Załącznik nr 1
do Uchwały Nr XVII/122/08 Rady Gminy Chocz z dnia 05 grudnia 2008 r. w sprawie przyjęcia Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008 - 2015
STRATEGIASTRATEGIA
INTEGRACJI I ROZWIĄZYWANIAINTEGRACJI I ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓWPROBLEMÓW SPOŁECZNYCH SPOŁECZNYCH SPOŁECZNYCH
GMINY CHOCZGMINY CHOCZ
NA LATA 2008––– 2015 2015
CHOCZ, PAŹDZIERNIK 2008 ROKCHOCZ, PAŹDZIERNIK 2008 ROK
Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
I. CZĘŚĆ WSTĘPNA...... 4
1. Cel i proces tworzenia strategii...... 4
1.1. Podstawy prawne stanowiące podstawę utworzenia Strategii...... 4 1.2. Przesłanki lokalne stanowiące podstawę utworzenia Strategii...... 5 1.3. Cele i korzyści wynikające z utworzenia Strategii ...... 7 1.4. Metodologia opracowania Strategii ...... 8 1.5. Struktura dokumentu...... 16 1.6. Ramy i horyzont czasowy Strategii ...... 19
II. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA ...... 20
2.CHARAKTERYSTYKA GMINY CHOCZ...... 20
2.1. Podstawowe informacje o gminie...... 20 2.1.1. PołoŜenie geograficzne...... 20 2.1.2. Demografia ludności...... 26 2.1.3. Dominująca aktywność gospodarcza...... 28 2.1.4 Trendy gospodarczo – społeczne (prognozowanie) ...... 30
2.2. STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY...... 31 2.2.1. Podstawowe kierunki rozwoju zapisane w kompleksowej strategii rozwoju gminy: ...... 31 2.2.2. Inne dokumenty strategiczne dotyczące gminy...... 32
2.3. SYSTEM POMOCY SPOŁECZNEJ W GMINIE...... 33
2.3.1. Instytucje/podmioty zajmujące się pomocą społeczną (z uwzględnieniem organizacji społecznych oraz instytucji powiatowych)...... 33 2.3.2. Dotychczasowe formy pomocy i świadczeń ...... 43 2.3.3. Charakterystyka grup objętych pomocą społeczną w gminie ...... 46 2.3.4.Współpraca Ośrodka z innymi podmiotami ...... 53
2.4. ŹRÓDŁA PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH I ICH IDENTYFIKACJA ...... 58
2.4.1. Gospodarka mieszkaniowa ...... 58 2.4.2. System opieki zdrowotnej w gminie...... 59 2.4.3. Edukacja i opieka nad dzieckiem ...... 61 2.4.4. Kultura, sport oraz turystyka...... 67 2.4.5. System opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi...... 69 2.4.6. Rynek pracy, zatrudnienie oraz bezrobocie...... 75 2.4.7. Bezpieczeństwo publiczne i patologie społeczne...... 83 2.4.8. Katalog problemów i potrzeb społecznych oraz grup najbardziej naraŜonych na wykluczenie społeczne w Gminie Chocz zidentyfikowanych i wybranych podczas warsztatów strategicznych i konsultacji społecznych...... 86 2.4.9. Hierarchizacja problemów społecznych uznanych za dominujące ...... 91
2 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2.5. Kapitał społeczny działający na rzecz integracji i rozwiązywania problemów społecznych w gminie Chocz ...... 92
2.5.1. Inwentaryzacja mocnych stron gminy (w zakresie spraw społecznych, w tym zasoby w postaci organizacji społecznych i zakresu współdziałania z nimi) ...... 92 2.5.2. Określenie poziomu integracji społecznej oraz poŜądanego stanu w tym zakresie ...... 94
III. CZĘŚĆ PROGRAMOWA...... 97
3. KIERUNKI ROZWOJU SPOŁECZNEGO GMINY CHOCZ ...... 97
3.1. Wizja rozwoju społecznego gminy Chocz ...... 97 3.2. Cele rozwoju społecznego ...... 98 3.3 Hierarchia (struktura) celów rozwoju społecznego ...... 125
4. WdraŜanie i zarządzanie realizacją Strategii ...... 126
4.1. Procedura wdraŜania Strategii: ...... 126 4.2. Źródła finansowania Strategii...... 128 4.3. Monitoring i ewaluacja Strategii...... 130 4.4. Sprawozdawczość, aktualizacja i promocja Strategii...... 134 4.4.1.Sprawozdawczość Strategii ...... 134 4.4.2. Procedura aktualizacji Strategii ...... 135 4.4.3. Promocja Strategii ...... 135
4.5. Powiązanie Strategii z innymi dokumentami strategicznymi...... 136
Spis tabel...... 149 Spis rysunków...... 151 Spis załączników...... 152
3 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
I. CZĘŚĆ WSTĘPNA
1. Cel i proces tworzenia strategii
1.1. Podstawy prawne stanowiące podstawę utworzenia Strategii
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 145, poz. 1533) oraz ustawa z 12 kwietnia 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r., Nr 147, poz. 1231 z późn. zm.) nakładają na gminy obowiązek opracowania i realizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Dokument ma stanowić podstawę do realizacji względnie trwałych wzorów interwencji społecznych podejmowanych w celu zmiany (poprawy) tych stanów rzeczy (zjawisk występujących w obrębie danej społeczności), które oceniane są negatywnie. Dokument charakteryzuje w szczególności działania publicznych i społecznych instytucji rozwiązujących kwestie społeczne podejmowane dla poprawy warunków zaspokojenia potrzeb przez wybrane kategorie osób i rodzin. RóŜnorodność problemów społecznych występujących w gminie stwarza konieczność wzięcia pod szczególną uwagę takŜe innych aktów prawnych, które mają istotny wpływ na konstruowanie dokumentu i rozwiązywanie zadań społecznych w przyszłości, jak m.in.:
ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2005r. Nr179, poz. 1485);
ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z dnia 20 września 2005 r., Nr 180, poz. 1493);
ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535);
ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. (Dz. U. z 9 października 1997 r., Nr 123, poz. 776 z późn. zm.);
ustawa z dnia 28 listopada 2003 roku o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. Nr 228,
4 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
poz.2255 z późn. zm.);
ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności poŜytku publicznego i wolontariacie (Dz.U. z 2003 r. Nr96, poz. 873 z późn. zm.);
ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2004r. Nr99, poz.1001 z późn. zm.);
ustawa z dnia 13 czerwca 2003 roku o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. z 2003r. Nr 122, poz. 1143 z późn. zm.);
ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. z dnia 5 czerwca 2006 r., nr 94, poz. 651 )
ustawa dnia 8 grudnia 2006 r., o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz. U. z dnia 29 grudnia 2006 r., Nr 251, poz. 1844);
Oprócz przedstawionych aktów prawnych przy tworzeniu i realizacji strategii odwoływano się równieŜ do ustaw i aktów wykonawczych z zakresu ochrony zdrowia, oświaty i edukacji publicznej, budownictwa socjalnego i innych.
1.2. Przesłanki lokalne stanowiące podstawę utworzenia Strategii
RóŜnorodność problemów społecznych występujących w gminie Chocz powoduje konieczność stworzenia długofalowej wizji działań prowadzących do dokonania trwałej zmiany społecznej zgodnie z przyjętymi priorytetami. Jest to kompleksowa i spójna wizja, tworzonej i konsekwentnie realizowanej przez róŜne podmioty współpracujące ze sobą na rzecz dobra wspólnego lokalnej społeczności. Realizacja polityki społecznej w gminie Chocz oparta na długoprocesowym planowaniu, na jasnych celach o róŜnym horyzoncie czasowym, co zostało uwzględnione w niniejszym dokumencie. Ogólnie akceptowanymi wartościami współczesnej polityki społecznej, które powinny znaleźć odzwierciedlenie w strategii, są: • bezpieczeństwo socjalne, tzn. gwarancja dochodów i usług na wypadek pojawienia się tzw. ryzyka socjalnego (choroba, bezrobocie, inwalidztwo, itp.); • wiara w zasoby ludzkie, a więc inwestycje w człowieka, tzw. tworzenie równych szans rozwoju dla ludzi; • pokój społeczny, traktowany jako wartość podstawowa dla utrzymania harmonijnej
5 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
współpracy i współŜycia między ludźmi (redystrybucja dochodu narodowego na rzecz grup upośledzonych jak i dialogu społecznego); • Ŝycie rodzinne – uznanie rodziny za podstawową instytucję społeczną, polityka społeczna jest polityką parorodzinną. Dzięki Strategii stworzy się moŜliwość łatwiejszego zarządzania tą sferą i ułatwi ona pozyskiwanie funduszy zewnętrznych na realizację zadań tejŜe polityki. Strategia pomaga takŜe skoordynować działania róŜnych instytucji funkcjonujących na polu polityki społecznej w gminie wokół głównego kierunku działań i głównych problemów w tej sferze. Opracowując i realizując tę strategię wzięto pod uwagę, Ŝe problemy społeczne są ściśle związane ze sferą ekonomiczną, edukacyjną, zdrowotną, mieszkalnictwem naszego regionu. W wyniku przeprowadzonej diagnozy i konsultacji społecznej w ramach Programu Integracji Społecznej PPWOW stwierdzono, iŜ obszarami, które często prowadzą do powstania problemów społecznych, bezradności, marginalizacji i wykluczenia społecznego wokół których będzie skupiać się Strategia to:
- brak form aktywnego zorganizowanego spędzania czasu wolnego dla młodzieŜy i osób starszych, - niski status materialny rodzin spowodowany bezrobociem; - naduŜywanie alkoholu (uzaleŜnienia i współuzaleŜnienia); - ograniczony dostęp do lekarzy specjalistów, specjalistów poradnictwa rodzinnego i zawodowego (pedagogów, psychologów, logopedów, prawników, doradcy zawodowego, terapeutów i innych); - brak zasobów mieszkaniowych (taniego budownictwa); - niska aktywność i integracja społeczna mieszkańców gminy. Poza tym Strategia jest potrzebą i wymogiem nowej sytuacji społeczno-gospodarczej Gminy Chocz, związaną głównie z wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Jest więc dokumentem wymaganym w przypadku ubiegania się o środki strukturalne Unii Europejskiej. Daje nowe moŜliwości związane z pozyskiwaniem funduszy strukturalnych na rozwój lokalny, w tym politykę społeczną. Obowiązek posiadania tego dokumentu nakłada Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007-2013.
6 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
1.3. Cele i korzyści wynikające z utworzenia Strategii
Celem utworzenia Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 jest: • strategiczne planowanie i realizacja aktywnej polityki społecznej na płaszczyźnie lokalnej a takŜe wskazanie kierunków działań w ramach rozwoju potencjału instytucjonalnego i społecznego gminy; • stworzenie sprawnego i efektywnego programu pomocy, który da moŜliwość skutecznego rozwiązywania problemów społecznych i będzie przeciwdziałał wykluczeniu społecznemu, bezradności i marginalizacji.
Korzyści: Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008- 2015 będzie wspierać samorząd w prowadzeniu polityki społecznej, pomoŜe gminie m.in. w: racjonalizacji wydatków z zakresu pomocy społecznej; korzystniejszemu wykorzystaniu środków z funduszy strukturalnych; rozwoju i wzmocnieniu inicjatyw społecznych; rozwoju partnerów społecznych i zwiększeniu współpracy organizacji pozarządowych z samorządem lokalnym w zakresie profilaktyki, a takŜe rozwiązywania problemów społecznych; podwyŜszeniu poziomu integracji społecznej w gminach; stworzeniu zintegrowanego systemu pomocy rodzinie.
Działania podjęte w ramach Strategii przyczynić się mają do: budowy potencjału gminy w ramach strategicznego planowania i realizowania polityki społecznej na poziomie lokalnym, oraz budowy potencjału społecznego gmin dającym moŜliwość najlepszego wykorzystania innych programów w obszarze integracji i pomocy społecznej. pozyskania większego doświadczenia gminy w zakresie zlecania zadań własnych partnerom społecznym; korzystniejszego zaspokojenia potrzeb mieszkańców przez tworzenie sieci usługodawców, a takŜe poprzez budowanie sieci usług społecznych (wzrost liczby usług, organizowanie nowych) oraz podniesienia standardów usług społecznych;
7 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
zwiększenia lokalnej aktywności w obszarze rozwiązywania problemów społecznych; wzmocnienia i tworzenia lokalnych organizacji pozarządowych, które aktywnie będą włączone w proces integracji społecznej na terenie gminy.
Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 wskazuje najwaŜniejsze działania, które naleŜy zrealizować aby stworzyć moŜliwość osobom i rodzinom przezwycięŜenie trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie są one w stanie rozwiązać przy wykorzystaniu własnych środków, moŜliwości i uprawnień.
Strategia rozwiązywania problemów pomocy społecznej zorientowana jest na rozszerzenie i pogłębienie form pracy socjalnej, a takŜe nastawiona jest na współpracę z organizacjami pozarządowymi oraz instytucjami lokalnymi działającymi w obszarze polityki społecznej takimi jak słuŜba zdrowia, oświata, policja a takŜe z sektorem prywatnym.
Niniejsza strategia ma stworzyć podstawę do czynnego kształtowania rzeczywistości lokalnej. Ma na celu oŜywić społeczność i gospodarczą aktywność. Treść tego dokumentu ma motywować władze i mieszkańców do współpracy dla dobra wspólnoty.
Przyjęcie do realizacji strategii umoŜliwi budowanie zintegrowanego systemu pomocy społecznej w gminie oraz pozwoli na stworzenie większych szans na pozyskanie dodatkowych środków z budŜetu państwa i funduszy pomocowych Unii Europejskiej.
1.4. Metodologia opracowania Strategii
Gminna Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 powstała. przy współudziale społeczności lokalnej z terenu gminy Chocz. Z udziałem mieszkańców gminy przeprowadzono konsultacje społeczne w celu zidentyfikowania ich problemów i potrzeb w formie grupowych i indywidualnych spotkań diagnostycznych z mieszkańcami, dyskusji społecznej, w tym przedstawicieli samorządu i specjalistów, a takŜe ankietyzacji wybranych grup społecznych. Wychodząc naprzeciw zmieniającej się rzeczywistości społecznej, w naszej gminie podjęto działania mające na celu utworzenie gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych. Od kwietnia br. grupa mieszkańców, reprezentujących róŜne środowiska brała czynny udział w tworzeniu naszej strategii. Zadanie to było niezmiernie trudne, aby sprawnie je wykonać wszyscy uczestniczyliśmy w warsztatach realizowanych w ramach Poakcesyjnego
8 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Programu Wspierania Obszarów Wiejskich. KaŜdy z warsztatów miał do zrealizowania określony cel. Gmina Chocz przystąpiła do opracowania Strategii na trzech warsztatach strategicznych moderatorskich przeprowadzonych w okresie: 8. V i 28.V i 11.VI..2008r. przy współudziale Konsultanta Regionalnego PIS PPWOW MPiPS Pani Ewy Sbolewskiej, przeprowadzając wcześniej konsultacje społeczne wśród mieszkańców gminy.
PRZEBIEG PROCESU BUDOWANIA STRATEGII W RAMACH PIS PPWOW: W pracach nad budowaniem Strategii wyodrębniono następujące etapy:
Etap I - organizacja procesu Strategii. Po podjęciu decyzji zmierzającej do stworzenia strategii nastąpiło utworzenie grupy która zajęła się pozyskaniem informacji na określony, przypisany temat. Do realizacji procesu powołano Zarządzeniem Nr 31 Wójta z dnia 18 grudnia 2007 r. Zespół Zadaniowy w składzie: 1. Małgorzata Woldańska - Kierownik GOPS 2. ElŜbieta Tyburska - Sektetarz Gminy Chocz 3. Magdalena Marciniak - Zastępca Wójta 4. Eugeniusz Markiewicz - Inspektor ds. Promocji i Rozwoju Gminy Urzędu Gminy Chocz 5. Roman Kaczmarek –Podinspektor ds. Administracyjno - Gospodarczycg, Kultury i Sportu Urzędu Gminy Chocz 6. Patrycja Woźniak – Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Choczu 7. Piotr Stencel – Kierownik Warsztatów Terapii Zajęciowej w Nowolipsku
W procesie aktualizacji Strategii istotną rolę odegrały konsultacje społeczne oraz warsztaty strategiczne mające na celu zbudowanie sprawnego modelu organizacyjnego dla realizacji celów strategicznych na obszarze gminy Chocz.. W trakcie konsultacji społecznych ustalono problemy, które naleŜy rozwiązać i ująć w strategii. Z uwagi na ich róŜnorodność i mnogość ustalono, Ŝe w strategii tej powinny znaleźć się działania na rzecz społeczności, zmierzające do poprawy warunków Ŝyciowych i bytowych, tym którym grozi wykluczenie społeczne. Nie moŜna zapomnieć o działaniach na rzecz dzieci i młodzieŜy, którzy po zajęciach szkolnych nie mają zagospodarowanego czasu wolnego. Osoby starsze, samotne które są bezradne Ŝyciowo równieŜ stanowią duŜą grupę
9 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 osób w społeczności lokalnej. W trakcie konsultacji społecznych ustalono, Ŝe naleŜy działać w tych obszarach i stworzyć program zmierzający do poprawy warunków bytowych osób najbardziej potrzebujących.
Etap II - prace diagnostyczne ( konsultacje społeczne) Diagnoza problemów społecznych występujących na terenie gminy Chocz została sporządzona w oparciu o dane pozyskane w procesie konsultacji społecznych przeprowadzonych w ramach realizacji Programu Integracji Społecznej PPWOW oraz będące w dyspozycji Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Urzędu Gminy w Choczu, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie, Powiatowego Urzędu Pracy w Pleszewie, instytucji i organizacji współpracujących z Ośrodkiem i Gminą oraz przy udziale społeczności lokalnej obecnej na trzech warsztatach strategicznych „Partycypacyjnego modelu budowania strategii rozwiązywania problemów społecznych w gminach”.
Na podstawie zebranych informacji określone zostały m.in. grupy beneficjentów będące grupami priorytetowymi w podejmowanych działaniach integracji i rozwiązywania problemów społecznych, są to osoby: bezrobotne, niepełnosprawne, starsze, samotne, uzaleŜnione, bezradne, jak równieŜ dzieci i młodziez z rodzin dysfunkcyjnych i całe rodziny z terenu Gminy Chocz.
Etap III – warsztaty strategiczne z udziałem społeczności lokalnej oraz przedstawicieli róŜnych podmiotów działających w sferze polityki społecznej na terenie gminy i powiatu Warsztaty przeprowadzono wg następującego programu:
10 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Tabela nr 1. Opis warsztatów dotyczących aktualizacji GSRPS. 8. V i 28.V i 11.VI..2008r.
Wynik końcowy WARSZTAT A WARSZTAT B WARSZTAT C
Formułowanie załoŜeń Analiza problemów strategii rozwiązywania Powstaje dokument Diagnoza sytuacji społecznych oraz zasobów problemów społecznych w GSRPS oraz społecznej w gminie społecznych oparciu o partycypację Plan realizacyjny w gminie społeczną i zasady rozwoju społecznego • Analiza sytuacji • Identyfikacja • Analiza zasad rozwoju • Określenie działań społecznej w gminie w problemów społecznych społecznego zespołu oparciu o dane w gminie, • Formułowanie misji wdroŜeniowego statystyczne oraz opinie • Analiza przyczyn rozwoju społecznego w • Ustalenie zasad środowisk społecznych zjawisk społecznych, korelacji z wizją monitoringu i przedstawicieli wzajemnych korelacji rozwoju gminy • Opracowanie instytucji społecznych • Określanie zasobów • Formułowanie celów procedur ewaluacji • Analiza doświadczeń społecznych gminy strategicznych • Upowszechnienie w rozwiązywaniu • Badanie potrzeb • Określanie celów oraz wyników działań problemów społecznych społecznych oraz kierunków działań w • Formułowanie wizji zakresu ich zaspokojenia gminie rozwoju społecznego • Ocena poziomu • Określanie sposobu gminy Integracji społecznej zarządzania realizacją strategii
• Zespół Zadaniowy i • Zespół Zadaniowy • Zespół Zadaniowy • Zespół Roboczy inne podmioty • Przedstawiciele władz • Przedstawiciele władz • Przedstawiciele • Przedstawiciele samorządowych samorządowych władz władz • Liderzy lokalni • Liderzy lokalni samorządowych samorządowych • Konsultant Regionalny • Konsultant Regionalny • Lokalni Liderzy • Liderzy lokalni • Konsultant • Konsultant Regionalny Regionalny Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z podręcznika Metodologii Wspierania Rozwoju Społecznego Gminy Poprzez Partycypację Społeczną
11 W ten sposób w planowanie procesu rozwiązywania problemów społecznych w gminie zostały włączone lokalne instytucje i grupy społeczne. Do prac nad strategią zaproszeni zostali przedstawiciele instytucji publicznych i organizacji społecznych z terenu gminy.
Tabela nr 2. Lista osób uczestniczących w warsztatach aktualizacji strategii w gminie Chocz w dniach 12.08.2008 r. Nazwisko i Miejsce Sektor OBSZAR DOŚWIADCZEŃ imię pracy/
prowadzonyc
ch i h działań
rodzin rodzin Biznes rodzin rodzin ich rodzin ich rodzin ich rodzin jaki :(rolnictwo) jaki problemem problemem ytuacja osób od środków - Organizacja SOŁECTWO S Sytuacja osób Sytuacja osób wielodzietnych Sytuacja osób z Sytuacja osób z pozarządowych Sytuacja rodzin Sytuacja dzieci i tym narkotyków) tym alkoholowym ialkoholowym ich bezrobotnych i ich młodzieŜy szkolnej Grupa nieformalna Sytuacja materialna Sytuacja organizacji psychoaktywnych psychoaktywnych (w długotrwale chory wychowujących dzieci Samorząd terytorialny problemem przemocy i problemem sytuacja osób samotnie Sytuacja mieszkaniowa Inny Inny niepełnosprawnych i ich pozarządowa / kościelna Problematyka uzaleŜnień Sytuacja osób starszych i Małgorzata Kierownik X x X x X X x X X X X X X X Woldańska GOPS Chocz Marian Wójt Gminy X x x x x x x Wielgosik Chocz ElŜbieta Sekt\retarz Gminy X X Tyburska Chocz Patrycja Dyrektor GOK X x Woźniak Roman Zespół roboczy X Kaczmarek Eugeniusz Zespół roboczy x Markiewicz Arleta Pracownik WTZ x x x x x Ogrodowicz Zbigniew Sołtys Kwilenia x x Grabarek Leszek Sołtys Nowego x x Latański Oleśca Pioptr Radny Gminy x Tyrakowski Chocz Małgorzata Radna x Bojarun Bogumiła Radna x Majdecka Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Jan Woldański Przewodniczący X x x RG Henryk Radny Powiatowy x Woldański ElŜbieta KGW x Szymkiewicz Wiesława pielęgniarka x x x x x X Liciecka Urszula pielęgniarka X x x x x x x Dyczkowska Jadwiga Mieszkanka x Fagasińska Gminy Zdzisława Mieszkanka x Flisińska Gminy Mirosława Zespół X x Woldańska Charytatywny w Choczu ElŜbieta Pedagog X X x Nawrocka szkolny
13 Etap IV – redagowanie Strategii
Procesem ostatecznego redagowania Strategii zajął się Zespół Zadaniowy oraz Pani Małgorzata Woldańska, wyznaczona przez Wójta do koordynacji prac nad końcowym kształtowaniem dokumentu.
Na wspólnych spotkaniach zebrano wszystkie wypracowane i zgromadzone dane oraz materiały i ustalono koncepcję opracowania dokumentu uwzględniającą zasady i kryteria PIS PPWOW oraz standardowych dokumentów strategicznych. Konstruowanie strategii rozwiązywania problemów społecznych gminy Gizałki dokonano w oparciu o kryteria PIS PPWOW MPiPS i zasady zawarte w podręczniku „ Metodologia Wspierania Rozwoju Społecznego Gminy poprzez Partycypację Społeczną” oraz dane zastane w: Urzędzie Gminy Chocz, Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii na 2006r., dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, dane Komendy Powiatowej Policji w Pleszewie , Powiatowego Urzędu Pracy w Pleszewie . Podstawę konstruowania strategii stanowiło takŜe rozpoznanie w potrzebach i rodzajach pomocy dla mieszkańców gminy. Uzyskane dane stanowiły podstawę do sporządzenia analizy SWOT, czyli bilansu mocnych i słabych stron oraz szans i zagroŜeń wynikających z uwarunkowań zewnętrznych. Podstawową metodą pracy były rozmowy , konsultacje, i warsztaty na temat poszczególnych zagadnień i etapów tworzenia strategii z osobami bezpośrednio zajmującymi się poszczególnymi problemami omówionymi poniŜej w diagnozie. W oparciu o powyŜsze metody określona została wizja, sformułowane cele główne i szczegółowe oraz zadania w zakresie rozwiązywania problemów społecznych. Na podstawie zbioru zadań będzie moŜna opracować programy i plany, których realizacja będzie niezbędna dla rozwiązywania problemów społecznych gminy w najbliŜszych kilku latach.
Etap V – wdraŜanie Strategii
Zespół redagujący dokument wraz z Konsultantem Regionalnym opracował etapy oficjalnego przyjęcia zaktualizowanej Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015” oraz jej wdraŜania: Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
I Etap: Przesłanie do oceny przez Konsultanta Regionalnego PIS PPWOW MPiPS oraz do ROPS w Poznaniu dokumentu w formie elektronicznej wraz z pismem przewodnim wójta z prośbą o dokonanie oceny Strategii; II Etap : Ocena Strategii przez Konsultanta Regionalnego PIS PPWOW MPiPS oraz ROPS w Poznaniu wg określonych przez PIS PPWOW kryteriów i zasad III. Etap: Zapoznanie gminy z oceną Strategii oraz weryfikacja dokumentu i jego uzupełnienie przez gminę wg wskazówek ujętych w Raporcie Oceny; IV Etap: Przesłanie w formie elektronicznej Strategii do ponownej oceny przez Konsultanta Regionalnego PIS PPWOW MPiPS i do ROPS w Poznaniu; V Etap: Ponowna ocena Strategii przez KR i ROPS w Poznaniu i jej akceptacja bądź przesłanie do poprawy; VI Etap: Zapoznanie gminy z wynikami oceny zaakceptowanej Strategii i rekomendowanie jej do oficjalnego przyjęcia Uchwałą Rady Gminy Chocz.
Projekt strategii zawierający szczegółową diagnozę problemów społecznych zostanie przedstawiony do konsultacji organom administracji samorządowej Gminy Chocz oraz osobom odpowiedzialnym za realizację poszczególnych zadań i celów. VII ETAP: Przyjęcie Uchwałą Rady Gminy Chocz ,,Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008- 2015” do realizacji; VIII Etap: Powołanie Zarządzeniem Wójta: - Koordynatora Zarządzania Realizacją Strategii, - Zespołu WdroŜeniowego Strategii – który opracowuje ramowy roczny Plan Działania (harmonogram działania), metody monitorowania, ewaluacji i sprawozdawczości, - Zespołów Problemowych do opracowania projektów realizacyjnych na najbliŜszy okres 12 miesięcy IX Etap: Promocja Strategii wśród mieszkańców gminy, w tym osób: kluczowych kształtujących w gminie politykę społeczną, przedstawicielom róŜnych podmiotów działających w sferze polityki społecznej i organizacji pozarządowych, grupom nieformalnym i innym oraz pozyskiwanie usługodawców i partnerów społecznych do jej realizacji X Etap: Praca Zespołów Problemowych nad projektami realizacyjnymi Strategii, aplikowanie o środki na ich dofinansowanie z róŜnych źródeł; realizacja partnerskich projektów, monitoring, ewaluacja, sprawozdawczość zrealizowanych projektów w ramach Strategii.
15 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Zespół redagujący Strategię wspólnie ustalił proces jej oficjalnego przyjęcia i wdraŜania na terenie Gminy Chocz, który szczegółowo opisany jest w rozdziale IV Strategii.
1.5. Struktura dokumentu
W oparciu o uzyskane i wypracowane materiały został przygotowany dokument, który pozwoli na racjonalizację lokalnej polityki społecznej oraz wskaŜe obszary, które w najbliŜszym czasie powinny stać się przedmiotem szczególnej troski ze strony władz lokalnych. Metodyka opracowania dokumentu pozwoliła na zaangaŜowanie środowiska lokalnego w budowę strategii na najwaŜniejszych jej etapach, od diagnozy do wdroŜenia i realizacji. „Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015” w swojej strukturze podzielona jest na trzy części : wstępną, diagnostyczną i programową. Wskazuje ona problemy społeczne oraz potrzeby środowiska lokalnego, które scharakteryzowano w drodze konsultacji społecznych przeprowadzonych wśród mieszkańców gminy oraz instytucji i podmiotów działających na rzecz społeczności lokalnej oraz wspólnie wypracowano na warsztatach strategicznych. Strategia ta ma na celu uwzględnić działania w sferze: wychowania, edukacji, kultury, rozwoju aktywności i samorządności obywatelskiej, rozwiązań: ekonomicznych, inwestycyjnych, prawnych i porządku publicznego. Określa takŜe wizję i cele oraz kierunki działań, które podejmowane będą w obrębie kompetencji jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych i innych podmiotów niepublicznych, prywatnych oraz autorskich i lokalnych rozwiązań dostosowanych do specyfiki potrzeb środowiska w dziedzinie polityki społecznej, wykorzystując posiadane zasoby i środki finansowe lokalnego samorządu oraz środki finansowe moŜliwe do pozyskania z róŜnych źródeł, a w szczególności z Unii Europejskiej. Po części wstępnej i diagnostycznej w dokumencie opracowano część programową, która jest zorganizowana na kilku poziomach i jej struktura przypomina piramidę, której wierzchołek stanowi wizja rozwoju/ładu społecznego. WyróŜniono poszczególne poziomy planowania takie jak: wizja, która jest wizją ładu społecznego w gminie Chocz; cele główne; cele operacyjne (szczegółowe); kierunki działań; programy operacyjne, które będą występować w formie załączników do niniejszej Strategii;
16 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 projekty realizacyjne-zadania do wykonania, które będą realizować określone cele strategiczne i operacyjne Strategii oraz cele główne i szczegółowe poszczególnych programów strategicznych; zarządzanie i koordynacja Strategii - źródła finansowania, monitoring, ewaluacja, aktualizacja i promocja Strategii, powiązania Strategii z innymi dokumentami strategicznymi. Cele główne i operacyjne wynikają bezpośrednio z wizji rozwoju społecznego. Definiują kierunki rozwoju polityki społecznej gminy w określonych obszarach społecznych, pozwalając jednocześnie na zachowanie jasnego podziału Strategii , grupując poszczególne programy i projekty. Ich realizacja w przyjętej perspektywie czasowej powinna doprowadzić do osiągnięcia poŜądanego ładu społecznego, określonego w jej wizji. Z kolei programy strategiczne są „tematami” działań, których wykonanie powoduje osiągnięcie określonych celów.
Programy operacyjne - grupują projekty związane tematycznie z poszczególnymi dziedzinami Ŝycia czy działaniami samorządu, jak np.: Program Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną w Gminie; Program Współpracy Gminy z Organizacjami Pozarządowymi, Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, etc.
Projekty realizacyjne - to juŜ konkretne przedsięwzięcia realizujące określone zadania w dokumencie czy to w Strategii czy w Programie operacyjnym, Projekty w swej treści powinny zawierać podstawowe informacje jak: a) które cele Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 będą realizowane; b) poprzez jakie działania te cele będą realizowane; c) informacje o zadaniach, czyli czynnościach do wykonania w ramach kaŜdego projektu; d) szacunkowy łączny koszt realizacji projektu jako sumę kosztów poszczególnych zadań; e) zakładane rezultaty; f) cel realizacji projektu – zwięzłe określenie co przyniesie realizacja danego projektu; g) jednostka koordynująca – pozycja ta opisuje kto ma przewodzić realizacji zadania, na kim będzie spoczywała inicjatywa lub kto jest organem decydującym; h) przewidywane źródła finansowania- nazwy funduszy lub jednostek, z których moŜliwe jest otrzymanie środków na realizację projektu lub których pomoc jest moŜliwa (jako nakład rozumiano równieŜ pomoc techniczną i merytoryczną); i) wykonawca – to jednostka bezpośrednio wykonująca poszczególne zadania;
17 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 j) czas realizacji - w przybliŜeniu przewidywany okres realizacji projektu; k) zakładane wskaźniki: korzyści dla adresatów działań, nakładów, wpływu działania na zmianę, wykonania działania Strategii - miary wykonania projektów - określają wartości, które pozwolą co roku, lub okresowo, sprawdzić jakie są postępy w realizacji poszczególnych zadań oraz czy przyjęte zadania są realizowane terminowo i w sposób określony w dokumencie Strategii.
Wskaźniki powinny zostać dobrane zgodnie z celami strategicznymi, w celu: mierzenia kosztów i efektywności wykorzystania zasobów, mierzenia rezultatów osiągniętych w wyniku wykonania danej usługi czy działania, mierzenia jakości - poziomu zadowolenia odbiorców, zapewnienia równego dostępu do wyników, mierzenia rezultatów w czasie (śledzenia zmian w kolejnych latach),
Programy i projekty moŜna realizować w okresach rocznych, dłuŜszych lub krótszych w zaleŜności od charakteru danego projektu. Preferowane będą projekty realizowane w partnerstwie publiczno-społecznych oraz z sektorem prywatnym. Programy operacyjne mające na celu rozwiązywanie problemów społecznych w określonym obszarze społecznym powinny być przyjmowane przez Radę Gminy w Choczu stosownymi uchwałami, które winny przybierać postać załączników do niniejszej Strategii i stanowić jej integralną część. Programy i projekty realizowane w ramach Strategii powinny być zgodne z przyjętymi kierunkami działań i realizować określone cele, ponadto powinna je cechować: efektywność, skuteczność oraz celowość. Ze względu na zmieniającą się rzeczywistość społeczną Strategia będzie dokumentem otwartym podlegającym monitoringowi i ewaluacji z moŜliwością wprowadzania zmian (aktualizacja).
18 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
1.6. Ramy i horyzont czasowy Strategii
Proces budowania strategii rozpoczęto dnia 12.08.2008 r. przeprowadzając konsultacje społeczne na terenie gminy w celu zdiagnozowania problemów i potrzeb społecznych mieszkańców gminy a jej zakończenie planuje się w listopadzie 2008 r. przedłoŜeniem na Sesji Rady Gminy Chocz i przyjęcie jej uchwałą Rady do realizacji.
Okres realizacji nowej Strategii przyjęto na osiem lat 2008 – 2015, co ułatwi formułowanie zadań gminy, szczególnie przy pozyskiwaniu funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.
19 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
II. CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA
2.CHARAKTERYSTYKA GMINY CHOCZ
2.1. Podstawowe informacje o gminie
2.1.1. PołoŜenie geograficzne
Gmina Chocz jest połoŜona w województwie wielkopolskim na wysoczyźnie Kaliskiej, na prawym brzegu Prosny, wzdłuŜ drogi Kalisz - Września, w odległości 11 kilometrów od Pleszewa. Gmina zajmuje obszar 73,4 km², który zamieszkuje około 5000 mieszkańców. W skład Gminy wchodzi 12 wsi sołeckich, naleŜą do niej: Brudzewek, Chocz, Józefów, Kwileń, Kuźnia, Niniew, Nowolipsk, Nowa Kaźmierka, Nowy Olesiec, Piła, Stara Kaźmierka, Stary Olesiec, z których największą jest Chocz - siedziba władz gminnych, licząca ponad 1800 mieszkańców (zob. rys.1).
Rys 1. Mapa Gminy Chocz Źródło: Strategia rozwoju Gminy Chocz
20 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Gmina ma charakter rolniczy. PrzewaŜają gospodarstwa o powierzchni od 2 do 10 ha, o słabej bonitacji gleb - V i VI kl. Rolnicy uprawiają głównie zboŜe, ziemniaki, warzywa oraz hodują bydło i trzodę chlewną.
Krajobrazowe walory gminy Chocz Bory sosnowe zajmują 40% powierzchni gminy, z uwagi na wiek (do 100 lat) oraz monokulturowy charakter nie podlegają Ŝadnym formom ochrony, jednak pełnią bardzo waŜną rolę w środowisku chroniąc piaszczystą glebę przed erozją, a takŜe utrzymując korzystna retencje wodną. Stanowią takŜe miejsce występowania licznych obiektów cennych przyrodniczo. NaleŜą do nich m.in. stanowiska widłaka goździstego, bagna zwyczajnego, a takŜe śródleśne stawy i oczka wodne. W tutejszych lasach moŜna spotkać wszystkie występujące w Polsce, poza limbą, gatunki sosen, z kosodrzewiną włącznie. Poza terenami leśnymi występują takŜe interesujące obiekty podlegające ochronie prawnej. Aktualnie na terenie gminy Chocz istnieją 4 drzewa (dęby) uznane za pomniki przyrody, a kilka dalszych oczekuje jeszcze na objęcie ochroną. NaleŜą do nich między innymi polne grusze urozmaicające monotonny, polny krajobraz. WaŜnymi i interesującymi enklawami roślinności są pozostałości po starorzeczach i torfiankach w dolinie Prosny, głównie w rejonie Brudzewka, Kuźni, Piły i Starego Oleśca, a takŜe podmokłe zaniŜenia terenu między Choczem i Józefowem oraz w okolicach Starej i Nowej Kaźmierki. Dolina Prosny stanowi bardzo waŜny korytarz ekologiczny łączący obszary chronione w dolinie Baryczy i Warty Środkowej, a dzięki zachowaniu koryta w stanie naturalnym oraz starorzeczy i torfianek jest takŜe miejscem występowania interesujących skupisk roślinnych i zwierzęcych. Szczególnie bogata szata roślinna występuje nad samą Prosną i w jej dolinie, chociaŜ, z uwagi na postępujące stepowienie związane z malejącą ilością opadów atmosferycznych oraz działalnością gospodarczą człowieka, równieŜ tu następuje uboŜenie składu gatunkowego roślin. Z dawnych lasów łęgowych i losów porastających dolinę Prosny pozostały obecnie jedynie wąskie paski łęgów topolowo-wierzbowych na samym brzegu rzeki oraz małe fragmenty losów porastających torfianki, głównie na obrzeŜach doliny w pobliŜu wsi Piła. W miejscach tych występują między innymi: zawilec gajowy i Ŝółty, niecierpek, tojeść, krwawnica, kosaciec Ŝółty, boberek trójlistkowy, pałka szeroko- i wąskolistna, czermień błotna. Równie interesująca roślinność występuje wokół stawów śródleśnych w okolicach Józefowa i Nowolipska, gdzie spotkac moŜna rosiczkę okrągłolistną, borówkę bagienną, Ŝurawinę błotną czy bagno zwyczajne. Tereny suche,
21 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 piaszczyste charakteryzują się natomiast występowaniem takich gatunków, jak: dziewanna, rozchodnik, macierzanka, kocanki piaskowe czy koniczyna piaskowa. Specyficzna roślinność porasta miejsca na granicy terenów suchych i podmokłych. Do najciekawszych i równocześnie najrzadszych naleŜy tu niewątpliwie storczyk plamisty, a najokazalsza jest wierzbówka kiprzyca. DuŜa róŜnorodność przyrodnicza na terenie gminy Chocz powoduje, Ŝe tutejsza fauna jest stosunkowo bogata i reprezentowana przez liczne, interesujące gatunki. Wśród owadów szczególną uwagę zwracają na siebie barwne motyle: rusałka pawik, admirał, Ŝałobnik, latolistek cytrynek oraz największy i najrzadszy paź królowej, a takŜe duŜe, ruchliwe waŜki. Obok tych łatwych do obserwacji gatunków występują u nas takŜe wiele ciekawych chrząszczy, m.in.: wonnica piŜmówka, pływak ŜółtobrzeŜek, kruszczyka złotawka, dyląrz garbarz, biegacz skórzasty, a takŜe osa kopułka, mrówkolew czy pająk tygrzyk. RównieŜ interesująca przedstawia się grupa ryb, płazów i gadów. Ryby reprezentowane, są przez co najmiej 20 gatunków w tym obok pospolitych karasi, płotek, karpi, okoni czy szczupaków spotkać moŜna w tutejszych wodach takŜe rzadkiego bolenia, rozpióra oraz słonecznicę. Spośród 17 występujących w Polsce gatunków płazów na terenie gminy Chocz stwierdzono dotąd 9. Obok 3 gatunków Ŝabi tyluŜ ropuch, kumaka nizinnego i rzekotki drzewnej w niewielkich, czystych zbiornikach wodnych obserwować moŜna podobną do jaszczurki traszkę zwyczajną. Bogaty i interesujący jest natomiast świat ptaków, wśród których na szczególną uwagę zasługuje występowanie: Ŝurawi, przepiórek, błotniaków łąkowych, dzięciołów czarnych, bocianów białych i czarnych, barwnych zimorodków, budujących misterne wiszące gniazda remizów, dudków i ok. 100 innych gatunków. Ssaki reprezentowane są między innymi przez takie gatunki, jak jeleń, sarna, dzik, lis, zając, a takŜe bóbr, wydra, jenot, jeŜ, kuna, łasica, wiewiórka. Władze gminy Chocz wykazują wielką troskę o środowisko przyrodnicze, które jest jej największym bogactwem. Zorganizowano odbiór śmieci z posesji oraz wprowadzono selektywną zbiórkę odpadów poprzez ustawienie we wszystkich miejscowościach pojemników do segregacji odpadów. Przystąpiono do stopniowej wymiany węglowych kotłów grzewczych na piece spalające zrębki drzewne w budynkach uŜyteczności publicznej. Zainstalowano kolektor słoneczny do ogrzewania wody uŜytkowej dla potrzeb Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Choczu. W roku 2004 rozpoczyna się budowa oczyszczalni ścieków w Choczu oraz kolektora ściekowego, który docelowo obejmuje 70% powierzchni gminy. Pozostała część gminy, z uwagi na znaczne rozproszenie zabudowy, objęta zostanie programem oczyszczalni przydomowych. Edukacja ekologiczna
22 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 prowadzona jest głównie w placówkach oświatowych przy duŜym zaangaŜowaniu ze strony Gminnego Ośrodka Kultury, Rady Gminy, Urzędu Gminy, oraz stowarzyszeń i organizacji społecznych. Co roku organizowane są gminne konkursy wiedzy ekologicznej, w których uczestniczą uczniowie wszystkich szkół z terenu gminy. Dwukrotnie- wiosną i jesienią przeprowadzane jest sprzątanie gminy połączone z happeningami o tematyce ekologicznej. Wszystkie szkoły biorą takŜe udział w konkursach o zasięgu regionalnym lub ogólnopolskim, organizowanych przez róŜne organizacje i instytucje, zajmujące często bardzo wysokie lokaty. Ponadto bardzo duŜy nacisk kładzie się na dbanie o estetyczny wygląd poszczególnych posesji i miejscowości. Obiekty zabytkowe lub nazwy miejscowości, które zachowały się na terenie gminy pozwalają odczytać, jaką funkcję spełniały w przeszłości. We wsiach leŜących przy historycznym szlaku rozwinęła się działalność rzemieślnicza wskazują na to nazwy niektórych miejscowości, np. Piła, Kuźnia. W Choczu i Kwileniu znajdowały się młyny wodne, a w Pile tartak. Miejscowość Stara Kaźmierka była w przeszłości osadą leśną, załoŜoną na karczunkach leśnych, natomiast wsie Nowa Kaźmierka i Józefów powstały w XIX w., w wyniku parcelacji gruntów i wycinki lasów. Najstarszy zachowany średniowieczny schemat planistyczny oprócz Chocza ma miejscowość Kuźnia z wyraźnie wydzielonym czworobocznym placem centralnym, obecnie częściowo zabudowanym. W pozostałych miejscowościach leŜących przy trasie Kalisz - Gniezno pierwotne schematy planistyczne są słabo rozwinięte, unieczytelnione późniejszymi przekształceniami. Rozwijały się one liniowo wzdłuŜ szosy Niniew - Kwileń - Stary Olesiec. Zachowane obiekty zabytkowe pozwalają odczytać funkcję jaka w przeszłości w danej miejscowości była spełniana. Wsie leŜące przy historycznym szlaku miały moŜliwość rozwinięcia działalności rzemieślniczej obsługującej teren (wskazują na to równieŜ nazwy miejscowości: Kuźnia, Piła). W Choczu i Kwileniu istniał dawny młyn wodny, a we wsi Piła istniał tartak. Obszary zalesione podchodziły w średniowieczu niemal do linii traktu, a obecnie znaczną powierzchnię gminy zajmują lasy. Stara Kaźmierka była w średniowieczu osadą leśną załoŜoną na karczunkach leśnych. Kaźmierka Nowa i Józefów powstały w wyniku XIX - wiecznej parcelacji, w których gruntu rolne uzyskano poprzez karczunki leśne. Na terenie gminy istniały trzy zespoły folwarczne: w Kwileniu, Niniewie i Mycielinku. W Kwileniu zachował się dworek z około 1930 r. i zabudowania folwarczne:
23 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 stodoła, spichlerz, stajnia, lodownia. Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP - parafialny od r. 1822 - dawna kolegiata fundowana przez Andrzeja Lipskiego biskupa kujawskiego w 1629 r. pierwotnie zapewne jednonawowy z kaplicą rodową, wieŜa dobudowana około połowy XVIII w. W latach 1790 - 93 infułat Kazimierz Lipski ufundował przebudowę kościoła. Do wczesnobarokowego jednoprzęsłowego zamkniętego półkoliście prezbiterium z lat 1629-34 dostawiony zostaje nowy trzynawowy bazylikowy korpus wczesnoklasycystyczny ze stiukową dekoracją i nowym wyposaŜeniem wnętrza. Połączony z pałacem infułackim poprzez zakrystię i skarbczyk po zachodniej stronie prezbiterium. Remontowany w latach 1883 - 86 i odnawiany w latach 1954-55. Dawny pałac infułacki, zbudowany w miejscu XIV - wiecznego zamku Kazimierza Wielkiego, częściowo wykorzystując piwnice i przyziemie zamkowe ( zob. fot. 1). Powstał na przełomie lat 80 i 90 XVIII w. z fundacji infułata Kazimierza Lipskiego. Wczesnoklasycystyczny z bogato treściowo stiukową dekoracją wnętrz. Restaurowany w 1913 r. i odnawiany w 1951 r.
Fot.1. Dawny pałac Infułacki Źródło: strona internetowa www.chocz.pl
Kościół pw. Michała Archanioła, barokowy jednonawowy z wydzielonym niŜszym i węŜszym prezbiterium z wielobocznym zamknięciem. Wyposa- Ŝenie wnętrza rokokowe wykonane w latach 1750-51 przez warsztat znanego snycerza Józefa Eglauera. Połączony z klasztorem od strony zachodniej poprzez zakrystię przylegającą do prezbiterium.
24 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Zabudowania klasztorne, z pierwotnego czworobocznego załoŜenia zachowało się pierwotne skrzydło południowe przylegające do prezbiterium kościoła od zachodu oraz kruŜganek przy zachodniej ścianie kościoła nakryty sklepieniem krzyŜowym a takŜe mur ogrodzeniowy (zob. fot. 2).
Fot.2. Kościół pw. Michała Archanioła Źródło: strona internetowa www.chocz.pl
Poza tym w Nowej Kaźmierce istnieje Kościół i cmentarz Ewangelicko - Augsburski z 1907r.
Fot.3. Kościół Ewangelicko - Augsburski z 1907r. Źródło: strona internetowa www.chocz.pl
25 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Ciekawostką jest nietypowy układ urbanistyczny Chocza, składający się z dwóch placów: prostokątnego rynku i drugiego trójkątnego, na którym znajduje się zabytkowa figura św. Wawrzyńca. Wokół obydwu placów przewaŜają zabytkowe budynki.
Gmina jest w 100% zwodociągowana, z dobrze rozwiniętą siecią telekomunikacyjną. Obecnie trwają przygotowania do tworzenia, kanalizacji i gazyfikacji. Ukończone zostały prace nad oczyszczalnią ścieków. Dysponuje terenami pod budownictwo mieszkaniowe i działalność gospodarczą. Posiada uregulowaną gospodarkę odpadami komunalnymi.
2.1.2. Demografia ludności Według Bazy danych regionalnych w 2003 r. na terenie Gminy Chocz liczba osób faktycznie zamieszkałych na terenie gminy – 4823 w 2004 r. faktycznie zamieszkałych 4796, w 2005 r. 4798.
Tabela nr 3. Liczba osób zamieszkałych w Gminie Chocz Rok Wyszczególnienie 2003 2004 2005 Liczba osób 4823 4796 4798 Dane: Urząd Gminy w Choczu
Struktura wiekowa mieszkańców: Z ogólnej liczby mieszkańców największą liczbę stanowią osoby w wieku produkcyjnym, w tym w 2006 roku było1569 męŜczyzn i 1418 kobiet. Osób w wieku poprodukcyjnym najmniej było w 2004 roku, natomiast najwięcej w 2006. W wieku przedprodukcyjnym w 2006 roku jest 1174 osób do 18 roku Ŝycia. Jest to w porównaniu z latami ubiegłymi najniŜsza wartość.
Tabela nr 4. Struktura wiekowa mieszkańców gminy Chocz w latach 2004-2006 Rok Wyszczególnienie 2004 2005 2006 1. Wiek przedprodukcyjny 1243 1204 1174 2. Wiek produkcyjny 2900 2969 2987 3. Wiek poprodukcyjny 653 627 634 Dane: GUS
26 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Tabela nr 5. Ruch naturalny ludności
Rok 2003 2004 2005
Urodzenia 60 44 50
Zgony 38 46 52 Dane: Urząd Gminy w Chocz
W 2003 roku w gminie było 60 urodzeń, natomiast 38 zgonów. Występuje tu znaczna przewaga urodzeń do zgonów i róŜnica wynosi 22. W latach 2004-2005 nie występowała znaczna róŜnica między zgonami a urodzeniami.
Gęstość zaludnienia na terenie Gminy Chocz wynosi 65 osób na 1 km2.
Gmina cechuje się trwale niekorzystnym (ujemnym) saldem migracji w wysokości -1,72 podobnie jak powiat Pleszewski, duŜo gorszym niŜ w podregionie Kaliskim -0,59 i w województwie Wielkopolskim 0,68. Gmina cechowała się równieŜ ujemnym przyrostem naturalnym w wysokości - 0,41 w roku 2005 , w powiecie Pleszewskim wynosił on – 1,93, w podregionie Kaliskim 1,16, w województwie Wielkopolskim 1,51.
Poziom wykształcenia zamieszkałej ludności. Aktualnie gmina dysponuje nadwyŜką siły roboczej w wysokości ok. 605 osób - po 50% kobiet i męŜczyzn. Ponad 88% bezrobotnych stanowiących osoby pomiędzy 18 a 44 rokiem Ŝycia, a ponad 77% to osoby z wykształceniem podstawowym lub zasadniczym zawodowym. DuŜą grupę stanowią takŜe bezrobotni z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym ok. 120 osób, natomiast ok. 10 osób legitymuje się wykształceniem wyŜszym.
Wielodzietność i rodziny niepełne
Według danych z 31.12.2007 roku pochodzących z Urzędu Gminy Chocz na terenie gminy zamieszkuje 100 rodzin wielodzietnych tj. posiadających co najmniej 3 dzieci w wieku do 18 lat. Co stanowi 2% ogółu mieszkańców. Natomiast liczba rodzin niepełnych tj. samotnych rodziców posiadających co najmniej jedno dziecko w wieku do 18 lat stanowi 22. Co stanowi 0,44% ogółu społeczności lokalnej.
27 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2.1.3. Dominująca aktywność gospodarcza
W Gminie Chocz prowadzona jest wielokierunkowa produkcja rolna. Słaby rozwój przemysłu i struktura uŜytkowania gruntów kwalifikuje Gminę do typowo rolniczych. Gmina ma charakter rolniczy. PrzewaŜają gospodarstwa o powierzchni od 2 do 10 ha, o słabej bonitacji gleb - V i VI kl. Rolnicy uprawiają głównie zboŜe, ziemniaki, warzywa oraz hodują bydło i trzodę chlewną.
Tabela nr 6. UŜytkowanie gruntów rolnych w Gminie Chocz Powierzchnia UŜytki rolne w ha Lasy Pozostałe ogólna w ha (ha) (ha)
Razem Grunty Sady orne 450 7332 3953 3179 28 2929
Dane: Urząd Gminy w Chocz
Rolnictwo w gminie Chocz jest rozdrobnione. Średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi około 6 ha. Na terenie Gminy w 2003 roku było 745 gospodarstw, w 2004 roku –743 a w 2007 r. - 738 gospodarstw rolnych. Ludność w rolnictwie indywidualnym zamieszkała na obszarze Gminy ma charakter rodzinny, co oznacza, Ŝe w zbiorowości indywidualnych gospodarstw i działek rolnych produkcja opiera się głównie na pracy własnej uŜytkownika gospodarstwa rolnego oraz członków jego gospodarstwa domowego. Rodzinny charakter gospodarstw rolnych powoduje, Ŝe ich sytuacja ekonomiczna i moŜliwości rozwojowe są ściśle powiązane z cechami demograficznymi i społeczno - zawodowymi uŜytkowników i ich rodzin.
Rozwój turystyki Wykorzystanie walorów i potencjału gminy w zakresie turystyki wiejskiej: agroturystyki, turystyki w gospodarstwie, turystyki ekologicznej (ścieŜki rowerowe, zaprzęgowe, do jazdy konnej) łącznie z szeregiem gwarantowanych atrakcji (ogniska, uroczystości wiejskie, obiekty kultury sakralnej oraz dziedzictwa narodowego, lokalne atrakcje kulinarne, folklorystyczne) itd. Restytucja obiektów gminnego dziedzictwa narodowego, rozwój funkcji rekreacyjnych i turystyczno-edukacyjnych w części gminy nad rzeką Prosną oraz o lokalne kompleksy leśne.
28 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Działalność gospodarcza W gminie w ewidencji działalności gospodarczej obecnie zarejestrowanych jest 184 podmiotów gospodarczych według danych z UG. Są to głównie firmy, od jednoosobowych do zakładów zatrudniających około 30 osób. Gmina naleŜy do obszarów o bardzo niskim wskaźniku przedsiębiorczości w skali województwa (0,07%), ale jednocześnie o nieco korzystnym wskaźniku 5,2% na tle powiatu Pleszewskiego w stosunku do ogólnej liczby podmiotów gospodarczych. Na obszarze gminy brak jest inwestycji zagranicznych. Na obszarze Gminy Chocz nie występują duŜe zakłady przemysłowe, kluczową rolę odgrywają niewielkie firmy handlowe oraz usługowe. Poza sektorem rolniczym na terenie Gminy głównymi pracodawcami są: 1. Zespół Szkół w Choczu zatrudniający 44 osoby, 2. firma T&B (produkcja wyrobów z drewna) - 45 osób 3. SUH „HORYZONT” - 36 osób.
Tabela nr 7. Liczba podmiotów zarejestrowanych, które prowadzą działalność detaliczną i zakłady gastronomiczne w latach 2005 – 2007
Lata Zakłady prowadzące Zakłady działalność detaliczną Gastronomiczne 2005 18 3 2006 18 3 2007 17 2 Dane: Urząd Gminy w Choczu
Ilość zakładów prowadzących działalność detaliczną w na przestrzeni analizowanych lat nie zmienia się, tylko w 2007 roku został zanotowany minimalny spadek. Podobnie jest w przypadku zakładów gastronomicznych. Obecnie nie są tworzone nowe firmy gdyŜ wymogi by utworzyć własną działalność gospodarczą są bardzo wygórowane i stwarza to wiele trudności.
Obsługę bankową mieszkańców i firm prowadzi Bank Spółdzielczy Pleszew, Oddział Chocz.
29 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2.1.4 Trendy gospodarczo – społeczne (prognozowanie)
Gmina będzie zmierzać w kierunku: • modernizacji i budowy dróg gminnych, sieci gazowej, energetycznej, elektrycznej, w tym z wykorzystaniem energii odnawialnej (elektrownie wiatrowe), • edukacyjnej ( konieczność zmiany złego stanu boisk szkolnych i części placów zabaw dla dzieci, złego stanu technicznego kuchni i zaplecza, • poprawy stanu budynków i wyposaŜenia szczególnie szkół podstawowych, w tym dobudowanie sali gimnastycznej w szkole podstawowej w Kuźni, • połączenie bibliotek szkolnych z publiczną działającymi na terenie gminy w jeden zintegrowany system komputerowej informacji), • społecznej (konieczność dostosowania obiektów do standardów unijnych, budowy takich placówek jak: noclegownia, jadłodajnia, stołówki oraz mieszkań socjalnych, poprawy moŜliwości rozwoju usług opiekuńczych i specjalistycznych w gminie), • kulturowej (konieczność aktywizacji i poszerzenia zakresu działalności świetlic środowiskowych, realizacji inwestycji, poszerzenia oferty dla osób w róŜnym wieku poprzez działalność animatorów kultury w poszczególnych sołectwach), • turystycznej i sportowej (konieczność budowy hali widowiskowo-sportowej, modernizacji istniejących boisk z zapleczem, zwiększenia dofinansowania istniejących klubów sportowych i ich sekcji, stworzenia bazy dla rozwoju agroturystyki oraz turystyki kwalifikowanej (rowerowej, konnej, krajoznawczej).
30 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2.2. STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY
2.2.1. Podstawowe kierunki rozwoju zapisane w kompleksowej strategii rozwoju gminy: Gmina Chocz posiada szereg dokumentów planistycznych dotyczących rozwoju gminy w róŜnych jej obszarach. Głównym takim dokumentem jest Strategia Rozwoju Gminy Chocz 2006-2010 przyjęta Uchwałą nr XXI/126/2005 Rady Gminy Chocz z dnia 02.12.2005 r.
Strategia Rozwoju Gminy Chocz zakłada kierunki rozwoju zawarte na schemacie. Warto zauwaŜyć, Ŝe cele Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 wprost wynikają z celów Strategii Rozwoju lub są spójne.
Strategicznym celem rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Chocz jest
POPRAWA WARUNKÓW śYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY DĄśENIE DO OSIĄGNIĘCIA TEGO CELU ODBYĆ SIĘ WINNO MIĘDZY INNYMI POPRZEZ POPRAWĘ WARUNKÓW DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW
Kompleksowa strategia rozwoju gminy nakreśla kierunki rozwoju, które mają na celu: • wykształcenie kompleksowej oferty dla rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości, oraz rolnictwa, w tym w zakresie pozyskania inwestycji zewnętrznych, • maksymalny moŜliwy stan rozwoju infrastruktury technicznej dla poprawy poziomu jakości Ŝycia mieszkańców; • przygotowanie mieszkańców do mobilności i aktywności na rynku pracy, przede wszystkim wskutek osiągnięcia właściwego stanu wykształcenia i kwalifikacji mieszkańców, poprzez właściwe kształcenie w szkołach podstawowych i gimnazjum, upowszechnienie wykształcenia średniego maturalnego wśród młodzieŜy oraz poprawę lub zmianę kwalifikacji ludności dorosłej; • wykreowanie kompleksowej oferty dla potencjalnych inwestorów (przygotowanie i promocja terenów inwestycyjnych);
31 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• poprawę efektywności rolnictwa, poprzez wprowadzanie nowych dochodowych rodzajów nie-tradycyjnej działalności rolniczej oraz kompleksowe przygotowanie tradycyjnych gospodarstw do funkcjonowania w warunkach Unii Europejskiej.
2.2.2. Inne dokumenty strategiczne dotyczące gminy
Ze strategią rozwoju społeczno – gospodarczego gminy Chocz są ściśle powiązane równieŜ inne dokumenty planistyczne.
Strategie i dokumenty na poziomie lokalnym (gminnym): • Wieloletni Plan Finansowy i Inwestycyjny Gminy Chocz 2008-2015 • Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Chocz 2008-2015 • Strategia Rozwoju Gminy Chocz 2008-2020 • Plan Gospodarki Odpadami Gminy Chocz • Program Ochrony Środowiska Gminy Chocz • Program Rozwiązywania problemów alkoholowych
Strategie i dokumenty na poziomie powiatowym:
• Program Pomocy Dziecku i Rodzinie na lata 2008-2015.
• Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2008-2015 .
• Strategia rozwiązywania problemów społecznych w powiecie pleszewskim na lata
2006-2015
Strategie i dokumenty na poziomie regionalnym (wojewódzkim):
• Wojewódzka Strategia Rozwoju Pomocy Społecznej • Program Celowy Pomocy Społecznej w Województwie Wielkopolskim • Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym 2007-2013;
Powiązania Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 z wyŜej wymienionymi dokumentami wskazane są w rozdziale 4.5. Powiązanie strategii z innymi dokumentami strategicznymi.
32 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2.3. SYSTEM POMOCY SPOŁECZNEJ W GMINIE
2.3.1. Instytucje/podmioty zajmujące się pomocą społeczną (z uwzględnieniem organizacji społecznych oraz instytucji powiatowych)
W Gminie Chocz funkcjonują organizacje związane z systemem pomocy społecznej.
Są to między innymi placówki oświatowe, jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, stowarzyszenia oraz inne organizacje formalne i grupy niesformalizowane.
Tabela nr 8. Podmioty zajmujące się pomocą w zakresie polityki społecznej Lp. Nazwa instytucji/organizacji Adres siedziby Rodzaj działalności
Placówki opiekuńcze dla osób starszych i niepełnosprawnych 1 Dom Pomocy Społecznej w 63 -300 Pleszew Całodobowa opieka nad osobami Pleszewie ul. Plac Wolności im. niepełnosprawnymi i starszymi Jana Pawła II 5 2. Warsztaty Terapii Zajęciowej w 63 – 313 Chocz opieka nad osobami Nowolipsku Nowolipsk niepełnosprawnymi i starszymi 3. Środowiskowy Dom 63 -300 Pleszew opieka nad osobami Samopomocy w Pleszewie ul. Kazimierza niepełnosprawnymi i starszymi Wielkiego 7b Placówki oświatowe 4. Szkoła Podstawowa w Choczu 63 -313 Chocz Nauczanie na poziomie ul. M. Konopnickiej 2 podstawowym 5. Szkoła Podstawowa w Kwileniu 63 -313 Chocz Nauczanie na poziomie Kwileń podstawowym 6. Szkoła Podstawowa w Kuźni 63 -313 Chocz Nauczanie na poziomie Kuźnia podstawowym 7 Gimnazjum w Choczu 63 -313 Chocz Nauczanie na poziomie ul. M. Konopnickiej 2 gimnazjalnym 8. Przedszkole w Choczu 63 -313 Chocz Nauczanie na poziomie ul. M. Konopnickiej 2 przedszkolnym Placówki wychowania pozaszkolnego 9. Świetlica Środowiskowa 63 -313 Chocz Opieka nad dziećmi i młodzieŜą w (socjoterapeutyczna ul. śeromskiego 2 godzinach pozalekcyjnych zlokalizowana
33 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
w miejscowości Chocz przy GOPS Instytucje związane z kulturą 10. Gminny Ośrodek Kultury w 63 -313 Chocz Organizacja Ŝycia kulturalnego w Choczu ul. śeromskiego 2 gminie 11. Gminna Biblioteka Publiczna w 63 -313 Chocz Upowszechnianie kultury Choczu ul. M. Konopnickiej 2 Instytucje pomocy społecznej i opieki prawnej 12. Gminny Ośrodek Pomocy 63 -313 Chocz Pomoc społeczna, praca socjalna, Społecznej w Choczu ul. śeromskiego 2 poradnictwo prawne, świadczenia rodzinne, zaliczka alimentacyjna 13. Powiatowe Centrum Pomocy 63 -300 Pleszew Pomoc społeczna, praca socjalna, Rodzinie w Pleszewie ul. Kazimierza poradnictwo prawne Wielkiego 7a 14. Gminna Komisja Rozwiązywania 63 -313 Chocz Pomoc w rozwiązywaniu Problemów Alkoholowych ul. śeromskiego 2 problemów alkoholowych 15. Powiatowy Urząd Pracy w Pleszewie 63 -300 Pleszew Pomoc prawna dla bezrobotnych, ul. Wyspiańskiego 6 pośrednictwo pracy 16. Posterunek Policji wChoczu 63 – 313 Chocz Czuwanie nad bezpieczeństwem w ul. Pleszewska gminie Placówki opieki zdrowotnej i terapii uzaleŜnień 17. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej 63 -313 Chocz Opieka zdrowotna w Choczu ul. M. Konopnickiej 18. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej 63 -313 Chocz Opieka stomatologiczna w Choczu ul. M. Konopnickiej Stowarzyszenia 19. Stowarzyszenie Pomocy Rodzinie 63 -313 Chocz Działania na rzecz rozwoju i Gminy Chocz ul. Rynek promocji wsi Chocz i okolic 20. Ochotnicza StraŜ PoŜarna. W Choczu 63 -313 Chocz Zapewnienie bezpieczeństwa ul. śeromskiego 2 poŜarowego. 21. Stowarzyszenie Osób 63 -313 Chocz opieka nad osobami Niepełnosprawnych „Klaudiusz” ul. Rynek niepełnosprawnymi i starszymi w Choczu,
22 Towarzystwo Przyjaciół Dzieci – 63 -313 Chocz Opieka nad dziećmi i młodzieŜą w Koło w Choczu, ul. Rynek godzinach pozalekcyjnych
23. Ośrodek Stowarzyszenia „Monar” 63 -313 Chocz opieka nad osobami uzaleŜnionymi w Nowolipsku, Nowolipsk od narkotyków i alkoholu
24. Stowarzyszenie LZS – Rada 63 -313 Chocz Działania na rzecz rozwoju i
34 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Gminna w Choczu, ul. Rynek promocji wsi Chocz i okolic
25. Uczniowski Klub Basbellowy „ 63 – 313 Chocz Opieka nad dziećmi i młodzieŜą w Prosna” przy szkole Podstawowej ul. M. Konopnickiej godzinach pozalekcyjnych w Choczu,
26. Stowarzyszenie na rzecz 63 -313 Chocz Działania na rzecz rozwoju i Rozbudowy GOK w Choczu ul. śeromskiego 2 promocji wsi Chocz i okolic Działalności Kulturowej na terenie gminy i współpracy z zagranicą.
Grupy społeczne (niesformalizowane) 27. Forum Młodych 63 -313 Chocz Grupa nieformalna skupiająca ul. Rynek młodzieŜ 28. Klub Seniora (przy GOK w 63 -313 Chocz Grupa nieformalna skupiająca Chocz) ul. śeromskiego 2 osoby starsze (emerytów i rencistów) Parafie 29. Parafia Rzymsko – Katolicka 63 – 313 Chocz Działalność duszpasterska, w Choczu ul. Staszica 6 profilaktyka, pomoc materialna, organizacja imprez kulturalnych
Zasoby sprzyjające rozwiązywaniu problemów społecznych mieszkańców Gminy Chocz:
Zasoby instytucjonalne i pozainstytucjonalne wymienione zostały w powyŜszej tabeli.
Osobowe: Wójt, radni, dyrektorzy szkół, nauczyciele, ojcowie franciszkanie, pracownicy socjalni, pielęgniarki środowiskowe, sołtysi, straŜacy, trenerzy klubów sportowych, aktywna młodzieŜ, kreatywni działacze społeczni.
Lokalowe: • 3 Remizy OSP • 6 świetlic wiejskich, • 1 biblioteka, • 3 szkoły, • 3 boiska sportowe, • 2 parki przy szkołach,
35 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• 2 pustostany nadające się do zagospodarowania.
INSTYTUCJE SAMORZĄDOWE
1. OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W C HOCZU zatrudnia wykwalifikowaną kadrę pracowników socjalnych. Jednostka realizuje zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej, m.in. koordynuje rozwiązywanie problemów społecznych w gminie. Realizuje równieŜ zadania określone w ustawie o świadczeniach rodzinnych. RównieŜ prowadzony jest punkt konsultacyjny dla osób, które potrzebują pomocy i wsparcia DyŜury pełnią: - Prawnik, - Pełnomocnik Wójta Gminy Chocz ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkomanii Porady są udzielane dwa razy w miesiącu po dwie godziny w dniu dyŜuru. W latach 2005 - 2007 średnio podczas jednego dyŜuru udzielano pięciu porad.
Zakres działań: • Pomoc informacyjna dla osób uzaleŜnionych o moŜliwości leczenia • Pomoc informacyjna dla rodzin osób uzaleŜnionych • Rozpoznanie w trakcie rozmowy zjawiska przemocy domowej i udzielanie stosownego wsparcia i informacji o moŜliwości powstrzymania przemocy • Posiadanie dobrej orientacji na temat moŜliwości pomocy i kompetencji poszczególnych słuŜb z terenu gminy i powiatu, które mogą się zaangaŜować w profesjonalną i systematyczną pomoc dla klienta punktu. • Zdiagnozowanie sytuacji całej rodziny i zaplanowania pomocy dla wszystkich jej członków.
2. Świetlica socjoterapeutyczno-opiekuńczo-wychowawcza w Choczu Jedną z instytucji udzielających na terenie gminy pomocy społecznej dla potrzebujących mieszkańców Gminy Chocz jest Świetlica Opiekuńczo-Wychowawczo Socjoterapeutyczna działająca przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej. Do placówki uczęszcza 25 dzieci z rodzin z róŜnymi problemami, głównie z problemem alkoholowym oraz bezradnością w sprawach opiekuńczo-wychowawczych. Świetlica ta czynna jest 3 razy w tygodniu w poniedziałki, środy i czwartki po 3 godziny od 15.00-do 18.00. Dzieci uczestniczące w
36 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 zajęciach mają od 7 do 13 lat. Zajęcia maja formę edukacyjną połączenie gier i zabaw z uczeniem się i odrabianiem lekcji. Zajęcia te maja na celu zagospodarowanie wolnego czasu dzieci i młodzieŜy z terenu gminy. Personel tam zatrudniony to jedna osoba -pracownik GOPS. Z uwagi na ilość dzieci uczestniczących w zajęciach brakuje wyposaŜenia tzn: gier planszowych, zabawek edukacyjnych, ksiąŜek, malowanek i innych przyborów słuŜących do wykonywania programu zajęć ze świetlicy.
3. Grupy wsparcia osób uzaleŜnionych oraz grupa wsparcia dla współuzaleŜnionych. Grupy skupiają głównie osoby, które odbyły terapię odwykową. Ponadto z pomocy psychologicznej korzystają równieŜ członkowie rodzin osób uzaleŜnionych.
Głównym realizatorem zadań pomocy społecznej państwa oraz koordynatorem działań na terenie gminy jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Choczu, który jest jednostką organizacyjną Gminy. Ośrodek mający swoją siedzibę w budynku Gminnego Ośrodka Kultury, zajmuje 4 pomieszczenia. Terenem działania GOPS jest obszar gminy Chocz. W skład kadry Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Choczu wchodzą: kierownik, księgowy, specjalista pracy socjalnej, 2 pracowników socjalnych, opiekunki domowe, w tym referent ds. świadczeń rodzinnych. Na jednego pracownika socjalnego przypada 2000 mieszkańców. Działalność ośrodka oparta jest na wykonywaniu dwojakiego rodzaju zadań w zakresie pomocy społecznej (zgodnie z art.110 Ustawy z dnia 12.03.2004 r. O pomocy społecznej Dz.U. 2004 Nr 69 poz.593). Po pierwsze są to zadania zlecone z zakresu administracji rządowej (art.18 cyt. Ustawy), a po drugie zadania własne gminy (art.17 cyt. Ustawy). Przy realizacji zadań zleconych ośrodek pomocy społecznej kieruje się ustaleniami przekazywanymi przez wojewodę, zaś dla realizacji zadań własnych istotne są ustalenia Rady Gminy. Pomoc społeczna winna zaspokajać najbardziej niezbędne potrzeby następujących kategorii ludności: • osób pozostających, nie z własnej winy, bez zatrudnienia, a przez to nie posiadających podstawowych środków utrzymania, • osób niezdolnych do pracy z powodu wieku, inwalidztwa, przewlekłej choroby lub innych przyczyn, a nie będących w stanie samodzielnie zaspokoić swoich niezbędnych potrzeb z braku dostatecznych środków utrzymania,
37 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• osób znajdujących się w dobrej sytuacji materialnej, lecz nie mających właściwie zorganizowanej opieki, • osób i rodzin, które znalazły się w trudnej sytuacji Ŝyciowej, • osób wymagających pomocy z tytułu zagroŜeń związanych ze zjawiskami patologii społecznej.
Rodzaje świadczeń Prawo do świadczeń pienięŜnych przysługuje osobom, które nie mają Ŝadnych źródeł utrzymania lub dochód na osobę w rodzinie nie przekraczał najniŜszej emerytury, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednej z okoliczności wymienionych w art. 7 Ustawa o pomocy społecznej. W systemie pomocy społecznej przez rodzinę rozumie się osoby spokrewnione i niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące. Kryterium dochodowym dla osoby samotnie gospodarującej jest dochód nie przekraczający kwoty 477 zł, natomiast dla osoby w rodzinie – kwota 351 zł. Rada gminy, w drodze uchwały, moŜe podwyŜszyć kwoty uprawniające do zasiłków okresowego i celowego.
Świadczenia pienięŜne Ustawa o pomocy społecznej wprowadza kilka rodzajów zasiłków pienięŜnych, których przyznawanie uzaleŜnione jest od sytuacji Ŝyciowej świadczeniobiorcy. Świadczenia pienięŜne • zasiłek stały, • zasiłek okresowy, • zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy, • zasiłek i poŜyczka na ekonomiczne usamodzielnienie, Zasiłek stały - udzielany jest osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu wieku lub inwalidztwa, jeŜeli nie mają własnych środków utrzymania lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza ustalonego kryterium dochodowego. Mogą z niego korzystać inwalidzi, osoby starsze, osoby opiekujące się dzieckiem wymagającym stałej opieki i pielęgnacji. Zasiłek stały ustala się w wysokości:
38 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• w przypadku osoby samotnie gospodarującej - róŜnicy miedzy kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym Ŝe kwota zasiłku nie moŜe być wyŜsza niŜ 477 zł miesięcznie; • w przypadku osoby w rodzinie - róŜnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie. Zasiłek okresowy - jest świadczeniem fakultatywnym (nieobowiązkowym). Zasiłek ten moŜe być przyznany osobom i rodzinom, jeŜeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód rodziny nie przekracza kryterium dochodowego osoby lub rodziny ustalonego zgodnie z ustawą, a dochody oraz posiadane zasoby pienięŜne nie wystarczają na zaspokojenie ich niezbędnych potrzeb. Jest on przyznawany głównie w przypadku: niepełnosprawności, długotrwałej choroby, bezrobocia, moŜliwości utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Zasiłek okresowy ustala się: • w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości róŜnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym ze kwota zasiłku nie moŜe być wyŜsza niŜ 418 zł miesięcznie; • w przypadku rodziny - do wysokości róŜnicy miedzy kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny. Zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy - moŜe on być przyznany z pomocy społecznej w celu zaspokojenia niezbędnych potrzeb bytowych, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu Ŝywności, leków i leczenia, opalu, odzieŜy, niezbędnych przedmiotów uŜytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a takŜe kosztów pogrzebu. Osobom bezdomnym i innym osobom nie posiadającym dochodu oraz moŜliwości uzyskania świadczeń zdrowotnych moŜe być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne. Zasiłek celowy moŜe być przyznany równieŜ w formie biletu kredytowanego Osobom i rodzinom, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego, zasiłek celowy moŜe być przyznany niezaleŜnie od dochodu i moŜe nie podlegać zwrotowi. Specjalny zasiłek celowy - jest świadczeniem, które moŜe być przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium ustawowe - w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny.
39 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Zasiłek i poŜyczka na ekonomiczne usamodzielnienie - pomoc taka moŜe być przyznana w formie pienięŜnej lub w naturze. Świadczenia pienięŜne w celu ekonomicznego usamodzielnienia mogą być przyznawane w formie zasiłku lub poŜyczki nieoprocentowanej. Gmina zawiera umowę, w której określa warunki udzielenia poŜyczki, sposób spłaty i jej zabezpieczenie. PoŜyczka moŜe być umorzona w całości lub części, jeŜeli przyczyni się do szybszego osiągnięcia celów pomocy społecznej. Pomoc w naturze polega udostępnieniu maszyn i narzędzi pracy stwarzających moŜliwości zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających niepełnosprawnym prace. Przedmioty te i urządzenia są udostępniane na podstawie umowy uŜyczenia. Świadczenia niepienięŜne Ustawa o pomocy społecznej określa następujące rodzaje świadczeń, które występują w formie niepienięŜnej. Do najwaŜniejszych zaliczamy: • praca socjalna, • składki na ubezpieczenie zdrowotne, • składki na ubezpieczenia społeczne, • pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie, • sprawienie pogrzebu, • poradnictwo specjalistyczne, • interwencja kryzysowa, • schronienie, posiłek, niezbędne ubranie, • usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy, oraz specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia, • mieszkanie chronione, • pobyt i usługi w domu pomocy społecznej, • opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo- wychowawczej, • szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze. Praca socjalna - świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Praca socjalna prowadzona jest z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności Ŝyciowej oraz ze społecznością
40 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności. Praca socjalna moŜe być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny. W pracy socjalnej wykorzystuje się właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia. Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód. Sprawienie pogrzebu - pomoc społeczna obejmuje równieŜ obowiązek sprawienia pogrzebu w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego. Sprawienie pogrzebu jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym. Pomoc w postaci schronienia, posiłku, odzieŜy - Ośrodek Pomocy Społecznej udziela schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym. Udzielenie schronienia następuje poprzez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach dających schronienie (np. ośrodki interwencji kryzysowej). Pomoc w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przyznawana dzieciom i młodzieŜy w okresie nauki w szkole, moŜe być realizowana w formie zakupu posiłków. Przyznanie niezbędnego ubrania następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieŜy i obuwia odpowiednich do indywidualnych właściwości oraz pory roku. Poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów Ŝyciowych, bez względu na posiadany dochód. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze - ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane osobie samotnej która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób a rodzina nie moŜe takiej pomocy zapewnić. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb Ŝyciowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę moŜliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym. Mieszkanie chronione - jest formą pomocy społecznej przygotowywującą osoby tam przebywające, pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego Ŝycia lub
41 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Mieszkanie chronione zapewnia warunki samodzielnego funkcjonowania w środowisku, w integracji ze społecznością lokalną. Liczba rodzin korzystających z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w latach 2003 - 2005 kształtowała się następująco:
Tabela nr 9. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w latach 2003-2005 Rok Liczba rodzin objętych pomocą 2003 523 2004 881 2005 554 Źródło: opracowano na podstawie danych z Ośrodka Pomocy Społecznej
WYKRES 1
Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w latach 2003-2005
881
523 554
2003 2004 2005
Źródło: opracowano na podstawie danych z Ośrodka Pomocy Społecznej
Liczba rodzin objętych pomocą społeczną ciągle rośnie, przykładem tego są dane zawarte w tabeli 1, oraz graficznie prezentowane w wykresie 1. Najwięcej rodzin skorzystało z pomocy społecznej w 2004 roku. W porównaniu do roku 2003, rodzin objętych pomocą było więcej o 358.
42 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2.3.2. Dotychczasowe formy pomocy i świadczeń
Na podstawie zgromadzonych informacji moŜna wnioskować, Ŝe ciągle rośnie liczba rodzin, które potrzebują pomocy z Ośrodka Pomocy Społecznej. W duŜej mierze spowodowane jest to brakiem stałej pracy i ciągle pogłębiającym się bezrobociem.
Tabela nr 10. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną i rodzaje przyznawanej pomocy w latach 2003-2005 roku Lp. Rodzaj zasiłku Liczba rodzin 2003 2004 2005 1. Zasiłek stały 27 85 95
2. Zasiłek stały wyrównawczy 79 - - (od 2004 r. traktowany jako zasiłek stały) 6. Zasiłki okresowe 95 159 92
7. Zasiłki celowe 211 162 153
8. Schronienie 2 3 3
9. DoŜywianie 134 142 290
10. Zasiłki rodzinne 8 275 4859
11. Zasiłki pielęgnacyjne 22 50 519
12. Świadczenia pielęgnacyjne - 16 133 (od 01.05.2004r.) Źródło: opracowano na podstawie danych z Ośrodka Pomocy Społecznej
Między rokiem 2003 a 2005 liczba rodzin pobierających zasiłek stały wzrosła z 27 do 85 co spowodowało wzrost o 200% w porównaniu z rokiem poprzednim. Zasiłki okresowe pobierane w 2003 i 2005 roku nie róŜniły się od siebie w znaczący sposób, natomiast w 2004 roku liczba wypłaconych zasiłków wynosiła 159. Oznacza to, Ŝe w 2004 z zasiłku okresowego skorzystało 64 rodzin więcej niŜ w latach ubiegłych. W roku 2003 i 2004 najwięcej rodzin pobierało zasiłek celowy, zasiłki te były
43 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 przeznaczone przede wszystkim na opał, leki czy podstawowe opłaty. Liczba rodzin korzystających z doŜywiania wzrosła w 2004 roku o 8 rodzin w stosunku do poprzednich lat. W 2004 roku najczęściej pobieranym świadczeniem były zasiłki rodzinne. RóŜnica ta w porównaniu z ubiegłymi latami była bardzo duŜa i wynosiła o 267 rodzin objętych tym świadczeniem.
Tabela nr 11. Typy świadczeń w latach 2003 – 2005 Typ świadczeń 2003 2004 2005 Liczba osób Liczba osób Liczba osób PienięŜne 523 572 527
DoŜywianie 213 227 226
Udzielenie porad 284 238 20
Udzielenie schronienia 2 3 3
Inne - - -
Źródło: opracowano na podstawie danych z Ośrodka Pomocy Społecznej
WYKRES 2
Typy świadczeń w latach 2003 2005
700
600
500
400 2003 2004 300 2005 Liczba osób
200
100
0 pienięŜne doŜywianie udzielanie udzielenie inne porad schronienia Typ świadczenia
Źródło: opracowano na podstawie danych z Ośrodka Pomocy Społecznej w Choczu
Analiza danych pozwala na określenie preferencyjnych form pomocy: Są nimi świadczenia pienięŜne. To właśnie świadczenia pienięŜne były najczęściej wypłacane
44 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 w latach 2003-2005. W 2005 roku w porównaniu do 2003 roku znacznie spadło świadczone przez Ośrodek Pomocy Społecznej udzielanie porad. Było to spowodowane zwiększeniem świadomości mieszkańców Gminy i umiejętności rozwiązywania własnych problemów, a takŜe wzrostem porad w zakresie pomocy społecznej w innych instytucjach i jednostkach.
BUDśET NA ZADANIA POMOCY SPOŁECZNEJ: Tabela nr 12 .Zestawienie kosztów na zadania pomocy społecznej w gminie Chocz w latach 2005 – 2007. Rok 2005 2006 2007 (kwota w zł) (kwota w zł) (kwota w zł)
Zasiłki stałe 254.400,00 251.800,00 265.000,00
Zasiłki okresowe 97.020,00 133.761,00 120.522,00
Zasiłki celowe i w naturze ogółem 55.880,00 57.530,00 60.050,00
Sprawienie pogrzebu
DoŜywianie 80.800,00 417.012,00 404.911,00
Zasiłki celowe na pokrycie wydatków - 216.320,00 związanych z klęską Ŝywiołową lub ekologiczną
Usługi opiekuńcze 45.656,00 49.229,00 18.792,00 ( w tym specjalistyczne)
Składki na ubezpieczenia społeczne i 19.248,00 19.000,00 27.300,00 zdrowotne
Dane: GOPS w Chocz
Najwięcej środków finansowych na zadania pomocy społecznej przeznaczono w 2006 roku w stosunku do 2005 i 2007 r. Najwięcej środków przeznaczone było w 2006 roku na doŜywianie, w 2007 roku na zasiłki stałe wyniosły najwięcej w porównaniu do analizowanych lat. Zasiłki okresowe w 2006 r równieŜ stanowiły najwyŜszą wartość w porównaniu z latami 2005 i 2007.Natomiast zasiłki celowe i w naturze są porównywalne do siebie w analizowanym okresie. Z uwagi na klęskę suszy, która miała miejsce w 2006 roku , środki przeznaczone na rekompensatę strat w tym roku stanowiły największą wartość, gdyŜ w 2005 i 2007 klęska Ŝywiołowa nie występowała.
45 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2.3.3. Charakterystyka grup objętych pomocą społeczną w gminie
Z pomocy rzeczowej natomiast częściej korzystają osoby samotne, niepełnosprawne lub gdzie dominuje problem choroby alkoholowej. Znaczną grupę osób stanowią dzieci korzystające z bezpłatnych posiłków w szkołach na terenie gminy. Świadczeniem, które jest najmniej powszechne w Ośrodku Pomocy Społecznej w Choczu to świadczenie polegające na udzieleniu schronienia. W 2003 roku skorzystały z niego dwie osoby, a w 2004 i 2005 roku przybyła jedna osoba, która potrzebowała schronienia.
Tabela nr 13. Powody przyznania pomocy społecznej w 2004 r Lp. Powody trudnej sytuacji Ŝyciowej Liczba rodzin
1. Bezrobocie 248
2. Niepełnosprawność 161
3. Ubóstwo 60
4. Rodziny wielodzietne 54
5. Alkoholizm 33
6. Długotrwała lub cięŜka choroba 27
7. Narkomania 13 Źródło: opracowano na podstawie danych z Ośrodka Pomocy Społecznej
Brak pracy jest główną przyczyną, w związku, z którą mieszkańcy wnioskują o pomoc z systemu pomocy społecznej. Kolejną jest niepełnosprawność. Istotne trudności funkcjonowania w społeczeństwie wykazują takŜe rodziny niepełne i wielodzietne, dla których bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych takŜe jest wskazaniem do korzystania z pomocy społecznej. Na uwagę zasługuje fakt, iŜ patologia taka jak alkoholizm, równieŜ w bardzo duŜym stopniu wpływa na konieczność korzystania z pomocy społecznej.
46 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
WYKRES 3
Powody przyznania pomocy społecznej w 2004 r
13 33 27 54 bezrobocie 248 niepełnosprawność ubóstwo rodziny wielodzietne alkoholizm 60 długotrwała lub cięŜka choroba narkomania 161
Źródło: opracowano na podstawie danych z Ośrodka Pomocy Społecznej
NaleŜy podkreślić, Ŝe wskazano główne przyczyny udzielanej pomocy, w tle natomiast znajduje się ubóstwo w znacznej mierze warunkujące przyznanie świadczeń z systemu pomocy społecznej. Dane z 2005 roku dotyczą okresu od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2005 r.
Tabela nr 14.Osoby objęte usługami opiekuńczymi w latach 2003-2004 Rok Ilość osób objętych usługami opiekuńczymi 2003 19
2004 16
2005 16
Źródło: opracowano na podstawie danych z Ośrodka Pomocy Społecznej
47 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
WYKRES 4
Osoby objęte usługami opiekuńczymi w latach 2003 2005
19 19 2003 2004 2005
19
Źródło: opracowano na podstawie danych z Ośrodka Pomocy Społecznej
NajwyŜsza ilość osób korzystających z usług opiekuńczych w Ośrodku Pomocy Społecznej była w roku 2003 i wynosiła 19 osób, natomiast w roku 2002 i 2004 liczba osób korzystających z usług opiekuńczych wynosiła 16. Wzrost osób korzystających z tychŜe usług był spowodowany zdarzeniami losowymi, np. wypadkiem czy nagłą chorobą i dlatego liczba osób (wzrost) nie musi być spowodowany pogorszeniem stanu majątkowego tych osób. Najczęstszymi powody udzielania pomocy społecznej przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Choczu są (patrz wykres 4): • bezrobocie; • niepełnosprawność, długotrwała lub cięŜka choroba; • ubóstwo; • wielodzietność; • alkoholizm.
Najczęściej problemy te są ze sobą sprzęŜone. Przy udzielaniu pomocy niezbędnym jest współudział klienta w rozwiązywaniu jego trudnej sytuacji. Zmusza to osoby wymagające wsparcia do zmiany postawy z biernej i roszczeniowej na postawę aktywną w rozwiązywaniu własnych problemów, z którymi nie potrafili sobie poradzić.
48 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Problemy społeczne gminy Chocz wg danych GOPS Codziennemu Ŝyciu towarzyszą liczne problemy, które swoim zasięgiem obejmują coraz większą grupę ludzi i coraz młodsze pokolenie. Zmuszają one część społeczności do szukania róŜnych form pomocy, w tym korzystania z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Bezrobocie Bezrobocie jest w gminie Chocz zjawiskiem, które dotyka dość szerokie kręgi społeczne. Straty i skutki społeczne, które powoduje są trudne do oszacowania. Pojawia się na niepokojącą skalę degradacja nie tylko bezrobotnych, ale takŜe ich rodzin. Strata pracy, przejście na zasiłek, z kolei jego utrata i potrzeba korzystania z pomocy społecznej prowadzi do ubóstwa ze wszystkimi tego konsekwencjami. Bezrobocie burzy klimat Ŝycia rodzinnego. Wpływa destrukcyjnie na pełnienie przez rodzinę jej podstawowych funkcji, na realizację określonych zamierzeń, zadań i planów Ŝyciowych. Najbardziej bolesnym aspektem bezrobocia jest zagroŜenie bezpiecznej egzystencji własnej rodziny. Brak pracy ma nie tylko negatywny wpływ na ekonomiczną funkcję rodziny, ale teŜ na sferę psychiki. Powoduje jej szybką degradację, potęguje biedę i rozszerza sferę ubóstwa. Dla podopiecznych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Choczu dotkniętych bezrobociem duŜym problemem jest regulowanie naleŜności za opłaty mieszkaniowe (głównie opłata za energię elektryczną, opał). Obserwując zachowania bezrobotnych korzystających z pomocy GOPS zauwaŜa się, Ŝe stosują oni ostrzejszy rygor oszczędnościowy mniej wydając na Ŝywność, odzieŜ, przejazdy, płatne usługi. Trudna sytuacja finansowa gospodarstw domowych dotkniętych bezrobociem wymusza takŜe ograniczanie wydatków związanych z kształceniem dzieci. Bezrobocie naraŜa rodzinę na szereg niedogodności, sublimację wielu waŜnych potrzeb, niewłaściwe kształtowanie osobowości jej członków. Praca zawodowa wyznacza, bowiem postawy i zachowania dzieci, system stosowanych przez nie ocen, kontakty ze środowiskiem rówieśniczym, uznawane przez nie wartości czy preferowane cele. DąŜenie dzieci i młodzieŜy są silnie związane z pozycją zawodową rodziców, a otaczająca rzeczywistość postrzegana jest przez pryzmat ich pracy zawodowej. Zmiany w statusie zawodowym choćby jednego z rodziców nie pozostają więc bez wpływu na dokonywaną przez młodych ludzi ocenę rzeczywistości oraz ich własnej pozycji. Bezrobocie jest często w rodzinie czynnikiem konfliktogennym i nasilającym patologie społeczne takie jak naduŜywanie alkoholu, zdobywanie środków pienięŜnych nielegalnymi sposobami np. kradzieŜ itp.
49 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Głębokość zmian w rodzinie spowodowanych bezrobociem zaleŜy w duŜej mierze od struktury rodziny, jej fazy rozwoju, statusu społecznego, stanu zagospodarowania materialnego, kondycji zdrowotnej członków rodziny oraz środowiska lokalnego. Bezrobocie rodziców dla dzieci i młodzieŜy kończącej pewien etap edukacji niejednokrotnie oznacza zmianę i ograniczenie planów dalszego kształcenia, obniŜanie ich aspiracji edukacyjnych, zahamowanie rozwijania ich uzdolnień w drodze dalszej nauki czy zajęć dodatkowych. Z powodu trudnej sytuacji materialnej rodziny, dzieci popadają w sytuacje konfliktowe w szkole z wychowawcami i nauczycielami. Odbija się to wszystko bardzo silnie na postawach dzieci i młodzieŜy, na ich zachowaniu oraz wartościowaniu zjawisk i osób. Niepełnosprawność, długotrwała lub cięŜka choroba We współczesnym świecie niepełnosprawność człowieka uwaŜana jest za szczególnie istotny problem społeczny. Znaczenie tego problemu wynika z rozmiarów i powszechności występowania niepełnosprawności w populacji, a takŜe z konsekwencji, jakie wywołuje w sensie indywidualnym i społecznym. To, co odróŜnia osoby niepełnosprawne od innych, to tylko i wyłącznie ich niepełnosprawność. Osoby te spotyka się codziennie, w kaŜdym środowisku społecznym. U części z nich niepełnosprawność jest uzewnętrzniona do tego stopnia, Ŝe nie sposób nie dostrzegać jej obecności. Mówiąc o osobach niepełnosprawnych, mamy na myśli osoby posiadające stopień niepełnosprawności orzeczony przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności, Komisję przy ZUS, KRUS jak równieŜ inne osoby z dysfunkcjami fizycznymi, psychicznymi i umysłowymi. Za niepełnosprawne uznać naleŜy osoby, których stan fizyczny, psychiczny i umysłowy powoduje trwałe lub okresowe utrudnienia, ograniczenia bądź uniemoŜliwia pełnienie ról i zadań społecznych na poziomie powszechnie przyjętych kryteriów. Niepełnosprawność uderza najbardziej w finansową i emocjonalną stronę rodziny. Rodzina w takiej sytuacji wymaga zwłaszcza nieinstytucjonalnych form pomocy, maksymalnie zindywidualizowanych i dostosowanych do jej potrzeb. Wzmocnienia wymaga sama rodzina, bo ona zapewnia najwszechstronniej i w sposób ciągły moŜliwości poznawania uczucia miłości, potrzeb wolności, religijności. To rodzina, niezaleŜnie od charakteru dokonujących się zmian w Ŝyciu społecznym, z natury broni godności oraz podmiotowości prawnej swych członków. Obserwacje pracowników Ośrodka pozwalają stwierdzić, Ŝe sytuacja tej grupy osób jest bardzo trudna. Problemy osób niepełnosprawnych wiąŜą się głównie z ograniczonymi moŜliwościami oprotezowania i zakupu sprzętu umoŜliwiającego komunikowanie się
50 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 i samoobsługę, kosztowną i trudno dostępną rehabilitację. DuŜym problemem są takŜe problemy architektoniczne w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej jak i w budynkach uŜyteczności publicznej. Bariery te nie tylko utrudniają, ale niekiedy wręcz uniemoŜliwiają uczestnictwo w normalnym Ŝyciu. Nie bez znaczenia jest równieŜ problematyka edukacji osób niepełnosprawnych od chwili urodzenia do ukończenia nauki w ramach posiadanych predyspozycji i moŜliwości. Na terenie gminy Chocz nie działają Warsztaty Terapii Zajęciowej, nasi mieszkańcy korzystają z takiej formy terapii w Nowolipsku. W Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym w Konarzewie z terenu naszej Gminy uczy się jedno dziecko, w Specjalnym Ośrodku Szkolno - Wychowawczym w Kaliszu – jedno dziecko, natomiast w Zespole Szkół Specjalnych w Pleszewie - czworo dzieci. Wg danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Choczu (dane 10.09.2008) kategorie niepełnosprawności przedstawiają się następująco:
• 25 dzieci niepełnosprawnych • 14 osoby niepełnosprawne ze stopniem znacznym, • 29 osoby niepełnosprawne ze stopniem umiarkowanym.
Ubóstwo Ubóstwo określa się jako stan, w którym jednostce czy grupie społecznej brakuje środków na zaspokojenie podstawowych potrzeb, uznawanych w danej społeczności za niezbędne. Pod pojęciem "podstawowe potrzeby" kryją się poza wyŜywieniem, którego niezbędności nikt nie kwestionuje, takie potrzeby jak: ubranie, opłaty mieszkaniowe, leczenie, uzyskanie wykształcenia. Ubóstwo jest głównym powodem przyznawania pomocy przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Pierwszą przesłanką, która uprawnia do ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej jest ubóstwo. Zjawisko to ma wiele przyczyn, które nie zawsze da się jasno wyodrębnić. MoŜe ono być wywołane bezrobociem czy niepełnosprawnością, ale takŜe biernością Ŝyciową i brakiem odpowiedzialności za siebie i własną rodzinę. Wczesna detekcja tzw. szybkie wykrywanie i docieranie do rodziny czy osób znajdujących się na skraju ubóstwa, a później intensywna praca socjalna przyczynia się do zapobiegania utrwalaniu się postaw bierności bądź roszczeniowości. Ubóstwo rodzin dotyka najbardziej dzieci. Przejawem tego jest niedoŜywienie dzieci
51 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 i młodzieŜy. Dlatego teŜ OPS koordynuje doŜywianie na terenie gminy. Bardzo często posiłek w szkole bywa jedynym posiłkiem dziecka w ciągu całego dnia. Alkoholizm Jedną z grup dysfunkcyjnych, która objęta jest pomocą Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej stanowią osoby uzaleŜnione od alkoholu. NaduŜywanie alkoholu stanowi dziś jeden z waŜnych problemów jako rozmiar i niszczycielskie działanie daje się zaobserwować wśród podopiecznych pomocy społecznej. Z problemem naduŜywania alkoholu pracownicy socjalni spotykają się od wielu lat, niepokojącym jest jednak fakt wzrastania liczby osób uzaleŜnionych od alkoholu i obniŜania wieku pierwszego z nim kontaktu. Problem naduŜywania alkoholu przez podopiecznych pomocy społecznej jest bardzo skomplikowany poniewaŜ obok alkoholizmu występują zaburzenia komunikacji między członkami rodziny, bieda, bezrobocie, problemy wychowawcze i zdrowotne, inne uzaleŜnienia, wchodzenie w konflikt z prawem. Zjawisku naduŜywania alkoholu często towarzyszy zjawisko przemocy fizycznej i psychicznej stosowanej zarówno wobec dorosłych jak i dzieci. Praca z zaburzonymi klientami GOPS jest bardzo trudna, długotrwała i często skazana na niepowodzenie. Pomocą w pracy z alkoholikami pracownikom socjalnym przychodzi Gminna Komisja do Spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W celu usprawnienia pomocy rodzinom, w których występuje przemoc w rodzinie pracownicy socjalni i policja stosują procedurę niebieskich kart.
Świadczenia rodzinne: Świadczenia rodzinne przyznawane są w oparciu o ustawę z 28 listopada 2003 r. Rodzaje świadczeń rodzinnych: 1. zasiłek rodzinny i dodatki do zasiłku rodzinnego, 2. świadczenia opiekuńcze: zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne, 3. jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka. Podstawowym warunkiem nabycia prawa do zasiłku rodzinnego jest spełnienie kryterium dochodowego, które w 2008 r. wynosiło 504 zł na osobę w rodzinie lub 583 zł gdy w rodzinie jest dziecko niepełnosprawne.
52 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Tabela nr 15. Liczba wypłaconych świadczeń rodzinnych w 2005 roku Lp. Nazwa świadczenia Liczba rodzin pobierających Kwota świadczenia świadczenia w 2005 r. w 2005 r. 1. Zasiłek rodzinny 4859 221.420 zł 2. Dodatki do zasiłku 2336 321.356 zł rodzinnego 3. Zasiłek pielęgnacyjny 519 74.736 zł 4. Świadczenie pielęgnacyjne 133 55.860 zł 5. Jednorazowa zapomoga z 33 16.179 zł tytułu urodzenia dziecka Dane: GOPS w Chocz
2.3.4.Współpraca Ośrodka z innymi podmiotami Ośrodek współpracuje z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie, a takŜe z Powiatowym Urzędem Pracy w Pleszewie, ZUS-em, KRUS-em, Policją, sądem, kuratorami, kościołem, placówkami opiekuńczo-wychowawczymi, świetlicą socjoterapeutyczną, Komisją do Spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz społecznością lokalną. Ośrodek współpracuje równieŜ z organizacjami pozarządowymi działającymi w obrębie lokalnym. Doświadczenia uzyskane w ramach organizowanych spotkań i warsztatów ze społecznością lokalną zmierzających do rozwoju społecznego gminy: 1. Przeprowadzona diagnoza potrzeb mieszkańców (ankiety, wywiady środowiskowe); 2. Organizowanie szkoleń zawodowych, warsztatów, kursów; - Organizowanie imprez kulturalnych (doŜynki, festyny sportowo-rekreacyjne, zawody straŜackie, przegląd orkiestr dętych, rozgrywki sportowe w piłkę noŜną i siatkową, szkolne zawody sportowe, turnieje, konkursy); - Doświadczenie w pozyskiwaniu środków y UE przez UG, GOPS, szkoły; - Organizowanie prac społecznie uŜytecznych dla osób bezrobotnych i korzystających z pomocy GOPS-u; - Opieka nad dziećmi z rodzin alkoholików przez świetlicę socjoterapeutyczną; - Opieka nad osobami starszymi, samotnymi, chorymi; - Pomoc w organizowaniu kolonii finansowanych ze środków komisji d\s rodzin z problemami alkoholowymi oraz zielonych szkół; - UmoŜliwienie osobom niepełnosprawnym dojazdów do lekarzy, szkół, pracy;
53 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
- Współpraca z PUP, PCPR; Kultywowanie tradycji ludowych w występach środowiskowych młodzieŜy szkolnej, hafciarstwo.
Instytucją udzielającą na terenie gminy pomocy społecznej dla potrzebujących mieszkańców, z którą współpracuje GOPS w Choczu jest Komisja ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, która wraz z pełnomocnikiem Wójta Gminy Chocz ds. rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii realizuje zadania związane z profilaktyka na terenie gminy. Średnio po porady zgłasza się pięć osób podczas pełnionego dyŜuru raz w miesiącu
W ramach tych zadań funkcjonuje :
Punkt Informacyjno – Konsultacyjny, mający swoją siedzibę w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Choczu. DyŜur – raz w miesiącu dwie godziny, pełni prawnik oraz pełnomocnik Wójta Gminy Chocz ds. rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii. Zadaniem punktu konsultacyjnego jest :
udzielanie porad prawnych, przygotowywanie pozwów o alimenty, separację, rozwód,
motywowanie osób uzaleŜnionych do podjęcia leczenia, uczestniczenia w spotkaniach „Grupy Wsparcia” w Choczu, rezerwowania terminu leczenia odwykowego,
motywowanie współuzaleŜnionych do udziału w spotkaniach „Grupy Wsparcia” w Choczu ,
motywowanie osób pijących ryzykownie i szkodliwie, ale nie uzaleŜnionych do zmiany szkodliwego wzorca picia.
rozpoznawanie zjawiska przemocy domowej, udzielanie stosownego wsparcia i informacji o moŜliwościach uzyskania pomocy i powstrzymania przemocy,
inicjowanie interwencji w przypadku diagnozy przemocy domowej,
informacja w zakresie dostępności miejsc pomocy i kompetencji poszczególnych słuŜb i instytucji z terenu gminy , które mogą się włączyć w systemową pomoc rodzinie.
„Grupa Wsparcia” dla uzaleŜnionych i współuzaleŜnionych , spotkania prowadzi terapeuta uzaleŜnień, który wspiera osoby, które wróciły po leczeniu odwykowym , motywuje osoby uzaleŜnione do rozpoczęcia leczenia. Ponadto osoby współuzaleŜnione
54 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 otrzymują profesjonalne terapię w celu wsparcia w pokonywaniu trudności wynikających z Ŝycia z osobą pijącą i w zmianie swojego funkcjonowania na bardziej satysfakcjonujące. „Świetlica Opiekuńczo-Wychowawczo- Socjoterapeuyczna „ dla 15 dzieci z rodzin dysfunkcyjnych mająca na celu stworzenia bezpiecznego miejsca do zabawy, nauki, zajęć profilaktyczno- edukacyjnych, oraz mozliwości odrabiania lekcji. Komisja ds. PiRPA współpracująca z pełnomocnikiem Wójta Gminy ds. rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii, opracowuje i realizuje Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałaniu Przemocy w Rodzinie, który obejmuje następujące działania:
1). Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzaleŜnionych od alkoholu . 2) Udzielanie rodzinom , w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 3). Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych w szczególności dla dzieci i młodzieŜy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a takŜe działań na rzecz doŜywiania dzieci uczestniczącej w pozalekcyjnych programach opiekuńczo- wychowawczych i socjoterapeutycznych. 4). Wspomaganie działań instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, słuŜącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych 5). Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określanych w art.13 'i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarŜyciela publicznego.
Ponadto Komisja ds. PiRPA wraz z pełnomocnikiem Wójta Gminy ds. rozwiązywania problemów alkoholowych i narkomanii realizuje : Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii PODSTAWOWE CELE I ZAŁOśENIA PROGRAMU 1) Stworzenie lokalnego systemu działań profilaktycznych adekwatnego do istniejącej na terenie gminy skali potencjalnego zagroŜenia narkomanią w celu wyeliminowania lub przynajmniej redukcji czynników prowadzących do uzaleŜnienia. 2) Zainicjowanie długofalowego procesu edukacji społecznej polegającego na systematycznym i rzetelnym dostarczaniu fachowej wiedzy wszystkim podmiotom
55 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
zainteresowanym na temat zagroŜeń związanych z narkomanią i uwraŜliwienia na wczesne oznaki uzaleŜnienia oraz informowanie o dostępnych formach pomocy. 3) Uświadomienie i pozyskanie społeczeństwa do zasadności prowadzonych kampanii i przedsięwzięć edukacyjnych i profilaktycznych w przedmiocie uzaleŜnienia od środków odurzających i narkotyków. 4) Stworzenie spójnego systemu przeciwdziałania narkomanii poprzez nawiązanie międzyinstytucjonalnej i merytorycznej współpracy oraz koordynację działań wszystkich podmiotów państwowych, samorządowych i organizacji społecznych m. in. w celu realizacji programów edukacji zdrowotnej, zmierzających do modyfikowania stylu Ŝycia, propagowania zdrowia psychicznego, kondycji fizycznej, zdrowego stylu Ŝycia wolnego od narkotyków i innych uŜywek, szczególnie wśród dzieci i młodzieŜy. 5) Wypracowanie wśród dzieci, młodzieŜy i osób dorosłych racjonalnych postaw wobec narkotyków i innych substancji o działaniu odurzającym poprzez wdraŜanie i realizacje nowoczesnych programów profilaktycznych. 6) Organizowanie alternatywnych miejsc twórczego spędzania wolego czasu dla dzieci i młodzieŜy (szczególnie z grup podwyŜszonego ryzyka), np. świetlic socjoterapeutycznych i środowiskowych jako uniwersalnych form oddziaływania profilaktycznego, edukacyjnego i wychowawczego.
Tabela nr 16. Działania z zakresu pomocy społecznej zlecone przez gminę w latach 2005-2007 Wielkość przekazanych środków z Rodzaj działań Organizacja Rodzaj budŜetu gminy (w tys. zł) współpracująca współpracy 2005 2006 2007 Wramach zatrudnienia w Usługi opiekuńcze - GOPS umowa 185.343 171.057 248.934 PUP, Urząd Prace społecznie uŜyteczne Gminy Chocz umowa GKRPA Gminny Program Pełnomocnik Rozwiązywania Wójta Gminy Problemów Chocz ds. Alkoholowych Rozwiązywania Gminny Program Problemów Przeciwdziałania Alkoholowych Narkomanii i Narkomanii program 41.390 49.150
Opracowanie własne
56 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Ponadto na wyróŜnienie w zakresie współpracy na rzecz rozwiązywania problemów społecznych mieszkańców Gminy Chocz zasługuje :
1) Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Choczu
2) Policja w Choczu,
3) Zespół Szkół w Choczu
4) Szkoła Podstawowa w Kwileniu,
5) Szkoła Podstawowa w KuŜnii,
6) Stowarzyszenie Pomocy w Rodzinie Gminy Chocz,
7) Wiejskie Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych „Klaudiusz” w Choczu
8) Warsztaty Terapii Zajęciowej w Nowolipsku
9) Ośrodek Resocjalizacjio Monar w Nowolipsku
10) Gminny Ośrodek Kultury w Choczu,
11) Ośrodek Zdrowia w Choczu
12) Sad Rejonowy w Pleszewie,
13) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie
14) Dom Pomocy Społecznej w Pleszewie,
15) Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Pleszewie
16) Stowarzyszenie Pomocy Rodzinom ZagroŜonym, Osobom Niepełnosprawnym oraz Współpracy z Zagranicą w Pleszewie
57 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2.4. ŹRÓDŁA PODSTAWOWYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH I ICH IDENTYFIKACJA
Analiza obszarów polityki społecznej w gminie Chocz:
2.4.1. Gospodarka mieszkaniowa
Zasoby mieszkaniowe Podstawową formą własności w budownictwie mieszkaniowym jest własność prywatna. Na terenie Gminy Chocz przewaŜają prywatne budynki jednorodzinne.
Tabela nr 17. Zasoby mieszkaniowe Liczba domostw na terenie gminy 1245 Liczba rodzin zamieszkałych na terenie gminy 2490 Dane: UG
Liczba domostw na terenie gminy wynosi 1245. Natomiast liczba rodzin zamieszkałych na terenie gminy równa się 2490. Gmina dysponuje lokalami komunalnymi. W lokalach komunalnych zamieszkuje 10 rodzin. Obecny stan techniczny zasobu mieszkaniowego gminy jest średni. Gmina nie dysponuje mieszkalnictwem socjalnym.
Tabela nr 18. Majątek komunalny 2003 2004 2005 Liczba budynków komunalnych 1 1 1 Budynki mieszkalne spółdzielcze 1 1 1 Liczba mieszkań komunalnych 11 11 11 Liczba najemców mieszkań komunalnych 10 10 10 Dane: UG Chocz
Z powyŜszych danych wynika, Ŝe w latach objętych analizą w Gminie Chocz w zasobach znajdowało się ogółem 11 mieszkań komunalnych o ogólnej powierzchni 580 m2 oraz 4 lokale uŜytkowe o powierzchni ogółem 304 m2 . Mieszkania te są systematycznie modernizowane i sprzedawane. DuŜym problemem dla Gminy Chocz jest zły stan techniczny budynku komunalnego, który jest wynikiem wieloletnich zaniedbań remontowych. Zgodnie
58 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 z polityką mieszkaniową państwa, w roku 2005, wskaźnik pokrycia kosztów eksploatacji budynków komunalnych, przez wpływy z czynszów miał wzrosnąć do 100%, co spowodowałoby uwolnienie czynszów na rynku nieruchomości i urealnienie kosztów. Wprowadzona nowelizacja odpowiedniej ustawy nie zmieniła w takim stopniu wielkości wskaźnika pokrycia kosztów eksploatacji budynków komunalnych przez wpływy z czynszów, jak to wcześniej planowano. Prowadzona w gminie polityka mieszkaniowa ma na celu sprzedaŜ dotychczasowym uŜytkownikom całego zasobu mieszkań komunalnych. Jest to jednak uzaleŜnione od poprawy sytuacji ekonomicznej gminy, a szczególnie jej mieszkańców.
Osobom spełniającym kryteria określone w ustawie z dnia 21.06.2001 r. o dodatkach mieszkaniowych . ( Dz. U. Nr 71 poz.734) przyznawane są świadczenia pienięŜne w formie dodatków mieszkaniowych.
Liczba dodatków mieszkaniowych przyznawanych w gminie Chocz w latach 2005 – 2007 wynosiła: - 2005 r. -121 świadczeń na kwotę14628,00 zł - 2006 r. -112 świadczeń na kwotę 12765,00 zł - 2007 r. – 109 świadczeń na kwotę 11825,00 zł Ze względu na liczne wnioski zgłaszane przez mieszkańców gminy Chocz istnieją duŜe potrzeby lokalowe na terenie gminy.
2.4.2. System opieki zdrowotnej w gminie Na terenie gminy zagadnieniami zdrowia, pomocy i opieki społecznej zajmują się: 1. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej, 2. Praktyka Stomatologiczna 3. 2 Apteki w Choczu, 4. Ośrodek Resocjalizacji Monar 5. Warsztatów Terapii Zajęciowej dla osób niepełnosprawnych w Nowolipsku , 6. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Choczu. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej zlokalizowany jest w budynku Gminnego Ośrodka Kultury w Choczu. 7. Pogotowie Ratunkowe, które niesie pomoc mieszkańcom Gminy Chocz jest usytuowane 12 km w mieście powiatowym –Pleszewie. Obiekty słuŜby zdrowia w Choczu i Nowolipsku oraz opieki społecznej w Choczu nie spełniają aktualnie standardów określonych w rozporządzeniu Ministerstwa Zdrowia i Opieki
59 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Społecznej oraz Rady Ministrów z dnia 22.06.2005 r (Dz.U. Nr 116, poz.985). W gminie brak jest takich placówek jak: noclegownia, stołówki oraz mieszkań socjalnych. W kolejnych latach planuje się sukcesywne zwiększanie nakładów na pomoc społeczną oraz inwestycje poprawiających moŜliwości rozwoju usług opiekuńczych i specjalistycznych w gminie. Ochrona zdrowia i opieka społeczna stanowią zasadnicze elementy infrastruktury socjalnej gminy Chocz, która ma zasadniczy wpływ na poziom jakości Ŝycia jej mieszkańców. Sytuację w słuŜbie zdrowia, a szczególnie ilość kadry medycznej w gminie Chocz przedstawia tabela
Tabela nr 19. Kadry ochrony zdrowia Kadry ochrony zdrowia 2003 2004 2005 Lekarze medycyny ogółem 4 4 4 Lekarze specjaliści ogółem 2 2 2 Lekarze stomatolodzy 1 1 1 Pielęgniarki ogółem 6 6 6 Farmaceuci 1 1 1 Rehabilitanci 2 2 2 Dane: Ośrodek zdrowia
Tabela nr 20. Ludność 2003 2004 2005 Ludność na jednego pracownika medycznego 283,7 282,1 282,1 W tym na jednego lekarza 803,8 799,3 799,2 W tym na jednego lekarza stomatologa 4823 4796 4795 W tym na jedną pielęgniarkę 803,8 799,3 799,2 Dane: Ośrodek zdrowia
Natomiast w ramach lecznictwa stacjonarnego i ambulatoryjnego podstawowego opieka zdrowotna sprawowana jest nad mieszkańcami gminy Chocz w Pleszewie i Kaliszu
Tabela nr 21. Struktura zachorowalności w Gminie Chocz w 2006 roku. Wyszczególnienie 2006 Nowotwory 13 Choroby układu krąŜenia 8 Choroby układu oddechowego 2 Choroby układu trawiennego 2 Choroby układu gruczołów wydzielania wewnętrznego 1 Choroby układu moczowo-płciowego 1 Choroby zakaźne i pasoŜytnicze 8 Choroby krwi i narządów krwiotwórczych 2 Cukrzyca 9 Dane: Ośrodek zdrowia
60 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Analizując strukturę zachorowalności mieszkańców Gminy Chocz w roku 2006 zwrócić naleŜy uwagę na szczególnie wysoki poziom zachorowalności na choroby: • nowotworowe (13 osób), • cukrzyca (9 osób), • układu krąŜenia (8 osób), • zakaźne i pasoŜytnicze (8 osób) Na ogólną ilość zachorowań w gminie Chocz (46 osób) w roku 2006 – chorzy z czterech w/w grup chorób stanowili 82,6% (38 osób).
2.4.3. Edukacja i opieka nad dzieckiem Na terenie gminy działalność edukacyjno – wychowawcza prowadzona jest dla 423 dzieci (385 na I zmianie i 38 na II zmianie) w Zespole Szkół w Choczu w skład którego wchodzą : gimnazjum 9-o oddziałowe, szkoła podstawowa 12-o oddziałowa i przedszkole 1-o oddziałowe dla dzieci 3-5 lat oraz 2 –u oddziałowe dla dzieci w wieku 6 lat ), w dwóch szkołach podstawowych w Kuźni i Kwileniu (razem 10 oddziałów) wraz z 1 oddziałem przedszkolnym w szkole podstawowej w Kwileniu dla sześciolatków, w którym jest 10 oddziałów. Kadrę nauczycielską stanowią 40 osoby. Bazę dydaktyczną stanowią 3 budynki. Szkoły wyposaŜone są (częściowo w stopniu niewystarczającym) w dwie pracownie informatyczne z dostępem do Internetu. W kaŜdej ze szkół nauczany jest język obcy. Tylko w Zespole Szkół w Choczu oraz w Szkole Podstawowej w Kwileniu jest zastępcza sala gimnastyczna. Szkoła Podstawowa w Kuźni nie ma sali gimnastycznej. Około 33,6% /142 uczniów objętych jest dowozem do szkół, natomiast 100% uczniów korzysta z tzw. obiadów socjalnych opłacanych przez gminę. W szkołach oraz w przedszkolu i oddziałach przedszkolnych w szkole podstawowej w Kwileniu prowadzi się zajęcia z edukacji ekologicznej.
61 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Tabela nr 22. Liczba uczniów w placówkach oświatowych Liczba uczniów w Liczba uczniów w Liczba uczniów w Lp. Nazwa szkoły roku szkolnym roku szkolnym roku szkolnym
2005/2006 2006/2007 2007/2008
1 Gimnazjum w Choczu 215 218 207
Szkoła Podstawowa im. Henryka 2 Sucharskiego w Choczu 287 279 263
3 Szkoła Podstawowa w Kwileniu 101 93 89
4 Szkoła Podstawowa im. Janusza 63 61 54 Korczaka w Kuźni
Dane: Szkoły Podstawowe
Zespół Szkół w Choczu posiada największą liczbę uczniów, nie zmienia się to w znaczny sposób. W porównaniu lat 2005/06 z 2007/08 wynika, iŜ w 2005/06 było o 8 uczniów więcej niŜ w 2007/08. Najwięcej natomiast bo 218 uczniów było w latach 2006/07. Szkoła Podstawowa w Kwileniu najwięcej bo 101 uczniów miała w latach 2005/06, podobnie jak w Szkole Podstawowej w Kuźni.
Edukacja niepełnosprawnych uczniów Tabela nr 23. Informacje o uczniach o specyficznych potrzebach edukacyjnych
Uczniowie Liczba uczniów Realizujący indywidualny tok nauki - Realizujący indywidualny program nauki 1 Objęci nauczaniem indywidualnym Zajęcia w domu 1 Zajęcia w szkole -
Uczniowie z orzeczeniami Liczba uczniów Posiadający orzeczenie o niepełnosprawności 25 Niesłyszący i słabo słyszący 3 Uczniowie z wadami wzroku 60 Niewidomi i słabo widzący 25 Przewlekle chorzy 38 Niepełnosprawni ruchowo 2 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych własnych.
Wzrasta liczba uczniów o specyficznych potrzebach edukacyjnych, zarówno tych, których zdolności i umiejętności warto rozwijać. Oferta szkół dla uczniów z trudnościami poszerza
62 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 się. Jednak nie w kaŜdej szkole pracuje pedagog, a jeŜeli pracuje to w niewystarczającej liczbie godzin. Psycholog nie jest zatrudniony w Ŝadnej szkole. W większości szkół godziny zajęć logopedycznych, wyrównawczych, przydzielane są z tzw. „godzin do dyspozycji dyrektora”. DowoŜenie dzieci do gimnazjum odbywa się prywatnymi autobusami, zatrudnionymi i opłacanymi przez Urząd Gminy w Choczu. Mieszkańcy Gminy Chocz mają dostęp do szkół średnich, takich jak: Liceum Ekonomiczne, Liceum Ogólnokształcące i Zespół Szkół Zawodowych w Pleszewie, Zespół Szkół Technicznych w Pleszewie, a takŜe DoŜywianie uczniów w szkołach prowadzone jest od 2006 roku. DoŜywianych jest 570 dzieci z Zespołu Szkół i 3 szkół podstawowych, a takŜe przedszkole. Dzieci jadają posiłki w stołówkach znajdujących się w szkołach. Istotnym zagadnieniem jest takŜe rozwój opieki przedszkolnej. Podkreślić naleŜy, Ŝe utrzymywanie przedszkoli stanowi wyraz nie tylko prorodzinnej polityki samorządu gminnego, ale takŜe ma realny wpływ na moŜliwości aktywizacji gospodarczej, zwłaszcza wśród młodych kobiet, dla których konieczność opieki nad dzieckiem, stanowi często barierę na drodze do podejmowania pracy zawodowej, a kilkuletni okres tej opieki powoduje utratę (osłabienie) kwalifikacji zawodowych. Postuluje się, więc dąŜenie do utrzymania funkcjonowania przedszkola (bez względu na formę organizacyjną). NaleŜy teŜ wspierać ewentualne inicjatywy prywatne w zakresie tworzenia nowych placówek.
Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieŜy z terenu Gminy Chocz przedstawiono w tabeli nr 24.
Tabela nr 24.Zbiorcze zestawienie zajęć pozalekcyjnych prowadzonych na terenie Gminy Chocz ZAJĘCIA POZALEKCYJNE Udział w zajęciach pozalekcyjnych Liczba uczniów Liczba kół lub godz. zajęć 1. Polonistyczne 20 2 2. Matematyczne 15 1 3. Muzyczne 18 2 Koła zainteresowań 5. Fizyczno-chemiczne 10 1 6. Szkolne Koło Sportowe 120 2 8. Chór szkolny 40 2 1. Zajęcia artystyczne, plastyczne 10 2 Inne zajęcia pozaszkolne 3. Zajęcia teatralne “MASKA” 32 1 4. Gazetka „Wieści z nad Prosny” 14 1 5. Krajoznawczo - turystyczne 40 1 6. gimnastyka korekcyjna 6 2 7. zajęcia wyrównawcze 258 32 8. korekcyjno - kompensacyjne 10 6 RAZEM: 593 55
63 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe pomimo bogatej oferty liczba godzin i dni zagospodarowanych przez te zajęcia liczba ich wynosi 4 dni w tygodniu po kilka godz. Poza tym zwykle są dzieci, które uczestniczą w kilku formach zajęć oraz takie, które nie uczestniczą w Ŝadnych. Poza tym w zajęciach uczestniczą głównie dzieci z miejscowości, w których znajdują się szkoły i z sąsiadujących miejscowości.
Opieka zdrowotna i bezpieczeństwo uczniów: W szkołach brak opieki lekarskiej i stomatologicznej. Szkoły mogą liczyć na pomoc pielęgniarki tylko raz w tygodniu. W naszych szkołach funkcjonuje wiele programów profilaktycznych. Obejmują one dzieci i młodzieŜ w róŜnym wieku, konkretną klasę, etap edukacyjny. Są one realizowane przez pojedynczych nauczycieli, wychowawców oraz całe zespoły czy Rady Pedagogiczne. Jednak efekty powyŜszych działań są znacznie ograniczone z powodu braku systematycznych rozwiązań w gminie w zakresie: opieki medycznej, zatrudnienia pracowników ochrony w niektórych szkołach, finansowania budowy systemu monitoringu w szkołach, finansowania działań profilaktycznych szkół, działalności świetlic wiejskich i terapeutycznych. Wzrasta liczba uczniów o specyficznych potrzebach edukacyjnych, zarówno tych, których zdolności i umiejętności warto rozwijać jak i tych wymagających dodatkowych zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. Oferta szkół dla uczniów z trudnościami poszerza się. Jednak nie w kaŜdej szkole pracuje pedagog, a jeŜeli pracuje to w niewystarczającej liczbie godzin. Psycholog nie jest zatrudniony w Ŝadnej szkole. W większości szkół godziny zajęć logopedycznych, wyrównawczych, przydzielane są z tzw. „godzin do dyspozycji dyrektora”. Zajęcia socjoterapeutyczne finansuje Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W większości szkół podstawowych w naszej gminie uczniowie objęci są nauczaniem języka obcego od pierwszej klasy szkoły podstawowej. Zajęcia dodatkowe odbywają się w ramach tzw. „godzin do dyspozycji dyrektora” lub dzięki dotacji celowej w ramach programu ministerialnego. W szkołach gimnazjalnych są prowadzone zajęcia dodatkowe z języka obcego języka niemieckiego. Językiem obowiązkowym jest język angielski.
Kadra pedagogiczna placówek oświatowych:
64 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Obecnie kadrę nauczycielską stanowi 61 osób. W zawodzie nauczyciela 70 % ogółu zatrudnionych pracowników stanowią kobiety. Najliczniejszą grupę stanowią nauczyciele mianowani – 46 %. Drugą, co do wielkości grupą są nauczyciele dyplomowani – 38 %. Nauczyciele kontraktowi stanowią 16 % ogółu zatrudnionych w Gminie Chocz nauczycieli. Uwagę zwraca niski odsetek nauczycieli staŜystów, zaledwie 8 %. Nauczyciele ze staŜem pracy powyŜej 20 lat to najliczniejsza grupa 40 % oraz do 20 lat 20 %. Łącznie nauczyciele ci stanowią ponad ½ ogółu pracujących nauczycieli w Gminie Chocz. WaŜnym wskaźnikiem w analizie struktury zatrudnienia nauczycieli jest poziom ich wykształcenia. Zdecydowana większość nauczycieli posiada wykształcenie wyŜsze magisterskie z przygotowania pedagogicznego. Odsetek nauczycieli z takim przygotowaniem wynosi 75% ogółu zatrudnionych nauczycieli.
Potrzeby w zakresie edukacji: • konieczność zmiany złego stanu boisk szkolnych, • tworzenia bezpiecznych placów zabaw dla dzieci, • konieczność zmiany złego stanu technicznego kuchni i zaplecza, • poprawy stanu budynków i wyposaŜenia szczególnie szkół podstawowych, w tym dobudowanie sali gimnastycznej w szkole podstawowej w Kuźni, • połączenie bibliotek szkolnych z publiczną działającymi na terenie gminy w jeden zintegrowany system komputerowej informacji,
Opieka nad dzieckiem i rodziną OPS udziela pomocy i otacza opieką dzieci i rodziny w zaleŜności od potrzeb i moŜliwości udzielenia tej pomocy. Pomoc ta jest róŜnego typu polega na wsparciu, rozmowie ze specjalistami z dziedziny prawnej i psychologicznej osób którzy potrzebują pomocy.
Sytuacja dzieci z rodzin problemowych z terenu Gminy Chocz
Tabela nr 25. Dane dotyczące problemów opieki nad dziećmi
Rok 2005 2006 2007
Liczba spraw dotyczących 1 - 11 ograniczenia, zawieszenia lub pozbawienia opieki
65 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Rok 2005 2006 2007
rodzicielskiej
Liczba dzieci umieszczonych Brak danych Brak danych Brak danych w placówkach opiekuńczo- wychowawczych
Liczba rodzin zastępczych w 1 - 1 gminie Chocz, które objęły opieką dzieci z terenu gminy Chocz
Liczba dzieci z terenu gminy 1 - 1 Chocz umieszczonych w rodzinach zastępczych
Liczba dzieci zgłoszonych do - - - adopcji
Liczba dzieci adoptowanych - - -
Dane: PCPR Pleszew Zaobserwowano, Ŝe w roku 2007 liczba dzieci z terenu gminy Chocz umieszczonych w rodzinach zastępczych. w stosunku do 2005 roku nie zmieniła się. Oznacza to Ŝe jedno dziecko zarówno w 2005 i 2007 roku zostało umieszczone w rodzinach zastępczych. Podobnie liczba rodzin zastępczych na terenie gminy Chocz, które objęły opieką dzieci z terenu gminy Chocz, równieŜ w 2005 i 2007 roku było tych rodzin tyle samo.
Gmina Chocz w zakresie opieki nad dzieckiem i rodziną ściśle współpracuje z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie, które udziela pomocy w zakresie:
• wypłaty świadczeń dla rodzin zastępczych;
• pomocy terapeutycznej dla rodzin zastępczych w razie potrzeby;
• wypłaty pomocy pienięŜnej dla usamodzielnionych wychowanków ( w zakresie: kontynuowanie nauki, usamodzielnienie, zagospodarowanie );
• zwolnienia rodziców z odpłatności za pobyt dzieci w rodzinach zastępczych oraz placówkach opiekuńczo-wychowawczych
Potrzeby w zakresie opieki nad dzieckiem i rodziną • konieczność zwiększenia opieki specjalistycznej i bezpieczeństwa uczniów;
66 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• konieczność zmiany złego stanu boisk szkolnych i placów zabaw oraz tworzenie nowych dostosowanych do potrzeb zorganizowanych i bezpiecznych miejsc dla uczniów i całych rodzin; • konieczność wdraŜania programów mających na celu profilaktykę uzaleŜnień i niedostosowania społecznego, w szczególności w zakresie wyrównywania szans edukacyjno-rozwojowych i zagospodarowania czasu wolnego; • poprawa wyposaŜenia, szczególnie w działających świetlicach.
2.4.4. Kultura, sport oraz turystyka. Koordynację Ŝycia kulturalnego na terenie gminy prowadzi Gminny Ośrodek Kultury w Choczu, który kadrowo wspiera działalność świetlicy środowiskowej w Choczu, a takŜe obejmuje działalnością 6 świetlic na terenie Gminy Chocz: 1. Świetlica Środowiskowa w GOK w Choczu – zajęcia świetlicowe 2. Świetlica Wiejska w Brudzewku 3. Świetlica Wiejska w Nowym Oleścu 4. Świetlica Wiejska w Starym Oleścu 5. Świetlica Wiejska w Nowej Kaźmierce 1. Świetlica Wiejska w Niniewie – zajęcia świetlicowe, a takŜe działania animatorów Ŝycia kulturalnego, amatorskich zespołów artystycznych. Działalność kulturalna mająca na celu edukację kulturalną i oświatową obejmuje: 1. Warsztaty gastronomiczne 2. Warsztaty taneczne 3. Kółko plastyczne – od 18.06.2008r.- zajęcia odbywają się jeden raz w tygodniu i trwają 2 godziny; liczba uczestników ok. 24 osoby 4. Nauka gry na instrumentach dętych – próby członków Orkiestry Dętej odbywają się dwa razy w tygodniu po 2 godziny. Działalność kulturowa zwłaszcza na terenach poszczególnych sołectw wymagać będzie pozytywnych zmian i określonych inwestycji w zakresie reaktywowania działalności kulturalnej pozostałych świetlic wiejskich z wykorzystaniem środków Unii Europejskiej, a szczególnie programu Leader Plus. W Gminnej Bibliotece Publicznej (z punktami bibliotecznymi w m. Kuźnia i Kwileniu) zarejestrowanych jest 158 stałych czytelników,
67 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 czytelników, a ilość dostępnych woluminów wynosi 22.963 według stanu na koniec 2006 roku. Rozwój funkcji turystycznej Strategia rozwoju gminy przewiduje, iŜ funkcja turystyczna w kolejnych latach ulegnie wzmocnieniu, stając się docelowo jedną z waŜnych dziedzin gospodarki gminy, pod względem przynoszonych dochodów,. Gmina Chocz powinna stać się w kolejnych latach atrakcyjnym miejscem wypoczynku i rekreacji. Realizacja tego zamierzenia opiera się na przygotowaniu i pełnej realizacji oferty produktu turystycznego wykorzystującego lokalne zasoby, a zwłaszcza atrakcyjne tereny leśne, pradoliny Prosny oraz inne. Na terenie gminy istnieje potencjalna moŜliwość rozwoju róŜnych form turystyki specjalistycznej, np.: rowerowej, konnej, kajakowej, wędrówkowej, motorowej, a takŜe działalności kierowanych do poszczególnych grup odbiorców, np.: młodzieŜy szkolnej, wędkarzy, grzybiarzy, grup zorganizowanych, itp. Potencjalnym obszarem rozwoju funkcji turystycznej są obszary leśne oraz pradoliny rzeki Prosny, gdzie istnieją doskonałe predyspozycje do rozwoju edukacji ekologicznej, rozwoju turystyki krajoznawczej oraz np. przygotowania programów pobytu dla grup szkolnych (wypoczynek połączony z edukacją ekologiczną). Potencjalną szansą aktywizacji gospodarczej gminy (oraz restrukturyzacji rynku pracy w rolnictwie) jest rozwój agroturystyki. Gmina ze względów przyrodniczych i krajobrazowych, posiada predyspozycje dla rozwoju tej formy turystyki. Podkreślić jednak naleŜy, Ŝe jest to działalność wymagająca znacznych nakładów finansowych związanych z zapewnieniem odpowiedniego standardu wypoczynku, a okres zwrotu zainwestowanych środków jest długi. Niemniej jednak, naleŜy wspierać rozwój tego typu gospodarstw jako dodatkowego źródła dochodów gospodarstw rolnych. Jedną z form wsparcia jest np. przyśpieszenie inwestycji infrastrukturalnych (np. wodnokanalizacyjnych, oświetlenie ulic, poprawa stanu dróg) lub wykonanie ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej (np. kąpieliska, boiska, place zabaw) w miejscowościach skupiających większą liczbę gospodarstw zainteresowanych taką działalnością. Samorząd gminny deklaruje pomoc instytucjonalną dla gospodarstw zainteresowanych wprowadzaniem tego rodzaju działalności. Niezbędnymi warunkami wzmacniania i rozprzestrzeniania funkcji turystycznej w gminie, są (potrzeby w zakresie rozwoju sportu, turystyki i rekreacji):
68 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• tworzenie miejsc noclegowych, o róŜnym standardzie oferowanych usług (skierowanych zarówno do klientów mało zamoŜnych, jak i bardzo wymagających); rozwój bazy całorocznej; • monitoring zainteresowania i ruchu turystycznego, pozwalający na ocenę popytu na usługi turystyczne (wraz z oceną zróŜnicowania zainteresowania) oraz podaŜy oferty turystycznej; • przygotowywanie ofert usług turystycznych, skierowanych do konkretnych grup odbiorców; • urządzenie i utrzymanie w stanie wysokiej atrakcyjności ogólnodostępnej infrastruktury turystycznej, np.: kąpielisk, szlaków, punktów widokowych, wypoŜyczalni sprzętu, punktów biwakowania i obozowania, oznakowania i informacji o atrakcjach turystycznych, obiektów dla turystyki specjalistycznej (np. przystani, pomostów, miejsc obsługi rowerzystów, ścieŜek rowerowych); • zachowanie (lub zaprowadzenie) ładu przestrzennego poprzez bezwzględne przestrzeganie ustaleń planów zagospodarowania przestrzennego i innych aktów normujących warunki zagospodarowania przestrzennego; • zapewnienie bezpieczeństwa publicznego w rejonach koncentracji turystów; kompleksowa i profesjonalna promocja turystyki. • dostosowanie infrastruktury turystycznej dla osób niepełnosprawnych
2.4.5. System opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi
Sytuacja osób starszych w gminie Na terenie Gminy Chocz znaczna część 25% korzystających ze wsparcia Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, to osoby starsze. Mówiąc o nich mamy na myśli osoby w wieku poprodukcyjnym. Liczba osób starszych w gminie Chocz wzrasta. W tej grupie oprócz problemów dotyczących sprawności fizycznej mamy równieŜ do czynienia ze zmianami psychicznymi wpływającymi na zdolność funkcjonowania w środowisku. Sytuacja ludzi starszych w okresie szybkich zmian gospodarczych jest złoŜona i uwarunkowana takimi czynnikami jak: • pogorszenie stanu zdrowia, • niewystarczająca opieka zdrowotna, • zanik tradycji międzypokoleniowych,
69 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• przemiany kulturowe, • niekorzystne warunki Ŝycia i pogorszenie sytuacji materialnej.
Towarzyszy temu brak aktywności społecznej, izolacja, osamotnienie, nieporadność Ŝyciowa. Występuje stopniowe obniŜanie procesów poznawczych, sztywność schematów myślowych, mniejsza zdolność przystosowawcza do nowych sytuacji, osłabienie pamięci. W sferze uczuć pojawia się osłabienie zainteresowania innymi osobami, niestabilność emocjonalna, zmienność nastrojów, skłonność do depresji, domaganie się pomocy.
Wszystkie te problemy wskazują na istniejącą marginalizację osób starszych jako zbiorowości, czego przykładem moŜe być stopniowe eliminowanie ich z aktywnego Ŝycia zawodowego i społecznego w momencie przekraczania granicy wieku emerytalnego. Osoby starsze boją się nie tylko chorób i niepełnosprawności, ale takŜe osamotnienia i nietolerancji, gdyŜ w dzisiejszych czasach panuje „kult młodości”.
Ludzie starzy są szczególną grupą osób zdanych na opiekę, gdyŜ w tym okresie Ŝycia, człowiek najczęściej dotykany jest róŜnego rodzaju chorobami i niepełnosprawnością.
Na problem starości moŜna patrzeć z dwóch punktów widzenia: indywidualnego, gdy koncentrujemy się na problemach ludzi starszych wiekiem, Ŝyjących samotnie oraz z punktu widzenia rodzinnego, gdy problemy ludzi starszych postrzegamy w kontekście problemów rodziny, w której Ŝyją. Problemy pojawiają się wówczas, gdy człowiek z coraz większym trudem wykonuje zwykłe lub odświętne czynności Ŝyciowe lub znacznie je ogranicza. W związku z powyŜszym niezbędne jest poświęcenie naleŜytej uwagi tej znaczącej populacji społeczeństwa.
Z etycznego, psychologicznego i społecznego punktu widzenia, konieczne jest zapewnienie tej grupie osób specjalnych form pomocy, mających na celu jak najdłuŜsze utrzymanie ich we własnym środowisku. Z tego teŜ względu osoby po 65 roku Ŝycia wymagają wsparcia, konieczna jest rozbudowa oferty usług środowiskowych jako alternatywnej formy usług do obecnej konieczności zamieszkania w domu pomocy społecznej w sytuacji nie radzenia sobie w codziennym Ŝyciu, poprzez: - rozwój usług wspomagających, ułatwiających codzienne funkcjonowanie, - rozwój form pomocy w okresowym wyręczaniu opiekunów rodzinnych, - mieszkania chronione dające moŜliwość maksymalnie długiej samodzielności, - inicjowanie i wspieranie róŜnych form samopomocy- wspieranie organizacji pozarządowych działających na rzecz osób starszych.
70 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Czynnikiem znacząco wpływającym na jakoś Ŝycia osób starszych jest podejmowanie wszelkich działań mających na celu ich aktywizację. Niezbędne jest tworzenie grup wsparcia dla osób przechodzących na emeryturę, które nie potrafią odnaleźć się jako osoby bierne zawodowo. Formą pomocy dla osób nie posiadających bliskiej rodziny, bądź niemoŜność sprawowania opieki ze względu na stan zdrowia jest moŜliwość umieszczenia w Domu Pomocy Społecznej oraz korzystanie z pobytu w Dziennym Domu Pomocy Społecznej. Nowe rozwiązania w zakresie usług całodobowych dają moŜliwość pozostania tym osobom w swoim naturalnym środowisku, wspomagają ich w zaspokajaniu podstawowych potrzeb Ŝyciowych i prowadzenia gospodarstwa. . Na rzecz osób starszych i samotnych Ośrodek Pomocy Społecznej w Choczu świadczy usługi opiekuńcze, które wykonywane są w domu podopiecznego. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb Ŝyciowych, opiekę higieniczną i pielęgnacyjną oraz w miarę moŜliwości zapewnienie kontaktu z otoczeniem. Pomoc realizowana jest poprzez pracę etatowych opiekunek domowych lub pomoc sąsiedzką. (Patrz tabela nr 14). W ramach działalności i współpracy z PCPR w Pleszewie organizowana jest Wigilia dla osób starszych i samotnych, załoŜenie to ma na celu aktywizacje osób starszych samotnych, które nie maja rodziny i nie potrafią zagospodarować sobie czasu wolnego Strategia ta w obrębie pomocy ludziom starszym skierowana jest na podtrzymanie ich sprawności ruchowej i intelektualnej umoŜliwiającej zaspokojenie podstawowych potrzeb, a takŜe ich aktywności społecznej oraz łagodzenie trudności związanych z wiekiem. Osoby starsze mają niezbywalne prawo do uczestniczenia w Ŝyciu społecznym na równi z innymi. Takie prawo mają zapewnić im władze samorządowe. WaŜne jest, aby poczynić wszelkie starania zapewnienia opieki osobom, które jej najbardziej potrzebują w ich środowisku zamieszkania. Sieć istniejących instytucji i placówek wspomagających osoby starsze jest wciąŜ niewystarczająca, oferty są zbyt małe w stosunku do ogromu potrzeb społecznych. Dotyczy to zarówno miejsc jak i niezadowalającej jakości usług. W działaniach na rzecz ludzi starszych, obowiązkiem całego społeczeństwa, a zwłaszcza władz rządowych i samorządowych róŜnych szczebli, jest zapewnienie godnych warunków Ŝycia, naleŜytej pozycji społecznej (przez właściwe regulacje prawne i rozwiązania organizacyjne). System wsparcia powinien obejmować zarówno opiekę, ale i kształcenie ludzi w podeszłym wieku.
71 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Sytuacja osób długotrwale chorych Osoby długotrwale chore nie mogą pracować, a koszty utrzymania rodzin, w których są osoby długotrwale chore w szybkim tempie rosną (operacje, rehabilitacje, pielęgnacja). Osoby dotknięte długotrwałą chorobą borykają się z wieloma problemami a przede wszystkim brakiem środków finansowych na leczenie oraz rehabilitację, ograniczeniem moŜliwości poruszania się i w kontaktach społecznych. PowaŜnym problemem jest brak na terenie gminy gabinetów specjalistycznych, co wiąŜe się z dojazdami oraz długim okresem oczekiwania na wizytę specjalistyczną w najbliŜszych placówkach specjalistycznych . Osoby te pozostawione same sobie, są często zniechęcone, jak równieŜ z powodu braku środków finansowych rezygnują z zakupu droŜszego leku czy teŜ kolejnych wizyt u specjalistów.
Tabela nr 26. Liczba osób korzystających z pomocy GOPS w Choczu z powodu długotrwałej lub cięŜkiej choroby Rok 2005 Rok 2006 Rok 2007 Osoby korzystające z pomocy GOPS 5 6 3 z powodu długotrwałej lub cięŜkiej choroby Dane: GOPS Chocz
Z powyŜszych danych wynika, Ŝe w 2006 roku najwięcej osób korzystało z pomocy z tytułu długotrwałej lub cięŜkiej choroby porównaniu do badanych lat. MoŜna zaobserwować tendencyjny spadek w porównaniu roku 2006 i 2007, wskazuje on 100% spadek korzystania z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Choczu z tytułu długotrwałej lub cięŜkiej choroby.
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ Kolejną kwestią społeczną istniejącą na terenie gminy Chocz jest kwestia osób niepełnosprawnych. „Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy” (na podstawie Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 20.12.2002 (Dz.U.03.7.79) art. 1, pkt. 2.
72 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Tabela nr 27. Osoby niepełnosprawne z Gminy Chocz korzystające z pomocy społecznej
Gmina Osoby niepełnosprawne Orzeczona niepełnosprawność korzystające z pomocy społecznej ogółem W tym Dzieci Znaczny stopień Umiarkowany Lekki stopień CHOCZ 130 męŜczyźni kobiety do lat niepełnosprawności stopień niepełnosprawności 16 niepełnosprawności 68 62 26 19 75 10
Z danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Choczu za sierpień 2008 wynika, Ŝe na terenie Gminy Chocz jest 25 dzieci niepełnosprawnych w tym, 15 dzieci uczęszcza do szkół specjalnych. Na 14 dzieci niepełnosprawnych rodzice otrzymują świadczenia pielęgnacyjne, natomiast 78 osób niepełnosprawnych otrzymywało świadczenia z pomocy społecznej formie zasiłku stałego. Zasiłek pielęgnacyjny z działu świadczeń rodzinnych pobiera 145 osób, a takŜe występuje 16 osób dotkniętych zaburzeniami psychicznymi.
Tabela nr 28. Liczba osób korzystających z pomocy GOPS w Choczu z powodu niepełnosprawności w latach 2005 -2007 Rok 2005 Rok 2006 Rok 2007 Osoby korzystające z pomocy GOPS z 21 18 6 powodu niepełnosprawności Dane: GOPS Chocz
Obserwacje pracowników Ośrodka pozwalają stwierdzić, Ŝe sytuacja tej grupy osób jest bardzo trudna. Problemy osób niepełnosprawnych wiąŜą się głównie z ograniczonymi moŜliwościami oprotezowania i zakupu sprzętu umoŜliwiającego komunikowanie się i samoobsługę, kosztowną i trudno dostępną rehabilitację. DuŜym problemem są takŜe problemy architektoniczne w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej jak i w budynkach uŜyteczności publicznej. Bariery te nie tylko utrudniają, ale niekiedy wręcz uniemoŜliwiają uczestnictwo w normalnym Ŝyciu.
Nie bez znaczenia jest równieŜ problematyka edukacji osób niepełnosprawnych od chwili urodzenia do ukończenia nauki w ramach posiadanych predyspozycji i moŜliwości.
73 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Na terenie gminy Chocz działają środowiskowe formy wsparcia osób niepełnosprawnych jak: Warsztat Terapii Zajęciowej (WTZ) w Nowolipsku.
Pomocą objętych jest w WTZ 30 osób upośledzonych w tym umysłowo 14 i 16 osób upośledzonych fizycznie, ruchowo.
Najczęstszymi problemami, z jakimi stykają się osoby niepełnosprawne są: − brak podstawowej wiedzy o stanie swojego zdrowia i moŜliwościach leczenia, diagnozy; − utrudniony dostęp do leczenia i rehabilitacji; − utrudnienia architektoniczne i komunikacyjne; − ograniczenie kontaktów towarzyskich; − pogorszenie sytuacji materialnej; − zaniedbywanie gospodarstwa domowego; − bariery psychologiczne. Wobec tych osób waŜna jest rehabilitacja, która pozwala na moŜliwość kontynuowania pracy zawodowej jak równieŜ zmniejsza problemy i trudności społeczne wynikające z konieczności udzielania świadczeń dla osób niepełnosprawnych. Rehabilitacja jest procesem, którego celem jest umoŜliwienie osobom niepełnosprawnym osiągania i utrzymania optymalnego poziomu funkcjonowania fizycznego, intelektualnego, psychicznego i społecznego poprzez udostępnienie urządzeń umoŜliwiających im niezaleŜność. Rehabilitacja tych osób powinna być działaniem kompleksowym z włączeniem środowiska lokalnego oraz rozwiązań architektonicznych. W związku z tym w działania rehabilitacyjne i pomoc powinien być włączony Powiatowy Urząd Pracy w Pleszewie współpracujący z Urzędem Gminy. Poprzez to osoby niepełnosprawne mają moŜliwość podjęcia pracy w zakładach chronionych jak równieŜ dostęp do szkoleń i kursów. Liczba osób bezrobotnych niepełnosprawnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Pleszewie na dzień 31.12.2006r. wynosiła 124 osób, w tym 62 kobiety. Znaczenie problemu rodzin z osobami niepełnosprawnymi jest o tyle waŜne, Ŝe liczba osób korzystających z róŜnych form wsparcia systematycznie wzrasta. Rodzina, w skład której wchodzi osoba niepełnosprawna stoi przed problemami Ŝyciowymi odnoszącymi się zarówno do materialnej sfery jej Ŝycia jak i konieczności sprawowania opieki, niejednokrotnie do świadczenia usług pielęgnacyjnych, pomocy w wykonywaniu
74 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 codziennych czynności oraz zapewnienia w warunkach domowych rehabilitacji osobie niepełnosprawnej. Działania podejmowane na rzecz rodzin, w których Ŝyją osoby niepełnosprawne powinny być zróŜnicowane. Inaczej bowiem kształtują się potrzeby samotnych osób niepełnosprawnych tworzących jednoosobowe gospodarstwa domowe, a inaczej potrzeby rodzin wieloosobowych opiekujących się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Odmiennych form wsparcia i pomocy oczekują rodzice wychowujący dzieci niepełnosprawne, odmiennych zaś niepełnosprawni rodzice wychowujący dzieci zdrowe. Rehabilitacja zawodowa i społeczna finansowana ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych obejmuje między innymi dofinansowanie do miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, likwidację barier architektonicznych, urbanistycznych i w komunikowaniu się, dofinansowanie do turnusu rehabilitacyjnego, zakupu środków pomocniczych, sprzętu ortopedycznego i leczniczych środków technicznych. KaŜda osoba niepełnosprawna jest indywidualnością i rozpatrując formę i rodzaj pomocy dla niej naleŜy uwzględnić jej indywidualne problemy. Pomocą dla tych osób na terenie gminy zajmuje się Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, a takŜe Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Familia”, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie, Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Pleszewie. Osoby niepełnosprawne mogą się ubiegać o pomoc socjalną w formie środków pienięŜnych, usługowych i rzeczowych. Formułując kierunki polityki społecznej trzeba pamiętać o prowadzeniu szeroko zakrojonych działaniach mających przeciwdziałać społecznemu wykluczeniu osób niepełnosprawnych (np. likwidacja barier architektonicznych, profilaktyka społeczna) oraz prowadzących do zwiększenia ich aktywności zawodowej i społecznej.
Niewątpliwie osoby niepełnosprawne potrzebują więcej wsparcia ze strony społeczeństwa, aby osiągnęły one takie same jakościowo warunki Ŝycia jak i inni obywatele.
2.4.6. Rynek pracy, zatrudnienie oraz bezrobocie
Rynek pracy i zatrudnienie w gminie Chocz. Lokalny rynek pracy tworzą: 1. Zespół Szkół w Choczu zatrudniający 44 osoby, 2. firma T&B (produkcja wyrobów z drewna) - 45 osób
75 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
3. SUH „HORYZONT” - 36 osób.
Z uwagi na typowo rolniczy charakter gminy, jej mieszkańcy związani są przede wszystkim z dziedzinami gospodarki: rolnictwem i hodowlą trzody chlewnej. Na typowo wiejskich terenach podstawowym źródłem utrzymania jest praca we własnych indywidualnych gospodarstwach rolnych. Gmina Chocz wraz z Powiatowym Urzędem Pracy w Pleszewie organizuje prace społecznie-uŜyteczne.
Tabela nr 29. Liczba zatrudnionych osób przy pracach społecznie – uŜytecznych w gminie Chocz w latach 2006-2007. Lp. Wyszczególnienie 2006 r. 2007 r. 1. Liczba zatrudnionych osób 8 10 Dane: Urząd Gminy Chocz
Liczba osób pracujących przy pracach społecznie – uŜytecznych ciągle roście co moŜna zaobserwować z powyŜszych danych w tabeli nr 28. Spowodowane jest to tym iŜ wiele ludzi z terenu Gminy Chocz pozostaje bez pracy i chętnie korzysta z ofert pracy, które są wykonywane na terenie Gminy Chocz przy udziale Powiatowego Urzędu Pracy w Pleszewie.
KWESTIA OSÓB BEZROBOTNYCH
Jednym z waŜniejszych kryteriów oceny warunków bytu mieszkańców jest moŜliwość uzyskania zatrudnienia. Zjawiskiem, które nieustannie wywiera istotny wpływ na poziom Ŝycia ludności jest bezrobocie. 31 sierpnia 2005 roku Powiatowy Urząd Pracy w Pleszewie zarejestrował 577 bezrobotnych z gminy Chocz. Oznacza to, Ŝe na 100 osób w wieku produkcyjnym 22 zarejestrowane jako bezrobotne. Współczynnik obliczany w stosunku do 100 osób czynnych zawodowo jest o wiele wyŜszy i kształtuje się na podobnym poziomie w stosunku do innych gmin wiejskich województwa wielkopolskiego.
Tabela nr 30. Stopa bezrobocia zarejestrowanego w powiecie pleszewskim i województwie wielkopolskim 31 grudnia 2004 roku. Wyszczególnienie Powiat Pleszewski Województwo Wielkopolskie Stopa bezrobocia w % 24,3 16,2
76 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Tabela nr 31. Gmina Chocz - dynamika kształtowania się bezrobocia w latach 1993 - 2004. Rok Liczba bezrobotnych W tym kobiety Udział kobiet ogółem 1993 438 244 55,71 1994 585 297 50,77 1995 619 328 52,99 1996 636 333 52,36 1997 574 349 60,80 1998 495 308 62,22 1999 574 344 59,83 2000 621 363 58,45 2001 644 351 54,50 2002 643 325 50,54 2003 583 313 53,69 2004 605 324 53,55
WYKRES 5 Dynamika kształtowania się bezrobocia w latach 1993-2004
700 619 636 621 644 643 585 574 574 600 495 500 438 400 300 200 100
LICZBA BEZROBOTNYCH 0 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 ROK
31 grudnia 2002 roku udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych wyniósł 50,54% i był niŜszy od 1993 roku. 430 osób, to jest 81,59% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych nie
77 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 posiadało prawa do zasiłku. Ludzie w wieku mobilnym, czyli osoby pomiędzy 18 a 44 rokiem Ŝycia, stanowili 88,24% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych - 465 osób. Na przestrzeni ubiegłych 10 lat największe bezrobocie w gminie Chocz występowało na początku transformacji ustrojowej w latach 1991-1992 oraz w ciągu ostatnich 3 lat. Wyraźnie zarysował się spadek liczby bezrobotnych na 1998 rok w stosunku do lat 1995- 1996. spowodowane to było między innymi zmianą klasyfikacji statystycznej bezrobotnych, wprowadzonej na początku 1997 roku. Wpływ na to miała takŜe koniunktura gospodarcza obserwowana w latach 1998 - 1999. zaznaczający się wyraźnie od 4 lat wzrost bezrobocia naleŜy przypisać między innymi dekoniunkturze oraz innym niekorzystnym wynikom makroekonomicznym, notowanych w latach 1999 - 2002. Struktura bezrobotnych według wieku jest zróŜnicowana. Niepokojące jest zjawisko, Ŝe najliczniejsza rzesza bezrobotnych, blisko połowa, to osoby w wieku 25-34 lata. 59,62% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych stanowią osoby do 34 roku Ŝycia. Jedynie grupa bezrobotnych powyŜej 55 roku Ŝycia jest nieliczna, między innymi ze względu wcześniejszego przejścia na emeryturę lub systemu zasiłków lub świadczeń przedemerytalnych.
Tabela nr 32. Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według wieku. Grupa wieku Liczba bezrobotnych ogółem Struktura (%) 17-24 133 23,05 25-34 211 36,57 35-44 122 21,14 45-54 94 14,21 55-59 17 2,95 60-64 0 0,00
78 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
WYKRES 6 Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według wieku.
250 211 200
133 150 122 94 100
50 17 0
LICZBA BEZROBOTNYCH 0 17 24 25 34 35 44 45 54 55 59 60 64 WIEK
Bezrobotni z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalnym i niŜszym stanowią aŜ 70,19% ogółu zarejestrowanych. Natomiast osoby pozostające bez pracy i legitymujące się wykształceniem wyŜszym stanowią niecałe 2% ogółu bezrobotnych. Wskaźnik ten podobnie jak powyŜsze odpowiadają średnim wartościom charakteryzującym kraj oraz region.
Tabela nr 33. Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według poziomu wykształcenia. Wykształcenie Liczba bezrobotnych ogółem Struktura (%) WyŜsze 11 1,91 Policealne i średnie 140 24,26 zawodowe Średnia ogólnokształcące 21 3,64 Zasadnicze zawodowe 250 43,33 Gimnazjalne i poniŜej 155 26,83
79 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
WYKRES 7 Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według poziomu wykształcenia.
300 250 250
200 155 140 150
100
50 21
LICZBA BEZROBOTNYCH 11 0 1 2 3 4 5 WYKSZTAŁCENIE:1.wyŜsze 2.policealne i średnie zawodowe 3.średnie ogólnokształcące 4.zasadnicze zawodowe 5. gimnazjalne i poniŜej
Tabela nr 34. Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według staŜu pracy. StaŜ pracy w latach Liczba bezrobotnych ogółem Struktura (%) Bez staŜu 115 19,93 Do 1 roku 77 13,34 1 - 5 140 24,26 5 - 10 116 20,10 10 - 20 88 15,25 20 - 30 34 5,25 30 lat i więcej 7 1,2
80 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
WYKRES 8 Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według staŜu pracy.
160 140 140 116 120 115
100 88 77 80
60
40 34 LICZBA BEZROBOTNYCH 20 7 0 bez do 1 do 5 lat do 10 do 20 do 30 30 lat i staŜu roku lat lat lat więcej STAś PRACY W LATACH
42,44% zarejestrowanych bezrobotnych ma za sobą staŜ pracy dłuŜszy niŜ 5 lat. RównieŜ liczną grupę stanowią bezrobotni, którzy nie podejmowali jeszcze pracy bądź mają staŜ do 1 roku. Społeczność ta stanowi łącznie 33,27% ogółu zarejestrowanych. Niepokojącym zjawiskiem jest fakt, Ŝe w tej drugiej grupie są głównie ludzie młodzi, absolwenci szkół zawodowych oraz ogólnokształcących. PowyŜsze wskaźniki charakteryzujące strukturę bezrobotnych według staŜu pracy w gminie Chocz przedstawiają się mniej korzystnie od średniej w powiecie oraz województwie, szczególnie ze względu na krótszy staŜ pracy obecnie bezrobotnych.
Tabela nr 35. Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według czasu pozostawania bez pracy. Czas pozostawania bez pracy Liczba bezrobotnych ogółem Struktura (%) w miesiącach Do 1 25 4,3 1 - 3 57 10,23
81 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
3 - 6 54 9,36 6 - 12 98 16,98 12 - 24 84 14,56 PowyŜej 24miesięcy 259 44,89
55,43% pozostaje bez pracy nie dłuŜej niŜ 24 miesiące. Jest to grupa osób objęta zwolnieniami w latach 2000-2002 oraz dodatkowo zasilona absolwentami szkół średnich, zwłaszcza zawodowych i technicznych. Natomiast za negatywny naleŜy uznać fakt, Ŝe ponad 40% bezrobotnych pozostaje bez pracy dłuŜej niŜ 2 lata. Jest to jeden z symptomów bezrobocia strukturalnego.
WYKRES 9 Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według czasu pozostawania bez pracy.
300 259 250
200
150 98 100 84 57 54 50 25
LICZBA BEZROBOTNYCH 0 do 1 do 3 do 6 do 12 do 24 powyŜej 24 CZAS POZOSTAWANIA BEZ PRACY W MIESIĄCACH
Niepokojącym zjawiskiem jest brak ofert pracy. Problematykę tą potęguje wchodzący w wiek produkcyjny i zawodowy wyŜ demograficzny z lat 1978 - 1983. Natychmiastowe stworzenie kilkuset miejsc pracy, oparte tylko o środki własne samorządu jest praktycznie niemoŜliwe. Szansę na poprawę sytuacji upatruje się w restrukturyzacji sektora rolniczego i znalezieniu grupy inwestorów strategicznych, mogących zatrudnić kilkuset pracowników. Gmina posiada tereny i warunki infrastrukturalne do przyjęcia niezbędnych zamierzeń. Istotnym czynnikiem prowadzącym do ograniczenia bezrobocia moŜe być równieŜ właściwe
82 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 wykorzystanie oraz propagowanie walorów krajobrazowych gminy. Stymulować to powinno rozwojem infrastruktury rekreacyjnej i wypoczynkowej.
2.4.7. Bezpieczeństwo publiczne i patologie społeczne
1. Policja
Stan bezpieczeństwa publicznego w Gminie Chocz przedstawia poniŜej Tabela zawierająca dane z Posterunku Policji w Choczu oraz Komendy Powiatowej Policji w Pleszewie.
Gmina znajduje się w obszarze działania Komendy Powiatowej Policji w Pleszewie, która zapewnia jej oraz gminie Czermin i Gizałki obsługę poprzez Posterunek Policji zlokalizowany w Choczu. Stan osobowy Posterunku Policji wynosi 9 osób: kierownik, 2 asystentów i 6 dzielnicowych (po 2 na kaŜdą gminę). Na terenie gminy realizuje się program „Bezpieczna Gmina”, zakładający przede wszystkim prewencję oraz edukację ludności w zakresie poprawy własnego bezpieczeństwa.
Tabela nr 36. Struktura stwierdzonych przestępstw na terenie gminy Chocz w latach 2003-2005. 2003 2004 2005 Podejmowane interwencje domowe na 1000 8,09 5,63 5,84 mieszkańców Wykroczenia drogowe na 1000 mieszkańców 1,66 0,63 0,21 KradzieŜe na 1000 mieszkańców 1,66 2,09 1,46 KradzieŜe z włamaniami na 1000 mieszkańców 1,66 0,83 0,63 Dane: Posterunek Policji w Choczu
Do najczęściej popełnianych w gminie przestępstw naleŜą interwencje domowe, kradzieŜe , kradzieŜe z włamaniem i uszkodzenia mienia, wykroczenia drogowe oraz przestępstwa przeciwko zdrowiu i Ŝyciu.
83 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Tabela nr 37. Analiza stanu zagroŜenia bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie gminy Chocz za okres od 2006 r. do października 2008 r. popełnianych przez nieletnich. Rodzaj 2006 2007 2008 przestępstwa/Rok kradzieŜ 1 3 1 pobicie 3 3 2 KradzieŜ z 2 1 0 włamaniem Uszkodzenie 2 2 1 mienia Dane: Posterunek Policji w Choczu
Na podstawie zgromadzonych danych nasuwają się następujące wnioski. Liczba przestępstw maleje moŜna to stwierdzić na podstawie powyŜszej analizy. W porównaniu do lat ubiegłych do tej pory najmniej przestępstw z udziałem nieletnich popełniono w 2008 roku. Ilość kradzieŜy z włamaniem na przestrzeni lat znacznie się obniŜyła. W 2006 zanotowano 2 przypadki, natomiast w 2008 roku nie było tego rodzaju przestępstw.
Tabela nr 38. Przestępczość w Gminie Chocz. Ogółem przestępczość w gminie Chocz na 2003 2004 2005 1000 mieszkańców 15,97 11,47 11,46 Dane: Posterunek Policji w Choczu W Gminie Chocz w okresie od 2003 do 2005 roku spadł wskaźnik ilości przestępstw przeciw Ŝyciu, takŜe wskaźnik ilości znęcań się nad rodziną oraz wskaźnik ilości kradzieŜy, zmniejszył się takŜe wskaźnik ilości wykroczeń przeciw kradzieŜy mienia oraz ilości podejmowanych interwencji domowych. W Gminie Chocz w okresie 2003 - 2005 zmalały wielokrotnie w wartościach bezwzględnych na tysiąc mieszkańców następujące wskaźniki: - ilości kradzieŜy z włamaniem o 0,63 - wykroczeń drogowych na tys. mieszkańców o 0,83 Tabela nr 39. Ilość wykrytych przestępstw. Lp. Rodzaj przestępstwa 2006 2007 2008 1. Bójka i pobicie 2 2 2 2. Groźba karalna 1 0 1 3. Znęcanie się nad rodziną 4 2 3 4. Uchylanie się od płacenia 0 0 3 alimentów 5. KradzieŜ mienia 8 5 0 6. Oszustwo 0 0 2 7. Niestosowanie się do zakazu 0 1 2 8. Uszkodzenie mienia 0 0 1
84 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Lp. Rodzaj przestępstwa 2006 2007 2008 9. Podrobienie dokumentów 0 0 2 10. Nagły zgon 1 0 1 11. Wypadek drogowy 3 4 4 12. Kierowanie pojazdem 13 12 6 mechanicznym w stanie nietrzeźwości 13. Kierowanie rowerem po drodze 8 6 7 publicznej w stanie nietrzeźwości 14. KradzieŜ energii 2 1 0 15. KradzieŜ z włamaniem 2 2 0 16. KradzieŜ drewna 1 0 0 Dane: Posterunek Policji w Choczu
Z powyŜszych danych wynika iŜ największą grupę przestępców stanowią osoby, które spoŜywają alkohol a następnie prowadzą auto. W roku 2006, było najwięcej takich wykroczeń w porównaniu do roku 2008 gdzie odnotowany jest 100% spadek zatrzymanych, którzy spoŜywali alkohol. W 2006 roku najwięcej było kradzieŜy mienia w porównaniu z rokiem 2007 i 2008. W porównaniu z analizowanymi latami wzrasta równieŜ przestępczość dotycząca uchylania się od alimentów, oszustwa, czy podrabiania dokumentów.
Działania profilaktyczne organizowane w środowisku lokalnym w zakresie podniesienia bezpieczeństwa publicznego mieszkańców Gminy Chocz: • zmniejszenie oraz redukcja zachowań przestępczych i aspołecznych, przeciwdziałanie zagroŜeniom cywilizacyjnym (kulturowych, systemów wartości, zdrowotnym i związanych ze środowiskiem przyrodniczym); • działania na rzecz bezpieczeństwa socjalnego (zapewnienia dobrej pracy, godziwych warunków Ŝycia) oraz zapewnienie przestrzegania podstawowych praw obywatelskich.
W budŜecie gminy Chocz w roku 2007 przeznaczono następujące środki na programy profilaktyczne: a) przeciwdziałanie alkoholizmowi – 45.456,00 zł b) zwalczanie narkomanii – 3.724,00 zł
Zasoby środowiskowe dla celów profilaktyki, interwencji i pomocy Punkt Informacyjno- konsultacyjne dla osób uzaleŜnionych i ich rodzin działający przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Choczu wykonuje szereg zadań zmierzających do poprawy profilaktyki i zwiększeniu pomocy w zakresie uzaleŜnień. Zadania te maja na celu:
85 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• Pomoc informacyjna dla osób uzaleŜnionych o moŜliwości leczenia, a takŜe dla ich rodzin • Rozpoznanie w trakcie rozmowy zjawiska przemocy domowej i udzielanie stosownego wsparcia i informacji o moŜliwości powstrzymania przemocy • Posiadanie dobrej orientacji na temat moŜliwości pomocy i kompetencji poszczególnych słuŜb z terenu gminy i powiatu, które mogą się zaangaŜować w profesjonalną i systematyczną pomoc dla klienta punktu. • Zdiagnozowanie sytuacji całej rodziny i zaplanowania pomocy dla wszystkich jej członków.
2. Ochotnicza StraŜ PoŜarna Bezpieczeństwo przeciwpoŜarowe realizowane jest na terenie gminy przez 5 jednostek Ochotniczych StraŜy PoŜarnych w następujących miejscowościach: Chocz, Kuźnia – Piła, Kwileń, Niniew i Józefów . W tych jednostkach jest wystarczająca liczba straŜaków, a takŜe lokalów. Istnieją teŜ pomieszczenia garaŜowe. OSP Chocz włączony jest w Krajowy System Ratownictwa Ogólnego – posiada do ratownictwa drogowego: rozpierako-noŜyce hydrauliczne, deskę ortopedyczną, torbę medyczną oraz agregat prądotwórczy o mocy 2 KW. Na wyposaŜeniu jednostek poza podstawowym sprzętem ppoŜ.(zestaw ochrony indywidualnej) są samochody średnio – cięŜkie głównie na podbudowie Stara.
2.4.8. Katalog problemów i potrzeb społecznych oraz grup najbardziej naraŜonych na wykluczenie społeczne w Gminie Chocz zidentyfikowanych i wybranych podczas warsztatów strategicznych i konsultacji społecznych.
W wyniku prac warsztatowych oraz konsultacji społecznych powstała diagnoza naszej sytuacji w gminie, określone zostały nasze wspólne problemy i potrzeby społeczne, określiliśmy grupy najbardziej naraŜone na wykluczenie społeczne oraz nasze zasoby i wypracowaliśmy wspólnie wizję rozwoju społecznego naszej gminy a takŜe prognozę rozwoju społecznego w zakresie polityki społecznej.
I. Analiza i typologia problemów społecznych:
86 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
1. Dezintegracja rodziny, w tym niewydolność opiekuńczo-wychowawcza rodzin, szczególnie wielodzietnych dotkniętych patologią: - przyczyny – alkoholizm, brak pracy, nieumiejętne gospodarowanie posiadanymi środkami - skutki – rozpad rodziny, brak perspektyw, uzaleŜnienia 2. NaduŜywanie alkoholu, uzaleŜnienia i współuzaleŜnienia: - przyczyny: brak pracy, niezaradność Ŝyciowa, trudne sytuacje rodzinne, brak ambicji, brak perspektyw; - skutki: rozpad rodziny, samotność, przemoc, bezrobocie, ubóstwo 2. Bezrobocie, szczególnie długotrwałe, ubóstwo: - przyczyny: połoŜenie geograficzne gminy, brak zakładów pracy, niezaradność, niski poziom wykształcenia i aktywności; - skutki: ubóstwo, pogłębiająca się patologia, w szczególności alkoholizm, rozpad rodziny, samotność, brak środków do Ŝycia, migracja. 3. Niski poziom aktywności i integracji społecznej. Słaby rozwój kapitału społecznego w gminie: - przyczyny: brak czasu, brak liderów, apatia społeczna, brak chęci i motywacji do pracy społecznej; brak w gminie miejsc na zorganizowane formy czasu wolnego, ograniczony dostęp do bazy sportowo- rekreacyjnej, niski poziom wiedzy nt. tworzenia i działalności organizacji pozarządowych oraz pozyskiwania funduszy na ich działalność, brak ruchu woluntarystycznego, niska świadomość obywatelska; - skutki: niski poziom integracji i aktywności społecznej, ograniczony rozwój kulturalny, apatia społeczna, mała liczba inicjatyw społecznych i organizacji pozarządowych w gminie, pogłębiający się proces niedostosowania społecznego, szczególnie wśród dzieci i młodzieŜy,
4.Ograniczony dostęp do poradnictwa specjalistycznego, w szczególności zdrowotnego, rodzinnego i zawodowego: - przyczyny: brak środków finansowych na zatrudnienie specjalistów i organizację gabinetów;
87 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
- skutki: większe problemy zdrowotne, wzrost zachorowań, zaniedbania higieniczne, wychowawcze, rozwojowe, niŜsze szansę edukacyjne, wzrost patologii Ŝycia rodzinnego, wzrost osób uzaleŜnionych od alkoholu i innych środków uzaleŜniających,
5. Znikome formy aktywnego i zorganizowanego spędzania czasu wolnego. - przyczyny: brak środków finansowych, brak organizatorów, opiekunów oraz chęci i motywacji; brak w gminie miejsc na zorganizowane formy czasu wolnego, skromna oferta dodatkowych zajęć pozalekcyjnych, ograniczony dostęp do bazy sportowo-rekreacyjnej; - skutki: brak moŜliwości rozwoju zainteresowań dzieci i młodzieŜy co rzutuje na wybór dalszego kształcenia: wzrost patologii – obniŜa się wiek inicjacji alkoholowej, wzrost uzaleŜnień od róŜnych uŜywek, wzrost agresji, wandalizmu, szczególnie wśród dzieci i młodzieŜy; samotność i odosobnienie społeczne osób starszych, bierność społeczna.
7. Niewystarczające zasoby mieszkaniowe. - przyczyny: brak środków finansowych na adaptację i budowę mieszkań czy lokali uŜyteczności publicznej; - skutki: obniŜony poziom standardu bytowego, rozwój róŜnych form patologii w złych warunkach mieszkaniowych, problemy z dostosowaniem społecznym, brak ambicji i perspektyw
8. Brak dostatecznego wsparcia dla osób chorych, niepełnosprawnych, starszych. - Przyczyny: brak specjalistów (rehabilitantów, terapeutów, wolontariuszy), znieczulica społeczna, brak funduszy , brak kompleksowego lokalnego systemu pomocy tej grupie osób, brak na terenie gminy podmiotów wsparcia dziennego dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, w szczególności z zaburzeniami psychicznymi i upośledzonymi umysłowo; brak ruchu woluntarystycznego i pomocy sąsiedzkiej, negatywne postawy wobec niepełnosprawności; - skutki: samotność, alienacja, zniechęcenie, piętrzące się problemy dnia codziennego osób i rodzin niepełnosprawnych, niewystarczająca opieka
88 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
zdrowotna- zwiększające się problemy zdrowotne, pogłębiające się róŜnice kulturowe, obyczajowe, cywilizacyjne pomiędzy osobami starszymi a młodszym pokoleniem, niski poziom zaangaŜowania mieszkańców na rzecz osób starszych, niski poziom integracji międzypokoleniowej, zanikanie lokalnych tradycji, niska aktywność społeczna tej grupy, niska kondycja fizyczna i zdrowotna.
II. Potrzeby środowiska w zakresie polityki społecznej: 1. Zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieŜy oraz całych rodzin, w tym osób starszych i osób niepełnosprawnych. Stwarzanie moŜliwości wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieŜy. Rozwój kół zainteresowań: przedmiotowych, artystycznych, sportowych i innych w zaleŜności od potrzeb; tworzenie zorganizowanych bezpiecznych miejsc spotkań (świetlic, klubów, placów zabaw i innych). 2. Rozwój kompleksowego systemu pomocowego w gminie i powiecie oraz zapobieganie izolacji/odosobnieniu i wykluczeniu społecznemu osób starszych, chorych, samotnych (zwiększenie integracji i aktywizacji społecznej i zawodowej osób starszych). 3. Rozwój aspiracji Ŝyciowych i edukacja mieszkańców gminy (kursy językowe, szkolenia zawodowe) przez PCPR, PUP, UG, szkoły, OSP; 4. Rozwój profilaktyki: zdrowotnej, uzaleŜnień, niedostosowaniu społecznemu wśród dzieci i młodzieŜy a takŜe osób starszych; Poprawa bezpieczeństwa publicznego; 5. Zapobieganie i eliminowanie deficytów rozwojowych i psychicznych dzieci i młodzieŜy przez NZOZ, pielęgniarkę szkolną, rehabilitanta, logopedę, pedagoga i psychologa i innych; Zwiększenie dostępności do lekarzy specjalistów i specjalistycznych zabiegów medycznych dla mieszkańców gminy. 6. Rozwój w gminie systemu rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz przeciwdziałanie marginalizacji społecznej osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Rozwój form samopomocowych, wolontariuszy, pomocy sąsiedzkiej,w szczególności dla opiekunów tych osób i innych. Integracja ze środowiskiem osób „zdrowych”. Likwidacja barier, w tym architektonicznych, społecznych, zawodowych i innych. 7. Uruchomienie specjalistycznego poradnictwa rodzinnego/obywatelskiego m.in. poprzez dyŜury specjalistów na terenie całej gminie w kilku sołectwach. 8. Stworzenie w gminie i powiecie kompleksowego systemu pomocy dziecku i rodzinie.
89 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
9. Zwiększenie aktywności i integracji społecznej na rzecz rozwiązywania problemów społecznych.
III. Prognozowanie rozwoju potrzeb społecznych: • Starzenie się społeczeństwa stwarza konieczność zaspokajania potrzeb ludzi starszych przez rozwój usług dla nich np. klub seniora, wolontariat, opieka medyczna, bytowa itp. • W celu zatrzymania w gminie ludzi młodych, naleŜy tworzyć warunki do wzrostu rentowności gospodarstw rolnych, nowe miejsca pracy, uaktywnić ich w sferze działalności społecznej i kulturalnej, poprawić sytuację bytową i mieszkaniową. • Dla polepszenia jakości bytu kontynuować poprawę ekologii Ŝycia przez kanalizację ścieków, gazyfikację. • Aby młodzieŜ przygotować do pracy w gminie w przyszłości trzeba wyrównać jej szanse edukacyjne, edukować rodziców, objąć opieką rodziny, prowadzić profilaktykę rozwoju umysłowego, fizycznego i psychicznego. • Dbać o zdrowie społeczeństwa przez ułatwienie dostępu do lekarzy specjalistów, uświadamianie ekologii spoŜywczej, propagowanie sportu i rekreacji. • W ramach integracji międzypokoleniowej zespolić działalność dorosłych i młodzieŜy, korzystać z doświadczeń starszych, uczyć młodzieŜ szacunku dla starszego pokolenia i ich dorobku; • Wzrost liczby osób niepełnosprawnych wymaga zwiększenia liczby fachowców, wolontariuszy udzielających im pomocy, dostosowanie architektury budynków uŜyteczności publicznej, uwraŜliwić społeczeństwo na współuczestniczenie w Ŝyciu osób niepełnosprawnych.
IV. Grupy najbardziej naraŜone na wykluczenie społeczne, wymagające szczególnego wsparcia: • osoby bezrobotne, szczególnie długotrwale i ich rodziny, szczególnie o niskim statusie materialnym; • rodziny wielodzietne oraz rodziny niepełne; • rodziny z osłabioną więzią rodzinną i społeczną, mające problemy opiekuńczo- wychowawcze- niewydolne wychowawczo ( środowiska zaniedbujące dzieci oraz ograniczające perspektywy właściwego rozwoju dziecka;
90 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• osoby niepełnosprawne i ich rodziny oraz osoby przewlekle chore; • osoby z problemami natury zdrowia psychicznego; • osoby starsze i samotne; • rodziny i osoby z problemem uzaleŜnień, w szczególności alkoholowym; • ofiary patologii Ŝycia rodzinnego; • osoby mieszkające w złych warunkach mieszkaniowych.
2.4.9. Hierarchizacja problemów społecznych uznanych za dominujące
Za najwaŜniejsze problemy społeczne w gminie Chocz uznano:
1. Dezintegracja rodziny, w tym niewydolność opiekuńczo-wychowawcza rodzin, szczególnie wielodzietnych dotkniętych patologią. Brak wsparcia rodziny w jej funkcjonowaniu, w wychowywaniu i edukacji dzieci. 2. Ograniczony dostęp do lekarzy specjalistów oraz do specjalistów rodzinnych i zawodowych: pedagogów, psychologów, prawników, logopedów, terapeutów, doradców zawodowych i innych. 3. Brak aktywnych i zorganizowanych form spędzania czasu wolnego, w szczególności dla dzieci i młodzieŜy oraz osób starszych. 4. Brak wystarczającego wsparcia dla osób chorych, samotnych, niepełnosprawnych. 5. Bezrobocie, szczególnie długotrwałe, ubóstwo: 6. Zwiększający się poziom naduŜywania alkoholu i innych środków uzaleŜniających, alkoholizm- uzaleŜnienia i współuzaleŜnienia. 7. Niewystarczające zasoby mieszkaniowe. 8. Niski poziom integracji i aktywności społecznej mieszkańców, mało organizacji pozarządowych, niewielka liczba inicjatyw społecznych na rzecz gminy i jej mieszkańców, słaba współpraca i koordynacja sektorów: samorządowego, pozarządowego i prywatnego, brak partnerstwa i kompleksowych rozwiązań w zapobieganiu i rozwiązywaniu problemów społecznych.
Drzewo problemów
91 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Zdiagnozowane na podstawie konsultacji społecznych i prac warsztatowych a takŜe innych danych z róŜnych rejestrów problemy zostały przedstawione na poniŜszych schematach.
PROBLEMY MIESZKAŃCÓW GMINY CHOCZ PODSTAWOWE POTRZEBY MIESZKAŃCÓW NIE SĄ ZASPOKAJANE, ISTNIEJĄ SYTUACJE KRYZYSOWE, WYSTĘPUJĄ SŁABE WIĘZI MIĘDZY MIESZKAŃCAMI
1. 2. 3. 4. 5. BEZPRODUKTY PROBLEMY RODZIN BIERNOŚĆ IZOLACJA, ODIZOLOWANIE WNE DYSFUNKCYJNYCH: SPOŁECZNA SAMOTNOŚĆ, OSÓB bezrobocie SPĘDZANIE uzaleŜnienia , w tym WYKLUCZENIE NIEPEŁNOSPRA CZASU PRZEZ alkoholowe, SPOŁECZNE WNYCH DZIECI I niezaradność OSÓB I MŁODZIEś Ŝyciowa, przemoc i STARSZYCH I DYSKRYMINAC inne DŁUGOTRWALE JA SPOŁECZNA CHORYCH
2.5. Kapitał społeczny działający na rzecz integracji i rozwiązywania problemów społecznych w gminie Chocz
2.5.1. Inwentaryzacja mocnych stron gminy (w zakresie spraw społecznych, w tym zasoby w postaci organizacji społecznych i zakresu współdziałania z nimi)
W wyniku pracy warsztatowej uczestnicy określili mocne strony Gminy Chocz:
Mocne strony Gminy Chocz które stanowią moŜliwości aktywizacji gospodarczej, a jednocześnie powodują, iŜ gmina jest bardziej konkurencyjna i atrakcyjna od innych, a takŜe odgrywają waŜną rolę w zakresie spraw społecznych zaliczyć naleŜy: 1. Atrakcyjne połoŜenie, walory krajobrazowe: na wysoczyźnie Kaliskiej, na prawym brzegu Prosny, , czyste zdrowe powietrze, bogata roślinność-występowania licznych obiektów cennych przyrodniczo. NaleŜą do nich m.in. stanowiska widłaka goździstego, bagna zwyczajnego, a takŜe śródleśne stawy i
92 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
NaleŜą do nich m.in. stanowiska widłaka goździstego, bagna zwyczajnego, a takŜe śródleśne stawy i oczka wodne. W tutejszych lasach moŜna spotkać wszystkie występujące w Polsce, poza limbą, gatunki sosen, z kosodrzewiną włącznie. Fauna jest stosunkowo bogata i reprezentowana przez liczne, interesujące gatunki. 2. Władze gminy Chocz wykazują wielką troskę o środowisko przyrodnicze, które jest jej największym bogactwem gminy_ segregacja odpadów, wymiana węglowych kotłów grzewczych, oczyszczalnia ścieków w Choczu oraz kolektor ściekowy, który docelowo obejmuje 70% powierzchni gminy. Zainstalowano kolektor słoneczny do ogrzewania wody uŜytkowej dla potrzeb Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w Choczu. 3. Edukacja ekologiczna prowadzona jest głównie w placówkach oświatowych przy duŜym zaangaŜowaniu ze strony Gminnego Ośrodka Kultury, Rady Gminy, Urzędu Gminy, oraz stowarzyszeń i organizacji społecznych. Co roku organizowane są gminne konkursy wiedzy ekologicznej, w których uczestniczą uczniowie wszystkich szkół z terenu gminy. Dwukrotnie- wiosną i jesienią przeprowadzane jest sprzątanie gminy połączone z happeningami o tematyce ekologicznej. Wszystkie szkoły biorą takŜe udział w konkursach o zasięgu regionalnym lub ogólnopolskim, organizowanych przez róŜne organizacje i instytucje, zajmujące często bardzo wysokie lokaty. Ponadto bardzo duŜy nacisk kładzie się na dbanie o estetyczny wygląd poszczególnych posesji i miejscowości. 4. We wsiach leŜących przy historycznym szlaku rozwinęła się działalność rzemieślnicza wskazują na to nazwy niektórych miejscowości, np. Piła, Kuźnia. W Choczu i Kwileniu znajdowały się młyny wodne, a w Pile tartak. Najstarszy zachowany średniowieczny schemat planistyczny oprócz Chocza ma miejscowość Kuźnia z wyraźnie wydzielonym czworobocznym placem centralnym, obecnie częściowo zabudowanym. 5. Ciekawe miejsca i obiekty zabytkowe: Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP ; Dawny pałac infułacki; Kościół pw. Michała Archanioła (barokowy, wyposaŜenie wnętrza rokokowe) połączony z klasztorem od strony zachodniej poprzez zakrystię przylegającą do prezbiterium; Zabudowania klasztorne; Kościół i cmentarz Ewangelicko - Augsburski z 1907r. 6. Dobre połoŜenie komunikacyjne-wzdłuŜ drogi Kalisz – Września 7. DuŜą odpowiedzialność samorządu lokalnego za sprawy przyszłego rozwoju gminy, przejawiającą się dąŜeniem do wdroŜenia zintegrowanego systemu zarządzania gminą w oparciu o system wieloletniego planowania rozwoju. 8. Aktywne działanie szkół (optymalna sieć placówek, dobry poziom nauczania, nauka języków zachodnich i informatyki, edukacja ekologiczna, szeroki udział uczniów w ogólnopolskich programach, 9. Gmina jako organizator i sponsor wielu imprez kulturalnych 10. Odpowiednia baza pod rozwój działalności ekologicznej i turystycznej. 11. Zapewnienie minimum Ŝywieniowego poprzez doŜywianie dzieci w szkołach 12. Dziedzictwo i tradycje historyczne i kulturowe podtrzymywane lokalnie
93 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Przeprowadzona kompleksowa analiza uwarunkowań wskazuje, iŜ gmina cechuje się kilkoma stosunkowo powaŜnymi atutami, ale za to z drugiej strony długotrwałymi (trudnymi, bądź niemoŜliwymi do zmiany) ograniczeniami (barierami) rozwoju. Ograniczenia w gminie Chocz mają charakter zarówno realny i bezpośredni (istnieją i oddziałują juŜ obecnie) jak i potencjalny (jest prawdopodobne, iŜ zaistnieją w przyszłości), podczas gdy szansę mają w duŜym stopniu charakter potencjalny (moŜliwe, Ŝe zaistnieją) lub nie bezpośredni (są katalizatorami zmian, które jednak muszą być uprzednio rozpoczęte - same w sobie nie spowodują poprawy sytuacji). Oznacza to, iŜ istniejące ograniczenia stanowią duŜe i realne zagroŜenie dla przyszłego rozwoju gminy i niepodejmowanie działań na rzecz ich eliminacji, moŜe doprowadzić do znacznego pogorszenia stanu rozwoju społeczno-gospodarczego.
Zasoby w postaci organizacji społecznych i zakresu współdziałania z nimi:
Na terenie Gminy Chocz obserwuje się działalność społeczną organizacji formalnych i grup niesformalizowanych (wykaz tych organizacji oraz zakres ich działania zawiera tabela zbiorcza opracowana w podrozdziale 2.3.1 oraz w 2.3.4). Przejawia się nie tylko w działaniach statutowych, ale równieŜ w działaniach, które wykraczają poza nie i są przejawem zaangaŜowania i chęci podejmowania działań przynoszących korzyści dla społeczeństwa lokalnego. Jeszcze kilka lat temu aktywność ta była stosunkowo niska. Obecnie podejmowanych jest coraz więcej inicjatyw, które dodatkowo przyczyniają się do rozwoju organizacji społecznych i zwiększenia ich atrakcyjności oraz zwiększają zaufanie mieszkańców co do ich działalności. Organizacje te wchodzą w partnerstwa, zaczynają pozyskiwać fundusze na realizacje działań z zewnętrznych źródeł finansowania, uczestniczą w konkursach, pozyskują sponsorów.
2.5.2. Określenie poziomu integracji społecznej oraz poŜądanego stanu w tym zakresie
Podczas warsztatów uczestnicy dokonali indywidualnej i grupowej oceny poziomu integracji społecznej w Gminie Chocz korzystając z pytań pomocniczych:
• Jak oceniamy poziom integracji społecznej w naszej gminie? • Jakie czynniki sprzyjają a jakie utrudniają integrację społeczną?
94 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• Czy dostrzegamy moŜliwości poprawy integracji społecznej? • Co konkretnie moŜna zrobić, aby poprawić integrację społeczną mieszkańców naszej gminy?
Ocena stopnia integracji społeczności gminnej dokonana była najpierw jednostkowo, a potem dyskutowana w grupach z wykorzystaniem poniŜszej skali: Więzi Mieszkańcy w Występują Występują Występują Społeczność pomiędzy małym stopniu słabe więzi pozytywne liczne jest mocno mieszkańcam identyfikują się miedzy więzi pomiędzy przejawy zintegrowana, i są luźne, ze społecznością mieszkańcami, mieszkańcami, samopomocy, współdziała ze społeczność i jej sprawami, występują podejmowane są społeczność sobą, charakteryzuj brak nieliczne wspólne jest występują e wysoki zaangaŜowania przejawy działania w zintegrowana, bardzo częste poziom społecznego wzajemnej zakresie spraw mieszkańcy wspólne obojętności mieszkańców pomocy i społecznych identyfikują się działania, społecznej wspólnych ze mieszkańcy działań społecznością mocno identyfikują się ze społecznością
1 2 3 4 5 6
W wyniku dyskusji ostatecznie uczestnicy warsztatów ocenili poziom integracji społeczności gminy Chocz na poziomie 3, czyli występują słabe więzi między mieszkańcami, występują nieliczne przejawy wzajemnej pomocy i wspólnych działań. Podstawowe potrzeby mieszkańców nie są zaspokajane, istnieją sytuacje kryzysowe. Wypracowano wspólnie czynniki sprzyjające i utrudniające integrację społeczną
A) czynniki sprzyjające integracji: • Organizowanie róŜnych szkoleń dla społeczności, • Organizowanie imprez międzypokoleniowych, • Próby samorealizacji jednostki.
B) czynniki utrudniające integrację • Trudności z przepływem informacji, • Małe zorganizowanie społeczności lokalnej, • Niski rozwój grup młodzieŜowych.
95 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Wypracowano takŜe korzyści, jakie odnoszą mieszkańcy z wysokiego poziomu integracji społecznej:
– poprawa Ŝycia społecznego-stosunków społecznych;
– budowanie silnych więzi rodzinnych
– prokreacja, wzrost liczby urodzin
– skuteczniejsze rozwiązywanie problemów społecznych
– świadome uczestnictwo w Ŝyciu społecznym
– wyŜszy poziom moralny, intelektualny
– samorealizacja jednostki(szczęście, szczęśliwy obywatel)
W wyniku dyskusji wypracowano moŜliwości poprawy integracji społecznej naszej gminy poprzez :
zwiększenie przepływu informacji (spotkania, Internet, media i inne)-stworzenie systemu wymiany informacji;
stworzenie warunków do rozwoju działalności organizacji, fundacji, stowarzyszeń, Parafii, szkół, grup i liderów społecznych - pomoc w zawiązywaniu się róŜnych grup społecznych(formalnych i nieformalnych);
zlecanie zadań poŜytku publicznego partnerom społecznym przez samorząd;
zwiększenie zaangaŜowania społeczności lokalnej;
rozwój nowych grup młodzieŜowych, kreowanie ,,liderów”;
promowanie ,,autorytetów” wartościowych;
organizację szkoleń;
organizację imprez międzypokoleniowych integracyjnych: towarzyskie, sportowe, turystyczno-krajoznawcze i innych imprez kulturalno-rozrywkowych
zwiększenie zorganizowanych bezpiecznych miejsc do spędzania wolnego czasu mieszkańców.
96 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
III. CZĘŚĆ PROGRAMOWA.
3. KIERUNKI ROZWOJU SPOŁECZNEGO GMINY CHOCZ
3.1. Wizja rozwoju społecznego gminy Chocz Uwzględniając fakt, Ŝe wizja uzasadnia sens działania w danej dziedzinie, określa kierunki i zakres zadań dla przedstawicieli lokalnej władzy i partnerów społecznych, oraz w sposób zwarty deklaruje poŜądany stan ładu społecznego w Gminie Chocz w zakresie polityki społecznej w perspektywie następnych lat wypracowano wspólnie na warsztatach strategicznych i przyjęto zintegrowaną wizję uwzględniającą zasady zrównowaŜonego rozwoju: "Gmina Chocz atrakcyjnym regionem, wykorzystującym walory regionalne, zaspakajającym potrzeby mieszkańców"
Chcemy, aby gmina Chocz do roku 2015 była gminą rolniczo-turystyczną i agroturystyczną z silnie rozwiniętym rolnictwem ekologicznym i wysoko zmechanizowanym. Gmina będzie zapewniała dobre warunki Ŝycia mieszkańcom dzięki zadbanemu otoczeniu, infrastrukturze przyjaznej mieszkańcom (drogi gminne i wewnętrzne, tereny rekreacyjne i wypoczynkowe, ścieŜki rowerowe, rozwinięta opieka zdrowotna), rozwiniętej bazie rekreacyjnej, kulturowo-oświatowej i rehabilitacyjnej, słuŜącej wszystkim pokoleniom mieszkańców oraz turystom i gościom.
Warunkiem wdroŜenia wizji jest rozwój społeczności zarówno w zakresie integracji, wykształcenia, jak i liczebności (np. zmniejszenie migracji, zwiększenie przyrostu naturalnego, osiedlanie się nowych mieszkańców).
Wizja rozwoju społecznego Gminy Chocz jest spójna z załoŜeniami Strategii Rozwoju Gminy Chocz 2008-2020 oraz z Wieloletniego Planu Finansowego i Inwestycyjnego Gminy Chocz 2008-2015 a takŜe z Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Chocz 2008-2015, która
97 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 zakłada zrównowaŜony rozwój społeczny i gospodarczy z wykorzystaniem naturalnego potencjału społecznego i przyrodniczego gminy. Zakłada aktywizację gospodarczą, społeczną oraz poprawę warunków Ŝycia mieszkańców gminy.
Potrzeby środowiska lokalnego oraz strategiczne kierunki rozwoju Gminy Chocz wytyczają strategiczne kierunki działania gminy w zakresie polityki społecznej w perspektywie następnych kilku lat. Ich realizacja w perspektywie 4-letniej powinna przybliŜyć gminę do poŜądanego stanu ładu społecznego w gminie, określonego w wizji niniejszej Strategii.
3.2. Cele rozwoju społecznego
DąŜąc do kształtowania demokratycznego ładu społecznego w Gminie Chocz oraz chcąc realizować wizję rozwoju wytyczono cele główne i cele operacyjne oraz kierunki działań w ramach poszczególnych celów operacyjnych(szczegółowych). Cele główne: Cel główny 1 : Poprawa warunków funkcjonowania rodzin. Wsparcie rodzin w wychowaniu i edukacji dzieci. Cel główny 2: Rozwijanie aktywności i zintegrowanego systemu wsparcia na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych Cel główny 3: Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi aktywnej polityki społecznej. Wspieranie i aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych terenu Gminy Chocz. Cel główny 4: Aktywizacja, integracja i rehabilitacja osób niepełnosprawnych Cel główny 5: Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych. Wspieranie rozwoju partnerstwa publiczno-społeczno-prywatnego na rzecz rozwoju usług społecznych i usługodawców.
98 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Cele główne realizowane będą poprzez cele operacyjne i działania im przypisane.
Cel główny 1: Poprawa warunków funkcjonowania rodzin. Wsparcie rodzin w wychowaniu i edukacji dzieci. Cele operacyjne: 1.1. Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi młodego pokolenia w rodzinie i w środowiskach pozarodzinnych jako czynnika poprawy jakości kapitału ludzkiego. 1.2. Zbudowanie systemu wsparcia dla rodzin będących w kryzysie. Wsparcie rodzin dotkniętych problemem alkoholowym, a takŜe mających trudności opiekuńczo- wychowawcze w celu udzielania pomocy dziecku i rodzinie. 1.3. Poprawa sytuacji dziecka w środowisku szkolnym- pomoc dzieciom i młodzieŜy w wyrównywaniu szans edukacyjno –rozwojowych; 1.4. Poprawa stanu zdrowia i bezpieczeństwa rodziny, dzieci i młodzieŜy. 1.5. Wspieranie rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi, w celu wyrównywania szans dzieci i młodzieŜy podejmujących i kontynuujących naukę.
Kierunki działań do celów operacyjnych od 1.1. do 1.5. Poprawę stanu funkcjonowania i sytuacji rodzin osiągniemy poprzez: • rozwój profilaktyki, • pomoc rodzinom w rozwiązywaniu Ŝyciowych problemów, • odbudowanie funkcji opiekuńczych i wychowawczych rodziny wobec dzieci • pomoc w konstruktywnym rozwiązywaniu konfliktów i kryzysów w rodzinie, • wspieranie integracji rodziny, wspieranie więzi uczuciowych w rodzinie, • pomoc w integracji rodziny z jej otoczeniem środowiskowym, • diagnoza deficytów w zakresie pełnienia ról rodzicielskich, wydolności opiekuńczo- wychowawczej, zaniedbań względem dzieci, • diagnoza – oceny sytuacji dziecka w rodzinie, środowisku szkolnym, rówieśniczym. • Prowadzenie z rodzinami środowiskowej pracy socjalnej ma na celu pomoc wsparcie w przezwycięŜaniu i niwelowaniu juŜ istniejących deficytów, zaniedbań, problemów, jak równieŜ przeciwdziałanie powstawaniu czy pogłębianiu się demoralizacji Ŝycia całej rodziny i poszczególnych jej członków, co w rezultacie ma doprowadzić do utrzymania
99 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
dziecka w jego rodzinie naturalnej. • Pomoc materialna dla rodzin pozostających w trudnej sytuacji ekonomicznej realizowana przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Choczu (z systemu pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych) . • Systematyczna współpraca z wymiarem sprawiedliwości właściwym ze względu na połoŜenie gminy, w szczególności: sądem rodzinnym, kuratorami sadowymi. • Współpraca z organizacjami pozarządowymi.Chcąc poprawić stan funkcjonowania rodzin naleŜy utworzyć system zintegrowanych i kompleksowych działań zapobiegających zagroŜeniom prawidłowego rozwoju dziecka opartego na podstawowych nurtach działań kierowanych do róŜnych grup odbiorców poprzez: a) działania uprzedzające/profilaktyczne – informacyjne, edukacyjne, kierowane do ogółu społeczeństwa, w szczególności do rodziców, dzieci i młodzieŜy oraz osób pracujących z nimi albo na ich rzecz; b) działania powstrzymujące: psychologiczne, pedagogiczne, reedukacyjne, kompensacyjne, terapeutyczne i inne kierowane do rodzin, dzieci i młodzieŜy z grupy ryzyka zagroŜenia, z utrudnioną, bądź zaburzoną socjalizacją, c) działania interwencyjne : resocjalizacyjne, lecznicze kierowane do środowisk zagroŜonych patologią społeczną, w szczególności do rodziców i dzieci niedostosowanych społecznie, popełniających czyny karalne.
Działania realizujące Cel główny 1 i Cele operacyjne 1.1 –1.5:
1.1.Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi młodego pokolenia w rodzinie i środowiskach pozarodzinnych jako czynnika poprawy jakości kapitału ludzkiego. Cel ten będzie realizowany poprzez działania : 1.1.1.wspieranie rodziny w ponoszeniu kosztów utrzymania i wychowania dzieci w rodzinie, zgodnie z zapisami ustaw: o świadczeniach rodzinnych i o pomocy społecznej; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Choczu. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu gminy oraz z budŜetu państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, w szczególności z Unii Europejskiej.
100 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
1.1.2. pełne skoordynowanie systemów pomocy socjalnej na rzecz wsparcia rodzin z dziećmi; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Choczu Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu gminy oraz z budŜetu państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, w szczególności z Unii Europejskiej.
1.1.3. wyrównywanie szans dzieci i młodzieŜy poprzez rozwój usług społecznych, w tym: • sprzyjających podniesieniu poziomu i jakości edukacji oraz rozwojowi edukacji nieformalnej; • wspierające funkcje socjalne szkoły; • sprzyjających poprawie zdrowia dzieci i młodzieŜy poprzez wspieranie inicjatyw lokalnych w zakresie rozwoju funkcji sportowo-rekreacyjnych w ramach zagospodarowania czasu wolnego i profilaktyki zdrowotnej; • sprzyjających rozwojowi infrastruktury społecznej na terenach wiejskich i w środowiskach zagroŜonych, a zwłaszcza rozwój funkcji kulturalno - edukacyjnej bibliotek oraz pobudzanie kulturalnych inicjatyw lokalnych; • zwiększenie roli czytelnictwa w procesie wychowawczym i edukacyjnym poprzez dofinansowanie akcji społecznych promujących czytelnictwo, skierowanych szczególnie do dzieci i młodzieŜy; • ograniczenie cen usług świadczonych przez obiekty sportowo - rekreacyjne będące własnością jednostek samorządu terytorialnego; • wypracowanie modelu działań zwiększających moŜliwość nieodpłatnego korzystania przez dzieci i młodzieŜ z obiektów sportowych w czasie wolnym od zajęć.
Istotnym działaniem profilaktyki niedostosowania społecznego i przestępczości oraz uzaleŜnień jest zagospodarowanie wolnego czasu dzieci i młodzieŜy, szczególnie w poszczególnych sołectwach Gminy Chocz będzie odgrywać duŜą rolę w procesie rozwoju podmiotowości indywidualnej i wspólnotowej . Przede wszystkim program profilaktyczny zapewni młodzieŜy szerszy kontakt z kulturą, Internetem i sportem, stworzy moŜliwość rozwoju własnych zainteresowań oraz wyrównywania deficytów, w szczególności edukacyjnych, zaktywizuje i zintegruje dzieci i młodzieŜ na rzecz rozwoju społeczności lokalnej – pośrednio przyczyni się równieŜ do zmniejszenia patologii społecznej w
101 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 poszczególnych sołectwach Gminy Chocz. Niniejszy program ma na celu stworzenie systemu nowocześne funkcjonujących wiejskich ośrodków kultury, pełniących jednocześnie funkcję sołeckich punktów bibliotecznych, klubów internetowych, zainteresowań, dyskotek, kawiarenek, nauki języków obcych, spotkań organizacji społecznych i biznesowych. Program ma równieŜ na celu motywowanie dyrektorów jednostek oświatowych zlokalizowanych w sołectwach do tworzenia zajęć pozalekcyjnych z szerokim wykorzystaniem szkolnego zaplecza dla rozwoju kultury fizycznej, sportu i rekreacji (place zabaw dla dzieci, boisk itp).
Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy w Choczu. Realizatorzy: placówki edukacyjne, biblioteki, ośrodki kultury i sportu w gminie, inne podmioty publiczne, sektor społeczny oraz prywatny i inni usługodawcy. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu gminy oraz z budŜetu państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, w szczególności z Unii Europejskiej.
1.1.4. włączenie rodziców do współpracy ze szkołami i placówkami oświatowo – wychowawczymi w procesach edukacyjnych i wychowawczych poprzez: • zwiększenie uczestnictwa rodziców w przedsięwzięciach placówek świadczących usługi społeczne dla dzieci; • rozwój sieci poradnictwa rodzinnego, w tym prawno-pedagogiczno-psychologicznego oraz utworzenie na terenie gminy min. jednej placówki poradnictwa rodzinnego i psychologiczno-pedagogicznego dla dzieci i młodzieŜy oraz ich opiekunów. Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Choczu; Realizatorzy: Placówki oświatowe w Choczu, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie, Poradnia Psychologiczno-Pedagodiczna w Pleszewie, Rady Rodziców w szkołach oraz podmioty publiczne, sektor społeczny oraz prywatny i inni usługodawcy. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu gminy, powiatu oraz z budŜetu państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, w szczególności z Unii Europejskiej.
1.1.5. wyrównywanie szans rozwoju młodzieŜy, poprzez:
102 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• tworzenie warunków do samodzielności młodych w sferze bytowej; • stwarzanie szans dla rozwoju własnej aktywności młodego pokolenia; • przeciwdziałanie marginalizacji młodego pokolenia; • rozwijanie miedzy kulturowych kontaktów młodzieŜy. Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy w Choczu, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Choczu; Realizatorzy: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie, Placówki oświatowe w Choczu, oraz podmioty publiczne, sektor społeczny oraz prywatny i inni usługodawcy. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu gminy, powiatu oraz z budŜetu państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, w szczególności z Unii Europejskiej.
1.2. Zbudowanie systemu wsparcia dla rodzin będących w kryzysie. Wsparcie rodzin dotkniętych problemem alkoholowym, a takŜe mających trudności opiekuńczo- wychowawcze w celu udzielania pomocy dziecku i rodzinie. Cel ten realizowany będzie poprzez działania :
1.2.1 zbudowanie gminnego i o powiatowym znaczeniu kompleksowego systemu wsparcia rodzin, w szczególności z problemem przemocy domowej i dotkniętych uzaleŜnieniami, wspólnie z PCPR w Pleszewie i innymi gminami wchodzącymi w skład powiatu pleszewskiego opartego na podstawowych nurtach działań kierowanych do róŜnych grup odbiorców:
a) działania uprzedzające/profilaktyczne – wsparcie rodziny w środowisku oraz pomoc rodzinom w przezwycięŜaniu trudności materialnych, emocjonalnych i wychowawczych, których nie są w stanie same pokonać - działania te obejmować będą eliminowanie z systemu pomocy form i metod sprzyjających bierności i bezradności, rozszerzenie indywidualnych form pracy socjalnej i rozbudowanie poradnictwa specjalistycznego, zwiększeni roli OPS i PCPR w diagnozowaniu sytuacji rodzin (w tym niepełnych), informacyjne, edukacyjne, kierowane do ogółu społeczeństwa, w szczególności do rodziców, dzieci i młodzieŜy oraz osób pracujących z nimi albo na ich rzecz; kreowanie i propagowanie modelu trzeźwego stylu Ŝycia (edukacja publiczna poprzez plakaty, ulotki,
103 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
festyny, pogadanki w szkole na temat szkodliwości spoŜycia alkoholu i jego konsekwencji) b)działania powstrzymujące: /psychologiczne, pedagogiczne, prawne, zawodowe, reedukacyjne, kompensacyjne, terapeutyczne i inne/ jak: rozwój i zwiększenie dostępności do specjalistycznego poradnictwa rodzinnego /psychologicznego, pedagogicznego, prawnego, socjalnego, doradztwa zawodowego, grupy wsparcia, kierowane do rodzin, dzieci i młodzieŜy z grupy ryzyka zagroŜenia, z utrudnioną, bądź zaburzoną socjalizacją; itp. a takŜe poprzez utworzenie ośrodka specjalistycznego poradnictwa rodzinnego i sieci punktów konsultacyjnych na terenie kaŜdego sołectwa. Wsparcie finansowe i rzeczowe dla rodzin w tym poprzez doŜywianie dzieci, organizowanie wyjazdów na obozy terapeutyczne oraz uczestnictwo w zajęciach organizowanych w świetlicy socjoterapeutycznej . c) działania interwencyjne : resocjalizacyjne, lecznicze kierowane do środowisk zagroŜonych i dotkniętych przemocą domową i innymi problemami (w szczególności do sprawców i ofiar przemocy w rodzinie) oraz alkoholizmem , narkomanią ( w szczególności do osób uzaleŜnionych i współuzaleŜnionych, całych rodzin), rozwój form pomocy Ośrodka Interwencji Kryzysowej. • wielokierunkowa, kompleksowa pomoc osobom uzaleŜnionym i ich rodzinom – realizatorzy zadania: Gminna Komisja ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, specjalista poradnictwa rodzinnego, GOPS, Kuratorzy; • motywowanie osób mających problem z alkoholem do leczenia odwykowego – realizatorzy zadania: GOPS, Policja, Kuratorzy, placówki oświatowe; • szkolenia dla pracowników socjalnych w zakresie doskonalenia pracy z rodziną, w której występuje problem uzaleŜnień – realizatorzy zadania: GOPS, Policja, pracownik Urzędu Gminy; • zawieranie kontraktów socjalnych przez pracowników socjalnych z osobami uzaleŜnionymi w celu podjęcia leczenia odwykowego – realizatorzy zadania: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, placówki odwykowe, kuratorzy sądowi, placówki oświatowe; Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy w Choczu- MGOPS w Choczu Realizatorzy:GKRPA w Choczu, PCPR w Pleszewie, GOPS w Choczu, Placówki Oświatowe w Choczu, Policja, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Pleszewie, Kuratorzy specjaliści poradnictwa rodzinnego; kierownik świetlicy socjoterapeutycznej i inne
104 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 podmioty oraz partnerzy społeczni a takŜe sektor pozarządowy i prywatny. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany ze środków budŜetu gminy- GOPS w Choczu, powiatu-PCPR w Pleszewie, państwa- MPiPS w ramach m.in.Krajowego Programu Wspierania Jednostek Samorządu Terytorialnego w Budowaniu Lokalnego Systemu Opieki nad Dzieckiem i Rodziną. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej 1.2.2 wdraŜanie programów edukacyjnych, terapeutycznych, reedukacyjnych, kompensacyjnych słuŜących rozwojowi rodziny; Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy w Choczu- MGOPS w Choczu Realizatorzy: Placówki Oświatowe w Choczu , GKRPA w Choczu, GOPS w Choczu, PCPR w Pleszewie, Policja, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Pleszewie, Kuratorzy specjaliści poradnictwa rodzinnego; kierownik świetlicy socjoterapeutycznej i inne podmioty oraz partnerzy społeczni a takŜe sektor pozarządowy i prywatny. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany ze środków budŜetu gminy- GOPS w Choczu, powiatu-PCPR w Pleszewie, państwa- MPiPS w ramach m.in.Krajowego Programu Wspierania Jednostek Samorządu Terytorialnego w Budowaniu Lokalnego Systemu Opieki nad Dzieckiem i Rodziną. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
1.2.3. rozwijanie form krótkoterminowej pomocy i opieki dla rodzin będących w kryzysie jak: rozwój ruchu samopomocowego, obywatelskiego, woluntarystycznego, grup wsparcia na rzecz osób dotkniętych problemem uzaleŜnień, przemocy w rodzinie i innych; Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy w Choczu- MGOPS w Choczu Realizatorzy:GKRPA w Choczu, PCPR w Pleszewie, GOPS w Choczu, Policja, Placówki Oświatowe w Choczu , Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Pleszewie, Kuratorzy specjaliści poradnictwa rodzinnego; kierownik świetlicy socjoterapeutycznej i inne podmioty oraz partnerzy społeczni a takŜe sektor pozarządowy i prywatny. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany ze środków budŜetu gminy- GOPS w Choczu, powiatu-PCPR w Pleszewie, państwa- MPiPS w ramach m.in.Krajowego Programu Wspierania Jednostek Samorządu Terytorialnego w Budowaniu Lokalnego
105 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Systemu Opieki nad Dzieckiem i Rodziną. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
1.2.4. rozwój placówek opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego, świetlic środowiskowych i klubów młodzieŜowych, w których dzieci i młodzieŜ będą mogły w wartościowy dla nich sposób spędzać czas wolny od nauki szkolnej, w tym udzielanie pomocy w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych; Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy w Choczu- MGOPS w Choczu Realizatorzy:GKRPA w Choczu, PCPR w Pleszewie, GOPS w Choczu, Policja, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Pleszewie, Placówki Oświatowe w Choczu, Kuratorzy, specjaliści poradnictwa rodzinnego; kierownik świetlicy socjoterapeutycznej i inne podmioty oraz partnerzy społeczni a takŜe sektor pozarządowy i prywatny. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany ze środków budŜetu gminy- GOPS w Choczu, powiatu-PCPR w Pleszewie, państwa- MPiPS w ramach m.in.Krajowego Programu Wspierania Jednostek Samorządu Terytorialnego w Budowaniu Lokalnego Systemu Opieki nad Dzieckiem i Rodziną. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
1.2.5. wspieranie i promowanie organizowania przez gminy, jak i powiat interwencji kryzysowej i poradnictwa specjalistycznego, róŜnego rodzaju form pomocy dla rodzin naturalnych, mających trudności w wypełnianiu swoich funkcji opiekuńczo – wychowawczych (poradnictwo, terapia, praca socjalna); Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy w Choczu- MGOPS w Choczu Realizatorzy:GKRPA w Choczu, PCPR w Pleszewie, GOPS w Choczu, Policja, Placówki oświatowe w Choczu, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Pleszewie, Kuratorzy, specjaliści poradnictwa rodzinnego; kierownik świetlicy socjoterapeutycznej i inne podmioty oraz partnerzy społeczni a takŜe sektor pozarządowy i prywatny. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany ze środków budŜetu gminy- GOPS w Choczu, powiatu-PCPR w Pleszewie, państwa- MPiPS w ramach m.in.Krajowego Programu Wspierania Jednostek Samorządu Terytorialnego w Budowaniu Lokalnego Systemu Opieki nad Dzieckiem i Rodziną. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej.
106 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
1.3. Poprawa sytuacji dziecka w środowisku szkolnym- pomoc dzieciom i młodzieŜy w wyrównywaniu szans edukacyjno –rozwojowych.
Cel ten realizowany będzie poprzez działania: 1.3.1. budowanie bezpieczeństwa socjalnego uczniów, 1.3.2. wspieranie uczniów w wyrównywaniu szans edukacyjno- rozwojowych, 1.3.3. rozwój pozalekcyjnych zorganizowanych form edukacyjnych, sportowo rekreacyjnych, 1.3.4. wzbogacanie oferty edukacyjnej, 1.3.5. stworzenie warunków do podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez kadrę oświatową; 1.3.6. wspieranie potrzeb edukacyjnych dzieci niepełnosprawnych.
Zwiększenie konkurencyjności szkolnictwa w Gminie Chocz jest bardzo waŜne dla zapewnienia dzieciom i młodzieŜy, lepszego startu zawodowego. Program edukacyjny dla dzieci ma na celu wzmocnienie bazy edukacyjnej w Gminie Chocz oraz efektywniejsze wykorzystanie środków przekazanych przez budŜet państwa na prowadzenie działalności oświatowej. W programie przewiduje się realizację zadań, które przyczynią się do racjonalizacji sieci szkół w gminie, poprawy warunków kształcenia poprzez rozbudowę infrastruktury technicznej szkół oraz podwyŜszenie kwalifikacji zawodowych nauczycieli. Program ma równieŜ na celu dostosowanie transportu do wymagań warunków kształcenia w strukturze sieci szkół w Gminie Chocz. Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Gminny Zakład Oświaty w Choczu Realizatorzy: Gminny Zakład Oświaty w Choczu we współpracy z Starostwem Powiatowym. Kuratorium Oświaty w Kaliszu oraz dyrektorami szkół w Gminie Chocz. Program będzie koordynował Sekretarz Gminy Chocz. Okres realizacji: 2009-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany ze środków budŜetu gminy, budŜetu wojewody Województwa Wielkopolskiego, starosty Pleszewskiego a takŜe z budŜetu Państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe tych z Unii Europejskiej.
107 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
1.4 Poprawa stanu zdrowia i bezpieczeństwa rodziny, dzieci i młodzieŜy.
Cel ten realizowany będzie poprzez działania: 1.4.1. Rozwijanie warunków słuŜących rozwojowi aktywności ruchowej dzieci i młodzieŜy. 1.4.2. Promocję form aktywnego spędzania czasu wolnego przez dzieci, młodzieŜ, całą rodzinę. 1.4.3. Promowanie modelu zdrowej rodziny. 1.4.4. Kompensację deficytów zdrowotnych i świadczeń zdrowotnych, wspieranie opieki zdrowotnej nad dzieckiem niepełnosprawnym. 1.4.5. Wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa i społecznej pewności dzieci i młodzieŜy. 1.4.6. Przeciwdziałanie uzaleŜnieniom wśród dzieci i młodzieŜy. 1.4.7. Ochronę dziecka przed wykorzystywaniem i molestowaniem. 1.4.8. Rozwój profilaktyki niedostosowania społecznego oraz przestępczości wśród dzieci i młodzieŜy.
Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy w Choczu- MGOPS w Choczu Realizatorzy: GOPS w Choczu, słuŜba zdrowia w gminie, ośrodki kultury i sportu w gminie, Policja, PCPR w Pleszewie, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Pleszewie, Kuratorzy, GKRPA w Choczu, placówki oświatowe, specjaliści poradnictwa rodzinnego; kierownik świetlicy socjoterapeutycznej i inne podmioty oraz partnerzy społeczni a takŜe sektor pozarządowy i prywatny. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany ze środków budŜetu gminy- GOPS w Choczu, powiatu-PCPR w Pleszewie, państwa- MPiPS w ramach m.in.Krajowego Programu Wspierania Jednostek Samorządu Terytorialnego w Budowaniu Lokalnego Systemu Opieki nad Dzieckiem i Rodziną. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej.
1.5 Wspieranie rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi w celu wyrównywania szans dzieci i młodzieŜy podejmujących i kontynuujących naukę.
Cel ten realizowany będzie poprzez działania :
108 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
1.5.1.wspieranie procesów rozwojowych niepełnosprawnych dzieci i młodzieŜy tak, aby umoŜliwić im osiągnięcie samodzielności w Ŝyciu dorosłym i by istotnie wzrosły w przyszłości ich szansę na rynku pracy. Podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy w Choczu- MGOPS w Choczu Realizatorzy: GOPS w Choczu, PCPR w Pleszewie, placówki oświatowe w gminie, PUP w Pleszewie, WTZ, specjaliści poradnictwa rodzinnego i inne podmioty oraz partnerzy społeczni a takŜe sektor pozarządowy i prywatny. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: działanie powinno być finansowane ze środków budŜetu gminy- GOPS w Choczu, powiatu-PCPR w Pleszewie, państwa- MPiPS , PFRON i inne. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej. Cel główny 2 Rozwijanie aktywności i zintegrowanego systemu wsparcia na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych
Cele operacyjne: 2.1. Utworzenie środowiskowego systemu integracji ludzi starszych i wymagających pomocy.
2.2. Aktywizacja i integracja lokalna osób w wieku poprodukcyjnym, wykorzystanie potencjału osób starszych w środowisku lokalnym.
Kierunki działań do celów operacyjnych od 2.1. do 2.2: 2.1. Utworzenie środowiskowego systemu integracji ludzi starszych i wymagających pomocy Cel ten realizowany będzie poprzez działania: 2.1.1. promocję i rozwój środowiskowych form opieki nad osobami w wieku poprodukcyjnym, wymagających tego typu pomocy do zaspokojenia codziennych potrzeb, zapewniających indywidualizację działań; Zapewnienie odpowiednich form opieki osobom wymagających takiej opieki. Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: UG, GOPS, PCPR Okres realizacji: 2008-2015
109 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.1.2. Rozwój pracy socjalnej oraz wolontariatu na rzecz integracji osób niepełnosprawnych ze środowiskiem lokalnym. Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Kierownik GOPS Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.1.3. rozbudowanie usług wspomagających (np. transportowych, gastronomicznych i innych), znoszenie barier urbanistycznych, dostęp do informacji; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań:GOPS, PCPR Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR, a takŜe z PEFRON-u. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.1.4. rozwój opieki zdrowotnej sprawowanej nad osobami starszymi w podeszłym wieku i zniedołęŜniałymi wpływająca z jednej strony na podniesienie jakości Ŝycia tych osób, z drugiej zaś na wydłuŜenie trwania Ŝycia oraz zwiększenie aktywności i mobilności; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Kierownik GOPS Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.1.5. promowanie zdrowego i higienicznego trybu Ŝycia oraz podtrzymywanie sprawności fizycznej, a takŜe usprawnianie osób starszych i niepełnosprawnych.
110 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Kierownik GOPS, PCPR Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.1.6. promocję szkolenia profesjonalnych kadr, zajmujących się opieką środowiskową, rozwijanie usług opiekuńczych i pomocy sąsiedzkiej w szczególności poprzez podnoszenie kwalifikacji kadry, co ma bezpośredni wpływ na jakość świadczonych usług, Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: pracownicy GOPS Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.1. Aktywizacja i integracja lokalna osób w wieku poprodukcyjnym, wykorzystanie potencjału osób starszych w środowisku lokalnym.
Cel ten realizowany będzie poprzez działania:
2.2.1.promowanie i wspieranie rozwiązań słuŜących pełniejszej integracji społecznej osób w wieku poprodukcyjnym. Rozwój działań informacyjnych i promocyjnych związanych z pozycją osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych. Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOPS, PCPR Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.2.3. wspieranie róŜnych form samoorganizacji, samodzielności i uczestnictwa w Ŝyciu społecznym, organizowanie czasu wolnego osobom starszym; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOPS, PCPR i inne podmioty
111 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 publiczne i partnerzy społeczni lub prywatni Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.2.4. promowanie wartości uczestnictwa osób starszych w Ŝyciu społecznym, uwraŜliwienie społeczności lokalnej na potrzeby osób starszych i niepełnosprawnych, Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOPS, GOK, PCPR Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.2.5 prowadzenie kampanii informacyjnych zmierzających do pojawienia się rzeczników interesów osób w podeszłym wieku, którymi mogą być szczególnie organizacje pozarządowe, a takŜe osoby powoływane z urzędu, np. uczestniczące w działaniu jednostek samorządu terytorialnego; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOPS, PCPR i inne podmioty publiczne i partnerzy społeczni lub prywatni Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.2.6. promocja i rozwój działań wspierających więzi międzypokoleniowe i wzmacniające poczucie odpowiedzialności młodszych pokoleń za opiekę nad osobami starszymi z otoczenia rodzinnego i sąsiedzkiego; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOPS, GOK, PCPR Okres realizacji: 2008-2015
112 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.2.7. integrację międzypokoleniową i kultywowanie tradycji lokalnych, ; rozwój oferty kulturalnej adresowanej do osób w podeszłym wieku w celu ich aktywizacji. Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOK, GOPS, PCPR Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.2.8.zwiększenie udziału organizacji pozarządowych w realizacji programów dla osób starszych, Współdziałanie z PFRON i organizacjami pozarządowymi dla skuteczniejszego rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych, a takŜe współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie i Powiatowym Urzędem Pracy w Pleszewie w zakresie aktywizacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: PCPR i inne podmioty publiczne i partnerzy społeczni lub prywatni Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
2.2.9.tworzenie warunków uczestnictwa osób w podeszłym wieku w kulturze i wypoczynku oraz w systemie kształcenia ustawicznego; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOPS Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
113 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2.2.10.działania na szczeblu lokalnym, m.in.. inicjowanie programów wspierania wszystkich podmiotów realizujących zadania na rzecz osób starszych, koordynacja i promowanie tych działań. Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urząd Gminy, GOPS i inne podmioty publiczne i partnerzy społeczni lub prywatni Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, środków z PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
Cel główny 3: Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi aktywnej polityki społecznej. Wspieranie i aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych z terenu Gminy Chocz. Cele operacyjne: 3.1. Wspieranie aktywności zawodowej i edukacyjnej u osób/rodzin dotkniętych bezrobociem poprzez system pomocy społecznej. 3.2.Rozwój zatrudnienia socjalnego w celu przywrócenia moŜliwości zatrudnienia osobom podlegającym wykluczeniu społecznemu w rodzinach dotkniętych bezrobociem. 3.3. Aktywizacja osób długotrwale bezrobotnych, ze szczególnym uwzględnieniem kobiety wychowujących dzieci lub opiekujących się członkami rodziny. 3.4.Minimalizowanie skutków długotrwałego bezrobocia, w szczególności w rodzinach wielodzietnych. 3.5. Rozwój form ekonomii społecznej na rzecz pobudzenia aktywizacji zawodowej osób zagroŜonych wykluczeniem społecznym.
Kierunki działań do celów operacyjnych od 3.1. do 3.5: 3.1. Wspieranie aktywności zawodowej i edukacyjnej poprzez system pomocy społecznej przy ścisłej współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w Pleszewie .
114 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Cel ten realizowany będzie poprzez działania : rozbudowanie w systemie pomocy społecznej świadczeń wspierających aktywność zawodową i edukacyjną, (rozwój systemu kontraktów socjalnych, celem zwiększenia aktywności klientów pomocy społecznej); Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: kierownik GOPS, PUP w Pleszewie i inne podmioty. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: . Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
3.1.2. pełne wdroŜenie robót publicznych oraz prac społecznie uŜytecznych, staŜy jako instrumentu ośrodka pomocy społecznej w realizacji zatrudnienia socjalnego; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOPS w Choczu PUP w Pleszewie Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
3.1.3. ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez kadrę pomocy społecznej; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Urzad Gminy w Choczu, pracownicy GOPS w Choczu. Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany ze środków budŜetu Gminy, GOPS i innych programów celowych m.in.w ramach POKL.
3.1.4. tworzenie programów operacyjnych będących integralną częścią niniejszej Strategii oraz ich monitorowanie i ewaluacja ich rezultatów; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: UG, GOPS Okres realizacji: 2008-2015
115 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
3.1.5. wprowadzenie sprawozdawczości dotyczącej działań aktywizujących oraz realizacji Strategii a takŜe prowadzenie systematycznych badań/ewaluacji wskaźników realizacyjnych niniejszej Strategii ; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: Zespół WdraŜający Strategię, koordynator ds wdraŜania strategii-kierownik GOPS w Choczu Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: budŜet gminy i inne fundusze zewnętrzne.
3.2. Rozwój zatrudnienia socjalnego, w celu przywrócenia moŜliwości zatrudnienia osobom podlegającym wykluczeniu społecznemu. Cel ten realizowany będzie poprzez działania: wzmocnienie współpracy pomiędzy Ośrodkiem Pomocy Społecznej a Powiatowym Urzędem Pracy w Pleszewie w zakresie wiedzy na temat zatrudnienia socjalnego, poprzez monitoring socjalny – postępowanie w sytuacji kryzysowej długotrwałego pozostawania bez pracy. Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOPS, PUP Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
3.3.Aktywizacja osób długotrwale bezrobotnych, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet wychowujących dzieci lub opiekujących się członkami rodziny. Cel ten będzie realizowany poprzez działania : 3.3.2. inicjowanie grup samopomocowych, których celem jest wzajemna pomoc w aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych; 3.3.3. inicjowanie i wdraŜanie projektów aktywizacji oraz reintegracji zawodowej i społecznej;
116 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
3.3.4. podnoszenie i doskonalenie kwalifikacji i umiejętności zawodowych osób długotrwale bezrobotnych, ze szczególnym uwzględnieniem kobiet wychowujących dzieci; 3.3.5. przeciwdziałanie „dziedziczeniu” długotrwałego bezrobocia przez mieszkańców Gminy Chocz; 3.3.6. Objęcie pracą socjalna osób długotrwale bezrobotnych, tak by zachęcać te osoby do systematycznego poszukiwania zatrudnienia. W szczególności naleŜy dąŜyć do udzielenia osobom bezrobotnym wszechstronnej pomocy w zakresie: poradnictwa, zapoznania z aktywnymi technikami poszukiwania pracy. 3.3.7. Stała współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w Pleszewie w zakresie monitorowanie zjawiska bezrobocia na terenie gminy, 3.3.8. Rozwijanie aktywnych form pomocy osobom zagroŜonym wykluczeniem społecznym, długotrwale bezrobotnym. 3.3.9. wspieranie rozwoju przedsiębiorczości mieszkańców Gminy Chocz, oraz tworzenie na terenie gminy sprzyjającego klimatu dla potencjalnych inwestorów, mogących tworzyć nowe miejsca pracy. 3.3.10. Nawiązanie kontaktu z organizacjami pozarządowymi z terenu Wielkopolski dla skuteczniejszego rozwiązywania problemu bezrobocia. 3.3.11. BieŜący monitoring ofert programowych i ewentualne opracowanie projektów mających na celu rozwiązywanie problemu bezrobocia w szczególności wśród kobiet i osób długotrwale bezrobotnych.
Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOPS, PUP i inne podmioty publiczne i partnerzy społeczni lub prywatni Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
3.4.Minimalizowanie skutków długotrwałego bezrobocia, w szczególności w rodzinach wielodzietnych. Cel ten będzie realizowany poprzez działania: 3.4.1. realizacja projektów mających na celu przeciwdziałanie i eliminowanie negatywnych skutków psychospołecznych bezrobocia;
117 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
3.4.2. rozwój poradnictwa specjalistycznego (psychologiczne, pedagogiczne, prawne, socjalne, zawodowe i inne) wspomagające aktywizację zawodową bezrobotnych; 3.4.3. udzielanie osobom i rodzinom dotkniętym bezrobociem kompleksowego wsparcia w formach: finansowej, rzeczowej, usługowej i edukacyjnej i innej; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: GOPS, PUP i inne podmioty publiczne i partnerzy społeczni lub prywatni Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
3.5. Rozwój form ekonomii społecznej, na rzecz pobudzenia aktywizacji zawodowej osób zagroŜonych wykluczeniem społecznym. Cel ten będzie realizowany poprzez działania: 3.5.1. promowanie współpracy pomiędzy Powiatowym Urzędem Pracy w Pleszewie a Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Choczu w celu pobudzania aktywnosci zawodowej 3.5.2. poszerzenie zachęt na rzecz tworzenia nowych miejsc pracy w sektorze pozarządowym; 3.5.3. tworzenie lokalnych form zatrudnienia, mających na celu realizację gminnych usług o charakterze socjalnym i opiekuńczym; 3.5.4. wsparcie organizacji pozarządowych działających w obszarze zwalczania wykluczenia społecznego, w tym stworzenie systemu konsultacji społecznych dotyczących lokalnej i regionalnej polityki społecznej z organizacjami pozarządowymi; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: PUP, GOPS, UG Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej.
118 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Cel główny 4 Aktywizacja, integracja i rehabilitacja osób niepełnosprawnych
Cele operacyjne: 4.1. Rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych. 4.2.Tworzenie warunków do większej aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych jako podstawy społecznej integracji i poprawy warunków ich Ŝycia, a takŜe zapewnienie osobom niepełnosprawnym dostępu do usług społecznych. 4.3. Kształtowanie pozytywnych postaw wobec niepełnosprawności. 4.4. Usprawnienie systemu rehabilitacji, na rzecz utrzymania moŜliwości aktywności zawodowej.
Kierunki działań do celów operacyjnych od 4.1. do 4.4. 4.1. Rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych. Cel ten będzie realizowany poprzez działania :
4.1.1. stworzenie kompleksowego systemu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, organizowanego zarówno na poziomie lokalnym, jak i regionalnym czy centralnym, który pozwalałby na zwiększenie aktywności oraz zatrudnialności osób niepełnosprawnych. W szczególności obejmie on:
• rozwój moŜliwości pełnej diagnostyki osób niepełnosprawnych, której celem będzie określenie moŜliwości kontynuowania obecnie wykonywanego zawodu; • zapewnienie stałego dostępu do opieki pielęgniarskiej jako elementu wsparcia osoby niepełnosprawnej; • zapewnienie wsparcia psychologicznego (np. grupa wsparcia, internetowa grupa wsparcia) osobom, które wracają na rynek pracy i muszą przystosować się do nowej sytuacji; • wspieranie budownictwa bez barier architektonicznych dla osób niepełnosprawnych ruchowo w istniejącym zasobie mieszkaniowym oraz tworzenie zasobu mieszkań chronionych dla osób o innych typach niepełnosprawności niŜ ruchowa. Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: PCPR, GOPS, UG, PUP Okres realizacji: 2008-2015
119 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PCPR, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej a takŜe ze środków PFRON
4.2. Tworzenie warunków do większej aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych jako podstawy społecznej integracji i poprawy warunków ich Ŝycia, a takŜe zapewnienie osobom niepełnosprawnym dostępu do usług społecznych.
Cel ten będzie realizowany poprzez działania :
4.2.1. zwiększenie uczestnictwa osób niepełnosprawnych w kształceniu ustawicznym; 4.2.2. rozwój elastycznych form zatrudnienia, umoŜliwiających pracę osobom niepełnosprawnym; 4.2.3. rozwój usług wspomagających wejście osób niepełnosprawnych na rynek pracy; 4.2.4. rozwój usług edukacyjnych i opiekuńczych na wsi, jak równieŜ zwiększenie dostępu do usług rehabilitacyjnych 4.2.5. działania antydyskryminacyjne wobec osób niepełnosprawnych. 4.2.6. zwiększenie zakresu i dostępu do usług opiekuńczych – w tym specjalistycznych; 4.2.7. rozwój poradnictwa w zakresie pielęgnacji i opieki nad osobami niepełnosprawnymi oraz poradnictwa psychologicznego dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów; 4.2.8. włączenie na szerszą skalę organizacji pozarządowych w rozwój usług dla osób niepełnosprawnych; 4.2.9. rozbudowę i modernizację infrastruktury instytucji kultury, w tym dostosowanie ich do potrzeb niepełnosprawnych; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: PCPR, GOPS, UG, PUP i inne podmioty publiczne i partnerzy społeczni lub prywatni Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PCPR, PUP w Pleszewie. Oraz PFRON. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
120 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
4.3. Kształtowanie pozytywnych postaw wobec niepełnosprawności Cel ten będzie realizowany poprzez działania :
4.3.1. upowszechnianie społecznej akceptacji i integracji osób niepełnosprawnych w miejscu zamieszkania, pracy i środowisku lokalnym; 4.3.2. rozwój edukacji społecznej sprzyjającej kształtowaniu poczucia odpowiedzialności za integrację w środowisku lokalnym; 4.3.3. rozwój i wspieranie róŜnych form indywidualnej reprezentacji oraz samodzielnego działania na swoją rzecz osób niepełnosprawnych; 4.3.4. Integracja w szkołach, stopniowe przygotowywanie wszystkich szkół do tego, aby mogli kształcić się w nich uczniowie niepełnosprawni. Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: PCPR, GOPS, UG, PUP Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PCPR, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
4.4. Usprawnienie systemu rehabilitacji, na rzecz utrzymania moŜliwości aktywności zawodowej. Cel ten realizowany będzie poprzez działania : 4.4.1. szkolenie i edukacja starszych pracowników; 4.4.2. tworzenie warunków pracy sprzyjających utrzymywaniu zdolności pracy starszych pracowników (ergonomia, higiena, bezpieczeństwo), ograniczanie czynników ryzyka; 4.4.3. promocja zdrowia i aktywności fizycznej. Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: PCPR, GOPS, UG, PUP i inne podmioty publiczne i partnerzy społeczni lub prywatni Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PCPR, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
121 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Cel główny 5 Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych. Wspieranie rozwoju partnerstwa publiczno-społeczno-prywatnego na rzecz rozwoju usług społecznych i usługodawców.
Cele operacyjne: 5.1. Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych i regionalnych do współpracy na rzecz rozwoju usług społecznych. 5.2. Budowanie partnerstw publiczno-społeczno-prywatnych w zakresie działalności poŜytku publicznego na rzecz wspierania potrzebujących. 5.3. Wzmocnienie partycypacji społecznej w zapobieganiu i rozwiązywaniu problemów społecznych mieszkańców Gminy Chocz.
Kierunki działań do celów operacyjnych od 5.1. do 5.3 : 5.1 Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych i regionalnych do współpracy na rzecz rozwoju usług społecznych.
Cel ten realizowany będzie poprzez działania: 5.1.1. współpraca róŜnych słuŜb, instytucji i organizacji pozarządowych działających na rzecz rozwoju usług społecznych oraz jego koordynacja; 5.1.2.stworzenie warunków do powstawania i rozwoju organizacji pozarządowych działających w obszarze polityki społecznej; 5.1.3.wspomaganie powstawania i działalności lokalnych i regionalnych inicjatyw obywatelskich z udziałem organizacji pozarządowych, a takŜe promocję działań prospołecznych (wolontariatu, filantropii) i rozwój ruchu wolontarystycznego; 5.1.4.wzmocnienie zdolności instytucjonalnej oraz efektywności funkcjonalnej administracji publicznej oraz słuŜb społecznych na poziomie samorządowym; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: kierownik GOPS i inne podmioty publiczne i partnerzy społeczni lub prywatni Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PCPR. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
122 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
5.2. Budowa partnerstwa publiczno-społeczno-prywatnego w zakresie działalności poŜytku publicznego na rzecz rozwoju usług społecznych i usługodawców. Cel ten realizowany będzie poprzez działania: 5.2.1 wspieranie lokalnego partnerstwa publiczno-społeczno- prywatnego w zakresie działalności poŜytku publicznego, a takŜe wsparcie lokalnych inicjatyw obywatelskich na rzecz zagroŜonej grupy społecznej; 5.2.2 budowanie partnerskich relacji miedzy administracją publiczną i organizacjami pozarządowymi w realizacji zadań publicznych na rzecz potrzebujących; 5.2.3 wspieranie powstawania lokalnych inicjatyw obywatelskich w zakresie działalności poŜytku publicznego, słuŜących rozwojowi usług społecznych i usługodawców; Realizatorzy i podmiot odpowiedzialny za realizację działań: kierownik GOPS i inne podmioty publiczne i partnerzy społeczni lub prywatni Okres realizacji: 2008-2015 Źródła finansowania: Program powinien być finansowany przede wszystkim ze środków budŜetu Gminy, GOPS, PCPR, PUP w Pleszewie. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z organizacji zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
5.3.Wzmocnienie partycypacji społecznej w zapobieganiu i rozwiązywaniu problemów społecznych. Cel ten realizowany będzie poprzez działania: 5.3.1.wypracowanie i wprowadzenie modelu partycypacyjnego opartego na podstawowych demokratycznych nurtach działań: a) informowania społeczności lokalnej o zamierzeniach władz - kształtowanie świadomości społecznej (informacja pełna, regularna, obligatoryjna); b) edukacji zbiorowości- uczestnicy nabywając wiedzę, przekonują się co do sposobu i efektywności podejmowanych przez władzę działań; c) opiniowania- społeczność moŜe wyraŜać wątpliwości i korygować propozycje, tworząc opinie uwzględniane przez realizatorów; d) uczestnictwa w procesie - poprzez wzajemną i bezpośrednią wymianę poglądów, wyraŜanie obaw i ocenianie wspólnie podejmowanych działań; e) wpływu na proces decyzyjny - pełne partnerstwo następuje dopiero wtedy, gdy społeczność ma realny wpływ na proces decyzyjny.
123 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
5.3.2.udział społeczności lokalnej w strategicznym planowaniu (m.in. w tworzeniu i aktualizacji Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2006-2010 , w budowaniu Planu Działania Gminy Chocz w ramach PIS PPWOW) i wdraŜaniu zadań/usług z zakresu polityki społecznej; 5.3.3. promocję mechanizmów konsultacji publicznych, społecznych; 5.3.4. wsparcie debaty publicznej;
124 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
3.3 Hierarchia (struktura) celów rozwoju społecznego
"Gmina Chocz atrakcyjnym regionem, wykorzystującym
walory regionalne, zaspakajającym potrzeby mieszkańców"
Cele główne:
3.Tworzenie warunków 5. Aktywizacja i 1. Poprawa warunków 2. Rozwijanie sprzyjających rozwojowi 4. Aktywizacja, mobilizacja partnerów funkcjonowania rodzin. aktywności i aktywnej polityki lokalnych. Wspieranie Wsparcie rodzin w zintegrowanego społecznej. Wspieranie i integracja i rozwoju partnerstwa wychowaniu i edukacji systemu wsparcia na aktywizacja zawodowa rehabilitacja osób publiczno-społeczno- dzieci. rzecz osób starszych i osób bezrobotnych niepełnosprawnych prywatnego na rzecz
z terenu Gminy Chocz. rozwoju usług 1.1. Tworzenie warunków sprzyjających 2.1. Utworzenie 3.1. Wspieranie 4.1. Rehabilitacja 5.1. Aktywizacja i rozwojowi młodego środowiskowego aktywności zawodowej zawodowa i mobilizacja systemu integracji ludzi i edukacyjnej u społeczna osób partnerów lokalnych i pokolenia w rodzinie i środowiskach starszych i osób/rodzin dotkniętych niepełnosprawnych regionalnych do pozarodzinnych jako wymagających pomocy. bezrobociem poprzez współpracy na rzecz system pomocy rozwoju usług czynnika poprawy jakości kapitału społecznej społecznych
ludzkiego. 4.2. Tworzenie warunków do 2.2. Aktywizacja i większej aktywności 3.2. Rozwój 1.2. Zbudowanie integracja lokalna osób zawodowej osób zatrudnienia socjalnego niepełnosprawnych 5.2. Budowanie systemu wsparcia dla w wieku w celu przywrócenia jako podstawy partnerstwa rodzin będących w poprodukcyjnym, wykorzystanie moŜliwości zatrudnienia społecznej integracji i publiczno- kryzysie. Wsparcie poprawy warunków potencjału osób osobom podlegającym społecznego w rodzin dotkniętych ich Ŝycia, a takŜe zakresie działalności starszych w środowisku wykluczeniu problemem zapewnienie osobom poŜytku lokalnym społecznemu w niepełnosprawnym alkoholowym. rodzinach dotkniętych dostępu do usług publicznego na rzecz bezrobociem społecznych wspierania potrzebujących
1.3. Poprawa sytuacji dziecka w środowisku 3.3. Aktywizacja osób długotrwale 5.3. Wzmocnienie szkolnym - pomoc 4.3. Kształtowanie dzieciom i młodzieŜy bezrobotnych, ze partycypacji szczególnym pozytywnych społecznej w w wyrównywaniu postaw wobec szans edukacyjno – uwzględnieniem zapobieganiu i niepełnosprawności rozwiązywaniu rozwojowych; kobiety wychowujących dzieci lub opiekujących problemów się członkami rodziny społecznych mieszkańców Gminy
1.4. Poprawa stanu 4.4. Usprawnienie systemu zdrowia i 3.4. Minimalizowanie rehabilitacji, na bezpieczeństwa skutków długotrwałego rzecz utrzymania rodziny, dzieci i bezrobocia młodzieŜy moŜliwości aktywności zawodowej 1.5.Wsp ieranie rodzin z dziećmi 3.5. Rozwój form niepełnosprawnymi ekonomii społecznej na rzecz pobudzenia aktywizacji zawodowej osób zagroŜonych wykluczeniem społecznym
125 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
4. WdraŜanie i zarządzanie realizacją Strategii
4.1. Procedura wdraŜania Strategii:
Etap I. W pierwszej kolejności niniejszą Strategię naleŜy przyjąć do realizacji w drodze Uchwały Rady Gminy w Choczu Etap II. Aktualne społeczne programy gminne winny być przyjęte razem ze Strategią jako załączniki do niniejszej Strategii i stają się Programami Operacyjnymi Strategii. Etap III. Powołanie Zarządzeniem Wójta: - Koordynatora Zarządzania Realizacją Strategii; - Zespołu WdroŜeniowego Strategię –który opracowuje ramowy roczny Plan Działania (roczny harmonogram wdraŜania strategii wg załącznika nr 3), metody monitorowania, ewaluacji i sprawozdawczości. - Zespołów Programowych i Projektowych do opracowania Programów Operacyjnych i projektów realizacyjnych na najbliŜszy okres 12 miesięcy. Etap IV. Powołane Zespoły opracowują w partnerstwie międzysektorowym poszczególne Programy Operacyjne realizujące określone cele główne i operacyjne Strategii i winne być przyjęte za kaŜdym razem Uchwałą Rady. Programy Operacyjne stają się załącznikami niniejszej Strategii, integralną jej częścią. Przykłady takich programów: Program Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną w Gminie Chocz na lata 2008-2015; Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2009 i co rok na następny rok budŜetowy; Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Chocz na rok 2008 i co rok na kolejne lata; Program Integracji i Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu; Program Pomocy Społecznej; (struktura i procedura przyjmowania Programów operacyjnych i projektów realizacyjnych opisano w podrozdziale 1.6. Struktura Dokumentu) Etap V. Praca Zespołów Programowych/Projektowych nad Programami Operacyjnymi i projektami realizacyjnymi Strategię, aplikowanie o środki na ich dofinansowanie z róŜnych źródeł; realizacja partnerskich projektów, monitoring, ewaluacja, sprawozdawczość zrealizowanych projektów w ramach Strategii. Etap VI. Promocja Strategii wśród mieszkańców gminy, w tym osób: kluczowych kształtujących w gminie politykę społeczną, przedstawicielom róŜnych podmiotów działających w sferze polityki społecznej i organizacji pozarządowych, grupom nieformalnym i innym oraz pozyskiwanie usługodawców i partnerów społecznych do jej realizacji
126 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
EtapVII. Zaktualizowanie Planu Działania Gminy Chocz wskazującego na najbliŜszy rok budŜetowy priorytetowe zadania wynikające ze Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015. Ten etap powtarzany jest rokrocznie - Gmina planuje w oparciu o Strategię działania priorytetowe do realizacji na najbliŜszy rok budŜetowy najlepiej w okresie planowania budŜetu gminy (wrzesień-październik) na następny rok. Etap VIII. Opracowanie procedur konkursowych na projekty realizacyjne oraz kontraktowania usług społecznych. Etap IX. Zlecanie zadań do realizacji róŜnym podmiotom i partnerom społecznym, głównie w trybie konkursowym; Budowanie partnerstw z uwzględnieniem sektora społecznego i prywatnego w celu aplikowania o środki z róŜnych funduszy zewnętrznych oraz wspólnego rozwiązywania problemów społecznych mieszkańców Gminy Chocz.
III. Kolejnym krokiem będzie określenie Planu Działania na dany rok budŜetowy – wskazanie zadań priorytetowych do realizacji w danym roku IV. Opracowanie procedur konkursowych na projekty realizacyjne oraz kontraktowania usług społecznych. V. Opracowanie systemu monitorowania, ewaluacji oraz sprawozdawczości realizowanych działań/projektów.
Odpowiedzialność za koordynację wdraŜania i realizacji strategii Zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r.(Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn. zm.) art. 110 pkt 4 podmiotem odpowiedzialnym za sferę działań zawartych w strategii jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, stąd osobą odpowiedzialną za koordynację realizacji Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych jest Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Choczu. NaleŜy podkreślić, Ŝe wdraŜanie odbywać się będzie przy aktywnym udziale podmiotów samorządowych, pozarządowych, prywatnych ale przede wszystkim samej społeczności, która najlepiej wie jakie są jej potrzeby i jak je najlepiej zaspokoić.
Zakres zadań Koordynatora Zarządzania Realizacją Strategii:
127 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Zarządzeniem Nr 31-2007 r Wójt Gmin Chocz z dnia 18 grudnia 2007 r o powołano koordynatora i zespołu zadaniowego.
Zadania koordynatora :
1. opracowanie wraz z Zespołem Zadaniowym strategii rozwiązywania problemów społecznych Gminie Chocz i przedstawienie jej do ROPS do zaopiniowania 2. informowanie mieszkańców i organizacji pozarządowych o wdraŜaniu PIS na organizowanych w tym celu spotkaniach, na stronie internetowej gminy, na tablicach ogłoszeń i w lokalnych publikacjach. 3. opracowywanie wraz Zespołem Zadaniowym planu działania oraz przekazanie go do ROPS w celu akceptacji 4. w imieniu Gminy przygotowywanie wraz z Zespołem Zadaniowym zaproszeń do składania ofert i przyjmowanie ich. 5. przygotowywanie spotkań, dokumentacji Zespołu Zadaniowego do rozpatrywania ofert konkursowych 6. prowadzenie dokumentacji dotyczących usług prowadzanych w PIS i przesyłanie jej do ROPS 7. bieŜąca współpraca ze Skarbnikiem Gminy w sprawach finansowych dot. realizacji zadań PIS w gminie 8. prowadzenie monitoringu realizacji działań w gminie 9. współpraca z Konsultantem Regionalnym w zakresie Programu , w tym zapewnienie warunków dla realizacji działań podejmowanych na terenie gminy 10. pod koniec roku koordynator zaprasza Zespół Zadaniowy w celu ustalenia Planu Działania- rocznego harmonogramu działań na rok następny oraz podsumowania zrealizowanych usług w roku bieŜącym
4.2. Źródła finansowania Strategii
Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 będzie skuteczna o ile przedstawiciele samorządu lokalnego znajdą zasoby umoŜliwiające budowę i realizację programów celowych zgodnych z przyjętymi kierunkami działań. Programy/projekty moŜna realizować w okresach rocznych, dłuŜszych lub krótszych,
128 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 w zaleŜności od charakteru danego projektu. Przy budowie projektów znaczenie będzie miała pula środków, którą Rada Gminy w danym roku budŜetowym będzie przeznaczała na ten cel. Projekty moŜna realizować w ramach: a) własnych zasobów samorządu (np. projekty OPS), b) poprzez organizacje pozarządowe, c) poprzez inne instytucje zewnętrzne. Projekty i programy mogą być przyjmowane przez Radę Gminy stosownymi uchwałami, które winny przybierać formułę załączników do niniejszej strategii. Projekty i programy realizowane w ramach strategii powinny być zgodne z przyjętymi kierunkami działań ponadto powinna je cechować: efektywność, skuteczność oraz celowość. WdroŜenie załoŜeń strategicznych wymaga nakładu środków finansowych, które pochodzić będą z róŜnych źródeł: • środki finansowe samorządów gminnych, powiatowych, przy wsparciu budŜetu państwa, samorządu wojewódzkiego; • środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych; • środki z Funduszu Pracy; • Narodowy Fundusz Zdrowia; • środki z Państwowego Funduszu Kombatantów;] • własne środki finansowe organizacji pozarządowych, fundacji, stowarzyszeń, związków wyznaniowych, Kościołów, osób prywatnych; • środki organizacji międzynarodowych uruchamianych w ramach międzynarodowych programów celowych; • środki pochodzące z Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Społecznego i innych funduszy; • środki w ramach Programu Integracji Społecznej Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich; • środki organizacji krajowych – fundacji i stowarzyszeń w ramach róŜnych konkursów w postaci grantów i dotacji.
Chcąc zwiększać pulę środków na realizację działań Strategii naleŜy sukcesywnie i efektywnie aplikować po środki z zewnętrznych źródeł, lecz niewątpliwie potrzebny jest
129 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 zespół ludzi wykwalifikowanych w zakresie pozyskiwania funduszy, którzy będą się tym zajmować nie z przypadku i zawsze wniosek aplikacyjny będzie pisany przy współudziale partnerów społecznych.
4.3. Monitoring i ewaluacja Strategii
Skuteczność funkcjonowania przyjętej strategii zaleŜeć będzie od: a) monitoringu i ewaluacji, b) budowy programów celowych rozwijających przyjęte kierunki działań.
Monitoring strategii i ewaluacja zapisów strategicznych polegają na systematycznej ocenie realizowanych działań oraz modyfikacji kierunków działania w przypadku istotnych zmian społecznych, które mogą pojawić się poprzez zmianę regulacji prawnych czy teŜ narastanie poszczególnych dolegliwości społecznych. Całościowa ocena wymaga odpowiedzi na pytania o zgodność ocenianej polityki z przyjętymi wartościami i zasadami. Ewaluacja jest działalnością z natury normatywną, gdyŜ z jednej strony wykorzystuje się w niej istniejące normy, z drugiej zaś w jej wyniku mogą pojawić się propozycje wprowadzenia nowych norm i procedur. Jest takŜe działalnością instrumentalną, poniewaŜ jej podstawowym celem jest dostarczenie podmiotom polityki społecznej praktycznej wiedzy potrzebnej przy podejmowaniu decyzji Elementami skutecznego monitoringu i ewaluacji będą przede wszystkim: a) Praca Zespołu ds. WdraŜania Strategii Zespół powołuje zarządzeniem wójt gminy, a w jego skład wchodzi osoba reprezentująca wójta jako przewodniczący zespołu (zastępca wójta, kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej, pracownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, przedstawiciel Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i inni specjaliści) Zespół ds WdraŜania Strategii winien się zbierać przynajmniej raz w roku i oceniać poziom wdraŜania poszczególnych celów i kierunków działań. Zespół swoją ocenę wraz z proponowanymi konkretnymi rozwiązaniami np. programów operacyjnych jak: programu rozwiązywania problemów alkoholowych czy programu współpracy z organizacjami pozarządowymi, etc. przekazuje wójtowi i radzie, b) roczna ocena wdraŜania strategii.
130 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Proces monitorowania Strategii – polega na systematycznym zbieraniu, analizowaniu ilościowych i jakościowych informacji dotyczących wdraŜania Strategii, polega równieŜ na nadzorowaniu zgodności projektów, wpisujących się i realizujących jej zadania z załoŜeniami Strategii. Celem monitoringu jest - zapewnienie zgodności realizacji Strategii z jej załoŜeniami i celami. Monitoring Strategii wraz ze sprawozdawczością, ewaluacją i promocją prowadzony będzie przez Zespół ds. WdraŜania Strategii powołany przez Wójta Gminy Chocz. Prowadzenie monitoringu oraz ocena realizacji jego celów i kierunków przyjętych w Strategii pozwoli na wprowadzenie zmian w programach rozwoju, poprzez podejmowanie stosownych decyzji w zaleŜności od potrzeb społecznych i moŜliwości ekonomicznych. Monitorowanie Strategii prowadzone będzie systematycznie a raporty z wdraŜania przedstawiane będą Radzie Gminnej w Choczu nie rzadziej niŜ raz na rok. Zakłada się raz do roku spotkania Zespołu ds. WdraŜania Strategii w celu monitorowania przebiegu realizacji zadań (wyznaczonych do realizacji w roku poprzednim) i osiągania celów operacyjnych.
Zdefiniowanie sposobu monitorowania wdraŜania strategii Zespół monitorujący na spotkaniu monitorującym dokonywał będzie: 1. Oceny zadań realizowanych w roku poprzednim bądź realizowanych obecnie na podstawie wskaźników zawartych w załączniku nr 4 do Strategii, uzupełniał dane z części diagnostycznej o aktualne. Aktualizacja danych będzie miała miejsce w trzecim kwartale kaŜdego roku. 2. Identyfikował problemy, które ograniczyły bądź uniemoŜliwiły realizację zadań wyznaczonych oraz 3. Proponował niezbędne korekty i zmiany w zakresie tych zadań. Działanie 2 i 3 będzie miało miejsce w kwartale czwartym, tak aby dokonane zmiany mogły zostać uwzględnione przy konstruowaniu budŜetu na rok kolejny oraz przygotowaniu wniosków o dotacje. Tym samym roczny cykl przeglądu i monitoringu Strategii zostanie zamknięty
Proces ewaluacji Strategii - polega na dokonywaniu oceny stopnia oddziaływania pomocy w odniesieniu do postawionych jej celów oraz na analizie jej wpływu na postawione problemy.
131 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Ewaluacja to ocena efektywności świadczonych usług i stopnia osiągniętych rezultatów , to ocena długoterminowych efektów (przy uŜyciu róŜnych narzędzi badawczych). Ewaluację wraz z monitoringiem i sprawozdawczością systematycznie prowadzić będzie Zespół ds. WdraŜania Strategii oraz realizatorzy poszczególnych projektów. Proponuje się, aby szczegółowe opracowanie ewaluacji wraz z jej wskaźnikami było zawarte w poszczególnych projektach, opracowanych i realizowanych w ramach Strategii. Strategia będzie podlegała ewaluacji na przestrzeni kolejnych sześciu i więcej lat, nie rzadziej jednak niŜ raz na dwa lata. Ewaluacja powinna: • sprzyjać rozwojowi instytucji pomocy społecznej i projektów, które są w niej realizowane; • przyczyniać się do wzrostu skuteczności działań i odpowiedzialności osób, które te działania realizują; • pomóc odpowiedzieć na pytanie: czy kierunki działań Strategii są właściwe i wystarczające; • przyczyniać się do promocji powiatu i gmin.
Ocenie podlegać będą przede wszystkim:
• Stopień realizacji poszczególnych celów głównych i operacyjnych Strategii, • Badane wskaźniki, • Projekty realizacyjne i skuteczność działań podejmowanych w ramach projektów, • ZaangaŜowanie realizatorów zadań w projektach oraz ich współpracowników.
Główne wskaźniki realizacji Strategii to m.in: Poziom i rodzaje wskaźników monitorowania Strategii przedstawia załącznik nr 4 do Strategii (badane w rocznym okresie rozliczeniowym oraz narastająco od momentu przyjęcia do końca 2015 roku) Przykładowe wskaźniki: Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej; Liczba rodzin dotkniętych bezrobociem;
132 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Liczba punktów poradnictwa specjalistycznego oraz liczba udzielonych porad i liczba osób z nich korzystających; typy porad specjalistycznych (np.: pedagogiczne, psychologiczne, prawne, zawodowe, socjalne i inne) oraz liczba specjalistów udzielających konsultacji i porad. Liczba placówek opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego oraz liczba dzieci korzystających z ich usług; Liczba świetlic i klubów środowiskowych dla dzieci i młodzieŜy oraz liczba osób korzystających z ich usług; Liczba Klubów Integracji Społecznych czy klubów aktywizacji zawodowej i społecznej oraz ilość osób korzystających z ich usług; Liczba osób korzystających z zajęć w poszczególnych typach placówek/ośrodków wsparcia dziennego; Liczba interwencji w rodzinach; Liczba organizacji pozarządowych działających na rzecz integracji i pomocy społecznej Liczba interwencji policji i pomocy społecznej w sprawach przemocy w rodzinie z uŜyciem procedury „Niebieskiej Karty” ; Liczba i typy utworzonych grup wsparcia oraz liczba osób z nich korzystająca; Liczba godzin terapii indywidualnych i grupowych oraz liczba osób z nich korzystająca; Liczba i rodzaje placówek udzielających pomocy dzieciom krzywdzonym i zaniedbywanym Liczba rodzin dysfunkcyjnych objętych pomocą społeczną przypadająca na jednego pracownika socjalnego; Liczba rodzin, w tym zastępczych przypadająca na jednego pracownika socjalnego; Liczba zawartych kontraktów socjalnych; Liczba bezrobotnych osób wprowadzona na otwarty rynek pracy; Liczba osób zaktywizowanych do działania na rzecz rozwiązywania własnych problemów społecznych; Poziom wykształcenia pracowników słuŜb społecznych, w tym pracowników socjalnych oraz ich liczba; Poziom zadowolenia społeczności lokalnej ze świadczonych usług społecznych, edukacyjnych, kulturalnych i innych; Liczba, typy, formy świadczonych usług dla osób niepełnosprawnych; Liczba osób niepełnosprawnych zaktywizowanych zawodowo i społecznie;
133 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Liczba miejsc przeznaczonych do rekreacji i wypoczynku dzieci, młodzieŜy i całych rodzin, ilość imprez kulturalnych zorganizowanych dla mieszkańców oraz liczba osób z nich korzystających; Liczba podmiotów gospodarki społecznej na terenie gminy; Liczba projektów i programów zrealizowanych na rzecz integracji społecznej, w szczególności w partnerstwie; liczba lokalnych partnerstw publiczno-społecznych i publiczno-społeczno- prywatnych ; Liczba zadań poŜytku publicznego zleconych partnerom społecznym; Wskaźniki bezpieczeństwa publicznego- np.: liczba przestępstw i wykroczeń, w tym z udziałem dzieci i młodzieŜy; Wskaźniki efektywności świadczonych usług na rzecz rozwiązywania konkretnych problemów społecznych; Liczba, rodzaj, jakość świadczonych usług społecznych; Liczba i typ usługodawców; Infrastruktura socjalna odpowiadająca potrzebom lokalnej społeczności; I inne, opracowane na potrzeby konkretnych programów i projektów.
4.4. Sprawozdawczość, aktualizacja i promocja Strategii 4.4.1.Sprawozdawczość Strategii
Sprawozdawczość sporządzana będzie przez Zespół ds. WdraŜania Strategii: • sprawozdanie z realizacji Strategii sporządzane będzie raz na rok w terminie do końca marca następnego roku kalendarzowego i przedkładane Radzie Gminy w Choczu • sprawozdania z realizacji poszczególnych projektów /programów sporządzane będą przez kaŜdego głównego realizatora-lidera projektu i przedkładane Zespołowi ds. WdraŜania Strategii oraz w Ośrodku Pomocy Społecznej w Choczu.
134 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
4.4.2. Procedura aktualizacji Strategii
Strategia nie jest dokumentem zamkniętym, jej załoŜenia mogą być modyfikowane pod wpływem zmieniających się warunków rzeczywistości. Procedura ma na celu określenie zasad wprowadzania zmian do dokumentu. Zmiany mogą wynikać np. ze zmieniających się problemów i potrzeb społecznych, zmieniającej się sytuacji budŜetowej, związanej równieŜ z moŜliwościami pozyskania środków pozabudŜetowych, z określonych przez instytucje wdraŜające zasad pozyskania dotacji ; z zaistniałej sytuacji społeczno-gospodarczej gminy.
Szczegółowy proces aktualizacji Strategii opracowany zostanie przez Zespół ds. WdraŜania Strategii powołany Zarządzeniem Wójta Gminy Choczu. Aktualizacja Strategii odbywać się będzie nie rzadziej niŜ raz na dwa lata po przeprowadzeniu jej ewaluacji i konsultacji społecznych w zakresie m.in. identyfikowania problemów i potrzeb społecznych. Wszelkie zmiany do Strategii zatwierdzane są Uchwałą Rady Gminy w Choczu.
4.4.3. Promocja Strategii
Zadaniem działań informacyjnych i promocyjnych jest: • zapewnienie bieŜącego informowania lokalnej społeczności o kierunkach i zakresie zadań w zakresie polityki społecznej w perspektywie następnych kilku lub kilkunastu lat prowadzonych przez lokalną władzę, • zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o moŜliwościach ubiegania się o wsparcie ze środków funduszy strukturalnych na realizację projektów słuŜących realizacji Strategii dla wszystkich grup docelowych z terenu gminy Chocz, • zapewnienie czytelnej informacji o kryteriach oceny i wyboru projektów oraz obowiązujących w tym zakresie procedurach,
135 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
• zapewnienie bieŜącego informowania opinii publicznej o zakresie i wymiarze pomocy wspólnotowej dla poszczególnych projektów i rezultatach działań na poziomie gminy, • inicjowanie dodatkowych działań promocyjnych o zasięgu lokalnym i ponadlokalnym, • zapewnienie współpracy z instytucjami zaangaŜowanymi w monitorowanie i realizowanie Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008- 2015 w zakresie działań informacyjnych i promocyjnych poprzez wymianę informacji i wspólne przedsięwzięcia,
Sposoby informowania oraz promowania Strategii: • konferencje, seminaria, wykłady, warsztaty, prezentacje, festyny, pikniki i inne imprezy kulturalne – propagujące informacje m.in. o moŜliwościach wykorzystania środków unijnych, o rezultatach wsparcia UE oraz upowszechniające wiedzę na ten temat, • informowanie o projektach i ich promocja przez beneficjentów – dbanie o przekazywanie odpowiedniej wiedzy beneficjentom z terenu Gminy – odpowiedzialnych za spełnienie wymogów w tym zakresie, • wykorzystanie nowoczesnych źródeł przekazu i nowoczesnych technologii, m.in. takich jak: strona WWW, internet, poczta elektroniczna, elektroniczna archiwizacja dokumentów, w celu usprawnienia komunikacji pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w realizacji Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Chocz na lata 2008-2015. • publikacje, broszury informacyjne, plakaty, reklamy, materiały audio – wizualne, ulotki • współpraca z mediami – publikacje prasowe, artykuły, relacje, wiadomości w lokalnej i regionalnej telewizji oraz rozgłośniach radiowych, audycje, reklamy czy ogłoszenia to kluczowe źródła przekazu wszelkich informacji o realizacji Strategii
4.5. Powiązanie Strategii z innymi dokumentami strategicznymi
Odniesienia Strategii dotyczące problemów polityki społecznej moŜemy znaleźć na róŜnym szczeblu dokumentów: lokalnym-gminnym i powiatowym, regionalnym- wojewódzkim, rządowym i europejskim. Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 posiada ścisłą korelację z kluczowymi dokumentami planistycznymi na szczeblu:
136 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
- lokalnym: a)gminnym z: Strategią Rozwoju Gminy Chocz 2008-2020; Wieloletnim Planem Finansowym i Inwestycyjnym Gminy Chocz 2008-2015; Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Chocz 2008-2015 ; Planem Gospodarki Odpadami Gminy Chocz ; Program Ochrony Środowiska Gminy Chocz; b) powiatowym z : Programem Pomocy Dziecku i Rodzinie na lata 2008-2015, Powiatowy m Programem Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych na lata 2008-2015, a takŜe Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Pleszewskim na lata 2006- 2015
-regionalnym: z Wojewódzką Strategią Rozwoju Pomocy Społecznej Program Celowy Pomocy Społecznej w Województwie Wielkopolskim oraz Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym 2007-2013; -rządowym z: Krajową Strategią Polityki Społecznej na lata 2007-2013, Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki na lata 2007-20013, Narodowym Programem Rozwoju na lata 2007-2013 i innymi krajowymi programami wymienionymi poniŜej; - europejskim: Europejską Agendą Społeczną; Europejskim Modelem Społecznym; Europejską Polityką Zatrudnienia. Strategia koreluje takŜe z wieloma programami krajowymi i międzynarodowymi jak z: - Programem Integracji Społecznej Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich; - Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki; - Programem Wspierania Jednostek Samorządu Terytorialnego w Budowaniu Lokalnych Systemów Opieki nad Dzieckiem i Rodziną; - Programem „Aktywne Formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznego”; - Programem „Wspieranie Rozwoju Spółdzielczości Socjalnej”; - Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie; - Programem „Oparcie Społeczne dla Osób z Zaburzeniami Psychicznymi”; - Programem Wieloletnim „Pomoc Państwa w Zakresie DoŜywiania”; - Krajowym Programem Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i MłodzieŜy (2003 – 2008); - Programem Odnowy Wsi; LEADER + .W roku 2006 Gmina Chocz utworzyła wspólnie z pozostałymi gminami powiatu pleszewskiego Lokalną Grupę Działania – Stowarzyszenie „Wspólnie dla Przyszłości”. W ramach PilotaŜowego Programu Leader + - Schemat II Grupa otrzymała dofinansowanie w kwocie 732.984,00 zł z czego w latach 2007-2008 na
137 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
terenie gminy Chocz zostało wykorzystane ok. 100.000 zł na działania promocyjne, informacyjne i kulturalne (szkolenia, promowanie gminy i idei wspólnego działania, imprezy kulturalne) oraz opracowanie dokumentacji technicznej ścieŜek rowerowych na terenie gminy Chocz.
Zakres powiązań Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy i Miasta Chocz na lata 2008-2015 dokumentami strategicznymi: a) na szczeblu lokalnym:
z Strategią Rozwoju Gminy Chocz 2008-2020 Cele i kierunki działań przewidziane do realizacji w Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Chocz na lata 2008-2015 korespondują z zadaniami i celami zawartymi w Strategii Rozwoju Gminy Chocz 2008-2020 Nadrzędnym celem rozwoju gminy oraz jednocześnie jej misją, powinno być: „dąŜenie do zapewnienia wysokiej jakości Ŝycia mieszkańców oraz konkurencyjności gospodarki gminy, poprzez aktywizację gospodarczą, rozwój infrastruktury technicznej, poprawę stanu wykształcenia i kwalifikacji mieszkańców, w tym równieŜ po przez wzmocnienie jej funkcji turystycznej przy zachowaniu zasad ekorozwoju. Głównymi celami słuŜącymi realizacji celu nadrzędnego (misji) są: - aktywizacja gospodarcza - rozwój przedsiębiorczości oraz tworzenie nowych miejsc pracy, między innymi poprzez róŜnicowanie źródeł utrzymania ludności; - rozwój infrastruktury technicznej, jako instrumentu poprawy stanu środowiska, poprawy jakości Ŝycia mieszkańców oraz poprawy atrakcyjności inwestycyjnej; - poprawa stanu wykształcenia i kwalifikacji mieszkańców poprzez rozwój bazy oświatowej i zwiększenie oferty edukacyjnej i sportowej, jako podstawowy sposób osiągnięcia mobilności na rynku pracy, ograniczania bezrobocia i poprawy sytuacji materialnej ludności; - zwiększenie oferty i działań w zakresie słuŜby zdrowia i opieki społecznej, w tym na rzecz bezpieczeństwa socjalnego poprzez między innymi budowę mieszkań socjalnych.
z Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Chocz 2008-2015 Cele i kierunki działań przewidziane do realizacji w Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Chocz na lata 2008-2015
138 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 korespondują z zadaniami i celami zawartymi w Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Chocz 2008-2015, Aktywizacja gospodarcza i tworzenie nowych miejsc pracy: zwiększy się liczba firm zakładanych przez mieszkańców gminy, a pośrednio wzrośnie liczba miejsc pracy oraz poprawi się sytuacja materialna ludności; gmina zyska miejsca pracy oraz lepsze warunki podejmowania działalności gospodarczej dla licznych roczników wchodzących w wiek produkcyjny; rozwinie się przetwórstwo rolno- spoŜywcze na bazie lokalnej produkcji płodów rolnych; powołanie Centrum Wspierania Przedsiębiorczości, Rolnictwa i Edukacji, które pełniłoby funkcję tzw. inkubatora przedsiębiorczości przyniesie następujące korzyści: - mieszkańcy gminy zyskają wiedzę z zakresu podstaw funkcjonowania firm, marketingu, prawa gospodarczego, zasad funkcjonowania gospodarki wolnorynkowej, itp.; - właściciele małych i średnich firm zyskają fachową pomoc instytucjonalną wprowadzeniu własnych firm (rozpoczynając działalność gospodarczą nie muszą znać zagadnień finansowo-księgowych - będą obsługiwani przez Centrum); - rozwinie się doradztwo dla firm z zakresu poŜądanych kierunków działalności. Rozwój infrastruktury technicznej: poprawią się warunki zamieszkania ludności; Poprawa poziomu wykształcenia: upowszechnienie nauki informatyki oraz języków obcych w szkołach na terenie gminy, pozwoli młodzieŜy na nabycie umiejętności niezbędnych do funkcjonowania w społeczeństwie informatycznym oraz globalnym (w tym w Unii Europejskiej) a takŜe zwiększy szanse na uzyskanie atrakcyjnego zatrudnienia; rozwój obiektów infrastruktury edukacyjnej na terenie gminy (zwiększenie dostępności młodzieŜy do szkół oraz poprawa poziomu kształcenia) pozwoli na upowszechnienie wykształcenia średniego maturalnego, stworzy moŜliwości dalszego kształcenia, wpłynie na poprawę sytuacji na rynku pracy, umoŜliwi szybszy rozwój gospodarczy poprzez łatwiejszą absorpcję nowych technologii; wzrost jakości usług edukacyjnych w perspektywie edukacji ustawicznej, która pozwoli na uzyskanie nowych kwalifikacji umoŜliwiających podjęcie pracy lub jej zmianę na bardziej atrakcyjną; ludność związana z rolnictwem moŜe uzyskać kwalifikacje umoŜliwiające zmianę źródeł utrzymania - podjęcie pracy poza rolnictwem lub teŜ efektywniejsze prowadzenie gospodarstwa rolnego;
139 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
zwiększenie dostępności placówek oświatowych, kulturalnych i sportowych dla osób niepełnosprawnych.
z Planem Gospodarki Odpadami Gminy Chocz Cele i kierunki działań przewidziane do realizacji w S trategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Chocz na lata 2008-2015 korespondują z celami zawartymi w Planie Gospodarki Odpadami Gminy Chocz. Edukacja środowiskowa (edukacja ekologiczna) jest koncepcją kształcenia i wychowywania społeczeństwa w duchu poszanowania środowiska przyrodniczego. Obejmuje ona przedstawianie we wszystkich działaniach tematyki z zakresu ochrony i kształtowania środowiska. Musi docierać do wszystkich grup wiekowych i społecznych. W związku z tym waŜne jest znalezienie odpowiednich środków przekazu tak, aby w najprostszy i najskuteczniejszy sposób przekazywać informację ekologiczną całemu społeczeństwu gminy poczynając juŜ od najmłodszych.
z Program Ochrony Środowiska Gminy Chocz Istotnym elementem instrumentów społecznych jest edukacja ekologiczna. Pod tym pojęciem naleŜy rozumieć róŜnorodne działania, które zmierzają do kształtowania świadomości ekologicznej społeczeństwa oraz przyjaznych dla środowiska nawyków. Podstawą jest tu rzetelne i ciągłe przekazywanie wiedzy na temat ochrony środowiska oraz komunikowanie się władz samorządów lokalnych ze społeczeństwem na drodze podejmowanych działań inwestycyjnych. Niezbędne jest aby prowadzona komunikacja społeczna objęła swym zasięgiem wszystkie grupy społeczeństwa. Bardzo waŜną sprawą jest właściwe, rzetelny odpowiednio wcześniejsze informowanie tych mieszkańców, których planowane inwestycje będą dotyczyły w sposób bezpośredni (np. mieszkańców, przez których posesje będzie przebiegać wodociąg). NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe głównym celem prowadzonej edukacji ekologicznej będzie zmiana postaw (nawyków) społeczeństwa w odniesieniu do poszczególnych dziedzin Ŝycia tak aby były one zgodne z zasadami zrównowaŜonego rozwoju. Z uwagi na specyfikę tego zagadnienia trzeba mieć świadomość, Ŝe będzie to proces wieloletni, co nie oznacza, Ŝe nie naleŜy go prowadzić. Działania edukacyjne powinny być realizowane w róŜnych dziedzinach, róŜnych formach oraz na róŜnych poziomach, począwszy od szkół wszystkich stopni a
140 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
skończywszy na tematycznych szkoleniach adresowanych do poszczególnych grup zawodowych i organizacji.
Gminny Program Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dla Gminy Chocz Ustawa nakłada na organy administracji państwowej oraz samorządy terytorialne obowiązek podejmowania działań zmierzających do ograniczania spoŜycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spoŜywania, działania na rzecz trzeźwości, przeciwdziałania powstawaniu i usuwaniu następstw naduŜywania alkoholu, wspierania działalności w tym zakresie oraz podejmowanie działań w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, które obejmują m.in.: zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzaleŜnionych i osób zagroŜonych uzaleŜnieniem, udzielanie rodzinom, w których występują problemy związane z alkoholem, pomocy społecznej, psychospołecznej i prawnej, prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej i szkoleniowej oraz wspomaganie działań instytucji i organizacji pozarządowych słuŜących rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Przedstawiany Program jest zgodny z rekomendacjami Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Na szczeblu Gminy Chocz kształtowanie polityki społecznej w zakresie profilaktyki, przeciwdziałania alkoholizmowi realizowane będą głównie poprzez działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i zapobiegawczą. Działalność wychowawcza i edukacyjna koncentrować się będzie na realizacji takich przedsięwzięć, które będą mogły skutkować promocją zdrowego stylu Ŝycia, promocją zdrowia psychicznego i edukacją psychologiczną. Podstawowymi załoŜeniami Programu są: rozwój kompetencji społecznych, odwoływanie się do przyczyn uŜywania środków uzaleŜniających, kształtowanie umiejętności odmawiania, wzmacnianie poczucia własnej wartości, uporządkowania systemu wartości, przekazanie wiedzy o uzaleŜnieniach.
z Planem Działania na lata 2008-2009 w ramach Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich zaakceptowany przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w dniu 28.03.2008 r (Plan Działania Gminy Chocz w załączniku nr 5 do strategii)
z POWIATOWĄ STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
141 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Odniesienie się do powyŜszego dokumentu nie jest obecnie moŜliwe, poniewaŜ jest on dopiero na etapie opracowania. Po jego uchwaleniu najwaŜniejsze przesłanki dotyczące problematyki społecznej będą brane pod uwagę przy konstrukcji poszczególnych projektów socjalnych.
b) na szczeblu regionalnym :
z Wojewódzką Strategią Rozwoju Pomocy Społecznej
WaŜnym dokumentem, który naleŜy brać pod uwagę konstruując strategiczne cele i kierunki rozwiązywania problemów społecznych na terenie gminy, jest Wojewódzka Strategia Rozwoju Pomocy Społecznej Województwa Wielkopolskiego. W dokumencie tym zauwaŜono, Ŝe słabymi stronami województwa wielkopolskiego w jego części odnoszącej się do społeczeństwa i rozwiązywania problemów społecznych są między innymi: - niski przyrost naturalny, - starzenie się społeczeństwa, - zły stan zdrowotności (duŜa zachorowalność i śmiertelność w średnich grupach wiekowych), - niska mobilność zawodowa i przestrzenna, - liczne obszary o wysokiej i utrzymującej się stopie bezrobocia, - stosunkowo niski poziom płac, - brak szerszej i aktywnej współpracy na poziomie ponadgminnym, - zły i niewystarczający stan infrastruktury komunalnej. Wśród wymienianych potrzeb mieszkańcy Wielkopolski podkreślili potrzeby szczególnych grup społecznych: • pomoc dla uboŜszych i niepełnosprawnych, • godne Ŝycie ludzi starych, • opieka nad rodzinami wielodzietnymi, sierotami społecznymi, więźniami, • przeciwdziałanie dyskryminacji kobiet. Autorzy dokumentu do generalnych celów strategii województwa wielkopolskiego zaliczyli : • zapewnienie mieszkańcom warunków do podwyŜszania poziomu Ŝycia, • wzrost wewnętrznej integracji i istotna poprawa jakości przestrzeni, • dostosowanie potencjału, struktury i organizacji województwa do wyzwań XXI w.
142 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
i wymagań jednoczącej się Europy. Wskazano takŜe na: • zapewnienie warunków do satysfakcjonującego bytu materialnego, w tym: wyŜywienia, mieszkania, przebywania w zdrowym środowisku, lecznictwa i wypoczynku, • uzyskanie wysokiego poziomu obsługi mieszkańców (gospodarstw domowych) w zakresie usług publicznych oraz dobrej dostępności przestrzennej w tym zakresie, • opiekę nad rodziną, troska o wychowanie młodego pokolenia, upowszechnianie podstaw solidarności społecznej w tym troski o osoby biedne, samotne, w starszym wieku, niepełnosprawne, • zapewnienie poczucia bezpieczeństwa i perspektyw na przyszłość, • zapewnienie warunków rozwoju duchowego, w tym kształcenia, kultury, podróŜy, dostępu do informacji, rozwoju róŜnych form aktywności społecznej, • tworzenie klimatu do samoorganizacji społecznej, • dąŜenie do zapewnienia godziwych dochodów z pracy,
PowyŜsze cele są najistotniejszymi w aspekcie perspektywicznego kreowania wojewódzkiej polityki społecznej (rozumianej jako działania zmierzające do poprawy warunków Ŝycia ludności i coraz pełniejszego zaspokojenia jej potrzeb), w tym i pomocy społecznej, (która jako instytucja polityki społecznej państwa ma na celu umoŜliwienie osobom i rodzinom przezwycięŜenie trudnych sytuacji Ŝyciowych).
Z Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym 2007-2013 Cele i kierunki działań przewidziane do realizacji w Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Chocz na lata 2008-2015 korespondują z zadaniami przewidzianymi w Wielkopolskim Regionalnym Programie Operacyjnym na lata 2007 – 2013 : Priorytet IV „Restrukturyzacja i wzmocnienie potencjałów terytorialnych”, pole interwencji 1.„Odnowa miast”. Priorytet ten zakłada wsparcie wszelkich inicjatyw, dąŜących do realizacji programów rewitalizacji społeczno-gospodarczej, szczególnie obszarów miast zagroŜonych lub dotkniętych zjawiskami patologii społecznej. Wspierane będą kompleksowe projekty, przyczyniające się do wykształcenia bądź wzmocnienia potencjału rozwojowego danego obszaru. Wsparcie tych działań musi uwzględniać takŜe rozwiązania w zakresie takich
143 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 problemów, jak m.in. wykluczenia społecznego, wysokiego poziomu przestępczości, ogólnego pogarszanie się jakości Ŝycia na zuboŜonych terenach wiejskich.
Z Strategią Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do roku 2020 zadania niniejszego dokumentu korespondują bezpośrednio z następującymi celami operacyjnymi zapisanymi w strategii rozwoju województwa: Cel operacyjny 4.1. Poprawa sytuacji demograficznej oraz stanu zdrowia mieszkańców Cel operacyjny 4.2. Poprawa warunków mieszkaniowych Cel operacyjny 4.3. Rozwój usług socjalnych Cel operacyjny 4.4. Wzrost bezpieczeństwa Cel operacyjny 4.5 Ograniczenie skali patologii oraz wykluczeń społecznych Cel operacyjny 4.6. Budowa kapitału społecznego na rzecz społeczeństwa obywatelskiego Cel operacyjny 4.7. Wzrost udziału sportu i rekreacji w Ŝyciu mieszkańców regionu.
c) na szczeblu rządowym:
z Krajową Strategią Polityki Społecznej na lata 2007-2013
Zadaniem strategii jest wskazanie w diagnozie, na które obszary polityki społecznej naleŜy skierować szczególną uwagę, następnie sformułowanie priorytetów i celów, opisanie zadań, czyli określenie instrumentów polityki społecznej, dzięki którym moŜliwe będzie zrealizowanie zakładanych celów, a takŜe wskazanie źródeł finansowania. W strategii odnajdujemy następujące priorytety:
Priorytet 1: Poprawa warunków powstawania i funkcjonowania rodzin. Wsparcie rodzin w wychowaniu i edukacji dzieci. 1.1. Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi młodego pokolenia w rodzinie i środowiskach pozarodzinnych jako czynnika poprawy jakości kapitału ludzkiego. 1.3. Zbudowanie systemu wsparcia dla rodzin mających trudności opiekuńczo-wychowawcze 1.5. Rozwijanie placówek świadczących usługi edukacyjne, sportowo-rekreacyjne i kulturalne. 1.7. Wsparcie dla rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi, w celu wyrównania szans dzieci i młodzieŜy podejmujących i kontynuujących naukę.
144 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Priorytet 2. WdroŜenie aktywnej polityki społecznej 2.2. Rozwój zatrudnienia socjalnego, w celu przywrócenia moŜliwości zatrudnienia osobom podlegającym wykluczeniu społecznemu Priorytet 3 - Kompleksowa rehabilitacja i aktywizacja osób niepełnosprawnych 3.3. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym dostępu do usług społecznych Priorytet 4 - Tworzenie warunków sprzyjających integracji w starzejącym się społeczeństwie 4.1. Rozwijanie systemu opieki pielęgnacyjnej, celem zbudowania środowiskowego modelu integracji ludzi starszych i wymagających pomocy. 4.3. Aktywizacja i integracja lokalna osób w wieku poprodukcyjnym, wykorzystanie potencjału osób starszych w środowisku lokalnym Priorytet 6 - Partnerstwo publiczno-społeczne podstawą rozwoju usług społecznych. 6.1. Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych, regionalnych i krajowych.
z Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki (POKL): Cele i kierunki działań przewidziane do realizacji w Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Chocz na lata 2008-2015 korespondują z celem głównym przewidzianym w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki (PO KL), który stanowi jeden z elementów systemu realizacyjnego Narodowej Strategii Spójności (Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007 – 2013) na lata 2007-2013, których celem strategicznym jest: przyspieszenie rozwoju społeczno-gospodarczego Polski, wzrost zatrudnienia oraz zwiększenie spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej z krajami Unii Europejskiej. Cel strategiczny NSS (NSRO) będzie osiągany poprzez realizację celów horyzontalnych, wynikających z wyzwań Strategii Lizbońskiej, Strategicznych Wytycznych Wspólnoty oraz wniosków z analizy słabych i mocnych stron polskiej gospodarki, a takŜe stojących przed nią szans i zagroŜeń. NSS zakłada realizację następujących celów horyzontalnych: 1. Tworzenie warunków dla utrzymania trwałego i wysokiego tempa wzrostu gospodarczego. 2. Wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału ludzkiego i społecznego. 3. Podniesienie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, w tym w szczególności w sektorze usług. 4. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski i jej regionów.
145 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
5. Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, 6. Rozwój obszarów wiejskich.
Z Narodowym Planem Rozwoju na lata 2007–2013 - zadania, które zostały zaplanowane do realizacji i zapisane w Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Chocz na lata 2008-2015 są zgodne z załoŜeniami Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007–2013, m.in. dlatego, Ŝe źródłem finansowania tych projektów mają być publiczne środki krajowe oraz publiczne środki wspólnotowe. W projekcie tego dokumentu zapisano bowiem następujące cele, z którymi zbieŜne są cele i kierunki działań zapisane w niniejszym dokumencie: • Wspieranie tworzenia nowych miejsc pracy • Zapobieganie wykluczeniu społecznemu • Wsparcie, rehabilitacja i aktywizacja osób niepełnosprawnych • Poprawa warunków Ŝycia i pracy • Rozwój miast • Rozwój i modernizacja infrastruktury transportowej • Wzmacnianie kapitału społecznego, rozwój ekonomii społecznej d) na szczeblu europejskim: Unia Europejska, której Polska jest członkiem od 1 maja 20004 r. jest rzecznikiem aktywnej polityki społecznej. Ma ona promować skuteczne radzenie sobie państw członkowskich z głównym problemem jakim jest wykluczenie społeczne. Rada Europejska w grudniu 2000 roku w Nicei przyjęła konkretne cele w zakresie zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego ( Europejska Agenda Społeczna). Zasadniczym celem przyjętym w Agendzie jest bardziej spójne społeczeństwo oraz równe szanse dla wszystkich. Ma to prowadzić do osiągnięcia wspólnych celów dla integracji społecznej, emerytur i rent oraz opieki zdrowotnej włączając w to cele horyzontalne takie jak równość szans i dostęp do rynku pracy. Podobne cele zawarte są w Europejskiej Strategii Zatrudnienia, gdzie moŜna wyróŜnić trzy główne priorytety: 1. Zatrudnialność – czyli moŜliwość powrotu bezrobotnych na rynek pracy, a takŜe promocja rynku pracy otwartego dla wszystkich. Ma to przeciwdziałać
146 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
długoterminowemu bezrobociu poprzez kształcenie ustawiczne, wspieranie programów szkoleniowych i przekwalifikowań, opracowanie programów doradczych, pomoc w dostosowywaniu programów edukacyjnych do zmieniających się potrzeb rynku pracy. 2. Przedsiębiorczość – czyli dąŜenie do ułatwiania obywatelom zakładania własnej działalności gospodarczej, poprzez zatrudnianie osób do własnych firm. 3. Zdolność adaptacyjna pracowników i pracodawców – czyli promowanie unowocześniania systemu pracy, promocja róŜnorodnych form zatrudniania, unowocześnianie przedsiębiorstw poprzez szkolenia, kursy dla pracowników przeprowadzane w firmach.
Kolejne istotne załoŜenia Europejskiego Modelu Społecznego Unii Europejskiej i Rady Europy to:
odpowiedzialność państwa za poziom i jakość Ŝycia wszystkich obywateli wyraŜająca się m.in. w aktywnym przeciwdziałaniu rosnącemu ubóstwu i nadmiernemu rozwarstwieniu społecznemu; · oparcie polityki społecznej na prawach społecznych i socjalnych, których katalog zawiera Zrewidowana Europejska Karta Społeczna - podstawowy dla Europejskiego Modelu Społecznego dokument Rady Europy, jak i Karta Podstawowych Praw Unii Europejskiej włączona w całości do projektu Traktatu Konstytucyjnego;
· wielosektorowość i wielopoziomowość polityki społecznej, w której waŜną rolę do odegrania mają sektor obywatelski i rynkowy oraz władze regionalne i lokalne przy aktywnej postawie państwa realizującego interes wspólny i chroniącego najbardziej podatnych na wykluczenie społeczne;
· uznanie znaczenia mocnych i trwałych więzi rodzinnych i społecznych za jeden z istotnych czynników zapobiegających powstawaniu problemów społecznych i gospodarczych; · uwzględnianie trendów demograficznych w planowaniu polityki społecznej, a szczególnie takich zjawisk, jak zmieniająca się struktura wiekowa społeczeństwa, zmiany wzorów Ŝycia rodzinnego oraz migracje.
Odpowiednio zaprojektowana i wdroŜona polityka społeczna stanowi inwestycję, która procentuje dla wszystkich obywateli. Działania zmierzające do integracji społecznej
147 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015 zwiększają potencjał rozwoju, a takŜe sprzyjają zwiększaniu aktywności społecznej, takŜe w obszarze rynku pracy.
Ponadto lata 2007-2013 będą okresem wdraŜania w Ŝycie kolejnych elementów nowego systemu emerytalnego, którego wdraŜanie od 1999 r. miało za zadanie uchronić system emerytalny przed niewątpliwymi problemami związanymi z postępującym procesem starzenia się ludności. Od 2007 r. wdraŜany będzie system emerytur pomostowych, a od 2009 r. będą wypłacane pierwsze emerytury w ramach nowego systemu – w tym takŜe emerytury z systemu kapitałowego. Oznacza to duŜe wyzwania dla istniejących i nowych instytucji w ramach tego systemu.
Konsultacja ekspercka: Ewa Sobolewska Konsultant Regionalny na Województwo Wielkopolskie PIS PPWOW MPiPS, Specjalista Organizacji Pomocy Społecznej.
148 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Spis tabel
Tabela nr 1. Opis warsztatów dotyczących aktualizacji GSRPS. 8. V i 28.V i 11.VI..2008r. 11 Tabela nr 2. Lista osób uczestniczących w warsztatach aktualizacji strategii w gminie Chocz w dniach 12.08.2008 r...... 12 Tabela nr 3. Liczba osób zamieszkałych w Gminie Chocz...... 26 Tabela nr 4. Struktura wiekowa mieszkańców gminy Chocz w latach 2004-2006 ...... 26 Tabela nr 5. Ruch naturalny ludności...... 27 Tabela nr 6. UŜytkowanie gruntów rolnych w Gminie Chocz...... 28 Tabela nr 7. Liczba podmiotów zarejestrowanych, które prowadzą działalność detaliczną i zakłady gastronomiczne w latach 2005 – 2007...... 29 Tabela nr 8. Podmioty zajmujące się pomocą w zakresie polityki społecznej ...... 33 Tabela nr 9. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w latach 2003-2005...... 42 Tabela nr 10. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną i rodzaje przyznawanej pomocy w latach 2003-2005 roku...... 43 Tabela nr 11. Typy świadczeń w latach 2003 – 2005 ...... 44 Tabela nr 12 .Zestawienie kosztów na zadania pomocy społecznej w gminie Chocz w latach 2005 – 2007...... 45 Tabela nr 13. Powody przyznania pomocy społecznej w 2004 r...... 46 Tabela nr 14.Osoby objęte usługami opiekuńczymi w latach 2003-2004 ...... 47 Tabela nr 15. Liczba wypłaconych świadczeń rodzinnych w 2005 roku...... 53 Tabela nr 16. Działania z zakresu pomocy społecznej zlecone przez gminę w latach 2005- 2007...... 56 Tabela nr 17. Zasoby mieszkaniowe...... 58 Tabela nr 18. Majątek komunalny...... 58 Tabela nr 19. Kadry ochrony zdrowia...... 60 Tabela nr 20. Ludność...... 60 Tabela nr 21. Struktura zachorowalności w Gminie Chocz w 2006 roku...... 60 Tabela nr 22. Liczba uczniów w placówkach oświatowych ...... 62 Tabela nr 23. Informacje o uczniach o specyficznych potrzebach edukacyjnych ...... 62 Tabela nr 24.Zbiorcze zestawienie zajęć pozalekcyjnych prowadzonych na terenie Gminy Chocz...... 63 Tabela nr 25. Dane dotyczące problemów opieki nad dziećmi...... 65 Tabela nr 26. Liczba osób korzystających z pomocy GOPS w Choczu z powodu długotrwałej lub cięŜkiej choroby ...... 72 Tabela nr 27. Osoby niepełnosprawne z Gminy Chocz korzystające z pomocy społecznej . 73 Tabela nr 28. Liczba osób korzystających z pomocy GOPS w Choczu z powodu niepełnosprawności w latach 2005 -2007 ...... 73 Tabela nr 29. Liczba zatrudnionych osób przy pracach społecznie – uŜytecznych w gminie Chocz w latach 2006-2007...... 76 Tabela nr 30. Stopa bezrobocia zarejestrowanego w powiecie pleszewskim ...... 76 i województwie wielkopolskim 31 grudnia 2004 roku...... 76 Tabela nr 31. Gmina Chocz - dynamika kształtowania się bezrobocia ...... 77 w latach 1993 - 2004...... 77 Tabela nr 32. Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według wieku...... 78 Tabela nr 33. Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według poziomu wykształcenia. ... 79 Tabela nr 34. Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według staŜu pracy...... 80 Tabela nr 35. Gmina Chocz - bezrobotni zarejestrowani według czasu pozostawania ...... 81 bez pracy...... 81 Tabela nr 36. Struktura stwierdzonych przestępstw na terenie gminy Chocz w latach 2003-
149 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2005...... 83 Tabela nr 37. Analiza stanu zagroŜenia bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie gminy Chocz za okres od 2006 r. do października 2008 r. popełnianych przez nieletnich...... 84 Tabela nr 38. Przestępczość w Gminie Chocz...... 84 Tabela nr 39. Ilość wykrytych przestępstw...... 84
150 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Spis rysunków Rys 1. Mapa Gminy Chocz ...... 20
Spis fotografii Fot.1. Dawny pałac Infułacki ...... 24 Fot.2. Kościół pw. Michała Archanioła ...... 25 Fot.3. Kościół Ewangelicko - Augsburski z 1907r...... 25
151 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Spis załączników
Załącznik nr 1. Wzór ankiety diagnozującej problemy i potrzeby społeczne mieszkańców gminy Chocz...... 153 Załącznik nr 2. Wyniki konsultacji społecznych...... 157 Załącznik nr 3. Wzór harmonogramu wdraŜania Strategii...... 162 Załącznik nr 4. Poziom wskaźników monitorowania Strategii ...... 174 Załącznik nr 5. Plan Działania Gminy Chocz opracowany w ramach Programu Integracji Społecznej Poakcesyjnego Programu Wspierania Obszarów Wiejskich i jego aktualizacje...... 180 Załącznik nr 6. Formularz rejestrowania aktualizacji Strategii Integracji...... 185
152 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Załącznik nr 1. Wzór ankiety diagnozującej problemy i potrzeby społeczne mieszkańców gminy Chocz
Diagnozowanie problemów społecznych w gminie
Proszę o wypisanie wszystkich problemów, jakie Państwo dostrzegacie w swoich społecznościach lokalnych, w poszczególnych sferach Ŝycia społecznego.
Typologia problemów społecznych w gminie w sferze pomocy społecznej. • W zakresie zapewnienia opieki i wsparcia dla osób starszych i niepełnosprawnych • W zakresie wsparcia dla rodzin • W zakresie zapewnienia opieki i pomocy dla dzieci i młodzieŜy • Bezrobotni • Patologia społeczna • Inne Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 1
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 2
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 3
Typologia problemów społecznych w gminie w sferze ochrony zdrowia. • Dostęp do słuŜby zdrowia • Poziom usług medycznych • RóŜnorodność oferty • Rehabilitacja • Inne Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 1
153 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 2
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 3
Typologia problemów społecznych w gminie w sferze edukacji. • Ilość szkół • Dostęp szkół dla dzieci i młodzieŜy • WyposaŜenie szkół i kadra • Zajęcia pozalekcyjne • Inne Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 1
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 2
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 3
Typologia problemów społecznych w gminie w sferze aktywności społecznej i organizacji pozarządowych. • Poziom aktywności społecznej mieszkańców • Relacje między mieszkańcami, więzi społeczne • Ilość organizacji pozarządowych oraz zakres i jakość świadczonych przez nie usług • Finanse w organizacja pozarządowych • Inne Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 1
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu:
154 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 3
Typologia problemów społecznych w gminie w sferze kultury. • Oferta kulturalna gminy • Poziom Ŝycia kulturalnego w gminie • Dziedzictwo kulturalne • Ochrona dziedzictwa kulturalnego gminy • Inne Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 1
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 2
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 3
Typologia problemów społecznych w gminie w sferze sportu. • Poziom aktywności fizycznej mieszkańców i ich kultura fizyczna • Oferta gminy w zakresie sportu i kultury fizycznej • WyposaŜenie gminy: stadiony, boiska, baseny, sale gimnastyczne • Kluby sportowe • Inne Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 1
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 2
155 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 3
Typologia problemów społecznych w gminie w sferze bezpieczeństwa publicznego. • Poczucie bezpieczeństwa mieszkańców • Interwencje Policji w gminie – funkcjonowanie posterunku, ilość funkcjonariuszy • Ilość aktów wandalizmu na terenie gminy • Patologia społeczna • Bezpieczeństwo drogowe • Działalność słuŜb i szybkość reagowania: policja, straŜ, pogotowie • Inne Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 1
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 2
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 3
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 4
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 5
Problem Nazwanie problemu społecznego: Przyczyny problemu: 6
156 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Załącznik nr 2. Wyniki konsultacji społecznych
Formularz wyników konsultacji społecznych w zakresie problemów społecznych, oczekiwań i sposobów ich rozwiązywania, przeprowadzonych w dniach 31.01-15.02.2008 r., w Gminie Chocz, dotyczących trzech grup społecznych : osób starszych, rodzin oraz dzieci i młodzieŜy.
I. Liczba rozdanych ankiet: 130 sztuk
II. Proszę wymienić, kto był adresatem ankiet w Państwa Gminie: przedstawiciele rodzin, liderzy społeczni, przedstawiciele organizacji pozarządowych, Koła Gospodyń Wiejskich, Związki Emerytów i Rencistów, sołtysi...... np: dzieci, młodzieŜ, osoby starsze, przedstawiciele rodzin, liderzy społeczni, przedstawiciele organizacji pozarządowych i instytucji przedsiębiorcy, nauczyciele, lekarze, sołtysi, radni, OSP, Koła Gospodyń Wiejskich, Związki Emerytów i Rencistów; Kombatantów, Klubów Seniorów i inni.
III. Liczba zebranych ankiet: 75 z tego 24 wypełnione błędnie
IV. Sposób przeprowadzenia konsultacji np.: za pośrednictwem Sołtysów, Radnych ..... na spotkaniach wiejskich, bezpośrednio wśród mieszkańców, rozmowy indywidualne, inne sposoby za pośrednictwem Sołtysów, bezpośrednio wśród mieszkańców......
V. Cechy charakterystyczne wypełnionych ankiet, w tym sposoby wypełniania ankiet przez mieszkańców: (np.: czy grupowe, czy indywidualne wypełnianie ankiet, anonimowe czy nie, i inne charakterystyczne cechy) , indywidualne wypełnianie ankiet, anonimowe......
VI. Zgłaszane w ankietach problemy społeczne oraz potrzeby/oczekiwania oraz sposoby ich rozwiązywania. Proszę wypełnić tabelę:
Problemy Społeczne/Oczekiwania/Proponowane Sposoby rozwiązywania problemów – w odniesieniu do OSÓB STARSZYCH Nazwa Problemu Liczba Zgłoszone oczekiwania oraz sposoby rozwiązania zgłoszeń danego problemu 1.Brak moŜliwości właściwej 51 Pomoc usługowa w ramach: opieki nad osobami starszymi i - pomoc sąsiedzka, chorymi - usługi opiekuńcze świadczone przez wykwalifikowane osoby, - usługi opiekuńcze w zakresie prac porządkowych ( np.: mycie okien, sprzątanie) - usługi transportowe ( moŜliwość dowozu do lekarza, na badania, rehabilitację ) - usługi rehabilitacyjne , - inne, jakie
157 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
udział osób starszych w spotkaniach i imprezach 2. Brak moŜliwości dostępu do imprez 51 - utworzenie Klubu Seniora, kulturalnych i integracyjnych osób - organizowanie imprez okolicznościowych ( np.; Wigilia dla samotnych, Dzień Babci i starszych Dziadka, Dzień Kobiet, Dzień Seniora i inne ), 3. - Wycieczki krajoznawcze, 4. - wyjazdy do teatru, kina, operetki, 5. 6. 7. 8. 9. 10. .... Problemy Społeczne/Oczekiwania/Proponowane Sposoby rozwiązywania problemów – w odniesieniu do DZIECI i MŁODZIERśY Nazwa Problemu Liczba Zgłoszone oczekiwania oraz sposoby rozwiązania zgłoszeń danego problemu I. Brak oferty 51 Zajęcia zagospodarowania - zajęcia plastyczne, czasu wolnego dzieci i młodzieŜy - komputerowe, 2. - teatralne, - językowe- jaki język 3. Imprezy kulturalne 4. - imprezy okolicznościowe, 5. - festyny, 6. - wyjazdy do kina, 7. - wyjazdy do teatru, 8. Organizowanie letniego wypoczynku 9. - kolonie, 10. - obozy, .... - wycieczki, - półkolonie, Propagowanie zdrowego trybu Ŝycia - tworzenie ochotniczych młodzieŜowych grup straŜy poŜarnej, - zawody sportowe, - rajdy rowerowe, - spływy kajakowe, - spotkania profilaktyczne dla mieszkańców gminy
Problemy Społeczne/Oczekiwania/Proponowane Sposoby rozwiązywania problemów – w odniesieniu do RODZIN Nazwa Problemu Liczba Zgłoszone oczekiwania oraz sposoby rozwiązania zgłoszeń danego problemu 1.Brak dostępu do pomocy 51 Bezpłatne porady w PUNKCIE specjalistycznej KONSULTACYJNYM działającym przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Choczu.
II. Utrudniony dostęp do 51 Zwiększenie częstotliwości spotkań terapeuty uzaleŜnień w terapeuty uzaleŜnień, poradni „GRUPIE WSPARCIA
158 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
leczenia uzaleŜnień
organizowanie: III. Rozluźnienie więzi 51 - imprezy integracyjne i okolicznościowe rodzinnych i sąsiedzkich - wycieczki krajoznawcze, - festyny rodzinne, 4. - festyny ludowe, 5. - zebrania wiejskie, 6. - wyjazdy kulturalne do kina, teatru , operetki, 7. 8. 9. INNE Problemy Społeczne/Oczekiwania/Proponowane Sposoby rozwiązywania problemów zgłaszane w ankietach Nazwa Problemu Liczba Zgłoszone oczekiwania oraz sposoby rozwiązania zgłoszeń danego problemu 1. RóŜnice pokoleniowe utrudniają 51 Działania zmierzające do nawiązania więzi porozumienie się osób starszych z pokoleniowej. młodszymi. Starsi dla młodych: - Imprezy integracyjne z moŜliwością przekazania tradycji np; 2. kiszenie kapusty, 3. - zajęcia edukacyjne starsi dla młodych np.: szydełkowanie, 4. haftowanie itp. 5. - zajęcia kulinarne, - muzyczne, 6.
7. Młodzi dla starszych: 8. - obsługa telefonu komórkowego, 9. - obsługa komputera, 10. ... Tematy szkoleń i kursów zaproponowanych przez mieszkańców Gminy Liczba zgłoszeń 1. obsługa komputera, 51 2. nauka języków : angielski, niemiecki, 51 3. szkolenia dla opiekunów na koloniach i obozach, 51 4. kulinarne, 51 5. kroju i szycia, 51 6. 7.
VII. Wnioski – wyniki konsultacji społecznych, przeprowadzone w Gminie w odniesieniu do Dzieci i MłodzieŜy, Osób Starszych, Rodzin, a takŜe pozostałe wyniki: a. zgłaszane problemy społeczne w poszczególnych grupach: (od największej liczby zgłoszeń danego problemu)
• dzieci i młodzieŜ: 1. Brak oferty zagospodarowania czasu wolnego dzieci i młodzieŜy. 2. • osoby starsze:
1. Brak moŜliwości właściwej opieki nad osobami starszymi i chorymi.
159 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
2. Brak moŜliwości dostępu do imprez kulturalnych i integracyjnych osób starszych .
• rodziny: 1. Brak dostępu do pomocy specjalistycznej. 2. Utrudniony dostęp do terapeuty uzaleŜnień, poradni leczenia uzaleŜnień. 3. Rozluźnienie więzi rodzinnych i sąsiedzkich.
• inne: 1. RóŜnice pokoleniowe utrudniają porozumienie się osób starszych z młodszymi. 2. itd. b. Zgłaszane oczekiwania i potrzeby w poszczególnych grupach: (od największej liczby zgłoszeń danego problemu )
1. dzieci i młodzieŜ: 1. Zagospodarowanie czasu wolnego przez 2. Zajęcia 3. Imprezy kulturalne 4. Organizowanie letniego wypoczynku 5. Propagowanie zdrowego trybu Ŝycia
• osoby starsze: 1. udział osób starszych w spotkaniach i imprezach. 2. pomoc usługowa
2. rodziny:
1. Bezpłatne porady w PUNKCIE KONSULTACYJNYM działającym przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Choczu. 2. Zwiększenie częstotliwości spotkań terapeuty uzaleŜnień w 3. „GRUPIE WSPARCIA” dla uzaleŜnionych i współuzaleŜnionych
• inne: 1. Działania zmierzające do nawiązania więzi pokoleniowej: Starsi dla młodszych, młodsi dla starszych c. Proponowane sposoby rozwiązywania problemów w poszczególnych grupach: (od największej liczby zgłoszeń danego problemu):
3. dzieci i młodzieŜ: 1. zajęcia komputerowe 2. językowe 3. teatralne 4. plastyczne 5. inne (gra w szachy, zajecia sportowe, nauka tańca, zajęcia muzyczne) • osoby starsze: 1. usługi opiekuńcze świadczone przez wykwalifikowane osoby, 2. usługi opiekuńcze w zakresie prac porządkowych ( np.: mycie okien, sprzątanie), 3. usługi transportowe ( moŜliwość dowozu do lekarza, na badania, rehabilitację ), 4. pomoc sąsiedzka,
160 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
5. usługi rehabilitacyjne ,
4. rodziny: 1. porady prawne 2. porady psychologiczne 3. porady kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Choczu 4. porady dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Pleszewie
• inne: 1. zajęcia edukacyjne starsi dla młodych np.: szydełkowanie, haftowanie itp. 2. Imprezy integracyjne z moŜliwością przekazania tradycji np; kiszenie kapusty, 3. zajęcia kulinarne, 4. muzyczne, 5. przekazywanie historii lokalnej
VIII. Proszę wymienić grupy społeczne, które wypełniły ankietę:
Mieszkańcy Gminy Chocz Sołtysi, Przedstawiciele rodzin, Liderzy społeczni
9. Inne spostrzeŜenia i uwagi co do przeprowadzonych konsultacji: ......
Data: Podpis osoby wypełniającej formularz
21.02.2008 MAŁGORZATA WOLDAŃSKA KOORDYNATOR PIS
161 Załącznik nr 3. Wzór harmonogramu wdraŜania Strategii
Cel szczegółowy Strategii nr 1.1.Tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi młodego pokolenia w rodzinie i środowiskach pozarodzinnych jako czynnika poprawy jakości kapitału ludzkiego.
Działania i jego nr w Strategii Podmiot Realizatorzy Źródła finansowa- Okres realizacji wskaźnik [jednostka] Wartość wskaźnika Wartość Odpowie- nia 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 w roku 2007 wskaźnika dzialny w roku 2008 1.1.1.wspieranie rodziny w Gminny Urząd Gminy, Program powinien ponoszeniu kosztów Ośrodek być finansowany utrzymania i wychowania Pomocy przede wszystkim dzieci w rodzinie, zgodnie z Społecznej ze środków zapisami ustaw: o w Choczu budŜetu gminy świadczeniach rodzinnych i o oraz z budŜetu pomocy społecznej; państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, w szczególności z Unii Europejskiej.
1.1.2. wyrównywanie szans Urząd placówki Program powinien dzieci i młodzieŜy poprzez Gminy w edukacyjne, być finansowany rozwój usług społecznych, Choczu. biblioteki, ośrodki przede wszystkim kultury i sportu w ze środków gminie, inne budŜetu gminy podmioty oraz z budŜetu publiczne, sektor państwa. NaleŜy społeczny oraz dąŜyć równieŜ do prywatny i inni pozyskania usługodawcy. wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, w szczególności z Unii Europejskiej. Urząd Placówki Program 1.1.3. włączenie rodziców do Gminy, oświatowe w powinien być współpracy ze szkołami i Gminny Choczu, finansowany placówkami oświatowo – Ośrodek Powiatowe przede wychowawczymi w Pomocy Centrum wszystkim ze procesach edukacyjnych i Społecz Pomocy środków wychowawczych nej w Rodzinie w budŜetu gminy, Choczu; Pleszewie, powiatu oraz z Poradnia budŜetu Psychologiczno państwa. -Pedagodiczna NaleŜy dąŜyć w Pleszewie, równieŜ do Rady pozyskania Rodziców w wsparcia szkołach oraz finansowego z Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
podmioty funduszy publiczne, zewnętrznych, sektor w społeczny oraz szczególności prywatny i inni z Unii usługodawcy. Europejskiej.
1.1.4. wyrównywanie szans Urząd Powiatowe Program rozwoju młodzieŜy Gminy Centrum powinien być w Pomocy finansowany Choczu, Rodzinie w przede Gminny Pleszewie, wszystkim ze Ośrodek Placówki środków Pomocy oświatowe w budŜetu gminy, Społecz Choczu, oraz powiatu oraz z nej w podmioty budŜetu Choczu; publiczne, państwa. sektor NaleŜy dąŜyć społeczny oraz równieŜ do prywatny i inni pozyskania usługodawcy. wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, w szczególności z Unii Europejskiej.
Cel szczegółowy Strategii nr 1.2 Zbudowanie systemu wsparcia dla rodzin będących w kryzysie. Wsparcie rodzin dotkniętych problemem alkoholowym, a takŜe mających trudności opiekuńczo- wychowawcze w celu udzielania pomocy dziecku i rodzinie.
Działania i jego nr w Podmiot Realizatorzy Źródła finansowa- Okres realizacji wskaźnik [jednostka] Wartość wskaźnika Wartość Strategii Odpowie- nia 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 w roku 2007 wskaźnik dzialny a w roku 2008 1.2.1 zbudowanie Urząd GKRPA w Choczu, Program gminnego i o powiatowym Gminy w PCPR w Pleszewie, powinien być znaczeniu Choczu- GOPS w Choczu, finansowany ze kompleksowego systemu MGOPS w Placówki środków wsparcia rodzin, w Choczu Oświatowe w budŜetu gminy- szczególności z Choczu, Policja, GOPS w problemem przemocy Poradnia Choczu, domowej i dotkniętych Psychologiczno- powiatu-PCPR uzaleŜnieniami, wspólnie Pedagogiczna w w Pleszewie, z PCPR w Pleszewie i Pleszewie, państwa- innymi gminami Kuratorzy MPiPS w wchodzącymi w skład specjaliści ramach powiatu pleszewskiego poradnictwa m.in.Krajoweg opartego na rodzinnego; o Programu podstawowych nurtach kierownik świetlicy Wspierania działań kierowanych do socjoterapeutycznej Jednostek róŜnych grup odbiorców: Samorządu
163 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
róŜnych grup odbiorców: i inne Samorządu podmioty oraz Terytorialnego partnerzy społeczni w Budowaniu a takŜe sektor Lokalnego pozarządowy i Systemu prywatny. Opieki nad Dzieckiem i Rodziną. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
1.2.2 wdraŜanie programów Urząd Placówki Program powinien edukacyjnych, Gminy w Oświatowe w być finansowany terapeutycznych, Choczu- Choczu , GKRPA ze środków reedukacyjnych, MGOPS w w Choczu, GOPS budŜetu gminy- kompensacyjnych Choczu w Choczu, PCPR GOPS w Choczu, słuŜących rozwojowi w Pleszewie, powiatu-PCPR w rodziny; Policja, Poradnia Pleszewie, Psychologiczno- państwa- MPiPS Pedagogiczna w w ramach Pleszewie, m.in.Krajowego Kuratorzy Programu specjaliści Wspierania poradnictwa Jednostek rodzinnego; Samorządu kierownik świetlicy Terytorialnego w socjoterapeutycznej Budowaniu i inne podmioty Lokalnego oraz partnerzy Systemu Opieki społeczni a takŜe nad Dzieckiem i sektor Rodziną. NaleŜy pozarządowy i dąŜyć równieŜ do prywatny. pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
1.2.3. rozwijanie form Urząd GKRPA w Choczu, Program powinien krótkoterminowej pomocy i Gminy w PCPR w Pleszewie, być finansowany opieki dla rodzin będących Choczu- GOPS w Choczu, ze środków w kryzysie jak: rozwój MGOPS w Policja, Placówki budŜetu gminy- ruchu samopomocowego, Choczu Oświatowe w GOPS w Choczu, obywatelskiego, Choczu , Poradnia powiatu-PCPR w woluntarystycznego, grup Psychologiczno- Pleszewie, wsparcia na rzecz osób Pedagogiczna w państwa- MPiPS dotkniętych problemem
164 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
dotkniętych problemem Pleszewie, w ramach uzaleŜnień, przemocy w Kuratorzy m.in.Krajowego rodzinie i innych; specjaliści Programu poradnictwa Wspierania rodzinnego; Jednostek kierownik świetlicy Samorządu socjoterapeutycznej Terytorialnego w i inne podmioty Budowaniu oraz partnerzy Lokalnego społeczni a takŜe Systemu Opieki sektor nad Dzieckiem i pozarządowy i Rodziną. NaleŜy prywatny dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
1.2.4. rozwój placówek Urząd GKRPA w Choczu, Program powinien opiekuńczo- Gminy w PCPR w Pleszewie, być finansowany wychowawczych wsparcia Choczu- GOPS w Choczu, ze środków dziennego, świetlic MGOPS w Policja, Poradnia budŜetu gminy- środowiskowych i klubów Choczu Psychologiczno- GOPS w Choczu, młodzieŜowych, w których Pedagogiczna w powiatu-PCPR w dzieci i młodzieŜ będą Pleszewie, Pleszewie, mogły w wartościowy dla Placówki państwa- MPiPS nich sposób spędzać czas Oświatowe w w ramach wolny od nauki szkolnej, w Choczu, Kuratorzy, m.in.Krajowego tym udzielanie pomocy w specjaliści Programu wypełnianiu funkcji poradnictwa Wspierania opiekuńczo- rodzinnego; Jednostek wychowawczych; kierownik świetlicy Samorządu socjoterapeutycznej Terytorialnego w i inne podmioty Budowaniu oraz partnerzy Lokalnego społeczni a takŜe Systemu Opieki sektor nad Dzieckiem i pozarządowy i Rodziną. NaleŜy prywatny. dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej
Urząd GKRPA w Choczu, Program powinien 1.2.5. wspieranie i Gminy w PCPR w Pleszewie, być finansowany promowanie organizowania Choczu- GOPS w Choczu, ze środków przez gminy, jak i powiat MGOPS w Policja, Placówki budŜetu gminy- interwencji kryzysowej i Choczu oświatowe w GOPS w Choczu, poradnictwa Choczu, Poradnia powiatu-PCPR w specjalistycznego, róŜnego
165 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
specjalistycznego, róŜnego Psychologiczno- Pleszewie, rodzaju form pomocy dla Pedagogiczna w państwa- MPiPS rodzin naturalnych, Pleszewie, w ramach mających trudności w Kuratorzy, m.in.Krajowego wypełnianiu swoich funkcji specjaliści Programu opiekuńczo – poradnictwa Wspierania wychowawczych rodzinnego; Jednostek (poradnictwo, terapia, kierownik świetlicy Samorządu praca socjalna); socjoterapeutycznej Terytorialnego w i inne podmioty Budowaniu oraz partnerzy Lokalnego społeczni a takŜe Systemu Opieki sektor nad Dzieckiem i pozarządowy i Rodziną. NaleŜy prywatny dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej.
Cel szczegółowy Strategii nr 1.3. Poprawa sytuacji dziecka w środowisku szkolnym- pomoc dzieciom i młodzieŜy w wyrównywaniu szans edukacyjno –rozwojowych.
Działania i jego nr w Strategii Podmiot Realizatorzy Źródła Okres realizacji wskaźnik [jednostka] Wartość Wartość Odpowie- finansowa- 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 wskaźnika w roku wskaźnika w roku dzialny nia 2007 2008 1.3.1. budowanie Gminny Gminny Zakład Program bezpieczeństwa socjalnego Zakład Oświaty w powinien być uczniów, Oświaty w Choczu we finansowany ze Choczu współpracy z środków budŜetu Starostwem gminy, budŜetu Powiatowym. wojewody Kuratorium Województwa Oświaty w Wielkopolskiego, Kaliszu oraz starosty dyrektorami Pleszewskiego a szkół w Gminie takŜe z budŜetu Chocz. Państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe tych z Unii Europejskiej.
166 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
1.3.2. wspieranie uczniów w Gminny Gminny Zakład Program wyrównywaniu szans Zakład Oświaty w powinien być edukacyjno- rozwojowych, Oświaty w Choczu we finansowany ze Choczu współpracy z środków budŜetu Starostwem gminy, budŜetu Powiatowym. wojewody Kuratorium Województwa Oświaty w Wielkopolskiego, Kaliszu oraz starosty dyrektorami Pleszewskiego a szkół w Gminie takŜe z budŜetu Chocz. Państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe tych z Unii Europejskiej. 1.3.3. rozwój pozalekcyjnych Gminny Gminny Zakład Program zorganizowanych form Zakład Oświaty w powinien być edukacyjnych, sportowo Oświaty w Choczu we finansowany ze rekreacyjnych, Choczu współpracy z środków budŜetu Starostwem gminy, budŜetu Powiatowym. wojewody Kuratorium Województwa Oświaty w Wielkopolskiego, Kaliszu oraz starosty dyrektorami Pleszewskiego a szkół w Gminie takŜe z budŜetu Chocz. Państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe tych z Unii Europejskiej. 1.3.4.wzbogacanie oferty Gminny Gminny Zakład Program edukacyjnej, Zakład Oświaty w powinien być Oświaty w Choczu we finansowany ze Choczu współpracy z środków budŜetu Starostwem gminy, budŜetu Powiatowym. wojewody Kuratorium Województwa Oświaty w Wielkopolskiego, Kaliszu oraz starosty dyrektorami Pleszewskiego a szkół w Gminie takŜe z budŜetu Chocz. Państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do
167 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe tych z Unii Europejskiej. 1.3.5.stworzenie warunków do Gminny Gminny Zakład Program podnoszenia kwalifikacji Zakład Oświaty w powinien być zawodowych przez kadrę Oświaty w Choczu we finansowany ze oświatową; Choczu współpracy z środków budŜetu Starostwem gminy, budŜetu Powiatowym. wojewody Kuratorium Województwa Oświaty w Wielkopolskiego, Kaliszu oraz starosty dyrektorami Pleszewskiego a szkół w Gminie takŜe z budŜetu Chocz. Państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe tych z Unii Europejskiej. 1.3.6.wspieranie potrzeb Gminny Gminny Zakład Program edukacyjnych dzieci Zakład Oświaty w powinien być niepełnosprawnych. Oświaty w Choczu we finansowany ze Choczu współpracy z środków budŜetu Starostwem gminy, budŜetu Powiatowym. wojewody Kuratorium Województwa Oświaty w Wielkopolskiego, Kaliszu oraz starosty dyrektorami Pleszewskiego a szkół w Gminie takŜe z budŜetu Chocz. Państwa. NaleŜy dąŜyć równieŜ do pozyskania wsparcia finansowego z funduszy zewnętrznych, takŜe tych z Unii Europejskiej.
168 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Cel szczegółowy Strategii nr 1.4 Poprawa stanu zdrowia i bezpieczeństwa rodziny, dzieci i młodzieŜy.
Działania i jego nr w Strategii Podmiot Realizatorzy Źródła finansowa- Okres realizacji wskaźnik [jednostka] Wartość wskaźnika Wartość Odpowie- nia 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 w roku 2007 wskaźnika dzialny w roku 2008 1.4.1. Rozwijanie Urząd GOPS w Choczu, Program powinien warunków słuŜących Gminy w słuŜba zdrowia w być finansowany rozwojowi aktywności Choczu- gminie, ośrodki ze środków ruchowej dzieci i MGOPS w kultury i sportu w budŜetu gminy- młodzieŜy. Choczu gminie, Policja, GOPS w Choczu, PCPR w powiatu-PCPR w Pleszewie, Pleszewie, Poradnia państwa- MPiPS Psychologiczno- w ramach Pedagogiczna w m.in.Krajowego Pleszewie, Programu Kuratorzy, Wspierania GKRPA w Jednostek Choczu, placówki Samorządu oświatowe, Terytorialnego w specjaliści Budowaniu poradnictwa Lokalnego rodzinnego; Systemu Opieki kierownik nad Dzieckiem i świetlicy Rodziną. NaleŜy socjoterapeutyczn dąŜyć równieŜ do ej i inne podmioty pozyskania oraz partnerzy wsparcia społeczni a takŜe finansowego z sektor funduszy pozarządowy i zewnętrznych, prywatny. takŜe z Unii Europejskiej. 1.4.2. Promocję form Urząd GOPS w Choczu, Program powinien aktywnego spędzania czasu Gminy w słuŜba zdrowia w być finansowany wolnego przez dzieci, Choczu- gminie, ośrodki ze środków młodzieŜ, całą MGOPS w kultury i sportu w budŜetu gminy- rodzinę. Choczu gminie, Policja, GOPS w Choczu, PCPR w powiatu-PCPR w Pleszewie, Pleszewie, Poradnia państwa- MPiPS Psychologiczno- w ramach Pedagogiczna w m.in.Krajowego Pleszewie, Programu Kuratorzy, Wspierania GKRPA w Jednostek Choczu, placówki Samorządu oświatowe, Terytorialnego w specjaliści Budowaniu poradnictwa Lokalnego rodzinnego; Systemu Opieki kierownik nad Dzieckiem i świetlicy Rodziną. NaleŜy socjoterapeutyczn dąŜyć równieŜ do
169 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
ej i inne podmioty pozyskania oraz partnerzy wsparcia społeczni a takŜe finansowego z sektor funduszy pozarządowy i zewnętrznych, prywatny. takŜe z Unii Europejskiej. 1.4.3. Promowanie modelu Urząd GOPS w Choczu, Program powinien zdrowej rodziny. Gminy w słuŜba zdrowia w być finansowany Choczu- gminie, ośrodki ze środków MGOPS w kultury i sportu w budŜetu gminy- Choczu gminie, Policja, GOPS w Choczu, PCPR w powiatu-PCPR w Pleszewie, Pleszewie, Poradnia państwa- MPiPS Psychologiczno- w ramach Pedagogiczna w m.in.Krajowego Pleszewie, Programu Kuratorzy, Wspierania GKRPA w Jednostek Choczu, placówki Samorządu oświatowe, Terytorialnego w specjaliści Budowaniu poradnictwa Lokalnego rodzinnego; Systemu Opieki kierownik nad Dzieckiem i świetlicy Rodziną. NaleŜy socjoterapeutyczn dąŜyć równieŜ do ej i inne podmioty pozyskania oraz partnerzy wsparcia społeczni a takŜe finansowego z sektor funduszy pozarządowy i zewnętrznych, prywatny. takŜe z Unii Europejskiej. 1.4.4. Kompensację Urząd GOPS w Choczu, Program powinien deficytów zdrowotnych i Gminy w słuŜba zdrowia w być finansowany świadczeń zdrowotnych, Choczu- gminie, ośrodki ze środków wspieranie opieki MGOPS w kultury i sportu w budŜetu gminy- zdrowotnej nad dzieckiem Choczu gminie, Policja, GOPS w Choczu, niepełnosprawnym. PCPR w powiatu-PCPR w Pleszewie, Pleszewie, Poradnia państwa- MPiPS Psychologiczno- w ramach Pedagogiczna w m.in.Krajowego Pleszewie, Programu Kuratorzy, Wspierania GKRPA w Jednostek Choczu, placówki Samorządu oświatowe, Terytorialnego w specjaliści Budowaniu poradnictwa Lokalnego rodzinnego; Systemu Opieki kierownik nad Dzieckiem i świetlicy Rodziną. NaleŜy socjoterapeutyczn dąŜyć równieŜ do
170 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
ej i inne podmioty pozyskania oraz partnerzy wsparcia społeczni a takŜe finansowego z sektor funduszy pozarządowy i zewnętrznych, prywatny. takŜe z Unii Europejskiej. 1.4.5. Wzmacnianie Urząd GOPS w Choczu, Program powinien poczucia bezpieczeństwa i Gminy w słuŜba zdrowia w być finansowany społecznej pewności dzieci Choczu- gminie, ośrodki ze środków i młodzieŜy. MGOPS w kultury i sportu w budŜetu gminy- Choczu gminie, Policja, GOPS w Choczu, PCPR w powiatu-PCPR w Pleszewie, Pleszewie, Poradnia państwa- MPiPS Psychologiczno- w ramach Pedagogiczna w m.in.Krajowego Pleszewie, Programu Kuratorzy, Wspierania GKRPA w Jednostek Choczu, placówki Samorządu oświatowe, Terytorialnego w specjaliści Budowaniu poradnictwa Lokalnego rodzinnego; Systemu Opieki kierownik nad Dzieckiem i świetlicy Rodziną. NaleŜy socjoterapeutyczn dąŜyć równieŜ do ej i inne podmioty pozyskania oraz partnerzy wsparcia społeczni a takŜe finansowego z sektor funduszy pozarządowy i zewnętrznych, prywatny. takŜe z Unii Europejskiej. 1.4.6. Przeciwdziałanie Urząd GOPS w Choczu, Program powinien uzaleŜnieniom wśród dzieci Gminy w słuŜba zdrowia w być finansowany i młodzieŜy. Choczu- gminie, ośrodki ze środków MGOPS w kultury i sportu w budŜetu gminy- Choczu gminie, Policja, GOPS w Choczu, PCPR w powiatu-PCPR w Pleszewie, Pleszewie, Poradnia państwa- MPiPS Psychologiczno- w ramach Pedagogiczna w m.in.Krajowego Pleszewie, Programu Kuratorzy, Wspierania GKRPA w Jednostek Choczu, placówki Samorządu oświatowe, Terytorialnego w specjaliści Budowaniu poradnictwa Lokalnego rodzinnego; Systemu Opieki kierownik nad Dzieckiem i świetlicy Rodziną. NaleŜy socjoterapeutyczn dąŜyć równieŜ do
171 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
ej i inne podmioty pozyskania oraz partnerzy wsparcia społeczni a takŜe finansowego z sektor funduszy pozarządowy i zewnętrznych, prywatny. takŜe z Unii Europejskiej. Urząd GOPS w Choczu, Program powinien Gminy w słuŜba zdrowia w być finansowany 1.4.7. Ochronę dziecka Choczu- gminie, ośrodki ze środków przed wykorzystywaniem i MGOPS w kultury i sportu w budŜetu gminy- molestowaniem. Choczu gminie, Policja, GOPS w Choczu, PCPR w powiatu-PCPR w Pleszewie, Pleszewie, Poradnia państwa- MPiPS Psychologiczno- w ramach Pedagogiczna w m.in.Krajowego Pleszewie, Programu Kuratorzy, Wspierania GKRPA w Jednostek Choczu, placówki Samorządu oświatowe, Terytorialnego w specjaliści Budowaniu poradnictwa Lokalnego rodzinnego; Systemu Opieki kierownik nad Dzieckiem i świetlicy Rodziną. NaleŜy socjoterapeutyczn dąŜyć równieŜ do ej i inne podmioty pozyskania oraz partnerzy wsparcia społeczni a takŜe finansowego z sektor funduszy pozarządowy i zewnętrznych, prywatny. takŜe z Unii Europejskiej. 1.4.8. Rozwój profilaktyki Urząd GOPS w Choczu, Program powinien niedostosowania Gminy w słuŜba zdrowia w być finansowany społecznego oraz Choczu- gminie, ośrodki ze środków przestępczości wśród dzieci MGOPS w kultury i sportu w budŜetu gminy- i młodzieŜy. Choczu gminie, Policja, GOPS w Choczu, PCPR w powiatu-PCPR w Pleszewie, Pleszewie, Poradnia państwa- MPiPS Psychologiczno- w ramach Pedagogiczna w m.in.Krajowego Pleszewie, Programu Kuratorzy, Wspierania GKRPA w Jednostek Choczu, placówki Samorządu oświatowe, Terytorialnego w specjaliści Budowaniu poradnictwa Lokalnego rodzinnego; Systemu Opieki kierownik nad Dzieckiem i świetlicy Rodziną. NaleŜy socjoterapeutyczn dąŜyć równieŜ do
172 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
ej i inne podmioty pozyskania oraz partnerzy wsparcia społeczni a takŜe finansowego z sektor funduszy pozarządowy i zewnętrznych, prywatny. takŜe z Unii Europejskiej.
Cel szczegółowy Strategii nr 1.5. Wspieranie rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi w celu wyrównywania szans dzieci i młodzieŜy podejmujących i kontynuujących naukę.
Działania i jego nr w Podmiot Realizatorzy Źródła Okres realizacji wskaźnik [jednostka] Wartość wskaźnika Wartość wskaźnika Strategii Odpowie- finansowa- 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 w roku 2007 w roku 2008 dzialny nia 1.5.1.wspieranie procesów Urząd GOPS w Choczu, działanie rozwojowych Gminy w PCPR w powinno być niepełnosprawnych dzieci i Choczu- Pleszewie, finansowane ze młodzieŜy tak, aby MGOPS w placówki środków budŜetu umoŜliwić im osiągnięcie Choczu oświatowe w gminy- GOPS w samodzielności w Ŝyciu gminie, PUP w Choczu, powiatu- dorosłym i by istotnie Pleszewie, WTZ, PCPR w wzrosły specjaliści Pleszewie, w przyszłości ich szansę na poradnictwa państwa- MPiPS , rynku pracy. rodzinnego i inne PFRON i inne. podmioty oraz NaleŜy dąŜyć partnerzy równieŜ do społeczni a takŜe pozyskania sektor wsparcia pozarządowy i finansowego z prywatny. funduszy zewnętrznych, takŜe z Unii Europejskiej.
173 Załącznik nr 4. Poziom wskaźników monitorowania Strategii
Poziom wskaźników wdraŜania Strategii
Wartość wskaźnika w latach L.p. Nazwa wskaźnika 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1. Liczba rodzin 876 korzystających z pomocy społecznej.
Wysokość środków przeznaczonych na w/w pomoc ( bez względu na źródło) zł
Wysokość środków przeznaczonych z budŜetu gminy na pomoc społeczną (zł) 2. Liczba rodzin 652 korzystających ze świadczeń rodzinnych (z wszystkich form).
Wysokość środków przeznaczonych na w/w pomoc 3. Liczba rodzin 109 korzystających z dodatków mieszkaniowych..
Wysokość środków przeznaczonych na w/w pomoc 4. Liczba osób 2 bezdomnych 5. Liczba osób 1 skierowanych do DPS 6. Liczba osób 30 30 korzystających z WTZ 7. Liczba osób niepełnosprawnych. 8. Liczba obiektów 2 przystosowanych w gminie dla osób niepełnosprawnych. 9. Liczba nowych (w - stosunku do poprzedniego roku) zrealizowanych usług społecznych. 10. Liczba osób w wieku - poprodukcyjnym (% ludności) Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
11. Liczba udzielonych porad/konsultacji specjalistycznych
Liczba osób korzystających z porad specjalistycznych.
Liczba specjalistów w poszczególnych dziedzinach.
Liczba punktów poradnictwa specjalistycznego typy porad specjalistycznych (np.: pedagogiczne, psychologiczne, prawne, zawodowe, socjalne i inne).
Liczba Niebieskich Kart 12. Liczba rodzin 33 korzystających z pomocy z powodu uzaleŜnień Liczba wniosków skierowanych do Sądu Rejonowego w spr. leczenia odwykowego. 13. Liczba rodzin 2500 przypadająca na jednego pracownika socjalnego; 14. Liczba zrealizowanych projektów profilaktycznych w gminie Wysokość środków przeznaczonych z budŜetu gminy na programy profilaktyczne (zł) 15. Liczba placówek 3 3 opiekuńczo- wychowawczych wsparcia dziennego oraz liczba dzieci korzystających z ich usług;
175 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
16 Liczba dobrze 6 zorganizowanych świetlic, klubów i innych lokalnych środowiskowych miejsc spotkań
% wszystkich świetlic 17. Liczba - wyremontowanych świetlic % wszystkich świetlic
Wartość inwestycji (zł) 18. Zrealizowane projekty (liczba) samodzielnie przez lidera projektu 19. Zrealizowane projekty (liczba) w partnerstwie 20. Osoby objęte w/w/ projektami (razem poz. 21. Liczba złoŜonych projektów do dofinansowania zewnętrznego.
Liczba dofinansowanych ze źródeł zewnętrznych projektów. 22. Liczba imprez 8 integracyjnych w gminie np.: festynów, pikników, turniej itp.)
Liczba ich uczestników (szacunkowa) 23. Liczba imprez 1 sportowych
Liczba uczestników (szacunkowa) 24. Liczba zawartych 27 porozumień/umów dot. współpracy 25. Liczba organizacji 8 pozarządowych w gminie 26. Liczba grup 2 nieformalnych 27. Liczba zleconych zadań partnerom prywatnym
176 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
28 Liczba 3 zorganizowanych form wypoczynku w okresie wakacji i ferii
Liczba uczestników w/w/ form. 29. Liczba bezrobotnych 40 w gminie. 30. Liczba zawartych - kontraktów socjalnych z bezrobotnymi 31. Liczba opiekunek. 9 9
Liczba podopiecznych.
Liczba osób udzielających pomoc sąsiedzką. 32. 2 Liczba kół zainteresowań Liczba dzieci uczestniczących w zajęciach 33. Liczba osób, które podniosły kwalifikacje 34. Liczba 3 wyspecjalizowanych pracowników socjalnych w określonej dziedzinie pomocowej. 35. Liczba szkoleń, kursów
Liczba ich uczestników 36. Liczba zmodernizowanych placówek
Wartość inwestycji [zł] 37. Liczba rodzajów wydawnictw
Nakład folderów, ulotek (sztuk) 38. Liczba zadań zleconych przez gminę partnerom społecznym i prywatnym
177 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
39 Liczba udzielonych przez gminę dotacji dla org. pozarządowych.
Wysokość dotacji dla NGOs 40. Liczba zmodernizowanych boisk 41. Liczba - - zorganizowanych placów zabaw 42. Liczba przedszkoli 3 3
Liczba miejsc w przedszkolach 43 Liczba dzieci 608 korzystających z doŜywiania.
% wszystkich dzieci w szkołach 44 Liczba mieszkań - socjalnych 45 Liczba przestępstw popełnionych przez małoletnich 46 Liczba podmiotów - ekonomii społecznej jak np.: klubów Integracji Społecznej, Centrum Integracji Społecznej; Centrum aktywizacji zawodowej
oraz ilość osób korzystających z ich usług;
47 Liczba utworzonych 1 1 grup wsparcia , grup samopomocowych
oraz liczba osób z nich korzystająca; 48 Liczba godzin terapii indywidualnych i grupowych
oraz liczba osób z nich korzystająca; 49 Liczba osób niepełnosprawnych zaktywizowanych zawodowo
oraz społecznie
178 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
50 Liczba dzieci z gminy - - umieszczonych w placówkach opiekuńczo- wychowawczych 51 Liczba dzieci z terenu 1 gminy umieszczona w rodzinach zastępczych 52 Liczba dzieci z terenu - - gminy umieszczona w rodzinnych domach dziecka 53. Liczba dzieci - - zgłoszonych do adopcji
Oraz liczba dzieci adoptowanych 54 Liczba podmiotów 19 gospodarki społecznej na terenie gminy;
I inne, opracowane na potrzeby konkretnych programów i projektów.
179 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Załącznik nr 5. Plan Działania Gminy Chocz opracowany w ramach Programu Integracji Społecznej Poakcesyjnego Programu Wspierania Obszarów Wiejskich i jego aktualizacje
PLAN DZIAŁANIA GMINY CHOCZ
1. Adres gminy Województwo WIELKOPOLSKIE Miejscowość CHOCZ Ulica RYNEK Nr domu 17 Nr lokalu - Kod pocztowy 63-313
2. Osoba do kontaktów roboczych z Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej Imię MAŁGORZATA Nazwisko WOLDAŃSKA Stanowisko KIEROWNIK GOPS W CHOCZU, KOORDYNATOR PIS Nr telefonu (062) 7415-656; 0 602 645 762 Nr faksu (062) 7415-656 Adres poczty e-mail [email protected]
3. Ogólny opis zaplanowanych usług społecznych Działanie 1. Usługi na rzecz rodzin Wsparcie rodzin , w szczególności rodzin borykających się z róŜnymi problemami ( w tym z problemami opiekuńczo-wychowawczymi, problemami uzaleŜnień, przemocy w rodzinie) w celu poprawy warunków ich funkcjonowania oraz aktywizacji i integracji i społecznej w zakresie : rozwoju bezpłatnego specjalistycznego poradnictwa rodzinnego, zawodowego, pedagogiczno – psychologicznego oraz informacji obywatelskiej ( o prawach i uprawnieniach), rozwoju usług terapeutycznych i samopomocowych m.in. dla osób uzaleŜnionych i współuzaleŜnionych, rozwoju usług wspomagających rodziny w zagospodarowaniu czasu wolnego ( np.: imprezy integracyjne, okolicznościowe, festyny rodzinne, ludowe i inne rozwijające własne zainteresowania ), rozwoju usług profilaktycznych.
Uzasadnienie : Potrzeby realizacji w/w usług wynikają z problemów i potrzeb społecznych zidentyfikowanych w drodze konsultacji i wywiadów środowiskowych oraz zawartych w Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2006-2010 takich jak: ubóstwo i problemy finansowe, niski status materialny rodzin, wysokie bezrobocie, postępująca dezintegracja rodzin, występująca przemoc domowa, problemy osób uzaleŜnionych, głównie od alkoholu i współuzaleŜnionych, ograniczony dostęp do informacji i poradnictwa specjalistycznego wzrost niedostosowania społecznego oraz przestępczości wśród dzieci i młodzieŜy oraz całych rodzin, problemy opiekuńczo-wychowawcze w wielu rodzinach, brak instytucji zajmujących się problematyką wychowawczą, terapeutyczną na terenie gminy, niska aktywność mieszkańców w działalność samopomocową.
Działanie 2. Usługi na rzecz dzieci i młodzieŜy Usługi dla dzieci i młodzieŜy w celu zagospodarowania czasu wolnego, rozwoju zainteresowań oraz wyrównywania szans Ŝyciowych i edukacyjnych a takŜe integracji środowiskowej w zakresie: - organizacji zajęć ukierunkowanych na zainteresowania dzieci i młodzieŜy jak np.: zajęć plastycznych, informatycznych, teatralnych, muzycznych i innych w zaleŜności od potrzeb; - rozwoju alternatywnych usług edukacyjnych np.: zajęcia nauki języków obcych, zajęcia wyrównawcze i inne zgodnie z zainteresowaniami dzieci i młodzieŜy ), - rozwoju działań profilaktycznych, usług kulturalnych ( np.: organizowanie imprez okolicznościowych,
180 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
festynów i innych zgodnie z potrzebami ), - organizowania letniego wypoczynku dla dzieci i młodzieŜy, - organizowania aktywnych form wypoczynku i promowania zdrowego trybu Ŝycia poprzez np. rozwój ochotniczych młodzieŜowych grup straŜy poŜarnej, organizację zawodów sportowych i innych aktywnych form . Uzasadnienie : Potrzeby realizacji w/w usług wynikają z problemów i potrzeb społecznych zidentyfikowanych w drodze konsultacji i wywiadów środowiskowych oraz zawartych w Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2006-2010 takich jak: • brak odpowiednich warunków do rozwoju zgodnie z potrzebami i przysługującymi prawami tej grupy, • szerzenie się postaw destrukcyjnych, agresywnych, aspołecznych w środowisku dzieci i młodzieŜy, • brak moŜliwości rozwijania własnych zainteresowań i zdolności dzieci i młodzieŜy, • mała liczba placówek, miejsc spotkań dla dzieci i młodzieŜy, ogólnie dostępnych ośrodków sportowych • problemy w nauce, • brak zorganizowanych form wypoczynku i rekreacji dla dzieci i młodzieŜy.
Działanie 3. Usługi na rzecz osób starszych Usługi na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych w celu wsparcia i aktywizacji tej grupy osób oraz integracji międzypokoleniowej w zakresie: o rozwoju usług opiekuńczych ( np.: nowe formy pomocy sąsiedzkiej obejmującej nie tylko prace porządkowe, ale takŜe robienie zakupów, przygotowywanie posiłków, dotrzymywania towarzystwa i inne formy specjalistyczno -opiekuńcze wynikające z potrzeb tej grupy osób ), o zorganizowania usług transportowych dla osób starszych i niepełnosprawnych ( np.: dowóz do lekarza, na rehabilitację itp. ) o podtrzymywania sprawności fizycznej poprzez np.: zorganizowanie zajęć ruchowych, usług rehabilitacyjnych w domu osób starszych, niepełnosprawnych, chorych połączonych z dojazdem do tych osób, o zagospodarowania czasu wolnego poprzez : - utworzenie i rozwój działalności „Klubu Seniora”, - działania na rzecz rodzin ( rodziców, dzieci, młodzieŜy, osób starszych) propagujące lokalne tradycje z udziałem twórców ludowych i inne aktywne formy działań aktywizujących i integrujących środowisko lokalne oraz umoŜliwiających rozwój własnych zainteresowań i pasji ( np. organizacja festynów, pikników, biesiad, koncertów lokalnej muzyki ludowej, okolicznościowych świąt- Dni Rodziny, Dzień Dziecka, Dzień Babci itp.- warsztatów prowadzonych przez twórców ludowych, - organizowanie zajęć wspomagających obsługę nowoczesnego sprzętu teleinformacyjnego i innego zgodnie z potrzebami osób starszych i niepełnosprawnych.
Uzasadnienie : Potrzeby realizacji w/w usług wynikają z problemów i potrzeb społecznych zidentyfikowanych w drodze konsultacji i wywiadów środowiskowych oraz zawartych w Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2006-2010 takich jak: o niewystarczająca oferta pomocy i wsparcia osób starszych, o samotność osób starszych, o ograniczony dostęp do usług rehabilitacyjnych, o nieodpowiednie zagospodarowanie czasu wolnego, brak dobrze zorganizowanych miejsc na róŜnego rodzaju spotkania towarzyskie i kulturalne, o mała liczba spotkań kulturalno-rozrywkowych, integrujących rodziny, o niski poziom zaangaŜowania mieszkańców w działalność społeczną, samopomocową, o brak wsparcia wolontarystycznego i pomocy sąsiedzkiej, o zanikanie lokalnych tradycji, o pogłębiające się róŜnice kulturowe, obyczajowe, cywilizacyjne pomiędzy osobami starszymi a młodszym pokoleniem.
Działanie 4. Wsparcie szkoleniowe Szkolenia, warsztaty, wizyty studyjne dla pracowników jednostek organizacyjnych, partnerów społecznych i liderów lokalnych w zakresie: - budowania partnerstwa lokalnego, - tworzenia projektów słuŜących rozwiązywaniu problemów społecznych oraz pozyskiwania zewnętrznych funduszy na ich realizację, - poprawy sytuacji materialno-bytowej i zawodowej mieszkańców gminy,
181 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
- i w innym zakresie w zaleŜności od potrzeb.
Niniejszy plan działania obejmuje usługi świadczone od maja do grudnia 2008r. w ramach 1/3 alokowanych na gminę środków. Aktualizacja Planu Działania dokonana zostanie po ewaluacji usług w 2008r. oraz aktualizacji Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2006-2010. Pozostałe 70% kwoty zostanie uruchomione w sytuacji aktualizacji i przyjęcia Uchwałą Rady Gminy wyŜej wymienionych dokumentów. .
4. Czy planowane usługi są zgodne z zapisami w planach strategicznych gminy (w tym w strategii rozwiązywania problemów społecznych, jeśli istnieje)?
TAK Proszę zacytować odpowiednie zapisy:
Działanie I Wsparcie rodzin , w szczególności rodzin borykających się z róŜnymi problemami ( w tym z problemami opiekuńczo-wychowawczymi, problemami uzaleŜnień, przemocy w rodzinie) w celu poprawy warunków ich funkcjonowania oraz aktywizacji i integracji i społecznej jest zbieŜne z następującymi celami strategicznymi i operacyjnymi :Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2006-2010: • „Objęcie pracą socjalną osób długotrwale bezrobotnych, tak by zachęcać te osoby do systematycznego poszukiwania zatrudnienia. W szczególności naleŜy dąŜyć do udzielania osobom bezrobotnym wszechstronnej pomocy w zakresie : poradnictwa, zapoznawania z aktywnymi technikami poszukiwania pra’y” ( s. 29 ) • „Budowanie zintegrowanego systemu pomocy rodzinie dysfunkcyjnej”.( s. 31 ) • „Zwiększenie skuteczności i dostępności terapii w zakresie nowoczesnych strategii i metod rozwiązywania problemów alkoholowych” ( s.32 ) • „Pomoc rodzinom niewydolnym wychowawczo w przezwycięŜaniu problemów opiekuńczo-wychowawczych poprzez odtworzenie albo wznowienie ich funkcji”. ( s.31).
Działanie II. Usługi dla dzieci i młodzieŜy w celu zagospodarowania czasu wolnego, rozwoju zainteresowań oraz wyrównywanie szans Ŝyciowych i edukacyjnych a takŜe integracji środowiskowej jest zbieŜne z następującymi celami strategicznymi i operacyjnymi :Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2006-2010: • „Zapewnienie dzieciom i młodzieŜy odpowiednich warunków do Ŝycia i rozwoju zgodnie z ich potrzebami i przysługującymi im prawami (s.31 )” • „‘Przeciwdziałanie szerzeniu się postaw destrukcyjnych, agresywnych, aspołecznych w środowisku dzieci i młodzieŜy ( s.31)” • „Rozwój działających świetlic oferujących pomoc dzieciom z rodzin z trudnościami opiekuńczo- wychowawczymi, właściwą opiekę, pomoc w rozwiązywaniu trudności szkolnych, moŜliwość konstruktywnego spędzania czasu wolnego, nabywania przez dzieci róŜnych umiejętności społecznych koniecznych do samodzielnego funkcjonowania w dorosłym Ŝyciu’ ( 31).” • „WdraŜanie stosownych form profilaktyki kierowanej w szczególności do dzieci i młodzieŜ ( s. 32 )”
Działanie III. Usługi na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych w celu wsparcia, i aktywizacji tej grupy osób oraz integracji międzypokoleniowej jest zbieŜne z następującymi celami strategicznymi i operacyjnymi :Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2006-2010: • ‘‘Rozwijanie zintegrowanego systemu wsparcia na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych ( s. 29 )” • „Zapewnienie odpowiednich form opieki osobom wymagającym takiej opieki (s. 29)” • „Usprawnienie osób starszych i niepełnosprawnych (s.29)” • „‘UwraŜliwienie społeczności lokalnej na potrzeby osób starszych i niepełnosprawnych’(s.30 )” • ‘Rozwój oferty kulturalnej adresowanej do osób w podeszłym wieku w celu ich aktywizacji’ (s.30 )
Działanie IV. Wsparcie szkoleniowe – część zakresu szkoleń jest zbieŜne z następującymi celami strategicznymi i operacyjnymi :Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2006-2010: • „W szczególności naleŜy dąŜyć do udzielania osobom bezrobotnym wszechstronnej pomocy w zakresie : poradnictwa, zapoznawania z aktywnymi technikami poszukiwania pracy” . ( s. 29 )
182 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
NIE Jeśli NIE, proszę o wyjaśnienie rozbieŜności: Działanie 4 Wsparcie szkoleniowe – częściowy zakres wsparcia szkoleniowego wynika ze zgłoszonych przez środowisko potrzeb edukacyjnych oraz planowanych działań w ramach niniejszego Planu Działania.
4. Prognozowany harmonogram realizacji Planu Działania Główne etapy ROK 2008 ROK 2009 realizacji Planu Działania Kwartały I II III IV I II III IV
Przygotowanie planu + działania Upowszechnianie i + + + + promocja działań Ogłoszenie konkursu + + + Podpisywanie umów z + + + wykonawcami WdraŜanie planu + + + działania (pkt 1-4) Promocja realizowanych + + + projektów przez wykonawców Monitoring i ewaluacja + + + realizowanych projektów projektów planu działania Opracowanie raportu i + sprawozdań z realizacji planu działania
5. Plan zapotrzebowania na środki finansowe W 2008 ROKU Rodzaje usług zgodnie z podziałem w Kwota (w złotych) % kwoty objętej Planem Działania punkcie 3, np.:
Usługi dla osób starszych 13.400 20% Usługi dla dzieci i młodzieŜy 26.000 40% Usługi dla rodzin 17.300 26% Usługi łączone (np.: dla dzieci i osób 3.000 5% starszych) Wsparcie szkoleniowe (szkolenia, 6.000 9% warsztaty, wizyty studyjne, itp) – do 10% alokacji Razem: 65.700,00 100% kwoty objętej Planem Działania
Podział kwot Kwota zł % Kwota objęta Planem Działania 65.700,00 30 Kwota pozostająca nadal w 153.506,16 70 dyspozycji gminy RAZEM 219.206,16 100% (kwota przeliczona kwoty alokowanej na gminę wg kursu 1euro =3.5818 PLN z dnia 06.122007r. - tabela Nr 237/A/NBP/2007 )
183 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Kwota w rozbiciu ROK 2008 ROK 2009 RAZEM na kwartały*
I II III IV I II III IV Kwartały
Kwota (w złotych) - 14.000 27.100 24.600 65 700,00 * - szczegółowe dane dotyczące planowanych wydatków w rozbiciu na poszczególne miesiące będą przekazywane zgodnie z rozdziałem 3 Podręcznika Realizacji PIS
6. Oświadczam, Ŝe informacje zawarte w niniejszym opisie usług społecznych są zgodne z prawdą. WyraŜam zgodę na udostępnienie niniejszego planu innym instytucjom oraz ekspertom dokonującym ewaluacji i oceny.
Imię i nazwisko osoby uprawnionej MARIAN WIELGOSIK Stanowisko WÓJT GMINY CHOCZ Miejsce i data CHOCZ , 28.03.2008 Podpis i pieczęć osoby uprawnionej
7. Weryfikacja planu (WYPEŁNIA ROPS / KONSULTANT REGIONALNY):
Czy wszystkie pola zostały właściwie wypełnione przez gminę? tak Czy prognozowany koszt działań jest zgodny z kwotą alokowaną na daną gminę? tak Czy zakres planowanych usług jest zgodny z zapisami w planach strategicznych gminy, w tym tak w szczególności w strategii rozwiązywania problemów społecznych?
PODPIS: DATA:
Rekomenduję do zatwierdzenia Plan Działania Gminy Chocz
Ewa Sobolewska -Konsultant Regionalny Województwa Wielkopolskiego
184 Strategia Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Załącznik nr 6. Formularz rejestrowania aktualizacji Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008-2015
Aktualizacja Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Chocz na lata 2008- 2015 L.p Data uchwalenia Nr Uchwały Strona, na której Rodzaj zmiany zmiany dokonano zmiany
185