PAPUR BRO LLANGADFAN, LLANERFYL, FOEL, LLANFAIR CAEREINION, ADFA, CEFNCOCH, LLWYDIARTH, LLANGYNYW, CWMGOLAU, DOLANOG, RHIWHIRIAETH, PONTROBERT, MEIFOD, TREFALDWYN A’R TRALLWM.

412 Mehefin 2016 60c CYHOEDDI AIL NOFEL ELUSENNAU YN ELWA

Ar nos Sul, Mai y 1af mewn digwyddiad hwyliog, unigryw a ffraeth Ruth Walton a Trudi Bates yn cyflwyno siec am £2,000 i goffrau’r lansiwyd ail nofel Myfanwy Alexander ‘Pwnc Llosg’ yng Ngwesty’r Afr, Ysgol Feithrin, sef rhan o elw dawns arbennig a drefnwyd ganddynt y Llanfair Caereinion. mis diwethaf. Cyflwynwyd y siec ar achlysur dathlu 50 mlynedd o Dyma’r ail achos i’r Arolygydd Daf Dafis a’r tro yma mae’n gorfod ddarparu addysg feithrin Gymraeg yn adeilad yr Ysgol Feithrin. darganfod pwy lofruddiodd Heulwen Breeze-Evans, ymgeisydd Plaid Bydd Ysgol Gynradd Llanfair Caereinion ac Ymchwil Canser hefyd yn Cymru yn Etholiad y Cynulliad! Os bydd Myfanwy yn parhau i derbyn £2,000 o ganlyniad i lwyddiant y digwyddiad. gynhyrchu nofelau ar y raddfa yma bydd Llanfair Caereinion yn enwocach na ‘Midsummer’ am ei lofruddiaethau! Cyhoeddir y nofel ANRHYDEDD I ANN gan Gwasg Gomer a’r pris yw £9.00 Pencampwyr Pêl-droed yr Urdd

Y Barnwr Niclas Parry gyda Mrs Ann Tudor wedi’r seremoni yng Ngregynog

Mewn seremoni yng Ngregynog ar Ebrill 15fed sefydlwyd Mrs Ann Tudor, Llysun, Llanerfyl yn Uchel Siryf Powys. Swydd ddi-dâl gyda dyletswyddau seremonïol yw hon a phenodir Uchel Siryf pob sir yn flynyddol gan y Goron. Mae swydd Uchel Siryf Powys wedi bod mewn bodolaeth er sefydlu’r sir ei hun ym 1974, ac roedd gan yr hen siroedd eu Siryf eu hunain am ganrifoedd cyn hynny. Mae’n debyg mai Ann yw’r Gymraes Gymraeg Llongyfarchiadau i dîm pêl-droed pump bob ochr Ysgol Gynradd Llanerfyl. Roedd yr ysgol yn gyntaf i fod yn Uchel Siryf Powys, ac yn sicr cynrychioli Sir Drefaldwyn yn rownd derfynol cystadleuaeth pêl-droed yr Urdd yn Aberyst- hi yw’r gyntaf o Ddyffryn Banw i lenwi’r swydd. wyth. Aeth y gêm derfynol i giciau o’r smotyn, ond er y tensiwn, dathlu mewn steil oedd Pob dymuniad da iddi yn ystod y flwyddyn i hanes disgyblion, teuluoedd a chyfeillion Llanerfyl. ddod. 2 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016

Diolch DYDDIADUR Carwn ddiolch i bawb am y cardiau a’r BARA CAWS yn cyflwyno Meh. 5 Rihyrsal y plant at Gymanfa Ganu’r galwadau ffôn a dderbyniais yn ystod yr Allan o Diwn - Emyr ‘Himyrs’ Roberts Annibynwyr am 10.30 ym Moreia, wythnosau diwethaf. Diolch o galon. CANOLFAN Y BANW, LLANGADFAN Llanfair Alwena NOS FERCHER, 29 MEHEFIN AM Meh. 12 Cymanfa Ganu Undebol Llanfyllin yng Penygraig, Llanfihangel Nghapel y Tabernacl am 6.00y.h 7.30 o’r gloch Arweinydd Mr Rhonwen Diolch Jones Dymuna Olwen, Neuaddlwyd a’r teulu ddiolch Sioe yn llawn nostalgia, hwyl, dychan, canu Meh. 15 ‘Nansi’ gan Theatr Genedlaethol Cymru yn fawr iawn i bawb am bob arwydd o a chwerthin yw cynhyrchiad diweddaraf Bara yn Institiwt Llanfair Caereinion7.30. gydymdeimlad a dderbyniwyd ar farwolaeth Caws – ‘ALLAN O DIWN’DIWN’, a fydd yn teithio Meh. 16 Bethan Gwanas yng Nghylch Llenyddol ei thad Evan Thomas, Trawsfynydd. cymunedau Cymru o’r 4ydd o Fai hyd yr 2ail Maldwyn yng Ngregynog am 7.30 Gwerthfawrogir y cyfan yn fawr iawn. Meh. 16 ‘Nansi’ gan Theatr Genedlaethol Cymru o Awst (gan ddiweddu yn yn Institiwt Llanfair Caereinion am 1.30 a Genedlaethol Y Fenni). Mae’r cynhyrchiad 7.30 Clwb 300 Sioe Llanfair gan Emyr ‘Himyrs’ Roberts, sy’n un o Meh. 17 ‘Nansi’ gan Theatr Genedlaethol Cymru Mawrth 2016 ddynwaredwyr gorau Cymru, yn dilyn ei hanes yn Institiwt Llanfair Caereinion am 7.30 1. £60 Rhif 131 Glyn Buckley o fod yn ddisgybl 6ed dosbarth oedd ‘allan o Meh.17 Cyngerdd gan Ieuan Jones, y telynor yn 2. £40 Rhif 257 Glyn Roberts, Abernodwydd diwn’ â’r byd a’i bethau, at sefydlu un o grwpiau Eglwys Sant Beuno, Aberriw at elusen 3. £20 Rhif 214 Margaret Hughes, Rhosaflo eiconig yr ‘80au, y Ficar, a’i galluogodd i Ailddeffro/Rekindle. Canapés a 4. £10 Rhif 226 Phillip Edwards, Talwrn wireddu ei freuddwyd, ffeindio’i lais, a throi’n gwydraid o win o 6pm. Y cyngerdd am 7.15 pm. Tocynnau £15 Ebrill 2016 berfformiwr proffesiynol. Meh. 19 Cymanfa Ganu’r Annibynwyr yn y 1. £60 Rhif 47 Emyr Jones, Penegoes Trallwm am 2.30 a 6 o’r gloch. 2. £40 Rhif 289 Rachel Jones, Spring Bank, Cawn gyfarfod a ‘wynebau cyfarwydd’ o’r sîn Meh. 24-25 G@yl Maldwyn, Cann Offis. Golfa roc, ddoe a heddiw. Mi fydd yn dod ag atgofion Meh. 25 Taith Gerdded y Plu yn ardal Dolanog. 3. £20 Rhif 97 Elwyn Owen yn ôl i’r rhai oedd yn ifanc yn yr 80’au a bydd Cyfarfod yn y maes parcio gyferbyn â’r 4. £10 Rhif 28 Hywel Ellis, Pencoed yn agoriad llygaid i’r rhai sy’n rhy ifanc i gofio’r Capel Coffa am 10 o’r gloch y bore. Mai 2016 cyfnod. Meh.29 Diwrnod Agored yn Llysun, Llanerfyl o 2 1. £60 Rhif 159 Mair Conlin, Cyfronydd o’r gloch ymlaen. Meh.29 Cwmni Bara Caws yng Nghanolfan y 2. £40 Rhif 23 Gwenan Andrew, Meifod Mi fydd yna fand byw yn teithio gyda’r sioe Banw am 7.30. “Allan o Diwn” - cyfuniad 3. £20 Rhif 290 Adam Simper, Telford sydd yn cynnwys dau o feibion y dramodydd, o ddrama, stand-up a gig yn un. 4. £10 Rhif 179 Leah Harding sef Aled Emyr ac Ifan Emyr. Y trydydd cerddor Tocynnau gan Catrin, Llais Afon, yw Carwyn Rhys. Cyfarwyddir ‘Allan o Diwn’ Llangadfan Prosiect Hanes y Crynwyr ym Maldwyn gan Betsan Llwyd, cyfarwyddwr artistig Bara Gorff. 3 Cymanfa Ganu’r Methodistiaid yng Mae’r prosiect hwn, a ariennir drwy Gyngor Caws. nghapel Moreia o dan arweiniad Iwan Celfyddydau Cymru, yn canolbwyntio ar Parry, A fyddech cystal ag anfon eich Gorff.10 Taith er budd Parkinson o amgylch Llyn hanes Crynwyr Sir Drefaldwyn yn ystod y Llanwddyn. Dechrau am 10 y bore 17eg ganrif. cyfraniadau at y rhifyn nesaf erbyn Gorff. 15-16 2016 Eisteddfod Powys yng Nod y prosiect yw darganfod straeon y bobl dydd Sadwrn, Mehefin 18. Bydd y Nghroesoswallt dan sylw, yna eu rhannu drwy gyfres o Gorff 28 Angharad Tomos. Cylch Llenyddol ddigwyddiadau cymunedol yn ystod yr haf a papur yn cael ei ddosbarthu nos Maldwyn am 7.30 yng Ngregynog. dechrau’r hydref eleni. Fercher, Mehefin 29 Gorff. 30 Neuadd Llwydiarth, 2.00 y.p. Carol Pearce yw rheolwr y prosiect “Rwy’n Arwerthiant Cist Car/Pen Bwrdd. ymchwilio i straeon am Grynwyr yr 17eg ganrif Cysylltwch â Kathleen Morgan ar 01938 820266. ar draws Sir Drefaldwyn: eu cadernid yn eu TIM PLU’R GWEUNYDD Gorff. 31 Eglwys Llwydiarth 6.00 y.h. (Mission syniadau; eu herlid a’u carcharu; eu profiadau Cadeirydd Service) Gwasanaeth Cenhadol yn Pennsylvania. Fy mwriad ydy rhannu’r Awst 12 DIWRNOD ANN GRIFFITHS: Taith straeon hyn yn y gymuned ehangach Sir Arwyn Davies Gerdded o Ddolanog i Hen Gapel John Drefaldwyn yn ddiweddarach eleni” Coedtalog, Llanerfyl, 01938 820710 Hughes Pontrobert am 3 o’r gloch Oes gennych chi ddiddordeb mewn hanes lleol Trefnydd Tanysgrifiadau (Cyswllt: Buddug Bates) Te am 5 o’r ? gloch yn yr Hen Gapel a ‘chymanfa’ i Sioned Chapman Jones, ganu rhai o emynau Ann ar alawon A fyddech chi’n hoffi cymryd rhan mewn 12 Cae Robert, Meifod gwerin dan ofal Linda Gittins a Nia digwyddiadau cymunedol gan gynnwys [email protected] Rhosier am 6y.h. Croeso cynnes. adrodd straeon? Meifod, 01938 500733 Cyswllt y te a’r gymanfa: Nia Rhosier Oes gennych chi gysylltiadau teuluol â (01938 500631) Chrynwyr Sir Drefaldwyn a ymfudodd yn y Panel Golygyddol 17eg ganrif i Pennsylvania? Alwyn a Catrin Hughes, Llais Afon, Am fwy o wybodaeth ac i ddatgan eich Llangadfan 01938 820594 EISTEDDFOD TALAITH diddordeb, cysylltwch â Carol [email protected] A CHADAIR POWYS [email protected] Mary Steele, Eirianfa Llanfair Caereinion SY210SB 01938 810048 [email protected] Cynhelir Yn eisiau ar gyfer Sioned Camlin Medi 1af 2016 [email protected] CYFARFOD ARBENNIG Ffôn: 01938 552 309 o’r GYMRODORIAETH Pryderi Jones Ysgrifenyddes [email protected] i ystyried beth sydd i ddigwydd yn 2017 yn Is-Gadeiryddion Y Capel Cymraeg, Y Trallwm 7 awr yr wythnos Delyth Francis a Dewi Roberts

2.00 o’r gloch Trefnydd Busnes a Thrysorydd Ysgol Pontrobert Huw Lewis, Post, Meifod 500286 Brynhawn Sadwrn, Mehefin 11eg 2016 Am fwy o wybodaeth cysylltwch Ysgrifenyddion Aelodau’r Gymrodoriaeth, â Catherine Parry dewch yn llu gyda’ch syniadau Gwyndaf ac Eirlys Richards, ar 01938 500 394 Penrallt, Llwydiarth, 01938 820266 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 3 NOSON GYMDEITHASOL Cylch EDWARD LLWYD Llenyddol Maldwyn

Hywel Griffiths oedd y siaradwr gwadd yng Nghylch Llenyddol Maldwyn ym mis Mai. Mae’n ddarlithydd yn yr adran Ddaearyddiaeth yn Aberystwyth ond y rheswm dros ei wahodd Ar noson o wanwyn ddiwedd mis Ebrill (Iau Mae llif ei afon arian fel hud i Gregynog oedd mai fo enillodd y gadair yn 28ain) cafwyd cyfarfod arbennig o ddiddorol yn gloywi’r pant, Eisteddfod Genedlaethol Meifod llynedd. gyda chriw da wedi ymgynnull yn y Cwpan A’i murmur tros y graean, ‘Gwe’ oedd testun ei awdl a ‘Gwau Awdl Pinc, Llangadfan. Ein siaradwr gwadd oedd a’i thelyn bêr ei thant. Maldwyn’ oedd testun ei gyflwyniad. Rhyfel Dafydd Morgan Lewis a thema ei sgwrs fu Cartref Sbaen yw sail y gerdd er fod yna ‘Taith Lenyddol trwy bentre’r Foel’. Bardd adnabyddus i bawb ohonom oedd John ymdrech hefyd i edrych ar effeithiau brwydro Hon oedd yr wythfed noson gymdeithasol i Penri Jones ac mi roedd ganddo weithdy crydd drwy’r oesoedd, o’r Gododdin i Gazza. gael ei chynnal ym Maldwyn pan fu Hen Gapel a siop o dan yr un to ynghanol pentre’r Foel. Unwaith eto fe gafwyd trafodaeth fywiog iawn. John Hughes, Pontrobert yn gartref i ni. Cipiodd gadeiriau Eisteddfodau Powys a Mae’n amlwg fod Rhyfel Cartref Sbaen, Bu Dafydd a ni ar daith annisgwyl trwy’r Lewis’s Lerpwl. gychwynodd bedwar ugain o flynyddoedd yn pentref gan adrodd hanes y cymeriadau a fu Dyma un pennill o’i farddoniaeth i’r Hen ôl yn dal i gorddi a chyffroi pobl. a chael gweled eu lluniau. Yn amlwg bu Ffynnon pan nad oedd neb ei hangen (1986). Bydd y Cylch Llenyddol yn cyfarfod yng cynganeddwyr a thelynegwyr medrus yn byw Ngregynog nesar ar nos Iau, Mehefin 16 am yn y Foel a’r cyffiniau ac erys heddiw nifer o Rhaid eto fu myned drwy weirglodd Tynllwyn 7.30. Yr awdur gwadd fydd Bethan Gwanas feirdd gwlad yn y fro. I lawr at y ffynnon a dardd rhwng y brwyn a’i thestun yw ‘Bethan a’i Bocs Llyfrau’. Dyma ychydig linellau o farddoniaeth Emyr A chael yr hen lwybr yn llwydlas ei wawr Dafydd M. Lewis ap Erddan (gafodd ei eni ym mhentref y Foel) A fyddai mor goch drwy ei droedio bob awr. i Dafydd: Mae’n si@r bod y rhan fwyaf ohonom wedi “Rhyw gyw o’r Foel wyt tithau, fel myfi! darllen neu glywed am Delynor y Waun Oer, Lle’n magwyd yn nhraddodiad hen ein gwlad. y telynor medrus a ddysgodd pan yn @r ifanc TANWYDD I gofio a charu ei harferion hi; sut i “dynnu gwin” o’r delyn deires. &$575()‡$0($7+<''2/ ‡',:<',$12/‡0$61$&+2/ Yr hyn a wnaethost ti, yn ddi-ymwâd.” OLEWON AMAETHYDDOL Un pennill allan o bump gan John Penri eto: POTELI NWY BAGIAU GLO A CHOED TAN Pytiau o farddoniaeth y byddaf yn eu cynnwys TANCIAU OLEW o’r holl wnaeth Dafydd eu darllen, byddai’r Murddun y Waun Oer BANWY FEEDS POB MATH O FWYDYDD cyfan wedi llenwi Plu’r Gweunydd! ANIFEILIAID ANWES A BWYDYDD FFERM Gwrando wnaethom heb flino a rhwng Fe syrthiodd ei do ac ymddatod mae’i fur

01938 810242/01938 811281 chwerthin a hiraeth wrth ganlyn yr hanesion Heb neb ond yr adar yn dystion o’i gur. [email protected] /www.banwyfuels.co.uk mewn barddoniaeth. Ers ambell i flwyddyn diffoddodd y tân Darllenwyd barddoniaeth merch o’r Foel sef A glaswellt sy’n tyfu drwy aelwyd y gân. Mrs Elizabeth Evans (1867-1953) gwraig fferm Moelpart, oedd yn fydwraig ac yn fardd. Diolch i Dafydd am wledd o hanes a Gelwid hi yn Betsi Moelpart. Mae Afon Banw barddoniaeth ac am noson ddifyr iawn i’w BANWY BAKERY yn destun poblogaidd i’r beirdd a fu ac i’r chofio. beirdd heddiw. Dyma bennill o’i gwaith hi i Afon Banw. Mawr yw ein diolch i’r Cwpan Pinc am y croeso CAFFI Bara a Chacennau Cartref arbennig a gawsom yno a diolch i bawb am Popty Talerddig yn dod â Mewn tawel fryn ger Dolymaen ddod. Edrychwn ymlaen at y tro nesa. Bara a Chacennau bob dydd Iau Yng nghanol brwyn gwyrddleision Eluned Mai Porter Bara Henllan yma bob dydd ond dydd Sul Cychwyna Banw fach ei thaith Te Angladdau. Arlwyo i Bartïon. Saladau Am lasach donnau’r eigion. AR OSOD AR AGOR Ymdreigla mlaen drwy raean mân Glanbanwy Llun – Gwener 7.30 a.m. – 5.00 p.m Gan furmur melys emyn. Sadwrn 7.30 a.m. – 2.00 p.m. T~ 3 Llofft A dyma eto ychydig linellau i’r afon gan Emyr Cysylltwch â Rita Waters ar 01938 810952 ym mhentref Llangadfan neu e-bostiwch: ap Erddan allan o’i lyfr ‘O Ben y Foel’ ac am [email protected] Ddyffryn Banw. Ffoniwch: 01938 820200 www.banwybakery.co.uk STRYD Y BONT, LLANFAIR CAEREINION, SY21 0RZ am fwy o fanylion 4 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016

Dathlu LLANERFYL Mae Miriam wedi dathlu penblwydd arbennig yn ddiweddar. Trefnwyd diwrnod i’w gofio iddi gan Dewi a’r plant sef taith i ben y Wyddfa ac Doctor yna gwydraid o siampên yn yr haul ar y copa. Llongyfarchiadau i Lucy May. Mae hi wedi Bendigedig. graddio fel doctor ar ôl chwe mlynedd o waith Anrhydedd caled iawn. Am y ddwy flynedd nesa’ mi fydd Anrhydeddwyd yr Athro Diana Wallace yn gweithio mewn ysbyty yn Rhydychen. (Craen) sydd yn Athro Llenyddiaeth Saesneg Cydymdeimlo ym Mhrifysgol De Cymru pan etholwyd hi yn Cydymdeimlwn â theulu y ddiweddar Gwyneth un o Gymrodyr Cymdeithas Ddysgedig Eirialys Sucevic a fu farw mewn cartref yn Cymru. Roedd Diana yn un o 46 o Churchstoke. Yr oedd yn chwaer i Islwyn a’r ysgolheigion newydd i gael eu hethol i’r diweddar Trevor ac Emrys. Mr John Ellis oedd Gymrodoriaeth eleni sy’n cynnwys yr Athro yng ngofal y gwasanaeth yng Nghapel Bethel Mererid Hopwood, yr Athro Peredur Lynch a’r a rhoddwyd hi i orffwys ym mynwent y plwy. Athro Gerwyn Williams. Mae 460 o Gymrodyr Cydymdeimlwn hefyd ag Eryl Sturkey ar bellach yn cynnwys dynion a merched sy’n farwolaeth ei chwaer-yng-nghyfraith Mai. ffigurau amlwg o fewn eu disgyblaethau Roedd Mai yn chwaer i’r diweddar Austin ac academaidd priodol. yn byw ar Ynys Wyth. Merched y Wawr Theatr Genedlaethol Cymru NANSI

15, 16 ac 17 Mehefin (7.30pm) | 16 Mehefin (1.30pm) Yr Institiwt, Llanfair Caereinion

“Ar yr ysgwydd chwith mae canu’r delyn, a’r miwsig yn mynd o’r galon, trwy’r bysedd, yn syth at y tant.”

O Faldwyn i Lundain ac yna i America, doedd dim llawer yn rhwystro Nansi rhag mentro, wrth iddi swyno’i chynulleidfaoedd â’i dawn a’i hysbryd rhyfeddol. Yn y 1920au a’i gyrfa ar ei hanterth, mae telynores enwocaf Cymru’n sefyll ar groesffordd. A oes lle i gariad arall yn ei bywyd – cariad heblaw’r delyn?

Ar ôl llwyddiant ysgubol y cynhyrchiad yn Eisteddfod Maldwyn a’r Gororau, dyma gyfle eto i unrhyw rai ohonoch chi fethodd y ddrama pan ddaw i Lanfair Caereinion ym mis Mehefin.

Tocynnau: £15 / £12 (myfyrwyr) / £10 Yn y llun gwelir Merched y Wawr Llanerfyl yn ymweld â Chanolfan a -dy Owain Glyndwr (grwpiau 10+) ym Machynlleth ar Fai y 5ed. Cafwyd croeso a chyflwyniad am hanes yr adeilad arbennig ar gael gan Menter Maldwyn ar 01686 610 yma gan Alan Wyn ac yna aethom ymlaen i Siop Alys i fwynhau Tapas blasus i swper. Diolch 010 / [email protected] i Gail am y croeso.

Cafodd y gangen gryn lwyddiant gyda’r chwaraeon yn ystod mis Mai hefyd gyda’r ddau dim Bowlio Deg yn dod yn ail ac yn drydydd yn y gystadleuaeth sirol yn Y Drenewydd, ac yna gwelwyd Ellen, Jane a Delyth yn llwyddo i gael yr ail wobr gyda’r Dartiau yn yr #yl Haf Genedlaethol ym Machynlleth. Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 5 LLYFR LLOFFION LLANGADFAN YSGOL LLANERFYL Penblwydd Pwysig GWE FAN Project newydd sbon i’r Eisteddfod Genedlaethol ym Maldwyn a’r Cyffiniau y llynedd oedd y Lle Hanes; syniad Carrie White oedd hyn a chafwyd arian gan Gronfa’r Loteri a gyda chyd-weithrediad Clwb Powysland ac eraill, trefnwyd pabell gyda phaneli yn dangos agweddau o hanes Maldwyn. Efallai na chawsoch gyfle i fynd i weld yr arddangosfa neu heb gael amser i weld y cyfan – mae newyddion da i chi! Erbyn hyn mae’r holl baneli wedi eu rhoi ar y safle Nofio WASPS http://www.casgliadywerin.cymru/ i bobl gael Cynrychiolodd Medi, Cemlyn a Huw yr ysgol edrych arnyn’ nhw. Mae 220 o eitemau i gyd yng nghala nofio rhanbarth Maldwyn. – teipiwch ‘Lle hanes’ i mewn ac mi gewch Llongyfarchiadau i Medi am ddod yn gyntaf luniau bach o rai o’r paneli gyda chysylltiadau yn y nofio Cefn, Pili Pala, Cymysg Unigol ac i fwy o dudalennau. Os hoffech chwilio am yn ail yn y Rhydd. Bydd Medi yn mynd i’r ardal benodol fel Dyffryn Banw teipiwch ‘Lle rownd derfynol yn Aberhonddu. Pob Lwc! hanes Dyffryn Banw’ i mewn ac yna bydd 4 llun bach yn dod i fyny; os cliciwch ar y cyntaf, cewch lun mwy o’r panel ac os cliciwch eto ac yna clicio ar y saethau yn y gornel waelod dde cewch lun llawer mwy lle gallwch bori drwy’r manylion ac edrych yn agosach; yn yr enghraifft yma mae map Penblwydd Hapus Olwen Rhandir yn 60 ar yr hyfryd o 1734 yn dangos rhan o’r dyffryn ac 11eg o Fehefin. ar banel arall cewch weld rhan o lythyr William Jones at Gwallter Mechain. Ym Cornedwr o fri mhanel Llanfair cewch bori drwy luniau a gwybodaeth am addysg a thrydan yn dod i’r dre’. Bro Ann Griffiths yw thema ardal Dolanog gan gynnwys rhestr stoc (inventory) Dolwar Fach o tua 1804. Trefaldwyn Canoloesol yw thema’r dre fechan hyfryd yma. Thema Cymdeithas Hanes Llansilin oedd Beirdd a Lleoedd; mae un panel yn dangos rhan o waith y bardd Iolo Goch yn ogystal â lluniau dychmygol o Sycharth gan arlunydd lleol, Mary Cunnah. Mae llawer iawn mwy na hyn CogUrdd felly beth am fynd am hanes rhithwir drwy Faldwyn? Pob lwc i Carys Gittins a fydd yn cystadlu Dim ond ardaloedd oedd hefo Cymdeithasau yng nghystadleuaeth CogUrdd yn Hanes ar y pryd ac oedd eisiau arddangos Eisteddfod yr Urdd yn Fflint. Wedi ennill rownd sydd yma ac mae llawer mwy i hanes yr ysgol gyda Medi, daeth Carys yn fuddugol Maldwyn na be’ sydd yn y paneli wrth gwrs yn y gystadleuaeth ranbarthol. ond mae yn sicr yn fan cychwyn da iawn.

Y Brigdonnwr

Mae Edward Tomkins, Lluast Fach wedi ennill gwobr am y dysgwr gorau efo Band Drenewydd. Mae o’n canu’r corned yn y band ers blwyddyn bellach ac mae o’n chwarae yn yr ysgol hefyd. Cyflwynwyd y cwpan i Edward yng Nghyngerdd Blynyddol y Band ddydd Sadwrn Mai 14. Llongyfarchiadau i Edward a dal ati efo’r gwaith caled. Croeso Dwi’n si@r y bydd trigolion yr ardal wrth eu bodd yn cael croesawu Geraint a Mererid i’w cartref newydd yn Tegfan, Llangadfan. Dymuniadau da iawn i’r ddau ohonoch.

Huw Gittins, Gruff Tudor, Cai Owen, Deio Ellis, Ioan Simmons G@yl Pêl Droed Llanrhaeadr Aeth tri thim o’r ysgol i’r @yl, ond y tro yma Bl 3 ac iau ddaeth adref yn fuddugol. Llongyfarchiadau! 6 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 BWRLWM O’R BANW

Wythnos codi ymwybyddiaeth am effaith ysmygu Mae dosbarth CA2 wedi bod yn ymchwilio i effaith ysmygu a thybaco ar y corff ac o fewn cymdeithas yn gyffredinol dros yr wythnos ddiwethaf. Mae eu gwaith ymchwil wedi bod yn ddiddorol iawn, a phenderfynodd y Cystadlaethau Hoci - Campau’r Ddraig a WASPS dosbarth gysylltu â P.C Gayle Jones sydd yn rhan o dim ‘SchoolBeat,’ Mae disgyblion CA2 wedi bod yn brysur iawn yn datblygu ac ymarfer Rhaglen Graidd Cyswllt Ysgolion Cymru Gyfan a gofyn iddi siarad â eu sgiliau Hoci yn ystod y mis diwethaf. Braf yw cael cynnal hwy. Dangosodd yn union beth oedd yn cael ei gynnwys mewn sigaret cystadlaethau sy’n rhoi cyfle i’r timau chwarae yn erbyn ysgolion y a chyflwynodd rai ystadegau - agoriad llygad i bob un ohonom! clwstwr a thu hwnt a hynny trwy roi ffocws ar yr elfen o hwyl a Cyngor Ysgol chyd-chwarae fel tîm. Mae’r Cyngor Ysgol wedi bod yn brysur iawn yn ystod y mis diwethaf yn crynhoi eu cynlluniau am y flwyddyn. Eleni maent wedi trefnu digwyddiadau diwedd tymor gan gynnwys Mabolgampau’r ysgol, trip ysgol, ymweliad gan Hilary Roberts i gwblhau gwaith Celf yn defnyddio gwydr i’r ysgol gyfan yn ogystal â deuddydd Masnach Deg, gweithgaredd elusennol a pharti diwedd tymor. Beth fuasai’r staff yn ei wneud hebddynt?! Mae llais y plentyn yn hynod bwysig – da iawn chi! Plannu coed a blodau ar diroedd yr ysgol Mae tiroedd yr ysgol yn werth eu gweld ar hyn o bryd wedi i’r Clwb Garddio fod yn brysur iawn yn plannu blodau a choed yn ystod y bythefnos ddiwethaf. Mae’r disgyblion (a’r staff!) yn dysgu llawer gan aelodau Ffrindiau’r Ysgol wrth iddynt rannu eu harbenigedd. Diolch yn arbennig i Ruth O’Dwyer am ei pharodrwydd i fod yn rhan o’r clwb bob amser. Diolch hefyd i Ffrindiau’r Ysgol am gynnal Gyrfa Chwilod ym mwyty Dyffryn mis diwethaf. Noson hwyliog a llwyddiannus. Codwyd swm o £300. Diolch yn fawr hefyd i Mandy am ei haelioni a’i chefnogaeth Cipio i’r Cwpan Pinc am sgwrs gyda Shan Cothi unwaith eto. Da iawn chi Sparkle, Hannah a Lois am sgwrsio mor hyderus ar Y bws ‘double decker’ yn ymddangos unwaith eto! Radio Cymru gyda Shan Cothi. Braf oedd derbyn llythyron ac ebyst yn eich llongyfarch. Efallai eich bod wedi cael blas ar y swydd!?

Trip Gloywi Iaith i Langrannog Diolch yn fawr i Darren Mayor a Huw Ellis am ymweld â’r ysgol ond y Bu disgyblion Blwyddyn 5 a 6 yn Llangrannog ddiwedd mis Mai yn tro hwn mewn bws oedd yn ddigon o sioe. Mae’r disgyblion bob amser mwynhau pedwar diwrnod anturus, llawn hwyl a sbri yng nghwmni wrth eu boddau yng nghwmni’r ddau. Uchafbwynt yr ymweliad oedd ffrindiau o ysgolion Powys. Rhaid cyfadde roedd y siwrnai adre cael dawnsio i gerddoriaeth ar y llawr top wrth i’r bws siglo o un ochr i’r ychydig yn dawelach na’r siwrnai tuag at arfordir Ceredigion, ond llall! Diolch hefyd am gael amser tawel i fyfyrio yn dilyn y bwrlwm. maent oll wedi dadflino bellach. Nyrs yr ysgol yn siarad â disgyblion Blwyddyn 5 a 6 Cyngerdd eitemau’r Urdd a Chwis Llyfrau Diolch hefyd i nyrs yr ysgol am gynnal gweithdy ar ‘Dyfu i Fyny’ gyda Diolch i bawb ddaeth i’r cyngerdd nos Wener y 27ain o Fai. Roedd disgyblion Blwyddyn 5 a 6. Rhaid canmol pob un am eu modd o drafod hi’n noson ddigon hamddenol yn dathlu llwyddiannau’r disgyblion gwahanol sefyllfaoedd yn aeddfed... yng nghanol ychydig o chwerthin! yma yn y Banw dan eu harweiniad. Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 7 Dyn a’i Gi FOEL Marion Owen Ni fu’r fath gyfeillgarwch Ond i ba le yr aeth o Â’r un rhwng dyn a’i gi Y crwydryn ar ei daith, 820261 Llywelyn Fawr a Gelert Beth tybed a’i hysgogodd Ddaw’n syth i’n meddwl ni, I fynd ar siwrnai faith? Gwellhad A Threbor Edwards wlyb ei wep Pam gadael Tecwyn brudd ei fron Fel Golygyddion a darllenwyr y Plu hoffem Yn crïo ar ôl colli Shep. A chychwyn ar yr antur hon? anfon ein dymuniadau gorau at Marion Owen sydd yn yr ysbyty yn Amwythig ar hyn o bryd. Neu Tecwyn o Dalglanne, Rydym yn falch o glywed ei bod yn gwella ac Mae’n debyg mai’r gororau Fe gadwai hwnnw ‘hound’ y bydd yn cael dod adre’ yn fuan iawn. Roedd y berthynas rhyngddynt A’i denodd grwydryn ffôl Merched y Wawr Rhaid dweud yn eitha sownd I weld lle bu’i hynafiaid Gwibdaith Roedd rhyngddynt gariad fel y graig Yn hela oesau’n ôl Roedd nos Iau y 5ed o Fai yn noson arbennig A mwy na’r un rhwng g@r a gwraig. Aeth draw i Bengwern gydag aidd o braf ac roedd Llyn Llanwddyn ar ei orau wrth Lle bu’i hen-deidiau’n hela’r blaidd. inni droi trwynau ein ceir i fyny at Westy a Ci hela gorau’r dalaith Spa Llanwddyn. Yno i’n croesawu oedd Catrin Rhwng Cemaes a Dolmaen, A aeth o i Ryd Forlas? ac Elinor a fu yn ein tywys amgylch y Spa ac Un buan iawn ar bedair troed A welodd o’r Dref Wen? egluro’r holl wahanol driniaethau oedd ar gael Un slic a glân ei raen A thybed pa hen gerddi i gwsmeriaid. Rhaid cyfaddef roedd y ddwy Fe ddaliai’r llwynog coch bob tro A ganai yn ei ben? wedi codi awydd ar sawl un ohonom i fwcio Nid oedd ei well ar gael trwy’r fro. Ond gwnaeth y cyfan yn ddi-hap diwrnod o faldod yn y lleoliad hyfryd hwn. Trwy ddarllen cyfrol Myrddin ap.* Chwaraeon Fe ddwedai rhai fod Catrin Ar ddydd Sadwrn y 14eg o Fai aeth Olwen a Yn eiddigeddus iawn Ond ar ôl hir wythnosau Nerys a Catrin a Meira i Fachynlleth i #yl Haf O’r ci a’i holl rinweddau A Thecwyn dan y don Genedlaethol Merched y Wawr. Roedd Olwen A’r canmol ar ei ddawn. Daeth neges i Talglanne a Nerys yn cynrychioli Maldwyn yn y “Gwsberen ydwyf,” meddai hi, “Mae’r ci yn Whittington”. gystadleuaeth Tenis Bwrdd ac er nad oeddent “Mae’n well gan Tecwyn gwmni’r ci”. wedi cyffwrdd mewn bat ers dros flwyddyn fe A Catrin aeth yn eitha siarp lwyddodd y ddwy i ddod yn drydydd! Trio Draw dros y ffin i moen y llarp. Ond yna un diwrnod defnyddio eu ‘brains’ oedd Catrin a Meira wrth Y ci aeth ar ei hynt, greu geiriau mewn cystadleuaeth Sgrabl. O ddolydd bras Talglanne Fe gostiodd sawl diadell Unwaith eto, llwyddodd y ddwy i ddod yn Fe aeth fel awel wynt I gael y ci o’i gell drydydd hefyd. A Tecwyn druan, gwan ei gri Ond beth yw’r ots am hynny Trip - croeso i unrhyw un Yno’n wylofain am ei gi. Mae Tecwyn lot yn well. Mae uchafbwynt y flwyddyn yn dod gyda’n A dygwyd y ci hela ffôl TRIP blynyddol. Eleni byddwn yn mynd i fyny Ac aeth i chwilio amdano Dros Fwlch y Fedwen, adre’n ôl. am y gogledd a mentro dros Bont Menai i Sir Yn ddyfal trwy y Sir, Fôn er mwyn ymweld â’r sefydliad byd enwog Trwy Bowys a Ac o y fath orfoledd ‘Halen Môn’. Os ydych awydd cael diwrnod Fe fu’n tramwyo’n hir Sydd yn Nhalglanne mwy allan, beth am ddod gyda ni. Byddwn yn Er cerdded nes ei fod yn gloff Ni welwyd pâr dedwyddach dechrau o Ysgol Banw am 9 o’r gloch y bore. Ni ddaeth o hyd i’w gyfaill hoff. Erioed o fewn y plwy Ffoniwch Meira ar 01938 820120 i fwcio eich A mynd i’w gwely y maent yn glau set. Roedd tristwch yn Nhalglanne A’r ci yn cysgu rhwng y ddau. Gwobr i ddysgwraig leol A’r ffarm aeth ar i lawr, Mae Merched y Wawr yn gosod cystadlaethau Y cnwd a’r da’n dirywio – Celt ysgrifennu ar gyfer dysgwyr yn ystod yr #yl Roedd yno ofid mawr Haf. Rhaid llongyfarch Cherry McNay, A Thecwyn yn ei alar trwm *Yn ôl i’r Dref Wen’. Myrddin ap Dafydd. Glanrafon, Foel am gipio’r ail wobr yn y Grwydrai’n ddiamcan drwy y cwm. Cyhoeddiad Barddas. gystadleuaeth ysgrifennu e-bost. Er nad yw Cherry wedi bod yn dysgu ers fawr iawn o amser mae ei Chymraeg yn arbennig o dda - mae croeso i ti ymuno â Merched y Wawr IVOR DAVIES Cherry er mwyn i ti gael ymarfer mwy ar dy PEIRIANWYR AMAETHYDDOL Gymraeg. Revel Garage, Aberriw, Y Trallwng Gwasanaethau Cynllunio a Datblygu PRACTIS OSTEOPATHIG Trwsio a gwasanaethu peiriannau fferm yr Dros 10 mlynedd o brofiad yn y maes holl brif wneuthurwyr BRO DDYFI Cysylltwch i drafod eich ceisiadau cynllunio, apeliadau, Bydd amodau S106 a mwy Margery Taylor B.SC (Anrh) Ost.; D.C.R.R. a Peter Gray, B.Sc (Anth) Ost. 07771 553 773 / yn ymarfer uwch ben [email protected] Salon Trin Gwallt AJ’s POST A SIOP Stryd y Bont Llanfair Caereinion LLWYDIARTH Ffôn: 820208 Ffôn/Ffacs: 01686 640920 ar ddydd Llun a dydd Gwener Ffôn symudol: 07967 386151 KATH AC EIFION MORGAN Ffôn: 01654 700007 Ebost: [email protected] yn gwerthu pob math o nwyddau, www.ivordaviesagri.com neu 07732 600650 Petrol a’r Plu E-bost: [email protected] 8 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016

LLWYDIARTH RHIWHIRIAETH SBECIAN DRWY’R LLÊN Eirlys Richards gyda Pryderi Jones (E-bost: [email protected]) Penyrallt 01938 820266 Colledion Daeth cwmwl o dristwch dros yr ardal gyfan Cydymdeimlad pan glywsom am farwolaeth sydyn iawn Cerdd gan fy nghyn Athro, Gwyn Thomas Cydymdeimlwn â theulu Melindwr a theulu Gwilym Jones, Glynhiriaeth (Rhiwhiriaeth sy gen i mis yma, a dyma hi. Llwydiarth Hall. Bu farw perthynas iddynt sef Ganol gynt). Un arall o feibion Rhiwhiriaeth, Ci Du Mrs Elizabeth Jane Jones, gynt o Coedarle, a anwyd ac a fagwyd ac a dreuliodd ei fywyd Llanfyllin. yn ein mysg yn cael ei gipio yn ddisymwth. Un peth yn unig am ein bod Yn yr Ysbyty Cynhaliwyd angladd Gwilym yng nghapel Sy’n saff: fe fydd yn darfod. Bydd ein cnawd yn troi’n dywyllwch Anfonwn ein cofion am wellhad buan i Mrs Ebeneser o dan ofal Mr John Ellis, ac ychydig A’n goleuni’n difa’n llwch. Annie Roberts, Neuadd Wen, Llanfyllin a gynt ddyddiau cyn hynny daeth y newydd trist am o Maesdyfnant sydd wedi treulio peth amser farwolaeth Morfydd, mam Gwilym, oedd wedi Gall hel meddyliau am y bedd yn Ysbyty Telford ond sydd bellach yn gwella treulio’r misoedd diwethaf yn wael yn Ysbyty’r Anniddigo ein tangnefedd yn Ysbyty y Drenewydd. Trallwm ac yng nghartref yr Allt. Anfonwn ein cydymdeimlad dwysaf at Heather, Laura a Ond na chymerwch eich gorfygu Sefydliad y Merched Gan gwmni tywyll y Ci Du. Aeth saith o’n haelodau draw at Gangen Robert ac at yr holl deulu a chysylltiadau. Dymuniadau gorau Agweddwch yn gadarnhaol, Sefydliad y Merched Llangynog ar Mai 11eg i Ceisiwch, da chwi, alw yn ôl Anfonwn ein dymuniadau gorau at Meirwen ymuno ag aelodau canghennau eraill mewn Funudau eich dedwyddyd, Rees, Tynllwyn, sydd wedi bod yn Ysbyty’r noson ganoloesol. Cawsom ein croesawu efo Y pethau a all ysgafnu eich byd. Amwythig ac sydd bellach yn Ysbyty Stoke gwydraid o ‘Caudell’ (diod boeth o’r cyfnod Ystyriwch fwyn gyfeillion, cariad, yn derbyn triniaeth. wedi ei wneud efo cwrw/gwin, melyn wy, saf- Gogoniant gwanwyn, a hau had, Cofiwn hefyd am Ken Astley, Wernbrain. fron, halen a siwgr) cyn eistedd a chael ein Neu obaith pinc ieuenctid, hud Mae’n hoffi sgwrs gyda’i ymwelwyr a’i diddanu gan Gary a Jan o ‘History Matters’ Gwawr lawen ddifrycheulyd, ddiddordeb yn hanes yr ardal ac ymhellach yn cyflwyno hanes y dosbarthiadau canol yn Neu brofiadau mawr ysbrydol, yr oesoedd canol (the middle classes in the mor fyw ag erioed. middle ages) efo enghreifftiau o ddillad ac eitemau eraill o’r cyfnod. Dilynwyd hwn efo dawns gan forwynion canoloesol a thair cân o’r canoloesoedd. Swper blasus iawn i ddilyn CEFIN PRYCE o fwydydd o’r presennol a’r canoloesoedd. D Jones Hire Noson fendigedig! Diolch yn fawr iawn i YR HELYG gangen Llangynog am y gwahoddiad a’r LLANFAIR CAEREINION Tyntwll croeso. Contractwr adeiladu Llangadfan Cawsom ein cyfarfod mis Mai ar nos Lun, Y Trallwng Mai 9fed. Wedi trafod materion y gangen a’r Adeiladu o’r Newydd Powys cylchlythyr a gwneud trefniadau ar gyfer ein SY21 0QJ hymweliad mis nesaf i Winllan Kerry Vale ger Atgyweirio Hen Dai Trefaldwyn croesawodd Morwenna, ein Is- Dylan: 07817 900517 Lywydd, Liz Bickereton, Llansilin ein gwraig Gwaith Cerrig wadd am y noson. Roedd ei chwaer, Edith Chwalwr KTwo 6 tunnell Rear Discharger Ritchie 3.0M Grassland Aerator Roberts, Maesdyfnant Llanwddyn, i fod i ddod Ffôn: 01938 811306 efo hi ond oherwydd salwch ei mam yng nghyfraith - Annie Roberts, Llanfyllin nid oedd yn gallu bod yn bresennol. Anfonwn ein cofion cynnes iawn at Annie am wellhad buan. BOWEN’S Trefnodd Liz flodau wrth siarad am Nansi Richards, Telynores Maldwyn. Roedd Liz WINDOWS wedi cael gwersi telyn gan Nansi ac roedd Pob math o waith tractor, Ffôn: 01938 811083 hi’n medru rhannu cipolwg ar fywyd yng yn cynnwys- nghwmni Nansi efo ni. Diolch yn fawr iawn x Teilo gyda chwalwr Gosodwn ffenestri pren a UPVC o Liz. Rhoddodd Liz y 4 trefniant blodau roedd 10 tunnell, ansawdd uchel, a drysau ac hi wedi eu creu yn wobrau at raffl y noson. x &KZDOX¶VOXUU\·JDQ ystafelloedd gwydr, byrddau Enillwyr y raffl oedd - Catherine Bennett, Awel GGHIQ\GGLR¶WUDLOLQJVKRH· ffasgia a ‘porches’ Roberts, Meinir Hughes a Margaret Jones. x Chwalu gwrtaith neu galch, am brisiau cystadleuol. Catherine a Morwenna ofalodd am y paned. x 7ULQ\WLUk¶SRZHUKDUURZ·

x Unrhyw waith gyda Nodweddion yn cynnwys unedau ¶GLJJHU·WXQQHOO 28mm wedi eu selio i roi ynysiad, x Amryw o beiriannau eraill ar awyrell at y nos gael. a handleni yn cloi. Cewch grefftwr profiadol i’w gosod Ffôn: 01938 820 305 07889 929 672 BRYN CELYN, LLANFAIR CAEREINION, Siop, Caffi, Swyddfa Bost, Siop TRALLWM, POWYS Drwyddedig a Gorsaf Betrol Mallwyd Nid yw Golygyddion na Phwyllgor Plu’r Ar agor o 7.30 tan 7.00 yr hwyr Gweunydd o anghenraid yn cytuno gydag Bwyd da am bris rhesymol 8.00a.m. - 5.00p.m. unrhyw farn a fynegir yn y papur nac mewn Ffôn: 01650 531210 unrhyw atodiad iddo. Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 9

daith dda i mi ac es i AR GRWYDYR grwydro o amgylch tai y chwarelwyr ochr gyda Dewi Roberts draw y nant. Tai bychan oedden nhw (un stafell lawr staer ac un i fyny er bod yr ail lawr wedi hen ddiflannu) gyda’r chwarelwyr a’u teuluoedd yn byw yma; roedd un t~ gyda 11 o bobl yn byw ynddo. Dringo allan wedyn drwy’r tomenni llechi ac roedd mwy o awel wrth i mi godi a yn sychu yn gyflym yn yr haul a’r awel! Roedd pheth hyfryd oedd hynny! cannoedd, yn wir miloedd ar filoedd o Wedi cyrraedd y gefnen gallwn weld i lawr greaduriaid wrth y llyn yma; dw i’n credu mai Jac tuag at y gweithfeydd eraill gan weld llwch yn y baglau (crane fly) oeddynt. Ar draeth bychan codi o un. Gweithio o dan y ddaear oedd y gwelwn fod rhywun neu rywrai wedi gadael rhan fwyaf yn chwarel Cwmorthin ac mae sbwriel yma – wedi gwersylla dros nos efallai milltirioedd o dwneli a lefelau o dan ein traed gan fod olion tân hefyd; roedd poteli a chaniau ac yn rhedeg drwy’r mynydd gydag ambell gan gynnwys un ffa pôb llawn; pam gadael un yn cysylltu â chwarel Oakley. Enw lleol ar sbwriel yma tybed? Yn anffodus, er ei fod mewn y chwarel oedd y ‘lladd-dy’ gan fod cymaint o lle anghysbell, nid yw’r math yma o ddamweiniau erchyll yma; i roi ond un ddarganfyddiad yn anghyffredin iawn yn fy enghraifft i chi, o Fehefin 1896 ‘Tuag un ar mhrofiad i. Meddylias am gario’r holl sbwriel gyda ddeg ddydd Gwener, aeth pont i lawr yn mi ond nid oedd gen i fawr o le yn fy mag a rhannol, neu droi yn Chwarel Cwmorthin, a byddai yn pwyso llawer hefyd! llwyth neu slediad, a phedwar o ddynion gyda I fyny wedyn at Foel Druman gan basio heibio hi. Enwau y gweithwyr anffodus ydynt, Llyn Coch a Llyn Terfyn; dyma ffin y Parc Cadwaladr Thomas, Dolydd-terrace, Cenedlaethol hefyd. Croesi wedyn i gyfeiriad Tanygrisiau, g@r gweddw a nifer o blant; Llyn yr Adar; y tro ola roeddwn yma roedd hi’n William Jones, dyn ieuanc o Drawsfynydd; a bwrw eira ‘chydig (mi soniais am hyn mewn taith Os edrychwch ar fap o Barc Cenedlaethol William Evans, y Garn, a’i fab Richard Evans, i fyny’r Cnicht). Gan fy mod yn hoffi ymweld â Eryri mi welwch dwll cymharol fawr yn ei pedwar creigiwr. Bu farw y ddau gyntaf ar mannau gyda d@r mi es at Lynnau (hyfryd) ganol; dyma ardal Blaenau Ffestiniog gyda’i unwaith, ac yn ddiweddarach William Evans, Diffwys cyn croesi at Lyn Cwm-corsiog. Ychydig holl olion o’r gweithfeydd llechi. Byddai ac y mae ei fab, yr hwn sydd tan ofal y yn uwch i fyny i gyfeiriad Moelwyn Mawr gallwn miloedd o ddynion a bechgyn yn gweithio yma meddygon Roberts a Jones, wedi ei glwyfo weld Chwarel Rhosydd. Crwydrais o amgylch ac roedd y diwydiant yn un hollbwysig i ogledd yn drwm.’ (Y Dydd) gweddillion chwarel gan roi fy mhen i mewn i Cymru a rhannau o’r canolbarth hefyd. Nifer Mae llun trawiadol o chwarel tanddaear yn yr dwnnel oedd yn mynd yn syth i mewn i’r mynydd. fach iawn sydd yn gweithio yn y chwareli ardal gydag ysgol dros 80 troedfedd o uchder Cefais sgwrs yma â theithiwr arall a oedd yn bellach ac mae’r ardal yn dibynnu llawer ar ynddo gyda gweithiwr arni – meddyliwch am gwneud taith i gyfeiriad gwahanol iawn i mi a dwristiaeth erbyn hyn gyda mannau fel ddringo i fyny honno mewn golau cannwyll! braf oedd cymharu. I lawr Bwlch Cwmorthin Llechwedd ac Antur Stiniog yn denu pobl. Mae Mewn oes cyn sôn am iechyd a diogelwch wedyn gan edrych ar fwy o adeiladau; ar y dde nifer o chwareli gwahanol yma a byddwn yn byddai dynion yn hongian ar wyneb y graig mae hen dai a stablau hefyd ac ar y chwith mae ymweld ag un ac edrych o bell ar nifer eraill. gan ddefnyddio rhaff neu gadwyn o amgylch adeilad gyda ‘chydig o goed o’i amgylch ac mi Ar fore heulog hyfryd gadewais yn gynnar gan un goes; byddai perygl o gerrig rhydd yn es draw tuag ato; dyma Blas Cwmorthin lle byddai anelu am bentref Tanygrisiau gan barcio wrth syrthio ac roedd y llwch yn broblem hefyd rheolwr y chwarel yn byw ac roedd yn glamp o le waelod un o’r tomenni gwastraff llechi – i bob wrth gwrs yn enwedig wrth eu trin a’u torri. hefyd gyda dim llai na 7 lle tân. Ychydig 10 tunnell o garreg a ddaeth allan o’r mynydd Anelais am gopa Allt-fawr gan ddringo yn ymhellach ac wedi pasio heibio un adfail roedd 9 yn wastraff. raddol ac wedi cyrraedd yno roedd y cyrhaeddwn d~ hynaf yr ardal sef Cwmorthin Y daith golygfeydd yn wirioneddol wych gyda’r Uchaf – mae hwn wedi ei ddyddio tua 500 o flynyddoedd oed. Cefais fy nghinio yma a Wedi camu o’r car, clywais y gog yn syth (am Wyddfa a’r Grib Goch yn syth o fy mlaen, y dychmygais yr olygfa tua chanrif yn ôl gyda yr eildro eleni) ac yna cerddais i fyny heibio Glyderau a’r Carneddau wedyn. Yn nes ataf wagenni o gerrig yn cael eu gwthio gan ddynion, rhaeadrau ar fy ffordd at chwarel a llyn gallwn weld Moel Siabod gyda chastell wedi ei plygu drosodd bron yn ddwbl, tuag at Cwmorthin rhwng Craig Nythygigfran a Chraig Cymreig Dolwyddelan oddi tano. I’r cyfeiriad ymylon y tomenni cyn i’r cerrig syrthio i lawr gan y Wrysgan; dychmygais rewlif yn cael ei arall roedd pyllau yn las, las a byddwn yn atseinio i lawr y cwm; s@n ffrwydriad efallai wedyn wasgu rhwng y creigiau hyn ar ei ffordd i lawr mynd atyn nhw cyn hir ac yn y pellter gwelwn wrth i ran o’r graig gael ei falurio; byddai’r gan greu dyffryn crog (hanging valley). Cefais y Cnicht a’r Moelwyn. Yn wir, dyma un o’r chwarelwyr yn adnabod natur y lechen yn wych sgwrs efo un o’r trigolion lleol a ddymunodd golygfeydd gorau dw i wedi ei gael o ac yn gwybod yn union lle i roi’r powdwr a faint fynyddoedd Eryri i’w roi hefyd. erioed! Er i mi gerdded Wrth feddwl am y chwarelwyr a’u teuloedd yn yr ardal o’r blaen cerddais ar hyd yr hen drac wrth ymyl y llyn ac roedd y copa arbennig yna heibio’r capel sydd yn adfail bellach. yma yn newydd i mi. Synfyfyriais am yr holl weithwyr oedd wedi Camu wedyn tuag at y cerdded yma gyda’u esgidiau hoelion yn taro’r llyn ac yna ... roeddwn cerrrig a’r holl sgwrsio rhyngddynt am bynciau i fyny dros fy llosg y dydd. I’r dde gallwn weld lle roedd afon o mhengliniau mewn d@r rew wedi erydu creigiau yn esmwyth gan a mawn! Wps! Edrych ddefnyddio cerrig fel offer. Mi es i mewn am yr ar ryw adar o’n i ar Lyn eildro i weld tai’r chwarelwyr yma ac yna daeth Conglog a ddim yn cwpl gyda chi tuag ata i gan ofyn am fy nhaith. edrych lle roeddwn yn Taith fendigedig o tua 7 milltir (er i mi gerdded mynd ond dim problem mwy na hynny mae’n debyg oherwydd yr holl – gwyddwn y byddwn grwydro!). 10 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 Eisteddfod Powys 2016 Croesoswallt Lluniau o Lansiad

Mae dyddiad cofrestru cystadlaethau’r Adran Gelf a Chrefft yn agosáu. Mae yna dros 50 o gystadlaethau diddorol i ‘Pwnc Llosg’ blant ac oedolion yn yr Adran - coginio, gwneud gwin, crefftau a thecstiliau, trefnu blodau, ffotograffiaeth, crochenwaith a modelu, a gwaith cyfrifiadur/dylunio graffeg. Os nad oes gennych gopi o’r Rhestr Testunau mae copi ar gael ar y We: http:// eisteddfodpowys.co.uk/pdf/ Eisteddfod%20Powys2016.pdf neu fe allwch gysylltu ag Ann Wiliam, Ysgrifennydd yr Adran Gelf a Chrefft, i ofyn am gopi o gystadlaethau’r Adran mewn e-bost. Hefyd mae yna gopi a ffurflenni cofrestru yn Siop Cwlwm, Croesoswallt.

Dylai’r ffurflenni cofrestru gael eu dychwelyd i’r Ysgrifennydd erbyn Gorffennaf 1af ond bydd gennych bythefnos arall i gwblhau’r cynhyrchion.

Ann Wiliam 23 Victoria Street Croesoswallt SY11 2BW e-bost: [email protected] Yn ffodus, ni wynebodd Aled Morgan Hughes, Rhif ffôn: 01691 671962 Rhian wedi mynd i ysbryd y ymgeisydd Plaid Cymru yn etholiad Maldwyn darn wrth chwarae’r cymeriad 2016 yr un un ffawd â Heulwen Breeze-Evans Heulwen Breeze-Evans a gafodd ei llofruddio yn ystod ei hymgyrch.

Gwahoddedigion yn mwynhau’r wledd ar noson y lansio. Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 11 TAITH GERDDED PLU’R GWEUNYDD DYDD SADWRN, MEHEFIN 25 am 10 o’r gloch CWRDD YM MAES PARCIO DOLANOG GYFERBYN â’r CAPEL COFFA. TAITH 4 MILLTIR

ENW CYFEIRIAD ARIAN

COFIWCH WISGO ESGIDIAU A DILLAD ADDAS AR GYFER Y DAITH. NI FYDD PLU’R GWEUNYDD YN GYFRIFOL AM UNRHYW ANFFAWD A FYDD YN DIGWYDD YN YSTOD Y DAITH. DYLID TROSGLWYDDO’R ARIAN NAWDD I HUW LEWIS, SWYDDFA BOST, MEIFOD ERBYN GORFFENNAF 30ain 12 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016

Sycharth Pawb wedi cael p’nawn wrth eu bodd Trefnwyd taith i ymweld â Sycharth gan Gymdeithas Hanes Dyffryn Banw ar Fai 14eg, a daeth tyrfa dda ynghyd. Dr John Davies oedd yn arwain y daith, ac fel y g@yr pawb, Sycharth oedd un o lysoedd Owain Glynd@r. Credai Dr Davies fod y lle yn gartref moethus yng nghyfnod Owain Glynd@r a dywedodd fod cywydd Iolo Goch yn disgrifio’r lle yn berffaith. Safle mwnt a beili ydyw, gyda’r neuadd wedi’i hadeiladu ar y mwnt. Credir fod eglwys wedi’i gwyngalchu ar ben y mwnt wrth y llys. Yn y beili roedd pentref gyda gweithdai a chartrefi. Gerllaw mae dau lyn pysgod hyd heddiw un ohonynt wedi’i amgylchynu â ffens yn union fel y disgrifiad a geir yng nghywydd Iolo Goch. Llosgwyd y llys yn ulw ar Fai 15, 1403 (613 mlynedd yn ôl i’r diwrnod bron!) gan y tywysog Harri, a ddaeth i fod yn frenin Harri y pedwerydd. Ni fu unrhyw adeiladau ar y safle yn dilyn hyn, a bu archaeolegwyr yn tyllu yno yn nechrau 60’au’r ganrif ddiwethaf. Yn sicr, dyma un o safleoedd pwysicaf Maldwyn, neu Gymru gyfan, ac roedd yn braf iawn cael ymweld â safle sydd mor gyfoethog ac yn byrlymu o hanes hynod ddiddorol.

Yn ôl Dr Davies roedd y darlun hwn ymhell o’r gwirionedd Roedd mynd i fyny yn haws na mynd lawr!! Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 13 Newyddion CFFI Dyffryn Banw

gwaith coed cogiau Blowty yn creu giât

Cais Morgan, Gethin, Greta a Fflur oedd llwytho a dadlwytho 50 o fêls gwair yn ddiogel

Ar ôl diwrnod prysur o gystadlu aelodau a ffrindiau CFFI Banw yn cael munud i eistedd ac ymlacio

Adleis a Grug yn gwisgo aelod h~n fel seren bop! Katy Perry! Ddydd Sadwrn 29ain o Fai cynhaliwyd ein Rali flynyddol eleni yn Kerry. Bu’r aelodau wrthi’n brysur yn paratoi am wythnosau yn gwneud Llyfr lloffion, arwydd i hysbysebu’r rali, fideo a baner i hysbysebu WMontyfest (dawns y cadeirydd). Bu Gethin, Iwan, Morgan a Trystan yn beirniadu defaid Ll~n yn Neuadd Trefnant, Berriew nos Fercher cyn y Rali. Cawsant brofiad da - cafodd Iwan yr ail wobr o dan 26 - da iawn ti. Ddiwrnod y rali bu’r aelaodau yn cystadlu ar amrywiaeth o gystadlaethau yn cynnwys trin gwlân, gwaith coed, llwytho a dadlwytho bêls, gosod blodau, coginio, crefft, ‘generation game’, gwisgo aelod h~n i fyny, ‘it’s a knockout’, ail greu hysbyseb a threialon c@n defaid gyda mwgwd!! Gwelodd llawer ohonoch y fideo a wnaed i hysbysebu #Montyfest ar facebook - a diolch am ei hoffi, cawsom y drydedd wobr! Cafodd Harri, Bethan a Mari drydydd am eu pecyn dathlu CFFI. Heb dderbyn y canlyniadau i gyd felly os oes mwy fe’u rhoddwn yn y rhifyn nesaf. Diolch i’r holl aelodau am eu brwdfrydedd a’u hymroddiad. Rydym hefyd yn ddiolchgar iawn i rieni a ffrindiau’r clwb am eu cefnogaeth a’u cymorth Mari yn trin gwlân - sydd bob amser mor barod i helpu. 14 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016

Colofn y Dysgwyr Lois Martin-Short

Pob hwyl yn yr arholiadau Bydd nifer o ddysgwyr yn sefyll arholiadau y mis yma, o lefel Mynediad hyd at lefel Uwch. Da iawn chi i gyd am weithio mor galed. Rydyn ni’n edrych ymlaen at glywed am eich llwyddiant erbyn mis Awst. Cyrsiau Haf Drenewydd: Bydd Cwrs Haf yn Gr@p NPTC (Coleg Powys gynt), o ddydd Mawrth tan ddydd Iau, 12 - 14 Gorffennaf. Bydd grwpiau ar gyfer pob lefel, gan gynnwys dechreuwyr pur. Felly, os dach chi’n ’nabod rhywun sydd eisiau cael blas ar ddysgu Cymraeg, beth Arfon Gwilym ym Mhontrobert - Llun gan Joan Gilbert am ddod gyda’ch gilydd? Mae’n costio £25 / £17 am y tri diwrnod, neu £10/£6 am un Diwrnod i’r Dysgwyr Pontrobert – Adroddiad Miri Collard diwrnod. Bydd te a choffi ar gael am £1 y Mae 23ain o fis Ebrill yn ddiwrnod arbennig. Mae’n ben-blwydd Shakespeare, a hefyd Dydd dydd, ond dewch â’ch pecyn cinio. I archebu G@yl Sant Siôr, nawddsant Lloegr, Malta, Portiwgal, ffermwyr, milwyr, pobl sy’n ddioddef o lle, ffoniwch Menna ar 01686 614226, neu ecsema, a sawl peth arall. Ond eleni roedd gan ddysgwyr yr ardal reswm arall i ddathlu. anfonwch e-bost at [email protected] Mi drefnodd Nia Rhosier “Diwrnod yng Nghwmni Arfon Gwilym”, ac roedd 15 o ddysgwyr yno Dolgellau: Bydd cwrs 4 diwrnod yng Ngholeg yn Hen Gapel John Hughes i wrando arno fo. “Y Traddodiad Canu Gwerin yng Nghymru” oedd Meirion Dwyfor, Llun - Iau, 27-30 Mehefin. testun y diwrnod. Mae gan Maldwyn draddodiad gwerin cyfoethog, gan gynnwys canu Plygain. Mae’n costio £28 / £20. Dach chi’n gallu mynd Mae Arfon yn ganwr gwerin enwog: ar ôl i ni wrando arno fo, cymryd rhan mewn gweithgareddau am lai na phedwar diwrnod os bydd hynny yn gan gynnwys cwis ac wrth gwrs trwy ganu, mae pawb yn gwybod mwy ac yn gwerthfawrogi fwy cyfleus. Bydd te a choffi ar gael am £1 y be’ sy gynnon ni. Roedd yn fraint i ni ganu efo fo, ac yn ystod y dydd ymunodd adar mân, c@n dydd, ond dewch â’ch pecyn cinio. I archebu yr ardal a hyd yn oed dafad golledig, yn y gân. Mae’r ddafad wedi bod yn bwyta blodau yn yr lle, ffoniwch Lowri Thomas Jones, 01341 ardd drwy’r wythnos, meddai Nia. Ddylen ni fod wedi dysgu “Defaid William Morgan”, tybed? 424914, neu anfonwch e-bost at [email protected] Hoffech chi glywed mwy o bobl yn siarad Teithiau Pos Cyfieithu Pellach Y tro yma, mae’r pos hwn yn cynnwys geiriau Cymraeg yn eich cymuned leol? Cerdded o’r Cwrs Uwch Os hoffech chi Hoffech chi fedru helpu eraill i siarad ymestyn eich CymraegCymraeg? coesau ac ymarfer Cymraeg Hoffech chi fod yn diwtor Cymraeg I yr un pryd, bydd Oedolion yng Ngogledd Powys? dwy daith gerdded Cymdeithas Dewch i ffeindio allan mwy am waith fel Edward Llwyd o fewn cyrraedd ym mis Tiwtor Cymraeg i Oedolion yng Mehefin. Ddydd Sadwrn 18 MehefinMehefin, bydd Ngogledd Powys taith o tua 8 milltir yn ardal MeifodMeifod. Cyfarfod trwy fynychu CYFARFOD ANFFURFIOL yn y pentref, am 10.30. Mwy o fanylion gan Philip Williams, 01745 890466 Ddydd Sadwrn 25 MehefinMehefin, bydd taith 7 milltir yn dilyn hen lwybrau’r gweithwyr plwm Llenwch y geiriau yn y sgwariau ar draws a yn ardal DylifeDylife. Mae’r llwybr yn weddol serth bydd y llythrennau yn y sgwariau llwyd yn mewn mannau. Cyfarfod ger Tafarn y Star, ffurfio gair arall. Cofiwch, bydd y llythrennau Dylife, am 10.30. Mwy o fanylion gan Gareth ‘dwbl’ (ff, th, ch, dd, ll etc) yn cymryd UN Williams, 01650 521377. sgwâr, nid dau. Bydd yr atebion ar dudalen 20. 1. to correct 2. to express 3. few Dysgwyr a thiwtoriaiad dosbarthiadau Cymraeg i 4. mild 5. receipt Oedolion yn Ysgol Haf Y Drenewydd, 2014 6 additional Am fwy o wybodaeth neu i fynegi Diffiniad y gair ‘i lawr’ ydy: cyfres o diddordeb, cysylltwch gyda ymosodiadau neu weithgareddau Menna Morris ar 01686 614226 - Huw Lewis [email protected] Post a Siop Meifod

Ffôn: Meifod 500 286 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 15 CYSTADLEUAETH SUDOCW

AROS GADAEL ENW: ______Dywedir yn aml nad oes gan y Mae ein Haelod Seneddol, Glyn Davies, genhedlaeth iau ddiddordeb mewn wedi datgan yn ddiweddar y bydd yn CYFEIRIAD: ______gwleidyddiaeth, etholiadau na pleidleisio i Adael ar Fehefin 23ain. refferenda. Meddai yn ei blog, “Pleidleisiais i ______Ond nid yw’r Refferendwm ar Ewrop adael y Gymuned Economaidd yn mynd heibio yn ddisylw gan fod Ewropeaidd ym 1975 a byddwn wedi ______hwn yn gyfle unwaith am oes i ni i gwneud hynny yn ystod unrhyw gyfnod dros y 43 o flynyddoedd gyd leisio barn am ddyfodol ein gwlad. diwethaf”. 27 ymgais mis yma. Diolch yn fawr iawn i Dechreuaf drwy ddatgan fy niddordeb fel “Rydw i bob amser wedi gweithio’n bob un ohonoch am gwblhau’r pôs. gwraig ffarm. Mae’n teulu ni yn credu bod frwdfrydig gyda’r Undeb Ewropeaidd er Carwen Jones, Derwenlas, Eirwen Robinson, dyfodol ffermio yn ardaloedd llai ffafriol y budd pa bynnag sefydliad y digwyddwn Cefn Coch, Arfona Davies, Bangor, Rhiannon Gittins, Llanerfyl, Cleds Evans, Llanfyllin, Deyrnas Unedig yn fwy tebygol o gael ei ei gynrychioli ar y pryd. Ond dydw i Gwyneth Williams, Cegidfa, Wat Watkin, ddiogelu wrth i ni aros yn Ewrop. Mae erioed wedi credu y dylai’r Deyrnas Brongarth, Kate Pugh, Llandrinio, Eirys Jones, gwleidyddion Prydain, yng Nghaerdydd neu Unedig gael ei llyncu gan Dolanog, Llinos Jones, Tynywig, Dolanog, Lundain, yn awyddus i greu “byd masnach fiwrocratiaeth annemocrataidd fel yr Maureen Jones, Talar Deg; J. Jones, Y rydd”, lle nad oes unrhyw dariff yn cael ei osod hyn sydd gennym yn yr Undeb Trallwng; Heulwen Davies, Llangadfan; Linda ar fewnforion. Ond mae’r un gwleidyddion yn Ewropeaidd heddiw. Roberts, Abertridwr; Linda James, Llanerfyl; mynnu bod ffermwyr, o’u cymharu ag eraill y Dyna sut roeddwn yn gweld pethau Ann Evans, Bryn-cudyn; Beryl Jacques, tu allan i Ewrop, yn wynebu rheoliadau llawer ym 1975 a dyna sut rwy’n gweld Cegidfa; Jean Preston, Dinas Mawddwy; pethau r@an. Rwy’n cefnogi’r syniad llymach o ran ansawdd bwyd, lles anifeiliaid Delyth Davies, Capel Bangor; Megan Roberts, o bobl yn teimlo bod ganddynt a materion amgylcheddol. Llanfihangel; Gwyndaf Jones, Llanbrynmair; ddylanwad ar y penderfyniadau sy’n Mae saith deg o flynyddoedd wedi mynd Bryn Jones, Llanwddyn; Gareth Jones, effeithio ar eu bywydau a’u bod yn heibio ers i Gyfandir Ewrop ddioddef un o’r Caersws; David Smyth, Foel; Anne Wallace, gwybod pwy o’u cynrychiolwyr mewn rhyfeloedd mwyaf creulon a dinistriol mewn Craen; Heather Wigmore, Llanerfyl ac Ifor etholiadau y gallan nhw gael gwared hanes. Ers hynny rydym wedi gweld heddwch Roberts, Llanymawddwy. arnyn nhw. Bydd canlyniad y ffaith a ffyniant yn Ewrop o ganlyniad i’r gwersi a Felly, i mewn i’r fasged olchi â’r enwau a’r mai pobl anetholedig sy’n eu ddysgwyd, a’r unig ffordd y gallai hynny fod enw cyntaf i gael ei dynnu allan oedd un cynrychioli ym Mrwsel, a chael eu wedi digwydd yw wrth i wledydd weithio gyda’i Gwyneth Williams, Cegidfa sydd yn ennill gilydd i sicrhau gwell dyfodol. cynrychioli gan unigolion y maen nhw’n tocyn gwerth £10 i’w wario yn siop Yn y byd cythryblus sydd ohoni lle mae gwybod fawr ddim amdanyn nhw yn arwain Alexanders, Y Trallwm. ymrafael a gwrthdaro erchyll yn digwydd heb at dwf cefnogaeth i’r ‘maverick’. Anfonwch eich atebion ar gyfer Sudocw mis fod ymhellach i ffwrdd na’n Cyfandir ni ein Rydw i am i’r Deyrnas Unedig weithio’n Mehefin at Mary Steele, Eirianfa, Llanfair adeiladol gyda’n cymdogion Ewropeaidd, ond hunain, mae’n bwysig fod cenhedloedd Caereinion, Y Trallwm, Powys, SY21 0SB neu fel gwladwriaeth annibynnol, sy’n rhydd i Gorllewin Ewrop yn parhau yn unedig yn eu Catrin Hughes, Llais Afon, Llangadfan, Y fasnachu gyda’r byd cyfan”. safiad i warchod ein rhyddid a’n Trallwm, Powys, SY21 0PW erbyn dydd Pan ofynnwyd i Glyn beth fydd canlyniad y Sadwrn, Mehefin 18. Bydd yr enillydd lwcus democratiaeth. bleidlais dywedodd y credai y byddai’r Beryl Vaughan yn derbyn tocyn gwerth £10 i’w wario yn un o pleidleiswyr yn cefnogi Aros. Ond mae’n credu siopau Charlies. Pob lwc! na fydd y ddadl yn diflannu, ac y bydd y mater DEWI R. JONES yn cael ei drafod eto ymhen dwy neu dair blynedd. Mae pleidleiswyr yn tueddu i fynd Garej Llanerfyl am y dewis ‘diogel’ yn y blwch pleidleisio Arbenigwyr mewn atgyweirio ADEILADWYR meddai, ond ei farn ef yw nad y wleidyddiaeth arferol a welwn ar Fehefin 23. “Mae gormod Gwasanaeth ac MOT o dd@r wedi mynd o dan y bont” meddai “ac Ffôn LLANGADFAN 820211 Ffôn: 01938820387 / 596 wedi gwneud tipyn o ddifrod i’r sylfeini”. Glyn Davies Ebost: [email protected] Cysodir ‘Plu’r Gweunydd gan Beth bynnag yw’ch barn, mae hon yn bleidlais Catrin Hughes, Pob math o waith adeiladu at eich gwasanaeth bwysig - cofiwch ei defnyddio ar Fehefin 23! a Gwasg y Lolfa, Talybont sydd yn ei argraffu 16 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016

LLANFAIR CAEREINION

Dawns Briodasol Cynhaliwyd noson lwyddiannus yng Nghanolfan Llanfair Caereinion ym mis Ebrill. Thema’r noson oedd ‘Dawns Briodasol’ wedi ei threfnu gan Ruth a Trudi Bates. Gwnaethpwyd dros £6,000 o elw sy’n cael ei rannu rhwng Cylch Meithrin ac Ysgol Gynradd Llanfair Caereinion a Cancer Research UK. Cafwyd adloniant ar thema ‘Priodas’ gan David Oliver, Gareth Jones, Catherine Watkin ac Angharad Lewis. Glandon arweiniodd yr ocsiwn. T~ Cerrig oedd wedi paratoi’r bwyd. Hoffai Ruth a Trudi ddiolch i bawb am gefnogi’r noswaith ac i fusnesau lleol ac unigolion am gefnogi’r ocsiwn yn cynnwys Y Goat, Y Red, Y Black, Joanne, Mellington Hall, Gwesty Dyma lun rhai o aelodau’r Ysgol Sul aeth ar y trip yn cynnwys Mali a Gethin Ellis; Seren a Efyrnwy, Enid ac Arwel Jones, Donna Heath, Hari Walton, Gwennan, Mared a Llion Smith; Jonathan a Dafydd Head; Gruff Davies; Nia Ellis ac Elwyn Griffith. Tommie Jones a Manon a Gruff Hamer. Bedydd Trip yr Ysgol Sul Cynhaliwyd bedydd Enlli Wyn Pryce yng Mae plant ysgol Sul Capel Moreia wedi bod yn dysgu am Joseff ac i ddod â’r stori yn fyw nghapel Moreia ddydd Sul, Mai 15. Mae Enlli aethant ar drip i weld y sioe ‘Joseph and his Technicolor Dreamcoat’ yn y ‘Grand’ yn yn ferch i Nia a Cefin Pryce, Yr Helyg, a daeth Wolverhampton ym mis Mai. llu o deulu a ffrindiau ynghyd i’r gwasanaeth Aeth 26 o blant a’u rhieni ar y trên o Trallwm i Wolverhamption. Cafwyd picnic ar y traen cyn mynd ymlaen i gael te yng ngwesty Cefn cyn mynd i mewn i’r theatr. Coch. Roedd y perfformiad yn wych ac roedd pawb wedi mwynhau yn fawr. Ymwelydd o bell Braf iawn oedd cael croesawu Ifan Bebb, Y Gofalaeth y mis hwn ac fe’i cynhaliwyd fore Gelli adre o Seland Newydd am gyfnod byr Diwrnod Agored Sul, Mai 29. Cymerwyd rhan gan Dilys yn ddiweddar. Mae Ifan wedi bod yn Seland Llysun, Llanerfyl Watkins, Gwilym Humphreys, Haf Hoyle, Newydd ers nifer o flynyddoedd bellach ac Nerys Jones, Rose Jones gyda’r bregeth gan 29ain o Fehefin erbyn hyn wedi dyweddïo. Llongyfarchiadau Parch. Peter Williams. Trefnwyd y 2 o’r gloch ymlaen iddo a phob dymuniad da. gwasanaeth gan Mrs Megan Ellis. Ar ran Cymdeithasau Tir Glas Cymru Colledion Croeso i bawb Trist yw cofnodi marwolaeth Mrs Morfydd Mynedfa am ddim/lluniaeth ar gael Jones, Glanaber, Melin-y-ddôl a’i mab, Gwilym, o fewn ychydig ddyddiau i’w gilydd. Cydymdeimlwn â’r teulu oll yn eu hiraeth. WAYNE SMITH Merched y Wawr ‘SMUDGE’ Bethan Morris, Trewern, Llanrhaeadr ym ‘SMUDGE’ Mochnant a ddaeth atom i sgwrsio’r mis hwn a’i phwnc oedd Dysgu Dramor. Treuliodd PEINTIWR AC ADDURNWR gyfnod fel athrawes mewn gwledydd tramor 24 mlynedd o brofiad cyn dychwelyd i Faldwyn lle mae’n dysgu plant bach Ysgol y Banw ar hyn o bryd. Y mis nesaf, ar Fehefin 29, byddwn yn mynd ffôn Cwpan Pinc ar drip i weld Siop Alys ym Machynlleth ac 01938 820633 yna ymlaen i gael te prynhawn yn Nanteos ger Aberystwyth. 07971 697106

HUW EVANS 10% i ffwrdd gyda’r hysbyseb hon Gors, Llangadfan Arbenigwr mewn gwaith:

Ffensio Unrhyw waith tractor

Cymorth Cristnogol Troi gydag arad 3 cwys ‘spring’ Hen Ysgubor Cynhaliwyd gwasanaeth blynyddol Cymorth a 4 cwys dwy ffordd ‘spring’ Llanerfyl, Y Trallwm Cristnogol ym Moreia ar Fai 8fed ac fe’i Torri Gwair a Thorri Gwrych Powys, SY21 0EG Ffôn (01938 820130) trefnwyd fel arfer gan Mr John Ellis. Sioned Bêlio bêls bach Symudol: 07966 231272 Lewis oedd yr organyddes a chymerwyd rhan [email protected] gan Sian Davies, Sioned Lewis, Nia Ellis, Gellir cyflenwi eich holl: Siwan Head, Irfon Davies, Nerys Jones, Angharad Lewis, Olwen Thomas, Glandon 01938 820296 / 07801 583546 anghenion trydannol: Lewis, Mr John Ellis a’r Parch. Peter Williams. Amaethyddol / Domestig Cysodir ‘Plu’r Gweunydd gan neu ddiwydiannol Oedfa Gofalaeth Catrin Hughes, Gosodir stôr-wresogyddion a larymau tân hefyd a Gwasg y Lolfa, Talybont sydd yn ei argraffu Tro Ebeneser oedd hi i gynnal Oedfa Gosod Paneli Solar Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 17 Parti Ysgol Feithrin Llanfair Caereinion ynyn 5050 oedoed Cynhaliwyd dathliad hyfryd yng Nghylch Meithrin Llanfair Caereinion ar 22 Mai i nodi pen-blwydd y Cylch yn 50 mlwydd oed eleni. Daeth aelodau staff, ymddiriedolwyr, aelodau pwyllgorau, rhieni a phlant y gorffennol a phresennol ynghyd i nodi’r achlysur arbennig hwn yn adeilad y Cylch ar Ffordd y Mownt, gyda the, coffi a chacennau yn cael eu gweini, gweithgareddau i’r plant ac ymddangosiad arbennig gan Dewin a dorrodd y gacen pen-blwydd. Mae’r Cylch Meithrin wedi bod yn gymaint o rodd i gymuned Llanfair Caereinion a’r cyffiniau a’i gyfraniad tuag at addysg cyfrwng Cymraeg yn yr ardal yn amhrisiadwy. Diolch i’r sylfaenwyr, ymddiriedolwyr, aelodau pwyllgor a’r aelodau staff gwreiddiol hynny am eu gweledigaeth, blaengarwch a’u dyfalbarhad i sefydlu Cylch Meithrin yn Llanfair yn ôl yn 1966 ac yn ystod y blynyddoedd dilynol hyd at y presennol. Diolch iddynt am roi o’u hamser a’u hadnoddau yn wirfoddol i gynnig darpariaeth meithrin cyfrwng Cymraeg ac adnewyddu adeilad cymunedol yn addas i’r diben ar gyfer Cylch Meithrin. Anhygoel oedd cael gwybod mai £250 a dalwyd am adeilad y cylch yn 1966. Difyr iawn oedd edrych ar luniau o’r hen adeilad oedd mewn cyflwr go wael ar un adeg a’i ddatblygiad dros y blynyddoedd i fod yn adeilad Cylch Meithrin safonol a hyfryd - llafur cariad go iawn a phroses ddi-baid i ennill grantiau! Mae’n debyg mai dyma un o Gylchoedd Meithrin hynaf Cymru ac fe’i sefydlwyd hyd yn oed cyn dechrau Mudiad Ysgol Meithrin yn 1971. Arloesol yn wir ac rydym yn falch iawn o’i hanes a’i ddatblygiad. Roedd lluniau diri o ddisgyblion a staff y Cylch dros y blynyddoedd wedi cael eu harddangos yn ystod y dathliad a chafodd pawb bleser mawr yn edrych arnynt ac yn hel atgofion melys am eu cyfnod yn y Cylch. Rydym fel rhieni a chymuned wedi bod mor ffodus ac roedd y dathliad yn gyfle i ddiolch gan edrych ymlaen yn bositif at ddyfodol y Cylch a’i ddatblygiad wrth gynnig addysg feithrin cyfrwng Cymraeg ar gyfer y 50 mlynedd nesaf! Diolch i bawb a wnaeth y paratoadau ac i bawb a ddaeth i’r dathliad. Siwan Head 18 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016

LLANLLUGAN I.P.E. 810658

Oes Hir Un bore Sadwrn daeth y neges drist dros y ffôn fod fy nghyn-athrawes yn Ysgol Cwm wedi ymadael â’r bywyd hwn, - sef Miss Roberts - Catherine Olwen Roberts, yn 103 oed. Anfonwn ein cydymdeimlad dwys at ei nith, Margaret, a’i gor-@yr Hefin, Pengelly, Adfa. Y Gog Un bore Sul ym mis Mai aeth Ivor a minnau yn y car i glywed a ’falle gweld y gog. Ivor eisiau mynd fyny i fynydd Hafod lom, gwrando - dim byd, ond rhyw wynt ofnadwy o fain, roedd yn rhy oer. ’Nôl i lawr ac yna ar hyd ffordd Waunfelin at ffordd Carmel, heibio T~-Hir, Penddol, at y “dead end”, Ond, roedd y llidiart i’r mynydd yn agored felly ymlaen â ni, ond fe orffennodd y ffordd tarmac yn Cofio sydyn, felly troi ’nôl a gwrando eto, dim ond Mae gennyf gwestiwn i ofyn i chwi y darllenwyr - ydych chi’n cofio rai misoedd yn ôl cyn y murmur y melinau gwynt -17 ohonynt yn troi gaeaf, anfonais lun i’r Plu wedi ei gymryd i lawr wrth yr argae, y chwyn wedi cael ei glirio i fel “wirligigs”. Yn araf, araf dod yn ’nôl a throi‘r lawr at y pridd a’i lefelu? Ar yr 2il nos Lun ym mis Mai daeth aelodau y WI yna i sbïo ar y injan i ffwrdd - na,dim i’w glywed. Yna rhwng fainc a osodwyd yno yn rhodd gan WI Adfa a Cefncoch i ddathlu canmlwyddiant dechrau’r Penddol a Th~-Hir, gwelsom dractor wedi mudiad yn sir Fôn ym 1915. Fe sefydlwyd y mudiad yng Nghanada yn y flwyddyn 1913. parcio wrth ymyl llidiart ac yna ’roedd Gosodwyd y fainc gan @r un o’r aelodau sef Robert Cefn-y-bryn. R@an mae digon o le i Edgar, “Ydi” meddai “mae‘n canu rwan”. Do eistedd ar hyd y Filltir Aur, gosodwyd dwy gan Maldwyn flynyddoedd yn ôl. fe glywsom y gog ar y 15fed o Fai. Ar ôl i ni glywed y gog fe ddaethom ’nôl at Eglwys Felin Uchaf ac i fyny at y chwarel, Daubost Cynhaliwyd gwasanaeth “Songs of Praise” dwyieithog ganol Mai. Cymerwyd rhan gan y a draw i ben rhiw Cwm Llwyd, a throi yn ôl Parchedigion David a Mary Dunn, Jennie, Michael, ac Ivy, y casglwr oedd Morfudd, a’r heibio Tir Gwynt, ’run enaid na cherbyd yn y organyddes oedd Olive, a chafwyd paned a chacen i diweddu. golwg. Rhaid iddynt roi gorau i’r gwaith tra mae adar yn nythu. Heibio Waun Maglau at y troiad sydd yn mynd at Y Drain, neb i ANDREW WATKIN weled yn unman, Nantwyllt, Tycerrig, Dolyfardun a Drain, na neb. Cyrraedd adre a MARS Froneithin, chael paned o de a sylweddoli fod y daith Annibynnol Llanfair Caereinion wedi cymryd DWY AWR - ond, wedi Adeiladwr Tai ac mwynhau y siwrne a’r golygfeydd. Ymgynghorwyr Ariannol Annibynnol Estyniadau Gwaith Bric, Bloc neu Siop Trin Gwallt Trevor Jones Gwaith Bric, Bloc neu Ann a Kathy Rheolwr Datblygu Busnes Gerrig Stryd y Bont, Llanfair Old Genus Building, Henfaes Lane, Ffôn: 01938 810330 Ar agor yn hwyr Y Trallwng, Powys, SY21 7BE ar nos Wener Ffôn 01938 556000 Ffôn: 811227 Ffôn Symudol 07711 722007 Morgeisi * Pensiynau * Buddsoddiadau * Cynilion * Yswiriant Bywyd * Diogelu Incwm * Adeiladau a Chynnwys Bridge House Llanfair Caereinion Prydau 3 chwrs A.J.’s Bwyd Cartref gan ddefnyddio Cynnyrch Cymreig Seidr Cymru, Rhestr Win helaeth

Archebwch drwy ffonio Ruth Kempe: G.H.JONES 01938 811917 Satellite. Aerial-TV Brian Lewis Rhif ffôn newydd: 01938 554325 Gwasanaethau Plymio Ffôn symudol: 07980523309 a Gwresogi E-bost: [email protected] Atgyweirio eich holl offer 47 Gungrog Hill, Y Trallwm, Powys plymio a gwresogi Gwasanaethu a Gosod boileri Gosod ystafelloedd ymolchi Ffôn 07969687916 neu 01938 820618 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 19

LLANGYNYW DOLANOG Karen Humphreys 810943 / 07811382832 [email protected] Cydymdeimlo Cydymdeimlwn efo Norman ac Eirian ar Gyrfa Chwilod farwolaeth Miss Olwen Roberts, Tywyn yn 103 Roedd y neuadd yn llawn ar gyfer ein Gyrfa oed. Chwilod Flynyddol ar Ebrill y 1af. Trefnwyd y Cymdeithas y Merched Dolanog noson gan Mrs Bronwen Poole. Mae hon yn Dathlu G@yl Ddewi noson hwyliog ar gyfer pawb yn y teulu a Mwynhaodd yr aelodau luniaeth a ddarparwyd llwyddwyd i godi £160.00 tuag at elusen gan Eirian Roberts a Llinos Jones, i ddathlu Montgomeryshire Emergency Doctors Dydd G@yl Dewi. Yna i ddilyn cafwyd sgwrs (MED’s). Diolch yn fawr iawn i bawb am angerddol a brwdfrydig gan Linda Gittins yn gefnogi ac i Bronwen am wneud y trefniadau. sôn am ei gwaith fel athrawes gerddoriaeth Trip i Landudno a’i gwaith gyda Chwmni Theatr Maldwyn. Dydd Sadwrn Ebrill 30 Chwaraeodd Linda ychydig o gerddoriaeth o’r Y Wennol a’r Gog Roedd y bws yn llawn ar gyfer ein taith sioeau cerdd i gyd-fynd â’i sgwrs. Geraint, John Caergof welodd y wennol gyntaf eleni flynyddol i Landudno. Roedd y trip yn cyd- g@r Linda, oedd enillydd y raffl a roddwyd gan ar Ebrill 2il. Gwelais i un yn Neuadd Cynhinfa fynd â G@yl Fictorianaidd a gynhaliwyd yn Nelian Vaughan Evans. a Rhosybreidden, Dolanog ar Ebrill y 5ed, ac Llandudno y penwythnos hwnnw. Roedd y Ymweliad gan Karen Fit Ffarm, fe welodd Jane un yn Nghysgod y Gaer, gwisgoedd a’r gweithgareddau yn hynod o Pontrobert Llanerfyl ar Ebrill y 10fed. Fore drannoeth ddifyr. Cawsom sglodion a physgod ar y Bu cyfarfod mis Ebrill yn noson fywiog a gwelodd Tom Bebb un yn yr Hendre. ffordd adre. Trefnwyd gemau a raffl ar y bws gweithgar iawn yn y Ganolfan Gymunedol dan a llwyddwyd i godi £100 tuag at Ymchwil arweiniad Karen o ganolfan Pilates, Fit Ffarm. Canser y DU. Diolch yn fawr iawn i Nia am Rhoddodd sgwrs fer am ei gwaith ac yna drefnu. anogwyd pawb i ymuno mewn cyfres o Noson Cwis ymarferion. Mwynhawyd y sesiwn yn fawr gan Dydd Sadwrn Mai 21 bawb. Roedd y te yng ngofal Felicity Ramage Diolch yn fawr i Lynda DabInett a Carrie a Pam James. Rhoddwyd raffl gan Kath Higson am drefnu’r cwis hwyl eleni. Cafwyd Owen a’r enillydd oedd Pam James lluniaeth ysgafn a raffl ac mae’r elw yn mynd Trip Dirgel mis Mai tuag at goffrau’r Gr@p Cymunedol. Wynebodd un aelod ar bymtheg y glaw i Gwellhad buan fwynhau Ymweliad Dirgel â Chegidfa, a i Michael Poole, Henllan Fach sydd ddim wedi drefnwyd gan ein Llywydd Beryl Roberts. bod yn teimlo’n dda iawn yn ddiweddar. Roedd taith gerdded fer o gwmpas rhan o Bwll Dymuniadau da am adferiad iechyd buan gan Granllyn ac yna ymweliad ag eglwys y plwyf dy ffrindiau a chymdogion. i ddysgu am ganu’r clychau. Roedden ni wedi Taith Foreol a Brecwast mwynhau sgwrs ddifyr am hanes y clychau, cyn i rai aelodau dewr ymweld â’r clochdy. Dydd Sadwrn Mehefin 4 Roedd yna gyfle i roi cynnig ar ganu un o’r Huw Gors glywodd y gog gyntaf yng Cofiwch osod eich cloc larwm yn gynnar. clychau dan arweiniad Mr. R Turner. Nghoedtalog ar Ebrill 23 ac fe glywais i hi Byddwn yn cyfarfod ym maes parcio Canolfan Daeth y noson i ben gyda phryd o fwyd blasus gyntaf ar Ebrill 30 ger Penffordd, Llangadfan. Gymunedol Pontrobert am 5.45am ar gyfer yn y King’s Head. Rhoddwyd y gwobrau raffl Clywodd teulu Maescelynog hi am y tro cyntaf ‘taith ddirgel’ wedi ei threfnu gan Mike a Pat gan Delyth Francis a Mair Jones, a enillwyd erioed ar Fai y 6ed. Credaf fod nifer y cogau Edwards. Byddwn wedyn yn dychwelyd i’r gan Myfanwy Pryce a Beryl Roberts a glywyd eleni yn fwy nag arfer - nid wyf am Hen Ysgol erbyn 8 o’r gloch ar gyfer brecawst gynnig rheswm pam! Cymreig bendigedig wedi ei baratoi gan Megan Gwelais y gog ddwywaith eleni, gyda ‘gwas y Evans. Cofiwch wisgo dillad adds ar gyfer gog’ yn ei dilyn. Pibydd y waun (meadowpipit) bob tywydd. Dyma ffordd wych o ddechrau’r G wasanaethau yw’r gwas fel arfer. diwrnod. (Mae croeso i chi ddod am frecwast Prin iawn yw’r gylfinir, a chefais bleser o weld hyd yn oed os nad ydych wedi bod yn A deiladu a chlywed cornchwiglen (pi-wit) ger Bron Eilin, cerdded). Dolanog. Dyma’r gyntaf imi ei gweld ers rhai SIOE FACH D avies blynyddoedd - go brin fod ganddi siawns i fagu dydd Sadwrn Medi 10fed cywion gan fod cymaint o foch daear o Dyma rai o’r cystadlaethau: gwmpas yn rheibio pob nyth sydd ar lawr. - Dylunio logo ar gyfer Gr@p Cymunedol Llawer o ddiolch i bawb a gysylltodd â mi gyda’r Llangynyw wybodaeth a nodwyd uchod. (Dylid ei ddylunio ar faint A4 fel y gellir ei Alwyn Hughes ddefnyddio ar grysau-t, posteri, llythyron ac ati).) - Gardd mewn handbag Drysau a Ffenestri Upvc R. GERAINT PEATE - Bwgan-brain bach mewn potyn blodau Ffasgia, Bondo a Bargod Upvc LLANFAIR CAEREINION Gwaith Adeiladu a Toeon (cyfanswm uchder 2 droedfedd o dop y TREFNWR ANGLADDAU bwrdd) Gwasanaethau Cynnal a Chadw Eiddo - Cacen sbwng wedi ei haddurno Gwaith tir Gwasanaeth Cyflawn a Phersonol - Cacen gaws fwyaf deniadol Rheiliau Haearn, Giatiau a Balconïau CAPEL GORFFWYS - Mwgwd o wyneb anifail - Ffotograff o goed yn Sir Drefaldwyn (6x4) Ymgymerir â gwaith amaethyddol, Ffôn: 01938 810657 Dim ond rhai o’r cystadlaethau sydd uchod - domesitg a gwaith diwydiannol Hefyd yn mae llawer mwy i roi cynnig arnynt. Cofiwch Ffordd Salop, y bydd stondinau yn gwerthu cynnyrch o bob www.davies-building-services.co.uk math i’ch temtio yno hefyd. Y Trallwm. Ffôn: 01938 820521 Symudol: 07933 452175 Ffôn: 559256 20 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016

Pêl-droed yr Urdd MEIFOD Aeth 2 dîm pêl- droed o’r ysgol i Morfudd Richards gystadlu yn Nhwernament 5 pob 01938 500607 ochr yr Urdd yn diweddr. Cafwyd Newyddion o gemai llawn cyffro a [email protected] llongyfarchiadau i dîm A a ddaeth yn drydydd. Clwb 200 Neuadd Meifod Ysgol Pontrobert Enillwyr lwcus y mis yma yw.. Andrew Jones, Pentre Barrog £10 Gwyliau yn Roger Owen Tan y Coed £10 Llangrannog Gwellhad buan Eleni eto aeth 14 o Dymunwn wellhad buan i Mrs Neal sydd wedi ddisgyblion treulio cyfnod yn yr ysbyty ond wedi dod adref blynyddoedd 5 a 6 i erbyn hyn a hefyd i Bill Morris sydd yn gwneud Langrannog am dair adferiad da, braf clywed hyn. Mae Ieu noson i fwynhau pob Newbridge wedi cael llawdriniaeth yn Gobowen math o weithgareddau ar ei ben-glin, rydym yn falch ei fod yntau yn o sgio i ddringo rhaffau dod yn ei flaen yn dda. Cofion hefyd at Phil uchel. Cafwyd pob Lewis sydd wedi cael anffawd yn ddiweddar. math o dywydd eleni Cofion atoch i gyd. hefyd – mellt a Cymdeithas Gymraeg Meifod a Pont tharanau, glaw, eira ac ychydig o heulwen Mi roedd haul cynnes y Dinas yn ein disgwyl ond y peth pwysicaf nos Iau 12fed o Fai yn y Llew Coch, diolch i oedd fod pawb wedi Berwyn a’r teulu am y croeso. Wel cawsom cael hwyl arbennig noswaith glên a chartrefol braf yng nghwmni yno. Robat Bryn Sion yn dweud jôcs a chanu Wrecsam i gynnal gweithdy gwyddonol gyda caneuon ysgafn a gwerinol. Mi roedd yn Er cof am y ddiweddar Mrs. Megan disgyblion blynyddoedd 2-6. Thema’r noswaith hynod braf a phawb wedi cael eu Roberts gweithdy oedd “Y Corff” a dysgwyd cryn dipyn plesio gyda llond platied o fwyd cartref blasus. Hoffai’r ysgol ddiolch o galon i Gwyn, Dylan o ffeithiau newydd yn ystod y bore. Llawer o ddiolch i Myra Chapman am drefnu a Dewi Roberts am eu rhodd hynod o hael i’r Menter Maldwyn noswaith mor dda, mae’n dipyn o gamp ysgol er cof am eu diweddar fam. Bu Mrs. Gyda phencampwriaeth pêl-droed yr Euros yn meddwl am wibdaith sy’n plesio pawb, y mae’n Roberts, oedd yn uchel iawn ei pharch, yn nesau cafodd y digyblion gyfle i ddymuno pob gwneud hyn yn flynyddol ers sawl blwyddyn athrawes a phrifathrawes am flynyddoedd lwc i’r garfan drwy arwyddo pêl-droed anferth bellach a neb yn cael eu siomi. Mi fyddwn yn lawer gan wasanaethu cenedlaethau o dan ofal Sian Vaughan Jones o Fenter cwrdd yng Nghapel John Hughes nos Lun yr deuluoedd. Maldwyn. Bydd y bêl yn awr yn cael ei phasio 13eg o Fehefin am 7:30 lle y byddwn yn llunio Traws Gwlad yr Urdd rhaglen ar gyfer tymor yr Hydref i dymor y ymlaen i un o chwaraewyr carfan Cymru. Llongyfarchiadau i Lois Birchall a ddaeth yn Gwanwyn, dewch draw gyda’ch syniadau i Crefftwyr Cenedlaethol 15fed yng nghystadleuaeth traws gwlad bawb gael dweud ei ddweud a rhannu Llongyfarchiadau mawr i Jack Lewis a Kira cenedlaethol yr Urdd yn Aberystwyth yn syniadau. Bydd croeso mawr yn eich disgwyl Jones sydd wedi cael y drydedd wobr am eu ddiweddar. i aelodau hen a newydd. crefftau yn Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Techni Quest Cydymdeimlad yn Fflint. Cafodd Jack ei wobr am ei Cafwyd bore hyfryd ar ôl y profion Estynnwn ein cydymdeimlad i John Williams ffotograffiaeth a Kira am ei gwau. Cenedlaethol pan ddaeth Techniquest o Bron y Coed a gollodd ei fam Nora Williams yn ddiweddar. Llongyfarchiadau Mae Holly Adams wedi pasio ei phrawf gyrru, pob hwyl i ti ar y gyrru a chymer ofal. Celf a Chrefft Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd Sir y Fflint Daeth Thomas Lidster o Ysgol Meifod yn gyntaf ar wneud pyped, llongyfarchiadau mawr i ti - tipyn o gamp yn wir. Pob lwc i bawb sy’n cystadlu yn Sir y Fflint rhwng y 30ain o Fai a’r 4ydd o Fehefin. Joiwch y profiad beth bynnag fydd y canlyniad. Eglwys Mae aelodau’r eglwys dan arweiniad y Parch. Jane James yn cynnal llawer o weithgareddau a gwasanaethau o fewn y gymuned. Ar ddydd Sadwrn 4ydd o Fehefin byddant yn cynnal gwasanaeth i gofio pobl leol ac ar y 12fed o Fehefin byddant yn cael te parti i ddathlu pen- blwydd y frenhines yn 90 oed. Symud ty Pob dymuniad da i Rachel a Mark Owen sy’n symud o’r pentref i fyw yn eu cartref newydd yn Llangynyw, pob dymuniad da i chwi eich

dau.

ychwanegol. I lawr: ymgyrch lawr: I ychwanegol.

mynegi, ychydig, mwyn, derbynneb, mwyn, ychydig, mynegi, Clwb Garddio Atebion Pos Cyfieithu: Ar draws: cywiro, draws: Ar Cyfieithu: Pos Atebion Dyma rai o’r Clwb Garddio yn chwynnu tipyn yn yr ardd ar ôl y gaeaf hir. Gobeithio y gwelwn dipyn o liw eto’n fuan. Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 21 PONTROBERT Sian Vaughan Jones 01938 500123 [email protected]

Yn ein meddyliau Yn sicr, mae meddyliau yr ardal gyfan gyda Bryn a gweddill teulu Y Sialet, Green Hill wrth iddo wynebu profion a thriniaeth yn Ysbytai Telford a Birmingham. Anfonwn gofion a dymuniadau da iddo ac mae’n gwybod fod cefnogaeth ei deulu, ffrindiau a’r gymdogaeth ganddo drwy’r amser. Cleifion Mae salwch ac anhwylder wedi taro nifer o bobl yr ardal yn ddiweddar. Anfonwn gofion cynnes atynt bob un wrth iddynt dreulio amser yn yr ysbytai, ac wrth gael amser i wella a chryfhau gartref. Meddyliwn yn arbennig am Gwyn Jones, taid Bryn, sydd wedi treulio cyfnod yn yr ysbyty ar ôl syrthio ac sydd bellach wedi cael symud i gartref Yr Allt yn Y Trallwng ac yn derbyn pob cymorth a gofal. Dyma Gylch Meithrin Pontrobert yn derbyn tocyn llyfr gwerth £5 oddi wrth Miriam Jones ar Pen-blwydd Priodas ddiwedd eu cyfnod yn rhan o’r cynllun Bodo. Rydym wedi mwynhau’r cysylltiad gydag aelod Ddechrau fis Mehefin bydd Gwyn a Mair o Ferched y Wawr a drefnwyd gan y Mudiad Meithrin. Mae Cylch Meithrin Pontrobert wedi Jones, Nantlle yn dathlu pen-blwydd priodas cael arolwg Estyn Da yn yr Hydref a hefyd arolwg AGGCC ffafriol ym mis Chwefror. Ynghlwm Platinwm, sef 70 mlynedd o fywyd priodasol. â’r Cylch mae Ti a Fi poblogaidd sydd yn rhoi cyfle am sgwrs a phaned ac wrth gwrs man Dyma achlysur sydd yn werth ei gydnabod diogel i’r plant chwarae. a’i ddathlu. Dymuniadau gorau i chi eich dau O.N. Diolch yn fawr i Gronfa Arwyn T~ Isa am eu rhodd a dderbyniwyd yn ddiweddar. ac rydym yn meddwl amdanoch wrth i chi gyrraedd y garreg filltir. Mae’n siwr y bydd y gofalus a thrylwyr unwaith eto eleni. Cofiwch fapiau degwm Cymru (Tithe Maps) a teulu yn trefnu dathliad addas ar eich cyfer. am ddyddiad y cyfarfod i drefnu digwyddiadau thrawsgrifio dros 30,000 tudalen o restrau’r Y Gymdeithas Gymraeg y Gymdeithas flwyddyn nesaf, sef Nos Lun, degwm er mwyn creu adnodd ar-lein sy’n Ar noson braf iawn yng nghanol fis Mai fe 13 Mehefin yng Nghapel John Hughes am galluogi unrhyw un i gael mynediad i deithiodd sawl cerbyd o ardal Pontrobert a 7.30pm. ymchwilio’r mapiau a’r rhestrau degwm yn Meifod drwy Ddyffryn Banw ac i ardal Ddinas Symud i fyw hawdd. Fel rhan o’r cyfarfod roedd nifer o Mawddwy. Roedd y tywydd yn fendigedig a Dyna hanes Huw a Bronwen Gwalchmai, Pen luniau o’r hen ddyddiau yn cael eu dangos, a phawb yn eu dillad hafaidd. Cafwydd gwledd Coed wrth iddynt symud i fyw i ardal Cegidfa. chafodd pawb siawns i gael o bryd bwyd yn y Llew Coch a braf oedd cael Pob dymuniad da iddynt yn eu cartref a’u sgwrs dros baned a chacen flasus iawn wedi mwynhau gwasanaeth a chyfarchion hardal newydd a diolch am eu cyfraniad i ei pharatoi gan Mair a Gaynor ar y diwedd. Cymraeg y staff cyfeillgar. Yn dilyn y swper fywyd yr ardal dros y blynyddoedd. Hen Gapel John Hughes cafwyd orig fach hamddenol yng nghwmni y Cymdeithas Hanes Cafwyd diwrnod hyfryd ac addysgiadol gyda ffermwr a’r cymeriad lleol o Gwm Cywarch, Bu cyfarfod Clwb Hanes Pontrobert y mis 14 o ddysgwyr yng nghwmni Arfon Gwilym ar sef Robert Edwards, Bryn Sion. Roedd yn diwethaf yn un diddorol iawn. Daeth Carys Draddodiad Gwerin Cymru ar Ebrill 23 2016, noson gartrefol a chlyd a phawb wedi Evans o Llyfrgell Genedlaethol Cymru i siarad gyda digon o ganu da a chymdeithasu. Mae mwynhau y gwmniaeth braf. Diolch i Myra am brosiect ‘Cynefin’ yn y Neuadd. Bwriad ein diolch yn ddyledus i Gronfa Arwyn Ty’Isa Chapman am ei gwaith trefnu a chydlynu prosiect Cynefin yw adfer a digido tua 1200 o am y nawdd hael tuag at y costau. Yvonne CARTREF Steilydd Gwallt Gwely a Brecwast Llanfihangel-yng Ngwynfa

Ffôn: 01938 820695 neu: 07704 539512 Cacennau cartref, bisgedi, cacennau dathlu, pwdinau, bara brith a llawer mwy. Hefyd, tyllu Ar gyfer eich holl Ffres ac wedi eu coginio i Te Prynhawn a Bwyty clustiau a ofynion gwallt. archeb thalebau rhodd. Byr brydau a phrydau min nos ar gael

Gwely a Brecwast Cinio Dydd Sul (archebu o flaen llaw) Noddfa, Llangynyw mewn awyrgylch gartrefol Ffôn: Carole neu Philip ar 01691 648129 Cysylltwch â Heather ar Ebost: 07854239198 [email protected] 01938 810214 Gwefan: neu www.cartrefbedandbreakfast.co.uk/rooms [email protected] 22 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 Croesair 228 ac rydym wedi bod yn cymryd gwaed o’r gwartheg hyn i weld a oes problem diffyg se- - Ieuan Thomas lenium neu iodine, ond mae’r canlyniadau ychydig yn ansicr a bydd rhaid samplu mwy (12, Maes- Hyfryd, Carmel, o’r gwartheg i gael darlun cliriach. Caernarfon, Rydym wedi ail-hadu cae yn Perthi fel rhan o Gwynedd, LL54 7RS) brosiect efo Cyswllt Ffermio. Mae’r prosiect yn treialu ‘Fixation Clover’, sydd yn fath Yn tydi diwedd mis Mai yn adeg hyfryd o’r newydd o feillion a welais yn cael ei dyfu yn flwyddyn, yn enwedig pan fo’r haul yn Oregon Hydref diwethaf. Trwy gydweithrediad tywynnu trwy’r tes ymlaen i’r holl wyrddni, a’r efo ASDA rydym wedi gallu mewnforio ychydig adar bach yn brysur sgwrsio a chlebran o oriau ohono a dyma’r tro cyntaf iddo gael ei dyfu cynnar y bore. Hefyd, mae’n amser siorts a yma ym Mhrydain. Mae’r treial yn cymharu chyfle i’r coesau weld ychydig o olau dydd ar ‘Fixation Clover’ (FXC) ar ei ben ei hun, FXC ôl y gaeaf hir! efo ‘Italian ryegrass (IRG), ac IRG efo meillion Mae’r @yn i gyd wedi cael eu triniaeth gyntaf, arferol. Efo’r cyfan wedi ei hadu gobeithiwn am dywydd ffafriol i bopeth gael chwarae teg. Ar yr 29ain o Fehefin mi fydd diwrnod agored yn Llysun fel rhan o ddathliadau Cymdeithas Tir Glas Cymru yn 50 oed. Mae’r mudiad yn cynnal 5 diwrnod agored ar draws hyd a lled Cymru o Sir Benfro i Ben Ll~n. Mi fydd y diwrnod agored yn cychwyn am 2 o’r gloch efo ychydig o stondinau ‘trêd’ yn mynychu yn ogystal â Cyswllt Ffermio, Hybu Cig Cymru Enw: ______ac Innovis. Am 3:30 – 4pm mi fydd tractors a threlars yn mynd â phawb ar daith o gwmpas Llysun ac i ben y mynydd lle byddaf yn Ar draws esbonio ychydig am y ffarm a mi fydd Charlie 1. Beth wnaeth Rhia a Nia i’r Sianel (7) Morgan a Dave Davies (arbenigwyr mewn tyfu 5. Dod i derfyn (5) porfa a porthiant) ar gael i awgrymu ac esbonio 8. Joy Cymraeg (9) arfer da. Mae croeso i bawb, boed amaethwyr 9. Mae Llanfair yn hyn (3) neu beidio, hen neu ifanc! 10. Cewch hyn gan gwmni Dai (4) Erbyn y diwrnod agored mi fyddwn wedi cael 12. O flaen Ffestiniog + D! (8) y cyfle i bleidleisio ar ddyfodol yr Undeb 14. Arwydd i ddod (6) Ewropeaidd. Mae’r ddadl yn dechrau poethi, 15. Llu arfog i’r Hwntws (6) ond yn anffodus ychydig iawn o wybodaeth 17. Lle cychwyn aderyn mawr (2,2,4) ffeithiol sydd yn cael ei chyflwyno. Ni ddylai 18. Canmoliaeth byr! (4) penderfyniad mor bwysig cael ei ddylanwadu 21. Sgidiau sglefrio Cymraeg (3) gan ‘scaremongering’. Fy hun, ar y funud, y defaid wedi tocio a’r mwyafrif wedi 22. Dywedir fod eisiau rhai llydan os oes dan mi fyddaf yn pleidleisio i aros. dychwelyd i’r mynydd i’w preswyl haf. I bwysau (9) Yn dilyn etholiad y Cynulliad da oedd gweld gymharu â 2015 mae tyfiant y borfa ar y 24. Bwrw un oen da tybed? (3.4) amaethyddiaeth yn cael cydnabyddiaeth lawn mynydd o leia bythefnos yn hwyrach sydd 25. Y “....” tri pherson duwiol (7) efo Lesley Griffiths yn cael ei phenodi yn wedi arafu’r holl system o godi’r defaid o’r wenidog amaeth. Gobeithio y bydd yn medru caeau silwair yn Llysun i’r mynydd. Yn ffodus I Lawr cydweithio efo ffermwyr a’r undebau a mae natur yn wych iawn am gywiro ei hun, 1. Rasus ceir drwy’r coed? (5) chynrhychioli ac arwain y diwydiant mewn efo digon o borfa erbyn hyn. Mae ychydig o 2. Bloedd o achos poen (3) cyfnod digon anodd. ddefaid wedi cael mastitis ar y mynydd ac er 3. Treiglad o le cynnal eisteddfod (4) Braf oedd mynychu Rali’r CFFI yn y Drefor, bod triniaeth gyda penicillin yn medru achub 4. Unrhyw le (6) Kerry lle bu CFFI Dyffryn Banw yn cystadlu’n y ddafad yn anaml iawn mae modd achub ei 5. Dim medal i’r safle hyn (8) frwd, a da oedd gweld criw ifanc yn mwynhau phwrs. ‘Lladdwr’ arall defaid yr amser yma 6. Mae’n .... gyda Jonathan i Elwy ( wrth gynrychioli’r dyffryn. o’r flwyddyn yw defaid yn mynd ar eu cefnau 7. Pentref ar ben mynydd yn y sir (7) Mae clip youtube i’w gael ar Fixation Clover – mae’n debyg bod y cnu gwlân yn drwm ac 11. Pedair llinell a chynghanedd (9) yn dangos meillion yn cael eu tyfu yn Oregon. yn chwysu ac yn arwain y defaid i fod eisiau 13. Uchafbwynt yr Wyddfa (3,5) I chwi sydd ar Twitter - @RichTudorLlysun cosi. Anodd iawn yw derbyn gweld dafad iach 14. Dilladu yr Eisteddfod (7) Hwyl am y tro ac edrychaf ymalen i’ch yn farw ar ei chefn ac felly bob nos mae’n 16. Mae’r un gwan ofn hwn (6) croesawu i Llysun ar y 29ain o Fehefin. rhaid mynd o amgylch y mynydd i sicrhau 19. Pâr rhyfedd (3,2) bod pob dafad ar ei thraed. 20. Lle rydych chi yn byw (2,2) Cafodd y mynydd i gyd wrtaith bythefnos yn 23. Mynd a _ _ _ (3) ôl efo traean o’r tir yn cael Humber a’r gweddill yn cael gwrtaith confensiynol. Rwy’n bwriadu Atebion 227 rhedeg treial am 3 mlynedd i weld a oes Ar draws: 1. Banwy; 3. Adenydd; 6. Ymdrech; gwahaniaeth rhwng y ddau fath. 8. Ystog; 9. Ydi adre; 11. Ynni; 13. Digoni; Mae’r lloio wedi arafu efo 15 ar ôl i fis Mehefin (15) Ofn uno; 18. Wedi; 20. Gorwelu; 23. (ac yn anffodus ddechrau Gorffennaf). Am y Trethi; 24. Awr adar; 15. A dialedd; tro cyntaf ers talwm rydym wedi cael prob- I Lawr lem sgwrio yn y lloi diweddara. Ar ôl gyrru 1. Bwydydd; 2. Ymestyn; 3. Achwyn; 4. Eryri; samplau at y milfeddyg cawsom gadarnhad 5. Ystadau; 7. Dau; 10. Blod; 12. Niwl; 14. bod cryptospirosis yma, sydd yn fath eithaf Goroesi; 16. Ficer Da; 17. Offeryn; 19. ffyrnig o sgwrio ac yn heintus iawn. ‘Cleanli- Euraidd; 20. Ebill; 22. Bâd ness is next to Godliness’ yw’r ffordd orau i Primrose wedi ‘Gorwelw’ yn lle ‘Goroesi’! Ac gywiro’r sefyllfa. Ond i’r lloi a gafodd eu heintio Olwen wedi mynd ar goll i’r ‘Berwyn’ yn lle bu triniaeth ddwys (a drud) dros gyfnod. Mae ‘Banwy’! A’r ddwy a ‘Cywilydd’ yn lle Dialedd. ychydig o’r lloi wedi bod yn wan ar eu bwriad Diolch am yr ymdrechion Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016 23

droi’r maes yn un i gweryla amdano’n Y TRALLWM O’R GORLAN barhaus. Yn ei gyfrol olaf sef Llyfr Gwyn, mae’r Rona Evans Gwyndaf Roberts diweddar Athro Gwyn Thomas yn trafod mewn 01938 552369 pennod y pwnc o fythau a symbolau gan gyfeirio at y Celtiaid a’u credoau a’u celfyddyd. Yn y flwyddyn 2009 fe anfonodd NASA Meddai: Y dyddiau hyn y mae’r gair ‘myth’ yn Parkinsons UK delesgop Kepler i gylchdroi o gwmpas yr haul cael ei gyflwyno fel rhywbeth nad ydi o ddim oddeutu 40 miliwn o filltiroedd o’r ddaear. Y Ar y 28ain o Ebrill daeth Janet Evans (RSPB) yn wir. Nid dyna ydi prif ystyr y gair: yr hyn y bwriad oedd darganfod planedau y tu hwnt i Llanwddyn atom ar fyr rybudd i’n diddanu mae myth yn ei wneud ydi cyflwyno teimladau gysawd yr haul. Erbyn hyn darganfuwyd 1,284 gyda’i straeon gwreiddiol am ei phrofiadau yn a gwirioneddau, a’r GWIRIONEDD trwy o blanedau gyda 550 ohonynt yn debyg iawn tywys plant o’r dinasoedd o gwmpas ei hardal, ddelweddau sy’n cyffroi’r dychymyg’. Y i’n Daear ni. Credir bod 24 o’r rhain, oherwydd a’n haddysgu am yr adar o’n cwmpas. mythos hwn sy’n galluogi ni i ryfeddu ac i nad ydyn yn rhy boeth nac yn rhy oer, yn Ymddangosodd ein aelodau ni yn llawer iawn dristau ac i chwerthin. Ar ei orau mae yn ein meddu ar amodau, d@r er enghraifft, fyddai’n mwy gwybodus am ganeuon yr adar nag a harwain at y crefyddol sy’n rhan o cynnal bywyd un ai heddiw neu rywbryd yn y oedden ni yn Mair a Martha dro’n ôl!! wneuthuriad pob un ohonom. Mae’n rhoi inni gorffennol. Yn 2018 y bwriad yw anfon Edrychwn ymlaen am ein trip i Henffordd ar y weledigaeth o’r cysylltiad rhyngom a’r telesgop Webb i edrych yn fanwl ar y planedau 30ain o Fehefin: mae’n bur debyg y bydd ysbrydol a’r trosgynnol ac yn ein hargyhoeddi hyn i benderfynu a oes bywyd y tu hwnt i’n seddau gwag ar y bws. Os dymunwch ddod bod y dwyfol yn treiddio nid yn unig y natur Daear ni ai peidio. Cam bach cyntaf fydd yr gyda ni, neu am ryw wybodaeth am y gangen, ddynol ond y greadigaeth hefyd. arbrawf yn 2018 gan mai syllu ar blanedau’r ffoniwch Ann Smedley ar 01938 554062. Un o eiriau mawr y Groegiaid gynt oedd logos. Llwybr Llaethog yn unig a wneir. Gan y Cymdeithas Mair a Martha Er ein bod ni heddiw yn defnyddio’r gair i olygu gwyddon fod yna filoedd lawer o alaethau y meddwl Duw a’r gair dwyfol a ddaeth inni yn Ar y dydd Iau cyntaf ym mis Mai, daeth Tony tu hwnt i’r un mae’r Ddaear yn rhan ohoni fe Iesu Grist, materion ffeithiol oedd logos iddyn Rees o Age Cymru atom i sôn am y mudiad a fyddai’n gwbl resymol damcaniaethu bod nhw yn disgrifio gwyddoniaeth a meddygaeth. rhoi gwybodaeth i ni am y cyngor y mae’n ei bydoedd dirifedi yn bodoli y tu hwnt i’n rhan Y logos oedd yn caniatáu i broblemau gael gynnig, boed am bynciau ariannol, fach ni o’r greadigaeth. A fydd bywyd fel y eu datrys a’r pethau ymarferol dyddiol i gael cymdeithasol, neu gorfforol. Agorodd ein gwyddom ni amdano ar y bydoedd pell hyn eu cyflawni. Ar dir uwch fe fyddai rheswm yn llygad i sawl peth a fuasai’n berthnasol i ni, a yw’r cwestiwn mawr? A fydd gwyddonwyr y cael ei ddefnyddio i geisio deall symudiadau’r bu tipyn o holi ar ôl y ddarlith. dyfodol yn gallu rhoi ateb cadarnhaol inni? haul a’r sêr ac i geisio treiddio i ddirgelion y Ar b’nawn Iau yr ail o Fehrefin, awn am baned Un o drasiedïau mwyaf y pedwar can mlynedd cosmos. i’r caffi bach ger yr eglwys yn Aberriw, gan a aeth heibio yw’r cweryl a gododd rhwng y Yn wyneb hyn oll, onid cwbl ddi-fudd yw alw i weld yr eglwys a chael rhywfaint o’i rhai sy’n derbyn yr hyn a ddywed y Beibl am defnyddio’r dull gwyddonol i geisio dymchwel hanes. y greadigaeth a’r gwyddonwyr sy’n credu credoau crefyddol. Gwastraff amser yw hi Cychwynwn yn y lle parcio wrth ochr y Capel mewn proses sy’n deillio o gydgyfarfyddiad hefyd i gredinwyr ymosod ar wyddoniaeth gan Cymraeg. Mae croeso i bawb ymuno â ni. nwyon a mater mewn ffrwydrad enfawr a ddefnyddio fel dadl yr hyn sy’n ymwneud yn Gadewch i Pam Owen wybod ar 01938 552589 ffurfiodd y cwbl a welir gennym yn y Llwybr gyfan gwbl â’r goruwchnaturiol. Yr hyn sy’n os ydych am ddod. Llaethog a thu hwnt. Tybed, er hynny, nad wir am y dadleuwyr o bob ochr yw y bydd pob oes yna un peth o leiaf yn gyffredin i bobl o’r un yn dod i’r un fan yn y diwedd. ddwy ochr, sef ein tuedd gwbl naturiol i ryfeddu Efallai y dylai pawb sylwi ar rybudd un pennill HELEN DAVIES Dip.CFHP, MPSPract at y greadigaeth o’n cwmpas? Yn Salm 147 y diweddar Athro Gwyn Thomas ar derfyn ei adnod 14, ceir golwg ar y rhyfeddod hwnnw YMARFERWR IECHYD TRAED gasgliad o gerddi Gweddnewidio. pan ddywed yr awdur fel hyn: Clodforaf di, Mae dau beth yn sicr canys ofnadwy a rhyfedd y’n gwnaed; rhyfedd Ynghylch y cyflwr dynol: Gwasanaeth symudol: yw dy weithredoedd; a’m henaid a @yr hynny ‘Dydy o ddim yn saff * Torri ewinedd yn dda. Efallai bod y rhyfeddod hwn yn dir Ac y mae o yn farwol. * Cael gwared ar gyrn cyffredin y gall y ddwy ochr ei meddiannu heb * Lleihau croen caled a thrwchus * Casewinedd * Lleihau ewinedd trwchus * Trin ewinedd gyda haint ffwngaidd

I drefnu apwyntiad yn eich cartref, argraffu da cysylltwch â Helen ar: 07791 228065 / 01938 810367 am bris da Maesyneuadd, Pontrobert ym mhentre Llangadfan JAMES PICKSTOCK CYF. 01938 820633 MEIFOD, POWYS SIOP MEIFOD, POWYS Dydd Sul 8.30 - 3.30 01938 500355 a 500222 Dydd Llun i Ddydd Gwener 8.00 tan 4.30 Dosbarthwr olew Amoco Dydd Sadwrn 8.00 tan 4.30 Gall gyflenwi pob math o danwydd CAFFI Petrol, Kerosene, Disl Tractor a Derv ac Ddydd Sul 8.30 tan 2.30 Olew Iro a Dydd Llun i Ddydd Sadwrn Thanciau Storio 8.00 tan 3.00 GWERTHWR GLO CYDNABYDDEDIG TE PRYNHAWN Ddydd Sul - 3.00 A THANAU FIREMASTER Dydd Llun i Ddydd Gwener - 4.30 Prisiau Cystadleuol holwch Paul am bris ar [email protected] Dydd Sadwrn - 4.00 01970 832 304 www.ylolfa.com Gwasanaeth Cyflym Nwyddau / Papurau / Anrhegion 24 Plu’r Gweunydd, Mehefin 2016

Menter Maldwyn Mererid Haf Roberts 01686 610 010 [email protected] www.mentermaldwyn.org

Ymgyrch y Bêl – Pasio’r Bale dros Gymru Mae Menter Maldwyn wedi bod yn cymryd rhan mewn ymgyrch genedlaethol a gydlynir gan Mentrau Iaith Cymru, sef Ymgyrch y Bêl – Pasio’r Bale dros Gymru. Ymgyrch lawr gwlad oedd hon i roi cyfle i bobl o bob oed lofnodi pêl enfawr yn eu hardal i ddymuno’n dda i dîm pêldroed Cymru cyn yr Ewros ac i ddiolch i’r garfan a’u tîm hyfforddi am ddefnyddio’u Cymraeg, er enghraifft mewn cyfweliadau ac ar y crysau-T ‘Diolch’ coch mae’n si@r eich bod i gyd wedi eu gweld yn y Wasg a’r cyfryngau – a thrwy basio’r bêl dros Gymru, mae’n symbol o basio’r Gymraeg ymlaen hefyd. Roedd gan bob Menter Iaith ledled Cymru (23 i gyd!) bêl fawr yr un a chafwyd miloedd o lofnodion a chyfarchion sy’n cael eu cyflwyno i garfan a thîm rheoli Cymru cyn iddyn nhw fynd i Ffrainc. Diolch i bawb am eu brwdfrydedd dros yr ymgyrch yma, ac am roi hwb i’r Gymraeg ac i dîm cenedlaethol Cymru cyn y bencampwriaeth! Dyma ambell lun i chi o anturiaethau’r bêl ym Maldwyn.

Nansi gan Theatr Genedlaethol Cymru Mae Menter Maldwyn yn falch iawn o fod yn cydweithio efo Theatr Genedlaethol Cymru i gael dod â’u cynhyrchiad llwyddiannus nhw o Nansi yn ôl i Faldwyn. Daw’r sioe i Lanfair Caereinion ar 15-17 Mehefin. I’r rheiny ohonoch chi na lwyddodd i gael amser i weld y sioe yn ystod prysurdeb Eisteddfod Genedlaethol Maldwyn a’r Gororau dyma ail gyfle gwych! Mae’r ddrama yma’n codi’r llen ar gymeriad hudolus Nansi Richards yn y 1920au pan oedd ei gyrfa yn ei hanterth – ac mae’r cynhyrchiad wedi’i gyfarwyddo gan un o fro Yr Ysgub sef Sarah Bickerton, lodes o Faldwyn sydd â chysylltiadau teuluol â Nansi wrth gwrs. Mae tocynnau’n costio £15 (£12 i fyfyrwyr / £10 i grwpiau 10+) a bydd perfformiadau yn Yr Institiwt, Llanfair Caereinion fel a ganlyn: 7.30pm nos Fercher 15fed o Fehefin 1.30pm a 7.30pm dydd Mercher 16eg o Fehefin 7.30pm nos Wener 17eg o Fehefin Mae tocynnau ar werth gan Menter Maldwyn ar 01686 610 010 / [email protected] felly cysylltwch â ni i wneud yn si@r nad ydych chi’n methu’ch cyfle!