[email protected]
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
numer 23 (4/2018) perspektywy kultury perspectives on culture Czasopismo naukowe Instytutu Kulturoznawstwa Akademii Ignatianum w Krakowie Obrazy religii / Images of Religion Czasopismo naukowe Instytutu Kulturoznawstwa Akademii Ignatianum w Krakowie Academic Journal of the Institute of Cultural Studies, Jesuit University Igntianum in Krakow PISMO RECENZOWANE / PEER-REVIEWED JOURNAL Rada Redakcyjna / Editorial Board: dr Paweł F. Nowakowski (redaktor naczelny / editor‑in‑chief) dr hab. Leszek Zinkow (z‑ca redaktora naczelnego / deputy editor‑in‑chief) mgr Maria Szcześniak (sekretarz redakcji / editorial assistant) dr Danuta Smołucha (redaktor działu – Przestrzenie cyberkultury, editor – Areas of cyberculture); dr Łukasz Burkiewicz (redaktor działu – Zarządzanie międzykulturowe, editor – Cross‑cultural management); dr Bogusława Bodzioch‑Bryła (redaktor tematyczny – e‑literatura, nowe media); dr hab. Andrzej Gielarowski (redaktor tematyczny – filozoficzne aspekty kultury); dr Monika Stankiewicz ‑Kopeć (redaktor tematyczny – literatura polska); dr Eva Ambrozová (Newton College, Brno); dr Josep Boyra (Universitat de Girona, Girona); dr Jarosław Duraj SJ (Ricci Institute, Macau); prof. dr hab. Tomasz Gąsowski (Akademia Ignatianum w Krakowie); prof. dr Jakub Gorczyca SJ (Pontificia Università Gregoriana, Rzym); prof. dr Marek Inglot SJ (Pontificia Università Gregoriana, Rzym); doc. Petr Mikuláš PhD (Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre); prof. dr hab. Henryk Pietras SJ (Pontificia Università Gregoriana, Rzym); dr hab. Janusz Smołucha, prof. Ign. (Akademia Ignatianum w Krakowie); dr Joan Sorribes (Universitat de Girona, Girona); dr hab. Stanisław Sroka, prof. Ign. (Akademia Ignatianum w Krakowie); dr M. Antoni J. Üçerler SJ (University of San Francisco); dr Zdeněk Vybíral (Husitské Muzeum, Tabor) Współpraca / Cooperation: dr Aneta Kliszcz, mgr Małgorzata Golik Recenzenci / Reviewers: dr Bogusława Bodzioch‑Bryła, AIK; prof. Ign. dr hab. Wojciech Buchner, AIK; dr Ewa Chłap‑Nowakowa, AIK; ks. prof. UPJP2 dr hab. Michał Dróżdż; dr Kinga Anna Gajda, UJ; dr Dariusz Głuch, UJ; dr Lilianna Dorak‑Wojakowska, AIK; dr Edyta Koncewicz‑Dziduch, AIK; prof. dr hab. Katarina Fichnova, UE Katowice; dr Barbara Hryszko, AIK; dr Jarosław Kucharski, AIK; dr Agnieszka Knap‑Stefaniuk, A.F. i B. Vistula; doc. Peter Mikulas, Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre; dr Tatiana Pawlińczuk, Uniwersytet Państwowy w Żytomierzu; prof. dr hab. Danuta Quirini‑Popławska; dr hab. Marek Rembierz, UŚ; prof. dr hab. Dariusz Rott, UŚ; prof. UG dr hab. Anna Ryłko‑Kurpiewska; dr Senri Sonoyama, UJ; dr Monika Stankiewicz ‑Kopeć, AIK; dr hab. Beata Stuchlik‑Surowiak, UŚ; dr Natasza Styrna, UPJP2; dr Aleksandra Szczechla, UJ; prof. Zdenka Švarcová, Palacký University Olomouc; dr Wiktor Szymborski, UJ; dr Katarzyna Walotek- ‑Ściańska, AIK; dr Łukasz Wojciechowski, Univerzita sv. Cyrila a Metoda v Trnave Projekt graficzny: Joanna Panasiewicz Okładka: Błażej Dąbrowski Opracowanie techniczne: Jacek Zaryczny Publikacja dofinansowana ze środków przeznaczonych na działalność statutową Wydziału Filozoficznego Akademii Ignatianum w Krakowie Adres redakcji: „Perspektywy Kultury”, ul. Kopernika 30, 31‑501 Kraków; tel. 12 3999 662 e‑mail: [email protected] ISSN 2081‑1446 Nakład 120 egz. perspektywy kultury / perspectives on culture spis treści numer 23 (4/2018) Spis treści / Table of contents numer 23 Od redakcji 5 Editorial 7 Obrazy religii / Images of Religion Katarzyna Jarkiewicz – Desacralization of the iconographic message in religious pictures 9 Janusz Smołucha – Religious and daily life at the end of the sixteenth century Krakow in light of the “Diary” of Giovanni Paolo Mucante 29 Katarzyna Daraż-Duda – The creativity of Polish Native Believers on the Internet. The Rodzima Wiara religious organization’s official online media 43 Zarządzanie międzykulturowe / Cross Cultural Management Joan Sorribes, Josep Boyra – Responsible Management of Cultural Tourism 55 Duchowe dziedzictwo Europy / European Spiritual Heritage Robert T. Ptaszek – Religia jako źródło europejskiej tożsamości. Kilka uwag na marginesie współczesnej debaty 65 3 perspektywy kultury (nr 23) spis treści Varia Monika Rasiewicz – „Pieśń nad Pieśniami” w tłumaczeniu Czesława Miłosza czytana jako dramat. Analiza aspektów dramaturgicznych dzieła i próba przełożenia ich na mowę ekspresywną sceny 83 Monika Kowalczyk – The relationship between the culture and social life of a nation in Sylwester Ambroziak’s art project entitled “Mama, I’m coming home”. The problem of Euro-orphanhood 97 Monika Grodecka – (Nie)ludzka natura człowieka w literaturze faktu II wojny światowej 109 Lech Haydukiewicz – Wpływ procesów suburbanizacyjnych w obszarze metropolitalym Wilna na stan polskiej mniejszości narodowej 133 Sprawozdania / Reports Agnieszka Januszek-Sieradzka – Konferencja „Kościół w społeczeństwie w Czechach i w Polsce w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej” (Kraków, 8-10 października 2018 r.) 161 Recenzje / Reviews Agnieszka Tes Źródła sensu w humanistyce 171 4 perspektywy kultury / perspectives on culture od redakcji numer 23 (4/2018) Od redakcji Komercjalizacja współczesnego życia poszła tak daleko, że nie dziwi ni- kogo konieczność promowania przeróżnych sfer aktywności ludzkiej i obejmowania działaniami marketingowymi nawet sacrum. Trudno cza- sem jednak postawić ostrą granicę między tym, co jest promocją rynko- wą, a co sposobem komunikowania, niezbędnym do wzrostu wspólnot i wychodzenia poza własne granice. Prezentowany numer „Perspektyw Kultury” przynosi jedną z odsłon komunikacji treści religijnych. Doty- czą one różnych okresów, różnych pól, a nawet różnych religii i stanowią zaproszenie do refleksji nad sposobami ukazywania własnej wiary lub działalności religijnej. Katarzyna Jarkiewicz wchodzi w świat obrazków religijnych, Janusz Smołucha sięga do spostrzeżeń papieskiego nuncju- sza z XVII w., a Katarzyna Daraż-Duda omawia działalność medialną rodzimowierców. W stałym dziale poświęconym zarządzaniu międzykulturowemu goś- cimy tekst uczonych z Katalonii, którzy pochylają się nad skutecznością i odpowiedzialnością w organizowaniu i zarządzaniu w turystyce kultu- rowej. Nowy dział „Duchowe dziedzictwo Europy” otwiera interesujący tekst „tożsamościowy” akademika lubelskiego – prof. Roberta T. Ptaszka. Liczymy na to, że dział ten pozwoli na głębokie przyjrzenie się europej- skim fundamentom i temu, na ile wciąż podtrzymują cywilizacyjny gmach naszego kontynentu. „Varia” kierują nas tym razem bardziej w stronę ar- tystyczną. Monika Kowalczyk zastanawia się nad wymową wystawy Syl- westra Ambroziaka, a Monika Rasiewicz dzieli refleksjami o scenicznych walorach „Pieśni nad pieśniami” w przekładzie Czesława Miłosza. 5 perspektywy kultury (nr 23) od redakcji Numer zamyka sprawozdanie z niedawno odbytej międzynarodo- wej konferencji organizowanej przez Zespół Historii Czech i Stosunków Polsko‑Czeskich Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk oraz Akademię Ignatianum poświęconej roli Kościoła w społeczeństwie w Czechach i w Polsce w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej, a także recenzje. Mamy nadzieję, że zarysowane tym razem tematy spotkają się z na- ukową odpowiedzią – liczymy na nią otwierając łamy „Perspektyw Kultu- ry” do dyskusji i wymiany poglądów. Redakcja 6 perspektywy kultury / perspectives on culture editorial numer 23 (4/2018) Editorial The commercialization of modern life has gone so far it is not surprising for anyone that various spheres of human activity, even including the sa- cred, need to be promoted via marketing activities. It is sometimes diffi- cult, however, to draw a sharp line between market promotion and means of communication necessary for the growth of communities and their go- ing beyond their boundaries. The present issue of our magazine brings one of the highlights of the communication of religious content. These concern different periods, different fields and even different religions and thus invite us to reflect on ways of showing one’s own faith or reli- gious activity. Katarzyna Jarkiewicz enters the world of holy cards, Janusz Smołucha looks back at the observations of a seventeenth century papal nuncio, and Katarzyna Duda discusses the activities of Slavic native be- lievers in the media. The permanent section devoted to intercultural management hosts a text by scholars from Catalonia who discuss efficiency and accountabil- ity in the organization and management of cultural tourism. A new sec- tion, Spiritual heritage of Europe, opens with an interesting “identity” text by Lublin academic, Prof. Robert T. Ptaszek. We hope that this section will allow the Reader to take a deep look at the European foundations and the extent to which they still support the civilizational edifice of our continent. The “Varia” directs us this time towards the arts. Monika Kowalczyk re- flects upon the message of the exhibition of Sylwester Ambroziak’s works, while Monika Rasiewicz shares her thoughts on the theatrical value of the “Song of Songs” translated by Czesław Miłosz. 7 perspektywy kultury (nr 23) editorial The issue closes with a report from a recent international conference organized by the Czech History and Polish-Czech Relations Team of the Committee of Historical Sciences at the Polish Academy of Sciences and the Ignatianum Academy devoted to the role of the Church in Bohemian and Polish societies in the Middle Ages and early modern times, on top of a review. We hope that the topics outlined this time will meet with a scientific response. Therefore, we