendheid (waardoor je valt) of slechte staat van het jarigen scoren relatief ongunstig. Dit zijn over het algemeen de wegdek. Het hoge aantal ongevallen bij afslaan is ook te relateren aan het bromfietsers. Sinds 2010 moeten bromfietsers niet alleen theorie‐, maar aantal kruispunt ongevallen uit afbeelding 5. ook praktijkexamen doen voor het bromfietsrijbewijs. De verwachting is dat deze categorie nu gunstiger scoort. Ook bij de hogere leeftijden Type ongeval vinden relatief veel ernstige ongevallen plaats. Ook signalen uit de meer 40 35 recente jaren duiden op een hoog aantal ongevallen met fietsende 30 25 ouderen. Dit mede als gevolg van de hogere snelheden die de elektrische 20 2005 fiets met zich mee brengt. 15 ongevallen

10 5 2006 Ongevallen per leeftijdscategorie 0 2007

Aantal 40 2008 35 2009 30 25 20 ongevallen 15 Bijlage 3, afbeelding 6: type fietsongevallen 2005 t/m 2009 10 Eenzijdige ongevallen Aantal 5 Zoals aangegeven is de registratiegraad van de ongevallen niet optimaal. 0 Uit onderzoek van het Fietsberaad dat is gebaseerd op landelijke analyses 0 t/m 34 t/m 12 t/m 16 t/m 18 t/m 25 t/m 35 t/m 50 t/m 65+ van ziekenhuisgegevens, blijkt dat dat bij 60% van de ernstige 11 15 17 24 34 49 64 fietsongevallen geen andere verkeersdeelnemers betrokken zijn. Voor Leeftijd in jaren Smallingerland is voor het jaar 2012 een schatting gemaakt van het aantal fietsslachtoffers bij eenzijdige ongevallen: Dodelijk Letsel Ums Schatting fietsslachtoffers enkelvoudig 2012 Smallingerland Bijlage 3, afbeelding 7: fietsongevallen per leeftijdscategorie 2005 t/m 2009 Behandeld op de eerste hulp 157 Opgenomen in het ziekenhuis 21 Totaal slachtoffers enkelvoudige ongevallen 177 Vergeleken met gemiddelde Nederland Gemiddeld

Drachten 35 Smallingerland

Kaart fietsongevallen In afbeelding 8 is een overzicht te zien van alle fietsongevallen in de gemeente voor de periode 2005 t/m 2009. Geconcludeerd wordt dat er geen blackspots zijn in de gemeente Smallingerland. De locatie met de meeste ongevallen is het kruispunt Dwarsvaart – Splitting.

Bijlage 3, afbeelding 8: Kaart fietsongevallen 2005 t/m 2009 Drachten 36 Smallingerland

Conclusie ongevallenanalyse Hoewel de aantallen ongevallen door een geringe registratiegraad niet representatief zijn, kunnen er toch een aantal conclusies worden getrokken als het gaat om effectiviteit van mogelijk toekomstige fietsmaatregelen. De ongevallenanalyse laat zien dat het verstandig is om onveilige kruispunten binnen de bebouwde kom aan te pakken, eenzijdige ongevallen aan te pakken en de verkeerseducatie toe te spitsen op jongeren en ouderen.

Drachten 37 Smallingerland

Bijlage 4 Verslag workshop Visie, ambitie en Stap 1: Prioriteren onderwerpen speerpunten Het aanbrengen van prioritering is gedaan door middel van stickers plakken. Elke deelnemer heeft een vel gekregen met 4 stickers die hij of zij naar wens kon plaatsen bij de verschillende onderwerpen. Hoe Op maandag 2 juni is er een workshop gehouden voor de fietsnota van de belangrijker iemand een onderwerp vindt, hoe meer stickers er geplaatst gemeente Smallingerland. Deze workshop had als doel om prioritering worden bij dit onderwerp. Dit schema is als volgt ingevuld: aan te brengen op de verschillende aspecten van het Categorie Stickers Motivatie / Opmerkingen fietsverkeerssysteem, principiële keuzes te maken voor de Recreatief fietsen 7  Voorbeeld: De as van Wolwezen fietsvoorzieningen en het netwerk en ten slotte het vastleggen van  Extra pondje bij Drachten inrichtingseisen. Bij deze workshop waren de volgende deelnemers  Drachten wordt ervaren als barriere, aanwezig: geen herkenbare (groene) route . Eric Neef(ANWB) door Drachten . Kees Mourits(Fietsersbond)  Onderscheid recreatief / utilitair . Cor van der Klaauw(Fietsberaad / Provinsje Fryslân) netwerk niet noodzakelijk . Anneke Meijer(Gemeente Smallingerland) Utilitair fietsen 6  Verbeteren van herkenbaarheid en . Wietze Jans(Gemeente Smallingerland) leefbaarheid bij fietsroutes . Adel Ismailovic(Gemeente Smallingerland)  Fietsen (zowel utilitair als recreatief) economisch belangrijk . Sander de Schiffart(Gemeente Smallingerland)  Het eigen vervoer met fiets heeft . Jeanette Stockmann (Gemeente Smallingerland) belangen voor zowel jong als oud: . Tomas Dillema(Gemeente Smallingerland) gezondheid, bereikbaarheid etc. Stallingen 6  Apeldoorn 10% minder autogebruik Door middel van deelnemers uit een gevarieerd aanbod van invalshoeken door aanleggen van stallingen van is er een zo compleet mogelijk beeld gevormd voor het fietsen in de hoge kwaliteit gemeente Smallingerland.  Stallingen en kwaliteit moet De workshop is ingedeeld in drie onderdelen: aansluiten bij doelgroep en bij soort 1. Prioritering aanbrengen op verschillende onderwerpen die te maken parkeren (kort parkeren / lang hebben met fietsen parkeren) 2. Principiële keuzes maken m.b.t. fietsvoorzieningen en het netwerk  Goede stallingen bij scholen 3. Bepalen van inrichtingseisen (wederom type stalling aansluiten op doelgroep) > fietsgebruik stimuleren Laadpalen 0

Drachten 38 Smallingerland

Categorie Stickers Motivatie / Opmerkingen Stap 2: Maken van principiële keuzes Comfort 5 Vervolgens is men overgegaan naar de tweede stap. Bij deze stap kwamen een aantal prenten aan bod met verschillende opties per Doorstroming 5 onderwerp. Diefstal 1  Landelijk thema bij ANWB Educatie 4  Educatie op scholen, voorlichting Stallingen centrum voor elektrische fietsen Het eerste onderwerp was het gebruik van stallingen in en rond het Promotie 6  Promotie voor zowel recreatief als centrum. Hierbij werd gekozen voor een combinatie van variant twee en utilitair gebruik drie. Hierbij zijn de stallingen die onbewaakt zijn verspreid over het centrum en de bewaakte stallingen bij de invalsroutes. Het idee is dat kortparkeerders dichtbij de winkel staan en weinig moeite doen om ergens te stallen. Lang parkeerders en bezitters van elektrische fietsen kiezen vervolgens voor het parkeren bij een invalsroute waar de fiets langer en veilig gestald kan worden. Een nader fietsparkeeronderzoek zou waardevolle informatie kunnen opleveren.

Drachten 39 Smallingerland

Laadpalen Netwerk Smallingerland In de eerste ronde van de workshop zijn geen stickers geplakt bij Bij het bepalen van het netwerk werden een aantal dingen gesteld. Er laadpalen. Tijdens de workshop werdt er door iedereen ingestemd dat werd gesteld dat het recreatieve‐ en utilitaire netwerk niet uit elkaar marktpartijen hier het voortouw moeten nemen en dat de gemeente zelf getrokken hoeft te worden. Als een route namelijk prettiger is ook al bij gemeentelijke instanties laadpalen moet faciliteren. moet men om fietsen, kiest men toch vaak voor de prettigere route. Het netwerk mag ook meer worden ontvlochten en fijnmaziger worden. Door deze stellingen is variant 1 de meest logische. Verder werd er nog gesteld dat de routes fietsvriendelijk moeten zijn en dat de fietser door het centrum moet kunnen in plaats van eromheen.

Drachten 40 Smallingerland

Regionale verbindingen Educatie Uit deze prent werd er een combinatie van optie 2 en 3 gekozen. De Drachten heeft momenteel een aantal educatie programma's lopen. Er discussie ging al vrij snel over op het principe fietssnelwegen. De zijn ook educatie programma's voor ouderen met elektrische fietsen. De fietssnelweg heeft als voorwaarden dat het gesloten verharding moet zijn, E‐bike training wordt georgansieerd door het fietsberaad. Men wil het comfortabel en tevens recreatief aantrekkelijk. Er werd geconcludeerd verder niet verplichten aangezien dit vaak averechts werkt. dat het functioneren sterk af gaat hangen van het comfort van de fietssnelweg.

Drachten 41 Smallingerland

Oversteken hoofdfietsroutenetwerk met gebiedsontsluitingswegen Stap 3: Inrichtingseisen Bij het oversteken van een gebiedsontsluitingsweg is als eis gesteld dat de In de laatste stap is er gekeken naar inrichtingseisen. Binnen de gemeente snelheid van auto's wordt geremd of dat de hoofdfietsroute in de zijn deze inrichtingseisen opgesteld op basis van provinciale beleidsnota's voorrang komt. Een oversteekbevorderende maatregel zou hier dus en het GVVP. Deze tabel met inrichtingseisen leverde verder weinig bijvoorbeeld op een plateau liggen. Daarnaast moet de oversteek helder discussie op. Er werd verder nog gesteld dat fietssnelwegen de en "leesbaar" zijn. inrichtingseisen van hoofdfietsroutes kan overnemen. Aangegeven werd Conflictvrij is ideaal mits de middelen daarvoor zijn. dat de eisen aan zouden moeten sluiten bij de eisen van het CROW en de provinciale eisen.

Drachten 42 Smallingerland