Çağdaş Türkiye Tarihi Araştirmalari Dergisi
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ ÇAĞDAŞ TÜRKİYE TARİHİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Cilt: VII Sayı: 16-17 Yıl: 2008/Bahar-Güz İZMİR, 2010 Cilt: VII Sayı: 16-17 Yıl: 2008 / Bahar - Güz İÇİNDEKİLER SAYFA Editörden 1 MAKALELER Halil ÖZEÇOĞLU Modernleşme Sürecinde İzmir’de İtalyanların Eğitimi 3 Melih TINAL Atatürk’ün İzmir Ziyaretleri ve Vefatının İzmir’deki Yankıları 19 Taner ASLAN Arşiv Vesikalarına Göre Batı Anadolu’da Yunanlılara Karşı Kazanılan Askeri Başarılar Karşısında Duyulan Memnuniyete Dair Yazışmalar 35 Serdar ŞEN Modernizmden Post-Modernizme Tarihsel Bilginin Epistemolojisi (Dilthey, Heidegger, Gademer, Derrida) 51 Mustafa ORAL Sultan II. Abdülhamit Döneminde Bir “Çerkes Tarihi” Yazılması Girişimi 71 Başak OCAK Türkçenin Sadeleştirilmesi Tartışmaları Etrafında İbrahim Hilmi Çığıraçan’ın Görüşleri ve “Tasfiye-i Lisana Muhtaç mıyız?” Adlı Eserinin Çeviriyazısı 89 Caner KERİMOĞLU Hüseyin Cahit Yalçın (1875-1957)’ın Dil İle İlgili Görüşleri 103 Turgay AKKUŞ Bir İktisadi Siyasa Projesi: Milli İktisat ve Bursa 119 Hacer ÇELİK Ermeni Tehciri ve Tehcirden Dönen Ermenilerin İskân Sorunu 143 Nurşen GÜRBOĞA Osmanlı Taşrasında Belediye İdaresi: Alanya Belediyesi (1914-1915) 165 Saadet TEKİN, Cumhuriyet Öncesi Türkiye’de Sevilay ÖZKES Hapishane Sorunu 187 Mustafa ÖZDEMİR Mütareke Dönemindeki Siyasi Akımların Türk Basınına Yansımaları 203 Nuri ADIYEKE Mübadele Öncesi Yunanistan’daki Müslüman-Türk Azınlığa İlişkin Çok Önemli Bir Kaynak: “Mecmû’a-Yi Kavânîn-i Yunâniye” 227 Şayan ULUSAN Türkiye’nin Milletler Cemiyeti’ne (Cemiyet-i Akvam) Girişi -Öncesi ve Sonrası- 237 Mustafa ŞAHİN, Cumhuriyetin Yapılanma Sürecinde Ruşen DUMAN Müzik Eğitimi 259 Alev GÖZCÜ 1929 Ekonomik Bunalımı Sonrasında Dünyada “Yeni Türkiye” Algısı ve Türkiye’nin Ekonomik Arayışlarına İlişkin Saptamalar 273 Erdal İNCE 1929 Dünya Ekonomik Buhranının Almanya’daki Etkisi ve Bu Etkinin İzmir Finans Piyasasına Yansıması: “Deutsche Orient Bank” 291 İsmail AKBAŞ Afgan Kralı Emanullah Han’ın Türkiye Gezisi 311 Turgay Bülent GÖKTÜRK Rumlar’ın Kıbrıs’taki Enosis İsteklerinin Şiddete Dönüşmesi: 1931 İsyanı; -Öncesi ve Sonrası- 335 Ulvi KESER “Kıbrıs’ta Hasıraltı Belgeler” Üzerine Eleştirel Bir Bakış 365 Mithat Kadri VURAL II. Dünya Savaşı Türkiyesi’nde Bir Muhalefet Örneği Olarak “Tan” Gazetesi 381 Yasin KAYIŞ 1946 Belediye Seçimleri ve Basın 397 Soner DURSUN Türkiye’nin Güvenlik Algılamasındaki Değişim: 12 Eylül 1980 Askeri Müdahalesi Sonrası Dönem 421 KİTABİYAT Fevzi ÇAKMAK Orhan Karaveli, Ali Kemal: Belki Bir Günah Keçisi, 8. baskı, Doğan Kitap, İstanbul, 2009, 223 sayfa. 435 Taner BULUT İzmir 1876 ve 1908 (Yunanca Rehberlere Göre Meşrutiyette İzmir), (çev.: Engin Berber), İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür yay., İzmir, 2008, 135 sayfa. 441 DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ YAYINLARI ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ ÇAĞDAŞ TÜRKİYE TARİHİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Cilt: VII Sayı: 16-17 Yıl: 2008 / Bahar - Güz Yayın No: ISSN NO: 1. Baskı Derginin Sahibi: D.E.Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Adına Doç. Dr. Kemal ARI Sorumlu Müdür: Doç. Dr. Kemal ARI Yönetim Yeri: Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Buca - İZMİR Yayının Türü: Akademik Hakemli - Altı Ayda Bir Yayınlanır. Yönetim ve Yazışma Adresi: Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Tınaztepe Yerleşkesi, Buca - İzmir Telefon: (0 232) 412 79 28 - 453 98 29 Faks: (0 232) 453 99 07 E-mail: [email protected] http://web.deu.edu.tr/ataturkilkeleri/tr/index.htm Kapak Tasarımı: Tarık Taşçı ([email protected]) Sayfa Tasarımı: Ahmet Yılmaz ([email protected]) Basım Yeri ve Tarih: Dokuz Eylül Üniversitesi Matbaası Dergideki yazıların bilimsel sorumluluğu, yazarlarına aittir. Tüm Hakları Saklıdır. DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ ENSTİTÜSÜ ÇAĞDAŞ TÜRKİYE TARİHİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Sahibi Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Doç. Dr. Kemal ARI Yayın Kurulu Doç. Dr. Kemal ARI Yrd. Doç. Dr. Kenan KIRKPINAR Yrd. Doç. Dr. Ahmet MEHMETEFENDİOĞLU Yrd. Doç. Dr. Türkan BAŞYİĞİT Sayı Editörü Doç. Dr. Kemal ARI Hakem Kurulu Prof. Dr. Fatma ACUN Hacettepe Üniversitesi Prof. Dr. Nükhet ADIYEKE Mersin Üniversitesi Prof. Dr. Seçil AKGÜN Ortadoğu Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Zeki ARIKAN Ege Üniversitesi Prof. Dr. Ahmet ARSLAN Ege Üniversitesi Prof. Dr. Ergün AYBARS Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Tülay Alim BARAN Yeditepe Üniversitesi Prof. Dr. Bayram BAYRAKTAR Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Dr. Engin BERBER Ege Üniversitesi Prof. Dr. Esin DAYI Atatürk Üniversitesi Prof. Dr. Fevzi DEMİR Mersin Üniversitesi Prof. Dr. Yavuz ERCAN Ankara Üniversitesi Prof. Dr. İhsan GÜNEŞ Anadolu Üniversitesi Prof. Dr. Ali SARIKOYUNLU Osmangazi Üniversitesi Prof. Dr. Sabri SÜRGEVİL Ege Üniversitesi Prof. Dr. Mete TUNÇOKU Onsekiz Mart Üniversitesi Prof. Dr. Ünsal YAVUZ Başkent Üniversitesi Prof. Dr. Mustafa YILMAZ Hacettepe Üniversitesi Prof. Dr. Şerife YORULMAZ Mersin Üniversitesi Doç. Dr. Yonca ANZERLİOĞLU Hacettepe Üniversitesi Doç. Dr. Kemal ARI Dokuz Eylül Üniversitesi Doç. Dr. Ayten SEZER ARIĞ Hacettepe Üniversitesi Doç. Dr. Mustafa DAŞ Dokuz Eylül Üniversitesi Doç. Dr. Yasemin DOĞANER Hacettepe Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Türkan BAŞYİĞİT Dokuz Eylül Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Umut KARABULUT Pamukkale Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Kenan KIRKPINAR Dokuz Eylül Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet MEHMETEFENDİOĞLU Dokuz Eylül Üniversitesi Yrd. Doç. Dr.. Melih TINAL Dokuz Eylül Üniversitesi Dr. Mehmet Emin ELMACI Dokuz Eylül Üniversitesi Dr. Sadık ERDAŞ Hacettepe Üniversitesi Dr. Hasan Taner KERİMOĞLU Dokuz Eylül Üniversitesi Dr. Leyla KIRKPINAR Dokuz Eylül Üniversitesi Dr. Süleyman TÜZÜN Hacettepe Üniversitesi Dergi Sekretaryası Ahmet YILMAZ Ercan YALÇIN ÇAĞDAŞ TÜRKİYE TARİHİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ CİLT: VII SAYI: 16-17 YIL: 2008 / Bahar-Güz EDİTÖRDEN Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, yakın Türkiye Tarihi konularına, değişik boyutlarda bakma çabasında bulunan 25 ayrı araştırma ile yeniden karşınızda yer almış bulunuyor. Hemen belirtelim; dergimizin bir özelliği, onun hem e-dergi, hem de basılı dergi halinde yayınlanıyor olmasıdır. Temel amacımız, en uzak köşedeki bir araştırıcıya bile kolayca ulaşılır olmak ve bilimin gelişmesine katkıda bulunmak... Ancak, şunu da biliyoruz: Özellikle, tarihçilik uğraşısının içinden gelen pek çok kişi, eline somut bir kaynak almak arzusunu hep taşıyor. Bunu bildiğimiz için, ilk sayılardaki kadar olmasa da yine de isteklere yanıt verecek biçimde, dergimizin matbaa baskısını yapmaktan da geri kalmadık. Bunun yanısıra, önümüzdeki sayıdan itibaren, Türkçeden başka dillere ve başka dillerden de Türkçeye çevrilmiş yazılarla da okuyucunun karşısında olacağız. Böylece, araştırma makaleler yanında, kitap, sempozyum, konferans tanıtım ve eleştirisi, nekroloji, dizin çalışması gibi değişik çalışma türlerinin yanısıra, özellikle Türkiye ve Türkler’i ilgilendiren çeviri yazıların da dergimize ayrı bir zenginlik sunacağını düşünüyoruz. İki sayısının bir arada yer aldığı bu çalışmada emeği geçenleri kutluyor, yararlı olmasını diliyorum. Doç. Dr. Kemal ARI Enstitü Müdürü 1 ÇTTAD,VII/16-17, (2008/Bahar-Güz), s.s.3-18 MODERNLEŞME SÜRECİNDE İZMİR’DE İTALYANLARIN EĞİTİMİ Halil ÖZEÇOĞLU* Özet İtalyanların Osmanlı İmparatorluğu’nda kurduğu okullar, kendi dillerini ve kültürle- rini yayma amaçlı olarak görülse de, İzmir’deki İtalyanların eğitimi tahlil edildiğinde, amacın sadece bu olmadığı görülmektedir. Eğitim sayesinde İtalyanlar, nüfuz alanı oluşturmaya çalışıp, sonradan, siyasal bir hak olarak, gerektiğinde askeri metotları da kullanarak bu nüfuz alanlarını istemişlerdir. Bu durum, İzmir’deki İtalyanların eğitim tarihlerine bakıldığında, bu çalışmada ortaya konan belgelerle açığa çıkmaktadır. Bugünkü Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlük binasının olduğu yerde, geçen yüzyılda bulunan, İtalyan Kız Mektebi ise İtalyanların bu nüfuzlarının İzmir’deki önemli bir örneğidir. Anahtar Kelimeler: Eğitim, İtalyan, İzmir, Politika, Osmanlı. EDUCATION OF THE ITALIAN IN İZMİR IN THE PROCESS OF MODERNIZATION Abstract Although the Italian are thought to have established their schools in Ottoman Em- pire in order to spread their language and culture, it is obviously seen that this was not the main goal when the education of the Italian is analysed. The Italian have tried to constitute influence fields by using education and then they demanded to possess these fields politically or by means of military methods when needed. This fact is made known by the documents brought up in this study when the history of education of the Italian in İzmir is considered. Today we see the building of Dokuz Eylül University Rectory on the lot where Italian Girls’ School was established last century and this building is the main prof of the Italiance influence in İzmir. Key Words: Education, Italian, İzmir, Politics, Ottoman. * Dr.; ([email protected]). 3 Halil ÖZEÇOĞLU ÇTTAD,VII/16-17, (2008/Bahar-Güz) Giriş İtalyanların İstanbul’a ve Anadolu’ya gelişleri, iki koldan oldu. Birinci koldan, tüccar ve denizci bir millet olarak, ticaret yapma gayesiyle geldiler. İkinci koldan ise; İtalya, Katolik Kilisesi’nin merkezi olduğundan, Katolik olmayanları Katolik Kilisesi’ne bağlamak amacıyla geldiler1. İtalyanların güçlü oldukları zamanlarda Anadolu’da yaşadıkları altın çağları, Birleşik İtalya, yeniden canlandırmak istemekteydi. Bu düşünce, 1873 yılında, uluslararasındaki yarışta, kendi payını almak isteyen İzmir İtalyan Kolonisi’ne güç vermekteydi2. Osmanlı topraklarında eğitim alanında Karmelitan