Strategii Rozwoju Gminy Buczek Na Lata 2021-2030”

Projekt

z dnia 6 listopada 2020 r. Zatwierdzony przez ......

UCHWAŁA NR ...... RADY GMINY BUCZEK

z dnia 10 listopada 2020 r.

w sprawie przyjęcia „Strategii Rozwoju Gminy Buczek na lata 2021-2030”

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2020 poz. 713) uchwala się, co następuje: § 1. Przyjmuje się „Strategię Rozwoju Gminy Buczek na lata 2021-2030”, stanowiącą załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Buczek. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 1

Strategia Rozwoju Gminy

Buczek na lata 2021-2030

Buczek, 2020

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 1 Spis treści

I. Raport o stanie gminy ...... 4 1. Charakterystyka gminy ...... 4 1.1 Położenie ...... 4 1.2 Powierzchnia ...... 4 1.3 Historia ...... 6 2. Przestrzeń i środowisko ...... 7 2.1 Położenie geograficzne ...... 7 2.2 Środowisko przyrodnicze ...... 7 2.3 Walory przyrodnicze ...... 9 2.4 Walory kulturowe ...... 10 3. Społeczeństwo ...... 13 3.1. Demografia ...... 13 3.2. Mieszkalnictwo ...... 19 3.3. Struktura zatrudnienia i rynek pracy...... 20 4. Gospodarka ...... 21 4.1. Przedsiębiorczość ...... 21 5. Turystyka ...... 25 5.1. Szlaki turystyczne:...... 25 6. Infrastruktura techniczna ...... 26 6.1. Infrastruktura transportowa i komunikacyjna ...... 26 6.2. Gospodarka wodno-ściekowa ...... 28 6.3. Infrastruktura elektroenergetyczna ...... 29 6.4. Gazownictwo i ciepłownictwo ...... 30 7. Infrastruktura społeczna ...... 30 7.1. Infrastruktura edukacyjna ...... 30 7.2. Infrastruktura kultury ...... 31 7.3. Infrastruktura ochrony zdrowia ...... 33 7.4. Opieka społeczna ...... 34 7.5. Infrastruktura bezpieczeństwa publicznego ...... 35 8. Jakość rządzenia ...... 36

2 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 2 II. Analiza SWOT ...... 41 III. Wizja i misja rozwoju Gminy Buczek ...... 43 IV. Cele strategiczne, operacyjne i kierunki działań ...... 46 V. Spójność Strategii z dokumentami wyższego rzędu...... 50 VI. Potencjalne źródła finansowania ...... 57 6.1. Analiza sytuacji finansowej Gminy Buczek ...... 58 VII. System wdrażania, monitoringu i ewaluacji Strategii Gminy ...... 61 7.1. Wdrażanie ...... 61 7.2. Monitoring ...... 62 7.3. Ewaluacja ...... 65 Załącznik nr 1 Wyniki badania ankietowego...... 66

3 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 3 I. Raport o stanie gminy 1. Charakterystyka gminy

1.1 Położenie Buczek to gmina wiejska zlokalizowana w powiecie łaskim, w województwie łódzkim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa sieradzkiego. Na poniższej mapie przedstawiono lokalizację gminy Buczek na tle powiatu łaskiego.

Rysunek 1. Położenie gminy Buczek na tle powiatu łaskiego

Źródło: www.gminy.pl

Buczek graniczy od północy z gminą Łask, od zachodu z gminą Sędziejowice, a od południa i wschodu z miastem i gminą Zelów (powiat bełchatowski). Miejscowość Buczek to administracyjno–gospodarcze centrum gminy położone między 51o30’N szerokości geograficznej północnej a 19o10’E długości geograficznej wschodniej.

1.2 Powierzchnia Buczek jest najmniejszą gminą powiatu łaskiego i zajmuje 92 km2, co stanowi 14,90% jego powierzchni. W skład gminy Buczek wchodzi 16 sołectw: Bachorzyn, Brodnia, Buczek, Czestków A, Czestków B, Czestków F, Grzeszyn, Gucin, Józefatów, Kowalew, Luciejów, Malenia, Sowińce, Sycanów, Wola Bachorska, Wola Buczkowska.

4 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 4 W strukturze użytkowania gruntów dominują użytki rolne, które stanowią 67,79% ogólnej powierzchni gminy. Zdecydowanie mniej jest gruntów leśnych oraz zadrzewionych i zakrzewionych – 22,95%. Około 3,05% stanowią grunty zabudowane i zurbanizowane. Zaledwie 0,24% stanowią grunty pod wodami. Szczegółową strukturę użytkowania gruntów przedstawia poniższa tabela oraz wykres.

Tabela 1. Struktura użytkowania gruntów w gminie Buczek Wyszczególnienie Powierzchnia [ha] Powierzchnia ogółem 9221 Użytki rolne Ogółem 6 251 Grunty orne 4 537 Sady 63 Łąki 602 Pastwiska 783 Grunty rolne zabudowane 212 Grunty pod wodami 54 Pozostałe grunty Grunty leśne, zadrzewione i zakrzewione 2 116 Grunty pod wodami 22 Grunty zabudowane i zurbanizowane 281 Użytki ekologiczne 0 Nieużytki 45 Tereny różne 506 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Rysunek 2. Struktura użytkowania gruntów w gminie Buczek

3,05% 0,49%

0,24% Użytki rolne 5,49%

Grunty leśne, zadrzewione i zakrzewione Grunty pod wodami 22,95%

Grunty zabudowane i zurbanizowane 67,79% Nieużytki

Tereny różne

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

5 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 5 Według stanu na dzień 31 grudnia 2019 roku gmina Buczek jest właścicielem 215,8152 ha gruntów, z czego 13,6% stanowią grunty rolne, 4,5% tereny leśne i zadrzewione, 81,9 % grunty zabudowane i zurbanizowane a w tym 74,4% zabudowanych gruntów stanowią drogi. Gmina Buczek oddaje w użytkowanie wieczyste łącznie 1,5372 ha, są to przede wszystkim grunty sklasyfikowane jako inne tereny zabudowane.

W mieszkaniowym zasobie gminy Buczek aktualnie znajdują się 33 lokale w 12 budynkach, w tym 2 lokale socjalne oraz 1 przeznaczony na pomieszczenie tymczasowe. 76% lokali wyposażone jest w sieć energetyczną i wodociągową, a 24% tylko w sieć energetyczną. Według stanu na koniec 2019 roku wolnych jest 10 lokali, które mogą służyć do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej.

1.3 Historia

Najstarsze ślady osadnictwa z terenu gminy pochodzą z XI wieku. Najstarsza wzmianka o Buczku pochodzi z kroniki Jana Długosza. Odnotowano w niej, iż w 1354 r. arcybiskup gnieźnieński nadał dziesięcinę parafii w Pabianicach ze wsi Kociszewa znajdującej się w pobliżu miejscowości Buczek. Kolejne wzmianki pojawiały się w odniesieniu do roku 1391 (o rektorze kościoła Mikołaju „de Buczek”) oraz roku 1394 (o samej miejscowości). Pierwotnie wieś należała do rodu Buczkowskich albo Buczków herbu Bogoria, później Gomulińskich herbu Jelita z Gomulina. Przedstawiciele tej rodziny pełnili wiele funkcji państwowych na ziemi sieradzkiej aż do końca XVI wieku. Dzięki ich staraniom Zygmunt Stary nadał Buczkowi prawa miejskie. Statut ten Buczek utrzymał aż do drugiej połowy XVII wieku choć jeszcze w 1759 r. nazywano go „miastem”. Na początku XVIII wieku Buczek stał się własnością rodziny Walewskich herbu Kolumna. Nie udało się jednak słynącemu z działalności politycznej i religijnej Janowi Franciszkowi z Walewic rozbudowanie Buczku. Okazał on się jednak dobrodziejem Buczkowskiego kościoła i został pochowany w grobowcu pod kaplicą Walewskich. Buczek, mimo utraty swojego miejskiego statusu, w dalszym ciągu pełnił rolę centrum administracyjnego regionu. W 1800 r. zmarł kolejny dziedzic dóbr z Walewskich, Mateusz. Jego synowie dziedziczą m.in. folwark Buczek, Lgów, Szadek, Malenia i Józefatów. W tym okresie Buczek liczył 186 mieszkańców osiedlonych w 28 domach. W kolejnych latach folwark był dziedziczony przez rodzinę Walewskich, następnie kilka razy odsprzedawany, aż w końcu w 1874 roku przechodzi w ręce Honoriusza Pomiana Łubieńskiego. W okresie powstania styczniowego do Buczku docierają informacje o zwycięskiej bitwie w Sędziejowicach. W 1867 roku Łask staje się siedzibą powiatu i ważnym centrum administracyjnym w guberni piotrkowskiej, Buczek zaś awansuje na siedzibę władz gminy. W 1904 roku Buczek nabywa zgierski przemysłowiec Stanisław Lorentz, znany również ze swojej działalności charytatywnej (m.in. współzałożyciel taniej kuchni, organizator wielu zbiórek na pomoc dla potrzebujących). Po jego śmierci majątek dziedziczy syn Jerzy, który szybko rozparcelowuje

6 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 6 dobra i w 1931 roku nabywa folwark Szadek, gdzie w latach 1933 – 1936 urządza swoją rezydencję. W trakcie II wojny światowej przez Buczek i okoliczne miejscowości wycofywały się wojska polskie, m. in. 72 Pułku Piechoty im. Dionizego Czachowskiego pod dowództwem ppłk. Karola Chrobaczyńskiego. W ramach represji wysiedlono znaczną część mieszkańców, a ich gospodarstwa przejęli Niemcy. Mimo akcji mających na celu zastraszenie lokalnej społeczności w czasie okupacji w Buczku odbywa się tajne nauczanie oraz działa komórka oddziału Batalionów Chłopskich. W ostatnich dniach wojny dochodzi do krwawych walk w rejonie Czestkowa. Po zakończeniu wojny w 1945 roku na terenie Buczku powstaje jedna z pierwszych w powiecie łaskim spółdzielni „Samopomocy Chłopskiej”, dysponująca 4 sklepami. Majątek należący do rodziny Lorentzów zostaje upaństwowiony, a w 1948 roku zabudowania gospodarcze przejmuje Gminna Spółdzielnia, pomieszczenia w dworze przeznaczone zostają na biura i sklepy spółdzielni. W końcu lat osiemdziesiątych podupadły dwór zostaje rozebrany.

2. Przestrzeń i środowisko 2.1 Położenie geograficzne

Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym J. Kondrackiego obszar gminy znajduje się w obrębie Niziny Południowowielkopolskiej, jej obszar leży w mezoregionie Wysoczyzny Łaskiej. Wysoczyzna Łaska jest to wysoczyzna polodowcowa płaska i falista, o wysokościach względnych do 10 m i spadkach 0-5%. Najwyżej położone partie terenu położone na wysokości ponad 190 m n.p.m. i są to rejony wsi Petronelów, Józefatów, części Bachorzyna, Wola Bachorska, Buczek ul. Pieńki i Czarny Las, a więc południowa część obszaru gminy. Pozostała wysoczyznowa część obszaru leży na wysokości 180 -190 m n.p.m. 2.2 Środowisko przyrodnicze

Surowce mineralne Na terenie gminy Buczek nie ma rozpoznanych dużych złóż surowców naturalnych. Nieliczne udokumentowane złoża surowców ilastych ceramiki budowlanej lokalizowane są w rejonie miejscowości Gucin, Sowińce oraz Wola Bachorska. Obecnie zagospodarowane jest jedynie ostatnie z nich (zasoby 97 tys. m3; wydobycie roczne 2 tys. m3). Wydobycie było prowadzone na potrzeby cegielni w Woli Bachorskiej. Złoża w Sowińcach i Gucinie zostały wyeksploatowane i przeznaczone do rekultywacji.

Gleby Dominującą grupą w strukturze gleb gminy Buczek są gleby III i IV klasy bonitacyjnej, pokrywające ponad 52,8% powierzchni użytków rolnych (w tym 16,6% to gleby klasy III). Gleby III klasy zajmują powierzchnię 840 ha (13,5% ogólnej powierzchni użytków rolnych). Są to gleby brunatne, pseudobielicowe oraz czarne ziemie, zaliczane do kompleksów uprawowych pszennych i żytnich bardzo dobrych. Największe powierzchnie tych gleb

7 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 7 występują w zachodniej i północnej (Wola Buczkowska, Sycanów, Czestków A, Brodnia) oraz środkowej części gminy (Buczek, Kowalew). Gleby hydrogeniczne i pochodzenia organicznego (torfowe, murszowe, mady) występują głównie w dolinach Końskiej i jej dopływów oraz w lokalnych zagłębieniach terenu.

Zasoby wodne

Teren gminy Buczek położony jest całkowicie w obrębie dorzecza Odry, zlewni rzeki Grabi (prawego dopływu Widawki wpadającej kolejno do Warty), w obszarze zasobowym zbiornika Jeziorsko. Sieć rzeczną terenu gminy stanowią:

Końska – rzeka V rzędu, lewobrzeżny dopływ Grabi, odwadniająca wschodnią i południową część gminy. Cechą charakterystyczną tej rzeki jest asymetrycznie rozwinięte dorzecze, zasilanym wyłącznie przez dopływy prawobrzeżne. Tereny źródliskowe Końskiej znajdują się w rejonie miejscowości Wola Bachorska w południowo-wschodniej części gminy. Czajka (zwana także Końską Prawą) –rzeka VI rzędu, prawobrzeżny dopływ Końskiej, odwadniająca środkową część gminy.

Głównym zagrożeniem i źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych na obszarze gminy jest spływ powierzchniowy z nadmiernie nawożonych użytków uprawnych i zielonych. Zagrożeniem są również nieoczyszczone ścieki komunalne, odprowadzane z niektórych gospodarstw domowych bezpośrednio na pola i łąki lub do sieci melioracyjnej (a w konsekwencji do rzek).

Klimat

Gmina Buczek znajduje się w łódzko –wieluńskim regionie klimatycznym. W regionie tym zaobserwować można napływ różnych mas powietrza. Przejściowy typ klimatu charakteryzuje się dużą zmiennością wywołaną ścieraniem się mas powietrza polarnomorskiego i polarno-kontynentalnego. Wpływa to na dużą zmienność pogody w przebiegu dobowym i rocznym, zwłaszcza wiosną i jesienią. Dominują wiatry z kierunków zachodnich. Średnia temperatura wynosi na tym terenie 8°C, zaś średnia długość okresu wegetacyjnego to 214 dni w roku przy średniej opadów na poziomie 575 mm oraz 60-70 dniach zalegania pokrywy śnieżnej.

8 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 8 2.3 Walory przyrodnicze

Formy ochrony przyrody

Na obszarze gminy Buczek występują następujące formy ochrony przyrody oraz obszary funkcjonalne o znaczeniu ekologicznym, edukacyjnym i społecznym:

Obszar Chronionego Krajobrazu Środkowej Grabi - utworzony został w 1989 roku. Granice Obszaru wyznaczono Rozporządzeniem Wojewody Sieradzkiego z dnia 31 lipca 1998 r. Położony jest w zachodniej części województwa łódzkiego. Łączna powierzchnia obszaru wynosi 6558 ha, z czego ok. 502,32 ha stanowią lasy zarządzane przez leśnictwa: Grabia, Dobroń, Kopyść, Sędziejowice i Luciejów w nadleśnictwie Kolumna wchodzące w skład RDLP w Łodzi. Obszar znajduje się na Wysoczyźnie Łaskiej obejmując dolinę rzeki Grabi w jej środkowym biegu wraz z dopływami: Pałusznicą i Końską. Grabia, będąca prawostronnym dopływem Widawki (dorzecze Odry) jest uznawana za jedną z najczystszych rzek nizinnych w Polsce. Na terenie obszaru znajdują się liczne starorzecza i niewielkie naturalne zbiorniki eutroficzne, a rzeka na tym odcinku silnie meandruje. Środowisko jest zróżnicowane: występują tu wydmy śródlądowe pokryte murawami napiaskowymi jak i mokradła oraz tereny podmokłe. Znajdują się tu też liczne niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie. Można tu spotkać różne typy siedliskowe lasu: łęgi topolowe, łęgi wierzbowe, łęgi olszowe, łęgi jesionowe, olsy źródliskowe oraz bory sosnowe. Rzeka ta odznacza się niezwykłym bogactwem fauny. Badania zoologiczne prowadzone tu od 1928 roku przez Uniwersytet Łódzki wykazały występowanie tu 800 gatunków, w tym 80 odkrytych po raz pierwszy w Polsce, a dwa gatunki okazały się nowymi dla nauki. Występuje tu wiele gatunków rzadkich i chronionych, m.in.:

Ssaki: wydra europejska, bóbr europejski, Ryby: koza, koza złotawa, minóg strumieniowy, minóg ukraiński, brzana, certa, węgorz, szczupak, piskorz – w sumie ponad 30 gatunków, Stawonogi: trzepla zielona, zalotka większa, czerwończyk nieparek Mięczaki: zatoczek łamliwy, skójka gruboskorupowa.

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Zabytkowy Park w Buczku o pow. 1,6 ha – pozostałość dawnego parku dworskiego, w którym warto zwrócić uwagę na pomniki przyrody (5 drzew: robinia akacjowa, 2 wiązy szypułkowe, jesion wyniosły, lipa drobnolistna) oraz aleję lipową przy ul. Szkolnej (44 lipy).

Pomniki przyrody – na terenie gminy znajduje się 14 pomników przyrody, na które składają się:

grupa drzew - 44 Lipy drobnolistne (-1 lipa powalona w marcu 2008), 8 Jabłoni, Robinia akacjowa; wiąz szypułkowy zlokalizowany w parku wiejskim w Buczku, o wysokości 28 m i pierśnicy 113 cm,

9 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 9 jesion wyniosły zlokalizowany w parku wiejskim w Buczku, o wysokości 30 m i pierśnicy 131 cm, lipa drobnolistna zlokalizowana w parku wiejskim w Buczku, o wysokości 30 m i pierśnicy 191 cm, robinia akacjowa zlokalizowana w parku wiejskim w Buczku, o wysokości 16 m i pierśnicy 156 cm, wiąz szypułkowy zlokalizowany w parku wiejskim w Buczku, o wysokości 30 m i pierśnicy 124 cm, wiąz szypułkowy zlokalizowany na terenie przykościelnym w Buczku, o wysokości 30 m i pierśnicy 170 cm, lipa drobnolistna zlokalizowana na terenie przykościelnym w Buczku, o wysokości 25 m i pierśnicy 123 cm, jesion wyniosły zlokalizowany przy drodze w Buczku, o wysokości 32 m i pierśnicy 127 cm, dąb szypułkowy zlokalizowany w parku wiejskim w Grzeszynie, o wysokości 32 m i pierśnicy 226 cm, dąb szypułkowy zlokalizowany w parku wiejskim w Grzeszynie, o wysokości 32 m i pierśnicy 159 cm, dąb szypułkowy zlokalizowany w parku wiejskim w Grzeszynie, o wysokości 25 m i pierśnicy 140 cm, dąb szypułkowy zlokalizowany w parku wiejskim w Grzeszynie, o wysokości 25 m i pierśnicy 159 cm, dąb szypułkowy zlokalizowany w parku wiejskim w Grzeszynie, o wysokości 25 m i pierśnicy 115 cm.

2.4 Walory kulturowe

Ciekawa historia gminy Buczek odzwierciedla interesującą przeszłość całego regionu, w którym odnaleźć można wiele miejsc wartych uwagi. Do najważniejszych zaliczyć należy m.in.:

Kościół parafialny w Buczku p.w. św. Jana Chrzciciela. Pierwsza wzmianka o drewnianym kościele w Buczku pochodzi z 1391 r., natomiast murowana świątynia powstała w 1521r. Parafialny kościół murowany stoi w centrum wsi, na niewielkim wzniesieniu. Fundatorami byli Buczkowscy, których szczątki spoczywają pod prezbiterium. Fundamenty świątyni zbudowane zostały z kamieni polnych, cegły. Grubość murów oporowych dochodzi do 122 cm. Wnętrze świątyni pochodzi z XVII –XVIII wieku. Przed świątynią znajduje się również pomnik Jana Pawła II. Plebania wzniesiona została zaś w latach 1882 –1886; 10 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 10 Park i założenie podworskie w Buczku założony prawdopodobnie na początku XIX wieku przez Anastazego Walewskiego. Obejmował zarówno teren wokół dworu, jak i w sąsiedztwie świątyni (dawny cmentarz) o powierzchni 1,4 hektara. W 2004 roku radni Buczku uznali park za zespół przyrodniczo –krajobrazowy podlegający ochronie. Znajduje się tu pięć okazów drzew pomnikowych. Dawne założenie parkowo –dworskie, mimo licznych zniszczeń jest czytelne do dziś;

Cmentarz w Buczku, na którym znajdują się mogiły żołnierzy poległych w czasie II wojny światowej oraz mogiły powstańców styczniowych w lesie przy wjeździe do Buczku; Turystów przyciągają do regionu nie tylko zabytki, ale również cykliczne imprezy kulturalne, turystyczne i wydarzenia o charakterze religijnym. Wydarzenia te mają charakter głównie lokalny. Cała ziemia sieradzka należy do najbardziej charakterystycznych subregionów etnograficznych w województwie łódzkim. Wyróżnia się nie tylko odrębnością kulturową, ale i aktywnością w dokumentowaniu i kultywowaniu dziedzictwa przodków. Na wsi sieradzkiej podtrzymywane są tradycje noszenia stroju, dawnej obrzędowości oraz twórczości i rękodzieła ludowego (m.in. rzeźbę, wycinankarstwo, haft i koronkarstwo). Przybywających do regionu turystów ujmuje również bogate środowisko przyrodnicze.

W ramach prowadzenia wspólnych działań wpływających na podniesienie atrakcyjności turystycznej regionu oraz promocji obszarów wiejskich, gminy znajdujące się w dolinie rzeki Grabi (w tym gmina Buczek) założyły stowarzyszenie o nazwie Lokalna Grupa Działania „Dolina Rzeki Grabi”. LGD upowszechnia informacje na temat swoich terenów turystycznych, wspierają i aktywizują lokalne społeczności, przybliżają historię i promują lokalne tradycje m.in. poprzez organizowanie ścieżek questingowych, czy internetową bazę turystyczną „Made in Grabia” (promującą produkty kulinarne, turystyczne, ludowe, muzyczne itp.).

Podstawową gałęzią gospodarki Buczku jest rolnictwo, a ważną i symbolicznie związana z tą niewielką gminą w województwie łódzkim jest uprawa truskawek. Jednym z ważnych wydarzeń kulturowych organizowanych na terenie gminy Buczek jest Krajowe Święto Truskawki. Impreza odbywa się corocznie w okresie największych czerwcowych truskawkowych żniw. Od roku 2009 do 2015 r. Święto Truskawki znajdowało się w randze święta wojewódzkiego. Od 2015 r. impreza odbywa się w randze Krajowego Święta Truskawki. W imprezie plenerowej bierze udział kilkanaście tysięcy osób z całego kraju i z zagranicy. Impreza ma na celu przedstawić truskawkę w jak najlepszym świetle oraz poprzez zabawę zintegrować społeczeństwo. Jest to święto podsumowujące zbiory truskawek oraz przygotowane z nich produkty tj. dżemy, nalewki, ciasta, zupy itd. Gmina Buczek postrzegana jest jako jedno z większych „zagłębi truskawkowych” w regionie, dlatego święto to stało się tradycją gminy. Święto Truskawki cieszy się niezwykłą popularnością zarówno wśród odwiedzających gości, jak i zaproszonych wystawców. Zainteresowani mogą dowiedzieć się wielu informacji na temat uprawy tych owoców. W

11 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 11 dwudniowych obchodach święta, każdy znajdzie coś dla siebie. Impreza skierowana jest do dzieci, młodzieży i dorosłych. W ramach dwudniowej imprezy posłuchać można m.in. zespołów regionalnych oraz lokalnej orkiestry dętej (m.in.: Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Buczkowiacy”, Zespół instrumentalno – wokalny „Kana”, Zespół „Bogoria”, orkiestra dęta z Buczku i wiele innych zespołów z ościennych gmin). Krajowe Święto Truskawki to nie tylko występy artystyczne, ale również konkursy oraz imprezy towarzyszące, niezmiennie związane z uprawą truskawki (np. konkursy na najsmaczniejsze ciasto truskawkowe, fraszkę truskawkową, największy owoc, największego producenta, czy fotograficzna „Truskawka w obiektywie”). Tradycyjnie na Buczkowskiej Truskawce nie zabraknie konkursów z atrakcyjnymi nagrodami np.: konkurs na „Najładniejsze ciasto truskawkowe” oraz „Nalewkę truskawkową”. Podczas imprezy można bliżej zapoznać się z kulturą ludową poprzez występy zespołów pieśni i tańca. Oprócz truskawek można spróbować wielu innych regionalnych potraw. Wiele ciekawych rzeczy odnajdują dla siebie zarówno dorośli, jak i dzieci, dla których przygotowywane są liczne zabawy i konkursy. Wydarzenia te niejako spajają kulturę ludową z charakterem regionu. Święto jest bardzo dobrą okazją na promowanie „Buczkowskiego zagłębia truskawkowego”, producentów tego owocu, korzyści płynących z jej uprawy.

12 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 12 3. Społeczeństwo

3.1. Demografia

Liczba ludności

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego liczba ludności gminy Buczek w 2019 roku wynosiła 5 093 osoby, z czego 2 488 osób stanowili mężczyźni, a 2 605 osób stanowiły kobiety.

Rysunek 3. Liczba ludności gminy Buczek w latach 2015-2019

5 110 5 106 5 105

5 100 5 093 5 095

5 090 5 087

5 085 5 077 5 080 5 077

LICZBALUDNOŚCI 5 075

5 070

5 065

5 060 2 0 1 5 2 0 1 6 2 0 1 7 2 0 1 8 2 0 1 9 LATA

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Najwyższą zmianę liczby ludności odnotowano w 2016 roku, kiedy liczba mieszkańców zmniejszyła się o 29 osób w porównaniu z rokiem 2015. Od 2017 roku liczba mieszkańców gminy Buczek systematycznie wzrasta. W 2019 roku liczba mieszkańców była niższa o 13 osób, w porównaniu do 2015 roku.

Struktura ludności ze względu na wiek

Struktura ludności gminy Buczek ulega ciągłym zmianom. Najistotniejszymi zmianami w aspekcie rozwoju gminy są: spadek udziału najmłodszej części społeczeństwa i wzrost udziału grupy najstarszej. Aktualna sytuacja demograficzna w gminie Buczek oddaje ogólnokrajowe tendencje, warto jednak zauważyć, że odsetek najmłodszej grupy wiekowej w gminie jest znacznie niższy niż średnia dla powiatu, województwa oraz kraju. Zmiany liczebności poszczególnych grup wiekowych obrazuje poniższy wykres.

13 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 13 Rysunek 4. Struktura ludności gminy Buczek ze względu na wiek w latach 2015-2019

100,00%

90,00% 18,43% 18,67% 18,89% 19,26% 19,75%

80,00%

70,00%

60,00%

50,00% 62,03% 62,14% 61,77% 61,61% 60,87% 40,00%

% LICZBY LUDNOŚCI % 30,00%

20,00%

10,00% 19,55% 19,18% 19,34% 19,13% 19,38% 0,00% 2015 2016 2017 2018 2019

wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Podczas analizy struktury wiekowej ludności gminy Buczek zaobserwowano, że największą grupę stanowią osoby w wieku produkcyjnym (ponad 60% w każdym roku). Najmniej liczną grupę od 2018 roku stanowią osoby w wieku przedprodukcyjnym. Wśród mieszkańców gminy szczególnie zauważalny jest wzrost udziału osób w wieku poprodukcyjnym z 18,43% w 2015 roku do prawie 20% w 2019 roku oraz spadek udziału osób w wieku produkcyjnym z 62,03% w 2015 roku do 60,87% w 2019 r.

Na nasilenie procesu starzenia się społeczeństwa wpływa szereg czynników: wydłużenie trwania ludzkiego życia, poprawa jego jakości (wzrost zamożności społeczeństwa), postęp cywilizacyjny, zmiana modelu rodziny, aktywność zawodowa kobiet, wykształcenie, dostęp do opieki zdrowotnej czy polityka społeczna państwa. Zgodnie z powyższym omawiany proces ma nie tylko wymiar demograficzny, ale również społeczny i ekonomiczny. W związku z zachodzącymi zmianami niezbędne jest dostosowanie obecnej infrastruktury, a także zwiększenie nakładów finansowych na różne dziedziny życia społeczno-gospodarczego. Ogromne znaczenie ma ukierunkowanie na aktywizację osób starszych (aktywność zawodowa, edukacyjna, kulturalna, społeczna) oraz wsparcie relacji międzypokoleniowych.

14 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 14 Rysunek 5 Wskaźnik obciążenia demograficznego w kraju, województwie, powiecie i gminie w latach

2015-2019

45,0

41,3

39,9

38,5

40,0

37,4

37,0

36,5

36,2

35,6

35,3

34,9

34,0

33,9

32,7

35,0 32,7

32,5

31,4

31,3

30,6

30,0 29,7 30,0

25,0

20,0

15,0

10,0

5,0 wskaźnik wskaźnik obciążenia demograficznego 0,0 2015 2016 2017 2018 2019

Polska województwo łódzkie powiat łaski gmina Buczek

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wskaźnik obciążenia demograficznego określa, ile osób w wieku poprodukcyjnym przypada na 100 osób w wieku produkcyjnym. W gminie Buczek podobnie jak w kraju, wskaźnik z roku na rok przyjmuje coraz wyższe wartości. W 2019 roku przedmiotowy wskaźnik w gminie przyjął wartość 32,50, czyli mniej niż średnia krajowa (36,5). Najwyższą wartość wskaźnik obciążenia demograficznego przyjął dla województwa łódzkiego w 2019 roku – 41,3.

Struktura ludności ze względu na płeć

W strukturze ludności według płci w analizowanym okresie dominowała liczba kobiet. Analizując poniższą tabelę, w której zaprezentowana została struktura ludności ze względu na płeć, zaobserwowano, że przewaga liczby kobiet nad liczbą mężczyzn wynika z ich znacznie większej liczebności jedynie w najstarszej grupie wiekowej i w przedziale 45-64 lat. W pozostałych grupach wiekowych dominowała liczba mężczyzn, szczególnie dostrzegalna jest różnica pomiędzy liczbą mężczyzn i kobiet w grupach wiekowych 0-19 i 20-44, która w 2019 roku wynosiła 88 osób.

15 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 15 Tabela 2. Struktura ludności gminy Buczek ze względu na płeć w latach 2015-2019 Grupa 2015 2016 2017 2018 2019 wiekowa Mężczyźni 0-19 584 573 562 562 570 20-44 975 966 976 955 931 45-64 657 672 663 672 674 powyżej 65 299 289 295 302 313 Razem 2515 2500 2496 2491 2488 Kobiety 0-19 530 523 524 516 517 20-44 936 918 914 923 896 45-64 644 654 652 652 677 powyżej 65 481 482 491 505 515 Razem 2591 2577 2581 2596 2605 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Gęstość zaludnienia

Gęstość zaludnienia w gminie Buczek w 2019 wynosiła 55 osób na km2. Podczas analizy danych dla powiatu łaskiego, województwa łódzkiego i kraju stwierdzono, że gmina Buczek to obszar słabo zaludniony, ponieważ średnia gęstość zaludnienia wymienionych jednostek wynosiła odpowiednio: 81, 135 i 123 os./km2.

Rysunek 6. Gęstość zaludnienia w kraju, województwie, powiecie i gminie w 2019 roku 160

140

120

100

80 135 60 123

Liczba Liczba ludności km2 na 40 81 55 20

0 Polska województwo łódzkie powiat łaski gmina Buczek

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

16 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 16 Zmiany w liczbie ludności

Zmiany liczby ludności odwzorowują ruchy naturalne – na skutek czynników naturalnych (tj. urodzenia i zgony) oraz ruchy migracyjne – w wyniku zmian miejsca zamieszkania (zameldowania i wymeldowania). Zmiany w tych obszarach są uwarunkowane wieloma czynnikami występującymi w sferze społecznej oraz ekonomicznej.

W analizowanym okresie na terenie gminy Buczek przyrost naturalny (różnica pomiędzy urodzeniami a zgonami) charakteryzował się dużą zmiennością. W 2019 roku przyrost naturalny kształtował się na poziomie -12 osób, co oznacza że więcej osób zmarło niż się urodziło.

Tabela 3. Zmiany w liczbie ludności gminy Buczek w latach 2015-2019 Urodzenia żywe Zgony ogółem Przyrost naturalny

2015 2016 2017 2018 2019 2015 2016 2017 2018 2019 2015 2016 2017 2018 2019

52 50 54 40 43 72 62 55 56 55 -20 -12 -1 -16 -12

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Małżeństwa

Zachodzące zmiany w społeczeństwie wpływają także na liczbę zawieranych małżeństw, których liczba w analizowanych latach była zróżnicowana. Po 2017 roku zaobserwowano wzrost liczby zawieranych małżeństw, natomiast od 2018 roku liczba małżeństw ponownie zaczęła się zmniejszać.

Rysunek 7. Liczba małżeństw zawieranych na terenie gminy Buczek w latach 2015-2019

15 30 26

Liczba Liczba małżeństw 22 10 19 19

0 2015 2016 2017 2018 2019

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS 17 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 17 Na przestrzeni lat zmienia się podejście młodych ludzi do instytucji małżeństwa, wydłuża okres kształcenia i tym samym opóźnia rozpoczęcie pracy zawodowej, przez co zmienia się także wiek nowożeńców. Pociąga to za sobą zmiany modelu rodziny. Potwierdzeniem omawianych zmian jest poniższy wykres.

Rysunek 8. Liczba zawartych małżeństw na 1000 mieszkańców w latach 2015 i 2019

2015 2019

5,9

4,9 4,9

4,8

4,6

4,5

4,3

3,7 LICZBA MAŁŻEŃSTW NA 1000MIESZKAŃCÓW LICZBA NA MAŁŻEŃSTW

POLSKA WOJEWÓDZTWO POWIAT ŁASKI GMINA BUCZEK ŁÓDZKIE

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wykres przedstawia wskaźnik liczby zawartych małżeństw na 1000 ludności w roku 2019 w porównaniu z rokiem 2015. Zaobserwowano spadek liczby zawartych małżeństw na 1000 mieszkańców w badanym okresie. W gminie Buczek współczynnik zawartych małżeństw w 2015 roku był na znacznie wyższym poziomie niż średnia dla kraju, województwa i powiatu. W 2019 roku współczynnik zawartych małżeństw w gminie Buczek był niższy niż średnia dla kraju, województwa i powiatu.

Migracje ludności

Ruchy migracyjne przedstawiane są za pomocą salda migracji, czyli różnicy pomiędzy liczbą zameldowań w danym czasie, a liczbą wymeldowań. W gminie Buczek saldo migracji w 2016 i 2017 roku miało wartość ujemną, natomiast od 2018 roku wartość salda migracji jest dodatnia. Utrzymująca się, wysoka liczba zameldowań przyczynia się do wzrostu liczby ludności.

18 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 18

Tabela 4. Migracje ludności gminy Buczek w latach 2015-2019 zameldowania ogółem wymeldowania ogółem saldo migracji

2015 2016 2017 2018 2019 2015 2016 2017 2018 2019 2015 2016 2017 2018 2019

0 28 48 89 69 0 45 53 51 44 0 -17 -5 38 25

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

W roku 2019 wskaźnik salda migracji na 1000 ludności w gminie Buczek wynosi 4,9 i utrzymywał się na wyższym poziomie niż wskaźnik dla powiatu (1,3), województwa (-1,1) i kraju (0). 3.2. Mieszkalnictwo

Na przestrzeni analizowanych lat zaobserwowano wzrost liczby budynków mieszkalnych i mieszkań na obszarze gminy Buczek o odpowiednio 6,49% i 2,82%. Zwiększyła się również średnia powierzchnia użytkowa mieszkania i w 2018 wynosiła 85,3 m2, co oznacza, że w gminie mieszkania są większe niż średnia dla kraju (74,2 m2), województwa (69,4 m2) i powiatu (84,5 m2).

Tabela 5. Dane dotyczące budynków i dostępności do infrastruktury w latach 2015-2019 2015 2016 2017 2018 2019 Liczba budynków mieszkalnych 1586 1591 1600 1617 1689 Liczba mieszkań 1739 1745 1754 1771 1788 Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania [m2] 145404 145999 147275 149715 152430 Przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania [m2] 83,6 83,7 84 84,5 85,3 Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania na 1 osobę 28,5 28,8 29 29,4 29,9 % mieszkań podłączonych do wodociągu 85,9 86 86,1 86,3 x % mieszkań wyposażonych w łazienkę 71 71,1 71,4 71,7 x % mieszkań wyposażonych w centralne ogrzewanie 63,7 63,8 64,2 64,6 x Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

19 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 19 Ponad 86% mieszkań podłączonych jest do wodociągu. W łazienkę w 2018 roku wyposażonych było odpowiednio 71,7% mieszkań, natomiast centralne ogrzewanie posiadało 64,6% mieszkań znajdujących się na terenie gminy. 3.3. Struktura zatrudnienia i rynek pracy

Wysoki poziom bezrobocia jest jedną z największych przeszkód dla rozwoju społeczno- gospodarczego każdej jednostki administracyjnej. Bezrobocie jest przyczyną spowolnienia wzrostu gospodarczego, a także powoduje obciążenie finansów publicznych wzrastającymi wydatkami na pomoc społeczną. Konsekwencją wysokiego bezrobocia jest także nasilenie procesu migracji wśród najbardziej mobilnych grup mieszkańców np. ludzi młodych, którzy dopiero rozpoczynają swoją karierę zawodową. Wzrost gospodarczy w Polsce, w ostatnich latach przyczynił się do zmniejszenia stopy bezrobocia, chociaż dla wielu miejscowości, szczególnie mniejszych, problem braku pracy jest aktualny.

Tabela 6. Dane dotyczące bezrobotnych w gminie Buczek w latach 2015-2019 Bezrobotni w gminie 2015 2016 2017 2018 2019 ogółem 215 213 168 157 120 kobiety 122 117 89 99 66 mężczyźni 93 96 79 58 54 do 25 roku życia 46 29 24 29 22

do 30 roku życia 79 59 46 48 41

powyżej 50 roku 40 51 34 32 24 życia długotrwale 121 130 91 80 58 bezrobotni Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

W analizowanym okresie liczba zarejestrowanych bezrobotnych systematycznie spadała. Liczba bezrobotnych w badanym okresie zmniejszyła się o około 56 % w porównaniu z rokiem 2015. Wraz ze spadkiem liczby bezrobotnych zwiększała się także liczba mieszkańców obszaru. Od 2015 roku w gminie Buczek przeważała liczba bezrobotnych kobiet. Najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowiły osoby do 30 roku życia (41 osób w 2019 r.). Prawie 50% wszystkich osób bezrobotnych to osoby długotrwale bezrobotne. Nie jest to zjawisko pozytywne, gdyż długotrwałe pozostawanie bez pracy przyczynia się do pojawienia się problemów społecznych, np. ubóstwa, alkoholizmu czy wykluczenia społecznego.

20 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 20 W analizowanym okresie stopa bezrobocia rejestrowanego w gminie Buczek kształtowała się na znacznie niższym poziomie niż w kraju, województwie łódzkim i powiecie łaskim. W 2019 roku w gminie Buczek 2,4% mieszkańców w wieku produkcyjnym było zarejestrowanych jako osoby bezrobotne. Ten sam wskaźnik dla kraju wynosił 5,2 %, dla województwa 5,4%, natomiast powiat łaski charakteryzował się wyższą stopą bezrobocia - na poziomie 7,1%. Dynamikę zmian stopy bezrobocia rejestrowanego przedstawia poniższy wykres.

Rysunek 9. Stopa bezrobocia w kraju, województwie, powiecie i gminie w latach 2015-2019

14,0

13,2

11,5

12,0

10,3

9,5

10,0

8,5

9,7

7,9

8,0

7,1

6,7

8,2

6,1

6,0 5,4

6,6

4,2 4,2

5,8

5,2 Stopa bezrobocia Stopa bezrobocia [%]

4,0 3,3

3,1 2,4 2,0

0,0 2015 2016 2017 2018 2019 Lata Polska województwo łódzkie powiat łaski gmina Buczek

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

4. Gospodarka

4.1. Przedsiębiorczość

Na terenie gminy Buczek w 2019 zarejestrowanych było 417 podmiotów gospodarczych, 9 należało do sektora publicznego a 408 do prywatnego. Na przestrzeni analizowanych lat liczba przedsiębiorstw ulegała zmianom. Najniższą wartość przyjęła w 2015, kiedy wyniosła 363 i od tego czasu stale rosła.

Na terenie gminy zdecydowanie dominują podmioty gospodarcze należące do sekcji G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle oraz do sekcji F – Budownictwo. Stanowią one odpowiednio około 55,64% i 42,69% wszystkich przedsiębiorstw.

21 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 21 Tabela 7. Zestawienie podmiotów gospodarczych wg podziału na sekcje w latach 2015-2019 Wyszczególnienie 2015 2016 2017 2018 2019 Sekcja A – Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i 30 28 26 26 26 rybactwo Sekcja B – Górnictwo i wydobywanie 0 2 0 0 0 Sekcja C – Przetwórstwo przemysłowe 120 114 126 122 120 Sekcja D – Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię 1 1 0 0 0 elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Sekcja E – Dostawy wody; gospodarowanie ściekami 2 2 4 4 2 i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Sekcja F - Budownictwo 98 114 128 146 178 Sekcja G – Handel hurtowy i detaliczny; naprawa 214 210 206 230 232 pojazdów samochodowych, włączając motocykle Sekcja H – Transport i gospodarka magazynowa 44 42 40 40 36 Sekcja I – Działalność związana z zakwaterowaniem i 18 14 14 12 14 usługami gastronomicznymi Sekcja J – Informacja i komunikacja 8 8 10 16 18 Sekcja K – Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 4 4 6 8 8 Sekcja L – Działalność związana z obsługą rynku 3 3 2 3 4 nieruchomości Sekcja M – Działalność profesjonalna, naukowa i 44 40 40 36 38 techniczna Sekcja N – Działalność w zakresie usług 26 26 28 32 30 administrowania i działalność wspierająca Sekcja O – Administracja publiczna i obrona 10 10 10 10 10 narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Sekcja P – Edukacja 5 5 4 5 5 Sekcja Q – Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 12 14 16 16 16 Sekcja R – Działalność związana z kulturą, rozrywką i 14 14 14 14 14 rekreacją Sekcje S i T – Podstawowa działalność usługowa oraz 54 60 62 60 64 Gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Sekcja U – Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 0 0 0 0 Ogółem 363 366 376 399 417 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

W analizowanym okresie najwięcej podmiotów przybyło w sekcji F (80 podmiotów). Największy spadek odnotowano w ramach sekcji S i T – podstawowa działalność usługowa oraz gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby, w analizowanym czasie ubyło 10 przedsiębiorstw.

22 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 22

Zdecydowana większość podmiotów gospodarczych w gminie to mikroprzedsiębiorstwa liczące mniej niż 10 pracowników. Stanowią one ponad 96% wszystkich podmiotów. Na terenie gminy funkcjonuje tylko 10 podmiotów zatrudniających od 10 do 49 osób i jedynie 1 przedsiębiorstwo, które ma więcej niż 50 pracowników. W całej gminie nie ma żadnego pracodawcy, który zatrudniałby więcej niż 250 pracowników.

Rysunek 10. Podmioty gospodarcze według liczby pracowników

10 1

406

1-9 10-49 50-250 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wskaźnik przedsiębiorczości – liczba podmiotów gospodarczych przypadających na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym ilustruje skalę przedsiębiorczości, która z kolei świadczy o operatywności i inicjatywach własnych mieszkańców został przedstawiony na poniższym wykresie.

Rysunek 11 Wskaźnik przedsiębiorczości w kraju, województwie, powiecie i gminie w latach 2015-2019

250,0

200,0

150,0

100,0

50,0 Wskaźnik Wskaźnik przedsiębiorczości

0,0 2015 2016 2017 2018 2019

Polska województwo łódzkie powiat łaski gmina Buczek

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS 23 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 23 W 2019 roku na 1000 mieszkańców gminy w wieku produkcyjnym przypadało 134,50 podmiotów gospodarczych. Pomimo wzrostu tego wskaźnika w ostatnich latach, jego wartość w gminie Buczek nadal jest znacznie niższa niż średnia dla Polski, województwa łódzkiego i powiatu łaskiego, gdzie wskaźnik wynosił kolejno 195,9, 176,3 i 155,5.

Wzrost liczby podmiotów, przy jednoczesnym wzroście przedsiębiorczości świadczy o pozytywnych zmianach jakie zachodzą w sferze gospodarczej na terenie gminy Buczek. Świadczy to o rozwoju przedsiębiorczości i inicjatywności oraz zwiększonym zainteresowaniem mieszkańców w zakresie prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Wzrost wartości analizowanego wskaźnika należy interpretować uwzględniając wzrost liczby podmiotów oraz wzrost liczby ludności.

Do najważniejszych pracodawców w gminie należą:

Tabela 8. Zestawienie największych pracodawców gminy Buczek L.p. Nazwa Miejscowość 1 Sklep DINO Buczek 2 Bro Węg. Wielobranżowe Gospodarstwo Rolne Buczek 3 Urządzanie i Utrzymanie Terenów Zieleni Buczek 4 Firma Pogrzebowa „Sarkofag” Buczek 5 Market Tom-Kor Buczek 6 P.P.H.U. Dado Plandeki, Produkcja i Naprawa Buczek 7 Usługi Autokarowe Buczek 8 Tyluś Transport Buczek 9 Stolarstwo Buczek 10 Zakład Wędliniarski Bachorzyn 11 Kamieniarstwo Bachorzyn 12 Usługi autokarowe Bachorzyn 13 Stacja Paliw Bachorzyn 14 Zakład studniarski i usługi instalacyjne Bachorzyn 15 Firma Handlowa Usługowa „EXGAZ” Bachorzyn 16 „TAGRAF” Usługi Poligraficzne Bachorzyn 17 Zakład Wędliniarski i Ubojnia Czestków B 18 Casandra P.P.U.H Czestków B 19 INDAgro Opony dla Rolnictwa i Przemysłu Czestków A 20 F.H.U. Bud - GipsUsługi Budowlane Luciejów 21 Usługi Ogólnobudowlane Luciejów 22 Sprzęt – Kop Gucinex, Maszyny do recyklingu Gucin Źródło: Urząd Gminy w Buczku

24 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 24 5. Turystyka

Buczek i cały region doliny rzeki Grabi to nie tylko piękne zabytki, ale również miejsce interesujące pod względem walorów środowiskowych. Jest ona położona w dolinie rzeki Grabi, około 1/3 jej terenów zajmują lasy naturalne, co stanowi o wyjątkowym bogactwie fauny i flory tych terenów. Naturalne warunki przyrodnicze tego terenu stanowiące o jego niepowtarzalności stwarzają szansę rozwoju w gminie ruchu turystycznego. Poniżej przedstawione zostały główne atrakcje stanowiące o potencjale turystycznym gminy.

5.1. Szlaki turystyczne:

Szlak Osady Braci Czeskich: niebieski, długość ok. 65 km, pieszy, dobre warunki dla kolarzy. Szlak pozwala odkryć ciekawy rozdział historii regionu łódzkiego. Na początku XIX w. w Zelówku i okolicach osiedlili się członkowie protestanckiej wspólnoty Braci Czeskich. Jako potomkowie wyznawców Jana Husa przyczynili się do rozszerzenia protestantyzmu wśród miejscowej ludności, a także rozwoju gospodarczego zasiedlanych okolic. Szlak wiedzie przez miejscowości związane z osadnictwem Braci Czeskich i ma na celu popularyzację i przybliżenie ich historii. Głównym punktem szlaku jest Zelów, gdzie do dnia dzisiejszego żyją potomkowie dawnych osadników pochodzenia czeskiego. W mieście działa Parafia Ewangelicko-Reformowana, a przy niej Muzeum Ośrodek Dokumentacji Dziejów Braci Czeskich. Na szlaku biegnącym przez malownicze zakątki Wysoczyzny Łaskiej i Kotliny Szczercowskiej odnaleźć można liczne świątynie i cmentarze różnych wyznań, dwory, drewniane młyny wodne (np. Ldzań, Barycz) będące unikalnymi zabytkami techniki. Szlak wiedzie: Chociw Łaski – Ruda – Chrząstawa – Faustynów – Galewice – Pożdżenice – Zelów – Zelówek – Bocianicha – Grzeszyn – Gucin – Rokitnica – Talar – Ldzań – Barycz – Ostrów – Łask Kolumna (PKS, PKP).

Szlak Rowerowy Zelów-Łask-Zelów: czerwony, rowerowy, długość ok. 65 km. Na trasie szlaku m.in. florystyczny i leśny rezerwat przyrody Jodły Łaskie w gminie Sędziejowice. Najcenniejszym zbiorowiskiem jest grąd jodłowy oraz ponad 200-letnie dęby i sędziwe sosny. Jodły osiągają tu wysokość 40 m i są w bardzo dobrej kondycji. Przebieg trasy: Zelów – Pożdżenice – Krześlów – Wygiełzów – Chajczyny – Petronelów – Buczek Luciejów – Sycanów – Rezerwat Jodły Łaskie – Łopatki – Łask – Wola Łaska – Ostrów – Rokitnica – Jamborek – Karczmy – Kociszew – Bujny Szlacheckie – Bujny Księże – Łobudzice – Zelów.

Łódzka Magistrala Rowerowa (N-S): szlak czerwony, łączna długość 201,5 km, Gdańsk – Łódź – Kraków. Na terenie gminy szlak prowadzi przez miejscowości: Czarny Las – Malenia – Strupiny – Sowińce – Grzeszyn – Gucin.

25 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 25 Łódzki Szlak Konny: pomarańczowy, najdłuższy w Europie. Powstał w ramach projektu „Turystyka w siodle infrastruktura innowacyjnego i unikatowego produktu turystycznego”. Składa się z 2 pętli: wewnętrznej i zewnętrznej łącznie ponad 1 800 km. Z inicjatywy lokalnych ośrodków jazdy konnej szlak wydłużył się o ponad 200 km nowych tras. Planowane jest wyznakowanie kolejnych nowych odcinków. Szlak łączy ponad 200 ośrodków jeździeckich, oferuje ponad 1000 atrakcji turystycznych. Pozwala na korzystanie z różnych form aktywnego wypoczynku: turystyki rowerowej, pieszej, wodnej. Liczne ośrodki jeździeckie oferują usługi uwzględniające różny poziom umiejętności jeździeckich turysty. Portal Turystyki Aktywnej „W siodle” (www.wsiodle.lodz.pl) zawiera wszystkie niezbędne informacje oraz pozwala łatwo i szybko zaplanować wymarzoną podróż. Buczek jest jedną z ciekawszych miejscowości na trasie Łódzkiego Szlaku Konnego, który prowadzi przez obszary leśno-rolne. Szlak w gminie Buczek wiedzie przez miejscowości: Bachorzyn – Buczek – Buczek Pieńki – Sowińce – Grzeszyn.

6. Infrastruktura techniczna

6.1. Infrastruktura transportowa i komunikacyjna

Gmina Buczek położona jest na zbiegu szlaków komunikacyjnych: droga wojewódzka 473 relacji Łask – Piotrków Trybunalski,

droga wojewódzka nr 483 relacji Łask –Szczerców–Częstochowa,

droga wojewódzka nr 484 relacji Buczek-Zelów-Bełchatów,

Na system komunikacyjny gminy składają się również drogi pozostające w zarządzie Powiatu Łaskiego: Nr 2301E Sędziejowice – Buczek – Malenia,

Nr 2304E Czestków –Pruszków,

Nr 2305E Wola Buczkowska – Brodnia – Gucin.

Gmina Buczek posiada również sieć dróg gminnych, których zestawienie zostało przedstawione poniżej.

Tabela 9. Drogi gminne na terenie gminy Buczek

Lp. Nr drogi Relacja 1 Nr 103101E Czestków A – Dąbrówka 2 Nr 103102E Brodnia Dolna – Czestków F 3 Nr 103103E Wymysłów – Piaskowice 4 Nr 103104E Gucin – gr. gm. Łask – Rokitnica 5 Nr 103105E Leśniczówka – Dąbrowa – Sycanów

26 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 26 6 Nr 103006E Dobra gr. gm. Sędziejowice – Sycanów – Luciejów Zag. -Krzewina 7 Nr 103107E Wola Buczkowska – Bugaj – Dąbrowa 8 Nr 103108E Wygwizdów – Szadek 9 Nr 103109E Brodnia Górna – Cholerna Górka – Buczek 10 Nr 103110E Malenia – Sowińce – Grzeszyn 11 Nr 103111E Malenia – Strupiny – Sowińce 12 Nr 103112E Luciejów Środkowy – Chajczyny 13 Nr 103113E Kowalew – Luciejów – Grabowiec – Sycanów 14 Nr 103114E Petronelów – Józefatów - Herbertów 15 Nr 103115E Buczek – Józefatów 16 Nr 103116E Bachorzyn – Wola Bachorska 17 Nr 103106E Wola Bachorska – Czarny Las 18 Nr 103119E Wola Buczkowska - Buczek Źródło: Urząd Gminy w Buczku

Stan techniczny dróg w gminie jest dobry, wymaga jednakże przebudowy, zwłaszcza w obliczu ciągle narastającego natężenia ruchu komunikacyjnego, zarówno osobowego, jak i ciężarowego.

W gminie funkcjonuje komunikacja autobusowa, która obsługiwana jest przede wszystkim przez firmę PKS w Bełchatowie Sp. z o.o. oraz Miejski Zakład Komunikacji w Łasku (linia C). Gmina jest powiązana siecią komunikacji autobusowej m.in. z: Łodzią oraz miejscowością Rusiec.

Przez teren gminy nie przebiega żadna linia kolejowa o znaczeniu krajowym, czy też regionalnym). Stacja kolejowa znajduje się w Łasku, gdzie odbywają się połączenia na linii Łódź-Ostrów Wielkopolski.

W północno-środkowej części gminy zlokalizowane jest lotnisko wojskowe, w którym od 2010 roku stacjonuje 32 Baza Lotnictwa Taktycznego wyposażona w samoloty wielozadaniowe F-16. 32 Pełni ona ważną funkcję w systemie obronnym Rzeczypospolitej Polskiej. Jest jednostką o nowych strukturach, spełniających wymagania NATO. 32 Baza Lotnictwa Taktycznego wraz z infrastrukturą lotniska w całości mieści się na terenie gminy Buczek, gdzie obecnie bazują samoloty F-16 a w przyszłości najnowocześniejsze samoloty F-35. To właśnie mieszkańcy gminy Buczek mają najlepsze miejsca "spotterskie" w Polsce, ponieważ mogą z najbliższej odległości oglądać starty i lądowania maszyn wojskowych korzystających z lotniska. Oczywiście nie każdy jest fanem lotnictwa wojskowego, a co za tym idzie hałasu spowodowanego wojskowym sąsiedztwem. Piloci 32 BLT starają się wykonywać swoje zadania z jak najmniejszą uciążliwością dla okolicznych mieszkańców. Mając na względzie wyżej wspomniane niedogodności, dowództwo 32 BLT organizuje szereg akcji mających na celu integrację Bazy ze społeczeństwem (organizacja wycieczek po lotnisku 32BLT, udział w akcjach charytatywnych, udział w uroczystościach państwowych). Ostatnią inicjatywą bazy jest współorganizowanie Święta 2SLT i 32 BLT w formie Dni Otwartych Koszar na terenie lotniska (Buczek), na które wstęp jest bezpłatny.

27 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 27 Zgodnie z danymi GUS za 2019 r., gmina Buczek nie posiada na swoim terenie ścieżek rowerowych.

6.2. Gospodarka wodno-ściekowa

W latach 2015 – 2019 długość sieci wodociągowej w gminie nie uległa zmianie i wynosiła 116,9 km. Z sieci wodociągowej korzysta 79,7% ogółu ludności gminy. Zaopatrzenie gminy w wodę odbywa się poprzez dwa oddzielne wodociągi: Buczek (ujęcie wody z utworów czwartorzędowych oraz SUW w Buczku – Szadku) oraz Brodnia (ujęcie wody z utworu czwartorzędowego – górnokredowego.

Tabela 10. Informacje dotyczące sieci wodociągowej położonej na terenie gminy Buczek w latach 2015- 2019 2015 2016 2017 2018 2019 Długość sieci wodociągowej Ogółem 116,9 116,9 116,9 116,9 116,9 Ludność korzystająca z sieci wodociągowej Ogółem 4043 4030 4038 4052 4062 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy wynosi 30,3 km. W analizowanym okresie gmina Buczek rozbudowała sieć kanalizacyjną o 2,1 km. W 2019 roku z kanalizacji korzystało 37,4% mieszkańców gminy. Mieszkańcy niepodłączeni do sieci kanalizacyjnej korzystają z przydomowych oczyszczalni ścieków. Niektórzy mieszkańcy posiadają zbiorniki bezodpływowe, co ze względu na niedostateczny stan techniczny może prowadzić do przesączania nieczystości do gruntu, a także do zanieczyszczeń wód w naturalnych ciekach i rowach melioracyjnych.

Tabela 11. Informacje dotyczące sieci kanalizacyjnej położonej na terenie gminy Buczek w latach 2015- 2019 2015 2016 2017 2018 2019 Długość sieci kanalizacyjnej

Ogółem 28,2 28,2 29,8 29,8 30,3 Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej

Ogółem 1828 1835 1822 1866 1904 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

System oczyszczania ścieków w gminie Buczek funkcjonują trzy biologiczne oczyszczalnie ścieków, w tym dwie komunalne o przepustowości 205 m3 na dobę oraz jedna przemysłowa o przepustowości 60 m3 na dobę.

28 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 28 6.3. Infrastruktura elektroenergetyczna

Na terenie Gminy nie ma głównych punktów zasilania lub rejonowych punktów zasilania w energię elektryczną. Nie występują również sieci wysokiego napięcia. Głównym źródłem zasilania gminy w energię elektryczną są stacje transformatorowo – rozdzielcze 110/15 kV zlokalizowane poza obszarem gminy. Zasilanie odbiorców w energię elektryczną realizowane jest przez sieci średnich napięć oraz sieć niskiego napięcia.

Odnawialne źródła energii

Zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. 2020 poz. 261) odnawialne źródła energii to odnawialne, niekopalne źródła energii obejmujące energię wiatru, energię promieniowana słonecznego, energię aerotermalną, energię geotermalną, energię hydrotermalną, hydroenergię, energię fal, prądów i pływów morskich, energię otrzymywaną z biomasy, biogazu, biogazu rolniczego oraz z biopłynów. Według danych GUS za 2019 rok, udział energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w produkcji energii ogółem wynosił w Polsce około 10,53%. Województwo łódzkie jest jednym z najlepiej rozwijających się województw w kraju w obszarze odnawialnych źródeł energii. Region posiada duży potencjał biomasy, wód geotermalnych i wiatru. W łódzkim jest ponad 170 elektrowni wiatrowych. Naturalne zasoby geotermalne regionu są wykorzystywane w ciepłownictwie oraz rekreacji. Obserwowany w ostatnich latach, nasilony rozwój energetyki w regionie przyczynił się do wytworzenia powiązań i współpracy instytucji z przedsiębiorstwami. Ze względu na korzystne położenie oraz potencjał rolniczy, istnieje możliwość rozwoju OZE na terenie gminy Buczek.

W ostatnich latach Gmina Buczek dynamicznie rozwija wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Gmina Buczek otrzymała dofinansowanie na projekt pn. „Budowa prosumenckich mikroinstalacji fotowoltaicznych w Gminie Buczek” w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020. W ramach tego projektu mieszkańcy gminy Buczek będą cieszyć się energią z paneli fotowoltaicznych. Trafi do nich 107 instalacji. Maksymalna moc jednej wybudowanej instalacji wyniesie 2,5 kW. Do tej pory w Gminie Buczek zostały wybudowane mikroinstalacje dla 80 gospodarstw domowych oraz 5 obiektów użyteczności publicznej tj. oczyszczalnie ścieków w Buczku i Czestkowie, stacje uzdatniania wody w Buczku i Brodni Górnej oraz dla budynku Urzędu Gminy w Buczku. Do końca 2020 r. około 30 procent budynków w gminie ma korzystać z energii słonecznej.

Ponadto, w 2012 r. zostało oddane do użytku ponad 100 lamp, które zainstalowano na dwóch osiedlach w Buczku oraz na osiedlu w Czestkowie B. To oświetlenie hybrydowe oparte na ogniwach fotowoltaicznych z miniturbinami wiatrowymi.

29 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 29 Gmina Buczek znajduje się w czołówce gmin realizujących inwestycje w zakresie OZE w województwie łódzkim. Mieszkańcy z wielkim entuzjazmem i zaangażowaniem biorą udział w projektach ekologicznych mających na celu zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska. W poprzednich latach udało się wyposażyć gospodarstwa domowe w około 400 pomp ciepła i zestawów solarnych do podgrzewania ciepłej wody użytkowej. W ostatnich latach w oparciu o środki budżetu gminy mieszkańcy otrzymali dotację na przydomowych oczyszczalnie ścieków, dotyczyło to tych miejscowości gdzie nie planowana była budowa sieci kanalizacji sanitarnej. Dzięki temu wybudowano około 360 przydomowych oczyszczalni.

6.4. Gazownictwo i ciepłownictwo

W gminie Buczek nie istnieje sieć gazu ziemnego (dane GUS z 2019). Mieszkańcy korzystają jedynie z płynnego gazu propan-butan, używając butli lub rzadziej zbiorników zewnętrznych. Gospodarka cieplna na terenie miasta opiera się o indywidualne źródła ciepła. Na obszarze gminy Buczek nie istnieje sieć ciepłownicza. Większość budynków mieszkalnych i usługowych, zwłaszcza na terenach wiejskich, korzysta z indywidualnych źródeł ciepła, najczęściej opalanych węglem. Od paru lat trwa budowa gazociągu na terenie Gminy Buczek. Nitka gazowa z Gminy Łask do Gminy Zelów przez Gminę Buczek już została uruchomiona jesienią 2018 roku. Przedstawiciel PGNIG przedstawił pierwszy etap planu zgazyfikowania części wsi Buczek, Bachorzyn oraz Czestków A, B i F.

7. Infrastruktura społeczna

7.1. Infrastruktura edukacyjna

Na terenie gminy Buczek funkcjonuje Gminne Przedszkole w Buczku. Do przedszkola mogą uczęszczać dzieci w wieku od 3 do 5 lat. Przy Szkole Podstawowej w Buczu i Czestkowie funkcjonują oddziały przedszkolne, do których mogą uczęszczać dzieci w wieku od 5 do 6 lat. Zgodnie z danymi GUS, w 2018 roku do przedszkola i oddziałów przedszkolnych uczęszczało 173 dzieci (w tym 124 do przedszkola).

W gminie Buczek znajdują się 2 szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w Buczku i Szkoła Podstawowa w Czestkowie. Na terenie gminy nie funkcjonują szkoły ponadgimnazjalne.

W analizowanym okresie w gminie funkcjonowała taka sama liczba placówek oświatowych, zmieniała się jedynie liczba ich wychowanków. Szczegółowe dane dotyczące zmiany liczby uczniów prezentuje poniższa tabela.

30 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 30 8. Tabela 12. Informacje dotyczące szkół zlokalizowanych na terenie gminy Buczek Liczba 2015 2016 2017 2018 PRZEDSZKOLA Obiektów 1 1 1 1 Dzieci 75 75 119 124 ODZIAŁY PRZEDSZKOLNE Obiektów 2 2 2 2 Dzieci 65 50 51 49 SZKOŁY PODSTAWOWE Obiektów 2 2 2 3 Uczniów 325 288 345 396 GIMNAZJA Obiektów 1 1 0 0 Uczniów 141 153 112 62 Absolwentów 43 49 39 49 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

7.2. Infrastruktura kultury

Na terenie gminy działa Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Buczku. Jest miejscem zaspokajania potrzeb kulturalnych lokalnej społeczności, jak również spełnia rolę lokalnego animatora zachowań twórczych i propagatora regionalnych tradycji. W swojej ofercie uwzględnia:

zajęcia wokalne, zajęcia plastyczne, zajęcia tańca nowoczesnego, zajęcia z tańca ludowego, nauka gry na instrumentach klawiszowych i gitarze, nauka gry na instrumentach dętych zajęcia rekreacyjno – ruchowe dla dorosłych.

Przy GOKiS w Buczku swoją działalność prowadzą liczne zespoły, odnoszące sukcesy w festiwalach i przeglądach o charakterze lokalnym i ponadlokalnym:

Zespół wokalno – instrumentalny „Kana” występujący na deskach Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Buczku, oraz sąsiednich gmin. Zespół „Kana” w 2012 r. uzyskał wyróżnienie na X Festiwalu Kolęd w Buczku, oraz II miejsce w II Festiwalu Piosenki Dziecięcej w 2012 r. Zespół „Bogoria”. W 2011 r. uzyskał wyróżnienie podczas Przeglądu Piosenki Biesiadnej w Łasku. Obecnie zespół osiąga sukcesy takie jak: I miejsce w II Przeglądzie Artystycznego Ruchu Seniorów Radomsko 2013, II miejsce w „VI

31 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 31 Artystyczne Spotkania Seniorów „Czar Jesieni” Głowno 2013. II miejsce w 19 wojewódzkim Przeglądzie Artystycznego Ruchu Seniorów Skierniewice 2013. Grupa teatralna „Buczek Story”, której głównym celem jest wystawienie musicalu o Buczku. Zespół Tańca Nowoczesnego „SMALL DANCE SQUARE”. Zespół dziecięcy w 2012 roku zespół zajął I miejsce w V Ogólnopolskich Spotkaniach Tanecznych Bełchatów :POWER DANCE 2012”. „Buczkowiacy” (zespół dziecięcy).W roku 2012 zdobył I miejsce w VII Integracyjny Festiwalu Piosenki o Łodzi i Regionie, zakwalifikował się jako jedyny zespół dziecięcy na Konkurs „Folk Nuta” w Łodzi uzyskując wysoką punktację, otrzymał 2 wyróżnienia oraz I miejsce w V Przeglądzie Pieśni i Tańców Ludowych w Mzurkach w 2012 r. skorzystali z dwóch programów unijnych zakupując stroje ludowe dla dzieci. W roku 2013 zespół ludowy „Buczkowiacy” zajął I miejsce w IX Integracyjnym Festiwalu Piosenki o łodzi i Regionie pod hasłem „Łódź z Folklorem w Tle”, oraz grupa starsza zajęła I miejsce w VI Przeglądzie Pieśni i Tańca Zespołów Ludowych Mzurki 2013. Orkiestra dęta. Orkiestra liczy 25 osób (w tym osoby uczące się na instrumentach dętych). Orkiestra uczestniczy w przeglądach orkiestr dętych w Łasku, Kwiatkowicach, Sędziejowicach, Buczku, Widawie, była zapraszana m.in. na Dni Łasku, inaugurację roku szkolnego połączoną z oddaniem do użytku sali gimnastycznej w Buczku. W 2013 roku orkiestra dęta zajęła II miejsce w XIII Powiatowym Przeglądzie Orkiestr Dętych „Buczek 2013”. Kabaret „Cudoki” z Czestkowa „F” zwany „fajnym” powstał w 2003 r. z grupy przebierańców, która od kilkunastu lat, w ostatnim tygodniu karnawału „nawiedza” mieszkańców okolicznych wsi gminy Buczek. W 2004 r. zakwalifikowali się na Ogólnopolski Przegląd Kabaretowy „Śmiechowisko” w Mogilnie koło Gniezna. Na 14 występujących zespołów zajęli 5 miejsce. Istotny wkład w życie kulturalne gminy ma działająca od 1946 roku biblioteka, która w 2006 roku na mocy uchwały samorządowej uzyskała status Gminnej Biblioteki Publicznej.

Na terenie gminy Buczek funkcjonuje Biblioteka Publiczna zlokalizowana przy ul. Szkolnej 1 w Buczku. Biblioteka działa od 1946 roku, natomiast w 2006 roku uzyskała status Biblioteki Gminnej. W ramach swojej działalności biblioteka oprócz udostępniania swoich zbiorów angażuje się również w życie lokalnej społeczności poprzez wspólne odkrywanie i przybliżanie mieszkańcom historii regionu (np. realizacja projektu „Kapliczkowo – młodzież na tropie kapliczek w Gminie Buczek”) oraz organizację szkoleń (np. warsztatów informatycznych) i warsztatów. Biblioteka udostępnia swój katalog przez Internet oraz umożliwia również czytelnikowi zdalne dokonywanie rezerwacji wybranego tytułu.

32 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 32 Tabela 13. Informacje dotyczące zasobów Biblioteki Publicznej w Buczku 2015 2016 2017 2018 2019 KSIĘGOZBIÓR 18 609 18 370 18 016 18 101 18 061 LICZBA WYPOŻYCZONYCH WOLUMINÓW 7898 7179 7287 7442 8556 LICZBA CZYTELNIKÓW 492 439 514 470 505 LICZBA WYPOŻYCZONYCH WOLUMINÓW NA 1 CZYTELNIKA 16,1 16,4 14,2 15,8 16,9 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

W powyższej tabeli przedstawiono informacje dotyczące danych o placówce Bibliotecznej w gminie Buczek. Na przestrzeni analizowanych lat można zauważyć zwiększenie liczby czytelników, a co za tym idzie liczby wypożyczonych książek. Od 2015 do 2019 roku liczba czytelników zwiększyła się o 13 osób, a liczba wypożyczonych woluminów o 658.

7.3. Infrastruktura ochrony zdrowia

Dostęp do podstawowych usług medycznych w gminie Buczek zapewnia Samodzielny Publiczny Zakład Podstawowej Opieki Zdrowotnej w Buczku znajdujący się na ul. Prostej 3. Zgodnie z danymi GUS za 2019 r., na terenie gminy Buczek udzielonych zostało 18 966 porad lekarskich, dla porównania w 2015 roku liczba porad wynosiła 19 181. W przypadkach wymagających hospitalizacji mieszkańcy gminy korzystają z pomocy Powiatowego Szpitala w Łasku. Przy szpitalu funkcjonuje pogotowie ratunkowe udzielające pomocy potrzebującym z terenu całego powiatu.

Na terenie gminy działa jedna apteka zlokalizowana przy ulicy Parkowej 1b w Buczku.

Rysunek 12. Liczba ludności przypadająca na jedną aptekę w gminie Buczek w latach 2015-2019

5 110

5 100

5 090 5 106 5 080 5 093 5 087 5 070 5 077 5 077 5 060 Liczba ludności ludności Liczba aptekę 1 na 2015 2016 2017 2018 2019

ludność na aptekę ogólnodostępną

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

33 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 33 Zgodnie z danymi GUS, w gminie Buczek na jedną aptekę ogólnodostępną w 2019 roku przypadało 5093 osoby. Dla porównania wartość tego wskaźnika w 2015 roku wynosiła 5106 osób. Wskaźnik ten posiada taką wysoką wartość, z tego względu, że na terenie gminy Buczek tylko jedna apteka ogólnodostępna.

7.4. Opieka społeczna

Pomoc społeczna dla mieszkańców gminy umożliwia przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych osobom, które same nie mogą sobie z nimi poradzić. Wspiera dążenie do zaspokojenia najważniejszych potrzeb oraz zapewnia życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Dodatkowo ważną kwestią jest zapobieganie powstawaniu wszelkich trudności poprzez dążenie do usamodzielnienia się osób i rodzin znajdujących się w ciężkiej sytuacji życiowej oraz ich integracja ze środowiskiem.

Zadaniami z zakresu pomocy społecznej na terenie gminy Buczek zajmuje się, działający w strukturach samorządowych, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Buczku. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Buczku jest dyspozytorem środków publicznych, zajmuje się organizacją zbiórek darów dla ubogich – żywności, odzieży, podstawowych elementów wyposażenia mieszkań, a także realizuje inne programy w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, dożywiania dzieci i młodzieży w szkołach czy przeciwdziałania alkoholizmowi.

Rysunek 13. Liczba rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne na dzieci w latach 2015-2019

250

200

150

dzieci 226 214 100 204 196 180

rodziny rodziny otrzymujące zasiłki rodzinne na 0 2015 2016 2017 2018 2019

rodziny otrzymujące zasiłki rodzinne na dzieci

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

34 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 34 Na powyższym wykresie przedstawiono informacje dotyczące liczby rodzin otrzymujących zasiłki rodzinne na dzieci w latach 2015-2019. Z danych zawartych na wykresie wynika, że od 2016 roku zmniejsza się liczba rodzin korzystających z zasiłków rodzinnych. W 2016 wartość ta wynosiła 226, natomiast w 2019 r. – 180.

Rysunek 14 Informacje dotyczące świadczeń wychowawczych na terenie gminy Buczek w 2017 i 2018 roku

700 3 750 000 3 690 336 3 700 000 600 3 650 000 500 3 600 000 3 550 000 400 3 414 924 3 500 000 300 3 450 000

200 3 400 000 3 350 000 100 3 300 000 0 3 250 000 2017 2018

przeciętna miesięczna liczba rodzin pobierających świadczenie liczba dzieci, na które rodziny otrzymują świadczenie wydatki na świadczenia wychowawcze

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Na powyższym wykresie zawarto informacje dotyczące liczby rodzin, liczby dzieci oraz wydatków na świadczenie wychowawcze 500+. Z danych wynika, że w 2018 roku na terenie gminy Buczek zmniejszyła się zarówno liczba rodzin pobierających i liczba dzieci otrzymujących świadczenie, a także wydatki przeznaczone na świadczenie wychowawcze. 7.5. Infrastruktura bezpieczeństwa publicznego

Bezpieczeństwo publiczne definiowane jest jako ogół warunków oraz instytucji, mających za zadanie ochronę obywateli oraz mienia do nich należącego. Na terenie gminy Buczek nie funkcjonuje Komisariat Policji. Za działania zapewniające bezpieczeństwo, ład i porządek publiczny na terenie gminy Buczek zapewnia Komenda Powiatowa Policji w Łasku.

W zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego na terenie gminy Buczek funkcjonuje 8 zastępów Ochotniczej Straży Pożarnej: w Buczku, w Brodni, Czestkowie, Gucinie, Grzeszynie, Luciejowie, Maleni i Woli Buczkowskiej. Jednostki w Buczku oraz w Maleni są włączone do Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego.

35 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 35 8. Jakość rządzenia

Gmina podejmuje działania w celu zwiększenia atrakcyjności osadniczej oraz inwestycyjnej regionu. Projektowane działania mają przede wszystkim na celu stworzenie warunków polepszających warunki bytowe poprzez inwestycje związane z rozbudową i modernizacją infrastruktury oraz rozwój i aktywizację lokalnego potencjału społecznego. Gmina jest jedną z najbardziej aktywnych jednostek samorządowych w województwie łódzkim (4. miejsce) pod względem umiejętności wykorzystania funduszy unijnych. Pozyskiwane do tej pory środki przeznaczane były m.in. na zadania z obszaru infrastruktury drogowej (wszystkie drogi gminne posiadają nawierzchnię asfaltową), modernizację strażnic i świetlic wiejskich, modernizację i rozbudowę infrastruktury sportowej, kanalizacyjnej, jak również telekomunikacyjnej (dostęp do Internetu). Istotne są również działania promocyjne związane z promowanie produktu lokalnego – buczkowskiej truskawki. Poniżej przedstawiono zestawienie projektów realizowanych w ostatnich latach: 1. „Budowa kompleksu sportowo - rekreacyjnego (2009 - 2010) budowa zespołu dwóch boisk - piłkarskiego i wielofunkcyjnego wraz z infrastrukturą techniczną”, PROW 2007- 2013 – Działanie 313,322,323 Odnowa i rozwój wsi. 2. „Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłączami w miejscowości Czestków B i F gmina Buczek”, PROW 2007-2013, Działanie 321 – Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej. 3. „Rozbudowa, przebudowa i nadbudowa budynku Ochotniczej Staży Pożarnej w miejscowości Malenia, gm. Buczek”, PROW 2007-2013 – Działanie 313,322,323 Odnowa i rozwój wsi. 4. „Na ludową nutę”, Program Operacyjny Kapitał Ludzki – Priorytet VII – Działanie 7.3. 5. „Dolina rzeki Grabi – nasz dom, nasza wspólna sprawa”, Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet VII – Działanie 7.3. 6. „Truskawkowe żniwa”, Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet VII – Działanie 7.3. 7. Projekt „Obrazy sercem haftowane”, Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet VII –Działanie 7.3. 8. Projekt „Nowy Impuls – projekty rozwojowe szkół wiejskich w województwie łódzkim”. Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich. 9. Projekt „Czas na zmiany” współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Poddziałania 7.1.1 „Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej” Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. 10. Podniesienie jakości życia mieszkańców oraz poziomu integracji społeczności lokalnej poprzez zakup wyposażenia do świetlicy wiejskiej w Sycanowie. Oś 4 LEADER w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Działanie 413 Wdrażanie

36 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 36 Lokalnych Strategii Rozwoju dla małych projektów, tj. operacji, które nie odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach Osi 3 ale przyczyniają się do osiągnięcia celów tej osi. 11. Promocja obszaru Doliny rzeki Grabi: przybliżenie walorów turystycznych, historycznych i kulturowych Gminy Buczek poprzez wydanie publikacji pt.: "Pod niebem Buczku". Oś 4 LEADER w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Działanie 413 Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju dla małych projektów, tj. operacji, które nie odpowiadają warunkom przyznania pomocy w ramach Osi 3 ale przyczyniają się do osiągnięcia celów tej osi. 12. „Przebudowa i rozbudowa budynku OSP ze świetlicą środowiskową w Gucinie”. PROW 2007-2013 –Odnowa i rozwój wsi. 13. „Przebudowa i rozbudowa budynku OSP w miejscowości Czestków B” . PROW 2007- 2013 - Odnowa i rozwój wsi. 14. „Przebudowa i rozbudowa budynku OSP ze świetlicą środowiskową w Brodni Górnej”. PROW 2007-2013 –Odnowa i rozwój wsi. 15. „Przebudowa i rozbudowa budynku OSP ze świetlicą środowiskową w Grzeszynie”. PROW 2007-2013 –Odnowa i rozwój wsi. 16. „Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Buczek, Bachorzyn i Józefatów, gm. Buczek wraz z zakupem ciągnika rolniczego z wozem asenizacyjnym”. PROW 2007- 2013, Działanie 321 – Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej. 17. „Budowa Sali gimnastycznej z zapleczem socjalno - sanitarnym wraz z infrastrukturą zewnętrzną w miejscowości Czestków B”. PROW 2007-2013 Odnowa i rozwój wsi 18. „Internet w gminie Buczek oknem na świat”. Program Operacyjny Infrastruktura i środowisko 19. „Indywidualizacja procesu nauczaniu i wychowania uczniów w gminie Buczek”. Poddziałanie 9.1.2. Program Operacyjny Kapitał Ludzki 20. „Dobry start z przedszkolem”. Poddziałanie 9.1.1 Program Operacyjny Kapitał Ludzki 21. „Wojewódzkie Święto Truskawki – Buczek 2012” Oś Priorytetowa III: Gospodarka, innowacyjność, przedsiębiorczość. Działanie III.2 Podnoszenie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw. 22. „Truskawkowe żniwa 2013”. Oś Priorytetowa III: Gospodarka, innowacyjność, przedsiębiorczość Działanie III.2 Podnoszenie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw. 23. „Buczkowska truskawka – marką województwa łódzkiego”. Oś Priorytetowa III: Gospodarka, innowacyjność, przedsiębiorczość. Działanie III.2 Podnoszenie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw. 24. „Przebudowa drogi gminnej Nr 103104E Gucin – Rokitnica od m 0+010 do km 1+383 (Gucin – gm. Buczek)”. Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych 2008 – 2011.

37 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 37 25. „Przebudowa drogi gminnej nr 103103E Gucin – Brodnia Dolna od km 0+000 do km 1+546,40”. Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych – Etap II Bezpieczeństwo – Dostępność – Rozwój. 26. „Przebudowa drogi gminnej nr 103114E Petronelów – Józefatów na odcinku od km 0+000 do km 2+903”. Narodowy Program Przebudowy Dróg Lokalnych – Etap Ii Bezpieczeństwo – Dostępność – Rozwój. 27. „Budowa kanalizacji sanitarnej z odejściami w miejscowościach Czestków A, Dąbrówka, Czestków B gm. Buczek”. Działanie 321 – Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej. 28. Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłączami w miejscowościach Czestków B i F, gmina Buczek 29. Przebudowa i rozbudowa budynku OSP ze świetlicą środowiskową w Luciejowie. PROW 2007-2013 –Odnowa i rozwój wsi. 30. „Realizacja filmu telewizyjnego z cyklu ''Powiatów portret własny – 2014 , Łaskie gmina Buczek” w tym promocja gminy oraz terenów LGD '' Dolina rzeki Grabi '' – emisja telewizyjna i wzbogacenie stron internetowych Gminy i LGD o aktualne materiały filmowe” - działania 413 „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju objętego PROW na lata 2007-2013. 31. „Moje boisko – ORLIK 2012”, Szkoła Podstawowa w Czestkowie, działka nr 683 32. „Moje boisko – ORLIK 2012”, Zespół Szkoły Podstawowej i Gimnazjum Publicznego w Buczku, działka nr 204 i 205 33. Budowa Sali gimnastycznej z zapleczem socjalno – sanitarnym wraz z infrastrukturą zewnętrzną w miejscowości Czestków B – „Odnowa i rozwój wsi” 34. Budowa punktów świetlnych na terenie gminy Buczek zasilanych przy wykorzystaniu źródeł energii odnawialnej, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. 35. Budowa targowiska stałego “Mój Rynek” infrastrukturą techniczną w gminie Buczek mająca na celu stworzenie warunków do rozwoju lokalnej przedsiębiorczości, poprawa konkurencyjności producentów rolnych oraz promocja produktów lokalnych, współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, 36. Rozbudowa i przebudowa budynku OSP w Woli Buczkowskiej wraz z niezbędną infrastrukturą mająca na celu podniesienie jakości życia mieszkańców oraz zaspokojenie potrzeb społecznych, rekreacyjnych i turystycznych poprzez rozbudowę i przebudowę budynku OSP w Woli Buczkowskiej wraz z niezbędną infrastrukturą współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej w ramach poddziałania 19.2 „Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność” Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.

38 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 38 Kondycję finansową gminy można określić m.in. na podstawie analizy budżetu gminy czy doświadczenia w realizowaniu inwestycji finansowanych ze środków zewnętrznych. Dzięki analizie ubiegłych lat budżetowych określono, w jakim stanie finansowym gmina znajdowała się na koniec roku. Doświadczenie w realizacji przedsięwzięć finansowanych ze środków zewnętrznych istotnie zwiększa szanse na pozyskanie funduszy na nowe inwestycje.

Gospodarka finansowa gminy opiera się na budżecie, który jest planem finansowym uchwalanym na okres jednego roku kalendarzowego. Budżet jest planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów jednostki, przyjmowany jest uchwałą budżetową Rady Gminy.

Tabela 14. Dochody i wydatki gminy Buczek w latach 2015-2019 2015 2016 2017 2018 2019 Dochody 20 148 134,21 23 614 602,47 21 597 666,30 24 300 075,71 28 234 886,38 ogółem Dochody na 1 3 949,84 4 641,23 4 253,18 4 783,48 5549,31 mieszkańca Wydatki 18 943 023,99 25 491 624,83 22 997 206,68 22 989 975,17 26 691 552,11 ogółem Wydatki na 1 3 713,59 5 010,15 4528,79 4525,59 5245,98 mieszkańca Nadwyżka 1 205 110,22 - - 1 310 100,54 1 543 334,27 Deficyt - 1 877 022,36 1 399 540,38 - - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

W 2019 roku dochody gminy wyniosły 28 234 886,38 zł, natomiast wydatki 26 691 552,11 zł, czego efektem było osiągnięcie nadwyżki budżetowej. W analizowanym okresie odnotowano znaczne wahania dochodów i wydatków gminy. Najwyższe dochody gmina Buczek osiągnęła w 2019, natomiast najniższe w 2015 roku i wyniosły one odpowiednio 28 234 886,38 zł i 20 148 134,21 zł. W latach 2016 i 2017 odnotowano deficyt budżetowy, który wynosił odpowiednio 1 877 022,36 i 1 399 540,38 zł.

W analizowanym okresie średnie wydatki budżetowe przeliczone na jednego mieszkańca gminy wahały się w przedziale od 3 713,59 zł w 2015 roku do 5245,98 zł w 2019 roku. Relację pomiędzy dochodami a wydatkami budżetu gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca przedstawia poniższy wykres.

39 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 39 Rysunek 15 Dochody i wydatki gminy Buczek w przeliczeniu na jednego mieszkańca

6000

5000

4000

3000

5549,31

5245,98 5010,15

2000 4783,48

4641,23

4528,79

4525,59

4253,18

3949,84 3713,59 1000

0 2015 2016 2017 2018 2019

Dochody na 1 mieszkańca Wydatki na 1 mieszkańca

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

40 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 40 II. Analiza SWOT

Analiza SWOT jest jednym z podstawowych narzędzi analizy strategicznej. Celem analizy jest identyfikacja problemów, barier rozwojowych i atutów oraz ocena potencjału badanego podmiotu. Realizowana jest poprzez zestawienie mocnych i słabych stron podmiotu (uwarunkowanych czynnikami wewnętrznymi) oraz szans i zagrożeń (uwarunkowanych czynnikami zewnętrznymi). Analiza SWOT dla Strategii Rozwoju Gminy Buczek na lata 2021-2030 została opracowana w oparciu o dane uzyskane z diagnozy społeczno- gospodarczej gminy oraz na podstawie wyników badania ankietowego mieszkańców gminy.

Tabela 15. Analiza SWOT gminy Buczek Mocne strony Słabe strony atrakcyjne położenie, brak ścieżek rowerowych na terenie bogate walory środowiska gminy, przyrodniczego, brak rozwiniętej sieci gazowej na terenie wzrost liczby mieszkańców, gminy, doświadczenie w realizacji projektów ujemny przyrost naturalny odnotowany finansowanych ze źródeł zewnętrznych, w ostatnich latach, spadający wskaźnik poziomu niższy niż średnia krajowa współczynnik bezrobocia, zawieranych małżeństw, wzrost liczby podmiotów niższy niż średnia krajowa wskaźnik gospodarczych, przedsiębiorczości, przewaga ludności w wieku niedostateczny stopień skanalizowania produkcyjnym gminy, wzrost liczby budynków mieszkalnych, dostęp do specjalistycznej opieki wzrost średniej powierzchni użytkowej lekarskiej, mieszkań w przeliczeniu na 1 niewystarczająca liczba aptek mieszkańca, działających na ternie gminy, dobra sytuacja finansowa gminy brak złóż surowców naturalnych, (nadwyżka finansowa w ostatnich niekorzystne warunki glebowe (III i IV latach), klasa bonitacyjna wzrost liczby czytelników niewystarczająca oferta połączeń korzystających z zasobów Biblioteki komunikacji zbiorowej (brak Publicznej, komunikacji kolejowej) bogata oferta kulturalna oferowana przez GOKiS, regionalna marka – Krajowe Święto Truskawki, zmniejszenie liczby rodzin korzystających z zasiłków rodzinnych, duże wykorzystanie OZE.

41 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 41 Szanse Zagrożenia pozyskiwanie środków z funduszy współczesny trend wzrostu obciążenia unijnych w nowej perspektywie ludzi młodych kosztami utrzymania finansowej, osób w wieku poprodukcyjnym, zainteresowanie ze strony zmiana modelu rodziny, niska inwestorów, w tym zagranicznych, dzietność kobiet, wzrost ruchu turystycznego, atrakcyjność innych ośrodków poprawa współpracy z innymi miejskich jako miejsc pracy i jednostkami administracji publicznej zamieszkania, (gminy sąsiedzkie, partnerskie, wzrost natężenia w ruchu drogowym, jednostki wyższego szczebla), niewystarczające środki finansowe na rozwój gospodarczy województwa, budowę ścieżek rowerowych, sieci wspieranie innowacyjności gazowej i kanalizacyjnej przedsiębiorstw z poziomu wzrost zanieczyszczeń środowiska, województwa/ państwa, wysoki poziom hałasu (generowany rozwój społeczeństwa przez bazę lotnictwa taktycznego) obywatelskiego, duża konkurencja w pozyskiwaniu budowa systemu ścieżek rowerowych, środków zewnętrznych. rozwój infrastruktury sieci gazowej, zwiększenie stopnia skanalizowania gminy, zwiększenie wykorzystania OZE. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

42 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 42 III. Wizja i misja rozwoju Gminy Buczek

Wizja gminy jest jej obrazem, który będzie efektem realizacji podejmowanej strategii. Wizja ukazuje gminę Buczek w perspektywie strategicznej - zmienionej poprzez realizację przyjętych działań i osiągnięcie zamierzonych przez władze celów.

Gmina Buczek w 2030 roku będzie atrakcyjnym do WIZJA R O Z W O J U zamieszkania miejscem zbudowanym na dwóch

GMINY BUCZEK silnych filarach: kapitale społecznym oraz poszanowaniu środowiska naturalnego

Kluczowym priorytetem rozwojowym gminy jest racjonalna gospodarka przestrzenna oraz ochrona środowiska prowadzona w oparciu nowoczesne technologie. Znaczna cześć mieszkańców gminy i gospodarstw domowych uzyska dostęp do infrastruktury sieciowej, w szczególności do instalacji gazowej. Powstaje rozwinięta i wydajna infrastruktura teleinformatyczna wraz z powszechnym dostępem do szerokopasmowego Internetu. Rozwiązania technologiczne bazujące na szybkim i sprawnym przepływie danych są upowszechnione w administracji. Zarówno dzieci jak i dorośli są wyedukowani w zakresie efektywnego gospodarowania energią i zasobami środowiska naturalnego. Mieszkańcy są wspierani przez samorząd w przeprowadzaniu inwestycji w zakresie poprawy efektywności energetycznej budynków mieszkalnych oraz wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych. Szczególną uwagę przywiązuje się do inwestycji komunalnych mających na celu ochronę środowiska naturalnego, oraz dostosowania do zmian klimatu szczególności w zakresie małej retencji oraz magazynowania wody. Na terenie gminy sukcesywnie powstaje system transportu publicznego połączony z siecią dróg rowerowych komunikujący poszczególne sołectwa i osady. Rolnictwo a także inne sektory gospodarki rozwijają się z poszanowaniem zasady zrównoważonego rozwoju. Dzięki dbałości o czyste środowisko oraz zachowaniu

43 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 43 bioróżnorodności gmina Buczek jest atrakcyjną gminą do zamieszkania, wzrasta ilość mieszkańców, młodzi ludzie rzadziej decydują się na opuszczenie swoich rodzinnych miejscowości, a na teren gminy migruje ludność z pobliskich miast.

Mieszkańcy gminy Buczek mają zapewniony dostęp do wysokiego poziomu edukacji i opieki zdrowotnej, w tym usług medycznych i opiekuńczych oraz świadczeń na rzecz osób starszych. Najmłodsi dzięki dostosowanej do aktualnych potrzeb edukacji zyskują szanse na lepszy start w dorosłe życie, a ich rodzice i opiekunowie wsparcie w procesie wychowawczym, a także czas i pieniądze które musieliby poświecić na proces dokształcania. Osoby z problemami zdrowotni oraz seniorzy dzięki odpowiedniej opiece są dłużej i intensywniej aktywni. Realizowane są programy prozdrowotne, powstają przestrzenie rekreacyjne oraz sportowe dedykowane dla wszystkich grup wiekowych. Zagwarantowanie przez samorząd wysokiego standardu usług społecznych daje mieszkańcom możliwość i szanse rozwoju zawodowego oraz społecznego. Wyedukowani i cieszące się dobrym zdrowiem mieszkańcy budują silną społeczności lokalną co stanowi o potencjale rozwojowym gminy.

Gmina Buczek posiada silną markę, „Buczkowska Truskawka” która jest nie tylko utożsamiana z uprawą popularnego owocu jagodowego, ale przede wszystkim z silny nieobawiającym się współczesnych wyzwań społeczeństwem, łączącym nowoczesność z tradycją. W ramach dalszego rozwoju marki na bazie powiązań biznesu i samorządu powstają kolejne markowe produkty. Na kanwie hasła „Buczkowska Truskawka” mieszkańcy gminy rozwijają i promują swój dorobek folklorystyczny: kulinaria, rękodzieło i muzykę, a ponad to wzbogacają lokalną kulturę i tradycję o współczesne formy artystyczne takie jak film oraz multimedia. Siłą marki jest jej interdyscyplinarny charakter oparty na rozwoju zainteresowań i talentów lokalnej społeczności.

44 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 44

Gmina Buczek jest przestrzenią wspólnych działań mieszkańców, samorządu, organizacji oraz biznesu, które MISJA ROZWOJU razem gwarantują stabilny rozwój gminy. Społeczności te dążą do rozwoju z poszanowaniem środowiska naturalnego, GMINY BUCZEK kultywowaniem lokalnej kultury, tradycji oraz efektywnie wykorzystując postęp technologiczny osiągając wysoką jakość życia.

Misja jest to element strategii, który ukazuje najważniejsze kierunki rozwoju gminy. Koncentruje się ona na podstawowych wartościach, które przyświecają władzom gminy i jej mieszkańcom w procesach rozwojowych. Wskazuje także na czynniki uzasadniające przyjęcie określonych wartości jako nadrzędnych. Jest to ścieżka, jaką należy podążać do osiągnięcia wizji.

45 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 45

IV. Cele strategiczne, operacyjne i kierunki działań

Na podstawie diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej gminy Buczek, uzupełnionej o wyniki badania wyznaczono obszary działalności gminy, które wymagają poprawy bądź dodatkowego impulsu rozwojowego. Poniżej przedstawiono strukturę celów strategicznych i operacyjnych. W dalszej przedstawiono działania, których realizacja pomoże w osiągnięciu założonych celów. Należy je jednak traktować jako propozycję, otwartą listę przedsięwzięć i założeń, którą można aktualizować w miarę potrzeb.

Cel strategiczny 1. • Cel operacyjny 1.1.Funkcjonalna i nowoczesna Gospodarka przestrzeń przestrzenna i • Cel operacyjny 1.2 Środowisko środowisko

• Cel operacyjny 2.1 Poprawa jakości infrastruktury Cel strategiczny 2. społecznej Wysokiej jakości • Cel operacyjny 2.2 Edukacja usługi społeczne • Cel operacyjny 2.3 Zdrowie • Cel operacyjny 2.4 Kultura

Cel strategiczny 3. • Cel operacyjny 3.1 przeciwdziałanie wykluczeniom Integracja i społecznym tożsamość lokalna • Cel operacyjny 3.2 Promocja gminy

Cel strategiczny 4. • Cel operacyjny 4.1 Sprawne zarzadzanie gminą Administracja i • Cel operacyjny 4.2 Współpraca i partnerstwa bezpieczeństwo

46 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 46

Cel strategiczny 1. Gospodarka przestrzenna i środowisko

Cel operacyjny Kierunki działań Budowa, rozbudowa i modernizacja sieci dróg na terenie gminy oraz budowa chodników Poprawa bezpieczeństwa Tworzenie nowych przestrzeni publicznych z Cel operacyjny uwzględnieni rozwiązań mających na celu 1.1.Funkcjonalna i nowoczesna zapobieganie zmianą klimatu przestrzeń Rozwój infrastruktury technicznej w zakresie sieci wod-kan, gazowej, elektrycznej, oczyszczalni ścieków, przydomowych oczyszczalni ścieków Rozwój sieci oświetlenia, w tym montaż lamp wykorzystujących OZE Cel operacyjny 1.2 Środowisko Edukacja ekologiczna Efektywne gospodarowanie energią, termomodernizacja budynków Ograniczenie ogrzewania piecami węglowymi, wymiana źródeł ciepła na ekologiczne Rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) Zachowanie i odtworzenie bioróżnorodności Melioracje, retencja korytowa Promowanie małej retencji oraz gromadzenia wody opadowej Promocja ekologicznych form transportu Budowa ścieżek rowerowych Rozwój komunikacji publicznej Organicznie produkcji odpadów komunalnych oraz rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów

47 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 47

Cel strategiczny 2. Wysokiej jakości usługi społeczne

Cel operacyjny Kierunki działań Budowa, rozbudowa, modernizacja infrastruktury przedszkolnej, szkolnej, kulturalnej, sportowo- rekreacyjnej Dostosowanie istniejących budynków oraz przestrzeni użyteczności publicznej do potrzeb osób Cel operacyjny 2.1 Poprawa niepełnosprawnych, jakości infrastruktury społeczne Budowa infrastruktury związanej z opieką nad dziećmi do lat 3 Wsparcie (m.in. poprzez doposażenie) jednostek ochotniczych straży pożarnych Racjonalne inwestowanie w infrastrukturę oświatową Doposażanie szkół Wsparcie wykorzystania rozwiązań technologicznych i organizacyjnych w nauczaniu Cel operacyjny 2.2 Edukacja Organizacja zajęć pozalekcyjnych i wyrównawczych Śledzenie potrzeb edukacyjnych w poszczególnych miejscowościach oraz ścieżek kształcenia podejmowanych przez mieszkańców Poprawa dostępności do specjalistycznych usług medycznych (min. ginekolog, pediatra,) Promocja zdrowego stylu życia Rozwój i wzmocnienie sfery usług społecznych na Cel operacyjny 2.3 Zdrowie rzecz seniorów i osób z niepełnosprawnościami (opiekuńczych, asystenckich) Rozwój infrastruktury w zakresie opieki nad osobami starszymi oraz przewlekle chorymi (np. domy seniorów, domy dziennego pobytu) Zachowanie tradycji i dziedzictwa kulturowego Cel operacyjny 2.4 Kultura Edukacja artystyczna Utworzenie „ Kina za rogiem”

48 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 48

Cel strategiczny 3. Integracja i tożsamość lokalna Cel operacyjny Kierunki działań Aktywizacja seniorów na rynku pracy i w życiu społecznym Wzmacnianie solidarności i współpracy między Cel operacyjny 3.1 pokoleniami przeciwdziałanie wykluczeniom społecznym Asymilacji kulturowa i językowa obywateli innych państw Rozszerzanie oferty spędzania czasu wolnego dzieci, młodzieży i dorosłych Umacnianie marki „ Buczkowska truskawka” Tworzenie nowych produktów markowych Cel operacyjny 3.2 Promocja gminy Promocja dorobku kulturowego mieszkańców Upowszechnianie lokalnej historii i tradycji wśród dzieci i młodzieży

Cel strategiczny 4. Administracja i bezpieczeństwo

Cel operacyjny Kierunki działań Rozwój elektronicznych usług publicznych Gromadzenie, przetwarzanie i upowszechnianie informacji o potencjale i potrzebach gminy i jej społeczności Wyposażanie instytucji publicznych, w urządzenia Cel operacyjny 4.1 Sprawne podnoszące jakość i efektywność pracy oraz zarzadzanie gminą świadczonych usług Monitoring i weryfikacja perspektyw pozyskiwania wsparcia ze środków unijnych dla przedsięwzięć realizowanych na terenie gminy Zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego Wsparcie organizacji pozarządowych, rolników i Cel operacyjny 4.2 Współpraca i przedsiębiorców w pozyskiwaniu środków partnerstwa finansowych min. z UE

49 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 49 Przygotowanie i wdrożenie oferty inwestycyjnej z ukierunkowaniem na wsparcie i obsługę lokalnego biznesu

V. Spójność Strategii z dokumentami wyższego rzędu

Strategia rozwoju gminy Buczek na lata 2021-2030 jest dokumentem spójnym z dokumentami wyższego rzędu. W niniejszym rozdziale przedstawiono zgodność Strategii Rozwoju Gminy Buczek na tle innych dokumentów strategicznych wyższego szczebla (krajowych, wojewódzkich i powiatowych).

Strategia Rozwoju Gminy Buczek na lata 2021-2030 wpisuje się w założenia następujących dokumentów: Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030, Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju do 2030 r., Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2030, Strategia Rozwoju Powiatu Łaskiego 2022.

Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)

Strategia została przyjęta Uchwałą Nr 8 Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.). Głównym celem Strategii jest tworzenie warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym, środowiskowym i terytorialnym. W dokumencie określono następujące cele szczegółowe: Cel szczegółowy I – Trwały wzrost gospodarczy oparty coraz silniej o wiedzę, dane i doskonałość organizacyjną; Cel szczegółowy II – Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony Cel szczegółowy III – Skuteczne państwo i instytucje służące wzrostowi oraz włączeniu społecznemu i gospodarczemu.

Cele zakładane do realizacji przez Gminę Buczek wpisują się w cele i kierunki działań zawarte w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, zwłaszcza w Cel szczegółowy III – Skuteczne państwo i instytucje służące wzrostowi oraz włączeniu społecznemu i gospodarczemu, kierunek interwencji – zwiększenie efektywności programowania rozwoju poprzez zintegrowanie planowania przestrzennego i społeczno-gospodarczego oraz zapewnienie realnej partycypacji społecznej, a także w Cel szczegółowy II – Rozwój 50 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 50 społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony, kierunki interwencji – aktywne gospodarczo i przyjazne mieszkańcom miasta, rozwój obszarów wiejskich i wzmocnienie sprawności administracyjnej samorządów terytorialnych oraz ich zdolności do współpracy z partnerami na rzecz rozwoju.

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030

Jest to podstawowy dokument strategiczny polityki regionalnej państwa w perspektywie do 2030 r. i został przyjęty przez Radę Ministrów Uchwałą nr 102 z dnia 17 września 2019 r. (M.P.2019 poz. 1060). Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030 rozwija postanowienia Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.). Głównym celem polityki regionalnej jest efektywne wykorzystanie endogenicznych potencjałów terytoriów i ich specjalizacji dla osiągania zrównoważonego rozwoju kraju, co tworzyć będzie warunki do wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym osiąganiu spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym, środowiskowym i przestrzennym. Powyższy cel realizowany jest poprzez trzy cele szczegółowe polityki regionalnej: 1. Zwiększenie spójności rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym, środowiskowym i przestrzennym. 2. Wzmacnianie regionalnych przewag konkurencyjnych. 3. Podniesienie jakości zarządzania i wdrażania polityk ukierunkowanych terytorialnie. Strategia Rozwoju Gminy Buczek zachowuje spójność obszarów oraz celów operacyjnych z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2030 Jest zgodna z wyżej opisanym dokumentem w następującym zakresie: CEL 1. Zwiększenie spójności rozwoju kraju w wymiarze społecznym, gospodarczym, środowiskowym i przestrzennym. Cel szczegółowy 1.5. Rozwój infrastruktury wspierającej dostarczanie usług publicznych i podnoszącej atrakcyjność inwestycyjną obszarów. Kierunek 1.5.1. Infrastruktura transportowa, 1.5.2. Infrastruktura komunalna, oraz 1.5.4. Infrastruktura łączności elektronicznej – z którymi spójny jest gminny cel operacyjny 1.1.Funkcjonalna i nowoczesna przestrzeń Kierunek 1.5.3. Infrastruktura społeczna – z którym spójne są cele gminne: 2.1 Poprawa jakości infrastruktury społecznej, 2.2 Edukacja CEL 2. Wzmacnianie regionalnych przewag konkurencyjnych. Cel szczegółowy 2.1. Rozwój kapitału ludzkiego i społecznego. Kierunek 2.1.3. Zwiększanie zasobów rynku pracy i rozwój kapitału społecznego, z którym zgodny jest cel gminny 3.1 przeciwdziałanie wykluczeniom społecznym Cel szczegółowy 2.2. Wspieranie przedsiębiorczości na szczeblu regionalnym i lokalnym

51 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 51 Kierunek 2.2.2. Wsparcie dla biznesu – z którym zgodny jest gminny cel operacyjny 4.2 Współpraca i partnerstwa. Kierunek 2.2.3. Wsparcie dla lokalizacji inwestycji zewnętrznych – z którym zgodny jest cel gminny 4.2 Współpraca i partnerstwa. Cel 3. Podniesienie jakości zarządzania i wdrażania polityk ukierunkowanych terytorialnie. Cel szczegółowy 3.2 Wzmacnianie współpracy i zintegrowanego podejścia do rozwoju na poziomie lokalnym, regionalnym i ponadregionalnym – z którym zgodny jest cel gminny 4.2 Współpraca i partnerstwa

Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju do 2030 r.

Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju to dokument określający główne trendy, wyzwania i scenariusze rozwoju społeczno-gospodarczego kraju z uwzględnieniem zasady zrównoważonego rozwoju w perspektywie do 2030 roku. Za cel nadrzędny w tym przypadku obrano poprawę jakości życia Polaków, a głównym sposobem osiągnięcia tego celu ma być stabilny i wysoki wzrost gospodarczy. Trzecia fala nowoczesności oznacza łączenie modernizacji, innowacji oraz impetu cyfrowego z poprawą jakości życia i skokiem cywilizacyjnym, jaki musi stać się udziałem naszego kraju do 2030 roku, abyśmy uniknęli zagrożenia peryferyzacją. Osiągnięcie celu kluczowego będzie możliwe tylko dzięki trzem filarom zadaniowym: innowacyjności, terytorialnie zrównoważonemu rozwojowi, efektywności. Głównym celem tego dokumentu jest poprawa jakości życia Polaków mierzona wskaźnikami jakościowymi oraz wartością i tempem wzrostu PKB w Polsce. W dokumencie zawarto trzy obszary strategiczne, które zostały podzielone na osiem części. Są to: I. Konkurencyjność i innowacyjność gospodarki; II. Równoważenie potencjału rozwojowego regionów Polski; III. Efektywność i sprawność państwa. Zgodnie z założeniami strategii Polska ma posiadać konkurencyjną i efektywną gospodarkę z wieloma nowymi miejscami pracy, a pracownicy cechujący się kreatywnością, otwartością na zmiany i dobrym wykształceniem będą decydować o przewadze polskich firm na ogólnoświatowych rynkach. Również Strategia Rozwoju Gminy Buczek na lata 2021-2030 w swoich założeniach będzie dążyć do podniesienia kwalifikacji lokalnej społeczności oraz tworzenia stabilnego rynku pracy. Osiągnięcie celów operacyjnych nr 3.1 doprowadzi do zbudowania silnego kapitału społecznego, mającego duży udział w perspektywie rozwojowej gminy.

52 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 52

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) jest najważniejszym krajowym dokumentem strategicznym dotyczącym zagospodarowania przestrzennego kraju. KPZK 2030 przedstawia wizję zagospodarowania przestrzennego kraju w perspektywie najbliższych dwudziestu lat oraz określa cele i kierunki polityki przestrzennej wraz z planem działań o charakterze prawnym i instytucjonalnym niezbędnym dla jej realizacji. Wskazuje także na zasady i sposób koordynacji publicznych polityk rozwojowych mających istotny wpływ terytorialny. Wizja zagospodarowania przestrzennego kraju określona w KPZK 2030 polega na postrzeganiu przestrzeni polskiej przez pryzmat rozwoju policentrycznej metropolii sieciowej. Metropolia ta składa się z najważniejszych polskich miast i ich zespołów, stanowiących jej rdzeń, oraz współtworzących ją miast o znaczeniu regionalnym. Do policentrycznej metropolii sieciowej dowiązane są subregionalne ośrodki wzrostu. Dla obszarów peryferyjnych znajdujących się poza bezpośrednim wpływem ośrodków wzrostu, ze względu na ograniczoną możliwość wykorzystania przez nie potencjałów rozwojowych, przewidziano specjalne działania aktywizujące.

Cel strategiczny polityki przestrzennego zagospodarowania kraju jest następujący: Efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej terytorialnie zróżnicowanych potencjałów rozwojowych dla osiągania ogólnych celów rozwojowych – konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia, sprawności funkcjonowania państwa oraz spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym w długim okresie. W dokumencie wyznaczono sześć celów polityki przestrzennej: 1. Podwyższenie konkurencyjności głównych ośrodków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integrację funkcjonalną przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjającej spójności. 2. Poprawa spójności wewnętrznej kraju poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania się czynników rozwoju oraz wykorzystanie potencjału wewnętrznego wszystkich terytoriów. 3. Poprawa dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej. 4. Kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski. 5. Zwiększenie odporności struktury przestrzennej na zagrożenia naturalne i utraty bezpieczeństwa energetycznego oraz kształtowanie struktur przestrzennych wspierających zdolności obronne państwa. 6. Przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego.

53 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 53 Założenia Strategii Rozwoju Gminy Buczek w pełni wpisują się w Koncepcję Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Jak wskazano w wizji gminy „Kluczowym priorytetem rozwojowym gminy jest racjonalna gospodarka przestrzenna oraz ochrona środowiska prowadzona w oparciu nowoczesne technologie. Znaczna cześć mieszkańców gminy i gospodarstw domowych uzyska dostęp do infrastruktury sieciowej, w szczególności do instalacji gazowej. Powstaje rozwinięta i wydajna infrastruktura teleinformatyczna wraz z powszechnym dostępem do szerokopasmowego internetu (…). Dzięki dbałości o czyste środowisko oraz zachowaniu bioróżnorodności gmina Buczek jest atrakcyjną gminą do zamieszkania, wzrasta ilość mieszkańców, młodzi ludzie rzadziej decydują się na opuszczenie swoich rodzinnych miejscowości, a na teren gminy migruje ludność z pobliskich miast ”.

Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2030

Strategia rozwoju województwa jest najważniejszym dokumentem samorządu województwa określającym wizję i cele polityki regionalnej w wymiarze gospodarczym, społecznym i przestrzennym oraz działania niezbędne do ich osiągnięcia. Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego 2030jest odpowiedzią władz województwa na zmieniające się uwarunkowania i wyzwania, przedstawia spójny plan powiązanych i przemyślanych działań w perspektywie najbliższej dekady, stanowiący punkt wyjścia do szerokiej współpracy, której efektem będzie podniesienie jakości życia mieszkańców województwa łódzkiego.

Spójność dokumentów strategicznych Gminy wymaga połączenia celów Strategii z dokumentem nadrzędnym, jakim jest strategia województwa. Spójność ta realizowana jest na poziomie celów strategicznych obu dokumentów, które przekładają się dalej na konkretne zadania inwestycyjne. Strategia Rozwoju Gminy Buczek poprzez wykonanie zaplanowanych programów rozwojowych, realizować będzie cele strategiczne wyznaczone w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2030:

Nowoczesna i konkurencyjna gospodarka; Obywatelskie społeczeństwo równych szans; Atrakcyjna i dostępna przestrzeń.

Strategia Rozwoju Powiatu Łaskiego 2022

Strategia rozwoju stanowi podstawę do opracowywania szczegółowych projektów rozwojowych, a następnie aplikowania i uzyskiwania zewnętrznych środków finansowych przeznaczonych na ich realizację. Celem strategicznym powiatu łaskiego jest podniesienie poziomu życia mieszkańców poprzez pełniejsze wykorzystanie potencjału do rozwoju funkcji gospodarczych, tj. infrastruktury technicznej, społeczeństwa informacyjnego, przedsiębiorczości, turystyki, ochrony środowiska, rolnictwa i bezpieczeństwa publicznego. Cele strategiczne zostały podzielone na 3 komponenty:

54 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 54 1. Ekonomiczne, 2. Społeczne, 3. Ekologiczno-przestrzenne.

Ekonomiczne

Cel główny: Budowa nowoczesnej gospodarki zapewniającej trwały rozwój powiatu łaskiego.

Obszary priorytetowe:

1.Dostępność logistyczna/Infrastruktura techniczna Cele szczegółowe: Zwiększenie dostępności logistycznej na obszarze powiatu poprzez rozwój i poprawę infrastruktury transportowej, komunikacyjnej oraz technicznej. Rozwój bazy logistycznej i zaplecza transportu dla centralnego węzła komunikacyjnego.

2.Atrakcyjność inwestycyjna Cele szczegółowe: Zwiększenie dostępności uzbrojonych terenów inwestycyjnych. Rozwój inwestycji na rzecz wspierania instytucji otoczenia biznesu. Zintensyfikowanie współpracy handlowej z partnerami zagranicznymi.

3.Społeczeństwo Informacyjne Cele szczegółowe: Rozwój Społeczeństwa Informacyjnego oraz zapobieganie cyfrowemu wykluczeniu mieszkańców poprzez: −włączenie informacji technicznej i telekomunikacji do wszystkich sfer życia społeczno-gospodarczego. −Poprawa dostępu do usług poprzez integrację systemu (tele)informatycznego i (tele)komunikacyjnego w administracji publicznej.

4.Przedsiębiorczość i rynek pracy Cele szczegółowe: Wspieranie i promocja przedsiębiorczości na obszarze powiatu. Podniesienie poziomu zatrudnienia i mobilizacji zawodowej mieszkańców.

Społeczne

Cel główny: Poprawa warunków życia społeczeństwa powiatu.

Obszary priorytetowe: 1.Wiedza i kompetencje Cele szczegółowe: Poprawa jakości kształcenia na wszystkich poziomach nauczania, a w tym:

55 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 55 − Zapewnienie wysokiego poziomu wykształcenia mieszkańców, dostosowanego do potrzeb rynku pracy. − Wyrównanie szans w dostępie do edukacji dla mieszkańców. − Efektywne zarządzanie w edukacji. − Dostosowanie kwalifikacji zawodowych personelu zatrudnionego w oświacie do potrzeb rynku pracy.

2.Polityka społeczna

Cele szczegółowe: Rozwój systemów pomocy społecznej i zmniejszenie zjawiska marginalizacji społecznej poprzez: − Tworzenie warunków integracji społecznej osób niepełnosprawnych. − Reintegracja osób wykluczonych społecznie i zagrożonych wykluczeniem społecznym. − Wdrożenie aktywnej polityki społecznej wobec osób wykluczonych społecznie i ich rodzin.

Ekologiczno-przestrzenne

Cel główny: Ochrona i zachowanie walorów środowiska naturalnego jako główny czynnik rozwoju turystyki i rolnictwa ekologicznego na terenie powiatu łaskiego.

Obszary priorytetowe:

1.Ochrona środowiska

Cele szczegółowe: Poprawa i ochrona jakości życia mieszkańców poprzez zapobieganie zagrożeniom naturalnym i poważnym awariom. Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców.

2.Turystyka i rolnictwo ekologiczne

Cele szczegółowe: Rozwój usług turystycznych. Promocja walorów środowiska naturalnego i przyrodniczego oraz rolnictwa ekologicznego.

Cele Strategii Rozwoju Gminy Buczek wpisują się w założenia określone w Strategii Rozwoju Powiatu Łaskiego:

Ekonomiczne: Budowa nowoczesnej gospodarki zapewniającej trwały rozwój powiatu łaskiego; Społeczne: Poprawa warunków życia społeczeństwa powiatu; Ekologiczno-przestrzenne: 56 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 56 Ochrona i zachowanie walorów środowiska naturalnego jako główny czynnik rozwoju turystyki i rolnictwa ekologicznego na terenie powiatu łaskiego.

VI. Potencjalne źródła finansowania

Zakładane we wcześniejszej części niniejszej strategii przedsięwzięcia zmierzające do osiągnięcia celów wykorzystywać będą wsparcie finansowe pochodzące z budżetu gminy, jak również ze środków zewnętrznych, w tym środków unijnych. Przy planowaniu kierunków działań ujętych w „Strategii Rozwoju Gminy Buczek na lata 2021-2030” uwzględniono potencjalne zewnętrzne źródła dofinansowania. Podstawowymi źródłami środków, z których mogą korzystać samorządy są:

budżet państwa w realizacji zadań nałożonych na gminy ustawowo, środki własne - budżet gminy, środki zewnętrzne: fundusze pomocowe Unii Europejskiej, państwowe fundusze celowe komercyjne instrumenty finansowe, w tym: pożyczki i kredyty bankowe; środki stowarzyszeń, fundacji i organizacji pozarządowych.

Potencjalne źródła finansowania zadań to, m. in.:

środki państwowych funduszy celowych, takich jak budżety funduszy zarządzanych w ramach Polskiego Funduszu Rozwoju, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Fundusz Dróg Samorządowych , środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, takich jak: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny Plus, Fundusz Spójności, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, pozostałe fundusze objęte zarządzaniem dzielonym (Europejski Fundusz Morski i Rybacki, Fundusz Azylu i Migracji, Instrument Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego), ramowe programy i inicjatywy unijne zarządzane przez Komisję Europejską np. CEF, LIFE, COSME, Horyzont Europa, Erasmus+, EaSI, pozostałe fundusze pochodzące z zagranicy (programy kredytowe, poręczeniowe i gwarancyjne), np. z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Banku Światowego, Mechanizmu Finansowego EOG i MNF, środki wycofane z instrumentów inżynierii finansowej w okresie 2007-2013 oraz instrumentów finansowych i pomocy zwrotnej w okresie 2014-2020, podlegające ponownemu wykorzystaniu w formie wsparcia zwrotnego, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Głównym źródłem finansowania części działań zaplanowanych w strategii będą środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz państwowych funduszy celowych, przy

57 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 57 współudziale środków z budżetu Gminy Buczek, które przy współfinansowaniu inwestycji ze środków unijnych będą stanowić tzw. wkład własny.

6.1. Analiza sytuacji finansowej Gminy Buczek

Gmina Buczek, jako jeden z głównych podmiotów podejmujących działania zmierzające do realizacji nakreślonych w ramach strategii celów, musi wykazywać zdolność finansową do realizacji zadań. Podstawowym instrumentem zarządzania finansami jednostki samorządu terytorialnego jest budżet. Jest on finansowym wyrazem i instrumentem polityki gospodarczej miasta oraz najważniejszym narzędziem do jej realizacji. Pozwala zaplanować w jaki sposób rozdysponować dostępne środki finansowe.

Analizując budżet Gminy Buczek w perspektywie ostatnich kilku lat, zauważyć można, iż systematycznie wzrasta wartość dochodów, zarówno ich kwoty ogółem (wzrost aż o 40% w roku 2019 w stosunku do roku 2015), jak i w przeliczeniu na jednego mieszkańca. W ostatnich latach wzrosły także dochody własne budżetu gminy z tytułu udziału w dochodach budżetu państwa z podatków dochodowych od osób fizycznych i prawnych. Wzrost ten obrazuje tempo wzrostu gospodarczego dostrzegalnego na terenie gminy. Im większy dochód bowiem wypracują mieszkańcy Gminy Buczek i przedsiębiorstwa działające na jego terenie, tym większe wpływy do budżetu miasta z tytułu udziału w podatkach dochodowych. Skalę wzrostu w tym obszarze zaprezentowano na poniższym wykresie. Dane dotyczące kształtowania się kwot dochodów Gminy Buczek w latach 2015 – 2019 zaprezentowano w poniższej tabeli.

Tabela 16 Dochody budżetu Gminy Buczek w latach 2015– 2019 (w zł)

Wyszczególnienie 2015 2016 2017 2018 2019 28 234 Dochody ogółem 20 148 134,21 23 614 602,47 21 597 666,30 24 300 075,71 886,38 w tym dochody 10 022 9 860 375,49 11 933 548,72 11 261 681,14 12 866 139,46 własne 609,85 dochody własne - udziały w podatkach stanowiących 2 646 893,00 3 173 015,00 3 116 334,00 3 684 748,00 4 457 761,00 dochody budżetu państwa podatek dochodowy od osób fizycznych dochody własne - udziały w 3 489,21 1 046,79 5 462,73 5 112,55 6 653,56 podatkach stanowiących

58 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 58 dochody budżetu państwa podatek dochodowy od osób prawnych Dochody z 252 063,30 106 670,02 240 733,22 509 648,43 899 944,48 majątku Pozostałe dochody - środki na dofinansowanie 182 060,70 123 000,00 0,00 0,00 0,00 własnych zadań pozyskane z innych źródeł Dochody na 1 3 949,84 4 641,23 4 253,18 4 783,48 5 549,31 mieszkańca Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego

Rysunek 16 Dochody własne Gminy Buczek z tytułu udziału w dochodach budżetu państwa w podatkach dochodowych od osób fizycznych i prawnych w latach 2015-2019

4 457 761,00

4 000 000,00 3 684 748,00 3 173 015,00 3 116 334,00 3 000 000,00 2 646 893,00

2 000 000,00

1 000 000,00

3 489,21 1 046,79 5 462,73 5 112,55 6 653,56 0,00 2015 2016 2017 2018 2019 dochody własne - udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa podatek dochodowy od osób fizycznych dochody własne - udziały w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa podatek dochodowy od osób prawnych

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego

W ostatnich latach systematycznie wzrasta również wartość wydatków budżetowych Gminy Buczek. Wzrost ten w 2019 roku w stosunku do roku 2015 wyniósł 42%. Wydatki majątkowe średnio ok 23% ogółu wydatków budżetowych. Na przestrzeni ostatnich 5 lat wydatki przeznaczane na obsługę zadłużenia Gminy Buczek wahały się. W 2019 roku wydatki tego typu wyniosły 25 406,32zł. Dane dotyczące kształtowania się kwot

59 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 59 wydatków budżetowych Gminy Buczek w latach 2014 – 2019 zaprezentowano w poniższej tabeli.

Tabela 17 Wydatki budżetu Gminy Buczek w latach 2014 – 2019 (w zł)

Wyszczególnienie 2015 2016 2017 2018 2019 Wydatki ogółem 18 943 25 491 22 997 22 989 26 691 023,99 624,83 206,68 975,17 552,11 Wydatki bieżące 13 007 18 108 17 866 19 021 21 867 238,62 989,81 777,65 129,04 566,85 w tym wydatki 5 002 5 431 5 841 6 524 6 981 bieżące na 412,09 245,72 134,51 107,52 940,53 wynagrodzenia Wydatki na 19 655,32 11 756,78 33 899,00 35 749,48 25 406,32 obsługę długu Wydatki 7 382 5 130 3 968 4 823 5 935 785,37 majątkowe 635,02 429,03 846,13 985,26 % udział wydatków inwestycyjnych 31,3 29,0 22,3 17,3 18,1 w wydatkach ogółem Wydatki ogółem 3 713,59 5 010,15 4 528,79 4 525,59 5 245,98 na 1 mieszkańca Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego

60 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 60 VII. System wdrażania, monitoringu i ewaluacji Strategii Gminy

Strategia Rozwoju Gminy jest najważniejszym dokumentem strategicznym jednostki samorządu terytorialnego. Samo opracowanie dokumentu nie gwarantuje jednak sukcesu i nie zapewnia osiągnięcia spodziewanego efektu. Niezbędne jest sukcesywne wdrażanie jej postanowień, monitorowanie poprawności realizacji zaplanowanych zadań oraz ocena rezultatów. Problematyka wdrażania sprowadza się do przekształcenia wypracowanego planu operacyjnego w konkretne działanie, a następnie w realne osiągnięcie. Monitoring i ewaluacja to procesy, które są nieodłącznymi elementami wdrażania. Jest to uwarunkowane faktem, iż zaprzestanie kontroli realizowanych działań bardzo często prowadzi do obniżenia ich skuteczności i efektywności. Sukcesywne gromadzenie oraz interpretowanie informacji o przebiegu wdrażania założeń Strategii umożliwia bieżące reagowanie w sytuacji pojawienia się wszelkich nieprawidłowości.

7.1. Wdrażanie

Odpowiedzialność za wdrażanie „Strategii Rozwoju Gminy Buczek na lata 2021-2030” spoczywa na samorządzie gminnym. Za wdrażanie Strategii Rozwoju odpowiada Wójt Gminy Buczek wraz z całym aparatem urzędniczym, tj. pracownikami Urzędu Gminy Buczek oraz jednostek organizacyjnych. Za realizację konkretnych kierunków rozwoju odpowiadać będą komórki organizacyjne wyspecjalizowane w poszczególnych dziedzinach.

Jednym z elementów wdrażania Strategii rozwoju gminy Buczek na lata 2021-2030 jest obowiązek pracowników Urzędu oraz jednostek organizacyjnych do zapoznania się z dokumentem oraz wyznaczenie obszarów, za które każda jednostka, wydział lub pracownik będą odpowiedzialni. Dodatkowo w razie potrzeby rekomenduje się przyjęcie szczegółowych planów i programów określających szczegółowy zakres działań koniecznych do realizacji zadań danego celu strategicznego m.in. Strategia Rozwoju Oświaty, Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych itp.

Wdrażając Strategię, gmina będzie dbała o dobrą współpracę z lokalnymi organizacjami pozarządowymi, otoczeniem społeczno-gospodarczym, ale również z innymi jednostkami samorządu terytorialnego oraz administracją rządową. Jednocześnie wszystkie zadania zaplanowane do realizacji i wymagające wieloletnich inwestycji będą uwzględniane w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy w trakcie jej uchwalania i aktualizacji.

61 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 61 7.2. Monitoring

Monitoring polega na systematycznym gromadzeniu danych dotyczących realizacji Strategii, analizowaniu ich, a także porównywaniu otrzymanych danych z danymi zakładanymi (np. w ściśle określonym okresie, roku bazowym). Dane te służą do oceny skuteczności i efektywności realizacji założeń Strategii. Na ich podstawie sporządzane są raporty, w których określa się m.in. konieczność dokonania zmian lub modyfikacji. Monitoring jest zatem procesem, podczas którego:

określa się skuteczność dotychczasowo prowadzonych działań; zapewnia się efektywne wydatkowanie środków na realizację określonych zadań umożliwia wczesne wykrywanie nieprawidłowości i reagowanie na nie; umożliwia dostosowywanie zapisów/założeń Strategii do wyzwań współczesnego świata (a więc zmieniających się uwarunkowań).

Raport z realizacji Strategii będzie stanowił element raportu o stanie gminy, które jednostki samorządu terytorialnego są zobowiązane przygotowywać co roku. Raport taki powinien zawierać również wnioski i rekomendacje. Efektywny monitoring możliwy jest dzięki doborowi odpowiednich wskaźników, zarówno ilościowych, jak i jakościowych. Wskaźniki te będą dostarczały niezbędnych informacji o stanie realizacji założeń niniejszego dokumentu. W celu sprawnego monitorowania postępów we wdrażaniu Strategii, poniżej zaproponowano wskaźniki dzięki którym można śledzić postępy w wykonaniu poszczególnych zadań i celów strategicznych.

Cel strategiczny 1. Gospodarka przestrzenna i środowisko

Cel operacyjny Wskaźnik wykonania działania Długość wybudowanych dróg [km] Długość zmodernizowanych dróg [km] Długość wybudowanych chodników [km] Długość zmodernizowanych chodników [km] Liczba wypadków/kolizji drogowych [szt.] Tworzenie nowych przestrzeni publicznych z uwzględnieni rozwiązań mających na celu Cel operacyjny zapobieganie zmianą klimatu 1.1.Funkcjonalna i nowoczesna Długość wybudowanej sieci wodociągowej [km] przestrzeń Długość zmodernizowanej sieci wodociągowej [km] Długość wybudowanej sieci kanalizacyjnej [km] Długość zmodernizowanej sieci kanalizacyjnej [km] Długość wybudowanej sieci gazowej[km] Liczba przydomowych oczyszczalni ścieków [szt.] Liczba zamontowanych lamp ulicznych [szt.] Liczba zamontowanych lamp ulicznych wykorzystujących OZE [szt.]

62 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 62 Cel operacyjny 1.2 Środowisko Liczba przeprowadzonych działań edukacyjnych z zakresu edukacji ekologicznej [szt.] Liczba budynków gminnych objętych termomodernizacją [szt.] Liczba przeprowadzonych kontroli jakości opału [szt.] Liczba gospodarstw domowych, które otrzymały dofinansowanie do wymiany pieców [szt.] Liczba budynków gminnych z zainstalowaną infrastrukturą do pozyskiwania energii odnawialnej lub budynków prywatnych, które otrzymały dofinansowanie [szt.] Liczba zakupionych i wsadzonych sadzonek drzew i krzewów [szt.] Zachowanie i odtworzenie bioróżnorodności Liczba wprowadzonych rozwiązań z zakresu małej retencji [szt.] Liczba pojemników do gromadzenia wody opadowej [szt.] Liczba akcji promujących ekologiczne formy transportu [szt.] Długość wybudowanych ścieżek rowerowych [km] Liczba połączeń komunikacyjnych z innymi ośrodkami [szt.] Stosunek odpadów komunalnych zebranych selektywnie w relacji do ogółu odpadów komunalnych zebranych w ciągu roku [%]

Cel strategiczny 2. Wysokiej jakości usługi społeczne

Cel operacyjny Kierunki działań Liczba wybudowanych obiektów infrastruktury przedszkolnej, szkolnej, kulturalnej, sportowo- rekreacyjnej [szt.] Liczba rozbudowanych lub zmodernizowanych Cel operacyjny 2.1 Poprawa obiektów infrastruktury przedszkolnej, szkolnej, jakości infrastruktury społeczne kulturalnej, sportowo-rekreacyjnej [szt.] Liczba obiektów przystosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami [szt.] Liczba powstałych miejsc w żłobkach na terenie gminy [szt.] Cel operacyjny 2.2 Edukacja Wielkość nakładów na infrastrukturę oświatową [zł]

63 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 63 Liczba zakupionego sprzętu i oprogramowania w placówkach oświatowych [szt.]

Liczba godzin zorganizowanych zajęć pozalekcyjnych i wyrównawczych [h]

Liczba gabinetów lekarzy specjalistów [szt.] Cel operacyjny 2.3 Zdrowie Liczba akcji promujących zdrowy styl życia [szt.] Liczba seniorów korzystających ze wsparcia [szt.] Liczba wydarzeń kulturalnych [szt.] Cel operacyjny 2.4 Kultura Liczba seansów filmowych [szt.]

Cel strategiczny 3. Integracja i tożsamość lokalna Cel operacyjny Kierunki działań Aktywizacja seniorów na rynku pracy i w życiu społecznym Cel operacyjny 3.1 Liczba organizacji pozarządowych działających na przeciwdziałanie wykluczeniom terenie gminy [szt.] społecznym Liczba zorganizowanych zajęć i wydarzeń sportowych [szt.] Liczba organizacji promujących Gminę [szt.] Liczba konferencji/ targów, w których udział brali Cel operacyjny 3.2 Promocja przedstawiciele Gminy i podmioty działające na gminy terenie gminy [szt.] Upowszechnianie lokalnej historii i tradycji wśród dzieci i młodzieży

Cel strategiczny 4. Administracja i bezpieczeństwo

Cel operacyjny Kierunki działań Liczba mieszkańców korzystających z e-usług [szt.] Liczba informacji opublikowanych przez Cel operacyjny 4.1 Sprawne pracowników Urzędu Gminy [szt.] zarzadzanie gminą Liczba instytucji publicznych wyposażonych w urządzenia podnoszące jakość i efektywność pracy oraz świadczonych usług [szt.]

64 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 64 Wysokość środków pozyskanych z zewnętrznych źródeł finansowania [zł] Liczba opublikowanych informacji o szkoleniach/źródłach dofinansowań itp. na rzecz Cel operacyjny 4.2 Współpraca i rolników [szt.] partnerstwa Powierzchnia dostępnych gminnych terenów inwestycyjnych [ha]

7.3. Ewaluacja

Ewaluacja to kolejny, istotny element procesu planowania strategicznego. Jest to ocena realizacji i efektów (rezultatów). Proces ten można podzielić na trzy zasadnicze etapy: ocena przez rozpoczęciem realizacji Strategii (ex-ante), w połowie (ewaluacja bieżąca) oraz po zakończeniu realizacji (ex-post). Ocena stanu początkowego, czyli obecnego, Gminy Buczek została dokonana poprzez sporządzenie diagnozy społeczno-gospodarczej. Stan ten został również określony przez mieszkańców gminy, którzy zidentyfikowali kluczowe problemy mogące zakłócić rozwój oraz oceniali różne obszary funkcjonowania gminy podczas badania ankietowego. Zdiagnozowane zostały więc podstawowe potrzeby i oczekiwania grup docelowych. W ramach tej oceny konieczne jest także przeprowadzenie identyfikacji potencjalnych trudności związanych z wdrażaniem niniejszej Strategii. Zgodnie z przesłankami ewaluacji, kolejna ocena powinna nastąpić w trakcie realizacji Strategii. Niemniej jednak realizacja założeń niniejszej Strategii będzie monitorowana na bieżąco i corocznie oceniana w raportach. Oceniana będzie jakość realizacji Strategii oraz stopień zgodności z założeniami pierwotnymi. Pozwala to na obiektywny przegląd uzyskanych efektów, a w razie potrzeby dokonanie aktualizacji przyjętych założeń. Pomocne w określaniu stopnia wykonania danego zadania będą przykłady wskaźników, których katalog, w trakcie realizacji Strategii można modyfikować. Punktem odniesienia w procesie analizy wskaźników rozwojowych będzie grudzień 2019 r., jako ostatni z uwzględnionych w diagnozie lat. Pozwoli to dostrzec zmiany zachodzące w gminie w szerszym kontekście, uwzględniającym zmiany w otoczeniu prawnym, gospodarczym i społecznym na poziomie ponadlokalnym i ponadregionalnym (krajowym). W związku z brakiem postępu wynikającym z analizy wskaźników, raport z ewaluacji może objąć rekomendację wprowadzenia zmian do Strategii w postaci m.in. nowych celów strategicznych czy kierunków działania lub modyfikacji istniejących zapisów. W przypadku konieczności wprowadzenia takich zmian, Rada Gminy będzie podejmowała uchwałę zmieniającą Strategię Rozwoju.

Po zakończeniu realizacji Strategii dokonana zostanie ewaluacja końcowa, która będzie oceną:

stopnia realizacji założeń Strategii; skuteczności i efektywności interwencji. 65 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 65 Załącznik nr 1 Wyniki badania ankietowego

Badanie ankietowe skierowane do mieszkańców gminy Buczek zostało przeprowadzone w celu poznania ich opinii na temat obszaru gminy. Dzięki wspólnej identyfikacji problemów, zalet i potrzeb gmin Buczek, możliwe było stworzenie Strategii odpowiadającej na rzeczywiste problemy oraz spełniającej oczekiwania mieszkańców gminy.

Kwestionariusz ankiety składał się z 10 złożonych pytań. W badaniu udział wzięło 69 osób, w tym 73,13% stanowiły kobiety natomiast 26,87% mężczyźni. Najwięcej spośród ankietowanych mieszka w Buczku (35%), Czestkowie (20%), Józefatowie (11%) oraz w Woli Bachorskiej (8%) . Najliczniej reprezentowaną grupą byli mieszkańcy w wieku 35-45 lat (57%) i 25-34 lata (20,7%).Osoby w wieku 18-24 lat stanowiły 2%, 46-59 lat - 14% i 60 lat i więcej – 3,4%.

1. Oceń stan infrastruktury na terenie gminy Buczek

31,34% 40,30% 20,90% 2,99%4,48% Infrastruktura sportowo-rekreacyjna

16,18% 29,41% 27,94% 14,71% 11,76% Infrastruktura ochrony zdrowia

32,35% 50,00% 14,71% 2,94% Infrastruktura edukacyjna

8,82% 38,24% 35,29% 10,29% 7,35% Infrastruktura kulturalna

13,64% 45,45% 27,27% 6,06% 7,58% Sieć oświetlenia ulicznego

23,53% 38,24% 22,06% 11,76% 4,41% Infrastruktura kanalizacyjna

37,31% 38,81% 19,40% 4,48% Infrastruktura wodociągowa

2,90% 31,88% 37,68% 18,84% 8,70% Parkingi

4,41% 33,82% 29,41% 22,06% 10,29% Chodniki

10,14% 23,19% 34,78% 31,88% Ścieżki rowerowe

40,58% 40,58% 14,49% 1,45%2,90% Infrastruktura drogowa 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Bardzo dobrze Dobrze Średnio Słabo Bardzo słabo

Badane osoby poproszono o ocenę stanu infrastruktury na terenie gminy Buczek. Najwięcej ankietowanych dobrze i bardzo dobrze oceniło stan infrastruktury drogowej (81,16%), infrastruktury edukacyjnej (82,35%), infrastruktury wodociągowej (76,12%) oraz infrastruktury sportowo-rekreacyjnej (7,64%). Natomiast w opinii ankietowanych

66 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 66 elementem infrastruktury, który oceniają najgorzej (słabo, lub bardzo słabo) są ścieżki rowerowe (66,7%). Parkingi i chodniki uzyskały porównywalne wyniki w każdej z ocen.

2. Oceń sytuację gospodarczą i lokalny rynek pracy na terenie gminy Buczek

8,96% 32,84% 35,82% 19,40% 2,99 Współpraca samorządu i przedsiębiorców %

14,93% 31,34% 34,33% 13,43% 5,97% Atrakcyjność inwestycyjna gminy

1,47% Instrumenty wsparcia dla osób prowadzących działalność 17,65% 45,59% 25,00% 10,29% gospodarczą

13,43% 38,81% 28,36% 17,91% Instrumenty wsparcia dla osób bezrobotnych

1,49% 13,43% 34,33% 31,34% 19,40% Możliwość zatrudnienia 0% 20% 40% 60% 80% 100%

Bardzo dobrze Dobrze Średnio Słabo Bardzo słabo

Według badanych osób w ocenie sytuacji gospodarczej i lokalnego rynku pracy najlepiej plasuje się atrakcyjność inwestycyjna gminy (46,7% odpowiedzi bardzo dobrze i dobrze) oraz współpraca samorządu i przedsiębiorców 41,8%). Większość ankietowanych (45,6%) oceniło średnio instrumenty wsparcia dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Najgorzej mieszkańcy ocenili możliwość zatrudnienia (50,75% odpowiedzi słabo i bardzo słabo) oraz instrumenty wsparcia dla osób bezrobotnych (46,27%).

3. Oceń aktywność mieszkańców i współpracę społeczną na terenie gminy Buczek

Zajęcia pozalekcyjne dla dzieci i młodzieży/oferta spędzania wolnego czasu 13,24% 27,94% 32,35% 16,18% 10,29%

Działalność organizacji pozarządowych na rzecz rozwoju lokalnego 4,41% 35,29% 47,06% 11,76% 1,47%

Otwartość władz na inicjatywy społeczne 16,42% 40,30% 31,34% 7,46% 4,48%

Oddolna aktywność mieszkańców 1,61% 41,94% 38,71% 12,90% 4,84%

0% 20% 40% 60% 80% 100% Bardzo dobrze Dobrze Średnio Słabo Bardzo słabo

67 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 67 W ocenie aktywności mieszkańców i współpracy społecznej otrzymane wyniki były zbliżone dla poszczególnych kategorii. Niemniej jednak najlepiej oceniona została otwartość władz na inicjatywy społeczne (56,72% odpowiedzi bardzo dobrze i dobrze). Na kolejnym miejscu najwyżej oceniono oddolną aktywność mieszkańców (43,55%). Najwięcej średnich ocen od ankietowanych zebrała działalność organizacji pozarządowych na rzecz rozwoju lokalnego (47,06%). Najniżej oceniono zajęcia pozalekcyjne dla dzieci i młodzieży/oferta spędzania wolnego czasu, ta odpowiedź zebrała najwięcej odpowiedzi słabo i bardzo słabo (26,47%).

4. Oceń dostępność do:

19,40% 38,81% 28,36% 11,94% 1,49% sportu i rekreacji

8,96% 31,34% 38,81% 13,43% 7,46% kultury i rozrywki

11,76% 32,35% 39,71% 10,29% 5,88% infrastruktury teleinformatycznej

16,67% 28,79% 27,27% 15,15% 12,12% infrastruktury ochrony zdrowia

35,29% 44,12% 17,65% 2,94% przedszkoli i żłobków 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Bardzo dobrze Dobrze Średnio Słabo Bardzo słabo

Kolejne pytanie miało na celu uzyskanie informacji o dostępie do infrastruktury użyteczności publicznej. Najwięcej osób wskazało, że najlepszą dostępnością cechują się przedszkola i żłobki oraz sport i rekreacja, uważa tak odpowiednio 79,41% i 58,21% ankietowanych (odpowiedzi bardzo dobrze i dobrze). Również dostęp do kultury i rozrywki (40,3%) oraz infrastruktura ochrony zdrowia (45,45%) zostały ocenione przez ankietowanych dosyć dobrze. Jednocześnie dostęp do infrastruktury ochrony zdrowia uzyskał najwięcej ocen słabych i bardzo słabych (27,27%) spośród wszystkich odpowiedzi. Mieszkańcy gminy Buczek uznali, że najgorszym dostępem cechuje infrastruktura teleinformatyczna (39,71% odpowiedzi średnio oraz 16,18% słabo i bardzo słabo).

68 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 68 5. Oceń stan środowiska naturalnego na terenie gminy Buczek

24,62% 44,62% 18,46% 12,31% Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii

12,31% 56,92% 23,08% 6,15% 1,54% Czystość i porządek na terenie gminy

7,81% 31,25% 46,88% 9,38% 4,69% Świadomość ekologiczna mieszkańców

18,46% 60,00% 16,92% 4,62% System segregacji odpadów na terenie gminy

18,46% 52,31% 29,23% Jakość środowiska naturalnego 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Bardzo dobrze Dobrze Średnio Słabo Bardzo słabo

Badane osoby poproszono o ocenę stanu środowiska naturalnego na terenie gminy Buczek. Mieszkańcy gminy dobrze ocenili wszystkie badane aspekty dotyczące środowiska poddane ocenie. Najwięcej odpowiedzi „bardzo dobrze” i „dobrze” uzyskał system segregacji odpadów na terenie gminy (78,46%). Ankietowani najgorzej ocenili świadomość ekologiczną mieszkańców, ten element uzyskał 46,88% ocen „średnio” oraz 14% ocen „słabo” i „bardzo słabo”.

6. Oceń sferę turystyczną gminy Buczek

7,46% 26,87% 37,31% 19,40% 8,96% Baza gastronomiczna

5,97% 22,39% 43,28% 28,36% Baza noclegowa

25,37% 40,30% 28,36% 2,99% 2,99% Promocja i wizerunek gminy

1,49% 23,88% 40,30% 23,88% 10,45% Atrakcyjność turystyczna gminy

16,67% 37,88% 33,33% 12,12% Oferta turystyczna gminy 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Bardzo dobrze Dobrze Średnio Słabo Bardzo słabo

Kolejne pytanie miało na celu ocenę sfery turystycznej gminy Buczek. Tę sferę mieszkańcy ocenili zdecydowanie niżej niż sferę środowiskową. Jednakże spośród sfery

69 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 69 turystycznej ankietowani bardzo wysoko ocenili promocję i wizerunek gminy, aż 65,7% udzieliło odpowiedzi „bardzo dobrze” lub „dobrze”. Kolejne elementy takie jak baza gastronomiczna, czy atrakcyjność turystyczna gminy zostały ocenione dosyć nisko. Natomiast najgorzej mieszkańcy ocenili bazę noclegową oraz ofertę turystyczną gminy. Te odpowiedzi zebrały najwięcej ocen „słabo” i bardzo słabo”, odpowiednio 71,64% oraz 45,45%.

W kolejnej części ankiety wskazywano mocne i słabe strony gminy Buczek. Wyniki tej części posłużyły do zdiagnozowania potencjałów gminy, ale również do określenia jej słabości. W poniższych tabelach wskazano mocne i słabe strony wskazane przez mieszkańców.

Mocne strony (walory) gminy Buczek Słabe strony (braki) gminy Buczek posiadanie własnej marki związanej z brak dowozu dzieci do szkoły, brak promocją truskawki, chodników, brak bezpiecznej drogi do dobrze wyposażone szkoły, szkoły, dobre położenie geograficzne, mała atrakcyjność inwestycyjna, dobra infrastruktura techniczna, brak szerokiej współpracy z niskie koszty życia, przedsiębiorstwami lokalnymi, festyn Truskawki, ochrona zdrowia, duże wykorzystanie OZE, częste przerwy w dostawie prądu i wody, dobre drogi, słabe połączenia komunikacyjne, dofinansowania z UE, dostępność brak gazociągu, środków, brak rozbudowy mieszkalnej w strefie A, niskie podatki, brak rynku zatrudnienia, innowacyjność, otwartość dla nowych brak możliwości oddawania odpadów mieszkańców, poremontowych, mało koszy na śmieci, możliwość wyrażenia głosu, brak zajęć ruchowych dla dorosłych, dostępność placówek oświaty i dzieci, młodzieży, ochrony zdrowia, brak dostępu do szybkiego Internetu, szybkie reakcje problemy, ignorowanie potrzeb rozwojowych dzieci, dbałość o gminę, brak zakładów pracy, samorząd, brak zajęć sportowych dla rodziców, dobra organizacja, brak ścieżek rowerowych, promocja gminy, wysokie opłaty za odpady, zajęcia pozalekcyjne organizowane turystyka, przez GOK, zaniedbana infrastruktura instytucji wycieczki organizowane przez GOK kultury, projekty proekologiczne, brak wydarzeń kulturalnych,

70 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 70 duży nacisk na tworzenie nowych niska świadomość ekologiczna inwestycji, mieszkańców, tężnia, rynek, mało imprez sportowych dla dużo lasów, mieszkańców, służba zdrowia, brak paczkomatu, boisko Orlik, brak basenu, OSP, brak lekarzy specjalistów, Koło Gospodyń. brak żłobka, brak miejsc noclegowych, słaba promocja, brak zajęć dodatkowych dla dzieci zanieczyszczenie powietrza spowodowane paleniem w starych piecach, brak atrakcji lokalnych, przestarzałe linie energetyczne, brak skate parku, brak kanalizacji w niektórych miejscowościach.

W kolejnym pytaniu ankietowani odpowiadali na pytanie dotyczące częstotliwości uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych odbywających się na terenie gminy Buczek. Poziom uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych odbywających się na terenie gminy Buczek jest dosyć niski. Aż 55% mieszkańców zadeklarowało, że rzadko bierze udział w wydarzeniach kulturalnych odbywających się na terenie gminy Buczek.

Nigdy Bardzo często 5% 3%

Często 37%

Rzadko 55%

71 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 71 W poniższej tabeli znajduje się wykaz imprez w których ankietowani uczestniczą oraz takich, których według nich w gminie brakuje.

W jakich imprezach Pani/Pan Jakich wydarzeń kulturalnych brakuje? uczestniczy? Święto Truskawka, Kina, 8 marca w Domu Kultury Imprez dla młodzieży, festyny Teatru, organizowanych przez GOK Koncertów, przedstawienia szkolne Sylwestera, lokalne uroczystości, imprezy imprez sportowych, okolicznościowe spotkań z ciekawymi ludźmi, koncerty imprez rodzinnych. zawody sportowe

Ostatnim elementem ankiety była ocena istotności wskazanych działań dla mieszkańców i rozwoju gminy. Najistotniejszym działaniem z punktu widzenia mieszkańców jest budowa infrastruktury przy drogach (parkingi, oświetlenie, chodniki, zatoki i wiaty przystankowe), jak również rozbudowa sieci kanalizacyjnej. Najmniejsze znaczenie dla osób ankietowanych ma z kolei potrzeba zwiększanie nakładów na inwestycje z zakresu infrastruktury sportowej oraz rozbudowa usług gastronomiczno-hotelarskich. Jako ważne działania dla mieszkańców oraz rozwoju gminy wskazano zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej, modernizacja budynków użyteczności publicznej, zwiększenie estetyki gminy, czy szersze wspieranie działań kulturalnych, sportowych, artystycznych i promocja gminy.

72 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 72 Zwiększanie atrakcyjności inwestycyjnej 30,77% 63,08% 6,15%

Aktywizacja osób biernych zawodowo i bezrobotnych 44,62% 47,69% 7,69%

Zwiększanie poczucia więzi społecznych wśród mieszkańców 29,69% 51,56% 18,75%

Szersze wspieranie działań kulturalnych, sportowych, artystycznych i promocja gminy 28,13% 53,13% 18,75%

Zwiększenie estetyki gminy 23,08% 56,92% 20,00%

Rozbudowa usług gastronomiczno – hotelarskich 13,64% 54,55% 31,82%

Modernizacja budynków użyteczności publicznej 26,56% 59,38% 14,06%

Budowa infrastruktury przy drogach (parkingi, chodniki, oświetlenie, zatoki i wiaty przystankowe) 63,08% 35,38% 1,54% Aktywne wspieranie lokalnych przedsiębiorców i poszukiwanie inwestorów 49,23% 46,15% 4,62%

Rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej 43,75% 42,19% 14,06%

Zwiększenie nakładów na inwestycje z zakresu infrastruktury sportowej 49,21% 31,75%

Rozbudowa sieci kanalizacyjnej 50,00% 33,87% 16,13%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Bardzo ważne Ważne Mniej ważne

73 | S t r o n a

––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Id: 4892C14C-C34D-46D5-938D-C8F58A9EB5D1. projekt Strona 73 Uzasadnienie Strategia Rozwoju Gminy Buczek na lata 2021-2030 jest kluczowym dokumentem określającym zasady rozwoju gminy w perspektywie czasowej najbliższych 9 lat. Opracowanie przedstawia koncepcję funkcjonowania Gminy Buczek, zawiera wizję i misję jej rozwoju. W dokumencie wskazane są też cele strategiczne, operacyjne oraz działania planowane do realizacji, którewpisują się w politykę UE w nowym okresie finansowania, co daje szansę na pozyskanie dotacji na realizację założeń tego dokumentu. Zawarte w strategii kierunki rozwoju Gminy Buczek na lata 2021-2030 zostały wypracowane z udziałem lokalnej społeczności. Strategia Rozwoju Gminy Buczek jest spójna z obowiązującymi dokumentami planistycznymi na szczeblu regionalnym i krajowym.