Raport o stanie Gminy za rok 2019

(podstawa prawna: art. 28aa ustawy o samorządzie gminnym)

Narewka, 28 maja 2020 r. Spis treści I. Informacje ogólne ...... 3 A. Ogólna charakterystyka gminy ...... 3 II. Informacje Finansowe ...... 4 A. Stan finansów ...... 4 B. Wykonanie budżetu gminy ...... 5 C. Wykonanie wydatków inwestycyjnych/majątkowych ...... 6 D. Wieloletnia prognoza finansowa ...... 8 III. Informacja o stanie mienia komunalnego ...... 8 A. Rozwój i modernizacja urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych ...... 8 B. Rozwój i modernizacja sieci dróg gminnych ...... 10 IV. Informacja o działaniach gminnych jednostek ...... 11 A. Szkoła Podstawowa w Narewce ...... 11 B. Gminny Ośrodek Kultury w Narewce ...... 18 C. Samorządowa Biblioteka Publiczna ...... 24 D. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Narewce ...... 26 E. Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Siemianówce ...... 28 V. Informacja o realizacji polityk, programów i strategii ...... 29 A. Program Rozwoju Gminy Narewka...... 29 B. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUiKZP) ...... 33 C. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego...... 37 D. Zasób nieruchomości gminnych ...... 44 E. Gospodarowanie zasobem nieruchomości gminnych ...... 45 F. Program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy ...... 49 G. Lokalny Program Rewitalizacji, Plan gospodarki niskoemisyjnej, Gminny Program Ochrony Środowiska ...... 50 H. Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt ...... 57 I. Strategia rozwiązywania problemów społecznych ...... 59 J. Gminny Program Wspierania Rodziny ...... 61 K. Program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii 62 L. Roczny program współpracy z organizacjami pozarządowymi ...... 64 VI. Realizacja uchwał rady gminy ...... 66 VII. Współpraca z innymi społecznościami samorządowymi ...... 68 VIII. Podsumowanie ...... 69

Strona | 2

I. Informacje ogólne A. Ogólna charakterystyka gminy Narewka położona jest w południowo-wschodniej części województwa podlaskiego. Od wschodu granica państwowa oddziela ją od Białorusi. Od południa graniczy z gminą Białowieża, od południowego zachodu z gminą Hajnówka, od zachodu z gminą , zaś od północy z gminą Michałowo. W północnej części gminy znajduje się zbiornik wodny Siemianówka, o powierzchni 3250 ha, który jest zaliczany do jednego z największych akwenów w kraju. Ogólna powierzchnia gminy wynosi 33948 ha (339 km2). Liczy ona 23 sołectwa. W strukturze powierzchni dominują lasy, stanowiące ponad 60%, należące głównie do Nadleśnictwa Browsk, następnie użytki rolne ok. 20%, tereny chronione ponad 11%, wody ok. 2,0%, drogi i koleje ok. 2% oraz nieużytki ok. 1%. Cała gmina położona jest na obszarze chronionego krajobrazu Puszcza Białowieska. Gminę Narewka na koniec 2019 roku zamieszkiwało 3583 mieszkańców. W stosunku do 2018 r. liczba mieszkańców gminy spadła o 76 osób, tj. o 2,08%. Liczbę mieszkańców według faktycznego miejsca zamieszkania w sołectwach w latach 2015- 2019 przedstawia tabela poniżej:

Sołectwo Liczba ludności w latach 2015 2016 2017 2018 2019 Ogółem 3792 3727 3690 3659 3583 Babia Góra 111 109 105 102 92 132 125 124 124 116 Grodzisk 32 31 30 28 26 91 92 90 91 93 Janowo 202 204 206 207 202 Krynica 21 20 18 17 17 Leśna 51 51 49 47 46 Lewkowo 211 211 210 212 210 341 333 325 319 314 Stare Michnówka 77 73 69 70 70 Mikłaszewo 175 169 172 170 161 Narewka 889 875 869 864 850 Nowa Łuka 67 69 71 73 70 Nowe 42 42 39 40 39 Masiewo 127 122 116 112 109 Olchówka 114 112 109 107 105 Planta 153 149 152 155 153 74 71 69 69 68 Siemianówka 406 394 389 385 381

Strona | 3

Stare Masiewo 70 70 68 62 61 193 191 196 192 178 Tarnopol 126 127 125 124 132 Zabłotczyzna 87 87 89 89 90

Spadek liczby mieszkańców determinowany jest przede wszystkim niskim poziomem urodzeń, a dużo większą liczbą zgonów oraz z powodu ujemnego salda migracji. Przedmiotową sytuację przedstawia poniższa tabela.

Rok Ludność Urodzenia Zgony Saldo na 31.XII migracji 2015 3792 27 49 -12 2016 3727 27 73 -19 2017 3690 40 67 -10 2018 3659 31 57 -5 2019 3583 25 61 -40

Liczbę ludności ze względu na wiek i płeć w latach 2017 – 2019 przedstawia tabela jak niżej:

Wiek Ogółem M K Ogółem M K Ogółem M K 2017 2018 2019 0-6 214 110 104 209 117 92 185 93 92 7-15 241 124 117 256 128 128 263 143 120 16-18 75 36 39 73 35 38 73 33 40 19-65 1279 1279 0 1238 1238 0 1205 1205 0 19-60 920 0 920 902 0 902 868 0 868 >65 315 315 0 327 327 0 338 338 0 >60 646 0 646 654 0 654 651 0 651 ogółem 3690 1864 1826 3659 1845 1814 3583 1812 1771

W stosunku do 2018 roku zaobserwowano dalszy spadek liczby osób w przedziale tzw. wieku produkcyjnego 19 – 60(65) lat o 67 osób. Udział osób w wieku 19-60(65) zmniejszył się z 58,49% w roku 2018 do 87,86% w roku 2019. Taką sytuację należy ocenić jako niekorzystną, jednakże należy wskazać, iż analogiczne zmiany o różnym stopniu nasilenia dotyczą całego kraju. Spadek liczby osób w wieku produkcyjnym na terenie Gminy Narewka determinowany jest przede wszystkim migracją młodych ludzi do miast w celu podjęcia pracy.

II. Informacje Finansowe A. Stan finansów Na koniec 2019 roku stan finansów gminy przedstawiał się następująco:

Strona | 4

 uzyskano 24 447 061,82 zł dochodów, w tym dochody własne 9 838 214,10 zł (bieżące 8 079 595,62 zł, majątkowe 1 758 618,48 zł). Udział dochodów własnych w dochodach ogółem wynosił 40,2 %;  wydatki ogółem wynosiły 23 006 767,02 zł, w tym wydatki majątkowe 7 131 197,37 zł, co stanowi 31% ogółem wydatków. Stan zadłużenia na 31 grudnia 2019 r. wynosił 5 883 153,00 zł.

B. Wykonanie budżetu gminy Wykonanie budżetu gminy przedstawia poniższa tabela:

treść paragraf plan wykonanie % Dochody ogółem: 24 303 646,91 24 447 061,82 100,6% 1 Dochody bieżące w tym: 18 565 729,91 18 614 750,68 100,3% podatek od nieruchomości 0310 4 124 000,- 4 122 799,50 99,98% udział w PIT 0010 2 225 021,- 2 246 043,- 100,9% udział w CIT 0020 170 000,00 216 470,43 127,3% Dochody majątkowe gminy w 2 5 737 917,- 5 832 311,14 101,6% tym:

sprzedaż gruntów i budynków 0770 1 186 000,- 1 145 042,41 96,5% wpływy ze sprzedaży składników 0870 5 000,- 28 810,50 576,2% majątkowych przekształcenie prawa użytkowania wieczystego przysługującego 0760 15 000,- 19 051,94 127,0% osobom fizycznym w prawo własności dotacja z Nadleśnictwa na drogę 6280 1 050 000,- 998 570,02 95,1% Olchówka Masiewo II etap dotacja z Funduszu Dróg Samorządowych na przebudowę i rozbudowę drogi gminnej nr 1 414 520,64 107100B do drogi wojewódzkiej nr 688 do przejazdu kolejowego dotacja z Funduszu Dróg Samorządowych na przebudowę 6350 1 692 955,- 1 138 341,86 164,4% drogi gminnej Olchówka – Masiewo II etap dotacja z Funduszu Dróg Samorządowych na przebudowę drogi gminnej nr 107081B 229 712,14 Siemieniakowszczyzna – Babia Góra

Strona | 5

treść paragraf plan wykonanie % środki z UE na realizację projektu Instalacje fotowoltaiczne w 6257 235 170,- 235 170,- 100% obiektach funkcjonalnych w gminie w ramach RPOWP środki z UE na realizację projektu Instalacje fotowoltaiczne dla 6257 865 077,- 0,- 0 mieszkańców wpłaty mieszkańców na modernizację indywidualnych źródeł 6299 495 380,- 447 430,38 90,3% energii cieplnej i elektrycznej wpłaty mieszkańców na budowę przydomowych oczyszczalni 6299 135 957,- 118 283,25 87% ścieków środki z UE na rozliczenie inwestycji realizowanej w 2018 roku w zakresie Rozwoju infrastruktury 6257 57 378,- 57 378,- 100% turystyczno-rekreacyjnej na terenie Gminy Narewka-budowa przystani kajakowej w Lewkowie Starym Wydatki ogółem: 26 631 071,91 23 006 767,02 86,4% 1 Wydatki bieżące 17 272 251,91 15 875 569,65 91,9% 2 Wydatki majątkowe 9 358 820,- 7 131 197,37 76,2% Wynik operacyjny -2 327 425,- 1 440 294,80

C. Wykonanie wydatków inwestycyjnych/majątkowych Zadania inwestycyjne realizowane 2019 roku Planowane Łączne okres wydatki rok Lp. Nazwa zadania inwestycyjnego koszty Wykonanie realizacji budżetowy finansowe 2019 PROW „Rozwój infrastruktury wodno- kanalizacyjnej na terenie gminy Narewka poprzez budowę przydomowych oczyszczalni ścieków, 2 491 581 1 768 353 1 679 247,12 modernizacje stacji wodociągowej w Siemianówce 2017 - 1 oraz stacji uzdatniania wody w Narewce” 2019 Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków, modernizacja stacji wodociągowej w Siemianówce 50 318 50 318 44 958,37 oraz stacji uzdatniania wody w Narewce - koszty niekwalifikowalne (nieujęte w projekcie) Rozbudowa systemu gospodarki wodno-ściekowej 2 2019 w gminie Narewka - przepompownia wody w 150 000 150 000 0,00 Stoczku przebudowa drogi gminnej od drogi powiatowej w 2019 - Siemianówce do AIDY w ramach „Programu 3 3 150 000 1 414 520 140,00 2020 rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016-2020”

Strona | 6

Przebudowa drogi gminnej Olchówka Masiewo II etap w ramach „Programu rozwoju gminnej i 4 2019 2 400 000 2 400 000 2 307 925,72 powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016- 2020” 2019 - Przebudowa drogi gminnej Nr 107081B 5 566 870 288 435 8 837,55 2020 Siemieniakowszczyzna Babia Góra Dokumentacja techniczna przebudowy drogi 6 2019 12 000 12 000 0,00 gminnej Lewkowo - cmentarz Dokumentacja techniczna przebudowy drogi 7 2019 gminnej od ulicy Hajnowskiej do Spółdzielni 8 000 8 000 7 004,85 mieszkaniowej Dokumentacja techniczna przebudowy drogi 8 2019 52 000 52 000 221,34 gminnej Nowa Łuka - Stary Dwór Mała infrastruktura turystyczna w ramach projektu z 2019 - 9 RPO działanie 6.3- Ochrona zasobów bio- i 600 000 3 000 3 000,00 2020 georóżnorodności oraz krajobrazu Dokumentacja techniczna - rozbudowa budynku 10 2019 10 000 10 000 2 000,00 biura Urzędu Gminy RPO Utworzenie dziennego Domu Pomocy w 950 000 950 000 944 872,69 Lewkowie Starym 11 2019 Utworzenie dziennego Domu Pomocy w Lewkowie Starym - koszty niekwalifikowalne (nieujęte w 16 600 16 600 16 599,00 projekcie) 2019 - Rewitalizacja małej skali w ramach LGD Puszcza 12 192 194 28 830 0,00 2020 Białowieska RPO WP

RPO Instalacje fotowoltaiczne w obiektach 466 153 446 367 446 367,00 funkcjonalnych w gminie Narewka 2017 - 13 2019 Instalacje fotowoltaiczne w obiektach funkcjonalnych w gminie Narewka - koszty 14 760 14 760 14 760,00 niekwalifikowalne (nieujęte w projekcie) RPO Modernizacja indywidualnych źródeł energii 1 890 529 1 360 457 1 360 456,77 cieplnej i elektrycznej w gminie Narewka. 2018 - 14 2019 Modernizacja indywidualnych źródeł energii cieplnej i elektrycznej w gminie Narewka - koszty 36 620 36 620 36 620,00 niekwalifikowalne (nieujęte w projekcie) Dokumentacja techniczna - Instalacje 15 2019 fotowoltaiczne w obiektach funkcjonalnych w 34 000 34 000 33 365,00 gminie Narewka - Stanica Kajakowa, budynek UG Dokumentacja techniczna - budowa budynku 16 2019 10 000 10 000 6 765,00 gospodarczego na sprzęt gospodarki komunalnej 17 2019 Budowa świetlicy wiejskiej w Skupowie II etap 53 000 53 000 50 396,45 2015 - 18 Budowa świetlicy wiejskiej w Nowej Łuce 346 317 100 000 22 600,66 2019 Ogółem 13 500 942 9 207 260 6 986 137,52 Zlewnia w Siemianówce 0 8 000 2 000,00 Urządzenia na place zabaw w Babiej Górze, 45 920,- 45 919,98 Skupowie, Tarnopolu i Mikłaszewie Zakup samochodu Fiat Ducato i ciągnika rolniczego 95 000,- 94 500,- Wyposażenie stanowiska pracy osoby 640,- 639,87 niepełnosprawnej razem majątkowe 9 356 820,- 7 129 197,37

Strona | 7

D. Wieloletnia prognoza finansowa Wieloletnia prognoza finansowa dla Gminy Narewka została sporządzona na lata 2019-2030, ponieważ do tego roku gmina posiada zobowiązania finansowe związane z zaciągniętymi pożyczkami i kredytami. Zobowiązania z tytułu pożyczek i kredytów wraz z należnymi odsetkami regulowane są zgodnie z terminami zawartymi w umowach. Spłata rozłożona jest do 2030 r. i zbytnio nie obciąża budżetu. Do 2020 roku zaplanowano budżet deficytowy. W 2021 r. zaplanowano budżet z nadwyżką, którą przeznacza się na spłatę kredytów i pożyczek. Planowana nadwyżka wynika ze zmniejszenia wydatków inwestycyjnych. Część dochodów bieżących, większych od wydatków bieżących, przeznacza się na zadania inwestycyjne. W wieloletniej prognozie finansowej spełnione są wskaźniki z art.243 ustawy o finansach publicznych. Do realizacji na lata 2019-2020 przyjęto następujące przedsięwzięcia: W ramach wydatków bieżących: 1) „Arteterapia – sposób na lepsze jutro – poprawa relacji społecznych w rodzinach przeżywających trudności” w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020, Oś Priorytetowa IX Rozwój Lokalny, Działanie 9.1 Rewitalizacja społeczna i kształtowanie kapitału społecznego. W 2019 roku ogłoszenie konkursu, realizacja i finansowanie w 2020 roku.

Spłata pożyczek i Saldo zadłużenia w Prognozowane odsetki kredytów, podpisane PLN od zadłużenia w PLN umowy w PLN 2 019 5 883 153,00 210 000,00 2 020 750 504,00 5 132 649,00 180 000,00 2 021 775 504,00 4 357 145,00 146 000,00 2 022 730 504,00 3 626 641,00 130 000,00 2 023 699 941,00 2 926 700,00 112 000,00 2 024 725 600,00 2 201 100,00 89 000,00 2 025 681 100,00 1 520 000,00 67 000,00 2 026 420 000,00 1 100 000,00 51 000,00 2 027 440 000,00 660 000,00 34 000,00 2 028 340 000,00 320 000,00 21 000,00 2 029 160 000,00 160 000,00 11 000,00 2 030 160 000,00 0,00 3 000,00

III. Informacja o stanie mienia komunalnego A. Rozwój i modernizacja urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych Gmina Narewka posiada w utrzymaniu 3 oczyszczalnie ścieków położone w miejscowościach: Narewka, Lewkowo Stare i Nowa Łuka, 2 stacje uzdatniania wody w Narewce i Starym Masiewie oraz hydrofornię w Siemianówce.

Strona | 8

W 2019 roku zmodernizowano stację wodociągową w Siemianówce. Prace polegały m. in. na wymianie hydroforów na zestaw hydroforowy, na zwiększeniu ilości dystrybucyjnej i magazynowanej wody poprzez wbudowanie zbiorników retencyjnych wody, stworzeniu wizualizacji, aby szybciej reagować w razie wystąpienia awarii. Na terenie gminy Narewka funkcjonuje 253 szt. przydomowych oczyszczalni ścieków sfinansowanych z funduszy unijnych, w tym 20 szt. wybudowanych w 2019 r. Jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi była systematycznie monitorowana w ramach nadzoru sanitarnego Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz w ramach kontroli wewnętrznej prowadzonej przez Gminę Narewka. Po każdym badaniu wody wystawiane były przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Hajnówce oceny jakości wody do spożycia przez ludzi, które w dalszej kolejności publikowano na stronie internetowej Urzędu Gminy Narewka w celu poinformowania konsumentów o jej jakości. W 2019 r. stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych wartości parametrów jakości wody z SUW Masiewo w zakresie mętności oraz manganu i żelaza. W celu uzyskania właściwych pomiarów jakości wody zakupiono i wymieniono pompę. Również jakość odprowadzanych ścieków badano systematycznie. Wyniki z badań przekazywane są do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Białymstoku. Wszystkie 23 sołectwa gminy są zwodociągowane, natomiast skanalizowanych jest 18 sołectw oraz 2 częściowo skanalizowane. Na stanie gminy na 31.12.2019 r. figuruje 119,43 km sieci wodociągowej oraz 62,03 km sieci kanalizacyjnej. W 2019 roku wydano 45 warunków przyłączenia do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Warunki przyłączenia do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej wydawane są z 2-letnim terminem ważności. Należy podkreślić, że wydanie warunków przyłączenia nie stanowi faktycznego przyłączenia do sieci. Podpisano 67 umów o dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków z nowymi odbiorcami oraz uaktualniono umowy zawarte z firmami i instytucjami. Nieruchomości przyłączone do sieci wodociągowej są wyposażone w wodomierze główne, część z nich korzysta z zainstalowanych podliczników na wodę bezpowrotnie zużytą. Nieruchomości podłączone do zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej korzystające z własnych ujęć wody są wyposażone w wodomierze służące do prawidłowego obliczania ilości dostarczanych ścieków. W 2019 r. ilość sprzedanej wody wynosiła 282.800 m3, natomiast ilość odprowadzonych ścieków wynosiła 75.507+ m3. W ramach nadzoru nad właściwym utrzymaniem i eksploatacją sieci do najważniejszych czynności zaliczono: - płukanie sieci, - płukanie filtrów,

Strona | 9

- wymiana pompy głębinowej w Stacji Uzdatniania Wody w Starym Masiewie. - wymiana uszkodzonych i niesprawnych hydrantów. W 2019 r. wymieniono 5 niesprawnych i wstawiono 7 nowych hydrantów. Aktualnie obowiązujące taryfy w okresie od 01.01.2018 r. do 31.12.2021 r. przedstawia poniższa tabela: W okresie od 1 W okresie od 13 W okresie od 25 od 12 miesiąca od 24 miesiąca od 36 miesiąca Rodzaj cen i stawek opłat obowiązywania obowiązywania obowiązywania nowej taryfy nowej taryfy nowej taryfy 1 2 3 4 Zaopatrzenie w wodę w zł/m3 2,38 2,41 2,43 Opłata abonamentowa w zł/m-c 1,36 1,37 1,43 Odprowadzanie ścieków w zł/m3 4,34 4,38 4,42 Opłata abonamentowa w zł/m-c 3,27 3,30 3,34

Powyższe taryfy zostały zatwierdzone decyzją Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie znak: BI.RET.070.480.2018.TR z dnia 24 kwietnia 2018 r. zgodnie ze złożonym wnioskiem. Gmina Narewka jest zobowiązana do uiszczania opłat za usługi wodne. W 2019 r. opłaty stałe i zmienne za wprowadzanie do wód lub do ziemi oraz za pobór wód podziemnych wyniosły 48.232,34 zł. Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie decyzją znak: BI.ZUZ.2.4100.33.2018.KD z dnia 11.01.2019 r. ustanowiło strefę ochrony obejmującą wyłącznie teren ochrony bezpośredniej dla ujęcia wód podziemnych zlokalizowanych na działce nr geod. 142 w miejscowości oraz decyzją znak: BI.ZUZ.2.4100.31.2018.AT z dnia 22.01.2019 r. ustanowiło strefę ochrony obejmującą wyłącznie teren ochrony bezpośredniej dla ujęcia wód podziemnych zlokalizowanych na działce nr geod. 308 w miejscowości Siemianówka.

B. Rozwój i modernizacja sieci dróg gminnych Zgodnie z uchwałami Rady Gminy Narewka do kategorii dróg gminnych według ewidencji gruntów zaliczono 337,562 km dróg posiadających nawierzchnię bitumiczną oraz gruntową. W 2019 roku przeprowadzono okresowy przegląd stanu dróg, któremu poddano 87 odcinków, co daje w sumie 120,608 km. Gmina Narewka sprawuje stały nadzór nad stanem i bieżącymi naprawami dróg. W 2019 roku zakupiono 50,0 ton żwiru drogowego oraz 3 tony mieszanki mineralno-asfaltowej w celu uzupełnienia ubytków. W ramach „Programu rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016-2019” w 2019 roku zakończono inwestycję pod nazwą: Przebudowa drogi gminnej „Olchówka – Masiewo – Etap II”, całkowity koszt przebudowy 3,71 km

Strona | 10 wyniósł 2.276.683,72 zł brutto, w tym pozyskane dofinansowanie z Funduszu Dróg Samorządowych to kwota 1 138 341,86 zł. Rozpoczęto realizację inwestycji drogowych: 1) Przebudowa i rozbudowa drogi gminnej nr 107100B od drogi wojewódzkiej nr 688 do przejazdu kolejowego (droga do AIDY) 2) Remont drogi gminnej Nr 107081 Siemieniakowszczyzna – Babia Góra. Sporządzono projekt rozbudowy drogi gminnej Nr 107102B ul. Łosia od drogi wojewódzkiej nr 687. Droga gminna nr 107102B leży w obrębie geodezyjnym Łuka i Tarnopol. Obecnie prowadzone są działania w celu uzyskania zezwolenie na realizację inwestycji drogowej. Opracowano dokumentację projektową na Przebudowę drogi gminnej Nr 155732B i Nr 155734B na odcinku od drogi wojewódzkiej nr 687 do cmentarza w Lewkowie Nowym. Opracowano dokumentację projektową na zadanie pod nazwą: „Budowa ciągu pieszego na odcinku od drogi wojewódzkiej Nr 687 (ul. Hajnowska w Narewce) do osiedla mieszkaniowego”. Dokonano zgłoszenia zamiaru realizacji tej inwestycji w Starostwie Powiatowym w Hajnówce.

IV. Informacja o działaniach gminnych jednostek A. Szkoła Podstawowa w Narewce 1. Działalność statutowa w 2019 roku Praca dydaktyczna, wychowawcza i opiekuńcza szkoły realizowana była w całości w oparciu o podstawowe dokumenty tzn. Statut Szkoły Podstawowej w Narewce wraz z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania, Programem Profilaktyczno-Wychowawczym oraz Arkuszem organizacji Szkoły Podstawowej w Narewce na bieżący rok szkolny zaopiniowany przez: - Radę Pedagogiczną, - Zakładowe Organizacje Związkowe, - Podlaskiego Kuratora Oświaty - Organ Prowadzący wraz z pozytywnie zaopiniowanymi planami nauczania dla poszczególnych etapów edukacyjnych szkoły podstawowej oraz wykazem pracowników pedagogicznych zatrudnionych w Szkole Podstawowej w Narewce zgodnie z kwalifikacjami. 2. Struktura organizacyjna Szkoły Podstawowej w Narewce Na koniec roku szkolnego 2018/2019 przy Szkole Podstawowej w Narewce funkcjonowały: - oddział przedszkolny (dzieci 6-letnie) – 19 - punkt przedszkolny (dzieci 3, 4, 5-letnie) – 51 - klasy I-III edukacji wczesnoszkolnej – 47 - klasy IV-VIII szkoły podstawowej – 125

Strona | 11

- III kl. gimnazjum - 28 Łączna liczba objętych obowiązkiem szkolnym wynosiła 219 uczniów w tym: 87 dochodzących i 132 dojeżdżających. Ze względu na likwidację gimnazjum od 2 września 2019 do szkoły uczęszcza 230 uczniów (spadek o 40 uczniów w porównaniu do ubiegłego roku szkolnego). Liczba dzieci uczęszczających do: Punktu Przedszkolnego Klubu Przedszkolaka – 3 oddziały – 42 dzieci - dzieci 3-letnie – 10 dzieci - dzieci 4-letnie - 13 dzieci - dzieci 5-letnie – 19 dzieci Szkoły Podstawowej w Narewce – 10 oddziałów – 188 uczniów - kl. 0 – 20 ucz. (oddział przedszkolny dzieci 6-letnie) - kl. I – 22 ucz. - kl. II – 20 ucz. - kl. III – 28 ucz. – (2 oddz.) - kl. V – 22 ucz. - kl. VI – 36 ucz. – (2 oddz.) - kl. VII – 24 ucz. - kl. VIII – 16 ucz. Ogółem w szkole (wraz z Klubem Przedszkolaka) funkcjonowało 13 oddziałów i uczęszczało 230 uczniów. W szkole pracują świetlice dla dzieci młodszych i dzieci starszych. Z opieki świetlicowej korzystają uczniowie dowożeni oraz część uczniów dochodzących. Na terenie szkoły funkcjonuje stołówka szkolna, z której korzystają dzieci, młodzież oraz pracownicy szkoły. Koszt obiadu dla ucznia wynosi 3,50 zł. Jeżeli sytuacja materialna rodziców jest trudna, koszt obiadów uczniów pokrywa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Narewce. Zakupione zostały podręczniki w ramach dotacji celowej dla organu prowadzącego na zakup podręczników i materiałów edukacyjnych dla wszystkich uczniów objętych obowiązkiem szkolnym. Wszystkie komplety podręczników znajdują się w bibliotece szkolnej. Uczniowie wypożyczali książki na początku roku szkolnego i zdają wraz z zakończeniem roku (zgodnie z obowiązującym regulaminem). Kontynuowany był ,,Program dla szkół”, z którego korzystali uczniowie klas I- V (112 ucz.). Program obejmuje dostarczenie do szkoły owoców i warzyw (komponent owocowo warzywny) i mleka oraz produktów mlecznych (komponent mleczny). Celem programu jest ukształtowanie wśród dzieci nawyków żywieniowych polegających na regularnym spożywaniu owoców i warzyw, oraz promowanie spożycia mleka i przetworów mlecznych. 3. Zatrudnienie w Szkole Podstawowej w Narewce. Na koniec roku szkolnego 2018/2019 zatrudnionych było 32 nauczycieli

Strona | 12

Pracownicy pedagogiczni stanowisko Rok szkolny 2018/2019 dyrektor 1 wicedyrektor 1 nauczyciele pełnozatrudnieni 27

3 nauczyciele niepełnozatrudnieni 3 nauczycieli religii, nauczyciel geografii Razem: 32

Pracownicy pedagogiczni wg stopnia awansu zawodowego Rok szkolny 2018/2019 Nauczyciel Dyplomowany 26 Nauczyciel Mianowany 6 Nauczyciel kontraktowy 0 Razem: 32

Natomiast w roku 2019 statutowe zadania szkoły realizuje 28 nauczycieli. Pracownicy pedagogiczni stanowisko Rok szkolny 2019/2020 dyrektor 1 wicedyrektor 1 nauczyciele pełnozatrudnieni 22 4 nauczyciele niepełnozatrudnieni 3 nauczycieli religii, nauczyciel geografii Razem: 28

Jeden nauczyciel znajdował się w stanie nieczynnym od 01.09.2019 r. do 28.02.2020 r. oraz również jeden nauczyciel jest na urlopie bezpłatnym od 01.09.2019 r. do 31.08.2020 r.

Pracownicy pedagogiczni wg stopnia awansu zawodowego Rok szkolny 2019/2020 Nauczyciel Dyplomowany 26 Nauczyciel Mianowany 2 Nauczyciel kontraktowy 0 Razem: 28

Strona | 13

W porównaniu do ubiegłego roku szkolnego liczba nauczycieli zatrudnionych zmniejszyła się o 4 osoby. Wszyscy nauczyciele posiadają wykształcenie wyższe i pełne kwalifikacje do pracy na zajmowanym stanowisku. Prawie wszyscy nauczyciele posiadają status nauczyciela dyplomowanego. Nauczyciele systematycznie doskonalą swój warsztat pracy poprzez uczestnictwo w różnych formach doskonalenia takich jak: studia podyplomowe, kursy kwalifikacyjne, kursy doskonalące, warsztaty, seminaria, szkoleniowe rady pedagogiczne organizowane prze Kuratorium Oświaty, Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli. W szkole opracowany jest wieloletni plan Wewnątrzszkolnego Doskonalenia Nauczycieli

Pracownicy niepedagogiczni W Szkole Podstawowej w Narewce zatrudnionych jest 10 pracowników administracji i obsługi w tym:  Sekretarz szkoły – 1  Intendent/kucharz – 1  Woźny/konserwator – 2  Sprzątaczki – 4  Pomoc kuchenna – 2

4. Stan bazy lokalowej i infrastruktury sportowej, doposażenie w pomoce dydaktyczne Punkt Przedszkolny, Szkoła Podstawowa z oddziałami przedszkolnymi mają swoją siedzibę w budynku wielofunkcyjnym w Narewce. Do realizacji zadań statutowych służą:  sale lekcyjne  sale oddziału i punktu przedszkolnego  stołówka  pracownia internetowa z dostępem do internetu szerokopasmowego z możliwością korzystania przez nauczycieli, uczniów i rodziców  biblioteka,  czytelnia z centrum multimedialnym  pawilon sportowo-rekreacyjny oraz sala gimnastyczna dla uczniów z klas młodszych  boiska wielofunkcyjne: do gry w piłkę siatkową, koszykową, nożną oraz tenisa ziemnego  60-metrowa bieżnia czterotorowa  plac zabaw dla dzieci młodszych  świetlice szkolne dla dzieci młodszych i starszych  szkolny radiowęzeł

Strona | 14

 gabinet pedagoga  gabinet higienistki szkolnej  pomieszczenia administracyjne Stan bazy lokalowej na dzień dzisiejszy jest bardzo dobry, jeżeli chodzi o pomieszczenia lekcyjne, korytarze, aneks kuchenny, pawilony sportowe. Systematycznie dokonywane są przeglądy budynku szkoły wszystkich pomieszczeń dydaktycznych, a także placu zabaw. Pod koniec sierpnia zakładowa komisja przeglądowa dokonała przeglądu obiektu, pomieszczeń, stanowisk pracy stwierdzając przygotowanie szkoły pod względem bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i nauki. Organizacja roku szkolnego odbywa się zgodnie z kalendarzem roku ustalonego przez Ministra Edukacji Narodowej uwzględniającego terminy rozpoczęcia i zakończenia zajęć, przerw świątecznych, ferii, sprawdzianów, egzaminów przeprowadzonych na zakończenie szkoły podstawowej. Po konsultacjach z Radą Rodziców, Samorządem Uczniowskim oraz Radą Pedagogiczną w kalendarzu roku zostały uwzględnione dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktycznych zgodnie z rozporządzeniem MEN dotyczącym organizacji roku szkolnego. Nadzór pedagogiczny dyrektora szkoły sprawowany jest zgodnie z głównymi kierunkami polityki oświatowej państwa w roku szkolnym 2019/2020, planem nadzoru pedagogicznego Podlaskiego Kuratora Oświaty oraz wytycznymi MEN.

5. Wyniki egzaminu ósmoklasisty

Rok szkolny 2018/2019 przedział wyników, w Lp. egzamin kraj woj. powiat szkoła którym znalazła się szkoła język polski 63 60 56 52 1. nr przedziału 5 4 4 3 51-55 stanin średni niżej średni niżej średni niski matematyka 45 46 41 44 2. nr przedziału 6 6 5 5 40 — 44 stanin wyżej średni wyżej średni średni średni język angielski 59 58 57 53 3. nr przedziału 6 6 5 5 51 — 57 stanin wyżej średni wyżej średni średni średni

Skala staninowa średnich wyników szkół — skala dziewięciostopniowa

Strona | 15

Nr przedziału opis/poziom 1 najniższy 2 bardzo niski 3 niski 4 niżej średni 5 średni 6 wyżej średni 7 wysoki 8 bardzo wysoki 9 najwyższy

6. Wyniki egzaminów gimnazjalnych przeprowadzonych przez OKE w Łomży w roku szkolnym 2018/2019 Egzamin gimnazjalny został przeprowadzony od 17 do 19 kwietnia 2019 r. Do egzaminu w Publicznym Gimnazjum w Narewce przystąpiło 28 uczniów. nr Powiat Numer stanin Przedział Kraj Woj. Szkoła egzamin % przedziału wyników % % % szkoły w % 1. Język polski 63 62 59 59 4 niżej średni 57 - 60 2. Historia i wos 59 59 57 56 5 średni 56 - 58 3. Matematyka 43 44 40 38 5 średni 38 - 42 4. Przedmioty 49 50 48 46 5 średni 46 - 49 przyrodnicze 5. Język angielski poziom 68 68 70 67 6 wyżej średni 68 - 74 podstawowy 6. Język angielski poziom 54 54 54 51 5 średni 45 - 51 rozszerzony 7. Język rosyjski poziom 59 67 71 73 7 wysoki 69 - 76 podstawowy 8. Język rosyjski poziom 52 50 69 55 6 wyżej średni 47 - 65 rozszerzony

Skala staninowa średnich wyników szkół – skala dziewięciostopniowa

Nr przedziału opis/poziom 1 najniższy

Strona | 16

2 bardzo niski 3 niski 4 niżej średni 5 średni 6 wyżej średni 7 wysoki 8 bardzo wysoki 9 najwyższy

Przedział punktowy jest uzależniony od rodzaju egzaminu.

7. Współpraca z otoczeniem Działalność szkoły opierała się również na bardzo dobrej współpracy z licznymi instytucjami wspierającymi pracę szkoły takimi jak: Urząd Gminy w Narewce, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Narewce, Gminna Komisja Alkoholowa, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Hajnówce, Państwowa Straż Pożarna w Hajnówce i Ochotnicza Straż Pożarna w Narewce, Posterunek Policji w Narewce, Prokuratura Rejonowa w Hajnówce, Bank Spółdzielczy w Narewce, Nadleśnictwo Browsk w Gruszkach, Białowieski Park Narodowy, Telewizja Białystok, Straż Graniczna w Narewce, Gminny Ośrodek Kultury w Narewce, Gminna Biblioteka w Narewce, Ośrodek edukacji Ekologicznej w Siemianówce, Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Narewkowskiej, redakcja Gazety ,,Nad Narewką”. W ramach współpracy z instytucjami i organizacjami społecznymi organizowane są:  wspólne imprezy środowiskowe,  konkursy czytelnicze i artystyczne,  pogadanki dla dzieci i warsztaty dla rodziców,  programy edukacyjne i prozdrowotne,  zajęcia otwarte dla dzieci dotyczące ruchu drogowego i zasad bezpieczeństwa pożarowego. Szkoła prowadzi szeroko zakrojoną działalność ekologiczną i prozdrowotną podejmując liczne działania promujące placówkę w środowisku. W każdym roku szkolnym placówka stara się pozyskiwać dodatkowe środki finansowe na doposażenie szkoły. W sierpniu 2019 r. złożono projekt w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego ,,Lepsza edukacja w Narewce” na kwotę 646.092,82 zł. Został zakończony i pozytywnie rozliczony projekt pt., Miejsca przedszkolne w Narewce dostosowane do potrzeb dzieci z niepełnosprawnością”. Całkowity koszt projektu to kwota 180.151,25 zł, natomiast jego realizacja trwała od sierpnia 2018 r. do maja 2019 r.

Strona | 17

7. Współpraca z rodzicami Przez cały 2019 rok trwała ścisła współpraca dyrekcji i nauczycieli z rodzicami. Rada Rodziców, składająca się z przedstawicieli rodziców została zapoznana z planem wychowawczo-profilaktycznym na każdy bieżący rok szkolny, organizacją kolejnego roku szkolnego oraz planem finansowym. Najczęściej stosowane formy kontaktów z rodzicami to spotkania indywidualne. Organizowane były również zebrania ogólnoszkolne z rodzicami, podczas których byli oni informowani o pracy szkoły, planach na przyszłość, problemach wychowawczych, ale również o sukcesach swoich dzieci. Rodzice są współgospodarzami szkoły.

B. Gminny Ośrodek Kultury w Narewce Swoją strukturą Gminny Ośrodek Kultury w Narewce obejmuje 12 świetlic wiejskich, 2 świetlice samorządowe w Lewkowie Starym i w Siemianówce i 1 Świetlicę Środowiskową oraz Galerię im. Tamary Sołoniewicz. W Gminnym Ośrodku Kultury w Narewce w 2019 roku zatrudnionych było 6 osób. Zgodnie ze statutem instytucji uchwalonym uchwałą nr XXX / 258 / 14 Rady Gminy Narewka z dnia 23 maja 2014 r. w sprawie uchwalenia statutu Gminnego Ośrodka Kultury w Narewce, podstawowym celem statutowym Ośrodka jako samorządowej instytucji kultury jest prowadzenie działalności w zakresie upowszechniania kultury. Mając powyższe na uwadze w 2019 roku prowadzono działania jak niżej: 1. 31.12.2018-01.01.2019 - Powitanie Nowego Roku przy zespole Obraz Kontrolny (amfiteatr w Narewce: życzenia noworoczne, fajerwerki, ognisko z kiełbaskami) 2. 11 stycznia – Kino Cinema Lumiere – (Spiderman, Pech to nie grzech, Underdog) 3. 13 stycznia – Sylwester Juliański – Zespół „Acoustic Trio Plus i przyjaciele” – sala kinowa GOK 4. 17 stycznia – XII Otwarte Prezentacje „Kolędujmy Razem” – sala kinowa GOK. O godzinie 11:00 – odbyły się przesłuchania przedszkolaków, szkoły podstawowe natomiast o godzinie 16:00 – grupy starsze, dorośli. W prezentacjach wzięło udział 25 podmiotów wykonawczych. 5. Wystawa malarstwa z II Międzynarodowego Pleneru Malarskiego Bondary 2019 – „Piękno Podlasia, wiejska architektura oraz rzeka Narew w zimowej szacie” - wystawa prezentowana była w Dworze Bartnika – skorzystaliśmy z zaproszenia naszych artystów z Polski i Litwy. Wystawiane były prace Wiktora Kabaca, Daniela Gromadzkiego, Valentinasa Varnusa, Marijas Petrauskas, Anny Marii Lewalskiej oraz Marka Sapiołko. 6. 01 luty – XI Otwarty turniej Tenisa Stołowego im. Jarka Leszczyńskiego – Świetlica Samorządowa w Lewkowie Starym – Oldboje powyżej 50 lat. 7. Ferie Zimowe w świetlicach:

Strona | 18

22.01.2019 r. -XI Otwarty Turniej Tenisa Stołowego im. J. Leszczyńskiego w Świetlicy Samorządowej w Lewkowie Starym 23.01.2019 r.- Zajęcia świetlicowe- Wyprawa do lasu (Świetlica Środowiskowa w Narewce, Samorządowa Biblioteka Publiczna w Narewce) 24. 01.2019 r.- Wyjazd do Białegostoku na lodowisko (Świetlice: Narewka, Lewkowo Stare, Siemianówka) 25.01.2019 r.- Teatrzyk dla dzieci „Co w trawie piszczy ?”– spektakl edukacyjny promujący czytelnictwo – sala kinowa GOK Narewka 25.01.2019r.- Lepienie w glinie pod kierunkiem Pani O. Maksymiuk- (Świetlica Samorządowa w Lewkowie Starym) 26.01.2019r.- Warsztaty dla młodzieży starszej i dorosłych – Decoupage na bombkach i jajkach- złocenia (Świetlica Środowiskowa w Narewce) 26.01.2019r.- Choinka dla dzieci (Świetlica Samorządowa w Siemianówce) 26.01.2019r.- Ognisko z kiełbaskami (Świetlica Samorządowa w Lewkowie Starym) 28.01.20190 r. - Lepienie w glinie pod kierunkiem Pani O. Maksymiuk - (Świetlica Samorządowa w Lewkowie Starym) 29.01.2019 r. - Zajęcia świetlicowe (Świetlice: Narewka, Lewkowo Stare, Siemianówka) 30.01.2019 r. - Zajęcia świetlicowe (Świetlice: Narewka, Lewkowo Stare, Siemianówka) 31.01.2019 r. - Wyjazd do Białegostoku na kręgielnię (Świetlice: Narewka, Lewkowo Stare, Siemianówka) 01.02.2019 r. - Zabawy na świeżym powietrzu i ognisko (Świetlica Środowiskowa w Narewce) 01.02.2019 r. - Lepienie w glinie pod kierunkiem Pani O. Maksymiuk - (Świetlica Samorządowa w Lewkowie Starym) 02. 02.2019 r. - Bal przebierańca (sala dyskotekowa GOK – konkursy, gry i zabawy, (Samorządowa Biblioteka Publiczna i Świetlica Środowiskowa w Narewce) 02.02.2019 r. - Ognisko dla dzieci (Świetlica Samorządowa w Siemianówce) 02.02.2019 r. - Bal przebierańca- (Świetlica Samorządowa w Lewkowie Starym) 8. 14 lutego – „Wieś pływających krów” – projekcja filmu Katarzyny Trzaski – Świetlica Samorządowa w Lewkowie Starym 9. 5 marca – Spotkanie Pań i Panów seniorów z okazji Dnia Kobiet –spotkanie przy herbatce. W programie - występ kabaretu „Jesienne Róże” z Bociek, pogadanka o zdrowiu, podsumowanie konkursu kulinarnego na najsmaczniejsza sałatkę przygotowaną w domu, wystawa rękodzieła seniorów, ulubione zabawy, w miarę możliwości terapia tańcem. Organizatorzy: O/R PZERiI w Narewce

Strona | 19

10. 15 marca – Kino Cinema Lumiere – sala kinowa GOK – Jak wytresować smoka 3, Chłopiec z burzy, O psie, który wrócił do domu, Miszmasz kogel mogel 3, Całe szczęście. 11. 20 marca – Szkolenie z samobadania piersi – panie w wieku 50 -69 lat. Organizatorzy: GOK i Białostockie Centrum Onkologii 12. Spotkanie mieszkańców Puszczy Białowieskiej – „Zadbajmy o Puszczę i nasz region, naszą przyszłość i nasze życie” – udział w spotkaniu w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Siemianówce 13. „Jakub Smolski wiejski fotograf z Łuki” – wystawa. Organizatorzy: GOK i Galeria im. Tamary Sołoniewicz oraz Podlaski Muzeum Kultury Ludowej w Wasilkowie 14. 07 kwietnia – WIKING – wernisaż wystawy; pokaz filmu Beaty Hyży - Czołpińskiej; promocja książki Rafała Kowalczyka – Galeria im. Tamary Sołoniewicz przy współpracy Stowarzyszenia na Rzecz Dialogu, Walizka, Instytut Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk Białowieża 15. 17 kwietnia – II spotkanie mieszkańców Puszczy Białowieskiej – „Porozmawiajmy o konkretnych problemach mieszkańców Puszczy” – sala kinowa GOK 16. 3 maja – koncert w kościele „Florilegium Sacrum Musicum” – muzyczna podróż po 12 krajach Europy – Dariusz Hajdukiewicz truhenorgel (organy skrzyniowe) – Organizatorzy: GOK oraz Parafia św. Jana Chrzciciela w Narewce 17. 18 maja – Chór przyjechał do Narewki – koncerty- „Miłość nieduża” – piosenki Jeremiego Przybory i Agnieszki Osieckiej – GOK sala kinowa oraz „Gaude Mater Polonia polska muzyka chóralna 19 maja w kościele św. Jana Chrzciciela w Narewce – zaśpiewał Chór Kameralny Collegium Musicum Uniwersytetu Warszawskiego pod dyrekcją Andrzeja Borzyma 18. 19 maja – „Piknik Rodzinny” – amfiteatr w Narewce – gry, zabawy, konkursy, kącik malucha, malowanie twarzy, balonowe zwierzątka, maskotka, dmuchana zjeżdżalnia, trampolina, stoiska informacyjno- edukacyjne. Organizatorzy: GOK i Urząd Gminy Narewka 19. 05 czerwca – Spotkanie z okazji Dnia Osób Niepełnosprawnych – część artystyczna w wykonaniu uczniów tutejszej szkoły, pogadanka na temat zagrożeń ze strony oszustów, zgaduj-zgadula z nagrodami, spotkanie integracyjne przy herbatce – organizator PZERiI w Narewce 20. 16 czerwca - VIII Dance Project Festiwal – amfiteatr na Starym Dworze nad Zalewem Siemianówka – rywalizacja o puchar Wójta Gminy Narewka (prezentacje konkursowe oraz bitwy taneczne Hip-Hop – organizatorzy: Dance Project, Gmina Narewka i GOK. Patronat honorowy – Wójt Gminy Narewka 21. 16 czerwca – „I tam żywuć ludzi” – Białoruski Festyn Ludowy w Ochrymach. W programie występy zespołów: Narewczanki z Narewki, Metro z Hajnówki, Niemoralna Propozycja z Białegostoku oraz Axel z Narwi, konkursy z nagrodami,

Strona | 20 kramik muzealny z literatura białoruską, pamiątkami i rękodziełem ludowym. Organizatorzy: Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej w Hajnówce, Urząd Gminy Narewka, GOK 22. 21-23 czerwca – „Puchar Centralnej Europy Modeli Wodnosamolotów” – Stary Dwór nad Zalewem Siemianówka – konkursy rankingu: wyścig wschodniej Polski, wyścig południowej Polski, „Wstęga Narewki”, makiety- Stary Dwór – akwen Siemianówka. Zarejestrowało się 39 zawodników z ekipami, była to już XIII edycja Pucharu. Zrealizowano transmisję na żywo z rozpoczęcia, zakończenia i wielokrotne transmisje na żywo w trakcie trwania zawodów. 23. 23 czerwca – „Festyn św. Onufrego” w Starym Masiewie (Cegiełki, AS, Omorfos). 24. 29 czerwiec – Koncert DISCO POLO – (Axel, Avanti, JORGUS - Stary Dwór nad Zalewem Siemianówka. Pokaz laserowy i dyskoteka z DJ. 25. 07 lipiec – „Noc Kupały” – amfiteatr w Narewce. Korowód, konkurs na wianki, występy zespołów: Cegiełki, Narewczanki, Lotos, Bohacz Mińsk, Klekociaki, Obraz Kontrolny, Kolorowe Gitary, zabawa z zespołem, palące się ogniska, pochodnie oraz pokaz laserowy. 26. 12 lipca – „Festyn Ludowy w Lewkowie Starym – występy zespołów: Cegiełki z Lewkowa, Zespół z Łotwy, Kalinka z Białegostoku, Seven z Bielska Podlaskiego, Art Pronar z Narwi oraz zabawa z zespołem Twister. 27. 01- 12 lipca – szkolenia w GOK-u w ramach projektu „Cyfrowy Senior” 28. 23-30 czerwca – udział na TRASIE 11 Białowieża Bobrowniki Sokółka - ONKOREJS 29. 20 lipca – Wystawa POPLENEROWA XVIII Międzynarodowego Pleneru malarsko-rzeźbiarskiego Narewka 2019 w Galerii Tamary Sołoniewicz w Narewce 30. 21 lipca – „Białoruski Festyn Ludowy” – amfiteatr w Narewce – koncert zespołów: Exit z Krynek, Krynica z Białegostoku, Wasiloczki z Bielska Podlaskiego, Rosy z Ryboł, Lailand z Białegostoku, Spadczyna z Prużan oraz Uładary z Wołkowyska (Białoruś) 31. 26 lipca - WERTEP Festiwal -wertepowe strony świata 2019 – Stary Dwór nad Zalewem Siemianówka: „W piwnicy ducha gór” – teatr Czerwona Walizka, „Shoeshine” – teatr Luigi Ciotta, „Bazar” – teatr CzerwonA Walizka. Sweet Dreams - teatr Luigi Ciotta, „Ostatni pasażer” – teatr Vechoria, „Dance Macabre” - A3 Teatr, „Cirkus Paradise” – teatr Przedmieście, „Castaways” – La Industrial Teatrera, „Impresje z baniek” – sztuka tworzenia, „Historie utkane z nici – stare rzemiosło dla przyszłości”. 32. 27 lipca – amfiteatr w Narewce – „Koncert zespołu ze Słowacji „Ćarnica” - Koncert odbył się na Amfiteatrze w Narewce w ramach Podlaskiej Oktawy Kultur. Międzynarodowy Festiwal Muzyki, Sztuki i Folkloru „Podlaska Oktawa Kultur” to nie tylko barwne stroje i tańce, to także przepiękna muzyka. Od lat dzięki

Strona | 21

Wojewódzkiemu Ośrodku Animacji Kultury w Białymstoku gościmy zespoły z różnych stron świata. Zespół, który uczestniczył w koncercie w Narewce powstał w 1957 roku i jest najstarszym zespołem folklorystycznym w Koszycach. Jest to zespół pieśni i tańca, a więc mogliśmy podziwiać zarówno bogactwo stroi jak też przepiękny taniec. Organizatorzy koncertu: Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Białymstoku, Gmina Narewka oraz Gminny Ośrodek Kultury. Fotografie z wydarzenia można obejrzeć na stronie: www.siemianowka.pl. 33. 04 sierpnia – „W krainie Żubra” – maratony kresowe (wyścig Mikro, Liv Fit, Mini, Maraton, Półmaraton. Międzynarodowy Rowerowy Maraton Kresowy MTB od kilku lat wpisał się w kalendarz imprez GOK-u. Organizatorem maratonu jest Fundacja „Maratony Kresowe” przy współpracy z Gminą Narewka i Gminnym Ośrodkiem Kultury. W tym roku po raz dziewiąty uczestnicy startowali w Narewce. Poprzez aktywny wypoczynek na rowerze, połączony z popularyzacją kolarstwa oraz zabawą zarówno młodzież jak i dorośli mogli podziwiać niesamowite uroki Puszczy Białowieskiej. Nie zabrakło miłośników w tej dziedzinie sportu, poczynając od naszych najmłodszych a kończąc na seniorach. W maratonie uczestniczyli również mieszkańcy naszej Gminy: dzieci i dorośli. Po zakończeniu wyścigu można było delektować swoje podniebienia smakowitą potrawą regionalną – babką ziemniaczaną, a następnie posłuchać lokalnego folklorystycznego zespołu „Narewczanki”. Wyniki Maratonu na stronie: www.maratonykresowe.pl. 34. 09 sierpień - Festyn Ludowy w Siemianówce. Wzorem lat ubiegłych z okazji święta parafialnego Św. Pantielejmona w godzinach popołudniowych odbył się Festyn w Siemianówce. O godzinie 16:00 w Świetlicy Samorządowej można było obejrzeć prezentację multimedialną Jerzego Szymaniuka przygotowaną na podstawie starych zdjęć pod tytułem „Moja Siemianówka i jej mieszkańcy” część 2. Natomiast o godzinie 17:00 rozpoczął się koncert. W programie oprócz folklorystycznych zespołów miejscowych takich, jak Narewczanki zaprezentowały się również zespoły przyjezdne: Nowina z Moszczony Królewskiej, Niemoralna Propozycja, Viesna oraz Forti z Białegostoku. Po koncercie można było spotkać się przy wspólnym ognisku z kiełbaskami. Najbardziej wytrwali mogli się bawić do późnych godzin nocnych przy zespole Axel z Narwi. Nie zabrakło też stoisk wystawowych. Na uwagę zasługuje stoisko Koła Gospodyń Wiejskich „Jezioranki”, na którym można było spróbować specjałów tutejszego Koła. Festyn był doskonałą okazją do integracji społeczeństwa lokalnego oraz turystów odwiedzających w tym czasie Gminę Narewka. Organizatorzy festynu: Gmina Narewka i Gminny Ośrodek Kultury. Fotografie z wydarzenia można obejrzeć na stronie: www.siemianowka.pl. 35. 24 sierpnia – Koncert „Symfonicznie i przebojowo” – Michał Skiepko i goście z grodzieńską orkiestrą kameralną – amfiteatr w Narewce. 36. 28 sierpnia – „Nie teoria – samo życie” – spotkanie z panią psycholog Joanną Poniatowską w Świetlicy Środowiskowej w Narewce.

Strona | 22

37. 01 września – Narewka stadion – Zawody sportowe Z OKAZJI 95-LECIA OSP, „Turniej MKS Białe Żubry – Stanica Kajakowa, Festyn Dożynkowy” - amfiteatr w Narewce W programie: występy zespołów – Cegiełki, Narewczanki, Rośnica z Białorusi, Dubiny, Mirek Ciesnowski z zespołem, Obraz Kontrolny Ponadto: rozstrzygnięcie konkursu „Najestetyczniej urządzona posesja, zagroda i posesja kwatery agroturystycznej” w gminie, rozstrzygnięcie konkursu na wieniec dożynkowy, informacje i porady dla rolników, stoiska- KRUS, PIR, ARMIR, KOWR, PZDR, stoiska regionalne, fotobudka. 38. 07 września – „NARODOWE CZYTANIE” – po raz ósmy SBP w Narewce wraz z filiami uczestniczyły w Narodowym Czytaniu. Kilkuosobowa niezawodna grupa Sympatyków książek czytała wybitne utwory należące do kanonu naszej literatury. Były to Nowele polskie Marii Konopnickiej, Elizy Orzeszkowej, Bolesława Prusa, Władysława Stanisława Reymonta, Henryka Rzewuskiego, Brunona Schulza, Henryka Sienkiewicza i Stefana Żeromskiego. Udział w akcji wzięły także koleżanki po fachu ze Szkoły Podstawowej. Czytaliśmy najpierw w bibliotece a potem przenieśliśmy się na ławeczki przy amfiteatrze. 39. 12 września - Kino Cinema Lumiere – „Playmobil”, „Polityka” – sala kinowa GOK. 40. 27 września – VI OTWARTE DYKTANDO GMINNE – „Wrześniowy las” – taki tytuł miało dyktando. Tekst napisała pani Jadwiga Karpiuk. Gminnym Mistrzem Ortografii w kategorii dorośli została pani Lidia Maliszewska natomiast w kategorii młodzież – uczeń klasy VIII – Jakub Wasilczyk – organizatorzy Samorządowa Biblioteka Publiczna przy współpracy GOK-U. 41. Realizacja projektu współfinansowanego z Funduszy Europejskich „Program aktywizacji zawodowej na obszarze LGD Puszcza Białowieska” –spotkania w Gminnym Ośrodku Kultury w Narewce. 42. 05 październik – „NOC BIBLIOTEK” – plac przy Świetlicy Środowiskowej: gry i zabawy „Jesienne inspiracje”, historia powstania komiksu (prace plastyczne), z książką za pan brat „Flirt z literaturą”, wspólne ognisko z kiełbaskami – organizatorzy: Samorządowa Biblioteka Publiczna i Świetlica Środowiskowa w Narewce. 43. 22 październik - Kino Cinema Lumiere – „O Yeti!”, „Był sobie pies 2”, „Joker”, „Legiony”. 44. 27 październik - „Narewka czyta Olgę Tokarczuk – Galeria im. Tamary Sołoniewicz przy współpracy Stowarzyszenia na Rzecz Dialogu „Tropinka”. 45. 30 październik – wystawa zdjęć „PHOTOPHONE ART” – na holach Gminnego Ośrodka Kultury w Narewce – zdjęcia wykonane przy użyciu aparatu w telefonie komórkowym. 46. 11 listopad - NIEPODLEGŁA DO HYMNU – wspólne śpiewanie hymnu, później śpiewanie pieśni patriotycznych i czytanie wierszy, natomiast dzieciom gry i zabawy związane z Polską.

Strona | 23

47. 16 listopada – Spotkanie integracyjne seniorów – klub „Carino” Nowa Łuka – organizator PZERiI w Narewce.

C. Samorządowa Biblioteka Publiczna Samorządowa Biblioteka Publiczna w Narewce działa na podstawie m.in. uchwały nr XVIII/180/04 Rady Gminy Narewka z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie powołania samorządowych instytucji kultury i wpisu do Rejestru Instytucji Kultury prowadzonego przez Gminę Narewka pod nr 2. Główna siedziba znajduje się w Narewce, zaś w Lewkowie Starym i Siemianówce działają filie biblioteczne. Łącznie w Bibliotece zatrudnione są trzy osoby. Filia w Lewkowie Starym posiada salę komputerową z 10 komputerami podłączonymi do sieci. W 2019 r. odnotowano 628 odwiedzin osób korzystających z Internetu. Jest tu też 6 trzyosobowych pokoi gościnnych o podstawowym standardzie wyposażenia. W 2019 r. przychód z noclegów wyniósł 10.405,00 zł. Świetlice, w których mieszczą się filie biblioteczne rozwijały i zaspokajały nie tylko potrzeby czytelnicze mieszkańców, ale też upowszechniały kulturę. Organizowane były w nich różnego typu imprezy samodzielne bądź we współpracy z pracownikami świetlic, jak tez z Kołami Gospodyń Wiejskich lub innymi instytucjami („Bahaty Wieczar”, „Zapusty”, Spotkania z okazji „Dnia Kobiet”, „Dzień Dziecka”, „Wieczory kolędnicze”) i różnego rodzaju warsztaty (tkackie, plecenia z wikliny papierowej, robótek szydełkowych, kulinarne, lepienia w glinie, decoupage, krajki, warsztaty malarskie, pisania ikon i inne). Poniżej przedstawione są dane statystyczne dotyczące funkcjonowania Samorządowej Biblioteki Publicznej w Narewce oraz podległych Filii Bibliotecznych w Lewkowie Starym i w Siemianówce w roku 2019:

Biblioteka Filia Filia Miejsko- Oddział dla Wypożyczalnia Razem gmina (z Biblioteczna Biblioteczna w Gminna, M i e j s c o w o ś ć Dzieci dla Dorosłych Oddziałem) w Lewkowie Siemianówce Gminna, Miejska (z Oddziałem) 1. Księgozbiór w wol. ogółem w 2018 r. (łącznie z czasopismami oprawnymi) 6951 5668 4560 7580 12140 24759 2. Przybyło w ciągu 2019 roku 93 81 64 164 228 402 w tym: - z zakupu (środki samorządowe) 74 51 31 97 128 253 - z zakupu (dotacja MK) 19 30 23 30 53 102 - inne wpływy 0 0 10 37 47 47 3. Ubyło w ciągu 2019 roku 0 0 933 411 1344 1344 4. Księgozbiór z czasopismami oprawnymi 31.12.2019 7044 5749 3691 7333 11024 23817 4. Księgozbiór stan w dniu 31.12.2019 r. (bez czasopism oprawnych) 7044 5749 3691 7333 11024 23817 - literatura piękna dla dorosłych 4046 3096 0 4403 11545 11545 - literatura piękna dla dzieci 1905 1773 3471 0 7149 7149 - inna 1093 880 220 2930 5123 5123

6. Czasopisma oprawne w dniu 31.12.2019 r. 0 0 0 0 0 0 7. Liczba tytułów czasopism bieżących 5 3 1 4 5 13 1. Zbiory specjalne* stan na 31.12.2018 0 0 0 0 0 0 - w tym audiowizualne 0 0 0 0 0 0

Strona | 24

- w tym audiobooki 0 0 0 0 0 0 - w tym inne 0 0 0 0 0 0 2. Zbiory specjalne - przybyło w 2019 r. 0 0 0 0 0 0 - w tym audiowizualne 0 0 0 0 0 0 - w tym audiobooki 0 0 0 0 0 0 - w tym inne 0 0 0 0 0 0 3. Zbiory specjalne - ubyło w 2019 r. 0 0 0 0 0 0

- w tym audiowizualne 0 0 0 0 0 0

- w tym audiobooki 0 0 0 0 0 0

- w tym inne 0 0 0 0 0 0 4. Zbiory specjalne stan na 31.12.2019 0 0 0 0 0 0 - w tym audiowizualne 0 0 0 0 0 0 - w tym audiobooki 0 0 0 0 0 0

- w tym inne 0 0 0 0 0 0 1. Użytkownicy zarejestrowani 48 34 48 149 197 279

2. Czytelnicy (wypożyczający) zarejestrowani w ciągu roku 48 34 48 149 197 279 - do 5 lat 0 0 5 0 5 5 - 6 - 12 lat 0 4 30 0 30 34 - 13 - 15 lat 2 1 13 0 13 16 - 16 - 19 lat 1 1 0 11 11 13 - 20 - 24 lat 2 1 0 9 9 12 - 25 - 44 lat 10 14 0 48 48 72 - 45 - 60 lat 11 8 0 46 46 65

-powyżej 60 lat 22 5 0 35 35 62

- uczący się 5 6 43 17 60 71 - pracujący 19 12 0 76 76 107 - pozostali 24 16 5 56 61 101 1. Odwiedziny w bibliotece - (suma A+B) 1204 724 1040 1568 2608 4536 A - w wypożyczalni 394 251 714 968 1682 2327 B - odwiedziny w czytelni + użytkownicy Internetu 810 473 326 600 926 2209 w tym: - odwiedziny użytkowników Internetu 628 0 174 114 288 916 2. Wypożyczenia księgozbioru w ciągu roku 1176 903 1859 2841 4700 6779 - wypożyczenia literatury pięknej dla dorosłych 1105 588 135 2362 2497 4190 - wypożyczenia literatury pięknej dla dzieci 25 314 1659 129 1788 2127 - wypożyczenia literatury innej 46 1 65 350 415 462 3. Księgozbiór udostępniony na miejscu 18 0 0 1 1 19 4. Liczba udostępnionych czas. oprawnych 0 0 0 0 0 0 - na zewnątrz 0 0 0 0 0 0 - na miejscu 0 0 0 0 0 0 5. Liczba udostępnionych czas. bieżących 395 473 155 631 786 1654 - na zewnątrz 0 0 0 0 0 0 - na miejscu 395 473 155 631 786 1654 6. Zbiory specjalne* 0 0 0 0 0 0 - na zewnątrz 0 0 0 0 0 0 - na miejscu 0 0 0 0 0 0 - w tym zbiory audiowizualne 0 0 0 0 0 0 - na zewnątrz 0 0 0 0 0 0 - na miejscu 0 0 0 0 0 0 - w tym audiobooki 0 0 0 0 0 0 - na zewnątrz 0 0 0 0 0 0 - na miejscu 0 0 0 0 0 0

Strona | 25

7. Liczba udzielonych informacji w ciągu roku 0 0 0 0 0 0 - w tym elektronicznych 0 0 0 0 0 0 1. Punkty biblioteczne ogółem 0 0 0 0 0 0

2. Czytelnicy zarejestrowani w ciągu roku 0 0 0 0 0 0 3. Wypożyczenia w ciągu roku 0 0 0 0 0 0 1. Zakup książek ogółem (wartość w zł.) 2910 2478 978 3774 4752 10140 - liczba 93 81 47 164 211 385 - w tym zakup ze środ. samorządowych (wartość w zł) 2245 1511 473 2820 3293 7049 - liczba 74 51 31 97 128 253 - w tym zakup z dotacji MK (wartość w zł) 666 967 504 863 1367 3000 - liczba 19 30 23 30 53 102 2. Prenumerata czasopism (wartość w zł.) 0 0 0 0 0 2763 - liczba 5 3 1 4 5 13 3. Zakup zbiorów specjalnych (wartość w zł.) 0 0 0 0 0 0 - liczba 0 0 0 0 0 0 3.1 - w tym audiowizualnych (wartość w zł.) 0 0 0 0 0 0 - liczba 0 0 0 0 0 0 - w tym audiobooków (wartość w zł) 0 0 0 0 0 0

- liczba audiobooków 0 0 0 0 0 0 1.Liczba komputerów użytkowanych (ogółem) 5 1 0 5 5 11 - w tym dostępnych dla czytelnika 5 0 0 3 3 8 - w tym z dostępem do Internetu (dla czytelnika) 5 0 0 5 5 10 2. Programy biblioteczne używane w bibl. 0 0 0 0 0 0 - procent zbiorów opracowanych komputerowo 0 0 0 0 0 0 3. Biblioteka umożliwia: 0 0 0 0 0 0 - podłączenie własnego komputera 0 0 0 x 0 0 - dostęp do gniazda internetowego x x 0 x 0 0 - korzystanie z Internetu bezprzewodowego x x 0 x 0 0 - korzystanie z Internetu szerokopasmowego 0 0 0 0 0 0 4.Adres elektroniczny biblioteki (e-mail)

5.Adres strony internetowej WWW http://www.ug.narewka.wrotapodlasia.pl

1. Powierzchnia pomieszczeń bibliot. w m2 40 35 0 100 175 175 2. Liczba miejsc dla czytelników 8 3 8 3 11 22 - w tym dla niepełnosprawnych 0 1 0 0 0 1

Pracownicy działalności podstawowej - ogółem: 1 1 0 1 1 3 w tym: na stanowiskach bibliotekarskich: 1 1 0 1 1 3 - z wykształceniem wyższym bibliotekarskim 0 0 0 1 1 1 - z wykształceniem średnim bibliotekarskim 0 0 0 1 1 1 2. W tym pełnozatrudnieni (na stanowiskach bibliotekarskich) 1 1 0 1 1 3 - z wykształceniem wyższym bibliotekarskim 0 0 0 1 1 1 - z wykształceniem średnim bibliotekarskim 0 0 0 1 1 1

D. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Narewce Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Narewce jest jednostką organizacyjną realizującą zadania własne gminy o charakterze obowiązkowym i zlecone gminie w zakresie pomocy społecznej zgodnie z ustaleniami Rady Gminy. W Ośrodku jest zatrudniony kierownik, trzech pracowników socjalnych, asystent rodziny, referent ds. świadczeń rodzinnych i świadczeń z funduszu alimentacyjnego. W związku z

Strona | 26 realizowanymi na terenie gminy usługami opiekuńczymi dla osób w wieku geriatrycznym są zatrudnione dwie opiekunki wykonujące prace w środowisku podopiecznych. Większość działań GOPS opiera się na dobrze zdiagnozowanym środowisku osób i rodzin potrzebujących. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Narewce prowadzi działalność organizatorską w zakresie pomocy materialnej i socjalnej dla mieszkańców Gminy Narewka. Krąg osób i rodzin w myśl ustawy jest szeroki, a proponowany zakres pomocy różnorodny. Pomoc i wsparcie w gminie Narewka w 2019 roku uzyskało 235 osób (198 rodzin), co stanowi 6% wszystkich mieszkańców gminy. Świadczenia przyznawane i wypłacane przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Narewce były finansowane z dwóch źródeł: 1/ ze środków rządowych z przeznaczeniem na zadania zlecone i 2/ samorządowych z przeznaczeniem na zadania własne. W gminie Narewka najczęściej występującymi przyczynami trudnej sytuacji życiowej osób i rodzin, a jednocześnie powodami ubiegania się o pomoc społeczną, w 2019 roku było kolejno: bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała choroba. Z pomocy społecznej w 2019 roku w postaci świadczeń pieniężnych skorzystały 132 osoby, zaś w postaci świadczeń niepieniężnych 103 osoby. Liczba pobierających w roku 2019 zasiłek wychowawczy wyniosła 265 rodzin (410 dzieci). Kwota przyznanego świadczenia w formie zasiłku wychowawczego równała się 1.824.671,00 zł. Liczba pobierających zasiłek rodzinny to 68 rodzin. Całkowita kwota przyznanego świadczenia w formie zasiłku rodzinnego wyniosła 280.649,23 zł. Ponadto wypłacano dodatki do zasiłków rodzinnych, jednorazowe dodatki z tytułu urodzenia się dziecka, jednorazowe zapomogi z tytułu urodzenia dziecka, świadczenia pielęgnacyjne, zasiłki pielęgnacyjne, zasiłki pielęgnacyjne dla niepełnosprawnego dziecka, dla osoby niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 lat o różnych stopniach niepełnosprawności, zasiłki pielęgnacyjne dla osób, które ukończyły 75 lat, specjalne zasiłki opiekuńcze, zasiłki dla opiekuna, świadczenia alimentacyjne. Gmina Narewka nie posiada placówek stacjonarnej pomocy społecznej. Mieszkańcy gminy kierowani są do placówek położonych na terenie powiatu lub województwa. W 2019 roku dopłacano do pobytu w domach pomocy społecznej dla 5 osób. Opiekę nad osobami starszymi, samotnymi, chorymi w miejscu ich zamieszkania sprawują zatrudnione w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej 2 opiekunki. W ubiegłym roku 17 osób korzystało z usług opiekuńczych. Ośrodek wydał 197 skierowań mieszkańcom Gminy Narewka do otrzymania pomocy żywnościowej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014- 2020 współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym.

Strona | 27

W ramach realizacji Programu Wspierania Rodziny w Gminie Narewka wsparciem asystenta rodziny objęto 6 rodzin. W 2019 w pieczy zastępczej przebywało 2 dzieci. Dodatkowo w roku szkolnym 2018/2019 24 uczniom udzielono pomocy materialnej o charakterze socjalnym, a w roku szkolnym 2019/2020 pomoc przyznano dla 21 uczniów. W ramach zadań z zakresu Rządowego Programu „Dobry Start” wypłacono 269 świadczeń. Aktywność projektowo-konkursowa jednostki organizacyjnej pomocy społecznej polegała na realizacji projektów finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, udziału w konkursach ogłaszanych przez Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej oraz na realizacji programów osłonowych. W roku 2019 uczestniczono w 2 konkursach ogłaszanych przez MRPiPS oraz w 1 projekcie realizowanym w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój (POWER) na lata 2014-2020 współfinansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. 1. Program „Opieka 75 +” na rok 2019 - usługi przyznane 6 osobom. 2. „Program asystent rodziny i koordynator pieczy zastępczej na rok 2019” - dofinansowanie wynagrodzenia 1 asystenta rodziny. 3. Projekt pn.: „Liderzy Kooperacji” - działania skierowane do 6 rodzin z dziećmi z niepełnosprawnością. Obejmują one m.in. nieodpłatną pomoc psychologa dla rodzin i dzieci, pomoc logopedyczną, wsparcie w postaci rehabilitacji domowej, spotkania oraz wyjazdy integracyjne dla rodzin i dzieci.

E. Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Siemianówce Ośrodek Edukacji Ekologicznej jest placówką, która pełni funkcję bazy do realizacji programu z zakresu „Zielonej Szkoły". Podstawowym celem ośrodka jest propagowanie idei ekorozwoju jako całokształtu działań człowieka na rzecz zasobów środowiska naturalnego, kształtowania społecznego poparcia dla proekologicznych przedsięwzięć. Na terenie ośrodka wprowadzono rozwiązania ekologiczne, czyli zamontowano pompy ciepła, kolektory słoneczne oraz fotowoltaikę. W 2019 r. dokonano zmian w statucie jednostki poprzez wprowadzenie możliwości świadczenia usług cateringowych i serwowania posiłków regeneracyjnych. W lipcu 2019 r. zatrudniona została osoba na stanowisku Administratora OEE w Siemianówce z uprawnieniami kierownika Ośrodka. Od września jednostka wynajmuje firmie pomieszczenie pod lokal biurowy. Ośrodek posiada ścieżkę przyrodniczą „Brama do Puszczy” o długości 2 km na wieżę widokową „Maruszka”. Wzdłuż ścieżki rozmieszczonych jest 5 tablic o tematyce prezentującej walory przyrodnicze Puszczy Białowieskiej. Ośrodek posiada trasę questową „Przyrodnicze wędrówki brzegiem Siemianówki”. Jest on rekomendowany jako Miejsce Przyjazne Rowerzystom na

Strona | 28

Wschodnim Szlaku Rowerowym Green Velo jako obiekt noclegowy. Ośrodek współpracuje także z Białowieskim Parkiem Narodowym. Ośrodek Edukacji Ekologicznej współpracuje z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Narewce poprzez zakwaterowanie i wyżywienie zaproszonych gości oraz przygotowywanie posiłków dla imprez plenerowych organizowanych przez GOK. Ośrodek Edukacji Ekologicznej posiada na swoim wyposażeniu rowery i sprzęt sportowy, z którego korzystały grupy przebywające w Ośrodku. Natomiast z zewnętrznych atrakcji na terenie ośrodka, tj. placu zabaw, siłowni, boiska do koszykówki, do piłki siatkowej i nożnej oraz kortu tenisowego i wiaty ogniskowej, korzystali wszyscy - zarówno osoby przyjezdne, jak i mieszkańcy. W celu prawidłowego funkcjonowania Ośrodka Edukacji Ekologicznej uzyskuje on niezbędne pozwolenia (m.in. Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Hajnówce). W ośrodku zatrudnionych było 7 osób i posiada on bazę noclegową składającą się z 21 pokoi, co daje 48 miejsc noclegowych. Nocleg mogły znaleźć również grupy 50-osobowe. W 2019 r. z 55 różnego rodzaju usług noclegowo-żywieniowych skorzystało 1548 osób.

V. Informacja o realizacji polityk, programów i strategii A. Program Rozwoju Gminy Narewka Program Rozwoju Gminy Narewka na lata 2015-2020 został przyjęty uchwałą nr X/67/15 Rady Gminy Narewka z dnia 30 listopada 2015 r. Jak każdy dokument o charakterze strategicznym określa on uwarunkowania rozwojowe danego obszaru. Wskazuje słabe i mocne strony oraz dokonuje analizy problemów występujących w gminie i daje podpowiedź jak te problemy niwelować. Celem generalnym Programu Rozwoju Gminy Narewka jest poprawa warunków życia mieszkańców Gminy Narewka poprzez prowadzenie polityki zrównoważonego rozwoju gminy. Aby ten cel mógł być zrealizowany, dokument zaleca podjęcie działań w następujących obszarach priorytetowych: 1/ Budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności Gminy Narewka, 2/ Rozwój funkcji turystycznych na bazie walorów przyrodniczych, krajobrazowych, historycznych oraz dziedzictwa kulturowego, 3/ Zmniejszanie bezrobocia, rozwój przedsiębiorczości oraz wzmacnianie bazy ekonomicznej, 4/ Budowa oraz umocnienie wewnętrznych więzi społecznych oraz zewnętrznych kontaktów gospodarczych.

Strona | 29

Wybór ww. priorytetów rozwoju uwarunkowany jest dokonaną analizą problemów. Przedstawiciele społeczności lokalnej wskazywali następujące najważniejsze problemy:  niż demograficzny, starzenie się społeczeństwa, odpływ młodzieży z terenu gminy,  bezrobocie wśród kobiet i osób młodych,  brak miejsc przeznaczonych dla osób starszych, niepełnosprawnych i samotnych,  zła infrastruktura drogowa (drogi gminne, powiatowe, wojewódzka) i niedoinwestowana infrastruktura kolejowa,  niedostateczna liczba inwestorów, brak Specjalnej Strefy Ekonomicznej,  potrzeba właściwego uzbrojenia terenów inwestycyjnych,  zbyt dużo terenów prawnie chronionych  potrzeba modernizacji infrastruktury komunalnej, w tym rozbudowa oczyszczalni ścieków, stacji uzdatniania wody, itd.  potrzeba dalszej rozbudowy infrastruktury turystycznej, np. wyciąg nart wodnych, przystanie kajakowe  niezadawalający dostęp do Internetu,  brak typowych ścieżek rowerowych,  brak pełnego wykorzystania infrastruktury transgranicznej (fitosanitarnego),  brak środków na modernizację i przebudowę stadionu w Narewce,  niedostateczne wykorzystanie marki „Puszcza Białowieska”,  brak produktu lokalnego gminy,  potrzeba uaktywnienia działań organizacji pozarządowych,  potrzeba dotarcia do twórców lokalnych różnych specjalności (rękodzieło, rzeźba, malarstwo, tkactwo, twórczość literacka) oraz prezentacja i promocja ich dorobku. Wiedzę o potrzebach wykorzystano na wskazanie kierunków działań. Wśród głównych należy wymienić:  modernizacja i rozbudowa infrastruktury społecznej: np. poprawa stanu bazy oświatowej, kulturalnej, sportowej,  poprawa jakości dróg na wybranych odcinkach,  remont i budowa chodników,  modernizacja oświetlenia ulicznego,  rozbudowa i modernizacja infrastruktury komunalnej: kanalizacyjnej i oczyszczania ścieków,  rozbudowa i modernizacja infrastruktury wodociągowej (poprawa jakości wody),

Strona | 30

 zmniejszenie ilości wprowadzanych do powietrza zanieczyszczeń pyłowych i gazowych,  rozbudowa infrastruktury odnawialnych źródeł energii,  budowa systemu informacji turystycznej i kulturalnej,  wykorzystanie potencjału turystycznego, kulturowego, historycznego i przyrodniczego,  prowadzenie działań edukacyjnych związanych ze świadczeniem usług turystycznych  zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych i inwestorów zewnętrznych,  zapewnienie powszechnej dostępności do usług doradztwa zawodowego dla osób zmuszonych do reorientacji zawodowej,  utworzenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej,  poprawa zagospodarowania przestrzennego gminy,  prowadzenie współpracy z lokalnymi jednostkami samorządu terytorialnego,  współpraca międzyregionalna obejmująca wymianę informacji i doświadczeń w zakresie rozwoju regionalnego i przestrzennego oraz działań mających na celu zwiększenie spójności społeczno-gospodarczej,  wsparcie współpracy międzynarodowej w zakresie przedsięwzięć kulturalno- oświatowych oraz planowania przestrzennego infrastruktury transeuropejskiej, łączności, energetyki oraz ochrony środowiska. Wypełnianie celów operacyjnych wymaga podjęcia szeregu zadań o charakterze przedsięwzięć inwestycyjnych, organizacyjnych oraz projektów społecznych, dlatego też Program zawiera Wieloletni Plan Inwestycyjny, tj. kierunki działań w okresie 2015 – 2020. Drogi gminne L.p. Zadanie Stan realizacji na koniec 2019 r. 1. Przebudowa - droga prowadząca do W trakcie realizacji terminalu AIDA 2. Przebudowa drogi Olchówka – Masiewo Zrealizowano Stare 3. Przebudowa drogi Eliaszuki - Kordon Nie zrealizowano

4. Ulice w miejscowości Nowa Łuka Sporządzono dokumentację techniczną 5. Janowo – Jelonka Zrealizowano w całości

6. Nadleśnictwo Browsk – Gruszki do rzeki Nie zrealizowano Narewka 7. Ulice wsi Grodzisk Zrealizowano w całości

8. Ulice wsi Nowe Skupowo Zrealizowano w całości

Strona | 31

9. Budowa dróg rolniczych Nowa Łuka – Nie zrealizowano Słobódka 10. Budowa drogi - Zrealizowano w całości Podlewkowie 11. Remont drogi Siemieniakowszczyzna – W trakcie realizacji Babia Góra 12. Budowę ciągu pieszego na odcinku od Zlecono opracowanie dokumentacji drogi wojewódzkiej nr 687 – przecięcie z technicznej drogą gminną asfaltową do osiedla mieszkaniowego długości około 405 m 13. Rozbudowa drogi gminnej 107102B na Zlecono opracowanie dokumentacji odcinku od drogi wojewódzkiej nr 687 dł. technicznej ok. 950 m 14. Przebudowa drogi gminnej 155732B oraz Zlecono opracowanie dokumentacji drogi gminnej nr 155734B na odcinku od technicznej drogi wojewódzkiej nr 687 do cmentarza długości ok. 300 m

Infrastruktura turystyczna L.p. Zadanie Stan realizacji na koniec 2019 r. 1. Wyciąg nart wodnych Stary Dwór Sporządzono dokumentację techniczną 2. Budowa 4 przystani kajakowych na rzece Wykonano jedną w Lewkowie Narewka Starym 3. Trasa turystyczna i wieża widokowa w Złożono wniosek o dofinansowanie Starym Masiewie przedsięwzięcia 4. Pomost - przystań jachtowa Stary Dwór Nie zrealizowano

5. Przebudowa budynku WOZ Lewkowo na Zrealizowano potrzeby Spółdzielni Socjalnej 6. Modernizacja boisk przy Zespole Szkół w Zrealizowano Narewce 7. Rewitalizacja centrum Narewki W trakcie realizacji

Infrastruktura techniczna, komunalna i społeczna L.p. Zadanie Stan realizacji na koniec 2019 r. 1. Uzbrojenie terenów inwestycyjnych w Zrealizowano w całości Siemianówce i nad Zbiornikiem Siemianówka 2. Instalowanie pomp ciepła: - Lewkowo Nie zrealizowano – złożono wniosek Stare - Stanica Kajakowa - Urząd Gminy o dofinansowanie 3. Instalacje fotowoltaiczne - OEE - Zespół Zrealizowano Szkół - Stanica Kajakowa - GOZ - UG 4. Fotowoltaika - prosument 150 szt. Zrealizowano 49 instalacji – ponadto złożono kolejny wniosek o dofinansowanie 5. Instalacje solarne 100 szt. Wykonano 44 instalacje – ponadto złożono kolejny wniosek o dofinan.

Strona | 32

6. Przebudowa stacji wodociągowej w Zrealizowano Siemianówce 7. Stacja uzdatniania wody w Narewce Zrealizowano

8. Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Sporządzono dokumentację Narewce techniczną 9. Budowa świetlic wiejskich: - Nowe Nowe Masiewo – zakończono w Masiewo - Eliaszuki - Nowa Łuka - Leśna całości, Eliaszuki – zakończono w całości, Nowa Łuka – w trakcie realizacji, Leśna - sporządzono dokumentację techniczną 10. Modernizacja i remont GOK Nie zrealizowano

11. Rozbudowa sieci teleinformatycznych Uruchomiono punkty WiFi4EU (Stanica Kajakowa, Amfiteatr, Galeria im. Tamary Sołoniewicz, świetlice Narewka, Lewkowo Stare, Siemianówka, Dzienny Dom Pomocy w Lewkowie Starym, Biblioteka w Narewce, Plaża Stary Dwór, OEE Siemianówka) 12. Przebudowa – wymiana kotłów C.O. w Nie zrealizowano prywatnych gospodarstwach – 150 sztuk 13. Zakup samochodu ratowniczo-gaśniczego Wytypowano jednostkę OSP Siemianówka do dofinansowania zakupu samochodu pożarniczego 14. Zakup koparko-ładowarki Nie zrealizowano

15. Budowa sieci wodociągowej Olchówka - Nie zrealizowano Nowe Masiewo 16. Budowa sieci wodociągowo - Nie zrealizowano kanalizacyjnej na terenach letniskowych przy Zbiorniku Wodnym Siemianówka 17. Budowa przydomowych oczyszczalni Zrealizowano budowę 20 szt. ścieków - 120 szt.

B. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUiKZP) (SUiKZP), najczęściej określane w skrócie jako studium uwarunkowań lub studium to jeden z dokumentów planistyczny sporządzany dla całego obszaru gminy, określający w sposób ogólny politykę przestrzenną i lokalne zasady zagospodarowania Studium jest podstawowym dokumentem kreującym politykę przestrzenną gminy. Obok miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest aktem planowania przestrzennego i w systemie planistycznym zaliczane jest do aktów planowania ogólnego. Nie jest aktem prawa miejscowego, a więc nie zawiera przepisów powszechnie obowiązujących i nie może być podstawą do wydania decyzji administracyjnych. Ma za to charakter aktu kierownictwa wewnętrznego,

Strona | 33 obowiązującego w systemie organów gminy. Wiąże wójta, burmistrza, prezydenta miasta przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i służy koordynacji ustaleń tych planów. Przedmiotem studium są treści związane ze stanem istniejącym, czyli diagnoza aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej gminy i uwarunkowań jej rozwoju dająca rozpoznanie obiektywnych okoliczności rozwoju oraz treści określające kierunki rozwoju przestrzennego i zasady polityki przestrzennej, czyli podstawowe reguły działania w przestrzeni przyjęte przez samorząd. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Narewka zostało zatwierdzone Uchwałą Rady Gminy Narewka Nr VII/66/99 z dnia 31.08.1999 r., obejmuje zmiany zatwierdzone uchwałami:  Nr XXXI/309/06 Rady Gminy w Narewce z dnia 21 wrzenia 2006 r.;  Nr VII/52/07 Rady Gminy w Narewce z dnia 14 czerwca 2007r.;  Nr XVI/147/08 Rady Gminy Narewka z dnia 12 wrzenia 2008 r.;  Nr XXXIV/268/10 Rady Gminy Narewka z dnia 23 czerwca 2010 r.;  Nr XV/122 /12 Rady Gminy Narewka z dnia 26 czerwca 2012 r.,  Nr XXXII/273/14 Rady Gminy Narewka z dnia 29 sierpnia 2014r. Ostatnia zmiana studium była związana z utworzeniem terenów przemysłowo, składowo, usługowych w obrębie Siemianówka, o powierzchni ok 29 ha, z przeznaczeniem pod specjalną strefę ekonomiczną w ramach Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, Podstrefa Narewka. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Narewka jest dokumentem planistycznym sporządzonym dla obszaru całej gminy, wykonanym na podstawie przepisów o planowaniu przestrzennym i rozporządzeń wykonawczych w tym zakresie. Analiza obowiązującego studium w ramach „Oceny aktualności studium i planów miejscowych” wykazała częściową zgodność zapisów studium z obowiązującymi przepisami prawa. Niezgodności dotyczą przede wszystkim braku odniesienia do aktualnych uwarunkowań i przepisów prawa, braku spójności w oznaczaniu przeznaczenia terenów, braku jednoznacznie zdefiniowanych linii rozgraniczających w części niezmienianej studium, pominięcia w opracowaniu wskaźników dotyczących zagospodarowania oraz użytkowania terenów, jak również niewskazania w opracowaniu obszarów, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Obowiązujące studium jest częściowo zgodne z przepisami art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Z przeprowadzonej analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym w oparciu o obowiązujące przepisy związane z planowaniem przestrzennym, a także istniejące uwarunkowania faktyczne wynika zakres aktualizacji kierunków

Strona | 34 zagospodarowania przestrzennego. W związku z występującymi niezgodnościami studium powinno zostać zmienione, przynajmniej w poniżej określonym zakresie:

 dostosowanie zapisów do aktualnych uwarunkowań  dopasowanie wyznaczanych kierunków rozwoju określonych w studium i jego zmianach pod kątem strategii rozwoju gminy (wyznaczenie jednoznacznego charakteru gminy: turystyczna, przemysłowa itp.)  redakcję zapisów wobec aktualnie obowiązującego prawa,  dostosowanie zapisów dotyczących przeznaczenia terenów do bieżących i przewidywanych potrzeb,  wprowadzenie jednoznacznych zapisów (graficznych i tekstowych) dotyczących przeznaczenia terenów,  wprowadzenie jednoznacznego rozgraniczenia terenów z możliwością zabudowy od terenów gdzie obowiązuje zakaz zabudowy, w szczególności w obszarach chronionych,  ustaleniu parametrów zabudowy oraz określenie wskaźników zagospodarowania przestrzennego,  wskazaniu obszarów, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego,  wprowadzeniu wytycznych dla planów miejscowych.

Rada Gminy Narewka Uchwałą Nr XXXI/271/14 z dnia 30 czerwca 2014 r. przystąpiła do sporządzenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Narewka. W kwietniu 2015 r. został podpisana umowa z Biurem Architektoniczno-Urbanistycznym na opracowanie projektu studium. W 2016 r. Uchwałą Nr XII/84/16 Rada Gminy Narewka przystąpiła do sporządzenia Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Narewka. W wyniku prac nad programem w 2017r. Uchwałą Nr XXIV/176/17 przyjęto Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Narewka, który 31 stycznia 2018 r. została zaktualizowany - Uchwała Nr XXVII/200/18 zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Narewka. W wyniku prac nad Programem Rewitalizacji oraz realizacją umowy o powierzenie grantu Nr G/16/2017 z dnia 09.06.2017r. na przeprowadzenie konsultacji społecznych w ramach projektu „Konsultacje dokumentów planistycznych w podlaskich gminach” procedury związane z pracami planistycznymi zostały wstrzymane do chwili zakończenia procesu konsultacji. W ramach przeprowadzonych konsultacji w okresie od 19.05.2017 do 30.11.2017r. opracowano raport z indywidualnego procesu konsultacji dla Gminy Narewka, zawierający zebrane wnioski i uwagi, do których należy się odnieść przy opracowaniu projektu studium. W dniu 05.12.2017 r. przekazano zgromadzone materiały głównemu projektantowi studium (Biuro Architektoniczno-Urbanistyczne).

Strona | 35

Obecnie projekt studium jest na etapie nanoszenia poprawek przez Wykonawcę, wynikających z uwag wniesionych przez Urząd Gminy Narewka, mających na celu odpowiednie przygotowanie niniejszego dokumentu do przedłożenia właściwej terytorialnie Komisji Architektoniczno-Urbanistycznej oraz poddania dalszemu procesowi uzgodnień i opinii. Głównym celem opracowywanego projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest określenie polityki przestrzennej gminy z uwzględnieniem elementów środowiska przyrodniczego, uwarunkowań społeczno- gospodarczych oraz potrzeb rozwojowych mieszkańców gminy. Analiza uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych gminy pozwoliła na określenie kierunków jej rozwoju. Diagnoza stanu gminy obejmowała uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne, a na ich podstawie określone zostały kierunki rozwoju gminy. Istniejący stan zidentyfikowany został w oparciu o dokumenty strategiczne, które przedstawiają możliwości rozwoju gminy nie tylko w aspekcie lokalnym, lecz także w odniesieniu do możliwości rozwojowych gminy w aspekcie wojewódzkim i krajowym.

Główną zasadą kształtowania zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy będzie rozwój poszczególnych funkcji w oparciu o istniejące zainwestowanie. Ich rozwój będzie koncentrował się w obrębach poszczególnych miejscowości. Główne zasady kształtowania polityki przestrzennej gminy zostały sformułowane następująco:

 przeciwdziałanie rozproszeniu zabudowy poprzez wskazywanie nowych terenów inwestycyjnych w obrębie istniejących jednostek osadniczych;  wykreowanie wizerunku gminy jako terenu atrakcyjnego dla rozwoju turystyki i rekreacji;  minimalizacja negatywnego wpływu na strukturę przestrzenną i społeczno- gospodarczą wcześniejszych zasad polityki przestrzennej gminy i poprawa jakości życia mieszkańców gminy;  wyrównanie różnic w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego gminy;  wspieranie lokalnych przedsięwzięć inwestycyjnych, a przy lokalizacji nowych inwestycji uwzględnianie lokalnych zasobów środowiska naturalnego;  promocja gminnych terenów inwestycyjnych;  ochrona najcenniejszych walorów dziedzictwa kulturowego i środowiska przyrodniczego;  kontynuacja historycznego charakteru zabudowy w ośrodkach o zachowanych zabytkowych układach ruralistycznych;  stworzenie najbardziej optymalnego zagospodarowania przestrzeni gminy, z uwzględnieniem wymogów ochrony środowiska, dziedzictwa kulturowego i wizji rozwoju gminy przedstawionej przez lokalne władze.

Strona | 36

 zakaz rolniczego zagospodarowania odpadów

Perspektywiczne kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy, wynikające z istniejących uwarunkowań przestrzenno-gospodarczych, zamierzeń i działań inwestycyjnych gminy oraz zamierzeń powiatu hajnowskiego i województwa podlaskiego, stwarzają przesłanki do wyróżnienia na jej terenie dwóch zasadniczych stref zagospodarowania przestrzennego, zróżnicowanych, co do celów i instrumentów polityki przestrzennej oraz kierunków zagospodarowania:

 obszary zabudowy, które będą ulegały przekształceniom przestrzennym,  obszary otwarte, które nadal pozostaną nie zainwestowane.

Do obszarów zabudowy gminy zaliczyć należy wszystkie obecnie zainwestowane (zabudowane), tereny przeznaczone pod zabudowę w aktualnie obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz wszystkie obszary wyznaczone i przeznaczone w studium pod zorganizowane zainwestowanie (zabudowę). Do obszarów otwartych należy zaliczyć tereny rolne (tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej), leśne i wód powierzchniowych.

C. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (plan miejscowy, MPZP) to akt prawa miejscowego przyjmowany w formie uchwały rady gminy, określający przeznaczenie, warunki zagospodarowania i zabudowy terenu, a także rozmieszczenie inwestycji celu publicznego. Ustalenia planu miejscowego, wraz z innymi przepisami, kształtują sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. Plan miejscowy stanowi podstawę planowania przestrzennego w gminie. Ustanawia przepisy powszechnie obowiązujące na danym terenie, będące podstawą wydawania decyzji administracyjnych (w przeciwieństwie do studium, które wyraża jedynie politykę przestrzenną gminy). W planie miejscowym dokonuje się również zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. Nie jest to tożsame z wyłączeniem gruntu z produkcji rolnej i leśnej, tzw. odrolnieniem. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie może wykraczać poza granice administracyjne gminy, może za to obejmować tylko część jej obszaru. Na terenie gminy może obowiązywać więcej planów miejscowych w postaci fragmentarycznych, obejmujących wybrane obszary opracowań. Plan nie może naruszać ustaleń studium, co stwierdza rada gminy przed jego uchwaleniem. W latach 1985-2003 na terenie Gminy Narewka obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zatwierdzony uchwałą nr IX/41/85 Gminnej Rady Narodowej w Narewce z dnia 4 października 1985r., który obejmował cały jej obszar. Plan ten utracił ważność w 2003 r. w związku ze zmianą ustawy o planowaniu przestrzennym.

Strona | 37

Gmina Narewka posiada 30 opracowań planistycznych w postaci miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy, przyjętych uchwałą Rady Gminy Narewka. Powyższe opracowania zostały sporządzone dla terenów o łącznej powierzchnie ok. 733 ha. Wykluczając tereny, na których plany dublują się obszarowo, na terenie Gminy Narewka ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego objęta jest powierzchnia 619,9277 ha, co w stosunku do całkowitej powierzchni gminy wynoszącej ok. 33 899 ha i daje ok. 1,8 % pokrycia obszaru gminy. Poniżej zestawienie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wraz z wskazaniem uchwał oraz powierzchni opracowania:

Powierzchnia lp. Nr uchwały, data Publikator Przedmiot uchwały (ha) 1 2 3 4 5 Dz.Urz.Woj.Białostocki w sprawie uchwalenia zmian w 17 VIII/117/96 1 ego Nr 40, poz. 153 miejscowym planie zagospodarowania z dnia 29 listopad 1996 r. z dnia 20 grudnia 1996 przestrzennego gminy Narewka Dz.Urz.Woj.Podlaskieg w sprawie uchwalenia zmian w 16,5 XXVI/183/97 2 o Nr 15, poz. 206 miejscowym planie zagospodarowania z dnia 30 grudnia 1997 r. z dnia 10 maja 1999 r. przestrzennego gminy Narewka. w sprawie uchwalenia miejscowego 3,5 planu zagospodarowania przestrzennego części wsi XXIX/221/98 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg Siemieniakowszczyzna w gminie 3 z dnia 17 czerwca 1998 r. o Nr, poz. z dnia Narewka – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz części przeznaczonej pod zabudowę zagrodową w sprawie miejscowego planu 5,5 zagospodarowania przestrzennego Dz.Urz.Woj.Podlaskieg IX/87/99 części wsi Planta gmina Narewka o Nr 39, poz. 634 4 z dnia 28 październik 1999 dotyczących usług przemysłowo- z dnia 30 listopada 1999 r. handlowo-składowych na działce r. oznaczonej w ewidencji geodezyjnej 391 w sprawie miejscowego planu 1 zagospodarowania przestrzennego Dz.Urz.Woj.Podlaskieg terenu działek Nr ewidencyjny 196/3 i XII/114/2000 5 o Nr 16, poz. 178 części działki Nr 249 w Skupowie z dnia 20 kwietnia 2000 r. z dnia 6 czerwca 2000 r. gmina Narewka przeznaczonych na lokalizację urządzenia radionawigacyjnego w sprawie uchwalenia miejscowego 12 planu zagospodarowania Dz.Urz.Woj.Podlaskieg przestrzennego terenów przemysłowo- XIII/121/2000 6 o Nr 20, poz. 265 z dnia składowych na działkach Nr z dnia 27 czerwca 2000 r. 17 lipca 2000 r. ewidencyjny 236, 237, 238 obręb Mikłaszewo i części działki Nr 390/1 obręb Planta w sprawie miejscowego planu 250 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg XVIII/161/01 zagospodarowania przestrzennego 7 o Nr 14, poz. 270 z dnia z dnia 24 kwietnia 2001 r. zespołu rekreacyjnego "Łuka-Stary 30 maja 2001 r. Dwór" nad zbiornikiem Siemianówka w sprawie uchwalenia miejscowego 5,5 planu zagospodarowania Dz.Urz.Woj.Podlaskieg przestrzennego wyodrębnionych XXIII/194/02 8 o Nr 10, poz. 244 z dnia obszarów gminy Narewka z dnia 26 lutego 2002 r. 22 kwietnia 2002 r. obejmujących działki w aktualnej ewidencji geodezyjnej Nr 193/9~193/25 oraz części 193/1 i 290, 291, 292 w

Strona | 38

Tarnopolu oraz Nr 309/28 w Siemianówce

w sprawie uchwalenia miejscowego 22 planu zagospodarowania Dz. Urz.Woj. przestrzennego IV/38/03 Podlaskiego Nr 21, poz. 9 (obręb Siemianówka z dnia 25 lutego 2003 r. 541 z dnia 3 marca dz. nr: 592, 611 do 614 – tereny 2003 r. przemysłowo-składowo-handlowe dz. 307 – zabudowa letniskowa) w sprawie uchwalenia miejscowego 1 planu zagospodarowania Dz.Urz.Woj.Podlaskieg przestrzennego VIII/66/03 o Nr 109, poz. 2048 z 10 (obręb Siemianówka z dnia 9 września 2003 r. dnia 16 października dz. nr: 290/2 do 290/6 – zabudowa 2003 r. mieszkaniowa jednorodzinne, usługi rzemiosła) w sprawie uchwalenia miejscowego 18 XIV/141/04 planu zagospodarowania z dnia 21 czerwca 2004 r. przestrzennego Dz.Urz.Woj.Podlaskieg (obręb Zabłotczyzna 11 o Nr 97, poz. 1400 z dz nr: 129,180,181,181/1,181/2,182,192 dnia 6 lipca 2004 r. do 196 – zabudowa przemysłowo- składowo-usługowa, kolejowy węzeł przeładunkowym) w sprawie miejscowego planu 11 zagospodarowania przestrzennego Dz.Urz.Woj.Podlaskieg zabudowy mieszkaniowej XXI/214/05 12 o Nr 135, poz. 1601 z jednorodzinnej z dopuszczeniem usług z dnia 26 kwietnia 2005 r. dnia 6 czerwca 2005 r. nieuciążliwych i zabudowy gospodarczej na części gruntów wsi Siemianówka w sprawie miejscowego planu 23,5 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg XXIX/298/06 zagospodarowania przestrzennego 13 o Nr 194, poz. 1873 z z dnia 28 czerwca 2006 r. wyodrębnionych terenów w Gminie dnia 29 lipca 2006 r. Narewka w sprawie miejscowego planu 0,5 zagospodarowania przestrzennego Dz.Urz.Woj.Podlaskieg XXIX/296/06 terenu przemysłowego, z bocznicą 14 o Nr 194, poz. 1872 z z dnia 28 czerwca 2006 r. kolejową-szerokotorową na działce Nr dnia 29 lipca 2006 r. ew. 306,położonej na gruntach wsi Planta w sprawie uchwalenia miejscowego 45 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg planu zagospodarowania XXXI/310/06 o Nr 254, poz. 2534 z 15 przestrzennego zespołu rekreacyjnego z dnia 21 września 2006 r. dnia 24 października "Siemianówka" nad zbiornikiem 2006 r. wodnym Siemianówka w sprawie uchwalenia miejscowego 70 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg planu zagospodarowania XXXI/311/06 o Nr 254, poz. 2535 z 16 przestrzennego zespołu rekreacyjnego z dnia 21 września 2006 r. dnia 24 października "Tarnopol" nad zbiornikiem 2006 r. Siemianówka w sprawie miejscowego planu 26 zagospodarowania przestrzennego Dz.Urz.Woj.Podlaskieg XXVI/257/05 terenów przemysłowo-składowo- 17 o Nr 35, poz. 433 z dnia z dnia 29 grudnia 2005 r. usługowych położonych na 2 lutego 2006 r. wydzielonych gruntach wsi Mikłaszewo w sprawie miejscowego planu 10 zagospodar. przestrzen. terenów Dz.Urz.Woj.Podlaskieg zabudowy mieszkaniowej letniskowej i XXVI/260/05 18 o Nr 35, poz. 434 z dnia pensjonatowej z dopuszczeniem z dnia 29 grudnia 2005 r. 2 lutego 2006 r. zabudowy jednorodz. i usług nieuciążliwych na cz. gruntów wsi Siemianówka VII/53/07 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg w sprawie uchwalenia miejscowego 24,64 19 z dnia 14 czerwca 2007 r. o Nr 170, poz. 1717 z planu zagospodarowania

Strona | 39

dnia 25 lipca 2007 r. przestrzennego terenów przemysłowo- składowo-usługowych położonych na gruntach wsi Leśna w gminie Narewka zmieniająca uchwałę w sprawie 0 uchwalenia miejscowego planu Dz.Urz.Woj.Podlaskieg XI/95/07 zagospodarowania przestrzennego o Nr 13, poz. 148 z dnia z dnia 28 grudnia 2007 r. terenów przemysłowo-składowo- 16 stycznia 2008 r. usługowych położonych na gruntach wsi Leśna w Gminie Narewka w sprawie miejscowego planu 1,7 zagospodarowania przestrzennego Dz.Urz.Woj.Podlaskieg terenu przemysłowo-składowego na VIII/66/07 o Nr 203, poz. 2063 z 20 działkach Nr ew. z dnia 10 sierpnia 2007 r. dnia 12 września 2007 369/2,369/5,369/6,394 i część działki r. Nr ew. 309/2 położonych na gruntach wsi Planta w sprawie miejscowego planu 26,8637 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg zagospodarowania przestrzennego XVI/148/08 o Nr 252, poz. 2585 z 21 terenów budownictwa mieszkaniowego z dnia 12 września 2008 r. dnia 21 października i usług we wsi Skupowo w gminie 2008 r. Narewka w sprawie miejscowego planu 39,0630 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg zagospodarowania przestrzennego XVII/153/08 o Nr 279, poz. 2807 z części wsi Łuka z przeznaczeniem na 22 z dnia 27 października 2008 dnia 14 listopada 2008 pole golfowe i budownictwo r. r. rekreacyjno-letniskowe w gminie Narewka w sprawie miejscowego planu 1,67 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg zagospodarowania przestrzennego XXXIV/269/10 23 o Nr 173, poz. 2165 z części wsi Grodzisk w gminie Narewka z dnia 23 czerwca 2010 r. dnia 16 lipca 2010 obejmujących działki nr 196, 197/2, 197/3, 197/4 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg w sprawie miejscowego planu 9,72 VI/51/11 24 o Nr 177, poz. 2124 z zagospodarowania przestrzennego z dnia 13 czerwca 2011 r. dnia 05 lipca 2011 części wsi Łuka w Gminie Narewka w sprawie miejscowego planu 0,8118 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg XI/94/12 zagospodarowania przestrzennego 25 o poz.764 z dnia 29 luty z dnia 15 luty 2012 r. części wsi Masiewo Nowe w gminie 2012 r. Narewka w sprawie miejscowego planu 8,1100 zagospodarowania przestrzennego Dz.Urz.Woj.Podlaskieg części obrębu Narewka XV/123/12 26 o poz. 2087 z dnia 13 z przeznaczeniem pod zabudowę z dnia 26 czerwca 2012 r. lipca 2012 r. przemysłowo - składowo - handlową wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w sprawie zmiany miejscowego planu 15,3613 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg XXII/193/13 zagospodarowania przestrzennego 27 o poz. 1881 z dnia 16 z dnia 28 marca 2013 r. zespołu rekreacyjnego "Łuka - Stary kwietnia 2013 r. Dwór" nad zbiornikiem Siemianówka w sprawie zmiany miejscowego planu 35,00 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg XXVII/234/13 zagospodarowania przestrzennego 28 o poz. 25 z dnia 03 z dnia 30 grudnia 2013 r. zespołu rekreacyjnego "Tarnopol" nad stycznia 2014 r. zbiornikiem Siemianówka W sprawie miejscowego planu 29,3122 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg XXXII/274/14 zagospodarowania przestrzennego 29 o poz. 3133 z dnia 22 z dnia 29 sierpnia 2014r. terenów przemysłowo-składowo- września 2014 r. usługowych w obrębie Siemianówka W sprawie zmiany miejscowego planu 2,5080 Dz.Urz.Woj.Podlaskieg zagospodarowania przestrzennego IX/62/19 30 o poz. 4284 z dnia 29 terenów budownictwa mieszkaniowego z dnia 29.08.2019r. sierpnia 2019 r. usług we wsi Skupowo w gminie Narewka Razem w ha 732,76

Strona | 40

Analiza tekstów i rysunków tych dokumentów wobec wymogów wynikających z przepisów art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w związku z opracowaniem oceny aktualności studium i planów miejscowych wykazała częściową zgodność zapisów planów miejscowych z obowiązującymi przepisami prawa. Niezgodności dotyczą przede wszystkim planów sprzed 2008 r. i braku wskazania w nich form ochrony przyrody (przede wszystkim obszarów chronionego krajobrazu) oraz wobec zmieniających się przepisów nieokreślania w poszczególnych przypadkach:  zasad ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego,  zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej,  zasad i warunków scalania i podziału nieruchomości objętych planem miejscowym,  sposobu i terminu tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania terenów. Biorąc po uwagę obowiązujące na terenie gminy Narewka formy ochrony przyrody i lokalizację planów miejscowych, można stwierdzić, iż znajdują się one w zasięgu obszarów chronionych „Dolina Narwi” oraz „Puszcza Białowieska” - Rozporządzeń Nr 7/05 oraz Nr 9/05 Wojewody Podlaskiego z dnia 25 lutego 2005r. Analiza dotyczyła przede wszystkim zakazu lokalizowania obiektów budowlanych w pasie 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyjątkiem urządzeń wodnych oraz obiektów służących prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej i wykazała zgodność planów uchwalonych po dniu 25 lutego 2005r (wejście w życie rozporządzeń w sprawie w/w obszarów chronionego krajobrazu) z przepisami prawa. Rada Gminy Narewka podjęła 6 uchwał w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Obszar objęty przystąpieniem do zmiany wynosi 119,26 ha (0,35% powierzchni gminy).

Pow. Lp Nr uchwały Tytuł Zakres Funkcja terenu (ha) obręb Siemianówka 6,50 z przeznaczeniem pod działki nr: 1070, 1081/20, 303, budownictwo cz.308, 309/1, cz.309/9, rekreacyjne, letniskowe w sprawie przystąpienia do cz.309/28, 310/, do 310/5, wraz z niezbędną sporządzenia miejscowego cz.310/6, 310/28 do 310/30, infrastrukturą XX/175/12 planu zagospodarowania cz.310/31, cz.317/1, 311/1, techniczną 1 z dnia przestrzennego terenów 311/2, 312, cz.313/1, 313/2, 27.12.2012 rekreacyjnych, 315/1, cz.315/7, 314, cz.302, letniskowych w obrębie cz.278/1, 278/2, cz.280, Siemianówka cz.281/3, cz.282, cz.283/5, cz.283/6, cz.284, cz.285/5, cz.286, cz.287, cz.288, cz.289, cz.301, cz.345 XXI/184/13 w sprawie przystąpienia do obręb: Łuka 7,00 z przeznaczeniem pod 2 z dnia sporządzenia miejscowego działki nr: 34/8, 34/5, cz..34/6, budownictwo 01.02.2013r. planu zagospodarowania cz.88, cz.100, cz.40, cz.53, rekreacyjne, letniskowe,

Strona | 41

przestrzennego terenów cz.82/1, cz.172, 833, 85/1, 86/1 pensjonatowe wraz z rekreacyjnych, do 86/5, 87/1, 452/1 niezbędną infrastrukturą letniskowych, techniczną pensjonatowych w obrębie Łuka, wieś Słobódka obręb: Stare Lewkowo 76,33 z przeznaczeniem pod działki nr: 10/3, 10/4, 10/5, kopalnie piasku i gliny 10/6, 10/7, 10/8, 11, 12/3, 12/4, oraz tereny zabudowy w sprawie przystąpienia do 12/5, 12/6, 12/7, 13/1, 13/2, zagrodowej wraz z XXV/222/13 sporządzenia miejscowego 14/1, 14/3, 14/4, 14/6, 14/8, niezbędną infrastrukturą 3 z dnia planu zagospodarowania 14/9, 14/10, 14/11, 14/12, techniczną 20.09.2013r. przestrzennego gminy 14/13, 14/14, 16/1, 16/2, 16/3, Narewka 17/1, 17/2, 18/1, 18/2, 18/3, 19/3, 19/4, 21/5, 21/6, 25, 321, 443, 444, 445, 446, 447, 448, 320, 322, 309 9,00 z przeznaczeniem pod tereny zabudowy w sprawie przystąpienia do obręb: Siemianówka letniskowej, XXV/241/13 sporządzenia miejscowego działki nr: od 135/1 do 135/58, pensjonatowej, 4 z dnia planu zagospodarowania 13, 136, 137/1 do 137/19, 138/1 pensjonatowo- 30.12.2013r. przestrzennego części wsi do 138/21, 139/1 do 139/3, usługowej wraz z Siemianówka niezbędną infrastrukturą techniczną pod budownictwo obręb Lewkowo Nowe w sprawie przystąpienia do 2,37 przemysłowo- XVI/117/16 dz. nr 407, 174 sporządzenia miejscowego składowo-usługowe 5 z dnia obręb Gruszki plan zagospodarowania wraz z niezbędną 29.09.2016r. dz. nr 1006, cz.883/2, cz. przestrzennego 0,73 infrastrukturą 1007/7 techniczną w sprawie przystąpienia do z przeznaczeniem pod XXXI/239/18 obręb Siemianówka sporządzenia miejscowego 17,33 tereny kolejowe wraz z 6 z dnia dz.nr 59/20, 518, 519, 520, 521, plan zagospodarowania niezbędną infrastrukturą 18.10.2018r. 523, 524, 525, 530, 531, 532, przestrzennego techniczną razem 119,26

Ze względu na trwające procedury związane z opracowaniem nowego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, prace nad planami miejscowymi zostały wstrzymane. Przed przystąpieniem prac nad planami miejscowymi należy doprowadzić do zgodności zapisów studium z podjętymi uchwałami. W 2019 r. uchwalono jedną zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Dotyczyła ona miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów budownictwa mieszkaniowego i usług we wsi Skupowo w gminie Narewka, zatwierdzonego uchwała Rady Gminy Narewka Nr XVI/148/08 z dnia 12 września 2008 r. Uchwałą Nr IX/62/19 z dnia 29.08.2019r. zmieniono w/w plan, przeznaczając pod budownictwo mieszkaniowe i usługi obszar o powierzchni 2,5080 ha, przeznaczony dotychczas pod tereny rolnicze. Przedmiotowa zmiana planu była możliwa ze względu na jej zgodność z zapisami obowiązującego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Narewka. Obowiązująca ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27.03.2003r. /Dz.U. z 2020r., poz. 293/ zmienia zakres miejscowych planów w stosunku do ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 07.07.1994r. /Dz.U. z 1994r., Nr 89, poz. 415/ w oparciu o którą została sporządzona część obowiązujących

Strona | 42 planów. W związku z powyższym zmiany ustawowe obrazują braki w zakresach przeważającej ilości planów miejscowych. Zmienił się również standard i szczegółowość ustaleń, określony rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który m.in. wprowadza do rysunku miejscowego planu wyrys ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego z oznaczeniem obszaru objętego projektem planu oraz określeniem skali rysunku w formie liczbowej i liniowej. W 2019 r. wszczęto 46 postępowań w sprawie wydania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu oraz 6 postępowań w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego, w wyniku których w 2019 r. wydano 43 decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, obejmujących obszar ok. 25,4 ha oraz 7 decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, o pow. ok. 5,8 ha. Powierzchnia Lp Decyzje Rodzaj zabudowy Ilość ha zab. mieszkaniowa 31 jednorodzinna 1 Decyzje o warunkach zabudowy 25,4 zab. usługowa 4 inna 8 Decyzje o lokalizacji inwestycji 2 7 5,8 celu publicznego 3 Decyzje negatywne 0 razem 50 31,2

Duża ilość wniosków i wydanych warunków zabudowy pokazuje zainteresowanie właścicieli gruntów – zarówno mieszkańców gminy jak również osób mieszkających poza terenem gminy Narewka – zmianą przeznaczenia terenów rolnych na tereny inwestycyjne (mieszkaniowe, usługowe, przemysłowe i inne). Z przeprowadzonej analizy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wynika, że część obowiązujących na obszarze gminy planów miejscowych nie jest dostosowana do istniejących uwarunkowań faktycznych i prawnych, w związku z tym stwierdza się konieczność ich zmiany. Poniżej zestawiono miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w Gminie Narewka, które wymagają wprowadzenia zmian celem dostosowania do obowiązujących przepisów prawa: 1. Uchwała Nr VIII/117/96 z dnia 29 listopada 1996 r. w sprawie uchwalenia zmian w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Narewka 2. Uchwała Nr XXVI/183/97 z dnia 30 grudnia 1997 r. w sprawie uchwalenia zmian w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Narewka 3. Uchwała Nr XXIX/221/98 z dnia 17 czerwca 1998 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części wsi Siemieniakowszczyzna w gminie Narewka – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna oraz części przeznaczonej pod zabudowę zagrodową

Strona | 43

4. Uchwała Nr IX/87/99 z dnia 28 października 1999 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części wsi Planta gmina Narewka dotyczących usług przemysłowo – handlowo – składowych na działce oznaczonej w ewidencji geodezyjnej 391 5. Uchwała Nr XII/114/2000 z dnia 20 kwietnia 2000 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu działek Nr ewidencyjny 196/3 i części działki Nr 249 w Skupowie gmina Narewka przeznaczonych na lokalizację urządzenia radionawigacyjnego 6. Uchwała Nr XIII/121/2000 z dnia 27 czerwca 2000 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów przemysłowo – składowych na działkach Nr ewidencyjny 236, 237, 238 obręb Mikłaszewo i części działki Nr 390/1 obręb Planta 7. Uchwała Nr XVIII/161/01 z dnia 24 kwietnia 2001 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zespołu rekreacyjnego „Łuka-Stary Dwór” nad zbiornikiem Siemianówka 8. Uchwała Nr XXIII/194/02 z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wyodrębnionych obszarów gminy Narewka obejmujących działki w aktualnej ewidencji geodezyjnej Nr 193/9-193/25 oraz części 193/1 i 290, 291, 292 w Tarnopolu oraz Nr 309/28 w Siemianówce 9. Uchwała Nr IV/38/03 z dnia 25 lutego 2003 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 10. Uchwała Nr VIII/66/03 z dnia 9 września 2003 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 11. Uchwała Nr XIV/141/04 z dnia 21 czerwca 2004 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 12. Uchwała Nr XXIX/298/06 z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wyodrębnionych terenów w Gminie Narewka 13. Uchwała Nr XXIX/296/06 z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu przemysłowego, z bocznicą kolejową – szerokotorową na działce Nr ew. 306, położonej na gruntach wsi Planta 14. Uchwała Nr XXVI/257/05 z dnia 29 grudnia 2005 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów przemysłowo – składowo – usługowych położonych na wydzielonych gruntach wsi Mikłaszewo 15. Uchwała Nr XXVI/260/05 z dnia 29 grudnia 2005 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów zabudowy mieszkaniowej letniskowej i pensjonatowej z dopuszczeniem zabudowy jednorodzinnej i usług nieuciążliwych na części gruntów wsi Siemianówka 16. Uchwała Nr XVI/148/08 z dnia 12 września 2008 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów budownictwa mieszkaniowego i usług we wsi Skupowo w gminie Narewka

D. Zasób nieruchomości gminnych Całkowita powierzchnia Gminy Narewka wynosi 33 899 ha (339 km2), zaś powierzchnia gruntów w posiadaniu Gminy Narewka wynosi 801,3368 ha, na które składają się 1997 działki ewidencyjne. 1087 działek, o powierzchni 328,0817 ha to

Strona | 44 działki zapisane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki drogowe (dr). 910 działek to nieruchomości określone w ewidencji gruntów jako:

Lp. Oznaczenie Opis Powierzchnia w ha 1 B Tereny po budynkami, zabudowane 28,1745 2 Ls Lasy, tereny leśne 69,2759 Tereny rolne w tym łąki, pastwiska, rola, 3 R 282,1695 zadrzewienie zakrzewienia, tereny różne 4 W Tereny pod wodami 14,5615 5 dr Drogi, tereny pod drogami, tereny komunikacyjne 328,0817 6 K Kopaliny 19,8322 7 N Nieużytki 14,2983 8 Tk Tereny kolejowe 44,9432 razem 801,3368 Gmina Narewka w swoich zasobach posiada 106 nieruchomości, wydzielonych geodezyjnie z przeznaczeniem w planie zagospodarowania przestrzennego pod tereny budowalne (zabudowa letniskowa, zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, hotelarka, pensjonatowa i przemysłowo-składowo-usługowa).

Lp. Obręb Ilość szt. Powierzchnia ha Przeznaczenie w planie 1 Łuka 78 7,2272 letniskowe 2 Łuka 9 3,6819 hotelarsko-pensjonatowe 3 Tarnopol 6 0,5904 letniskowe 4 Narewka 1 0,1500 mieszkaniowe jednorodzinne 5 Stare Masiewo 4 0,4823 mieszkaniowe jednorodzinne 6 Masiewo Nowe 4 0,5030 mieszkaniowe jednorodzinne 7 Siemianówka 4 22,7871 przemysłowo -składowo- usługowe razem 106 35,4219

E. Gospodarowanie zasobem nieruchomości gminnych 1. Sprzedaż nieruchomości W 2019 r. Gmina przeznaczyła do sprzedaży 45 nieruchomości, położonych w obrębach Łuka, Narewka, Masiewo Nowe, Stare Masiewo, Planta, Siemianówka i Bernacki Most.

Nieruchomości przeznaczone do sprzedaży 2018 / 2019 Lp. Obręb Ilość szt. Powierzchnia ha Przeznaczenie terenu 1 Łuka 10 0,9687 letniskowe 2 Łuka 11 0,8421 letniskowo-pensjonatowe 3 Łuka 8 3,1460 hotelarsko-pensjonatowe 4 Łuka 1 0,3134 usługowe 5 Narewka 1 0,0500 mieszkaniowe jednorodzinne 6 Narewka 2 0,1900 rolne

Strona | 45

7 Stare Masiewo 4 0,4823 mieszkaniowe jednorodzinne 8 Masiewo Nowe 4 0,5030 mieszkaniowe jednorodzinne 9 Planta 1 1,2200 wielofunkcyjne intensywnego zainwestowania 10 Planta 1 0,6400 leśne 11 Bernacki Most 1 0,2712 rolne 12 Siemianówka 1 0,0476 zagrodowe i mieszkaniowe jednorodzinne razem 45 8,6743

W wyniku przeprowadzonych w 2019 r. przetargów sprzedano 23 nieruchomości na łączną wartość 1.186.266,30 zł brutto.

Nieruchomości sprzedane w 2019 r.

Cena wywoławcza w zł Cena uzyskana w przetargu lp. nr działki obręb Pow. w m2 netto w zł brutto 1580 919/1 1. Łuka 1554 78.100,- 97.477,60 918/1 3134 1088/26 2. Łuka 905 23.600,- 48.412,90 1089/22 1088/24 3. Łuka 887 23.100,- 49.642,90 1089/21 1088/22 4. Łuka 893 23.300,- 49.642,90 1089/20 1087/18 5. Łuka 1017 26.500,- 61.143,40 1088/27 1087/17 6. Łuka 866 22.600,- 51.057,40 1088/25 1087/16 7. Łuka 883 23.000,- 52.102,90 1088/23 1087/15 8. Łuka 855 22.300,- 48.412,90 1088/21 1087/14 9. Łuka 969 25.300,- 63.492,70 1088/18 10. 1079/21 Łuka 4000 122.700,- 152.876,80 11. 1515 Łuka 721 19.200,- 27.502,90 12. 1514 Łuka 721 19.200,- 24.304,90 13. 1513 Łuka 721 19.200,- 24.304,90 14. 1512 Łuka 721 19.200,- 24.304,90 15. 1511 Łuka 721 19.000,- 24.058,90 16. 1510 Łuka 810 19.200,- 25.042,90

Strona | 46

Nieruchomości sprzedane w 2019 r.

Cena wywoławcza w zł Cena uzyskana w przetargu lp. nr działki obręb Pow. w m2 netto w zł brutto 1540 17. Łuka 741 19.500,- 24.673,90

540 1541 18. Łuka 502 27.700,- 34.858,30 1542 1042 19. 1079/22 Łuka 4000 106.500,- 132.754,00 Bernacki 20. 111/6 2712 27.400,- 28.122,90 Most 21. 245 Planta 12200 80.000,- 99.826,90 22. 259 Narewka 300 2.600,- 3.072,90 23. 240 Planta 6400 31.170,- 39.175,60 Łącznie 779.870,- 1.186.266,30

2. Dzierżawa nieruchomości rolnych Gmina Narewka dzierżawi 72 działki rolne, o łącznej powierzchni 79,1352 ha, dla 51 podmiotów. Z tego tytułu w 2019r. przychód wynosi 9.253,32 zł. W 2019 r. przedłużono umowy dzierżawy na działki rolne dla 6 podmiotów.

3. Dzierżawa nieruchomości pod działalność gospodarczą Z dzierżawy nieruchomości stanowiących własność Gminy Narewka, na cele prowadzenia działalności gospodarczej w 219 roku, korzystało 9 podmiotów, na 10 działkach ewidencyjnych, o łącznej powierzchni dzierżawy 0,1391 ha. Miesięczny szacowany dochód z tytułu dzierżawy ww. gruntów wynosi 1.969,44 zł netto – 2.422,41 zł brutto. W 2019 r. podpisano 2 nowe krótkoterminowe umowy dzierżawy, które wygasały w tym samym roku. Ponadto Gmina Narewka dzierżawi tereny kolejowe, składające się z 21 działek, o łącznej powierzchni 40,0033 ha. Miesięczny czynsz z tytułu dzierżawy w 2019r. wynosił 20.726,39 zł netto – 25.493,46 zł brutto.

Dzierżawy gruntu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej lp. obręb ha działka przeznaczenie 1 Siemianówka 0,0050 16 lokalizacja kontenera telekomunikacyjnego 2 Tarnopol 0,0324 359/15 lok. stacji bazowej GSM 4 Narewka 0,0100 60/1 pod budynkiem sklepu 5 Narewka 0,0080 628 pod budynkiem gospodarczym 6 Narewka 0,0240 60/1 pod budynkiem sklepu

Strona | 47

7 Narewka 0,0200 753/7 pod budynkiem handlowym, usługowym 8 Narewka 0,0175 115/77 lok. stacji bazowej GSM 9 Narewka 0,0001 128/1 lok. słupków teletechnicznych Stare Lewkowo 0,0001 390/8 lok. słupków teletechnicznych 10 Narewka 0,0220 753/7 pod budynkiem handlowym, usługowym razem ha 0,1391

4. Wieczyste użytkowanie W wieczyste użytkowanie zostało oddanych 12 działek, położonych w obrębie Narewka, o powierzchni 1,5169 ha, dla 61 podmiotów. Są to działki zabudowane budynkami mieszkaniowymi, stanowiącymi własność prywatną.

Nieruchomości oddane w wieczyste użytkowanie lp. obręb lokalizacja, ulica Dz. pow. (ha) liczba użytkowników 1 Narewka Hajnowska 639 0,0643 2 2 Ogrodowa 711 0,0565 4 3 Hajnowska 628 0,0817 5 4 Mickiewicza 682/1 0,0749 3 5 Mickiewicza 523 0,0580 2 6 Mickiewicza 589 0,2367 5 7 Mickiewicza 586/1 0,0581 2 8 Mickiewicza 587/2 0,1386 5 9 Nowa 131/6 0,2400 10 10 Nowa 130/5 0,2900 12 11 Nowa 129/7 0,2024 14 12 Nowa 129/8 0,0157 1

W dniu 05.10.2018 r. weszła w życie ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów /Dz.U. z 2018 r. poz. 1716/, która z dniem 01.01.2019 r. przekształciła prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe, w prawo własności gruntu na rzecz ich dotychczasowych użytkowników wieczystych. Przedmiotowe przekształcenie jest obciążone konicznością ponoszenia przez nowych właścicieli opłaty przekształceniowej przez okres 20 lat, w kwocie rocznej równej dotychczasowej opłacie rocznej za użytkowanie wieczyste. Na wniosek nowego właściciela możliwe jest uiszczenie opłaty przekształceniowej jednorazowo. Uchwałą Nr V/41/19 z dnia 29.03.2019 r. w sprawie określenia stawek bonifikaty od opłaty jednorazowej z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności gruntów stanowiących własność Gminy Narewka, Rada Gminy Narewka określiła bonifikatę od opłaty jednorazowej za przekształcenie

Strona | 48 gruntu w wysokości 80% w przypadku, gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w roku, w którym nastąpiło przekształcenie. W pozostałych latach zgodnie zapisami uchwały. W 2019 r., tj. w roku ustawowego przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, 54 z 61 nowych właścicieli zdecydowało się na uiszczenie jednorazowej opłaty przekształceniowej i tym samym skorzystało z 80% bonifikaty. Wpływy do budżetu Gminy Narewka z tytułu wniesienia jednorazowej opłaty przekształceniowej wyniosły 20.521,53 zł. Podmioty, które nie zdecydowały się na uiszczenie jednorazowej opłaty przekształceniowej, zobligowane są do corocznego uiszczania opłaty przekształceniowej przez 20 lat zaczynając od 2019 r. 7 podmiotów łącznie corocznie będzie wpłacało kwotę 512,48 zł, do 2038 r. włącznie.

5. Scalenia gruntów Na terenie gminy Narewka trwają prace scaleniowe nadzorowane przez Starostwo Powiatowe w Hajnówce, w ramach wymienionych niżej obiektów scaleniowych.

Liczba l.p. Obiekt scaleniowy Powierzchnia Etap realizacji działek 1 Eliaszuki, Planta, Mikłaszewo 2 514 ha 2054 Trwają prace geodezyjne 2 Olchówka 365 ha 553 Realizacja zakończona 3 Tarnopol 1124 ha 1067 Trwają prace poscaleniowe 4 Ochrymy, Podlewkowie, Na etapie przygotowania wniosku o 362 ha 806 Kapitańszczyzna dofinansowanie razem 4380 ha 4480

F. Program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy Mieszkaniowy zasób gminy stanowi 12 lokali, z czego 6 są to lokale mieszkalne, 6 lokale socjalne, o łącznej powierzchni 557,13 m². Zasobem mieszkaniowym administruje Urząd Gminy Narewka. W 2019 roku nie pozyskano nowych lokali oraz nie dokonywano sprzedaży mieszkań będących w zasobach. W lutym zakończono remont w lokalu mieszkalnym zlokalizowanym w Narewce przy ul. Białowieskiej 5/3. Podstawą do działań w zakresie gospodarki mieszkaniowej jest przyjmowany przez Radę Gminy Wieloletni Program Gospodarowania Mieszkaniowym Zasobem Gminy (Uchwała nr XXVIII/212/18 Rady Gminy Narewka z dnia 30 kwietnia 2018 r. w sprawie przyjęcia wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy Narewka na lata 2018-2022).

Strona | 49

Zasady przydziału lokali gminnych reguluje Uchwała nr XXII/199/13 Rady Gminy Narewka z dnia 28 marca 2013 r. w sprawie zasad wynajmowania lokali mieszkalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Narewka.

Wykaz lokali, stan na dzień 31.12.2019 r. Lokale mieszkalne Lokale socjalne Lp. Lokalizacja Lp. Lokalizacja 1 Narewka ul. Białowieska 1/3 1 Narewka ul. Hajnowska 41/4 2 Narewka ul. Kolejowa 1/5 2 Narewka ul. Mickiewicza 42/5 3 Narewka ul. Kolejowa 1/4 3 Narewka ul. Mickiewicza 42/5 4 Siemianówka ul. Lipowa 11 4 Narewka ul. Białowieska 5/1 5 Lewkowo Stare 73/1 5 Siemianówka ul. Lipowa 11 6 Olchówka 1/1 6 Olchówka 1/2

G. Lokalny Program Rewitalizacji, Plan gospodarki niskoemisyjnej, Gminny Program Ochrony Środowiska 1. Lokalny Program Rewitalizacji Program został przyjęty uchwałą Nr XXIV/176/17 Rady Gminy Narewka z dnia 28 września 2017 r., a następnie zmieniony uchwałą Nr XXVII/200/18 z dnia 31 stycznia 2018 r. Program został opracowany w oparciu o art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446), w związku z tym do Programu, procedury opracowania nie stosuje się co do zasady zapisów Ustawy o rewitalizacji z dnia 9 października 2015. Zgodnie z powyższym Program opracowano zgodnie z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 Ministra Rozwoju z 2016 roku. Program został wpisany do wykazu programów rewitalizacji województwa podlaskiego. Obszarem zdegradowanym w gminie jest ten obszar, na którym zidentyfikowano występowanie stanu kryzysowego (czyli koncentracji negatywnych zjawisk społecznych - w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym), współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z innych sfer: gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej. Jako obszar rewitalizacji wyznaczono jednostki delimitacyjne: Narewka i Grodzisk oraz Zabłotczyzna. Program Rewitalizacji określa główne kierunki, którymi gmina jako wspólnota mieszkańców powinna podążać w perspektywie najbliższych lat, aby wyeliminować lub ograniczyć niekorzystne zjawiska zdiagnozowane na obszarze rewitalizacji. Określono wizję, czyli pożądany stan obszaru rewitalizacji na koniec okresu realizacji

Strona | 50 programu (2022 rok). Formułując wizję przyjęto zasadę, że powinna być ona łatwa do zapamiętania, tak aby każdy uczestnik życia społecznego w gminie, wiedział dokąd zmierza rozwój społeczno-gospodarczy obszaru. Wizja stanowi opis stanu obszaru oczekiwanego w przyszłości. Jest to obraz, wyobrażenie tego obszaru za kilka lat przy optymistycznym założeniu wystąpienia korzystnych uwarunkowań zewnętrznych. Wizja rozwoju jest wynikiem wykorzystania endogenicznych zasobów obszaru rewitalizacji.

2. Plan gospodarki niskoemisyjnej Plan został przyjęty uchwałą Nr X/65/15 Rady Gminy Narewka z dnia 30 listopada 2015 r. w sprawie przyjęcia Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Narewka na lata 2015-2020. Jednym z najwyższych priorytetów działań Unii Europejskiej jest walka ze zmianami klimatu, m.in. poprzez kreowanie oraz implementowanie stosownych przepisów prawa, które są z całą surowością egzekwowane wobec krajów członkowskich. Wspólnota zobowiązała się do zredukowania całkowitej emisji CO2 w Europie o przynajmniej 20 % do roku 2020 w stosunku do poziomów z roku 1990. Istotna rola w osiągnięciu tego celu przypisana została działaniom podejmowanym na szczeblu lokalnym. Polskie gminy poprzez wspieranie bądź realizowanie działań ukierunkowanych na oszczędność energii przyczynią się do wypełnienia wspomnianych założeń. Jednakże, aby podejmowane inicjatywy, przede wszystkim inwestycyjne, były wdrażane racjonalnie, a także efektywnie wpisywały się w politykę Unii Europejskiej wskazane było opracowanie strategicznego dokumentu, który zawierać będzie plan działań na rzecz zrównoważonej energii. Tę właśnie funkcję spełnia Plan gospodarki niskoemisyjnej, który na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji emisji pokazuje, w których dziedzinach samorząd powinien angażować się najmocniej, aby uzyskiwać znaczące oszczędności energii i jakie powinien realizować zadania inwestycyjne najefektywniej wpływające na poprawę jakości powietrza atmosferycznego na jego obszarze. Zadaniem planu gospodarki niskoemisyjnej jest ustalenie, na podstawie analizy aktualnego stanu zużycia energii i emisji CO2 na obszarze gminy, działań – wraz z ich oceną pod kątem ekonomicznym i ekologicznym – zmierzających do redukcji wykorzystania energii, czy też zwiększenia skali wykorzystania odnawialnych źródeł energii, a w rezultacie ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Obok bazowej inwentaryzacji emisji dokument zawiera określenie celów ogólnych oraz szczegółowych w zakresie gospodarki niskoemisyjnej, a także mapę drogową, która wskazuje sposoby ich osiągnięcia. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej obejmuje wszystkie sektory (budownictwo użyteczności publicznej, budownictwo mieszkaniowe, transport, oświetlenie uliczne,

Strona | 51

przemysł) i podmioty będące producentami, dystrybutorami i użytkownikami energii uwzględniając podmioty zarówno publiczne jak i prywatne. W tabeli poniżej dokonano zbiorczego zestawienia działań planowanych do wdrożenia w ramach realizacji Programu gospodarki niskoemisyjnej Zbiorcze zestawienie działań przewidzianych w ramach PGN: Szacowany Lp. Nazwa działania koszt w tys. zł 1. Wymiana oświetlenia wbudowanego w budynkach użyteczności 200 publicznej 2. Wymiana opraw ulicznych na energooszczędne 350 3. Budowa systemu inteligentnego sterowania oświetleniem 80 ulicznym 4. Zwiększanie świadomości ekologicznej dzieci i młodzieży 20 5. Instalacja pomp ciepła / modernizacja kotłowni 3 000 6. Instalacja kolektorów słonecznych 60 7. Instalacja ogniw fotowoltaicznych 500 8. Modernizacja taboru samochodowego 700 9. Modernizacja dróg publicznych 5 000 10. Termomodernizacja budynków 10 000 11. Wymiana starych kotłów na nowe 1 200 12. Instalacja kolektorów słonecznych 3 000 13. Instalacja ogniw fotowoltaicznych 5 000 SUMA 29 110

3. Gminny Program Ochrony Środowiska Program został przyjęty uchwałą Nr XXII/160/17 Rady Gminy Narewka z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie przyjęcia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Narewka do roku 2020. Gminny Program Ochrony Środowiska został opracowany zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r. poz.672, z późn. zm.), uwzględniając część strategii „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko” dotyczących Ochrony Środowiska. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Narewka jest podstawowym dokumentem koordynującym działania na rzecz ochrony środowiska na terenie gminy. Zawiera cele i zadania, które powinna realizować gmina jak i inne podmioty w celu ochrony środowiska w jej granicach administracyjnych. Ponadto dokument ten został opracowany zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Środowiska: Wytyczne do opracowania wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska. Program podsumowuje stan środowiska gminy oraz zawiera zestawienie jego słabych i mocnych stron (analiza SWOT).

Strona | 52

Dzięki kompleksowemu ujęciu stanu środowiska na terenie gminy możliwe stało się zdefiniowanie na tej podstawie celów środowiskowych, do jakich powinno się dążyć kierując dobrem środowiska i ideą zrównoważonego rozwoju. Podstawowym celem sporządzania i uchwalania Programu Ochrony Środowiska (POŚ) jest realizacja przez jednostki samorządu terytorialnego polityki ochrony środowiska zbieżnej z założeniami najważniejszych dokumentów strategicznych i programowych. POŚ stanowi podstawę funkcjonowania systemu zarządzania środowiskiem spajającą wszystkie działania i dokumenty dotyczące ochrony środowiska i przyrody na szczeblu JST. W dokumencie dokonano oceny aktualnego stanu środowiska oraz przeanalizowano możliwości jego poprawy na terenie Gminy Narewka z uwzględnieniem dziesięciu obszarów interwencji: 1. Ochrona klimatu i jakości powietrza, 2. Zasoby przyrodnicze, 3. Gospodarowanie wodami, 4. Gleby, 5. Zasoby geologiczne, 6. Zagrożenia hałasem, 7. Pole elektromagnetyczne, 8. Gospodarka wodno-ściekowa, 9. Gospodarka odpadami, 10. Zagrożenia poważnymi awariami. W programie wyznaczono cele oraz określono zadania, których realizacja przełoży się na poprawę stanu środowiska w gminie. Ww. cele i zadania zostały opisane w tabeli poniżej. Ponadto kontynuowane jest umieszczanie w aktach prawa miejscowego zapisów mających na celu ochronę środowiska. Przykładem takich dokumentów są Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Wyznaczane w nich kierunki zagospodarowania terenu oraz uwarunkowania, mające wpływ na ochronę środowiska to m.in.:  zakaz lokalizacji nowych oraz rozbudowy istniejących obiektów uciążliwych;  wypełnianie wolnych enklaw w pasmach istniejącej zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej jednorodzinnej;  wyposażanie terenów zabudowy mieszkaniowej co najmniej w sieci elektroenergetyczne i wodociągowe, a strefy koncentracji zabudowy mieszkaniowej - także w sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej;  propagowanie odnawialnych źródeł energii, z wyłączeniem energii produkowanej z wiatru;

Strona | 53

 rekomendowanie stopniowego ograniczania wykorzystywania węgła kamiennego jako głównego nośnika energii cieplnej stosowanego do ogrzewania budynków mieszkalnych.

4. Realizacja Lokalnego Programu Rewitalizacji, Programu gospodarki niskoemisyjnej i Gminnego Programu Ochrony Środowiska W 2019 r. Gmina Narewka realizowała przedsięwzięcia zgodne z założeniami ww. dokumentów (dla inwestycji w trakcie realizacji podano szacunkowe koszty przyjęte do wniosku o dofinansowanie): 1. Rozwój infrastruktury wodno-kanalizacyjnej na terenie Gminy Narewka poprzez budowę przydomowych oczyszczalni ścieków, modernizację stacji wodociągowej w Siemianówce oraz stacji uzdatniania wody w Narewce – kwota dofinansowania – 674 345,00 zł, wydatki kwalifikowane – 1 059 798,55 zł – wartość całkowita inwestycji – 2.883.812,35. a. Zadanie zakończone. W ramach inwestycji nastąpiła przebudowa Stacji Uzdatniania Wody w Narewce, przebudowano Stację hydroforni w Siemianówce oraz wybudowano 20 przydomowych oczyszczalni ścieków dla potrzeb mieszkańców. 2. Modernizacja indywidualnych źródeł energii cieplnej i elektrycznej w gminie Narewka – kwota dofinansowania – 865 076,80 zł, wydatki kwalifikowane – 1 235 824,00 zł, wartość całkowita inwestycji – 1 360 456,77 zł a. Zadanie zakończone. W ramach inwestycji zamontowano 44 instalacje solarne do podgrzania ciepłej wody użytkowej oraz 49 instalacji fotowoltaicznych do produkcji prądu, na potrzeby własne mieszkańców Gminy Narewka. 3. Instalacje fotowoltaiczne w obiektach funkcjonalnych w gminie Narewka – kwota dofinansowania – 235 170,00 zł, wydatki kwalifikowane – 351 000,00 zł, wartość całkowita inwestycji – 431 730,00 zł a. Zadanie zakończone. W ramach inwestycji zainstalowano trzy instalacje fotowoltaiczne na budynkach użyteczności publicznej, tj. Oczyszczalnia ścieków w Narewce, Oczyszczalnia ścieków w Lewkowie Starym, Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Siemianówce. 4. Utworzenie dziennego domu pomocy w Lewkowie Starym – kwota dofinansowania – 711 284,71 zł, wydatki kwalifikowane – 846 767,52 zł, wartość całkowita inwestycji – 944 872,69 a. Zadanie zakończone. Projekt polegał na przebudowie wraz z rozbudową budynku po dawnym ośrodku zdrowia w Lewkowie Starym i otwarciu w nim dziennego domu pomocy. W ramach przedsięwzięcia zakupiono również zakup wyposażenie niezbędne do pobytu osób starszych, niesamodzielnych/zależnych. Obejmuje ono m.in. meble, sprzęt kuchenny, rehabilitacyjny, jak również komputery, tak aby zapobiegać wykluczeniu cyfrowemu osób defaworyzowanych.

Strona | 54

5. „Pomoc i ochrona różnorodności biologicznej Gmin Górnej Narwi” Projekt w ramach SGGN – kwota dofinansowania – 500 074,18 zł, wartość całkowita inwestycji – 588 322,60 zł a. Złożono wniosek o dofinansowanie. Projekt nie uzyskał dofinansowania. Projekt obejmował wytyczenie oraz oznakowanie ścieżek edukacyjnych (w tym o ustawieniu 8 szt. tablic edukacyjnych zwiększających świadomość ekologiczną społeczeństwa oraz promujących poszanowanie otaczającego środowiska). Stworzenie miejsca wypoczynku dla turystów (działka nr 497 Stare Masiewo, działka nr 529 Mikłaszewo, działka nr 728 Olchówka, działka nr 27/3 Lewkowo Stare), utworzenie zielonego miejsca pracy, zakup 13 modeli zwierząt na potrzeby OEE w Siemianówce. 6. „Rewitalizacja Narewki poprzez renowacje i nadanie nowych funkcji przestrzeni publicznej” – kwota dofinansowania – 163 364,60 zł, wartość całkowita inwestycji – 203 262,42 zł a. utworzenie kina letniego w amfiteatrze w Narewce, poprzez zakup projektora oraz ekranu, a także zorganizowanie wokół niego strefy rekreacyjno- wypoczynkowej poprzez instalację następujących obiektów małej architektury, piaskownic, stołu do gry w szachy i chińczyka, stołu do ping- ponga, stołu do gry w piłkarzyki, pergoli w formie parasoli, obiektu architektury krajobrazu przykładowo w formie statku z funkcją do zabawy dla dzieci, placu zabaw, stojaka na 6 rowerów, ażurowej rzeźby kwiatowej, kwietników parkowych, hamaków 7. „Rozwój Gminy Narewka dzięki produkcji energii na potrzeby własne poprzez instalacje OZE” – kwota dofinansowania – 451 751,77 zł, wartość całkowita inwestycji – 908 701,40 zł a. Zaplanowano montaż pompy ciepła w Stanicy Kajakowej w Narewce oraz montaż instalacji fotowoltaicznej w Stanicy Kajakowej oraz na Urzędzie Gminy Narewka. Zadanie nie uzyskało dofinansowania. 8. „Instalacje wykorzystujące odnawialne źródła energii na potrzeby budynków mieszkalnych w Gminie Narewka” – kwota dofinansowania – 1 495 575,00 zł, wartość całkowita inwestycji – 1 994 100,00 zł a. Planuje się montaż 8 instalacji solarnych do podgrzania ciepłej wody użytkowej oraz 66 instalacji fotowoltaicznych do produkcji prądu, na potrzeby własne mieszkańców Gminy Narewka – kwota dofinansowania – 1 495 575,00 zł, wartość całkowita inwestycji – 1 994 100,00 zł 9. „Zakup wyposażenia dla jednostek Ochotniczych Straży Pożarnych działających na terenie Gminy Narewka” – kwota dofinansowania – 28 100,00 zł, wartość całkowita inwestycji – 46 952,07 zł a. W ramach zadania zakupiono sprzęt na potrzeby jednostek OSP tj.: pirometry, pilarkę ratowniczą, radiotelefony, węże pożarnicze, prądownice,

Strona | 55

rękawice specjalne, obuwie strażackie, kominiarki, szelki bezpieczeństwa, pasy asekuracyjne, wodery, przenośny maszt oświetleniowy, sito kominowe, linki strażackie. Ponadto zrealizowano zadania: 10. Przebudowa, rozbudowa i nadbudowa wraz ze zmianą sposobu użytkowania budynku sklepu na świetlicę wiejską w Skupowie – Etap II - wykonanie wewnętrznych ciągów komunikacyjnych na terenie działki – wartość zadania 49 412,45 zł 11. Zakup używanego ciągnika rolniczego wraz z osprzętem – wartość zadania 61 500,00 zł 12. Przeprowadzenie usługi audytu zewnętrznego w Urzędzie Gminy Narewka, Gminnym Ośrodku Kultury, Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Siemianówce – wartość zadania 40 000,00 zł 13. Wyposażenie Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Siemianówce w sprzęt i asortyment AGD – wartość zadania 56 964,66 zł 14. Dostawa wraz montażem urządzeń zabawowych dla wyposażenia placów zabaw zlokalizowanych na terenie Gminy Narewka - wartość zadania 45 919,98 zł 15. Przesianie, załadunek, transport i zagospodarowanie odpadów zlokalizowanych na działce o nr geod. 337 położonej w m. Siemianówka - wartość zadania 39 901,68 zł

5. Informacja o gospodarowaniu odpadami Podmiot odbierający odpady komunalne W 2019 roku odbiorem oraz zagospodarowaniem odpadów komunalnych z nieruchomości zamieszkałych oraz niezamieszkałych położonych na terenie gminy Narewka zajmowała się firma Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o. o. w Hajnówce. Firma została wyłoniona w trybie przetargu nieograniczonego, z którą podpisano kolejną umowę dnia 5 lutego 2019 roku, obowiązującą do 31 grudnia 2020 roku. Stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi Zgodnie z Uchwałą Nr IV/31/19 Rady Gminy Narewka z dnia 30 stycznia 2019 roku (w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z stawki tej opłaty) stawka opłaty od 1 marca 2019 roku wynosi: - 13,00 zł za miesiąc od osoby za odpady segregowane dla posesji zamieszkałych, - 26,00 zł za miesiąc od osoby za odpady zmieszane dla posesji zamieszkałych, - 26,00 zł miesięcznie za pojemnik 120-litrowy za odpady segregowane dla posesji niezamieszkałych, - 52,00 zł miesięcznie za pojemnik 120-litrowy za odpady zmieszane dla posesji niezamieszkałych.

Strona | 56

W 2019 roku zostało również założone nowy rachunek bankowy do gromadzenia środków pochodzących z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6r ust 1ab ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) Liczba osób według złożonych deklaracji, liczba nieruchomości Na dzień 31.12.2019 r. liczba mieszkańców na podstawie ewidencji ludności wynosiła – 3583, a na podstawie złożonych deklaracji – 2739. Różnice w liczbie mieszkańców wynikającej ze złożonych deklaracji, a danymi meldunkowymi wynikają przede wszystkim z tego, że: - duża liczba uczniów i studentów kontynuują swoją naukę poza miejscem stałego zameldowania, - część mieszkańców gminy Narewka pracuje i zamieszkuje poza terenem gminy lub poza granicami kraju. Liczba złożonych deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na koniec 2019 roku wynosi 1670, w tym: 1206 – nieruchomości zamieszkałe, 464 – nieruchomości niezamieszkałe. Ilość odpadów W roku 2019 łączna masa odebranych odpadów komunalnych z terenu gminy Narewka wyniosła – 882,440 Mg. Dwa razy w roku przeprowadzona została objazdowa zbiórka odpadów problemowych, czyli: - odpady wielkogabarytowe, - zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, - zużyte opony, - baterie i akumulatory, - metale. Inne W 2019 roku zostało zlikwidowane „dzikie” wysypisko odpadów, które znajdowało się w miejscowości Siemianówka, nr. geod. działki 337. Odpady zostały usunięte w listopadzie minionego roku przez firmę PUK Sp. z o. o. w Hajnówce. Łączna masa przekazanych odpadów wyniosła ok. 53 tony. Teren działki został uprzątnięty oraz wyrównany.

H. Program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt Zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt Rada Gminy określa, w drodze uchwały, corocznie do dnia 31 marca program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt.

Strona | 57

Program został przyjęty uchwałą nr V/43/19 Rady Gminy Narewka z dnia 29 marca 2019 r. Celem Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy Narewka było zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom z terenu Gminy oraz zapobieganie ich bezdomności. Działania dotyczące bezdomnych psów Zadania realizowane przez Gminę, polegały w szczególności na: 1) zapewnieniu bezdomnym zwierzętom opieki i miejsca w schronisku dla bezdomnych zwierząt w ramach podpisanej umowy ze Schroniskiem dla Bezdomnych Zwierząt, 2) współpracy z Powiatowym Lekarzem Weterynarii, Gabinetem Weterynaryjnym oraz organizacjami społecznymi, których statutowym celem jest ochrona zwierząt; 3) promowaniu prawidłowych postaw i zachowań człowieka w stosunku do zwierząt; 4) współpracy ze schroniskiem, Lekarzem Weterynarii, Policją, Strażą Graniczną i Kołem Łowieckim „Orzeł” 5) zapewnieniu całodobowej opieki weterynaryjnej poprzez współpracę z lekarzem weterynarii, także w celu niezwłocznego udzielenia pomocy bezdomnym zwierzętom rannym w wyniku wypadków losowych, drogowych,

Zadania realizowane przez „Schronisko dla Bezdomnych Zwierząt w Radysach”, polegały w szczególności na: 1) odławianiu bezdomnych zwierząt w sposób niestwarzający zagrożenia dla zdrowia i życia zwierząt oraz w sposób nie zadający im cierpienia, 2) przyjmowaniu i utrzymywaniu psów bezdomnych dostarczonych w wyniku działań interwencyjnych oraz wypadków drogowych z terenu Gminy Narewka, 3) zapewnieniu przebywającym w Schronisku psom właściwej opieki, regularne karmienie, stały dostęp do wody, pomieszczeń chroniących przed zimnem, upałem i opadami atmosferycznymi oraz właściwe i humanitarne traktowanie, 4) prowadzeniu obligatoryjnej sterylizacji lub kastracji zwierząt w schronisku, wyłącznie przez lekarza weterynarii; 5) oznakowaniu, czipowaniu psów przebywających w jednostce, oczekujących na adopcję, 6) przeprowadzaniu szczepień ochronnych, zapewnienie kompleksowej opieki weterynaryjnej, 7) prowadzeniu bazy danych oznakowanych, czipowanych psów przebywających w schronisku, 8) poszukiwaniu właścicieli dla bezdomnych zwierząt (prowadzenie i rozwijanie adopcji poprzez umieszczanie fotografii psów do adopcji z ich opisem na stronie internetowej schroniska, portalach społecznościowych), 9) współpracy z Lekarzem Weterynarii.

Strona | 58

10) usypianiu ślepych miotów, które trafiły lub urodziły się w schronisku.

Program nie przewiduje znakowania zwierząt w gminie. Zadania realizowane przez Gminę na rzecz bezdomnych wolno żyjących kotów polegały w szczególności na: 1) przyjęciu interwencji przez pracowników urzędu, 2) promowaniu prawidłowych postaw i zachowań człowieka w stosunku do zwierząt; 3) współpracy z Powiatowym Lekarzem Weterynarii, Gabinetem, Policją, Strażą Graniczną i Kołem Łowieckim „Orzeł” i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się statutowo ochroną zwierząt; 4) sprawowaniu opieki nad kotami wolno żyjącymi (koty urodzone i żyjące na wolności), w tym w razie potrzeby ich dokarmianie, w szczególności w okresach niekorzystnych warunków atmosferycznych, 5) zapewnieniu opieki weterynaryjnej poprzez współpracę z Lekarzem Weterynarii, w tym leczeniu kotów o złym stanie zdrowotnym lub złej kondycji, (kotom zostanie następnie zapewniona opieka w domach tymczasowych, lub w przypadku kotów wolno żyjących, po wyleczeniu zostaną wypuszczone na wolność), 6) współpracy z Powiatowym Lekarzem Weterynarii, 7) w zakresie niezbędnym usypianiu ślepych miotów (bezdomnych) – wykonane przez lekarza weterynarii w ramach prowadzonej praktyki, na wniosek Gminy. Z terenu gminy Narewka w 2019 roku odłowiono 8 psów do Schroniska dla bezdomnych zwierząt w Radysach.

I. Strategia rozwiązywania problemów społecznych Uchwałą Nr XVIII/126/16 Rady Gminy Narewka z dnia 28 grudnia 2016 r. przyjęto Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Narewka na lata 2016-2022. Celem Strategii jest podjęcie systemowych rozwiązań problemów społecznych występujących w gminie i destabilizujących życie mieszkańców. Wytyczone cele realizowane były przy wykorzystaniu istniejących instytucji, organizacji i innych podmiotów działających w sferze społecznej. Opracowano obszary i prognozy zmian społecznych, które powinny stać się celami strategicznymi działań samorządu oraz całej społeczności lokalnej Gminy Narewka na lata 2016-2022. Zgodnie z zapisami wdrażania i zarządzania, dokument Strategii Rozwiazywania Problemów Społecznych gminy Narewka na lata 2016-2022, polega systematycznej ocenie oraz modyfikacji kierunków działania w przypadku istotnych zmian. Pierwszym celem jest wspieranie rodziny, systemu opieki nad dzieckiem i wsparcie osób starszych oraz niepełnosprawnych i odnosi się on do trudności w

Strona | 59 funkcjonowaniu rodzin, alienacją i dominującym złym stanem zdrowia wśród osób starszych, negatywną tendencją demografii. Wyznaczono kierunki działań: 1.Wspieranie i organizowanie edukacji i poradnictwa małżeńskiego, specjalistycznego i rodzinnego. Kontynuacja prowadzenia punktu konsultacyjnego dla mieszkańców gminy. Edukacja rodziców poprzez pracę socjalną, asystenturę rodziny. 2. Kontynuacja prowadzenia usług dla dzieci. 3. Realizacja Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie, Programu Wspierania Rodziny. 4.Upowszechnianie informacji o podmiotach świadczących pomoc dziecku i rodzinie. 5. Kontynuacji usług opiekuńczych dla osób zależnych. 6. Utworzenie Dziennego Domu Pomocy dla osób starszych. 7. Działalność Klubu Senior + na terenie gminy. 8. Realizacja projektu Model Kooperacji skierowanego do rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi. Drugim celem jaki określono jest rozwój rynku pracy i pomocy osobom bezrobotnym, co ma sprzyjać lokalnej gospodarce w odpowiedzi na trudności osób długotrwale bezrobotnych oraz bezrobocie osób młodych. Kierunki działania: 1. Pozyskiwanie funduszy na aktywizację grup znajdujących się w szczególnie trudnym położeniu na rynku pracy. 2. Rozwój ekonomii społecznej w obszarze turystyki, agroturystyki i ekologii. 3. Umożliwienie odbywania staży na terenie gminy osobom młodym. 4. Wsparcie osób bez pracy poprzez aktywną integrację. 5. Prowadzenie prac społecznie użytecznych, robót interwencyjnych, staży i kontraktów socjalnych dla osób nieaktywnych 6. Stała współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie monitorowania zjawiska bezrobocia. Trzeci cel dotyczy rozwoju kultury, edukacji i kapitału społecznego i został zdefiniowany w oparciu o potrzeby działań na rzecz wyrównywania szans edukacyjnych dzieci, młodzieży, rodzin i osób starszych, niewystarczającą infrastrukturę organizacji społecznych rozwiązujących problemy społeczne i integrujące mieszkańców. Kierunki działania: 1. Rozwój turystyki, agroturystyki i inicjatyw ekologicznych. 2. Wzbogacanie działalności o wspólne inicjatywy z lokalnymi stowarzyszeniami oraz organizacjami. 3. Rozwój obiektów sportowych.

Strona | 60

4. Inicjowanie i rozwój form integracji rodzin ze społecznością lokalną – wspieranie wypoczynku rodzinnego, współorganizowanie i promowanie imprez integracyjnych i kulturalnych, festynów, konkursów. 5. Wykorzystywanie różnorodnych form komunikacji ze społecznością w celu efektywnego wykorzystania obiektów sportowych– ogłoszenia i informacje w gazetach lokalnych, Internecie, w tym strony urzędu i ngo, spotkania/warsztaty ze społecznością. 6. Wykorzystanie nowego okresu programowania EFS do realizacji lokalnych usług, rozwoju organizacji, grup. Wszystkie zaplanowane kierunki są i będą wdrażane w najbliższych latach w formie zadań zleconych organizacjom, samodzielnie realizowanych przez samorząd lub jednostki organizacyjne gminy. Realizacja Strategii odbywa się również poprzez wdrażanie Lokalnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Gminie Narewka, Gminnego Programu Wspierania Rodziny, pracę Zespołu Interdyscyplinarnego i Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii, które stanowią odrębne dokumenty.

J. Gminny Program Wspierania Rodziny Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2017-2019 został przyjęty uchwalą Nr XXII/159/17 Rady Gminy Narewka z dnia 22 czerwca 2017 r. Głównym celem programu jest tworzenie optymalnych warunków sprzyjających rozwojowi rodziny i jej prawidłowego funkcjonowania oraz wspieranie rodzin dysfunkcyjnych w prawidłowym wypełnianiu obowiązków opiekuńczo- wychowawczych. Program zakładał trzy cele szczegółowe, które możliwe były do zrealizowania za pomocą odpowiednio ukierunkowanych działań. Są to: 1. Wspieranie rodziny w wychowywaniu dzieci oraz w wypełnianiu funkcji wychowawczej i opiekuńczej. 2. Ograniczenie sytuacji kryzysowych wymagających interwencji i negatywnych skutków z nich wynikających występujących w rodzinach. 3. Zapewnienie bezpieczeństwa dzieci i rodzin poprzez rozwój usług i form wsparcia. W celu skutecznej prewencji dysfunkcji rodziny koniecznością jest zaangażowanie wszystkich instytucji, które wspierają rodzinę. W Gminie Narewka realizatorami programu są: 1. Urząd Gminy Narewka, 2. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Narewce, 3. Gminny Ośrodek Kultury w Narewce, 4. Szkoła Podstawowa w Narewce,

Strona | 61

5. Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Siemianówce, 6. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Narewce, 7. Gminny Zespół Interdyscyplinarny w Narewce, 8. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Narewce, 9. Komisariat Policji w Narewce, 10. Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Narewkowskiej, 11. Stowarzyszenie STORCZYK w Michnówce, 12. Stowarzyszenie Pomocy Rodzinie i Zagrożonym Wykluczeniem Społecznym „Lepsze Jutro” w Michałowie. Adresatami programu są rodziny z terenu Gminy Narewka przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczych, rodziny, których dzieci zostały umieszczone w pieczy zastępczej oraz dzieci i młodzież, którym rodzina nie zapewnia należytej opieki. W celu osiągnięcia zamierzonych celów konieczne jest stałe i dalsze współdziałanie osób i jednostek organizacyjnych na terenie gminy działających na rzecz rodziny i dzieci.

K. Program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii W 2019 r. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii prowadziła działania zgodnie przyjętą uchwałą Nr III/20/18 z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie ustalenia Gminnego Programu Profilaktyki, Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii na 2019 r. oraz wprowadzonymi do niej zmianami. Realizując program komisja odbyła łącznie 7 posiedzeń na których rozpatrywane były wnioski rodzin oraz instytucji tj. Prokuratura Rejonowa, Policja przedkładane ze względu na nadużywanie alkoholu i niejednokrotnie z tym związaną przemoc w rodzinie oraz zaniedbywanie podstawowych obowiązków wobec rodziny, a także opiniowała 17 zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Członkowie Komisji oraz zatrudniony instruktor terapii uzależnień w poradni konsultacyjnej dla rodzin i osób z problemami alkoholowymi w świetlicy środowiskowej w Narewce przeprowadzili rozmowy motywacyjne ze zgłaszanymi osobami, motywując do podjęcia leczenia i zaprzestania picia alkoholu, z której skorzystało 52 osoby. Wobec osób, które nie wyraziły zgody na podjęcie dobrowolnego leczenia wszczęte zostało postępowanie zmierzające do zastosowania się obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu. Wobec 7 osób podjęto rozmowy motywacyjne, wobec dwóch osób wystąpiono do Sądu z wnioskiem o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu. Dodatkowo komisja realizowała cztery postępowania dotyczące obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu z poprzedniego 2018 roku.

Strona | 62

W okresie od 1 stycznia 2019 r. Komisja wspierała różnego rodzaju działania realizowane na terenie gminy Narewka tj.: - zajęcia w ramach profilaktyki uzależnień Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów Zarząd Rejonowy w Narewce pod hasłem „Kto alkoholu nie nadużywa, dla tego starość łaskawsza bywa” - koszt realizacji zadania 2000,00 zł; - Szkoła Podstawowa w Narewce realizował w okresie od stycznia do czerwca 2019 r. realizowała program prozdrowotny pt. „Trzymaj Formę” w ramach Ogólnopolskiego Programu Edukacyjnego „Recepta na zdrowie”, w ramach którego uczniowie klas VII i VIII w liczbie 44 uczniów prowadzono działania dotyczące trwałego kształtowania nawyków prozdrowotnych wśród młodzieży szkolenie i ich rodzin poprzez promocje zasad aktywnego stylu życia, zbilansowanej diety bez nałogów. Koszt projektu to 2200,00 zł; - Dofinansowano Klub Sportowy Tęcza w Szkole Podstawowej w Narewce w ramach którego zakupiono wyposażenie sportowe dla uczniów w ramach którego promowany jest zdrowy styl życia, a uczniowie odciągani byli od zachowań destrukcyjnych związanych z alkoholem wykraczających poza przyjęte normy społeczno-moralne. - Świetlica Środowiskowa w Narewce realizowała program zajęć sportowo – rekreacyjnych, edukacyjnych i profilaktycznych w ramach którego zakupiono stół do piłkarzyków w kwocie 2851,00 zł. - Dofinansowano Program „Mam wybór… wybieram rozsądek” realizowany przez Komendę Powiatową Policji w ramach którego ogłoszony został konkurs w szkołach na terenie powiatu hajnowskiego i zakupiono nagrody dla zwycięzców. - Dofinansowano program „Wakacje zdrowe i wesołe” realizowane w miesiącu lipcu i sierpniu 2019 r. przez świetlice samorządowe w Lewkowie Starym, w Siemianówce oraz Świetlicy Środowiskowej w Narewce na łączną kwotę 9235,45 zł w ramach którego uczestniczyło 112 osób (dzieci i młodzież). - Dofinansowano Dzień Dziecka i Rodziny, który odbył się w dniu 9 czerwca 2019 r. w Szkole Podstawowej w Narewce na łączną kwotę 5000 zł. w ramach którego organizowane były konkursy o tematyce alkoholowej i antynikotynowej oraz promowanie zdrowego i bezpiecznego zachowania z dala od używek i uzależnień. W pikniku udział wzięło łącznie 600 osób. - Dofinansowano działanie „Wykorzystanie pozytywnej roli sportu w profilaktyce uzależnień zdrowej i pożądanej alternatywy wobec patologicznych sposobów spędzania wolnego czasu”. W działaniu wzięło udział ok. 40 dzieci. - Dofinansowano spotkania świąteczne w gminie w których łącznie udział wzięło 168 osób.

Ponadto Gminna Komisja wspierała różnego rodzaju spotkania integracyjne, a także inne działania takie jak doposażenie świetlic w niezbędny sprzęt do

Strona | 63

prowadzenia zajęć terapeutycznych, rekreacyjnych, sportowych i świetlicowych. Zakupiono materiały edukacyjno-profilaktyczne w celu ich wykorzystywania do celów dotyczących profilaktyki p/dz. alkoholizmowi, narkomanii i chorób dotyczących cyberprzestrzeni. Wyposażono świetlice wiejskie w Babiej Górze, Skupowie, Tarnopolu i Mikłaszewie w postaci placu zabaw i huśtawek dla dzieci na łączny koszt 45 919,98 zł. Łącznie Gminna Komisja wydatkowała środki na zadania związane z profilaktyką i przeciwdziałaniem alkoholizmowi w kwocie 126 272,04zł.

L. Roczny program współpracy z organizacjami pozarządowymi Rada Gminy Narewka uchwałą nr II/10/18 z dnia 30 listopada 2018 r. w sprawie uchwalenia rocznego programu współpracy Gminy Narewka z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w 2019 r. przyjęła przedmiotowy program. W myśl założeń ustawowych współpraca z organizacjami pożytku publicznego może odbywać się w formie: 1. zlecania organizacjom pozarządowym oraz podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w ustawie; 2. wzajemnego informowania się o planowanych kierunkach działalności i współdziałania w celu zharmonizowania tych kierunków; 3. konsultowania z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3, odpowiednio do zakresu ich działania, projektów aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji. Obustronna współpraca winna odbywać się na zasadach pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności. W programie współpracy zostały wskazane m.in. cele programu i formy współpracy. W 2019 roku wiodącą formą współpracy Gminy Narewka z organizacjami pożytku publicznego była forma współpracy pozafinansowej. Wspomniany tryb współpracy obejmował działania o charakterze: - informacyjnym, tj. informowanie o możliwościach uzyskania wsparcia z funduszy europejskich lub innych tzw. źródeł zewnętrznych, o szkoleniach i spotkaniach informacyjnych dedykowanych organizacjom pozarządowym, organizowanym przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego bądź Pełnomocnika ds. organizacji pozarządowych Wojewody Podlaskiego; - promocyjnym, tj. promowanie i wspieranie działalności organizacji pozarządowych poprzez zapraszanie do udziału w posiedzeniach organów gminy, informowanie społeczeństwa o udziale tych organizacji w pracach na rzecz Gminy w lokalnych gazetach, publikacjach, tablicach informacyjnych i stronie internetowej, zapraszanie przedstawicieli ngo do redagowania gazety samorządowej;

Strona | 64

- organizacyjnym poprzez między innymi udostępnianie sal, sprzętu i udzielanie wsparcia technicznego w celu prowadzenia działalności statutowej i zaspokajania potrzeb organizacji, w miarę podejmowania przez nie działań. Adresatami ww. działań były również koła kół gospodyń wiejskich z terenu gminy Narewka. Na podstawie uchwały nr V/44/19 Rady Gminy Narewka z dnia 29 marca 2019 r. w sprawie określenia warunków i trybu finansowania tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi sportu na terenie Gminy Narewka w dniu 21 maja 2019 r. został ogłoszony konkurs ofert na realizację zadań z zakresu upowszechniania kultury fizycznej i sportu. Na określone zadanie wpłynęła jedna oferta od LZS Narewka pn. „Przez sport do zdrowia” na kwotę dotacji 41 930,00 zł. Oferta została rozpatrzona pozytywnie. Umowa z oferentem nie została podpisana z powodu rezygnacji klubu z dotacji. W trybie uproszczonej oferty realizacji zadania, przewidzianym w §13 ww. uchwały Młodzieżowy Klub Sportowy Białe Żubry złożył dwie oferty: 1/ 17.09.2019 r. pt. Promocja sportu i aktywnego trybu życia wśród mieszkańców Gminy Narewka, a w szczególności wśród młodzieży szkolnej, koszt zadania ogółem 11 250,00 zł, w tym kwota dotacji 10 000,00 zł, okres realizacji 24.09.2019 - 20.12.2019. Umowa z oferentem została podpisana 25 września 2019 r., a następnie aneksowana na wniosek organizacji 22.10.2019 r. Zmianie uległ koszt ogólny zadania, zwiększył się do 11470,00 zł oraz przeformułowano koszty zadania. Zadanie zostało zrealizowane zgodnie z umową. MKS Białe Żubry wydatkował dotację w kwocie 8085,61 zł, zaś kwota niewykorzystanej dotacji w wysokości 1914,39 zł została zwrócona na rachunek bankowy gminy. 2/ 26.11.2019 r., pt. Promocja Gminy Narewka poprzez udział MKS Białe Żubry Narewka w XIII Mikołajkowym Turnieju Halowej Piłki Nożnej o Puchar Firmy Andrewpol, koszt zadania ogółem 3670,00 zł, w tym kwota dotacji 3300,00 zł, okres realizacji 26.11.2019 - 13.12.2019. Umowa z oferentem została podpisana 05 grudnia 2019 r., a następnie aneksowana na wniosek organizacji 12.12.2019 r. Zmianie uległ koszt ogólny zadania, zwiększył się do 3758,70 zł oraz przeformułowano koszty zadania. Dodatkowo przedłużono termin realizacji zadania do 20.12.2019 r. Zadanie zostało zrealizowane zgodnie z umową. MKS Białe Żubry wydatkował dotację w kwocie 2852,60 zł, zaś kwota niewykorzystanej dotacji w wysokości 447,40 zł została zwrócona na rachunek bankowy gminy. 22 października 2019 r. został ogłoszony konkurs ofert na realizację zadania publicznego w zakresie działalności na rzecz rodzin, dzieci i młodzieży zagrożonych wykluczeniem społecznym, co było warunkiem koniecznym do ubiegania się o wsparcie zadania ze środków będących w dyspozycji Lokalnej Grupy Działania

Strona | 65

Puszcza Białowieska. W konkursie ofertę złożyła jedna organizacja, tj. Stowarzyszenie Polart Art w Socach na kwotę ogólną 368 070,51 zł, w tym kwota dotacji 349 664,49 zł. Umowa z oferentem została podpisana 27 listopada 2019 r., co umożliwiło złożenie wniosku o dofinansowanie projektu do LGD Puszcza Białowieska na ww. kwoty. Współpraca z organizacjami pozarządowymi w Gminie Narewka odbywała się również w ramach wdrażania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii. Na obszarze naszej gminy zarejestrowanych jest 17 organizacji pozarządowych, w tym 4 ochotnicze straże pożarne, pozostałe to głównie stowarzyszenia. W 2019 r. prężnie działało 5 kół gospodyń wiejskich. Działalność organizacji jest związana z zadaniami gminy na rzecz mieszkańców i wkomponowuje się w życie kulturalne, sportowe i edukacyjne gminy.

VI. Realizacja uchwał rady gminy W 2019 r. Rada Gminy Narewka podjęła 69 uchwał. Konieczność ich podjęcia wynikała z obowiązujących przepisów prawa w związku z zadaniami realizowanymi przez gminę. Z realizacją budżetu związane były uchwały dotyczące zmian wprowadzanych do budżetu gminy w 2019 roku oraz uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2020-2030 i wprowadzanych do niej zmian. Rozpatrzono raport o stanie gminy za 2018 rok i udzielono Wójtowi Gminy wotum zaufania. Podejmowano uchwały w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu oraz udzielenia absolutorium wójtowi gminy. Pod koniec 2019 r. podjęta została uchwała w sprawie uchwalenia budżetu gminy na rok 2020. W odniesieniu do spraw okołobudżetowych podejmowano uchwały w sprawach: - udzielenia pomocy finansowej Powiatowi Hajnowskiemu na bieżące utrzymanie dróg oraz na remont pomieszczeń w Komendzie Powiatowej Straży Pożarnej w Hajnówce; - udzielono dotację celową dla SP ZOZ w Hajnówce na rozbudowę i modernizację infrastruktury budowlano – technicznej Zakładu; - stawek podatków rolnego, od środków transportowych i od nieruchomości na 2020 rok. W zakresie gospodarowania nieruchomościami podejmowano uchwałę w sprawie określenia stawek bonifikaty od opłaty jednorazowej z tytułu przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności gruntów stanowiących własność gminy Narewka oraz wyrażono zgodę na przeniesienie pomnika. Dodatkowo podjęto uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na wydzierżawienie nieruchomości w drodze bezprzetargowej na okres dłuższy niż trzy lata.

Strona | 66

W ramach planowania przestrzennego podjęto uchwałę w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenów budownictwa mieszkaniowego i usług we wsi Skupowo w gminie Narewka. Realizując zadania wynikające z ustawy o ochronie zwierząt podjęta została uchwała w sprawie określenia Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt na terenie Gminy Narewka. Odnośnie zadań związanych z gospodarowaniem odpadami dokonano wyboru metod ustalenia odpłatności za gospodarowanie odpadami oraz ustalono stawki tej opłaty. W ramach polityki społecznej uchwalono statut GOPS, określono zasady zwrotu wydatków osób objętych Wieloletnim programem rządowym” Posiłek w szkole i w domu” na lata 2019-2023, a także podwyższono kryterium dochodowe uprawniające do korzystania z pomocy społecznej przez osoby korzystające z programu rządowego. W trakcie roku realizowane były zadania wynikające z uchwał ustalających gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W sprawach związanych z tematem oświaty ustalono sieć publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Narewka, określono granice obwodów publicznych szkół podstawowych od 1 września 2019 roku. Przyjęto Lokalny program wspierania edukacji uzdolnionych dzieci i młodzieży pobierających naukę na terenie gminy Narewka i ustanowiono stypendium samorządu Gminy Narewka. Uchwała w sprawie regulaminu wynagradzania nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez Gminę Narewka określiła zasady wypłaty wynagrodzeń nauczycielom zatrudnionym w szkole podstawowej w Narewce. Ustalono także średnią cenę jednostki paliwa w gminie, która umożliwia zwrot kosztów dojazdu uczniów niepełnosprawnych do szkół. W zakresie spraw organizacyjnych radni podejmowali uchwały w sprawie planów pracy Rady i komisji, zmieniono także uchwałę w sprawie wysokości i zasad przyznawania diet radnych i sołtysów oraz zwrotu kosztów podróży służbowych. Rada Gminy wystosowała także oświadczenie zawierające stanowisko w sprawie gospodarki leśnej na terenie Puszczy Białowieskiej i zmian w Planie Urządzania Lasu Nadleśnictw Białowieża, Browsk, Hajnówka, a także wystosowała Apel w sprawie etapowej naprawy ciągu dróg wojewódzkich nr 687 na odcinku Zwodzieckie- Narewka-Juszkowy Gród i Nr 688 Tarnopol-Siemianówka. Dodatkowo Rada Gminy odwołała Skarbnika Gminy Narewka, wprowadziła również zmiany do statutu Ośrodka Edukacji Ekologicznej w Siemianówce. W odniesieniu do innych spraw podjęto uchwały dotyczące: - rocznych programów współpracy Gminy Narewka z organizacjami pozarządowymi; - wyrażono zgodę na zawarcie porozumienia międzygminnego; - określenia szczegółowych zasad obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej;

Strona | 67

- wyrażono zgodę na zawarcie porozumienia z Gminą Hajnówka w sprawie zasad finansowania opieki nad dziećmi do lat 3 z terenu gminy Narewka uczęszczających do żłobków i klubów dziecięcych na terenie Gminy Hajnówka; - określenia warunków i trybu finansowania rozwoju sportu na terenie Gminy Narewka; - powołania Młodzieżowej Rady Gminy Narewka; - rozpatrzenia petycji; - rozpatrzenia skargi na działanie kierownika gminnej jednostki organizacyjnej. Ponadto Rada Gminy Narewka wystąpiła do Białoruskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego i Tygodnika „Niwa” o sprostowanie informacji. Wszystkie uchwały podjęte przez Radę Gminy Narewka opiniowane były w ramach nadzoru przez Wojewodę Podlaskiego, a także Regionalną Izbę Obrachunkową. 28 uchwał stanowiło akty prawa miejscowego w związku z czym podlegały publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa Podlaskiego i wchodziły w życie z reguły po upływie 14 dni od dnia ich opublikowania. Dodatkowo RIO pozytywnie zaopiniowała wniosek Komisji Rewizyjnej w sprawie udzielenia absolutorium w związku z wykonaniem budżetu za rok poprzedni.

VII. Współpraca z innymi społecznościami samorządowymi Gmina Narewka prowadzi aktywną współpracę na poziomie lokalnym i regionalnym. Współpracuje z gminami ościennymi i innymi jednostkami samorządu terytorialnego. Wyrazem tej współpracy są porozumienia na których podstawie realizowane są wspólne przedsięwzięcia. Gmina jest uczestnikiem takich organizacji jak:  Stowarzyszenie Samorządów Euroregionu Puszcza Białowieska,  Stowarzyszenie Gmin Górnej Narwi,  Podlaska Regionalna Organizacja Turystyczna,  Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej,  Związek Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego,  Związek Komunalny Gmin Regionu Puszczy Białowieskiej,  Lokalna Grupa Działania „Puszcza Białowieska”.

Na poziomie międzynarodowym na koniec 2019 roku Gmina Narewka miała podpisane porozumienia, ewentualnie listy intencyjne o współpracy z następującymi samorządami:  w ramach Euroregionu Puszcza Białowieska z Rejonem Kamienieckim, Prużańskim i Świsłockim na Białorusi,  Gminą Wiejską Zalessie na Białorusi,  Gminą Dagda na Łotwie.

Strona | 68

VIII. Podsumowanie W 2019 r. przeciętne zatrudnienie w Urzędzie Gminy Narewka wyniosło 55 etatów. Łącznie zatrudnionych w ciągu roku było 47 osób, w tym pracowników biura - 28 osób oraz pracowników fizycznych - 19 osób, a także 8 osób odbywających staż, 7 osób na pracach interwencyjnych i 10 osób na robotach publicznych. Ponadto w jednostkach organizacyjnych zatrudnionych jest: 1. Szkoła Podstawowa w Narewce – 38 pracowników; 2. Gminny Ośrodek Kultury w Narewce – 6 pracowników i 3 pracowników w Samorządowej Bibliotece Publicznej i jej filiach; 3. Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Siemianówce – 7 pracowników; 4. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Narewce – 8 pracowników.

W przypadku jednostek organizacyjnych za rozwój zasobów ludzkich odpowiadają kierownicy tychże jednostek, w ramach posiadanych uprawnień i nadanych upoważnień. W 2019 roku w Urzędzie Gminy Narewka przeprowadzono dziewięć postępowań konkursowych na stanowiska urzędnicze: dwukrotnie na referenta ds. budownictwa, referenta ds. pozyskiwania środków zewnętrznych i referenta ds. gospodarki wodno- kanalizacyjnej oraz po jednym konkursie na referenta ds. nieruchomości, referenta ds. promocji i informatyka. W dwóch przypadkach pracownicy odbyli służbę przygotowawczą zakończoną egzaminem, z którego uzyskali wynik pozytywny. W przypadku pracowników stałych Urzędu w 2019 r. uczestniczyli oni w szkoleniach dokształcających i ugruntowujących ich wiedzę z tematyki, którą zajmują się w ramach powierzonych obowiązków służbowych. Były to szkolenia z zakresu: budownictwa, pozyskiwania funduszy zewnętrznych, przeprowadzania postępowań przetargowych, kadr, podatków dochodowych od osób fizycznych, gospodarki odpadami, ewidencji ludności, gospodarki nieruchomościami, pozwoleń na wycinkę drzew i krzewów, gospodarki wodno-ściekowej, RODO. Szkolenia te były potwierdzane stosownymi zaświadczeniami lub certyfikatami. Stałe podnoszenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych jest ustawowym obowiązkiem pracownika samorządowego. Gmina Narewka to 23 sołectwa tj. Babia Góra, Eliaszuki, Grodzisk, Guszczewina, Janowo, Krynica, Leśna, Lewkowo Nowe, Lewkowo Stare, Stare Masiewo, Nowe Masiewo, Michnówka, Mikłaszewo, Nowa Łuka, Narewka, Ochrymy, Olchówka, Planta, Podlewkowie, Siemianówka, Skupowo, Tarnopol, Zabłotczyzna. W 2019 r. odbyły się sprawozdawcze zebrania wiejskie, na których przekazywane były informacje o zamierzeniach i działaniach na terenie sołectwa i gminy, a także zgłaszano do realizacji wnioski w sprawie poprawy wizerunku danej miejscowości. Terminowo inkasowano podatki i opłaty, doręczano decyzje

Strona | 69 podatkowe. Mieszkańcy na bieżąco informowani byli o sprawach sołeckich, organizowanych zebraniach wiejskich, a sołtysi i radni gminy Narewka czynnie uczestniczyli w sesjach rady gminy.

Wójt Gminy Narewka

Jarosław Gołubowski

Strona | 70