Let's Build Europe in Partnership

Let’s Build Europe in Partnership

Luc Van den Brande 1st Vice President of the Committee of the Regions 2006-2008

A COLLECTION OF SPEECHES

I was elected as the First Vice President of the Committee of the Regions on 16 February 2006. As I look back over the two year term with Michel Delebarre as President, I recognise that it was a challenging period for the two of us and the Committee of the Regions as a whole. Indeed, following the difficult ratification process of the draft Constitution, the European Union entered into a period of reflection.

On 13 December 2007, Europe found a way out of this crisis through the signing of the Reform Treaty in Lisbon. With this, the CoR gained a prominent role in the monitoring of the application of the subsidiarity-principle and decentralisation got its place in the integration process. The Treaty of Lisbon is an important step forward in the process of building Europe into a real Union, fifty years after the first cornerstone was set in Rome.

Although important progress has been made, challenges for the European Union remain. We have to build a Europe in Partnership through further integration, enhanced decentralisation and more involvement from regions, cities and communes. Centralisation and equalization can no longer be the basis for Europe. Instead, multi- level governance will become a crucial tool for managing the existing European Union and simultaneously guaranteeing continuity for its integration.

These were my key messages to the many audiences I have talked with over the past two years and now I am delighted to be able to share it with you through this collection of speeches.

Luc Van den Brande 1st Vice President of the Committee of the Regions 2006-2008

CONTENTS Interview with Luc Van den Brande...... Brussels – 16 February 2006...... 7

"Europe only has a future with regions and cities" ...... Vienna (AU) – 20 March 2006 ...... 14

"The role of self-government in EU – regional and local development"...... Gdansk (PL) – 17 May 2006...... 24

"Respecting minorities" ...... Brussels – 20 June 2006 ...... 31

"Religion, culture and society: a European perspective"...... Velehrad (CZ) – 4 July 2006...... 36

"The participation of European regional and local authorities in implementing the Lisbon-strategy" ...... Firenze (IT) – 14 July 2006...... 43

"Flanders has a new connection to the European Union: VLEVA – Vlaams Europees Verbindingsagentschap"...... Brussels – 19 October 2006 ...... 50

"Working together to promote good administration and defend citizens’ rights in the EU"...... London (UK) – 20 November 2006...... 59

"Regions go for jobs and growth facing restructuring" ...... Brussels – 4 th December 2006 ...... 65

"Mobility touches all levels of government" ...... Brussels – 7 February 2007...... 69

"A regional office: an important tool for strengthening ties"...... Brussels – 14 March 2007...... 72

"Europe: of or with the regions?"...... Bilbao (E) – 29 May 2007 ...... 76

"Building knowledge society through public RTD Funding"...... Nova Gorica (Sl) – 2 June 2007 ...... 88

"Communicating Europe on the local and regional level"...... Brussels – 5 June 2007 ...... 96

“The EGTC: new impetus for territorial cooperation in Europe” ...... Brussels – 7 June 2007 ...... 100

"Regions: partners on the international scene" ...... Milan (IT) – 25 September 2007...... 105

"The importance of cultural diversity and Euroregional cross-border cooperation: an effective tool in promoting inter-ethnic tolerance, stability, cohesion and community development"...... Sibiu (RO) – 8 October 2007 ...... 113

"The fight against poverty must be our concern as Christian Democrats" ...... Brussels – 17 October 2007 ...... 123

"Regional and local contributions to Council Priorities: Unlocking business Potential and Energy" ...... Brussels - 22 October 2007...... 128

"Building bridges in the Mediterranean Basin – Towards an EU-Mediterranean dialogue with regional and local authorities" ...... St. Julians – Malta – 26 October 2007...... 132

"The importance of regions when building Europe" ...... Den Haag (NL) – 15 November 2007 ...... 141

"Solidarity and Competitiveness: objectives and challenges" ...... Brussels – 20 November 2007 ...... 146

"The future of regions in the European Union"...... Tervuren (B) – 27 November 2007...... 151

"2008: the European year of the intercultural dialogue" ...... Brussels – 28 November 2007 ...... 166

"Europe and the local and regional authorities go for synergy"...... Alphen a/d Rijn (NL) – 6 December 2007...... 169

Interview with Luc Van den Brande

The Press and Communication Unit of the Committee of the Regions talked to Luc Van den Brande on the occasion of his election as 1 st Vice President of the CoR on 16 February 2006.

Brussels – 16 February 2006

1. Monsieur Van dedenn Brande, vous êtes membre du ComitéComité des régions dedepuispuis sa création (1994), vous y avez exercé plusieurs fonctions, dont celle de vicevice---- président du Comité des régions et chef de la délégation belge, vous avez été élu en février dernier, premier vicevice----présidprésidprésident,ent, quel est le rôle attaché à cette fonction ?

Het Comité van de regio’s heb ik weten ontstaan uit de roep van de regio’s in Europa om een directe stem te krijgen in het Europees besluitvormingsproces. Regionale en lokale overheden hebben die toegang gekregen, weliswaar bescheiden. Sedert zijn ontstaan is het Comité van de regio’s aan een opmars bezig om meer invloed te krijgen op de besluitvorming. De verschillende verdragswijzigingen (Amsterdam en Nice) kwamen daaraan tegemoet.

Op een ogenblik dat nagedacht wordt over hoe het verder moet met de Unie na de negatieve referenda in Frankrijk en Nederland, stijgt de roep naar een meer burgernabije Europese Unie. Daar liggen uitdagingen voor het Comité van de regio’s: via de lokale en regionale verkozenen Europa dichter bij de burgers brengen en de stem van de burgers in Europa laten horen.

In dat licht zie ik ook mijn bijdrage als Eerste Ondervoorzitter van het Comité van de regio’s. Ik wil mij voor de verdere uitbouw van het Comité van de regio’s

inzetten in de komende twee jaren waarin ik samen met Michel Delebarre als Voorzitter mee aan de spits van deze jonge instelling zal staan. Binnen twee jaar zullen we dan van functie verwisselen en zal ik dan als voorzitter in dezelfde tandem verder samenwerken met Michel Delebarre. Het Comité moet aan gezag kunnen winnen ten opzichte van de andere instellingen, Commissie, Parlement en Raad. Maar ik wil mij ook zoals ik aan de leden van de EVP-groep die mij voordroegen, reeds zei, inzetten om de Europese Unie te versterken als een waarden-gemeenschap die op de Christelijke traditie, de Verlichting en het Humanisme gegrondvest is. Het is van belang dit voor ogen te houden in zowel de verbreding als de verdieping van de Europese Unie.

2. Quels seront les prioritéprioritéss de votre mandat ? Aansluitend bij wat ik reeds stelde wil ik werk maken van het versterken van de samenwerking tussen het Comité van de Regio’s en de andere instellingen. Op een ogenblik dat de Europese Unie naar nieuwe wegen zoekt om opnieuw aansluiting te vinden bij de burgers, moeten we het Comité van de Regio’s sterker als verbindingsorgaan positioneren. Onze leden zijn bestendig in contact met de burgers ter plaatse. Zij horen wat de burgers over de Unie denken en verwachten. Tegelijk kunnen zij als hun mandataris informatie over de Unie overdragen aan de burgers. Deze wisselwerking wint aan belang omdat zij ertoe bijdraagt een Europese Unie tot stand te brengen die (h)erkenbaar is voor burgers en die sterker op de verwachtingen van de burgers kan inspelen.

ste Reeds als 1 Ondervoorzitter wil ik dit proces van wisselwerking stimuleren en meewerken aan het uittekenen van procedures voor een vlottere doorstroming van informatie van en naar de burgers.

Dit betekent echter ook dat ik wil nagaan hoe, in de context van het beter- regeren-debat, meer performant en efficiënt kan worden gewerkt zodat een grotere betrokkenheid van regio’s en locale overheden kan worden gerealiseerd.

Ten derde wil ik vanuit mijn jarenlange ervaring in de Raad van Europa en de goede contacten die daardoor zijn gegroeid met de kandidaat-EU-lidstaten en de vele nabuurstaten, mij inzetten voor de uitbouw van goede contacten tussen de EU en deze landen die elk met hun eigen historische achtergrond en cultuur een verrijking kunnen betekenen voor de Unie en waar wij vanuit de Unie ook opdrachten te vervullen hebben.

Daarbij aansluitend wens ik ook dat de Europese verenigingen voor lokale en regionale overheden hun samenwerking met het Comité van de regio’s nog zouden versterken. Het Comité van de regio’s is als instelling van de Europese Unie immers het kanaal bij uitstek voor deze verenigingen om een stem te laten horen in het institutionele Europese debat.

3. Comment envisagezenvisagez----vousvous la cohabitation avec Michel Delebarre, présideprésidentnt socialiste de l'institution ? EstEst----cece que votre appartenance au Parti populaire européen pourrait entraîner des divergences sur les dossiers stratégiques du CdR ?

Michel Delebarre ken ik reeds zeer lang. Wij waren collega-minister toen ik einde van de jaren ’80 lid was van de federale regering in België. In de Europese Ministerraad hebben we elkaar geregeld getroffen. Later als Minister President van Vlaanderen trof ik Michel Delebarre meermaals in zijn hoedanigheid als Voorzitter van de Regionale Raad van de Région Nord/Pas de Calais. Ik vond het belangrijk om vanuit Vlaanderen met het Noorden van Frankrijk goede contacten te onderhouden. De grensoverschrijdende samenwerking hebben we samen mee helpen vormgeven. Ik zie deze samenwerking ook als een voorbeeld van samenwerking, als een proeftuin voor projecten die ook elders in de Unie navolging mag krijgen. Ik denk dan ook dat ik met Michel Delebarre ook nu weer goed zal kunnen samenwerken in dit domein. Een kleine instelling als het Comité van de Regio’s moeten we als een tandem – in team – vooruitbrengen.

De doelstellingen zijn gelijklopend. Er kan wat verschil zitten in de wijze waarop we de doelstellingen kunnen bereiken. Overleg, van gedachten wisselen en luisteren zijn de gaven die we beiden zullen gebruiken om ten dienste te staan van het Comité van de Regio’s en het vooruit te brengen, want daar gaat het tenslotte over.

4. Quel doitdoit----êtreêtre à vos yeux le rôle du Comité des régions ?

Het Comité van de Regio’s heeft in zijn consultatieve rol bijgedragen tot het ontwikkelen van een gevoeligheid voor de locale en regionale dimensie in het Europees besluitvormingsproces. 70% van de Europese regelgeving moet op het locale en regionale niveau worden omgezet. Dat vraagt dan natuurlijk ook om betrokkenheid bij het conceptuele werk inzake nieuwe Europese regelgeving.

De erkenning die het Comité gekregen heeft als institutionele vertegenwoordiger van locale en regionale overheden, maakt hem tot gesprekspartner in tal van domeinen. Wij zien bijvoorbeeld in de gesprekken die we als Comité van de Regio’s hebben met de Europese Commissie dat zij erop aandringt dat locale en regionale overheden sterker betrokken zouden worden in de beleidsontwikkeling en beleidsvoering in de Lidstaten inzake de Lissabon-agenda voor groei en werkgelegenheid met het oog op het performanter en competitiever maken van de Europese economie in de mondiale context.

Dat zijn bemoedigende tekenen voor de verdere samenwerking tussen het Comité en de andere instellingen.

Wij moeten als Comité van de regio’s aan die evolutie verder werken. Het Comité moet een draaischijf worden van uitwisseling van informatie, ideeën en voorstellen tussen de locale en regionale overheden met het oog op Europese besluitvorming. De adviesfunctie is daarbij van belang. Maar nog belangrijker lijkt

mij onze open werkwijze met conferenties, seminaries, workshops die bestemd zijn om standpunten voor te bereiden op basis van ervaringen “ter plekke” en zo een megafoonfunctie geven aan het Comité.

Ook daarvoor zal ik mij ook in de komende twee jaren engageren.

5. Le Comité des régions prône la dimension régionale dans le processus décisionnel européen. Tel est d'ailleurs l'objet de votre avis sur "Le rôle des parlements régionaux à pouvoirs législatifs dans la vie démocratiquedé mocratique de l'Union". En l'absence d'un traité constitutionnel, comment avancer dans ce sens ?

Het Comité van de Regio’s vertegenwoordigt de brede waaier van regio’s en locale overheden in de Europese Unie. Zowel kleine gemeenten als grote sterke regio’s kunnen hun stem laten horen. Zo ook de regionale parlementen van regio’s met wetgevende bevoegdheden, ik verwijs naar België, Duitsland, Oostenrijk, Spanje, e.a.

Ik ben van mening dat wij in het Comité van de Regio’s krachten moeten bundelen om meer gehoor te krijgen: regionale regeringen kunnen zich gecoördineerd laten horen; zo ook grote steden; of bergregio’s; of grensregio’s; of perifere regio’s; of Mediterrane regio’s; of bepaalde types van parlementen.

De regionale parlementen van regio’s met wetgevende bevoegdheden hebben een particuliere rol in het wetgevingsbestel van de respectieve lidstaten. Zij zijn het ook die in vele gevallen betrokken zijn bij de omzetting van Europese regelgeving. Dat is de realiteit.

Wanneer de nationale parlementen ooit betrokken zullen worden in de controle van de subsidiariteit, dan zijn de regionale parlementen van regio’s met wetgevende bevoegdheden daarin een partner.

Ik heb in mijn advies willen wijzen op die rol die de regionale parlementen van regio’s met wetgevende bevoegdheden spelen in het institutioneel bestel. Dat zij andere spelers zijn dan gemeenten of steden hoeft niet meer gesteld te worden. Dat anderszijn moeten we in het Comité van de Régio’s erkennen zonder daarvoor afbreuk te doen aan de rol en betekenis van regionale of locale overheden met andere of meer beperkte bevoegdheden. In het Comité van de regio’s moeten de verschillen tussen de deelnemende partners onderkend worden maar moet tegelijk erop toegezien worden dat samengewerkt wordt en men elkaar vindt in specifieke dossiers. Dat daarbij de meerderheden tussen de partners wisselen lijkt mij evident en inherent aan het functioneren van de instelling. Respect voor elkaar moet het uitgangspunt zijn.

6. Quels résultats concrets attendezattendez----vousvous ddee la période de réflexion ?

Het Europese éénmakingsproces is een prachtig project maar tegelijk ook een moeizaam proces, niet steeds zonder problemen. In grote golfbewegingen werd voortgang geboekt. Er waren ups en downs.

De denkpauze of de reflectieperiode waarin we nu zijn, is er gekomen na de negatieve referenda in Nederland en Frankrijk waardoor het ratificatieproces voor de nieuwe Europese grondwet in woelig water gekomen is, sommigen zeggen dat de afronding ervan zeer onzeker geworden is. Het is zinvol dat men een adempauze heeft ingelast. Het mag zeker geen periode van nietsdoen zijn. Ik heb soms de indruk dat het dit aan het worden is. Neen, voor mij is de denkpauze een periode om orde op zaken te brengen inzake het project “Europa”. Het moet een periode zijn waarin men antwoorden tracht te geven op vragen als “Welk soort Europa willen wij?” en “Hoe groot moet de Unie worden?”. De onzekerheid die bij de burger is ontstaan omdat er geen antwoorden gegeven zijn op die vragen, moet omgebogen worden; er moet opnieuw duidelijkheid komen zodat ook het vertrouwen in de Unie opnieuw kan groeien.

Het is mijn overtuiging dat het Comité van de Regio’s de denkpauze moet aangrijpen om zich nog sterker als het intermediair orgaan tussen de Europese burgers en het Europees besluitvormingsproces te positioneren.

Ik hoop dat we na de denkpauze de Europese Unie weer op de goede sporen zullen kunnen zetten. Dat we met het ontwerp van Europese grondwet vooruitgang zullen boeken om zo tot een Unie te komen die herkenbaar is voor alle burgers.

"""Europe"Europe oonlynly has a future with regions and citiescities""""

Speech for the Österreichische Gesellschaft für Europapolitik Institut der Regionen Europas

Vienna (AU) – 20 March 2006

Sehr geehrter Kollege Schausberger, sehr geehrter Herr Stadler, meine sehr geehrten Damen und Herren

Ich möchte mich zunächst bei der österreichischen Gesellschaft für Europapolitik und dem Institut der Regionen Europas für die Einladung bedanken. Es freut mich sehr, heute zu Ihnen sprechen zu dürfen. Es freut mich natürlich auch, dass ich wieder in Ihrer wunderschönen Stadt Wien sein darf. Diese Stadt ist voll von Musik, Kunst und Kultur, sie ist immer attraktiv und man kann sie nur gern haben. Die Verbundenheit mit Wien ist groß, und das gilt nicht nur für Flandern und Mechelen, meine Heimatstadt, wo meine Wurzeln liegen. Wie Sie aus Ihrer Geschichte wissen, lebte Margarethe von Österreich, die Tochter von Maximilian von Österreich und Maria von Burgund, lange Zeit in Mechelen wo Sie Anfang des 16. Jahrhunderts über die Niederlanden herrschte. Mechelen war damals die Hauptstadt der Niederlanden. Wie Sie sehen gibt es eine grosse historische und freundschaftliche Verbundenheit zwischen Mechelen und Wien.

Meine Damen und Herren,

Gerne spreche ich heute über die Rolle der Städte und Regionen für die Zukunft Europas und ihre notwendige Anerkennung als Partner des europäischen Integrationsprozesses; und damit auch darüber, wie Europa bürgernah gestaltet werden kann, um größere Akzeptanz in der Bevölkerung zu erhalten.

Warum müssen Städte und Regionen stärker in die politische Gestaltung der EU eingebunden werden? Ja, wie viel Demokratie und Bürgerbeteiligung braucht Europa überhaupt? Wie viel an regionaler und lokaler Demokratie braucht ein Mitgliedstaat der EU? Reichen nicht 25 nationale und ein europäisches Parlament aus? Brauchen wir überhaupt die regionalen Parlamente und die kommunale Selbstverwaltung? Und bedeutet regionale und lokale Demokratie nicht gleichzeitig auch zu viel überflüssige Bürokratie, die Effizienz und Wirtschaftswachstum und privates Unternehmertum reglementiert und hemmt? Reicht es denn nicht, vor Ort effiziente untergeordnete nationale Verwaltungsbehörden einzurichten, die europäische und nationale Gesetze umsetzen? Nein, darüber sind wir uns einig, nationale und europäische Demokratie allein reichen nicht, um ein stabiles von den Bürgern getragenes Europa zu sichern. Europa ist seit jeher ein Kontinent der Städte und Regionen. Die Menschen Europas sind in ihren Regionen und Kommunen verwurzelt. Ihre Kultur und Identität ist eng mit regionalen und lokalen Traditionen verbunden.

In der "freien Luft der Städte" Europas entstanden die großen Werte unseres Kontinents: Demokratie, Freiheit und Solidarität. Bei der Formulierung und Umsetzung von Politik müssen Demokratie und Effizienz Hand in Hand gehen. Wir brauchen in den Städten und Regionen sowohl eine effiziente Verwaltung, die die nötigen Kapazitäten zur Umsetzung von Politik besitzt als auch eine starke regionale und lokale Demokratie, die der Verwaltung klare Vorgaben gibt. Die Zielsetzung des Ausschusses der Regionen ist klar: wir wollen ein benutzerfreundliches, bürgerfreundliches, erfolgreiches und zukunftsweisendes, modernes Europa. Wir wollen kein herzloses, kaltes, technokratisches und uniformes Europa, wir wollen ein Europa, das auf starkem und soliden Fundament steht und von unten nach oben aufgebaut wird und nicht umgekehrt.

Wir wollen kein Europa von Prozeduren, Methoden und technokratischen Verfahren. Sondern ein Europa das selbstbewusst auftritt, Lösungen anbietet,

Antworten gibt und neue Herausforderungen in Angriff nimmt um sich selbst und die Menschen die in Europa leben voran zu bringen. Der Ausschuss der Regionen ist auch davon überzeugt, dass die locale und regionale Ebene entscheidend zur Stärkung der Wirtschaftskraft und der Wettbewerbsfähigkeit Europas beitagen kann. Die Potentiale, die speziellen Besonderheiten und Prioritäten für die wirtschaftliche Entwicklung können vor Ort besser erkannt und selbstverantwortlich festgelegt werden. Deshalb muss Europa nicht nur den Staaten, sondern auch den Regionen und Städten größere Freiräume in der Umsetzung von gemeinsamen Zielen belassen.

Der Ausschuss der Regionen setzt sich daher vehement für das Subsidiaritätsprinzip ein, das heißt dass die Europäische Union nur dort Regelungen erlässt, wo sie nachweislich besser handeln kann als Staaten, Regionen und Kommunen. Der Vertrag für eine Europäische Verfassung will das Subsidiaritätsprinzip weiter stärken. Aber wie Sie wissen liegt dieser Verfassungsvertrag jetzt erst einmal auf Eis. Nach den beiden negativen Referenda in Frankreich und den Niederlanden hat der Europäische Rat im Juni letztes Jahr beschlossen, das „Projekt Verfassung“ vorläufig zu stoppen und er hat der EU eine Denkpause verordnet, in der sie über das weitere Vorgehen debattieren soll. Der Verfassungsvertrag, der enorme Verbesserungen für die Funktionsfähigkeit der Union bringen soll, und vor allem Demokratie und Bürgerrechte stärken will, wurde in Frankreich und den Niederlanden als undemokratisch abgelehnt. Ein Paradox. Denn der Verfassungsvertrag setzt sich für die Stärkung des Europäischen Parlaments, die Einbeziehung der nationalen Parlamente, die Anerkennung der Rolle der Regionen und Kommunen in Europa und die Einführung direktdemokratischer Elemente wie das Europäische Volksbegehren ein. Erstaunlich ist ferner, dass ein europäischer Vertrag, der die sozialen Rechte der Bürger stärken will, und der den liberalen Marktfreiheiten in Europa auch eine Sozialpolitik an die Seite stellt, als unsozial und neoliberal bezeichnet wird.

Der Vertrag für eine Europäische Verfassung hat dieses Subsidiaritätsprinzip nochmals deutlich unterstrichen. Der Ausschuss der Regionen, der zur Einhaltung des Subsidiaritätsprinzips ein Klagerecht vor dem Europäischen Gerichtshof erhalten sollte, soll künftig starker überwachen, ob die Union die Kompetenzen der regionalen und lokalen Gebietskörperschaften respektiert.

Zum ersten Mal ist vorgesehen, dass die nationalen Parlamente die Vorschläge der Kommission überprüfen können und die Möglichkeit haben eine Stellungnahme abzugeben, wenn sie glauben, dass das Subsidiaritätsprinzip nicht gewahrt wurde. Ist ein Drittel der nationalen Parlamente derselben Meinung, so muss die Kommission ihren Vorschlag überarbeiten. Im Vertragsentwurf für eine europäische Verfassung spiegelt sich die Überzeugung wider, dass Europa nur gelingen kann, wenn es auf dem festen Fundament der Regionen und Kommunen aufbaut. Aber Subsidiarität muss auch eine horizontale Dimension haben. Damit meine ich, dass Verantwortlichkeiten nicht nur hierarchisch, sondern auch horizontal zwischen den verschiedene Akteuren verteilt warden müssen. Für mich heisst das „horizontale Subsidiarität“. Bei der Erarbeitung im Verfassungskonvent waren Vertreter des Ausschusses der Regionen und der regionalen Parlamente vertreten. Allein die Konventsmethode an sich, ist schon unglaublicher Erfolg für mehr Demokratie und Mitsprache in Europa. Anstelle der Chefdiplomaten und der Regierungsvertreter waren gewählte Volksvertreter aus den lokalen, regionalen, nationalen und europäischen Parlamente zusammengekommen, um gemeinsam einen Verfassungsvertrag zu erarbeiten, der, und das ist auch erstmalig in der europäischen Geschichte, von allen Staats- und Regierungschefs einvernehmlich akzeptiert wurde. So war eigentlich niemand, der sich mit dem Verfassungsvertrag beschäftigt hat auch nicht im geringsten auf das "Nein" zum Verfassungsvertrag in Frankreich und den Niederlanden vorbereitet. Es traf die politischen Akteure und die Brüsseler Verwaltungsexperten wie ein Schock. Er war schlagartig klar, dass der Mehrzahl der Menschen in diesen Staaten der Sinn

und das Ziel des europäischen Verfassungsvertrags nicht im geringsten vermittelt werden konnten. Womit wir bei einem viel breiteren Thema sind: dem Vertrauensverlust der Bürger in Europa. Die Bürgerinnen und Bürger können sich nicht mehr mit der EU und ihren Zielen identifizieren. Woher kommt das?

Meiner Meinung nach spielen hier viele unterschiedliche Faktoren eine Rolle und eine grundlegende Ursache: Angst. Die Angst vor dem Verlust des Arbeitsplatzes, die Angst vor zunehmender Globalisierung, die Angst vor vielleicht zu schnellen Erweiterungsrunden der EU, die Türkei-Debatte (und Balkan-Debatte), die Angst vor Sozialabbau und einer immer komplexer und sich rasch verändernder Welt und die Angst vor inkompetentem politischem Führungspersonal, also nicht zuletzt die allgemeine Politikverdrossenheit. Dazu beigetragen hat auch die schlechte Angewohnheit vieler, Europa für nationale Versäumnisse verantwortlich zu machen und unangenehme Aufgaben nach Brüssel abzuschieben. Europa darf auch nicht ständig zum Sündenbock gemacht werden. Die nationalen Regierungen tun so, als wäre etwa die Erweiterung schuld an der hohen Arbeitslosigkeit. Sie tun so, als sei der Stabilitätspakt die Ursache mangelnden Wirtschaftswachstums. Beides ist vollkommen falsch. Wenn Brüssel herhalten muss, um von der eigenen Unfähigkeit bei der Lösung von Problemen abzulenken, dann darf man sich über derartige Ausgänge von Referenden nicht wundern. Um mit den Worten von Kommissionspräsident BARROSO zu sprechen: „Wenn Europa von Montag bis Samstag kritisiert wird, können wir nicht erwarten, dass die Menschen Europa am Sonntag stützen!“

Meine Damen und Herren,

Der Ausschuss der Regionen als dasjenige Organ, das dem Bürger am nächsten ist wird alles daran setzen, das Vertrauen der Bürgerinnen und Bürger in die EU wieder herzustellen. Aber auch alle regionale und locale Gebietskörperschaften haben eine Rolle. Ein erster wichtiger Schritt ist sicherlich die Teilnahme an der

Debatte über das weitere Vorgehen in bezug auf den Verfassungsvertrag. Der AdR kann hierbei Kritikpunkte der Bürger aufgreifen, sie auswerten und an die Kommission und den Rat weiterleiten. Umgekehrt kann der AdR die europäischen Bürgerinnen und Bürger über die Tätigkeiten der EU informieren und so weitere Aufklärungsarbeit leisten. Zur Zeit arbeitet der AdR auch eine Stellungnahme zum Plan D der Kommission aus. Ich bin der Auffassung dass wir viel mehr Energie als bisher dafür einsetzen müssen, den Menschen Europa zu erklären. Der Erfolg zur Schaffung von mehr Wirtschaftswachstum, Beschäftigung, Forschung oder Umweltschutz kann nämlich weder durch europäische noch durch nationale Gesetze verordnet werden.

Die Verantwortung für den Erfolg muss näher an die Menschen herangeführt und letztlich in ihre Hände gelegt werden. Regionen, Städte und Gemeinden sind dabei als erste beteiligt. Ihre Rolle muss deswegen in diesem Prozess auch eine größere Anerkennung erhalten. Eine Voraussetzung sehe ich in der Übertragung von wesentlichen Kompetenzen in den eigenen Verantwortungsbereich von regionalen und lokalen Gebietskörperschaften. Hier muss der Staat mehr Vertrauen in die Bürger setzen. Eine zunehmende Aufgabenkompetenz muss auch mit einer zunehmenden Ausgabenkompetenz einhergehen. So müssen auch die entsprechenden finanziellen Mittel zur Umsetzung von nationalen oder europäischen Zielsetzungen den Regionen und Kommunen bereitgestellt werden. Nur so können sie zum Beispiel erfolgreich an der Umsetzung der Lissabonstrategie für mehr Wachstum und Beschäftigung beitragen.

Das Ziel der Lissabon-Strategie, wie sie im Frühjahr 2000 ins Leben gerufen wurde, ist die wirtschaftliche Leistungsfähigkeit, die soziale Kohäsion und die Nachhaltigkeit zu verbessern. Die bisher erreichten Ergebnisse sind eher enttäuschend. Die Lissabon-Strategie muss besser umgesetzt werden. Problematisch ist die mangelnde Eigenverantwortung für diese Strategie an der Basis. Um der Eigenverantwortung den Weg zu ebnen, ist die regionale

Dimension von entscheidender Bedeutung. Die Regionen haben eine zentrale Rolle bei der Umsetzung der Agenda. Zwei der wichtigsten Empfehlungen des „Kok-Berichts“ – mehr Eigenverantwortung der EU Einrichtungen und Mitgliedstaaten für die Lissabon-Strategie und Umgestaltung des EU-Haushalts, um die Prioritäten von Lissabon deutlicher widerzuspiegeln – stehen in direktem Zusammenhang mit den 2004 von der Kommission vorgelegten Vorschlägen für die Reform der Regional- und der neuen Kohäsionspolitik für den Zeitraum 2007- 2013. Wenn die EU-Regionen mehr Eigenverantwortung für die Agenda für Wachstum und Beschäftigung übernehmen, so wird das zur Stärkung der EU- Wirtschaft im Ganzen beitragen. Diesbezüglich braucht „Lissabon die Regionen ebenso sehr wie die Regionen Lissabon“ brauchen.

Der AdR hat vor drei Wochen einen territorialen Dialog unter Beteiligung der Kommission (die Kommissare Hübner und Verheugen waren anwesend) und der österreichischen Präsidentschaft organisiert. Wir haben in der Schlusserklärung dieser Konferenz klar gemacht, dass „Lissabon“ nur funktionieren kann, wenn lokale und regionale Gebietskörperschaften einbezogen werden. Es sollte meiner Meinung nach sogar so weit gehen, dass jede Region, Stadt und Gemeinde seine/ihre Herr/Frau Lissabon einstellt um Wachstum und Beschäftigung zu überwachen. Dies wäre ein gutes Zeichen für das stärkere Engagement dieser Ebenen.

Meine Damen und Herren,

Europa hat Schwierigkeiten, ja. Europa hat aber, gleichzeitig neue Chancen. Europa hat viele Krisen gemeistert. In der augenblicklichen ist jeder von uns in die Verantwortung genommen. Es geht in dieser schwierigen Zeit nämlich um das demokratische Wesen der Europäischen Einigung. Gelingt es uns in Europa, was wir in den Staaten und Regionen praktizieren? Nämlich: die Bürger anzuhören, sie zu verstehen, ihnen komplizierte Sachverhalte zu erläutern und

nicht zuletzt, sie von unseren Ideen und Projekten zu überzeugen? Ich bin sicher, dass Europa den Dialog mit den Bürgern und den konstruktiven politischen Streit um die Auseinandersetzung um die beste Lösung nicht scheuen darf und nicht scheuen wird. In diesem Sinne ist die Krise, in der wir stecken, Belastungsprobe und Neuanfang zugleich. Und noch eines möchte ich anmerken, was heute immer wieder übersehen wird.

Europapolitik ist heute nicht länger "Außenpolitik", die bei unseren Chefdiplomaten angesiedelt ist. Europapolitik ist Innenpolitik, Europapolitik ist Teil der nationalen Politik und der Politik auf lokaler und regionaler Ebene. Europa ist Teil des Lebens jeden Bürgers in Europa. Als Beispiele wo wir alle in Mitgliedsländern, Bundesländern, Regionen und Städten, gleichermaßen betroffen sind, nenne ich die Bedrohung durch Kriminalität, Terrorismus, Umwelteinflüsse oder humanitäre Katastrophen. Nur gemeinsam mit unseren europäischen und transatlantischen Partnern können wir diesen Bedrohungen erfolgreich begegnen. So führen die Anschläge von London und Madrid schmerzhaft vor Augen, dass im Zuge der Globalisierung nicht nur Märkte sondern auch Phänomene wie der Terrorismus internationalisiert werden.

Österreich, wie die anderen EU-Mitgliedstaaten, profitiert von den im europäischen Rahmen abgestimmten gemeinsamen Sicherheits-Politiken. Nach den Anschlägen vom 11. September reagierte die Europäische Union schnell und umfassend. Sie brachte ein Paket mit rund 70 Maßnahmen auf den Weg. Dazu zählen unter anderem neue Luftsicherheitsstandards sowie eine europaweite Terrorismusliste, die das Einfrieren der Geldströme von terroristischen Organisationen sowie polizeiliche und gerichtliche Zusammenarbeit erlaubt. Die europäische Polizei Europol bündelt die Informationen aus allen Mitgliedsstaaten und kann so einen Überblick über mögliche Bedrohungsszenarien gewinnen, die verantwortlichen Stellen in den

Mitgliedsstaaten mit Informationen versorgen und diese bei Schutz- und Strafverfolgungsmaßnahmen unterstützen.

Das alles bietet keinen hundertprozentigen Schutz, aber es wäre fahrlässig, darauf zu verzichten. Tatsächlich hat sich aber nicht nur der Terrorismus zu einem weltweiten Problem entwickelt. Auch so unterschiedliche Bereiche wie etwa Umweltverschmutzung oder Forschung unterliegen einer zunehmend weltweiten Vernetzung. Insbesondere die Globalisierung der Weltwirtschaft stellt uns vor große Herausforderungen. Der Vergleich mit den aufstrebenden Schwellenländern Indien und China macht dies deutlich. Die beiden Staaten verzeichneten 2003 eine Bevölkerung von jeweils mehr als einer Milliarde Menschen und konnten ein Wirtschaftswachstum von 9,3 bzw. 8,6 Prozent vorweisen. Daher ist es wichtig, dass wir im Verbund mit allen EU- Mitgliedstaaten die Vorteile eines gemeinsamen Marktes mit immerhin 450 Millionen Verbrauchern nutzen können. "Think global, act local" ist dabei das Motto der Regionen und Städte Europas, denn ohne die aktive Mitarbeit unserer Bürgerinnen und Bürger vor Ort werden wir diese zentralen Herausforderungen des 21. Jahrhunderts nicht bewältigen können.

Meine Damen und Herren,

Der britische Schriftsteller und Direktor für Außenpolitik im Londoner Zentrum für European Reform, Mark Leonard, hat in seinem Buch „Perpetual Power: Why Europe will run the 21st Century“ (2005) geschrieben, dass für Europa eine neues Zeitalter anbrechen wird. Er ist positiv in seiner Analyse... und ich bin es auch. Für Leonard ist Europa bereits sehr stark in der Welt aktiv und beweist damit die Attraktivität des Europäischen Modells. Die Europäische Union umfasst 450 Millionen Bürger und Bürgerinnen. Durch ständige Erweiterung und neue Nachbarschaftspolitik ist ungefähr ein Drittel der Weltbevölkerung mit Europa und seinen Werten von Frieden, Wohlfahrt und Demokratie eng verbunden. Unser

Europäisches Modell hat eine Außenwirkung, die über diese Euro-Sphäre hinaus geht. Viele Staaten in der Welt nehmen das Europäische Modell als Beispiel und gründen eigene Netzwerke für Zusammenarbeit, wie ASEAN und Mercosur und die Afrikanische Union so wie die Arabische Liga. Auch China nimmt sich das Europäische Modell zum Vorbild um eine Ost-Asiatische Gemeinschaft zu entwickeln.

Meine Damen und Herren,

Nach dem völligen Zusammenbruch Europas am Ende des Zweiten Weltkrieges vor 50 Jahren hat der Europäische Einigungsprozess begonnen. Gleichzeitig haben die Nationalstaaten angefangen starker zusammenzuarbeiten, ihre interne Struktur effizienter zu gestalten, und nach gemeinsamen Lösungsansätzen zur dauerhaften Friedensicherung zu suchen. Eine „multilevel governance“ ist zu Stande gekommen, in der Städte, Gemeinden und Regionen, sowie die Nationalstaaten und Europa einen Platz einnehmen.

Sehr geehrte Damen und Herren, das Europäische Projekt von Frieden, Demokratie und sozialer Marktwirtschaft ist nach wie vor aktuell und durchaus noch attraktiv. Es ist unsere Aufgabe, dieses Projekt weiter zu stärken. Aber wir warden nur erfolgreich sein, wenn wir so viele Ebenen wie möglich darin einbeziehen und anerkennen: die Bürgerinnen und Bürger in unseren Regionen, Städten und Gemeinden; in den Mitgliedstaaten und in Europa.

Ich bedanke mich für Ihre Aufmerksamkeit.

"The role of selfself----governmentgovernment in EU ––– regional and local development"

Speech at the Conference "Structural Funds – local and regional development"

Gdansk (PL) – 17 May 2006

Marshal Kozlowski, Chairman Synak, Commissioner Hübner, ladies and gentlemen, dear friends,

I am very glad to be in Poland and especially to be back in Gdansk, the basis of the democratic movement and the democratic changes in Poland in the 80ties, when a new Poland appeared. The relations between Poland and Belgium, especially Flanders, were always very strong. Since many years now there is a mutual sympathy and we developed strong ties for concrete cooperation. Now that Poland joined the EU in 2004, ties became stronger; in general, also on the sub-national level, regions are developing partnerships based on common projects and concrete actions in economic, social, cultural and other fields. It is extremely positive. It shows that Poland is capable to be a strong partner in the EU. 15 years now after the first law on local self-government in Poland we take stock of the things that were achieved in Poland. It is positive: Poland today is a strong country founded on strong regions.

The Committee of the Regions, as the body, which consists of representatives of regional and local authorities, supports Poland and the Polish regions as good as it can in this process with its experience and knowledge. For us, devolution is one of the key themes today. Decentralisation is one of the key elements of Good Governance and Democracy. Democracy in Europe – democracy between peoples and countries – can only exist if it has grown up and grown strong in the cities and regions, at the level that is closest to the citizen. No system that did not

have a living local democracy could remain democratic in the long term. The municipality, the civitas , is still the core of every democratic society. But more and more the regions need to play a complementary role. They will become key- players in the multi-level governance model that takes into account the importance of all levels of policy-making for a society-development that is citizen- oriented.

Allow me for a while, to make the following parenthesis in the context of this conference: Europe is not just about the institutions and rules of democracy. Communication is also very important. Good communication is the fuel of every functioning democracy. Without it, the engine of democracy will come to a halt. It is also important to inform European citizens about Europe and to involve them in Europe. I firmly believe that anything that does not get through to the people and receive their support is of no use to Europe as a whole. Devolution of democratic structures and the involvement of those closest to the grassroots in the European decision-making process is thus a key element in asserting European democracy. If we want to breathe life into the oft-quoted concept of a Citizens' Europe, if we take seriously the fact that people genuinely do want a Europe that safeguards peace and freedom, but are afraid of too much power being concentrated in far-off Brussels, then there can be only one answer: clear competences and clear responsibilities at all levels. It also means that know-how, human resources and –financial – means are made available for developing appropriate actions and a “close-to-citizen” policy. The only way forward is through federalism, subsidiarity and clearly defined powers that are firmly exercised at the various levels – local, regional, national and European. Self- confident nations and regions are Europe's building blocks. Their historical diversity is Europe's strength. Europe needs strong regional and local authorities and therefore more autonomy for regions and municipalities. Europe needs devolution. We have to throw down a challenge to national decision makers: Be bold, trust in democracy, go down the road of devolution!

Ladies and gentlemen,

On the 5th of May, so very recently, the Council has agreed on a final version of the Regulations that will put in place the new cohesion policy for 2007-2013. They will be then ratified by the Parliament by June. This is very good news for the regional and local authorities of the EU, and especially for those from the new Member states. From now on this regulation will allow all of us, local and regional authorities to start working in the new generation of structural funds programmes. Indeed, local and regional authorities have demonstrated that they have practical tools to boost economic growth and employment and this is a fundamental prerequisite in ensuring the delivery of the Lisbon strategy. It is essential that the Lisbon governance cycle takes into account the role of regional and local authorities and that the National Reform programmes for Lisbon recognises the role of regional and local authorities. But recognition is not enough; we need the involvement of local and regional authorities in the National Reform programmes. I repeat what I said during the territorial dialogue organised by the Committee of the Regions on the 1st of March 2006, facing the Spring European Council on jobs and growth: “These National Reform Programmes were and are a test case for the true will of the national governments to enter into a partnership with the regional level for the strategic planning of the Lisbon Strategy. Member States and the EU should take every opportunity to involve regional and local governments, social partners and civil society in the implementation of the integrated guidelines, hence, in the preparation of the National Reform Programmes (NRP). So far it isn’t the case yet. The contributions of Regions and Cities rarely appear as distinct contributions in the National Reform Programmes. There is scarcely any systematic treatment of how the consultation process has taken place and in how far the national level will involve Regions and Cities in the implementation and the monitoring process. Why should the regions and cities be involved in the Lisbon governance process? The answer is simple and clear:

- Regional and local actors have better knowledge of many Lisbon target variables and are better able to set local goals. - A number of Lisbon policy objectives overlap – regional actors could adjust priorities to reflect local conditions. - Disaggregating national Lisbon objectives to regional level enhances likelihood of success Regional players have incentive to deliver. - Regions use EU-wide interregional networks to establish credible goals.”

Ladies and gentleman,

Social, economic and territorial cohesion are all core objectives of the Lisbon and Gothenburg Agenda. We are concerned that the majority of local and regional authorities fail to recognise any cohesive territorial approach in National Reform Programmes. Therefore, it is imperative to consider, that updates of the National Reform Programme provide measures for the implementation of the Lisbon agenda in all the territories of Europe, and so that attention also is paid to those less advantaged areas, whether for natural, economic or social reasons. Furthermore, the potential of cities and Metropolitan areas as “growth motors” and their role in the economic and social development across the EU have to be fully exploited and reflected in the update of National Reform Programmes. We support a new Cohesion policy that also takes into account the need for territorial cohesion and the European social model, whilst contributing to the objectives of the Lisbon strategy. The success of this approach can only be determined by a truly strategic programming for cohesion policy, as it has been proposed by the Commission for the period 2007- 2013. Strategic programming must be based on the basic principle of partnership building. It must be based also on needs that are identified at local/regional level. Subsidiarity principle (a dynamic principle) in this field means that Member states should cooperate further with regions and cities in order to enhance the competitiveness of the territories.

We have come across the period in which attention was mainly paid to small projects or bigger projects, without a clear look at the way in which projects clearly related to a global strategy. Strategic programming means reinforcing the partnership between levels of governance, i.e. bringing into practice the notion of “multi-level governance”, facilitating the ownership of all the levels of government. In this respect, we completely support the position of both the Commission and the Parliament in the definition of article 10 of the General regulation of Structural Funds, by which regions and cities should be full partners in the implementation of cohesion policy. Most data indicates that partnership and cooperative governance are key elements of the success of the structural Funds. It means also that instruments are made available for managing the projects; for developing a “tailor-made” policy on the field. Money and financial means is one element in the process; instruments, human resources and “political” equipment are almost a precondition for the good management and implementation of a regional and local development strategy.

It is clear, we have to avoid that the policy on structural funds that has to be put in place goes into a direction of re-centralisation. It would be a mistake.

Ladies and gentlemen,

As the opinion of the CoR on the General regulation of structural funds stated “it is important to secure the process of subsidiarity as well at local and regional level. The objective must not be to only hand over responsibility to the Member States, but to engage relevant actors at the appropriate stage of the implementation of the cohesion policy objectives. Therefore, wishes to see the subsidiarity principle applied within Member States and not just between the Member States and the European Union”. This necessarily presupposes the involvement of local and regional authorities in the preparation of the National Strategic Reference Frameworks and Operational Programmes and the

recognition of the explicit link between these and the National Reform Programmes for Lisbon strategy.

It is difficult to say at this stage how the process is evolving since the negotiations are still being undertaken between regions and cities and the member states. We hope that the results will be positive and the CoR engages itself to closely monitor this involvement. Also in Poland, a big effort for “concertation” between the different levels of government are to be deployed, as in the other member states, in order to make an effective use of Structural Funds. There are already some dispositions in the regulations that will help Poland to manage more smoothly structural funds. In particular, the VAT exemption and the application of the N+3 rule until 2010 will certainly help the management authorities to be better prepared for the effort. If Poland is able to meet the challenge, the accession to the European Union will be seen as a complete success in the years to come. But this challenge will prove very difficult since all of the Polish regions are still Objective 1 and the country as a whole is still far ahead from the EU average income per capita. However, the experience of countries such as Ireland and Spain proves that it is possible to have a sustained effort of convergence with the European Union for a long period of time. These cases might be a good example on which Poland could bring some interesting conclusions to adapt to its reality. The role of cities and metropolitan areas has also to be fully recognised. My colleague Michael Haupl, the mayor of Wien, has proposed a series of very useful recommendations to the European Commission in the opinion he prepared for the CoR on cohesion policy and cities. In this respect, it is important to keep an adequate profile for urban actions in the structural funds, in particular at the level of the operational programmes.

Structural funds and in particular the Regional development fund will enable to finance important programmes in Polish cities in areas such as urban renewal, brown field re-development, sustainable urban transport and housing.

Finally, let me conclude with a remark on what we think is also an essential element of cohesion policy: cooperation. The exchange of best practices and dialogue between regional and local authorities has to continue to be one of the pillars of cohesion policy under the new territorial cooperation objective. In this respect, we are fully supportive of the new programmes that can be set under the cross-border and the transnational strand. Inter-regional cooperation can also be an essential tool, therefore we would like to invite the member states, regions and cities to make full use of the new possibilities for cooperation in this field offered under the structural funds regulations. In particular we should pay a greater attention to the cross-border dimension. In many of the border regions of Europe, especially in the EU-15 regions, there is a growing feeling of mistrust and fears of de-localisation are being manifested. I am personally convinced that enlargement will bring prosperity to all regions and that these fears are not justified in the long run. Nevertheless, cross-border cooperation can remain a tool to dissipate most of these fears, allowing a balanced development of all the territories of the European Union. It is important to recall this message here in Poland, which is one of the member states with more borders with other countries, some of them being historically conflictual. In this respect, cross-border cooperation at local and regional level can make an enormous contribution to the real integration of Poland in the Union as well as to good relations with its neighbours. I thank you for your attention.

Thank you.

"Respecting minorities"

Speech at the conference on "Regional minorities and regionalism in Romania"

Brussels – 20 June 2006

Chairman, ladies and gentlemen,

I would like to address you wearing two hats: one as First Vice-President of the Committee of the Regions and another as Member of the Bureau of the Parliamentary Assembly of the Council of Europe. As you all might know, the Council of Europe is dealing with issues as national and regional minorities and has a longstanding experience and expertise with respect to that. Thus, I would make some general observations on the conference theme starting from the recent debates in the Parliamentary Assembly of the Council of Europe. I hope that these comments can be helpful for your discussions.

On 19 June 2001, the Hungarian Parliament passed “ the Law on Hungarians Living in Neighbouring Countries” which aims to give assistance, in this case to people of Hungarian identity who are citizens of neighbouring countries and who consider themselves as persons belonging to the Hungarian “national” cultural and linguistic community. Under the law, preferential treatment is granted to citizens of Magyar “nationality” living in neighbouring countries: Croatia, Serbia and Montenegro, Romania, Slovenia, Slovakia and Ukraine. (Magyars living in Austria are excluded from the scope of the law.) This Hungarian law led to a debate in the Parliamentary Assembly of the Council of Europe on the question of preferential treatment of national minorities by the kin-state.

The Venice Commission (this is the Council of Europe’s advisory body on constitutional matters) stated that the possibility for states to adopt unilateral

measures on the protection of their kin-minorities abroad - irrespective of whether they live in neighbouring or other countries - is conditional upon the respect of the following principles: - territorial sovereignty, - pacta sunt servanda , - friendly relations amongst states - and respect for human rights and fundamental freedoms – in particular the prohibition of discrimination.

States should abstain from taking unilateral measures, which would risk compromising the climate of co-operation with other states.

The Parliamentary Assembly of the Council of Europe considers that responsibility for minority protection lies primarily with the home states. It stipulates that the existing multilateral and bilateral framework of minority protection, including European norms, must be held as a priority. Kin-states can also play a legitimate and important role in the protection and preservation of kin- minorities, aimed at ensuring that their genuine linguistic and cultural links remain strong. The emergence of new and original forms of minority protection, particularly by their kin-states, constitutes a positive trend in so far as they can contribute to the realisation of this goal within the framework of international cooperation.

Aware of the need to clarify the terminology used in constitutions and legislations in force to cover the phenomenon of ethnic, linguistic and cultural links between groups of citizens living in different states, in particular the use of the word "nation" as well as the correlation with a specific historical or political context, we are considering whether, and how, the concept of nation – where applicable, a rethought and modernised concept – can help to address the question of national minorities and their rights in 21st-century Europe.

A study of the concept of nation and its use in Europe and a hearing with experts in law and political science concluded that it was difficult, not to say impossible, to arrive at a common definition of the concept of nation. The term “nation” is deeply rooted in peoples’ culture and history and incorporates fundamental elements of their identity. It is also closely linked to political ideologies, which have exploited it and adulterated its original meaning.

In some European countries the concept of nation is used to indicate citizenship, which is a legal link (relation) between a state and an individual, irrespective of the latter’s ethno-cultural origin, while in some other European countries the same term is used in order to indicate an organic community speaking a certain language and characterised by a set of similar cultural and historic traditions, by similar perceptions of its past, similar aspirations for its present and similar visions of its future. In some member states both understandings are used simultaneously to indicate citizenship and national (ethno-cultural) origin respectively.

Whenever the concept of nation means citizenship it designates some kind of a contractual relation between a physical person and a state, while when the concept of nation means an ethno-cultural community it designates a cultural reality (a cultural fact or a cultural status) which is based on the free and unilateral association of a physical person to that community and involves only the relations among the members of that community.

th Because of the way in which the nation-states were formed during the 19

th century and the first part of the 20 century, as well as because of nation-states’ border changes at the end of the Second World War and of the Cold War, on the territories of almost all the European countries there live various groups of people who are at the same time citizens of the same state or civic nation, but who belong to and are part of different cultural nations. As compared with the biggest

group of citizens having the same ethno-cultural background, those groups, who are relatively smaller, constitute and are called national minorities.

These national minorities or communities – often created as a result of changes in state borders –, which represent a constitutive part and a co-founding entity of the nation-state of which their members are subjects as citizens, enjoy their rights in order to preserve, express and foster their national identity, as provided for in the Framework Convention for the Protection of National Minorities and the European Charter for Regional or Minority Languages.

As I already mentioned, the most important role in preserving the identity of national minorities falls to the state of which the national minority members are citizens. Consequently, states have to adopt legislation and regulatory acts recognising the traditional national minorities and apply them in good faith. Where representation in political institutions is concerned, states have to apply the principle of positive discrimination to members of national minorities, especially as regards proportional representation in central and decentralised institutions (including executive bodies) in particular in the regions where those minorities live.

In the opinion of the Committee of the Regions, adopted during the last plenary session, many measures are proposed to protect the rights of minorities and to fight against racism by local and regional authorities. Furthermore, this opinion emphasises that education is a fundamental means of integrating minorities into the social and the political life of the countries in which they live, and stresses the need for measures to improve the access of minorities to the job market, social housing, public services and to political and civil life.

To conclude, I would like to underline that it is necessary to strengthen recognition of every European citizen's links with his identity, culture, traditions

and history, to allow any individual to define himself as a member of a cultural "nation" irrespective of his country of citizenship or the civic nation to which he belongs as a citizen.

In my opinion, the challenge for the future is not to find a new definition for “the nation”, but the acceptance of a new way of thinking, of rethinking the nation, and specifically the transversality of the nation across boundaries. I hope that these considerations can mean a contribution for your debate concerning minorities and regionalism in Romania.

Thank you.

"Religion, culture and society: a European perspective"perspective"

Speech on the occasion of a conference on Religion and culture

Velehrad (CZ) – 4 July 2006

Governor, ladies and gentlemen,

During the discussions on the drawing-up of the European constitution at the European Convention and at the subsequent Intergovernmental Conference, major differences clearly emerged about a possible historical reference to religion in the constitutional text. Some countries wanted a clear reference to Christian traditions, while other countries were not prepared to accept any such reference under any circumstances. It became a debate of extremes.

The story of European Union is one of far-reaching economic integration, but it also quickly became clear during the talks at the European Convention that the European Union had to be more than a cooperation association for economic growth. Much was therefore said about our shared European values which should find a place in the European constitution. These values were worded as follows in the constitution (Article I.2): "The Union is founded on the values of respect for human dignity, liberty, democracy, equality, the rule of law and respect for human rights, including the rights of persons belonging to minorities. These values are common to the Member States in a society in which pluralism, non-discrimination, tolerance, justice, solidarity and equality between women and men prevail."

Some countries nevertheless thought that the constitution should not only be based on "shared European values" but should also refer to the Christian traditions which had left an important mark on the continent's history. Countries

such as Spain, Italy, Poland and Malta asked for explicit mention to be made of the Judaeo-Christian heritage on which European values are based. Poland, for instance, strongly supported mentioning the Christian inheritance because this also implied definitive closure with the communist past.

The fiercest resistance to the inclusion of Christian traditions in the draft constitution came from France. That country makes a clear-cut separation between church and state, and thus did not want the Catholic Church to secure influence over organisation of the French state through a European back door. Other countries too were not particularly enthusiastic. Such a reference had little appeal for EU applicant Turkey, which was invited to the Intergovernmental Conference as an observer. Also, migration over the past fifty years has resulted in a great influx of migrants from non-Christian countries.

A compromise was finally reached to recall in very general terms in the constitutional preamble Europe's cultural, religious and humanist heritage, out of which have grown the rule of law and the universal values of democracy, equality and freedom.

This has proved to be a shaky compromise, as it turns out, since voices are still being heard – and not unimportant ones – calling for use to be made of the revision of the draft constitution as an occasion to mention the Christian inheritance. Barely a month ago, the German Chancellor, Angela Merkel, called for such a reference to Christianity in the constitution: “We live in a world in which we want to understand and communicate with other religions and cultures. This includes knowing your own roots and being aware of them, which is why God and the Christian belief should be included into the EU constitution. Europe would lose something if it were to push its historical reference to the side .”

The background to this European discussion is certainly one of different views about political sovereignty, about the role of the state and the church-state relationship. It is clear, for instance, that church-state relations in France and Germany are very much the product of those countries' political and religious history. The difference of opinion between France and Germany over the reference to Christian traditions in the draft constitution can be traced back to the two countries' history and in particular the model on which each has based its democratic state.

Let me look at this aspect a little more closely because it can provide us with further insight into the different points of view of both countries. Unlike France, Germany did not experience a political revolution but a religious one, namely the Reformation and the split in the Christian world. The political problem in Germany was not how to strengthen or guarantee the autonomy of politics over religion, but rather how to shape a state and to exercise power in a religiously divided country. Whereas, in France, democracy was seen as a process of emancipation from religion, in Germany the establishment of democracy was considered to be an internal process of evolution of culture and religion. Religion played a major role in the process of democratisation, and religious institutions were recognised as political institutions contributing to the “common good”. In Germany the churches are regarded as partners of the state and they work together for the “public good”, not just at the social level and in education, but also in public life in general.

In France the political revolution of 1789 was the defining historical moment. Religion was seen as a potential risk for the state because the Catholic Church was regarded as an institution that could limit the power of the state over society. Religion was marginalised by being looked upon as a private matter. The vision of political secularism is for a complete separation between church and state. It

espouses the neutrality of the state - indeed even the "indifference" of the public authorities towards religion.

The European integration process is a permanent quest for ways in which to accommodate differing – and not infrequently opposing – points of view and opinions. Religion is no exception to this.

It is thus not without significance that the European draft constitution has taken an important step towards both a positive integration of the churches into the public domain and an explicit recognition of their role (Article 51 of the draft constitution): "The (European) Union respects and does not prejudice the status under national law of churches and religious associations or communities in the Member States. (…) Recognising their identity and their specific contribution, the Union shall maintain an open, transparent and regular dialogue with these churches and organisations."

The discussions within the European Convention and the Intergovernmental Conference on whether or not to refer to Christian values and/or traditions, on the place of the churches in European society and on the relationship between church and state have shown that the diverse views on this subject are deeply rooted in cultural and historical traditions. Views of the relationship between religion and society and of the place that religion can or may assume in society are very much culturally defined. But societies change as a result, among other reasons, of economic cycles, political changes, globalisation, migration, etc.

It is clear that because of changes in the make-up of society - multicultural and multireligious - the debate over religion and state has followed a different path. In this connection, the French Minister of the Interior, Nicholas Sarkozy, has argued for an alternative interpretation of secularism whereby it is acknowledged that

religions are useful for society and that they are a factor for integration, hope and trust. The religious phenomenon is permanently rooted in society and can constitute an element of stability. In Sarkozy's view, society must be open to religion because it is an important safeguard for a democratic state under the rule of law; through society's openness, religion will also be open to society. When people feel uncertain and insecure, when some people feel left behind on the margins of society, it must be recognised that religions have the capacity to integrate.

In our European society, we are faced more than ever with the question of how religions can fulfil their social role in a pluralist society, and of how religions should take part in the social debate. Some people indeed maintain that religion has no place in the public domain but rather belongs at home in the private sphere. It is assumed that the religious doctrine that people adhere to is a private matter and consequently cannot have any influence on the public or political field. Such an approach places emphasis on a rigid division between people's public and non-public identity. And that, of course, is impossible. Obviously people cannot split themselves in two. In public discussions, people cannot just distance themselves from their fundamental beliefs, since their views determine their moral identity. No moral argument - in the public sphere too – stands entirely on its own; it is always implicitly or explicitly supported by a well-defined view of the human person and of the world and by an individual's private beliefs.

In a democracy it is important that all arguments and points of view be given a chance to be heard in the decision-making process. They must be listened to and care must be taken to ensure that they are compatible with the rights and practices of a state governed by the rule of law. In a democracy, people with differing views must seek consensus but they cannot be forced to make an abstraction of their beliefs. On the contrary, they must embrace participative

democracy on the basis of their own beliefs. People's beliefs underpin their private lives and motivate their social action and commitment.

Allow me, in conclusion, to look for a moment at the paradox we face today: on the one hand, there is the perception that religion and beliefs have been evolved from a social and political reality to an individual and psychological one (sociologists speak of a privatisation of religion and belief), but on the other hand, we see that the social impact of religions and beliefs has done nothing but increase; religion and belief have returned to the public forum. For an explanation for this paradox, I would like to turn to the Flemish philosopher, Piet Raes, for whom the answer is quite simple: secularism has won. Where this is not yet the case, a movement is under way in Europe for the separation of church and state. The political sphere is becoming more and more religion-free. Churches are increasingly being recognised as institutions which are part of the civil domain and are, from now on, also part of civil society. According to the draft European constitution, Europe will in future deal with the churches as it deals with the social partners and civil society. But Raes argues that the new relationship between religion and politics is having unexpected consequences. In the struggle between religion and politics, politics has borrowed a certain ideal namely the fulfilment of human freedom, for example by absorbing Christian charity into the neutral welfare state. The battle has been fought, but at the same time politics has also lost its inspiring power. That is why today politics needs religion to supply the unifying power that politics itself no longer possesses. Religion, not as a player in the political field, but as a civic force.

In this short speech I have tried to examine just a few developments in the field of religion, culture and society. There are clearly a number of ongoing changes which should not be judged per se to be negative. This merely provides the different parties to this debate with new challenges. Thus the church today is faced with the challenge of how to bring its own message to bear in the public

sphere, taking into account the changed social context; how, for example, to make the ethical demands of faith a subject for public discussion while at the same time realising that it is in no position to impose them.

I hope that I have been able to make a constructive contribution to the debate here today. I am clearly aware of the fact that the analysis and changes that I have outlined are very much influenced by my own Western European perspective. It may, however, be useful to contrast your experience with those in Western Europe which I have touched on today.

Thank you.

"The participation of European regional and local authorities in implementingimplementing the LisbonLisbon----strategy"strategy"

Speech at the Conference of the Association for Communes of Tuscany on Strengthening the local dimension of the European Union.

Firenze (IT) – 14 July 2006

Mesdames, Messieurs,

C’est pour moi un honneur de rejoindre cette tribune pour faire le point sur la contribution du Comité des Régions à la mise en oeuvre de l’agenda de Lisbonne dans le chef des collectivités territoriales européennes. Permettez moi d’emblée de m’associer à l’ensemble des intervenants qui m’ont précédé pour remercier l’ Association des Communes de Toscane d’avoir pris l’initiative de cette Conférence consacrée à la dimension locale de l’Union européenne. Notre rendez-vous de ce jour intervient à une période charnière pour la politique régionale réformée de l’Union européenne : (1) avec l’adoption prochaine des règlements et documents programmatiques régissant les fonds structurels européens pour la période 2007-2013, la politique de cohésion va, en effet, entrer dans une nouvelle phase opérationnelle d’intense mobilisation pour les autorités locales et régionales ; (2) la Commission européenne vient de publier son quatrième rapport d’étape sur la cohésion qui nous donne une vue d'ensemble de l'évolution des disparités entre régions, ainsi que de la préparation de la nouvelle politique de cohésion pour 2007-2013; (3) l’accord interinstitutionnel sur les perspectives financières 2007-2013 a paradoxalement conduit à une diminution des moyens dédiés à la coopération territoriale, alors que la stratégie de Lisbonne place les autorités locales et régionales devant des défis importants.

Au même titre que la perspective de relance du projet constitutionnel conduit en quelque sorte à réhabiliter le principe de cohésion territoriale au rang d’objectif de l’Union, tous ces événements tendent finalement à démontrer que le concept de cohésion territoriale est devenu le centre de gravité de la stratégie de Lisbonne. Comme vous le savez, les régions et les autorités locales que nous représentons sont, non seulement, les principales bénéficiaires de la politique de cohésion mais, de ce fait, sont également devenues les principales actrices de la stratégie de Lisbonne. Le Comité des Régions a compris que la stratégie de Lisbonne et la bonne application du principe de cohésion territoriale étaient devenues deux composantes indissociables du développement de l’UE. Il s’est donné pour ce faire la priorité de mobiliser le potentiel local et régional en faveur de la stratégie de Lisbonne tout en oeuvrant à la relance du concept de cohésion territoriale . Mobiliser les territoires sur l’agenda de Lisbonne Depuis plus d’un an, le Comité des Régions s’emploie à faire reconnaître les collectivités locales et régionales en tant qu’acteur de la stratégie de Lisbonne . D’une analyse des Programmes nationaux de réforme (PNRs) , le Comité des Régions a pu tirer trios enseignements :

1. L’implication des entités locales et régionales dans la phase préparatoire des PNRs a été très limitée à l’exception des États fédéraux ou assimilés comme l’Allemagne, la Belgique, l’Espagne ou encore l’Italie. 2. La répartition des tâches et responsabilités entre le Gouvernement national et les autorités régionales et locales était généralement peu claire et vague. 3. Les Programmes nationaux de réforme (PNRs) analysés présentaient une approche cohésive plutôt faible.

Malgré leur vocation à stimuler la croissance et l’emploi, le potentiel des territoires est toujours insuffisamment exploité comme l’a démontré une enquête que le Comité des Régions a organisée en octobre 2005.

Parmi les autorités locales et régionales qui ont répondu à l’enquête, près de 80 % ont témoigné avoir conscience du processus, 42 % de ces autorités à l’enquête ont prétendu avoir réellement participé aux Programmes nationaux de réforme , tandis que 17 % des villes et régions participantes ont exprimé leur satisfaction par rapport à leur implication dans la préparation des PNRs . Pour la majeure partie d’entre eux, l’absence de consultation a constitué le principal obstacle à leur déficit de participation. Face à ce constat, le Comité des Régions a voulu émettre un signal fort à l’intention des autres institutions et acteurs territoriaux, en organisant le 1er mars dernier le premier « Dialogue territorial pour Lisbonne », en présence des Vice-Président et Commissaires Verheugen et Hübner, de représentants de la Présidence autrichienne, du Parlement européen et d’associations d’élus.

La valeur ajoutée des villes et des régions dans l’élaboration et la mise en oeuvre de la stratégie de l’Union pour la croissance et l’emploi est clairement ressortie des débats qui ont été ponctués par une Déclaration politique du CdR en guise de contribution au Conseil de printemps 2006 sous présidence autrichienne. L’importance de l’enjeu a été reçu au Conseil, lequel a demandé au CdR un rapport de suivi de la stratégie de Lisbonne en vue du conseil de printemps 2008. C’est aussi à l’occasion de ce premier Dialogue territorial de mars dernier qu’a été rendue publique, l’idée de se doter au CdR d’une plate- forme interactive de monitorage pour la stratégie de Lisbonne .

Dans le cadre de ce “monitorage territorial”, le Comité est donc occupé à mettre en place, sur base volontaire et avec un premier groupe de 50 villes et régions, un réseau d’autorités locales et régionales afin de suivre précisément, au fil des mois, les progrès dans la concertation et dans la mise en oeuvre de la Stratégie de Lisbonne. La finalité de cet outil est de renforcer la capacité des villes et régions à contribuer efficacement au processus de Lisbonne et à améliorer la connaissance réciproque et la compréhension des objectifs de la stratégie pour

la croissance et l’emploi. Plus précisément, l’intérêt pour les villes et régions européennes est de pouvoir interagir - via cette plat-forme - à propos de tout ce qui est en cours comme activités dans chaque État membre dans le contexte des Programmes nationaux de réforme , Cadres stratégiques de référence nationale et autres activités connexes dédiées à la stratégie de Lisbonne.

Comme je l’ai indiqué, la stratégie de Lisbonne domine désormais le paysage de la politique de cohesion réformée. Et le Comité des Régions distingue dans ce paysage trois piliers politiques prioritaires, que sont: la dimension urbaine, la gouvernance des fonds structurels et la coopération territoriale.

Relancer le concept de cohésion territoriale passe nécessairement par ces trois aspects. Les données enregistrées dans les territoires indiquent que le partenariat et la gouvernance coopérative sont des facteurs de succès de la politique structurelle européenne. Par ailleurs la coopération territoriale et toutes ses composantes –transfrontalière, transrégionale et interrégionale - incarne le mieux la valeur ajoutée du projet européen en articulant les impératifs de cohésion et les objectifs de Lisbonne. Pour ce qui concerne la dimension urbaine, je m’attarderai brièvement à l’importance des villes comme acteur de la stratégie pour la croissance et l’emploi. Les villes font partie intégrante de notre modèle européen dans ce qu’il a de plus dynamique, elles sont aussi le reflet de ses défaillances et c’est dans cette perspective que l’intervention européenne se justifie. Le Comité des Régions a relevé ces ambiguïtés en plaidant pour qu’elles soient prises en compte dans les orientations stratégiques de la future politique de cohésion. Lors de sa session plénière du 26 avril 2006, le Comité des régions a adopté un avis sur le document de travail de la Commission européenne "La politique de cohésion et les villes: la contribution des villes et des agglomérations à la croissance et à l'emploi au sein des régions" .

Cet avis, rapporté par le Maire de Vienne M. Haüpl, rappelle à quel point les ressources affectées à la politique de cohésion en matière de croissance et de productivité pour mener à bien la stratégie de Lisbonne, trouvent leur origine dans les zones urbaines, au coeur des mutations structurelles. Les villes concentrent l’essentiel des capacités de production des politiques de croissance et d’emploi. A cet égard, il est souligné que la création d'emplois durables et la lutte contre le chômage ont une importance clé pour la poursuite du développement de l'UE. Pour le CdR, seuls des résultats visibles dans ce domaine permettront de gagner la population à la cause de l'UE. Dans ce même contexte, le CdR souligne l'importance d'encourager l'aspect novateur des initiatives urbaines et des programmes de l'UE dans le cadre de la nouvelle politique de cohésion et de promouvoir la mise en réseau des idées et leur application effective.

Dès 2007, la dimension urbaine de la politique de cohésion va s’effacer, notamment avec la disparition de l’Initiative communautaire URBAN. Les villes devront dès lors se faire une place dans les programmes régionaux au titre des “Objectifs de convergence et de compétitivité”. Plus que jamais, la question du partenariat entre les villes et les régions sera réévaluée. La prise en compte des villes comme facteurs-clés pour le développement économique des régions demeurent cependant aléatoire. Ainsi, n’est-il pas sûr que leur contribution soit bien comprise dans les stratégies régionales de développement et dans les programmes opérationnels des Fonds structurels. C’est donc un sujet sur lequel le Comité des Régions exercera toute sa vigilance, aussi bien que sa capacité de persuasion auprès des décideurs régionaux et européens. En ce qui concerne les programmes de réforme nationaux, le CdR insiste sur la nécessité d'un engagement plus étroit et plus transparent des collectivités locales tant dans l'élaboration que dans la mise en oeuvre de ces programmes. Non seulement l’Union européenne devrait avoir une politique urbaine plus claire et cohérente,

mais elle devrait aussi être guidée par les principes de partenariat multi-niveaux , d’approche stratégique, d’approche intégrée et de coopération.

La problématique urbaine concentre parfaitement les éléments clés de gouvernance de la nouvelle politique structurelle que sont le partenariat et l’ approche stratégique. Les questions de gouvernance ont toujours été au coeur de la réflexion du Comité des Régions sur la politique de cohésion. Notre assemblée en est venu à privilégier une approche dynamique de l’organisation institutionnelle européenne, à savoir celle de la gouvernance multi-niveaux . De notre point de vue, elle se traduit par une plus grande interdépendance entre les responsabilités et les compétences décisionnelles exercées aux niveaux européen, national, régional et local.

En conséquence, le partenariat entre les différents niveaux de gouvernement doit être renforcé, afin de mieux impliquer les autorités territoriales dans l’élaboration et la mise en oeuvre de l’agenda européen à commencer par la stratégie de Lisbonne. Parler aujourd’hui de la dimension urbaine ne doit pas non plus se limiter à ce qui se passe à l’intérieur des villes. Par contre, ce qui devient de plus en plus une question remarquable est le rapport des villes avec son entourage, et particulièrement avec le monde rural . Au-delà des efforts des collectivités territoriales, le Comité des Régions estime que la clé du succès de la Stratégie de Lisbonne réside dans la concertation entre l'Union Européenne, les gouvernements nationaux et les collectivités territoriales. C’est une question sur laquelle nous allons donc tous travailler avec le Parlement européen, la Commission et nos partenaires associatifs, en prenant bien soin de ne pas nous limiter à une vue générale européenne, mais en nous attachant à sensibiliser chaque administration nationale et chaque gouvernement de l’intérêt d’une participation locale ou régionale. Les modalités de cette concertation sont précisément les composantes de la gouvernance multi-niveaux à laquelle nous sommes tous attachés.

Avant de conclure Je voudrais d’ores et déjà, vous donner rendez-vous en février 2007, en marge de la Session Plénière du CdR, où nous avons programmé la seconde édition de son Dialogue territorial pour la stratégie de Lisbonne . Ce prochain Dialogue territorial prendra la forme d’une conférence à « haut niveau » en presence des Commissaires concernés et de la Présidence allemande. Je tiens enfin à rappeler combien il est nécessaire, face aux défis économiques, sociaux et environnementaux auxquels l’Europe est confrontée, de renforcer l’action de l’Union européenne, des États membres et des collectivités territoriales via le partenariat, pour rendre cette action plus efficace. Dans ce contexte où la politique régionale est désormais une composante opérationnelle de la stratégie de Lisbonne, les autorités locales demeurent les mieux placées pour réaliser l'agenda de Lisbonne et atteindre les objectifs d'une Union compétitive sur le terrain de l'innovation et de la recherche mais aussi de la compréhension interculturelle. Pour mieux répondre à la volonté des villes et régions de s’engager dans les objectifs de Lisbonne, nous ne pouvons dès lors que plaider pour une cohérence accrue entre les Plans Nationaux de Réforme et les Cadres Stratégiques de Référence nationale. Quinze ans d'expérience ont montré que la décentralisation des responsabilités dans la mise en oeuvre de la politique régionale s’impose comme moyen le plus efficace de poursuivre le développement des territoires dans l’Union élargie.

Je vous remercie de votre attention.

"Flanders has a new connection to the European Union: VLEVA ––– Vlaams Europees Verbindingsagentschap"

Speech on the occasion of the take-off of the Flemish European Liason Office VLEVA.

Brussels – 19 October 2006

Excellenties, collega’s, dames en heren,

De Europese Unie die wij voorstaan is geen louter economische- of handelsgemeenschap of een samenwerkingsverband van lidstaten. Wel een politieke Unie die een gemeenschappelijke ruimte vormt, gedragen door haar burgers, culturen en volkeren. Zij draagt waarden in zich en steunt op een gemeenschappelijk erfgoed, gericht op een duurzame, kwaliteitsvolle samenleving, in solidariteit.

Ook voor Europa geldt democratische versteviging en bestuur als dienstverlening aan de mensen. Hiertoe moeten de gepaste bestuursvormen ingezet worden, van onderuit opgebouwd, waarbij goed en verantwoordelijk bestuur de grondsla- gen vormen.

Niet zozeer een bevoegdheidsafbakening maar eerder een verantwoordelijkheidsdeling tussen lokale gemeenschappen, regio’s, lidstaten en Unie dringt zich op. Niet op basis van hiërarchie van boven af opgelegd, maar wel op basis van partnerschap. Wij zijn het er allen over eens dat nationale en Europese democratie alléén onvoldoende zijn om te zorgen voor een stabiel Europa dat door alle burgers gedragen wordt.

Europa is van oudsher een continent van regio’s. Europeanen voelen zich sterk met hun regio’s verbonden en hun cultuur en identiteit hangen nauw samen met regionale tradities.

Europa heeft belang bij diversiteit. De culturele diversiteit in de Europese Unie eerbiedigen draagt bij tot haar democratisch draagvlak en haar economische sterkte. Studies wijzen immers uit dat er een directe band bestaat tussen culturele identiteit in een regio, identificatie van de burgers met de regio, toenemend vertrouwen, groeiend ondernemersschap, initiatief en economische groei. De eigen culturele diversiteit laat bovendien toe om constructief open te staan voor wie de Unie van buiten af heeft opgezocht. Diversiteit is de brug naar inter-culturaliteit.

Excellenties, Colleagues, Ladies and Gentlemen,

This leads us to the question of how communities are developing in the contemporary world. Over the course of history, many have grappled with their scale in terms of physical space.

In a global society, the opportunities for development are no longer linked to physical limits. The space of the mind doesn’t have the same limits. Communities can only become dynamic if all the relevant actors assume responsibility and if decisions are taken at the most appropriate level. In the European Union, we have to give up the pyramidal, hierarchical approach which places Europe above the member states, the member states above the regions, and the regions above the cities and the local communities. Instead, we need a new partnership between these entities. This is the real meaning of subsidiarity, which implies an approach from the bottom up. Specific challenges and problems require specific solutions and an appropriate organisation.

This also applies to the position of the regions in Europe. Regionalism is not an end in itself but an opportunity, to the extent that it has added value in making new developments possible or in creating new prospects. Regional entities are increasingly becoming the carriers of development in a global world. This is only meaningful under four conditions: a contribution to the strengthening of democracy; a guarantee for better governance and the provision of better services; the strengthening of the general public’s access to, and participation and share in the social capital; and the provision of the most sustainable possible quality of life.

For too long, subsidiarity was narrowed down to the division of tasks and competencies between the different authorities, i.e. “vertical subsidiarity”. Also important, however, is the second dimension of subsidiarity, which we might call horizontal subsidiary. This implies the space that has to be assigned to the relevant actors, civil society. Indeed, the sustainability of the political, democratic, economic and cultural functions is assisted by the substantial social capital in the population itself. This social capital is a form of general trust in other people, in organisations and private initiative. Public authorities must share responsibility with them.

Local communities, and certainly regions, could form a bridge to the people and could guarantee a “reasonable democracy”, “la démocratie raisonable”.

Mesdames, Messieurs,

Pourquoi en est-il ainsi? Car ce sont des partenaires et non des sous-traitants d’autres couches administratives et souvent, ce sont eux les premiers à être confrontés aux problèmes concrets et aux défis qui se présentent (chômage, soins, environnement, migration). Ils sont plus proches des gens. Par conséquent, ils font preuve d’une plus grande transparence et ainsi, ils sont

placés plus directement devant leurs responsabilités. En outre, ils permettent de mettre les mesures à exécution.

Quand bien même un niveau de gouvernance aurait des compétences exclusives, ces dernières ne sont plus absolues.

Le noyau de cette compétence peut revêtir un caractère exclusif, mais elle touche alors celle des autres niveaux de gouvernance.

Une gouvernance multiniveaux - multilevel governance- est devenue une référence pour atteindre des objectifs communs, mais également pour développer ceux-ci de façon diversifiée. Nous évoluons vers une communauté d’intérêts au sein de laquelle ces niveaux de gouvernance collaborent sur un principe d’égalité dans le but de concrétiser des objectifs définis en commun dans les domaines de l’environnement, du développement économique durable, de l’emploi, de l’agriculture, de l’enseignement, de la culture, de l’impact économique, de la recherche et du développement, de la sécurité et de la politique internationale. De plus en plus de compétences sont exercées de façon optimale au niveau européen. Mais, simultanément, émerge la conviction qu’une décentralisation approfondie sur le plan politique avec des responsabilités politiques propres aux états membres est nécessaire.

The institutional construction of a regional dynamic will rise above the seeming contradiction between globalisation and regionalisation. As the importance of a European supra-national framework grows, and more capacities are fulfilled at the European level, we will see an increasingly clear move towards the recognition of regional and local structures.

But I strongly oppose the approach to the Europe of the Regions as another Europe. Therefore we have to strengthen the idea of a Union of the Regions and consider regionalism not as particularism, but as an opportunity.

The federated states/regions exist in modern Europe and will become increasingly important. A realistic unification strategy cannot, and should not, turn this new reality into an abstract concept. I have noted that in the new member states the regions are presenting themselves as the motor of socio-economic development and social emancipation.

The Committee of the Regions can play an important role in this regard - not only as a forum and meeting place for region and cities, but also as an institution which occupies a valuable place within the Union.

The regions with legislative powers must be able to assume their role in the European decision-making process, as is already specifically the case for the Belgian regions. The formal recognition of the regional parliaments with legislative powers must act as a guarantee for their commitment to the subsidiarity principle. At the European level, there is still too little creativity and inventiveness with respect to these regions.

Excellenzen, Kollegen, meine Damen und Herren,

Die Europäische Konvention hat Europa einen Verfassungsentwurf gegeben, der das Funktionieren der Union verbessern und die Demokratie sowie die Rechte der Bürger stärken sollte. Die Begeisterung über diese Verfassung ließ jedoch durch das französische und niederländische „Nein“ schnell nach und hat den Prozess blockiert. Ein Paradox oder eine realistische Feststellung des großen Abstands zwischen den europäischen Bürgern und der europäischen Politik?

Das Vertrauen der Bürger in die Union scheint verloren gegangen zu sein. Dies ist auf verschiedene Faktoren zurückzuführen. Ein Aspekt ist diesbezüglich als wesentlich zu betrachten: Unsicherheit oder sogar Angst. Vor dem Verlust des Arbeitsplatzes, der zunehmenden Globalisierung, einer zu schnellen Erweiterung, dem Abbau sozialer Einrichtungen, einer ständig komplexer werdenden und sich immer schneller weiterentwickelnden Welt. Und auch vor politischen Führern, die in Sachen Haushalt vielmehr auf einem Teppichmarkt stehen, statt das europäische Projekt weiter zu vertiefen. Das eigene Versagen wird abgeschoben und die Schuld wird allzu leicht auf „Brüssel“ abgewälzt. Der Präsident der Europäischen Kommission Barroso brachte dies wie folgt auf den Punkt: „Wenn Europa montags bis samstags kritisiert wird, kann nicht erwartet werden, dass die Bürger am Sonntag positiv über Europa urteilen“.

Der Entwurf der europäischen Verfassung wurde jetzt von einer großen Mehrheit von Mitgliedstaaten genehmigt. Die heutige Reflexionsperiode darf nicht zum Stillstand führen. Ein vielleicht gekürzter Text ist möglich, sofern Teil 1 und Teil 2 in ihrem Wesen erhalten bleiben.

Nach der nützlichen Arbeit der österreichischen und finnischen Vorsitze erwarten wir viel vom bevorstehenden deutschen Vorsitz, dem europäischen Projekt von Frieden, Wohlstand und Sicherheit einen neuen Elan zu verleihen.

Dames en Heren,

Dit is de context waarbinnen het Vlaams-Europees Verbindingsagentschap start. Met de verdere Europese integratie en de huidige en eventuele toekomstige uitbreidingen van de EU, heeft Vlaanderen er alle belang bij mee te spelen in de Europese besluitvorming. Een dergelijk verbindingsagentschap maakt tevens een betere samenwerking met de vertegenwoordigers van de andere lidstaten en regio’s mogelijk. Bedoeling is via een publiek-private alliantie het brede sociaal-

economische, sociaal-culturele en wetenschappelijke veld zo sterk als mogelijk te betrekken en dit met acht overheidsbestuurders en zeven private bestuurders Een dergelijk formule is innovatief. Hierbij is er bewust gekozen om eveneens vertegenwoordigers op te nemen van de Vlaamse provincies en steden en gemeenten, waardoor Vlaanderen- decentraal wordt ingevuld. Met open afritten naar streken, subregionale en locale initiatieven. Tientallen organisaties van alle beleidssectoren hebben als werkende leden hun schouders gezet onder het initiatief.

VLEVA wil het ‘ intelligence’- platform zijn van en voor het georganiseerd Vlaams maatschappelijk weefsel dat de toegang tot de Europese beleidsruimte faciliteert en mee helpt oriënteren.

Het Agentschap fungeert als een kruispunt van kennis en contacten dat in een vroeg stadium informatie van en voor relevante publieke en private actoren weet samen te brengen en op maat ter beschikking stelt van de leden van het Agentschap. Dit platform heeft betrekking op het volledig scala van EU- initiatieven, gaande van EU- beleidsdossiers, over regelgeving en programma’s. Het staat in eerste instantie ten dienste van die organisaties die in sterke interactie staan met het Europees beleid. Ondersteuning wordt gegeven aan de belangen van Vlaanderen van en naar de Europese Unie, het particulier belang van één actor wordt overstegen. De actie is gericht op alle instanties die gerelateerd zijn aan de Europese Unie: de EU-instellingen zelf, maar ook de binnen- en buitenlandse, publieke en private organisaties die zich op en rond het EU-werkterrein begeven. Binnen het werkveld van het Agentschap worden tenslotte de actoren ondersteund in hun initiatief naar de EU of neemt het zelf initiatief om een wezenlijke bijdrage te leveren en zo te wegen op de Europese besluitvorming.

Ladies and Gentlemen,

To sum up, the Liaison Agency Flanders Europe has four key tasks. The agency must act as a promoter of interests, a builder of networks, a broker of knowledge and a project supervisor in every respect.

A first step towards putting this mission and vision into practice involves the start- up of theme groups. As apparent from the mission/vision, LAFE must not become either a decision-making or a consensus-forming instrument. It cannot take the place of any organisation active within the social fabric. The agency must establish itself as a service provider and facilitator, and develop into a bidirectional information platform. Additionally, LAFE can also contribute towards facilitating the process of informal consultation between the actors. That is why a greater involvement of the currently active members as well as newcomers in the functioning of the organisation is of primary importance. This involvement is fulfilled in practice by thematic workgroups which, under the responsibility of the managing director, help give specific form to operational policy.

These theme groups function as an interchange for information and communication and will have a broad, open basis and will cover all important European areas.

Ladies and Gentlemen,

The Liaison Agency Flanders Europe is a new reference base, standing alongside and complementary to the already existing ones. The mission, vision and key tasks must strengthen both Flanders’s involvement with, as well as its contribution to, Europe.

The agency is a unique collaboration between the Flemish authorities and civil society. Through this body, greater influence can be exerted on proposed and draft European legislation and once the decisions have been taken, a better outcome can be achieved for the Flemish actors. It can also play an important role in bringing these institutions closer to the citizens. Following from this, the agency sets itself the objective of also fulfilling the function of a European Forum, with debates and talks being held throughout Flanders.

We would like, moreover, to open this up to the representatives of other member states and regions, so to all of you in Brussels, which is also the capital of our region. To look for new ways with like-minded people, working as partners, and to turn the European dream into a European reality for the benefit of the people.

Thank you.

"Working together to promote good administration and defend citizens’ rights in the EU"

Opening speech on the occasion of the 5th Seminar of Regional Ombudsmen of the EU Member States

London (UK) – 20 November 2006

Ladies and gentlemen,

I am particularly pleased to be able to represent the Committee of the Regions here today at the seminar of regional ombudsmen. It was with pleasure that I accepted the invitation of the European Ombudsman, Nikiforos Diamandouros, to attend the opening session and to share a few thoughts with you. As a former Prime Minister of Flanders, I witnessed the birth of the Flemish Ombudsman's Office and the changes which this service underwent.

One issue that has dominated European politics over the past few years is undoubtedly that of "the distance between ordinary people and politicians". It is not just the EU level that is affected, Member States and the other political levels also share in the malaise. People feel that they are too little involved in the decision-making process, have no real idea how decisions are reached, are less and less able to find their way around increasingly complex administrative systems and know too little about how to defend their rights. Politicians have attempted to reduce this gap by trial and error. The office of the European Ombudsman and the Committee of the Regions were both created by the Treaty of Maastricht as institutions and instruments by which Europe and its people could be brought closer together.

For the Committee of the Regions, the central idea was that local and regional government is closer to the people and that its decisions are taken closer to the people. The Committee of the Regions could therefore be expected to be able to represent local and regional expectations in the European policy-making process. In the case of the European Ombudsman, there was undoubtedly the expectation that he would be able to help improve relations between ordinary people and the European institutions. Less than ten years later the Laeken Declaration of December 2001 paved the way for the European Convention. This Declaration stated that "within the Union, the European institutions must be brought closer to its citizens. Citizens undoubtedly support the Union's broad aims, but they do not always see a connection between those goals and the Union's daily actions. They want the European institutions to be less unwieldy and rigid and, above all, more efficient and open. (…) They feel that deals are all too often cut out of their sight and they want better democratic scrutiny."

Those who followed the debates in the European Convention at fairly close quarters will agree with me that this concern for more transparency, for more efficiency, for more democracy, for more legitimacy and for a greater public involvement was always present in either the foreground or background. In Part I of the European Constitution a separate chapter was devoted to the democratic life of the Union, specifically in response to questions that were raised in the Laeken Declaration. This chapter is innovative because of the attention paid to the transparency of the Union's legislative process and the participation of ordinary people in the adoption of European legislation. The European Ombudsman is also included in this chapter on the democratic working of the European Union as a guarantee for European citizens for the sound functioning of European institutions, bodies and agencies.

By referring specifically to the draft European Constitution, I wanted make it clear that it is a constant concern of policymakers to bridge the gap between government and the people, to make the political decision-making process more democratic and transparent and to involve the public more closely in the process. An ombudsman service is unquestionably one of the means to fulfil this bridging role between government and people. An ombudsman service of this kind has now been set up for the various levels of government and for various government services as independent bodies where individuals can obtain help with their complaints if they feel that they have been unfairly treated by the authority or administration concerned. Looking at the Belgian and Flemish context, then I can conclude that ombudsman services have been extensively developed and expanded over the past few years: the federal, regional and local tiers of government, in the major cities at least, have their own ombudsmen; state enterprises such as the post office, the railways, the airport, telecommunications, etc. settle their complaints via their own ombudsman services; commercial sectors such as the banking and insurance sectors have set up their own ombudsman offices.

When we are talking about reducing of the gap between government and the people, then public trust in government is a particularly important factor. Only to the extent that government can be trusted to act in a fair and even-handed manner, will the public regard government as a moral authority. The ombudsman services can perform a particularly important role in restoring this relationship based on trust because they – as independent bodies – can mediate between government and complainants and look for acceptable solutions. The feeling that the citizen is not powerless vis-à-vis government and can appeal to a third party is an important precondition for the restoration of trust. And this applies all the more to regional ombudsmen because they are working at a level of government that is close to the people. Apart from this political aspect, I would also like to underline the social necessity of the ombudsman services.

The complexity of administrative affairs results in more complex administrative procedures. The administrative decision-making process thereby also becomes less transparent and understandable. The well-educated will no doubt find their way around, but for disadvantaged groups this bureaucratic complexity is the umpteenth additional barrier to full participation in the life of society. In many cases these people are powerless and even incapable of drawing up complaints. For this social group it will always be important to publicise the ombudsman services, to make people aware of their rights and to promote accessibility. Cooperation between the regional ombudsman services and civil society would certainly contribute to greater public awareness. It seems to me to be entirely appropriate to use the existing channels of communication of civil society for this purpose. In my opinion, we must ensure that a direct line of communication with the people is set up with regard to the working of the ombudsman services. We are well placed to know that in federal states the division of power is an additional complicating factor for ordinary people and that due attention must be paid to this so that complaints are addressed to the correct ombudsman services.

The European Network of Ombudsmen is invaluable in resolving these problems involving the European, national and regional levels. This network has already done good work in directing complaints to the correct level of government. This is putting into daily practice the theoretical idea of “multi -level governance”. I am sure you will not take it amiss if I – as a member of the Parliamentary Assembly of the Council of Europe– make a passing reference to respect for human rights. Ombudsmen must, in my view, as part of their general responsibilities, keep an eye on human rights. The European Convention of Human Rights and the EU Charter of Fundamental Rights seem to me to constitute the two legal frameworks in this respect. European, national and regional authorities are after all obliged to respect these rights.

An important task of the ombudsman services involves investigating complaints by individuals and mediating between government and the people. Individual complaints should lead to structural changes and solutions. I think that making new legislation more tangible and working on recommendations which lead to improved services are important tasks of an ombudsman service. People will feel more closely involved in the working of government – and of democracy – if they notice that their individual actions can lead to structural change. Allow me by way of conclusion to say a few words about the Committee of the Regions itself.

As early as November 2003 the Bureau of the Committee of the Regions decided to adopt the Code of Good Administrative Behaviour drawn up by the European Ombudsman in the belief that it is of the greatest importance that all European institutions, bodies and agencies should apply the same Code. This Code fits in with previous Bureau decisions regarding public access to documents and contributes to the transparency of the Committee of the Regions vis-à-vis the people of Europe. The Committee of the Regions agrees with the European Ombudsman that the incorporation of the Code into European law would be an added value. In this way we would avoid the present confusion arising from the co-existence of different codes for most European institutions. And in this way we would ensure that all European institutions would employ the same fundamental principles in their relations with the public.

The Committee of the Regions has less direct contact with the public than other institutions. This perhaps explains why only three of the 627 investigations instigated in 2005 concerned the Committee of the Regions. Since 1995 a total of 20 investigations involving the Committee of the Regions have been conducted by the European Ombudsman. In each case, an acceptable and amicable settlement was reached between the Committee and the complainant. About a year ago the Committee of the Regions invited the European Ombudsman, Mr Diamandouros, to take part in a meeting of its Bureau. We particularly

appreciated Mr Diamandouros's contribution, not least because he emphasised cooperation with his regional colleagues. This cooperation is invaluable for the exchange of best practices and for developing working methods that are as similar as possible. I am, moreover, convinced that this network of regional ombudsmen can contribute to the development of a strategy to make the ombudsman services better known to a wider public, inter alia by making use of existing communication channels and of civil society. We must ensure that socially disadvantaged groups get to know about the ombudsman services and have access to them in order to protect their rights.

The ombudsman services and the Committee of the Regions both have one common objective: to close the gap between government and the people. That is a very ambitious objective. At the Committee of the Regions we try to do this by bringing the influence of the regional and local levels of government to bear on the European decision-making process. Ombudsman services can do that by giving citizens a voice in disputes with government and thus inspiring people's confidence. There is sufficient common ground in our respective tasks to make it worthwhile continuing to exchange ideas. In conclusion, I sincerely wish the European Ombudsman success with his initiative aimed at bringing regional ombudsmen together on a regular basis. This networking and practical cooperation is a concrete step towards further European integration.

Thank you.

"Regions go for jobs and growth facifacingng restructuring"restructuring"

Speech on the occasion of the opening of the Restructuring Forum

Brussels – 4 th December 2006

Ladies and gentlemen,

On behalf of the Committee of the Regions, I welcome all participants of this Restructuring Forum here in Brussels. This conference comes at a crucial time and in a crucial place: The loss of probably 4.000 jobs in the Brussels Volkswagen company and other thousands of jobs in the supply companies is a challenge for all local, national and European politicians. We have to decide how we want to react to these challenges and especially how we deal with those workers that are directly or indirectly affected. We are, of course, all aware of the challenges of world trade and of the fact that companies that want to be productive need to adapt to world trade mechanisms. They need to play by the rules and the rules we have chosen are determined by the free market. Knowing that the free market is not the perfect solution, we still feel that it's still the best solution for our societies. Within the system, though, we need to make all efforts to help those that are affected by these structural changes. The ongoing restructuring of market economies creates benefits for many, but often goes along with losses for others. The loss of a job also tends to have negative influence on the displaced workers' health, labour market status, earnings and other welfare measures. Research shows that these effects are not limited in time over a brief adjustment period but these effects are persistent.

Let me turn to three points that I want to raise today: (1) The Role of Regions, (2) The Role of the Globalisation Adjustment Fund, (3) The Volkswagen case.

(1) The Role of Regions It is clear that structural changes in companies and/or sectors are mostly felt at local and regional level. The collective dismissal of workers in a factory is a catastrophe not only for the workers alone but for all of those that largely depend on the workers. It is the responsibility of those regions to take on the challenges of structural changes. We can not overlook the fact that globalisation will have consequences for regions that rely on goods or industries that will not be sustainable. We as regional politicians must ensure that structural changes are anticipated and that the process of restructuring goes as smoothly as possible. I admit, however, that this is easier said then done. Workers that are dismissed cannot automatically move from one sector to another. Very often it hits the most vulnerable population – the low-skilled workers. Here lies our main responsibility, because to maintain a supply of satisfactory jobs for these workers is decisive for social and territorial cohesion in Europe.

The challenge facing regions and localities can be summed up in the idea that they must learn to innovate continuously if they are to maintain or improve the levels of quality of life they currently enjoy: innovation is the key challenge in the future.

(2) Globalisation Adjustment Fund The European Union is supporting structural changes in regions with the Funds for regional development. These funds can support the efforts made by cities and regions in terms of innovation-friendly policies. The Forum today and tomorrow is a good opportunity to demonstrate how different regions apply EU initiatives to their restructuring efforts. Please let's keep in mind that restructuring can sometimes be a fruitful process. Many regions have managed these changes by investing in new technologies and in more competitive structures. Restructuring can be an opportunity, but in a number of cases the negative effects are felt a lot more. For this, the European Commission and the Member States, together with

the European Parliament, have agreed on the Globalisation Adjustment Fund. This Fund will provide financial assistance for regions suffering job losses following distortion of world trade patterns. The Committee of the Regions has requested to double the money for that Fund. 500 Million Euros on an annual basis is not enough to ease the effects of globalisation in the regions. Moreover, we are concerned about the idea of the European Commission to foresee the Fund only in case when "World Trade" patterns are in play. The restructuring of many regions is a response to the changing world economy, to globalisation. Companies that move to other countries within the EU are also responding to globalisation and the regions in question should be able to get the EU support for this.

(3) The Volkswagen case This leads me to my third point: The massive dismissal in the Volkswagen factory in Brussels is not a classical restructuring case for a region. The factory has the second highest productivity of all VW factories and produces high-tech cars.

As I said before, even if it was a necessity in the logics of globalisation and even if we need to accept that not all jobs in manufacturing industries can be kept because of what the management calls "overcapacity in production", we – it is a common responsibility of the management and of politicians - must find solutions for the workers and their families. I think that the Globalisation Adjustment Fund of the EU could be a very good instrument in helping the region in this difficult situation. Let's keep in mind that during the last decade the Brussels region has gone through the closure of the Renault factory and the Sabena airline. It also had a huge impact on the Flemish and Walloon's region where workers and their family are living. It is very important in the case of Volkswagen that the local level, together with the regional governments, the national government, trade unions and employers are meeting and will be meeting to see how the negative effects can be kept down to a minimum. The European Union has also to

contribute by giving the necessary additional financial support to allow for a sustainable restructuring process. By doing this the European Union can prove that Europe has a social face as well.

Final Remark It is my conviction that the Restructuring Forum today and tomorrow can contribute to highlighting the role of the European Union in regional restructuring processes. The European Union is not part of the problem, but part of the solution.

Thank you.

"Mobility touches all levels of government"

Opening address of the workshop: European Mobility Week

Brussels – 7 February 2007

Ladies and Gentlemen,

It is a pleasure for me to welcome you to the Committee of the Regions for this workshop in the framework of the "European Mobility Week Campaign". Especially I would like to welcome Mr. Stavros Dimas, Commissioner for the Environment. It is clear that urban mobility is becoming a key paradigm of today's society and the effects which it generates affect the quality of life in cities. Every citizen dreams of spending less time in traffic jams, away from polluted air, while continuing to enjoy the same level of mobility and quality of life as today. Tomorrow, the situation might be worse, preventing citizens reaching essential services and even their place of work in reasonable time. With increasing usage of motor vehicles, traffic volume and congestion are already leading to lost productivity and competitiveness, as well as health and other costs related to smog, poor air quality, traffic accidents, noise, and more recently, climate change. The key solution is sustainability. Contributing to sustainability means promoting a cleaner and healthier environment as well as inclusive and balanced social wellbeing, without compromising economic development and competitiveness. An integrated European and multilevel approach is definitely needed to guide actions or policies decided upon local level. The decision- making process of city and local authorities is complicated by the difficulty in assessing, with any accuracy, the impact of a policy. Solid empirical evidence is lacking on the impact of a group of policies on the future of a city.

Accordingly, local administrations have a great need for new management and planning tools to define the right set of measures and policies conducive to sustainable mobility. The problem has grown too rapidly and is too complex for only one technology or service to be the solution. The answer is to identify the common European goals, benefits and costs and decide how to reach the mobility targets. The Mobility Week can contribute to the transfer of key results to a broad range of end users in the whole European Union (cities, local or regional authorities, elected representatives, transport operators, citizens), in order to facilitate and speed up their implementation and also to help policy makers at different institutional level to define an appropriate policy framework and regulatory context for paving the way towards urban sustainability.

The Committee of the Regions gives a high priority to an adequate legal framework for local public transport. The CoR adopted in February 2006 an opinion on the proposal of the Commission. Moreover, the CoR sees very positively that sustainable urban transport is eligible for regional policy, but it is important that the Commission convinces the Member states to adequately fund these programs. The CoR will later this year draw up an opinion on the Green Paper on Urban Transport which is a key dossier for 2007. There is no doubt concerning the potential of sustainable transport policies at local level. Local governments are the level closest to the citizens. So apart from acting as planners, providers of infrastructure and services, they act as a model for other stakeholders, and as a promoter and awareness raiser. In no other field, is it so important to convince people to act, as only their change of behaviour leads to the intended effects. By involving citizens in local strategies, acceptance of measures will be increased, leading to such changes of behaviour. There is a wealth of knowledge of experiences at local and regional level that should be more effectively tapped. It is therefore important to disseminate best practice and to exchange information on this urgent topic.

The Mobility Week provides a platform to share this wealth of experience. Urban mobility represents an increasingly urgent challenge. The solutions can, in most cases, be adapted and transferred. Therefore cities that are participating in the Mobility Week stand to gain significantly from it. Finally, I would like to encourage you all to participate in this dialogue and to share experiences, ideas and thoughts. I wish you all an enjoyable and a very fruitful day.

Thank you.

"A regional office: an important tool for strengthening ties"

Speech on the occasion of the opening of the Croatian Regions Office in Brussels

Brussels – 14 March 2007

Honourable guests, ladies and gentlemen,

It is with particular pleasure – and not little satisfaction – that I am with you this evening at the official opening of the Croatian Regions Office. A number of Croatian regions and local authorities have taken the initiative to set up this Brussels office as a link between the European Union and the Croatian people. At first glance, this is not such a surprising venture as other regions and cities also have offices here in Brussels. What is remarkable in this case, however, is that the Croatian regions and cities have launched this initiative at the start of negotiations for EU membership, thereby also involving the public and local and regional government in the accession process. There is a growing conviction that local and regional tiers of government must have a substantial input into European decision-making. Local and regional authorities are not merely the executors of decisions taken in Brussels or "sub-contractors" of other levels of government. Being closest to the people, they are on the frontline in tackling tangible issues and challenges, such as unemployment, health care, the environment and immigration.

In the European Union, we have to give up the pyramidal, hierarchical approach which places Europe above the Member States, the Member States above the regions, and the regions above the cities and the local communities. Instead, we need a new partnership between these entities. That is the real meaning of

subsidiarity, which involves an approach from the bottom up. Specific challenges and problems require specific solutions and an appropriate organisation. Multilevel governance has become a point of reference not only for achieving common objectives, but also for developing those objectives in a variety of ways.

We are becoming a community of interests in which the various tiers of government work together as equal partners to give concrete form to common objectives in areas such as the environment, sustainable economic development, employment, research and development, agriculture, education, culture and international policy. The institutional construction of a regional dynamic will rise above the seeming contradiction between globalisation and regionalisation. As the importance of a European supra-national framework grows, and more capacities are fulfilled at the European level, we will see an increasingly clear move towards the recognition of regional and local structures. The regions exist in modern Europe and will become increasingly important. A realistic unification strategy cannot, and should not, turn this new reality into an abstract concept.

I have noted that, in the new Member States, the regions are presenting themselves as the motor of socio-economic development and social emancipation. The substantial input of local and regional authorities to European decision-making is not the only key issue here. As these authorities are very much in touch with grassroots concerns, they also play an important role in channelling and disseminating information. Communication is the fuel that fires any properly working democracy. Without good communication, the engine of democracy shudders to a halt. The ratification of the proposed European constitution is a good example of just how important information and communication are for the European venture. The constitution was set to improve the workings of the European Union and its democratic decision-making. Yet still it was rejected by two countries in a referendum. Does the public have the right perception of what Europe is and does? Are we as politicians

enthusiastic enough in conveying the European venture to our citizens? Do we succeed in assuaging people's insecurities and fears about job losses, increasing globalisation and the breakdown of society? Have not national politicians been too ready to blame "Brussels" for their own shortcomings? Mr Barroso, the Commission president, put it in these terms: "You cannot attack Europe every day from Monday to Saturday, then turn round and expect citizens to support it on Sunday." Have we not presented Europe too much as a foreign country when in fact it is our own home ground?

Brussels is not just capital of Europe but also capital of my own region, Flanders. Last year, the Flemish government decided to set up a liaison agency between Flanders and Europe, which I currently chair. This is not the place to go into details of this venture but my point is this: the distance between the public and Europe is not in any sense contingent on physical proximity – or otherwise – to the centre of decision-making. Involving the public more closely in European decision-making and generating support within society for the European venture do not just happen of their own accord. They have to be worked at. Forging Europe from the bottom up sounds good as a message, but it requires a great deal of work and energy.

Liaison offices in Brussels can play a particular role in this process. They make European policymaking more accessible for cities, regions and key movers in society and bring the European institutions closer to the people. They act as an interface for expertise and contacts at European level, making it possible for targeted information to be fed through quickly and effectively. They are a two- way information platform. The Brussels offices also have a key function in their own cities or regions by keeping the European debate alive there. The Croatian Regions Office can play a particular role in providing back-up for the accession process and articulating what each side expects of the other. The office that is being officially opened this evening represents an institutional partnership among

a number of Croatian regions and local authorities. This is a particularly promising development as, with an institutional partnership of this kind in place, it will be possible to bring local and regional viewpoints to bear in the accession negotiations.

On behalf of the Committee of the Regions, I should like to express my warmest congratulations to the initiators of this project for setting up this office and wish them, above all, every success in their work. The Committee of the Regions is an open house and you will be most welcome to join in its activities. The Croatian Regions Office has, from the very outset, firmly rooted itself in regional cooperation – of which this House of Multiregional Cooperation is an eloquent expression. Such cross-border cooperation has the potential to give Europe new momentum – if we succeed in working together as equal partners to achieve our common objectives. Out of curiosity, I entered "Croatia", "regions" and "Brussels" on the Google search engine – and scored 257 000 hits. That can only mean, as far as I can see, that the Croatian regions are already very familiar with Brussels and Brussels with them. And that makes them especially welcome here.

I wish your venture every success.

"Europe: of or with the regions?"

Speech on the occasion of the visit to the Universidad de Deusto

Bilbao (E) – 29 May 2007

1. What kind of Europe do we want? The debate about Europe, the future of Europe and the place of the regions in the European architecture is not an unimportant or neutral debate. It is not about procedures, but rather about the kind of Europe we want. Is Europe just an economic area in which each Member State tries to protect its own interests to the greatest possible extent and which is consequently the sum of the individual national interests? Or is it a political project that is creating a democratic space for its people with respect for their national, regional and local identity and which wants to take its place in an increasingly globalised world in order to be able to ensure more prosperity and well-being for its citizens?

The policy areas in which we in Europe wish to cooperate, how we wish to cooperate and with whom, and the way in which we wish to take decisions all depend, of course, on the answers to these questions. If we look at the future architecture of Europe, two striking world-wide, and at first sight contradictory, trends seem to us to be of importance. First of all, we see increasing globalisation at every economic and financial level. National boundaries still exist on maps, but are becoming less and less important in daily life. At the same time we see in Europe an increasing awareness of the importance and dynamism of smaller entities and regions, such as the Basque Country, Flanders, Bavaria, Wales and Scotland. At first sight this is paradoxical, because the more global problems become, the more people look for security and solutions to their problems to levels of government that for them are recognisable, within reach

and approachable. In this globalising world and information society which "decentralises" and "flexibilises", we need a different political structure than that developed in an industrial society, characterised by centralisation and standardisation. Today's citizen is above all a citizen of his district and municipality. But in addition he feels that he lives in a world where decisions are taken at a level that is beyond his reach. And in order to have a say in this world, he needs to be part of a large entity of global importance. And that can only be Europe.

2. The importance of regions in European integration There is a growing conviction that the regions are the vehicles of democracy, cultural diversity and socioeconomic development in Europe. When I speak of a Europe of the regions, I mean that Europe is a continent of regions and of diversity. Europeans feel strongly attached to their regions, and their culture and identity are closely bound up with regional traditions. Furthermore, Europe has a stake in diversity. Respecting cultural diversity contributes to the European Union's democratic basis and economic strength. Studies show that there is a direct connection between cultural identity in a region, people's identification with their region, increasing confidence, growing entrepreneurship, initiative and economic growth. Moreover, our own cultural diversity makes it possible to be open in a constructive way to outsiders coming to the European Union. Diversity is the bridge to interculturalism. I am not arguing for a Europe of the regions to replace the Europe of states. The Europe of the regions I am speaking about is not a different Europe; it is not an amalgam of pseudo-statelets that have nothing to do with the real Europe of Member States, of the European Commission, the Councils of Ministers, etc. On the contrary, the regions are actively participating in this real Europe. And many regions with legislative powers are doing this in a practical and everyday way.

Regions, federated states and autonomous communities reflect democracy, cultural diversity and socioeconomic development in Europe. Flanders and Wallonia are striking examples of this, as are the German and Austrian Länder, the Spanish regions and autonomous communities, and gradually, the Italian regions. They all wish to achieve their own political-social projects with democratically elected organisations, based on a particular cultural and historical identity – which has nothing to do with ethno-nationalism – and as economic entities. With their specific areas of competence, they can and want to cooperate on a European Union in which growth, welfare and employment are promoted on the basis of a joint foundation at the social environmental and fiscal level, a union in which cultural diversity is fully recognised. In this sort of Europe, regions will increasingly emerge to safeguard democratic policies which are close to the people, and to determine the type of economic and employment policy on a manageable scale. Thus the European Commission's plan does indicate the objectives and strong guidelines for an ambitious policy for employment in and for Europe, but it will, above all, be the regions which determine the specific content of this framework. In the Flemish dialogue on employment, we have certainly succeeded in putting forward a number of specific policy options together with our unions and management. The regions exist in modern Europe and will become increasingly important. A realistic unification strategy cannot, and should not, turn this new reality into an abstract concept. I have noted that in the new Member States the regions are presenting themselves as the motor of socio-economic development and social emancipation. Regionalism is not an end in itself but an opportunity, to the extent that it has added value in making new developments possible or in creating new prospects. Regional entities are increasingly becoming the carriers of development in a global world. This is only meaningful under four conditions : (1) a contribution to the strengthening of democracy; (2) a guarantee for better governance and the provision of better services; (3) the strengthening of the general public's access to, and the participation and share in the social capital; and (4) the provision of the most

sustainable possible quality of life. There is a general recognition that local and regional tiers of government must have a substantial input into European decision-making. These local and regional authorities are not merely the executors of decisions taken in Brussels or subcontractors of other levels of government. Being closest to the people, they are on the front line in tackling tangible issues and challenges, such as unemployment, health care, the environment and immigration. As these authorities are very much in touch with grassroots concerns, they also play an important role in channelling and disseminating information. Communication is the fuel that fires any properly working democracy. Without good communication, the engine of democracy shudders to a halt. The ratification of the proposed European Constitution is a good example of just how important information and communication are for the European venture. I have already pointed out the paradox: the Constitution was set to improve the workings of the European Union and its democratic decision- making. Yet still it was rejected by two countries in a referendum. Does the public have the right perception of what Europe is and does? Are the politicians enthusiastic enough in conveying the European venture to our citizens? Do they succeed in assuaging people's insecurities and fears about job losses, increasing globalisation and the breakdown of society? Have not national politicians been too ready to blame "Brussels" for their own shortcomings? Mr Barroso, the Commission president, put it in these terms: "You cannot attack Europe every day from Monday to Saturday, then turn round and expect citizens to support it on Sunday." Have we not presented Europe too much as a foreign country when in fact it is our own home ground? Recent research in Germany has shown that approximately 80% of German legislation is nothing but the transposition of European law into national law. This shows clearly that it is becoming less important and less relevant at what level decisions are taken, but all the more important how the different tiers of government cooperate with each other and how far the public feels involved in the decision-making process. And because of this very involvement of the public and because of the democratic support for

decisions, the question of how Europe is governed is very relevant. The European integration process itself is not questioned by people, rather the way in which Europe is governed : the "remoteness" of it, the top-down-approach, the orders from above, which are all ways of expressing the same feeling : What has this got to do with us ?

3. Subsidiarity And the answer to this feeling that people have has a lot to with subsidiarity: which is the most relevant level of government at which to respond to the needs of the public? Subsidiarity is the method chosen collectively by the European Union as the means of government for establishing and ensuring quality relations between political actors and citizens. It is also the only method that will restore the legitimacy of European policies for Europeans. Of course, not to all European policies, some will have to remain subject to uniform conception and application, but – let's admit it – to most EU policies. But we must be careful. Subsidiarity should be used as a dynamic tool that can create "more Europe" in some areas and "less Europe" in others, whilst always prioritising efficiency and the democratic representation of our fellow-citizen's interests. We should not allow it to become a weapon that backfires on us by locking us into conflicts of jurisdiction. We must be guided solely by the aim of a "better Europe". Bearing in mind the progress made towards European integration during the last 50 years or so, on the one hand, and the external pressures of globalisation on the other hand, there is ample reason to believe that an objective test of subsidiarity would force us to acknowledge that the most appropriate level is often the EU and sometimes the national level. But we should never lose sight of the impact, which is often regional and local. Allow me also to express my doubts and concerns regarding a purely legalistic or even jurisdictional perception of subsidiarity that sets levels of authority against each other and raises conflicts of jurisdiction.

4. Multilevel governance My perception of subsidiarity coincides with that of a modern European Union based on multi-level governance. Over the years, a multi-level governance system has come into being, thereby uniting the EU, its Member States, regions and local authorities in the implementation of its shared objectives: peace, freedom and prosperity. In the European Union we have given up the pyramidal, hierarchical approach which places Europe above the Member States, the Member States above the regions, and the regions above the cities and the local communities. Instead, we need a new partnership between these entities. This is the real meaning of subsidiarity, which implies an approach from the bottom up. Specific challenges and problems require specific solutions and an appropriate organisation. Multilevel governance has become a point of reference not only for achieving common objectives, but also for developing those objectives in a variety of ways. We are becoming a community of interests in which the various tiers of government work together as equal partners to give concrete form to common objectives in areas such as the environment, sustainable economic development, employment, research and development, agriculture, education, culture and international policy. In the Constitutional Treaty, the EU undertook to pursue and consolidate this political orientation. The Treaty reinforces European unity in several areas and in that context recognises under Article I-5 the Member States' " national identities, inherent in their fundamental structures, political and constitutional, inclusive of regional and local self-government ". The drafters of the Constitutional Treaty fully incorporated the concept that responsibility must rest upon many shoulders and that the interactions of the various levels of authority required support. This technique of government is based on networking, rather than on the old idea of a hierarchy of decision-taking. The political actors here act as partners and work together on an equal footing to find solutions for the increasingly complex issues facing the public sector. The Committee of the Regions has been following this course for several years. It is the youngest European institution – an assembly of local and regional elected representatives

– which aims to be the privileged discussion partner on behalf of local and regional government in the European Union. The Committee of the Regions is undoubtedly the EU body that has most frequently debated and taken a stance regarding the principle of subsidiarity. It has placed the principle of proximity at the heart of the political debate and defended the cause of multi-level governance and its institutional and legal implications before the European Convention. In this kind of multi-level governance, the different tiers of government need each other. The regions need Europe, but Europe also needs the regions. Europe cannot afford to work without the regions. It is illusory to think that the European institutions – and only these institutions - will be able to take decisions which will command sufficient democratic support. It is likewise illusory to think that one level of government can provide answers to all the questions and problems which we face. Hence the importance of involving a number of actors, partners, levels of government in the European decision- making process through multi-level governance. Let me illustrate this with two examples: the European information strategy and the Lisbon Strategy.

1) I have already pointed out the special importance of communication and information. The French and Dutch no votes in the referendums on the draft Constitution have evidently focused minds in Brussels. The European Commission has launched a debate under the banner "Plan D": debate, dialogue, democracy. The European Union's 2008 budget includes additional funding for information. The European Commission has finally realised that information campaigns centrally thought up in Brussels, and then translated into the 23 languages of the European Union, have little effect. Europe can be brought closer to the people by the levels of government that are already closest to the people. Europe is therefore well advised to enter into agreements with the regions on information campaigns that make it clear that for us Europe is home, not abroad, and which can take into account the specific features of each region.

The lack of knowledge about Europe is enormous. Therefore active campaigns are needed. We should not be content with a few trendy information stands in the entrance halls of regional government buildings. As regions we should ourselves enter into cooperation agreements with trade unions, socio-cultural associations, environmental groups etc, so that Europe can be made more and more tangible.

2) Yes, Europe needs the regions and is well advised to work together with them. This is also demonstrated by the Lisbon Strategy. In 2000 the European Council approved the strategic goal of making the EU the most competitive and dynamic knowledge-based economy in the world capable of sustainable economic growth with more and better jobs and greater social cohesion. In order to achieve this goal, an overall strategy was envisaged that aimed at: (1) preparing the transition to a knowledge-based economy and society by better policies for the information society and research & development; (2) modernising the European social model, investing in people and combating social exclusion; (3) sustaining the healthy economic outlook and favourable growth prospects by applying an appropriate macro-economic policy mix. In 2005, five years after the start of the Lisbon Strategy, the Commission took stock. The results were only partly positive. The performance of the European economy in terms of growth, productivity and job creation were below expectations. The growth in jobs had slowed down and there was still too little investment in research and development. An evaluation report (the Kok Report) criticised the over-ambitious agenda, poor coordination and conflicting priorities. The conclusion was clear: the Lisbon strategy was scarcely known by the ordinary person and had not succeeded in bringing about the necessary sense of urgency in the Member States. The Committee of the Regions' own survey highlighted the very limited involvement of the local and regional authorities in the drawing-up of the national reform programmes, except in countries with strong regions such as Germany, Belgium, Spain and Italy. Furthermore, it appeared the division of tasks and responsibilities between the different levels of government was very unclear.

Only 17% of the cities and regions interviewed said that they were satisfied with their involvement in the preparation of the National Reform Programmes. In order to chart the contribution of the regions to the Lisbon Strategy more clearly, the European Council has asked the Committee of the Regions to submit a follow-up report to the 2008 Spring Summit. Indeed, it is the regions that provide the framework in Europe for productive innovative investments, which can speed up the creation of employment and can raise the level of education and training. It is the regions that can set up partnerships between research centres and universities. It is they who have at their disposal the necessary practical means to stimulate growth and jobs. And for that reason the regions occupy a full place in the Lisbon strategy. The Committee of the Regions has built up a network, the Lisbon Monitoring Platform, which currently involves 100 cities and regions that wish to make an active contribution to the Lisbon strategy. The principal aim of the platform is to help regions to keep pace with modernisation trends in Europe and to move beyond a purely national mindset. The platform is based on monitoring (to assess the situation), comparative analysis (to ensure transparency at European level and to learn from best practice) and, lastly, interactive forums through exchanges by Internet. These two examples are merely illustrative of the inseparable link that exists between the European and regional levels. Regionalism is a new stimulus for the unification of Europe. After all, the region can serve as a bridge between the world which Europeans live in and the main policy areas which are mapped out at the level of the Member States, and increasingly at the European level. The regions can help to map out these policy frameworks to prevent them from being completely divorced from the reality in the field. The regions can also determine these policy frameworks in a very concrete way by means of action programs which take into account the specific needs and requirements of their people and their companies. If Europe is to become a closer unity, and I sincerely hope that it will, the regions will serve as a binding agent. Therefore it is important to make sure that in our ideas on the future of Europe, we give regions and regionalism the place which they deserve.

5. Current points of discussion If we should look at the Constitution for Europe, we cannot make an unequivocal positive evaluation. In spite of some positive notions, this Constitution doesn't take into account the regional reality in Europe. The Constitution recognizes European diversity; respects the national identities, inherent in their fundamental structures, political and constitutional, inclusive of regional and local self- government; the principle of subsidiarity is applicable at the national, regional and local level. The notions and the principles, so far so good. As far as the regions with legislative powers are concerned, progress was hardly made. These regions could not obtain their place in the European policy making process, although they have to transpose European decisions into regional legislation. Concerning the application of the principles of subsidiarity, the parliaments with legislative powers are not directly involved. Where appropriate, the national parliament will consult the regional parliaments with legislative powers… and this within six weeks from the date of transmission of the Commission's legislative proposal… The regions in Europe cannot be satisfied with the beautiful principles if these principles are not "translated" into the institutional framework of the European Union. Unfortunately, I am afraid that we have a long way to go… And the prospects for the immediate future are, moreover, not so promising. Europe has known high points and low points, successes and failures, weaknesses and strengths. When the Berlin Wall fell in 1989, perhaps nobody could have considered it possible that barely 15 years later many of the countries behind that wall would be full members of the European Union. The way this enlargement came about can unquestionably be subject to criticism. Many people will say, not without reason, that Europe was insufficiently prepared for the enlargement to 25 and now 27 countries, but enlargement will surely be recorded in European history books as one of the political successes and highpoints of European unification. And today nobody would deny that Europe is going through a difficult period. In 2003 the European Convention put Europe on the road to workable institutions and procedures, to fundamental rights for the peoples of Europe,

more transparency and involvement,… The various treaties were combined into one comprehensive document, namely a Constitution for Europe. The European Convention was an unexpected success: 105 representatives of 25 national governments, 25 national parliaments, the European Parliament and the European Commission – each one with their own insights and interests - were in agreement about a common document. Moreover, the final document was later adopted by the Intergovernmental Conference without any significant amendments. However, the rejoicing was short-lived: the referendums in France and the Netherlands rejected the proposed European Constitution. Although the aim of the European Constitution was to restore a clear vision to Europe and to involve the people more actively in the decision-making process, the citizens of both these countries said no to the draft Constitution. That was the paradox of the referendums. Europe was plunged into a deep crisis. The German presidency is currently attempting to save the draft Constitution – or at least its main points. But that will be extremely difficult, because once again apparently the discussion will be dominated by voting weights in the Council and by veto rights. Poland, the Czech Republic and the Netherlands are even coming up with new proposals such as the possibility of national parliaments being able to veto European legislation. And the Czech Republic, moreover, is calling for a kind of "opt-out"-formula whereby a country or group of countries would not participate in certain European policy areas. A Europe of different speeds would then be a fact. And a Europe consisting of different like-minded groups would not be far away. Today nobody can predict what the outcome for the draft Constitution will be, but heads of government would be making a great mistake if they were to drop the cautious approach to the recognition of regional reality of the draft Constitution. Developments in this field cannot be ignored.

6. Challenges and conclusions To conclude, I can say that the regions with legislative powers didn't get room in the European constitution. The challenge and mission is to resume a creative

reflection about the place of the regions with legislative powers in the European institutional framework. This reflection is needed because of the so-called European paradox. The paradox is that small states, such as Luxembourg, Slovenia, Malta, Cyprus, Estonia, etc. are directly involved in the European policy making process, whereas "nations without a state", such as Flanders, the Basque Country, Scotland, the German Länder, etc. are deprived of a direct involvement in the European affairs. This untenable situation has to come to a solution and deserves a reflection on new partnerships to give power to the regions at the European level in order to create an equal partnership between nations and states. Regions are not the subcontractors of the state. In this intervention, I developed several arguments for the direct involvement of regions in the European policy making process. Amongst others I mentioned: the policy level close to the people, the application of subsidiarity, awareness of the specific needs of the people, etc. For all these reasons, it is important that regions can participate in the preparation of European policy and can deal with these issues which are of their own competences, even if these nations are not states. It is time that Europe and the Member States acknowledged this justified concern. We are faced with the enormous task and also challenge of adapting regional reality to fit in with the European architecture. We must give creative thought to the way in which the different tiers of government (local – regional– national – European) can work together so that the European citizen can take part in that policy and thus give it a democratic legitimacy. We must continue to work hard for a proper place for the regions with legislative powers.

Thank you.

"Building knowledge society through public RTD Funding"

Keynote address on the occasion of the European Regional Economic Forum (EREF)

Nova Gorica (Sl) – 2 June 2007

Chairman, ladies and gentlemen,

It is a great pleasure for me to be here in Nova Gorica at the European Regional Economic Forum addressing issues of the Lisbon agenda from a regional point of view. I am here representing the Committee of the Regions, which is the voice of local and regional authorities in the development of EU policy making. The Committee of the Regions is proud to be a patron of this event as I can assure you that building a knowledge society which uses research for increasing regional competitiveness, sustainable development and better public services, is indeed a key priority for the Committee of the Regions.

I am particularly pleased that we are holding this conference in Slovenia, preparing for the Slovenian presidency in the first half of 2008. Slovenia, Germany, and Portugal constitute a trio of presidencies with a joint eighteen- month programme together. The three Presidencies attach great importance to research activities which are a key element to ensure EU competitiveness. The Committee of the Regions has continuously called for the promotion of networks at EU level and the promotion of exchanges of best practice in the research field, in particular coordinated by local and regional authorities. Therefore, I am pleased to join the speakers before me in welcoming representatives of associations and networks, stakeholders and other EU institutions, as well as various local and regional authorities at this event.

THE KNOWLEDGE SOCIETY AS A COR KEY PRIORITY

The renewed Lisbon Strategy has put research, innovation and lifelong learning as key drivers for growth and competitiveness at the forefront of European policy. The Committee of the Regions has identified the knowledge-based society and economy as one of its top priorities. Research, education and innovation lay the grounds for a knowledge society and for knowledge based economy. Scientific research, technological development and innovation are at the heart of the knowledge-based economy, a key factor in growth, competitiveness of companies and employment and improving the quality of life for the EU citizen.

REGIONS BUILDING THE KNOWLEDGE BASED SOCIETY AND ECONOMY

Local and regional authorities have a particularly important role in making the knowledge society and knowledge based economy a reality. They are the main drivers for strengthening the relation between the three pillars of the knowledge triangle – education, research and innovation – in order to address the recognised knowledge and innovation gap in the EU. They are also the main catalysts for knowledge in Europe, in particular through their role as community leaders, key players in developing regional research and innovation strategies and providers of higher education at universities.

The European Commission has just recently adopted its Green Paper on "The European Research Area: New Perspectives". In its opinion, the Committee of the Regions is going to stress that regions have been steadily gaining in influence in shaping European research capacity and building a living European Research Area. The development of European regions is closely dependent on how they use scientific, research and innovation potential. The process of building up this potential in Europe can only succeed with the involvement of regional and local authorities. These authorities play a decisive role in anchoring

research policy in the European society, balancing between competition and cooperation in research. The Committee of the Regions welcomes that the Würzburg Informal Competitiveness Council on 26/27 April “agreed that all actors – regions, Member States and the Community – play equally important roles for fostering, research, development and innovation.“ The importance of the knowledge-intensive regions for overall economic growth in Europe cannot be overemphasised; they are the cornerstones of countries' economies.

REGIONAL RTD (RESEARCH AND TECHNOLOGICAL DEVELOPMENT) AND INNOVATION ACTIVITIES AND FUNDING

Depending on the situation in the member states, many regions have recognised legislative and administrative powers in research policy and their own allocated research budget. They often finance and govern universities and research institutions, developing curricula, employing teaching staff and setting rules for internal management. Moreover, they very often have the power and the means to promote research- and innovation-related initiatives in their regions and sometimes even establish research funding programmes themselves. They are key players in developing regional research and innovation strategies including the creation of poles of excellence and innovative surroundings, supporting clusters in cooperation with regional industry, in particular SMEs, investing in science parks and incubators at local and regional level.

FOSTERING REGIONAL FUNDING TOWARDS THE BARCELONA 3 % TARGET

The Committee of the Regions firmly backs the call of the Barcelona European Council in 2002 for raising the R&D spending in the whole of Europe to 3% of the GDP (Gross Domestic Product) by 2010 with two-thirds of this coming from the

private sector, all of it geared to promoting knowledge-based societies and economies in Europe. However, the latest Eurostat statistics of February 2007 on EU R&D spending show that, at the current rate, the Barcelona 3% objective will be achieved somewhere around 2050. The European average stays at 1.85% of GDP compared to the US 2.7% and Japanese 3.2%. An increasing number of European regions are making research and innovation a top priority of their public funding. Yet, the figures show that further actions to create substantial research capacities and knowledge in every European region are needed if the ambitious Barcelona 3% objective is to be met. The Committee of the Regions stresses that this can only be done through shared commitment and coordinated actions by the EU, the Member States and the regions, involving in particular stronger commitments by the private sector. In this regard, we will continue to follow closely the "Regions for Economic Change" initiative in order to ensure that this approach will also contribute to assist networking of regions eager in delivering the Barcelona target.

ENCOURAGING MORE PRIVATE SECTOR ENGAGEMENT IN RTD FUNDING

Regions and cities should explore new ways of public-private institutional cooperation in RTD funding. Throughout Europe, regions are becoming increasingly creative in this field, setting up joint regional research and innovation funds, centres of excellence and long-term rather than only project-oriented partnership agreements between universities/ public research centres and enterprises, in particular SMEs (Small and Medium Enterprises), as well as pursuing cross-border regional cooperation. The Committee of the Regions has adopted an opinion on the European Institute of Technology in February 2007 and will be interested to see how the EIT’s “Knowledge and Innovation Communities” will create partnerships with industry and local and regional authorities.

SUSTAINABLE RTD FUNDING WITHIN THE FRAME OF REGIONAL RESEARCH AND INNOVATION STRATEGIES

Apart from the mentioned necessary further increase in RTD funding of most regions and Member States, the Committee of the Regions is promoting a more efficient use of RTD funding by placing it within the frame of regional development so as to bring lasting economic benefits from RTD funding for the whole community and enhance the social impact of universities and scientific institutions. Given this contribution of RTD funding to regional development, the restriction to partnerships of research institutions with industry and business is too narrow and public administrations have to be fully considered as partners, too. We call upon the EU and Member States for increased support - including facilitating mutual learning by exchange of best practices - for local and regional authorities in developing and pursuing integrated regional research and innovation strategies. Such strategies link up the various relevant partners within a region, including universities, research centres, multinational firms, regional authorities and SMEs and can strengthen the regional research abilities and potential.

RTD FUNDING BASED ON "EXCELLENCE" MUST NOT CAUSE EUROPEAN REGIONS TO DRIFT APART

Community funding in the areas of R&D must be geared to promoting competitive, excellent research institutions in cities and regions throughout the Union, however the necessary drive towards excellence must not cause European regions to drift apart, as Europe must have a widely spread education and research infrastructure. The concept of “excellence” in EU and national RTD funding has also take into account less research-intensive players and highly specialized smaller research centres that can be essential for the implementation

of innovations and development of knowledge of worldwide interest in narrow fields of expertise.

THE INCREASED RELEVANCE OF THE EU'S RTD FUNDING FOR REGIONS AND CITIES

The strongly increased budget of the 7th Framework Programme (FP7), which represents a 63% increase from the 6th Framework Programme Fat current prices, is strongly welcomed by the Committee of the Regions as it is in line with the objectives of the Lisbon Strategy and our priority of promoting the knowledge based society. We should remind that the decisions about how this research money is actually spent and which institutions apply for EU funding are not taken at a European, but rather at a local and regional level. Further, quantitatively, the role of direct EU research funding towards the 3% Barcelona aim can only be marginal. The EU measures can, however, contribute into and they are necessary for the strengthening of the commitment. Regions and cities must play an active role in working with RTD funding from the 7 th Framework Programme, in particular because it has brought in many areas substantial improvements from the regional and local perspective - the growing importance of regions in RTD had been recognized. For example, the Programme, by its " Regions of Knowledge" and " Research Potential " initiatives, aims to create research capacities and knowledge in every European region, so that all regions may contribute to the European Research Area. The increased relevance and budget of both actions mirrors previous calls by the Committee of the Regions. Moreover, it is the aim of the Programme to create “poles of excellence” in the regions, to link companies and research institutions closer together, to promote regional development through regional cooperation and to identify the research potential of every single European region.

LINKING RTD FUNDING WITH FUNDING FROM STRUCTURAL FUNDS AND THE CIP

The Committee of the Regions has for several times called upon the EU and the Member States that it would like to see more assistance for regions in finding practical solutions of complementary use and strategy interaction of public RTD funding, Structural Funds and the Competitiveness and Innovation Programme. There is a continuing need for balance between support for excellence and support for cohesion. RTD funding must be contingent on scientific excellence, whilst Structural Funds support is needed to achieve synergies, providing infrastructure and training for research and innovation.

COORDINATION OF AND COOPERATION IN EU, MEMBER STATE AND REGIONAL RTD FUNDING

The European Commission's intention as presented in its recent Green Paper on the European Research Area of increasing efficiency by exploiting synergies between the EU's, Member States' and regions' RTD funding and policies is wholeheartedly welcomed. It is important to point out, however, that any existing synergies or tie-ins between research policies are derived both from the RTD funding and policies implemented by the Member States and by those regions which have competence in this area. There is a need to overcome the "multi- dimension-fragmentation" of RTD funding programmes both at European, national and regional level, as well as between public funded and private research programmes. We were very pleased to see that the Würzburg Informal Competitiveness Council on 26/27 April 2007 recognised regions as equal partners, as “ministers agreed that stronger coordination of research policies and programmes at regional, national and European level can lead to more efficiency of research activities.“ For the further development of the European research, the

widest possible involvement of regional authorities that have competencies in the "Open Method of Coordination" on a voluntary basis is to be crucial.

CONCLUSION

In conclusion, local and regional authorities have a strategic place in building the knowledge society through using RTD funding. Through their position, local and regional authorities are able to promote multi-dimensional partnerships and networks bringing together all relevant actors benefiting the whole community. As I mentioned in the beginning, we have called for the promotion of networks at EU level and the promotion of exchanges of best practice, in particular coordinated by local and regional authorities because we believe that these exchanges are particularly valuable in tackling the challenges of the knowledge society and in providing an integrated approach.

Ladies and gentlemen, I wish you a very successful forum, and I thank you for your attention.

"Communicating Europe on the local and regional level"

Closing speech on the occasion of the forum Communication Europe: going local

Brussels – 5 June 2007

Mesdames, messieurs

Il me revient l'insigne honneur d'essayer de tirer quelques enseignements des interventions et discussions qui ont émaillés cette seconde édition du forum du Comité des Régions sur la communication de l'Europe vers le citoyen.

Je tiens à remercier l'ensemble des intervenants qui ont contribué à la tenue de ce forum ainsi que les institutions partenaires (Parlement, Commission, Secrétariat général du Conseil, Comité économique et social européens) pour la qualité de leur collaboration.

La première observation qui me vient à l'esprit depuis les échanges fructueux que nous avons eu hier soir au cours d'un dîner de travail avec les éditeurs de publications des pouvoirs régionaux et locaux jusqu'aux interventions de cette matinée, est que cet exercice a mis en exergue une volonté manifeste de coopérer ouvertement et efficacement à tous les niveaux de responsabilités des institutions et des médias au service d'une meilleure communication de l'action communautaire.

Ce défi européen devrait pouvoir se traduire par un programme commun doté de moyens financiers répondant au besoin de la visibilité, de cohérence et de continuité de la communication de l'Union européenne.

Deux arguments confortent à mon sens cette nécessité :

− Les fondements même du projet européen ancré dans des valeurs humanistes, de paix, de liberté, de prospérité et de solidarité suffisent à eux seuls a motiver le besoin d'outils permanent de communication pour contribuer au façonnement de l'identité européenne. − Sur le terrain, les ressources ne manquent pas parmi les autorités régionales et locales et leurs associations, les prescripteurs d'opinions et autres médias pour donner vie à un programme communautaire sur la communication de l'Europe et l'information du citoyen.

S'agissant des moyens, nous pouvons nous féliciter des orientations relatives à la politique budgétaire 2008 du Parlement européen , qui plaide pour une implication accrue des médias locaux et régionaux et la conception de nouveaux plans d’action pour la communication à l'intention de ces médias.

Enfin, toujours sur ce point, même si notre assemblée politique n'a pas directement voix à ce chapitre, nous restons fermement convaincu que la politique de communication européenne doit être dotée d'un cadre juridique à la fois stable et flexible pour répondre aux défis d'un processus évolutif qui est inscrit dans un monde en mouvement.

Ma seconde réflexion concerne les témoignages entendus ce matin et le foisonnement des problèmes rencontrés sur le terrain par les acteurs de la communication institutionnelle de l'Europe. Sur ce point, les conclusions de l'étude universitaire qui vous ont été prénsentées parlent d'elle mêmes !

Les situations vécues nous font prendre conscience de ce que les attentes d'Europe sont diversifiées et plurielles, qu'elles impliquent de nombreuses sphères de communication de la société civile avec des préoccupations et des

aspirations très spécifiques et des projets tout à fait singuliers. C'est là toute la difficulté de l'exercice du jour mais aussi la démonstration qu'il mérite une réponse ambitieuse des institutions européennes.

Je voudrais également souligner dans quelle mesure les expériences qui ont été présentée aujourd'hui rendent compte de la vivacité d'une citoyenneté européenne active et de son ancrage dans la réalité des territoires . Ce constat doit nous faire prendre conscience comme à l'ensemble des décideurs européens de l'ampleur de la tâche des institutions en matière de communication et d'information.

Les collectivités régionales et locales bénéficie à cet égard d'une position de proximité qui leur conferre un rôle de chambre d'écho des attentes de toutes les composantes du développement territorial.

C'est là le déterminant essentiel de l'engagement de notre Comité en faveur de la communication décentralisée.

Comme je l'évoquais hier avec certains d'entre vous -en comité plus restreint-, le plan D a plus que jamais besoin au 21 ème siècle de la Décentralisation de son 4ème bras armé pour renforcer la culture du Débat de la Démocratie et du Dialogue.

Nos élus sont en prise directe avec la population et les tissus associatifs qui représentent leurs intérêts pour faire remonter les messages vers Bruxelles et l'épicentre du processus décisionnel européen.

Qu'ils émanent de nos élus locaux et régionaux, des bureaux d'information, des représentations de la Commission dans les Etats membres dans certaines régions d'Europe ou encore de l'intervention de ministres régionaux dans

certaines formations du Conseil de l'Union européenne, tous ces efforts conjugués pour relayer les préoccupations du "terrain" doivent être intensifiés pour consolider un processus de communication du bas vers le haut ("bottom up") dans l'esprit du Livre blanc de la Commission européenne sur la politique d’information de l’UE.

L'ensemble des institutions gagnent à intensifier leurs collaborations pour envoyer aux citoyens un message uniforme et cohérent sur l’Europe .

C'est là, j'en suis convaincu, le véritable enjeu de la politique de communication en cette période de relance du projet européen et de réforme des institutions. La valeur ajoutée du projet européen passe inévitablement par la manière de communiquer l'impact de l'action européenne sur la vie quotidienne de nos concitoyens.

D'ici notre prochaine rencontre en juin 2008, je vous invite à unir nos forces dans la poursuite de nos actions en faveur du rapprochement de l'Europe du citoyen et donnons nous les moyens de cette politique.

Je vous remercie déjà de toutes les énergies que vous pourrez réserver à la poursuite de cet objectif commun.

99 “The EGTC: new impetus for territorial cooperation in Europe”

Speech on the occasion of the first round table on the European Grouping for Territorial Cooperation EGTC

Brussels – 7 June 2007

Ladies and gentlemen,

I am really pleased to welcome all of you at this first round table on EGTC, the European Grouping of Territorial Cooperation.

I take your presence here today as a very promising sign.

In this room we have today all the actors which can contribute to bringing EGTC to life: the regional and local authorities; the territorial economic and social actors; their associations; the Member States; the EU institutions.

The Committee of the Regions strongly believes that EGTC has the potentiality to give new impetus to territorial cooperation and territorial cohesion across Europe. And we aim to work together with all of you for achieving this result. Let me start from the first point: the value of the EGTC. Words have a certain value. And from the acronym EGTC, I think, we must retain each word.

First we have now a EUROPEAN Regulation, which sets a stable legal framework and goes beyond pure national perspectives. By using it, we can GROUP authorities from different institutional level and nationality, responding to variable composition of needs and blend of competencies. Thirdly, we can put TERRITORIES at the centre of our action, working for their cohesive

development beyond the constraints of the borders. Last but not least, our final aim is to CO-OPERATE, which means to find concrete solutions to the needs of our communities. As you can see, EGTC is not such a black box.

If we coherently capitalize on all its genes, I am convinced we have a powerful tool in our hands. As a matter of fact, our 27 Member States are rather different, in terms of government, governance and scale.

In this regards, Regulation 1082 represents a creative effort to obtain a flexible tool for allowing different cooperation solutions. But it also represents a firm legal framework. This allows me to pass to my second point: - what we can do to support the establishment of EGTCs - and what will be the contribution from the Committee of the Regions.

I think we all need at least two things.

First, we must aim to a timely and coherent implementation of the EGTC Regulation in all Member States. Second, we need actions aimed to inform, to analyse and to exchange experience at territorial level.

Our meeting today aims to contribute in both senses.

The EGTC Regulation has been published 10 months ago. Less than two months are left to adopt the appropriate provisions at national level to ensure its effective application. Today, we cannot hide we are somehow preoccupied that this deadline might be not fully met. As local and regional authorities we strongly invite the competent administrations to work in order to have the EGTC framework up and running in all Member States as from 1 August 2007. We are also conscious that drafting a balanced and harmonic set of provisions between all the 27 is a challenge.

101

Therefore we invite those responsible to involve all the concerned parties, when drafting the provisions at national level. Our message is, however, fundamentally one of optimism. We look at the following months with confidence. Territorial authorities have already shown interest and engagement on the new instrument and they are doing their preparatory homework. Valuable proposals to set up EGTCs, I am sure, will be soon put forward. I am very glad that my own region – Flanders – is in full preparation of the setting up of EGTC's based on the very positive experiences in interregional cooperation.

As former Minister President I took many initiatives in transborder and interregional cooperation. Many projects were launched and successfully completed in several Euregional cooperation structures. We worked together with Nord/Pas-de-Calais; with Southern Dutch provinces; with Nordrhein Westfalen. In preparation now is the setting up of the Euro-district "Eurométropole Lille – Kortrijk – Doornik", "The transborder Platform West-Vlaanderen/ Flanders/ Duinkerke/Côte d'Opale" and others will follow to my big satisfaction. Today you will have a taste of it. We have deliberately chosen to host a debate on EGTC, starting from concrete experiences on the ground. From some of those political initiatives, which are already working for the establishment of an EGTC as stable solution for cooperation. From these experiences, you will already see that EGTC can be used in very different contexts, by different institutional actors and for different tasks. This multiplicity of possible governance models and missions increases our need for knowledge.

At the Committee of the Regions, we strongly believe that dissemination of information and exchange of experiences are quality fuel to make the EGTC engine working properly. With this in mind, we have just: Published a legal study on the new legal instrument; realised a new web-section; launched an open call to establish an EGTC Expert Group.

102

The Open Call is still open for you until next 18 June. Therefore I would like to spend just few words on this last initiative. The Expert Group is conceived as a place to exchange experiences and good practices on the implementation of the new legal instrument. We do not aim to shape a close circle, but rather to have some moments when the territorial actors can meet between themselves and together with the European and national Institutions. The final goal is to share information, knowledge and to build a common base of expertise on EGTC. In its work on EGTC, the Committee will comply with two main principles: first, the outcome of our activities will be widely disseminated and will be available for both policy-makers and practitioners. I would like, among others, to signal you that a workshop is already scheduled for the next Open Days 2007.

In this context, I also recall the consultative work within our COTER Commission, which will help the CoR to take stock of the input coming from the ground and to deliver the main messages to our Institutional partners. In this regards, a COTER Seminar on EGTC will take place in Vigo, next 6 July. Second, we aim at a broad inter-institutional partnership The Committee has already established a good cooperation on EGTC with the European Commission and the European Parliament. Please allow me, here, to particularly thank our colleague Mr. Jan Olbrycht, Vice-President of the REGI Committee at the European Parliament. The Committee has worked in strict contact with him as rapporteur on the EGTC Regulation. And we are particularly proud that our joint action has contributed to a timely adoption of the Regulation and that the final legislative text incorporates many of the improvements suggested by the CoR Opinion.

Well, we believe that this inter-institutional cooperation is a valuable one which should be consolidated, in order to ensure an effective implementation of the EGTC Regulation.

103

As Committee of the Regions, we look forward to strengthening our cooperation on EGTC also with the national authorities. Therefore I am particularly glad that so many colleagues from the Permanent Representations have joined us, here today.

We are parts of the same institutional building and, always by respecting the different roles; we can achieve greater results by working together.

In this regards the Committee of the Regions strongly support the proposal of holding a main inter-institutional Conference on EGTC during the first Semester 2008, under the Slovenian Presidency of the EU.

This will allow all the concerned actors to take stock of the first two years of implementation of the EGTC Regulation, to learn from early experiences and to reflect on future steps. We are already working so that the local and regional experiences on EGTC might highly contribute to the success of this important Conference.

Ladies and Gentlemen,

It is with great pleasure that I leave now the floor to our guest-speakers and I wish you a very fruitful debate.

104

"Regions: partners on the international scene"

Speech on the occasion of the ISPI-Conference on the International relations of European regions

Milan (IT) – 25 September 2007

Chairman, ladies and gentlemen,

I am very glad that I have been invited to this conference on the role of European regions on the international scene. Having been for 8 years Minister-President of Flanders, putting Flanders on the map was one of the challenges and priorities of my political actions. Based on this experience, but also based on my activities in the Council of Europe and last but not least facing the presidency of the CoR in a few months, I gladly accepted the invitation to speak to you on the international role of regions.

Acting in a globalised world

Globalisation is a modern term for saying that the "world became our house". None of us is living on an "island" anymore. And those who are living on a real island are not living anymore in isolation. The world is part of our backyard. Globalisation is not unknown anymore. While its causes, effects, consequences, forces and weakness are one of the most hotly debated topics of the last decades, none can ignore the globalisation. It is a fact. Fundamentally, it embraces many dimensions underlying a greater and higher level of relation, integration and interdependence in many fields such as economy, ecology, social, movement of persons or culture. One of the greatest evidence of this globalisation process is probably the urge increase in international trade.

105

During the last fifteen years for example, world trade growth rate has been almost two times more important than the world production increase. The European Union is one of the most important players within this Globalised World. For many years, it ranked at the first place of the world commercial powers list, accounting for around one fifth of international trade flows. The EU is also among the majors investors of the world, for both outward and inward foreign direct investments.

Multilevel governance at the international scene as well Fundamentally, in order to successfully confront the challenges in this world, public policies are essential. They are essential to increase stability, democracy and prosperity. In that sense, to be able to deal both with the world problems and grassroots one, contributions from all levels of power are necessary. In other words, in our contemporary world it is essential to develop complementary in policies and actions of all authorities are they at international, EU, national, regional, local or civil society level. It’s the reason why the Committee of the Regions supports sound multi-level governance. In this kind of multi-level governance, the different tiers of government need each other. It is likewise illusory to think that one level of government can provide answers to all the questions and problems which we face. Hence the importance of involving a number of actors, partners, levels of government in the European decision- making process through multi-level governance. Regions (with legislative powers) can play a full international role.

The principle of "foro interno foro externo"

The need for interactive and well organised relations among all levels of authorities is important not only for our internal policies, but also for our international affairs. In a large extent, the international dimensions of the activities developed by regional and local authorities complete and extend their

106

internal roles. In this respect I would emphasize that regions (with legislative powers) should be competent at the international and multilateral level for these matters for which they are competent in their own country. The principle "foro interno, foro externo" gives the regions the right to make international agreements for these matters for which they are competent according to the constitution. My home region Flanders – as the other regions and communities in Belgium – did efforts to develop international relations. Since 1991 the Belgian constitution allows the regions to go for international recognised agreements with States and with regions. As former Minister President I signed agreements between Flanders and the three Baltic States; I went to Hungary for an agreement on economic and cultural cooperation; I was in South Africa for an agreement on Culture, education and economic cooperation. And so on. At the same time I did commercial missions for Flanders to China, to Japan, to Singapore, to the US, to Chili and so on. I had contacts with possible investors, holding investors seminars, conferences, etc. I tried to structure the relations by making use of permanent Flemish representatives on well chosen spots in the world. These economic representatives are watchdogs for what could be in the interest of Flanders.

The international actions of the regions are restricted to the international law and to their respective constitutions. Nevertheless, taking into account these restrictions, I would argue to strengthen the international role of the European regions through the application of the principle "foro interno, foro erxterno". Regions are promoting their own territory at the international scene

The international relations of regional and local authorities embrace many aspects. Let's first consider that in addition to actions for better social and economic environment, i.e. in some extent actions aiming at increasing the attraction of the territory, including vis-à-vis international partners, international

107

actions of regional and local authorities consist in promotion of their territory on international scenes, in its international marketing.

Obviously, this promotion has been for a long time, done for tourism purpose of advertising regional and local tourist advantages. However it cannot be limited to this aspect, as nowadays territorial promotion also includes promotion of the economic, social, environmental strengths or the territory. In brief, States, regions and local authorities in their promotion are putting into the picture all trump-cards they have, aiming to attract investors and to develop relations that are beneficial for the further development of their territories. The increasing number of regional or local authorities' foreign offices aiming at territorial promotion and/or development illustrates this trend.

Regions and decentralised cooperation

Another important dimension of the international involvement of regional and local authorities can also be found in their commitment in decentralised cooperation, i.e. international co-operation for development implemented notably between decentralised authorities. This decentralised co-operation is more and more considered and promoted in many fora. At the United Nations Conference on Environment and Development (The Earth Summit), held in Rio de Janeiro in 1992, world leaders signed up to Agenda 21. Chapter 28 of that document asked every local authority in the world to contribute and support the Agenda 21: It's the Local Agenda 21 – often shortened to LA21. More recently the UNDP has launched since 2004 a new programme, named ART - GOLD – the French acronym - for "support to territorial and thematic networks of human development cooperation". It intends to help regional and local authorities to conclude agreements and partnerships in support of local development and governance processes. At EU level, while the concept of decentralised co-operation was introduced for the first time in the Lomé IV convention signed in 1989, the new

108

financing instrument for development co-operation introduced for the period 2007-2013 an amount of 35 millions euros specifically dedicated to the financing of co-operation activities decided by regional and local authorities. At many times the CoR has affirmed its support to this dimension of external policy as decentralised co-operation can be seen as the regional and local dimension of a global development strategy. It brings a clear value added to the European action in favour of developing countries.

Regions as peace and democracy maker or facilitator

Until now I have concentrated my speech, on only one sphere of the international relations of regional and local authorities: the economic and cooperation sphere. For sure, it is an important one and probably it is the most familiar, general, common as well as the most visible one. However, I also would like you to pay attention to another aspect of the internal activities of Regional and local authorities: their role as peace and democracy maker or facilitator.

Obviously, regional and local authorities are not currently at the front position in international discussions on peace building, conflict resolution and reconstruction policies. However that doesn't mean that they cannot have a positive input when conflict prevention is to be done and where decentralised authorities are facing conflicts, war or their consequences. In particular, it could be observed that by the mean of so call city-to-city diplomacy, regional and local authorities can play important role in building confidence between people. In addition, I would like to stress the role that border regions per definition can play in finding peace solutions. Region's diplomacy is a flexible diplomacy which has the ability to deal with conflicts in an appropriate and more informal way. In order to illustrate that point, I would like to mention or recall an initiative taken by the CoR during the past months. On last May 31, the Committee of the Regions, within its External Relations Commission, received for a debate on the contribution of local and

109

regional authorities to Peace-building in the Near East, Mr. Maged Abu Ramadan, President of the Palestinian Association of Local Authorities and Mayor of Gaza, and Mr Yosi Shvo, President of the Economic Council of the Union of Local Authorities in Israel (ULAI) and Mayor of Nes Ziona. The presentation took place within the External Relations Commission of the Committee and was chaired by Mr Uno Aldegren. While all the participants agreed that even if the conflict resolution fundamentally relies on the Central States, they also agreed that the role territorial entities and decentralised cooperation are essential for sustainable peace conditions on the ground. The new emphasis on local conditions reflects and echoes an appreciation that peace- building, i.e. creating the conditions for post-war or post conflicts recovery and reconciliation at all levels is a long time process beyond the initial stabilization of politics at the national level. Essentially, without democratisation at regional and local levels, peace-building highly risk remaining incomplete and unsustainable. In other words, the basis for long-term peace is a meaningful and well-developed democracy at all levels. Where decentralised governments are democratic and where there is community involvement in decision making, security, relief, and development activities are more likely to be sustainable over time. The legitimacy of regional and local authorities appears as crucial because they are the stages of power to which people turn first to address basic human needs. In that sense, democracy, and in consequence initiatives to support democratisation, at the regional and local levels are critical building blocks for state reconstruction.

The above examples stress the need to complement traditional forms of diplomacy by fostering more direct contacts between political bodies -and also between civil society organisations- closer to the citizens. City-to-city diplomacy in this respect is an indispensable part of conflict resolution and reconstruction. All of the above, once again, underlines the importance and the interest of sound multilevel governance.

110

Chairman, ladies and gentlemen,

To conclude, I would explicitly state that regions are not the subcontractors of the state. It is important that regions can participate in the European and international scene and can deal with these issues which are of their own competences. We are faced with the enormous task and also challenge of adapting regional reality to fit in with the international context. We must give creative thought to the way in which the different tiers of government (local- regional – national – European – global) can work together so that the citizen can take part in that policy and thus give it a democratic legitimacy. We must continue to work hard for a proper place for the regions with legislative powers.

Thanks to the EGTC (European Grouping of Territorial Cooperation) the regions have a new legal instrument at their disposal for territorial cooperation, next to the cross border Interreg programmes. This new European Regulation sets a stable legal framework and goes beyond pure national perspectives. By using it, we can group authorities from different institutional level and nationality, responding to variable composition of needs and blend of competencies. With this new instrument regions can work for their cohesive development beyond the constraints of the borders. We should support these cross border cooperation programmes, whether in a legal framework or not. But I am wondering whether we should not need a political continuation of this mostly technical cooperation. Should we not take the initiative to create a political body with representatives from regional parliaments in order to politically conduct this cross border cooperation? In my point of view, politicians involved in this kind of cooperation should participate in this political body.

111

Ladies and gentlemen,

Regions and local authorities cannot do otherwise than opening their windows on their neighbours and on the world. Therefore, the Committee of the Regions is challenged to provide the regions with adequate information, legal assistance and political guidance.

Thank you.

112

"The importance of cultural diversity and Euroregional crosscross----borderborder cooperation: an effective tool in promoting interinter----ethnicethnic tolerance, stabilitystability,, cohesion and community developmedevelopmentntntnt""""

Speech at the Conference on Cultural diversity of the University of Sibiu

Sibiu (RO) – 8 October 2007

Chairman, Honourable guests, Ladies and gentlemen,

Regionalism is on the rise in Europe .

I came straight from Strasbourg to Sibiu since I was last week in Strasbourg for the Parliamentary Assembly of the Council of Europe. During this session we discussed – amongst a lot of other things - a recommendation on regionalisation in Europe. This recommendation notes that regionalism is on the rise in Europe. During the last fifty years Europe has undergone a political change of a seemingly contradictory nature: the establishment of supranational European institutions and at the same time the institutionalisation of regions. In Europe, the regional phenomenon has clearly become a key political fact of life.

Regional self-government should be regarded not as a problem or a danger but as an effective, unifying means of giving regions a say in political decision- making both at national and European level. Self-government should not be equated with secession, Respect for and recognition of diversity together with continuity of the state are necessary solutions to avoid any interethnic or separatist dispute. Regional autonomy must be perceived as a means of

113

enhancing democracy and giving it a firmer foothold in our countries, in parallel with the European unification process and against the background of globalisation. Regionalism, in its various forms, offers guarantees of greater political stability. The trend towards regionalisation is an added guarantee of democracy in Europe. If offers a solution to the problems of minorities, brings public authorities closer to the citizen and fosters participatory democracy through greater proximity and pluralism.

Regions in the European Union: players in a European multilevel governance approach

The European Union is composed of Member States, regions, autonomous communities, cities and communes. With an appropriate application of the principle of subsidiarity these levels of governance contribute in a complementary way to the strengthening of the Union. If we know that 70% of EU legislation needs implementation on the regional and local level, it is obvious that regions, cities and communes have their place in Europe, next to the Member States; complementary to the Member States. Therefore I am pleading for a Europe with the regions instead of a Europe of the regions. All levels of governance have their role to play in the mission of the European Union. In the European Union we have given up the pyramidal, hierarchical approach which places Europe above the Member States, the Member States above the regions, and the regions above the cities and the local communities. Instead, we need a new partnership between these entities. This is the real meaning of subsidiarity, which implies an approach from the bottom up. Specific challenges and problems require specific solutions and an appropriate organisation. Multilevel governance has become a point of reference not only for achieving common objectives, but also for developing those objectives in a variety of ways. We are becoming a community of interests in which the various tiers of government work together as equal partners to give concrete form to common objectives in areas such as

114

environment, sustainable economic development, employment, research and development, agriculture, culture, etc.

The motto "think globally – act regionally" is not a theoretical axiom in Europe. It is a reality which calls upon responsible government, also in a European context. This is also the real meaning of subsidiarity; not only that the policy must be brought closer to the people, but also, that every level of government is responsible for those matters which can be dealt with most effectively and efficiently at that level.

Regions serve as a bridge between the world that the Europeans live in and the major policy frameworks which are increasingly mapped out for members at the European level. The regions can help map out these policy frameworks, to prevent them from being completely separate from the reality in the field. The regions can also implement these policy frameworks in a concrete way by means of action programmes which take the specific needs and requirements of their people and their companies into account. If Europe is to become a close-knit unit, and that is what we hope it will become, the regions will serve as a binding agent. They are closest to the citizens and connect in the best way to their particularities in terms of culture, identity, strengths and weaknesses. The differences between regions are to be recognized as an important tool for a better connection of Europe to the citizens.

Cultural diversity is an added value

In my opinion cultural diversity is not a danger, but a real added value for our European societies. In the Convention on the Protection and Promotion of the Diversity of Cultural Expressions the UNESCO stated in 2005 that cultural diversity, flourishing within the framework of democracy, tolerance, social justice and mutual respect between peoples and cultures, is indispensable for peace

115

and security at the local, national and international levels. Culture takes diverse forms across time and space and this diversity is embodied in the uniqueness and plurality of the identities and cultural expressions of the peoples and societies.

Professor Garelli of the IMD business school in Geneva stated that "cultural diversity of Europe is its most important economic trump". He publishes on a yearly basis a report comparing the competitiveness of about 60 countries and regions, using 312 criteria.

According to professor Garelli, the ability to manage cultural diversity in the 21 st century will give it a competitive advantage over Japan, the United States and China in an ever growing globalisation. As in many countries the regions – in their diversity – often present themselves as the motor of socio-economic development and social emancipation. In this way regionalism is an important stimulus for the European Union.

Europe is essentially a community of diversity. This is based on the cultural factor. A broad range of cultures has developed within the European tradition. This cultural diversity is not always but often embodied in regions rather than in nation states.

It is generally recognised that cultural diversity is a source of cultural wealth. However, the policy of the European Union and its member states sometimes ignores this principle. For example, not all the cultures are equally treated in terms of the policy on language and the media.

There is on the other hand a fear that the unification of Europe could result in a European culture which might lead to a process of alienation, rather than a process of identification. That is why we reject any form of cultural uniformity.

116

Diversity is in the interest of Europe. The Union has underestimated the importance of the cultural dimension for too long. "Antwerp 93, cultural capital of Europe" used the slogan "Can art save the world?" in its publicity. We can paraphrase this question by asking; "Can culture save Europe?".

It really can make Europe stronger. I am really convinced that strengthening the cultural diversity in the European Union will also benefit its economic strength and democratic content. In the political and democratic world, more and more people are expressing their wish to develop cultural diversity as an instrument of peace and source of greater democracy and tolerance. When Jean Monnet proposed the "Schuman Plan" to the German chancellor Adenauer, he declared: "The unity of Europe will not affect its diversity. On the contrary, this diversity, which is its wealth, will benefit civilisation, it will influence the evolution of powers such as America itself."

Ladies and gentlemen,

Culture has an impact on economic development in a region: a high cultural identification of the population with its cultural area strengthens trust; trust leads to risk-taking; risk-taking stimulates entrepreneurship and in so also economic growth. These relations were scientifically proven. More than member states, regions can give large anonymous structures a recognisable face with the population, who expect high-performance, efficiency and clarity from them. They can also take full account of historically and culturally determined sensitivities.

Regions, in fact, have to communicate about themselves and make their position and role clear with respect to their own population. That is not automatic, because regions are mostly young in terms of governments, who have no established place in the people's minds or in the headlines of the media.

117

It is up to the regions to declare that they do not exist for themselves, but that they are evolving within the European context with their appropriate structures, institutions and decision-making mechanisms. The regions act as the intermediaries in this. It is also up to the regions to familiarise the population with the mechanisms the European Union supports and designs. The larger the Union grows, the greater the need for intermediaries such as regions, to explain how the Europeans are affected by that Europe. The more also the need to cooperate more between regions, to do things in common, programs and projects.

Promoting interethnic tolerance and dialogue

Regions being close to their citizens have the ability to promote interethnic tolerance en stability as well.

Indeed, we live in a world in which demands for recognition and accommodation of different ethnicities, religions, languages and values have become an inseparable feature of the political landscape of the 21st century. People everywhere are repositioning themselves in order to preserve part of their traditions, while at the same time engaging in cultural exchanges and redefining their relationships with their neighbours. In vastly different contexts and in different ways – from religious minorities in South-East Europe to indigenous people in Latin America to immigrants in Western Europe – people are mobilizing a new around old grievances along ethnic, religious, racial and cultural lines, demanding that their identities be acknowledged, appreciated and accommodated by wider society. People want the freedom to practice their religion openly, to speak their language, to celebrate their cultural heritage without fear of ridicule or punishment or diminished opportunity. People want the freedom to participate in society without having to slip off their chosen cultural moorings. The world’s nearly 200 countries contain some 5,000 ethnic groups. Hence, almost no country is entirely homogenous. In fact, almost two-thirds of

118

the world’s countries have at least one substantial minority – an ethnic or religious group that makes up some 10 % of the population.

Responding to these demands and expectations has become an urgent challenge for all countries. Indeed, greater recognition of identities will bring about greater cultural diversity in society, enriching people’s lives. Struggles over cultural identity, if left unmanaged, can quickly become a source of instability within states and between them – and in so doing trigger conflicts that jeopardize peace and hinder development.

Dialogue is at the core of a vision on interethnic tolerance. However, the challenge today is to move beyond general agreement about the value of, or the need for, dialogue, to concrete approaches and activities. New and complex challenges abound and demand innovative modalities, which allow for common reflection and commitments. Today, dialogue must become a tool to bolster peace and security and to advance sustainable development.

Inter-religious and inter-ethnic dialogue constitutes a potentially significant feature of social cohesion and stability everywhere. For example in South-East Europe in particular, the harmonious co-existence of three major confessions (Muslim, Orthodox, and Catholic) constitutes an interesting case of religious tolerance and coexistence.

Cross-border cooperation

Cooperation between regions and strengthening territorial cohesion across Europe via cooperation remains one of the main challenges in the future of the European Union. More than ever, we have to find the forces and benefits of cooperation between different regions in the EU. For cross-border cooperation,

119

the political support increased, there is more funding and there are more tools to assist to make it workable.

In view of the obstacles created by borders, it is important to improve communication infrastructure and the existing transport facilities. Cross-border cooperation should contribute to economic and social integration, and to a better knowledge of the partners involved in other to strengthen the position of each. Therefore actions are necessary to promote knowledge and know-how transfer, the development of cross-border business activities, cross-border education/training and healthcare potential and integrating cross-border labour market; and joint management of the environment and common threats that do not stop on the borders. Programmes should focus on actions that bring added value to cross-border activities: e.g. increasing competitiveness through innovation, research and development; connecting intangible networks (services) or physical networks (transport) to strengthen cross-border identity as a feature of European citizenship; promotion of cross-border labour market integration; cross-border water management and e.g. flood control.

The EU has already a long experience in forms of cooperation. I refer to the INTERREG-programs aiming to create interregional cooperation; gaining forces; strengthening complementarities and lowering frontiers; putting into place the internal market without frontiers in many policy-fields. Cooperation doesn't mean to give up identity. It is an important tool for recognizing differences and strengthening – in the interest of all partners – the identity of each.

As the regions of the EU were pleading for easier tools to strengthen transborder and interregional cooperation, the Committee of the Regions – and I am proud to say so – proposed to the European Commission the creation of a new instrument for European Territorial Cooperation (EGTC - European Grouping for Territorial Cooperation).

120

The EGTC is a new legal instrument which allows creating stable structures for territorial cooperation at cross-border, transnational and interregional level. It has been conceived, at first instance, to support territorial cooperation within the Structural Funds, even if the EGTC Regulation allows its use also outside cohesion policy and, more generally, EU funding. Indeed, EGTCs can be used for cooperation in areas like public health, public transport, disaster prevention or the creation of transnational structures for tourism.

Ladies and gentlemen,

While borders still exist on maps, they are becoming much less important in day- to-day life. At the same time, we are seeing a growing awareness of the importance and dynamism of smaller entities and regions, like Flanders, Bavaria, Euskadi, Wales and Scotland. As I said earlier, the regions exist today in Europe. They have their identity and present this identity as a business card to the world. The regions will become more important.

It is really my conviction that we are moving further and further in the direction of a European Union which is not based on a hierarchical cooperation between the Union, Members States and regions but on a community of interests. In my opinion, it is in these areas that the objectives of European unification are to be found. In this way real content can be given to "the creation of an ever stronger bond between the peoples of Europe". The regions are well placed to give shape to that "Europe of the people's".

I means also that the larger the European Union grows, the greater the need for intermediaries such as regions to explain how the European are affected by that Europe. The greater the need also to organise a stronger cooperation between regions.

121

I am very pleased to note that Romanian cities, municipalities, counties and regions are involved in cross-border cooperation, not only with neighbouring countries but with a lot of European countries. There are a lot of twinning agreements between Romanian municipalities and communes in Bulgaria, France, Austria, Belgium, Moldova, Spain, Denmark, Tunisia, Italy, Ukraine, United Kingdom, Kazakhstan, Croatia, Serbia, Greece, etc. I am convinced that these contacts, agreements and partnerships will contribute to more cohesion, stability and tolerance not only in Romania but all over Europe. I would like to invite and to encourage you to develop these contacts and this dialogue.

Thank you.

122

"The fight against poverty must be our concern as Christian Democrats"

Speech on the occasion of the international day against poverty – at the conference of the CD&V-Senioren (seniors of the Christian Democratic and Flemish Party)

Brussels – 17 October 2007

Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, beste vrienden,

• Armoedebestrijding gaat over de waardigheid van elke mens en is bijgevolg een bij uitstek christendemocratisch thema. Onze verbondenheid met andere mensen, zeker met de meest kwetsbaren onder ons, en ons gevoel voor rechtvaardigheid maken dat christendemocraten armoedebestrijding als een prioritair beleidsthema beschouwen, hetzij hier dicht bij ons in onze eigen leefomgeving, waar extreme armoede vaak geen gezicht heeft, hetzij in ontwikkelingslanden waar extreme armoede nog al te vaak dominant aanwezig is.

• In ons eigen land hebben we één van de beste systemen van sociale zekerheid ter wereld, waarbij op basis van solidariteit aan alle mensen, ongeacht hun inkomen, sociale bescherming wordt geboden. En toch moeten we vaststellen dat er nog mensen zijn die door de mazen van ons sociale opvangnet vallen. Vrouwen en +65'ers zijn blijkbaar gevoeliger om in de armoede terecht te komen. Met een dergelijke hoge graad van sociale bescherming blijken nog 1 op 7 Belgen in een gezin of huishouden te wonen dat blootgesteld is aan een armoederisico of waar het jaarlijkse beschikbare inkomen lager ligt dan 9.270 Euro.

123

• Bij de bestrijding van armoede spelen regio's, steden en gemeenten een erg belangrijke rol. Ze zijn immers het beleidsniveau dat het dichtst bij de mensen staat en het best geplaatst is om problemen op te sporen of te onderkennen en er de gepaste oplossingen aan te geven.

Zo heeft Vlaanderen sinds 2005 een vierjaarlijks actieplan voor de armoedebestrijding opgesteld. Aan dit actieplan liggen drie basisbeginselen ten grondslag: participatie, preventie en inclusief beleid. 1. Via participatie houdt het beleid rekening met de leefwereld van diegenen waarvoor het beleid bedoeld is. 2. Armoede is geen individueel probleem. Het is onjuist te stellen dat mensen in armoede alleen verantwoordelijk zijn voor hun situatie of slachtoffer zijn van tegenslag. Armoede is daarentegen een maatschappelijk probleem. Maatschappelijke structuren (onderwijs, werkplaats, gezondheidszorg, huisvestingsmarkt,…) zijn er mee verantwoordelijk voor dat niet iedereen meekan. Als we het daarover eens zijn dan is een preventieve aanpak mogelijk, want dan kan er iets gedaan worden aan de structurele oorzaken. Maar structurele oplossingen zullen echter niet volstaan want het gevoel van uitsluiting verdwijnt niet noodzakelijk. 3. De strijd tegen armoede en sociale uitsluiting moet op alle domeinen tegelijkertijd gevoerd worden. Een horizontaal en inclusief beleid met aandacht voor specifieke doelgroepen moet een "ad hoc"- en "one shot"-beleid vermijden.

• Maar complexe beleidsdomeinen, waarvan armoedebestrijding er zeker één is, kunnen niet op één beleidsniveau aangepakt worden. Geen enkel bestuursniveau – noch het lokale, noch het regionale, noch het federale, noch het Europese – mogen de illusie wekken dat ze in staat zouden zijn om op hun eentje de complexe problematiek van armoede aan te pakken. Daarom moet ieder bestuursniveau zijn verantwoordelijkheid nemen.

124

We noemen dat "Multi-level governance" of meerlagig bestuur . Meer en meer evolueren we in Europa naar een bestuurssysteem dat Europa niet boven de lidstaten plaatst, de lidstaten niet boven de regio's en de regio's niet boven de lokale besturen. Om de hedendaagse complexe problemen een oplossing te kunnen geven hebben we nood aan nieuwe partnerschappen tussen deze verschillende bestuursniveaus. Dit houdt in dat beleid van onderuit wordt opgebouwd en dit houdt in dat specifieke uitdagingen en problemen specifieke oplossingen vereisen. Met het zogenaamde meerlagig bestuur willen we – als evenwaardige partners - gemeenschappelijke doelstellingen realiseren, maar willen we het ook mogelijk maken dat deze doelstellingen via verschillende wegen bereikt kunnen worden. De doelstellingen zijn best gemeenschappelijk, de wegen ernaar toe niet.

• En daar zit nu precies de rol van de lokale en de regionale besturen: (1) het mee ontwikkelen van Europese doelstellingen inzake armoedebestrijding op basis van hun kennis van het terrein en hun betrokkenheid bij de mensen die met armoede te maken hebben (cfr. het Vlaams actieplan Armoedebestrijding) en (2) het ontwikkelen van strategieën en instrumenten om deze doelstellingen te bereiken rekening houdend met de lokale en regionale realiteiten. De aanpak van armoede stelt zich in Vlaanderen op een andere wijze dan in Catalonië of Wallonië of Slovakije of Schotland of…

• En daar knelt ook precies het schoentje. De lokale en de regionale bestuursniveaus zijn te weinig bij de voorbereiding van het Europese beleid betrokken. Het zijn de lidstaten die rond de tafel zitten en het hangt van de afzonderlijke lidstaten af of zij bereid zijn om de inbreng van lokale en regionale beleidsniveaus mee in de discussie te brengen. In het Witboek over Governance werd het belang van de betrokkenheid en de inbreng van de lokale en regionale besturen onderkend, maar de wijze waarop de Europese Unie daar opvolging

125

aan geeft, komt – om het zacht uit te drukken – voor veel verbetering in aanmerking.

Laat mij een recent voorbeeld noemen dat te maken heeft met het thema van vandaag. De Europese Commissie heeft zo pas (27 juni 2007) een mededeling verspreid onder het thema "Naar gemeenschappelijke beginselen inzake flexizekerheid", waarbij de arbeidsmarkten zo hervormd zouden moeten worden dat er beter op de economische en maatschappelijke veranderingen ingespeeld kan worden. De Europese Commissie heeft het Deense model als voorbeeld voor ogen. Met deze mededeling wil de Commissie het debat op gang brengen op het niveau van de lidstaten en met werkgevers en werknemers. Terwijl de regio's actief zijn op het vlak van sociaal en werkgelegenheidsbeleid en het op het vlak van het dynamiseren van de arbeidsmarkt, slaagt de Europese Commissie er in om met betrekking tot deze thematiek de regionale overheden niets eens te noemen…

• Het Comité van de Regio's is binnen de Europese instellingen één van de twee raadgevende organen. Het CvdR vertegenwoordigt op het Europese niveau de verkozen lokale en regionale besturen en tracht in de Europese besluitvorming hun aandachtspunten aan bod te brengen. Ook over armoedebestrijding heeft het CvdR adviezen uitgebracht, o.m. over "vrouwen en armoede in de Europese Unie" en over de verslagen inzake sociale integratie. Maar dit is uiteraard onvoldoende.

Indien Europa een beleid wil ontwikkelen dat gedragen is, is zal het Europa met de regio's moeten zijn: Europa dat de regio's een volwaardige plaats geeft in de uittekening en de uitvoering van beleid, als evenwaardige partners. Daar zijn geen grote structurele hervormingen voor nodig, alleen wat meer creativiteit om wegen van betrokkenheid en partnerschap uit te tekenen en vooral wat meer

126

politieke wil… En wie daar beter van wordt, dat zijn de Europese burgers en diegenen die het meest kwetsbaar zijn.

• We moeten er ons van bewust zijn dat armoede verschillende gezichten heeft en dat de verborgen armoede de meest wrede armoede is. Gandhi zei dat armoede de ergste vorm van geweld is. Het moet een blijvende opdracht zijn om armen een stem en een plaats te geven.

Ik dank u voor uw aandacht.

127

"Regional and local contributions to Council Prioritiesties:::: Unlocking businebusinessss Potential and EnergyEnergy""""

Opening speech on the occasion of the 4 th workshop of the CoR-Lisbon Monitoring Platform preparing the contribution of the CoR to the 2008 Spring European Council

Brussels - 22 October 2007

Ladies and Gentleman,

It is a great pleasure for me to welcome you to the Committee of the Regions' fourth Lisbon Monitoring Platform (LMP) workshop.

I am delighted to see that so many of you could make it here today and would like to profoundly thank you for the work that you have put into this monitoring exercise, both through your participation in the LMP workshops throughout the year and also in the tremendous effort you went to in completing the questionnaires that were sent to you over the summer on your region/city's involvement in the 2005-2008 Lisbon governance cycle.

The LMP has come along way since its creation in March 2006. With 104 members, you, the regions/cities that have made this monitoring exercise possible, are making an essential contribution to the CoR's political messages on the importance of the contribution that regions and cities can give to the revised Lisbon Strategy and towards raising awareness of the obstacles and challenges you have encountered over this 3 year period.

128

Through the LMP, your priorities and concerns have been recognised by Commissioners and by the current and upcoming EU presidencies. We must continue the good work and ensure, at this crucial moment in the Lisbon process, that the key messages and conclusions resulting from the LMP are absorbed and reacted to during the 2008 Spring European Council.

We are working in close cooperation with the upcoming Slovenian Presidency on the report in support of the Partnership for Growth and Jobs that the CoR was requested to deliver to the 2008 Spring European Council. The political messages emanating from this report will form part of a CoR resolution to the Spring European Council. We are also starting to work towards the organisation of the Territorial Dialogue to which your political representatives will be invited and which will take place in Slovenia in March 2008.

In this regard, we are delighted with the support and goodwill that has been shown by the upcoming Slovenian Presidency to carry our messages to next year's Spring European Council. This was very much advocated in a speech by Minister Žagar (Minister for local government and regional policy, Slovenia) at a recent reception that was jointly organised by the CoR and the Slovenian Presidency during this year's Open Days, which by the way many LMP regions and cities actively took part in.

As those of you who attended the LMP workshop in June know, one of the aims of the LMP's policy-focused workshops is to analyse the regional and local dimensions of the 4 Council priorities that were outlined in the 2006 Spring European Council Presidency conclusions as areas for priority action.

Therefore, today's workshop will focus on the regional and local dimensions of the Council priorities 'Unlocking business potential' and 'Energy'. Under the first priority, there will be a special focus on Better regulation and start-up procedures.

129

The energy part of the workshop will be dedicated to regional and local experiences in Green procurement and the financing of renewable energy and energy efficient projects.

This will be followed by a panel, which I am very much looking forward to participating in to discuss the future expectations of the second three-year cycle (2008-2010) of the renewed Lisbon Strategy.

I hope that some of you will actively take part in the discussion following this panel, as your contribution would be particularly significant for the preparation of the report to the Spring European Council 2008.

We are basing our report on your contributions and we have received 80 completed questionnaires out of more than 100 LMP members which is an excellent number. This report will be the base for a resolution of the CoR to the Spring European Council which will be adopted in February 2008.

I am also very pleased to announce to you that the Third Territorial Dialogue will be held on the 4th of March 2008 in Slovenia and I would already now like to encourage you to name us – if you haven't done so already the political representative taking part in this conference.

We will organize it jointly with the Slovenian Presidency and I am very pleased that we will have the chance to convey the messages of the local and regional level to the Slovenian presidency this afternoon.

I also would like to use this occasion to inform you that the CoR has relaunched its LMP website, which is now accessible. The website has some important changes, it is organized like a blog, you will have the possibility to pass certain

130

messages and announcements of events through the Lisbon Monitoring Platform site and I encourage you to do so together with us.

The website will contain new interactive features such as the possibility to benchmark your region against other regions and cities from December onwards. So also in this field a lot of work is done to raise awareness on the importance of regions and cities in the implementation of the Lisbon Strategy. For all these activities we need your contributions. So I strongly encourage you to talk to the LMP team on how to make your initiatives known, how to showcase your regions through the network.

Finally, I would like to thank our consultants from Technopolis and Lacave as well as the CoR staff for the organization of the workshop and wish you all an enjoyable and productive day.

131

"Building bridges in the Mediterranean Basin ––– Towards an EUEU----MediterMediterMediterraneanranean dialogue with regional and local authorities"

Speech on the occasion of the extraordinary meeting of the EPP-Group in the CoR in Malta

St. Julians – Malta – 26 October 2007

Mijnheer de Eerste Minister, Voorzitter, collega's, dames en heren,

De Europese Unie heeft vorige week, na een bijzonder moeilijke periode, een belangrijke stap voorwaarts gezet. Met het nieuwe Hervormingverdrag is er een stabiele basis voor verdere toekomstige samenwerking tot stand gekomen. Alle hindernissen zijn nog niet genomen, want het verdrag moet door alle lidstaten nog geratificeerd worden. Daarom is het zo belangrijk dat wij als leden van het Comité van de Regio's mee ijveren dat het ratificatieproces deze keer tot een goed einde wordt gebracht. Het is een opdracht voor ieder van ons in de lidstaten. Het Verdrag dat tot stand kwam is complex, maar belangrijk voor het goed functioneren van de instellingen. Het feit dat de bepalingen van het Handvest van de grondrechten juridisch afdwingbaar worden is een grote stap voorwaarts voor de Europese burgers. De vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst krijgen daarmee ook een juridische onderbouw. En dat brengt mij tot het onderwerp van vandaag.

Dat we hier vandaag met de EVP-groep in Malta samenkomen heeft een sterke symbolische betekenis. Ik ben het eens met de Franse President Sarkozy dat na de grote uitbreidingsgolf die de Europese Unie gekend heeft naar de landen van Centraal- en Oost-Europa, het moment gekomen is om ons in Europa meer te gaan richten op het zuiden van de Unie, het Mediterrane gebied. Begin deze

132

week maakte Sarkozy dat wat concreter bij zijn bezoek aan Rabat. Zo denkt hij aan een milieuagentschap voor de Middellandse Zee, een studentenuitwisselingsprogramma naar het voorbeeld van Erasmus en een gemeenschappelijke audiovisuele ruimte. Daarmee ontwikkelt hij enkele interessante pistes voor samenwerking.

Eén van de grote uitdagingen die we in Europa – en zeg maar in de wereld – kennen zijn de groeiende spanningen in een samenleving die meer en meer cultureel verscheiden wordt, ook door de open grenzen. Die grote diversiteit dwingt ons ook in de Europese Unie tot meer aandacht voor de verhouding tussen het Westen en de moslimwereld; voor de verhouding tussen het Westen en de Arabische wereld; voor de verhouding tussen religies – tussen christenen, moslims en joden op de eerste plaats.

In die context is het van het grootste belang dat de Europese Unie een bijzondere aandacht heeft voor het Mediterrane bassin waar de contacten – de confrontatie – tussen het Westen en de moslimwereld het meest zichtbaar zijn. Dialoog, overleg en samenwerking dringen zich precies daar, het meest op.

Wij hebben als EVP-groep in het Comité van de Regio's eerder dit jaar – ik verwijs naar de vergadering van de groep in Rome (maart van dit jaar) – het belang van een dialoog tussen de diverse godsdiensten onderstreept. Daarbij hebben wij aangegeven welke belangrijke rol er is weggelegd voor lokale en regionale overheden in het proces van overleg en integratie dat maatschappelijk een grote betekenis heeft gekregen. Begin deze week nog heeft Paus Benedictus XVI in Napels op de interreligieuze ontmoeting "Mensen en godsdiensten" op het belang van samenwerking tussen godsdiensten en culturen gewezen. Tegenover het geweld, dat op verschillende niveaus wijd verspreid is in onze maatschappij en tegenover de huidige internationale situatie die talloze conflicten telt, maar ook tegenover de ontwrichting van de mens in het Noorden

133

en het Zuiden van de wereld, moet de weg van de dialoog en de samenwerking tussen de godsdiensten en de culturen bevorderd worden. Wij moeten als lokale en regionale bestuurders daarin een belangrijke rol spelen zoals wij in onze samenkomst van de EVP-groep in Rome hebben onderlijnd.

Dames en heren,

Ik ben blij dat onze Maltese collega's hier vandaag gastheer spelen voor deze samenkomst waarin we samen nadenken over de rol die lokale en regionale overheden kunnen spelen in het bevorderen van de dialoog en samenwerking tussen de Europese Unie en de landen rond de Middellandse Zee. Waar beter kunnen we dit doen dan in het centrum van het Mediterrane bassin, waar we de culturen van noord en zuid kunnen 'snuiven'.

De toekomst van Europa is in hoge mate afhankelijk van de vraag met hoeveel succes wij slagen in de totstandbrenging van een coëxistentie van culturen en religies in de Europese Unie en in de relaties terzake met onze buren. Ik denk dan op de eerste plaats aan de Arabische en islamitische buren. De dialoog tussen de culturen en religies is het kenmerk van Europa. Wij leven in een continent met drie grote culturen en godsdiensten, de christelijke, de joodse en de islamitische. Wij wensen geen botsing tussen civilisaties, maar wij willen vrede in vrijheid en gerechtigheid tussen alle volkeren en geloofsrichtingen. Daarom willen wij een geestelijke en culturele brug over de Middellandse Zee slaan.

De politieke uitdagingen waarvoor de Europese Unie zich met betrekking tot de zuidelijke Middellandse-Zeelanden gesteld ziet, liggen hoofdzakelijk op drie terreinen:

134

1. op cultureel vlak moeten we vaststellen dat de coëxistentie tussen de joods- christelijke samenleving en de arabisch-islamitische wereld nooit gemakkelijk geweest is. Sinds de jaren '90 zijn de tegenstellingen alleen maar verscherpt. Een deel van de islamitische wereld is bezweken voor de verleiding van een te particularistische politiek. Een deel van de westerse publieke opinie heeft een soortgelijke ontwikkeling doorgemaakt in de richting van racisme en vreemdelingenhaat. Dit antagonisme vormt een bedreiging voor de vrede tussen de landen in deze regio, maar tevens voor de maatschappelijke rust en de democratie.

2. op economisch vlak is het zo dat, anders dan de landen in Zuid-Oost-Azië en sommige Latijns-Amerikaanse landen, de zuidelijke Middellandse-Zeelanden niet in staat zijn geweest de economie in de regio tot bloei te brengen. De in 1989 opgerichte Unie van de Arabische Magreb heeft niet aan de verwachtingen beantwoord. Met uitzondering van Israël en Turkije hebben de economieën van deze landen slechts een lichte groei doorgemaakt terwijl tegelijkertijd het geboortecijfer heel hoog lag. Deze situatie heeft geleid tot een enorme migratiedruk op de poorten van Europa. Anderzijds echter zijn deze landen een belangrijke potentiële markt voor de Europese economie.

3. deze regio wordt geteisterd door conflicten tussen landen en binnenlandse onrust in andere landen. Sommige van deze conflicten spelen al sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog, andere zijn van recenter datum. In de periferie van dit Mediterrane bassin zetten de oorlog in Irak met deelname van Europese mogendheden, maar ook de dreiging van een conflict met Iran mee druk op de Europese Unie op het vlak van interne verstandhoudingen tussen de lidstaten, op het vlak van veiligheid, dreiging, confrontatie en samenleven. Sinds 1995 heeft het Middellandse-Zeebeleid van de Europese Unie enkele belangrijke wijzigingen ondergaan. Het is niet langer het exclusieve en individuele domein van de afzonderlijke Europese landen in het Middellandse-

135

Zeegebied, maar van de Unie in haar geheel. Er wordt evenveel belang gehecht aan dit beleid als aan het beleid van de Unie ten aanzien van de Midden- en Oost-Europese landen.

Het startsein voor de nieuwe Euromediterrane dialoog werd ongetwijfeld gegeven met de Verklaring van Barcelona, goedgekeurd op de eerste Euromediterrane conferentie, die in deze stad op 27 en 29 november 1995 plaatsvond. Deze dialoog onderscheidt zich van andere politieke initiatieven door de geografische reikwijdte.

Dames en heren,

Wie over dialoog spreekt, spreekt over tolerantie en waarachtigheid. Tolerantie is geen synoniem voor onverschilligheid. Tolerantie betekent opkomen voor de eigen overtuigingen, maar daarbij respect opbrengen voor de overtuiging van anderen, en op grond daarvan zonder geweld samenleven.

In de Euro-Mediterrane dialoog hebben lokale en regionale overheden een rol te spelen naast de nationale overheden omdat de domeinen van samenwerking éénieder aanbelangen. Lokale en regionale overheden hebben voeling met hetgeen burgers bezighoudt. De Euro-Mediterrane Parlementaire Vergadering (EMPA) levert in het kader van het Barcelona proces goed werk door alle parlementen in het Euro-Mediterrane bassin samen te brengen in een overlegorganisatie. Daarin zouden ook wij als Comité van de Regio's een rol moeten kunnen spelen. Ik zeg dit in aanwezigheid van de heer BUSUTTIL (Maltees lid van het E.P. ) omdat ik ervan overtuigd ben dat onze instellingen een toegevoegde waarde hebben voor de politieke dialoog die er wordt gevoerd. Ik ben alvast tevreden dat de Voorzitter van het Europees Parlement, H.- G.POETTERING, positief heeft geantwoord op de vraag van Isidoro GOTTARDO, dat het Comité een waarnemersrol moet kunnen spelen in de

136

EMPA. Dit is een stap in de goede richting. Het Comité van de Regio's moet echter zelf een krachtige stem in het debat kunnen hebben.

Zoals wij in onze ontwerp-Verklaring van deze vergadering aangeven moet de Euro-mediterrane dialoog worden versterkt, te beginnen op lokaal niveau, om de democratische ontwikkeling de nodige impulsen te geven. Lokale en regionale overheden moeten daadwerkelijk bij het Barcelona-proces betrokken worden, aangezien zij een "sleutelrol" spelen bij de verdieping en de versterking van het Euro-Mediterrane partnerschap en bij het ten uitvoer brengen van het Europees Nabuurschapsbeleid waarmee de samenwerking in het kader van het Barcelona- proces wordt versterkt. Dit Nabuurschapsbeleid opent nieuwe mogelijkheden van samenwerking op het regionale en subregionale niveau en geeft nieuwe stimuli aan de integratie van de zuidelijke mediterrane landen en aan de grensoverschrijdende samenwerking. Het Nabuurschapsbeleid beoogt ook een nieuwe impuls te geven aan de dialoog over hervorming en democratisering in de regio.

Op de drie actieterreinen – uitdagingen – die in de Verklaring van Barcelona (1995) werden opgenomen hebben lokale en regionale overheden een in inbreng te doen: a) Het economische en financiële aspect. Van belang is dat er verder gewerkt wordt aan het afbouwen van handelsbelemmeringen. Steun voor het verzachten van de economische en sociale gevolgen moet deel uitmaken van het globale pakket van samenwerkingsmodellen. b) Het sociale, culturele en menselijke aspect . Op dit terrein wordt gestreefd naar een groter onderling begrip voor de culturen en naar onderlinge uitwisseling tussen samenlevingen, alsmede naar samenwerking om de migratiedruk te doen afnemen.

137

c) Het politieke en veiligheidsaspect . Willen we een "gemeenschappelijke ruimte van vrede en veiligheid" tot stand brengen dan is het noodzakelijk dat gewerkt wordt aan een breed programma dat zowel het binnenlandse beleid van deze landen als het buitenlandse beleid omvat. Bijzondere aandacht wordt hierbij besteed aan de noodzaak van een democratische structuur en eerbiediging van de mensenrechten.

Dames en heren,

Binnen enkele dagen, op 5 en 6 november a.s., heeft in Lissabon de jaarlijkse conferentie van de Ministers van Buitenlandse Zaken plaats van de 37 EuroMed landen. In aanloop naar deze conferentie zond de Europese Commissie een mededeling uit naar de Raad en het Europees Parlement waarin zij de initiatieven toejuicht om de relaties met de Middellandse Zeepartners te verbeteren, daarbij verwijzend naar de voorstellen om een Middellandse Zee- Unie op te richten. Hoe dit laatste moet worden vorm gegeven vraagt om een grondige bespreking. Voor de Commissie is het van belang dat alle instellingen van de Unie in die gesprekken betrokken worden. Laat dit voorstel dan ook een opening zijn naar het Comité van de Regio's. Het is onze opdracht om ervoor ijveren dat de Ministerraad de lokale en regionale overheden als noodzakelijk gesprekspartners in de Euromeditterane dialoog zal aanzien. Dit is mijn concrete vraag naar de EU-lidstaten die als belanghebbende aan tafel zitten, ervoor te ijveren dat lokale en regionale overheden uitgenodigd worden voor het gesprek. Ik richt me hier in het bijzonder naar het gastland Malta en eerste minister Gonzi; maar ik zal hierover ook de toekomstige voorzitterschappen aan de mouw trekken, i.c. Slovenië en Frankrijk, maar ook onze vrienden in Griekenland. Het is mijn vaste overtuiging dat we hier als EVP-groep, samen met de ons bevriende regeringsleiders in de diverse lidstaten, een krachtig signaal zullen kunnen geven met als resultaat een directe betrokkenheid van lokale en regionale overheden tot een overlegforum met als objectief een bijdrage te

138

leveren tot een betere samenwerking, een groter begrip en erkenning van de eigenheden van de Middellandse buurstaten, en daarmee bij te dragen tot veiligheid, stabiliteit, tolerantie in de Europese Unie en tot de ontwikkeling van deze buurlanden in de EuroMed-zone.

Ik neem mij alvast voor om zelf in de komende twee jaren van mijn voorzitterschap van het Comité van de Regio's, blijvend aandacht te hebben voor de ontwikkelingen in dit deel van de Europese Unie, gezien het toenemend belang van het Euromediterrane bassin voor de toekomst van de Unie. Zeer concreet kan zich deze interesse vertalen in het opzetten van een jaarlijks Euro- Mediterraan platform voor lokale en regionale overheden dat in synergie ontwikkelt met de EuroMed-dialoog. Een eerste ontmoeting tussen lokale en regionale overheden uit de Euromediterrane zone is gepland in Marseille in november 2008. In de jaren daaropvolgend kunnen dergelijke conferenties met het Comité van de Regio's worden gepland zodat de institutionele binding verzekerd is en de lokale en regionale overheden op een gestructureerde en systematische wijze bijdragen tot het debat over de te nemen opties voor de ontwikkelingen in de EuroMediterrane bassin.

Dames en heren,

Het Europees Parlement heeft zich in een resolutie vorig jaar uitgesproken voor de intensivering van de samenwerking in het kader van het Europees Nabuurschapsbeleid met de Raad van Europa. Wij moeten in het Barcelona- proces met het instrument van Nabuurschap, de krachten bundelen met de Raad van Europa. Concrete actieplannen in het kader van het Nabuurschapsbeleid laten toe om op bilaterale basis vooruitgang te boeken in de samenwerking. Ik neem mij voor om met de Raad van Europa overleg te plegen over de manier waarop lokale en regionale overheden concreet betrokken kunnen worden in het

139

vormgeven en ten uitvoer brengen van de actieplannen op basis van de samenwerking tussen de Raad van Europa en de Europese Unie.

Dames en heren,

De Europese Unie staat voor grote uitdagingen. Zij kwam tot stand om de vrede op dit deel van het continent te bewaren. Wij moeten dit objectief van vreedzame en duurzame ontwikkeling voor ogen blijven houden. Een goede relatie ontwikkelen tussen de Unie en haar buurlanden in het Zuiden en in het Zuid- Oosten/Midden-Oosten, zal één van de grootste uitdagingen worden in de nabije toekomst van de Unie. Het zal daarom ook een prioriteit zijn voor de lokale en regionale overheden in die Unie. De burgers verwachten van de Unie en van hun lokale en regionale verkozenen dat ze zich in dit debat mengen.

Ik dank u.

140

"The importance of regions when building Europe"

Speech on the occasion of the lustrum 'Europa decentraal' – Bestuurlijk symposium

Den Haag (NL) – 15 November 2007

Voorzitter, dames en heren,

Enkele weken geleden hebben de Europese staats- en regeringsleiders in Lissabon een akkoord bereikt over de wijziging van de Europese verdragen. Hiermee werd een institutionele crisis vermeden en werd Europa voor de toekomst weer bestuurbaar. Maar het debat over de toekomst van Europa is met dit zogenaamde Hervormingsverdrag niet achter de rug. We hebben in Lissabon misschien wel (tijdelijke) oplossingen gevonden voor besluitvormingsprocedures en voor werkingsmechanismen, maar de meningsverschillen over de vraag welk Europa we willen blijft op de achtergrond voortdurend meespelen. Is Europa een economische ruimte waarbinnen iedere lidstaat tracht zoveel mogelijk zijn eigen belangen te beschermen met als gevolg dat Europa feitelijk de optelsom is van de individuele nationale belangen. Of is Europa een politiek project dat een democratische ruimte creëert voor zijn burgers met respect voor hun nationale, regionale en lokale identiteit en dat een plaats verwerft in een geglobaliseerde wereld om meer welvaart en welzijn te kunnen bieden aan zijn burgers.

Het antwoord op deze vraag is niet zonder belang of neutraal, want het antwoord zal bepalen op welke beleidsterreinen we willen samenwerken, hoe we willen samenwerken en met wie, en hoe we wensen dat in Europa beslissingen tot stand komen.

141

De beleidsdomeinen waarop we in Europa willen samenwerken, de wijze waarop we met elkaar willen samenwerken, met wie we willen samenwerken en de wijze waarop we beslissingen willen nemen zijn uiteraard afhankelijk van het antwoord op de voorafgaande vragen.

En tegelijkertijd worden we op wereldvlak geconfronteerd met twee opmerkelijke tendensen die elkaar op het eerste gezicht tegenspreken. Vooreerst zien we een toenemende globalisering, alleszins op het economische en financiële vlak. Landsgrenzen bestaan nog op landkaarten, maar worden minder en minder belangrijk in het dagelijkse leven. Op hetzelfde moment zien we in Europa een toenemende bewustwording van het belang en de dynamiek van kleinere entiteiten en regio’s. Op het eerste zicht slechts tegenstrijdig, want hoe wereldomvattender de problemen worden, des te meer mensen hun zekerheid en de oplossing voor hun problemen zoeken bij bestuursniveaus die voor hen herkenbaar, bereikbaar en aanspreekbaar zijn. In deze globaliserende wereld en informatiemaatschappij die “decentraliseert” en “flexibiliseert” hebben we een andere politieke structuur nodig dan deze die ontwikkeld werd in de industriële maatschappij en die gekenmerkt werd door centralisering en uniformisering. De burger van vandaag is op de eerste plaats een burger van zijn wijk en van zijn gemeente. Maar daarnaast voelt hij aan dat hij in een wereld leeft waar beslissingen genomen worden op een niveau dat hem ontsnapt. En om in deze wereld te kunnen meetellen moet hij deel uitmaken van een grote entiteit die mondiaal gewicht in de schaal kan werpen. En dat kan alleen Europa zijn.

En om deze zogenaamde tegenstrijdigheid te kunnen opvangen, moeten we m.i. meer werk maken van de invulling van het concept van meerlagig bestuur – "multi-level governance ". Dit houdt in dat we in Europa de piramidale, hiërarchische benadering opgeven waarbij Europa boven de lidstaten zou staan, de lidstaten boven de regio's/provincies en de regio's/provincies boven de steden en gemeenten. In de plaats daarvan hebben we nood aan een nieuw

142

partnerschap tussen deze verschillende bestuursniveaus, waarbij de opbouw van de besluitvorming van onderuit gebeurt. Dit is overigens de echte betekenis van subsidiariteit. Specifieke uitdagingen en problemen vereisen specifieke oplossingen. De " multi-level governance " is een referentie geworden om gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken, maar ook om deze doelstellingen op een verscheiden manier te ontwikkelen. We evolueren naar een “communauté d’intérêts ” waarbinnen de verschillende bestuursniveaus op voet van gelijkheid samenwerken met als bedoeling om de gemeenschappelijk gedefinieerde objectieven te concretiseren op het vak van leefmilieu, duurzame economische ontwikkeling, tewerkstelling, onderzoek en ontwikkeling, landbouw, onderwijs, cultuur, internationaal beleid, enz.

In een dergelijke benadering van " multi-level governance " hebben de verschillende bestuurslagen elkaar nodig. De gemeenten, provincies en regio’s hebben Europa nodig, maar Europa heeft ook de gemeenten, provincies en regio’s nodig. Europa kan het zich niet veroorloven zonder de gemeenten, provincies en regio’s te werken. Het is een fictie te denken dat de Europese instellingen – en alleen deze instellingen - in staat zullen zijn om besluitvorming tot stand te brengen die een voldoende democratische aanvaardbaarheid kan creëren. Het is eveneens een fictie te denken dat één bestuursniveau in staat zou zijn om een antwoord te bieden op de vragen en problemen die op ons afkomen. Daarom het belang om meerdere actoren, meerdere partners en meerdere bestuursniveaus bij de Europese besluitvorming te betrekken in een benadering van " multi-level governance ".

Er is nog heel veel werk aan de winkel om deze boodschap te laten doordringen. Velen zien regio's, provincies, steden en gemeenten louter als een nuttig instrument om wat in Brussel door enkelen bekokstoofd werd te laten doorsijpelen naar de burgers. Tegen een dergelijke opvatting moeten we ons m.i. krachtig verzetten. We mogen ons niet eenzijdig in die hoek laten dringen. Zoals

143

ik reeds heb aangegeven zijn lokale en regionale besturen volwaardige partners en actoren in het Europese besluitvormingsproces en niet alleen "communicatoren".

Uiteraard zijn communicatie en informatie erg belangrijk en hebben lokale en regionale besturen ook op dat vlak een belangrijke rol te spelen. Het Franse en het Nederlandse neen aan de ontwerpgrondwet hebben blijkbaar de Brusselse geesten wakker geschud. De Europese Commissie heeft een debat op gang gebracht onder de naam “Plan D: debat, dialoog, democratie". (Met het Comité van de Regio's hebben we daar nog een vierde D aan toegevoegd, met name "decentralisatie" – "devolution".) In de begroting 2008 van de Europese Unie worden bijkomende budgetten voor informatie voorzien. Uiteindelijk heeft de Europese Commissie ingezien dat in Brussel centraal uitgedachte informatiecampagnes, die dan in de 23 talen van de Unie vertaald worden, weinig effect hebben. Europa kan dichter bij de burger gebracht worden door de bestuursniveaus die het dichtst bij de burgers staan. Europa doet er daarom goed aan om overeenkomsten af te sluiten met gemeenten en steden, provincies en regio’s om informatie-initiatieven op te zetten die duidelijk maken dat Europa ons binnenland en niet ons buitenland is, en die rekening kunnen houden met de specificiteit van elke regio. De onwetendheid over Europa is enorm groot. Informatie kan daarom niet beperkt worden tot glanzende affiches of blitse informatiestands in de inkomhal van één of ander gemeente- of provinciehuis…

Als we onze burgers bij de Europese beleidsvoering willen betrekken, dan zullen deze burgers goed geïnformeerd moeten zijn. En dat begint op de eerste plaats met onze lokale en provinciale politici. Indien we duidelijk willen maken dat belangrijke maatschappelijke problemen alleen een oplossing kunnen krijgen door een gezamenlijke aanpak op alle beleidsniveaus, van lokaal tot Europees, dan zullen lokale en provinciale politici zich ook betrokken moeten weten bij wat

144

op het Europese niveau gaande is. Dan zullen zij dit Europese perspectief mede in hun lokale en provinciale beleidsvoering moeten betrekken.

Om lokale en provinciale politici daarbij te ondersteunen speelt het kenniscentrum "Europa decentraal" een uitermate belangrijke rol. Dat hieraan een grote behoefte bestaat, wordt overigens bewezen door het feit dat het kenniscentrum zich in amper vijf jaar tijd heeft opgewerkt als een onmisbaar instrument voor informatie en ondersteuning van lokale en provinciale politici, daar waar het Europese aangelegenheden betreft. Toen we onlangs in Vlaanderen gestart zijn met het Vlaams-Europees Verbindingsagentschap (VLEVA) zijn we te rade geweest bij "Europa decentraal". Twee van de vier kerntaken van VLEVA, m.n. netwerkbouwer en kennismakelaar, werden door de werking van "Europa decentraal" geïnspireerd. Zowel in Nederland als in Vlaanderen hebben we de behoefte vastgesteld aan een "interface" tussen het Europese beleidsniveau en het lokale en regionale/provinciale beleidsniveau.

Als wij in Brussel, in het Comité van de Regio's, praten over een grotere betrokkenheid van lokale en regionale bestuurders bij de Europese beleidsvoering, dan kunnen we niet zonder initiatieven zoals "Europa decentraal", waar de kennis en de "best practices" worden verzameld en waar lokale en regionale politici in staat worden gesteld om samen met de andere beleidsniveaus, waaronder ook Europa, beleid te maken dat ten goede komt aan onze burgers.

Ik wens de initiatiefnemers, bestuurders en medewerkers van "Europa decentraal" van harte geluk te wensen met het gepresteerde werk van de voorbije 5 jaar en ik wens hen aan te moedigen om ook in de toekomst lokale en provinciale politici vertrouwd te maken met Europa, want "Europa is niet ons buitenland, maar ons eigen binnenland".

145

"Solidarity and Competitiveness: objectives and challenges"

Speech on the occasion of a seminar organized by the Region of Pomorskie (PL)

Brussels – 20 November 2007

Dear President, Madam Commissioner, Ladies and Gentlemen, dear friends,

It is a special honour for us to host this event today on the CoR's premises. The participation of Lech Walesa is of course particularly symbolic. We are welcoming not only our first winner of the Nobel Peace Prize, but also our first Polish president. And, as the Committee of the Regions, we are delighted that it is in the context of an initiative by a region of Poland, namely Pomorskie.

Pomorskie is a region which is particularly well placed to organise today's seminar, for several reasons. Speaking personally, I would note the extremely close links which Pomorskie has had with my own region, Flanders, since the times of the Hanseatic League. Gdansk, like Bruges, is a Hanseatic city and a city which straddles several cultural areas, instilled with the same culture of commerce and of openness towards the world of science, art and architecture. I would also point out that the Hanseatic ties are in some way continued by today's generations, as Polish immigrants in Flanders essentially come from Pomorskie, while those in Wallonia tend to be from Silesia and those in Brussels from Bialystok.

But of course, the reason why it is Pomorskie that is behind today's seminar is that Gdansk was the birthplace of Solidarność, and that Gdansk subsequently became a sort of political capital of Poland, where all the country's main leaders

146

since 1989 waged their first campaigns: Lech Walesa, the Kaczynski brothers, Donald Tusk…

Lastly, Pomorskie is one of Poland's most active regions in European regional partnerships and networks: the president of its assembly, Mr Brunon Synak, is the chair of the CoR's Polish delegation, while the mayor of Gdansk, Mr Adamowicz, is a leading member of Eurocities, the Association of European cities, and will host Eurocities' general assembly in Gdansk tomorrow.

Ladies and Gentlemen,

I admit that I was initially somewhat surprised to learn that the seminar being organised in conjunction with an exhibition commemorating the Solidarity movement bears the title of Solidarity and competitiveness . My surprise is partly due to the fact that a few weeks ago, some members of today's Solidarność trade union were demonstrating in Brussels at the Commission building just a short distance from here, in protest against restructuring projects for the Gdansk shipyards – the cradle of Solidarność – as the Commission considers that competition conditions (i.e. competitiveness) do not justify continuation of the Polish state's subsidy for Gdansk's Stocznia shipyards and the three drydocks.

And yet, aside from this regrettable case which is representative of the difficulties faced by the shipbuilding industry throughout Europe, there is no denying the fact that solidarity is the cornerstone of European integration.

Thus, on 9 May 1950, Robert Schuman – one of Europe's founding fathers – stated that " Europe will not be made all at once, or according to a single plan. It will be built through concrete achievements, which first create a de facto solidarity".

147

Un autre des pères de l'Europe qui a donné son nom au bâtiment qui nous héberge, Jacques Delors, considérait comme sa devise européenne le triptyque de « la concurrence qui stimule, la coopération qui renforce, la solidarité qui unit ».

Pas plus tard que la semaine dernière, le Président français Nicolas Sarkozy affirmait devant le Parlement Européen: " Depuis le traité de la CECA (Communauté européenne du charbon et de l'acier) jusqu’au traité simplifié, les peuples européens ont tissé entre eux une solidarité dont il faut tirer les conséquences sous peine de la voir un jour ou l’autre se déliter. Cette solidarité, elle se manifeste dans la politique régionale. Cette solidarité, elle doit s’exprimer dans la défense. Elle doit s’exprimer aussi dans la politique de l’immigration . (…)"

Le concept de solidarité est peut-être encore plus vaste que cela puisque le futur Traité de Lisbonne l'évoque 10 fois dans les seules 26 pages du Traité sur l'Union.

Il l'évoque notamment dans les considérants introductifs dans lesquels les signataires du traité se déclarent " Désireux d’approfondir la solidarité entre leurs peuples dans le respect de leur histoire, de leur culture et de leurs traditions ".

Il l'évoque surtout dans l'article 3 du Traité qui porte sur les objectifs de l'Union Européenne. Selon cet article en effet, l'Union Européenne " promeut la cohésion économique, sociale et territoriale, et la solidarité entre les États membres ".

Cette juxtaposition nous va très bien car nous sommes en effet convaincus que la transposition la plus concrète de l’idée de solidarité au niveau de l'Union Européenne est bien la politique régionale et de cohésion.

148

Cette politique de cohésion est plus que jamais une politique d'avenir, pour au moins une raison qui est énoncée dans le récent rapport de la Commission sur la cohésion et que je me ferai un plaisir de citer: " certaines régions savent anticiper les réponses aux défis de demain, ce n'est pas toujours le cas pour le niveau national ".

Bien entendu, le Comité des Régions s'associe à la démarche de la stratégie de Lisbonne qui a pour objet de rendre l'Union européenne plus compétitive, c'est-à- dire - nous le traduisons ainsi - de rendre les territoires de cette Union plus compétitifs.

Mais solidarité et compétitivité nous semblent compatibles qu'à deux conditions.

D'une part l'approche de l'Union Européenne doit être multi-niveaux, c'est-à-dire européenne, nationale et territoriale. Parce que, sur un certain nombre d'enjeux concrets de Lisbonne - la recherche, la formation en particulier de ceux qui travaillent, l'action en direction des petites et moyennes entreprises, tout ce qui concerne les données environnementales -, beaucoup de ces dimensions sont mises en œuvre concrètement par des régions, par des villes. Ce sont elles qui pilotent les actions concrètes.

D'autre part, l'Union Européenne ne peut assurer solidarité et compétitivité que sur la base d'une politique de cohésion véritablement européenne. Quand la politique de cohésion permet un développement du potentiel de formation de ces territoires, quand elle permet de mettre en réseau des centres de recherche, des petites et moyennes entreprises, des collectivités, de faire dans le fond des clusters, elle augmente le potentiel d'attractivité de ces territoires.

149

Cela se voit en particulier pour des régions qui ont subi des reconversions industrielles lourdes, comme dans un passé récent la région du Nord-Pas-de- Calais en France ou la région de la Ruhr en Allemagne et pour un grand nombre de régions polonaises aujourd'hui. La politique de cohésion a permis à ces régions de réparer une partie des dégâts des restructurations industrielles et de se tourner vers l'avenir.

Mesdames et Messieurs,

J'espère que c'est ce message que nous pourrons porter à l'issue de nos travaux: solidarité et compétitivité ne peuvent faire bon ménage que si, pour reprendre par analogie la définition de la démocratie par Abraham Lincoln, ce sont la solidarité et la compétitivité des régions, par les régions et pour les régions.

150

"The future of regions in the European Union"

Speech on the occasion of the Speakers corner-event organised by the Flemish association De Rand

Tervuren (B) – 27 November 2007

Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, beste vrienden,

1. Welk Europa willen we?

Het debat over Europa, over de toekomst van Europa en over de plaats van de regio's in de Europese architectuur is geen onbelangrijk en neutraal debat. Het gaat niet zo maar om procedures, maar wel over de vraag welk Europa we willen. Is Europa alleen maar een economische ruimte waarin iedere lidstaat zo maximaal mogelijk de eigen belangen probeert veilig te stellen en is Europa bijgevolg de optelsom van de particuliere nationale belangen. Of is Europa daarentegen een politiek project dat een democratische ruimte creëert voor de Europese burgers met respect voor hun nationale, regionale en lokale identiteit en dat in een steeds meer globaliserende wereld haar plaats wil innemen om meer welvaart en welzijn voor haar burgers te kunnen verzekeren.

Indien we naar de toekomstige architectuur van Europa kijken, dan lijken ons vandaag op wereldvlak twee opmerkelijke tendensen belangrijk die elkaar op het

151

eerste gezicht tegenspreken. Vooreerst zien we een toenemende globalisering, alleszins op het economische en financiële vlak. Landsgrenzen bestaan nog op landkaarten, maar worden minder en minder belangrijk in het dagelijkse leven. Op hetzelfde moment zien we in Europa een toenemende bewustwording van het belang en de dynamiek van kleinere entiteiten en regio’s, zoals Baskenland, Vlaanderen, Beieren, Wales, Schotland. Op het eerste zicht slechts tegenstrijdig, want hoe wereldomvattender de problemen worden, des te meer mensen hun zekerheid en de oplossing voor hun problemen zoeken bij bestuursniveaus die voor hen herkenbaar, bereikbaar en aanspreekbaar zijn. In deze globaliserende wereld en informatiemaatschappij die “decentraliseert” en “flexibiliseert” hebben we een andere politieke structuur nodig dan deze die ontwikkeld werd in de industriële maatschappij en die gekenmerkt werd door centralisering en uniformisering. De burger van vandaag is op de eerste plaats een burger van zijn wijk en van zijn gemeente. Maar daarnaast voelt hij aan dat hij in een wereld leeft waar beslissingen genomen worden op een niveau dat hem ontsnapt. En om in deze wereld te kunnen meetellen moet hij deel uitmaken van een grote entiteit die mondiaal gewicht in de schaal kan werpen. En dat kan alleen Europa zijn.

2. Het belang van regio's in de Europese opbouw

De overtuiging groeit dat regio’s de dragers zijn van democratie, van culturele diversiteit en van socio-economische ontwikkeling in Europa. Wanneer ik spreek over een Europa van de regio’s dan bedoel ik dat Europa een continent is van regio's en van diversiteit. Europeanen voelen zich sterk met hun regio’s verbonden en hun cultuur en identiteit hangen nauw samen met regionale tradities. Bovendien heeft Europa belang bij diversiteit. De culturele diversiteit in de Europese Unie eerbiedigen draagt bij tot haar democratisch draagvlak en haar economische sterkte. Studies wijzen immers uit dat er een directe band bestaat tussen culturele identiteit in een regio, identificatie van de burgers met de regio, toenemend vertrouwen, groeiend ondernemersschap, initiatief en

152

economische groei. De eigen culturele diversiteit laat bovendien toe om constructief open te staan voor wie de Unie van buiten af heeft opgezocht. Diversiteit is de brug naar inter-culturaliteit.

Ik pleit dus niet voor een Europa van de regio's dat in de plaats zou moet komen van het Europa van de staten. Het Europa van de regio’s, waarover ik spreek, is niet een ander Europa, is geen amalgaam van pseudo-staatjes, dat niets te doen zou hebben met het echte Europa van lidstaten, van een Europese Commissie, van ministerraden, enz. Integendeel, de regio’s participeren op een actieve wijze in dit echte Europa. En vele regio’s met wetgevende bevoegdheden doen dit op een daadwerkelijke en dagelijkse manier.

Regio’s, gefedereerde staten en autonome gemeenschappen getuigen van democratie, culturele diversiteit en sociaal-economische ontwikkeling in Europa. Vlaanderen en Wallonië zijn daar treffende voorbeelden van, zoals ook de Duitse en Oostenrijkse Länder, de Spaanse regio’s en autonome gemeenschappen en in toenemende mate de Italiaanse regio’s.

In Europa zullen in toenemende mate regio’s opstaan om een democratisch beleid dat dicht bij de bevolking staat te vrijwaren en om een haalbaar economisch en werkgelegenheidsbeleid vast te leggen. Zo dient de Europese Commissie objectieven en krachtlijnen vast te leggen voor een ambitieus werkgelegenheidsbeleid in en voor Europa, maar het zullen op de eerste plaats de regio’s zijn die de inhoud van dit beleidskader zullen bepalen. Zo zijn we er in de Vlaamse werkgelegenheidsdialoog in geslaagd om in samenspraak met de vakbonden en met de bedrijfswereld een aantal specifieke beleidsopties voorop te stellen.

In het Europa van vandaag zijn regio’s een feit, maar ze zullen steeds aan belang winnen. Een realistische Europese integratiestrategie doet er goed aan

153

om met deze realiteit rekening te houden. Ik heb gemerkt dat in de nieuwe lidstaten de regio’s zichzelf presenteren als de motor voor de socio-economische ontwikkeling en de sociale emancipatie. Regionalisme is niet een doel op zichzelf maar een opportuniteit in de mate dat het een toegevoegde waarde heeft om nieuwe ontwikkelingen mogelijk te maken of om nieuwe perspectieven te creëren. Regionale entiteiten worden steeds meer de dragers van ontwikkeling in een geglobaliseerde wereld. Dit is alleen van betekenis onder vier voorwaarden: (1) ze moeten een bijdrage leveren aan de versterking van de democratie; (2) zij moeten een beter bestuur en een betere dienstverlening kunnen waarborgen; (3) ze moeten de publieke toegang tot en deelname aan het sociale kapitaal versterken; (4) en ze moeten voorzien in de meest duurzame levenskwaliteit.

Er is een algemene erkenning dat lokale en regionale bestuursniveaus een wezenlijke bijdrage moeten leveren aan de Europese besluitvorming. Deze bestuursniveaus zijn niet alleen de uitvoerders van wat er in Brussel werd beslist of de onderaannemers van andere bestuurlijke niveaus. De lokale en regionale bestuursniveaus staan het dichtst bij de mensen en ze worden als eersten geconfronteerd met concrete problemen en uitdagingen zoals werkloosheid, gezondheidszorgen, leefmilieu, migratie, enz. Gezien de nabijheid van deze bestuursniveaus spelen ze ook een belangrijke rol op het vlak van de informatiedoorstroming en de informatieverstrekking. Communicatie is de brandstof van ieder goed werkende democratie. Zonder een goede communicatie komt de motor van de democratie tot stilstand. Hoe belangrijk deze informatie en communicatie zijn voor de Europese eenwording hebben we gemerkt naar aanleiding van de ratificatie van de Europese ontwerpgrondwet. Deze grondwet voorzag in een betere werking van de Unie en haar democratische besluitvorming en toch werd deze ontwerpgrondwet in twee landen door de burgers weggestemd. Hebben de burgers nog wel een juist zicht op wat Europa is en doet? Slagen de politici er voldoende in om het Europese project met begeestering over te brengen naar de burgers? Lukken de politici er

154

in om de onzekerheid en de angst van mensen voor het verlies van hun baan, voor de toenemende globalisering, voor sociale afbraak weg te nemen? Hebben nationale politici hun eigen falen niet te gemakkelijk als de schuld van “Brussel” voorgesteld? Commissievoorzitter Barroso zei het als volgt: “Wanneer Europa van ’s maandags tot ’s zaterdags bekritiseerd wordt, mag men niet verwachten dat de burgers op zondag positief over Europa spreken?” Hebben we Europa niet te veel voorgesteld als het buitenland, terwijl het in feite ons binnenland is. Recent onderzoek in Duitsland heeft aangetoond dat ongeveer 80% van de Duitse wetgeving niets anders is dan omzetting van Europese wetgeving in nationale wetgeving. Dit toont des te duidelijker aan dat het minder belangrijk en minder relevant wordt op welk niveau iets beslist wordt, maar des te belangrijker hoe de verschillende bestuurslagen met elkaar samenwerken en hoe burgers zich betrokken kunnen voelen bij de besluitvorming. En juist omwille van deze betrokkenheid van burgers en omwille van het democratisch draagvlak van beslissingen is de vraag naar de wijze waarop Europa bestuurd wordt wel zeer relevant. Niet de Europese constructie wordt door burgers in vraag gesteld, maar wel de wijze waarop Europa wordt bestuurd: het “afstandelijke”, het gevoel van een top-down-benadering, het imperatieve,… zovele verwoordingen of gevoelens van dezelfde realiteit: wat hebben wij daarmee te maken?

3. Subsidiariteit

155

moeten voorzichtig zijn. Subsidiariteit moet gebruikt worden als een dynamisch instrument om “meer Europa” te creëren op sommige terreinen en “minder Europa” op andere, terwijl we steeds oog moeten blijven hebben voor efficiëntie en voor de democratische vertegenwoordiging van de belangen van onze burgers. We mogen niet toelaten dat subsidiariteit een wapen zou worden dat ons opsluit in juridische conflicten. We moeten ons alleen laten leiden door het objectief van een “beter Europa”. Indien we enerzijds de vooruitgang die we de jongste 50 jaar gemaakt hebben inzake Europese integratie voor ogen houden en anderzijds de externe druk van de globalisering in rekening nemen, dan is er veel reden om aan te nemen dat een objectieve subsidiariteittest ons zal verplichten om te erkennen dat het meest aangewezen bestuursniveau vaak het Europese zal zijn en soms het nationale. Maar we mogen nooit de impact uit het oog verliezen en deze is vaak regionaal of lokaal.

Laat mij dus toe om mijn twijfels te uiten met betrekking tot een puur legalistische of juridische benadering van subsidiariteit, die de verschillende bestuursniveaus tegen elkaar opzet en juridische conflicten doet ontstaan.

4. Meerlagig bestuur (Multilevel governance)

Mijn opvatting van subsidiariteit valt samen met deze over een modern Europa dat gebaseerd is op multi-level governance. Over de jaren is een multi-level governance systeem tot stand gekomen dat de Europese Unie, de lidstaten, regionale en lokale besturen betrokken heeft bij de realisatie van gemeenschappelijke objectieven: vrede, vrijheid en welvaart. In de Europese Unie hebben we de piramidale en hiërarchische benadering die de Europese Unie boven de lidstaten plaatst, de lidstaten boven de regio’s en de regio’s boven de steden en gemeenten, overboord gegooid. In de plaats daarvan hebben we nood aan een nieuw partnerschap tussen deze verschillende bestuurslagen. Dit is de echte betekenis van subsidiariteit, die een bottom up -benadering inhoudt.

156

Specifieke uitdagingen en problemen vereisen specifieke oplossingen en een aangepaste organisatie. De multi-level governance is een referentie geworden om gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken, maar ook om deze doelstellingen op een verscheiden manier te ontwikkelen. We evolueren naar een “communauté d’intérêts” waarbinnen de verschillende bestuursniveaus op voet van gelijkheid samenwerken met als bedoeling om de gemeenschappelijk gedefinieerde objectieven te concretiseren op het vak van leefmilieu, duurzame economische ontwikkeling, tewerkstelling, onderzoek en ontwikkeling, landbouw, onderwijs, cultuur, internationaal beleid, enz.

Ook in het Hervormingsverdrag wordt het concept hernomen dat de verantwoordelijkheid moet rusten op vele schouders en dat de interacties tussen de verschillende bestuursniveaus ondersteuning vereist. Deze bestuursvorm is gebaseerd op netwerking, eerder dan op de oude idee van hiërarchische besluitvorming. De politieke acteren gedragen zich als partners en werken samen op voet van gelijkheid om oplossingen te vinden voor de steeds complexer wordende problemen.

In een dergelijke benadering van multi-level governance hebben de verschillende bestuurslagen elkaar nodig. De regio’s hebben Europa nodig, maar Europa heeft ook de regio’s nodig. Europa kan het zich niet veroorloven zonder de regio’s te werken. Het is een fictie te denken dat de Europese instellingen – en alleen deze instellingen - in staat zullen zijn om besluitvorming tot stand te brengen die een voldoende democratische aanvaardbaarheid kan creëren. Het is eveneens een fictie te denken dat één bestuursniveau in staat zou zijn om een antwoord te bieden op de vragen en problemen die op ons afkomen. Daarom het belang om meerdere actoren, meerdere partners en meerdere bestuursniveaus bij de Europese besluitvorming te betrekken in een benadering van multi-level governance .

157

Laat me dit aantonen met tweetal voorbeelden: de Europese informatiestrategie en de Lissabonstrategie.

Ik heb reeds gewezen op het bijzondere belang van de communicatie en de informatie. Het Franse en het Nederlandse neen aan de ontwerpgrondwet hebben blijkbaar de Brusselse geesten wakker geschud. De Europese Commissie heeft een debat op gang gebracht onder de naam “Plan D” : debat, dialoog, democratie. (Met het Comité van de Regio’s hebben we daar een vierde D van “ devolution ” aan toegevoegd.) In de begroting 2008 van de Europese Unie worden bijkomende budgetten voor informatie voorzien. Uiteindelijk heeft de Europese Commissie ingezien dat in Brussel centraal uitgedachte informatiecampagnes, die dan in de 23 talen van de Unie vertaald worden, weinig effect hebben. Europa kan dichter bij de burger gebracht worden door de bestuursniveaus die het dichtst bij de burgers staan. Europa doet er daarom goed aan om overeenkomsten af te sluiten met regio’s om informatiecampagnes op te zetten die duidelijk maken dat Europa ons binnenland en niet ons buitenland is, en die rekening kunnen houden met de specificiteit van elke regio. De onwetendheid over Europa is enorm groot. Daarom zullen het actieve campagnes moeten zijn en mogen we ons niet tevreden stellen met enkele blitse informatiestands in de inkomhal van één of andere regionale administratie… Als regio’s zullen we zelf samenwerkingsovereenkomsten moeten aangaan met vakbonden, met socio-culturele verenigingen, met milieugroeperingen, enz. opdat Europa meer en meer aangevoeld zou worden.

Inderdaad, Europa heeft de regio’s nodig en doet er goed aan om met de regio’s samen te werken. Dit is ook aangetoond met de Lissabonstrategie. In 2000 keurde de Europese Raad een strategisch doel goed om de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie van de wereld te worden die in staat is tot duurzame economische groei met meer en betere banen en een hechtere sociale samenhang. Om dit doel te verwezenlijken had men een

158

integrale strategie voor ogen die gericht was op: (1) de voorbereiding van de overgang naar een kenniseconomie en kennismaatschappij door een beter beleid op het gebied van de informatiemaatschappij en Onderzoek&Ontwikkeling; (2) de modernisering van het Europees sociaal model door te investeren in mensen en sociale uitsluiting te bestrijden; (3) het behoud van gezonde economische vooruitzichten en gunstige groeiperspectieven door een passende macro-economische beleidsmix toe te passen. In 2005, vijf jaar na de start van de Lissabonstrategie maakte de Commissie de balans op. De resultaten bleken slechts ten dele positief. De prestaties van de Europese economie op het gebied van groei, productiviteit en werkgelegenheid waren bij de verwachtingen achtergebleven. De banengroei was vertraagd en er werd nog altijd onvoldoende in onderzoek en ontwikkeling geïnvesteerd. Een evaluatierapport (het rapport Kok) hekelde de te ambitieuze agenda, de slechte coördinatie en de tegenstrijdige prioriteiten. De conclusie was duidelijk: de Lissabonstrategie was amper gekend door de burgers en was er niet in geslaagd om de nodige bezieling tot stand te brengen in de lidstaten. Een eigen enquête van het Comité van de Regio’s wees uit de betrokkenheid van de lokale en regionale besturen bij de opmaak van de nationale hervormingsprogramma’s zeer beperkt was, behalve in landen met sterke regio’s zoals Duitsland, België, Spanje en ook wel Italië. Verder bleek dat de verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen de verschillende bestuursniveaus zeer onduidelijk was. Slechts 17% van de ondervraagde steden en regio’s zegden tevreden te zijn over hun betrokkenheid bij de voorbereiding van de nationale hervormingsprogramma’s. Om de deelname van de regio’s aan de Lissabonstrategie duidelijker in kaart te brengen heeft de Raad aan het Comité van de Regio’s gevraagd om aan de Lentetop van 2008 een opvolgingsverslag voor te leggen. Inderdaad, het zijn de regio’s die in Europa het kader bieden voor productieve innovatieve investeringen, die de creatie van tewerkstelling kunnen versnellen en die het niveau van onderwijs en opleiding kunnen verhogen. Het zijn de regio’s die een partnerschap kunnen tot stand brengen tussen

159

onderzoekscentra en universiteiten. Het zijn zij die over de noodzakelijke praktische instrumenten beschikken voor het stimuleren van groei en tewerkstelling. En daarom hebben de regio’s volwaardig hun plaats in de Lissabonstrategie. Het Comité van de Regio’s heeft een netwerk uitgebouwd, het zogenaamde Lissabon-Platform, dat vandaag reeds 100 steden en regio’s telt die actief willen bijdragen tot de Lissabonstrategie.

5. De regio’s met wetgevende bevoegdheden in België

Ook mijn eigen regio – Vlaanderen -, een regio met wetgevende bevoegdheden wil een rol spelen in de Europese besluitvorming. Vijf opeenvolgende staatshervormingen (1970, 1980, 1988, 1993 en 2001) hebben België de afgelopen 35 jaar omgevormd van een gecentraliseerde staat tot een volwaardige federale staat. Om een zicht te krijgen op de rol die de Belgische regio’s in Europa spelen of zouden kunnen spelen, is het belangrijk om in dit verband enkele belangrijke aspecten van het Belgische federalisme voor ogen te houden. (a) Vooreerst wordt het Belgische federalisme gekenmerkt door bevoegdheden die niet op een homogene wijze gespreid zijn over de verschillende bestuursniveaus. In de meeste beleidsdomeinen liggen de bevoegdheden verspreid over het federale en het regionale niveau. Wel is het zo dat elk bestuursniveau voor de haar door de grondwet toebedeelde bevoegdheden verantwoordelijk is voor de volledige beleidscyclus. Vandaag is het bijvoorbeeld zo dat de regio’s voor het overgrote deel bevoegd zijn voor het milieubeleid; het federale niveau is enkel nog bevoegd voor de productstandaarden, de bescherming tegen radioactieve straling, de doorvoer van afval en de bescherming van het mariene milieu. (b) Sinds 1993 kunnen de Belgische regio’s ook een buitenlands beleid voeren in de beleidsdomeinen die hen door de grondwet zijn toegewezen. Dit “ in foro interno, in foro externo ”- principe houdt in dat het regionale niveau formeel moet betrokken worden bij Europese dossiers die gevolgen hebben voor de regionale bevoegdheden.

160

Binnen België werd in 1994 een samenwerkingsakkoord afgesloten tussen het federale niveau en de regio’s om de deelname van de regio’s formeel te regelen. Mede op aandringen van België voorziet een artikel in het Europees Verdrag dat een regio de vertegenwoordiging van zijn lidstaat kan opnemen in de Raad van ministers. Dit houdt in dat in Ministerraden, die beleidsdomeinen behandelen die tot de exclusieve bevoegdheid van de regio’s behoren, België vertegenwoordigd wordt door een minister van een regionale regering. Met het oog op de toepassing van het subsidiariteitsprotocol dat aan het Hervormingsverdrag is gevoegd, zijn we in België overeengekomen dat voor de toepassing van dit protocol de regionale parlementen beschouwd worden als nationale parlementen, waardoor ze volwaardig kunnen participeren aan het voorziene “early warning”-systeem. (c) Het feit dat de Belgische regio’s een formele rol kregen in de Europese besluitvorming heeft te maken met een ander kenmerk van het Belgisch federalisme, m.n. de grondwettelijke bepaling dat er geen hiërarchie van normen is. De federale wetten en de regionale decreten staan op voet van gelijkheid, ze kunnen elkaar niet opheffen. Deze nevenschikking betekent ook dat elk bestuursniveau de volledige beleidscyclus van een grondwettelijk toegewezen bevoegdheid moet beheren.

Rekening houdend met deze specifieke kenmerken van het Belgisch federalisme, zeker inzake buitenlands optreden, hoeft het dan ook geen verwondering te wekken dat ook de Belgische regio’s aandringen op een meer volwaardige plaats van de regio’s in de Europese besluitvorming.

6. De actuele Belgische discussie

Het zou u wellicht allen verwonderen mocht ik vanavond niets zeggen over de actuele Belgische discussie en de aanslepende regeringsvorming. Want uiteindelijk heeft dit debat alles te maken met de plaats, rol en bevoegdheden van regio's in een federale staat. Persoonlijk heb ik de staatshervorming steeds

161

gezien als een evolutief proces. De voorgestelde staatshervorming is geen hervorming om de hervorming, geen beeldenstorm, geen doel op zich. Het gaat niet om de splitsing van België.

Waarover gaat het dan wel? Vlaanderen en Wallonië hebben niet alleen eigen, specifieke problemen maar ook een andere visie op hoe die problemen moeten worden aangepakt. Dit betekent dat elke deelstaat nood heeft aan andere maatregelen, gericht op doeltreffende oplossingen. Er zijn daarvan ontelbare voorbeelden. Zo heeft Wallonië veel meer jeugdwerklozen dan Vlaanderen. Vlaanderen moet het mogelijk kunnen maken dat oudere werknemers langer en op een aangepaste wijze aan het werk blijven. Vlaanderen - maar ook Wallonië - kan het ondernemerschap onvoldoende aanmoedigen en ondersteunen omdat het onvoldoende fiscale bevoegdheden heeft. Vlaanderen en Wallonië hebben dus dringend eigen, structurele maatregelen nodig om te kunnen inspelen op hun arbeidsmarkt en op de economische dynamiek van hun regio. Vlaanderen staat constant in de file. Wallonië niet. De ontsluiting van de economische centra van Vlaanderen is een dringende noodzaak maar Vlaanderen kan nu geen volwaardig mobiliteitsbeleid voeren, omdat het geen inspraak heeft in het treinaanbod en het tariefbeleid van de spoorwegen. Vlaanderen kan ook geen globaal gezinsbeleid voeren wegens gebrek aan bevoegdheden inzake kinderbijslag, fiscaliteit, loopbaanbeleid. Vlaanderen vergrijst sneller dan Wallonië en heeft bijgevolg een specifieke behoefte aan een eigen ouderenbeleid. Vlaanderen heeft een sterk huisartsnetwerk, kiest voor eerstelijns gezondheidszorg en preventie. Wallonië schakelt sneller specialisten in.

Dit zijn een aantal voorbeelden die aantonen dat Vlaanderen – maar ook Wallonië – over onvoldoende aangepaste beleidsinstrumenten beschikken om een antwoord te kunnen geven op de noden van hun inwoners. Als de instellingen niet meer kunnen voldoen aan de noden, dan moeten ze aangepast

162

worden. Anders worden ze een remmende factor voor de sociale en economische ontwikkeling van de regio's.

Wat de Vlamingen met een verdere staatshervorming beogen is om te kunnen beschikken over eigen sociaal-economische hefbomen, om een eigen arbeidsmarkten werkgelegenheidsbeleid te kunnen voeren, evenals een gedifferentieerd gezondheids- en zorgbeleid en om met de deelstaten aanwezig te kunnen zijn in sommige overheidsinstellingen. Deze vragen van de Vlamingen naar meer bevoegdheden voor de deelstaten zijn niet tegengesteld aan de belangen van de franstaligen. Bovendien zijn ook de Vlamingen ervan overtuigd dat een verdergaande staatshervorming gesteund moet zijn op een gerechtvaardigde solidariteit.

7. Uitdagingen en conclusies

Indien we naar het Hervormingsverdrag kijken dat enkele weken geleden te Lissabon werd goedgekeurd, dan kunnen we niet spreken van het ideale verdrag. Maar we kunnen wel stellen dat de vooruitgang die geboekt was in het Grondwettelijk verdrag in het Hervormingsverdrag overeind is gebleven. Als we het bekijken vanuit het oogpunt van de regio's dan kunnen we tevreden vaststellen dat het verdrag de lokale en regionale autonomie erkent, dat het protocol met betrekking tot de toepassing van de principes van subsidiariteit en evenredigheid behouden is en dat de territoriale cohesie en de culturele diversiteit als doelstellingen van de Unie werden ingevoerd.

We moeten evenwel – jammer genoeg - vaststellen dat de regio's met wetgevende bevoegdheden deze geen bijkomende ruimte hebben gekregen in het Hervormingsverdrag. De rechtstreekse betrokkenheid van deze regio's bij de Europese besluitvorming blijft afhankelijk van de desbetreffende afspraken die daarover in de betrokken lidstaten zijn gemaakt. De uitdaging en de opdracht

163

blijven om de creatieve denkoefeningen over de plaats van regio's met wetgevende bevoegdheden in de Europese architectuur verder te zetten. Deze reflectie is noodzakelijk omwille van de zogenaamde Europese paradox. Deze paradox is dat kleine landen zoals, Luxemburg, Slovenië, Malta, Cyprus, Estland, …. rechtstreeks betrokken zijn bij de Europese besluitvorming, terwijl aan "naties zonder staat" zoals Vlaanderen, Baskenland, Catalonië, Wallonië, de Duitse Länder, enz. de mogelijkheid wordt ontzegd om rechtstreeks te participeren aan de Europese besluitvorming. Dit is een onhoudbare situatie die een oplossing moet krijgen en die de aanleiding zou moeten zijn voor een denkoefening over nieuwe evenwaardige partnerschappen, die moeten leiden tot meer impact van de regio's op het Europese bestuursniveau. Regio's zijn immers niet de onderaannemers van de staat.

In deze bijdrage ontwikkelde ik meerdere argumenten voor een rechtstreekse betrokkenheid van de regio's in de Europese besluitvorming. Ik vermeldde o.a. dat het regionale beleidsniveau dichter bij de burgers staat, ik verwees naar de toepassing van het subsidiariteitsbeginsel en ik benadrukte het feit dat regio’s op de hoogte zijn van de specifieke behoeften van hun burgers, enz.

Voor al deze redenen is het belangrijk dat regio’s zouden kunnen deelnemen aan de voorbereiding van het Europese beleid en zeker in deze beleidsdomeinen die tot hun eigen bevoegdheden behoren. Het wordt stilaan tijd dat Europa en de lidstaten deze terechte bekommernis zouden erkennen.

Wij staan voor de enorme opdracht en tevens uitdaging om de regionale realiteit in te passen in de Europese architectuur. We zullen op een creatieve wijze moeten reflecteren over de wijze waarop de verschillende bestuurslagen (lokaal- regionaal – nationaal – Europees) op elkaar kunnen inspelen opdat de Europese burger deelachtig kan worden aan het beleid en daaraan een democratische

164

legitimatie kan geven. En we zullen moeten blijven ijveren voor de eigen plaats van de regio's met wetgevende bevoegdheden.

Ik dank u.

165

"2008: the European year of the intercultural dialogue"

On the occasion of the visit of Jan Figel', Commissioner for Education, training, culture and youth, in the Plenary Assembly of the Committee of the Regions.

Brussels – 28 November 2007

Mijnheer de Commissaris, Voorzitter, collega's,

Mijn dank, namens de EVP, voor uw komst naar onze Plenaire Vergadering. Ik heb met belangstelling geluisterd naar uw pleidooi voor meer aandacht voor cultuur in de Europese Unie. U doet grote inspanningen om dingen mogelijk te maken in die sector (zoals u zei: er werden tussen 2000 en 2006 1500 projecten gefinancierd)

Cultuur is inderdaad zeer belangrijk in het Europese éénmakingsproces. Het instandhouden van de verscheidenheid aan culturen een absolute voorwaarde, maar ook de belangrijkste troef die Europa heeft ten overstaan van de andere continenten. Een goed management van de culturele verscheidenheid geeft ons een competitief voordeel ten overstaan van de andere wereldspelers VS, China en Japan. Wij weten allen dat regio's – in hun verscheidenheid en verschillen in culturen – de motor van socio-economische ontwikkeling zijn en van sociale emancipatie in de Europese Unie. Zij zijn de rijkdom van deze ontwikkelingen in de Unie. Het belang van deze culturele dimensie is te lang onderschat geweest. Bij wijle ontstond de angst dat de éénmaking van Europa zou resulteren in een Europese cultuur die zou leiden naar een proces van vervreemding, eerder dan naar een proces van identificatie. Ik ben zelf als Vlaams Minister President, zeer intens betrokken geweest bij de titelvoerende Europese Culturele Hoofdsteden in Vlaanderen, met name in Antwerpen in 1993 en Brugge in 2002. Ik kom daar nog

166

op terug. In 1993 was de slogan van de stad Antwerpen: "Kan kunst de wereld redden?". Ik wil dit graag parafraseren en zeggen "Kan cultuur Europa redden?". Ik ben ervan overtuigd dat het versterken van de culturele diversiteit in de Europese Unie, de economische en democratische sterkte van de Unie ten goede komt. Zij zal ook de vrede en de tolerantie ten goede komen. Cultuur zorgt voor een grotere identificatie van de bevolking met de regio, de staat, en dat versterkt het vertrouwen; en vertrouwen leidt naar risico-nemen en dit naar meer ondernemerschap en dit leidt zo naar meer economische groei. Onderzoek wijst dit uit. Vandaar dan ook onze volle steun voor de initiatieven die u als Commissaris neemt voor het versterken van de culturele verscheidenheid.

Ik zeg graag nog iets over de Interculturele Dialoog, het jaarthema van 2008. De opeenvolgende uitbreidingen van de Europese Unie heeft tot een grotere mobiliteit geleid en ook een toegenomen personen- en handelsverkeer met de hele wereld. Kennis en informatie over verschillende culturen, talen en bevolkingsgroepen maar ook tussen godsdiensten, zowel in Europa als elders is belangrijk voor de toenadering tussen de Europese volkeren en hun culturen.

Wij moeten iedereen in de Unie bewust maken van het belang van een actief burgerschap dat openstaat voor de wereld waarbij de culturele verscheidenheid wordt eerbiedigt en gemeenschappelijke waarden worden erkend en gerespecteerd. De lokale en regionale overheden hebben in dit proces een cruciale rol te spelen.

Ik onderlijn in dit verband ook het belang van de dialoog die wij verplicht zijn aan te gaan tussen de verschillende religies, de zgn. interreligieuze dialoog. Dialoog tussen religies en de maatschappij is de beste weg om wederzijds respect en verstandhouding tot stand te brengen, op de eerste plaats op het lokale en regionale niveau. Het is daarom mijn vaste overtuiging dat steden en gemeenten moeten betrokken worden in de interculturele én de interreligieuze dialoog.

167

Vandaar is het ook aangewezen dat we snel zouden van start gaan met het opstarten van een Europees platform voor interreligieuze dialoog.

Mijnheer de Commissaris, Collega's,

Derde punt dat ik wil maken: "De Culturele Hoofdstad van Europa". Met de toekenning van deze titel wordt de rijkdom, de verscheidenheid en de gemeenschappelijke kenmerken van de Europese culturen onderlijnd en wordt het mogelijk gemaakt dat de burgers van de Unie elkaar beter leren kennen. Wat meer competitie inbrengen in de kandidaatstelling binnen de lidstaten zelf die aan zet zijn om een kandidatuur in te dienen – zoals voorzien werd in de gewijzigde procedure – vind ik goed. "Culturele Hoofdstad van Europa", is interessant voor het Comité van de Regio's. Wij zijn betrokken in de selectie van de Culturele Hoofdsteden. Wij zouden ook een grotere betrokkenheid moeten kunnen hebben éénmaal de titel is toegekend. Het Comité kan thematische fora helpen uitbouwen in de titelvoerende steden waarbij andere steden gemobiliseerd worden; ook in hier in Brussel kunnen we evenementen opzetten; we kunnen daarin creatief zijn. Mij gaat het erom dat we de titel van Cultuur- hoofdstad maximaal benutten om cultuur, respect en diversiteit in de Unie te bevorderen en te promoten.

Ik dank u nogmaals voor uw bijdrage hier vandaag.

168

"Europe and the local and regional authorities go for synesynergy"rgy"

Speech on the occasion of the 25 th jubilee of the Mayor of Alphen aan den Rijn M.Nico Schoof, member of the Committee of the Regions

Alphen a/d Rijn (NL) – 6 December 2007

Mijnheer de burgemeester, geachte genodigden, dames en heren,

Ik ben bijzonder blij hier vandaag bij u te zijn ter gelegenheid van het ambtsjubileum van burgemeester Nico Schoof. Ik ben er vrijwel zeker van dat u begrip kunt opbrengen voor het feit dat ik niet voor alle ambtsjubilea van burgemeesters de verplaatsing maak van Brussel naar Nederland. Dat ik de uitnodiging van de gemeentesecretaris – toen nog een supergeheime operatie – heb aanvaard heeft alles te maken met het Europese engagement van burgemeester Schoof in Brussel. Inderdaad, ik heb uw burgemeester leren kennen in het Comité van de Regio's, waarvan hij sinds 2004 plaatsvervangend lid was en sinds 2006 effectief lid. Tevens is hij lid van het Bureau van het Comité van de Regio's en sinds kort (juni 2007) ook voorzitter van de Nederlandse delegatie. Geef toe, er zijn Europese politieke carrières die een langzamer verloop kennen… Met mijn aanwezigheid hier, in Alphen aan den Rijn, wil ik op de eerste plaats in de persoon van Nico Schoof hulde brengen aan al die lokale politici die bereid zijn om de lokale noden, bekommernissen en gezichtspunten in Europa een stem te geven. In mijn tussenkomst zal ik dan ook enkele ideeën proberen te ontwikkelen met betrekking tot de relatie tussen Europa enerzijds en de decentrale besturen, regio's, steden en gemeenten anderzijds.

169

Europa op zoek naar een "nieuwe governance"

Eind van de jaren '90 kampte de Europese Unie met haar zoveelste crisis. De Europese integratie had stabiliteit, vrede en welvaart opgeleverd. De lidstaten konden resultaten voorleggen die ze afzonderlijk nooit voor elkaar hadden gekregen. En toch, toch voelden de Europese burgers zich niet betrokken bij de werkzaamheden van de Europese Unie. In heel Europa hadden de politieke leiders te maken met deze paradox: aan de ene kant wilden de Europese burgers dat zij een oplossing zochten voor de grote maatschappelijke problemen en aan de andere kant hadden deze burgers steeds minder vertrouwen in de instellingen en in de politiek.

De Europese Unie heeft op deze malaise toen gereageerd met een verhaal over "European governance", dat gebaseerd moest zijn op 5 beginselen, met name openheid, participatie, verantwoordingsplicht, doeltreffendheid en samenhang. Een hele batterij aan voorstellen en maatregelen moest ervoor zorgen dat Europa opnieuw aansluiting zou vinden bij de Europese burgers. Eén van de objectieven was om de burgers beter te bereiken via de regionale en lokale democratie. De Europese Commissie was immers tot de conclusie gekomen dat de toenemende verantwoordelijkheden van de regionale en lokale besturen met betrekking tot de tenuitvoerlegging van het Europese beleid, moesten omgezet worden in een grotere betrokkenheid bij de voorbereiding en de totstandkoming van dit Europese beleid. De Commissie werd geconfronteerd met de kritiek dat Europese wetgeving veel te weinig rekening hield met de plaatselijke ervaringen en met de plaatselijke omstandigheden ("la couleur locale").

Het witboek "Europese governance" waarin de voorstellen van de Europese Commissie werden samengebundeld formuleerde drie actiepunten om de relatie tussen het Europese niveau enerzijds en het lokale en regionale niveau anderzijds te verbeteren, die wij in hun intenties kunnen onderschrijven:

170

(1) De lokale en regionale besturen beter betrekken bij de beleidsvorming. In Europa zitten de lidstaten rond de tafel van de besluitvorming. Europa gaat er dan ook van uit dat het deze lidstaten zijn die de lokale en regionale besturen bij hun standpuntbepaling moeten betrekken. Juist, maar volgens ons niet goed genoeg. Er moet onzes inziens op een creatieve wijze verder nagedacht worden hoe lokale en regionale besturen in Europa op een meer rechtstreekse wijze bij het Europese beleid betrokken kunnen worden en meer inspraak kunnen hebben in de beleidsvoorbereiding. Het Comité van de Regio's, de politieke assemblee van de lokale en regionale verkozenen in Europa, kan hiervoor een platform bieden.

Onder de hoede van het Comité van de Regio's heeft drie- à viermaal per jaar een zogenaamde structurele dialoog plaats tussen een Europese commissaris en de verenigingen van lokale en regionale overheden. Deze samenkomsten zijn vandaag "te structureel" en "te weinig dialoog". We moeten er voor zorgen dat de Europese Commissie niet inslaapt en ervan uitgaat dat met deze structurele dialoog de betrokkenheid van de decentrale overheden goed geregeld is…

(2) Meer flexibiliteit in de middelen ter uitvoering van het beleid. Zeker in een Unie met 27 heeft het geen zin om wetgeving uit te vaardigen die in alle landen, regio's, steden of gemeenten op dezelfde wijze en met dezelfde middelen uitgevoerd zou moeten worden. Op dit vlak is er nog een hele weg af te leggen. Nochtans zou een formulering van streefdoelen er kunnen toe bijdragen dat de verschillende bestuursniveaus in een bindende overeenkomst kunnen vastleggen wat ieders verantwoordelijkheid is en tot wat ieder bestuursniveau zich verbindt. Een dergelijke aanpak zou aan de burgers bovendien duidelijk maken dat de oplossing van de complexe problemen van vandaag het engagement vraagt van alle bestuursniveaus, ieder met zijn specifieke verantwoordelijkheid. (3) De algemene samenhang van het beleid verbeteren.

171

Het is van wezenlijk belang om de territoriale gevolgen van het EU-beleid voor ogen te houden. Europa dient deze coherente en holistische benadering voor te staan. Zo heeft bijvoorbeeld recentelijk de Europese Commissaris voor Maritiem beleid (Borge) een groenboek voorgesteld met een dergelijke holistische benadering, waarin zowel de diverse Europese beleidsterreinen (vervoer, milieu, visserij,…) betrokken zijn als de diverse bestuursniveaus. En dan pas wordt duidelijk hoe iedereen het laken naar zijn kant probeert te trekken…

Lokale en regionale overheden verwerven hun plaats

Sinds het witboek "Europese governance" zijn we zes jaar verder. Zoals ik reeds zei, tracht Europa aansluiting te vinden bij de lokale en regionale realiteit. Het neen van de Franse en Nederlandse burgers heeft de Europese Commissie wakker geschud. Waar het Comité van de Regio's vroeger moest bedelen voor de aanwezigheid van een Europese commissaris tijdens een plenaire zitting, moeten we vandaag de dagorde in functie van hun aanwezigheid ordenen. De voorbije week waren er drie Europese commissarissen in onze plenaire vergadering; in februari zullen er vier aanwezig zijn waaronder Commissievoorzitter Barroso.

De politieke relevantie van het lokale en regionale niveau in de Europese Unie neemt toe. Er is een algemene erkenning dat lokale en regionale bestuursniveaus een wezenlijke bijdrage moeten leveren aan de Europese besluitvorming. Deze bestuursniveaus zijn niet alleen de uitvoerders van wat er in Brussel werd beslist of de onderaannemers van andere bestuurlijke niveaus. De lokale en regionale bestuursniveaus staan het dichtst bij de mensen en ze worden als eersten geconfronteerd met concrete problemen en uitdagingen zoals werkloosheid, gezondheidszorgen, leefmilieu, migratie, enz. Gezien de nabijheid van deze bestuursniveaus spelen ze ook een belangrijke rol op het vlak van de informatiedoorstroming en de informatieverstrekking. Communicatie is de

172

brandstof van ieder goed werkende democratie. Zonder een goede communicatie komt de motor van de democratie tot stilstand. Hoe belangrijk deze informatie en communicatie zijn voor de Europese eenwording hebben we gemerkt naar aanleiding van de ratificatie van de Europese ontwerpgrondwet. Deze grondwet voorzag in een betere werking van de Unie en haar democratische besluitvorming en toch werd deze ontwerpgrondwet in twee landen door de burgers weggestemd. Hebben de burgers nog wel een juist zicht op wat Europa is en doet? Slagen de politici er voldoende in om het Europese project met begeestering over te brengen naar de burgers? Lukken de politici er in om de onzekerheid en de angst van mensen voor het verlies van hun baan, voor de toenemende globalisering, voor sociale afbraak weg te nemen? Hebben nationale politici hun eigen falen niet te gemakkelijk als de schuld van “Brussel” voorgesteld? Commissievoorzitter Barroso zei het als volgt: “Wanneer Europa van ’s maandags tot ’s zaterdags bekritiseerd wordt, mag men niet verwachten dat de burgers op zondag positief over Europa spreken?” Hebben we Europa niet te veel voorgesteld als het buitenland, terwijl het in feite ons binnenland is. Recent onderzoek in Duitsland heeft aangetoond dat ongeveer 80% van de Duitse wetgeving niets anders is dan omzetting van Europese wetgeving in nationale wetgeving. Dit toont des te duidelijker aan dat het minder belangrijk en minder relevant wordt op welk niveau iets beslist wordt, maar des te belangrijker hoe de verschillende bestuurslagen met elkaar samenwerken en hoe burgers zich betrokken kunnen voelen bij de besluitvorming. En juist omwille van deze betrokkenheid van burgers en omwille van het democratische draagvlak van beslissingen is de vraag naar de wijze waarop Europa bestuurd wordt wel zeer relevant. Niet de Europese constructie wordt door burgers in vraag gesteld, maar wel de wijze waarop Europa wordt bestuurd: het “afstandelijke”, het gevoel van een top-down-benadering, het imperatieve,… zovele verwoordingen of gevoelens van dezelfde realiteit: wat hebben wij daarmee te maken? Subsidiariteit

173

En het antwoord op dit aanvoelen van burgers heeft veel te maken met subsidiariteit: welk is het meest relevante beleidsniveau om een antwoord te geven op de behoeften van burgers. Subsidiariteit is de methode die door de Europese Unie is gekozen om kwalitatieve relaties tussen de politieke actoren en de burgers te verzekeren. Het is ook de enige methode die de legitimiteit van het Europees beleid kan herstellen voor de Europese burgers. Uiteraard niet voor alle Europese beleidsterreinen, want sommige beleidsterreinen moeten het voorwerp blijven uitmaken van uniforme conceptie en toepassing. Maar we moeten voorzichtig zijn. Subsidiariteit moet gebruikt worden als een dynamisch instrument om “meer Europa” te creëren op sommige terreinen en “minder Europa” op andere, terwijl we steeds oog moeten blijven hebben voor efficiëntie en voor de democratische vertegenwoordiging van de belangen van onze burgers. We mogen niet toelaten dat subsidiariteit een wapen zou worden dat ons opsluit in juridische conflicten. We moeten ons alleen laten leiden door het objectief van een “beter Europa”. Indien we enerzijds de vooruitgang die we de jongste 50 jaar gemaakt hebben inzake Europese integratie voor ogen houden en anderzijds de externe druk van de globalisering in rekening nemen, dan is er veel reden om aan te nemen dat een objectieve subsidiariteittest ons zal verplichten om te erkennen dat het meest aangewezen bestuursniveau vaak het Europese zal zijn en soms het nationale. Maar we mogen nooit de impact uit het oog verliezen en deze is vaak regionaal of lokaal.

Multi-level governance (meerlagig bestuur)

174

Mijn opvatting van subsidiariteit valt samen met deze over een modern Europa dat gebaseerd is op multi-level governance. Ik heb er op een onrechtstreekse wijze reeds eerder naar verwezen, meer bepaald in verband met de nieuwe vormen van samenwerking tussen de verschillende bestuursniveaus. Over de jaren is een multi-level governance systeem tot stand gekomen dat de Europese Unie, de lidstaten, regionale en lokale besturen betrokken heeft bij de realisatie van gemeenschappelijke objectieven: vrede, vrijheid en welvaart. In de Europese Unie hebben we de piramidale en hiërarchische benadering die de Europese Unie boven de lidstaten plaatst, de lidstaten boven de regio’s en de regio’s boven de steden en gemeenten, overboord gegooid. In de plaats daarvan hebben we nood aan een nieuw partnerschap tussen deze verschillende bestuurslagen. Dit is de echte betekenis van subsidiariteit, die een bottom up -benadering inhoudt. Specifieke uitdagingen en problemen vereisen specifieke oplossingen en een aangepaste organisatie. De multi-level governance is een referentie geworden om gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken, maar ook om deze doelstellingen op een verscheiden manier te ontwikkelen. We evolueren naar een “communauté d’intérêts” waarbinnen de verschillende bestuursniveaus op voet van gelijkheid samenwerken met als bedoeling om de gemeenschappelijk gedefinieerde objectieven te concretiseren op het vak van leefmilieu, duurzame economische ontwikkeling, tewerkstelling, onderzoek en ontwikkeling, landbouw, onderwijs, cultuur, internationaal beleid, enz.

Ook in het Hervormingsverdrag, waarover de Europese staats- en regeringsleiders medio Oktober in Lissabon een akkoord bereikten, wordt het concept hernomen dat de verantwoordelijkheid moet rusten op vele schouders en dat de interacties tussen de verschillende bestuursniveaus ondersteuning vereist. Deze bestuursvorm is gebaseerd op netwerking, eerder dan op de oude idee van hiërarchische besluitvorming. De politieke actoren gedragen zich als partners en werken samen op voet van gelijkheid om oplossingen te vinden voor de steeds complexer wordende problemen.

175

In een dergelijke benadering van multi-level governance hebben de verschillende bestuurslagen elkaar nodig. De regio’s, de steden en gemeenten hebben Europa nodig, maar Europa heeft ook de regio’s, de steden en gemeenten nodig. Europa kan het zich niet veroorloven zonder de regio’s te werken. Het is een fictie te denken dat de Europese instellingen – en alleen deze instellingen - in staat zullen zijn om besluitvorming tot stand te brengen die een voldoende democratische aanvaardbaarheid kan creëren. Het is eveneens een fictie te denken dat één bestuursniveau in staat zou zijn om een antwoord te bieden op de vragen en problemen die op ons afkomen. Daarom het belang om meerdere actoren, meerdere partners en meerdere bestuursniveaus bij de Europese besluitvorming te betrekken in een benadering van multi-level governance . En op deze manier wordt de samenwerking tussen de verschillende bestuursniveaus, van Europees tot lokaal, een verhaal van positieve synergie.

Een Europees politiek project…

Op het eerste zicht bracht ik wellicht een verhaal over institutionele kwesties, over de wijze waarop bevoegdheden worden uitgeoefend, over samenwerking en partnerschappen tussen verschillende bestuursniveaus. Dit verhaal is echter niet neutraal. Want het gaat uiteindelijk over de vraag welk Europa we willen. Is Europa alleen maar een economische ruimte waarin iedere lidstaat zo maximaal mogelijk de eigen belangen probeert veilig te stellen en is Europa bijgevolg de optelsom van de particuliere nationale belangen. Of is Europa daarentegen een politiek project dat een democratische ruimte creëert voor de Europese burgers met respect voor hun nationale, regionale en lokale identiteit en dat in een steeds meer globaliserende wereld haar plaats wil innemen om meer welvaart en welzijn voor haar burgers te kunnen verzekeren. De beleidsdomeinen waarop we in Europa willen samenwerken, de wijze waarop we met elkaar willen samenwerken, met wie we willen samenwerken en de wijze waarop we

176

beslissingen willen nemen zijn uiteraard afhankelijk van het antwoord op de voorafgaande vragen.

Indien we naar de toekomstige architectuur van Europa kijken, dan lijken ons vandaag op wereldvlak twee opmerkelijke tendensen belangrijk die elkaar op het eerste gezicht tegenspreken. Vooreerst zien we een toenemende globalisering, alleszins op het economische en financiële vlak. Landsgrenzen bestaan nog op landkaarten, maar worden minder en minder belangrijk in het dagelijkse leven. Op hetzelfde moment zien we in Europa een toenemende bewustwording van het belang en de dynamiek van kleinere entiteiten. Op het eerste zicht slechts tegenstrijdig, want hoe wereldomvattender de problemen worden, des te meer mensen hun zekerheid en de oplossing voor hun problemen zoeken bij bestuursniveaus die voor hen herkenbaar, bereikbaar en aanspreekbaar zijn. In deze globaliserende wereld en informatiemaatschappij die “decentraliseert” en “flexibiliseert” hebben we een andere politieke structuur nodig dan deze die ontwikkeld werd in de industriële maatschappij en die gekenmerkt werd door centralisering en uniformisering. De burger van vandaag is op de eerste plaats een burger van zijn wijk en van zijn gemeente. Maar daarnaast voelt hij aan dat hij in een wereld leeft waar beslissingen genomen worden op een niveau dat hem ontsnapt. En om in deze wereld te kunnen meetellen moet hij deel uitmaken van een grote entiteit die mondiaal gewicht in de schaal kan werpen. En dat kan alleen Europa zijn.

Maar Europa heeft dringend nood aan een politiek project. En dit is de verantwoordelijkheid van de politici. Hebben we vandaag een krachtige inhoudelijke politieke boodschap die de Europese publieke opinie kan overtuigen? De boodschap van vrede en stabiliteit was er zo één. Welk inhoudelijk project kan opnieuw onze burgers mobiliseren voor Europa? En hebben we politici die dit kunnen verwoorden, hebben we Europese voortrekkers? Of m.a.w. hebben we Europees leiderschap? We denken dan

177

onwillekeurig aan het duo Kohl-Mitterand, of aan de vroegere commissievoorzitter Jacques Delors,… Europese leiders die konden werven voor het Europese project… omdat ze er vooral zelf in geloofden en terzake een visie op termijn konden ontwikkelen.

Gelukkig hebben we vandaag honderden of misschien wel duizenden lokale en regionale politieke leiders, zoals gemeentelijke of provinciale raadsleden, burgemeesters, gouverneurs, leden van regionale parlementen, ministers van regionale regeringen,… die overtuigd zijn van het belang van het Europese beleidsniveau en die daar in hun dagdagelijks politiek functioneren uiting aan geven. Het zijn de politieke leiders uit 27 landen die ik ontmoet in het Comité van de Regio's; het zijn zij die aan hun burgers duidelijk maken dat Europa, lidstaten, regio's, provincies, steden en gemeenten de handen in elkaar moeten slaan om een antwoord te kunnen geven op de grote maatschappelijke problemen van vandaag. Energie, mobiliteit, milieu, klimaatverandering staan bovenaan op de Europese agenda, maar Europa staat machteloos als het niet in overleg met lidstaten en decentrale besturen de verantwoordelijkheid voor de oplossingen kan delen. Het is geen of-of-verhaal maar een en-en-verhaal.

Eén van die politieke leiders op het kruispunt van het Europese en het lokale verhaal is burgemeester Nico Schoof. Met zijn lokale ervaringen en prioriteiten neemt hij deel aan de Europese discussies en zorgt hij er mee voor dat de Europese regelgeving voldoende rekening houdt met deze lokale realiteit; en met zijn Europese ervaringen kleurt hij het beleid van Alphen aan den Rijn en van de intergemeentelijke verenigingen waar hij deel van uitmaakt. Het is mijn vaste overtuiging dat wij in Europa nood hebben aan duizenden politieke leiders die – vanuit hun betrokkenheid bij de verschillende bestuursniveaus - aan hun burgers kunnen duidelijk maken dat de oplossing van vele problemen de gezamenlijke verantwoordelijkheid is van alle bestuurslagen.

178

Ik wens tot slot Nico Schoof van harte geluk te wensen met zijn 25-jarig ambtsjubileum. 25 jaar burgemeester – waarvan 10 jaar in Alphen aan den Rijn – het is niet niks. Dat hij een volhouder is, dat moeten we ondertussen weten. Anders train je je niet te pletter om de marathon van New York te kunnen lopen. Ofwel heeft hij hiermee op een creatieve manier te kennen gegeven dat hij nog over een bijzonder goede conditie beschikt. Volharding en creativiteit zijn goede kwaliteiten voor een politieker, zowel op het lokale als het Europese niveau. En dat is wat ik Nico Schoof toewens in zijn verdere loopbaan: creativiteit en volharding.

Ik dank u.

Produced by: Committee of the Regions Jaques Delors Building Rue Belliard/Belliardstraat 101 1040 Brussels http://www.cor.europa.eu

January 2008

179 Rue Belliard / Belliardstraat 101 - 1040 Brussels Tel. +32 2/282 22 11 - Fax +32 2/282 23 25 www.cor.europa.eu