Bölüm 1: Memduh Ün'ün Yaşam Öyküsü

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Bölüm 1: Memduh Ün'ün Yaşam Öyküsü I T.C MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SİNEMA-TV ANASANAT DALI SİNEMA-TV PROGRAMI MEMDUH ÜN VE TÜRK SİNEMASINDAKİ YERİ (Yüksek Lisans Tezi) Hazırlayan: 20066077 Aslı GÜRBÜZ ŞATIROĞLU Danışman: Prof. Asiye KORKMAZ İSTANBUL - 2009 I İÇİNDEKİLER Sayfa no: ÖNSÖZ ..................................................................................................... III ÖZET ...................................................................................................... V SUMMARY .................................................................................................... VII RESİMLER LİSTESİ ........................................................................................ IX ÇİZELGE LİSTESİ .......................................................................................... XII GİRİŞ ...................................................................................................... 1 BÖLÜM 1: MEMDUH ÜN’ÜN YAŞAM ÖYKÜSÜ .............................................. 3 BÖLÜM 2: MEMDUH ÜN’ÜN SİNEMAYA GİRİŞİ .......................................... 13 BÖLÜM 3: MEMDUH ÜN’ÜN İLK YÖNETMENLİK DENEMESİ ..................... 24 BÖLÜM 4: MEMDUH ÜN SİNEMASINDA DÖNÜM NOKTASI: ÜÇ ARKADAŞ …... 29 BÖLÜM 5: MEMDUH ÜN’ÜN YAPIMCILIK VE YÖNETMENLİĞİNİN BİRBİRİNE ETKİLERİ ........................................................................................................ 54 BÖLÜM 6: UĞUR FİLM’DE İKİNCİ ÇEVRİMLER DÖNEMİ …………………... 72 BÖLÜM 7: ÜÇ ARKADAŞ’IN İKİNCİ ÇEVRİMİ VE DÖNEMİN TÜRK SİNEMASI DÜZENİNE GENEL BAKIŞ ………….............................................................. 83 BÖLÜM 8: TÜRK SİNEMASINDA ZOR ZAMANLAR VE UĞUR FİLM’DE KEMAL SUNAL DÖNEMİ ............................................................................... 96 BÖLÜM 9: 1990’LI YILLARDA MEMDUH ÜN SİNEMASI VE EĞİTMENLİK YILLARI ........................................................................................................ 106 SONUÇ .................................................................................................. 120 EKLER EK 1 - FİLMOGRAFİ ..................................................................................... 124 EK 2 – ÖDÜLLERİ ..................................................................................... 130 EK 3 - KIRIK ÇANAKLAR FİLMİNİN FESTİVAL BELGELERİNDEN ............ 131 II EK 4 - HAYAT ACILARI FİLMİNİN SENARYOSUNDAN .............................. 132 EK 5 - BÜYÜK YEMİN FİLMİNİN SENARYOSUNDAN ................................ 135 EK 6 - ZIKKIMIN KÖKÜ FİLMİNİN SENARYOSUNDAN .............................. 136 KAYNAKLAR ........................................................................................ 141 ÖZGEÇMİŞ ........................................................................................ 144 III ÖNSÖZ MSGSÜ Sinema-TV bölümünde tamamladığım lisans ve sürdürmekte olduğum yüksek lisans eğitimim boyunca Türk sinemasının büyük ustalarından ders alma ve onları yakından tanıma şansına sahip oldum. Ancak bu şansa sahip çok az sinema öğrencisinden biri olduğumun farkındaydım. Yüksek lisans eğitimimi tamamlamak üzere bir tez çalışması yapmam söz konusu olduğunda hocam Memduh Ün’ü seçmemin birden fazla nedeni oldu. Memduh Ün Türk sinemasına verdiği farklı türlerdeki ürünlerle yönetmen, yapımcı, oyuncu, senarist ve kurgucu olarak çok yönlü bir sinema adamıdır. Sinema serüvenimin başlangıcından itibaren, diğer tüm değerli hocalarım gibi, Memduh hocam da bütün bilgi birikimini ve deneyimlerini benimle en küçük detayına kadar paylaşarak sinemacı kişiliğimin şekillenmesinde önemli bir etken oldu. Sinemada kurgu olgusunu hayatıma sokarak sinemanın farklı bir koluna yönelmemi ve çok severek yaptığım bir iş alanına girmem için gerekli donanıma sahip olmamı sağladı. Benim gibi kendisini yakından tanıma şansına sahip olmayan tüm sinema öğrencileri ve araştırmacılara kaynak olmasını amaçladığım bu tez çalışmasında; Memduh Ün’ün sinemacı yönünün yanı sıra konuşmalarından sıkça alıntılar yaparak kişiliğini ve yaşamını da tanıtmayı amaçladım. Çünkü sert görüntüsünün altındaki merhametli ve insan sevgisi dolu yüreği ile sinema salonlarının dolup taştığı filmleri arasındaki paralelliği görmek açısından Ün’ün kişiliğini bilmek önemliydi. Öncelikle lisans eğitimim ve tez çalışmam süresince benimle bilgi birikimini, anılarını, olumlu ve olumsuz eleştirilerini, kişisel belgelerini ve film arşivini sınırsızca paylaşan; bana her konuda destek olan değerli hocam IV Memduh Ün’e ve misafirperverliği için Sn. Fatma Girik’e; Türk sinemasına olan tutkumun başlamasını ve şekillenmesini sağlayan, bizlere yüksek imkânlı bir sinema okulu sunan değerli hocam Prof. Sami Şekeroğlu’na; tez çalışmam süresince bana zaman ayırarak yorum ve önerileriyle her zaman yanımda olan değerli hocam ve danışmanım Prof. Asiye Korkmaz’a, bana zaman ayırarak anılarını aktaran değerli hocalarım Sn. Duygu Sağıroğlu ve Sn. Feyzi Tuna’ya çok teşekkür ederim. Ayrıca MSGSÜ Sinema TV bölüm başkanı değerli hocam Prof. Alev İdrisoğlu’na ve bölümde görevli tüm hocalarıma, okul kütüphanesi çalışanlarına, Sn. Mahmure Vaizoğlu’na, Araştırma Görevlisi Afif Ataman’a, Araştırma Görevlisi Esra Berk Eren’e, ve son olarak hayatımın her döneminde bana destek olan sevgili annem ve babam ile sevgili eşime çok teşekkür ederim... V ÖZET (Memduh Ün ve Türk Sinemasındaki Yeri-Aslı Gürbüz Şatıroğlu) Memduh Ün, 1920 yılında İstanbul’da doğmuştur. Tıp fakültesini üçüncü sınıfta bırakmış; bir yandan profesyonel olarak futbol oynarken bir yandan da çeşitli memurluklarda çalışmıştır. 1947 yılında tesadüfen Damga filmiyle oyuncu olarak sinemaya girmiştir. İlk filmi Düşman Âşıklar ile yönetmenliğe başlayan Memduh Ün, 1954– 1958 yılları arasında koyu melodramlar yönetmiştir. Bir yandan da Dr. Arşavir Alyanak ile birlikte kurdukları Yakut Film’de yapımcılık yapmıştır. Sinemadaki ilk çıkışını 1958 yılında Üç Arkadaş ile gerçekleştirmiştir. 1960 yılında kurduğu Uğur Film ile yapımcılık hayatına devam etmiştir. Filmlerinde çocukluk yıllarından çok iyi tanıdığı mahalle yaşantısını, fakir ama iyi insanları başarıyla anlatmıştır. Kendine has dünyasını yansıttığı sıcak filmler seyirciyle başarılı bir şekilde buluşmuştur. Ancak yapımevini ayakta tutmak için zaman zaman ticari filmler de ortaya koymuştur. Hemen hemen her türde film üretmiştir. Bunlar arasında en fazla kenar mahalle insanlarının dünyasını anlattığı dram/melodram ve polisiye türlerinde başarılı olmuştur. Kurgudaki ustalığı sayesinde sinema dilini oldukça yetkin kullanan bir yönetmendir. Oyuncu takibini pan, tilt ve filmlerinde sıkça yer verdiği kaydırma hareketi ile sağlamıştır. Oyuncuların çerçeve içindeki hareketleriyle plan içi derinliğini başarıyla ortaya koymuştur. Alt açı, üst açı, eğik çerçeve ve yakın planlarla dramatik yapının altını çizmiştir. Oyuncu yönetimi oldukça başarılıdır. Çocuk oyuncularla verimli bir şekilde çalışmıştır. Filmlerinde fazla diyalogdan VI kaçınmıştır. Hareketli kamerası, ölçülü diyalogları, yalın ve akıcı sinema dili ve dinamik kurgusuyla üst üste sıkılmadan izlenebilen filmler ortaya koymuştur. Memduh Ün, hem ileri yaşlarında bile yönettiği filmlerle sinema tutkunu bir sanatçı; hem elli yılı aşkın süre devam ettirdiği yapımcılığıyla başarılı bir ticaret adamı; hem de yetiştirdiği yönetmen ve öğrencilerle iyi bir eğitimcidir. Anahtar Kelimeler: Memduh Ün, Yönetmen, Yapımcı, Kurgu, Oyuncu VII SUMMARY (Memduh Ün and His Place in Turkish Cinema-Aslı Gürbüz Şatıroğlu) Memduh Ün was born in 1920, in İstanbul. He dropped out medical school. After working in various civil servant positions, he entered the film sector by coincidence as an actor in 1947, with Damga. After his first film, Düşman Âşıklar, he directed deep melodramas between 1954–1958. He worked as a producer in Yakut Film, that he owned with Arşavir Alyanak. He had his first rise in cinema with Üç Arkadaş in 1958. He continued producing films in Uğur Film, founded in 1960. He sucessfully expressed neighbourhood life, destitute people. He directed warm films where he reflected his special world. He also produced some merchant films in order to keep his production company standing. He directed and produced in almost all types. But most successfull ones among them are dramas where he expressed destitute peoples’ lives and detective stories. With the mastery in editing, he uses film language perfectly. He provides actor pursuing through pan, tilt and travelling. He presents scene perspective sucessfully. He emphasized dramatic structure with low level, high level, oblique frame and extreme close ups. He is very successful in actor directing. He worked with children actors efficiently. He avoided excessive dialogues. He produced enjoyable movies, with a moving camera, moderate dialogues, simple and smooth film language, dinamic editing. VIII Memduh Ün, with the movies he directed in his advanced age, is a cinema passionate artist; with producing films over fifty years, is a successful business man; with the directors and students he disciplined, is a good educator. Key Words: Memduh Ün, Director, Producer, Editing, Actor IX RESİMLER LİSTESİ Sayfa no. 1. Resim 1.1 Annesi, kuzeni ve kardeşi ile birlikte [1930] ................... 3 2. Resim 1.2 Kız kardeşi ile birlikte [1922] ........................................... 4 3. Resim 1.3 Üniversite yıllarında [1938] ............................................ 6 4. Resim 1.4 Langa Genç Takımı [1936] ............................................ 8 5. Resim 1.5 İstanbul Vilayeti Sayım Bürosu [1940] ........................... 9 6. Resim 1.6 İstanbul
Recommended publications
  • A Reframing of Metin Erksan's Time to Love
    Auteur and Style in National Cinema: A Reframing of Metin Erksan's Time to Love Murat Akser University of Ulster, [email protected] Volume 3.1 (2013) | ISSN 2158-8724 (online) | DOI 10.5195/cinej.2013.57 | http://cinej.pitt.edu Abstract This essay will hunt down and classify the concept of the national as a discourse in Turkish cinema that has been constructed back in 1965, by the film critics, by filmmakers and finally by today’s theoretical standards. So the questions we will be constantly asking throughout the essay can be: Is what can be called part of national film culture and identity? Is defining a film part of national heritage a modernist act that is also related to theories of nationalism? Is what makes a film national a stylistic application of a particular genre (such as melodrama)? Does the allure of the film come from the construction of a hero-cult after a director deemed to be national? Keywords: Turkish cinema, national cinema, nation state, Metin Erksan, Yeşilçam New articles in this journal are licensed under a Creative Commons Attribution 3.0 United States License. This journal is published by the University Library System of the University of Pittsburgh as part of its D-Scribe Digital Publishing Program and is cosponsored by the University of Pittsburgh Press. Auteur and Style in National Cinema: A Reframing of Metin Erksan's Time to Love Murat Akser Twenty-five years after its publication in 1989, Andrew Higson’s conceptualization of national cinema in his seminal Screen article has been challenged by other film scholars.
    [Show full text]
  • Cinema and Politics
    Cinema and Politics Cinema and Politics: Turkish Cinema and The New Europe Edited by Deniz Bayrakdar Assistant Editors Aslı Kotaman and Ahu Samav Uğursoy Cinema and Politics: Turkish Cinema and The New Europe, Edited by Deniz Bayrakdar Assistant Editors Aslı Kotaman and Ahu Samav Uğursoy This book first published 2009 Cambridge Scholars Publishing 12 Back Chapman Street, Newcastle upon Tyne, NE6 2XX, UK British Library Cataloguing in Publication Data A catalogue record for this book is available from the British Library Copyright © 2009 by Deniz Bayrakdar and contributors All rights for this book reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of the copyright owner. ISBN (10): 1-4438-0343-X, ISBN (13): 978-1-4438-0343-4 TABLE OF CONTENTS List of Images and Tables ......................................................................... viii Acknowledgements .................................................................................... ix Preface ........................................................................................................ xi Introduction ............................................................................................. xvii ‘Son of Turks’ claim: ‘I’m a child of European Cinema’ Deniz Bayrakdar Part I: Politics of Text and Image Chapter One ................................................................................................
    [Show full text]
  • Tür Filmi Olarak Melodramlarin Ve Tv Programlarinin Reklam Filmi Yaratici Ve Yapim Sürecine Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme
    TÜR FİLMİ OLARAK MELODRAMLARIN VE TV PROGRAMLARININ REKLAM FİLMİ YARATICI VE YAPIM SÜRECİNE ETKİSİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME Aydın Ziya Özgür* ÖZET Sinema filmleri, televizyon programları ve reklam filmleri temel anlatım aracı olarak görüntü, ses ve hareket öğesini ortak kullanmalarına rağmen, yapım amaçları, anlatım teknikleri ve özellikleri açısından farklılıklar göstermektedir. TV reklam filmleri, popüler kültürün ve ticaretin gücü ile sinemanın anlatım dilini ve tekniğini kullanarak ürün ve hizmetlerin tüketicilere tanıtılmasında, satışların arttırılmasında ve marka imajlarının yaratılıp sürdürülmesinde oldukça önemli bir rol üstlenmektedir. Tüm Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de, günlük yaşamın basitleştirilmiş anlatımı olan reklam filmlerinin yaratım, yapım ve yayın sürecinde çeşitli mesaj stratejileri, yapım tarzları, formatları ve anlatım teknikleri kullanılmaktadır. Bunların en önemlilerinden birisi de sinema ve televizyondaki anlatım biçimlerinin, yıldız oyuncuların, yönetmenlerin, kullanılan efektlerin ve çok izlenen TV programlarının reklam mesajının oluşturulmasında ve filmin yapımının gerçekleştiril- mesinde kullanılmasıdır. Bu çalışma, Türkiye’de yaratımı, yapımı ve yayını 2000 yılında gerçek- leştirilen reklam filmlerinin mesajının oluşturulmasında sinema ve televizyondan hangi açılar- dan etkilediğini ortaya koymakta, tür filmi olarak melodramların reklam filmlerinin yaratıcı ve yapım sürecinde nasıl kullanıldığını reklam filmleri ile ilişkilendirerek açıklamaktadır. Anahtar sözcükler: Melodram, reklam, TV reklam filmi,
    [Show full text]
  • The Space Between: a Panorama of Cinema in Turkey
    THE SPACE BETWEEN: A PANORAMA OF CINEMA IN TURKEY FILM LIST “The Space Between: A Panorama of Cinema in Turkey” will take place at the Walter Reade Theater at Lincoln Center from April 27 – May 10, 2012. Please note this list is subject to change. AĞIT a week. Subsequently, Zebercet begins an impatient vigil Muhtar (Ali Şen), a member of the town council, sells a piece and, when she does not return, descends into a psychopathic of land in front of his home to Haceli (Erol Taş), a land ELEGY breakdown. dispute arises between the two families and questions of Yılmaz Güney, 1971. Color. 80 min. social and moral justice come into play. In Ağıt, Yılmaz Güney stars as Çobanoğlu, one of four KOSMOS smugglers living in a desolate region of eastern Turkey. Reha Erdem, 2009. Color. 122 min. SELVİ BOYLUM, AL YAZMALIM Greed, murder and betrayal are part of the everyday life of THE GIRL WITH THE RED SCARF these men, whose violence sharply contrasts with the quiet Kosmos, Reha Erdem’s utopian vision of a man, is a thief who Atıf Yılmaz, 1977. Color. 90 min. determination of a woman doctor (Sermin Hürmeriç) who works miracles. He appears one morning in the snowy border attends to the impoverished villagers living under constant village of Kars, where he is welcomed with open arms after Inspired by the novel by Kyrgyz writer Cengiz Aytmatov, Selvi threat of avalanche from the rocky, eroded landscape. saving a young boy’s life. Despite Kosmos’s curing the ill and Boylum, Al Yazmalım tells the love story of İlyas (Kadir İnanır), performing other miracles, the town begins to turn against a truck driver from Istanbul, his new wife Asya (Türkan Şoray) him when it is learned he has fallen in love with a local girl.
    [Show full text]
  • Turkish Cinema
    Turkish cinema Nezih Erdoğan Deniz Göktürk The first years Cinema, as a Western form of visual expression and entertainment, did not encounter resistance in Turkey, a country culturally and geographically bridging East and West. It perfectly represented the ambivalent attitudes of the national / cultural identity under construction. On one hand, cinema came as a sign of modernization / Westernization, not only for the images of the Westbeing projected onto the screen, but also for the condi- tions of its reception. Cinematography was a technological innovation imported from the West and the ritual of going to the movies became an important part of the modern urban experience. On the other hand, cinema offered possibilities for the production of a ‘national discourse’. Many of the early feature films reflect the ‘birth of a nation’ or resis- tance to the Allied Forces during World War I. The audience was already familiar with the apparatus (theatre, screen, figures, music and sound, light and shadow), which bore some resemblance to the traditional Turkish shadowplay Karagöz, one of the most popular entertainment forms of the past. Ayse Osmanoğlu, the daughter of Sultan Abdülhamid II, remembers that the French illusionist of the palace used to go to France once a year and return with some novelties to entertain the palace population; a film projector throwing lights and shadows on a wall was the most exciting of these spectacles. The first public exhibition took place in 1896 or 1897 in the Sponeck pub, which was frequented by non-Muslim minorities (namely Levantines), as well as Turkish intellectuals infatuated with the Western civilization in Pera (today Beyoğlu), a district in the European part of Istanbul known for its cosmopolitan character.
    [Show full text]
  • Türk Sinemasi'nda Sosyoekonomik Yapi Üzerine Bir Inceleme (2013 - 2018)
    T.C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ RADYO TELEVİZYON VE SİNEMA ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ TÜRK SİNEMASI'NDA SOSYOEKONOMİK YAPI ÜZERİNE BİR İNCELEME (2013 - 2018) ÖZDER ŞEYDA UYANIK 2501140813 Tez Danışmanı DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN TÜRKOĞLU İSTANBUL - 2019 ÖZ TÜRK SİNEMASI'NDA SOSYOEKONOMİK YAPI ÜZERİNE BİR İNCELEME (2013 - 2018) ÖZDER ŞEYDA UYANIK Sinema, pek çok yönü ile toplumsal hayata ışık tutmakta, toplumu yansıtmaktadır. Türk Sineması incelendiğinde Türk toplumunun gelişimi, değişimi noktasında önemli veriler sunmaktadır. Bu bağlamda Türk Sineması’nın sosyoekonomik incelemesinin bu çalışmada ele alınan 2013 - 2018 yılları arasındaki değişiminin ana karakterleri açısından toplumdaki değişimi ya da değişim taleplerini karşılama gücünün ortaya konulması hedeflenmiştir. Sosyoekonomik yapı, filmlerdeki başrol oyuncuları, öyküdeki etkileşim, gelişim ve senaryoya etkisi gibi farklı değişkenler baz alınarak ortaya konulmuştur. Türk Sineması'nın altın yılları ya da yükseliş dönemi olarak ele alınacak dönemde, elde edilen veriler ışığında değerlendirilerek Türkiye'nin değişimleri ile paralelliği kıyaslanmış ve gözlemlenmiştir. Türk Sineması'nın aynı zamanda tarihsel gelişim süreçleri içersinde de önceki dönemlerine başvurulup toplumun sosyoekonomik durumu ile etkileşimi de incelenmiştir. Sosyoekonomi, toplumu oluşturan bireylerin ortaya çıkardığı sosyal yapı içerisinde tüm olaylar ve durumlar ile birlikte, ekonomik varlıkların bileşimi dâhilinde oluşan yaşam ve gelişmişlik düzeyi olarak düşünülmektedir. Kişilerin, toplum
    [Show full text]
  • Türk Sinema Tarihi
    TÜRK SİNEMA TARİHİ RADYO TELEVİZYON VE SİNEMA BÖLÜMÜ DOÇ. DR. ŞÜKRÜ SİM İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ Yazar Notu Elinizdeki bu eser, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi’nde okutulmak için hazırlanmış bir ders notu niteliğindedir. İÇİNDEKİLER 1. SİNEMANIN TÜRKİYE'YE GELİŞİ VE TÜRKİYE'DE YAPILAN İLK FİLMLER ..................................................................................................................... 3 2. SİNEMACILAR DÖNEMİ-2(1950-1970) ......................................................... 27 3. SİNEMACILAR DÖNEMİ(1950-1970) ............................................................ 53 4. KARŞITLIKLAR DÖNEMİ(1970-1980) .......................................................... 78 5. HAFTA DERS NOTU ........................................................................................... 98 6. VİZE ÖNCESİ GENEL DEĞERLENDİRME ................................................. 117 7. VİZE ÖNCESİ TEKRAR ................................................................................. 143 8. 1980 DÖNEMİ TÜRK SİNEMASI(1980-1990) .............................................. 158 9. 1980 DÖNEMİ TÜRK SİNEMASI(1980-1990) .............................................. 175 10. YENİ DÖNEM TÜRKİYE SİNEMASI ............................................................ 191 11. TÜRK SİNEMASINDA SANSÜR ................................................................... 201 12. MİLLİ SİNEMA ...............................................................................................
    [Show full text]
  • Halit Refiğ Sinemasinda Kadin (1960/61 – 2000)
    T. C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ RADYO – TELEVİZYON VE SİNEMA ANABİLİM DALI HALİT REFİĞ SİNEMASINDA KADIN (1960/61 – 2000) Yüksek Lisans Tezi Bilge Emin Tez Danışmanı Prof.Dr.Kurtuluş Kayalı Ankara-2003 T. C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ RADYO – TELEVİZYON VE SİNEMA ANABİLİM DALI HALİT REFİĞ SİNEMASINDA KADIN (1960/61 – 2000) Yüksek Lisans Tezi Bilge Emin Ankara-2003 ÖNSÖZ Atatürk dönemiyle birlikte Türkiye'de sanayileşme süreci başlar. Böylece, 1950 yılından itibaren Türkiye'de sanayileşme geliştikçe, çalışan kadınların oranı da artar. Türkiye'de, kadın iş gücü açısından en büyük gelişme, hizmet sektöründe özellikle kamu yönetimi alanında gözlenir. Bütün bu olumlu gelişmelere rağmen, tarihsel geleneklerin etkisiyle, Türk kadını sürekli ikinci plana itilmiştir. Cumhuriyet dönemiyle birlikte kadınlara birtakım hak ve özgürlükler sağlanır. Bu sırada kadın haklarının yaygınlaşmasında kentlerdeki ve kırsal yörelerdeki kadınlar arasında da farklar oluşmuştur. Kadınların Türk toplumundaki konumu, Türk sinemacılar tarafından da sürekli işlenen bir konu olmuştur. Sinema dünyasında ise Halit Refiğ, filmlerinin çoğunda kadını merkeze yerleştiren bir yönetmendir. Bu çalışma, Halit Refiğ'in 1960/61-2000 yılları arasında çektiği filmlerde, olabildiğince toplumsal verilere dayanarak, kadının hangi toplumsal yapı içinde nasıl ele alındığını ve Halit Refiğ'in kadın sorunlarını nasıl gördüğünü de ortaya koymak amacını taşır. Böylelikle hem bir dönem Türk kadınının toplumsal yaşantısı, hem de bunun beyaz perdeye aktarımı irdelenir. Çalışmanın çeşitli aşamalarında birçok kişinin yardımlarını gördüm. Bilgi, belge ve video kasetlerle beni destekleyen ve yardımlarını esirgemeyen Ali KARADOĞAN’a ve Yrd. Doç. Dr. Ruken ÖZTÜRK’e; tezime katkıda bulunan Prof. Dr. Nilgün ABİSEL’e teşekkür ederim. Tezimin hazırlanmasında büyük katkıları olan ve benden yardımlarını esirgemeyen, evinin kapılarını her zaman sonuna kadar açan Halit REFİĞ-Gülper REFİĞ çiftine sonsuz teşekkür ederim.
    [Show full text]
  • Den Farlige Seksualitet
    Pitircik Akerman (th) i A Passing Summers Rain ( Yaz Yagmuru, 1993, instruktion Tomris Giritlioglu) Den farlige seksualitet Kvindebilleder i tyrkisk film AfSerazer Pekerman Siden 1940 erne har melodramaet været fleste filmselskaber havde til huse.11 mange den helt dominerende genre i tyrkisk film. år blev langt størstedelen af landets film I daglig tale bruger man udtrykket ‘som i produceret i dette Tyrkiets svar på Hol­ en tyrkisk film’, når utrolige og uventede lywood, og Yesilçam kom til at stå som tragedier pludselig vælter ind over én, generel genrebetegnelse for de populære og kun et mirakel synes at kunne bringe tyrkiske melodramaer, der typisk handler verden tilbage på ret køl. Udtrykket har om umulig kærlighed mellem en rig mand først og fremmest baggrund i de såkaldte og en fattig kvinde - eller omvendt. Yesil<;am-melodramaer. Yesilgam, der be­ Deniz Kandiyoti, der har forsket i den tyder ‘fyrretræ’, var tidligere navnet på den tyrkiske litteraturs kvindebilleder, har 104 gade i bydelen Beyoglu i Istanbul, hvor de beskrevet, hvordan det tyrkiske samfund afSerazer Pekerman historisk bygger på en klassisk patriarkalsk perspektiv for en analyse af kvinderepræ­ orden, hvor kvinden har en underordnet sentationen i tyrkisk film. Mere specifikt status (Kandiyoti 1996: 170). I denne so­ vil jeg fokusere på ‘faldne kvinder, der er ciale struktur sikres det gennem ægteska­ et hyppigt optrædende dramatisk tema i bet, at kvindens arbejdskraft og reproduk­ tyrkiske film. De faldne kvinder er typisk tionsevne tilhører en mand. Hun forventes velmenende og godhjertede, men er af at sidde dydigt og vente på, at denne mand den ene eller den anden grund kommet på kommer og tager hende, og for sin egen afveje.
    [Show full text]
  • CINEMA EVENT” in 1960S TURKEY from the PERSPECTIVE of an AUDIENCE DISCOURSE
    YE§IILC:AM i n l e t t e r s : a “CINEMA EVENT” IN 1960s TURKEY FROM THE PERSPECTIVE OF AN AUDIENCE DISCOURSE A THESIS SUBMITTED TO THE DEPARTMENT OF GRAPHIC DESIGN AND THE INSTITUTE OF ECONOMICS AND SOCIAL SCIENCES OF BiLKENT UNIVERSITY IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF DOCTOR OF PHILOSPOHY IN ART, DESIGN AND ARCHITECTURE By Dilek Kaya Mutlu June, 2002 I certify that I have read this thesis and that in my opinion it is fully adequate, in scope and quality, as a thesis for the degree of Doctor of Philosophy. Prof. Dr. Bülent Özgüç (Principal Advisor) I certify that I have read this thesis and that in my opinion it is fully adequate, in scope and quality, as a thesis for the degree of Doctor of Philosophy. Assist. Prof. Dr. Halil ISlklfaoMu (Co-Advisor) I certify that I have read this thesis and that in my opinion it is fully adequate, in scope and quality, as a thesis for the degree of Doctor of Philosophy. Prof. Dr. Nilgiin Abisel I certify that I have read this thesis and that in my opinion it is fully adequate, in scope and quality, as a thesis for the degree of Doctor of Philosophy. Assist. Prof. Dr. Mahmut Mutman I certify that I have read this thesis and that in my opinion it is fully adequate, in scope and quality, as a thesis for the degree of Doctor of Philosophy. Assist. Prof. Dr. Asuman Suner I certify that I have read this thesis and that in my opinion it is fully adequate, in scope and quality, as a thesis for the degree of Doctor of Philosophy.
    [Show full text]
  • Current Debates in Film & Media Studies
    Current Debates in Film & Media Studies EMRAH DOĞAN CURRENT DEBATES IN FILM & MEDIA STUDIES Edited By Emrah Doğan CURRENT DEBATES IN FILM & MEDIA STUDIES (Edited by: Emrah Doğan) IJOPEC PUBLICATION London ijopec.co.uk Istanbul IJOPEC Publication Limited www.ijopec.co.uk CRN:10806608 E-Mail: [email protected] 60 Westmeade Close Phone: (+44) 73 875 2361 (UK) Cheshunt, Waltham Cross (+90) 488 217 4007 (Turkey) Hertfordshire EN7 6JR London United Kingdom Current Debates in Film & Media Studies First Edition, December 2019 IJOPEC Publication No: 2019/25 ISBN: 978-1-912503-88-9 No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, transmitted in any form or by any means electronically without author’s permission. No responsibility is accepted for the accuracy of information contained in the text, illustrations or advertisements. The opinions expressed in these chapters are not necessarily those of the editors or publisher. A catalogue record for this book is available from Nielsen Book Data, British Library and Google Books. The publishing responsibilities of the chapters in this book belong to the authors. Printed in London. Composer: IJOPEC Art Design Cover illustrators are from Pinclipart & Freepik CONTENTS INTRODUCTION: CURRENT DEBATES IN FILM & MEDIA STUDIES ..................................................5 SECTION I FILM STUDIES 1. THE REPRESENTATION OF GROTESQUE AS COMEDY ELEMENT: RECEP IVEDIK SERIES ........9 İlknur Gürses Köse, Beste Elveren 2. A REMAINING Director from THE YEşILÇAM CINEMA to THE ‘90S: SIRRI GÜltekin ....17 Emrah Doğan 3. FEMME FATALE IN THE CONTEXT OF BEAUTY: GONE GIRL FILM ANALYSIS .............................25 Beste Elveren 4. QUEER TRANSFORMATION OF THE FAMILY IN FRANÇOIS OZON’S CINEMA ...........................31 İlknur Gürses Köse SECTION II MEDIA STUDIES 5.
    [Show full text]
  • 27 Mayis 1960 Ve Toplumsal Değişimlerin Türk Sinemasina Yansimasi: Toplumsal Gerçekçilik
    T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo, Televizyon ve Sinema Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi 27 MAYIS 1960 VE TOPLUMSAL DEĞİŞİMLERİN TÜRK SİNEMASINA YANSIMASI: TOPLUMSAL GERÇEKÇİLİK BERK TUNALI 2501050488 Tez Danışmanı DOÇ. DR. BATTAL ODABAŞ İstanbul, 2009 ÖZ 27 MAYIS 1960 VE TOPLUMSAL DEĞİŞİMLERİN TÜRK SİNEMASINA YANSIMASI: TOPLUMSAL GERÇEKÇİLİK BERK TUNALI Bu tez, sinemanın siyasal, iktisadi, toplumsal ve kültürel değişimlerden etkilenmesi sonucundan hareketle; 1960-1965 yıllarında, Türk sinemasında ortaya çıkan “toplumsal gerçekçi” akımı incelemektedir. Tezin ilk bölümü, gerçekçiliğin ayrılmaz bir bağ içinde olduğu estetik felsefesinin tarihine, Aristoteles’ten Georg Lukacs’a dek belirli filozof ve kuramcılara ayrılmıştır. Ayrıca, yine ilk bölümde, sinema sanatında gerçekçilik, özellikle Andre Bazin ve Siegfried Kracauer bağlamında ele alınmıştır. İkinci bölümde, 1960’lara gelene dek, Türk sinemasında gerçekçiliğe, belirli dönemler bazında bakılmıştır. Bu uzun inceleme, 1960 Askeri Müdahalesi ve Türkiye’nin değişen toplumsal yapısı ile ilişkilendirilerek; toplumsal gerçekçiliğin nasıl ortaya çıktığı üzerinde durulmuştur. Son bölümde de, bu akımın en önemli dört yönetmeni olan Metin Erksan, Halit Refiğ, Ertem Göreç ve Duygu Sağıroğlu, yine toplumsal gerçekçiliğin en öne çıkan filmleriyle ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. ABSTRACT 27 MAY 1960 AND THE REFLECTIONS OF SOCIAL CHANGES ON TURKISH CINEMA: SOCIAL REALISM BERK TUNALI This thesis study tries to examine the “social realism” movement emerged in Turkish cinema between years 1960 and 1965, considering the fact that the cinema is an area highly influenced by political, economical, social and cultural changes. First part of the study is allocated for the history of the aesthetic philosophy which is in an indissoluble bond with realism and for certain philosophers and theorists ranging from Aristoteles to Georg Lukacs.
    [Show full text]