Juvenal for Schools;
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
' ^ ^ ^ u^: LL j974Ma J U V E N A L FOR SCHOOLS EPITED BY JOHN E. B. MAYOR M.A. PROFESSOR OF LATIN IN THE UNIVERSITY OF CAMBRIDGE AXD FELLOW OF ST JOHN^S COLLEGE PART III SATIRES X XI HoniJon anti Cambritige: MACMILLAN AND CO. 1879 [TAe right of translatio7i is reserved.] : (Tambrfljgc rRINTED BY C. J. CLAV, M.A. A r THE UNIVERSITY PRESS. ADVERTISEMENT Part I (satires I. III—V with extracts from II) will be issued, I hope, in the autumn of this year. J. E. B. M. St John's College, 20 Fehr. 1879. cod. Montepessulanus 125 {Pithoeanus, Budcnsis) cod. /"second hand reading of schol. all or many of the other mss. some of tlie other niss. D. lUNI lUVENALIS SATURARUM LIBER QUARTUS X /^MNIBUS in terris, quae sunt a Gadibus usque ^^ Auroram et Gangen, pauci dinoscere possunt vera bona atque illis multum diversa, remota erroris nebula. quid enim ratione timemus aut cupimus ? quid tam dextro pede concipis, ut te 5 conatus non paeniteat votique peracti? evertere domos totas optantibus ipsis di faciles ; nocitura toga, nocitura petuntur CiX^o militia; torrens dicendi copia multis . ^^ et sua mortifera est facundia; viribus ille /'^i^^ -'^ confisus periit admirandisque lacertis. iti-O^ • ^V sed plures nimia congesta pecunia cura" ^^^ ^> strangulat et cuncta exuperans patrimonia census, quanto delphinis ballaena Britannica maior. temporibus diris igitur iussuque Neronis 15 Longinum et magnos Senecae praedivitis hortos adque P concipis P: concupis w 11 perit 3 \ 5 | P \ i6 prae divitiis hor»os P M. I. III. I : : 2 X clausit et egregias Lateranorum obsidet aedes tota cohors : rarus venit in cenacula miles. pauca licet portes argenti vascula puri, nocte iter ingressus gladium contumque timebis 20 et motae ad lunam trepidabis harundinis umbras cantabit vacuus coram latrone viator. prima fere vota et cunctis notissima templis divitiae, crescant ut opes, ut maxima toto nostra sit arca foro. sed nulla aconita bibuntur 25 fictilibus ; tunc illa time, cum pocula sumes gemmata et lato Setinum ardebit in aurg^^ iamne igitur laudas, quod de sapientibus alter ridebat, quotiens de limine moverat unum protuleratque pedem, flebat contrarius auctor? 30 sed facilis cuivis rigidi censura cachinni mirandum est, unde ille oculis suffecerit umor. perpetuo risu pulmonem agitare solebat Democritus, quamquam non essent urbibus illis praetexta et trabeae fasces lectica tribunal. 35 quid, si vidisset praetorem curribus altis exstantem et medii subUmem pulvere circi in tunica lovis et pictae sarrana ferentem ex umeris aulaea togae magnaeque coronae tantum orbem, quanto cervix non sufficit ulla? 40 quippe tenet sudans hanc publicus et, sibi consul ne placeat, curru servus portatur eodem. da nunc et volucrem, sceptro quae surgit ebumo, illinc cornicines, hinc praecedentia longi ig de P: a w auctor P: alter w 31 cuius P: cuivis 30 | | pu «rabeae P 37 sublimen PJahn: sublimem « 35 \ I X 3 agminis ofiicia et niveos ad frena Quirites, 45 defossa in loculis quos sportula fecit amicos. tum quoque materiam risus invenit ad omnis occursus hominum, cuius prudentia monstrat summos posse viros et magna exempla daturos vervecum in patria crassoque sub aere nasci. 50 ridebat curas nec non et gaudia vulgi, interdum et lacrimas, cum Fortunae ipse minaci mandaret laqueum mediumque ostenderet unguem. ergo supervacua aut ut perniciosa petuntur, propter quae fas est genua incerare deorum? 55 Quosdam praecipitat subiecta potentia magnae invidiae. mergit longa atque insignis honorum pagina, descendunt statuae restemque sequuntur, ipsas deinde rotas bigarum inpacta securis caedit et inmeritis franguntur crura caballis : 60 iam strident ignes, iam follibus atque caminis ardet adoratum populo caput et crepat ingens Seianus; deinde ex facie toto orbe secunda fiunt urceoli pelves sartago matellae. pone domi laurus, duc in Capitolia magnum 65 cretatumque bovem : Seianus ducitur unco spectandus; gaudent omnes. *Quae labra, quis illi vultus erat? numquam, si quid mihi credis, amavi hunc hominem! sed quo cecidit sub crimine? quisnam delator? quibus indicibus, quo teste probavit?' 70 50 verbecum P: vervecum /w aut ut Munro: aut | 54 vel Doc- derkin reden u. aufs. II 310: aut Pi»: vel cod. Dresd. D 183: aut ne . petantur Lachmann incerate Madvig opp. \ 55 11 21, Jahn : incerare /'w intacta .S" | 59 | 64 matellae ST : patelke P? 70 indiciis T probabit probavit/w I P: | 4 X "^ " Nil horum : verbosa et grandis epistula venit a Capreis." 'Bene habet; nil plus interrogo.' sed quid turba Remi? sequitur fortunam ut semper et odit populus, si Nortia Tusco , damnatos. idem favisset, si oppressa foret secura senectus 75 principis, hac ipsa Seianum diceret hora Augustum. iam pridem, ex quo suffragia nulli vendimus, effudit curas; nam qui dabat ohm imperium fasces legiones omnia, nunc se continet atque duas tantum res anxius optat, 80 panem et circenses. * Perituros audio multos.' "Nil dubiurn, magna est fomacula; palUduIus mi Brutidius meus ad Martis fuit obvius aram." * Quam timeo, victus ne poenas exigat Aiax '^ '• ut male defensus ! curramus praecipites et, v^ ' -^^'^ dum iacet in ripa, calcemus Caesaris hostem. sed videant servi, ne quis neget et pavidum in ius cervice obstricta dominum trahat.' hi sermones -»4». • tunc de Seiano, secreta haec murmura vulgi. visne salutari sicut Seianus? habere '^ tantundem atque illi summas donare curules, illum exercitibus praeponere ? tutor haberi principis angusta Caprearum in rupe sedentis cum grege Chaldaeo? vis certe pila cohortes, egregios equites et castra domestica? quidni 95 haec cupias? et qui nglunt occidere quemquam, posse vohmt. sed quae praeclara et prospera tanti, 71 nihil P: nil /w 1 74 norsia P\ 82 pallidus mihi P: pallidulus mi /u summas sellas w augusta PS" | 91 P: | 93 "jfahn: angusta w, Herviann 97 tanti PS" : tantum/w \ 5 /tf^^siy^^ flCf^^^fb^'- ac^ MA4>t^ ^ /) ut rcbus lactis par sit mensura maloruni^ huius, qui trahitur, praetextam sumere mavis, an Fidenarum Gabiorumque esse potestas loo et de mensura ius dicere, vasa minora frangere pannosus vacuis aedilis Ulubris? ergo quid optandum foret, ignorasse fatcris Seianum; nam qui nimios optabat honores et nimias poscebat opes, numerosa parabat 105 excelsae turris tabulata, unde altior esset t casus et impulsae praeceps immane ruinae. j^ ' 'quia CfassDs, quid Pompeios evertit, et illum, ad sua qui domitos deduxit flagra Quirites? summus nempe locus nuUa non arte petitus iio magnaque numinibus vota exaudita malignis. ad generum Cereris sine caede ac vulnere pauci descendunt reges et sicca morte tyranni, Eloquium ac famam Demosthenis aut Ciceronis incipit totis optat, 1 optare et quinquatribus 1 quisquis adhuc uno parcam colit asse Minervam, quem sequitur custos angustae vernula capsae. Ieloquio sed uterque perit orator, utrumque largus et exundans leto dedit ingenii fons^' 1 j ingenio manus est et cervix caesa, nec umquam 20 <A sanguine causidici maduerunt rostra pusilli. 'o fortunatam natam me consule Romam!' Antoni gladios potuit contemnere, si sic omnia dixisset. ridenda poemata malo, 1 12 ac vulnere PS" : et vulnere w : ct sanguine S", Serv. Verg. II lo. Sarisb. policr. 11 aut famani P: ac g. 498, 15 fin. \ 114 famam/w quinqua*»»* 116 parcam P, partam | 115 P\ Jahn: 6 X quam te conspicuae, divina Philippica, famae, 125 volveris a prima quae proxima. saevus et illum exitus eripuit, quem mirabantur Athenae torrentem et pleni moderantem frena theatri. dis ille adversis genitus fatoque sinistro, quem pater ardentis massae fuligine lippus 130 a carbone et forcipibus gladiosque paranti incude et luteo Vulcano ad rhetora misit^- Bellorum exuviae, truncis adfixa tropaeis lorica et fracta de casside buccula pendens et curtum temone iugum victaeque triremis 135 aphistre et summo tristis captivus in arcu humanis maiora bonis creduntur, ad hoc se Romanus Graiusque et barbarus induperator erexit, causas discriminis atque laboris inde habuit: tanto maior famae sitis est quam 140 virtutis. quis enim virtutem amplectitur ipsam, o praemia si tollas? patriam tamen obruit olim gloria paucorum et laudis titiiJique cupido haesuri saxis cinerum custodibus, ad quae discutienda valent sterilis mala..robora fici, 145 quandoquidem data sunt ipsis quoque fata sepulcris. expende Hannibalem: quot hbras in duce summo invenies? hic est, quem non capit Africa Mauro percussa Oceano Niloque admota tepenti rursus ad Aethiopum populos altosque elefantos. 150 additur imperiis Hispania, Pyrenaeum c*»»de captivos 134 P 136 P \ 144 atque P: ad quae /w I i quod P: quot /w percussa 147 | P«; perfusa /S" 149 j 150 altos P: alios w Prisc. vi 5 26 - X "{? transilit. opposuit natura Alpemque nivemque: diducit scopulos et montem ru mpit aceip. iam tepet Italiam; tamen ultra pergere tendit. 'Actum' inquit 'nihil est, nisi Poeno milite portas 155 frangimus et media vexillum pono Subura.'^^ o qualis facies et quali digna tabella, cum Gaetula ducem portaret belua luscum! — exitus ergo quis est? o gloria! vincitur idem nempe et in exilium praeceps fugit atque ibi mag- nus 160 mirandusque cliens sedet ad praetoria regis, donec Bithyno libeat vigilare tyranno. finem animae, quae res humanas miscuit olim, non gladii, non saxa dabunt, nec tela, sed ille Cannarum vindex et tanti sanguinis ultor 165 anulus. i demens et saevas curre per Alpes, ut pueris placeas et declamatio fias!/ unus Pellaeo iuveni non sufficit orbis, aestuat infeUx angusto limite mundi, ut Gyari clausus scopulis parvaque Seripho: 170 cum tamen a figulis munitam intraverit urbem, sarcophago contentus erit. mors sola fatetur, quantula sint hominum corpuscula. creditur olim velificatus Athos et quidquid Graecia mendax audet in historia, constratum classibus isdem 175 sup£flsitumque mtls solidum mare, credimus altos defecisse amnes epotaque flumina Medo prandente, et madidis cantat quae Sostratus alis. ille tamen qualis rediit Salamine relicta, i Of/t. gyare inquid inquit 166 \ 170 155 P: / | P P\ 175 contractum P: constratum /w — — 8 X - A in Corura atque Eurum solitus saevire flagellis i8o barbarus Aeolio numquam hoc in carcere passos, ipsum conpedibus qui vinxerat Ennosigaeum fiM^ rnitius id sane, quod non et stigmate dignum credidit. huic quisquam vellet servire deorum ! sed quahs rediit? nempe una nave, cruentis 185 fluctibus ac tarda per densa cadavera prora.