Delegat Rządu RP Na Kraj W Latach 1943–1945, Wicepremier Kierujący Krajową Radą Ministrów
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Jan Stanisław Jankowski „Soból” Delegat Rządu RP na Kraj w latach 1943–1945, wicepremier kierujący Krajową Radą Ministrów. Skazany w moskiewskim procesie szesnastu w czerwcu 1945 r. Zmarł 13 marca 1953 r. w sowieckim więzieniu we Włodzimierzu nad Klaźmą (zbiory Andrzeja Kunerta). Delegate of the Government in Exile during 1943–1945, deputy Prime Minister and head of the National Council of Ministers, sentenced during the Moscow trial of the 16 leaders of the Underground Polish State in June 1945, died on 13 March 1953 in a Soviet prison in Vladimir on Klyazma (Andrzej Kunert’s collection). Kazimierz Pużak „Bazyli” Działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, przewodniczący Rady Jedności Narodowej. Skazany w moskiewskim procesie szesnastu w czerwcu 1945 r., następnie ponownie w Polsce w 1948 r. Zmarł w więzieniu w Rawiczu 30 kwietnia 1950 r. (zbiory Andrzeja Kunerta). Activist of the Polish Socialist Party, leader of the Council for National Unity, sentenced during the Moscow trial of the 16 leaders of the Underground Polish State in June 1945 and then again in Poland in 1948, died in prison in Rawicz on 30 April 1950 (Andrzej Kunert’s collection). Podporucznik Tadeusz Zawadzki „Zośka” Dowódca Grup Szturmowych Chorągwi Warszawskiej Szarych Szeregów. Uczestnik akcji małego sabotażu i żołnierz Kedywu AK. Poległ w walce z Niemcami w nocy z 20 na 21 sierpnia 1943 r. Commander of Shock Groups of the Warsaw Grey Ranks, participant of minor sabotage activities, AK Kedyw soldier, perished in combat against the Germans on the night of 20–21 August 1943. Major Hieronim Dekutowski „Zapora” Cichociemny, dowódca partyzancki AK i WiN na Lubelszczyźnie. Stracony na mocy wyroku komunistycznego sądu 7 marca 1949 r. w Warszawie (AIPN). Cichociemny, commander of partisan AK and WiN detachments in the Lublin region, executed as sentenced by a communist court on 7 March 1949 in Warsaw (AIPN). Podporucznik Anatol Radziwonik „Olech” Dowódca polowy AK na Nowogródczyźnie, komendant Obwodu Lida–Szczuczyn w latach 1945–1949. Poległ w walce z Sowietami 12 maja 1949 r. (zbiory Michała Wołłejki). AK field commander in the Nowogródek area, commander of the Lida-Szczuczyn District during 1945–1949, perished in combat against the Soviets on 12 May 1949 (Michał Wołłejko’s collection). Generał brygady Leopold Okulicki „Niedźwiadek” Ostatni dowódca Armii Krajowej, skazany w moskiewskim procesie szesnastu w czerwcu 1945 r. Zmarł 24 grudnia 1946 r. w więzieniu w Moskwie (zbiory Marii Fieldorf i Leszka Zachuty). The last commander of the Home Army, sentenced during the Moscow trial of the 16 leaders of the Underground Polish State in June 1945, died on 24 December 1946 in a Moscow prison (Maria Fieldorf and Leszek Zachuta’s collection). Jan Piekałkiewicz „Juliański” Działacz ruchu ludowego, Delegat Rządu RP na Kraj w latach 1942–1943. Aresztowany przez Niemców i zamordowany 19 czerwca 1943 r. w Warszawie (NAC). Peasant movement activist, Delegate of the Government in Exile during 1942–1943, arrested by the Germans and murdered on 19 June 1943 in Warsaw (NAC). Podpułkownik Łukasz Ciepliński „Pług” Komendant Podokręgu Rzeszów AK, prezes IV Zarządu Zrzeszenia WiN. Stracony na mocy wyroku komunistycznego sądu 1 marca 1951 r. w Warszawie (AIPN). Commander of the Rzeszów AK Sub-District, chairman of the IV Board of WiN, executed as sentenced by a communist court on 1 March 1951 in Warsaw (AIPN). Generał brygady August Emil Fieldorf „Nil” Dowódca Kedywu oraz zastępca dowódcy Armii Krajowej. Stracony na mocy wyroku komunistycznego sądu 24 lutego 1953 r. w Warszawie. Kedyw commander and deputy commander-in-chief of the Home Army, executed as sentenced by a communist court on 24 February 1953 in Warsaw. Porucznik Jan Piwnik „Ponury” Cichociemny, dowódca partyzancki AK w Górach Świętokrzyskich oraz na Nowogródczyźnie. Poległ w walce z Niemcami 16 czerwca 1944 r. (fot. Feliks Konderko „Jerzy”, © Mariusz Baran-Barański). Cichociemny, commander of a partisan AK detachment in the Świętokrzyskie Mountains and in the Nowogródek area, perished in combat against the Germans on 16 June 1944 (photo by Feliks Konderko “Jerzy”, © Mariusz Baran-Barański). Rotmistrz Witold Pilecki „Witold” Oficer ZWZ-AK, organizator konspiracji w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz. Dowódca oddziału w powstaniu warszawskim oraz kierownik siatki wywiadowczej w latach 1945–1947. Stracony na mocy wyroku komunistycznego sądu 25 maja 1948 r. w Warszawie. ZWZ-AK officer, organiser of underground activity in the German concentration camp of Auschwitz, detachment commander during the Warsaw Uprising, director of an intelligence network during 1945–1947, executed as sentenced by a communist court on 25 May 1948 in Warsaw. Plutonowa Krystyna Krahelska „Danuta” Poetka, autorka popularnej powstańczej piosenki Hej, chłopcy, bagnet na broń. Łączniczka i sanitariuszka ZWZ-AK. Śmiertelnie ranna w dniu wybuchu powstania warszawskiego podczas udzielania pomocy rannemu koledze, zmarła 2 sierpnia 1944 r. Poet, author of a popular uprising song Hej, chłopcy, bagnet na broń, messenger and paramedic of the ZWZ-AK, fatally wounded on the day of the outbreak of the Warsaw Uprising while helping her wounded friend, died on 2 August 1944. Irena Sendler „Jolanta” Szefowa wydziału dziecięcego Rady Pomocy Żydom „Żegota” przy Delegaturze Rządu na Kraj. Przyczyniła się do uratowania około 2500 dzieci z warszawskiego getta. Więziona przez gestapo i UB. Director of the children’s section of the Council for Aid to Jews “Żegota” of the Office of the Delegate of the Government in Exile, contributed to the rescue of approximately 2,500 children from the Warsaw ghetto, imprisoned by the Gestapo and the Communist Security Service (UB). Starszy strzelec Stefania Firkowska „Feluś” Łączniczka oddziału partyzanckiego „Las 2” Narodowych Sił Zbrojnych, wcielonego do 25. Pułku Piechoty AK. Zamordowana przez funkcjonariuszy UB wiosną 1946 r. (OK). Messenger of the “Las 2” partisan detachment of the National Armed Forces, which was incorporated into the 25th infantry regiment of the AK, murdered by the Communist Security Service (UB) functionaries in the spring of 1946 (OK). Podpułkownik Józef Chyliński „Kamień” Dowódca Pomorskiego Okręgu ZWZ i AK, zatrzymany przez władze komunistyczne w 1945 r., zwolniony w 1947 r., zagrożony kolejnym aresztowaniem wyjechał na Zachód. (AMS) Józef Chyliński “Kamień,” “Rekin,” “Wicher” (1904–1985) — Pomerania ZWZ and AK District commander, captured by the communist authorities in 1945, released in 1947. Fearing another arrest, he emigrated to the West. (AMS) Pułkownik Jan Pałubicki „Gradus” Komendant Okręgu Pomorskiego AK, zatrzymany przez władze komunistyczne w 1945 r., odzyskał wolność po trwającym prawie dwa i pół roku okresie aresztowania. (AMS) Jan Pałubicki “Gradus,” “Janusz,” “Piorun” (1897–1982) — Pomerania AK District commander, arrested by the communist authorities in 1945 and released after almost two and a half years of detention. (AMS) Kapitan Stanisław Lesikowski „Las” Komendant Rejonu Kościerskiego Polskiej Armii Powstania i Obwodu Kościerzyna AK. Aresztowany przez Niemców w 1944 r. i powieszony w obozie Stutthof. (AMS) Stanisław Lesikowski “Las” (1906–1944) — commander of the Kościerzyna District of the Polish Insurgent Army (Polska Armia Powstania) and the Kościerzyna AK District. Arrested by the Germans in 1944, he was hanged in the Stutthof camp. (AMS) .