Vlaamse Mediafiguren Als Uitspraakambassadeurs? Attitudes En Percepties Van West-Vlaamse Jongeren & Mediafiguren Tegenover Een Verander(En)De Standaardtaaldynamiek
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
VLAAMSE MEDIAFIGUREN ALS UITSPRAAKAMBASSADEURS? ATTITUDES EN PERCEPTIES VAN WEST-VLAAMSE JONGEREN & MEDIAFIGUREN TEGENOVER EEN VERANDER(EN)DE STANDAARDTAALDYNAMIEK Aantal woorden: 28365 Ans Victoor Studentennummer: 01406641 Promotor: Prof. dr. Johan De Caluwe Masterproef voorgelegd voor het behalen van de graad master in de Taal- en Letterkunde Nederlands- Engels Academiejaar: 2017 – 2018 Dankwoord Na maanden van hard zwoegen, komt er een eind aan de leerrijke ervaring die deze masterproef voor mij was. Het zijn zo goed als de laatste woorden die ik ooit op papier zal zetten in het kader van de opleiding taal- en letterkunde. Hoewel het schrijven van een scriptie een intensieve opdracht is, heb ik die met plezier voltooid. Ik wil dan ook graag enkele mensen bedanken die een steentje hebben bijgedragen. Eerst en vooral wil ik mijn promotor professor Johan De Caluwe bedanken voor de leerrijke feedback en vakkundige kennis. De positieve respons was voor mij een extra motivatie om te blijven doorzetten. Verder wil ik de twintig respondenten bedanken. Ook de mensen die me aan informanten hielpen, ben ik dankbaar. Een bedanking aan Stijn Meuris, Marcel Vanthilt en Jurgen Delnaet die uit hun interesse voor taal tijd wilden vrijmaken voor mijn onderzoek, is hier ook op zijn plaats. Zonder jullie hulp zou deze masterproef niet tot stand zijn gekomen. Een welgemeende dankjewel! Daarnaast wil ik mijn ouders bedanken voor de steun van de voorbije vier jaar. Wanneer het even niet meer ging, kon ik altijd op jullie rekenen. De vele ontspannende fiets- of wandeltochtjes tijdens al het blok- en schrijfwerk zal ik niet snel vergeten. Ook mijn vriend verdient een plaatsje in dit dankwoord. Dankjewel om me elke keer dat motiverende duwtje in de rug te geven. Tot slot wil ik mijn vrienden uit de opleiding taal- en letterkunde bedanken. Het traject dat we samen hebben doorlopen – met ups en downs – is er één die me altijd zal bijblijven. Bedankt Anaïs, Eva, Hanne, Helena, Ywein en Zoë voor alle gezamenlijke thesissessies in de bibliotheek, de gezellige pauzemomenten en natuurlijk de toffe feestjes. Santé! Op naar een nieuwe uitdaging in het volgende academiejaar! Inhoud 1. Inleiding .............................................................................................................................................. 9 2. De taalsituatie in Vlaanderen ........................................................................................................... 13 2.1. Geschiedenis ...................................................................................................................................... 13 2.2. Ontstaan en succes van tussentaal .................................................................................................... 16 2.3. Kenmerken van tussentaal ................................................................................................................. 19 2.4. Perceptie over tussentaal ................................................................................................................... 21 2.5. Variëteitenstructuur ........................................................................................................................... 24 2.6. Toekomst? .......................................................................................................................................... 28 2.6.1. Mogelijke toekomstscenario’s .................................................................................................... 28 2.6.2. Een radicale de-ideologisering? .................................................................................................. 30 2.7. Eerder attitude- en perceptieonderzoek ........................................................................................... 32 3. Methodologie ................................................................................................................................... 35 3.1. Voorstelling uitspraakambassadeurs ................................................................................................. 35 3.2. Talig profiel uitspraakambassadeurs.................................................................................................. 38 3.3. Diepte-interviews respondenten ....................................................................................................... 43 3.3.1. Attitudes en percepties ............................................................................................................... 44 3.3.2. Respondenten ............................................................................................................................. 47 3.3.3. Dataverzameling .......................................................................................................................... 47 3.3.4. Data-analyse ................................................................................................................................ 49 3.4. Diepte-interviews uitspraakambassadeurs ........................................................................................ 50 4. Talig profiel ....................................................................................................................................... 52 4.1. Bestudeerde kenmerken .................................................................................................................... 52 4.2.1. Fonologie ..................................................................................................................................... 52 4.2.2. Morfologie ................................................................................................................................... 55 4.2.3. Lexicaal ........................................................................................................................................ 57 4.2.4. Syntactisch ................................................................................................................................... 57 4.2. Materiaal ............................................................................................................................................ 59 5. Analyse diepte-interviews respondenten ........................................................................................ 76 5.1. Percepties ........................................................................................................................................... 76 5.1.1. Herkennen uitspraakambassadeurs en provincies ..................................................................... 76 5.1.2. Label dialect/tussentaal/standaardtaal of iets ertussen? ........................................................... 80 5.2. Attitudes ............................................................................................................................................. 83 5.2.1. Belang van de vertelsituatie ........................................................................................................ 83 5.2.2. Besef van de eigen afstand tot standaardtaal en een nieuwe mindset ...................................... 88 5.2.3. Intermediair taalgebruik op school ............................................................................................. 89 5.2.4. Uitspraakambassadeurs als voorbeeldfiguur? ............................................................................ 92 6. Analyse diepte-interviews uitspraakambassadeurs ......................................................................... 96 6.1. Bewust van het eigen taalgebruik ...................................................................................................... 96 6.2. Belang van het gesproken en geschreven Standaardnederlands ...................................................... 98 6.3. Standaardtaal onhaalbaar? .............................................................................................................. 101 6.4. De toekomst van de taalsituatie in Vlaanderen ............................................................................... 103 7. Discussie ......................................................................................................................................... 106 8. Besluit ............................................................................................................................................. 111 Referentielijst .............................................................................................................................................. 114 Bijlage I – Orthografische transcripties vertelsituaties ............................................................................... 118 Antwerpen ............................................................................................................................................... 118 Oost-Vlaanderen ..................................................................................................................................... 123 West-Vlaanderen .................................................................................................................................... 126 Limburg.................................................................................................................................................... 131 Brabant .................................................................................................................................................... 135 Bijlage II – Transcripties interviews uitspraakambassadeurs .....................................................................