PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Białystok, kwiecień 2015 r.
www.ekoexpert.com.pl 1 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Tytuł: Bargłów Kościelny na lata 2015 - 2020
Urząd Gminy w Bargłowie Kościelnym Zamawiający: ul. Augustowska 47 16-320 Bargłów Kościelny
Wykonawca: EkoExpert Doradztwo Ekologiczne i Gospodarcze Sp. z o.o. biuro: ul. Młynowa 17/1 | 15-404 Białystok tel./fax. 85 744 44 60 www.ekoexpert.com.pl Norbert Brzostowski Halina Brulińska Zespół autorski: Małgorzata Michalewicz Ewelina Radziwoniuk Magdalena Wigda
Zatwierdził: Stanisław Paniczko
www.ekoexpert.com.pl 2 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
SPIS TREŚCI
1. WPROWADZENIE ...... 7 1.1. Podstawa prawna ...... 8 1.2. Cele opracowania ...... 9 1.2.1. Cele strategiczne ...... 9 1.2.2. Cele szczegółowe ...... 9 1.3. Zakres opracowania ...... 10 1.4. Powiązania planu z innymi dokumentami. Polityka energetyczna ...... 11 1.4.1. Prawo międzynarodowe ...... 12 1.4.2. Prawo krajowe ...... 14 2. CHARAKTERYSTYKA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY ...... 27 2.1. Położenie administracyjne gminy ...... 27 2.2. Środowisko naturalne ...... 29 2.3. Warunki demograficzne ...... 34 2.4. Charakterystyka gospodarki mieszkaniowej w gminie Bargłów Kościelny ...... 37 2.5. Charakterystyka obiektów znajdujących się pod zarządem gminy Bargłów Kościelny ...... 38 2.6. Charakterystyka innych obiektów ...... 40 2.7. Stan gospodarki na terenie gminy Bargłów Kościelny ...... 41 2.7.1. Gospodarstwa rolne ...... 44 3. CHARAKTERYSTYKA GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ OBSZARU GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY ...... 48 3.1. System ciepłowniczy ...... 48 3.2. System gazowy ...... 51 3.3. System energetyczny ...... 52
3.4. Zużycie paliw i emisja CO2 w transporcie. Transport na terenie gminy ...... 56 4. DZIAŁANIA GMINY W ZAKRESIE POPRAWY EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ, GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ ORAZ WYKORZYSATNIA ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH ...... 61 5. OPRACOWANIE BAZY WIELKOŚCI EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH W GRANICACH ADMINISTRACYJNCYH GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY ...... 63 5.1. Metodyka ...... 63
5.2. Inwentaryzacja wielkości emisji CO2 z budynków mieszkalnych ...... 67
5.3. Inwentaryzacja wielkości emisji CO2 z budynków przedsiębiorstw ...... 69
5.4. Inwentaryzacja wielkości emisji CO2 z budynków znajdujących się pod zarządem Gminy Bargłów Kościelny ...... 70
6. WYNIKI INWENTARYZACJI EMISJI CO2 Z OBSZARU GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY...... 71
6.1. Inwentaryzacja emisji CO2 na cele grzewcze z obiektów gminnych ...... 71
www.ekoexpert.com.pl 3 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
6.2. Inwentaryzacja emisji CO2 na cele grzewcze z obiektów mieszkalnych ...... 72
6.3. Inwentaryzacja emisji CO2 z transportu publicznego ...... 76
6.4. Inwentaryzacja emisji CO2 z transportu lokalnego mieszkańców gminy ...... 77
6.5. Inwentaryzacja emisji CO2 związana z wykorzystaniem energii elektrycznej ...... 81 6.6. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji ...... 86 6.7. Identyfikacja obszarów problemowych ...... 92 7. PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ OGRANICZENIA NISKIEJ EMISJI ...... 93 7.1. Metodologia doboru działań ...... 93
7.2. Potencjał redukcji zużycia energii i emisji CO2 ...... 94 7.3. Planowanie długoterminowe i średnioterminowe – metodologia ...... 95 7.4. Cele planu ...... 96 7.4.1. Cele strategiczne, efekt ekologiczny i wskaźniki osiągnięć ...... 96 8. PROGNOZA REDUKCJI ZUŻYCIA ENERGII I EMISJI DO 2020 ROKU ...... 98 8.1. Opis metodologii i wyjaśnienia ...... 98 8.2. Lista projektów ...... 104 9. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ...... 108 10. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ ...... 126 11. CZYNNIKI POTENCJALNE ODDZIAŁUJĄCE NA REALIZACJĘ PLANU ...... 128 12. ZARZĄDZANIE PLANEM, MONITORING I EWALUACJA ...... 130 13. PODSUMOWANIE ...... 133 14. LITERATURA ...... 135
SPIS TABEL
Tabela 1. Wykaz sołectw Gminy Bargłów Kościelny ...... 28 Tabela 2. Użytkowanie gruntów na ternie gminy Bargłów Kościelny ...... 31 Tabela 3. Prognoza liczby mieszkańców gminy Bargłów Kościelny ...... 35 Tabela 4. Zasoby mieszkaniowe na terenie gminy Bargłów Kościelny w latach 2010-2013 ...... 37 Tabela 5. Liczba budynków mieszkalnych w gminie Bargłów Kościelny ...... 38 Tabela 6. Wykaz budynków znajdujących się pod zarządem gminy Bargłów Kościelny ...... 38 Tabela 7. Charakterystyka pozostałych budynków na obszarze gminy Bargłów Kościelny ...... 41 Tabela 8. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane na terenie gminy Bargłów Kościelny w latach 2010-2013 ...... 41 Tabela 9. Struktura branżowa zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na terenie gminy Bargłów Kościelny w 2013 roku ...... 42 Tabela 10. Główni pracodawcy na terenie gminy Bargłów Kościelny ...... 43 Tabela 11. Podział gospodarstw rolnych ze względu na strukturę obszarową ...... 45 Tabela 12. Pokrycie uprawami użytków rolnych na terenie gminy Bargłów Kościelny ...... 46 Tabela 13. Struktura produkcji zwierzęcej ...... 47
www.ekoexpert.com.pl 4 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 14. Stan zaopatrzenia w ciepło oraz zużycie paliw i energii (2014 r) w obiektach znajdujących się pod zarządem gminy Bargłów Kościelny ...... 49 Tabela 15. Zużycie energii elektrycznej w gminie Bargłów Kościelny na potrzeby gospodarstw domowych . 53 Tabela 16. Stan zaopatrzenia w energię elektryczną w obiektach znajdujących się pod zarządem Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym ...... 54 Tabela 17. Zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie uliczne na terenie gminy Bargłów Kościelny ...... 55 Tabela 18. Obciążenie ruchem drogi krajowej nr 61 ...... 57 Tabela 19. Stan dróg na terenie gminy Bargłów Kościelny ...... 58 Tabela 20. Emisja Co2 z gminnych środków transportu...... 60 Tabela 21. Przeprowadzone prace termomodernizacyjne w budynkach gminnych ...... 61 Tabela 22. Przeprowadzone inwestycje w oświetlenie publiczne ...... 62 Tabela 23. Wskaźniki emisji gazów cieplarnianych ...... 64 Tabela 24. Stopa zwrotu ankiet w odniesieniu do ilości nieruchomości zamieszkałych na terenie gminy Bargłów Kościelny w 2014 roku...... 68 Tabela 25. Roczna emisja CO2 związana z wykorzystaniem nośników energii w obiektach gminnych ...... 71
Tabela 26. Wielkość emisji CO2 w wyniku spalania paliw energetycznych w indywidualnych gospodarstwach domowych ...... 73
Tabela 27. Wielkość emisji CO2 w wyniku spalania nośników energii w indywidualnych gospodarstwach domowych uśrednione dla obszaru całej gminy Bargłów Kościelny ...... 73
Tabela 28. Wielkość emisji CO2 z procesu spalania paliw do celów energetycznych z uwzględnieniem obiektów gminnych i gospodarstw domowych ...... 74
Tabela 29. Emisja CO2 z środków transportu będących własnością Gminy Bargłów Kościelny ...... 76
Tabela 30. Emisja CO2 z publicznych środków transportu ...... 77 Tabela 31. Wskaźnik liczby samochodów osobowych i ciągników rolniczych przypadających na 1000 ludności w powiecie augustowskim na obszarze wiejskim w roku 2001 i 2013 ...... 77 Tabela 32. Liczba samochodów osobowych i ciągników rolniczych w gminie Bargłów Kościelny w 2013 roku ...... 78 Tabela 33. Wielkość zużycia paliw wykorzystywanych do samochodów osobowych i ciągników rolniczych przez ankietowanych mieszkańców gminy Bargłów Kościelny w roku 2013 ...... 78
Tabela 34. Wartość emisji CO2 z paliw wykorzystywanych w samochodach osobowych w gminie Bargłów Kościelny w roku 2001 i 2013 ...... 79
Tabela 35. Wartość emisji CO2 z paliw wykorzystywanych w ciągnikach i maszynach rolniczych w gminie Bargłów Kościelny w roku 2001 i 2013...... 80
Tabela 36. Całkowita emisja CO2 związana z transportem w Gminie Bargłów Kościelny w roku 2001 i 2013 80
Tabela 37. Wielkość emisji CO2 ze zużycia energii elektrycznej w gminie Bargłów Kościelny na potrzeby obiektów gminnych i podmiotów gospodarczych ...... 82 Tabela 38. Zużycie energii elektrycznej na cele oświetlenia ulicznego na terenie gminy Bargłów Kościelny . 83 Tabela 39. Całkowita emisja CO2 z oświetlenia publicznego ...... 83
Tabela 40. Wielkość emisji CO2 ze zużycia energii elektrycznej na obszarze gminy Bargłów Kościelny na potrzeby indywidualnych gospodarstw domowych ...... 84
Tabela 41. Całkowita emisja CO2 związana z wykorzystaniem energii elektrycznej na terenie gminy Bargłów Kościelny w roku 2001 i 2013...... 85 Tabela 42. Zbiorcze zestawienie wyników inwentaryzacji emisji w roku bazowym 2001 na obszarze gminy Bargłów Kościelny ...... 88 Tabela 43. Wyniki inwentaryzacji emisji za 2013 rok na obszarze gminy Bargłów Kościelny ...... 89
www.ekoexpert.com.pl 5 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 44. Łączna wielkość emisji CO2 dla obszaru gminy Bargłów Kościelny w ujęciu sektorowym w latach 2001 i 2013 ...... 90
Tabela 45. Łączna wielkość emisji CO2 dla obszaru gminy Bargłów Kościelny wg rodzajów paliw w latach 2001 i 2013...... 91 Tabela 46. Podstawowe cele strategiczne planu ...... 96 Tabela 47. Prognoza zużycia paliw i energii na terenie gminy– rok 2020 ...... 100 Tabela 48. Prognoza zużycia paliw i energii na terenie gminy– zmiana: rok 2020 - rok bazowy 2001 ...... 101 Tabela 49. Prognoza emisji na terenie gminy– rok 2020 ...... 102 Tabela 50. Prognoza emisji na terenie gminy – zmiana: rok 2020 - rok bazowy 2001 ...... 103 Tabela 51. Lista inwestycji planowanych do przeprowadzenia na obszarze gminy Bargłów Kościelny...... 104 Tabela 52. Harmonogram działań ...... 126 Tabela 53. Analiza SWOT gminy Bargłów Kościelny ...... 128 Tabela 54. Wskaźniki realizacji PGN gminy Bargłów Kościelny ...... 131
SPIS ILUSTRACJI
Rysunek 1. Położenie gminy Bargłów Kościelny w obrębie powiatu augustowskiego ...... 27 Rysunek 2. Mapa gminy Bargłów Kościelny ...... 29 Rysunek 3. Przebieg drogi krajowej nr 61 przez Bargłów Kościelny, wraz z realizowaną budową obwodnicy Bargłowa...... 57
SPIS WYKRESÓW
Wykres 1. Liczba mieszkańców w latach 2005 - 2014 według danych z USC Gminy Bargłów Kościelny ...... 34 Wykres 2. Trend liczby mieszkańców gminy Bargłów Kościelny ...... 36 Wykres 3. Liczba mieszkań w gminie Bargłów Kościelny ...... 37 Wykres 4. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych ...... 45 Wykres 5. Struktura indywidualnych źródeł ciepła mieszkańców gminy Bargłów Kościelny ...... 48 Wykres 6. Stan termomodernizacyjny budynków mieszkalnych na terenie gminy Bargłów Kościelny ...... 49 Wykres 7. Źródła ciepła w budynkach znajdujących się pod zarządem gminy ...... 51 Wykres 8. Sumaryczna wielkość emisji CO2 związana z procesem energetycznego spalania paliw dla obszaru gminy Bargłów Kościelny ...... 75 Wykres 9. Całkowita emisja CO2 z transportu w gminie Bargłów Kościelny rok 2001 i 2013 ...... 81
Wykres 10. Emisja CO2 wykorzystana na cele oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Bargłów Kościelny roku 2001 i 2013 ...... 83 Wykres 11. Wielkość emisji CO2 związana z wykorzystaniem energii elektrycznej przez poszczególne grupy odbiorców na terenie gminy Bargłów Kościelny...... 86
Wykres 12. Wielkość emisji CO2 w ujęciu sektorowym [Mg CO2/rok] w ujęciu sektorowym w latach 2001 i 2013 ...... 90 Wykres 13. Ogólna wielkość emisji CO2 wg rodzajów paliw dla obszaru gminy Bargłów Kościelny w latach 2001 i 2013 ...... 91
www.ekoexpert.com.pl 6 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
1. WPROWADZENIE
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej zwany z dalszej części opracowania PGN jest wynikiem wdrożenia w ustawodawstwo polskie zobowiązań nałożonych na nasz kraj w ratyfikowanym przez Polskę Protokole z Kioto ustalonym na forum Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych ds. Zmian Klimatu oraz pakiet klimatyczno-energetyczny UE. Przestawienie gospodarki na gospodarkę niskoemisyjną, a tym samym ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i innych substancji uważa się, nie tylko za kluczowy krok w kierunku zapewnienia stabilnego środowiska, lecz także długofalowego zrównoważonego rozwoju. Potrzeba sporządzenia i realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej jest zgodna z polityką Polski i wynika z Założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, przyjętych przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011 roku. Opracowanie Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN) wynika z potrzeby dokonania redukcji emisji gazów cieplarnianych i innych substancji wprowadzanych do powietrza we wszystkich obszarach gospodarki. Osiągnięcie efektu redukcyjnego będzie powiązane z racjonalnym wydatkowaniem środków. Istotą Programu jest zapewnienie korzyści ekonomicznych, społecznych i środowiskowych (zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju) płynących z działań zmniejszających emisje, osiąganych m.in. poprzez wzrost innowacyjności i wdrożenie nowych technologii, zmniejszenie energochłonności, utworzenie nowych miejsc pracy, a w konsekwencji sprzyjających wzrostowi konkurencyjności gospodarki. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Bargłów Kościelny stanowi podstawowy dokument określający zakres i sposoby ograniczenia występującej na terenie gminy niskiej emisji oraz zanieczyszczeń z nią związanych. Opracowany Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Bargłów Kościelny jest dokumentem strategicznym określającym obowiązki nałożone na jednostki sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej, określone w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551 z późn. zm.). Plan gospodarki niskoemisyjnej będzie stanowił również formalną podstawą do uzyskania dotacji na zadania z zakresu gospodarki niskoemisyjnej takie jak, np. termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, współfinansowanie OZE oraz wielu innych przedsięwzięć mających swe energetyczne uzasadnienie z budżetu Unii Europejskiej w perspektywie finansowej 2014 - 2020.
Z perspektywy gminy Plan Gospodarki Niskoemisyjnej jest lokalnym dokumentem strategiczno-planistycznym określającym i porządkującym działania skierowane na ograniczenie wielkości emisji zanieczyszczeń na terenie gminy oraz na prowadzenie działań inwestycyjnych poprawiających jakość życia mieszkańców gminy. „Niska emisja” postrzegana jest głównie jako emisja komunikacyjna, emisja pyłów i szkodliwych gazów pochodząca z lokalnych kotłowni węglowych i domowych pieców grzewczych, w których spalanie węgla odbywa się w nieefektywny sposób najczęściej węglem tanim, a więc o złej charakterystyce i niskich parametrach grzewczych. W miejscowościach o słabej wentylacji niska
www.ekoexpert.com.pl 7 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020 emisja jest główną przyczyną powstawania smogu, który zwiększa zachorowalność oraz śmiertelność związaną z chorobami układu krążenia i oddychania1
1.1. Podstawa prawna Plan Gospodarki Niskoemisyjnej posiada swe umocowanie prawne zarówno w prawie polskim jak i unijnym. Do tej pory nie opracowano ustawy określającej całokształt i zakres planu. Podczas opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej korzysta się z wielu powiązanych tematycznie aktów prawnych. Są to m.in.:
Prawo polskie odnoszące się do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz. U. 2012, poz. 1059 z późn. zm.), Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. 2011, Nr 94, poz.551 z późn. zm) Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (Dz.U. 2014 poz. 1200) Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowego wykazu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej (M.P. 2013, poz. 15) Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. 2008, Nr 223 poz. 1459 z późn. zm.), Ustawa z dnia 14 września 2012 r. o obowiązkach w zakresie informowania o zużyciu energii przez produkty wykorzystujące energię (Dz. U. 2012 nr 0 poz.1203) wykorzystywana szczególnie przy zielonych zamówieniach, Ustawa z dnia 20 luty 2015 o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. 2015 poz. 478)
Prawo unijne odnoszące się do Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej (Dziennik Urzędowy UE L315/1 14 listopada 2012 r.) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz.U. UE L 09.140.16) Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wysiłków podjętych przez państwa członkowskie, zmierzających do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w celu realizacji do roku 2020 zobowiązań Wspólnoty dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych
1 Od toksycznych emisji do efektów zdrowotnych", Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, 2006. www.ekoexpert.com.pl 8 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
1.2. Cele opracowania 1.2.1.Cele strategiczne
Głównymi celami wprowadzonej gospodarki niskoemisyjnej w UE są: - redukcja emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do poziomu emisji z 1990r., - uzyskanie 20% energii zużytej w UE pochodzącej ze źródeł odnawialnych, - osiągniecie 20% oszczędności w zużyciu energii w porównaniu z prognozami; Wszelkie opracowane na szczeblu lokalnym Plany Gospodarki Niskoemisyjnej muszą być zgodne z założeniami i celami Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (NPRGN). W przedłożonym projekcie Założeń NPRGN określony został cel główny jako: Rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju; oraz cele szczegółowe: 1) Rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, 2) Poprawa efektywności energetycznej, 3) Poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, 4) Rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, 5) Zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami, 6) Promocja nowych wzorców konsumpcji.
Wobec powyższego celem opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Bargłów Kościelny jest przedstawienie zakresu działań możliwych do realizacji w związku z ograniczeniem zużycia energii pierwotnej (finalnej) oraz zmniejszeniem emisji zanieczyszczeń gazowych, w tym gazów cieplarnianych do atmosfery. Cel ten wpisuje się w bieżącą polityką energetyczną i ekologiczną Gminy Bargłów Kościelny i jest wynikiem dotychczasowych działań strategicznych wdrażanych przez władze samorządowe.
1.2.2.Cele szczegółowe
Cele szczegółowe opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Bargłów Kościelny: - promocja i wspieranie działań na rzecz ograniczenia wielkości emisji z indywidualnych kotłowni mieszkańców gminy, - systematyczna poprawa jakości powietrza atmosferycznego, poprzez redukcję lokalnej emisji zanieczyszczeń gazowych, pochodzących ze spalania paliw stałych i ciekłych na terenie Gminy, - promowanie inwestycji w Odnawialne Źródła Energii, - zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych,
www.ekoexpert.com.pl 9 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
- możliwie maksymalne ograniczenie wielkości emisji z budynków użyteczności publicznej znajdujących się w zarządzie gminy, - efektywny i zrównoważony rozwój infrastruktury, gospodarki oraz planowania energetycznego, - edukacja i aktywizacja działań społecznych na rzecz ograniczenia wielkości emisji zanieczyszczeń, - wspieranie działań inwestycyjnych lokalnych przedsiębiorców w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń oraz podniesienia ich konkurencyjności na rynku lokalnym i regionalnym, - kreowanie wizerunku gminy Bargłów Kościelny jako gminy prorozwojowej, wspierającej działania na rzecz poprawy jakości życia mieszkańców oraz wspierającej ekologiczne działania
1.3. Zakres opracowania
Opracowanie niniejszego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Bargłów Kościelny na lata 2015 – 2020 jest zgodne z zapisami i sugerowanym kształtem Planu określonym w Załączniku nr 9 do Regulaminu Konkursu nr 2/PO IiŚ/ 9.3/2013, prowadzonego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska. Dokument ten, zatytułowany „Szczegółowe zalecenia dotyczące struktury planu gospodarki niskoemisyjnej”, zawiera założenia i wymagani dotyczące treści Planu: Założenia do przygotowania planu gospodarki niskoemisyjnej:
objęcie całości obszaru geograficznego gminy, skoncentrowanie się na działaniach niskoemisyjnych i efektywnie wykorzystujących zasoby, w tym poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu OZE, czyli wszystkich działań mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza w tym pyłów, dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz emisji dwutlenku węgla, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, na których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń w powietrzu, współuczestnictwo podmiotów będących producentami i/lub odbiorcami energii (z wyjątkiem instalacji objętych systemem EU ETS) ze szczególnym uwzględnieniem działań w sektorze publicznym, objęcie planem obszarów, w których władze lokalne mają wpływ na zużycie energii w perspektywie długoterminowej, podjęcie działań mających na celu wspieranie produktów i usług efektywnych energetycznie (np. zamówienia publiczne), podjęcie działań mających wpływ na zmiany postaw konsumpcyjnych użytkowników energii (współpraca z mieszkańcami i zainteresowanymi stronami, działania edukacyjne),
spójność z nowotworzonymi bądź aktualizowanymi założeniami do planów zaopatrzenia w ciepło, chłód i energię elektryczną bądź paliwa gazowe (lub założeniami do tych planów) i programami ochrony powietrza.
Wymagania wobec planu: przyjęcie do realizacji planu poprzez uchwałę Rady Gminy,
www.ekoexpert.com.pl 10 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
wskazanie mierników osiągnięcia celów, określenie źródeł finansowania, plan wdrażania, monitorowania i weryfikacji, spójność z innymi planami/programami (miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, założenia/plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, program ochrony powietrza),
zgodność z przepisami prawa w zakresie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.
kompleksowość planu, tj.: wskazanie zadań nieinwestycyjnych, takich jak planowanie, zamówienia publiczne, strategia komunikacyjna, promowanie gospodarki niskoemisyjnej oraz inwestycyjnych, w następujących obszarach: zużycie energii w budynkach/instalacjach (budynki i urządzenia komunalne, budynki i urządzenia usługowe niekomunalne, budynki mieszkalne, oświetlenie uliczne; zakłady przemysłowe poza EU ETS – fakultatywnie), dystrybucja ciepła,
zużycie energii w transporcie (transport publiczny, tabor gminny, transport prywatny i komercyjny, transport szynowy), w tym poprzez wdrażanie systemów organizacji ruchu,
gospodarka odpadami – w zakresie emisji nie związanej ze zużyciem energii (CH4 ze składowisk) – fakultatywnie,
produkcja energii – zakłady/instalacje do produkcji energii elektrycznej, ciepła i chłodu, z wyłączeniem instalacji objętej EU ETS. 2
1.4. Powiązania planu z innymi dokumentami. Polityka energetyczna
Na szczeblu prawa międzynarodowego i unijnego Polska podjęła zobowiązania zmierzające do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w ramach tzw. pakietu klimatyczno-energetycznego UE3 oraz strategii „Europa 2020”4
2 Załącznik nr 9 do Regulaminu Konkursu nr 2/PO IiŚ/ 9.3/2013, Szczegółowe zalecenia dotyczące struktury planu gospodarki niskoemisyjnej 3 Pakiet klimatyczno – energetyczny jest próbą zintegrowania polityki klimatycznej i energetycznej całej Unii Europejskiej. W skład pakietu wchodzi szereg aktów pranych i założeń dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenie efektywności energetycznej, promocji energii ze źródeł odnawialnych m.in.: Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r., zmieniona dyrektywą 2009/29/WE, Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2009/406/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. 4 „Europa 2020” jest strategią rozwoju społeczno – gospodarczego Unii Europejskiej obejmującą okres 10 lat do 2020 roku. Jest to dokument przedstawiający cele rozwoju Unii Europejskiej pod względem społeczno – gospodarczym, przy uwzględnieniu założeń zrównoważonego rozwoju. Przez rozwój zrównoważony należy rozumieć taki wzrost gospodarczy w którym zachowana jest wszelka równowaga pomiędzy środowiskiem naturalnym a człowiekiem. Jak podaje serwis internetowy europa.eu, W strategii Europa 2020 „ustalono pięć nadrzędnych celów, które UE ma osiągnąć do 2020 roku. Obejmują one zatrudnienie, badania i rozwój, klimat i energię, edukację, integrację społeczną i walkę z ubóstwem
www.ekoexpert.com.pl 11 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Są to:
zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20 % w porównaniu z poziomem z roku 1990, zwiększenie do 20 % udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii, zmniejszenia zużycia energii o 20% w stosunku do tzw. scenariusz Business As Usual5,
Realizacja ww. zobowiązań wymaga ujęcia ich w Planie gospodarki niskoemisyjnej na szczeblu lokalnym, w którym zaplanowano podjęcie szeregu różnorodnych i szeroko zakrojonych działań, nie tylko bezpośrednio sprzyjających ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń, ale również tych które wpływają na redukcję w sposób pośredni sprzyjając zmniejszeniu zużyciu paliw i energii. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Bargłów Kościelny będzie spójny z celami pakietu klimatyczno-energetycznego, realizując ponadto wytyczne nowej strategii zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego Unii Europa 2020.
1.4.1.Prawo międzynarodowe
Ramowa Konwencja Klimatyczna UNFCCC, ratyfikowana przez 192 państwa, stanowi podstawę prac nad światową redukcją emisji gazów cieplarnianych. Na mocy postanowień Protokołu z Kioto kraje, które zdecydowały się na jego ratyfikację, zobowiązały się do redukcji emisji gazów cieplarnianych średnio o 5,2% do 2012r. Od 2020 r. globalna emisja powinna spadać w tempie 1–5% rocznie, tak aby w 2050 r. osiągnąć poziom o 25–70% niższy niż obecnie. Ponieważ sektor energetyczny odpowiada za największą ilość emitowanych przez człowieka do atmosfery gazów cieplarnianych (GHG) w tym obszarze musimy intensywnie ograniczać emisję CO2. Takie ograniczenie można osiągnąć poprzez:
poprawę efektywności energetycznej, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii oraz czystych technologii energetycznych w bilansie energetycznym , ograniczenie bezpośredniej emisji z sektorów przemysłu emitujących najwięcej CO2 (w tym energetyki). Z końcem 2006 roku Unia Europejska zobowiązała się do ograniczenia zużycia energii o 20% w stosunku do prognozy na rok 2020. Potrzeba wzmocnienia europejskiej polityki w zakresie racjonalizacji zużycia energii została zaakcentowana w wydanej w 2000r. „Zielonej Księdze w kierunku europejskiej strategii na rzecz zabezpieczenia dostaw energii”. Natomiast w 2005r. elementy tej polityki zostały zebrane w „Zielonej Księdze w sprawie racjonalizacji zużycia energii czyli jak uzyskać więcej mniejszym nakładem środków”. W dokumencie tym wskazano potencjał ograniczenia zużycia energii do 2020 roku.
5 Termin Business as Usual określany jest jako scenariusz referencyjny, oznacza on perspektywę rozwoju gospodarczego w dotychczasowym, najbardziej standardowym kształcie – bez wpływu zdarzeń nadzwyczajnych, czy wydatków na dedykowane działania inwestycyjne. www.ekoexpert.com.pl 12 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Polityka klimatyczna Unii Europejskiej skupia się na wdrożeniu tzw. pakietu klimatyczno- energetycznego. Założenia tego pakietu są następujące: UE liderem i wzorem dla reszty świata w spawie ochrony klimatu ziemi – niedopuszczenia do większego niż 20C wzrostu średniej temperatury Ziemi, Cele pakietu „3 x 20%” (redukcja gazów cieplarnianych, wzrost udziału OZE w zużyciu energii finalnej, wzrost efektywności energetycznej) współrealizują politykę energetyczną UE.
Cele szczegółowe pakietu klimatycznego:
zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych (EGC) o 20% w 2020r. w stosunku do 1990r. przez każdy kraj członkowski, zwiększyć udział energii ze źródeł odnawialnych (OZE) do 20% w 2020r., w tym osiągnąć 10% udziału biopaliw, zwiększyć efektywność energetyczną wykorzystania energii o 20% do roku 2020.
Obowiązki wypełnienia zobowiązania Polski w zakresie realizacji celów pakietu klimatycznego zostało określone w następujących dyrektywach, które stopniowo transponowane są do prawodawstwa polskiego. Są to: 1. Dyrektywa EC/2004/8 o promocji wysokosprawnej kogeneracji : Zwiększenie udziału skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła (kogeneracji) Zwiększenie efektywności wykorzystania energii pierwotnej i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych Promocja wysokosprawnej kogeneracji i korzystne dla niej bodźce ekonomiczne (taryfy) 2. Dyrektywa 2003/87/WE ustanawiająca program handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na obszarze Wspólnoty: Ustanowienie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych na obszarze Wspólnoty Promowanie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sposób opłacalny i ekonomicznie efektywny 3. Dyrektywa 2002/91/WE o charakterystyce energetycznej budynków: Ustanowienie minimalnych wymagań energetycznych dla nowych i remontowanych budynków Certyfikacja energetyczna budynków Kontrola kotłów, systemów klimatyzacji i instalacji grzewczych 4. Dyrektywa 2005/32/WE Ecodesign o projektowaniu urządzeń powszechnie zużywających energię : Projektowanie i produkcja sprzętu i urządzeń powszechnego użytku o podwyższonej sprawności energetycznej
www.ekoexpert.com.pl 13 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Ustalanie wymagań sprawności energetycznej na podstawie kryterium minimalizacji kosztów w całym cyklu życia wyrobu (koszty cyklu życia obejmują koszty nabycia, posiadania i wycofania z eksploatacji) 5. Dyrektywa 2006/32/WE o efektywności energetycznej i serwisie energetycznym : Zmniejszenie od 2008r. zużycia energii końcowej o 1%, czyli osiągnięcie 9% w 2016r. Obowiązek stworzenia i okresowego uaktualniania Krajowego planu działań dla poprawy efektywności energetycznej.
1.4.2.Prawo krajowe
Rozwój gospodarki niskoemisyjnej jest realizacją zasady zrównoważonego rozwoju, zapisanej w Konstytucji RP w art.5 (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483), stanowiącym, iż RP zapewnia ochronę środowiska, kierując się właśnie tą zasadą. Potrzeba opracowania Planu jest zgodna z polityką Polski i wynika z Założeń Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, przyjętych przez Radę Ministrów 16 sierpnia 2011 roku. Program ma umożliwić Polsce odegranie czynnej roli w wyznaczaniu europejskich i światowych celów redukcji emisji gazów cieplarnianych, ma też uzasadnienie w realizacji międzynarodowych zobowiązań Polski i realizacji pakietu klimatyczno-energetycznego UE. Z założeń programowych NPRGN wynikają również szczegółowe zadania dla gmin: rozwój niskoemisyjnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej, poprawa efektywności gospodarowania surowcami i materiałami, rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych, zapobieganie powstaniu oraz poprawa efektywności gospodarowania odpadami
Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku została uchwalona przez Radę Ministrów w dniu 10 listopada 2009 roku. Dokument ten określa podstawowe kierunki polskiej polityki energetycznej, są to: 1. Poprawa efektywności energetycznej. 2. Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii. 3. Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej. 4. Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw. 5. Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii. 6. Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. W zakresie poprawy efektywności energetycznej szczegółowymi celami są: 1. Zwiększenie sprawności wytwarzania energii elektrycznej, poprzez budowę wysokosprawnych jednostek wytwórczych. 2. Dwukrotny wzrost do roku 2020 produkcji energii elektrycznej wytwarzanej w technologii wysokosprawnej kogeneracji, w porównaniu do produkcji w 2006 r.
www.ekoexpert.com.pl 14 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
3. Zmniejszenie wskaźnika strat sieciowych w przesyle i dystrybucji, poprzez m.in. modernizację obecnych i budowę nowych sieci, wymianę transformatorów o niskiej sprawności oraz rozwój generacji rozproszonej. 4. Wzrost efektywności końcowego wykorzystania energii. 5. Zwiększenie stosunku rocznego zapotrzebowania na energię elektryczną do maksymalnego zapotrzebowania na moc w szczycie obciążenia, co pozwala zmniejszyć całkowite koszty zaspokojenia popytu na energię elektryczną. Polityka energetyczna w zakresie wytwarzanie i przesyłanie energii elektrycznej oraz ciepła określa, iż głównym celem jest zapewnienie ciągłego pokrycia zapotrzebowania na energię przy uwzględnieniu maksymalnego możliwego wykorzystania krajowych zasobów oraz przyjaznych środowisku technologii. Szczegółowymi celami w tym obszarze są m. in.: 1. Budowa nowych mocy w celu zrównoważenia krajowego popytu na energię elektryczną i utrzymania nadwyżki dostępnej operacyjnie w szczycie mocy osiągalnej krajowych konwencjonalnych i jądrowych źródeł wytwórczych na poziomie minimum15% maksymalnego krajowego zapotrzebowania na moc elektryczną. 2. Budowa interwencyjnych źródeł wytwarzania energii elektrycznej, wymaganych ze względu na bezpieczeństwo pracy systemu elektroenergetycznego. 3. Rozbudowa krajowego systemu przesyłowego umożliwiająca zrównoważony wzrost gospodarczy kraju, jego poszczególnych regionów oraz zapewniająca niezawodne dostawy energii elektrycznej (w szczególności zamknięcie pierścienia 400kV oraz pierścieni wokół głównych miast Polski), jak również odbiór energii elektrycznej z obszarów o dużym nasyceniu planowanych i nowobudowanych jednostek wytwórczych, ze szczególnym uwzględnieniem farm wiatrowych. 4. Rozwój połączeń transgranicznych skoordynowany z rozbudową krajowego systemu przesyłowego i z rozbudową systemów krajów sąsiednich, pozwalający na wymianę co najmniej 15% energii elektrycznej zużywanej w kraju do roku 2015, 20% do roku 2020 oraz 25% do roku 2030. 5. Modernizacja i rozbudowa sieci dystrybucyjnych, pozwalająca na poprawę niezawodności zasilania oraz rozwój energetyki rozproszonej wykorzystującej lokalne źródła energii. 6. Modernizacja sieci przesyłowych i sieci dystrybucyjnych, pozwalająca obniżyć do 2030 roku czas awaryjnych przerw w dostawach do 50% czasu trwania przerw w roku 2005. 7. Dążenie do zastąpienia do roku 2030 ciepłowni zasilających scentralizowane systemy ciepłownicze polskich miast źródłami kogeneracyjnymi. Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw ma na celu zwiększenie stopnia uniezależnienia się od dostaw energii z importu, podniesienie lokalnego bezpieczeństwa energetycznego oraz zmniejszenie strat przesyłowych, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń oraz rozwój słabiej rozwiniętych regionów, bogatych w zasoby energii odnawialnej. Główne cele polityki energetycznej w tym obszarze to: 1. Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii w bilansie energii finalnej do 15% w roku 2020 oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych. 2. Osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych oraz zwiększenie udziału biopaliw II generacji.
www.ekoexpert.com.pl 15 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
3. Ochronę lasów przed nadmiernym eksploatowaniem w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem. W zakresie rozwoju konkurencyjnych rynków głównym celem polityki energetycznej w tym obszarze jest zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania rynków paliw i energii, a przez to przeciwdziałanie nadmiernemu wzrostowi cen. Szczegółowymi celami w tym obszarze są: 1. Zwiększenie dywersyfikacji źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego, ropy naftowej i paliw płynnych oraz dostawców, dróg przesyłu oraz metod transportu, w tym również poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. 2. Zniesienie barier przy zmianie sprzedawcy energii elektrycznej i gazu. 3. Rozwój mechanizmów konkurencji jako głównego środka do racjonalizacji cen energii. 4. Regulacja rynków paliw i energii w obszarach noszących cechy monopolu naturalnego w sposób zapewniający równoważenie interesów wszystkich uczestników tych rynków. Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko- jako główne cele polityki energetycznej państwa w tym obszarze określono:
1. Ograniczenie emisji CO2 do 2020 roku przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa energetycznego.
2. Ograniczenie emisji SO2 i NOx do poziomów ustalonych w Traktacie Akcesyjnym. 3. Minimalizacja składowania odpadów poprzez jak najszersze wykorzystanie ich w gospodarce. 4. Zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych. Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 roku” Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 roku” uchwalona 16 czerwca 2014 roku przez Radę Ministrów wytycza kierunki rozwoju branży energetycznej. Wskazuje także priorytety w ochronie środowiska oraz kluczowe działania, które powinny zostać podjęte w ramach długofalowych planów rozwoju sektora energetycznego. Celem głównym Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko jest zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną gospodarkę. Cel główny BEiŚ realizowany będzie przez cele szczegółowe: Cel 1. Zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska. 1.1. Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami kopalin. 1.2. Gospodarowanie wodami dla ochrony przed powodzią, suszą i deficytem wody. 1.3. Zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej, w tym wielofunkcyjna gospodarka leśna. 1.4. Uporządkowanie zarządzania przestrzenią. Cel 2. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię. 2.1. Lepsze wykorzystanie krajowych zasobów energii. 2.2. Poprawa efektywności energetycznej. 2.3. Zapewnienie bezpieczeństwa dostaw importowanych surowców energetycznych.
www.ekoexpert.com.pl 16 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
2.4. Modernizacja sektora elektroenergetyki zawodowej, w tym przygotowanie do wprowadzenia energetyki jądrowej. 2.5. Rozwój konkurencji na rynkach paliw i energii oraz umacnianie pozycji odbiorcy. 2.6. Wzrost znaczenia rozproszonych odnawialnych źródeł energii. 2.7. Rozwój energetyki na obszarach podmiejskich i wiejskich. Cel 3. Poprawa stanu środowiska. 3.1. Zapewnienie dostępu do czystej wody dla społeczeństwa i gospodarki. 3.2. Racjonalne gospodarowanie odpadami, w tym wykorzystanie ich na cele energetyczne. 3.3. Ochrona powietrza, w tym ograniczenie oddziaływania energetyki. 3.4. Wspieranie nowych i promocja polskich technologii energetycznych i środowiskowych. 3.5. Promowanie zachowań ekologicznych oraz tworzenie warunków do powstawania zielonych miejsc pracy. Strategia BEiŚ określa kierunki rozwoju sektorów energetyki i środowiska, przez wskazanie konkretnych działań, które należy podjąć, aby urzeczywistnić cel główny strategii. Wśród szczególnie ważnych wyzwań, które stoją przed sektorem energetycznym wymienione zostały m.in. zmniejszenie energochłonności polskiej gospodarki poprzez modernizację energetyki i ciepłownictwa, dywersyfikację struktury wytwarzania energii poprzez wdrożenie i rozwijanie energetyki jądrowej oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. W związku z wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej, polskie prawodawstwo zostało dostosowane do prawodawstwa europejskiego, w tym przede wszystkim Dyrektywy UE o zasadach wspólnego rynku energii elektrycznej. Dyrektywy unijne stały się podstawą do tworzenia krajowych uregulowań prawnych dotyczących rynku energii. Wdrożone zostały m.in. następujących dyrektyw Wspólnoty Europejskiej: 1. Dyrektywy 90/547/EWG z dnia 29 października 1990 roku w sprawie przesyłu energii elektrycznej przez sieci przesyłowe (Dz. Urz. WE L 313 z 13 listopada 1990 roku z poźn. zm.), 2. Dyrektywy 91/296/EWG z dnia 31 maja 1991 roku w sprawie przesyłu gazu ziemnego poprzez sieci (Dz. Urz. WE L 147 z 12 czerwca 1991 roku z poźn. zm.), 3. Dyrektywy 96/92/WE z dnia 19 grudnia 1996 roku dotyczącej wspólnych zasad dla rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz. Urz. WE L 27 z 30 stycznia 1997 roku), 4. Dyrektywy 98/30/WE z dnia 22 czerwca 1998 roku dotyczącej wspólnych zasad w odniesieniu do rynku wewnętrznego gazu ziemnego (Dz. Urz. WE L 204 z 21 lipca 1998 roku z poźn. zm.), 5. Dyrektywa 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 roku w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz.Urz.WE L 140/16 z 5 czerwca 2009 roku).
Ustawa o efektywność energetycznej Zgodnie z ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. (Dz. U. nr 94, poz. 551) o efektywności energetycznej, określenie efektywność energetyczna oznacza stosunek uzyskanej wielkości efektu użytkowego danego obiektu, urządzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich użytkowania lub eksploatacji, do ilości zużycia energii przez ten obiekt, urządzenie techniczne lub instalację, niezbędnej do uzyskania tego efektu.
www.ekoexpert.com.pl 17 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Zgodnie z art. 8 ustawy o efektywności energetycznej Środkiem poprawy efektywności energetycznej jest: 1) umowa, której przedmiotem jest realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej; 2) nabycie nowego urządzenia, instalacji lub pojazdu, charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji; 3) wymiana eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu na urządzenie, instalację lub pojazd, o których mowa w pkt 2, albo ich modernizacja; 4) nabycie lub wynajęcie efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo przebudowa lub remont użytkowanych budynków, w tym realizacja przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. Nr 223, poz. 1459, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 76, poz. 493); 5) sporządzenie audytu energetycznego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów eksploatowanych budynków w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 oraz z 2011 r. Nr 32, poz. 159 i Nr 45, poz. 235), o powierzchni użytkowej powyżej 500 m2, których jednostka sektora publicznego jest właścicielem lub zarządcą. W artykule 17 niniejszej ustawy mowa jest o przedsięwzięciach służących poprawie efektywności energetycznej, należą do nich: 1) izolacja instalacji przemysłowych; 2) przebudowa lub remont budynków; 3) modernizacja: a) urządzeń przeznaczonych do użytku domowego, b) oświetlenia, c) urządzeń potrzeb własnych, d) urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych, e) lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła; 4) odzysk energii w procesach przemysłowych; 5) ograniczenie: a) przepływów mocy biernej, b) strat sieciowych w ciągach liniowych, c) strat w transformatorach; 6) stosowanie do ogrzewania lub chłodzenia obiektów energii wytwarzanej we własnych lub przyłączonych do sieci odnawialnych źródłach energii, w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, ciepła użytkowego w kogeneracji, w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, lub ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych. Ustawa o efektywności energetycznej ma poprawić wykorzystanie energii oraz promować innowacyjne technologie, które zmniejszają szkodliwe oddziaływanie sektora energetycznego na środowisko. Określa też zasady sporządzania audytów efektywności energetycznej.
www.ekoexpert.com.pl 18 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. W dniu 7 grudnia 2010 r. Rada Ministrów przyjęła dokument pt. „Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych”. Określa on krajowe cele w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych zużyte w sektorze transportowym, sektorze energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chłodzenia w 2020 r., uwzględniając wpływ innych środków polityki efektywności energetycznej na końcowe zużycie energii oraz odpowiednie środki, które należy podjąć dla osiągnięcia krajowych celów ogólnych w zakresie udziału OZE w wykorzystaniu energii finalnej. Dokument określa ponadto współpracę między organami władzy lokalnej, regionalnej i krajowej, szacowaną nadwyżkę energii ze źródeł odnawialnych, która mogłaby zostać przekazana innym państwom członkowskim, strategię ukierunkowaną na rozwój istniejących zasobów biomasy i zmobilizowanie nowych zasobów biomasy do różnych zastosowań, a także środki, które należy podjąć w celu wypełnienia stosownych zobowiązań wynikających z dyrektywy 2009/28/WE. Zgodnie z założeniami Polska do 2020 roku powinna osiągnąć poziom 15,5% udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, w zużyciu energii końcowej brutto.
Polityka Klimatyczna Polski Polityka Klimatyczna Polski powstała w związku z obowiązkiem podjęcia działań zabezpieczających przed trwałymi zmianami klimatu globalnego, wynikającym z Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu, a przede wszystkim z Protokołu z Kioto. Została przyjęta przez Radę Ministrów 4 listopada 2003 roku. Dokument ten objaśnia podstawowe problemy i uwarunkowania polityki klimatycznej Polski. Przedstawia międzynarodowe zobowiązania Polski w zakresie klimatu oraz działań jakie należy podjąć, aby tym zmianom przeciwdziałać, w każdym sektorze gospodarczym, czyli: energetyce, przemyśle, transporcie, rolnictwie, leśnictwie, gospodarce odpadami i ściekami oraz w sektorze użyteczności publicznej, usług oraz gospodarstw domowych. Polityka Klimatyczna zawiera wykaz instrumentów politycznych, mających pomóc w ochronie klimatu, wśród nich znajdują się mechanizmy redukcji emisji sformułowane w Protokole z Kioto. Strategicznym celem polityki klimatycznej jest: "włączenie się Polski do wysiłków społeczności międzynarodowej na rzecz ochrony klimatu globalnego poprzez wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w zakresie poprawy wykorzystania energii, zwiększenia zasobów leśnych i glebowych kraju, racjonalizacji wykorzystania surowców i produktów przemysłu oraz racjonalizacji zagospodarowania odpadów, w sposób zapewniający osiągnięcie maksymalnych, długoterminowych korzyści gospodarczych, społecznych i politycznych” (Ministerstwo Środowiska, 2003). Cel główny realizowany będzie za pomocą celów i działań krótko-, średnio- i długookresowych. W strategii zostały określone krótkookresowe cele polityki, należą do nich między innymi: 1) redukcja gazów cieplarnianych poprzez działania w zakresie energetyki; 2) realizacja postanowień Konwencji Klimatycznej i Protokołu z Kioto; 3) integracja polityki klimatycznej z innymi politykami państwa; 4) opracowanie krajowego programu redukcji emisji gazów cieplarnianych; 5) poprawa systemu informacji i edukacji społeczeństwa w zakresie ochrony klimatu Cele i działania średnio- i długookresowe obejmują między innymi: 1) zintegrowanie polskiej polityki ochrony klimatu z polityką Unii Europejskiej;
www.ekoexpert.com.pl 19 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
2) promowanie zrównoważonych form rolnictwa; 3) promocję i rozwój oraz wzrost wykorzystania nowych i odnawialnych źródeł energii. W sektorze użyteczności publicznej, usług i gospodarstw domowych należy uwzględnić m.in. poprawę sprawności wytwarzania i przesyłania ciepła sieciowego i energii elektrycznej oraz zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego do produkcji energii, implementację działań takich jak: termomodernizacja budynków mieszkalnych, wymiana i doszczelnianie okien, zmiana obowiązujących norm ochrony cieplnej nowych budynków, wprowadzenie certyfikatów energetycznych dla budynków, czy rozbudowa odnawialnych źródeł energii (ograniczenie emisji gazów cieplarnianych CO2 i N2O). Polityka Klimatyczna Polski pozwoli na wywiązanie się ze zobowiązań wynikających z Konwencji. Wymaganą 6% redukcję emisji gazów cieplarnianych w stosunku do roku bazowego 1988 Polska może osiągnąć bez poniesienia dodatkowych kosztów. Możliwe jest jednak osiągnięcie aż 40% redukcji do 2020 roku. W tym wypadku niezbędne jest jednak prowadzenie polityki energetycznej, przemysłowej i leśnej, a także zwiększenie zastosowania odnawialnych źródeł energii.
Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do roku 2020 Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego określa misję rozwoju województwa, wyznacza cele i przyporządkowuje im priorytety. Realizacja Strategii pozwoli na zwiększenie spójności społeczno-ekonomicznej i konkurencyjności regionu poprzez stworzenie warunków do pełniejszego wykorzystania jego potencjału. W Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego wyznaczono następujące cele strategiczne: Cel 1: Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej województwa Cel 2: Rozwój zasobów ludzkich zgodnie z potrzebami rynku pracy Cel 3: Podniesienie konkurencyjności podlaskich firm w aspekcie krajowym i międzynarodowym Cel 4: Ochrona środowiska naturalnego Cel 5: Rozwój turystyki z wykorzystaniem walorów przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego Cel 6: Wykorzystanie przygranicznego i transgranicznego położenia województwa Cel 7: Rozwój rolnictwa i tworzenie warunków wielofunkcyjnego rozwoju wsi. Inwestycje planowane przez gminę Bargłów Kościelny zmierzające do racjonalnego wykorzystania energii, wpisują się w zapisy Priorytetu I:Infrastruktura techniczna. Działania przewidziane w ramach priorytetu I to: Działanie 1. Rozwój systemu transportowego województwa. Działanie 2. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Działanie 3. Rozwój systemów zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz usuwania i unieszkodliwiania odpadów stałych. Działanie 4. Rozwój systemów energetycznych. Działanie 4 obejmuje m.in.: 1) Dostosowanie systemu elektroenergetycznego do potrzeb rozwoju województwa i standardów jakościowych poprzez: a) zapewnienie dwustronnego zasilania GPZ 400/110 kV "NAREW" na napięciu 400 kV z sieci krajowej, b) budowę RPZ-ów WN/SN wraz z liniami zasilającymi oraz modernizację istniejących urządzeń systemu WN, c) przebudowę i rozbudowę sieci SN i NN na obszarze całego województwa. www.ekoexpert.com.pl 20 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
2) Zwiększenie możliwości wymiany międzynarodowej nadwyżek energii elektrycznej i bezpieczeństwa systemu krajowego poprzez budowę powiązań na napięciu 400 kV z Litwą i Białorusią, 3) Tworzenie warunków do wykorzystania istniejących na obszarze województwa źródeł energii odnawialnej, 4) Tworzenie warunków do: a) lepszego wykorzystania istniejących gazociągów magistralnych w/c w centralnej i południowej części województwa poprzez rozbudowę sieci gazowniczych rozdzielczych, b) budowy gazociągów magistralnych i sieci rozdzielczej w północnej i zachodniej części województwa, c) alternatywnego zasilania gazowego (Łomża, Grajewo, Augustów, Suwałki) 5) Wspieranie rozwoju systemów ciepłowniczych w dostosowaniu do potrzeb rozwoju zagospodarowania i standardów ochrony środowiska, w tym: a) budowy nowych źródeł ciepła i modernizacji istniejących urządzeń technicznych, które ograniczą emisję zanieczyszczeń, b) rozbudowy sieci przesyłowych i urządzeń ciepłowniczych w oparciu o najnowsze technologie i rozwiązania techniczne, c) racjonalnego wykorzystania energii w tym m.in. przedsięwzięć termomodernizacyjnych, d) wykorzystanie wód geotermalnych / energii geotermalnej. Strategia zakłada ograniczenia emisji zanieczyszczeń powietrza z energetyki i transportu drogowego, w tym gazów cieplarnianych i pyłów oraz rozpowszechnienia technologii zwiększających efektywność produkcji i wykorzystania energii. Istotnym kierunkiem działań będzie wspieranie efektywności energetycznej, m.in. poprzez wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym oraz zwiększanie efektywności energetycznej w odniesieniu do infrastruktury publicznej, takiej jak np. oświetlenie.
Program ochrony powietrza dla strefy podlaskiej Obszar Gminy Bargłów Kościelny znajduje się na terenie „strefy podlaskiej”, która zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z dnia 10 sierpnia 2012r. poz.914) zgodnie z którym strefa podlaska obejmuje całe województwo podlaskie z wyłączeniem obszaru aglomeracji białostockiej. W zapisach Programu brak jest jakichkolwiek treści odnoszących się bezpośrednio do obszaru Gminy Bargłów Kościelny. Obszarem najbliżej położonym, dla którego określono przekroczenia poziomu pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 jest obszar miejski Augustowa. Z uwagi na znaczne oddalenie Gminy Bargłów Kościelny od miasta Augustowa oraz znacznie luźniejszą zabudowę mieszkaniową na terenie Gminy nie będą występowały przekroczenia zanieczyszczeń.
Program Ochrony Środowiska dla powiatu augustowskiego na lata 2012-2015 Celem nadrzędnym Programu Ochrony Środowiska dla powiatu augustowskiego na lata 2012- 2015 z perspektywa na lata 2016-2019 jest: Zrównoważony rozwój powiatu augustowskiego przy poprawie i promocji środowiska naturalnego. Przewidziane są realizacje następujących celów strategicznych:
www.ekoexpert.com.pl 21 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
1. Kontynuacja działań związanych z poprawą jakości powietrza. 2. Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych oraz ochrona jakości wód podziemnych i racjonalizacja ich wykorzystania. 3. Zachowanie, odtworzenie i zrównoważone użytkowanie różnorodności biologicznej na rożnych poziomach organizacji. 4. Zmniejszenie zagrożenia hałasem poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów. 5. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi. 6. Ograniczanie zużycia energii oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. 7. Zapobieganie powstaniu poważnych awarii przemysłowych. 8. Zrównoważona gospodarka zasobami naturalnymi. 9. Ochrona powierzchni ziemi. 10. Wzrost świadomości ekologicznej. Inwestycje przywidziane do realizacji na terenie gminy Bargłów Kościelny wpisują się w następujące zapisy dokumentu: Cel strategiczny: Kontynuacja działań związanych z poprawą jakości powietrza. Cel krótkoterminowy (2012-2015):Utrzymanie poziomu strefy A na obszarze powiatu pod względem wskaźników: poziomu dopuszczalnego, poziomu docelowego, poziomu długoterminowego poprzez ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych. Działania: Dalsze docieplanie budynków (termomodernizacja). Cel strategiczny: Ograniczanie zużycia energii oraz zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Cel krótkoterminowy (2012-2015): Zwiększenie wykorzystania OZE. Działania: 1) Budowa i modernizacja MEW 2) Promocja innowacyjnych technologii w zakresie „zielonej energii” 3) Ograniczenie zużycia energii(energochłonności) – rezygnacja z konwencjonalnych źródeł pozyskiwania energii na rzecz pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych
Strategia Rozwoju Powiatu Augustowskiego do 2020 roku Strategia Rozwoju Powiatu Augustowskiego do 2020 roku przewiduje działania w następujących obszarach: Cel I rzędu: Infrastruktura techniczna jako czynnik warunkujący poprawę standardu życia mieszkańców oraz rozwój gospodarczy Powiatu Augustowskiego A1 - Modernizacja układu komunikacyjnego Powiatu Augustowskiego A2- Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska przyrodniczego poprzez proekologiczny rozwój infrastruktury technicznej. Ochrona środowiska przyrodniczego poprzez przeciwdziałanie jego zagrożeniom przyczynia się do polepszenia standardu życia mieszkańców i zwiększenia możliwości inwestycyjnych, w szczególności w zakresie turystyki. Stan dróg i urządzeń ochrony środowiska wpływa zatem na wszystkie dziedziny życia mieszkańców, decydując o rozwoju gospodarczym i zapewniając zacho- wanie zasobów naturalnych.
www.ekoexpert.com.pl 22 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Strategia Rozwoju gminy Bargłów Kościelny na lata 2015- 2020 Strategia Rozwoju gminy Bargłów Kościelny na lata 2015-2020 określa cele i priorytety rozwoju społeczno-gospodarczego gminy. W szczególności dotyczące sferach infrastruktury technicznej, układów transportowych, infrastruktury społecznej. Strategia jest kluczowym dokumentem programowym określającym zasady i kierunki długofalowej koncepcji rozwoju całego obszaru gminy. Celem strategii jest zrównoważony rozwój gminy Bargłów Kościelny z uwzględnieniem ochrony środowiska naturalnego. Misja rozwoju zawarta w Strategii brzmi: „Bargłów Kościelny gminą aktywnego i zrównoważonego rozwoju z wykorzystaniem walorów środowiska naturalnego, wielokulturowej tradycji i położenia przygranicznego”
W strategii uwzględniono trzy cele strategiczne (priorytety) równe pod względem wagi i znaczenia. Cel strategiczny 1.Konkurencyjna gospodarka. Cel strategiczny 2. Powiązania krajowe i międzynarodowe. Cel strategiczny 3. Jakość życia. Pierwszy cel strategiczny określa rolę rolnictwa w strukturze gospodarczej gminy oraz całego województwa podlaskiego. Jako działania podejmowane w ramach celu przyjęte jest dążenie do sprzedaży poza granice regionu wysoko przetworzonych produktów, ukierunkowanie produkcji rolnej na żywność bezpieczną, ekologiczną, wysokiej jakości, wprowadzenie innowacji w rolnictwie oraz wzmocnienie pozycji rolników. W ramach celu strategicznego zostały określone cele operacyjne: Cel operacyjny 1. Rozwój przedsiębiorczości W tym główne kierunki interwencji: - Promowanie postaw przedsiębiorczych - Wspieranie powstawania i rozwoju podmiotów gospodarczych
Cel operacyjny 2. Nowoczesna infrastruktura sieciowa W tym główne kierunki interwencji: - Rozbudowa infrastruktury telekomunikacyjnej - Przebudowa systemu energetycznego - Wspieranie rozwoju infrastruktury gazowej
Drugi cel strategiczny kładzie nacisk na konieczność poszukiwania dróg rozwoju w zacieśnianiu współpracy między innymi obszarami zarówno w kraju jak i zagranicą, głównie z rynkami wschodnimi. Ponadto rozwijanie wszelkich form współpracy i powiązań sieciowych poprzez ciągłe komunikowanie się, wymianę informacji, dobrych praktyk oraz tworzenie mniej lub bardziej sformalizowanych powiązań. Cel operacyjny 1. Atrakcyjność przedsiębiorstw na rynku ponadlokalnym W tym główne kierunki interwencji: - Promocja gospodarcza regionu
www.ekoexpert.com.pl 23 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
- Inicjatywy sprzyjające nawiązywaniu kontaktów gospodarczych oraz wspieranie obecności podlaskich przedsiębiorców na rynkach zewnętrznych
Cel operacyjny 2. Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej gminy W tym główne kierunki interwencji: - Aktywność informacyjno-promocyjna ukierunkowana na inwestorów (aktywne pozyskiwanie inwestorów) - Dostępność terenów inwestycyjnych
Cel operacyjny 3. Rozwój partnerskiej współpracy transgranicznej W tym główne kierunki interwencji: - Wykorzystanie potencjałów rozwojowych obszaru przygranicznego - Tworzenie powiązań formalnych i nieformalnych oraz sieci współpracy - Ochrona wspólnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego obszaru pogranicza
Cel operacyjny 4. Podniesienie zewnętrznej i wewnętrznej dostępności komunikacyjnej regionu W tym główne kierunki interwencji: - Poprawa zewnętrznej dostępności transportowej regionu - Wzmocnienie spójności terytorialnej poprzez wspieranie wewnętrznej dostępności transportowej - Efektywny system transportu publicznego
Trzeci cel strategiczny określa wszelkie działania związane z kształtowaniem wysokiej jakości życia obywateli poprzez zachowanie szeregu czynników sprzyjających wysokiej jakości życia tj. zachowanie środowiska naturalnego, niskie zatłoczenie, wysoka jakość usług medycznych oraz wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego. Cel operacyjny 1. Zmniejszenie negatywnych skutków problemów społecznych W tym główne kierunki interwencji: - Wspieranie rodzin w opiece nad dzieckiem i osobami zależnymi - Rozwój nowoczesnych, dobrze adresowanych usług społecznych - Wsparcie aktywności zawodowej i społecznej osób starszych, umożliwiające lepsze wykorzystanie ich potencjału
Cel operacyjny 2. Poprawa spójności społecznej W tym główne kierunki interwencji: - Współpraca i rozwój potencjału instytucjonalnego w obszarze pomocy i integracji społecznej - Wspieranie osób wykluczonych społecznie, zagrożonych wykluczeniem społecznym, dysfunkcją lub przeżywających trudności
Cel operacyjny 3. Poprawa stanu zdrowia społeczeństwa oraz bezpieczeństwa publicznego W tym główne kierunki interwencji: - Poprawa efektywności systemu opieki zdrowotnej w województwie - Kształtowanie prozdrowotnego stylu życia - Wzrost efektywności działania podmiotów i służb bezpieczeństwa publicznego i ratownictwa
www.ekoexpert.com.pl 24 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Cel operacyjny 4. Ochrona środowiska w racjonalne gospodarowanie jego zasobami W tym główne kierunki interwencji: - Edukacja ekologiczna i zwiększenie aktywności prośrodowiskowej społeczeństwa - Ochrona powietrza, gleb, wody i innych zasobów - Efektywny system gospodarowania odpadami - Gospodarka niskoemisyjna (w tym efektywność energetyczna) - Ochrona zasobów przyrodniczych i wartości krajobrazowych oraz odtwarzanie i renaturalizacja ekosystemów zdegradowanych.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bargłów Kościelny na lata 2013 – 2016 z perspektywą na lata 2017 – 2020 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Bargłów Kościelny na lata 2013 – 2016 z perspektywą na lata 2017 – 2020 przewiduje realizację oparciu o cele długoterminowe obejmujące zakres do 2019, oraz wyznaczone w ramach każdego cele krótkoterminowe, zakładane do realizacji w latach 2013 – 2016: PRIORYTET: ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Cele długoterminowe: 1. Kontynuacja działań związanych z poprawą jakości powietrza Cele krótkookresowe: 1) Utrzymanie poziomu strefy A na obszarze powiatu pod względem wskaźników: poziomu dopuszczalnego, poziomu docelowego, poziomu długoterminowego poprzez ograniczenie emisji ze źródeł powierzchniowych, liniowych i punktowych Zadania do realizacji: - ograniczenie emisji niskiej, - modernizacja kotłowni, - zmiana systemu ogrzewania na bardziej efektywny ekologicznie i energetycznie, w tym wymiana ogrzewania węglowego na gazowe, olejowe lub inne bardziej ekologiczne, - termomodernizacja budynków - przebudowa, modernizacja/ poprawa stanu technicznego dróg, - popularyzacja i wspieranie budowy inwestycji z zakresu energii odnawialnej.
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Bargłów Kościelny Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Bargłów Kościelny został opracowany na cały obszar administracyjny Gminy Bargłów Kościelny. Misja Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Bargłów Kościelny brzmi: Zrównoważony Rozwój gminy w celu poprawy warunków życia mieszkańców. Misja będzie realizowana poprzez cele określone w Planie Rozwoju Gminy. Inwestycja planowana przez gminę Bargłów Kościelny wpisuje się w założenia Celu 3. Modernizacja systemów grzewczych przy zastosowaniu źródeł energii przyjaznej środowisku. Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza są instalacje energetyczne. Zanieczyszczania gazowo – pyłowe atmosfery stanowią główną przyczynę zmian klimatycznych, kwaśnych deszczy i dziury ozonowej. Emisja do atmosfery gazów: dwutlenku węgla, dwutlenku siarki, tlenków azotu jest głównym problemem ekologicznym. Źródłem tych gazów jest spalanie
www.ekoexpert.com.pl 25 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020 paliw, głównie dla celów energetycznych. Należy podejmować działania zmierzające do zmniejszenia energochłonnych procesów produkcyjnych, zmianę struktury zużywanych paliw, a także wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych oraz bez emisyjnych. Główny cel określony w Planie Rozwoju Lokalnego Gminy brzmi:
Bargłów Kościelny gminą aktywnego i zrównoważonego rozwoju z wykorzystaniem walorów środowiska naturalnego, wielokulturowej tradycji i położenia przygranicznego Celem Planu Rozwoju Lokalnego jest zrównoważony rozwój gminy Bargłów Kościelny z uwzględnieniem zasad ochrony środowiska naturalnego. Cele gminy na kolejne lata programowania to: Cel strategiczny 1. Konkurencyjna gospodarka; Cel strategiczny 2. Powiązania krajowe i międzynarodowe; Cel strategiczny 3. Jakość życia. Lokalny Plan Rozwoju zakłada realizację zadań mających na celu poprawę jakości życia mieszkańców gminy. Głównymi zadaniami przewidzianymi do realizacji są: - poprawa dostępności gminy poprzez asfaltowanie dróg gminnych, - poprawa infrastruktury społecznej - poprawa stanu środowiska naturalnego
Projekt założeń do Planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Bargłów Kościelny na lata 2015 – 2030 Zgodnie z zapisami Projektu nie przewiduje się występowania znacznych zmian w wielości zużycia i zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Wielkości zapotrzebowania na surowce energetyczne i energię z nich pochodzącą są ściśle uzależnione od wielkości populacji zamieszkałej na terenie gminy. Prognozuje się, iż w dalszym ciągu zużycie paliw kopalnych opierać się będzie na zużyciu konwencjonalnych źródeł energii tj. węgla kamiennego oraz drewna. Na terenie gminy Bargłów Kościelny nie występuje sieć gazowa oraz sieć ciepłownicza. W najbliższych latach nie przewiduje się stworzenia tego typu infrastruktury z uwagi na znaczne rozrzucenie zabudowy mieszkaniowej i usługowej. Poprzez dokonanie szeregu analiz w zakresie możliwości pozyskania energii z biomasy określono, iż na terenie gminy Bargłów Kościelny nie istnieją znaczne nadwyżki biomasy umożliwiające wdrożenie przedsięwzięć polegających na produkcji energii z biomasy. Wszelka produkcja biomasy jest użytkowana na potrzeby lokalnego rolnictwa. Wśród planowanych działań na rzecz ograniczenia zużycia paliw kopalnych Gmina Bargłów Kościelny realizuje projekt montażu kolektorów słonecznych na budynkach osób fizycznych oraz budynkach znajdujących się pod zarządem gminy. Gmina Bargłów Kościelny posiada Projekt założeń do Planu zaopatrzenia z 2015 roku zawierający aktualne dane dotyczące zużycia energii i paliw na terenie gminy.
www.ekoexpert.com.pl 26 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
2. CHARAKTERYSTYKA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY
2.1. Położenie administracyjne gminy
Gmina Bargłów Kościelny położona jest na terenie powiatu augustowskiego w północnej części województwa podlaskiego, na styku Niziny Podlaskiej i Pojezierza Mazurskiego. Gmina graniczy od północy i wschodu bezpośrednio z gminą Augustów i gminą Sztabin, oraz od południa z gminą Rajgród leżącą w powiecie grajewskim oraz z gminą Goniądz w powiecie monieckim. Ponadto od strony zachodniej gmina Bargłów Kościelny graniczy z gminą Kalinowo należącą już do województwa warmińsko-mazurskiego.
Rysunek 1. Położenie gminy Bargłów Kościelny w obrębie powiatu augustowskiego Źródło: http://www.mapapolski.com.pl/index.php?AK=woj&pow=287 oraz http://albumpolski.pl/hmp/rows.php?woj=10&view=fmig
Gmina leży w sąsiedztwie Biebrzańskiego Parku Narodowego oraz przynależy do obszaru Zielone Płuca Polski. Jest atrakcyjna pod względem turystycznym, ze względu na położenie wokół jezior i Doliny Biebrzy. Na terenie gminy Bargłów Kościelny istnieje kilka ciekawych obiektów o wartości kulturowej wpisanych do rejestru zabytków.
www.ekoexpert.com.pl 27 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Powierzchnia gminy Bargłów Kościelny wynosi 188 km2 i jest zamieszkiwana przez 5766osób (stan na dzień 04.12.2014r.) Gęstość zaludnienia wynosi ok. 31 osób na 1 km2 co daje średni wynik gęstości zaludnienia w porównaniu z danymi dla całego powiatu (ok. 37 os/km2) bądź województwa (ok. 60 os/km2). Gmina liczy 36 miejscowości wiejskich, wchodzących w skład 30 sołectw:
Tabela 1. Wykaz sołectw Gminy Bargłów Kościelny
Lp. Nazwa sołectwa Lp. Nazwa sołectwa 1. Bargłów Dworny 16. Łabętnik 2. Bargłów Kościelny 17. Nowiny Bargłowskie 3. Bargłówka 18. Pieńki 4. Barszcze 19. Pomiany 5. Brzozówka 20. Popowo 6. Bułkowizna 21. Pruska 7. Dreństwo 22. Reszki 8. Górskie 23. Rumiejki 9. Judziki 24. Solistówka 10. Kamionka Nowa 25. Tajenko 11. Kamionka Stara 26. Tajno Łanowe 12. Komorniki 27. Tajno Podjeziorne 13. Kroszewo 28. Tajno Stare 14. Kroszówka 29. Wólka Karwowska 15. Kukowo 30. Żrobki
Największą miejscowością pod względem liczby mieszkańców jest Bargłów Kościelny, gdzie mieszka ok.787 mieszkańców.
www.ekoexpert.com.pl 28 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Rysunek 2. Mapa gminy Bargłów Kościelny
2.2. Środowisko naturalne
Warunki klimatyczne Średnia roczna temperatura powietrza dla gminy Bargłów Kościelny wynosi 6,5°C. Średnioroczna temperatura w miesiącach zimowych wynosi – 4,2°C, natomiast średnia temperatura w letnich miesiącach oscylują w granicach 16-17,5°C. Maksymalne temperatury odnotowuje się w sierpniu (35,1°C), minimalne temperatury występują w styczniu (najniższa notowana to –35,6°C). Okres wegetacyjny trwa 180 - 190 dni, okres zimowy ok. 112 dni. Przymrozki na ternie gminy występują w okresie od połowy października do początku maja. Okres bez przymrozków wynosi około 72 dni w ciągu roku. Rocznie na terenie gminy występuje 140 dni z opadami, suma opadów na terenie gminy wynosi w granicach 650-700 mm. Największe opady odnotowano w lipcu i wynosi 97,4mm. Okres wegetacji trwa 82 dni. Amplituda średnich miesięcznych temperatur wynosi 21,2°C. Nieco wyższą temperaturą i zwiększoną ilością opadów charakteryzuje się część miny usytuowana w obszarze Kotliny Biebrzańskiej.
www.ekoexpert.com.pl 29 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Rzeźba terenu Gmina Bargłów Kościelny położona jest na styku dwóch krain geograficznych o różnych cechach morfologicznych. Rzeźba terenu charakteryzuje się dwoma typami form – wysoczyzny polodowcowej oraz obniżeń i ciągów dolin. Południowo-wschodnia część gminy – Nizina Podlaska zwana Kotliną Biebrzańską. Jest to forma morfologiczna prawie płaska o bardzo małych deniwelacjach terenu. Pojezierze Mazurskie zajmujące 90% powierzchni gminy i nosi nazwę Pojezierza Ełckiego (Pojezierze Rajgrodzkie). Jest to wysoczyzna morenowa falista z wałami moren czołowych. Najniższy punkt geograficzny położony jest w okolicach jeziora Tajno, na wysokości 114,2 m n.p.m. , zaś najwyższy w północnej części gminy (wieś Kamionka Stara) wynosi 158,4 m n.p.m. Lasy gminy Bargłów Kościelny zajmują ok. 2 626 ha, stopień lesistości wynosi ok. 14%. Są to głownie lasy państwowe. Największy odsetek lasów występuje w okolicach Kukowa, Solistówki i Tajenka. Gmina charakteryzuje się dużym nagromadzeniem obszarów torfowych. Największy kompleks torfowisk powstał w basenie środkowym Biebrzy. Występują tu głównie torfy płytkie (1- 2 m miąższości). Torfy nieco głębsze, dochodzące lokalnie do 2-3 m miąższości, wykształciły się w sąsiedztwie Kanału Augustowskiego. Złoża torfowe budują głównie torfy szuwarowe, turzycowiskowe i olsowe. Główne zasoby surowcowe na obszarze gminy stanowią piaski i żwiry. Duża powierzchnia jezior oraz charakterystyczne ukształtowanie terenu wpływa na to, iż gmina jest postrzegana jako atrakcyjna turystycznie. Dodatkowym jej walorem jest czyste środowisko naturalne i przynależność do Zielonych Płuc Polski.
Zasoby wodne Gmina położona jest w zlewni rzeki Biebrzy. Około 6% powierzchni gminy zajmują wody powierzchniowe, z czego 5,8% to jeziora. Największe z nich to jezioro Dręstwo nazywane też jeziorem Dreństwo, położone w południowo – zachodniej części gminy. Jest to jezioro rynnowe o powierzchni 5,5 km2 i pojemności retencyjnej ok. 25 mln m3. Drugim co do wielości jest jezioro Tajno. Zajmuje powierzchnię ok. 2 km 2 i pojemność retencyjną ok. 6 mln m3.Południowa cześć gminy to Dolina Rzeki Biebrza. Na terenie gminy znajduje się jeszcze jezioro Kroszewo o powierzchni 26,6 ha i pojemności retencyjnej 800 tys. m3, Kukowo o powierzchni 25 ha i pojemności retencyjnej 900 tys. m3, Kroszówka o powierzchni. 10 ha i pojemności retencyjnej 150 tys. m3 oraz zespół stawów rybnych w Solistówce o pow. 15 ha i pojemności retencyjnej 150 tys. m3, zasilany przez niewielką rzeczkę Słuczkę. Przez gminę przepływają następujące cieki: Jegrznia i Netta, płynące w strefie granicznej gminy, w południowej jej części. Rzeka Jegrznia łączy jezioro Rajgrodzkie z jeziorem Dręstwo (Dreństwo) i dalej płynie na południe uchodząc do rzeki Biebrzy jako jej prawoboczny dopływ.
Gleby i użytkowanie gruntów Gmina Bargłów Kościelny ma głównie charakter rolniczy o czym świadczy struktura użytkowania terenu. Największy udział stanowią użytki rolne, które zajmują 13 776 ha i stanowią www.ekoexpert.com.pl 30 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
73,5% powierzchni gruntów. Lasy zajmują powierzchnię ok 2 626 ha co stanowi 14% powierzchni gminy. Na terenie gminy Bargłów Kościelny przeważają gleby IV klasy bonitacyjnej, gleby I i II klasy w gminie praktycznie nie występują. Na terenie gminy nie udokumentowanego żadnego złoża gliny, piasku czy półściółki. Na terenie gminy eksploatowane są złoża w miejscowości Żrobki.
Tabela 2. Użytkowanie gruntów na ternie gminy Bargłów Kościelny
Wyszczególnienie Powierzchnia w hektarach Powierzchnia ogółem 18 757 Użytki rolne ogółem 13 776 I - II - III 270 IV 9 357 Poniżej IV 4 149 Lasy 2 626 Nieużytki 725 Tereny komunikacyjne 343 Tereny osiedlowe 2 710 Wody 1 008 Źródło: Strategia rozwoju gminy Bargłów Kościelny na lata 2015-2020
Lasy na terenie gminy Bargłów Kościelny zajmują powierzchnię 2 626 ha i stanowią około 14% ogólnej powierzchni gminy. Zlokalizowane są głównie w południowej części gminy w dolinie rzeki Netta oraz obok Kanału Augustowskiego. Są to głównie lasy olszowo-brzozowe. Biebrzański Park Narodowy zajmuje 1% powierzchni gminy. Roślinność parku stanowią młode lasy sosnowe na siedliskach borów i borów mieszanych. Większość terenów leśnych mieści się w II, III i IV klasie drzewostanu.
Obszary chronione na terenie gminy Na terenie gminy Bargłów Kościelny występuje obszar objęty ochroną w formie parku narodowego, jest to Biebrzański Park Narodowy zajmujący powierzchnię 246 ha na terenie gminy. Zachodnia i środkowa część gminy należy do Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierza Rajgrodzkiego. W gminie znajdują się również pomniki przyrody. Biebrzański Park Narodowy jest jednym z najcenniejszych kompleksów torfowisk położonych w dorzeczu Biebrzy. Zamieszkują tu zwierzęta takie jak wydry, borsuki, lisy, jenoty, wilki, łasice, gronostaje oraz ponad 200 gatunków ptaków należą do niech m.in. : orzeł bielik, orlik grubodzioby, bocian czarny, wodniczka oraz batalion. Szerokie meandry rzeki stwarzają idealne warunki siedliskowe dla ok.
www.ekoexpert.com.pl 31 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
200 gatunków ptaków. Najrzadsze z nich to: orzeł bielik, orlik grubodzioby, bocian czarny, wodniczka oraz - stanowiący symbol Biebrzańskiego Parku Narodowego - batalion. W korycie Biebrzy jej dopływach oraz starorzeczach żyje kilkadziesiąt gatunków ryb i innych zwierząt wodnych. Na terenie Parku Narodowego można wciąż zobaczyć rzadkie i ginące gatunki roślin, np.: brzozę niską, wierzbę lapońską, wierzbę borówkolistną, skalnicę torfowiskową czy gnidosza królewskiego.
Obszary Chronionego Krajobrazu Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Rajgrodzkie, dla którego obowiązuje Rozporządzenie Nr 18/05 Wojewody Podlaskiego z dnia 25 lutego 2005 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Jeziora Rajgrodzkie” (Podla.2005.54.731 ze zm.),
Celem utworzenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Jezior Rajgrodzkich jest m.in. ochrona stanowisk chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, utrzymanie ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych, wraz z niedopuszczeniem do ich nadmiernego użytkowania oraz opracowanie i wdrażanie programów czynnej ochrony oraz reintrodukcji i restytucji gatunków rzadkich i zagrożonych
Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Biebrzy, dla którego obowiązuje Rozporządzenie Nr 15/05 Wojewody Podlaskiego z dnia 25 lutego 2005 r. w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Biebrzy” (Podla.2005.54.728 ze zm.),
Bagna Biebrzańskie są najważniejszym w Polsce, a także w całej Europie Środkowej i Zachodniej obszarem lęgowym dla wielu gatunków ptaków związanych ze środowiskiem bagiennym. To również największa naturalna ostoja łosia w Polsce, skupiająca ¼ całej krajowej populacji tego gatunku. Dolina Biebrzy ma więc pod względem ornitologicznym szczególne znaczenie, zwłaszcza że bagna zanikają w krajobrazie Europy. Dlatego obszar Parku został objęty w 1995 roku Międzynarodową Konwencją RAMSAR chroniącą obszary błotne i lęgowiska ptaków. Obszar ten ma rekomendacje do uznania za Obiekt Dziedzictwa Światowego, wydane przez Komisję Parków Narodowych i Obszarów Chronionych IUCN (Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody i Zasobów Naturalnych) oraz Federację Parków Narodowych i Parków Natury Europy.
Pomniki przyrody znajdujące się na terenie gminy: 1. Jałowiec pospolity na skarpie nad brzegiem jeziora Kukowo (Kukowo). 2. Jałowiec pospolity na skarpie nad brzegiem jeziora Kukowo (Kukowo). 3. Jesion wyniosły w parku dworskim nad brzegiem jeziora Reszki (Reszki). 4. Jesion wyniosły w parku dworskim nad brzegiem jeziora Reszki (Reszki). 5. Lipa drobnolistna w parku dworskim nad brzegiem jeziora Reszki (Reszki).
Obszary NATURA 2000 Na terenie gminy Bargłów Kościelny występują obszary zaliczane do Sieci Natura 2000, są to m.in.: Dolina Biebrzy PLH200008 Unikatowa ze względu na walory przyrodnicze jak i ostoję ptasią, a także torfowiska, bagna oraz struktury roślinności przybrzeżnej. Dominującymi siedliskami są siedliska mokradłowe: www.ekoexpert.com.pl 32 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020 zalewane wodami rzecznymi lub podtapiane wodami podziemnymi torfowiska niskie ze zbiorowiskami turzycowymi i turzycowo-mszystymi, corocznie zalewane wodami rzecznymi mułowiska i torfowiska porośnięte szuwarami właściwymi, bagienne olsy, okresowo zalewane przyrzeczne równiny madowe oraz odwodnione i zagospodarowane torfowiska ze zbiorowiskami łąkowymi. Koryto rzeki Biebrzy z licznymi meandrami i starorzeczami w różnym stadium zarastania ma naturalny charakter. Występuje tu 6 gatunków roślin z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej m.in. najbogatsza w Polsce populacja obuwika pospolitego. Dotychczas w dolinie Biebrzy stwierdzono występowanie ponad 920 gatunków roślin naczyniowych, z których 67 jest objętych prawną ochroną gatunkową w Polsce, zaś 45 znalazło się na "Czerwonej Liście Roślin Naczyniowych Zagrożonych w Polsce" jako gatunki ginące bądź zagrożone wyginięciem (m.in. kosaciec bezlistny, szachownica kostkowata, fiołek torfowy, wełnianeczka alpejska i wierzba borówkolistna). Występuje tu 5 gatunków ssaków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, w tym jeden z rzadkich i zagrożonych gatunków nietoperzy-nocek łydkowłosy. Kolonia zimowa tego gatunku w Twierdzy Osowiec jest największą tego gatunku. Dolina Biebrzy jest również bardzo ważną w skali kraju ostoją bobra i wydry. Sama rzeka ma bogatą ichtiofaunę z różanką i minogiem ukraińskim. Występuje tu również bogata populacja motyla przeplatkimaturna. Występuje tu 6 gatunków roślin z załącznika II Dyrektywy Siedliskowej m.in. najbogatsza w Polsce populacja obuwika pospolitego. Dotychczas w dolinie Biebrzy stwierdzono występowanie ponad 920 gatunków roślin naczyniowych, z których 67 jest objętych prawną ochroną gatunkową w Polsce, zaś 45 znalazło się na "Czerwonej Liście Roślin Naczyniowych Zagrożonych w Polsce" jako gatunki ginące bądź zagrożone wyginięciem (m.in. kosaciec bezlistny, szachownica kostkowata, fiołek torfowy, wełnianeczka alpejska i wierzba borówkolistna). Występuje tu 5 gatunków ssaków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, w tym jeden z rzadkich i zagrożonych gatunków nietoperzy-nocek łydkowłosy. Kolonia zimowa tego gatunku w Twierdzy Osowiec jest największą tego gatunku. Dolina Biebrzy jest również bardzo ważną w skali kraju ostoją bobra i wydry. Sama rzeka ma bogatą ichtiofaunę z różanką i minogiem ukraińskim. Występuje tu również bogata populacja motyla przeplatkimaturna.
Ostoja Biebrzańska PLB200006 Jest to największy w Europie Środkowej kompleks dobrze zachowanych torfowisk niskich. Główną rzeką ostoi jest Biebrza, która regularnie wylewając w okresie wiosennym zasila wodą ekosystemy obszaru. Na całym terenie ostoi występują zarośla wierzbowe, w tym wierzby japońskiej i brzozy niskiej. W ostoi stwierdzono występowanie co najmniej 43 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej: bąk, bączek, bocian czarny, łabędź krzykliwy, trzmielojad, kania czarna, kania ruda, bielik, gadożer, błotniak stawowy, błotniak zbożowy, błotniak łąkowy, orlik krzykliwy, orlik grubodzioby, orzeł przedni, orzełek włochaty, kropiatka, zielonka, derkacz, żuraw, batalion, dubelt, mewa mała, rybitwa rzeczna, rybitwa białoczelna, rybitwa białowąsa, rybitwa czarna, puchacz, sowa błotna, zimorodek, kraska, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł czarny, dzięcioł średni, dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł trójpalczasty, lerka, świergotek polny, wodniczka, muchołówka mała, ortolan, biegus zmienny. W ostoi stwierdzono występowanie co najmniej 43 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Liczebności 19 gatunków mieszczą się w kryteriach wyznaczania ostoi ptaków wprowadzonych przez Bird Life International. Ponadto 25 gatunków zostało
www.ekoexpert.com.pl 33 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020 zamieszczonych w Polskiej czerwonej księdze zwierząt. Ostoja Biebrzańska jest najważniejszą w Polsce i Unii Europejskiej ostoją wodniczki i orlika grubodziobego. Największa liczebność w Polsce i jedna z największych w Unii Europejskiej, osiągają ponadto: błotniak stawowy, cietrzew, derkacz, dubelt, uszatka błotna, kropiatka, rybitwa czarna i rybitwa białoskrzydła (w lata o wysokim poziomie wody). Bardzo ważna ostoja ptaków drapieżnych (kania ruda, kania czarna, bielik, błotniak zbożowy, gadożer, orzeł przedni i orzełek). Obszar ten obejmuje teren poprzednio wyznaczonego OSOP Dolina Biebrzy PLC200001.
2.3. Warunki demograficzne
System demograficzny jest jednym z głównych czynników wpływających na rozwój jednostek samorządu terytorialnego. Przyrost liczby ludności na terenach danej jednostki samorządu terytorialnego wiąże się ze zwiększeniem liczby konsumentów. We współczesnym społeczeństwie najbardziej aktywną grupą konsumentów są osoby w wieku produkcyjnym. Osoby te zazwyczaj osiągają wyższe dochody niż inne grupy ludności w społeczeństwie. Wzrost dochodów konsumenckich pociąga za sobą głównie wzrost wydatków na zakup różnych dóbr trwałych np. wysokiej jakości sprzętu radiowo telewizyjnego, zamrażarek, zmywarek. Wzrasta ogólny poziom życia wiąże się z wzrostem kosztów utrzymania mieszkania, zapotrzebowania na energię i jej nośniki. Teren gminy Bargłów Kościelny zamieszkuje obecnie 5 889 mieszkańców (stan na dzień 31.12.2014). Zmiany struktury demograficznej w latach 2005 – 2014 prezentuje wykres nr 1.
Wykres 1. Liczba mieszkańców w latach 2005 - 2014 według danych z USC Gminy Bargłów Kościelny
Liczba mieszkańców w gminie Bargłów Kościelny 6300
6200
6100
6000
5900
5800
5700
5600
5500 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Źródło: opracowanie własne na pdst otrzymanych danych z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym
www.ekoexpert.com.pl 34 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Powyższy wykres przedstawia zmiany liczby ludności gminy Bargłów Kościelny na przestrzeni ostatnich 10 lat. Jak widać w 2005 roku liczba ludności była najwyższa i wynosiła 6187 osób (stan na dzień 31.12.2005) począwszy od roku 2005 liczba ludności stopniowo spadała, aż do roku 2010 osiągając poziom 5625 osób (stan na dzień 31.12.2010). Na koniec 2014 roku liczba mieszkańców gminy wynosiła 5889 osób. Przyrost naturalny najwyższy odnotowano w 2010 roku, najniższy zaś w 2011 i wynosił -39. Struktura ludności gminy Bargłów Kościelny w latach 2010-2014 pokazuje, iż dominująca grupą jest ludność w wieku produkcyjnym, stanowi ona około 60% ogółu. Ludność w wieku poprodukcyjnym z roku na rok systematycznie wzrasta. W roku 2010 na terenie gminy znajdowało się 1329 osób w wieku przedprodukcyjnym, w latach kolejnych można zauważyć tendencję spadkową. Powyższe zjawiska tzn. spadek liczby osób w wieku przedprodukcyjnym oraz wzrost liczby osób znajdujących się w wieku poprodukcyjnym świadczy o ciągłym starzeniu się społeczeństwa gminy Bargłów Kościelny. Należy jednak zauważyć, iż liczba mieszkańców gminy Bargłów Kościelny w ciągu ostatnich 5 lat systematycznie się zwiększa. Według statystyk krajowych obecnie trwa niż demograficzny w skutek czego szacuje się, iż liczna mieszkańców powinna się stale zmniejszać. Rozwój gminy oraz przedsięwzięcie działań inwestycyjnych przyczynić się może do pojawienia się nowych miejsc pracy oraz co za tym idzie wzrostu liczby mieszkańców. Czynniki demograficzne mają duże znaczenie na rozwój jednostki samorządu terytorialnego. Z przeanalizowanych danych kształtują się one niekorzystnie dla gminy Bargłów Kościelny. Począwszy od roku 2014 szacuje się, iż liczba mieszkańców gminy będzie stopniowo maleć co pokrywa się z prognozami demograficznymi w kraju jak i powiecie augustowskim. Aczkolwiek przy kolejnych aktualizacjach zaleca się, aby szczegółowo przyjrzeć się zmianom liczby ludności w gminie, gdyż dane GUS-u mogą mijać się z rzeczywistymi wskaźnikami demograficznymi.
Tabela 3. Prognoza liczby mieszkańców gminy Bargłów Kościelny
Lata Trend dla obszarów wiejskich Liczba powiatu augustowskiego mieszkańców 2014 0,99281 5889 2015* 0,99227 5844 2016* 0,99266 5801 2017* 0,99212 5755 2018* 0,99226 5710 2019* 0,99220 5666 2020* 0,99172 5619 2021* 0,99161 5572 2022* 0,99128 5523 2023* 0,99112 5474 2024* 0,99034 5421 2025* 0,99090 5372
www.ekoexpert.com.pl 35 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
2026* 0,98993 5318 2027* 0,98992 5264 2028* 0,98986 5211 2029* 0,98985 5158 2030* 0,98892 5101 2031* 0,98861 5043 2032* 0,98890 4987 2033* 0,98849 4929 2034* 0,98826 4871 2035* 0,98812 4814 Źródło: obliczenia własne, Program założeń do Planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Na podstawie danych udostępnionych z USC Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym w przeciągu ostatnich trzech lat liczba ludności zameldowanej rosła. Przedstawiona powyżej prognoza obliczona jest na podstawie wyliczonej przez Urząd Statystyczny trend zmian liczby ludności na obszarach wiejskich powiatu augustowskiego. Jak wynika z obliczeń i prognoz liczba ludności będzie stopniowo maleć. Na podstawie przyjętych założeń i danych prognozy liczby mieszkańców dla powiatu augustowskiego ustalono ujemny trend liczby mieszkańców gminy Bargłów Kościelny. Według szacunków w 2030 roku liczba mieszkańców gminy wynosić będzie około 5101 osób.
Wykres 2. Trend liczby mieszkańców gminy Bargłów Kościelny
Prognozowana liczba mieszkańców gminy Bargłów Kościelny do roku 2035 6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
Powyższy wykres przedstawia prognozowany trend w liczbie mieszkańców gminy Bargłów Kościelny obliczony na podstawie danych GUS-u.
www.ekoexpert.com.pl 36 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
2.4. Charakterystyka gospodarki mieszkaniowej w gminie Bargłów Kościelny
Liczba mieszkań w gminie Bargłów Kościelny na koniec roku 2013 wyniosła 1384. Z przedstawionych danych widać, iż liczba mieszkań sukcesywnie wzrasta z roku na rok. Wraz ze wzrostem liczby mieszkań wzrasta powierzchnia użytkowa mieszkań. Gospodarka mieszkaniowa gminy jest niezbędna do oszacowania zapotrzebowania na energię cieplną.
Tabela 4. Zasoby mieszkaniowe na terenie gminy Bargłów Kościelny w latach 2010-2013 Wyszczególnienie Lata 2010 2011 2012 2013 mieszkania 1366 1370 1378 1384 izby 6277 6296 6341 6374 powierzchnia użytkowa 128880 129363 130483 131218 mieszkań [m2] Źródło: dane z GUS
Wykres 3. Liczba mieszkań w gminie Bargłów Kościelny 1390 Liczba mieszkań w gmienie Bargłów Kościelny 1385
1380
1375
1370
1365
1360
1355 2010 2011 2012 2013
liczba mieszkań Liniowy (liczba mieszkań )
Źródło: dane GUS
Z danych zawartych w tabeli oraz przedstawionych na wykresie można stwierdzić iż zasoby gminy Bargłów Kościelny w porównaniu do lat poprzednich liczba mieszkań wykazuje tendencję wzrostową.
www.ekoexpert.com.pl 37 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 5. Liczba budynków mieszkalnych w gminie Bargłów Kościelny
Budynki Rok mieszkalne na 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 terenie gminy 1136 1139 1142 1144 1145 1148 1151 Bargłów Kościelny Źródło: informacje z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym
2.5. Charakterystyka obiektów znajdujących się pod zarządem gminy Bargłów Kościelny
Tabela 6. Wykaz budynków znajdujących się pod zarządem gminy Bargłów Kościelny
Średnie roczne zapotrzebo Prace Rodzaj źródła Rodzaj Roczne wanie na Lp. Nazwa obiektu termomodern ciepła paliwa zużycie energię izacyjne cieplną w roku 2014 [GJ/rok] 1 Zespół Szkół ul. Kocioł Olej 64 800 l 2 521,05 Planowane w Augustowska 8 olejowy, opałowy 2019 6 Mg Kocioł na Pellet drewno 2 Zespół Szkół ul. Kocioł Olej 5370 l 198,31 Przeprowadzo Augustowska 17 olejowy, opałowy ne w 2001
3 Szkoła Podstawowa Kocioł Węgiel 29,42 Mg 643,02 Przeprowadzo w Kroszewie węglowy- ne w 2012 r ogrzewanie pomieszczeń Energia 4169 kWh Bojler- elektryczna ogrzewanie wody 4 Szkoła Podstawowa Kocioł Węgiel 28,27 Mg 615,31 Przeprowadzo w Łabętniku węglowy- ne w 2013 r. ogrzewanie pomieszczeń Energia 3304 kWh Bojler- elektryczna ogrzewanie wody
www.ekoexpert.com.pl 38 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
5 Szkoła Podstawowa Kocioł Olej 11 362 l 419,59 Przeprowadzo w Tajnie Starym olejowy opałowy ne w 2001
9448 kWh Energia elektryczna 6 Świetlica wiejska w Kocioł na Drewno/ Mieszkańc 62,22 Przeprowadzo Wólce Karwowskiej drewno pellet y we no w 2010 r. własnym zakresie w zależności od potrzeb ok 5 Mg 7 Świetlica wiejska w Kocioł na Drewno/ Mieszkańc 62,22 Przeprowadzo Tajnie Podjeziornym drewno Pellet y we no w 2010 r. własnym zakresie w zależności od potrzeb Energia ok 5 Mg elektryczna 1020 kWh 8 Świetlica wiejska w Kocioł na Drewno/ Mieszkańc 62,22 Przeprowadzo Bargłówce drewno pellet y we no w 2012 r. własnym zakresie w zależności od potrzeb ok 5 Mg 9 Świetlica wiejska w Kocioł na Drewno/ Ok 5 Mg 62,22 Planowana w Kamionce Starej drewno pellet 2016 r. 10 Świetlica wiejska w Kocioł na Drewno/ Ok 5 Mg 62,22 Planowana w Pomianach drewno pellet 2017 r. 11 Świetlica wiejska w Grzejniki Energia 248 kWh 0,908 Planowana w Brzozówce w elektryczne elektryczna 2016 – 2017 r. budynku po szkole podstawowej 12 Świetlica wiejska w Kocioł na Otwarta do Ok 5 Mg 62,22 Planowana w Tobyłce drewno użytkowania 2016-2017 r. w marcu 2015 roku 13 Stacja Uzdatniania Ogrzewanie Energia 182 385 667,53 Przeprowadzo Wody Tajno Stare elektryczne Elektryczna kWh no w 2010 r. 14 Stacja Uzdatniania Ogrzewanie Energia 40138 kWh 146,91 Planowana w Wody Bargłów elektryczne Elektryczna 2016 r. Kościelny 15 Stacja Uzdatniania Kocioł Energia 112 874 - Przeprowadzo Wody Pomiany węglowy Elektryczna kWh no w 2006 r. 16 Urząd Gminy w Kocioł Olej 12 630 l 466,42 Przeprowadzo Bargłowie olejowy opałowy no w 2007 r. Kościelnym 22 672 Energia kWh elektryczna
www.ekoexpert.com.pl 39 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
17 Ochotnicza Straż Kocioł Olej - Przeprowadzo Pożarna Bargłów olejowy opałowy no w 2004 r. Kościelny 899 kWh Energia elektryczna 18 Ochotnicza Straż Ogrzewanie Energia 5865 kWh 21,47 Planowana w Pożarna Dreństwo elektryczne elektryczna 2019 r.
19 Ochotnicza Straż Kocioł Węgiel - Planowana w Pożarna Tajno Stare węglowy 2017 r. Energia 489 kWh elektryczna 20 Ośrodek Zdrowia w Kocioł Olej - Planowana Bargłowie olejowy opałowy rozbudowa z Kościelnym 805 kWh termomoderniz Energia acją elektryczna 21 Budynki socjalne Kocioł Drewno Mieszkańc 124,44 Planowane Tobyłka węglowy węgiel y opalają termomoderniz Brzozówka we 2 076 kWh acje: Pruska własnym Tobyłka – Kamionka Stara zakresie ok 2016 5 Mg Pruska 2017 22 Zakład Gospodarki Kocioł Olej 5400 l 166,18 Przeprowadzo Komunalnej Bargłów olejowy opałowy ne w 2008 r. Kościelny 214,5kWh Energia elektryczna 23 Ochotnicza Straż Popowo Kocioł Węgiel Pożarna węglowy 24 Ochotnicza Straż Wólka Garaż w Energia 412 kWh Pożarna Karwowska budynku elektryczna świetlicy 25 Ochotnicza Straż Bargłówka Garaż w Energia 544 kWh Pożarna budynku elektryczna świetlicy Źródło: Urząd Gminy w Bargłowie Kościelnym
2.6. Charakterystyka innych obiektów
Budynkiem poddanym analizie pod względem jego charakterystyki energetycznej jest Parafia rzymskokatolicka w Bargłowie Kościelnym. Parafia jako jedyna samodzielnie zgłosiła się do udziału w badaniu ankietowym w celach opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Jest to instytucja znajdująca się poza zarządem gminy, z tego powodu jest analizowana jako „obiekty inne”
www.ekoexpert.com.pl 40 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 7. Charakterystyka pozostałych budynków na obszarze gminy Bargłów Kościelny Roczne Rodzaj zużycie Nazwa Rodzaj Roczne Prace Lp. źródła energii obiektu paliwa zużycie termomodernizacyjne ciepła elektrycznej (kWh/rok) 1. Parafia pw. Kocioł Olej 4000 l 4904 Brak przeprowadzonych Podwyższenia na olej opałowy prac Krzyża opałowy lekki termomodernizacyjnych, Świętego w wymiana okien na PCV. Bargłowie Termomodernizacja Kościelnym planowana 2016-2019 2. Plebania przy Pompa 10 ton 23 669 Brak przeprowadzonych parafii ciepła prac Wikariat Kocioł Pellet termomodernizacyjnych, na pellet wymiana okien na PCV. Termomodernizacja planowana 2016-2019 Źródło: opracowanie własne na pdst danych z inwentaryzacji Spośród planowanych prac termomodernizacyjnych w parafii planuje się przeprowadzenie następujących prac termomodernizacyjnych: - zastosowanie ogniw fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych do celów ogrzania ciepłej wody użytkowej oraz produkcji energii elektrycznej na własne potrzeby, - wymiana dotychczasowego źródła ciepła w kościele na źródło niskoemisyjne jakim jest pompa ciepła, wraz z modernizacją podłogi,
- przeprowadzenie termomodernizacji polegającej na ociepleniu ścian oraz dachu co pozwoli na uzyskanie średniego uzysk energii cieplnej w roku 2020 na poziomie od 15 do 25 %
2.7. Stan gospodarki na terenie gminy Bargłów Kościelny Gmina Bargłów Kościelny jest gminą o dominującym udziale rolniczym w strukturze gospodarczej. Dość duży znaczenie ma również turystyka ze względu na położenie gminy. Na terenie gminy Bargłów Kościelny zarejestrowanych jest ok 213 podmiotów gospodarczych. Są to przeważnie małe podmioty gospodarcze zatrudniające do pięciu osób – stanowią one 99% wszystkich podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy. Poza sektorem rolniczymi i publicznym (urząd gminy, szkoły, służba zdrowia) mieszkańcy gminy zajmują się turystyką oraz drobnymi usługami dla ludności miejscowej. Tabela 8. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane na terenie gminy Bargłów Kościelny w latach 2010- 2013 Wyszczególnienie Lata 2010 2011 2012 2013 podmioty gospodarki 185 194 225 228 narodowej ogółem sektor publiczny - ogółem 13 13 15 15
www.ekoexpert.com.pl 41 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
sektor prywatny - ogółem 172 181 210 213 Źródło: dane z GUS
Dane przedstawione w tabeli powyżej przedstawiają liczbę zarejestrowanych podmiotów gospodarczych. Na koniec roku 2010 w sektorze prywatnym było zarejestrowanych 172 podmiotów prywatnych oraz 13 podmiotów w sektorze publicznym. W latach kolejnych odnotowuje się systematyczny wzrost liczby przedsiębiorstw. Od roku 2010 do 2013 liczba zarejestrowanych podmiotów wzrosła o 23%. W sektorze prywatnym dominują osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.
Tabela 9. Struktura branżowa zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na terenie gminy Bargłów Kościelny w 2013 roku
Podmioty gospodarki narodowej Liczba podmiotów
Rolnictwo, leśnictwo, rybactwo i łowiectwo 29
Górnictwo i wydobywanie 2
Przetwórstwo przemysłowe 13
Wytwarzanie i zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą 2 wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność 2 związana z rekultywacją
Budownictwo 24
Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając 50 motocykle
Transport i gospodarka magazynowa 26
Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 4
Informacja i komunikacja 5
Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 3
Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0
Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 9
Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 5
Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia 2 społeczne
www.ekoexpert.com.pl 42 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Edukacja 12
Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 16
Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 4
Pozostała działalność usługowa oraz Gospodarstwa domowe zatrudniające 20 pracowników; gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby
Źródło: informacje uzyskane w Urzędzie Gminy w Bargłowie Kościelnym
W powyższej tabeli przedstawiono podmioty gospodarcze z sektora publicznego i prywatnego zarejestrowane w 2013 roku z podziałem na sekcje PKD. Działalność prywatna koncentruje się głównie na handlu detalicznym i hurtowym, budownictwie, rolnictwie i leśnictwie oraz transporcie. Przeważającym rodzajem działalności gospodarczej występującej na terenie gminy są handel stanowiący ok 22% przedsiębiorstw oraz usługi stanowiące ok 26% przedsiębiorstw na terenie gminy Bargłów Kościelny. Według uzyskanych informacji na terenie gminy systematycznie rośnie liczba zarejestrowanych przedsiębiorców. Jest to zjawisko niezwykle pozytywne, gdyż niesie ze sobą wzrost liczby zatrudnionych osób, oraz skutkuje zwiększeniem ilości odprowadzanych podatków. Tabela 10. Główni pracodawcy na terenie gminy Bargłów Kościelny
Nazwa Branża 1. NZOZ "PRZYCHODNIA RODZINNA" GOZ ochrona Zdrowia BARGŁÓW KOŚCIELNY JOANNA PIECHA-ZIEMBA - WSPÓLNIK S.C. PRYWATNY GABINET LEKARSKI-PEDIATRYCZNY JOANNA PIECHA- ZIEMBA 2. GRUPOWA PRAKTYKA PIELĘGNIAREK I ochrona Zdrowia POŁOŻNYCH GOZ BARGŁÓW KOŚCIELNY S.C. Alicja GORYCKA, ZIARKO, DOBKOWSKA, KRUPIŃSKA 3. Henryk Jarmoszko transport
4. Andrzej Jarmoszko transport
5. Sklep Spożywczo-Przemysłowy "MONIKA" Karpio handel Danuta Hanna 6. Sklep spożywczo-przemyslowy "MINI BAR" Grzegorz handel Łubowicz 7. "OLWETROL" Tomasz Oleksiuk usługi 8. Marzenna Czaplińska, kiosk spożywczo-przemysłowy handel
www.ekoexpert.com.pl 43 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
9. "Apteka s.c." Zofia Halina Nietupska ochrona Zdrowia
10. Spółka Cywilna "CORDIS" Sławomira Golubiewska, ochrona Zdrowia Anna Złotkowska, Monika Golubiewska Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej s.c. "CORDIS"
11. "Usługi Remontowo-budowlane" Jarosław Formejster budownictwo
12. "LECHMAR" Leszek Medykiewicz usługi 13. "ŁUKOW-BUD" Zdzisław Łukowski usługi
14. ZAKŁAD KAMIENIARSKI DANIEL MICHNIEWICZ usługi
15. "Kiosk spożywczo-przemysłowy Małgorzata Stankiewicz" handel
16. Wykonawstwo Robót Ziemno-Budowlanych Jarosław roboty ziemne Barszczewski 17. "Usługi Rolnicze - Adam Bielawski" usługi 18. Stacja paliw Jan i Elżbieta Granaccy handel, usługi 19. Punkt Skupu Mleka Zofia Leszczyńska handel 20. Sklep Motoryzacyjny Auto-Naprawa Zbigniew handel Skowroński 21. Sklep Spożywczo - Przemysłowy "ZEUS" Katarzyna handel Ostapowicz 22. Urząd Gminy Bargłów Kościelny administracja 23. Zespół Szkół w Bargłowie Kościelnym edukacja Źródło: Plan Rozwoju Lokalnego gminy Bargłów Kościelny na lata 2015-2020
W 2010 roku odnotowano 29 podmiotów z sektora prywatnego. W roku kolejnym założyło działalność kolejne 15 podmiotów, 100% z nowo zarejestrowanych stanowiła działalność osób fizycznych, nie występowały spółki handlowe. W 2012 roku w sektorze prywatnym zarejestrowało się 35 osób fizycznych zakładających działalność gospodarczą oraz 2 spółki handlowe oraz 2 podmioty z sektora państwowego. W roku 2013 założyło działalność gospodarczą 18 podmiotów, przedmiotem ich działalność był m.in.: handel detaliczny i hurtowy, usługi budowlane oraz transport.
2.7.1. Gospodarstwa rolne Gmina Bargłów Kościelny jest gminą o typowo rolniczym charakterze użytkowania ziemi. Użytki rolne zajmują w gminie ok 73% powierzchni gminy, lasy zaś 13,5%. Zdecydowana większość użytkowanych rolniczo gleb należy do gleb IV klasy ok 68% oraz III klasy 30% gleb. Na terenie gminy przeważają indywidualne gospodarstwa rolne skupiające ok 87% wszystkich użytków rolnych. Poniższa tabela prezentuje podział gospodarstw rolnych ze względu na strukturę obszarową.
www.ekoexpert.com.pl 44 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 11. Podział gospodarstw rolnych ze względu na strukturę obszarową
Wielkość gospodarstwa ilość Odsetek gospodarstw w gospodarstw % do 15 ha 672 64,0 %
15 - 50 370 35,2 %
50 – 100 ha 6 0,6 %
powyżej 100 ha 2 0,2 %
źródło:www.stat.gov.pl
Wykres 4. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych
Struktura obszarowa gospodarstw rolnych [%] 0,6 0,2
< 15 ha 35,2 15-50 ha 50-100 > 100 ha
64
Głównym kierunkiem produkcji rolnej gospodarstw na terenie gminy Bargłów Kościelny jest hodowla bydła mlecznego. Pod względem energetycznym szczególnie ważne są uzyskiwane nadwyżki słomy (biomasy) z upraw oraz powierzchnia terenów rolnych przeznaczonych w gminie pod uprawy roślin energetycznych typu:
rzepak, słonecznik, len, konopie siewne i inne rośliny oleiste kukurydza zwyczajna, zboża, ziemniaki, burak cukrowy, trzcina cukrowa, ślazowiec pensylwański (tzw. malwa pensylwańska, Sidahermaphrodita), wierzba wiciowa (Salixviminalis), rdest sachaliński (Polygonumsachalinense), miskant (Miscanthusspp.),
www.ekoexpert.com.pl 45 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
mozga trzcinowata (Phalarisarundinacea), topinambur (tzw. słonecznik bulwiasty) (Helianthustuberosus), róża wielokwiatowa (tzw. róża bezkolcowa) (Rosa multiflora), paulownia puszysta (Paulownia tomentosa).
Tabela 12. Pokrycie uprawami użytków rolnych na terenie gminy Bargłów Kościelny
Rodzaj uprawy Powierzchnia w ha % udział
Pod zasiewami w tym 100 % 9133 ha
pszenica 765 ha 8,4 %
jęczmień 60 ha 0,7 %
owies 80 ha 0,9 %
pszenżyto 1350 ha 14,8 %
mieszanka zbożowa 2250 ha 24,6 %
kukurydza 1040 ha 12,40 %
motylkowe 110 ha 1,2 %
trawy i pastwiska polowe 3100 ha 33,9 %
ziemniaki 183 ha 2,0 %
tytoń 5 ha 0,1%
pozostałe 90 ha 1,0 %
Pastwiska trwałe 1280 ha -
Łąki 3123 ha -
Źródło Lokalny Plan Rozwoju 2015-2020 www.ekoexpert.com.pl 46 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Jak wynika z powyższego zestawienia największy udział w produkcji roślinnej stanowi uprawa mieszanki zbożowej – 2250 ha, pszenżyta- 1350 ha oraz kukurydzy- 1040 ha. Duży udział stanowią również trawy i pastwiska polowe – 3100 ha. Związane jest to z intensywną hodowlą bydła.
Na podstawie danych uzyskanych z Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2010 roku otrzymano poniższe dane dotyczące pogłowia produkcji zwierzęcej.
Tabela 13. Struktura produkcji zwierzęcej
Wyszczególnienie Ogółem gmina szt.
Pogłowie bydła ogółem 15933 W tym krowy 8658 Pogłowie trzody chlewnej 229 W tym lochy 97 Konie 55 Owce 270 Drób 31894
Źródło: Bank Danych Lokalnych, dane GUS
www.ekoexpert.com.pl 47 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
3. CHARAKTERYSTYKA GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ OBSZARU GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY
3.1. System ciepłowniczy
Stan zaopatrzenia w ciepło w budynkach mieszkalnych Na terenie gminy Bargłów Kościelny nie występują centralne sieci ciepłownicze. Wszystkie budynki zarówno znajdujące się pod zarządem gminy, budynki mieszkalne oraz budynki przeznaczone pod działalność gospodarczą ogrzewane są za pomocą indywidualnych źródeł ciepła. W głównej mierze ogrzewanie realizowane jest poprzez kotły opalane węglem oraz drewnem. Jedynie niektóre z budynków gminnych ogrzewane są za pomocą kotłów olejowych. Do produkcji ciepła niemożliwe jest wykorzystanie gazu ponieważ na terenie gminy nie ma gazu sieciowego. Na podstawie inwentaryzacji przeprowadzonej na przełomie 2014 -2015 roku otrzymano aktualne informacje dotyczące struktury ciepłowniczej budynków mieszkalnych na terenie gminy oraz aktualnego zużycia paliw energetycznych.
Wykres 5. Struktura indywidualnych źródeł ciepła mieszkańców gminy Bargłów Kościelny Struktura indywidualnych źródeł ciepła mieszkańców gminy
centralne ogrzewanie
ogrzewanie elektryczne
ogrzewanie indywidualne (kocioł w pomieszczeniu + grzejniki) piece kaflowe
Źródło: opracowanie własne na pdst. badań ankietowych Przeważająca liczba mieszkańców do celów ogrzewania użytkuje piece centralnego ogrzewania, ok 72%, kolejno użytkowane są piece indywidualne (kocioł w pomieszczeniu + grzejniki) ok 23%, piece kaflowe 4% oraz ogrzewanie elektryczne 1%. Inwentaryzacji poddano również określenie stanu termomodernizacyjnego budynków mieszkalnych. Według uzyskanych danych stan termomodernizacyjny budynków mieszkalnych na terenie gminy przedstawia wykres poniżej.
www.ekoexpert.com.pl 48 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Wykres 6. Stan termomodernizacyjny budynków mieszkalnych na terenie gminy Bargłów Kościelny Tytuł wykresu 80 70 60 50 40 30 20 10 0 nie widzę potrzeby planowane w ciągu wykonano, w ciągu brak odpowiedzi najbliższych 5 lat ostatnich 12 lat
wymiana okien ocieplenie ścian/dachu ocieplenie stropu
Źródło: opracowanie własne na pdst. badań ankietowych Jak widać na powyższym wykresie ok 70% mieszkańców gminy przeprowadziło w ciągu ostatnich 12 lat prace termomodernizacyjne polegające na wymianie okien w większym stopniu izolujące ciepło. Ok 40% mieszkańców poddało termomodernizacji ściany, dach oraz strop w użytkowanych budynkach mieszkalnych.
Stan zaopatrzenia w ciepło w budynkach gminnych Tabela 14. Stan zaopatrzenia w ciepło oraz zużycie paliw i energii (2014 r) w obiektach znajdujących się pod zarządem gminy Bargłów Kościelny
Średnie roczne Rodzaj źródła Rodzaj Roczne zapotrzebowanie Lp. Nazwa obiektu Miejscowość na energię cieplną ciepła paliwa zużycie w roku 2014 [GJ/rok] 1 Zespół Szkół ul. Augustowska Kocioł olejowy, Olej opałowy 64 800 l 2 521,05 8, Bargłów Kościelny Kocioł na drewno Pellet 6 Mg 2 Zespół Szkół ul. Augustowska Kocioł olejowy, Olej opałowy 5370 l 198,31 17, Bargłów Kościelny 3 Szkoła Kroszewo Kocioł węglowy- Węgiel 29,42 Mg 643,02 Podstawowa ogrzewanie pomieszczeń
Bojler- ogrzewanie Energia 4169 kWh wody elektryczna 4 Szkoła Łabętnik Kocioł węglowy- Węgiel 28,27 Mg 615,31 Podstawowa ogrzewanie pomieszczeń
Bojler- ogrzewanie Energia 3304 kWh wody elektryczna 5 Szkoła Tajno Stare Kocioł olejowy Olej opałowy 11 362 l 419,59 Podstawowa
www.ekoexpert.com.pl 49 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Energia 9448 kWh elektryczna 6 Świetlica wiejska Wólka Kocioł na drewno Drewno/ Mieszkańcy 62,22 Karwowska pellet we własnym zakresie w zależności od potrzeb ok 5 Mg 7 Świetlica wiejska Tajno Podjeziorne Kocioł na drewno Drewno/ Mieszkańcy 62,22 Pellet we własnym zakresie w zależności od potrzeb ok 5 Mg Energia 1020 kWh elektryczna 8 Świetlica wiejska Bargłówka Kocioł na drewno Drewno/ Mieszkańcy 62,22 pellet we własnym zakresie w zależności od potrzeb ok 5 Mg 9 Świetlica wiejska Kamionka Stara Kocioł na drewno Drewno/ Ok 5 Mg 62,22 pellet 10 Świetlica wiejska Pomiany Kocioł na drewno Drewno/ Ok 5 Mg 62,22 pellet 11 Świetlica wiejska Brzozówka Grzejniki Energia 248 kWh 0,908 elektryczne elektryczna 12 Świetlica wiejska Tobyłka Kocioł na drewno Otwarta do Ok 5 Mg 62,22 użytkowania w marcu 2015 roku 13 Stacja Uzdatniania Tajno Stare Ogrzewanie Energia 182 385 667,53 Wody elektryczne Elektryczna kWh 14 Stacja Uzdatniania Bargłów Ogrzewanie Energia 40138 kWh 146,91 Wody Kościelny elektryczne Elektryczna 15 Stacja Uzdatniania Pomiany Kocioł węglowy Energia 112 874 - Wody Elektryczna kWh 16 Urząd Gminy Bargłów Kocioł olejowy Olej opałowy 12 630 l 466,42 Kościelny Energia 22 672 kWh elektryczna 17 Ochotnicza Straż Bargłów Kocioł olejowy Olej opałowy - Pożarna Kościelny Energia 899 kWh elektryczna 18 Ochotnicza Straż Dreństwo Ogrzewanie Energia 5865 kWh 21,47 Pożarna elektryczne elektryczna 19 Ochotnicza Straż Tajno Stare Kocioł węglowy Węgiel - Pożarna Energia 489 kWh elektryczna 20 Ochotnicza Straż Popowo Kocioł węglowy Węgiel - Pożarna 21 Ochotnicza Straż Wólka Garaż w budynku Energia 412 kWh - Pożarna Karwowska świetlicy elektryczna 22 Ochotnicza Straż Bargłówka Garaż w budynku Energia 544 kWh - Pożarna świetlicy elektryczna 23 Ośrodek Zdrowia Bargłów Kocioł olejowy Olej opałowy - Kościelny Energia 805 kWh elektryczna 24 Budynki socjalne Tobyłka Kocioł węglowy Drewno Mieszkańcy 62,22 Brzozówka węgiel opalają we Kamionka Stara własnym Pruska Energia elektryczna 2 076 kWh www.ekoexpert.com.pl 50 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
zakresie ok 5 Mg 25 Zakład Bargłów Kocioł olejowy Olej opałowy 5400 l 166,18 Gospodarki Kościelny Komunalnej Energia 214,5kWh elektryczna Źródło: dane pochodzące z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym W wielu przedstawionych budynkach brakuje informacji o aktualnym zużyciu paliw na cele grzewcze. Wynika to z faktu, iż obiekty te nie są użytkowane w sposób ciągły lecz tymczasowo w zależności od potrzeb mieszkańców wówczas w takich budynkach założono, iż średnie zużycie drewna wynosi ok 5 Mg rocznie. Obecnie pod zarządem gminy znajduje się 25 budynków. Analizując rodzaj wykorzystywanego paliwa do celów ciepłowniczych sporządzono poniższy wykres.
Wykres 7. Źródła ciepła w budynkach znajdujących się pod zarządem gminy
Rodzaj źródła energii cieplnej 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 piec olejowy kocioł węglowy kocioł na drewno ogrzewanie elektryczne
Źródło: opracowanie własne na pdst. badań ankietowych W większości posiadanych przez Gminę Bargłów Kościelny budynkach użytkowane są stare piece opalane zarówno węglem jak i drewnem.
W budynkach poddanych termomodernizacji kotły te zastąpiono niskoemisyjnymi piecami opalanymi olejem opałowym. Dzięki tym działaniom znacznie obniżono emisję zanieczyszczeń do powietrza.
3.2. System gazowy
W Gminie Bargłów Kościelny nie występuje system zaopatrzenia w gaz sieciowy. Pewna ilość gospodarstw korzysta z gazu płynnego, zaopatrując się indywidualnie w funkcjonujących na terenie gminy punktach sprzedaży gazu płynnego.
www.ekoexpert.com.pl 51 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Firmą zajmującą się dystrybucją gazu oraz będąca operatorem sieci gazowej w regionie jest Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddział w Warszawie. W uzyskanej odpowiedzi na pytanie dotyczące planowanych działań rozbudowy i rozwoju określono, iż w najbliższym czasie PSG Sp. z o.o. nie ma planów gazyfikacji gminy Bargłów Kościelny. Znaczna większość mieszkańców użytkuje paliwa gazowe wyłącznie jako źródło energii do przygotowywania posiłków. Blisko 90% mieszkańców korzysta ze standardowych butli 11 kg wypełnionych gazem propan-butan. Pozostała cześć stosuje energię elektryczną bądź drewno (płyta grzewcza, lub piece kaflowe). Na podstawie przeprowadzonych ankiet szacuje się, iż średnio w gospodarstwie domowym na terenie gminy Bargłów Kościelny do celów przygotowania posiłków zużywa się ok 68,48 m3 gazu propan butan na rok. Jest to ok 12,9 butli gazu rocznie (o standardowej wadze 11 kg i pojemności 5,3 m3) Z uwagi na brak sieci gazowej na terenie gminy nie przeprowadza się analizy prognozy zużycia paliw gazowych. Domniemuje się, iż w roku bazowym oraz w latach następujących zapotrzebowanie na gaz propan-butan nie ulegnie znacznym zmianom.
3.3. System energetyczny
Zaopatrzenie w energię elektryczną gminy Bargłów Kościelny opiera się na systemie sieci 15 kV. Główne ciągi liniowe zasilające to :
POMIANY NETTA PRAWDZISKI. W gminie zlokalizowanych jest ponad 100 stacji transformatorowych, w tym:
ŻH – 15B – 25 szt. STS 20/100 – 50 szt. STS 20/250 – 9 szt. STSb125 – 1 szt. STSpb 20/250 – 2 szt. Łączna moc zainstalowanych transformatorów wynosi 5 809 kVA.
Operatorem sieci energetycznej na terenie gminy Bargłów Kościelny jest PGE Dystrybucja S.A. Oddział w Białymstoku. Na terenie gminy Bargłów Kościelny dniu 23.01.2015 r. zostały wydane warunki przyłączenia instalacji fotowoltaicznej o mocy 0,8832 MW dla podmiotu gospodarczego w miejscowości Bargłów Dworny. Obecnie gmina Bargłów Kościelny realizuje projekt „Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii szansą na poprawę jakości środowiska naturalnego w Gminie Bargłów Kościelny” projekt zakładał wykonanie 198 zestawów kolektorów słonecznych (197 zestawów na budynkach prywatnych i 1 zestaw na budynku użyteczności publicznej) Przewidywany termin zakończenia
www.ekoexpert.com.pl 52 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020 realizacji inwestycji 30 kwiecień 2015 r. Projekt ten ma na celu ograniczenie zużycia paliw energetycznych do celów pozyskania ciepłej wody oraz zmniejszenia zużycia energii elektrycznej w przypadku ogrzewania wody za pomocą bojlerów elektrycznych. PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok w najbliższym czasie nie planuje rozbudowy sieci elektroenergetycznej na terenie gminy Bargłów Kościelny. Istniejąca infrastruktura w pełni odpowiada obecnym potrzebom mieszkańców jak i potrzebom przewidywanego wzrostu zużycia energii (wzrost zapotrzebowania na energię średnio 4% w skali kilkuletniej).
Stan zaopatrzenia w energię elektryczną budynków mieszkalnych gminy Bargłów Kościelny
Na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych ustalono, iż statystyczne gospodarstwo domowe/rolne gminy Bargłów Kościelny zużywa rocznie ok 4141 kWh/rocznie.
Poniższa tabela przedstawia kształtowanie zużycia energii elektrycznej przez gospodarstwa domowe przez okres 4 lat pochodzące z PGE Dystrybucja S.A.
Tabela 15. Zużycie energii elektrycznej w gminie Bargłów Kościelny na potrzeby gospodarstw domowych
Obszar Gminy Bargłów Kościelny Rok Ilość Odbiorców Zużycie energii w kWh – taryfa G 2011 2049 5 947 602 2012 2027 6 110 328 2013 2038 6 196 934 2014 2029 6 531 265 Źródło: opracowanie własne na pdst informacji uzyskanych z PGE Dystrybucja S.A.
Stan zaopatrzenia w energię elektryczną w budynkach znajdujących się pod zarządem gminy Stan zaopatrzenia w energię elektryczną w obiektach znajdujących się pod zarządem Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym prezentowany jest na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych oraz informacji uzyskanych z Urzędu Gminy.
Wśród budynków znajdujących się pod zarządem gminy Bargłów Kościelny zużycie energii w 2014 roku kształtuje się na ogólnym poziomie 436 799 kWh/rok. Zużycie energii przez oświetlenie publiczne sięga w roku inwentaryzacyjnym 127 956 kWh/rok. Biorąc pod uwagę czasowe wyłączenia oświetlenia publicznego oraz czas trwania sezonu letniego zużycie energii elektrycznej oświetlenia publicznego wynosi 51,182 MWh/rok.
www.ekoexpert.com.pl 53 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 16. Stan zaopatrzenia w energię elektryczną w obiektach znajdujących się pod zarządem Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym Roczne zużycie Źródło energii Prace Lp. Nazwa obiektu poboru elektrycznej termomodernizacyjne energii [kWh/rok] 1 Zespół Szkół ul. Oświetlenie 38 725 Planowane w 2019 Augustowska 8 Bojler- ogrzewanie wody 2 Zespół Szkół ul. Oświetlenie Przeprowadzone w 2001 r Augustowska 17 2191 3 Szkoła Podstawowa Oświetlenie 4169 Przeprowadzone w 2012 r w Kroszewie Bojler- ogrzewanie wody 4 Szkoła Podstawowa Oświetlenie 3304 Przeprowadzone w 2013 r. w Łabętniku Bojler- ogrzewanie wody 5 Szkoła Podstawowa Oświetlenie 17384 Przeprowadzone w 2001 r. w Tajnie Starym 6 Świetlica wiejska w Oświetlenie Przeprowadzono w 2010 r. Wólce Karwowskiej 7 Świetlica wiejska w Oświetlenie 1020 Przeprowadzono w 2010 r. Tajnie Podjeziornym 8 Świetlica wiejska w Oświetlenie 312 Przeprowadzono w 2012 r. Bargłówce 9 Świetlica wiejska w Oświetlenie Planowana w 2016 r. Kamionce Starej 10 Świetlica wiejska w Oświetlenie Planowana w 2017 r. Pomianach 11 Świetlica wiejska w Oświetlenie 248 Planowana w 2020 r. Brzozówce wraz z Grzejniki częścią socjalną elektryczne 2 076 (dawna Szkoła Podstawowa w Brzozówce 12 Świetlica wiejska w Oświetlenie Planowana w 2016-2017 r Tobyłce 13 Stacja Uzdatniania Oświetlenie 182 385 Przeprowadzono w 2010 r. Wody Tajno Stare Ogrzewanie elektryczne 14 Stacja Uzdatniania Oświetlenie 40138 Planowana w 2016 r. Wody Bargłów Ogrzewanie Kościelny elektryczne 15 Stacja Uzdatniania Oświetlenie 112 874 Przeprowadzono w 2006 r. Wody Pomiany 16 Urząd Gminy w Oświetlenie 22 672 Przeprowadzono w 2007 r. Bargłowie Kościelnym 17 Ochotnicza Straż Oświetlenie 899 Przeprowadzono w 2004 r. Pożarna Bargłów Kościelny 18 Ochotnicza Straż Oświetlenie 5865 Planowana w 2019 r. Pożarna Dreństwo Ogrzewanie elektryczne www.ekoexpert.com.pl 54 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
19 Ochotnicza Straż Oświetlenie 489 Planowana w 2017 r. Pożarna Tajno Stare 20 Ochotnicza Straż Oświetlenie - Nowo wybudowany garaż, Pożarna Popowo nie przewiduje się termomodernizacji 21 Ochotnicza Straż Oświetlenie 412 Nie przeprowadzono Garaż Pożarna Wólka w budynku Karwowska termomodernizowanej świetlicy 22 Ochotnicza Straż Oświetlenie 544 Nie przeprowadzono Pożarna Bargłówka Garaż w budynku termomodernizowanej świetlicy 23 Ośrodek Zdrowia w Oświetlenie Planowana rozbudowa z Bargłowie 805 termomodernizacją 2018 r. Kościelnym 24 Budynki socjalne Oświetlenie - Planowane Tobyłka termomodernizacje: Brzozówka Tobyłka – 2016 Pruska Pruska 2017 Kamionka Stara 25 Zakład Gospodarki Oświetlenie 214,5 Przeprowadzono w 2008 r. Komunalnej Bargłów Kościelny Źródło: opracowanie własne na pdst. danych z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym Stan zaopatrzenia w energię elektryczną oświetlenia ulicznego gminy Bargłów Kościelny
Tabela 17. Zużycie energii elektrycznej przez oświetlenie uliczne na terenie gminy Bargłów Kościelny
Liczba wymienionych Zużycie energii Liczba punktów opraw Lp. Miejscowość elektrycznej oświetleniowych oświetleniowych w [kWh/rok] ciągu ostatnich 10 lat 1 Bargłów 43 (lampy Lampy znajdują się 12798 Dworny rtęciowe 125 i poza zarządem 250 Watt, gminy 2 Bargłów - 30 50124 Kościelny Barszcze 3 Bargłówka 11 11 2448 4 Barszcze 38 38 15276 5 Brzozówka 22 22 - 6 Dreństwo 25 25 4782 7 Kamionka 22 22 342 Stara 8 Komorniki 7 7 1476 9 Kroszewo 10 10 1434 10 Łabętnik 27 27 5838 11 Pomiany 24 24 4626
www.ekoexpert.com.pl 55 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
12 Pruska 18 18 3300 13 Reszki 23 23 3672 14 Solistówka 23 23 2268 15 Tajno 28 28 3948 Łanowe 16 Tajno Stare 60 60 11418 17 Tobyłka Lampy znajdują - 1818 się poza zarządem gminy 18 Wólka 14 14 2388 Karwowska Źródło: opracowanie własne na pdst. danych z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym
3.4. Zużycie paliw i emisja CO2 w transporcie. Transport na terenie gminy
Gmina Bargłów Kościelny leży na szlaku drogi krajowej nr 61 relacji Warszawa- Ostrołęka- Łomża Augustów. W rejonie Augustowa droga nr 61 łączy się z istniejącą drogą nr 16 i nr 8, oraz drogą prowadzącą do przejścia granicznego z Litwą odpowiednio w Ogrodnikach i Budzisku. Zgodnie z aktualnie obowiązującą klasyfikacją droga krajowa nr 61 jest drogą główną ruchu przyspieszonego GP. Droga ta obsługuje ciężki ruch tranzytowy do granicy kraju do centrum, ruch gospodarczy w tym rejonie oraz znaczny ruch turystyczny w czasie trwania sezonu. Udział ruchu ciężkiego na analizowanym odcinku drogi nr 61 wynosi ok 28% (zgodnie z pomiarem wykonanym w 2005r) Z uwagi na odbywający się przez teren gminy tranzyt międzynarodowy i pozalokalny wielkość emisji z transportu jest w rzeczywistości znacznie wyższa. W opracowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej analizie poddano jedynie wielkość emisji pochodzącej z transportu lokalnego tj. informacji otrzymanych od mieszkańców podczas inwentaryzacji oraz informacji pochodzących z Urzędu Gminy. Poniższa tabela przedstawia wielkość SDR oraz strukturę rodzajową ruchu dla drogi krajowej nr 61 na odcinku obwodnicy Stawisk w 2005 r. Przyjmuje się, iż ruch w okolicach Bargłowa Kościelnego przyjmuje podobne wartości.
www.ekoexpert.com.pl 56 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 18. Obciążenie ruchem drogi krajowej nr 61
Źródło: Koncepcja Programowa Wstępna budowy obwodnicy Bargłowa Kościelnego w ciągu drogi krajowej nr 61, Transprojekt Gdański Sp. z o.o. W roku 2013-2014 rozpoczęto prace nad budową obwodnicy Bargłowa Kościelnego dzięki czemu znaczna wielkość emisji zostanie przeniesiona poza granice miejscowości.
Rysunek 3. Przebieg drogi krajowej nr 61 przez Bargłów Kościelny, wraz z realizowaną budową obwodnicy Bargłowa.
Źródło: https://maps.google.pl/maps?sll=53.7730588,22.8223891&sspn=0.0194785,0.0439461&cid=9095092884175013060&q=Barg%C5%82%C3%B3w+Ko %C5%9Bcielny&output=classic&dg=opt
www.ekoexpert.com.pl 57 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
W chwili obecnej trwa rozbudowa obwodnicy Bargłowa Kościelnego co w przyszłości ma przenieść ruch pojazdów z centrum miejscowości na jej obrzeża. Skutkować to będzie poprawą warunków bytowych mieszkańców miejscowości poprzez zmniejszenie emisji zanieczyszczeń oraz hałasu oraz możliwością późniejszego zagęszczenia istniejącej zabudowy mieszkalnej i usługowej centrum Bargłowa. Urząd Gminy w Bargłowie Kościelnym jako priorytet inwestycyjny stawia na sukcesywną modernizację nawierzchni dróg gminnych oraz w zależności od potrzeb wzmocnienia podbudowy dróg.
Tabela 19. Stan dróg na terenie gminy Bargłów Kościelny Lp. Nr drogi Miejscowość Długość Rodzaj [km] nawierzchni 1 102851B Kukowo – Borzymy 2,0 Żużel 2 102852B Łabętnik- Popowo 6,0 Asfalt, żwir 3 102853B Rumiejki –Żrobki 2,850 Żwir 4 102854B Od powat 841 –Żrobki 0,750 Asfalt 5 102555B Bargłów –Żrobki 3,580 Asfalt 6 102856B Judziki – Przepiórki 1,000 Żwir 7 102857B Od krajo. 61 – 2,5 Pow. Solistówka utwardzona 8 102858B Kamionka Stara – 2,4 Asfalt Uścianki 9 102859B Nowiny Barg – Netta II 3,6 Asfalt 10 102860B Bargłów –Górskie- 6,5 Asfalt Kroszówka 11 102861B Górskie – Brzoz – 5,1 - Komorn 12 102862B Brzozówka – Bargłówka 1,550 Żwir 13 102863B Bargłówka –Piekutowo 2,100 Żwir 14 102864B Bargłówka –Lipowo 2,920 Żużel 15 102865B Tajno Ł – Tajno Stare 3,500 Żwir 16 102866B Tajno P.- Orzechówka 1,975 Żwir 17 102867B Kroszewo – Karczewo 5,988 Asfalt 18 102868B Pruska – Wólka 1,950 - Karowowska 19 102869B Dreństwo – Pruska 5,215 Żwir 20 102870B Od powiat 853 – Tajenko 2,800 Żwir 21 102871B Kroszówka - Brzozówka 1,550 Żwir 22 102872B Tajno Stare- Tajno 1,910 Asfalt Podjeziorne 23 102873B Kroszówka – Kroszewo 2,00 Żwir 24 102874B Pomiany – Kamionka 4,130 Żwir Nowa
www.ekoexpert.com.pl 58 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
25 102875B Dreństwo – Wólka 4,60 Żwir Karwowska 26 102876B Tobyłka - Rumiejki 3,915 Asfalt
27 102877B Łabętnik wieś 1,850 Asfalt 28 ------Łabętnik - Reszki 2,350 Żwir źródło: dane z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym
Emisja CO2 ze środków transportu użytkowanego przez mieszkańców gminy Bargłów Kościelny
Wielkość emisji CO2 została określona na podstawie informacji otrzymanych z inwentaryzacji przeprowadzanej wśród mieszkańców gminy. Jako dane pomocnicze uwzględniono informacje pochodzące z Banku Danych Lokalnych GUS. Na podstawie inwentaryzacji określono, iż mieszkańcy gminy Bargłów Kościelny użytkują 1 777 samochodów osobowych, średnio po 2 na gospodarstwo domowe. Ponadto w gminie występuje ok 2063 ciągników rolniczych co daje średnią wartość przypadającą na gospodarstwo rolne 2 ciągników rolniczych.
Emisja CO2 ze środków transportu przedstawia się następująco: Rodzaj Wartość emisji wykorzystywanego Co2 z paliw paliwa wykorzystywanych w samochodach osobowych [ Co2 Mg/rok] Samochody Benzyna silnikowa 885,78 osobowe Olej Napędowy 1 692,57 Gaz 236,85 Ciągniki Benzyna silnikowa 696,13 rolnicze Olej Napędowy 1 992,26 Gaz 14,93 Źródło: opracowanie własne na pdst. danych z inwentaryzacji
Emisja CO2 ze środków transportu należących do samorządu Na podstawie danych otrzymanych z Urzędu Gminy Bargłów Kościelny o posiadanych pojazdach została obliczona całkowita roczna emisja CO2 . W celu obliczenia przyjęto wskaźniki emisji ze względu na rodzaj używanego paliwa w środkach transportu. Wszystkie gminne pojazdy napędzane są na olej napędowy w związku z tym przyjęto wartość opałową oraz wskaźnik emisji CO2 (WE) dla oleju napędowego. Wartość całkowitej emisji CO2 stanowi iloczyn całkowitego zużycia paliwa oraz wskaźnik emisji CO2 dla oleju napędowego.
www.ekoexpert.com.pl 59 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 20. Emisja CO2 z gminnych środków transportu
Gmina Bargłów Kościelny Rodzaj paliwa olej napędowy Zużycie paliwa [litrów/rok] 1997,36 Zużycie paliwa [kg/rok] 1677,7824 Wartość opałowa [MJ/kg]* 43,33 Zużycie [MJ/kg] 72698,31139 Zużycie GJ/kg 72,69831139
WE CO2 [kg/GJ]* 73,33
Wartość emisji CO2 5 330,97
źródło: CE2 Centrum Edukacji M. Dziewa, E Tarnas-Szwed Spółka Jawna
Emisja CO2 z publicznych środków transportu Gmina Bargłów Kościelny Suma przejechanych kilometrów przez firmy przewozowe na 547,40 terenie gminy Bargłów Kościelny w ciągu doby [km]] Suma przejechanych kilometrów przez firmy przewozowe na 199 801,00 terenie gminy Bargłów Kościelny w ciągu roku [km] Średnie spalanie [l/100 km] 40,00 Zużycie paliwa [l] 96 812,60 Rodzaj paliwa olej napędowy Zużycie paliwa [kg] 81 322,58 Wartość opałowa dla oleju napędowego [MJ/kg]* 43,33 Zużycie [MJ/kg] 3 523 707,56 Zużycie GJ/kg 3 523,71 WE CO2 [kg/GJ]* 73,33 Wartość emisji CO2 258 393,48 * źródło: CE2 Centrum Edukacji M. Dziewa, E Tarnas-Szwed Spółka Jawna
W zakresie publicznych środków transportu obszar Gminy Bargłów Kościelny obsługiwany jest przez Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Suwałkach Sp. z o. o. Do obliczeń przyjęto sumę przejechanych kilometrów przez firmy przewozowe przez obszar gminy Bargłów Kościelny. Szacowania dokonano na podstawie rozkładu jazdy.
W celu oszacowania emisji CO2 dla transportu zbiorowego przyjęto średnie spalania dla autobusu 40 [l/100km] co pozwoliło na obliczeni zużycia paliwa dla autobusu w ciągu roku. Przyjęto
www.ekoexpert.com.pl 60 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
wartość opałową oraz wskaźnik emisji CO2 (WE) dla oleju napędowego. Wartość całkowitej emisji CO2 stanowi iloczyn całkowitego zużycia paliwa oraz wskaźnik emisji CO2 dla oleju napędowego.
4. DZIAŁANIA GMINY W ZAKRESIE POPRAWY EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ, GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ ORAZ WYKORZYSATNIA ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH
Gmina Bargłów Kościelny w swych działaniach inwestycyjnych kładzie główny nacisk na poprawę jakości życia mieszkańców oraz poprawę jakości środowiska naturalnego w tym jakości powietrza atmosferycznego. Na przestrzeni kilku ostatnich lat gmina zrealizowała szereg inwestycji mających na celu poprawę efektywności energetycznej w następujących obszarach: - termomodernizacja budynków znajdujących się pod zarządem gminy
Tabela 21. Przeprowadzone prace termomodernizacyjne w budynkach gminnych Prace Lp. Nazwa obiektu termomodernizacyjne 1 Zespół Szkół ul. Przeprowadzone w 2001 r Augustowska 17 2 Szkoła Podstawowa w Przeprowadzone w 2012 r Kroszewie 3 Szkoła Podstawowa w Przeprowadzone w 2013 r. Łabętniku 4 Szkoła Podstawowa w Tajnie Przeprowadzone w 2001 r. Starym 5 Świetlica wiejska w Wólce Przeprowadzono w 2010 r. Karwowskiej 6 Świetlica wiejska w Tajnie Przeprowadzono w 2010 r. Podjeziornym 7 Świetlica wiejska w Przeprowadzono w 2012 r. Bargłówce 8 Stacja Uzdatniania Wody Przeprowadzono w 2010 r. Tajno Stare 9 Stacja Uzdatniania Wody Przeprowadzono w 2006 r. Pomiany 10 Urząd Gminy w Bargłowie Przeprowadzono w 2007 r. Kościelnym 11 Ochotnicza Straż Pożarna Przeprowadzono w 2004 r. Bargłów Kościelny 12 Zakład Gospodarki Przeprowadzono w 2008 r. Komunalnej Bargłów Kościelny Źródło: opracowanie własne na pdst. danych z Urzędu Gminy
www.ekoexpert.com.pl 61 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
- wymiana źródeł oświetlenia w punktach oświetlenia publicznego
Tabela 22. Przeprowadzone inwestycje w oświetlenie publiczne Liczba Liczba wymienionych punktów opraw Lp. Miejscowość Termin inwestycji oświetleniow oświetleniowyc ych h w ciągu ostatnich 10 lat 1. Wymiana 30 sztuk Bargłów 30 2005 punktów oświetlenia Kościelny publicznego na oprawy PHILIPS Barszcze MALAGA 2150W z modułem oszczędzania energii 2. Wymiana 244 sztuk Bargłówka 11 2008 punktów oświetlenia Barszcze 38 publicznego w miejscowościach: Dreństwo 25 Komorniki 7 Kroszewo 10 Pomiany 24 Pruska 18 Solistówka 23 Tajno 28 Łanowe Tajno Stare 60 3. Wymiana oświetlenia Bargłów - 2010 na drogach Kościelny publicznych 4. Wymiana i Brzozówka 22 2012 przebudowa oświetlenia ulicznego Źródło: opracowanie własne na pdst. danych z Urzędu Gminy
- wdrożenie projektu polegającego na montażu kolektorów słonecznych na budynkach mieszkalnych oraz budynkach znajdujących się pod zarządem gminy Gmina Bargłów Kościelny w chwili obecnej (kwiecień 2015) realizuje inwestycje w odnawialne źródła energii. Inwestycja realizowana jest w ramach projektu „Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii szansą na poprawę jakości środowiska naturalnego w Gminie Bargłów Kościelny” Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013. Projekt zakłada montaż 198 instalacji solarnych, na 197 budynkach osób fizycznych, mieszkańców gminy Bargłów Kościelny oraz na 1 budynku użyteczności publicznej (budynek Przedszkola w Bargłowie Kościelnym)
www.ekoexpert.com.pl 62 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
5. OPRACOWANIE BAZY WIELKOŚCI EMISJI GAZÓW CIEPLARNIANYCH W GRANICACH ADMINISTRACYJNCYH GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY
5.1. Metodyka
Celem opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest określenie wielkości emisji CO2 na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego. Poniżej przedstawiono metodykę przeprowadzonej inwentaryzacji na terenie gminy Bargłów Kościelny. Na podstawie uzyskanych danych wykonywane jest opracowanie działań inwestycyjnych i nie inwestycyjnych podejmowanych przez jednostki samorządowe w celu redukcji wielkości emisji wraz z prognozowaniem ich wpływu na poziom emisji CO2. Wyznaczona w PGN redukcja gazów cieplarnianych, zwiększenie udziału OZE, redukcja zużycia energii finalnej i lokalna poprawa jakości powietrza powinna odzwierciedlać realne możliwości ekonomiczne, techniczne i organizacyjne (brak np. konieczności redukcji gazów cieplarnianych do zobowiązań krajowych - o 15% czy unijnych – o 20%). Wszelkie działania finansowane (lub współfinansowane) przez gminę, które przyczyniają się do ww. celów powinny być wpisane do Wieloletniego Planu Finansowego Gminy (WPF). Na tej podstawie gminy będą mogły aplikować o środki Unii Europejskiej w ramach perspektywy na lata 2014 -2020. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej powinien zawierać w swych zapisach wieloaspektową analizę pozyskanych danych oraz informacji dotyczących szeroko rozumianej „niskiej emisji” oraz kształtowania się czynników na nią wpływających. Wobec powyższego w opracowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Bargłów Kościelny kierowano się następującymi założeniami. Podstawą merytoryczną niniejszego „Planu gospodarki niskoemisyjnej” jest inwentaryzacja emisji gazów cieplarnianych do powietrza. Dokument opracowano zgodnie z proponowaną przez NFOŚiGW metodologią monitorowania wskaźników opracowaną przez Wspólne Centrum Badawcze (JRC) Komisji Europejskiej we współpracy z Dyrekcją Generalną ds. Energii (DG ENER) i Biuro Porozumienia Burmistrzów, zawartą w poradniku „Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)”.
Założenia ogólne metodologii inwentaryzacji: - inwentaryzacja obejmuje cały obszar w granicach administracyjnych gminy Bargłów Kościelny, - wszelkie pozyskane informacje odnoszą się do roku 2014, zwanego dalej rokiem inwentaryzacji,
www.ekoexpert.com.pl 63 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
- przeprowadzenie inwentaryzacji zostało poprzedzone społeczną kampanią informacyjną w formie ogłoszeń na stronie internetowej Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym, - informacje o przystąpieniu do opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej oraz planowanej inwentaryzacji przedstawiono podczas spotkania Rady Gminy dla zebranych sołtysów w celu poinformowania pozostałych mieszkańców swoich sołectw o przeprowadzonej inwentaryzacji, - kwestionariusze ankietowe zawierały we wstępie informacje na temat celu oraz korzyści wynikających z opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej, - założeniem inwentaryzacji było objęcie wszystkich budynków mieszkalnych, budynków znajdujących się pod zarządem jednostki samorządu terytorialnego oraz budynków przedsiębiorstw działających na terenie gminy, - badanie ankietowe skierowano do odbiorców następujących sektorów: sektor obiektów/instalacji użyteczności publicznej, sektor mieszkalny, oświetlenie uliczne, transport. - używane kwestionariusze zawierały pytania odnośnie zużycia i zapotrzebowania na energię elektryczną, energię cieplną, paliwa gazowe oraz pozostałe paliwa kopalne np. ropa, węgiel, olej opałowy użytkowane na cele transportowe oraz cele socjalno-bytowe. Ponadto ankieta zawierała szereg pytań dotyczących przeprowadzonych prac termomodernizacyjnych oraz planowanego udziału mieszkańców i przedsiębiorców w działaniach gminy na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych. - inwentaryzację obszaru Gminy Bargłów Kościelny przeprowadzono w terminie od 1 grudnia 2014 do 31 stycznia 2015 roku z uwagą, iż do końca lutego możliwe było przekazywanie uzupełnionych ankiet. - wykorzystując dane otrzymane z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym oraz dane z GUS i Powszechnego Spisu Rolnego rokiem bazowym ustalono rok 2001. Określony rok ten posłużyć ma jako wyjściowa wielkość emisji gazów cieplarnianych, w stosunku do którego Gmina poprzez szereg działań będzie redukować i ograniczać wielkość emisji. - w celu pozyskania danych posłużono się istniejącymi dokumentami planistycznymi i strategicznymi opracowanymi na zlecenie Gminy Bargłów Kościelny, - w celu oszacowania wielkości emisji gazów cieplarnianych przyjęto następujące wskaźniki emisji:
Tabela 23. Wskaźniki emisji gazów cieplarnianych
Wartość opałowa Wskaźnik emisji CO2 Lp. Rodzaj nośnika energii [MJ/kg] [Mg/GJ]
www.ekoexpert.com.pl 64 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
1 Drewno opałowe i odpady 15,60 0* pochodzenia drzewnego
2 Biogaz 50,40 54,33
3 Gaz ciekły 47,31 62,44
4 Benzyny silnikowe 44,80 68,61
5 Olej napędowy (w tym olej 43,33 73,33 opałowy lekki) 6 Oleje opałowe 40,19 76,59
7 Węgiel kamienny 22,63 94,73
8 Energia elektryczna 0,812 MWh
Źródło: wskaźniki na podstawie: „Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO2 (WE) w roku 2012 do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji za rok 2015, KOBIZE, Warszawa, 2014
* przyjęte dla spalania biomasy. Wynika z przybliżonej ilości CO2 jaka została zasymilowana podczas procesu wzrostu drzew, z których pozyskiwany jest opał.
Dla obliczenia emisji z poszczególnych źródeł zastosowano wskaźniki emisji CO2 opracowane w Krajowym Ośrodku Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE): „Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO2 (WE) w roku 2012 do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji za rok 2015, KOBIZE, Warszawa, 2014”. Wielkość wskaźnika referencyjnego jednostkowej emisyjności dwutlenku węgla przy produkcji energii elektrycznej przyjęto na poziomie WE=0,812 Mg CO2/MWh, opracowany w Krajowym Ośrodku Bilansowania i Zarządzania Emisjami i opublikowany w czerwcu 2011r. Obliczenia wielkości emisji wykonano za pomocą arkuszy kalkulacyjnych. Do obliczeń wykorzystano następujący wzór obliczeniowy:
ECO2 = C x WO x WE gdzie:
ECO2 - oznacza wielkość emisji CO2 [MgCO2] C - oznacza zużycie energii (elektrycznej, paliwa) [kg/rok] WO – oznacza wartość opałową paliwa [MJ/kg]
WE - oznacza wskaźnik emisji CO2 [MgCO2/GJ]/ [MgCO2/MWh]
www.ekoexpert.com.pl 65 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
- zebrane wyniki badań ankietowych umieszczono w zbiorczych edytowalnych arkuszach kalkulacyjnych, tak aby umożliwić Gminie wgląd i możliwość aktualizacji zebranych danych, - wszelkie obliczenia przeprowadzono za pomocą arkuszy kalkulacyjnych z użyciem danych wyjściowych pochodzących z inwentaryzacji i zastosowanych wskaźników emisji gazów cieplarnianych, - powyższe założenia metodyki obliczeń i przeprowadzenia badań ankietowych (inwentaryzacji) opierają się na własnych kwestionariuszach ankietowych opracowanych w oparciu o zebrane doświadczenie i informacje podczas dotychczasowych prac z jednostkami samorządu terytorialnego. Metodyka przeprowadzenia inwentaryzacji
Etapy opracowania dokumentacji nt. wielkości emisji CO2: 1. Zebranie danych dla poszczególnych grup źródeł podległych Gminie: faktury za zakup energii elektrycznej, cieplnej, paliw do ogrzewania, paliw transportowych, 2. Zebranie danych o dostarczonej energii i paliwach od dystrybutorów ciepła, energii elektrycznej, gazu dla obszaru Gminy, 3. Oszacowanie zapotrzebowania na ciepło z pozostałych paliw kopalnych w poszczególnych grupach odbiorców, 4. Oszacowanie zużycie paliw transportowych, 5. Oszacowanie zużycie paliw w produkcji ciepła, 6. Oszacowanie wielkości emisji pozostałych gazów cieplarnianych,
7. Przeliczenie pozyskanych wartości za pomocą wskaźników emisji na emisję CO2, 8. Określenie wielkości produkcji energii ze źródeł odnawialnych.
Pierwszym etapem inwentaryzacji emisji na terenie gminy jest identyfikacja źródeł i cech charakterystycznych mający wpływ na wielkość emisji. Wyróżniamy następujące czynniki: 1. Determinujące aktualny poziom emisji, 2. Determinujące wzrost emisyjności, 3. Determinujące spadek emisyjności.
Do czynników determinujących aktualny poziom emisji należą:
Gęstość zaludnienia, Ilość gospodarstw domowych, Ilość podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy, Stopień urbanizacji, Szlaki tranzytowe przebiegające przez teren gminy, Ilość pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy,
www.ekoexpert.com.pl 66 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Wskazane wyżej czynniki wpływają na aktualne zużycie energii finalnej, a tym samym całkowitą wielkość emisji CO2 z obszaru gminy w roku obliczeniowym. Do czynników determinujących wzrost emisyjności należą:
Wzrost ilości mieszkańców, Wzrost ilości gospodarstw domowych, Wzrost ilości podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy, Budowa nowych szlaków drogowych, Wzrost ilości pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy, Wzrost ilości wykorzystanych paliw i energii elektrycznej,
Do czynników determinujących spadek emisyjności należą:
Spadek ilości mieszkańców, Spadek ilości gospodarstw domowych, Spadek ilości podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy, Spadek ilości pojazdów zarejestrowanych na terenie gminy, Termomodernizacja i poprawa stanu technicznego obiektów publicznych, Poprawa efektywności energetycznej obiektów prywatnych, Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.
Czynniki determinujące wzrost lub spadek emisyjności wpływać będą na wielkość emisji w roku docelowym. Celem inwentaryzacji jest zatem dokonanie charakterystyki gminy w oparciu o wymienione wyżej kryteria, co pozwoli oszacować aktualny poziom emisji gazów cieplarnianych w roku obliczeniowym oraz ustalić prognozowany trend zmian emisji do roku 2020. Proces sporządzania inwentaryzacji emisji może być ogólnie opisany, jako proces zbierania odpowiednich danych, a następnie wprowadzania tych danych do narzędzia inwentaryzacji emisji PGN.
5.2. Inwentaryzacja wielkości emisji CO2 z budynków mieszkalnych
Zasadniczym założeniem inwentaryzacji wielkości emisji gazów cieplarnianych wśród mieszkańców było objęcie ankietami wszystkich budynków zamieszkałych znajdujących się na terenie gminy Bargłów Kościelny. W dystrybuowanej ankiecie mieszkańcy mieli za zadanie określić m.in. zużycie energii elektrycznej, paliw kopalnych oraz podjętych działań termomodernizacyjnych i innych parametrów charakteryzujących stan ich gospodarstwa domowego. Ponadto mieszkańcy proszeni byli o określenie zużycia paliw na cele transportowe oraz rolnicze.
www.ekoexpert.com.pl 67 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
W celu określenia wielości produkcji biomasy mieszkańcy określili wielkość swoich gospodarstw, ilość zwierząt hodowlanych oraz nadprodukcję biomasy. Inwentaryzacji zostały poddane zarówno budynki jednorodzinne, jak i wielorodzinne w zależności od struktury mieszkaniowej gminy. Ogółem w 2014 roku na terenie gminy Bargłów Kościelny istniało 1151 nieruchomości zamieszkałych. Struktura mieszkaniowa poszczególnych miejscowości na terenie gminy Bargłów Kościelny przedstawia się następująco:
Tabela 24. Stopa zwrotu ankiet w odniesieniu do ilości nieruchomości zamieszkałych na terenie gminy Bargłów Kościelny w 2014 roku
Miejscowość Ilość nieruchomości Ilość ankiet % zwrotu zamieszkałych wypełnionych ankiet Bargłów Dworny 92 25 27,17 Bargłów 180 39 21,67 Kościelny Bargłówka 31 20 64,52 Barszcze 20 11 55 Brzozówka 63 13 20,63 Bułkowizna 24 4 16,67 Dreństwo 73 20 27,4 Górskie 12 3 25 Judziki 11 2 18,18 Kamionka Nowa 24 3 12,5 Kamionka Stara 35 2 5,71 Komorniki 13 10 76,92 Kresy 9 1 11,11 Kroszewo 18 1 5,56 Kroszówka 18 3 16,67 Kukowo 12 3 25 Lipowo 3 1 33,33 Łabętnik 40 9 22,5 Nowiny 31 6 19,35 Bargłowskie Nowiny Stare 5 1 20 Pieńki/Piekutowo 12 3 25 Pomiany 57 12 21,05 Popowo 25 8 32 Pruska 42 2 4,76 Reszki 31 9 29,03 Rumiejki 12 9 75 Solistówka 46 21 45,65 Sosnowo 2 0 0 Tajenko 29 11 37,93 Tajno Łanowe 16 5 31,25 www.ekoexpert.com.pl 68 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tajno Pojeziorne 39 7 17,95 Tajno Stare 52 13 25 Tobyłka 14 3 21,43 Wólka 29 11 37,93 Karwowska Żrobki 31 5 16,13 SUMA 1151 294 25,54 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych otrzymanych z inwentaryzacji
Powyższa tabela przedstawia procentowy udział zwrotu wypełnionych ankiet przez mieszkańców gminy w stosunku do ogólnej liczby nieruchomości zamieszkałych, znajdujących się na terenie gminy Bargłów Kościelny. Liczba wypełnionych przez mieszkańców ankiet sięga 25,54 % w skali całej gminy. Grupa respondentów, którzy udzielili odpowiedzi stanowi bazową grupę reprezentatywną dla całej społeczności terenu gminy Bargłów Kościelny. Poszczególne analizy i obliczenia wielkości emisji gazów cieplarnianych obliczane są na podstawie otrzymanych podczas inwentaryzacji informacji. W celu zebrania danych posłużono się metodologią „bottom-up” oraz „top-down”. Dane o zużyciach pozyskano z materiałów udostępnionych przez Urząd Gminy, danych statystycznych GUS, dokumentów strategicznych i planistycznych gminy, danych pozyskanych od zakładów energetycznych i ankiet.
5.3. Inwentaryzacja wielkości emisji CO2 z budynków przedsiębiorstw
Inwentaryzacja swym zasięgiem obejmowała wszystkie przedsiębiorstwa działające na terenie gminy Bargłów Kościelny. Kontakt z przedsiębiorcami prowadzony był ze strony Urzędu Gminy jak i ze strony firmy EkoExpert Doradztwo Ekologiczne i Gospodarcze Sp. z o.o. Kwestionariusze ankietowe rozesłano do najważniejszych i największych przedsiębiorców działających na terenie Gminy Bargłów Kościelny, będących konsumentami energii elektrycznej, cieplnej i gazowej.
Podczas inwentaryzacji uzyskano informacje o wielkości emisji gazów cieplarnianych od czterech przedsiębiorców co stanowi ok 2% wszystkich przedsiębiorców prowadzących działalność na terenie gminy. Z uwagi na niski procent zwrotu ankiet przez przedsiębiorców w opracowaniu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Bargłów Kościelny emisja gazów cieplarnianych przez przedsiębiorstwa nie będzie analizowana. Niska stopa zwrotu nie pozwala na wiarygodne określenie grupy respondentów jako grupy reprezentatywnej dla całego ogółu przedsiębiorców działających na terenie gminy. Ponadto
www.ekoexpert.com.pl 69 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020 większość przedsiębiorstw prowadzi działalność w zakresie usług i handlu wskutek czego zużycie energii elektrycznej, ciepła i paliw gazowych osiąga zużycie podobne do zużycia w budynkach jednorodzinnych. Zakłada się, iż planowana działalność gminy w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz związane z tym inwestycje i profity w późniejszym okresie zainteresują przedsiębiorców na tyle, aby wzięli oni udział w kolejnych badaniach ankietowych mających na celu aktualizację Planu Gospodarki Niskoemisyjnej. Wówczas do analiz emisji będą brane pod uwagę przedsiębiorstwa z teren gminy Bargłów Kościelny.
5.4. Inwentaryzacja wielkości emisji CO2 z budynków znajdujących się pod zarządem Gminy Bargłów Kościelny
Określenie wielkości emisji gazów cieplarnianych emitowanych wskutek eksploatacji budynków znajdujących się pod zarządem Gminy polegało na zdobyciu i przeanalizowaniu informacji dostarczonych bezpośrednio z Urzędu Gminy. Zakłada się, iż Gmina udostępniła informacje z ogółu budynków znajdujących się pod jej zarządem. Dane pozyskane z Urzędu Gminy traktowane są jako wiarygodne, nie podlegające dyskusji i wątpliwości informacje. Ilość budynków na temat których Gmina udostępniła informacje sięga 100% nieruchomości znajdujących się pod zarządem Gminy. Informacje dotyczyły w szczególności: - zużycia energii elektrycznej w budynkach - zużycia energii elektrycznej przez oświetlenie publiczne (uzyskane na podstawie przedstawionych rachunków za energię elektryczną) - zużycie paliw kopalnych na cele grzewcze, - zużycie paliw na cele transportowe przez pojazdy znajdujące się pod zarządem gminy, - przeprowadzone prace termomodernizacyjne wraz z opisem ich zakresu, planowane prace termomodernizacyjne wraz z określeniem ich przewidywanego zakresu, - planowane inwestycje i działania mające na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych w tym głównie CO2, - zakres prowadzonej gospodarki odpadami na terenie gminy, informacje odnośnie składowiska odpadów, oraz jego charakterystyki, - zakres prowadzonej gospodarki ściekowej wraz z podaniem parametrów charakterystycznych dla lokalnych oczyszczalni ścieków, - zakres i przedmiot dotychczas przeprowadzonych inwestycji w OZE i podobnych działań mających na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych,
www.ekoexpert.com.pl 70 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
6. WYNIKI INWENTARYZACJI EMISJI CO2 Z OBSZARU GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY
6.1. Inwentaryzacja emisji CO2 na cele grzewcze z obiektów gminnych
Wszelkie informacje pochodzą bezpośrednio z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym. Na podstawie danych uzyskanych z Urzędu Gminy określono, iż w zarządzie gminy znajduje się 25 budynków, z czego trzy budynki z racji sposobu wykorzystana nie są ogrzewane. Są to m.in. budynki (garaże) OSP.
Tabela 25. Roczna emisja CO2 związana z wykorzystaniem nośników energii w obiektach gminnych
Wielkość zużycia Całkowita emisja
[kg/rok] [Mg CO2/rok] Rodzaj nośnika energii Rok Rok 2001 2014 2001 2014
Olej opałowy 98900 79120 304,43 243,54
węgiel 97112,5 77690 208,18 166,55 drewno 51250 41000 0 0 RAZEM 512,61 410,09
Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym
W budynkach znajdujących się pod zarządem gminy Bargłów Kościelny wykorzystane są do celów grzewczych paliwa takie jak: olej opałowy, węgiel oraz drewno. W celu oszacowania wielkości zużycia paliw do celów grzewczych brano pod uwagę przeprowadzone prace termomodernizacyjne w latach 2001 – 2014. Zgodnie z dostępną literaturą przyjmuje się, iż działania termomodernizacyjne umożliwiają zmniejszenie zużycia energii i obniżenie kosztów użytkowania budynku. Efekty realizacji poszczególnych przedsięwzięć modernizacyjnych są różne w każdym indywidualnym przypadku.
www.ekoexpert.com.pl 71 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Jednak na podstawie dostępnych danych z wielu realizacji można określić pewne przeciętne wartości efektów6:
sposób uzyskania oszczędności: oszczędność ciepła
− ocieplanie zewnętrznych przegród − 15-25 % budowlanych (ścian, dachu, stopodachu, stropu nad piwnicą) – bez okien
− wymiana okien na okna szczelne, o niższej wartości współczynnika ciepła – „u” − 10-15 % − wprowadzenie usprawnień w węźle cieplnym, w tym automatyki pogodowej − 5-15 % oraz urządzeń regulacyjnych
− kompleksowa modernizacja wewnętrznej instalacji c.o. − 10-25 % Jak wynika z przeprowadzonej inwentaryzacji największe zużycie paliwa obserwuje się dla oleju opałowego, który jest wykorzystywany przez największe obiekty gminne tj. szkoła czy budynek urzędu gminy.
6.2. Inwentaryzacja emisji CO2 na cele grzewcze z obiektów mieszkalnych
W wyniku przeprowadzonej inwentaryzacji do celów opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na 1151 budynków mieszkalnych otrzymano zwrot ankiet z 294 domostw co stanowi 25,54% stopy zwrotu ankiet. Zużycie poszczególnych paliw dla roku bazowego określono w oparciu o pozyskane informacje z ankietyzacji dla roku 2014. Założono zużycie gazu ciekłego i oleju opałowego na jednakowym poziomie w obu latach. W przypadku węgla oraz drewna, zużycie paliw w roku bazowym oparto na uzysku energii cieplnej powstałej w wyniku prac termomodernizacyjnych prowadzonych w obiektach mieszkalnych. Uzysk cieplny założono na następujących poziomach: - wymiana stolarki okiennej - 10% - docieplenie ścian - 8,0 % - docieplenie dachu/stopodachu - 7,0 %
W tabeli poniżej przedstawiono zużycie poszczególnych nośników energii w indywidualnych gospodarstwach domowych w oparciu o dane z inwentaryzacji dla próby 25,54 %.
6 Termomodernizacja budynku, M. Robakiewicz, A. Panek, Narodowa Agencja Poszanowania Energii www.ekoexpert.com.pl 72 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 26. Wielkość emisji CO2 w wyniku spalania paliw energetycznych w indywidualnych gospodarstwach domowych
Indywidulane gospodarstwa domowe – próba 25,54 %
Wielkość zużycia Całkowita emisja
[Mg/rok] [Mg CO2/rok] Rodzaj nośnika energii Rok Rok
2001 2014 2001 2014
węgiel 623,44 502,70 1336,49 1077,66
drewno 2626,30 2032,45 0,00 0,00
Gaz propan-butan 16,26 16,26 48,03 48,03
Olej opałowy 22,73 16,32 69,97 50,24
RAZEM 1454,49 1175,93
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z inwentaryzacji Pozyskane informacje podczas przeprowadzonej inwentaryzacji stanowią 25,54% ogółu nieruchomości mieszkalnym, która została poddana inwentaryzacji. W celu wyznaczenia wielkości emisji CO2 dla obszaru całej gminy w wyniku funkcjonowania społeczeństwa posłużono się założeniami, iż otrzymane wyniki stanowią próbę reprezentatywną do wyznaczania wartości średniej arytmetycznej dla obszaru całej gminy Bargłów Kościelny. Poniżej zaprezentowano wyniki uśrednione wielkości emisji CO2 dla obszaru całej gminy Bargłów Kościelny przyjmując emisję proporcjonalną dla całości zabudowy mieszkalnej gminy.
Tabela 27. Wielkość emisji CO2 w wyniku spalania nośników energii w indywidualnych gospodarstwach domowych uśrednione dla obszaru całej gminy Bargłów Kościelny
Indywidulane gospodarstwa domowe – obszar całej gminy Bargłów Kościelny – 100%
Całkowita emisja Rodzaj nośnika energii [Mg CO2/rok]
www.ekoexpert.com.pl 73 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Rok
2001 2014
węgiel 5232,93 4219,52
drewno 0,00 0,00
Gaz propan-butan 188,14 188,14
Olej opałowy 273,96 196,66
RAZEM 5695,03 4604,32
źródło: obliczenia własne na podstawie uzyskanych z inwentaryzacji danych Na podstawie uzyskanych informacji z ankiet oraz uśrednionych danych w odniesieniu do obszaru całej gminy Bargłów Kościelny szacuje się, iż całkowita wielkość emisji ze spalania paliw w gospodarstwach domowych w roku 2014 (rok inwentaryzacji) w odniesieniu do roku bazowego zmniejszyła się o 19,2 %.
Podsumowując Na terenie gminy Bargłów Kościelny wyróżnia się następujące nośniki energii: olej opałowy, węgiel i drewno, zaś do celów przygotowania posiłków wykorzystuje się gaz ciekły propan-butan w wymiennych butlach. W strukturze zużycia poszczególnych paliw dla obiektów gminnych największym zużyciem charakteryzuje się olej opałowy, z kolei wśród indywidualnych gospodarstw domowych jako główne paliwo dominuje drewno. Zgodnie jednak z dostępnymi informacjami traktuje się, iż emisji CO2 z procesu spalania drewna nie bierze się pod uwagę pod uwagę podczas bilansowania emisji CO2 zakładając, że ilość węgla uwalnianego w procesie spalania jest równa ilości węgla pobranego przez biomasę w trakcie wzrostu. Dlatego też wielkość emisji CO2 z procesu spalania drewna jest zerowa.
Tabela poniżej obrazuje całkowitą emisję CO2 związaną z procesem spalania paliw w obiektach gminnych i gospodarstwach domowych na obszarze gminy.
Tabela 28. Wielkość emisji CO2 z procesu spalania paliw do celów energetycznych z uwzględnieniem obiektów gminnych i gospodarstw domowych
Wielkość emisji CO2 z procesu spalania paliw do celów energetycznych na terenie gminy Bargłów Kościelny [Mg CO2/rok]
Całkowita emisja
[Mg CO2/rok] Rodzaj nośnika energii Rok
2001 2014
www.ekoexpert.com.pl 74 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Obiekty gminne:
olej opałowy 304,43 243,54 węgiel 208,18 166,55 drewno 0,00 0,00 Obiekty inne:
drewno (pellet) 0,00 0,00 olej opałowy 30,78 10,47 Obiekty mieszkalne:
węgiel 5232,93 4219,52
drewno 0,00 0,00
gaz propan-butan 188,14 188,14
olej opałowy 273,96 196,66
RAZEM 6238,42 5024,88
źródło: obliczenia własne
Wykres 8. Sumaryczna wielkość emisji CO2 związana z procesem energetycznego spalania paliw dla obszaru gminy Bargłów Kościelny
Wielkość emisji CO2 z procesów spalania paliw dla obszaru gminy Bargłów Kościelny
[Mg CO2/rok] 7000
6000 188,14
5000 188,14
4000 5441,11 3000 4386,07 2000
1000 609,17 0 450,67 2001 2013
olej opałowy węgiel drewno gaz propan butan
Źródło: opracowanie własne na pdst danych z inwentaryzacji
www.ekoexpert.com.pl 75 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Na podstawie przedstawionych obliczeń wielkości emisji z procesów spalania paliw dla roku bazowego i roku 2014 otrzymany procent redukcji emisji CO2 kształtuje się na poziomie ok. 24,15 %, tym samym wielkość emisji na przestrzeni 12 lat zmalała o 1213,54 Mg CO2. Największym udziałem w strukturze wielkości emisji dla obszaru całej gminy Bargłów Kościelny ma węgiel. Jego udział w całej emisji CO2 w roku bazowym to ponad 87,22 %, a w roku 2014 – 87,29 %.
6.3. Inwentaryzacja emisji CO2 z transportu publicznego
Transport to emisje związane ze zużyciem paliw silnikowych w pojazdach poruszających się po terenie gminy zarówno ruch lokalny jak i tranzytowy. Źródłami emisji w tej grupie są procesy spalania benzyn, oleju napędowego oraz LPG.. Na terenie gminy wzrasta ilość samochodów oraz intensywność ich użytkowania, co przekłada się na wzrost emisji z transportu. Jednocześnie średnia wieku pojazdów w Polsce ulega zmianie, co powoduje obniżenie średniej zużycie paliw. Na podstawie danych otrzymanych z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym o posiadanych pojazdach została obliczona całkowita roczna emisja CO2. W celu obliczenia przyjęto wskaźniki emisji ze względu na rodzaj używanego paliwa w środkach transportu. Wszystkie gminne pojazdy napędzane są na olej napędowy w związku z tym przyjęto wartość opałową oraz wskaźnik emisji CO2 (WE) dla oleju napędowego. Wartość całkowitej emisji CO2 stanowi iloczyn całkowitego zużycia paliwa oraz wskaźnik emisji CO2 dla oleju napędowego.
Tabela 29. Emisja CO2 z środków transportu będących własnością Gminy Bargłów Kościelny
Emisja CO2 z środków transportu będących własnością Gminy Bargłów Kościelny Rodzaj paliwa olej napędowy Zużycie paliwa [kg/rok] 1677,7824
WE CO2 [kg/GJ]* 73,33
Wartość emisji CO2 [Mg/rok] 5,33
źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z Urzędu Gminy w Bargłowie Kościelnym *CE2 Centrum Edukacji M. Dziewa, E Tarnas-Szwed Spółka Jawna W zakresie publicznych środków transportu obszar Gminy Bargłów Kościelny obsługiwany jest przez Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Suwałkach Sp. z o. o. Do obliczeń przyjęto sumę przejechanych kilometrów przez firmy przewozowe przez obszar gminy Bargłów Kościelny. Szacowania dokonano na podstawie rozkładu jazdy.
W celu oszacowania emisji CO2 dla transportu zbiorowego przyjęto średnie spalania dla autobusu 40 [l/100km] co pozwoliło na obliczeni zużycia paliwa dla autobusu w ciągu roku. Przyjęto wartość opałową oraz wskaźnik emisji CO2 (WE) dla oleju napędowego. Wartość całkowitej emisji CO2 stanowi iloczyn całkowitego zużycia paliwa oraz wskaźnik emisji CO2 dla oleju napędowego.
www.ekoexpert.com.pl 76 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 30. Emisja CO2 z publicznych środków transportu
Emisja CO2 z publicznych środków transportu Suma przejechanych kilometrów przez firmy przewozowe na terenie gminy 199 801,00 Bargłów Kościelny w ciągu roku [km] Średnie spalanie [l/100 km] 40,00 Zużycie paliwa [l] 96 812,60 Rodzaj paliwa olej napędowy Zużycie paliwa [kg] 81 322,58
WE CO2 [kg/GJ]* 73,33
Wartość emisji CO2 [Mg/rok] 258,39 źródło: opracowanie własne *CE2 Centrum Edukacji M. Dziewa, E Tarnas-Szwed Spółka Jawna
6.4. Inwentaryzacja emisji CO2 z transportu lokalnego mieszkańców gminy W celu oszacowania emisji CO2 z transportu lokalnego (samochodów osobowych, ciągników oraz maszyn rolniczych) przeprowadzono badanie ankietowe wśród mieszkańców gminy Bargłów Kościelny. Na podstawie przeprowadzonej ankietyzacji stwierdzono, że średnio na jedno gospodarstwo domowe przypada jeden samochód osobowy i jeden ciągnik rolniczy. Ponadto wyniki z ankiet wskazują, że większość samochodów osobowych, którymi poruszają się mieszkańcy, zasilana jest na olej napędowy (około 56%), 34% - benzyną, około 10% posiada instalację LPG. Na cele rolnicze do ciągników i maszyn rolniczych głównie wykorzystywany jest olej napędowy, w mniejszym stopniu benzyna silnikowa i gaz.
Tabela 31. Wskaźnik liczby samochodów osobowych i ciągników rolniczych przypadających na 1000 ludności w powiecie augustowskim na obszarze wiejskim w roku 2001 i 2014
Wskaźnik: samochody osobowe na 1000 ludności 2001 2014
szt. szt. Wskaźnik liczby samochodów osobowych na 1000 269,2 427,4 ludności
www.ekoexpert.com.pl 77 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
221,6 Wskaźnik liczby ciągników rolniczych na 1000 ludności -
Źródło: Bank Danych Lokalnych W powyższej tabeli przedstawiono wskaźniki liczby samochód osobowych i ciągników rolniczych przypadających na 1000 ludności w powiecie augustowskim na obszarze wiejskim. Na podstawie liczby ludności i powyższych wskaźników obliczono ile statystycznie mieszkańcy gminy posiadają samochodów osobowych i ciągników rolniczych.
Tabela 32. Liczba samochodów osobowych i ciągników rolniczych w gminie Bargłów Kościelny w 2014 roku
Liczba samochodów osobowych i ciągników rolniczych w gminie Bargłów Kościelny 2014
szt. Samochody osobowe 2 495 Ciągniki rolnicze 1 294
Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych
Z przeprowadzonego badania ankietowego wśród mieszkańców gminy Bargłów Kościelny uzyskano dane od 294 gospodarstw domowych co stanowi 25,54%. W tabeli przedstawiono dane uzyskane z ankiet dotyczące posiadanych samochodów osobowych i ciągników oraz rocznego zużycia paliw przez ich użytkowników.
Tabela 33. Wielkość zużycia paliw wykorzystywanych do samochodów osobowych i ciągników rolniczych przez ankietowanych mieszkańców gminy Bargłów Kościelny w roku 2014
Ciągniki rolnicze oraz inne maszyny Samochody osobowe rolnicze Zużycie paliwa Liczba Zużycie paliw [litr/ rok] Liczba ciągników samochodów Benzyna Olej maszyn Benzyna Olej osobowych Gaz Gaz silnikowa Napędowy rolniczych silnikowa Napędowy [szt.] [litr/rok] [litr/rok] [litr/rok] [lit/rok] [szt.] [litr/rok] [lit/rok]
454 69 450 115 386 22 450 527 122 196 304 069 4 119
Źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego Na podstawie danych otrzymanych z ankiet, wyliczono proporcje zużycia paliw do ilości pojazdów. Następnie proporcjonalnie do całkowitej liczby środków transportu i ciągników rolniczych statystycznie występujących na obszarze gmin Bargłów Kościelny wyliczono zużycie poszczególnych paliw.
www.ekoexpert.com.pl 78 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
W celu obliczenia zużycia przyjęto następującą gęstość paliw: - benzyna silnikowa 0,76 kg/l - olej napędowy 0,84 kg/l - gaz płynny propan-buta 0,50 kg/l
Wartość opałową oraz wskaźniki emisji CO2 (WE) wybrano ze względu na rodzaj używanego paliwa. Wartość całkowitą emisji CO2 stanowi iloczyn całkowitego zużycia paliwa oraz wskaźnik emisji CO2. Ze względu na brak danych o liczbie samochodów osobowych dla gminy Bargłów Kościelny w 2001 roku przyjęto, iż emisja CO2 była o 37% mniejsza niż w roku 2014. Według danych GUS wskaźnik samochodów osobowych na 1000 mieszkańców w roku 2002 wyniósł 269,2 sztuk dla powiatu augustowskiego zaś w 2014 wskaźnik ten równy był 427,4 sztuk.
Tabela 34. Wartość emisji CO2 z paliw wykorzystywanych w samochodach osobowych w gminie Bargłów Kościelny w roku 2001 i 2014
Wartość emisji Wartość emisji Co2 z paliw Wskaźnik Co2 z paliw wykorzystywan Zużycie emisji Co2 wykorzystywanych Rok Rodzaj paliwa ych w [kg/rok] dla paliw w samochodach samochodach [kg/GJ] osobowych [ Co2 osobowych [ Mg/rok] Co2 kg/rok]
Benzyna 181 510,81 silnikowa 68,61 557 914,86 557,91
2001 Olej Napędowy 335 517,90 73,33 1 066 070,86 1 066,07 Gaz 50 500,87 62,44 149 181,41 149,18
Razem: 1773,13
Benzyna 288 178,75 silnikowa 68,61 885 783,10 885,78
2014 Olej Napędowy 532 690,76 73,33 1 692 565,69 1 692,57 Gaz 80 178,57 62,44 236 850,42 236,85
Razem: 2815,20
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych oraz badania ankietowego mieszkańców
* CE2 Centrum Edukacji M. Dziewa, E Tarnas-Szwed Spółka Jawna
Podobnych obliczeń dokonano do oszacowania emisji CO2 z paliw wykorzystywanych w ciągnikach i maszynach rolniczych. W 2002 roku według danych GUS liczba ciągników w powiecie
www.ekoexpert.com.pl 79 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020 augustowskim wynosiła 4926 sztuk zaś do roku 2014 wzrosła o 29%. Ze względu na brak danych z roku 2001 przyjęto, iż liczba ciągników w powiecie augustowskim była taka sama jak w roku 2002. W celu oszacowania wartości emisji CO2 w roku 2001 pomniejszono wartość emisji w roku 2014 o 29%.
Tabela 35. Wartość emisji CO2 z paliw wykorzystywanych w ciągnikach i maszynach rolniczych w gminie Bargłów Kościelny w roku 2001 i 2014.
Wartość emisji CO2 Wartość emisji CO2 Wskaźnik z paliw z paliw emisji Zużycie wykorzystywanych wykorzystywanych Rok Rodzaj paliwa CO2 dla [kg/rok] w ciągnikach w ciągnikach paliw rolniczych [ CO2 rolniczych [ CO2 [kg/GJ] kg/rok] Mg/rok] 160 Benzyna silnikowa 68,61 493 829,81 493,83 661,52 444 Olej Napędowy 73,33 1 413 284,95 1 413,28 2001 794,45
Gaz 3 586,06 62,44 10 593,34 10,59
Razem: 1 917,71 226 Benzyna silnikowa 68,61 696 133,62 696,13 478,60 627 Olej Napędowy 73,33 1 992 255,51 1 992,26 2014 010,28
Gaz 5 055,13 62,44 14 933,04 14,93 Razem: 2 703,32
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Lokalnych oraz badania ankietowego mieszkańców
* CE2 Centrum Edukacji M. Dziewa, E Tarnas-Szwed Spółka Jawna
Tabela 36. Całkowita emisja CO2 związana z transportem w Gminie Bargłów Kościelny w roku 2001 i 2014
Lata
2001 2014
Całkowita emisja CO2 z transportu w gminie 3 954,60 5 782,25 Bargłów Kościelny [Mg/rok]
Emisja CO2 z transportu lokalnego [Mg/rok] 3 690,88 5 518,52
Emisja CO2 z transportu publicznego i 263,72 263,72 pojazdów gminnych [Mg/rok]
Źródło: opracowanie własne na podstawie ankietyzacji oraz danych z GUS
www.ekoexpert.com.pl 80 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Podsumowując:
Na podstawie zebranych danych określono całkowitą emisję CO2 dla transportu w gminie Bargłów Kościelny. Ze względu na brak danych o wielkości zużycia paliw przez transport pasażerski oraz gminny, emisję CO2 w roku 2001 z transportu publicznego i gminnego w roku bazowym, przyjęto na tym samym poziomie co w roku 2014.
Wykres 9. Całkowita emisja CO2 z transportu w gminie Bargłów Kościelny rok 2001 i 2014
Całkowita emisja CO2 z transportu w gminie Bargłów Kościelny [Mg/rok] 6 500,00
5 500,00 263,72
4 500,00
263,72 3 500,00 5 518,52 2 500,00 3 690,88
1 500,00
500,00 2001 2013 Lata
Emisja CO2 z transportu publicznego i pojazdów gminnych [Mg/rok] Emisja CO2 z transportu lokalnego [Mg/rok]
Źródło: opracowanie własne na pdst danych z inwentaryzacji
6.5. Inwentaryzacja emisji CO2 związana z wykorzystaniem energii elektrycznej
Zużycie energii i emisja CO2 związana z użytkowaniem budynków znajdujących się pod zarządem gminy
Wielkość zużycia energii elektrycznej oraz wielkość emisji CO2 związana z funkcjonowaniem obiektów gminnych została oznaczona na podstawie pozyskanych danych o wielkości zużycia energii elektrycznej dla odbiorców zasilanych na niskim napięciu (grupa taryfowa C) dla obszaru Gminy Bargłów Kościelny z Zakładu Energetycznego PGE Dystrybucja S.A.
www.ekoexpert.com.pl 81 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Według uzyskanych danych zużycie energii w 2014 r. wyniosło 1 771 864 kWh. W tym czasie do sieci podłączonych było188 odbiorców energii. Zakład Energetyczny przedstawił informacje o zużyciu energii dla wszystkich odbiorców energii dla grupy taryfowej C, zatem emisję z obszaru wykorzystania energii elektrycznej wyznaczono zarówno dla obiektów gminnych w taryfie C jak i przedsiębiorców działających na terenie gminy Bargłów Kościelny. Ze względu na brak danych o zużyciu energii elektrycznej przez podmioty gospodarcze i obiekty gminne dla roku 2001, założono trend rosnący dla zużycia energii elektrycznej na poziomie 1%. Mimo ogólnokrajowego trendu wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną, założona wartość zachowuje bezpieczną granicę błędu.
Tabela 37. Wielkość emisji CO2 ze zużycia energii elektrycznej w gminie Bargłów Kościelny na potrzeby obiektów gminnych i podmiotów gospodarczych
Lata
Gmina Bargłów Kościelny 2001 2014
Zużycie energii elektrycznej [MWh/rok] 1 570,55 1 771,864
Emisja CO2 [Mg CO2/rok] 1 275,29 1 438,75
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych z PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok
Zgodnie z obowiązującym trendem zużycie energii na przestrzeni lat rośnie, rośnie tym samym również wielkość emisji CO2 związana z wykorzystaniem energii elektrycznej.
W porównaniu z rokiem bazowym wielkość emisji CO2 w roku 2014 była większa o 163,46 Mg CO2/rok.
Zużycie energii i emisja CO2 związana z oświetleniem publicznym na obszarze gminy Bargłów Kościelny Podczas obliczeń wielkości zużycia energii brano pod uwagę kopie faktur zakupu energii elektrycznej dla oświetlenia publicznego dostarczonych przez Urząd Gminy w Bargłowie Kościelnym. Na podstawie inwentaryzacji zużycia energii , tj. średnich wartości faktur określono iż zużycie energii elektrycznej na oświetlenie publiczne w gminie Bargłów Kościelny wynosi 127956 kWh/rok- przy założeniu czasu świecenia w okresie zimowym. Począwszy od 2005 roku na terenie gminy przeprowadzono szereg inwestycji polegających na wymianie opraw oświetleniowych oraz modernizacji punktów oświetleniowych. Biorąc pod uwagę czasowe wyłączenia oświetlenia publicznego oraz czas trwania sezonu letniego zużycie energii elektrycznej oświetlenia publicznego wynosi 51,182 MWh/rok.
www.ekoexpert.com.pl 82 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Szacuje się, iż przed rozpoczęciem prac modernizacyjnych oświetlenia publicznego zużycie energii elektrycznej kształtowało się na poziomie 72,42 MWh/rok.
Tabela 38. Zużycie energii elektrycznej na cele oświetlenia ulicznego na terenie gminy Bargłów Kościelny
Lata
2001 2014*
Zużycie energii [kWh/rok] 72 420 51 182
Źródło: Obliczenia własne
W tabeli poniżej przedstawiono całkowitą emisję CO2 związaną z użytkowania oświetlenia publicznego. Przyjęto założenie, iż wskaźnik emisji CO2 z energii elektrycznej wynosi 0,812 [MgCO2/MWh].
Tabela 39. Całkowita emisja CO2 z oświetlenia publicznego
Lata
2001 2014
Zużycie energii elektrycznej na oświetlenie uliczne w ciągu roku [MWh/rok] 72,420 51,182
Emisja CO2 [Mg CO2/rok] 58,805 41,559
Źródło: Obliczenia własne
Wykres 10. Emisja CO2 wykorzystana na cele oświetlenia ulicznego na terenie Gminy Bargłów Kościelny roku 2001 i 2014
Emisja CO2 z oświetlenia ulicznego na obszarze gminy Bargłów Kościelny 70
60
50
40
30
20
10
0 2001 2013
www.ekoexpert.com.pl 83 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Źródło: Opracowanie własne
Emisja CO2 związana z wykorzystaniem energii elektrycznej na potrzeby oświetlenia w 2001 roku wyniosła 58,805 Mg CO2/rok, w roku 2014 równa była 41,559 Mg CO2/rok. Znaczący spadek zużycia energii na cele oświetleniowe można zaobserwować od roku 2008, w którym to zostały przeprowadzone prace modernizacyjne, mające na celu wymianę żarówek oraz opraw na bardziej energooszczędne. Przeprowadzona inwestycja zmniejszyła zużycie energii elektrycznej, tym samym zredukowano wielkość emisji CO2 o 17,246 [Mg CO2/rok].
Zużycie energii i emisja CO2 związana z działalnością mieszkańców gminy Bargłów Kościelny
Wielkość emisji CO2 związaną z wykorzystaniem energii elektrycznej na potrzeby gospodarstw domowych oszacowano na podstawie uzyskanych danych z Zakładu Energetycznego. Zgodnie z Projektem założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, paliwa gazowe i energię elektryczną dla gminy Bargłów Kościelny, średnia wartość wskaźnika zużycia energii na 1 mieszkańca gminy określonego ze wskazań Zakładu Energetycznego, czyli rzeczywistego zużycia energii, w okresie ostatnich 4 lat wyniósł 1069,94 kWh/mieszkańca. Zakładając tendencję wzrostową zużycia energii na przestrzeli lat, powyższy wskaźnik w rok bazowym tj. 2001 r. będzie przybierał postać zmniejszoną. Założono trend wzrostu zużycia energii w granicach 1%, co daje wskaźnik zużycia energii na 1 mieszkańca gminy Bargłów Kościelny w roku 2001 na poziomie 948,38 kWh/ mieszkańca.
Tabela poniżej przedstawia wyliczoną wielkość emisji CO2 związaną z wykorzystaniem energii elektrycznej na potrzeby gospodarstw domowych w roku bazowym oraz roku, na którym oparto wyniki inwentaryzacji.
Tabela 40. Wielkość emisji CO2 ze zużycia energii elektrycznej na obszarze gminy Bargłów Kościelny na potrzeby indywidualnych gospodarstw domowych
Lata
Gmina Bargłów Kościelny 2001 2014
Liczba mieszkańców gminy 6113 5838
Zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych [MWh/rok] 5797,446 6246,309
Emisja CO2 [Mg CO2/rok] 4707,53 5072,00
Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych z PGE Dystrybucja S.A. Oddział Białystok
Zgodnie z obowiązującym trendem zużycie energii na przestrzeni lat rośnie, rośnie tym samym również wielkość emisji CO2 związana z wykorzystaniem energii elektrycznej.
W porównaniu z rokiem bazowym wielkość emisji CO2 w roku 2014 była większa o 364,47 Mg CO2/rok.
www.ekoexpert.com.pl 84 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Podsumowując:
Na całkowitą emisję CO2 z wykorzystanie energii elektrycznej na terenie gminy Bargłów Kościelny składać się będzie: - wykorzystanie energii elektrycznej przez podmioty gospodarcze - wykorzystanie energii elektrycznej przez obiekty gminne - wykorzystanie energii elektrycznej na potrzeby oświetlenia ulicznego - wykorzystanie energii elektrycznej na potrzeby indywidualnych gospodarstw domowych.
Tabela poniżej prezentuje łączną emisję CO2 z wykorzystanie energii elektrycznej na terenie gminy Bargłów Kościelny.
Tabela 41. Całkowita emisja CO2 związana z wykorzystaniem energii elektrycznej na terenie gminy Bargłów Kościelny w roku 2001 i 2014. . Wielkość emisji CO2 z wykorzystania energii elektrycznej [Mg CO2 /rok] Wyszczególnienie Lata 2001 2014 Obiekty gminne i podmioty gospodarcze 1275,29 1438,75 Oświetlenie uliczne 58,805 41,559 Gospodarstwa domowe 4707,53 5072 RAZEM 6041,625 6552,309
Źródło: opracowanie własne na podstawie ankietyzacji, danych z PGE Dystrybucja S.A. oraz danych GUS
www.ekoexpert.com.pl 85 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Wykres 11. Wielkość emisji CO2 związana z wykorzystaniem energii elektrycznej przez poszczególne grupy odbiorców na terenie gminy Bargłów Kościelny.
Wielkość emisji CO2 z energii elektrycznej użytkowanej na obszarze gminy Bargłów Kościelny [Mg CO2/rok] 7000
6000
5000
4000 5072 4707,53 3000
2000 58,805 41,559 1000 1275,29 1438,75 0 2001 2013
obiekty gminne i podmioty gospodarcze oświetlenie uliczne gospodarstwa domowe
Źródło: opracowanie własne na pdst danych z inwentaryzacji
6.6. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji
www.ekoexpert.com.pl 86 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
www.ekoexpert.com.pl 87 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
WYJŚCIOWA INWENTARYZACJA EMISJI – ROK BAZOWY 2001
Tabela 42. Zbiorcze zestawienie wyników inwentaryzacji emisji w roku bazowym 2001 na obszarze gminy Bargłów Kościelny
Emisja CO2 [Mg CO2/rok]
Biomasa/
Kategoria Drewno RAZEM Energia elektryczna Gaz ciekły Olej opałowy Olej napędowy Benzyna Węgiel brunatny Węgiel kamienny BUDYNKI , WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ:
Budynki gminne i w zarządzie gminy 294,12 304,43 208,18 0,00 806,73
Przemysł 0,00 0,00 0,00 Budynki mieszkalne 3010,85 188,14 273,96 5232,93 0,00 8705,88 Inne budynki (parafia) 20,77 30,78 0,00 51,55
Oświetlenie publiczne 58,81 0,00 58,81
Budynki , wyposażenie/urządzenia i przemysł razem 3384,55 188,14 609,17 0,00 0,00 0,00 5441,11 0,00 9622,97
TRANSPORT: Tabor gminny 5,33 5,33
Transport publiczny komunikacyjny 258,39 258,39
Transport lokalny 149,18 1066,07 557,91 1773,16 Maszyny i ciągniki rolnicze 10,59 1413,28 493,83 1917,70 Transport razem 0,00 159,77 0,00 2743,07 1051,74 0,00 0,00 0,00 3954,58 RAZEM 3384,55 347,91 609,17 2743,07 1051,74 0,00 5441,11 0,00 13577,55 Źródło: opracowanie własne na pdst danych w inwentaryzacji
www.ekoexpert.com.pl
88 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
INWENTARYZACJA EMISJI – ROK OBLICZENIOWY 2014
Tabela 43. Wyniki inwentaryzacji emisji za 2014 rok na obszarze gminy Bargłów Kościelny
Emisja CO2 [Mg CO2/rok]
Biomasa
Kategoria Drewno RAZEM Energia elektryczna Gaz ciekły Olej opałowy Olej napędowy Benzyna Węgiel brunatny Węgiel kamienny BUDYNKI , WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ:
Budynki gminne i w zarządzie gminy 328,50 243,54 166,55 0,00 738,59
Przemysł 0,00 0,00 0,00 Budynki mieszkalne 3362,81 188,14 196,66 4219,52 0,00 7967,14 Inne budynki (parafia) 23,20 10,47 0,00 0,00 33,67
Oświetlenie publiczne 41,56 0,00 41,56
Budynki , wyposażenie/urządzenia i przemysł razem 3756,07 188,14 450,67 0,00 0,00 0,00 4386,07 0,00 8780,96
TRANSPORT: Tabor gminny 5,33 5,33
Transport publiczny komunikacyjny 258,39 258,39
Transport lokalny 236,85 1692,56 885,78 2815,19
Maszyny i ciągniki rolnicze 14,93 1992,25 38,79 2045,98
Transport razem 0,00 251,78 0,00 3948,54 924,57 0,00 0,00 0,00 5124,89
RAZEM 3756,07 439,92 450,67 3948,54 924,57 0,00 4386,07 0,00 13905,85
Źródło: opracowanie własne na pdst danych w inwentaryzacji
www.ekoexpert.com.pl 89 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 44. Łączna wielkość emisji CO2 dla obszaru gminy Bargłów Kościelny w ujęciu sektorowym w latach 2001 i 2014 Emisja CO2 Zmiana względem Kategoria [Mg CO2/rok] 2001 [%] 2001 2014
BUDYNKI , WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ:
Budynki gminne i w zarządzie gminy 806,73 738,59 - 8,45
Budynki mieszkalne 8705,88 7967,14 - 8,49
Inne budynki (parafia) 51,55 33,67 -34,68
Oświetlenie publiczne 58,81 41,56 - 29,33
Budynki , wyposażenie/urządzenia i przemysł razem 9622,97 8780,96
TRANSPORT:
Tabor gminny 5,33 5,33 -
Transport publiczny komunikacyjny 258,39 258,39 -
Transport lokalny 1773,16 2815,19 -
Maszyny i ciągniki rolnicze 1917,70 2045,98 -
Transport razem 3954,58 5124,89 + 29,59
RAZEM 13577,55 13905,85 - 2,42 źródło: Obliczenia własne
Wykres 12. Wielkość emisji CO2 w ujęciu sektorowym [Mg CO2/rok] w ujęciu sektorowym w latach 2001 i 2014
Wielkość emisji CO2 w ujęciu sektorowym [Mg CO2/rok]
14000 12000 3954,58 5124,89 10000 58,81 41,56 8000 6000 8705,88 4000 7967,14 2000 0 806,73 738,59 2001 2013
budynki gminne i w zarządzie gminy budynki mieszkalne parafia oświetlenie publiczne transport razem
Źródło: opracowanie własne www.ekoexpert.com.pl 90 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Z analizy powyższych danych wynika, iż największy udział w kształtowaniu wielkości emisji mają budynki mieszkalne. To emisja z tego sektora jest największa, dlatego też w działaniach gminy w celu ograniczenia niskiej emisji będą ważne działania edukacji społeczeństwa.
Tabela 45. Łączna wielkość emisji CO2 dla obszaru gminy Bargłów Kościelny wg rodzajów paliw w latach 2001 i 2014.
Emisja CO2 Udział w ogólnej wielkości Zmiana emisji [%] względem Rodzaj paliwa [Mg CO2/rok] 2001 [%] 2001 2014 2001 2014
Energia elektryczna 3384,55 3756,07 24,93 27,01 + 10,97 Gaz ciekły (propan- 0,0 188,14 188,14 butan) 1,39 1,36
Paliwa opałowe 6050,28 4836,74 44,56 34,78 - 19,82
Paliwa transportowe 3954,58 5124,89 29,24 36,94 + 29,59
RAZEM 13577,55 13905,84 100,00 100,00 + 2,42
źródło: Obliczenia własne
Wykres 13. Ogólna wielkość emisji CO2 wg rodzajów paliw dla obszaru gminy Bargłów Kościelny w latach 2001 i 2014
Wielkość emisji CO2 wg rodzajów paliw [Mg CO2/rok] 14000
12000 3954,58 5124,89 10000
8000 6050,28 6000 4836,74
4000 188,14 188,14
2000 3384,55 3756,07
0 2001 2013
energia elektryczna gaz ciekły (propan-butan) paliwa opałowe paliwa transportowe
Źródło: opracowanie własne
www.ekoexpert.com.pl Strona | 91 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Na podstawie danych zebranych podczas inwentaryzacji oraz założonej metodyce obliczeniowej wyznaczono wielkość emisji CO2 dla obszaru gminy Bargłów Kościelny dla przyjętego roku bazowego (2001). Wielkość emisji CO2 w roku 2001 wyniosła 13577,55 Mg CO2/rok, natomiast w wielkość emisji w roku inwentaryzacyjnym (2014), który stanowił podstawę obliczeniową wyniosła 13905,84 Mg CO2/rok. Tym samym na przestrzeni 12 lat obserwuje się wzrost wielkości emisji o 2,42%. Największy wpływ na wzrost emisji ogólnej ma emisja ze spalania paliw transportowych, która to jest spowodowana rozwojem w dziedzinie transportu i zwiększeniem ilości samochodów poruszających się po terenie gminy. Jak przedstawia powyższy diagram największy udział w kształtowaniu wielkości emisji w roku 2014 dla całego obszaru gminy ma emisja ze spalania paliw transportowych. Udział ten wyniósł ponad 36,85 %. W roku 2001 największy udział obserwuje się dla emisji ze spalania paliw opałowych (44,56%).
6.7. Identyfikacja obszarów problemowych
Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji źródeł emisji zidentyfikowano aspekty i obszary problemowe, występujące na terenie Gminy Bargłów Kościelny:
na terenie gminy brak jest centralnego systemu ogrzewania, w dalszym ciągu duża część domostw ogrzewana jest z wykorzystaniem węgla i miału węglowego, na terenie gminy wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii stanowi niewielki udział w ogólnym zapotrzebowaniu energetycznym, na terenie gminy występuje duża liczba pojazdów osobowych (wysoki wskaźnik liczby pojazdów na osobę) oraz maszyn i urządzeń rolniczych.
www.ekoexpert.com.pl 92 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
7. PLAN DZIAŁAŃ NA RZECZ OGRANICZENIA NISKIEJ EMISJI
7.1. Metodologia doboru działań
Celem doboru działań na rzecz gospodarki niskoemisyjnej jest przedstawienie planu prac i uwarunkowań, sprzyjających redukcji emisji CO2.
Działania dzielą się na kilka nierozłącznych zbiorów, z podziałem wg różnych kryteriów.
Kryterium celu:
działania służące redukcji zużycia energii finalnej na terenie gminy; redukcja emisji gazów cieplarnianych, ma w tym przypadku charakter pośredni (np. termomodernizacja obiektów publicznych), działania bezpośrednio przyczyniające się do redukcji emisji gazów cieplarnianych – są to działania związane ze zmianą stosowanych źródeł pozyskiwania energii (np.: modernizacja kotłowni, budowa instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii).
Kryterium realizatora projektu:
działania realizowane przez administrację rządową/samorządową, realizowane przez mieszkańców i podmioty gospodarcze – działania te nie są uzależnione bezpośrednio od aktywności gminy, aczkolwiek istotna jest rola samorządu w promocji i upowszechnianiu tychże działań.
Kryterium charakteru projektu:
działania inwestycyjne związane z zakupem lub modernizacją środków trwałych, działania promocyjno-szkoleniowe.
Kryterium trudności realizacyjnych:
działania stosunkowo łatwe w realizacji (ze względu na potencjał budżetowy gminy, doświadczenie, aspekty prawne i organizacyjne, możliwość pozyskania dofinansowania zewnętrznego), działania skomplikowane.
Kryterium skali redukcji zużycia energii i emisji CO2:
działania o relatywnie dużej skali redukcji zużycia energii i emisji CO2,
działania o małej skali redukcji zużycia energii i emisji CO2,
www.ekoexpert.com.pl Strona | 93 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Kryterium efektywności ekologiczno-ekonomicznej:
działania o relatywnie wysokiej efektywności,
działania o relatywnie niższej efektywności.
W ramach Planu zostały przeanalizowane uwarunkowania i możliwości realizacyjne działań, których celem jest zmniejszenie emisji CO2 do roku 2020 w stosunku do emisji wyznaczonej dla roku bazowego 2001.
Jako podstawę doboru działań Plan wykorzystuje wyniki Raportu z inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych dla gminy Bargłów Kościelny (w zakresie potencjału ekologicznego), możliwości budżetowe wynikające z wieloletniej prognozy finansowej (zakres i możliwości finansowania inwestycji) oraz kompromis pomiędzy wymienionymi wyżej kryteriami.
Dla wybranych działań opracowano harmonogram realizacji z określeniem odpowiedzialności określonych struktur administracyjnych. Wskazano również możliwe źródła finansowania zewnętrznego zaplanowanych działań.
Mając na uwadze zmienność warunków otoczenia, a także fakt, iż każde z podejmowanych działań niesie ze sobą określone rezultaty i doświadczenia, niniejszy plan powinien być systematycznie korygowany, wraz ze zmianami w postępie technicznym i możliwościami finansowymi gminy.
7.2. Potencjał redukcji zużycia energii i emisji CO2
Możliwości ograniczania emisji gazów cieplarnianych z obszaru gminy związane są przede wszystkim z:
1. Termomodernizacją obiektów użyteczności publicznej będących w posiadaniu gminy, w zakresie: zwiększenia izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych, zwiększenia szczelności przegród zewnętrznych, modernizacji systemu grzewczego i wentylacyjnego, modernizacji systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej, modernizacji systemu oświetlenia i innych urządzeń wykorzystujących energię elektryczną. Jest to obszar istotny ze względu na łatwość implementacji działań oraz znaczenie w propagowaniu działań i postaw wśród mieszkańców gminy (urząd i jednostki podległe powinny być przykładem i wzorem do naśladowania). Europejskie dyrektywy dotyczące efektywności energetycznej podkreślają wzorcową rolę sektora publicznego w tym zakresie.
2. Zmianą konwencjonalnych źródeł ciepła na źródła niekonwencjonalne obiektów użyteczności publicznej będących w posiadaniu gminy (energia wiatru, geotermalna, słoneczna itp.).
www.ekoexpert.com.pl 94 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
3. Zmianą konwencjonalnych źródeł ciepła na źródła niekonwencjonalne obiektów prywatnych (energia wiatru, geotermalna, słoneczna itp.). Mieszkalnictwo jest to obszar, na który władze gminy mają istotny wpływ, szczególnie poprzez prowadzenie działań podnoszących świadomość korzystania z energii, a także wprowadzanie systemów zachęt finansowych. Mieszkalnictwo cechuje się bardzo dużym potencjałem redukcji emisji.
4. Wymianą taboru maszyn i urządzeń rolniczych na bardziej nowoczesny oraz ograniczeniem liczby pojazdów i maszyn rolniczych (proces naturalny związany z likwidacją gospodarstw rolnych, agregacją gospodarstw i wyludnianiem się wsi oraz wzrostem nierolniczej działalności). Jest to kluczowy obszar działalności ze względu na jeden z największych udziałów w emisji z obszaru gminy. Intensywny, dotychczasowy i prognozowany, wzrost liczby pojazdów i natężenia ruchu wymaga od władz gminy działań w celu minimalizacji jego wpływu na środowisko i klimat, np. poprzez poprawienie stanu technicznego dróg i działania edukacyjne oraz szkoleniowe.
7.3. Planowanie długoterminowe i średnioterminowe – metodologia
Przygotowanie planów gospodarki niskoemisyjnej napotyka szereg problemów definicyjnych związanych z pojęciem planowania i podejścia strategicznego. Wiążę się to z tym, iż różnorodne wytyczne i zalecenia dotyczące przygotowania planów gospodarki niskoemisyjnej są opracowywane przez różne podmioty, a wiele podmiotów publicznych i komercyjnych nie ma jeszcze odpowiednio bogatej praktyki w tym zakresie. W związku z tym wymaga krótkiego wyjaśnienia sposób podejścia zastosowany w niniejszym dokumencie.
Z uwagi na czas realizacji rodzaje planowania można podzielić na strategiczne (powyżej 5 lat), długoterminowe (od 2 do 5 lat), średnio- i krótkoterminowe (od kilku miesięcy do roku).
Plany gospodarki niskoemisyjnej są narzędziem realizacji polityki państwa w zakresie osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 20207, tj.:
redukcji emisji gazów cieplarnianych; zwiększenia udziału energii pochodzącej z źródeł odnawialnych; redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej.
7 Zgodnie z przyjętym w 2009 r. pakietem energetyczno-klimatycznym do 2020 r. Unia Europejska: 20% zredukuje emisje gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu emisji z 1990 r.; o 20% zwiększy udział energii odnawialnej w finalnej konsumpcji energii (dla Polski 15 %); o 20% zwiększy efektywność energetyczną, w stosunku do prognoz BAU (ang. business as usual ) na rok 2020. www.ekoexpert.com.pl Strona | 95 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Naturalnym jest zatem, iż plan gospodarki niskoemisyjnej jako cele strategiczne powinien właśnie stawiać wspomniane zobowiązania.
Istnieje jednak problem planowania i harmonogramowania działań oraz wywiązywania się z określonych wskaźników w określonym czasie. Inwestycje i działania wynikające z Planu są istotnie uzależnione od możliwości pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania, a te są określone unijnym okresem programowania (2014 – 2020) i w rzeczywistości oznacza to dostępność środków od 2015/2016 roku i realizację projektów do 2022 roku. Oznacza to, że długoterminowe planowanie uwzględniając kluczowe elementy: dofinansowanie oraz możliwość weryfikacji wskaźników, powinno objąć co najmniej rok 2022, aby mogło być faktycznym narzędziem planowania. Mimo tego w niniejszym dokumencie przyjęto rok 2020 jako końcowy rok realizacji planu i określono dla tego właśnie roku wskaźniki osiągnięć (wskaźniki strategiczne).
7.4. Cele planu 7.4.1.Cele strategiczne, efekt ekologiczny i wskaźniki osiągnięć
Cele strategiczne są bezpośrednio związane z zobowiązaniami krajowymi:
redukcja emisji gazów cieplarnianych; zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych; redukcja zużycia energii finalnej.
Gmina Bargłów Kościelny powinna osiągnąć zmniejszenie emisji CO2 do roku 2020 w wysokości 11,46% emisji wyznaczonej dla roku bazowego (2001).
Tabela 46. Podstawowe cele strategiczne planu Różnica (wartość ujemna – Wartość Poziom Cel Wskaźnik Jednostka Rok 2020 spadek, bazowa zmian wartość dodatnia – wzrost)
Poziom redukcji emisji Redukcja CO w stosunku emisji gazów 2 13577,55 Mg 11979,94 -1597,61 -11,77% do lat cieplarnianych poprzednich (2001).
www.ekoexpert.com.pl 96 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Zwiększenia Udział zużytej udziału energii 0 GJ 10690,72 10690,72 - energii pochodzącej ze pochodzącej źródeł ze źródeł odnawialnych. odnawialnych 0,00 % 4,19 4,19 - MWh energii 4168,16 3173,70 -994,46 -23,86% elektrycznej Poziom redukcji Redukcja Mg - zużycie zużycia energii 14393,65 11509,18 -2884,47 -20,04% zużycia paliw finalnej w energii stosunku do GJ (bez finalnej 284916,03 243732,13 -41183,90 -14,45% przyjętego roku elektrycznej) bazowego. GJ (z 299921,41 255157,47 -44763,95 -14,93% elektryczną)
Wyznaczono także emisję w 2020 (BAU), która osiągnęłaby poziom 14116,30 Mg CO2, który byłby wyższy o 538 Mg (3,82%) w stosunku do roku bazowego (2001). Oznacza to, że gdyby zachować status quo i nie realizować żadnych działań nakierowanych na ograniczenie zużycia energii i ograniczenie emisji, a także nie wdrażać w skali kraju nowego prawa nakierowanego na te efekty, to emisja w gminie wzrosłaby do wymienionych wartości.
Szczegółowe emisje i zmiany zużycia energii wg sektorów zaprezentowano w rozdziale 8.
www.ekoexpert.com.pl Strona | 97 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
8. PROGNOZA REDUKCJI ZUŻYCIA ENERGII I EMISJI DO 2020 ROKU
8.1. Opis metodologii i wyjaśnienia
Prognozowane wartości zużycia paliw i energii oraz emisji CO2 dotyczą roku 2020 – roku osiągnięcia zamierzonych wskaźników realizacji planu.
Prognozy wykonano w oparciu o prognozowanie metodą szeregów czasowych, metodą ekstrapolacji trendu, metodą heurystyczną zarówno pośrednio jak i bezpośrednio, a także z wykorzystaniem prognozowania analogowego i metody delfickiej.
W uzasadnieniu prognozowanych wartości odniesiono się do danych i metod zastosowanych przy określaniu zużycia i emisji w roku bazowym oraz tych pochodzących z inwentaryzacji (rozdz. 8).
Emisja związana z procesem spalania paliw do celów grzewczych - działalność gminna
Poziom redukcji zapotrzebowania na energię finalną oraz emisji CO2 oszacowano na podstawie zaplanowanych projektów inwestycyjnych (nr 1-6).
Emisja związana z procesem spalania paliw do celów grzewczych - działalność społeczeństwa
W prognozie przyjęto stały spadek zużycia węgla w gospodarstwach domowych do roku 2020 na poziomie 1,2%. Zużycie pozostałych paliw pozostawiono bez zmian.
Dodatkowo zaplanowano projekty inwestycyjne polegające na wymianie źródeł ciepła na OZE wraz z instalacją fotowoltaiczną i MTW (projekty 7,9).
Emisja związana z transportem
W obszarze transportu publicznego, ze względu na małą skalę emisji oraz brak możliwych istotnych zmian w tym obszarze nie prognozuje się zmian w zakresie zużycia paliw i emisji CO2.
Transport lokalny jest źródłem dość istotnych emisji CO2 w skali całej gminy. Prognozowanie zużycia paliw oraz emisji jest utrudnione ze względu na kilka jednocześnie znoszących się zjawisk: wzrost efektywności i wydajności systemów paliwowych oraz wzrost liczby pojazdów. Przyjęto założenie, iż wzrost zużycia paliw i emisji będzie następował w tempie dotychczasowym skorygowanym o 50% ze względu na nasycenie rynku pojazdami.
www.ekoexpert.com.pl 98 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
W przypadku maszyn i urządzeń rolniczych rynek już uległ nasyceniu do 2014 roku. W przyszłości zakłada się wymianę starego taboru na nowy (przyjęto 5% wzrost oszczędności zużycia paliw) oraz zmniejszenie liczby ciągników i maszyn o 5% (likwidacja gospodarstw rolnych, agregacja gospodarstw i wyludnianie się wsi oraz wzrost nierolniczej działalności).
Emisja związana z wykorzystaniem energii elektrycznej
Działalność związana z funkcjonowaniem obiektów gminnych
W latach 2001 – 2014 wzrost zużycia energii elektrycznej wynosił średniorocznie ok. 1% (rozdz. 8.3). W prognozie zużycia energii na lata 2015-2020 przyjęto to samo tempo wzrostu.
Dodatkowo zaplanowano szereg projektów inwestycyjnych, których celem jest pozyskanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych (projekty 1-6), które pozwolą na redukcję zużycia energii z sieci energetycznej.
Oświetlenie uliczne
W latach 2001 – 2014 odnotowano spadek zużycia energii. W prognozie na rok 2020 przyjęto zużycie energii na poziomie z roku inwentaryzacji powiększone o przejęcie infrastruktury dróg krajowych.
Działalność społeczeństwa
W latach 2001 – 2014 wzrost zużycia energii elektrycznej wynosił średniorocznie 1% (rozdz. 8.3). W prognozie zużycia energii na lata 2015-2020 przyjęto to samo tempo wzrostu.
Dodatkowo zaplanowano szereg projektów inwestycyjnych, których celem jest pozyskanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych (projekty 7-10), które pozwolą na redukcję zużycia energii z sieci energetycznej i redukcję emisji.
Dodatkowo przyjęto założenie, że działania szkoleniowe i edukacyjne dotyczące eksploatacji urządzeń elektrycznych umożliwią redukcję zużycia energii o 2% w stosunku do 2014 roku (projekt 11).
www.ekoexpert.com.pl Strona | 99 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
PROGNOZA ZUŻYCIA PALIW I ENERGII – ROK 2020
Tabela 47. Prognoza zużycia paliw i energii na terenie gminy– rok 2020
Kategoria Wielkość zużycia paliw [Mg/rok]
RAZEM Energia elektryczna MWh/rok Gaz ciekły Olej opałowy Olej napędowy Benzyna Węgiel brunatny Węgiel kamienny Biomasa/ Drewno BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ:
Budynki gminne i w zarządzie gminy 45,23 30,82 41,00 117,04 18,90 Przemysł 0,00
Budynki mieszkalne 3091,33 63,69 63,89 1587,80 7956,10 9671,48
Inne budynki (parafia) 2,06 0,00 0,34 0,34
Oświetlenie publiczne 61,42 0,00
Budynki , wyposażenie/urządzenia i przemysł razem 3173,70 63,69 109,45 0,00 0,00 0,00 1618,61 7997,10 9788,86
TRANSPORT:
Tabor gminny 1,68 1,68
Transport publiczny komunikacyjny 81,32 81,32
Transport lokalny 93,92 624,00 337,57 1055,49
Maszyny i ciągniki rolnicze 4,56 565,88 11,39 581,83
Transport razem 0,00 98,48 0,00 1272,87 348,96 0,00 0,00 0,00 1720,32
RAZEM 3173,704 162,17326 109,45093 1272,8726 348,96435 0 1618,6142 7997,1 11509,18
źródło: obliczenia własne www.ekoexpert.com.pl
100 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
ZUŻYCIE PALIW I ENERGII – ZMIANA: ROK 2020 - ROK BAZOWY 2001
Tabela 48. Prognoza zużycia paliw i energii na terenie gminy– zmiana: rok 2020 - rok bazowy 2001
Kategoria Wielkość zużycia paliw [Mg/rok] Zmiana [%]
Energia elektrycz na MWh/ro Gaz ciekły Olej opałowy Olej napędow y Benzyna Węgiel brunatny Węgiel kamienn y Biomasa/ Drewno RAZEM BUDYNKI, WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ:
Budynki gminne i w zarządzie gminy -343,32 -53,67 -66,29 -10,25 -130,22 -52,66% Przemysł 0,00
Budynki mieszkalne -616,61 0,00 -25,11 -853,23 -2327,00 -3205,34 -24,89%
Inne budynki (parafia) -23,52 -9,66 -9,66 -96,65%
Oświetlenie publiczne -11,00 0,00
Budynki , wyposażenie/urządzenia i przemysł -994,46 0,00 -88,45 0,00 0,00 0,00 -919,53 -2337,25 -3345,22 razem -25,47%
TRANSPORT:
Tabor gminny 0,00 0,00
Transport publiczny komunikacyjny 0,00 0,00
Transport lokalny 43,42 288,48 156,06 487,97 85,98% Maszyny i ciągniki rolnicze 0,98 121,08 -149,27 -27,21 -4,47%
Transport razem 0,00 44,40 0,00 409,56 6,79 0,00 0,00 0,00 460,75 36,58%
RAZEM -994,456 44,3972 -88,449 409,56263 6,7933492 0 -919,52 -2337,25 -2884,47 -20,04%
źródło: obliczenia własne
www.ekoexpert.com.pl Strona | 101 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
PROGNOZA EMISJI – ROK 2020
Tabela 49. Prognoza emisji na terenie gminy– rok 2020
Emisja CO2 [Mg CO2/rok]
Kategoria
Biomasa/ Drewno Energia elektryczna MWh/rok Gaz ciekły Olej opałowy Olej napędowy Benzyna Węgiel brunatny Węgiel kamienny RAZEM BUDYNKI , WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ:
Budynki gminne i w zarządzie gminy 15,34 139,21 66,06 0,00 220,62
Przemysł 0,00 0,00 0,00
Budynki mieszkalne 2510,16 188,14 196,66 3403,82 0,00 6298,79
Inne budynki (parafia) 1,67 1,03 2,70
Oświetlenie publiczne 74,81 0,00 74,81
Budynki , wyposażenie/urządzenia i przemysł razem 2577,05 188,14 336,91 0,00 0,00 0,00 3469,89 0,00 6571,98
TRANSPORT:
Tabor gminny 5,33 5,33
Transport publiczny komunikacyjny 258,39 258,39
Transport lokalny 277,45 1982,68 1037,61 3297,74
Maszyny i ciągniki rolnicze 13,48 1798,01 35,01 1846,50
Transport razem 0,00 290,92 0,00 4044,41 1072,62 0,00 0,00 0,00 5407,96
RAZEM 2577,05 479,07 336,91 4044,41 1072,62 0,00 3469,89 0,00 11979,94
www.ekoexpert.com.pl
102 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
źródło: obliczenia własne
PROGNOZA EMISJI – ZMIANA: ROK 2020 - ROK BAZOWY 2001
Tabela 50. Prognoza emisji na terenie gminy – zmiana: rok 2020 - rok bazowy 2001
Emisja CO2 [Mg CO2/rok] Zmiana [%]
Kategoria Olej Olej Węgiel Węgiel Energia opałowy Benzyna RAZEM Biomasa/ Drewno brunatny kamienny MWh/rok napędowy Gaz ciekły elektryczna BUDYNKI , WYPOSAŻENIE/URZĄDZENIA I PRZEMYSŁ:
Budynki gminne i w zarządzie gminy -278,78 -165,22 -142,12 0,00 -586,11 -72,65%
Przemysł 0,00 0,00 0,00
Budynki mieszkalne -500,69 0,00 -77,29 -1829,11 0,00 -2407,09 -27,65%
Inne budynki (parafia) -19,10 -29,75 -48,85 -94,75
Oświetlenie publiczne -8,93 0,00 -8,93 -15,19%
Budynki , wyposażenie/urządzenia i przemysł razem -807,50 0,00 -272,26 0,00 0,00 0,00 -1971,22 0,00 -3050,98 -31,71%
TRANSPORT:
Tabor gminny 0,00 0,00
Transport publiczny komunikacyjny 0,00 0,00
Transport lokalny 128,27 916,61 479,70 1524,58 85,98%
Maszyny i ciągniki rolnicze 2,88 384,73 -458,82 -71,21 -3,71%
Transport razem 0,00 131,15 0,00 1301,34 20,88 0,00 0,00 0,00 1453,37 36,75%
RAZEM -807,50 131,15 -272,26 1301,34 20,88 0,00 -1971,22 0,00 -1597,61 -11,77%
źródło: obliczenia własne
www.ekoexpert.com.pl Strona | 103 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
8.2. Lista projektów Tabela 51. Lista inwestycji planowanych do przeprowadzenia na obszarze gminy Bargłów Kościelny
o
energię
Lp. Lp. [kg] [kg] [t CO2] Zadanie [GJ/rok] Udział OZE finalnej [GJ] Średnie roczne Średnie roczne Aktualna emisja Aktualna emisja projektu [t CO2] projektu [t CO2] pierwotną [GJ/rok] Emisja po realizacji Emisja po realizacji elektrycznej [MWh] pierwotną po realizacji Aktualne zużycie paliwa Redukcja emisji [t CO2] Aktualne zużycie energii Redukcja zużycia energii Zużycie energii elektr. p [t CO2] en. z Elektrycznej Wzrost energii z OZE [GJ] realizacji projektu [MWh] Poziom redukcji emisji [%] Poziom redukcji emisji [%] zapotrzebowanie na energię zapotrzebowanie na Zużycie paliwa po realizacji Sposób ogrzewania (paliwo) Termomodern izacja budynków Zespołu Szkół olej 1 64800 2604,31 199,46 0% 1953 48600 149,60 25% 38,72 31,44 0,00 0,00 100% 790,47 81,31 139,39 w Bargłowie z opałowy zastosowaniem instalacji MTW
Wykorzystanie OZE w obiektach szkolnych Gminy Bargłów; węgiel 2 29420 665,77 63,05 70% 125 5516 11,82 81% 4,17 3,39 3,00 2,44 28% 545,15 52,18 295,49 Szkoła kamienny Podstawowa w Kroszewie (wymiana źródła ciepła + fotowoltaika)
www.ekoexpert.com.pl
104 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Wykorzystanie OZE w obiektach szkolnych Gminy Bargłów: węgiel 3 28270 639,75 60,58 70% 120 5301 11,36 81% 3,30 2,68 3,00 2,44 9% 520,88 49,47 280,97 Szkoła kamienny Podstawowa w Łabętniku (wymiana źródła ciepła + fotowoltaika)
Wykorzystanie OZE w obiektach szkolnych Gminy Bargłów: olej 4 11362 456,64 34,97 70% 120 2983 9,18 74% 9,44 7,67 0,00 0,00 100% 370,76 33,46 313,68 Szkoła opałowy Podstawowa w Tajnie Starym (wymiana źródła ciepła + MTW) Wykorzystanie OZE w obiektach olej 5 urzędu gminy 12630 507,60 38,88 70% 133 3315 10,21 74% 22,67 18,41 0,00 0,00 100% 455,97 47,08 392,52 opałowy (wymiana źródła ciepła + MTW)
www.ekoexpert.com.pl Strona | 105 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Wykorzystanie MTW do wzrostu efektywności zarządzania 1202,4 6 334,00 271,21 0,00 0,00 100% 1202,40 271,21 energią w 0 systemie wod- kan (MTW na potrzeby SUW)
Wymiana źródeł ciepła z węglowych na węgiel 2532,4 7 OZE (20 160000 3620,80 342,89 80% 543 24000 51,43 85% 100,00 81,20 0,00 0,00 100% 3437,68 372,66 kamienny 8 gospodarstw, pompy ciepła, MTW)
Wymiana źródeł en. Elektr. na 3600,0 8 OZE (200 1000,00 812,00 0,00 0,00 100% 3600,00 812,00 0 gospodarstw, fotowoltaika - 5kW) Wymiana źródeł ciepła z węglowych na węgiel 1357,8 9 OZE (100 100000 2263,00 214,31 80% 339 15000 32,15 85% 1923,55 182,16 kamienny 0 gospodarstw, kolektory słoneczne)
Budowa MTW (40kW - 3 10 160,00 129,92 0,00 0,00 100% 576,00 129,92 576,00 gospodarstwa, 1 - gmina)
www.ekoexpert.com.pl
106 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Szkolenie i 11 działania edukacyjne
Prace termomoderni zacyjne, wymiana źródeł ciepła w Olej 12 3400 76,94 5,89 80% 13,46 335,03 1,03 83% 28,573 23,20 0,00 0,00 1% 166,34 28,063 156,72 Kościele i opałowy plebanii: pompa ciepła, kolektory, fotowoltaika
www.ekoexpert.com.pl Strona | 107 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
9. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
W poniższych tabelach przedstawiono możliwości finansowania działań ujętych w Planie. W chwili opracowywania dokumentu nie są znane wszystkie szczegółowe zasady, w tym poziom dofinansowania dla projektów inwestycyjnych. W związku z tym należy weryfikować potencjalne źródła finansowania oraz uzupełniać je o nowe w miarę pojawiających się szczegółowych wytycznych i kolejnych programów wsparcia.
1) Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014 – 20208
Działanie/ Działanie 1.3. Wspieranie inwestycji w przedsiębiorstwach priorytet
Przedsięwzięcia Projekty ekoinnowacyjne związane z efektywnym wykorzystanie możliwe do zasobów, w tym energii i surowców, inwestycje ograniczające dofinansowania materiało- i energochłonność oraz inne związane z ograniczaniem lub odzyskiem energii.
Beneficjenci Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa
Tryb naboru Konkursowy projektów
Warunki Schemat dotacyjny: maksymalny poziom dofinansowania – 85%. finansowania Projekty objęte pomocą publiczną – zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie zasadami. Minimalny wkład własny beneficjenta – 15%. Schemat pożyczkowy: maksymalna kwota pożyczki: 1 mln zł, maksymalny okres finansowania: 60 miesięcy, oprocentowanie: 0%, pożyczka udzielana na zasadach de minimis, okres karencji: brak.
Inne uwagi -
Działanie/ Działanie 5.1. Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii priorytet
Przedsięwzięcia 1. Inwestycje z zakresu budowy nowych lub zwiększenia mocy możliwe do jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła z OZE (biomasy, dofinansowania biogazu, energii wiatru, słońca, wody oraz Ziemi) wraz z podłączeniem do sieci dystrybucyjnej/ przesyłowej. 2. Przedsięwzięcia z zakresu rozwoju infrastruktury wytwórczej biokomponentów i biopaliw produkowanych w dużej mierze z surowców odpadowych i pozostałości z produkcji rolniczej oraz
8 Na podstawie Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014 – 2020 (projekt), UMWP w Białymstoku, marzec 2015.
www.ekoexpert.com.pl 108 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
przemysłu rolno-spożywczego. Wytworzone biopaliwa muszą być wykorzystywane na własne potrzeby (produkcja rolna) w gospodarstwach rolnych. 3. Budowa oraz modernizacja sieci umożliwiających przyłączenie jednostek wytwarzania energii elektrycznej przy pomocy OZE do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, w tym również przebudowę lub rozbudowę sieci w zakresie prawidłowego funkcjonowania przyłącza.
Beneficjenci Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, producenci rolni, grupy producenckie, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, organizacje pozarządowe, kościoły i związki wyznaniowe, jednostki samorządu terytorialnego, ich związki, porozumienia i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną, jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną (nie wymienione wyżej), podmioty działające w ramach partnerstw publiczno- prywatnych, operatorzy systemu dystrybucyjnego (OSD).
Tryb naboru Konkursowy projektów
Warunki Schemat dotacyjny: maksymalny poziom dofinansowania: projekty finansowania objęte pomocą publiczną – zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie zasadami, ostateczny poziom dofinansowania – podany w ogłoszeniu o konkursie. Minimalna i maksymalna wartość wydatków kwalifikowalnych projektu: 20 tys. zł, 12 mln zł.
Inne uwagi -
Działanie/ Działanie 5.2. Efektywność energetyczna w przedsiębiorstwach priorytet
Przedsięwzięcia 1. Kompleksowe inwestycje na rzecz efektywności energetycznej MŚP możliwe do służące zmniejszeniu strat energii, ciepła. dofinansowania 2. Budowa urządzeń do produkcji energii na własne potrzeby w oparciu o OZE lub zmiana systemu wytwarzania lub wykorzystania paliw i energii. Instalacje OZE muszą stanowić integralną część systemu produkcji czy funkcjonowania przedsiębiorstwa a konieczność ich instalacji będzie wynikała z audytu energetycznego. 3. Audyty energetyczne. 4. Działania upowszechniające efektywność energetyczną.
Beneficjenci Fundusze pożyczkowe (wyłącznie jako operatorzy) oraz podmioty posiadające doświadczenie w zakresie kampanii upowszechniających na rzecz gospodarki niskoemisyjnej oraz ochrony środowiska i racjonalnego gospodarowania jego zasobami.
www.ekoexpert.com.pl Strona | 109 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tryb naboru Konkursowy projektów
Warunki Pożyczka na max. kwotę 1 mln zł. Okres finansowania 72 miesiące. finansowania Oprocentowanie poniżej rynkowego na zasadzie pomocy de minimis. Okres karencji do 6 miesięcy. Możliwość umorzenia po osiągnięciu założonych wskaźników efektywnościowych. Projekty objęte pomocą publiczną – zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie zasadami.
Inne uwagi -
Działanie/ Działanie 5.3. Efektywność energetyczna w sektorze priorytet mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej Poddziałanie 5.3.1 Efektywność energetyczna w budynkach publicznych w tym budownictwo komunalne
Przedsięwzięcia 1. Kompleksowa (tzw. głęboka modernizacja wykraczająca poza możliwe do minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej oparta dofinansowania o system monitorowania i zarządzania energią) modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej. 2. Audyty energetyczne dla sektora publicznego. 3. Działania upowszechniające efektywność energetyczną.
Beneficjenci 1. Podmioty sprawujące zarząd nieruchomościami, których właścicielem jest samorząd terytorialny oraz podległe mu organy i jednostki organizacyjne, 2. jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, 3. jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną, 4. podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia, 5. towarzystwa budownictwa społecznego , 6. podmioty działające w ramach partnerstw publiczno- prywatnych, 7. jednostki naukowe, szkoły wyższe, 8. kościoły i związki wyznaniowe.
Tryb naboru Konkursowy projektów
Warunki Projekty nie objęte pomocą publiczną – maks. 85%. Projekty objęte finansowania pomocą publiczną – zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie zasadami. Ostateczny poziom dofinansowania – podany w ogłoszeniu o konkursie.
www.ekoexpert.com.pl 110 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Inne uwagi -
Działanie/ Działanie 5.3. Efektywność energetyczna w sektorze priorytet mieszkaniowym i budynkach użyteczności publicznej Poddziałanie 5.3.2 Efektywność energetyczna w sektorze mieszkaniowym
Przedsięwzięcia 1. Kompleksowa (tzw. głęboka modernizacja wykraczająca poza możliwe do minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej oparta dofinansowania o system monitorowania i zarządzania energią) modernizacja energetyczna budynków mieszkalnych wielorodzinnych. 2. Audyty energetyczne dla sektora mieszkaniowego. 3. Działania upowszechniające efektywność energetyczną.
Beneficjenci Fundusze pożyczkowe (wyłącznie jako operatorzy). Ostateczni odbiorcy (spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe).
Tryb naboru Konkursowy projektów
Warunki Projekty nie objęte pomocą publiczną – maks. 85% Projekty objęte finansowania pomocą publiczną – zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie zasadami. Ostateczny poziom dofinansowania – podany w ogłoszeniu o konkursie.
Inne uwagi -
2) Narodowy fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Działanie/ LEMUR – Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej priorytet
Przedsięwzięcia Celem programu jest zmniejszenie zużycia energii, a w konsekwencji możliwe do ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2, w związku z projektowaniem i dofinansowania budową nowych energooszczędnych budynków użyteczności publicznej oraz zamieszkania zbiorowego.
Beneficjenci Podmioty sektora finansów publicznych, samorządowe osoby prawne, organizacje pozarządowe, w tym fundacje i stowarzyszenia, a także kościoły i inne związki wyznaniowe.
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Pożyczka, dotacja. Minimalny koszt całkowity przedsięwzięcia, finansowania ustalony na podstawie kosztorysu inwestorskiego musi wynosić 1 mln
www.ekoexpert.com.pl Strona | 111 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
zł. Oprocentowanie na poziomie WIBOR 3M, lecz nie mniej niż 2 % w skali roku. Pożyczka może być udzielona na okres nie dłuższy niż 15 lat. Pożyczka podlega umorzeniu odpowiednio w wysokości do 60% dla klasy A, do 40% dla klasy B i do 20% dla klasy C
Inne uwagi -
Działanie/ Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych priorytet
Przedsięwzięcia Oszczędność energii i ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 poprzez możliwe do dofinansowanie przedsięwzięć poprawiających efektywność dofinansowania wykorzystania energii w nowobudowanych budynkach mieszkalnych.
Beneficjenci Osoby fizyczne
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Dopłaty do kredytów na realizacje przedsięwzięć udzielane są w ramach finansowania limitu przyznanego bankowi przez NFOŚiGW.
Inne uwagi -
Działanie/ Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach priorytet
Przedsięwzięcia Celem programu jest ograniczenie zużycia energii w wyniku realizacji możliwe do inwestycji w zakresie efektywności energetycznej i zastosowania dofinansowania odnawialnych źródeł energii w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw.
Beneficjenci Prywatne podmioty prawne (przedsiębiorstwa)
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Dotacje na częściowe spłaty kapitału kredytów bankowych realizowane finansowania za pośrednictwem banku na podstawie umowy o współpracę zawartej z NFOŚiGW.
Inne uwagi -
Działanie/ priorytet BOCIAN – Rozproszone, odnawialne źródła energii
www.ekoexpert.com.pl 112 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Przedsięwzięcia Ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 poprzez zwiększenie produkcji możliwe do energii z instalacji wykorzystujących odnawialne źródła energii dofinansowania (elektrownie wiatrowe, systemy fotowoltaiczne, pozyskiwanie energii z wód geotermalnych, małe elektrownie wodne, źródła ciepła opalane biomasą, wielkoformatowe kolektory słoneczne wraz z akumulatorem ciepła, biogazownie rozumiane jako obiekty wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła, wytwarzanie energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji na biomasę).
Beneficjenci Przedsiębiorcy
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Dofinansowanie w formie pożyczki do 85 % kosztów kwalifikowanych, finansowania kwota pożyczki: do 40 mln zł, z zastrzeżeniem poziomu intensywności dofinansowania określonego w programie. Oprocentowanie WIBOR 3M, nie mniej niż 2 % (w skali roku) lub oprocentowanie na poziomie stopy referencyjnej.
Inne uwagi -
Działanie/ priorytet Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii (PROSUMENT)
Przedsięwzięcia Ograniczenie lub uniknięcie emisji CO2 w wyniku zwiększenia możliwe do produkcji energii z odnawialnych źródeł, poprzez zakup i montaż dofinansowania małych instalacji lub mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii. [a) źródła ciepła opalane biomasą, b) pompy ciepła, c) kolektory słoneczne, d) systemy fotowoltaiczne, e) małe elektrownie wiatrowe, f) mikrokogeneracja].
Beneficjenci Osoby fizyczne, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe oraz jednostki samorządu terytorialnego i ich związki.
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Dotacja, pożyczka. Do 1 000 tys. zł. Oprocentowanie 1% w skali roku. finansowania Pożyczka na okres max 15 lat. Maksymalny okres realizacji przedsięwzięcia 24 miesiące. Maksymalna wysokość kosztów klasyfikowanych zakupu i montażu instalacji dla osoby fizycznej 100 tys. zł (150 tys. zł dla wielu instalacji, za wyjątkiem instalacji układu mikrokogeneracyjnego na biogaz). Dla wspólnoty mieszkaniowej i spółdzielni mieszkalnej oraz w każdym przypadku dla instalacji układu mikrokogeneracyjnego na biogaz – 300 tys. zł (dla wielu instalacji 450 tys. zł).
www.ekoexpert.com.pl Strona | 113 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Dotacja do 20% (do 15% po 2015) dofinansowania dla instalacji a) b) c). Dotacja do 40% (do 30% po 2015) dofinansowania dla instalacji d) e) f). Jeśli instalacja składa się z kilku urządzeń, koszt kwalifikowany każdego z nich nie może być mniejszy niż 20% łącznych kosztów kwalifikowalnych.
Inne uwagi -
Działanie/ Edukacja ekologiczna priorytet
Przedsięwzięcia Kształtowanie postaw społeczeństwa z wykorzystaniem mediów możliwe do tradycyjnych i Internetu, aktywizacja społeczeństwa dla dofinansowania zrównoważonego rozwoju, kształcenie i wymiana najnowszej wiedzy oraz wsparcie systemu edukacji w obszarze ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, wyposażenie obiektów infrastruktury służącej edukacji ekologicznej.
Beneficjenci Zarejestrowane na terenie Rzeczypospolitej Polskiej osoby prawne lub jednostki organizacyjne.
Tryb naboru Konkursowy, ciągły.
Warunki Dotacja, pożyczka. Dofinansowanie w formie dotacji: do 100% kosztów finansowania kwalifikowanych dla parków narodowych; do 90% kosztów kwalifikowanych dla podmiotów posiadających status organizacji pozarządowej, do 70% kosztów kwalifikowanych dla pozostałych podmiotów. Koszty zarządzania przedsięwzięciem nie mogą przekroczyć 20% kosztów kwalifikowalnych oraz nie mogą przekroczyć 90 000 zł. Gdy dofinansowanie stanowi pomoc publiczną rozliczane jest zgodnie z regulacjami dotyczącymi pomocy de minimis. W przypadku dofinansowania w formie dotacji, minimalna, wnioskowana kwota dofinansowania ze środków NFOŚiGW wynosi 200 tys. zł. Minimalna kwota pożyczki 50 tys. zł, na maksymalnie 5 lat, oprocentowanie 1% w skali rocznej.
Inne uwagi -
www.ekoexpert.com.pl 114 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Działanie/ Program LIFE priorytet
Przedsięwzięcia Program podzielony jest na dwa podprogramy dedykowane: na rzecz możliwe do środowiska i na rzecz zmian klimatu. dofinansowania Program na rzecz środowiska będzie wspierać działania w dziedzinach: środowiska i efektywności wykorzystania zasobów, natury i różnorodności biologicznej, zarządzaniu w zakresie ochrony środowiska i informacji. Program na rzecz klimatu będzie wspierać działania w dziedzinach: łagodzenie zmian klimatu, przystosowania do zmian klimatu, zarządzanie działaniami w zakresie zmiany klimatu i informacji.
Beneficjenci Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne, państwowe lub samorządowe jednostki organizacyjne.
Tryb naboru Ciągły
Warunki Dotacja: dofinansowanie w formie dotacji (zależnie od jednostki 15- finansowania 40%) kosztów kwalifikowanych, przy czym łączna wartość dofinansowania NFOŚiGW i KE w formie dotacji nie może przekroczyć (zależnie od jednostki: 75-100%). Pożyczka na zapewnienie wymaganego wkładu minimalnego – minimalna kwota pożyczki: 200 tys. zł; oprocentowanie stałe: 1% w skali roku. Okres finansowania: pożyczka może być udzielona na okres nie dłuższy niż 10 lat. W przypadkach, gdy dofinansowanie stanowi pomoc publiczną, jest ono udzielane zgodnie z regulacjami dotyczącymi pomocy publicznej.
Inne uwagi -
3) Wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej w Białymstoku
Działanie/ Pomoc finansowa priorytet
Przedsięwzięcia Częściowa dopłata do oprocentowania lub częściowa spłata kapitału możliwe do kredytów bankowych skierowanych na zadania z ochrony środowiska i dofinansowania gospodarki wodnej na terenie woj. podlaskiego.
Beneficjenci Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki samorządu terytorialnego.
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Dopłata do 80% kosztów kredytu (ale nie więcej niż 100 tys. zł dla osoby finansowania fizycznej, 200 tys. zł dla osoby prawnej, 500 tys. dla samorządu na zadania związane z zapobieganiem klęskom żywiołowym oraz
www.ekoexpert.com.pl Strona | 115 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
usuwaniem ich skutków). Oprocentowanie WIBOR 3M+ 2%. Maksymalny czas kredytowania nie dłuższy niż 60 miesięcy.
Inne uwagi -
Działanie/ Edukacja ekologiczna priorytet Dofinansowanie na edukację w zakresie: kształtowanie postaw Przedsięwzięcia proekologicznych wszystkich grup społecznych, wiekowych i możliwe do zawodowych, polepszenie dostępu do informacji o stanie środowiska, dofinansowania zwiększenie akceptacji społecznej dla realizacji niezbędnych inwestycji, wdrażanie programów służących ochronie środowiska.
Beneficjenci Według ogłaszanych konkursów
Tryb naboru Konkursowy projektów
Warunki Według ogłaszanych konkursów finansowania
Inne uwagi -
4) Bank Gospodarstwa Krajowego
Działanie/ Fundusz termomodernizacji i remontów priorytet Premia termomodernizacyjna przysługuje w przypadku realizacji Przedsięwzięcia przedsięwzięć termomodernizacyjnych, których celem jest: możliwe do dofinansowania zmniejszenie zużycia energii na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej w budynkach, zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków – w wyniku wykonania przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji z obowiązkiem uzyskania określonych w ustawie oszczędności w zużyciu energii.
www.ekoexpert.com.pl 116 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Beneficjenci Osoby prawne, jednostki samorządu terytorialnego, wspólnoty mieszkaniowe, osoby fizyczne.
Tryb naboru Ciągły
Warunki Wartość przyznawanej bezzwrotnej premii termomodernizacyjnej finansowania wynosi 20% wykorzystanego kredytu, nie więcej jednak niż 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i dwukrotność przewidywanych rocznych oszczędności kosztów energii, ustalonych na podstawie audytu energetycznego. Wysokość premii remontowej stanowi 20% wykorzystanej kwoty kredytu, nie więcej jednak niż 15% kosztów przedsięwzięcia remontowego. Podstawowym warunkiem formalnym ubiegania się o premię jest przedstawienie audytu energetycznego
Inne uwagi - 5) Bank Ochrony Środowiska
Działanie/ Ekokredyt PV priorytet Kredyt na budowę instalacji fotowoltaicznej Przedsięwzięcia możliwe do
dofinansowania
Beneficjenci Osoby fizyczne
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Rabat 20% na zakup urządzenia i montaż instalacji fotowoltaicznej, finansowania który jest udzielany przez partnerów BOŚ. Kredyt może być udzielony na nie więcej niż 255 tys. zł. Stopa referencyjna WIBOR 6M. Okres kredytowania do 15 lat.
Inne uwagi -
Działanie/ Poprawa efektywności energetycznej priorytet Budowa energooszczędnego domu, posiadającego certyfikat Przedsięwzięcia energetyczny. możliwe do dofinansowania
Beneficjenci Osoby fizyczne
Tryb naboru Ciągły projektów
www.ekoexpert.com.pl Strona | 117 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Warunki Dofinansowanie do kredytu zależnie od osiągniętego wskaźnika finansowania rocznego jednostkowego zapotrzebowania na energię użytkową do celów ogrzewania i wentylacji. Dla budynków jednorodzinnych (30 tys. zł lub 50 tys. zł zależnie od osiągniętego wskaźnika) dla lokali mieszkalnych/budynków jednorodzinnych (11 tys. lub 16 tys. zł zależnie od osiągniętego wskaźnika).
Inne uwagi -
Działanie/ Kredyt z linii międzynarodowych instytucji finansowych priorytet
Przedsięwzięcia Inwestycje mające na celu poprawę jakości życia mieszkańców oraz możliwe do ochronę środowiska. dofinansowania
Beneficjenci Jednostki samorządu terytorialnego
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Okres finansowania min. 4 lata, kwota kredytu – do 50% wartości finansowania kredytowanego przedsięwzięcia, karencja w spłacie kapitału: do 2 lat. Wysokość oprocentowania oraz opłat i prowizji negocjowana jest indywidualnie.
Inne uwagi -
Działanie/ Kredyty inwestycyjne ze środków EBI (Europejski Bank Inwestycyjny) priorytet
Przedsięwzięcia Finansowanie projektów inwestycyjnych w następujących sektorach: możliwe do ochrona środowiska, infrastruktura, racjonalne użycie energii zdrowie, dofinansowania edukacja.
Beneficjenci Jednostki samorządu terytorialnego
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Okres finansowania min. 4 lata, kwota kredytu – do 50% wartości finansowania kredytowanego przedsięwzięcia, minimalna wartość projektu 40 tys. EUR, maksymalna wartość projektu 25 mln EUR, karencja w spłacie kapitału: do 2 lat. Wysokość oprocentowania oraz opłat i prowizji negocjowana jest indywidualnie.
Inne uwagi -
www.ekoexpert.com.pl 118 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Działanie/ Kredytowi Energia na Plus priorytet Inwestycje, które zredukują emisję CO lub zmniejszą zapotrzebowanie Przedsięwzięcia 2 na energię w następujących obszarach: budynki przemysłowe, możliwe do infrastruktura przemysłowa i odnawialne źródła energii. dofinansowania
Beneficjenci Przedsiębiorstwa
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Wartość przedsięwzięcia do 25 mln EUR, kwota kredytu do 12,5 mln finansowania EUR, do 85% wartości inwestycji netto, wsparcie finansowe do 12% wartości inwestycji lub do 120 tys. EUR na częściową spłatę kredytu. Okres finansowania 10 lat (15 lat w przypadku OZE). Wysokość oprocentowania oraz opłat i prowizji negocjowana jest indywidualnie.
Inne uwagi -
Działanie/ Kredyt z dobrą energią priorytet Kredyt z dobrą energią to długoterminowe finansowanie inwestycji w Przedsięwzięcia budowę odnawialnych źródeł energii tj.: biogazownie, elektrownie, możliwe do wiatrowe, elektrownie fotowoltaiczne, instalacje energetycznego, dofinansowania wykorzystania biomasy oraz inne projekty z zakresu energetyki odnawialnej. Beneficjenci Przedsiębiorstwa
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Do 90% kosztu netto inwestycji, w przypadku jednostek samorządu finansowania terytorialnego do 100% wartości inwestycji. Do okres kredytowania do 20 lat. Oprocentowanie zgodnie z tabelą prowizji i opłat.
Inne uwagi Dodatkowo darmowe doradztwo dotyczące projektów ekologicznych.
www.ekoexpert.com.pl Strona | 119 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Działanie/ Kredyt Ekomontaż priorytet
Przedsięwzięcia Daje szansę na sfinansowanie do 100% kosztów netto zakupu i/lub możliwe do montażu urządzeń tj.: kolektory słoneczne, pompy ciepła, rekuperatory, dofinansowania systemu dociepleń budynków i wiele innych.
Beneficjenci Przedsiębiorstwa
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Do 100% kosztu netto inwestycji. Do okres kredytowania do 10 lat. finansowania Oprocentowanie zgodnie z tabelą prowizji i opłat.
Inne uwagi Dodatkowo darmowe doradztwo dotyczące projektów ekologicznych.
Działanie/ Kredyt EKOodnowa priorytet
Przedsięwzięcia Daje szansę na sfinansowanie do 100% kosztów netto zakupu i/lub możliwe do montażu urządzeń tj.: kolektory słoneczne, pompy ciepła, rekuperatory, dofinansowania systemu dociepleń budynków i wiele innych.
Beneficjenci Przedsiębiorstwa
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Kredytowanie do 85 % wartości kredytowanego przedsięwzięcia, finansowania jednak nie więcej niż 250.000 EUR lub równowartość w PLN. do 10 lat, ustalany w zależności od planowanego okresu realizacji inwestycji oraz oceny zdolności kredytowej Klienta. Wysokość oprocentowania oraz opłat i prowizji negocjowana jest indywidualnie.
Inne uwagi Dodatkowo darmowe doradztwo dotyczące projektów ekologicznych.
6) Polseff
Działanie/ Kredyt dla małych i średnich firm priorytet
Przedsięwzięcia Projekty inwestycyjne w poprawę efektywności energetycznej możliwe do przedsiębiorstw. dofinansowania
Beneficjenci Przedsiębiorstwa
www.ekoexpert.com.pl 120 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tryb naboru Ciągły projektów
Warunki Kredytowanie do 100% inwestycji do 1 mln. EURO (250 tys. EURO dla finansowania urządzeń z listy LEME. Możliwe dofinansowanie do kredytu w wysokości 10 % lub 15%.
Inne uwagi Dodatkowo firma oferuje darmowe doradztwo dotyczące projektów ekologicznych. Źródło: http://www.polseff.org/pl/dla-malych-i-srednich-firm
7) Fundusz Szwajcarski Fundusz Szwajcarski Działanie/ priorytet Odbudowa, przebudowa i rozbudowa infrastruktury środowiskowej Przedsięwzięcia oraz poprawa stanu środowiska (m.in. zarządzanie odpadami stałymi, możliwe do systemy energii odnawialnej, poprawa wydajności energetycznej). dofinansowania
Beneficjenci Instytucje sektora publicznego i prywatnego oraz organizacje pozarządowe.
Tryb naboru Konkursowy lub pozakonkursowy projektów
Warunki Poziomy dofinansowania: finansowania do 60 proc. całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu/programu, do 85 proc. całkowitych kosztów kwalifikowalnych w przypadku projektów/programów otrzymujących dodatkowe środki finansowe z budżetu jednostek administracji publicznej szczebla centralnego, regionalnego lub lokalnego, do 90 proc. całkowitych kosztów kwalifikowalnych w przypadku projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe, do 100 proc. całkowitych kosztów w przypadku projektów dotyczących budowy zdolności instytucjonalnych oraz pomocy technicznej.
Inne uwagi - Źródło: http://www.programszwajcarski.gov.pl/obszary_wsparcia/informacje_ogolne/strony/infromacjeogolne.aspx
www.ekoexpert.com.pl Strona | 121 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
8) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014 - 2020
Działanie/ Wsparcie dla działań w zakresie kształcenia zawodowego i priorytet nabywania umiejętności
Przedsięwzięcia Działania szkoleniowe prowadzone są w formie kursów, szkoleń lub możliwe do warsztatów, które służą rozwojowi umiejętności zawodowych rolników dofinansowania i właścicieli lasów i mogą obejmować w szczególności tematykę związaną z: zarządzaniem, technologią i organizacją produkcji w gospodarstwie, w tym produkcji ekologicznej, bezpieczeństwem pracy, marketingiem, rachunkowością, ubezpieczeniami w gospodarstwie, korzystaniem z instrumentów finansowych, ochroną środowiska i klimatem (w tym wykorzystanie OZE), wykorzystaniem TIK, spółdzielczością, tworzeniem i funkcjonowaniem grup producentów, skróceniem łańcucha żywnościowego.
Beneficjenci Jednostki naukowe i uczelnie, publiczne podmioty doradcze, tj. wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego, Centrum Doradztwa Rolniczego, izby rolnicze, JST lub organy administracji rządowej prowadzące szkoły rolnicze lub szkoły leśne, lub centra kształcenia ustawicznego, lub centra kształcenia praktycznego, inne podmioty prowadzące działalność szkoleniową, konsorcja tworzone przez wyżej wymienione podmioty.
Tryb naboru Konkursowy projektów
Warunki Koszty kwalifikowalne obejmują: koszty bezpośrednio związane z finansowania organizacją i przeprowadzeniem działań szkoleniowych, koszty ogólne związane z realizacją operacji. Poziom pomocy finansowej wynosi 100% kosztów kwalifikowalnych operacji.
Inne uwagi -
Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych Działanie/ priorytet W ramach tego poddziałania realizowane są operacje służące Przedsięwzięcia upowszechnianiu innowacyjnych rozwiązań i dobrych praktyk poprzez możliwe do umożliwienie ostatecznym odbiorcom praktycznego zapoznania się z dofinansowania rozwiązaniami, które zostały już przetestowane i są możliwe do stosowania w sektorach produkcji rolnej, leśnej lub w przetwórstwie rolno-spożywczym. Projekty mogą dotyczyć w szczególności technologii i organizacji produkcji, przetwarzania produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie oraz rozwiązań związanych z ochroną środowiska i klimatem, w tym OZE. Poddziałanie realizowane jest poprzez demonstracje, tj. praktyczne sesje szkoleniowe. Elementem demonstracji mogą być inwestycje dzięki którym możliwe będzie
www.ekoexpert.com.pl 122 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
dostosowanie obiektów demonstracyjnych do prowadzenia zajęć praktycznych. Beneficjenci Jednostki naukowe i uczelnie, publiczne podmioty doradcze, tj. wojewódzkie ośrodki doradztwa rolniczego, Centrum Doradztwa Rolniczego, izby rolnicze, JST, lub organy administracji rządowej prowadzące szkoły rolnicze lub szkoły leśne, lub centra kształcenia ustawicznego, lub centra kształcenia praktycznego, inne podmioty prowadzące działalność szkoleniową; konsorcja tworzone przez wyżej wymienione podmioty.
Tryb naboru Konkursowy projektów Koszty bezpośrednio związane z organizacją i przeprowadzeniem Warunki demonstracji, koszty przebudowy lub modernizacji obiektów finansowania budowlanych, koszty zakupu lub leasingu nowych maszyn, urządzeń, wyposażenia do wartości rynkowej majątku, koszty zakupu lub rozwoju oprogramowania komputerowego i zakupu patentów, licencji, praw autorskich, koszty ogólne związane z organizacją i przeprowadzeniem demonstracji. Poziom pomocy finansowej wynosi 100% kosztów kwalifikowalnych operacji.
Inne uwagi -
Działanie/ Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych. priorytet
Przedsięwzięcia Pomoc jest udzielana na materialne lub niematerialne inwestycje możliwe do poprawiające ogólne wyniki (ogólną wydajność) gospodarstw rolnych dofinansowania prowadzących zarobkową działalność rolniczą. W ramach tego instrumentu wsparcia mogą być realizowane wyłącznie takie rodzaje operacji, które będą przyczyniały się do poprawy ogólnych wyników gospodarstwa. Poprzez poprawę ogólnych wyników gospodarstwa rolnego rozumie się poprawę konkurencyjności i zwiększenie rentowności gospodarstwa rolnego w wyniku jego restrukturyzacji. Poprawa ogólnych wyników gospodarstwa rolnego fakultatywnie może dotyczyć: poprawy efektywności korzystania z zasobów wodnych w gospodarstwie, poprawy efektywności wykorzystania energii w gospodarstwie, zwiększenia wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w gospodarstwie, redukcji emisji gazów cieplarnianych i amoniaku z rolnictwa w gospodarstwie. Beneficjenci Rolnik prowadzący działalność rolniczą w celach zarobkowych lub grupa takich rolników.
Tryb naboru Konkursowy projektów
www.ekoexpert.com.pl Strona | 123 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Warunki Pomoc przyznaje się na operację o planowanej wysokości kosztów finansowania kwalifikowalnych powyżej 50 tys. zł. Pomoc ma formę refundacji części kosztów kwalifikowalnych operacji. Refundowane jest:
60% kosztów kwalifikowalnych operacji w przypadku młodych rolników i inwestycji zbiorowych albo 50% kosztów kwalifikowalnych w przypadku pozostałych operacji i nie mniej niż 30% kosztów kwalifikowalnych.
Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi i na jedno gospodarstwo rolne, w tym na realizację projektów zbiorowych, w ramach poddziałania, w okresie realizacji PROW 2014-2020, nie może przekroczyć:
900 000 zł – w przypadku operacji realizowanej w ramach celu – rozwój produkcji prosiąt, 500 000 zł – w przypadku pozostałych celów, przy czym na inwestycje niezwiązane bezpośrednio z budową, modernizacją budynków inwentarskich lub adaptacją innych istniejących w gospodarstwie budynków na budynki inwentarskie, lub budową lub modernizacją magazynów paszowych w gospodarstwach, w których prowadzona jest produkcja zwierzęca, nie może przekroczyć 200 tys. zł. Inne uwagi -
Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub Działanie/ rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji priorytet w energię odnawialną i w oszczędzanie energii. Wsparcie w ramach tego typu operacji obejmuje budowę lub Przedsięwzięcia modernizację dróg lokalnych i związanych z nimi urządzeń. możliwe do dofinansowania
Beneficjenci Gmina, powiat lub ich związki
Tryb naboru Konkursowy projektów Wysokość pomocy ze środków EFRROW nie może przekroczyć 3 000 Warunki 000 zł na beneficjenta w okresie realizacji Programu. finansowania Poziom pomocy finansowej z EFRROW wynosi 63,63% kosztów kwalifikowalnych projektu. Wymagany krajowy wkład środków publicznych, w wysokości 36,37% kosztów kwalifikowalnych projektu, pochodzi ze środków własnych beneficjenta.
www.ekoexpert.com.pl 124 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
W ramach operacji wartość całkowitego kwalifikowalnego kosztu nie może przekroczyć 1 000 000 EUR.
Inne uwagi -
Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub Działanie/ rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji priorytet w energię odnawialną i w oszczędzanie energii Wsparcie w ramach tego typu operacji obejmuje budowę, przebudowę, Przedsięwzięcia modernizację lub wyposażenie obiektów budowlanych służących do możliwe do zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków oraz zakup i montaż dofinansowania urządzeń kanalizacyjnych oraz urządzeń wodociągowych.
Beneficjenci Gmina, powiat lub ich związki
Tryb naboru Konkursowy projektów Wysokość pomocy ze środków EFRROW nie może przekroczyć 2 000 Warunki 000 zł na beneficjenta w okresie realizacji Programu. finansowania Poziom pomocy finansowej z EFRROW wynosi 63,63% kosztów kwalifikowalnych projektu. Wymagany krajowy wkład środków publicznych, w wysokości 36,37% kosztów kwalifikowalnych projektu, pochodzi ze środków własnych beneficjenta. W ramach operacji wartość całkowitego kwalifikowalnego kosztu nie może przekroczyć 1 000 000 EUR.
Inne uwagi -
www.ekoexpert.com.pl Strona | 125 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
10. HARMONOGRAM DZIAŁAŃ
Harmonogram działań obejmuje lata 2015 – 2020
Tabela 52. Harmonogram działań Okres Nakłady finansowe realizacji budżet budżet razem dotacje inne gminy państwa Podmiot Lp. Zadanie Wartość Wartość Wartość Wartość Wartość realizujący 2015- [tys. [tys. [tys. [tys. [tys. 2020 PLN] PLN] PLN] PLN] PLN]
Udział Udział Udział Udział Udział [%] [%] [%] [%] [%]
Termomodernizacja 2 000,00 400,00 - 1600,00 - budynków Zespołu Gmina Bargłów 1 Szkół w Bargłowie z X Kościelny zastosowaniem 100% 20,0% - 80,0% - instalacji MTW
Wykorzystanie OZE 1000,00 200,00 - 800,00 - w obiektach szkolnych Gminy Bargłów; Gmina Bargłów 2 Szkoła Podstawowa w X Kościelny Kroszewie (wymiana 100,0% 20,0% - 80,0% - źródła ciepła + fotowoltaika)
Wykorzystanie OZE w obiektach szkolnych 1000,00 200,00 - 800,00 - Gminy Bargłów: Gmina Bargłów 3 Szkoła Podstawowa w X Kościelny Łabętniku (wymiana 100,0% 20,0% - 80,0% - źródła ciepła + fotowoltaika)
Wykorzystanie OZE 600,00 150,00 - 450,00 - w obiektach szkolnych Gminy Bargłów: Gmina Bargłów 4 Szkoła Podstawowa w X Kościelny Tajnie Starym 100,0% 25,0% - 75,0% - (wymiana źródła ciepła + MTW)
Wykorzystanie OZE 800,00 150,00 - 450,00 - w obiektach urzędu Gmina Bargłów 5 X gminy (wymiana Kościelny źródła ciepła + MTW) 75,0% 18,8% - 56,3% -
6 Wykorzystanie MTW X 2000,00 500,00 - 1500 - do wzrostu
www.ekoexpert.com.pl 126 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
efektywności zarządzania energią w Gmina Bargłów systemie wod-kan 100,0% 25,0% - 75,0% - Kościelny (MTW na potrzeby SUW)
Wymiana źródeł 4000,00 - - 2000 2000 ciepła z węglowych na Gmina Bargłów 7 OZE min. 20 X Kościelny gospodarstw, pompy 100,0% - - 50,0% 50,0% ciepła, MTW)
Wymiana źródeł en. 6000,00 - - 3000 3000 Elektr. na OZE ( ok. Gmina Bargłów 8 X 200 gospodarstw, Kościelny fotowoltaika - 5kW) 100,0% - - 50,0% 50,0%
Wymiana źródeł 2500,00 - - 1250 1250 ciepła z węglowych na Gmina Bargłów 9 OZE (ok. 100 X Kościelny gospodarstw, 100,0% - - 50,0% 50,0% kolektory słoneczne) Prywatni Budowa MTW (40kW 1600,00 200,00 - 700,00 700,00 właściciele, 10 - 3 gospodarstwa, 1 - X Gmina Bargłów gmina) Kościelny 100,0% 12,5% - 43,75% 43,75%
Szkolenie i działania Gmina Bargłów 11 X 25,00 5,00 - 20,00 - edukacyjne Kościelny
Prace 1250,00 - - 1000 250 termomodernizacyjne, Parafia wymiana źródeł Rzymskokatolicka 12 X ciepła: pompa ciepła, w Bargłowie kolektory, Kościelnym 100,0% - - 80,0% 20,0% fotowoltaika
www.ekoexpert.com.pl Strona | 127 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
11. CZYNNIKI POTENCJALNE ODDZIAŁUJĄCE NA REALIZACJĘ PLANU
W celu jak najkorzystniejszego wypełnienia Planu przeprowadzono analizę SWOT związaną z realizacją PGN. Do wykonania zadania przeanalizowano silne i słabe strony gminy oraz jej możliwości i zagrożenia mogące mieć znaczący wpływ na realizację zadań.
Tabela 53. Analiza SWOT gminy Bargłów Kościelny
Mocne strony Słabe strony Dotychczasowe doświadczenie w Ograniczenia budżetowe ograniczające zakresie projektów z zakresu podejmowanie zaplanowanych działań oszczędnego gospodarowania energią
Wciąż niewielka świadomość społeczeństwa Zdeterminowanie władz Gminy do dotycząca sposobów oszczędzania energii
wprowadzenia zmian proponowanych oraz jej pozyskiwania przez OZE przez Plan gospodarki niskoemisyjnej
Niewielkie zasoby kadrowe umożliwiające Stosunkowo dobry stan powietrza na efektywne i sprawne wdrażanie założeń Wewnętrzne terenie Gminy PGN
Wzrastająca ilość osób wymagających Duża ilość budynków wymagających od przedsiębiorstw społecznej termomodernizacji i rewitalizacji odpowiedzialności biznesu
Szanse Zagrożenia Chęć społeczeństwa Gminy do Wciąż słaba efektywność energetyczna wdrażania działań zgodnych z PGN czerpana z OZE
Wsparcie zarówno z UE jak i ze Wysokie koszty związane z wdrożeniem środków państwowych na technologii czerpiącej energię z OZE finansowanie działań zmierzających do większej efektywności energetycznej oraz czerpania energii z
Zewnętrzne Ciągły wzrost zapotrzebowania na energię OZE
Ciągły rozwój efektywności Rosnąca ilość prywatnych środków technologii OZE transportu
www.ekoexpert.com.pl 128 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Rosnące zainteresowanie Utrudnienia proceduralne w dostępie do przedsiębiorstw OZE oraz źródeł i sposobów finansowania OZE efektywnością energetyczną
Opór społeczeństwa przed zmianami Duży nacisk ze strony UE na większe wykorzystywanie OZE oraz redukcję Brak jednolitej światowej polityki CO2 środowiskowej
Coraz większa dostępność technologii energooszczędnych (energooszczędne żarówki, pojazdy hybrydowe, baterie słoneczne)
Rosnące ceny energii
Źródło: opracowanie własne
www.ekoexpert.com.pl Strona | 129 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
12. ZARZĄDZANIE PLANEM, MONITORING I EWALUACJA
Kluczowa rola w realizacji Planu spoczywa na władzach gminy. Jest to związane zarówno z zaplanowanymi inwestycjami dotyczącymi infrastruktury gminnej, jak też z rolą organizatora i koordynatora działań.
Obowiązkiem władz gminy jest nie tylko realizacja określonych projektów dotyczących bezpośrednio infrastruktury gminnej, ale także koordynacja i działania pobudzające, wspierające inne podmioty w tym przedsiębiorców oraz mieszkańców gminy.
Istotnym elementem są działania wstępne doraźne: szkolenia, zbieranie danych, zebrania, organizacja seminariów ze specjalistami, przeprowadzanie audytów energetycznych i nakłanianie do ich opracowania przez inne podmioty.
Ważne są także działania długoterminowe, uświadamiające poprzez wydawanie broszur, lekcje w szkołach, inne aktywności.
Wójt gminy powinien wyznaczyć spośród pracowników osobę odpowiedzialną za realizację Planu, która koordynowała by realizację prac i monitorowała przebieg realizacji działań.
W ramach koordynacji planuje się organizowanie i dostarczanie informacji w postaci szkoleń, zajęć dla dzieci, zebrań dla osób chętnych o sposobach oszczędności energii, jednostkach do których można się zgłosić do realizacji projektu, typach i rodzajach prowadzonych inwestycji, źródłach finansowania projektów.
Gmina ma również za zadanie udostępnianie własnych zasobów oraz pomaganie instytucjom prywatnym w prowadzeniu działań sprzyjających osiąganiu zadań określonych w PGN.
Poprawność realizacji Planu będzie monitorowana przez ciągłą analizę danych uzyskanych od rady gminy, przedsiębiorstwa energetycznego lub informacji czerpanych z przeprowadzonych ankiet oraz zlecanie audytów energetycznych. Owocem pracy mają być raporty okresowe, które przekazywane będą do wójta/rady gminy. Koordynator ma opracowywać dwa rodzaje raportów.
„Raport z realizacji zadań” składany pod koniec każdego roku, „Raport strategiczny” składany pod koniec kluczowych lat (2021), uwzględniający w sobie analizę przebiegu projektu w ostatnich latach oraz stopień osiągnięcia wskaźników strategicznych, a także określenie kluczowych zadań jakie należy podjąć dla sprawnego wykonania założeń określonych PGN.
Wskaźniki realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej zaprezentowano w tabeli poniżej:
www.ekoexpert.com.pl 130 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Tabela 54. Wskaźniki realizacji PGN gminy Bargłów Kościelny Różnica (wartość ujemna – Wartość Poziom Cel Wskaźnik Jednostka Rok 2020 spadek, bazowa zmian wartość dodatnia – wzrost)
Poziom Redukcja redukcji emisji emisji gazów CO2 w 13559,87 Mg 12002,17 -1548,76 -11,45% cieplarnianyc stosunku do lat h poprzednich (2001).
Zwiększenia Udział zużytej udziału energii 0 GJ 10690,72 10690,72 - energii pochodzącej ze pochodzącej źródeł ze źródeł odnawialnych. odnawialnych 0,00 % 4,19 4,19 - MWh 4178,79 energii 3202,35 -976,43 -23,37% elektrycznej Poziom redukcji Mg - Redukcja zużycia energii 14383,65 zużycie 11508,84 -2874,81 -19,99% zużycia finalnej w paliw energii stosunku do GJ (bez finalnej 284514,1 243718,6 przyjętego roku elektrycznej -40795,47 -14,34% 3 7 bazowego. ) 299557,7 GJ (z 255247,1 -44310,63 -14,79% 7 elektryczną) 4
Wskaźniki dotyczą realizacji celów strategicznych w roku 2020 i są uzależnione od realizacji działań (projektów) wskazanych w rozdziale 10. W celu monitorowania realizacji Planu zaleca się przygotowywanie rocznych raportów z realizacji działań (do końca lutego za rok poprzedni). Raporty roczne powinny obejmować następujące informacje:
opis realizacji każdego z działań, z uzasadnieniem gdy działanie nie jest realizowane i z informacją co będzie zrobione w kolejnym roku, opis zmian w bazie danych (roczne zestawienia dotyczące osiągniętych wartości wskaźników dla inwestycji gminnych i innych ujętych w Planie), rekomendacje do zmian Planu, jeśli zajdą nowe okoliczności dotychczas nieuwzględnione w Planie (np. nowe audyty, badania, brak możliwości realizacji wybranych działań, inne).
www.ekoexpert.com.pl Strona | 131 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
Raport strategiczny należy przygotować w roku 2021 (do końca roku). Raport powinien być poprzedzony inwentaryzacją metodologicznie analogiczną do tej realizowanej w roku 2014/2015, tak aby osiągnąć porównywalność wyników. Raport powinien zawierać ocenę realizacji Planu, przyczyny niezrealizowania działań. W Raporcie powinny się znaleźć oceny osiągnięcia wskaźników strategicznych oraz ich składowych dla poszczególnych sektorów w gminie (mieszkalnictwo, budynki użyteczności publicznej, transport, oświetlenie publiczne).
www.ekoexpert.com.pl 132 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
13. PODSUMOWANIE
Program Gospodarki Niskoemisyjnej na lata 2015 – 2020 dla gminy Bargłów Kościelny został opracowany, aby przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno- energetycznym do roku 2020 tj.:
− redukcja emisji gazów cieplarnianych, − zwiększenie udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, − redukcja zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej.
Działania zawarte w PGN prowadzą do redukcji emisji CO2, tym samym przyczyniają się do poprawy stanu środowiska i jakości życia mieszkańców gminy Bargłów Kościelny.
Niniejsze opracowanie zawiera:
charakterystykę stanu istniejącego, identyfikację obszarów problemowych, metodologię opracowania Planu, cele strategiczne i szczegółowe, ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian w zakresie inwentaryzacji zanieczyszczeń, gazów cieplarnianych, plan przedsięwzięć, opis realizacji działań zmniejszających emisję gazów cieplarnianych oraz monitorowanie efektów.
Na potrzeby opracowania sporządzono inwentaryzację zużycia paliw i energii na terenie gminy Bargłów Kościelny, co pozwoliło na oszacowanie wielkości emisji dwutlenku węgla na jej terenie. Obszary, które poddano inwentaryzacji to:
− budynki mieszkalne, − budynki użyteczności publicznej, komunalne i pod zarządem gminy − budynki pozostałe − oświetlenie publiczne − transport, w tym transport gminny, komunikacyjny i lokalny
Sektor usług i przemysłu, po uzgodnieniu z władzami Gminy, nie został objęty inwentaryzacją. Było to spowodowane założeniem, iż w przeważającej mierze prowadzone na terenie gminy Bargłów Kościelny działalności związane są z sektorem usługowym.
Za rok inwentaryzacji przyjęto rok 2014, uznając najbardziej prawdopodobną możliwość pozyskania wiarygodnych informacji na temat wielkości zużycia paliw i energii. Za rok bazowy przyjęto rok 2001, przyjmując założenie o przeprowadzonych od 2014 r. w ciągu ostatnich 13 lat pracach termomodernizacyjnych danych obiektów, co pozwoliło na oszacowanie zużycia paliw i energii na podstawie danych z inwentaryzacji.
www.ekoexpert.com.pl Strona | 133 PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
W ramach niniejszego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Bargłów Kościelny ujęto 12 działań w 5-letnim okresie realizacji.
W wyniku przeprowadzonych działań do 2020 r. na terenie Gminy Bargłów Kościelny nastąpi:
− prognozowana oszczędność energii na poziomie 44763,95 GJ w wyniku zmniejszenia zużycia paliw i energii elektrycznej w stosunku do roku bazowego (2001) – procent redukcji 14,93% − prognozowany wzrost udziału zużytej energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych na poziomie 10690,72 GJ – procent udziału w zużytej energii 4,19%. − prognozowana redukcja emisji dwutlenku węgla na poziomie 1597,61 Mg w stosunku do roku bazowego – procent redukcji 11,77%.
Kluczową rolę w procesie realizacji Planu mają władze gminy. Jest to związane zarówno z zaplanowanymi inwestycjami dotyczącymi infrastruktury gminnej, jak też z rolą organizatora i koordynatora przyjętych działań.
Realizacja Planu będzie podlegać bieżącej ocenie i kontroli, polegającej na regularnym monitorowaniu jego wdrażania i sporządzania raportów z realizacji zadań (do końca lutego za poprzedni rok) oraz raportu strategicznego (w roku 2021), co pozwoli na ocenę efektów realizowanych działań.
www.ekoexpert.com.pl 134 STR PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY BARGŁÓW KOŚCIELNY NA LATA 2015 – 2020
14. LITERATURA
1. Warsztaty „Sporządzanie planów gospodarki niskoemisyjnej w gminach w teorii i praktyce”, Warszawa, 19-20.01.2015 r. – materiały informacyjne. 2. Paolo Bertoldi, Damian Bornás Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Ravechoot PORADNIK „Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)?” 3. „Wartości opałowe (WO) i wskaźniki emisji CO2 (WE) w roku 2012 do raportowania w ramach Wspólnotowego Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji za rok 2015”, KOBiZE, Warszawa, październik 2014 r. 4. Termomodernizacja budynku, M. Robakiewicz, A. Panek, Narodowa Agencja Poszanowania Energii. 5. Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu siemiatyckiego, wrzesień 2014 r. 6. Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014 – 2020 (projekt), UMWP w Białymstoku, marzec 2015. 7. Ogólnodostępne strony internetowe.
www.ekoexpert.com.pl Strona | 135