076 077 TEKST Nikki Sterkenburg BEELD Yves Marchand, Romain Meffre Treurspel

Waar een showballet met een suikerglimlach ooit lichtvoetig de euro’s in de zakken van de producent schermen heeft een keihard gevecht plaats tussen producenten die de bezoeker naar het theater willen tapte, heeft het huidige Nederlandse musicaldecor meer weg van een Griekse tragedie. Achter de trekken en elkaar uit de markt proberen te werken. Gaat zelfs voor het doek vallen? 078 079 Treurspel

aturday Night Fever nog 22 op de planken gebracht, sinds 2011 zijn dat er nog maar stopt voortijdig. elf, die niet bepaald op volle zalen kunnen rekenen. En waar The little mermaid doet geen vroeger zo ongeveer de helft van de voorstellingen was uitver­ grote tournee, terwijl dat kocht, ligt dat percentage nu onder de twintig procent. De bezoe­ wel de bedoeling was. Next kersaantallen over 2011 zijn nog niet bekend, maar de situatie is to normal was prachtig, maar zo nijpend dat zelfs marktleider Stage afgelopen zomer bekend­ trok geen volle zalen. Nederland boven de maakte de musical Ghost voorlopig uit te stellen vanwege ‘de ‘S rivieren liep niet warm voor De Zangeres veranderende markt die onder invloed staat van bezuinigings­ Zonder Naam. De Producers ging failliet...’ discussies, btw-aanpassingen en een laag consumentenvertrou­ Musicalrecensent Jacques d’Ancona somt wen’. Voorstelling Wicked werd deze zomer zelfs tijdelijk stop­ op hoe enkele producties van afgelopen gezet; volgens Stage een heel normale beslissing, aangezien dat seizoen draaiden en concludeert: ‘Het zijn in andere landen ook gebeurt. Maar, zo stellen producenten, als economisch barre tijden.’ zelfs Van den Ende op de centen gaat letten, dan is er echt een In de hoogtijdagen van de Nederlandse kentering gaande. ‘Joop leeft in een andere realiteit dan wij. musicalwereld – rond 2008 – vlogen er Eerder was het ondenkbaar dat hij musicals zou uitstellen of jaarlijks 3,2 miljoen kaartjes over de toon­ voortijdig laten stoppen. Maar ook met hem gaat het niet goed.’ bank van de theaterkassa’s. Wie uitgaat van een gemiddelde toegangsprijs van Miljoenenproducties vijftig euro, moet constateren dat het een Op Broadway is de stelregel dat slechts twintig tot 25 procent lucratieve markt is waar in de vette jaren van de musicals break-even draait. Het is wat dat betreft net een een slordige 160 miljoen euro omzet te loterij: de kans om te winnen is klein, maar wie wint, casht goed. halen viel, nog exclusief alle merchandise. Hoewel aan een goede show tientallen miljoenen verdiend kan Hoewel nog steeds het hardnekkige beeld worden (zie kader ‘Catastrofale fout’), moet er vooraf ook een duizend liter water, rijdende motoren che werd pas erkend toen in november 2011 musicalproducent bestaat dat Joop van den Ende geld toe­ flinke zak geld op tafel worden gegooid. Vaak is een producent al en nagebootste luchtgevechten. Een Mark Vijn failliet werd verklaard. Hij kwam in acute geldnood legt op zijn musicalhobby, is zijn bedrijf twintig procent van de productiekosten kwijt aan de licentie. Of ambitieus project, helemaal in crisistijd. doordat de kaartverkoop van zijn voorstelling De Producers ach­ (hierna: Stage) echt zoals Stage-woordvoerder Maarten van Nispen eerder dit jaar De Levita en Boot trokken investerings­ terbleef. ‘Het is niet leuk, maar het zou nog sneuer zijn geweest niet alleen opgezet uit altruïsme (zie kader zei: ‘Een gewone musical kost al gauw twaalf miljoen euro. Dan maatschappij Amerborgh van Alex als de productie niet gelukt was. We kunnen onszelf niet verwij­ ‘Dure hobby?’). Of zoals Van den Ende moet je anderhalf jaar spelen om de kosten eruit te halen, pas Mulder aan; bij de première zeiden ze pas ten dat we een slechte voorstelling hebben neergezet’, vertelt Jacques d’Ancona onafhankelijk begin 2010 zelf vertelt: ‘Het is nog altijd daarna ga je verdienen.’ Zo bedroegen de investeringskosten voor winst te zullen maken na een jaar spelen Vijn. Eerder bracht hij 23 succesvolle producties op de planken, r e c e n s e n t een goed lopend theaterbedrijf dat kunst Mary Poppins maar liefst elf miljoen euro, waarbij nog niet eens voor volle zalen. ‘Ons break-evenpunt ligt waaronder Anatevka, en Je Anne. Ofschoon de crisis bedrijft op een commerciële manier.’ de lopende kosten per week zijn geteld. Een voormalig medewer­ bij een bezetting van zestig procent. al had toegeslagen, wilde Vijn hier toch de Broadway-hit De Toch moet ook hij met enige angst kijken ker van Stage vertrouwt Quote toe: ‘Het kost minstens tien mil­ Gelukkig is dat vooralsnog geen probleem Producers ten tonele brengen, die twaalf won naar de rap dalende bezoekersaantallen joen euro om een grote productie als Wicked op te zetten. Je moet geweest’, vertelt De Levita. en in negen jaar 2502 voorstellingen draaide. ‘We wilden langs in Nederland. Want waar in 2008 zoals zeker een jaar met volle zalen en tegen normale toegangsprijzen Overigens kunnen producties goedkoper. de twaalf grootste Nederlandse theaters trekken. Omdat we de gezegd nog 3,2 miljoen musicalkaartjes spelen, wil je een dergelijke investering terugverdienen.’ in het Efteling-theater kwaliteit van Broadway wilden bieden, hadden we zelfs het decor werden verkocht (waarvan twee miljoen Dat geldt ook voor het zelfgeproduceerde – dus geen licentie – kostte tot aan de première vier miljoen en de kostuums van de New Yorkse productie overgenomen. Ook Joop van den Ende c e o voor musicals van Van den Ende), waren Soldaat van Oranje van en Fred Boot. Voor dit euro. Producent Albert Verlinde ver­ s t a g e dat er in 2010 nog maar 2,1 miljoen – een spektakel verbouwden zij een hangar waarin nu een zaal met klapte in 2008 aan Quote dat zijn produc­ derde minder dus. Ook het aantal musicals elfhonderd bezoekers ronddraait, zodat er 360 graden rondom tie Piaf in de aanloop 330 duizend euro leren, maar als er in anonimi- is fors teruggelopen. In 2007 werden er de toeschouwer gespeeld kan worden, compleet met driehonderd­ kostte. Uiteindelijk verdiende hij er goed teit gemopperd mag worden: aan, doordat de voorstelling meer dan ‘Het genre maakt zichzelf 170 duizend bezoekers trok. En Ramses, Worst musical ever compleet belachelijk. Er zijn afgelopen seizoen door Verlinde geprodu­ De Producers mag dan in musicals over Rembrandt, ceerd, bestond slechts uit één vast decor, Londen en New York zeer over Anne Frank, over Yab Maarten van Nispen ‘Joop leeft in een andere realiteit. woordvoerder vijf acteurs en drie muzikanten. succesvol zijn geweest, on- Yum en over shopversla- s t a g e Dure productie of niet, het blijft lastig om derling klagen Nederlandse vingen (Crazy shopping van Eerder was het ondenkbaar  het publiek nog naar het theater te krij­ musicalproducenten dat Henk van der Meyden, red.). gen. Maar hoewel producenten voelden het tegenwoordig lijkt alsof En nu komt zelfs Hema met dat hij musicals zou uitstellen of  dat de zaken de laatste jaren minder gin­ overal wel een musical van de Worst Musical Ever!’ gen, was het credo vooral ‘the show must wordt gemaakt. Niet dat ze voortijdig laten stoppen’ BrunoPress beeld ANP, go on’. De werkelijke malaise in de bran­ dat openlijk durven te venti- 080 081 Treurspel

Robin de Levita Producent ‘Vroeger waren musicals een niet te missen event. Nu wacht  iedereen op korting en koop je de kaartjes in de supermarkt’ 082 083 Treurspel

hebben we zeer zorgvuldig gecast en had­ gemiddeld twaalf à dertien procent per avond. Vijn: ‘Toch waren lang door producenten geaccepteerd dat om deze productie – die het fenomeen den we De Telegraaf en RTL Boulevard als we in mei nog niet zenuwachtig. Begin oktober waren eerst nog Van den Ende een groot deel van de kosten musical eigenlijk op de hak neemt – te mediapartners.’ Maar in de aanloop naar de Musical Awards, daarna zouden we met een prikkelende betaalde, maar tegelijkertijd waren zij creëren door middel van een uitdagende de première bleek dat de kaartverkoop reclamecampagne starten.’ niet heel scheutig om zelf een financiële reclamecampagne per stad. Voor Rotter- niet op gang kwam. Vijn mikte in zijn bijdrage te leveren.’ dam was dat een poster met acteur Dick financiële plan (de musical kostte ander­ Tapdansende nazi’s Stage Entertainment zou niet alleen de jury van den Toorn verkleed als Adolf Hitler, half miljoen euro, plus 140 duizend euro De Producers verhaalt over twee louche producenten die er finan­ beïnvloeden, er zou ook gerommeld zijn met daaronder de tekst: ‘Rotterdam gaat lopende kosten per week) op een zaal­ cieel belang bij hebben de slechtste musical ooit te brengen. Dus Doorgestoken kaart? met de award voor beste musical. Die weer plat, voor De Producers’. En in bezetting van veertig procent, maar in de kiezen ze ervoor om een Hitler-musical te maken, die vervolgens Het doet Jacques d’Ancona wordt – als enige award – toegekend door Groningen: ‘Wij hebben Hitler, u zorgt voorverkoop kwam hij niet verder dan een onverwacht kassucces wordt. Vijn probeerde publiciteit rond- persoonlijk pijn dat er dit jaar het publiek. Eerst verliep dat via een voor de bezetting’. Vijn: ‘We wilden er voor het eerst in twaalf jaar enquête in de ANWB-Kampioen, later werd nieuwsgierigheid mee opwekken, maar we geen John Kraaijkamp Musical overgestapt op televoting. In musicalland creëerden vooral tegenstanders die dach­ Awards zijn uitgereikt. Die gaat de vuige roddel dat alle medewerkers Robin de Levita ten dat het een vrolijke musical over Hitler p r o d u c e n t beslissing werd genomen nadat van Stage vijftig euro beltegoed kregen s o l d a a t va n was. Aan de andere kant: de productie is ‘Toen de voorstelling strandde,  o r a n j e Albert Verlinde en andere om te stemmen op Petticoat als beste ook naar België gegaan en daar hebben producenten hadden besloten musical van 2010, om te voorkomen dat ze, op mijn advies, Hitler uit de reclame- zei Albert Verlinde in RTL Boulevard geen producties meer voor te Soldaat van Oranje er met de award van- campagne gelaten. Daar was het ook geen dragen. De reden? Officieel door zou gaan. Een producent meldt aan groot succes, terwijl de voorstelling twee wel dingen over ons die niet  omdat ze de formule ‘sleets’ en Quote: ‘Drie insiders hebben onafhankelijk jaar eerder in Berlijn wel volle zalen trok.’ ‘te weinig vernieuwend’ von- van elkaar verklaard dat er bij Stage een Hoe het ook zij, het lukte niet om de gunst hadden gehoeven’ den. Maar achter de schermen memo is rondgegaan.’ D’Ancona kent het Fred Boot van het publiek te winnen, zelfs niet na had de onvrede over het feit dat hardnekkige verhaal. ‘Ik heb die roddel p r o d u c e n t een wervelend optreden bij de Musical s o l d a a t va n de paradepaardjes uit de stal ook gehoord, maar ik weet er niets van. o r a n j e Awards en een succesvolle première die van Stage Entertainment wel Het zou vervelend zijn als het zo is gegaan. unaniem lovende recensies opleverde. erg vaak wonnen, een climax Dat zou het failliet van de awards beteke- D’Ancona: ‘Ik was diep onder de indruk bereikt. Daarnaast zou de nen.’ Soldaat van Oranje-producent Robin van de kwaliteit; de musical kon zich zo vakjury ook niet geheel objec- de Levita laat desgevraagd weten: ‘Ieder- meten met de uitvoeringen in New York tief zijn. D’Ancona over het een in het vak weet dat de laatste Musical en Londen. Ik gooide er vijf sterren tegen­ gekift: ‘Natuurlijk is een jury- Awards doorgestoken kaart waren. Maar aan en noemde het dé musicalhit van het uitslag altijd aanvechtbaar. als sportief verliezer wil ik er geen ophef Alex Mulder jaar. Maar ik zag ook dat het heel moeilijk investeerder Maar de afgelopen jaren ont- over maken.’ s o l d a a t voor hen zou worden, want het Neder- aardden de Musical Awards in Inmiddels worden gesprekken gevoerd va n o r a n j e landse publiek is lastig warm te krijgen een competitie van producen- over een nieuwe opzet van de Musical voor tapdansende nazi-uniformen. Ik weet ten: wie wint dit jaar de meeste Awards. Producent Ruud de Graaf: ‘We dat het een van de favoriete musicals van awards? Terwijl het juist gaat staan zeker open voor nieuwe initiatieven, Joop van den Ende is en dat hij lang de om het honoreren van excellen- maar dan wel met een onafhankelijke licentie in bezit heeft gehad. Maar hij tie. Maar wij kijken als jury vakjury. En we hebben er zeker ook geld durfde deze productie niet te brengen.’ vooral naar creatief talent en voor over. Wij zien zelf ook wel dat, als we Albert Verlinde Vijn zegt er toch geen spijt van te hebben. prestaties. Ik opereerde daarbij om democratisering van de awards roepen, e i g e n a a r ‘Natuurlijk zijn er gedupeerden, maar a L b e r t V e r l i n d e volstrekt onafhankelijk.’ we zelf meer zullen moeten bijdragen.’ E ntertainment niemand is bewust benadeeld. Iedereen D’Ancona heeft hard gepro- weet dat we het tot het laatste moment beerd alsnog zes Musical Awards over 2011 uit te geprobeerd hebben. Diep in mijn hart reiken, maar kreeg dit niet voor elkaar. ‘Hoewel zin ik wel op revanche, want achteraf het idee juichend werd onthaald in de theater- beschouwd was dit wel de musical die wereld, is het niet gelukt. Met name Albert iedereen had willen zien.’ Verlinde en De Graaf & Cornelissen Producties Het faillissement van Vijn deed de bran­ wilden eerst hun gelijk halen over de opzet, de che opschrikken. Sinds het mislukken van awards en het gala. Er is nog wel geopperd om Grace van Bert Maas uit 2002 had men met eigen awards te komen, maar dat vond ik dergelijke situaties niet meer meegemaakt. te veel tegen het oorspronkelijke initiatief van Producenten buitelden in de media over

beeld ANP, BrunoPress beeld ANP, Van den Ende ingaan. Bovendien werd jaren- elkaar heen om met een beschuldigende 084 085 Treurspel

vinger naar Stage Entertainment te wijzen. Immers, Van den Producent Hans Cornelissen, samen met Ende zou het product musical in de uitverkoop gooien door kaart­ Ruud de Graaf eigenaar van De Graaf & jes weg te geven via Albert Heijn-acties, tegen dumpprijzen te Cornelissen Producties: ‘Ik wil Stage niet verkopen via Vakantieveilingen.nl en lastminuteaanbiedingen afbranden, maar al dat geadverteer en die (twee voor de prijs van een). Daardoor is het publiek niet meer kortings­acties verzieken de markt behoor­ bereid maanden van tevoren te reserveren en de volle mep te lijk. Als het publiek niet bij ons komt, betalen. Dat is niet alleen oneerlijke concurrentie, het verziekt de nemen we liever ons verlies en gaan een markt volledig. De Levita: ‘Musical is daarmee als kunstvorm andere voorstelling maken.’ gedegradeerd. Vroeger waren open-eindmusicals (die blijven Behalve dat er minder geld binnenkomt, spelen zolang er publiek komt, red.) een niet te missen event. sluiten theaters ook steeds vaker bond- Nu wacht iedereen op korting en koop je de kaartjes in de super­ genootschappen om een flinke vuist te markt. En dat terwijl we bij Soldaat van Oranje geen korting kún­ maken tegenover producenten. In betere nen geven, omdat ons businessmodel daar niet op gebaseerd is.’ tijden betaalden theaters hun een vaste prijs om een week een musical te komen opvoeren. Cees Langeveld, bijzonder Dure hobby? Hoewel we hoogleraar voor de podiumkunsten en inmiddels niet meer kunnen directeur van het Chassé Theater in Breda: zien welk deel van de inkomsten ‘Bij toerende musicals verdelen het theater van Joop van den Ende uit Stage en de producent in de meeste gevallen de Entertainment komt, is in oude vooral uit een paar producties die succes- opbrengst van de kaartverkoop volgens jaarverslagen nog wel terug te vol zijn geweest, zoals The Phantom of the een onderling af te spreken verdeelsleutel. lezen dat de winst van het Opera, Elisabeth en de eerste uitvoering In sommige gevallen garandeert het thea­ internationale bedrijf in 2005 van . In de hoogtijdagen lever- ter de producent een minimumafdracht. terugkomt, vertelt een oud-werknemer. ‘Joop is een weldoener, award uitreikte (een oeuvre-award was en 2006 respectievelijk 24 en den de grote Stage-producties drie tot vier Dat bedrag kan variëren van duizend euro maar bij hem is het ook: voor wat hoort wat.’ volgens Verlinde niet afdoende), besloot 22,5 miljoen euro bedroeg. Die miljoen euro omzet per week op, zeker als Mark Vijn voor een jeugdmusical tot een paar ton hij dit jaar samen met collega-producenten miljoenen zijn ook afkomstig uit je alle merchandise en dinerarrangemen- ex-eigenaar voor een grootschalige musical, die langer Theatraal gekift De Graaf & Cornelissen de Musical Awards M a r k V i j n T h e a t e r - buitenlandse musicalactivitei- ten meerekent. Maar succes is maar tot p r o d u c t i e s dan een maand speelt.’ Maar met de hui­ Niet alleen de strijd om het binnenhalen van het publiek ver­ te boycotten (zie kader ‘Doorgestoken ten, maar het laat zien dat er zover verzekerd; ineens beslist het publiek dige cultuurbezuinigingen en minder goed hardt, onderling wordt het er ook niet gezelliger op. Vijn hoefde kaart?’). Het leidde er uiteindelijk toe dat wel degelijk geld te verdienen dat men het allemaal wel heeft gezien.’ verkopende voorstellingen stellen direc­ bij zijn faillissement niet op steun van zijn vakgenoten te reke­ het gala werd afgelast. valt. Over 2010 en 2011 was de Albert Verlinde kon over 2008 en 2009 teuren zich harder op in de onderhande­ nen. ‘Albert Verlinde bericht vaak positief over ons. Maar toen de Het was toch al niet meer zo gemoedelijk, winst van Chios Investments, respectievelijk 676 en 328 duizend euro lingen. D’Ancona: ‘Vroeger lag het risico in voorstelling strandde, zei hij in RTL Boulevard wel dingen die niet nadat Van den Ende Roel Vente als zake­ waaronder ook Stage valt, winst bijschrijven, maar had over 2010 een veel gevallen alleen bij het theater, maar hadden gehoeven. En Joop van den Ende zei bij Pauw & Witteman lijk partner bij Albert Verlinde had weg­ respectievelijk 19,7 en 45,1 mil- verlies van 126 duizend. Zijn grote uitda- nu willen de theaters de risico’s delen met over mij: “Ik heb die man al eens geholpen, ik voel niet de be­ gekocht om hem als algemeen directeur joen euro. Bij de totaalwinst ging is Shrek, waarvan niemand weet of Dick van den Toorn de producenten. Bovendien is het niet hoefte om dat nog eens te doen.” Ik zou niet weten wanneer Joop bij Stage aan te stellen – en een jaar later a c t e u r worden alle activiteiten van het een succes gaat worden. Van De Graaf de producers meer gangbaar dat een producent een mij “geholpen” heeft. We hebben van 2000 tot 2003 drie produc­ weer te ontslaan. De Levita: ‘Dat is na­ Chios meegerekend, waaronder & Cornelissen zijn geen winstcijfers theater kan verplichten zijn musical bij­ ties samen gedaan, dus ik denk dat hij daarop doelt. Maar dat tuurlijk een vreemde actie, ook voor je media-activiteiten en vastgoed, bekend. Wel werd het negatieve eigen voorbeeld tien dagen achter elkaar te was een samenwerking, niet dat Joop mij aan het handje mee­ imago. Je koopt iemand die zijn partner dus het is lastig te zeggen hoe- vermogen minder: in 2010 was dit nog programmeren. En als je met drie vracht­ nam. Sterker nog: als ik iets wilde overleggen, dan moest ik dat in in de steek laat om voor de concurrent te veel winst Stage dezer dagen 240 duizend euro, in 2011 maar 88 dui- wagens komt, wil je liever niet slechts één drievoud bij zijn secretaresses aanleveren.’ En waar Albert gaan werken, en hoopt vervolgens daar­ nog maakt. Van den Ende zelf zend. Van New Productions (Soldaat van avond spelen.’ Verlinde tijdens de Musical Awards 2009 nog een speech hield mee de oorlog te winnen.’ Volgens de sprak in 2010 van ‘een beschei- Oranje) zijn nog geen cijfers bekend. Hoewel Van den Ende daar met 25 eigen voor Van den Ende om hem te bedanken voor het grootmaken theatertamtam kon ook Erwin van den winst’. Hans Cornelissen theaters in binnen- en buitenland minder van de musical in Nederland, en hem een speciaal ontwikkelde Lambaart – die voor de buitenwereld bij e i g e n a a r Met het oog op de crisis heeft Stage enkele jaren d g & C P r o d u c t i e s last van heeft, is die vrijheid een dure terug al gereorganiseerd, zodat het de komende grap. Zo kostte de verbouwing van het jaren weer vooruit kan. Men hoopt dat de zelf- Amsterdamse DeLaMar Theater zestig geproduceerde musical veel geld gaat miljoen euro en deed Van den Ende daar­ opleveren, nu deze geprogrammeerd wordt in bij de belofte om het eerste decennium ‘Ik wil Stage niet afbranden, maar al  eigen theaters in Stuttgart, en Scheve- jaarlijks een miljoen euro ter beschikking ningen. Een goed ingevoerde bron vertrouwt ons te stellen voor de programmering. Maar dat geadverteer en die kortingsacties toe: ‘Stage heeft de afgelopen jaren geen grote Ruud de Graaf uiteindelijk is het wel de bedoeling dat het e i g e n a a r klapper meer gemaakt. Het vermogen komt d g & C P r o d u c t i e s geld om theaters te monopoliseren weer BrunoPress beeld ANP, verzieken de markt behoorlijk’ 086 087

De foto’s zijn gemaakt in het Treurspel United Artists Theater in Detroit. Dit theater, gebouwd in 1928 in Spaans-gotische stijl, sloot in 1974 en ligt er sindsdien verlaten en troosteloos bij.

bepaalt of je een buitenlandse voorstelling stelling ook in eigen theaters in onder meer Duitsland en vanaf mag produceren. ‘Als je bij Andrew Lloyd mei 2013 in het Circustheater in Scheveningen. Toch is het te Webber of Cameron Mackintosh aan­ hopen dat ook continentaal Europa plat gaat voor de zingende klopt of je een licentie kunt krijgen om nonnen, want volgens de geruchten heeftSister Act vanwege de bijvoorbeeld The Phantom of the Opera torenhoge marketinguitgaven nog niet veel geld opgeleverd. hier op de planken te brengen, bellen ze Bovendien kunnen West End en Broadway rekenen op hordes eerst Stage. En als Joop het je niet gunt, toeristen bij wie een musicalbezoek hoog op de to do-list staat, krijg je die gewoon niet’, aldus een produ­ maar het is de vraag hoe er hier gereageerd gaat worden. cent. Ruud de Graaf uitte vorig jaar al Op kleinere schaal loopt de voorverkoop van De Jantjes erg goed, kritiek op Stage, dat de rechten van musi­ vertelt producent De Graaf. ‘In deze tijd is men niet meer bereid cals in rap tempo opkoopt en vervolgens voor een heel gezin tachtig tot negentig euro per kaartje neer te jarenlang blokkeert dat anderen de voor­ leggen. Wij dragen al jaren de filosofie uit dat mensen een faire stelling mogen brengen. Die lezing wordt prijs moeten betalen. Een kaartje kost bij ons dan ook zo’n bevestigd door Vijn, die in 2009 Chicago 35 euro. Met die betaalbare kaarten lopen onze producties nog opvoerde en het aan de stok kreeg met steeds goed. Ik durf best te zeggen dat wij, afgezien van Soldaat Stage. ‘We hadden al een overeenkomst van Oranje, momenteel de best verkopende musical zijn.’ met New York toen er ineens een kink in Overigens is er in het algemeen veel lof voor Soldaat van Oranje. de kabel kwam omdat Van den Ende ook Op 11 november wordt de 713e voorstelling gespeeld en daarmee geïnteresseerd was. Uiteindelijk heb ik is het de langstlopende in Nederland gemaakte theaterproductie met Van Lambaart gesproken en trok ooit. Vijn: ‘Het is het grootste nationale succesverhaal van de Stage zich terug. Het was zo duidelijk dat afgelopen jaren. Terwijl de huidige trend is om bekende titels als Stage zijn invloed moest laten voelen. Als Miss Saigon en Saturday night fever opnieuw op de planken te Stage vertrok omdat hij meer tijd met zijn Stage een keiharde corporate structuur waarbinnen het uit den ze iets willen hebben, dan krijgen ze het. brengen in bestaande theaters, gaan deze jongens volledig tegen gezin wilde doorbrengen – zijn biezen boze is om hem te bekritiseren. De meeste mensen in het bedrijf Ongeacht of er al afspraken zijn.’ de markt in. Ze komen met een eigen productie, verbouwen een pakken omdat hij werd afgerekend op zijn als de dood voor hem. Joop acteert charmant, maar hij maakt verlaten vliegveld en blijven gangbare kaartprijzen hanteren, in slechte resultaten. Zo zou hij de Europese mensen ook helemaal kapot als hij ze even niet aardig vindt.’ Succesvolle nonnen plaats van korting te geven.’ De Graaf vult aan: ‘Ik vind het de licentie van Dirty Dancing hebben verlo­ Van Lambaart laat per mail weten: ‘Ik heb veertien onvergete­ ‘We zien geen enkel belang om mee te beste musical ooit in Nederland, omdat het een totaal nieuwe ren. Producer Karl Sydow trok deze terug lijke jaren gehad bij Stage. De redenen van mijn vertrek zijn, Cees Langeveld werken als jullie alleen maar schrijven hoe vorm van beleving is.’ Ook vanuit het buitenland is er interesse. d i r e c t e u r omdat hij de musical ver beneden peil zoals ik enige maanden geleden heb aangegeven, dat ik de per­ chassé theater slecht het gaat’, zegt Stage-woordvoerder Is dit dan misschien het winnende lot dat zijn producenten klin­ vond en ook niet al te enthousiast was soonlijke contacten op de werkvloer miste en dat mijn toen­ Maarten van Nispen tegen Quote. Maar kende euro’s gaat opleveren? De Levita: ‘Er worden inderdaad over de locatie in Oberhausen. Een vak­ malige, puur internationale functie een te grote wissel op mijn gelukkig is er nog wel iets positiefs te gesprekken gevoerd om te kijken of we de voorstelling kunnen kundige nederlaag voor Stage, waarop privéleven trok. Niets meer en niets minder.’ melden in musicalland. Stage had succes exporteren. Maar meer kan ik daarover nog niet zeggen.’ Van Lambaart het veld kon ruimen. Er zijn maar weinig mensen in de musicalbranche die Van den op Broadway met de productie Sister Act, Bovendien zou Van den Ende het niet Ende openlijk durven te bekritiseren, vooral omdat zijn invloed die Van den Ende samen met Whoopi Disclaimer Stage Entertainment laat per mail weten: ‘Als het kunnen hebben dat Van Lambaart meer ver reikt. Niet alleen heeft hij nog altijd een dikke vinger in de Goldberg produceerde, nadat deze in circus vroeger naar de stad kwam, voerde het een parade op om met Stage werd vereenzelvigd dan hij zelf. pap in de mediawereld, in feite is hij het ook die in Nederland Roel Vente Londen was opgevoerd. De Amerikaanse potentiële bezoekers te interesseren. Discussies over de manier ex-directeur Het vertrek van Van Lambaart deed ook s t a g e actrice had er overigens alleen haar naam waarop wij klanten willen interesseren voor ons product, vinden wij D’Ancona de wenkbrauwen fronsen. aan verbonden. Afgelopen augustus ein­ niet zinvol via de media. De Vereniging Vrije Theaterproducenten is ‘Erwin is een groot vakman. Zelfs nu nog kende zeven winstgevende digde de musical, na 561 voorstellingen. een van de aangewezen platforms voor producenten om met elkaar is hij voorzitter van de Vereniging Vrije producties in onder andere Sister Act werd door drie miljoen mensen van gedachten te wisselen. Wij voeren de discussie bovendien graag Theaterproducenten. Hij is een groot lief­ Catastrofale fout Sydney en Las Vegas, die alle bezocht. Vanaf oktober begint een Ame- live en niet via de media. Voor het publiek zou de discussie vooral hebber, een idealere figuur voor Joop was Dat Stage oppermachtig is, tientallen miljoenen winst rikaanse tour en Stage brengt de voor­ moeten gaan over de kwaliteit van een voorstelling.’ er niet. Maar Joop is mentaal heel fit en betekent niet dat het altijd maakten. De Levita: ‘Daar- heeft nog steeds de leiding in handen.’ succes heeft. Zo trok Van den mee heeft Joop inderdaad de Erwin van Lambaart ex-directeur Bovendien, zo fluistert de voormalige Ende in 2005 zijn geld uit het boot gemist. Hoe tragisch is s t a g e medewerker van Stage ons in: ‘Joop moest New Yorkse Dodger Theatri- het dat je jaren in Broadway iemand de schuld geven van de tegenval­ cals, dat vlak daarna met de investeert, en vervolgens ‘Het was zo duidelijk dat Stage zijn  lende kaartverkoop. Naar buiten toe doet musical Jersey Boys kwam. stopt bij een productie die hij alsof hij zich heeft teruggetrokken, Deze show werd wereldwijd later een wereldhit blijkt?’ invloed moest laten voelen. Als zij iets maar hij zit er als een control freak nog door meer dan dertien mil- bovenop. Joop is heel bevlogen, toch heeft joen mensen bezocht en BrunoPress beeld ANP, willen hebben, dan krijgen ze het ook’