Knollen Voor Citroenen
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Knollen voor Citroenen Een onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van Fortarock en naar de rol van Robert Korstanje als moderne mecenas binnen de kaders van het huidige culturele veld. Rocco Hueting 0638781 Masterscriptie Scriptiebegeleidster: dr. Helleke van den Braber 20-10-2015 Motto “Als jij niet bij de Staat zou zitten weet ik niet of ik op je verzoek was ingegaan. Ik heb veel respect voor de Staat en kan goed met Torre en zijn vriendin (Janne Schra) opschieten dus dat schept een soort band die afstraalt op andere mensen” Willem Venema Voorwoord Deze scriptie is geschreven in een tijdsbestek van ongeveer anderhalf jaar. Toen ik mij in de zomer van 2014 bij dr. Helleke van den Braber aanmeldde was ik in vele opzichten nog onwetend over wat er in de komende zestien maanden op mij af zou komen. Tussen het schrijven van de scriptie door, of andersom het is maar net hoe je het in dit geval bekijkt, ben ik ook druk geweest met mijn band, De Staat. In deze anderhalf jaar heb ik namelijk een EP opgenomen en uitgebracht met een bescheiden cult-succesje, een heleboel shows gespeeld en ons vierde album opgenomen, waarvoor we hebben getekend bij een nieuwe platenmaatschappij, in de kleine zaal van de oude Doornroosje (waar we een studio in hebben gebouwd en ik ook woonachtig ben sinds Roosje in oktober van 2014 zelf is verhuisd naar het nieuwe pand naast het centraal station van Nijmegen). Naast het feit dat het vooral veel moeite kostte om na mijn werkzaamheden met de band weer achter mijn bureautje te moeten kruipen om verder te schrijven, is het meermaals gebeurd dat mijn schrijven en de echte buitenwereld nauw met elkaar verwoven raakte. Het was alsof ik (een deel van) mijn eigen leefwereld door een microscoop kon bekijken. Voor het regelen van de interviews kon ik bijvoorbeeld grotendeels terugvallen op mijn eigen sociale kapitaal. Ook de manier waarop ik de band Delain tijdens de reis van Korstanje zag worstelen met vraagstukken die wij met de band ook voor onze kiezen krijgen zorgde bij mij voor een interessante dubbele gelaagdheid die hopelijk enigszins in het onderzoek tot uitdrukking is gekomen. Het moment dat ik het gevoel had de theorie van Bourdieu (tot op zekere hoogte) te hebben doorgrond zal mij ook nog lang heugen. Het stelde mij in staat om situaties uit mijn eigen werkveld te abstraheren en op een nieuwe manier te doorgronden. Zo heb ik op deze manier een voor mijn gevoel doordacht besluit kunnen nemen toen we in de zomer van 2015 met de Staat werden gevraagd om een nummer te komen spelen ter ere van het tweehonderd jarig bestaan van de monarchie. Als overtuigd tegenstanders van de monarchie leidde deze invitatie binnen de band tot enige discussie. Na een korte Bourdiaanse analyse kon ik niet anders dan concluderen dat dit een niet te missen kans was om ons consecratiekapitaal te etaleren voor een miljoenenpubliek. En inderdaad moet ik zeggen dat het een zowel onwerkelijke als onvergetelijke ervaring was die ik voor geen goud had willen missen. Speciale dank gaat uit naar dr. Helleke van den Braber, mijn scriptiebegeleidster tijdens deze queeste. Zij was het die mij keer op keer weer het slob wist te trekken en me met een hernieuwde energie terug te sturen naar mijn bureautje in het oude Roosje. De gesprekken met Helleke (we kennen elkaar inmiddels al jaren dus ik mag ‘Helleke’ zeggen) waren intensief en vooral verrijkend. De tijd vloog werkelijk voorbij terwijl onze gespreksstof eigenlijk nooit lichtvoetig genoemd kon worden. Het was spannend om mijn eigen kennis keer op keer in haar kantoortje op de elfde te toetsen en stukje bij beetje meer en meer grip te krijgen op mijn eigen verhaal. Dat het uiteindelijk heeft kunnen culmineren in het stuk wat nu voor u ligt is dus ook het product van onze discussies. Zonder het heldere licht vanuit het kantoortje van Helleke hoog in de vuurtoren die het Erasmusgebouw heet, had ik nimmer de ontwikkeling kunnen doormaken die in de eerste plaats heeft geleid tot dit interessante onderzoek. En op de tweede plaats heeft het mij oprecht geholpen om me zowel op creatief als op persoonlijk vlak zo veel bewuster en zelfverzekerder op te stellen, in ieder geval ten opzichte van mezelf en (hopelijk steeds beter) ten opzichte van anderen. Als ik straks de echte wereld betreed, dan durf ik u nu met zekerheid te zeggen dat het culturele veld voor mij in ieder geval geen enkel geheim meer kent. Was getekend, Rocco Hueting Nijmegen 23:48 uur 19-10-2015 Research - Abstract This master thesis focuses on the role of the modern patron in the current field of cultural production. We specifically concentrate on Robert Korstanje, the founder and CEO of the biggest metal-based outdoor festival of the Netherlands. Korstanje himself was embedded in a different field of power, the corporate field, but successfully managed to maintain a strong and recognized position in the cultural field. In this research we follow Korstanje on his journey from the corporate field towards the field of cultural production. Korstanje enters into and becomes a part of the structure of the field, more specifically in the metal scene. The manner in which Korstanje uses the exceptional dynamics of this part of the field to his own advantage, to gain a position that is capable of organizing it’s own metal festival, can give us an insight in the way these autonomous dynamics work. By following Korstanje on a three stage journey, in which he first examines the field, then is introduced in the field and finally takes a rooted position in the field which allows him to eventually end up with the biggest metal festival in the country, we try to deduct the elements that made this career move possible. We cross paths with other actors in the field that made a contribution to Korstanje’s journey. By focusing on the process of value- assignment between Korstanje and the other actors we can unveil the interests of both parties. By analyzing these interests we can try to get an image of the field of cultural production as a space in which basically anyone can create, generate and receive different forms of cultural and symbolic power. Inhoudsopgave Paginanummer Hoofdstuk 1: Deel 1) Inleiding 4 1.1) Robert Korstanje en Fortarock 4 1.2) Uitgangspunt onderzoek 5 1.3) Theoretisch kader 5 1.4) Methode 6 Deel 2) Theoretisch kader 8 1.2.1) Omgekeerde economische logica 9 1.2.2) Strijd 10 1.2.3) Positie-inname 11 1.2.4) Waardetoekenning 12 1.2.5) Kapitaalsuitwisseling 14 1.2.5.1) Sociaal kapitaal 15 1.2.5.2) Cultureel kapitaal 16 2.5.2 a) Belichaamde staat 17 2.5.2 b) Geobjectiveerde staat 17 2.5.2 c) Geïnstitutionaliseerde staat 17 1.2.5.3) Subcultureel kapitaal 19 2.5.3 a) Mundaan subcultureel kapitaal 19 2.5.3 b) Transgressief subcultureel kapitaal 21 1.2.5.4) Symbolisch kapitaal 23 Deel 3) Opzet onderzoek 24 1.3.1) De reis van de casus 24 1.3.2) Reis als carrière 25 1.3.3) Structurering reis van de actor 26 Hoofdstuk 2: De reis van Korstanje Fase 1: Oriëntatie op het veld 28 2.1) Passie voor metal 28 2.2) Korstanje en het ondernemerskapitaal 31 2.3) Eerste contacten in het veld 37 1 2.4) Eerste stappen in het veld: Willem Venema 40 Hoofdstuk 3: De reis van Korstanje Fase 2: Introductie in het veld 47 3.1) Begin van het consecratieproces 47 3.2) Uitstippelen route door het veld 50 3.3) Eerste uitbouw relatienetwerk 52 3.3.1) Doornroosje 53 3.3.2) Doornroosje: positionering in het veld 54 3.3.3) Doornroosje en Fortarock: samenwerkingsconstructie 59 3.4.1) Fortarock in Doornroosje: inhoudelijke invulling clubavonden 69 3.4.2) Fortarock in Doornroosje: veldpolitieke ambities 70 Hoofdstuk 4: Mecenaatscasus 4.0) De relatie tussen Korstanje en Delain 77 4.1) Delain: Martijn Westerholt 77 4.1.1) Delain: positionering in het veld 79 4.1.2) Delain en Fortarock 81 4.2.1) Het zestigste verjaardagsfeest van Willem Korstanje: begin van de 84 samenwerking 4.3) Delain en Fortarock: het begin van de geefrelatie 87 4.3.1) Delain en Fortarock: samenwerkingsconstructie 90 4.3.2) Delain en Fortarock: risico’s 93 4.3.3) Delain en Fortarock: veldgepast handelen 96 4.3.4) Delain en Fortarock: tegenprestatie 99 4.3.5) Delain en Fortarock: momenten van spanning 101 Hoofdstuk 5: De reis van Korstanje Fase 3: positie-inname en uitbreiding 106 5.1) Het eerste Fortarock festival in park Brakkestein 106 5.1.1) Het eerste festival: noodzakelijke toeëigening van kapitaal 108 5.1.2) Het eerste festival: Helen Basten 109 5.1.3) Het eerste festival: programmering 114 5.2) Fortarock groeit: op weg naar de Goffert 117 2 5.2.1) Fortarock groeit: offers voor de uitbreiding 120 5.3) Fortarock XL: het eerste festival op de Goffert 123 5.3.1) Fortarock XL: programmering 124 5.3.2) Fortarock XL: reacties vanuit het veld 127 5.3.3) Fortarock XL: gevolgen voor Korstanje als mecenas 130 Hoofdstuk 6: Conclusie 136 6.1) Het toetsen van de vooronderstelling 136 6.2) Eerste subvraag: welk handelen gericht op positieverbetering of de noodzakelijke verhulling daarvan hanteert de mecenas? 136 6.3) Tweede subvraag: welk verhuld profijt heeft de mecenas bij deze ogenschijnlijk belangeloze investeringen? 138 6.4) Derde subvraag: welke rol speelt de interactie met andere actoren hierin en in welke mate maakt de mecenas hierin gebruik van ruil en uitwisseling? 141 6.5) Aanbevelingen 143 6.5.1) Aanbevelingen: de veldtheorie van Bourdieu 143 6.5.2) Aanbevelingen: onderzoek naar het culturele veld 145 Hoofdstuk 7: Bibliografie 148 7.1) Literatuur 148 7.2) Digitale Bronnen 149 7.3) Mondelinge bronnen 151 7.4) Krantenartikelen en overige bronnen 151 Bijlage 3 Hoofdstuk 1: De reis van Korstanje Deel 1) Inleiding 1.1) Robert Korstanje en Fortarock In juni van dit jaar verscheen er op de website van het culturele magazine Gonzo een interessant artikel.1 In het artikel wordt verkend welke rol content curation marketing in het huidige culturele landschap vervult.