B I U L E T Y N Związku Polskich Kawalerów Maltańskich Suwerennego Rycerskiego Zakonu Szpitalników Św

B I U L E T Y N ZWIĄZKU POLSKICH KAWALERÓW MALTAŃSKICH SUWERENNEGO RYCERSKIEGO ZAKONU SZPITALNIKÓW ŚW. JANA JEROZOLIMSKIEGO, ZWANEGO RODYJSKIM I MALTAŃSKIM I POMOCY MALTAŃSKIEJ

Obchody podsumowujące 5 lat działalności On October 7 and 9, 2011, there were Maltańskiego Centrum Pomocy Dzieciom observances of the five years of activities Niepełnosprawnym i Ich Rodzinom of the Maltese Center for Handicapped Children w Krakowie na Woli Justowskiej and Their Families in Krakow. odbyły się w dniach 7 i 9 października (see page 7 and 8 of this Bulletin for details) (więcej na stronie 7 i 8 Biuletynu)

LISTOPADLISTOPAD 2011 2011 Nr 25Strona 1 Wydarzenia Events

w W związku z niemożliwą do naprawy sytuacją w Stowarzy- w Because of an irrepairable situation in the association szeniu Maltańska Służba Medyczna, która nie spełniała zasad Maltańska Służba Medyczna, which didn’t comply to the rules obowiązujących w Zakonie Maltańskim, w dniu 14 kwietnia of the Order of Malta, on April 14, 2011, the Board of Polish 2011 r. Zarząd ZPKM wycofał swój patronat nad tą organiza- Association of the Knight of Malta, had withdrawn its patronage cją i pozbawił ją prawa posługiwania się godłem i nazwą Za- over this organization and deprived it of the right to use the konu Maltańskiego. W celu kontynuowania dzieł pomocy po- emblem and the name of the Order of Malta. In order to continue trzebującym, Zarząd ZPKM powołał w dniu 22 kwietnia b.r. to work for the needy, the Board of the Polish Association, on Fundację ZPKM Maltańska Służba Medyczna – Pomoc Mal- April 22, 2011, appointed the Polish Association’s Foundation tańska, która 10 czerwca została zarejestrowana w Sądzie Reje- Maltańska Służba Medyczna - Pomoc Maltańska, which was strowym. Do nowo powołanej fundacji przyłączyli się wolonta- registered in the Register Court. The new foundation was riusze z kilkunastu oddziałów stowarzyszenia. Działalność do- joined by volunteers of several divisions of the association. The tychczasowego stowarzyszenia nie ma żadnych związków activity of the old association has no relations whatsoever with z Zakonem Maltańskim. (Więcej na stronie 14 tego Biuletynu) the Order of Malta. (See page 15 of this Bulletin for details) (Translated by K. Jarnuszkiewicz) w W sobotę 4 czerwca, w Jedlni Letnisko k. Radomia odbyła się II Maltaniada`2011 zorganizowana przez Oddział Radom- w On Saturday, June 4, in Jedlna Letnisko near Radom, the sko - Lubelski Fundacji Polskich Kawalerów Maltańskich „Po- second Maltaniade 2011 was organized by the Radom-Lublin moc Maltańska” i Imperial Tobacco. Celem imprezy była ak- Chapter of the Foundation of Polish Knights of Malta and tywizacja osób, które z uwagi na znaczną niepełnosprawność Imperial Tobacco. The purpose of the event was to activate ruchową bardzo rzadko persons who, because mają możliwość opusz- of significant motor czenia mieszkania. Za- disabilities, seldom prosiliśmy naszych pod- have opportunity to opiecznych zarówno z leave their places of Radomia i okolic, jak też residence. We invited spod Kielc, Iłży, Ostrowca our charges from Świętokrzyskiego czy To- Radom and vicinity, maszowa Mazowieckie- and from Kielce, go. Mimo nierzadko dłu- Iłża, Ostrowiec giej trasy do Jedlni, a po- Świętokrzyski and tem blisko 10 - godzinne- Tomaszów Lubelski. go programu, duża część Despite the long trip uczestników aktywnie to Jedlna, in some uczestniczyła w zajęciach cases, and then a do samego końca. program lasting close W całodniowej imprezie to 10 hours, a large udział wzięło około 80 part of the participants osób, z czego blisko po- took active part in the łowa to osoby niepełno- activities to the end. sprawne ruchowo w stop- About 80 persons niu znacznym. Czasu star- took part in the all- czyło na wszystko - na poważne dyskusje i na śpiew, zajęcia day event, of which almost half suffered from serious motional dla podopiecznych i warsztaty dla ich opiekunów, na posiłek i dysfunction. The time was filled with a variety of activities gry na świeżym powietrzu. Odbyły się także pokazy hipotera- – serious discussions, singing, activities for the disabled and pii dla wszystkich chętnych. O tym jak było - mówią ze zdję- workshops for their caregivers, meals and outdoor games. cia zadowolone miny uczestników, którzy dotrwali do samego There were also demonstrations of hippotherapy for all końca. Już dziś wszyscy mamy nadzieję spotkać się za rok na who were interested. In the photo, the satisfied faces of the kolejnej Maltaniadzie. participants who lasted till the end attest to how much they (Robert Wiraszka) enjoyed themselves. We all hope to meet again next year at the next Maltaniade. w W uroczystość zesłania Ducha Świętego, 12 czerwca 2011 (Robert Wiraszka) w Katowicach odbyły się doroczne uroczystości patronalne Za- konu Maltańskiego, które w tym roku miały również charak- w On the feast of Pentecost, June 12, 2011, the annual patron’s ter jubileuszowy – 20 lecie działalności Zakonu Maltańskiego feast of the Order of Malta was observed in Katowice, this year na Śląsku. Tradycyjnie o godzinie 16.00 w katowickiej Krypcie combined with the jubilee celebration of 20 years of activities Katedry Chrystusa Króla rozpoczęła się uroczysta Msza Święta of the Order of Malta in Silesia. According to tradition, an której przewodniczył ks. dr Grzegorz Olszowski, kanclerz Ku- solemn Holy Mass began at 4:00 PM in the crypt of the rii Metropolitalnej, który również wygłosił homilię. W koncele- Cathedral of Christ the King in Katowice, with main celebrant brze modlili się: ks. dr Marek Górka Oficjał Sądu Metropolital- Rev. Grzegorz Olszowski, Chancellor of the Archdiocesan nego w Katowicach, ks Michał Palowski, Kapelan Delegatury Curia, who also gave the homily. Concelebrating were: Rev. Śląskiej, ks. Mariusz Auguścik notariusz Sądu oraz ks. Krzysz- Marek Górka, official of the Archdiocesan Court in Katowice, tof Bąk, Dyrektor Caritas Archidiecezji Katowickiej. Podczas rev. Michał Palowski, Chaplain of the Silesian Delegation Mszy nastąpił również obrzęd przyjęcia trzynastu nowych wo- of ZPKM, Rev. Mariusz Auguścik, notary of the Court and lontariuszy maltańskich, którzy złożyli swoje przyrzeczenia. Rev. Krzysztof Bąk, Director of Caritas of the Archdiocese Bezpośrednio po Mszy, w Ogrodach Kurii Metropolitalnej od- of Katowice. A ceremony of acceptance of 13 new Maltese

Strona 2 LISTOPAD 2011 Wydarzenia Events

była się druga część świętowania. volunteers was held during the mass. Przybyłych gości przywitał konfr. Marcin Świerad, Delegat Immediately after the mass, the second part of the celebration Związku Polskich Kawalerów Maltańskich, który przedstawił was held in the gardens of Archdiocesan Curia. Confr. Marcin misję Zakonu Maltańskiego. Następnie głos zabrał konfr. To- Świerad, delegate of the Polish Association of Knights of masz Krupiński, Szpitalnik Związku, który zaprezentował licz- Malta, greeted the assembled guests and presented the mission ne dzieła realizowane przez Zakon Maltański w Polsce. Na za- of the Order of Malta. The next speaker was Confr. Tomasz kończenie obaj konfratrzy wręczyli nagrody i podziękowania Krupiński, the Hospitaller of the Association, who spoke of the dla darczyńców i wolontariuszy Pomocy Maltańskiej. many works of the Order of Malta in Poland. At the conclusion, Duchową ucztę muzyczną przygotował Śląski Oktet Gitarowy, the two confreres presented awards and expressed thanks to the który zaprezentował oryginalny repertuar nagrodzony na ko- contributors and volunteers of the Maltese Medical Corps. A niec gromkimi brawami. musical program was presented by the Silesian Guitar Octet, Po oficjalnej części miał miejsce poczęstunek, który przygoto- which played their original repertoire which was greeted with wała restauracja Marysin Dwór. enthusiastic applause. After the official program, there was Był to bardzo dobry moment na indywidualne rozmowy z pod- a reception prepared by the restaurant Mary sin Door. It was opiecznymi wyjazdów maltańskich, sponsorami i naszymi zna- a wonderful opportunity for conversations with individual jomymi. Wszystkim, którzy przybyli na wspólną modlitwę i nasz participants of Maltese excursions, our sponsors and friends. jubileusz serdecznie dziękujemy. We express sincere thanks to all who joined us in common prayer and our jubilee celebration. w 17. czerwca 2011 w chorzowskiej parafii św. Jadwigi srebr- ny jubileusz święceń kapłańskich świętował ks. Piotr Gębara w June 17, 2011, in the Parish of St. Hedwig in Chorzów, Rev. SCJ, kapelan asocjacji skandynawskiej Zakonu Maltańskiego, Piotr Gębara SCJ celebrated his silver jubilee of ordination. He proboszcz katolickiej parafii w fińskim Turku. W koncelebrze, is the chaplain of the Scandinavian Association of the Order w której wzięli udział zaproszeni przez Jubilata kapłani oraz of Malta and pastor of the Roman Catholic parish in Turk, miejscowi duszpasterze przewodniczył pomocniczy biskup lu- Finland. The mass was concelebrated by local priests invited by belski Józef Wróbel SCJ. W wygłoszonej homilii kaznodzie- Fr. Gębara, with main celebrant Most Rev. Józef Wróbel SCJ, ja nazwał jubileusz świętem wierności. Wierności Bogu i lu- auxiliary bishop of Lublin. The homilist called this jubilee a dziom. Jubilata i jego posługę odniósł do znanych z kart Pi- feast of fidelity. Fidelity to God and man. Fr. Gębara’s pastoral sma Świętego osób o „kapłańskim zacięciu”: Abrahama i Jo- service was compared to biblical personages with a “priestly nasza, cierpliwego gospodarza i dobrego pasterza. W uroczy- flair”: Abraham and Jonah, patient farmer and good shepherd. stości uczestniczyli zaprzyjaźnieni z Jubilatem Członkowie Friends of Fr. Gębara from among the members of the Polish ZPKM i Wolontariusze Delegatury Śląskiej ZPKM. Association and volunteers of the Silesian Delegation took part (ks. Michał Palowski) in the celebration. (Rev. Michał Palowski) w 22 czerwca 2011 r. w Filharmonii Krakowskiej, podczas uroczystej Gali Nowodworskiej z udziałem społeczności I Li- w On June 22, 2011, at a gala celebration in the Kraków ceum Ogólnokształcącego im. Bartłomieja Nowodworskiego Philharmonic, diplomas and awards were presented to the oraz licznie zgromadzonych gości, przedstawicieli władz mia- most deserving students of the Bartłomiej Nowodworski sta Krakowa, Województwa Małopolskiego, Urzędu Marszał- Secondary School. The event was attended by the community kowskiego i Kuratorium Oświaty, wręczono dyplomy i nagrody of the school and numerous guests, representatives of the City dla najbardziej wyróżniających się uczennic i uczniów Szko- of Kraków, Małopolska Province, the Governor’s Office and ły. Szczególnym punktem tych uroczystości stało się wręcze- Board of Education. A particular item at these celebrations is nie przez Wiceprezydenta Z.P.K.M. Dr Krzysztofa Moczurada the presentation by the Vice President of ZPKM, Dr. Krzysztof „Nagrody Związku Polskich Kawalerów Maltańskich im. Jana Moczurad, of the “Count Jan Badeni Award of the Polish hr. Badeniego” dla uczennicy o najbardziej prawym charakte- Association of Knights of Malta” to the female student with rze. Nagroda ta, przyznawana od kilkunastu już lat jest przy- the most righteous character. This award, granted for the over puszczalnie jedyną tego typu w Europie. a dozen years, is probably the only one of its kind in Europe. (Krzysztof Moczurad) (Krzysztof Moczurad) w W dniu św. Jana w kościele św. Józefa w Tomaszowie Lubel- w On June 24, the feast of St. John, a mass was celebrated in the skim została odprawiona msza św. za Zakon Maltański i Wiel- Church of St. Joseph in Tomaszów Lubelski in the intention of kiego Mistrza. Uczestniczyli w niej przyjaciele naszego Zako- the Order of Malta and the Grand Master. Friends of our Order nu i ich Rodziny. Oprócz tego podopiecznym naszego Związku and their families took part. In addition, parcels of food were zostały rozdane paczki z żywnością. distributed to persons under the care of the Association. (Aleksander Cieślak) (Aleksander Cieślak) w Obchody Św. Jana w Krakowie w dniu 25 czerwca 2011 r. w On June 25, 2011, 18 Knights and Dames of our Association, zgromadziły w kościele pod wezwaniem Św. Marii Maksymi- along with their families, took part in celebrating the feast of liana Kolbego w Krakowie - Mistrzejowicach 18 Dam i Kawa- St. John in the Church of St. Maksymilian Kolbe in Kraków- lerów naszego Związku wraz z rodzinami. Po Mszy św. pod Mistrzejowice. After the mass, under the leadership of Msgr. przewodnictwem Kapelana Konfraterni Małopolskiej, ks. Pra- Józef Łuszczek, Chaplain of the Małopolska Confraternity, we łata Józefa Łuszczka, zgromadziliśmy się na wspólnym posił- gathered for a meal and to discuss any problems facing us. As ku, aby także porozmawiać o nurtujących nas problemach. Spo- every year, the get-together was held in a most friendly and tkanie, jak co roku, upłynęło w niezwykle miłej i serdecznej at- pleasant atmosphere. mosferze. (Krzysztof Moczurad) (Krzysztof Moczurad)

LISTOPAD 2011 Strona 3 Wydarzenia Events

w W dniach 23-30 lipca 2011r. w Lignano Sabbiadoro (Wło- w On July 23-30, 2011, the Order of Malta International Summer chy) odbył się XXVIII Międzynarodowy Letni Obóz Zakonu Camp for Handicapped Youth was held in Lignano Sabbadioro Maltańskiego dla Młodzieży Niepełno- (Italy). Several hundred sprawnej (Order of Malta - Internatio- persons from 23 countries nal Summer Camp - Italy 2011). Spo- around the world came to tkało się na nim kilkaset osób z 23 kra- take part in prayer, rest and jów świata by wspólnie spędzić czas recreation. The Polish team na modlitwie, wypoczynku i zabawie. was made up of 23 persons. Polska ekipa liczyła 23 osoby. Obozo- The patron of the camp was wi patronował sam Wielki Mistrz Za- the Grand Master himself, konu Fra’ Matthew Festing, którego Fra’ Matthew Festing, who wizyta poprzedziła ceremonię zamy- visited the camp before the kającą obóz. Podczas obozu w Bazy- closing ceremony. A solemn lice św. Antoniego w Padwie odbyła mass was celebrated in the się uroczysta Msza Święta odprawio- Basilica of St. Anthony in na przez najwyższego zwierzchnika Padua by the highest church kościelnego Zakonu Kawalerów Mal- superior of the Order of tańskich - kardynała Paolo Sardiego. Knights of Malta, Cardinal Hasłem tegorocznego obozu był cytat Paolo Sardi. The motto of this z Ewangelii św. Mateusza: „Wy jeste- year’s camp was a quote from ście światłem świata”. („You are the light of the world”) Mt the Gospel of St. Matthew, “You are the light of the world” Mt. 5,14. I tą światłością napełnieni, uczestnicy obozu mają za za- 5:14. Filled with that light, participants of the camp are to share danie dzielić się nią z bliźnimi w swoich ojczyznach, poprzez it with their neighbors in their countries, through performing czynienie dobra w życiu codziennym. good works in everyday life. (Marcin Siwek, fot. T. Kawka) (Marcin Siwek, phot. T. Kawka) w 10 września odbył się bardzo udany festyn w stylu coun- w On September 10, a very successful picnic in the western style try (w rolę szeryfa wcielił się sam ks. proboszcz) - Dzień Do- (the pastor himself played the role of sheriff) was held in Radom broczyńcy ARKI. Arka to stowarzyszenie Centrum Młodzie- as the Day of the Benefactor of Arka. Arka is a society of the ży Katolickiej, organizacja skupiająca w okolicach Radomia Catholic Youth Center, an organization of over 900 volunteers ponad 900 wolontariuszy, na cze- in the Radom area, headed for le której odponad 10 lat stoi ks. An- over 10 years by Rev. Andrzej drzej Tuszyński Kapelan Magistral- Tuszyński, Magistral Chaplain. ny. Radomscy (ale nie tylko) Kawa- Knights from Radom (and not lerowi Maltańscy mają tu swój udział only) contribute by organizing we wspólnym zrealizowaniu dużego a large project – a soup kitchen projektu - charytatywnej kuchni dla for children and young people. dzieci i młodzieży. Kuchnia obecnie The kitchen currently serves wydaje blisko 500 posiłków dziennie close to 500 meals a day (from (od poniedziałku do piątku), z cze- Monday through Friday), of go 300 kontraktuje miasto. Wyda- which 300 are under contract rzenie to rozpoczęła o godz. 16.00 with the city. The picnic uroczysta Msza św. Sprawowana began with a mass at 4:00 PM przez J.E. Biskupa Radomskie- concelebrated by Most rev. go Henryka Tomasika, w kon- Henryk Tomasik, Bishop of celebrze 5 księży, w udekorowa- Radom and 5 priests, in the nym (na stałe) emblematami maltań- Church of St. Wenceslaus, skimi kościele św. Wacława. Była to which is permanently jednocześnie Msza św. z racji święta Patronki Zakonu - Mat- decorated with Maltese emblems. It was at the same time a ki Bożej z Filermo. Druga część miała mniej oficjalny charak- mass on the occasion of the feast of the patron of the Order, Our ter pozwalając dobrze się bawić zaproszonym sponsorom, któ- Lady of Filermo. The second part of the program was informal, rych przybyło blisko sto osób. allowing the invited benefactors, of whom close to 100 came, (Robert Wiraszka) to thoroughly enjoy themselves. (Robert Wiraszka) w W Sanktuarium błogosławionego Jana Pawła II w Krako- wie odbył się 12 września b.r. pogrzeb ś. p. Księdza Kardyna- w On September 12, in the Sanctuary of Blessed John Paul II ła Andrzeja Marii Deskura, Baliwa Wielkiego Krzyża Honoru i in Kraków, was the funeral of Cardinal Andrzej Maria Deskur, Dewocji Zakonu Maltańskiego. W uroczystej Mszy Pogrzebo- Bailiff of the Grand Cross of Honor and Devotion of the Order wej koncelebrowanej pod przewodnictwem Metropolity Kra- of Malta. Nineteen Knights and Dames, members of the Polish kowskiego J. Em. Ks. Kardynała Stanisława Dziwisza wzięło Association, took part in the solemn mass concelebrated udział 19 Dam i Kawalerów, członków Z.P.K.M. Po Mszy św. under the leadership of H.Em. Cardinal Stanisław Dziwisz, doczesne szczątki ks. Kardynała Andrzeja Marii Deskura zosta- Metropolitan Archbishop of Kraków. After the mass, the mortal ły odprowadzone na miejsce wiecznego spoczynku w Sanktu- remains of Cardinal Deskur were conveyed to their place of arium bł. Jana Pawła II. eternal rest in the Sanctuary of Bl. John Paul II. (Krzysztof Moczurad) (Krzysztof Moczurad)

Strona 4 LISTOPAD 2011 Wydarzenia Events

w W dniach 10 – 17 września 2011 w Warszawie odbyło się VI w On September 10-17, 2011, the VI All-Poland Forum of Non- Ogólnopolskie Forum Inicjatyw Pozarządowych, którego ce- Government Initiatives was held in Warsaw. Its goals were the lem była integracja środowiska pozarządowego, wspólna dys- integration of the community of non-government organizations, kusja na temat działalności i problemów a także wymiana do- discussion of activities and problems, and exchange of świadczeń. Przez 7 dni odbywały się liczne warsztaty, panele experiences. During the 7 days, there were numerous workshops, dyskusyjne, gry miejskie, śniada- discussion panels, nia z ekspertami oraz konferencje. urban games, working W panelu dyskusyjnym „Etyka breakfasts with experts and fundraisingu i pozyskiwania fun- conferences. Two Maltese duszy przez organizacje pozarzą- volunteers were part of the dowe” zorganizowanym przez Pol- discussion panel “Ethics skie Stowarzyszenie Fundraisingu of fundraising by non- uczestniczyło również 2 wolonta- government organizations” riuszy maltańskich. organized by the Polish Ostatnim punktem Forum był Pik- Fundraising Society. nik Organizacji Pozarządowych, The last event of the który odbył się w sobotę 17 wrze- Forum was a picnic of non- śnia 2011 na Krakowskim Przed- government organizations mieściu. Wzięło w nim udział on Saturday, September ponad 80 fundacji stowarzyszeń 17 on Krakowskie z całej Polski. Przedmieście St. Over 80 Działalność Zakonu Maltańskie- organizations from all over go w Polsce była prezentowana Poland took part. przez Fundację Polskich Kawale- The activities of the Order rów Maltańskich oddział w Katowicach i Warszawie oraz Fun- of Malta in Poland were presented by the Foundation of Polish dację Maltańska Służba Medyczna, która była odpowiedzial- Knights of Malta, chapters in Katowice and Warsaw, and the na za zabezpieczenie medyczne imprezy oraz pokaz pierwszej Maltese Medical Corps. The latter was responsible for para- pomocy. Profesjonalną pomocą służyło łącznie 14 wolontariu- medical service to the event, and also for demonstrations of szy z oddziałów: Bielska – Biała, Katowice, Kęty i Oświęcim. first aid. Professional services were provided by 14 volunteers Warto podkreślić, ze namiot maltański cieszył się sporym za- from chapters in Bielsko-Biała, Katowice, Kęty and Oświęcim. interesowaniem. Odwiedziło go ponad 200 osób z czego część It should be noted that the tent of Maltese Medical Corps was skorzystała z indywidualnych pokazów pierwszej pomocy. quite popular – it was visited by over 200 persons, some of Mamy nadzieję, że Piknik i Forum na stałe wpiszą się do waż- whom took advantage of individual demonstrations of first aid. nych ogólnopolskich wydarzeń maltańskich. I hope that this picnic and Forum will become part of regular Pragnę serdecznie podziękować Maltese activities. • wolontariuszom z Bielska – Białej, Katowic, Kęt i Oświę- Sincere thanks to: cimia, którzy byli odpowiedzialni za zabezpieczenie me- • volunteers from Bielsko-Biała, Katowice, Kęty and dyczne i pokaz pierwszej pomocy; Oświęcim who provided para-medical services and • pracownikom i wolontariuszom Fundacji Polskich Kawa- demonstrations of first aid; lerów Maltańskich z Katowic i Warszawy, • staff and volunteers of the Foundation of Polish Knights of • Panu Prezydentowi Andrzejowi Potworowskiemu, który Malta from Katowice and Warsaw; odwiedził nasz maltański namiot, • President Andrzej Potworowski, who visited our Maltese • organizatorom i wszystkim, którzy odwiedzili nasze medical tent; miejsce. • the organizers and all who visited us. (Marek Grzymowski, fot. Aleksandra Więcław) (Marek Grzymowski, phot. Aleksandra Więcław) w W drodze do Warszawy, w On September 16, on w dniu 16 września, na Pik- the way to Warsaw for the nik Organizacji Pozarządo- Picnic of Non-Government wych, załoga naszego am- Organizations, the crew of bulansu z oddziału Funda- our ambulance from the cji MSM w Oświęcimiu była Maltese Medical Corps świadkiem straszliwego wy- in Oświęcim witnessed padku. Jako pierwsi rozpo- a terrible auto accident. częli akcję ratunkową. They were the first to begin Na zdjęciu p. Andrzej Dzię- rescue actions. dziel (w czerwonym kombi- In the photo, Andrzej nezonie), ratownik medycz- Dziędziel (in red suit), medical ny, a przy tym członek Zarzą- rescuer and a member of du Fundacji Maltańska Służ- the Board of Directors ba Medyczna i nasz ambu- of the Maltese Medical lans. Corps Foundation, and our To wydarzenie potwierdza ambulance. potrzebę istnienia takiej, jak This incident confirms the nasza Fundacja, organiza- need for an organization

LISTOPAD 2011 Strona 5 Wydarzenia Events

cji maltańskiej i wykazuje duży profesjonalizm wolontariuszy such as our Maltese Foundation, and shows the high degree of Fundacji. professionalism of the Foundation’s volunteers. (red) (Ed.) w W dniach 23-25 września 2011 roku, w Ośrodku Wczasowo- w On September 23-25, 2011, a Maltese retreat was held in Rekolekcyjnym Caritas im. Jana Pawła II Archidiecezji Kra- the John Paul II Vacation and Retreat Center of Caritas of the kowskiej w Zakrzowie (powiat wadowicki) miały miejsce re- Kraków Archdiocese in Zakrzów (Wadowice County). It was kolekcje maltańskie Ich organizatorem była Konfraternia Ślą- organized by the Silesian Confraternity of the Association, ska ZPKM, a opiekunem duchowym ks. Michał Palowski jej with spiritual leadership provided by Rev. Michał Palowski, its kapelan magistralny. Magistral Chaplain. Były to rekolekcje maltańskie w bardzo szerokim tego słowa This was a Maltese retreat in a very broad meaning of the term, znaczeniu, ponieważ udział w nich wzięli zarówno Kawale- because participants included Knights and Dames of Malta rowie i Damy Maltańskie (cons. Ilona Świerad, konfr. Marcin (Cons. Ilona Świerad, Confrs. Marcin Świerad, Aleksander Świerad, konfr. Aleksander Cieślak) z rodzinami, wolontariu- Cieślak) with their families, volunteers of Maltese Medical sze Pomocy Maltańskiej z całej Polski: Katowic, Bytomia, Bia- Corps from all over Poland: Katowice, Bytom, Białystok, łegostoku, Bielska-Białej, Gliwic, Szczecina, Sochaczewa i To- Bielsko-Biała, Gliwice, Szczecin, Sochaczew and Tomaszów maszowa Lubelskiego (16 osób), sympatycy Zakonu Maltań- Lubelski (16 persons), sympathizers of the Order of Malta, skiego, a także osoby, dla których idea maltańska była zupeł- and also persons for whom the concept of Maltese service was nie nowa (4 osoby). Był także maltański narybek, który do PM totally new (4 persons). There was also the Maltese future – 7 wstąpi dopiero za kilka lat – w sumie 7 dzieci. children who will enter MMC some years from now. Górski ośrodek Caritasu stanowił doskonałe miejsce do rozmy- The mountain center of Caritas was an ideal spot for meditation ślań i skupionej modlitwy, a także wesołych rozmów wieczo- and focused prayer, and also for happy evening get-togethers rem przy ognisku. around campfires. Odbyły się dwie maltańskie Msze Św., w tym jedna w pobli- Two Maltese masses were celebrated, one of which was in skim sanktuarium maryjnym w Kalwarii Zebrzydowskiej. Po the nearby sanctuary of Kalwaria Zebrzydowska. After that Mszy wszyscy obecni mieli możliwość zwiedzić słynny klasz- mass, there was an opportunity to visit the famous monastery tor i kościół – niektórzy and church – some byli w nim po raz pierw- were there for the szy. Spokój, cisza i roz- first time. The calm, modlenie kaplic w ze- silence and prayerful stawieniu z liczbą piel- atmosphere in the grzymów i gwarem na chapels, in marked dziedzińcach zrobiły contrast to the wielkie wrażenie. throngs of pilgrims Tego samego dnia, w so- and hubbub in the botę, po koronce do Mi- courtyards, made łosierdzia Bożego, miał quite an impression. miejsce wykład, a ra- That same day, czej luźna opowieść o after a Chaplet to historii i prawie Zako- Divine Mercy, there nu Kawalerów Maltań- was a presentation, skich wygłoszony przez or rather an informal konfr. Cieślaka. Niespo- talk, about the history dzianką był konkurs z and law of the Order wiedzy o Zakonie dla of Knights of Malta, młodszych uczestni- given by Confr. ków Rekolekcji. Zwy- Cieślak. A surprise ciężył w nim Janusz was a contest of Osiński, zaś drugie, knowledge about the trzecie i czwarte miej- Order for younger sce zdobyli: Anna Sa- participants in the wicka, Amadeusz Zadeberny i Łukasz Tomanek. Tuż za nimi retreat. The winner was Janusz Osiński, while second, third znalazła się mała Ela Świerad. Zwycięzca otrzymał wspania- and fourth places were taken by: Anna Sawicka, Amadeusz łą i zaskakującą nagrodę – ufundowany przez konfr. Donimir- Zadeberny and Łukasz Tomanek. Little Ela Świerad came skiego weekend w jednym z należących do niego luksusowych right behind them. The winner received an unexpectedly grand krakowskich hoteli. Pozostali finaliści otrzymali po egzempla- prize, granted by Confr. Donimirski – weekend at one of his rzu książki konfr. Cieślaka, poświęconej podmiotowości praw- luxury hotels in Kraków. The other finalists received copies of nomiędzynarodowej Zakonu. a book by Confr. Cieślak about the status of the Order under Powodem do radości może być to, że Janusz Osiński jest oso- international law. It is indeed wonderful that Janusz Osiński is bą całkowicie spoza struktur maltańskich. Jego wiedza świad- someone totally outside of Maltese organizational structures. czy o tym, że Zakon nasz nie jest całkowicie obcy młodym Po- His knowledge is proof that our Order is not totally foreign to lakom, przeciwnie, staje się coraz bardziej popularny. young Poles – on the contrary, it is becoming ever more popular. Ten dzień zamknęły nieszpory, kolacja oraz trwające do późnej The day ended with vespers, a supper, and a campfire lasting nocy ognisko, przy którym rozbrzmiewały popularne harcer- late into the night, at which popular scouting and soldier songs skie i wojskowe piosenki. were sung.

Strona 6 LISTOPAD 2011 Wydarzenia Events

Niedziela rozpoczęła się poranną jutrznią, następnie była Sunday began with a dawn service, followed by a mass with Msza Św. z kazaniem, śniadanie oraz film dla dzieci i mło- homily, breakfast, and a film for children and young people dzieży o pielgrzymce do Lourdes. Pozostali w tym czasie spa- about the pilgrimage to Lourdes. The others spent that time on cerowali, rozmawiali, niektórzy zapewne dyskretnie modlili się walks, conversations and possibly private silent prayer. Then w ciszy. lunch, and everyone was surprised that the retreat “Miracles, Potem obiad i już wszystkich zaskoczył KONIEC – rekolekcje honey and nuts” came to an end so quickly – it had begun „Cud, Miód i Orzeszki” dobiegły do końca, choć tak niedawno so recently, and preparations for it had gone on since spring. się rozpoczęły, a przygotowania do nich trwały od wiosny. Miłą A dear memento, besides the photographs of the event, will be pamiątką, oprócz zdjęć pozostanie maleńki słoiczek miodu, the tiny jar of honey presented to each participant by Fr. Michał wręczony na pożegnanie każdemu z uczestników przez Księ- Palowski and Marek Grzymowski. They deserve great thanks! dza Kapelana Michała Palowskiego i Marka Grzymowskiego. Also thanks are in order for Mrs. Bogumiła Grzymowska Należą im się wielkie podziękowania! Takie same należą się (Marek’s mother) and Mrs. Magdalena Grzymowska (Marek’s również Paniom: Bogumile Grzymowskiej (Mamie Marka) i Mag- sister-in-law). If it weren’t for them and their efforts, the retreat dalenie Grzymowskiej (Bratowej Marka). Gdyby nie One i Ich would not have been as satisfying. staranie, rekolekcje wyglądałyby zupełnie inaczej. (Aleksander Cieślak, phot. A. Zadeberny) (Aleksander Cieślak, fot. A. Zadeberny) w On October 7 and 9, 2011, there were observances of the w Obchody podsumowujące 5 lat działalności Maltańskiego five years of activities of the Maltese Center for Handicapped Centrum Pomocy Niepełnosprawnym Dzieciom i Ich Rodzi- Children and Their Families in Kraków. On October 7, in the nom w Krakowie na Woli Justowskiej odbyły się w dnaich 7 auditorium of the guest house at Jagiellonian University, there i 9 października 2011 r. W dniu 7 października w auli domu go- was an all-day conference entitled “Family – relation – support. ścinnego Uniwersytetu Jagiellońskiego „Przegorzały” odbyła Relation as the basis of therapeutic interactions supporting a się całodniowa konferencja pt. „Rodzina – relacja – wsparcie. family with a young child with developmental disorders.” The Relacja jako podstawa oddziaływań terapeutycznych wspiera- conference was attended by about 180 persons from all around jących rodzinę z małym dziec- Poland, and also from kiem o zaburzonym rozwoju”. abroad, in the person of W konferencji wzięło udział Prof. Colvyn Trevarthen of około 180 osób z całej Polski, the University of Edinburgh, a także z zagranicy w osobie a well-know figure in profesora Colvyna Trevarthena the field of children with z Uniwersytetu w Edynburgu, developmental disorders, uznanej postaci zajmującej się who delivered the keynote problematyką dzieci z zaburzo- address. The conference was nym rozwojem, który wygło- opened by Dr. Krzysztof sił referat programowy. Konfe- Moczurad, Vice President of rencję otworzył Wiceprezydent the Polish Association, who Z.P.K.M. dr Krzysztof Moczu- after greeting the attendees rad, który po powitaniu gości presented a short outline of w krótkim zarysie przedstawił the genesis of the Maltese genezę powstania Maltańskie- Center, its accomplishments go Centrum, a następnie jego (the Maltese Center had dokonania (przez Maltańskie assisted over 1,400 families Centrum przewinęło się ponad with handicapped children, 1400 rodzin z niepełnospraw- 400 remain under continuing nymi dziećmi, 400 pozostaje w chwili obecnej pod stałą opieką, care, and the non-Public Special Kindergarten of ZPKM cares a Niepubliczne Przedszkole Specjalne Z.P.K.M. obejmuje swo- for 54 children), and prognosis for future development. The ją opieką 54 dzieci) oraz pro- opening of the conference gnozę dalszego rozwoju. Roz- was honored by the presence poczęcie konferencji zaszczy- of H.Em. Cardinal Stanisław cił swoją obecnością Metropo- Dziwisz, Metropolitan lita Krakowski J. Em. ks. Kar- Archbishop of Kraków. At dynał Stanisław Dziwisz. the conclusion, all of the Po zakończeniu obrad uczest- attendees praised the high nicy z całej Polski podkreśla- level of the conference. li bardzo wysoki poziom kon- The following day, October ferencji, która zakończyła się 8, after a mass concelebrated dyskusją oraz przedstawieniem under the leadership of wniosków z niej płynących. H.Em. Cardinal Franciszek W następnym dniu 8 październi- Macharski in the Church of ka po Mszy św. koncelebrowa- Our Lady Queen of Poland nej pod przewodnictwem J. Em. in the Wola Justowska ks. Kardynała Franciszka Ma- district of Kraków, with the charskiego w kościele p. w. Naj- participation of 15 Knights świętszej Maryi Panny Królo- and Dames of ZPKM, there wej Polski na Woli Justow- was a meeting at the Center

LISTOPAD 2011 Strona 7 Wydarzenia Events

skiej w Krakowie z udziałem 15 Dam i Kawalerów, człon- with authorities of the City of Kraków, Małopolska Province, ków Z.P.K.M., w Maltańskim Centrum odbyło się spotka- the Governor’s Office, representatives of various communities nie z udziałem władz Miasta Krakowa, Województwa Ma- in Kraków, and also with children and their parents who are łopolskiego, Urzędu Marszałkowskiego, przedstawicielami under the care of the Maltese Center for diagnosis, treatment and różnych środowisk miasta Kra- rehabilitation. The kowa, a także z dziećmi i rodzi- great role played cami dzieci, nad którymi opiekę by the Center, with roztacza Maltańskie Centrum zaj- effects extending mując się ich diagnostyką, lecze- beyond Małopolska niem i rehabilitacją. Po części ofi- Province, was cjalnej, podczas której podkreśla- stressed, and thanks no wielką rolę jaką odgrywa Cen- were expressed trum nie tylko w Województwie to the Polish Małopolskim i dziękowano Związ- Association of kowi Polskich Kawalerów Maltań- Knights of Malta skich za tak cenną inicjatywę jaką for the initiative było powstanie i działalność Mal- of creating and tańskiego Centrum, odbył się „Pik- operating the nik Maltański – zabawa dla całej Center. After the rodziny” podczas którego wystą- official part of the pił m. in. chór „Grodzka Gospel”, program, there was Teatrzyk za Jeden Uśmiech” , orga- a Maltese Picnic – nizowane były zabawy dla dzieci, entertainment for loterie i inne atrakcje. W „Pikniku the whole family – Maltańskim” wziął udział J. Em. ks. during which were Kardynał Stanisław Dziwisz, który po zwiedzeniu Maltańskie- appearances by the choir “Grodzka Gospel,” by “Little Theater go Centrum wyraził wielkie uznanie dla jego działalności. Ks. of One Smile,” games for children, raffles and other attractions. Kardynał podarował Maltańskiemu Centrum kopię obrazu Mat- H.Em. Cardinal Dziwisz attended the picnic; after touring the ki Boskiej Racławickiej. Zabezpieczenie medyczne pikniku za- Center he expressed great admiration for its activities, and pewnił zespól ratowniczy z ambulansem Fundacji ZPKM Mal- presented the Center with a copy of an icon of Our Lady of tańska Służba Medyczna - Pomoc Maltańska z oddziału w Biel- Racławice. sku Białej. Dla dzieci, podopiecznych Ośrodka było wielką fraj- Medical service for the picnic was provided by the Maltese dą móc oglądnąć ambulans od środka. Medical Corps from Bielsko-Biała. For the children, it was (Krzysztof Moczurad) great fun to see an ambulance from the inside. (Krzysztof Moczurad) w Październik jest szczególnym miesiącem poświęconym czci Maryi, Matki Zbawiciela. Nasza Pani z Filermo od wieków jest w October is a month especially dedicated to the honor of czczona w Zakonie Maltańskim. Ważnym wydarzeniem, mają- Mary, Mother of God. Our lady of Filermo has for centuries cym wpływ na rozwój kultu maryjnego w Zakonie Maltańskim been venerated in the Order of Malta. An important event było ostateczne odparcie Wielkiego Oblężenia, w dniu 8 wrze- which influenced the growth of the Marian cult in the Order śnia 1565 roku na Malcie. was the final lifting of the Great Siege on Malta, on September W tym roku wyszliśmy z kolejną inicjatywą formacyjną – mo- 8, 1565. This year we came up with a new formational initiative dlitwą różańcową przed wizerunkiem Naszej Pani z Filermo. – praying the rosary before an image of Our Lady of Filermo. Osoby związane z dziełami Zakonu Maltańskiego wspólnie Persons connected with the work of the Order of Malta joined modliły się za Zakon Maltański, Wolontariuszy i ich rodziny in prayer for the Order, for the volunteers and their families, oraz za Naszych Panów Chorych, podczas Nabożeństw różań- and for our Lords the Sick, in rosary liturgies in churches of the cowych w kościołach archidiecezji katowickiej oraz diecezji Archdiocese of Katowice and the diocese of Gliwice, and also gliwickiej, a także w wielu domach prywatnych wolontariuszy. in many private homes of volunteers. (Marek Grzymowski) (Marek Grzymowski) w W Ośrodku Maltańskim w Katowicach powstaje kaplica w A Maltese Chapel is being created in the Maltese Center in maltańska. Od kwietnia b.r. zostały rozpoczęte prace adapta- Katowice. Remodeling work began in April 2011 – electrical cyjne. Wykonano już instalację elektryczną, zabudowę z płyt installation, wallboard enclosures and painting have been kartonowo-gipsowych oraz niezbędne prace malarskie. completed. We face the most expensive part of the project: Przed nami najbardziej kosztowne prace: zamówienie ikony obtaining an icon of Bl. Gerard, purchase of floor covering, bł. Gerarda, zakup specjalnej wykładziny, siedzisk oraz ele- pews and decorative elements. We are short 3,000 zł. mentów dekoracyjnych. Brakuje nam 3.000 zł. We urgently appeal for financial support by transferring Bardzo prosimy o wsparcie finansowe poprzez dokonanie funds to the account of Fundacja Polskich Kawalerów wpłaty na konto Fundacji Polskich Kawalerów Maltańskich Maltańskich “Pomoc Maltańska” in Warsaw PKO BP S.A. w Warszawie „Pomoc Maltańska” PKO BP S.A. 51 1020 1156 51 1020 1156 0000 7602 0089 7512 with memo KAPLICA 0000 7602 0089 7512 z dopiskiem KAPLICA KATOWICE. KATOWICE. Wszystkich naszych darczyńców otaczamy modlitwą podczas All of our donors will be remembered in prayers during miesięcznej Mszy Świętej w każdą II niedzielę miesiąca. monthly masses on each second Sunday of the month. (Marek Grzymowski) (Marek Grzymowski)

Strona 8 LISTOPAD 2011 Wydarzenia Events

w Wzorem lat ubiegłych, w dniu 15 października 2011 w Ośrod- w As in previous years, the annual get-together of partici- ku Caritas w Mikołowie Borowej Wsi odbyło się, zorganizo- pants of the pilgrimage to Lourdes and of summer camp for wane przez Małgorzatę Jarską, Mirosłąwę Moczurad i Grażynę the handicapped in Szczyrzyc was held on October 15, 2011, Krupińską doroczne spotkanie uczestników pielgrzymki Zako- in the Caritas Center in Mikołów Borowa Wieś. It was orga- nu do Lourdes ( podopiecznych i opiekunów) i letniego obozu nized by Małgorzata Jarska, Mirsława Moczurad and Graży- dla niepełnosprawnych w Szczyrzycu. Spotkanie rozpoczęła się na Krupińska. The meeting opened with a mass celebrated by mszą świętą odprawioną przez dyrektora Caritas Archidiecezji the Director of Caritas of Katowice Archdiocese Fr. Krzysz- Katowickiej ks. Krzysztofa Bąka i naszego kapelana ks. Mi- tof Bąk and our chaplain, Fr. Michał Palowski. Then the par- chała Palowskiego. Następnie uczestnicy mieli okazję poroz- ticipants had a chance to talk and reminisce. Among tho- mawiać i powspominać. Obecni byli wice prezydent dr Krzysz- se present were Vice President Krzysztof Moczurad, Hospi- tof Moczurad, szpitalnik dr Tomasz Krupiński i kanclerz mec. taller Dr. Tomasz Krupiński, Chancellor Adam Leszczyński, Adam Leszczyński oraz Kawalerowie i Damy, wolontariusze Knights and Dames, volunteers and contributors supporting i darczyńcy wspierający letni obóz . the sumer camp. (Łukasz Jarski) (Łukasz Jarski)

(Translated by Tadeusz Mirecki)

Z głębokim żalem zawiadamiamy, że With great sadness we report that

ś.p.

J. Em. Ks. Kardynał H.Em. Cardinal

Andrzej Maria Deskur

Baliw Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji Bailiff of the Grand Cross of Honor and Devotion

zmarł w Rzymie 3 września 2011 r. died in Rome on September 3, 2011

Prezydent, Zarząd i Członkowie ZPKM The President, Board of Directors and Membership of the Association

LISTOPAD 2011 Strona 9 Historia History

Korpus Sanitarny Związku Polskich Kawalerów Maltańskich Medical Corps of the Polish Association of Knights of Malta Tadeusz W. Lange

Wiosną 1939 r. atmosfera wzrastającego zagrożenia zmobi- In the spring of 1939, in an atmosphere of increasing men- lizowała ZPKM do zdecydowanych działań. Na Zwyczajnym ace, the Polish Association was moved to decisive action. At Konwencie Związku, który odbył się wyjątkowo wcześnie, bo the Regular Assembly of the Association, which took place 31 maja, powołano do życia Korpus Sanitarny Związku Pol- on the unusually early date of May 31, the Medical Corps of skich Kawalerów Maltańskich. Do jego sformowania i do opra- the Polish Association was formed. Its organization, and the cowania programu działania Związku na wypadek mobilizacji preparation of the Association’s program of action in the event powołano komisję w składzie: Emeryk hr. Hutten-Czapski, Al- of mobilization, was entrusted to a commission consisting of: fred Chłapowski i dr Kazimierz Szwarcenberg-Czerny. Komi- Emeryk Count Hutten-Czapski, Alfred Chłapowski and Dr. sja ta wkrótce nawiązała kontakty robocze z Departamentem Kazimierz Szwarcenberg-Czerny. This commission soon estab- Służby Zdrowia MSWojsk., Stowarzyszeniem Zjednoczonych lished working relationships with the Medical Services Depart- Ziemianek i z Polskim Czerwonym Krzyżem. ment of the Polish Armed Forces, Society of Women Landown- Komisja i zarząd ZPKM odbyli w czerwcu i lipcu 1939 sze- ers and the Polish Red Cross (PRC). reg posiedzeń pod przewodnictwem J. Radziwiłła; brali w nich The commission and the Board of Directors of the Asso- udział A. Chłapowski, E. Hutten-Czapski, mec. Wacław Sza- ciation met several times in June and July of 1939, under the durski, Michał Potulicki, Zygmunt Kieszkowski i K. Szwarcen- chairmanship of J. Radziwiłł; attendees were A. Chłapowski, berg-Czerny. E. Hutten-Czapski, Wacław Szadurski Esq., Michał Potulicki, Alfred Chłapowski, który w czasie I wojny światowej kie- Zygmunt Kieszowski and K. Szwarcenberg-Czerny. rował personelem sanitarnym złożonym z jezuitów (dla któ- Alfred Chłapowski, who during World War I was in charge rych był to rodzaj zastępczej służby wojskowej) uważał, że of paramedical personnel consisting of Jesuits (for whom this w skład Korpusu mogliby wejść klerycy i zakonnicy nie zwal- duty was in lieu of military service), believed that the Corps niani ze służby wojskowej. W tym kierunku przeprowadzo- could include monks and clerics who were not excused from no w czerwcu rozmowy zarówno z biskupem polowym WP J. military service. Talks along these lines were conducted in Gawliną (skądinąd formalnie członkiem ZPKM) jak i z gen. June with the bishop of the Polish Army J. Gawlina (who was Rouppertem i płk. dr Kalińskim z Departamentu Sanitarne- a member of the Polish Association of Knights of Malta), and go MSWojsk. Koncepcję tę oceniono pozytywnie, nigdy jed- Gen. Rouppert and Col. Dr. Kaliński of the Medical Corps of nak nie została ona wprowadzona w życie. Pięciu braci zakon- the Polish Army. The idea was accepted in principle, but it was nych przysłanych przez bp. Gawlinę pracowało jednak później never implemented. However, five monks sent by Bp. Gawlina w personelu Szpitala Maltańskiego w Warszawie. Oprócz ge- later worked at the Maltese Hospital in Warsaw. Besides Gen. nerała Roupperta i płk. Kalińskiego, w rozmowach z ZPKM ze Rouppert and Col. Kaliński, military authorities taking part in strony władz wojskowych brali udział płk dr Czyż i płk dr Ła- these talks were Col. Dr. Czyż and Col. Dr. Łaski. From the ski. A. Chłapowskiemu towarzyszył K. Szwarcenberg-Czerny. Association, A. Chłapowski was accompanied by K. Szwarcen- W połowie lata władze wojskowe wydały decyzję, naka- berg-Czerny. zującą ZPKM uruchomienie po jednym szpitalu wojskowym In mid-summer, military authorities issued a decree direct- na terenie każdego DOK (Dowództwa Okręgu Korpusu). Ko- ing the Association to establish one military hospital per Army mendantami wszystkich szpitali mieli być kawalerowie mal- Corps. Knights of Malta were to be directors of each of these tańscy. Wiadomo, że na komendanta szpitala maltańskiego hospitals. It is known that S. Lipkowski was designated as the w Łodzi desygnowano S. Lipkowskiego; można się domyślić, director of the Maltese hospital in Łódź; it can be surmised that że szpital w Lublinie miał być prowadzony przez Konstantego the hospital in Lublin was to be directed by Konstanty Count hr. Bnińskiego. Szczegóły lokalizacji i obsady innych planowa- Bniński. The locations and directors of other planned hospi- nych szpitali nie są znane. Już po wybuchu wojny władze wojsko- tals are not known. After the outbreak of the war, military au- we uznały za rzecz pierwszorzędnej wagi zorganizowanie dużego thorities deemed it a high priority to establish a large military szpitala wojskowego na kilkaset łóżek w twierdzy w Brześciu nad hospital of several hundred beds in the fortress of Brest on the Bugiem. W wyniku rekonesansu przeprowadzonego przez Sta- Bug River. But as a result of a reconnaissance conducted by nisława Lipkowskiego (jednego z niewielu polskich „Maltań- Stanisław Lipkowski (one of the few Polish Knights of Malta czyków” znajdujących się wówczas w Warszawie) i Izabellę ks. then in Warsaw) and Izabella Princess Radziwiłł, and informa- Radziwiłłową oraz rozmów z dowódcą twierdzy gen. Kleeber- tion from the fortress commander Gen. Kleeberg, it was deter- giem uznano, że absolutnie brak ku temu warunków. Śladem mined that conditions were not conducive for such an undertak- tej wizyty przedstawicieli ZPKM w Brześciu są wydane tam- ing. In the records of the visit of representatives of the Associa- że rachunki na zakup dużych ilości płótna. Izabella Radziwiłł tion to Brest are receipts for the purchase of large amounts of udała się następnie do Ołyki, gdzie istniał już szpital maltań- linen. Izabella Radziwiłł then made her way to Ołyka, where ski; S. Lipkowski powrócił 6 września do Warszawy i wkrótce there was already a Maltese hospital; S. Lipkowski returned to został komendantem nowo założonego szpitala maltańskiego. Warsaw and soon became the director of a newly-established Celem zorganizowania opieki nad rodzinami żołnierzy, Maltese hospital. jeszcze 20 czerwca A. Chłapowski i K. Szwarcenberg-Czerny As early as June 20, for the purpose of organizing care for zawarli umowę ze Stowarzyszeniem Zjednoczonych Ziemia- the families of soldiers, A. Chłapowski and K. Szwarcenberg-

Strona 10 LISTOPAD 2011 Historia History

nek, reprezentowanym przez Eleonorę Czarnowską (przewod- Czerny entered into an agreement with the Society of Women niczącą) i Stanisławę hr. Tarnowską (kierowniczkę Wydziału Landowners, represented by its director Eleonora Czarnowska, Społecznego). W myśl tej umowy Stowarzyszenie zobowiąza- and Stanisława Countess Tarnowska, head of the Society’s ło się do zorganizowania w województwach wschodnich punk- Social Department. The terms of this agreement called for the tów opieki nad rodzinami wojskowymi przybyłymi z terenów Society to establish centers of care in the eastern provinces for objętych ewentualnymi walkami, tzn. z województw zachod- military families arriving from areas of armed conflict, meaning nich i z Pomorza. W niektórych majątkach Zjednoczenie zapla- from the western provinces. The Society planned to create hos- nowało utworzenie szpitali lub domów dla rekonwalescentów. pitals or convalescent centers in certain estates. The list of po- Wykaz tych majątków został przedstawiony komisji 26 sierp- tential estates was submitted to the commission on August 26. nia. A meaningful accomplishment of the Association’s com- Wymiernym osiągnięciem komisji ZPKM było sporzą- mission was the preparation of regulations governing the work- dzenie regulaminu działania Korpusu Sanitarnego Związ- ings of the Medical Corps, based on rules of both the Order of ku, opartego z jednej strony na stosownych przepisach mal- Malta and the Polish Red Cross. On the basis of talks conducted tańskich, z drugiej na regulaminach Polskiego Czerwonego with the leadership of PRC (in the persons of President Gen. Krzyża. W wyniku rozmów prowadzonych z Zarządem Głów- Aleksander Osiński, Head Physician Dr. Gorczycki and Head nym PCK (w osobach prezesa gen. Aleksandra Osińskiego, Nurse Sr. Maria Countess Tarnowska), it was decided that the Naczelnego Lekarza dr Gorczyckiego i Naczelnej Siostry Ma- Association’s Medical Corps would be part of the rii (Adamowej) hr. Tarnowskiej zostało ustalone, że Korpus PRC, and thus will have the right to use sym- Sanitarny ZPKM będzie stanowił część PCK i jako taki bę- bol of the Red Cross alongside that of the dzie miał prawo do używania, obok krzyża maltańskie- Cross of Malta. In practical terms, this go, również znaku Czerwonego Krzyża. Oznaczało meant that the Corps was covered by to w praktyce rozciągnięcie na Korpus praw przy- the same rights bestowed by inter- sługujących Czerwonemu Krzyżowi na mocy national conventions to the Red konwencji międzynarodowych. Umowę z PCK Cross. The agreement with the sfinalizowano pod koniec sierpnia, ale oficjal- PRC was finalized near the ne pismo formalnie wcielające Korpus do PCK end of August, but the official letter nosi datę 10 września. Podpisane zostało przez formal- ly incorporating the Corps wiceprezesa B. Kozłowskiego i dyrektora dr. in the PRC is dated September 10. Wł. Gorczyckiego. It was signed by Vice-President B. Następnie na zebraniu Zarządu i „Komisji Kozłowski and Director Dr. Sanitarnej” ZPKM dokonano wyborów władz W . Gorczycki. Korpusu. Na zebraniu obecni byli: J. Radziwiłł, At a meeting of the Board O. Czartoryski, Dominik Łempicki, W. Szadur- of the Association and the Med- ski, Z. Kieszkowski i K. Szwarcenberg-Czerny. ical Corps, the leadership of the Zaproszono też Witolda Wehra, pełniącego funkcję Corps was selected. At this meet- „Kierownika Biura Korpusu Sanitarnego”. Naczel- ing were: J. Radziwiłł, O. Czartorys- nym Delegatem Związku do Korpusu został J. Radzi- ki, Dominik Łempicki, W. Szadurski, Z. wiłł, a jego zastępcą K. Szwarcenberg-Czerny. Delegatem Kieszkowski and K. Szwarcenberg-Czerny. na okręg warszawski mianowano D. Łempickiego, a jego za- Also invited was Witold Wehr, who held the title Pieczęć stępcą Z. Kieszkowskiego. S. Taczanowski poproszony zo- Korpusu “Director of the Office of the Medical Corps.” J. Radziwiłł stał o przyjęcie funkcji Delegata okręgowego na wojewódz- Sanitarnego was named chief delegate of the Association to the Corps, with two śląskie. Naczelną Siostrą Korpusu została żona Karola Seal of the K. Szwarcenberg-Czerny as his deputy. D. Łempicki became ks. Radziwiłła, Izabella. Zachowało się, wystawione 3 wrze- Medical the delegate for the Warsaw region, with Z. Kieszkowski as śnia przez kierującego wtedy Związkiem Janusza Radziwiłła, Corps deputy. S. Taczanowski was asked to assume the role of re- upoważnienie do wypłacenia jej przez skarbnika sumy 10.000 gional delegate from the Silesian Province. Izabella, the wife zł. O. Czartoryski mianowany został Delegatem Związku do of Karol Prince Radziwiłł, became the head nurse. There is a łączności z Czerwonym Krzyżem. surviving record of an authorization by the then head of the As- Najbardziej palącą sprawą było jednak zorganizowanie dla sociation, Janusz Radziwiłł, to pay out to her a sum of 10,000 Korpusu personelu sanitarnego. Pierwszym krokiem w tym złotys. O. Czartoryski was named as Delegate of the Associa- kierunku była decyzja o uruchomieniu kursu dla zgłaszają- tion for liaison with the Red Cross. cych się ochotniczek; zapadła ona na posiedzeniu komisji 26 But the most important issue facing the Corps was the re- sierpnia. Na kierownika kursu przewidziano gen. bryg. prof. cruiting of medical personnel. The first step in this direction dr med. Bolesława Szareckiego, lokalu użyczył ks. J. Radzi- was the establishment of a training course for female volun- wiłł; szkolenie miało się odbywać w dwóch salach (wykłado- teers, per a decision at a meeting on August 26. The leader of wej i demonstracyjnej) jego warszawskiego pałacu. Na proś- the course was to be BGen. Dr. Bolesław Szarecki; facilities bę Izabelli Radziwiłł plastyczka Janina Przecławska-Strza- were provided by Prince J. Radziwiłł. Training was to take łecka zaprojektowała mundury dla Korpusu (uszyto je póź- place in two chambers (a lecture hall and demonstration room) niej z sukna dostarczonego przez Wielkie Magisterium). of his palace in Warsaw. At the request of Izabella Radziwiłł, 1 września dowództwo garnizonu warszawskiego oddelego- the graphic artist Janina Przecławska-Strzałecka designed uni- wało do pracy w Korpusie ochotniczkę, Magdalenę Lipkow- forms for the Corps; they were later made from fabric provided ską - siostrę Stanisława Lipkowskiego. Od dnia 2 września by the Grand Magistry of the Order. Lipkowska działała już w charakterze sekretarki Naczelnej On September 1, the command of the Warsaw garrison as- Siostry. W związku ze wspomnianym już planem A. Chła- signed a volunteer, Magdalena Lipkowska, sister of Stanisław, powskiego wykorzystania w Korpusie sił zakonnych, Lip- to work with the Corps. From September 2, Lipkowska acted as kowska udała się do biskupa Gawliny, który obiecał rozesłać the secretary of the Head Nurse. In accordance with the above-

LISTOPAD 2011 Strona 11 Historia History

w tej sprawie okólnik do wszystkich żeńskich domów zakon- mentioned plan of A. Chłapowski to utilize convent personnel nych. Na maltański kurs sanitarny kierowane być miały te za- in the Corps, Lipkowska went to Bp. Gawlina, who promised konnice, które na codzień nie zajmowały się pielęgnowaniem to issue a general appeal in this matter to all female convents. chorych. M. Lipkowska otrzymała od bp. Gawliny 900 zł jako Those sisters who did not take care of the sick as their every- datek na Korpus Sanitarny. Przy ulicy Krakowskie Przed- day duties were to be sent to the Maltese paramedical training mieście 7 otwarto biuro, gdzie prowadzono zapisy na kurs. course. Lipkowska received from Bp. Gawlina a sum of 900 zł. Otwarcie kursu zaplanowano na dzień 3 września. Tymcza- as a donation for the Medical Corps. sem Izabella Radziwiłł opuściła Warszawę (jadąc najpierw do An office where applications for the training course were Brześcia, a potem do Ołyki). W związku z jej wyjazdem J. Ra- taken was opened at no. 7 Krakowskie Przedmieście. The open- dziwiłł, jako Naczelny Delegat ZPKM do Korpusu Sanitarne- ing of the course was planned for September 3. Meanwhile, go, 5 września mianował Naczelną Siostrą M. Lipkowską. Po- Izabella Radziwiłł left Warsaw, traveling, as was mentioned, nieważ wskutek następujących wypadków kurs dla pielęgnia- to Brest then Ołyka. Because of her departure, J. Radziwiłł, as rek maltańskich nie mógł się normalnie odbywać, Lipkowska the Association’s chief delegate to the Corps, named M. Lip- wraz z dziewczętami, które się nań zgłosiły, zajęła się organi- kowska as the Head Nurse. Because of ensuing circumstances, zacją szpitala maltańskiego w Warszawie. the Maltese nursing course could not be held, and Lipkowska Mimo ewakuacji Zarządu Głównego Polskiego Czerwo- and the volunteer applicants undertook the organization of the nego Krzyża z Warszawy 6 września, organizacja ta (kiero- Maltese hospital in Warsaw. wana teraz przez płk Gilewicza) cały czas, przynajmniej teo- Despite the evacuation of the Board of the Polish Red Cross retycznie, stanowiła rodzaj parasola ochronnego nad jedyną from Warsaw on September 6, this organization, now headed placówką Korpusu Sanitarnego z prawdziwego zdarzenia, tzn. by Col. Gilewicz, was protector, at least in theory, of the only warszawskim Szpitalem Maltańskim. Szpital - zachowując facility of the Maltese Medical Corps, the Maltese Hospital in swoją administracyjną odrębność - używał w związku z tym Warsaw. Because of this, the hospital, while maintaining its ad- oficjalnie znaku Czerwonego Krzyża. Organizacja miała tak- ministrative independence, was officially under the symbol of że pewien wpływ na sprawy personalne Szpitala. I tak z no- the Red Cross. PRC also had some effect on the staffing of the minacji PCK pierwszym Naczelnym Lekarzem został płk dr hospital. The first head doctor, Col. Dr. Huszcz, was nominated Huszcza, Polski Czerwony Krzyż oddelegował też na stano- by PRC, as was his deputy Roman Chłapowski – the latter was wisko zastępcy jego komendanta Romana Chłapowskiego (co an appropriate diplomatic move, as he was a Knight of Malta. było o tyle dyplomatycznym posunięciem, że był on jedno- However, this dual status of the Maltese hospital soon led to a cześnie Kawalerem Maltańskim). Taki dwoisty niejako status conflict with PRC. It appears that the leadership of the hospital, lecznicy maltańskiej doprowadził jednak wkrótce do konflik- which from the beginning of its existence had to obtain its own tu z PCK. Jak się wydaje, władze Szpitala, który od począt- equipment and supplies and did not receive much assistance ku istnienia zaopatrywać się musiał w dużej mierze sam i zbyt from PRC, felt no need to recognize the authority of that orga- wiele PCK nie zawdzięczał, nie poczuwały się bowiem do po- nization. As a result of the conflict with the hospital leadership, słuszeństwa wobec tej organizacji. W wyniku konfliktu z za- Head Doctor Col. Huszcz resigned. rządem szpitala, do dymisji podał się jego Lekarz Naczelny, The conflict intensified after the capitulation of Warsaw, płk. Huszcza. Już po kapitulacji Warszawy konflikt spotęgo- because PRC took the stance that accepting any assistance from wał się, ponieważ PCK stało na stanowisku, że przyjmowanie the Germans was tantamount to treason, while military hospi- świadczeń od Niemców stanowi rodzaj zdrady; szpitale woj- tals, including the Maltese one, acted according to the Geneva skowe (w tym Maltański) oparły się natomiast na Konwencji Convention, which stipulated that a victorious army assumes Genewskiej, w myśl której zwycięska armia przejmuje na sie- the responsibility of maintaining the military hospitals of its bie obowiązek utrzymania wojskowych szpitali przeciwnika. enemy. When military hospitals petitioned PRC in October for Kiedy szpitale wojskowe w październiku 1939 zwróciły się food provisions, they received no assistance. Supposedly the do PCK o wyżywienie, spodziewanej pomocy nie uzyskały. representatives of the Maltese Hospital heard from Col. Gile- Przedstawiciele szpitala Maltańskiego mieli nawet usłyszeć wicz, “The wounded in the Maltese Hospital do not concern me od płk. Gilewicza, stwierdzenie „ranni w Szpitalu Maltańskim at all.” Such a treatment of the hospital was a clear breach of the nic mnie nie obchodzą”. Takie potraktowanie Szpitala stano- agreement between the Association of Polish Knights of Malta wiło wyraźne złamanie umowy między ZPKM a PCK z sierp- and the Polish Red Cross of August 1939. In March or April of nia tego roku. W marcu lub kwietniu 1940 władze niemiec- 1940, the German authorities officially recognized the hospital kie oficjalnie uznały Szpital Maltański za „własność prywat- as “private property of the Order of Malta.” The hospital did ną Związku Maltańskiego”. Pod skrzydła PCK Szpital wrócił return under the wings of PRC at a later time. dopiero później. (Translated by Tadeusz Mirecki)

Strona 12 LISTOPAD 2011 Pomoc Maltańska Maltese Aid

Działalność Maltańskich Ośrodków Pomocy Activities of Maltese Assistance Centers Małgorzata Jarosz-Jarszewska

We wrześniu bieżącego roku minęło pięć lat działalności Maltań- September of this year marked five years of activities of Mal- skich Ośrodków Pomocy zajmujących się aktywizacją społeczno – za- tese Assistance Centers which provide social and occupational ac- wodową osób niepełnosprawnych. Ośrodki działają w Olsztynie, Ka- tivation for handicapped persons. Centers operate in Olsztyn, Ka- towicach, Poznaniu, Radomiu oraz w Warszawie, gdzie działa rów- towice, Poznań, Radom and Warsaw, where there is also a pro- nież biuro projektów. ject planning office. The centers are staffed with experienced spe- W ośrodkach na potrzebujących czekają doświadczeni specjali- cialists to serve those needing assistance – psychologists, vocatio- ści – psychologowie, doradcy zawodowi, trenerzy pracy, szkoleniow- nal counselors, occupational trainers, educators, physicians, attor- cy, lekarze, prawnicy i inni specjaliści. Nasi pracownicy i wolontariu- neys and other specialists. Our staff and volunteers work accor- sze kierują się dewizą, że „każdy niepełnosprawny jest dla nas niepo- ding to the motto: “each handicapped person, along with his sur- wtarzalną osobą wraz z jego otoczeniem, możliwościami i ogranicze- roundings, capabilities and limitations, is for us a unique person.” niami”. Proponowane wsparcie jest indywidualnie dobierane do po- The support we offer is individually tailored to the needs and capa- trzeb i możliwości każdego niepełnosprawnego. bilities of each person. Działalność Maltańskich Ośrodków Pomocy to nie tylko bezpo- The activities of the Maltese Assistance Centers offer not only średnia pomoc osobom niepełnosprawnym w rozwiązywaniu doraź- direct assistance to handicapped persons in overcoming immedia- nych problemów. To przede wszystkim zapewnienie trwałej zmia- te problems. Above all we provide an opportunity for a permanent ny w życiu osób niepełnosprawnych, zmiana postawy wobec świata, change in their lives, a change in their attitude to the world, to other wobec innych ludzi , a w szczególności podjęcia zadań związanych people, and in particular the ability to seek gainful employment. z praca zawodową. The Centers conduct all sorts of meetings promoting active at- W ośrodkach realizowane są różnego typu spotkania promujące titudes not only of the handicapped themselves, but also of the- aktywne postawy osób niepełnosprawnych zarówno dla beneficjne- ir caregivers, family members and other persons in their broader tów jak również dla opiekunów, osób z rodziny oraz dalszego otocze- surroundings. nia osób niepełnosprawnych. The handicapped can take advantage of these forms of sup- Osoby niepełnosprawne mogą skorzystać z następujących form port: wsparcia: • psychological consultations, occupational counseling, job • konsultacje psychologiczne , doradztwo zawodowe, pośrednic- placement service, legal advisory, medical, rehabilitational two pracy, doradztwo prawne, konsultacje lekarskie, rehabilita- and other forms of counseling; cyjne i inne • occupational activation workshops; • warsztaty aktywizacji zawodowej, • training to improve occupational qualifications (e.g. compu- • szkolenia podnoszące kwalifikacje (np. komputerowe, obsługi ter skills, customer service, telemarketing); klienta, telemarketingu), • occupational training at external training companies, e.g. ac- • szkolenia zawodowe, realizowane w zewnętrznych firmach counting and payroll, computer graphics, web page design, szkoleniowych, np. księgowość i płace, grafika komputerowa, driver’s license; projektowanie stron www., prawo jazdy. • occupational internships (3 months, earning an internship sti- • staże zawodowe (3-miesięczne, za które wypłacane jest stypen- pend); dium stażowe), • assistance with education by means of grants for tuition and • wsparcie w podjęciu nauki poprzez finansowanie czesnego oraz textbooks; podręczników szkolnych • purchase of equipment assisting in occupational activation, • zakup sprzętu ułatwiającego aktywizację zawodową, np. kompu- e.g. computers, self-propelled wheelchairs, rehabilitational tery, aktywne wózki inwalidzkie, sprzęt rehabilitacyjny equipment. Od 2006 roku dzieło Maltańskich Ośrodków Pomocy udzieliło Since 2006, the Maltese Assistance Centers have offered wspracia ok. 3500 osobom niepełnosprawnym, w tym dzieciom i mło- support to ab. 3500 handicapped persons, including children and dzieży. young people. Od 2009 roku Maltańskie Ośrodki Pomocy realizują działania Since 2009, the Maltese Assistance Centers operate within the w ramach Fundacji Polskich kawalerów Maltańskich w Warszawie framework of the Foundation of Polish Knights of Malta in War- POMOC MALTAŃSKA. Projekty skierowane są do osób ze znaczną saw. Activities are aimed at persons with considerable motional di- niepełnosprawnością ruchową, a więc do grupy dotkniętej szczegól- sabilities – a group with significant limitations. Over three years, nymi ograniczeniami. W ciągu trzech lat udzielono pomocy ok. 1000 aid was provided to ab. 1000 handicapped persons and 700 care- osobom niepełnosprawnym oraz 700 opiekunom. Fundacja otrzymała givers. The Foundation has obtained the status of an employment status agencji zatrudnienia, świadcząc profesjonalne usług pośrednic- agency which provides professional job placement services. It was twa pracy. Udało się doprowadzić do zatrudnienia ok. 150 osób nie- possible to arrange for the hiring of ab. 150 handicapped persons, pełnosprawnych, które w większości nigdy nie pracowały i nie wie- who for the most part had never worked and did not believe in the rzyły w możliwość zmiany swojej sytuacji. Kolejne kilkaset osób pod- possibility of improving their situation. A further several hundred niosło swoje kwalifikacje zawodowe, zdobyło doświadczenie pracow- persons raised their occupational qualifications and gained work- nicze poprzez ukończenie staży zawodowych. Jest to dla nich zmiana place experience through the internship program. For them, it is jakości życia, odzyskanie wiary we własne możliwości oraz początek a great change in their quality of life, a regaining of faith in their nowego aktywnego społecznie życia. own capabilities and the beginning of a new active life in society.

Działalność Maltańskich Ośrodków Pomocy współfinansowana jest Activities of the Maltese Assistance Centers are partially fun- jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu ded by the European Union as part of the European Social Fund, Społecznego oraz przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Nie- and by Poland’s National Fund for the Rehabilitation of the Han- pełnosprawnych. Więcej informacji: www.pomocmaltanska.pl dicapped. Zapraszamy do współpracy. We invite your support. (Translated by Tadeusz Mirecki)

LISTOPAD 2011 Strona 13 Pomoc Maltańska Maltese Aid

Strona 14 LISTOPAD 2011 Pomoc Maltańska Maltese Aid

(Translated by Tadeusz Mirecki)

LISTOPAD 2011 Strona 15 Pomoc Maltańska Maltese Aid

Działalność Zakonu Maltańskiego w latach 1991-2011 na terenie Górnego Śląska. Activities of the Order of Malta in Upper Silesia, 1991-2011 Ilona Świerad, Agnieszka Jarzyńska-Stęclik

Najnowsza historia działalności Zakonu Maltańskiego na The newest history of the activities of the Order of Malta terenie Śląska rozpoczęła się w roku 1991. Grupa wolontariu- in the region of Upper Silesia began in 1991. A group of volun- szy, za akceptacją powracającego z emigracji Zarządu ZPKM, teers, with the approval of the Board of the Polish Association podjęła posługę ubogim w Ośrodku Opiekuńczym Polskiego which was newly returned from exile abroad, started serving Czerwonego Krzyża w Bytomiu Miechowicach. in the Care Center of Polish Red Cross in Bytom Miechowice. W roku 1992 rozpoczęliśmy działalność na terenie Kato- In 1992 we began activities within the city of Katowice, wic, udzielając pomocy osobom uzależnionym od narkotyków, extending assistance to narcotics addicts, AIDS sufferers chorym na AIDS oraz bezdomnym, podejmując współpracę and the homeless, in cooperation with the Youth Ministry – z Duszpasterstwem Młodych – Wspólnotą Dobrego Pasterza, Community of the Good Shepherd headed by Rev. Ryszard prowadzoną przez o. Ryszarda Sierańskiego OMI. W pomiesz- Sierański OMI. At the site of the Ministry we created a treat- czeniach Duszpasterstwa zorganizowaliśmy punkt opatrunko- ment, which originally was operated on an as-needed basis, wy, który początkowo działał w systemie na wezwanie, a na- later staffed with scheduled personnel. stępnie w formie stałych dyżurów.

Pomoc dzieciom Katowice rok 2001

Pomoc dzieciom Katowice rok 1993 Aid to children, Katowice 2001

Aid to children, Katowice 1993

Among our accomplishments in 1998 was the creation and Do osiągnięć w roku 1998 należy zaliczyć ukończenie effective functioning of a fully professional Crisis Assistance tworzenia i sprawne funkcjonowanie w pełni profesjonalnego Center for the poor, homeless or addicted. Punktu Pomocy Kryzysowej dla osób biednych, bezdomnych In the early 1990’s, the area around the railroad station in oraz uzależnionych. Katowice was frequented by children Na początku lat dziewięćdziesią- from dysfunctional families, addicted tych, w okolicach dworca kolejowe- to volatile substances (sniffing glue) go w Katowicach, zaczęły gromadzić or alcohol, who needed help. Initially, się dzieci z rodzin trudnych, uzależ- in 1991, these children were directed nione od substancji lotnych (klejów) to the above-named Youth Minis- oraz alkoholu, które potrzebowały try, but in the opinion of specialists, pomocy. Początkowo, w 1991 roku, it was undesirable to comingle those dzieci te trafiały do wyżej wspo- addicted to volatile substances with mnianego Duszpasterstwa Mło- those who took narcotics intravenous- dych, jednak z uwagi na opinie spe- ly, so these groups were separated. cjalistów oba środowiska: dzieci uza- From 1993, many of our volunteers leżnione od substancji lotnych i mło- worked with children addicted to dzież uzależnioną od dożylnych środ- sniffing. In the beginning this activ- ków narkotycznych, rozdzielono. Od ity had the character of a street mis- 1993 roku wielu z naszych wolon- sion, conducted in the neighborhoods tariuszy angażowało się w pracę na of the afflicted. After many years of rzecz dzieci uzależnionych od kleju. efforts to create at least a semblance Wigilia dla ubogich Katowice Załęże 2004 Początkowo była to praca bezpośred- of a true home, the House of Angels nio na ulicach, w miejscach zamiesz- Christmas Eve dinner for the needy, Katowice Załęże, 2004 Catholic Rehabilitation and Education

Strona 16 LISTOPAD 2011 Pomoc maltańska Maltese Aid

kania naszych podopiecznych, mająca charakter misji ulicznej. Center for Children and Youth was established in 1995 under W wakacje organizowano kolonie letnie dla ponad setki dzie- the patronage of the Archdiocesan Curia. Currently, after many ci. Dzięki wieloletnim staraniom, aby dla tych osób stworzyć reorganizations, the center functions autonomously, but we are choćby namiastkę prawdziwego domu, w 1995 roku powołano still engaged in assisting the children, particularly with medical pod patronatem Kurii Metropolitalnej w Katowicach Katolicki care. During vacation time, summer camps were organized for Ośrodek Rehabilitacyjno-Wychowawczy dla Dzieci i Młodzie- over 100 children. ży Dom Aniołów Stróżów. Obecnie, po licznych przeobraże- Since 2002, the Upper Silesian Delegation of ZPKM has niach, Ośrodek funkcjonuje samodzielnie w ramach stowarzy- taken active part in the work on behalf of women and children szenia, nadal jednak angażujemy się w pomoc dzieciom, szcze- by the poMOC Society of Mary Immaculate, founded by Sr. gólnie w zakresie medycznym. Anna Bałchan of the community of Sisters of Mary Immacu- late. The Society is active in preventing and countering prosti- tution and violence against women.

Logo Maltańskiego Punktu Pomocy dla niepełnosprawnych

Logo of the Maltese Assistance Center for the Handicapped

Delegatura Górnośląska od 2002 roku bierze czynny udział w pracach Stowarzyszenia poMOC na rzecz kobiet i dzieci im. Maryi Niepokalanej, założonego przez s. Annę Bałchan, ze zgromadzenia sióstr Maryi Niepokalanej. Stowarzyszenie ak- Pierwsze wyjazdy do Szczyrzyca, 2004 tywnie zajmuje się zapobieganiem i zwalczaniem przemocy First trips to Szczyrzyc, 2004 wobec kobiet oraz prostytucji. Na podstawie doświadczeń zdobytych w trakcie pracy w trudnych środowiskach, Delegatura Górnośląska ZPKM opracowa- On the basis of experiences gained from working in dif- ła i wdraża zaakceptowany przez Kurię Metropolitalną oraz ficult conditions, the Upper Silesian Delegation has developed władze samorządowe w Katowicach program kompleksowej and is implementing a program, approved by the Archdiocesan pomocy dla mieszkańców jednej ze szczególnie zagrożonych Curia and local government authorities, of comprehensive as- dzielnic Katowic – Załęża. sistance to inhabitants of the Załęże district, a particularly blighted neighborhood of Katowice.

I Piesza Maltańska Pielgrzymka Osób Niepełnosprawnych na Jasną Górę, sierpień 2006

First pedestrian pilgrimage of the handicapped to Częstochowa, Spotkanie z niepełnosprawnymi w Borowej Wsi, 2004 August 2006 Meeting with the handicapped in Borowa Wieś, 2004

Program ma na celu zmianę oblicza dzielnicy poprzez na- ukowe opracowanie mapy problemów, odnalezienie i konso- In parallel with our activities in the realm of social char- lidację wszystkich instytucji niosących pomoc na tym terenie ity work, we have been developing organizational structures oraz aktywizację mieszkańców. for medical services. Silesian volunteers have from the begin-

LISTOPAD 2011 Strona 17 Pomoc maltańska Maltese Aid

Równolegle do działań na ning taken part in training polu charytatywnym rozwijały programs of medical first się na terenie oddziału struktury aid and organizing medi- medyczne. cal services established Śląscy wolontariusze od po- by the Kraków chapter of czątku uczestniczyli w szkole- Maltese Medical Corps niach zainspirowanych przez and conducted by Asso- Krakowski Oddział Pomocy ciations from Ireland and Maltańskiej, a prowadzonych Germany. The result of przez Związek Irlandzki oraz this training was the estab- Niemiecki w zakresie pierwszej lishing in 1994 of Teams pomocy medycznej i organiza- of Medical First Aid which cji struktur. Efektem tych szko- were involved in conduct- leń było powstanie w 1994 roku ing courses of paramedi- Drużyn Pierwszej Pomocy Me- cal assistance and medical dycznej zajmujących się prowa- servicing of mass events, dzeniem kursów pomocy przed- mainly church celebrations medycznej oraz medycznym za- and concerts. In order to bezpieczaniem imprez maso- professionalize our medi- wych, głównie uroczystości ko- cal services and to facili- ścielnych, koncertów. Z uwagi na potrzebę profesjonalizacji Pielgrzymka tate cooperation with Maltese units in other countries (ECOM), działań medycznych oraz współpracę z jednostkami maltański- ZPKM the Maltese Group of Medical Rescue was formed in 2000. This do Lourdes 2006 mi za granicą (ECOM), w roku 2000 powstała Maltańska Gru- group, which reports directly to the Hospitaller of ZPKM, has pa Ratownictwa Medycznego (MGRM). Celem tej grupy, pod- Polish the goal of assisting, according to the highest standards, in di- porządkowanej bezpośrednio Szpitalnikowi ZPKM, były dzia- Association’s sastrous situations both within Poland and abroad. When the łania w sytuacjach kryzysowych tak w kraju, jak i za granicą, Pilgrimage to Society of Maltese Medical Corps was formed in 2003, on the Lourdes, 2006 w oparciu o najwyższe standardy. Od roku 2003, kiedy to po- direction of the Board of ZPKM, all forms of medical rescue wołano do życia Stowarzyszenie activities were integrated Maltańska Służba Medyczna, na into it. polecenie władz ZPKM, wszyst- The greatest test of kie formy działalności związane Maltese response to hu- z ratownictwem zostały do nie- man tragedy were the go włączone. rescue efforts during the Największym sprawdzianem collapse of the structure postawy maltańskiej wobec tra- on the grounds of the Ka- gedii ludzkiej było przeprowa- towice International Trade dzenie akcji niesienia pomocy Fair on January 28 2006. w czasie katastrofy budowlanej The high evaluations of na terenie Międzynarodowych our team’s activities in that Targów Katowickich w dniu 28 action, expressed by the styczna 2006 roku. Na wysoką awarding by the President ocenę członków naszej drużyny of the Republic of Poland odznaczonych przez Prezyden- the medals For sacrifice ta Rzeczpospolitej Polskiej me- and courage in defense of dalami Za ofiarność i odwagę life and property, was the w obronie życia i mienia, złoży- result of many years of ły się wieloletnie przygotowania preparation and training i szkolenia w MGRM oraz zaan- within the Maltese Group gażowanie i formacja w struktu- and participation and for- rach Zakonu Maltańskiego. Opiekę nad ocalałymi ofiarami wy- Ratownicy mation in the Order of Malta. The survivors of that catastrophe padku przejął Maltański Punkt Pomocy Środowiskowej. maltańscy podczas were put under the care of the Maltese Center for Social As- akcji niesienia Dalszy rozwój pomocy medycznej prowadzonej w struk- pomocy w trakcie sistance. turach Delegatury ukierunkowywany jest, obok wspomnianej klęski budowlanej Besides the work of the Maltese Medical Corps, another di- na terenie wcześniej działalności Maltańskiej Służby Medycznej, na dzie- Międzynarodowych rection of our medical assistance is work in hospitals, as shown ła szpitalne. Potwierdza to praca naszych wolontariuszy rzecz Targów Katowickich by the work of our volunteers on behalf of the sick in hospices osób chorych w hospicjach w Sosnowcu i Katowicach. w dniu 28 stycznia in Sosnowiec and Katowice. 2006 roku Jedną z najistotniejszych i najsilniej rozwiniętych form One of the most significant and best-organized activities of działalności Delegatury jest pomoc osobom niepełnospraw- Maltese the Delegation is assistance to the handicapped. Since 1992, our nym. Od 1992 roku wolontariusze uczestniczą w corocznej paramedics volunteers take part in the annual pilgrimage of the handicapped pielgrzymce osób niepełnosprawnych do Lourdes, organizowa- in the rescue to Lourdes, organized by the Order of Malta. These pilgrimages action of the nej przez Zakon Maltański. Pielgrzymki te oprócz największej building collapse provide, as the highest values, the opportunity to help the less wartości, jaką jest możliwość pomocy osobom niepełnospraw- of the Internatio- fortunate and to meet spiritually with the Blessed Mother, but nal Exhibition Hall nym w duchowym spotkaniu z Matką Bożą, dają także wolon- in Katowice, also give volunteers the opportunity to better understand the tariuszom możliwość lepszego poznania Zakonu i utożsamie- January 28, 2006 Order and to immerse oneself in its ideas. Thanks to the expe- nia się z jego ideami. Dzięki zdobytym przez nas doświadcze- riences we gained on these pilgrimages, the Board of ZPKM

Strona 18 LISTOPAD 2011 Pomoc maltańska Maltese Aid

niom, Zarząd ZPKM powierzył nam organizację Międzynaro- entrusted us with the task of organizing International Maltese dowych Obozów Maltańskich dla Osób Niepełnosprawnych Camps for the Handicapped in the years 1995-2002 (Germany, w latach 1995 – 2002 (Niemcy, Polska, Austria, Belgia, Wło- Poland, Austria, Belgium, Italy, Ireland, Netherlands, Hunga- chy, Irlandia, Holandia, ry). Over those years, Węgry). W ciągu tych lat these trips became wyjazdy stały się okazją an opportunity for do integracji wolontariu- integrating volunteer szy z różnych oddziałów services from various z Polski i zagranicy, po- chapters in Poland zwalając na wykształce- and abroad, resulting nie kadry, tworzącej zrę- in a trained cadre that by obecnej organizacji. is the framework of Na bazie doświadczeń our present organiza- zdobytych w trakcie re- tion. gularnych spotkań z nie- In 2004, based pełnosprawnymi, licz- on experiences nych wyjazdów i akcji, gained during regu- utworzono w roku 2004 lar encounters with wyspecjalizowaną struk- the handicapped, in turę zajmującą się kom- many trips abroad pleksową pomocą oso- and through a variety bom niepełnosprawnym of activities, a spe- – Maltański Punkt Pomocy Środowiskowej dla Osób Niepełno- Pielgrzymka cialized unit was formed to provide comprehensive assistance sprawnych z siedzibą główną w Katowicach. W ramach dzia- na Jasną Górę, to handicapped persons – the Maltese Center for Social As- łalności Punktu udzielana jest pomoc osobom niepełnospraw- 2007 sistance to Handicapped Persons, headquartered in Katowice. nym poprzez: pomoc domową, transport, porady lekarskie, psy- Pilgrimage to Its program includes: domestic help, transportation, medical, chologiczne, prawne, doradztwo zawodowe oraz liczne wyjaz- Częstochowa, psychological and legal advisories, occupational consulting, dy integracyjne. W ciągu roku organizowane są jedno lub dwu- 2007 and numerous integrational trips. During the year, several one- dniowe wyjazdy małych grup do Szczyrzyca, Częstochowy, or two-day trips are organized for small groups to Szczyrzyc, Łagiewnik, Krakowa, Korzkwi, innych miejsc. Od 2007 roku Częstochowa, Łagiewniki, Kraków, Korzkwia and other places. funkcjonuje w Katowicach Maltański Ośrodek Pomocy, który Another Maltese Assistance Center has been in operation realizuje projekty aktywizujące społecznie i zawodowo osoby in Katowice since 2007. It conducts activities to activate the niepełnosprawne oraz wspierające ich rodziny i najbliższe oto- handicapped socially and occupationally, and to give support czenie. Pracę Ośrodka to their families and współfinansuje PFRON, immediate milieu. a koordynuje ją Funda- The work of the cja Polskich Kawalerów Center is partly fi- Maltańskich POMOC nanced by a govern- MALTAŃSKA w War- ment fund for assist- szawie. W Ośrodku za- ing the handicapped, trudnieni są psychologo- and is coordinated wie i doradcy zawodo- by the Foundation wi, udzielane jest wspar- of Polish Knights cie dla potrzebujących z of Malta in Warsaw. różnymi stopniami nie- The Center hires pełnosprawności. psychologists and W roku 2000 Kon- occupational advi- went ZPKM doceniając sors to provide as- działania prowadzone sistance to persons na terenie Śląska powo- with various degrees łał strukturę terenową of disability. pod nazwą Delegatu- In the year 2000, ra Górnośląska, która w the Assembly of the roku 2008 przekształci- Polish Association, ła się w Delegaturę Ślą- appreciating the ac- ską. W chwili obecnej Delegatura Śląska liczy 7 członków Wspólne tivities in the Silesian region, established a regional structure ZPKM oraz grupę blisko 40 wolontariuszy. Od roku 2002 za ćwiczenia called the Upper Silesian Delegation, which in 2008 was trans- ze strażą zgodą władz ZPKM wolontariusze skupieni wokół dzieł Za- pożarną formed into the Silesian Delegation. At present, the Delegation konu przynależą do Wolontariatu przy Delegaturze. Struk- consists of 7 members of the Association and almost 40 volun- tura ta, działająca na terenie głównych miast województwa Training teers. Since 2002, with the approval of the Board of ZPKM, the śląskiego, w oparciu o Kapelanat Delegatury pozwala na with firefightres volunteers taking part in the work of the Order belong to the skuteczną koordynację wszystkich działań. Volunteer Corps of the Delegation. This organizational struc- Poza pracą na rzecz potrzebujących na miejscu, w stolicy ture, based on the Chaplaincy of the Delegation and active in Górnego Śląska, prowadzonych jest wiele innych działań poza the major cities of the Silesian Province, allows for effective Katowicami. coordination of all activities.

LISTOPAD 2011 Strona 19 Pomoc maltańska Maltese Aid

Od 2005 roku organizowany jest obóz integracyjny dla Besides the activities on behalf of the needy in Katowice, osób niepełnosprawnych, który odbywa się w Szczyrzycu. Wo- many other activities are conducted away from the Silesian lontariusze zrzeszeni w duchu idei Zakonu Maltańskiego, każ- capital. dego roku opiekują się grupą około 40 osób niepełnospraw- nych.

Czuwanie przy Grobie Pańskim, Katedra Chrystusa Króla w Katowicach, Wielkanoc 2004

Uroczystość Św. Jana w Katowicach 2006 Watch by Christ’s Tomb, Cathedral of Christ the King in Katowice, Easter 2004 Observance of the Feast of St. John in Katowice, 2006

Rok później, w 2006, rozpoczęły się Maltańskie Piesze Piel- Since 2005, an integrational camp for the handicapped has grzymki na Jasną Górę, w których również uczestniczą osoby been organized every year in Szczyrzyc. Volunteers, united niepełnospraw- in the spirit of the ne. W pierwszej motto of the Order pielgrzymce bra- of Malta, each year ło udział 10 osób take care of a group w tym 3 niepeł- of about 40 handi- nosprawne, grupa capped persons. jednak z roku na Maltese Pedes- rok jest coraz licz- trian Pilgrimages niejsza. W sierp- to Częstochowa, niu 2011 do Mat- which include ki Bożej Często- handicapped par- chowskiej dotar- ticipants, began ło blisko 80 Mal- a year later, in tańczyków, w tym 2006. Ten per- 16 osób niepełno- sons, including 3 sprawnych. handicapped, took 2006 rok ob- part in the first fitował w wiele pilgrimage, and działań na rzecz year by year the osób potrzebu- group grew larger. jących. Dzię- In August of 2011, ki wspaniało- a Maltese group myślności Ma- of close to 80 per- rii i Mieczysła- sons, including 16 wa Kucharskich handicapped, paid – właścicieli Ma- a visit to Our Lady rysinego Dwo- of Częstochowa. ru – udało się po The year 2006 raz pierwszy przygotować Opłatek Maltański w Katowicach, Spotkanie saw many activities on behalf of those in need. Thanks to the zapoczątkowany przez konfr. Jerzego Donimirskiego w 2002 opłatkowe generosity of Maria and Mieczysław Kucharski – proprietors Delegatury roku w Krakowie. W 2011 po raz piąty uczestnikami spotka- Górnośląskiej of the restaurant Marysin Dwór – it was possible to organize nia świątecznego w Katowicach będzie blisko 200 gości, w tym 2004 for the first time in Katowice a Maltese Opłatek or Christmas 150 podopiecznych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Social, a tradition started within the Association by Confr. Jerzy Od 2008 roku trwa stała współpraca ze Śląskim Ban- Christmas Donimirski in Kraków in 2002. For the fifth social in 2011, social of the kiem Żywności, który wspiera rzeczowo tak Opłatek Maltań- Upper Silesian there will be close to 200 participants, including 150 who are ski, jak i zainicjowany w 2010 roku Maltański Dzień Dziec- Delegation, 2004 under the care of the Municipal Center of Social Assistance. ka skierowany do najbardziej potrzebujących dzieci Chorzo- Since 2008 we cooperate with the Silesian Food Bank,

Strona 20 LISTOPAD 2011 Pomoc maltańska Maltese Aid

wa i Katowic, podopiecznych Ośrodków Pomocy Społecznej z which contributes supplies to the Maltese Opłatek and to the tych dwóch miast. I to przedsięwzięcie realizowane jest dzięki Maltese Children’s Day, initiated in 2001, to assist the most uprzejmości państwa Kucharskich, którzy zapraszają w swoje needy children of Chorzów and Katowice under the care of the progi wszystkich, którzy potrzebują pomocy. Centers of Social Assistance in those two cities. This under- Na uwagę zasługuje fakt, iż wśród wielu form działalno- taking is also realized thanks to the kindness of Mr. & Mrs. ści prowadzonych przez Delegaturę Śląską ZPKM jedną z naj- Kucharski, who invite under their roof all who need help. istotniejszych jest kształtowanie postaw młodych ludzi, którzy A noteworthy fact is that, among the many forms of activity na etapie swojego rozwoju poszukują wzorców godnych naśla- conducted by the Silesian Delegation of ZPKM, one of the most dowania. vital is the formation of young people who are at a point in their Ostanie 20 lat działalności Zakonu Maltańskiego na Śląsku development when they seek examples worthy of emulation. to czas intensywnej pracy na rzecz potrzebujących. To powrót The last 20 years of activity of the Order of Malta in Silesia do miejsca, w którym na nowo Zakon musiał pokazać, jak waż- were a time of intensive work on behalf of those in need. It was na jest realizacja dewizy – obrona wiary i pomoc potrzebują- a return to the point at which the Order must again show the cym. Wiele pracy jest jeszcze przed nami. Wielu jest jeszcze lu- importance of implementing the motto - defense of the Faith dzi, którzy czekają na naszą pomoc. and assistance to the needy. There is much more work still ahead of us. There are many more persons who await our help. (Translated by Tadeusz Mirecki)

Spotkanie z niepełnosprawnymi 2005 Meeting with the disabled, 2005

LISTOPAD 2011 Strona 21 Pomoc maltańska Maltese Aid

MALTAŃSKI SZCZYRZYC 2011 VII Obóz Integracyjny dla Osób Niepełnosprawnych 15 lipca- 1 sierpnia Maltańska Niedziela 31 lipca VII Integrational Camp for the Handicapped July 15 – August 1 Maltese Sunday July 31 Raport Szpitalnika Tomasza Krupińskiego Hospitaller’s Report, Tomasz Krupiński

Tradycją stały się już letnie obozy integracyjne Związku Integrational summer camps organized by the Polish As- Polskich Kawalerów Maltańskich dla osób niepełnosprawnych sociation of Knights of Malta in Szczyrzyc, in the beauti- w Szczyrzycu, w pięknym Beskidzie Wyspowym. Niesłabną- ful Beskid region, have become a tradition. They are made ca gościnność Opactwa Ojców Cystersów, udostępniającego possible by the continuing hospitality of the abbey of the doskonałą bazę hotelową wraz z nowoczesnym w pełni wypo- Cistercian Fathers, making available excellent accommoda- sażonym zapleczem kuchenno- żywieniowym oraz przestronną tions with modern, fully-equipped food service facilities and salą widowiskową, stanowi podstawę dla organizacji obozów. a spacious auditorium. Około 50-osobowa grupa zaangażowanych wolontariuszy, A group of about 50 volunteers, recruited by the Sile- rekrutowana poprzez Konfraternię Śląską naszego Związku, sian Confraternity of the Association, ensures the success of spełnia warunek powodzenia przedsięwzięcia. W roku 2011 these undertakings. In 2011, almost 100 persons took part in w obozie wzięło udział blisko 100 osób, w tym prawie poło- the camp, of which almost half were handicapped. The motto wa to niepełnosprawni. Myśl przewodnia tegorocznego obo- of the this year’s camp was: “Mirror, mirror on the wall, zu brzmiała: „ Lustereczko powiedz przecie: kto jest najpięk- who’s the fairest one of all” – thus, fashion and the broad niejszy w świecie”; tak więc moda i szeroko pojęty wygląd ze- concept of a person’s external appearance were the main top- wnętrzny człowieka stanowił główną tematykę zajęć. W pro- ics of camp activities. The program included the following gramie obozu znalazły się między innymi następujące warsz- workshops: vocal, motion therapy, savoir-vivre, dentistry (in taty: wokalne, terapii przez ruch, savoir-vivre, stomatologicz- the realm of a beautiful smile). The participants could also ne ( W Królestwie Pięknego Uśmiechu). Uczestnicy mieli rów- avail themselves of the services of a fashion stylist, cosmeti- nież okazję skorzystać z usług stylistki, wizażystki i fryzjerki. cian and hair stylist.

Szpitalnik Związku Polskich Kawalerów Maltańskich To- Tomasz Krupiński, the Hospitaller of the Polish Associa- masz Krupiński zorganizował, przy współpracy ze Starostą Po- tion of Knights of Malta, along with the Commissioner of Li- wiatu Limanowskiego Janem Puchałą oraz Opatem Opactwa manowski County Jan Puchała and Abbot Fr. Dominik Chucher Ojców Cystersów O. Dominikiem Chucherem , Maltańską of the Cistercian Abbey, organized a Maltese Sunday – an inte- Niedzielę – integracyjne spotkanie dzieci i młodzieży niepełno- grational meeting of handicapped youth from the county with sprawnej z terenu powiatu limanowskiego i uczestników obo- the participants of the camp. zu Związku Polskich Kawalerów Maltańskich. The event began with a Maltese Mass in the parish church Uroczystość rozpoczęła się Mszę Świętą Maltańską w Ko- at the abbey, in which over 200 persons participated, including

Strona 22 LISTOPAD 2011 Pomoc maltańska Maltese Aid

ściele Parafialnym przy Opactwie, w której uczestniczyło po- 14 members of the Order of Malta. The Board of the Polish nad 200 osób, w tym 14 członków Zakonu. Zarząd Związ- Association was represented by Vice President Krzysztof Moc- ku Polskich Kawalerów Maltańskich reprezentował V-ce Pre- zurad, Chancellor Adam Leszczynski and the Hospitaller. After zydent Krzysztof Moczurad, Kanclerz Adam Leszczyński oraz the mass, the participants of the Maltese Sunday, along with Szpitalnik. Uczestnicy Niedzieli Maltańskiej wraz z władzami representatives of local government, went to the St. Benedict lokalnych samorządów, po mszy świętej udali się do Gościńca Guest House for the artistic part of the program. An unforget- Św. Benedykta na część artystyczną uroczystości. Dużym, nie- table experience was a meeting with the guest of Maltese Sun- zapomnianym przeżyciem dla podopiecznych było spotkanie z day, Olympic and world cross-country skiing champion Justyna gościem Niedzieli Maltańskiej, Mistrzynią Olimpijską i Świata Kowalczyk. Our charges could experience a close encounter w biegach narciarskich Justyną Kowalczyk. Podopieczni mogli with this eminent athlete, their idol and heroine of Polish sport. osobiście doświadczyć bliskości z wybitną sportsmenką, boha- The artistic program featured appearances by young women terką sportu polskiego i swoją idolką. W programie artystycz- singers from area. The camp participants put on a fashion show nym wystąpiły młode wokalistki z Limanowszczyzny. Uczest- which the public received with delight. The social gathering nicy obozu zaprezentowali pokaz mody, który spotkał się z za- around a grill on Maltese Sunday, the mutual goodwill and chwytem publiczności. Spotkanie towarzyskie uczestników kindness enriched everyone and increased the joy of experienc- Maltańskiej Niedzieli przy grillu, wzajemna sympatia i życzli- ing this event. wość ubogaciły wszystkich i spotęgowały radość ze spotkania. (Translated by Tadeusz Mirecki) fot. Aleksandra Więcław

Justyna Kowalczyk

LISTOPAD 2011 Strona 23 Pomoc maltańska Maltese Aid

Biuletyn Związku Polskich Kawalerów Maltańskich Suwerennego Rycerskiego Zakonu Szpitalników Św. Jana Jerozolimskiego zwanego Rodyjskim i Maltańskim i Pomocy Maltańskiej; www.zakonmaltanski.pl REDAKCJA: Jacek Jarnuszkiewicz. ADRES REDAKCJI: Polska, 32-100 Proszowice, Kowary 78, e-mail: [email protected]; SKŁAD I ŁAMANIE: SGiR „RASTEREK” Marta Bukowczan, 32-082 Bolechowice, ul. Winnica 38, tel./fax (+48 12) 637-59-97, e-mail: [email protected] ; www.rasterek.pl Strona 24 LISTOPAD 2011