Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą

Lipiec 2011

Spis treści

5 Podsumowanie

8 Ranking – przychody polskich klubów

11 Struktura przychodów poszczególnych klubów Ekstraklasy w 2010 roku

12 Perspektywy

14 Przychody Ekstraklasy na tle europejskich lig

19 Zarządzanie poziomem wynagrodzeń w Polsce i Europie

23 Przegląd klubów

41 Kontakt

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 3 4 Podsumowanie

Tegoroczna Piłkarska Liga Finansowa obejmująca Pomimo znaczącego wzrostu wartości Ekstraklasy rok 2010 jest już piątą edycją rankingu Deloitte, (w ujęciu procentowym) i optymistycznych perspektyw prezentującego przychody polskich klubów piłkarskich na przyszłość, Polska nadal odstaje od Europy. W ujęciu grających w rozgrywkach Ekstraklasy i I Ligi. wartościowym czołowe ligi europejskie powiększają dzielący nas dystans z roku na rok o dziesiątki lub nawet Pomimo wielu zmian pozycji w tegorocznym rankingu, setki milionów euro. Sam Real Madryt potrzebował w tym także na podium, skład pierwszej dziesiątki w sezonie 2009/2010 około dwóch miesięcy, aby pozostał niezmieniony w porównaniu do zestawienia osiągnąć wpływy jakie wszystkie drużyny Ekstraklasy z roku 2009. Po raz trzeci z rzędu liderem rankingu razem wzięte wypracowały przez cały rok 2010. Bez Piłkarskiej Ligi Finansowej został Lech Poznań. Na drugie regularnego udziału polskich drużyn w europejskich miejsce, po dwóch latach nieobecności na podium, pucharach niemożliwe będzie zmniejszenie dzielącego awansowało Zagłębie Lubin, które wyprzedziło trzecią nas dystansu do Europy. Legię Warszawa. Tuż za podium uplasowała się Wisła Kraków. Cieszą za to nowo otwarte stadiony, które niewątpliwie stanowią potencjał do zwiększenia przychodów klubów. Lech Poznań, który po raz kolejny powiększył swoje Lecz żeby go wykorzystać, kluczowym wydaje się przychody, osiągnął rekordowy poziom wpływów – spełnienie dwóch podstawowych warunków: 61 mln PLN. Na znaczną poprawę wyniku klubu • osiągnięcie odpowiednich wyników sportowych z Poznania miały wpływ zdobyty tytuł Mistrza Polski i poziomu widowiska – aby miał kto na stadion w sezonie 2009/2010 i dobra postawa w fazie grupowej przyjść, Ligi Europejskiej. Jednak w 2011 roku Kolejorzowi • wykorzystanie możliwości zarabiania na obiekcie będzie trudno powtórzyć osiągnięty w tej edycji wynik, poprzez wypracowanie odpowiedniej oferty dla ponieważ miniony sezon zakończył na 5. miejscu wszystkich widzów – aby ci co przyszli dobrze się w Ekstraklasie, co oznacza, że Lecha zabraknie bawili, wydali więcej niż na sam bilet i żeby … wrócili. w europejskich pucharach.

Zwiększenie przychodów przez większość klubów przyczyniło się do wzrostu wartości całej Ekstraklasy o prawie 16% w porównaniu do zeszłorocznej edycji Piłkarskiej Ligi Finansowej, do wartości 303 mln PLN. Wzrost ten był napędzany głównie przez przychody z dnia meczu, które dzięki ukończeniu kilku kluczowych obiektów w kraju prawie podwoiły swoją wartość w stosunku do roku 2009.

W ślad za wzrostem przychodów zwiększyły się także wynagrodzenia w klubach. Wartość wskaźnika wynagrodzenia / przychody jeszcze bardziej oddaliła się od uważanego za optymalny poziom – 60% i wyniosła 75% (w 2009 roku było to 72%). Podobnie jak przed rokiem, Polska osiągnęła lepszy wynik jedynie od najgorszej w tej kategorii, wśród analizowanych lig zagranicznych, włoskiej Serie A. Konkluzja: jesteśmy dość hojni jeśli chodzi o wynagrodzenia w stosunku do przychodów jakie możemy wygenerować drużyną. Ponadto, co pokazują analizy, poziom wynagrodzeń nie jest skorelowany z wynikiem w lidze. Wynagrodzenia sztabów z dołu tabeli niewiele odbiegają od klubów walczących o puchary.

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 5 Nota metodologiczna • Warta Poznań – przekazane przez klub dane Analogicznie do poprzednich rankingów polskich w kategorii dzień meczu dotyczyły średnich klubów piłkarskich tegoroczna edycja jest oparta na przychodów za jeden mecz. Całkowite roczne wielkości przychodów pochodzących z działalności przychody z tej kategorii zostały obliczone przy sportowej. założeniu rozgrywania 20 meczów w roli gospodarza w roku (w sezonie 2010/2011 uwzględniono Wpływy klubów nie uwzględniają takich kategorii jak jedynie 8 meczów rozegranych u siebie w rundzie np. transfery bądź wypożyczenia piłkarzy, gdyż są to jesiennej, gdyż w rundzie wiosennej bilety na mecze często wydarzenia jednorazowe i nie odzwierciedlają były darmowe). Dodatkowo dane za lata 2007, możliwości generowania stałych przychodów przez 2008, 2009 i 2010 obejmują odpowiednio sezony klub (transfery nie stanowią trwałego źródła budowania 2007/2008, 2008/2009, 2009/2010, 2010/2011. wartości futbolu – przychody jednego klubu z transferu • ŁKS Łódź – przekazane dane za 2010 rok dotyczyły są kosztem innego klubu). Ponadto w rankingu nie okresu kwiecień-grudzień 2010. Na potrzeby zostały uwzględnione przychody z niesportowej rankingu zostały one przeskalowane na okres całego działalności gospodarczej (np. dzierżawa gruntu roku. itp.). Przychody sportowe zostały podzielone na trzy kategorie, które stanowią źródło budowania wartości W kilku przypadkach występowały drobne różnice klubu: pomiędzy danymi dostarczonymi przez kluby • Dzień meczu – wpływy ze sprzedaży biletów, w poprzedniej i obecnej edycji rankingu. Każdorazowo karnetów oraz catering na stadionie. takie różnice były wyjaśnianie z klubami, tak aby w rankingu zawrzeć dane możliwie najpełniej • Transmisje – wpływy klubów z transmisji odzwierciedlające rzeczywiste przychody generowane telewizyjnych i radiowych, a także z rozgrywek z działalności sportowej. międzynarodowych.

• Komercyjne – wpływy z umów sponsorskich, reklam, Nie wszystkie kluby Ekstraklasy przekazały nam dane sprzedaży koszulek, pamiątek klubowych, itp. dotyczące wielkości przychodów. W związku z tym, w przypadku szacowania wyników całej Ekstraklasy, Do udziału w rankingu zostały zaproszone kluby, które dla klubów takich założono wynik na poziomie klubu w sezonie 2010/2011 grały w dwóch najwyższych o najniższych przychodach w Ekstraklasie – Widzewa klasach rozgrywek piłkarskich ( i ). Dane, Łódź. Lista klubów, które nie przekazały danych została w wyżej przedstawionym podziale, zostały dostarczone zaprezentowana w kolejnym podrozdziale raportu. bezpośrednio przez kluby (cześć danych historycznych pochodzi z poprzednich edycji rankingu). Ze względu na Ze względu na zaokrąglenia wartości przychodów na obowiązujący w większości klubów rok finansowy, dane wykresach przedstawiających strukturę oraz zmianę obejmują lata kalendarzowe 2006, 2007, 2008, 2009 wpływów klubów w ostatnich latach mogą pojawić się oraz 2010. Poniżej przedstawiamy wyjątki, co do zakresu drobne różnice wartości. danych prezentowanych w rankingu: Oprócz danych finansowych przekazanych przez kluby • Lech Poznań – 30 maja 2006 roku kluby Lech Poznań w niniejszym raporcie wykorzystano szereg informacji oraz Amica zostały połączone. Lech Poznań publicznie dostępnych oraz opracowania przygotowane został następcą prawnym Amiki Wronki, w związku przez Deloitte Wielka Brytania: Football Money League z tym dane za okres styczeń-maj 2006 roku dotyczą oraz Annual Review of Football Finance. Wszelkie Amiki Wronki. konieczne przeliczenia z euro na złotówki (bądź • Korona Kielce – dane obejmują sezony 2005/2006, odwrotnie) zostały dokonane po średniorocznym kursie 2006/2007, 2007/2008, 2008/2009 oraz 2009/2010. PLN / EUR (np. dla przeliczenia przychodów Ekstraklasy w 2010 roku wykorzystano średnioroczny kurs PLN / • Polonia Warszawa – dane za lata 2006 i 2007 EUR z 2010 roku). dotyczą klubu Groclin Grodzisk Wielkopolski (Polonia Warszawa jest następcą prawnym tego klubu).

6 Pozyskiwanie danych W tegorocznym zestawieniu sklasyfikowano głównie kluby Ekstraklasy. Dane wykorzystane do stworzenia rankingu pochodzą bezpośrednio od klubów piłkarskich i nie były weryfikowane przez Deloitte. Poniżej przedstawiamy kluby Ekstraklasy, które nie przekazały swoich danych na potrzeby rankingu.

Klub

Lechia Gdańsk Górnik Zabrze

Mając na uwadze przede wszystkim promowanie transparentności w polskiej piłce nożnej, pozostaje mieć nadzieję, że w przyszłym roku wszystkie kluby zechcą przyłączyć się do tworzenia Piłkarskiej Ligi Finansowej 2011.

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europ 7 Ranking – przychody polskich klubów

Ranking łącznych przychodów w roku 2010 (mln PLN)

Pozycja Poziom Przychody Wzrost / spadek Awans / spadek Klub w rankingu rozgrywek (mln PLN) przychodów w rankingu

1 Lech Poznań Ekstraklasa 61,0 Bez zmian

2 Zagłębie Lubin Ekstraklasa 32,2 Awans

3 Legia Warszawa Ekstraklasa 28,3 Bez zmian

4 Wisła Kraków Ekstraklasa 27,2 Spadek

5 Śląsk Wrocław Ekstraklasa 17,6 Bez zmian

6 Cracovia Ekstraklasa 16,1 Awans

7 Jagiellonia Bialystok Ekstraklasa 16,0 Awans

8 GKS Bełchatów Ekstraklasa 15,3 Spadek

9 Ruch Chorzów Ekstraklasa 13,8 Bez zmian

10 Arka Gdynia Ekstraklasa 13,1 Spadek

11 Korona Kielce Ekstraklasa 13,1 Awans

12 Polonia Warszawa Ekstraklasa 12,1 Spadek

13 Polonia Bytom Ekstraklasa 9,6 Spadek

1 liga / 14 Widzew Łódź 9,2 Awans Ekstraklasa Podbeskidzie Bielsko 15 1 liga 6,4 Spadek - Biała Nowy klub 16 ŁKS Łódź 1 liga 3,6 B/D w rankingu Nowy klub 17 Sandecja Nowy Sącz 1 liga 1,2 w rankingu

18 Warta Poznań 1 liga 0,7 Spadek

Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby

8 W tegorocznym rankingu po raz kolejny na czele, do Ekstraklasy w 2010 r. Do drużyn, które w 2010 roku z rekordowymi przychodami 61 mln PLN, uplasował się zaliczyły największy spadek wpływów należały GKS Lech Poznań. Drugie miejsce, awansując o cztery pozycje Bełchatów, Śląsk Wrocław i Wisła Kraków (szczegóły w porównaniu do roku poprzedniego, zajęło Zagłębie w sekcji Przegląd klubów). Mniejsze przychody GKSu Lubin (32 mln PLN). Miejsce na najniższym stopniu i Wisły spowodowały ich spadek w tegorocznym podium zachowała Legia Warszawa z przychodami rankingu. Śląsk Wrocław, który był liderem wzrostu 28 mln PLN. Wisła Kaków notując spadek przychodów przychodów w poprzednich edycjach Piłkarskiej Ligi o 3 mln PLN w stosunku do roku 2009 opuściła podium. Finansowej, pomimo mniejszych wpływów zdołał Pomimo znaczących przetasowań w rankingu Piłkarskiej utrzymać swoją wysoką 5. lokatę. Ligi Finansowej, w jego pierwszej dziesiątce znalazły się te same kluby co przed rokiem. W tej edycji aż 11 klubów zdołało powiększyć swoje przychody, podczas gdy 6 zanotowało spadek wpływów. Największy wzrost przychodów zanotowały dwie pierwsze drużyny tegorocznego rankingu – Lech i Zagłębie, które zwiększyły swoje wpływy o odpowiednio 20,7 mln (o 51%) PLN i 12,2 mln PLN (61%). Liderami wzrostu przychodów w ujęciu procentowym zostały Korona (250%) oraz Widzew (93%). Wynika to przede wszystkim z awansu

Różnice w przychodach klubów pomiędzy 2009 a 2010 rokiem 25 20,7 20

15 12,2 9,3 10

mln PLN 4,6 4,4 5 3,8 1,8 1,4 1,0 0,4 0,4 0 -0,9 -1,8 -1,9 -5 -3,0 -3,0 -5,8 -10 Cracovia Zagłębie Lubin Podbeskidzie Bielsko Polonia Bytom Polonia Jagiellonia Białystok Arka Gdynia Arka Warta Poznań Warta Śląsk Wrocław Śląsk Sandecja Nowy Sącz Nowy Sandecja Korona Kielce Korona Widzew Łódź GKS Bełchatów GKS Polonia Warszawa Polonia Ruch Chorzów Ruch Legia Warszawa Legia Wisła Kraków Wisła Lech Poznań - Biała

Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 9 Wzrost wpływów zanotowany przez większość Nadal największy udział w finansowaniu klubów klubów przyczynił się do zwiększenia przychodów całej odgrywają wpływy komercyjne, które po wzroście Ekstraklasy. Kontynuacja serii stabilnych corocznych w 2010 roku o 11 mln PLN stanowiły 45% łącznych wzrostów pozwoliła klubom najwyższej klasy rozgrywek przychodów klubów Ekstraklasy. Minimalny wzrost po raz pierwszy w historii przekroczyć 300 mln PLN. zanotowano także w przychodach ze sprzedaży praw do transmisji meczów, które odpowiadały za pozostałe 35% W roku 2010 kluby zwiększyły wpływy ze wszystkich sumarycznych wpływów. trzech kategorii, osiągając z każdej z nich rekordowy wynik. Największy wzrost przychodów kluby Pomimo tak istotnych wzrostów polskich klubów, odnotowały z dnia meczu, które uległy prawie nadal dzieli nas ogromny dystans w porównaniu podwojeniu w porównaniu do 2009 roku i wyniosły do europejskich liderów (o czym więcej w rozdziale prawie 60 mln PLN. Tym samym zwiększył się także ich Przychody Ekstraklasy na tle europejskich lig). udział w łącznych przychodach – z 12% do 20%, dzięki czemu osiągnięto bardziej zrównoważoną strukturę wpływów w porównaniu z rokiem poprzednim. Tak znaczna poprawa wyniku była głównie spowodowana zakończeniem rozbudowy kilku stadionów (więcej o tej kwestii w rozdziale Perspektywy).

Przychody Ekstraklasy (mln PLN) Struktura przychodów Ekstraklasy w 2010 roku 350 350 303 16% 300 262 300 15% 227 9% 250 12% 250 11% 203 136,9 183 23% 200 -15% 125,8 200 20% 11% 102,3 45% 150 150 120,8 1% mln PLN 109,2 31% 106,3 100 100 35% 80 66% 105,2 48,1 50 47,6 1% 50 95% 59,8 44,9 -32% 25,9 30% 33,6 36% 30,6 0 0 2006 2007 2008 2009 2010 Dzień meczu Transmisje Komercyjne

Dzień meczu Transmisje Komercyjne Suma

Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby

10 Struktura przychodów poszczególnych klubów Ekstraklasy w 2010 roku

Kluby oprócz samego poziomu przychodów odróżnia W większości klubów dominującą rolę odgrywają także ich struktura. Osiągane wpływy z trzech wpływy komercyjne (głównie sponsorzy strategiczni). rozpatrywanych źródeł (dzień meczu, transmisje, Wśród zaprezentowanych drużyn, w przypadku komercyjne) w różnym stopniu finansują codzienną dziewięciu, wpływy z tej kategorii stanowiły ponad 40% działalność poszczególnych zespołów. ich sumarycznych przychodów. Na drugim miejscu są wpływy ze sprzedaży praw do transmisji, z ośmioma Wskazane jest, aby kluby miały zrównoważony model drużynami uzyskującymi z tego źródła ponad 40% przychodów, w którym każde źródło ma stosunkowo swoich przychodów. Oznacza to, iż cały czas jest grono podobny udział w całkowitej kwocie wpływów. klubów, które w dużej części finansuje się głównie Gwarantuje to dywersyfikację ryzyka, ograniczając z umowy z Canal+ podpisanej przez spółkę potencjalny wpływ czynników takich jak tymczasowa Ekstraklasa SA. słabsza postawa na boisku czy gorszy sentyment na rynku reklamowym lub transmisyjnym.

Zatem jak w tej kwestii radzą sobie polskie drużyny? Spośród analizowanych zespołów, które w sezonie 2010/2011 występowały w Ekstraklasie jedynie w przypadku Legii Warszawa i Widzewa Łódź żadne z źródeł finansowania nie przekroczyło 40% udziałów w całkowitych przychodach klubu.

Pozycja Klub Dzień meczu (%) Transmisje (%) Komercyjne (%) w rankingu

1 Lech Poznań 39 19 42 2 Zagłębie Lubin 5 20 75 3 Legia Warszawa 28 34 38 4 Wisła Kraków 15 43 42 5 Śląsk Wrocław 10 34 56 6 Cracovia 8 38 54 7 Jagiellonia Bialystok 12 41 47 8 GKS Bełchatów 3 50 47 9 Ruch Chorzów 18 57 25 10 Arka Gdynia 7 40 53 11 Korona Kielce 18 53 29 12 Polonia Warszawa 5 52 43 13 Polonia Bytom 10 71 19 14 Widzew Łódź 34 28 38

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 11 Perspektywy

Rok 2010 przyniósł najwyższy od początku historii Dzięki temu możliwe jest znaczące zwiększenie Piłkarskiej Ligi Finansowej wzrost wartości Ekstraklasy. przychodów z dnia meczu, które wynika nie tylko Niemniej jednak, dobre perspektywy rozwoju Ekstraklasy z większej liczby widzów, ale także z możliwości zarobku mogą co najwyżej spowolnić proces dalszego z dodatkowych źródeł. Kluczem do tego wzrostu jest pogłębiania się dystansu pomiędzy ligą polską jednak wynik sportowy osiągany przez polskie kluby a czołowymi ligami zachodnioeuropejskimi. i poziom widowiska sportowego, jaki drużyny będą wstanie zaoferować widzom. Analogicznie do poprzednich lat, kluczowymi czynnikami, które w najbliższej przyszłości będą W drugiej połowie 2010 roku zakończono całkowicie miały wpływ na futbol w Polsce pozostają Euro 2012 lub częściowo budowę sześciu stadionów klubów wzmagające zainteresowanie polską piłką nożną oraz występujących w minionym sezonie w Ekstraklasie kontynuacja rozwoju infrastruktury stadionowej. (tabela poniżej). Zwiększona frekwencja na arenach Nowoczesne areny pozwalają pomieścić znacznie miała bezpośrednie przełożenie na znaczący wzrost większą liczbę widzów oraz stwarzają możliwości przychodów w dniu meczu. Kolejne areny polskich rozszerzenia oferty w postaci m.in. punktów klubów, które są już w realizacji lub zaawansowanych gastronomicznych, stref i lóż dla klientów biznesowych. planach, powinny zapewnić kontynuację tego trendu w najbliższych latach.

Stadion Klub Pojemność Status

Stadion Miejski w Poznaniu Lech Poznań 43 000 Zrealizowany

Stadion Wojska Polskiego Legia Warszawa 31 103 Zrealizowany

24 249 Stadion im. Henryka Reymana Wisła Kraków Zrealizowany (Docelowo 33 268)

Dialog Arena Zagłębie Lubin 16 100 Zrealizowany

Stadion GOSiR w Gdyni Arka Gdynia 15 139 Zrealizowany

Stadion Cracovii Cracovia 15 016 Zrealizowany

Arena Bałtycka Lechia Gdańsk 44 000 W realizacji

Stadion Miejski we Wrocławiu Śląsk Wrocław 42 771 W realizacji

Stadion Miejski w Białymstoku Jagiellonia Białystok 22 500 W realizacji

12 Kolejnym ważnym aspektem mającym wpływ na potencjał wzrostu wartości Ekstraklasy jest gra polskich zespołów w europejskich pucharach. W tym roku ponownie ujrzymy cztery polskie drużyny zmagające się w Europie. Przykład gry Lecha w minionej edycji Ligi Europejskiej pokazuje na jak duże dodatkowe przychody może liczyć klub grający z powodzeniem w fazie grupowej europejskich rozgrywek. Wpływy z dodatkowo rozegranych meczów, sprzedaży praw do transmisji, premii od UEFA to tylko główne kategorie przychodów związanych z udziałem w Lidze Mistrzów lub Lidze Europejskiej. Jeżeli w tym roku więcej niż jednemu klubowi udałoby się dojść do fazy grupowej europejskich pucharów, mogłyby one liczyć na wysokie wpływy z wymienionych źródeł, co miałoby z kolei przełożenie na wzrost całkowitej wartości Ekstraklasy. Pozostaje mieć nadzieję, iż nie będzie miało zastosowania powiedzenie, że polskie kluby kończą udział w europejskich pucharach zanim z wakacji wróci Barcelona czy Manchester United.

Rok 2011 przyniesie zmiany na rynku praw do transmisji meczów Ekstraklasy. Od sezonu 2011/2012 zacznie obowiązywać nowa trzy letnia umowa z Canal+. Do tej pory nie ujawniono kwoty na jaką opiewa nowy kontrakt, ale wygląda na to, iż nie będzie on wyższy od obowiązującej do tej pory umowy. Jednakże, dzięki sublicencjom udzielonym w ramach przetargu, niektóre mecze będą dostępne w kanałach Cyfrowego Polsatu i stacji Eurosport. Takie rozwiązanie gwarantuje dostęp do meczów Ekstraklasy znacznie szerszej grupie kibiców. Większa liczba kibiców na stadionach oraz widzów przed telewizorami może mieć wpływ na zwiększone zainteresowanie ze strony sponsorów, dla których może być to impulsem do wyłożenia większych funduszy na wsparcie polskich klubów.

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 13 Przychody Ekstraklasy na tle europejskich lig

Ekstraklasa na tle innych lig

Przychody lig "Wielkiej Piątki" w sezonie 2009/2010

80 76 3000 2479 70 2500 60 560 34 2000 1664 50 1622 1532 1500 40 461 1 270 779 405 1072 30 1000 27 327 725 20 mln EUR 506 915 mln EUR 500 607 649 76 10 436 15 379 212 0 138 0 Anglia Niemcy Hiszpania Włochy Francja Polska* Polska*

*Dane dla Polski za rok kalendarzowy 2010 Źródło: Annual Review of Football Finance, Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby

Po raz kolejny z rzędu najwyższa polska liga rosła w europejskich pucharach. W sezonie 2009/2010 klub w ujęciu procentowym w szybszym tempie niż najwięksi występujący w fazie grupowej Ligi Mistrzów otrzymał w Europie . W wartościach wyrażonych w euro średnio ok. 10 mln EUR z samych premii od UEFA. Do tendencja ta została jeszcze dodatkowo wzmocniona tego dochodzą wpływy z praw do transmisji meczów, przez aprecjację złotego. Jednak pomimo wzrostu rozgrywania dodatkowych spotkań na stadionie, itp. wartości przychodów polskich drużyn, Ekstraklasa nadal Podsumowując, kluby tylko z udziału w fazie grupowej nie może porównywać się z większością lig europejskich. Ligi Mistrzów mogły liczyć na kwotę równą łącznym Należy zwrócić uwagę, że wyrażony w procentach rocznym przychodom lidera tegorocznej Piłkarskiej Ligi wzrost wartości Ekstraklasy o 25% (w euro) to cały czas Finansowej. mniej niż 1% wzrostu ligi angielskiej. Istotnym czynnikiem warunkującym stabilność W sezonie 2009/2010 wszystkie ligi "Wielkiej Piątki" finansową ligi jest struktura przychodów. Podobnie jak zanotowały kilkuprocentowy wzrost przychodów. przed rokiem, najbardziej zbilansowanymi wpływami Nadal najbogatszą ligą europejską była angielska charakteryzowała się liga hiszpańska. Jej główne źródło Premier League, która powiększyła swoją przewagę finansowania, transmisje meczów, po solidnym wzroście nad konkurentami. Premier League może się pochwalić w sezonie 2009/2010 roku, stanowiło 45% łącznych wpływami o ponad 800 mln EUR większymi niż druga wpływów. Pozostałe kategorie – przychody komercyjne w klasyfikacji Bundesliga. Francja, z najmniejszymi i z dnia meczu odpowiadały za odpowiednio 28 i 27 przychodami wśród lig "Wielkiej Piątki", miała stratę procent przychodów. W Ekstraklasie, tak jak do Anglii przekraczającą już 1,4 mld EUR. Wpływy w Bundeslidze, najwięcej wpływów pochodziło ze źródeł Ekstraklasy w porównaniu do „gigantów” są nadal komercyjnych. Nadal najmniejszy wkład w przychody nieznaczne – przychody Premier League są 33 razy polskiej ligi miały wpływy w dniu meczu, które po większe, a najmniejszej z "Wielkiej Piątki" – Ligue 1 – 14 znaczącym wzroście stanowiły już 20% łącznych razy. Sam wzrost przychodów Premier League (153 mln przychodów, podobnie jak w lidze niemieckiej (23%). EUR) był dwukrotnie wyższy niż wpływy całej Ekstraklasy. Należy jednak pamiętać, że jest to jedynie porównanie udziału źródeł przychodów w strukturze wpływów Tak duża różnica wpływów pomiędzy Ekstraklasą ogółem, gdyż osiągnięte w dniu meczu przez Bundesligę a ligami „Wielkiej Piątki” wynika m.in. z faktu 379 mln EUR jest kwotą pięciokrotnie większą niż corocznego uczestnictwa kilku klubów z tych krajów sumaryczne wpływy Ekstraklasy.

14 Także w porównaniu do mniejszych lig europejskich Jednak wiemy, że taka sytuacja w najbliższej przyszłości przychody Ekstraklasy nie są imponujące. Pomimo nie będzie miała miejsca, gdyż dobrze spisujący się wyższej dynamiki wzrostów (w ujęciu procentowym), w poprzedniej edycji Ligi Europejskiej Lech Poznań najwyższa polska liga nie zniwelowała straty do tegoroczne puchary obejrzy jedynie w telewizji. większości z porównywanych krajów. Najbogatsza z nich – holenderska Eredivisie osiągnęła podobny poziom przychodów jak rok wcześniej, jednak ich Przychody lig innych niż "Wielka Piątka" w sezonie 2009/2010 wysokość jest nadal kilkukrotnie większa niż w polskiej 450 30% lidze. Jedna z najmniejszych lig, austriacka Bundesliga, 400 wygenerowała wpływy ponad dwukrotnie wyższe niż 25% 25% Ekstraklasa. 350 300 262 20% W celu oceny czy poziom finansowy klubów danej 250 ligi jest wyrównany można wziąć pod uwagę iloraz 15% 200 119 58 przychodów drużyny o największych i najmniejszych 11% 11% 150 10% wpływach. Największym zróżnicowaniem w tej mln EUR 54 51 kwestii charakteryzuje się hiszpańska La Liga, w której 100 49 105 6% 5% najwięcej zarabiający Real Madryt osiągnął wpływy 23 50 104 99 34,3 66 16 33 26,6 razy wyższe niż drużyna z najmniejszymi przychodami 0 0% 15 0% w lidze. Hiszpania odbiega znacznie w tej kwestii Holandia Belgia* Szkocja Austria Polska** od innych krajów. Dwie najbogatsze drużyny – Real Madryt i Barcelona zarobiły w sezonie 2009/2010 Dzień meczu Transmisje Komercyjne Zmiana YoY więcej niż pozostałe 18 drużyn grających w lidze *Dane dla Belgii za sezon 2008 / 2009 hiszpańskiej razem (837 mln EUR vs. 785 mln EUR). Tak **Dane dla Polski za rok kalendarzowy 2010 duża dysproporcja w przychodach znacznie utrudnia Źródło: Annual Review of Football Finance, Analizy Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby pozostałym klubom nawiązanie walki z „gigantami”. Potwierdzają to wyniki na boisku – w poprzednim sezonie (09/10), Barcelona wyprzedziła Real, który nad trzecią drużyną miał przewagi aż 25 punktów. Różnice w poziomach przychodów najbogatszych i najbiedniejszych klubów Premier League, La Liga i Ekstraklasy Pozostałe ligi są bardziej wyrównane pod względem różnicy w przychodach, co ma przełożenie na Ekstraklasa 7 rywalizację na boisku. W polskiej Ekstraklasie, podobnie jak w angielskiej Premier League, wartość tego Premiership 7 współczynnika wyniosła 7. Jest to poziom znacznie niższy niż w Hiszpanii, ale wyższy niż w roku La Liga 23 poprzednim, kiedy to był równy 5. Wzrost wskaźnika był spowodowany znacznym zwiększeniem przychodów 0 5 10 15 20 25 przez lidera rankingu – Lecha Poznań, który swój wynik Źródło: Annual Review of Football Finance, Analiza Deloitte zawdzięcza dobrej postawie w europejskich pucharach. na podstawie danych przesłanych przez kluby

Potwierdza to tezę, że kluby grające z powodzeniem w rozgrywkach europejskich, dzięki kwotom od UEFA, uzyskują znaczną przewagę finansową nad pozostałymi drużynami. Gdyby któremuś polskiemu klubowi udałoby się regularnie grać w fazie grupowej Ligi Europejskiej lub Ligi Mistrzów, to z pewnością miałoby to przełożenie na zwiększenie różnicy w stosunku do klubów, które posiłkują się jedynie krajowymi źródłami finansowania.

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 15 16 Frekwencja Frekwencja na meczach ma zarówno bezpośredni Odnosząc te wyniki do liczby ludności państw „Wielkiej jak i pośredni wpływ na wartość ligi oraz jej pozycję Piątki”, na czele znajduje się angielska Premier League, międzynarodową. Większa liczba kibiców oglądających która wyprzeda hiszpańską Primera Division i niemiecką mecze na żywo, to wyższe wpływy z dnia meczu, ale Bundesligę. Wzrost frekwencji na meczach w Polsce także zainteresowanie sponsorów, co ma przełożenie na pozwolił na zredukowanie straty do ligi włoskiej przychody komercyjne. i francuskiej, które zanotowały spadek zainteresowania społeczeństwa oglądaniem meczów na żywo. Zakończenie budowy kilku znaczących aren w Polsce przełożyło się na znaczną poprawę średniej frekwencji Analiza wiodących lig wskazuje iż odpowiednia kibiców na meczach. W minionym sezonie zanotowała kombinacja jakości widowiska, poziomu rozgrywek, ona najwyższy wzrost w Europie i sięgnęła 8,5 tys. infrastruktury stadionowej i oferty dla kibica pozwala osób. Pomimo to nadal wynik ten prezentuje się mało oczekiwać frekwencji na poziomie 0,4% - 0,7% okazale na tle „Wielkiej Piątki”. Rekordzistami w tej populacji, czyli przynajmniej dwukrotnie więcej niż kategorii w Europie pozostali Niemcy, gdzie na każdym obecnie. meczu zasiadało średnio prawie 43 tys. widzów. Wynik Bundesligi znacznie przewyższa pozostałe ligi „Wielkiej Piątki” – jest m.in. o połowę wyższy niż hiszpańskiej Primera Division.

Średnia frekwencja najwyższej ligi piłkarskiej w krajach "Wielkiej Piątki" i w Polsce

45 0,80% 40 0,69% 0,70% 35 0,60% 0,60% 30 0,50% 0,47% 25 tys. 0,40% 0,40% 20 42,7 35,3 0,30% 0,30% 15 28,2 0,18% 24,3 0,20% 10 19,7 0,11% 0,10% 5 8,5 5,3 0 0,00% Anglia Niemcy Hiszpania Włochy Francja Polska 09/10 Polska 10/11

Średnia frekwencja na mecz Całkowita średnia frekwencja w 1 kolejce odniesiona do populacji

Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych Eurostatu oraz serwisu www.european-football-statistics.co.uk

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 17 Osiągana frekwencja ma bezpośrednie przełożenie na uzyskane przychody w dniu meczu. Zachodnie ligi pozyskują z tego źródła znacznie wyższe kwoty niż Ekstraklasa, nie tylko dzięki wyższej frekwencji kibiców. Liga o najwyższym wskaźniku zainteresowania społeczeństwa (Premier League) zgromadziła na stadionach w trakcie sezonu prawie 7 razy1 więcej kibiców niż Ekstraklasa, podczas gdy przychody wygenerowane w dniu meczu były w niej ponad 44 razy wyższe. Odpowiednio, dla Ligue 1 mającej najniższy wskaźnik zainteresowania futbolem w przeliczeniu na obywatela wśród krajów „Wielkiej Piątki”, globalna liczba widzów była niecałe 4 razy większa niż w lidze polskiej, natomiast przychody z dnia meczu ponad 9 razy większe. Dla porównania, największe kluby takie jak Manchester United czy Real Madryt, potrzebują ok. 4 meczów na własnym stadionie, aby osiągnąć przychody porównywalne z całorocznymi wpływami z tej kategorii wszystkich drużyn Ekstraklasy. Wyniki te są efektem nie tylko wyższej zamożności społeczeństw zachodnich, ale również bogatszej oferty skierowanej do widzów oglądających mecze „na żywo”.

Jednak poprawa wyników w stosunku do największych krajów pozwala z optymizmem patrzeć w przyszłość. Nowoczesne stadiony budowane w Polsce przekładają się nie tylko na wyższą frekwencję w Ekstraklasie. Dzięki stwarzaniu nowych możliwości pozyskiwania przychodów w dniu meczu dynamika wzrostu wpływów z tej kategorii jest wyższa niż dynamika wzrostu liczby kibiców. To pozwala mieć nadzieję na poprawę wpływów z dnia meczu w kolejnych latach, co może pozwolić zbliżyć się do innych lig europejskich.

1uwzględniając różną liczbę drużyn i meczów w poszczególnych ligach

18 Zarządzanie poziomem wynagrodzeń w Polsce i Europie

Analizując stosunek wynagrodzeń do przychodów W tegorocznym zestawieniu w większości krajów w ligach europejskich nadal zauważalne są znaczne wynagrodzenia rosły szybciej niż przychody, co różnice pomiędzy poszczególnymi krajami. Wśród doprowadziło do pogorszenia się wartości omawianego przedstawionych krajów wartość tego wskaźnika wahała współczynnika w ich przypadku. W porównaniu do się od 54% do 77%. Tradycyjnie największą część poprzedniego roku największy wzrost wskaźnika przychodów na wynagrodzenia przeznaczają Włosi. odnotowała liga austriacka – z 60% na 67%. Jedynymi Wartość tego wskaźnika dla Serie A nie tylko odbiega wśród przedstawionych krajów, którym udało się od uznawanego za odpowiedni poziom – 60%, ale zmniejszyć wartość kosztów wynagrodzeń w stosunku znacznie przekracza także wartość uznawaną za poziom do przychodów są: Szkocja (o 5 punktów procentowych) ostrzegawczy – 70%. Na drugim biegunie, z najniższym i Hiszpania (3 p.p.). W zestawieniu z ligami europejskimi, wskaźnikiem wynagrodzeń do przychodów, znajduje się polska Ekstraklasa z wartością wskaźnika wynagrodzenia niemiecka Bundesliga – 54%. Najwięcej lig europejskich / przychody na poziomie 75% zajmuje, jak przed rokiem utrzymuje płace na poziomie pozwalającym zmieścić się przedostatnie miejsce, ustępując tylko włoskiej Serie A. w przedziale pomiędzy 60 a 70%.

Wartość wskaźnika wynagrodzenia / przychody dla najwyższych lig piłkarskich w wybranych krajach europejskich w sezonie 2009/2010

90% 75% 77% 80% 73% 69% 70% 67% 68% 60% 61% 60% 54% 55%

50%

40%

30%

20%

10%

0% Anglia Belgia* Austria Francja Szkocja Niemcy Włochy Polska** Holandia Hiszpania

* Dane dla Belgii za sezon 2008 / 2009 **Dane dla Polski za rok kalendarzowy 2010 Źródło: Annual Review of Football Finance, Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 19 W tegorocznym rankingu, wśród klubów Ekstraklasy, Jako przykład takiej strategii może być przedstawiony ponad połowa miała wskaźnik wynagrodzenia / Widzew Łódź. Widzewiacy od kilku sezonów utrzymują przychody przewyższający aż 80%, podczas gdy jedynie wysoki poziom wskaźnika wynagrodzeń do przychodów. trzy z nich osiągnęły wynik poniżej 60% (Wisła Kraków, W 2009 roku wynosił on aż 257%, ale wkład finansowy Zagłębie Lubin, Cracovia). przełożył się wymiernie na osiągnięte wyniki sportowe – klub awansował do Ekstraklasy po sezonie 2009/2010. Na drugim biegunie zestawienia wskaźników Zwiększone wpływy pozwoliły na zmniejszenie wartości w Ekstraklasie uplasowały się kluby, których wydatki współczynnika, i pomimo że w 2010 roku nadal był on na wynagrodzenia były znacznie wyższe niż przychody. na wysokim poziomie – 163%, to pomogło to klubowi W 2010 roku stosunek ten przekroczył wartość 100% zająć bezpieczną 9. lokatę w pierwszym sezonie po w dwóch klubach: Polonii Warszawa (161%) oraz powrocie do Ekstraklasy. Widzewie Łódź (163%). Stosunkowo wysokie wydatki na wynagrodzenia Wartość wskaźnika części z klubów przekroczyła 60%, w porównaniu do osiąganych przychodów nie pomogły jednak utrzymała się poniżej 70%. Należały do nich Arce Gdynia i Polonii Bytom utrzymać się Jagiellonia Białystok (61%), Lech Poznań (64%), Ruch w Ekstraklasie. W 2010 roku obie drużyny przeznaczyły Chorzów (63%), GKS Bełchatów (68%). na wynagrodzenia ponad 90% swoich przychodów, jednak nie uchroniło ich to od spadku do niższej klasy Poziom wynagrodzeń i ich stosunek do przychodów rozgrywek w sezonie 2010/2011. może w pewnym stopniu świadczyć o strategii klubu. W minionym sezonie w Ekstraklasie były również kluby, Wysoki poziom tego wskaźnika może oznaczać chęć które pomimo znacznej obniżki wynagrodzeń utrzymały inwestowania w zespół, aby w przyszłości, dzięki wysokie lokaty w lidze. Przykładem takiej drużyny lepszym wynikom sportowym, osiągać wyższe wpływy. jest Wisła Kraków. W 2010 roku, w porównaniu do roku poprzedniego, klub z Krakowa obniżył wartość wskaźnika wynagrodzenia / przychody aż o 23 punkty procentowe (z 69% do 46%). Jednocześnie zdołał zdobyć wicemistrzostwo kraju w sezonie 2009/2010 oraz wygrać Ekstraklasę w minionym sezonie. Wartość wskaźnika wynagrodzenia / przychody klubów Ekstraklasy i I Ligi

300%

250%

200%

150%

100%

50%

0% Legia Warszawa Polonia Warszawa Polonia Lech Poznań Lech Korona Kielce Korona Cracovia ŁKS Łódź ŁKS Polonia Bytom Polonia Zagłębie Lubin Zagłębie Wisła Kraków Wisła Wrocław Śląsk GKS Bełchatów GKS Ruch Chorzów Ruch Widzew Łódź Widzew Jagiellonia Białystok Jagiellonia Arka Gdynia Arka Podbeskidzie Bielsko Podbeskidzie - Biała

2009 2010 Poziom optrymalny - 60%

Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby

20 Omawiany współczynnik wynagrodzeń do przychodów Wysokość wydatków na wynagrodzenia oraz ich obrazuje sposób zarządzania drużyną. Jednakże stosunek do przychodów są ważnymi wskaźnikami, równie istotnym czynnikiem jest także wysokość kwot których monitorowanie i kontrola są niezbędne do przeznaczanych na pensje w klubie. Analizując dane efektywnego zarządzania klubem. W kolejnych latach, za rok 2010 można zauważyć, że niektórym klubom, gdy będą znane dane o płacach z dłuższego okresu, które dysponowały stosunkowo niskimi budżetami będzie można dokładniej ocenić dynamikę ich zmian, płacowymi, udało się zająć czołowe miejsca w długoterminowe trendy oraz przełożenie na odnoszone minionym sezonie Ekstraklasy. Do takich ciekawych wyniki sportowe. przypadków można zaliczyć Wisłę Kraków, Śląsk Wrocław i Jagiellonię Białystok, które w analizowanym okresie wydały na wynagrodzenia podobne kwoty do drużyn ze środka tabeli, a sezon 2010/2011 zakończyły w pierwszej czwórce ligi. W przypadku Legii Warszawa, podobny budżet jak w poprzednim roku, pozwolił drużynie ze stolicy na poprawienie swojej lokaty w lidze o jedno oczko. Wysokie wydatki na płace w Lechu przyczyniły się z pewnością do zdobycia Mistrzostwa w sezonie 2009/2010 i skutecznej gry w Lidze Europejskiej, jednak nie pozwoliły Kolejorzowi na powtórzenie wyniku sportowego w minionym sezonie, który zakończył na 5. miejscu w Ekstraklasie. Większość drużyn z drugiej połowy tabeli przeznaczyła na płace podobne kwoty, w związku z czym trudniej jest mówić o korelacji pomiędzy ich wydatkami a wynikami w Ekstraklasie. Wynik sportowy klubów w sezonie 2010/2011 w stosunku do wynagrodzeń w roku 2010 Poziom wynagrodzeń w roku 2010 (mln PLN) 0 10 20 30 40 50 Ruch Chorzów 1 2 Widzew Łódź 3 Korona Kielce 4 Jagiellonia Białystok 5 Cracovia 6 * 7 Arka Gdynia 8 Polonia Warszawa 9 Śląsk Wrocław 10 11 Zagłębie Lubin 12 GKS Bełchatów 13

Miejsce w tabeli na koniec sezonu 2010/2011 Wisła Kraków 14 Lech Poznań 15 16 Legia Warszawa Polonia Bytom *Dane za sezon 2009/2010 (miejsce w tabeli oraz poziom wynagrodzeń) Źródło: Analiza Deloitte na podstawie danych przesłanych przez kluby Dla klubów, które danych nie przesłały obserwacja pominięta.

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 21 22 Przegląd klubów

Lech Poznań Uzyskując rekordowe przychody na poziomie 61 mln Co prawda cały rok 2011 Lech Poznań będzie rozgrywał PLN, Lech Poznań po raz trzeci z rzędu został liderem na nowym stadionie, jednakże brak wpływów Piłkarskiej Ligi Finansowej. Wynik Kolejorza jest prawie w nowym sezonie związanych z dodatkowymi meczami dwukrotnie wyższy od drugiego w rankingu Zagłębia w europejskich pucharach będzie odczuwalny. Jego Lubin. pozycja lidera rankingu może być zagrożona, jeżeli któryś z pozostałych klubów dojdzie do fazy grupowej W porównaniu do 2009 roku klub z Poznania Ligi Europy lub Ligi Mistrzów. zwiększył swoje wpływy o ponad połowę. Motorem wzrostów były w pierwszej kolejności wpływy z dnia meczu, które osiągając wartość prawie 24 mln PLN w 2010 roku były trzy razy wyższe niż w poprzednim Struktura przychodów klubu w roku 2010 okresie. W osiągnięciu rekordowego wyniku pomógł Kolejorzowi nowy stadion, otwarty we wrześniu 2010 roku, mogący pomieścić 43 tysiące widzów. Dzięki większej pojemności nowej areny Poznaniacy znacznie 39% zwiększyli frekwencję na swoich meczach ligowych w 42% Komercyjne sezonie 2010/2011. Ponadto wymierne przełożenie na Transmisje wynik finansowy miała dobra postawa w europejskich Dzień meczu rozgrywkach, w których Lech zmagał się z takimi sławnymi klubami jak Juventus czy Manchester City. Same trzy mecze grupowe Ligi Europy zgromadziły ok. 120 tysięcy widzów, co przełożyło się na wpływy 19% z biletów przekraczające 10 mln PLN.

Przychody klubu Klub z Wielkopolski zanotował także solidny wzrost o 20% w kategorii przychodów z komercyjnych źródeł. 70 61,0 W 2010 roku wygenerowały one prawie 26 mln PLN 60 przychodów dla klubu. Przychody z komercyjnych 51% źródeł oraz dnia meczu odpowiadały razem za ponad 50 40,3 80% przychodów Lecha w 2010 roku. Pozostałą część 39,1 3% 23,6 stanowiły transmisje telewizyjne, za które klub otrzymał 40 57% 11,5 mln PLN – o 0,5 mln PLN więcej niż w 2009 roku. 24,9 7,8

mln PLN 30 15,1 11,5 80% 11 Osiągnięty wynik Lecha Poznań potwierdza, jak duży mln PLN 13,8 20 7,1 8,4 wpływ na przychody klubu ma udział w europejskich 2,7 3,2 25,9 pucharach. Gra w Europie gwarantuje zwiększone 10 21,5 3,8 14,6 15,6 wpływy komercyjne, z dnia meczu, transmisji 7,3 0 telewizyjnych oraz premie za udział i osiągane wyniki. Sama gra w fazie grupowej Ligi Europy przyniosła 2006 2007 2008 2009 2010 Kolejorzowi około 20 mln PLN, co przewyższa całoroczne przychody większości klubów polskiej Komercyjne Transmisje Dzień meczu Ekstraklasy. Przychody 2010 61,0 (mln PLN) 2009 40,3 Po zakończeniu sezonu 2010/2011 na 5. pozycji, co oznacza brak kwalifikacji do rozgrywek europejskich, Pojemność stadionu 43 000 można spodziewać się spadku przychodów klubu Średnia frekwencja (sezon 10/11) 18 635 w 2011 roku. Średnia frekwencja (sezon 09/10) 7 727

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 23 Zagłębie Lubin Zwiększenie przychodów do poziomu z 2007 roku W 2010 roku Zagłębie osiągnęło przychody komercyjne pozwoliło Zagłębiu Lubin powrócić, po dwóch latach w wysokości 24 mln PLN, co tak jak w ubiegłym przerwy, na podium rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej. roku było drugim wynikiem wśród sklasyfikowanych W 2010 roku Miedziowi zwiększyli swoje przychody klubów. Jedynie Lech Poznań, który grał w europejskich o 60% do ponad 32 mln PLN i uplasowali się w rankingu pucharach mógł pochwalić się lepszym wynikiem. za Lechem Poznań. Tak znaczący wzrost przychodów Podobnie jak w latach poprzednich, wpływy klub zawdzięcza wpływom komercyjnym, które głównie z komercyjnych źródeł są podstawą finansowania klubu za sprawą większego dofinansowania ze strony z Lubina - ich udział w łącznych przychodach klubu to sponsora strategicznego zwiększyły się o ponad 50% aż 75%. tzn. o około 8,5 mln PLN. Istotny wzrost Miedziowi zaliczyli także z tytułu Struktura przychodów klubu w roku 2010 sprzedaży praw do transmisji meczów, które powiększyły się o 164% i sięgnęły 6,4 mln PLN. Na tak znaczącą 5% dynamikę wzrostu miał wpływ fakt, że przez cały 2010 rok klub grał w Ekstraklasie, w przeciwieństwie do roku 20% poprzedniego, którego połowę Zagłębie spędziło w I KomercyjneLidze. Dzięki temu wzrostowi, udział wpływów z transmisjiTransmisje stanowił 20% łącznych przychodów klubu w 2010Dzień roku. meczu Pomimo zakończenia w 2010 roku rozbudowy stadionu „Dialog Arena”, mogącego pomieścić 16 tys. widzów, w nowym sezonie spadła 75% frekwencja na meczach Ekstraklasy. Miało to przełożenie na minimalny spadek wpływów z dnia meczu. W 2010 roku klub osiągnął z tego źródła 1,8 mln PLN, co stanowiło zaledwie 5% łącznych przychodów Przychody klubu Zagłębia. 40 32,4 32,2 Mniejsza dynamika wzrostu wynagrodzeń niż 35 1,2 przychodów sprawiła, że po raz kolejny z rzędu 30 55% 61% 1,8 Zagłębie obniżyło procentową wartość wskaźnika 6,4 -51% 20,9 6,4 wynagrodzenia/przychody. W 2010 roku wynagrodzenia 25 20,0 25% stanowiły zaledwie 51% uzyskanych wpływów, 0,6 16,0 w porównaniu do 69% w poprzednim okresie czy mln PLN 20 1,9

mln PLN 3,5 0,5 2,4 87% w 2008 roku. Uzyskany przez Zagłębie poziom 15 2,4 wskaźnika jest drugim najlepszym, po Wiśle Kraków, 24,8 24,0 10 wśród sklasyfikowanych klubów. W sezonie 2010/2011 16,8 13,1 15,6 5 Zagłębie wywalczyło 11. pozycję w Ekstraklasie, co oznacza że także kolejny sezon spędzi w najwyższej 0 klasie rozgrywek. Włodarze klubu zapowiadają 2006 2007 2008 2009 2010 przebudowę drużyny przed nowym sezonem i walkę o europejskie puchary w sezonie 2011/2012. Jeżeli Komercyjne Transmisje Dzień meczu Miedziowi rzeczywiście wzmocniliby na tyle zespół, aby rywalizować w lidze z najlepszymi, to mogłoby to Przychody 2010 32,2 się przełożyć na wzrost frekwencji i w konsekwencji (mln PLN) 2009 20,0 przychodów z dnia meczu. Chociaż uzyskiwane kwoty Pojemność stadionu 16 100 od sponsorów są już i tak ogromne jak na polskie warunki, to być może w kontekście ambitnych planów Średnia frekwencja (sezon 10/11) 7 403 udałoby się je jeszcze zwiększyć powyżej rekordowych Średnia frekwencja (sezon 09/10) 7 962 poziomów (25 mln PLN w 2007 roku).

24 Legia Warszawa Wzrost przychodów do ponad 28 mln PLN pozwolił warszawskiej Legii na utrzymanie zeszłorocznej pozycji na najniższym stopniu podium rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej. Stołeczny klub, zwiększając swoje wpływy o niespełna 20%, wyprzedził czwartą Wisłę Kraków o ponad 1 mln PLN.

Tegoroczny wzrost przychodów Legia Warszawa zawdzięcza w największym stopniu nowemu stadionowi. Klub zainaugurował występy na nowej arenie przy Łazienkowskiej przed sezonem 2010/2011. Struktura przychodów klubu w roku 2010 Znaczny wzrost frekwencji na meczach ligowych przełożył się na wyższe przychody z dnia meczu. W roku 2009 to źródło finansowania przyniosło Legionistom jedynie 3 mln PLN (13% łącznych przychodów), podczas gdy w 2010 wartość ta wzrosła o 160%, i osiągnęła 28% 38% Komercyjne 8 mln PLN (28% łącznych wpływów). Transmisje W roku 2010 o ponad 10% wzrosły wpływy z źródeł Dzień meczu komercyjnych – niespełna 11 mln PLN zarobione w danym okresie odpowiadało za 38% sumarycznych przychodów klubu, co stanowiło największy udział 34% wśród analizowanych źródeł finansowania. W tym samym czasie Wojskowi zarobili mniej ze sprzedaży praw do transmisji meczów. W 2009 roku z tego tytułu do Przychody klubu kasy klubu wpłynęło rekordowe 11,1 mln PLN, podczas gdy w 2010 kwota uległa zmniejszeniu do 28,3 9,5 mln PLN. Kwota zarobiona z praw do transmisji była 30 19% trzecią najwyższą w Polsce – jedynie Wisła i Lech zarobili 23,8 21,2 12% więcej. Po zmianach w 2010 roku, Legia Warszawa 25 20,4 7,9 stała się jednym z klubów o najbardziej zrównoważonej -22% 34% 3,0 20 15,9 strukturze przychodów wśród polskich zespołów. 5,3 3,8

mln PLN 15 11,1 9,5 W roku 2011 klub z Łazienkowskiej może osiągnąć 4,2 6,9

mln PLN 7,5 jeszcze bardziej dynamiczny wzrost pzrychodów. Cały 10 4 rok Legia będzie rozgrywała na nowym stadionie, który po oddaniu do użytku ostatniej trybuny (zawierającej 5 10,5 10,9 7,6 7,7 9,6 m.in. loże dla VIPów), może pomieścić 31 tys. kibiców. Należy zatem się spodziewać dalszego wzrostu 0 frekwencji i wpływów z dnia meczu. Po roku przerwy 2006 2007 2008 2009 2010 stołeczny klub wraca do europejskich rozgrywek – w sezonie 2011/2012 będzie walczył o udział w fazie Komercyjne Transmisje Dzień meczu grupowej Ligi Europejskiej. Nowy stadion, dobra gra w lidze i występy w europejskich pucharach stwarzają Przychody 2010 28,3 szansę na wzrost zainteresowania mediów, częstsze (mln PLN) 2009 23,8 transmisje meczów, co miałoby przełożenie na wzrost Pojemność stadionu 31 103 wpływów także z pozostałych źródeł. Jeżeli Legionistom Średnia frekwencja (sezon 10/11) 17 139 udałoby się zakwalifikować do fazy grupowej Ligi Średnia frekwencja (sezon 09/10) 3 233 Europy, to mogliby oni nawet podwoić swoje przychody.

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 25 Wisła Kraków W 2010 roku „świeżo upieczony” Mistrz Polski klubu, w porównaniu do prawie 15 mln PLN zdobytych zanotował po raz drugi z rzędu dziesięcioprocentowy z tego źródła w 2009 r. Główną przyczyną spadku tej spadek przychodów, osiągając wpływy na poziomie kategorii przychodów było zawieszenie współpracy ze 27,2 mln PLN. Spowodowało to spadek z pozycji sponsorem strategicznym (serwisem bukmacherskim wicelidera rankingu na miejsce zaraz za podium. Bet-at-home) na początku 2010 roku, co było Spadek przychodów był spowodowany znaczącym wymuszone wejściem w życie ustawy hazardowej. zmniejszeniem się wpływów komercyjnych. Klubowi nie udało się pozyskać nowego sponsora. W analizowanym okresie ich wysokość była na poziomie 11,3 mln PLN, co stanowiło 42% łącznych przychodów Klub zanotował także minimalny spadek przychodów z tytułu transmisji telewizyjnych. Jednak uzyskane Struktura przychodów klubu w roku 2010 z tego źródła 11,8 mln PLN stanowiło największy udział w łącznych przychodach klubu (43%). Otrzymana przez Wisłę kwota była najwyższą wśród polskich klubów. 15% Podobnie jak w roku poprzednim najniższe wpływy 42% BiałaKomercyjne Gwiazda odnotowała z dnia meczu, które wzrosły do ponadTransmisje 4 mln PLN w 2010 roku. Wisła osiągnęła stosunkowoDzień meczu niski poziom przychodu z tej kategorii, ponieważ nadal przez większość roku grała na stadionie 43% zastępczym. Dopiero we wrześniu 2010 roku powróciła na przebudowany stadion przy Reymonta, co miało przełożenie na znaczny wzrost frekwencji.

Obniżka przychodów pociągnęła za sobą jeszcze Przychody klubu większą redukcję wypłacanych wynagrodzeń. Dzięki temu Mistrz Polski zanotował bardzo dobrą procentową 40 wartość wskaźnika wynagrodzenia/przychody – na 33,6 -10% poziomie 46%. Jest to najlepsza wartość uzyskana przez 35 30,1 -10% analizowane kluby w 2010 roku. 72% 27,2 30 9,6 3,4 21,1 25 -8% 19,5 4,1 Po spadku przychodów w ostatnich dwóch latach przed Wisłą szansa na znaczną poprawę wyników 11,9 mln PLN 20 5,2 w roku 2011. Należy spodziewać się znaczącego 5,9 12,2 11,8 wzrostu przychodów z dnia meczu, gdyż cały ten rok mln PLN 15 4,6 4,3 klub gra już na swoim stadionie, który mieści aktualnie 10 14,8 ponad 24 tys. osób a docelowo ma być przeznaczony 5 11,3 9,3 11,8 11,3 na 33 tys. widzów. Zdobyte Mistrzostwo Polski może pomóc klubowi w znalezieniu sponsora strategicznego. 0 Dodatkowo wartość przychodów Wisły będzie 2006 2007 2008 2009 2010 uzależniona od jej powodzenia w Lidze Mistrzów. Gdyby klubowi z Krakowa udało się dojść do fazy grupowej, to Komercyjne Transmisje Dzień meczu za sam w niej udział zainkasowałby od UEFA ok. 30 mln PLN. Do tego doszłyby dodatkowe wpływy Przychody 2010 27,2 z biletów, transmisji telewizyjnych oraz premii za (mln PLN) 2009 30,1 osiągane wyniki w wysokości kolejnych kilkudziesięciu Pojemność stadionu 24 249 milionów. W przypadku powodzenia w europejskich rozgrywkach Wisła Kraków może powalczyć o pozycję Średnia frekwencja (sezon 10/11) 1 15 394 lidera przyszłorocznego rankingu Piłkarskiej Ligi Średnia frekwencja (sezon 09/10) 2 940 Finansowej.

26 Śląsk Wrocław Pomimo spadku przychodów o 15% w 2010 roku Jednak zdecydowanie największy potencjał wzrostu Wicemistrz Polski minionego sezonu utrzymał swoją przychodów jest związany z udziałem w europejskich ubiegłoroczną 5. pozycję w rankingu Piłkarskiej Ligi rozgrywkach. Przed nowym sezonem współwłaściciele Finansowej. Śląsk Wrocław, który w poprzednich klubu podjęli decyzję o przeznaczeniu dodatkowych czterech edycjach był wśród liderów dynamiki wzrostów środków na wzmocnienia drużyny. Jeżeli klubowi przychodów, uzyskał w 2010 roku wpływy w wysokości udałoby się skompletować zespół gotowy do walki 17,6 mln PLN. w pucharach, to w przypadku powodzenia (dojścia przynajmniej do fazy grupowej), może on liczyć na Głównym powodem spadku przychodów klubu znaczące przekroczenie rekordowych wpływów z Wrocławia były niższe o ponad 30% wpływy ze z 2009 roku. sprzedaży praw do transmisji telewizyjnych. Kwota ta Struktura przychodów klubu w roku 2010 spadła z 8,9 mln PLN w 2009 roku do 6 mln PLN w 2010 roku, powodując zmniejszenie udziału tej kategorii w łącznych przychodach z 43% do 34%. 10%

Podobnie jak w latach poprzednich trzon finansowania Komercyjne stanowią przychody komercyjne. W 2010 roku wpływy Transmisje z tego źródła wzrosły o kilka procent do kwoty 34% Dzień meczu 9,8 mln PLN, odpowiadając za 56% łącznych 56% przychodów w analizowanym okresie. Wśród analizowanych klubów, jest to jedna z największych kwot jakie otrzymują polskie zespoły.

Pomimo wzrostu frekwencji na meczach Śląska, zmniejszeniu uległy przychody z dnia meczu. Przychody klubu Po trzydziestotrzyprocentowym wzroście w ubiegłym roku, w 2010 roku przychody z tej kategorii wróciły do 25 20,6 poziomu sprzed dwóch lat – klub zainkasował -15% 17,6 1,8 mln PLN. Spadek przychodów przy jednoczesnym 20 wzroście wynagrodzeń przełożyły się na znaczne 83% 2,4 pogorszenie wartości procentowego wskaźnika 1,8 15 11,3 wynagrodzenia/przychody. W 2009 roku był on na 8,9 6,0 bezpiecznie niskim poziomie – 51%, jednak mln PLN 213% w analizowanym okresie urósł do 83%. mln PLN 10 1,8 3,6 3,3 300% Śląsk Wrocław był jedną z największych sportowych 5 0,9 9,3 9,8 niespodzianek sezonu 2010/2011. Po zdobyciu czterech 0,8 6,2 punktów w pierwszych siedmiu meczach sezonu 0,3 2,8 0 0,6 mało kto spodziewał się, że po przejęciu steru przez 2006 2007 2008 2009 2010 Oresta Lenczyka klub będzie świętował na koniec rozgrywek Wicemistrzostwo Polski. Osiągnięty rezultat Komercyjne Transmisje Dzień meczu pozwala z optymizmem patrzeć w przyszłość. Klub negocjuje obecnie z potencjalnym nowym sponsorem strategicznym, co może mieć przełożenie na wzrost Przychody 2010 17,6 przychodów komercyjnych. Na początku nowego (mln PLN) 2009 20,6 sezonu klub prawdopodobnie przeniesie się na świeżo Pojemność stadionu 8 273 wybudowany stadion, który ma pomieścić ponad Średnia frekwencja (sezon 10/11) 7 563 43 tysiące widzów. Średnia frekwencja (sezon 09/10) 6 107

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 27 Cracovia Trzynastoprocentowy wzrost przychodów pozwolił Cracovii awansować o jedno miejsce w tegorocznym rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej. Uzyskane w 2010 roku wpływy – 16,1 mln PLN przewyższyły rekordowy wynik sprzed dwóch lat.

W analizowanym okresie Pasy zanotowały wzrost we wszystkich kategoriach przychodów, przez co nie zmieniła się ich struktura finansowania. Ponad połowa przychodów klubu pochodzi ze źródeł komercyjnych, które wzrastając o kilka procent w analizowanym okresie Struktura przychodów klubu w roku 2010 wyniosły 8,7 mln PLN. Cracovia należy do klubów, które osiągają największe przychody z tej kategorii.

8% Trzon finansowania zespołu uzupełniają wpływy ze sprzedaży praw do transmisji telewizyjnych. W 2009 rokuKomercyjne Cracovia uzyskała z nich 5,2 mln PLN (37% łącznychTransmisje przychodów), podczas gdy w kolejnym okresie 38% 54% wzrosłyDzień onemeczu do 6 mln PLN (38% wpływów uzyskanych w 2010 roku).

Przez większość 2010 roku Cracovia rozgrywała swoje mecze na stadionie w Sosnowcu, ponieważ jej stadion był modernizowany. Pod koniec września przeniosła się ona na swój obiekt zwiększając kilkukrotnie frekwencję Przychody klubu na meczach. Miało to bezpośrednie przełożenie na 16,1 wzrost przychodów z dnia meczu, które w 2010 roku 18 15,2 13% 10% -6% 14,3 były prawie dwa razy wyższe niż w poprzednim okresie. 16 13,8 10% 1,3 Jednak wpływy z meczów, 1,3 mln PLN w analizowanym 12,5 1,2 0,7 14 okresie, nadal stanowiły poniżej 10% łącznych 1,4 12 1 przychodów klubu. 5,5 6,0 3,4 5,2 10 3,3

mln PLN Nieznaczny wzrost wynagrodzeń przy istotnie większych 8 przychodach spowodowały obniżenie wartości

mln PLN 6 współczynnika wynagrodzeń do przychodów. W 2010 4 8,2 9 8,6 8,4 8,7 roku stosunek wynagrodzeń do przychodów spadł do 52% (z 59% w 2009 roku). Cracovia należy do trójki 2 klubów, którym udało się zachować wartość tego 0 współczynnika na tak niskim poziomie (poniżej 60%). 2006 2007 2008 2009 2010 W kolejnym roku należy spodziewać się dalszego Komercyjne Transmisje Dzień meczu wzrostu przychodów Pasów w dniu meczu, ponieważ już cały ten okres będą grać na nowym stadionie. Przychody 2010 16,1 Jednak zakończenie sezonu 2010/2011 na 14. miejscu (mln PLN) 2009 14,3 (ostatnia pozycja przed strefą spadkową) może się odbić Pojemność stadionu 15 016 na wpływach z transmisji i od sponsorów. Krakowskiej drużynie może być ciężko powiększyć tegoroczny wynik Średnia frekwencja (sezon 10/11) 8 521 finansowy, jeżeli nie poprawi w nowym sezonie swoich Średnia frekwencja (sezon 09/10) 1 743 występów w lidze.

28 Jagiellonia Białystok Klub z Białegostoku utrzymał w 2010 roku wysoką Dzięki wysokiemu miejscu w lidze klub po raz drugi dwucyfrową dynamikę wzrostu przychodów, osiągając z rzędu zakwalifikował się do fazy eliminacyjnej Ligi wpływy w wysokości 16 mln PLN, co dało Jadze awans Europejskiej. Gdyby drużynie z Białegostoku udało się o trzy pozycje w rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej. dojść do rozgrywek grupowych, jej przychody mogłyby Jagiellonia zwiększyła przychody z wszystkich trzech po raz pierwszy zaliczyć trzycyfrowy procentowo wzrost. źródeł o ok. 30%, a struktura finansowania klubu Jednak kończąc prace nad raportem wiemy już, że Jaga pozostała niezmieniona. Największe wpływy klub zakończyła swoją tegoroczną przygodę z pucharami osiągnął z źródeł komercyjnych, które w wysokości w pierwszej rundzie eliminacji, przegrywając 7,5 mln PLN stanowiły niespełna połowę przychodów w dwumeczu z Irtyszem Pawłodar z Kazachstanu. klubu. Wynik ten jest z pewnością efektem wzrostu zainteresowania ze strony sponsorów, co zaowocowało m.in. podpisaniem nowej umowy ze sponsorem Struktura przychodów klubu w roku 2010 strategicznym w wakacje 2010 roku.

Drugą najistotniejszą kategorią przychodów jest 12% sprzedaż praw do transmisji meczów. W 2010 roku do klubowej kasy wpłynęło z tego źródła Komercyjne 6,5 mln PLN stanowiąc 41% łącznych przychodów. 47% Transmisje Poprawa wyników sportowych przełożyła się na wzrost Dzień meczu frekwencji na meczach, a w konsekwencji wyższe wpływy z dnia meczu. Klub zarobił w analizowanym 41% okres z tego źródła 2 mln PLN, w porównaniu do 1,5 mln PLN w roku poprzednim. Wzrostowi przychodów towarzyszyło zwiększenie wydatków na wynagrodzenia. Jednak koszty wynagrodzeń wzrosły Przychody klubu mniej niż przychody, w efekcie czego poprawiła się relacja procentowa wskaźnika wynagrodzenia/ 18 16,0 przychody. W 2010 roku osiągnął on wartość 61% będąc bardzo zbliżonym do zalecanego poziomu 60%. 16 31% 12,2 2,0 14 Jagiellonia w minionym sezonie 2010/2011 zajęła 12 40% 1,5 wysokie czwarte miejsce w Ekstraklasie, choć w przerwie 8,7 6,5 10 zimowej były „apetyty” nawet na mistrzostwo. Sukcesy mln PLN 8 78% 4,9 sportowe wymiernie przekładają się na osiągane wyniki 4,9 1,8 finansowe. Mecze klubu są częściej transmitowane mln PLN 6 88% w telewizji, a kolejni sponsorzy są chętni do wspierania 2,6 4,5 4 1,6 7,5 drużyny. Rok 2011 może przynieść ponowny wzrost 5,8 2 1,1 3,3 wpływów z źródeł komercyjnych (m.in. nowa umowa 1,5 2,4 z sponsorem podpisana na początku roku) oraz 0 sprzedaży praw do transmisji meczów. Ograniczony 2006 2007 2008 2009 2010 potencjał tkwi w przychodach z dnia meczu, ponieważ klub dysponuje stadionem mogącym pomieścić jedynie Komercyjne Transmisje Dzień meczu 6 tys. kibiców. W budowie jest nowa arena, mogąca pomieścić 22 tys. osób, jednak najprawdopodobniej Przychody 2010 16,0 zostanie ona ukończona dopiero w 2012 roku. (mln PLN) 2009 12,2 Pojemność stadionu 6 000 Średnia frekwencja (sezon 10/11) 5 651 Średnia frekwencja (sezon 09/10) 5 148

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 29 GKS Bełchatów Kolejne z rzędu istotne zmniejszenie przychodów GKS Bełchatów przyczyniło się do spadku w rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej o cztery pozycje. Wpływy w 2010 roku w wysokości 15,3 mln PLN były o 27% niższe niż w roku poprzednim i prawie dwa razy mniejsze niż dwa lata wcześniej.

Tak duży spadek przychodów był powodem znacznie mniejszych wpływów komercyjnych, na których klub z Bełchatowa od lat opiera swoje finansowanie. W 2009 roku przychody od sponsorów były na poziomie 15,6 mln PLN, stanowiąc 74% łącznych wpływów klubu. Struktura przychodów klubu w roku 2010 W analizowanym okresie zmniejszyły się one o ponad połowę i osiągnęły wartość 7,2 mln PLN, stanowiąc już 3% „jedynie” 47% łącznych przychodów klubu. Głównym powodem spadku wpływów z źródeł komercyjnych była decyzja sponsora strategicznego o zmniejszeniu Komercyjne dofinansowania drużyny. 47% Transmisje Dzień meczu 50% Spadek przychodów komercyjnych został częściowo zrekompensowany wzrostem wpływów z tytułu transmisji meczów. Brunatni zanotowali wzrost przychodów z tego źródła o ponad połowę, inkasując w 2010 roku 7,7 mln PLN. Była to jedna z najwyższych kwot wśród polskich klubów. Tym samym Przychody klubu po raz pierwszy wpływy z transmisji były większe od komercyjnych przychodów. Na niezmienionym poziomie 35 29,3 9% pozostały przychody z dnia meczu, które w wysokości 26,9 -28% 30 0,5 0,5 mln PLN były najniższe wśród analizowanych 21,1 1,1 4,6 klubów Ekstraklasy. Wraz ze spadkiem przychodów 25 104% 4,1 -27% 0,5 15,3 zredukowano także koszty wynagrodzeń wypłacanych przez klub. Przed sezonem 2010/2011 odeszło 20 13,2 5,1 0,5 z GKSu kilku kluczowych piłkarzy co przyczyniło się mln PLN 15 0,5 do mniejszych wydatków na wynagrodzenia. Wartość 2,1 24,3 mln PLN 10 21,7 7,7 współczynnika udziału kosztów wynagrodzeniach 15,6 w przychodach pozostała w 2010 roku na 5 10,6 7,2 niezmienionym poziomie i wynosiła 68%. 0 Rok 2011 może przynieść dalszy spadek przychodów 2006 2007 2008 2009 2010 klubu. Sponsor strategiczny przeznacza coraz mniejsze Komercyjne Transmisje Dzień meczu kwoty na finansowanie GKSu, co ma negatywne odbicie na wpływach komercyjnych. Brunatni dodatkowo notują najniższą frekwencję w Ekstraklasie, która w minionym Przychody 2010 15,3 sezonie jeszcze spadła, w związku z czym ciężko (mln PLN) 2009 21,1 oczekiwać wzrostu wpływów z dnia meczu. Słabsza Pojemność stadionu 5 238 postawa na boisku, zapowiedzi dalszych wyprzedaży kluczowych graczy i walki o utrzymanie w Ekstraklasie Średnia frekwencja (sezon 10/11) 3 069 przyczynią się zapewne do dalszego spadku przychodów Średnia frekwencja (sezon 09/10) 3 187 szczególnie ze sprzedaży praw do transmisji meczów.

30 Ruch Chorzów W 2010 roku Ruch Chorzów zdołał po raz kolejny zwiększyć swoje przychody, które osiągnęły poziom 13,8 mln PLN. Dwunastoprocentowy wzrost wpływów w porównaniu do poprzedniego okresu pozwolił Niebieskim utrzymać dziewiątą pozycję w rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej.

Struktura przychodów Ruchu nie uległa większym zmianom. Nadal kluczowym źródłem finansowania klubu z Chorzowa były wpływy z transmisji meczów. W 2010 roku sięgnęły one 7,8 mln PLN, stanowiąc 57% łącznych przychodów klubu. Pod względem przychodów Struktura przychodów klubu w roku 2010 z tej kategorii klub ustąpił jedynie miejsca Wiśle Kraków, Lechowi Poznań i Legii Warszawa.Największy procentowo wzrost klub zanotował w kategorii przychodów komercyjnych. W 2010 roku wzrosły one 18% 25% o 26% i osiągnęły wartość 3,4 mln PLN, stanowiąc jedną Komercyjne czwartą sumarycznych przychodów klubu. Poprawa Transmisje wyniku z tego źródła była m.in. efektem nowej umowy Dzień meczu ze sponsorem strategicznym, która obowiązywała do końca 2010 roku. W analizowanym okresie, pomimo spadku frekwencji w minionym sezonie, klub uzyskał identyczne przychody z dnia meczu jak w roku 2009, 57% a mianowicie 2,5 mln PLN. Niższe wpływy z meczów ligowych Niebiescy zrekompensowali sobie przychodami Przychody klubu z trzech meczów fazy eliminacyjnej Ligi Europejskiej.

16 13,8 Chorzowski klub może się pochwalić bardzo 12% dobrym stosunkiem wydatków na wynagrodzenia 14 12,3 28% 2,5 do przychodów. W porównaniu do poprzedniego 12 9,6 roku poprawił ten wskaźnik o 1 punkt procentowy 2,5 do poziomu 63%. Udany sezon 2009/2010, który 10 64% zaowocował m.in. udziałem w eliminacjach do fazy 2,2 mln PLN 8 5,9 7,8 grupowej Ligi Europejskiej, oraz wzrost zainteresowania 6 7,0 klubem miał przełożenie na poprawienie wyników 195% mln PLN 1,9 5,4 finansowych w 2010 roku. W kolejnej edycji Niebieskim 4 2,0 1,8 może być ciężko zachować podobną dynamikę wzrostu 2 0,8 2,7 3,4 przychodów. Miniony sezon klub zakończył na 12. 1,2 2,2 2,0 pozycji w Ekstraklasie, co oznacza brak dodatkowych 0 wpływów z rozgrywek europejskich. Ponadto wraz 2006 2007 2008 2009 2010 z końcem 2010 roku zakończyła się umowa ze sponsorem strategicznym klubu. Jednak fakt ten nie Komercyjne Transmisje Dzień meczu musi oznaczać spadku przychodów komercyjnych, ponieważ w pierwszej połowie 2011 roku klub Przychody 2010 13,8 nawiązał współpracę z nowymi sponsorami (Invest (mln PLN) 2009 12,3 Park Hajduki, Pepsi). Dodatkowo w przypadku dobrych Pojemność stadionu 10 000 występów w Ekstraklasie istnieje szansa na poprawę Średnia frekwencja (sezon 10/11) 5 844 frekwencji, co pozwoliłoby chociaż w pewnym stopniu zrekompensować brak meczów w pucharach. Średnia frekwencja (sezon 09/10) 8 153

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 31 Arka Gdynia Pierwszą dziesiątkę rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej zamyka Arka Gdynia, która w 2010 roku uzyskała przychody na poziomie 13,1 mln PLN, o 900 tys. PLN mniej niż przed rokiem. Klub z Gdyni zanotował spadek w rankingu o dwa miejsca, na korzyść Jagielloni Białystok i Ruchu Chorzów.

W 2010 roku najistotniejszym źródłem finansowania klubu stały się wpływy komercyjne. Po wzroście o 12% osiągnęły one wartość 6,9 mln PLN i odpowiadały za ponad połowę przychodów zespołu. W poprzednim Struktura przychodów klubu w roku 2010 roku klub pozyskał z tego źródła 6,1 mln PLN, co stanowiło 43% łącznych wpływów. Wzrost przychodów z tej kategorii może wynikać m.in. z faktu podpisania 7% nowej umowy ze sponsorem strategicznym tuż przed rokiem 2010. Komercyjne Transmisje Wzrost przychodów komercyjnych nie był w stanie Dzień meczu 40% 53% jednak zrekompensować mniejszych wpływów ze sprzedaży praw do transmisji meczów. W 2010 roku Żółto-niebiescy zainkasowali z tego tytułu 5,3 mln PLN, czyli o 18% mniej niż w poprzednim okresie. Niemniej jednak wpływy z tej kategorii nadal pozostały fundamentem finansowania Arki, stanowiąc Przychody klubu 40% jej sumarycznych przychodów.

16 14,0 Najmniejsze przychody klub z Gdyni uzyskał z dnia 13,2 -6% 13,1 meczu. W analizowanym okresie wyniosły one zaledwie 14 -21% 35% 1,5 1 mln PLN, o 500 tys. PLN mniej niż w roku poprzednim. 1,2 10,4 1,0 12 76% 0,8 Niższe przychody wynikały z faktu, iż w związku z przebudową własnego stadionu przez cały rok 2010 10 7,5 1,6 6,4 5,3 piłkarze Arki grali na Stadionie Narodowym Rugby mln PLN 8 (średnia frekwencja na poziomie 3 tys. osób). Dopiero

mln PLN 1 6 5,3 od 2011 roku drużyna przeniosła się na odnowiony 2,4 11,2 stadion mogący pomieścić 15 tys. kibiców. 4 6,1 6,9 2 4,1 3,5 W analizowanym okresie wzrosły w klubie koszty 0 wynagrodzeń, co spowodowało wzrost wskaźnika wynagrodzenia/przychody do wysokiego poziomu 91%. 2006 2007 2008 2009 2010 W przyszłorocznej edycji gdyńskiej drużynie będzie bardzo trudno utrzymać pozycję w pierwszej dziesiątce Komercyjne Transmisje Dzień meczu rankingu. W minionym sezonie klub zajął 15. miejsce w Ekstraklasie i w drugiej połowie 2011 roku będzie Przychody 2010 13,1 grał w I Lidze. Będzie się to wiązało przede wszystkim (mln PLN) 2009 14,0 ze znacznie mniejszymi wpływami z praw do transmisji Pojemność stadionu 15 139 meczów. Spadek przychodów z tej kategorii powinien być częściowo zrekompensowany większymi wpływami Średnia frekwencja (sezon 10/11) 5 727 z dnia meczu, ponieważ cały 2011 rok klub będzie grał Średnia frekwencja (sezon 09/10) 3 947 na swoim nowym stadionie.

32 Korona Kielce Powrót Korony do Ekstraklasy w sezonie 2009/2010 W sezonie 2010/2011 kielczanom nie udało się wpłynął na znaczną poprawę jej wyników finansowych powtórzyć wyniku sportowego z poprzedniego roku. w tym okresie. Osiągając bardzo dobre wyniki sportowe Chociaż po rundzie jesiennej zajmowali 3. miejsce, klub zwiększył swoje przychody o 250% i awansował a w całym sezonie zdobyli w lidze tyle samo punktów w rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej o pięć pozycji, co w roku poprzednim (37 pkt.), to wystarczyło to minimalnie ustępując miejsca w pierwszej dziesiątce jedynie do zajęcia 13. miejsca w Ekstraklasie. Słabsza Arce Gdynia. postawa przyczyniła się do m.in. niższej frekwencji na meczach i może mieć wpływ na wysokość przychodów Motorem wzrostów przychodów w Koronie była osiągniętych z poszczególnych źródeł. sprzedaż praw do transmisji meczów. Powrót do Ekstraklasy poskutkował dwudziestosześciokrotnym wzrostem osiąganych wpływów z tego tytułu. W sezonie Struktura przychodów klubu w roku 2010 2009/2010, za który klub przesłał dane, Korona dostała 6,9 mln PLN, co stanowiło 53% jego całkowitych przychodów w sezonie. Klub z Kielc osiągnął jedną 18% 29% z najwyższych kwot wśród zespołów Ekstraklasy. Komercyjne Transmisje Korona podwoiła także wpływy komercyjne, Dzień meczu z 1,9 mln PLN w 2009 roku do 3,8 mln PLN w 2010 roku. Przychody z tego źródła stanowiły 29% łącznych przychodów klubu w sezonie 2009/2010. Pomimo 53% wzrostu wpływów z tej kategorii, osiągniętej wartości daleko jest do poziomów z lat 2006-2008, kiedy to były one kilkukrotnie wyższe. Przychody klubu Występy w wyższej klasie rozgrywek miały wpływ także na frekwencję, której wzrost przełożył się na większe 25 przychody z dnia meczu. Wpływy w sezonie 2009/2010 19,7 19,3 -7% 18,3 5% z tego tytułu wzrosły do 2,3 mln PLN. Ich udział 20 w całkowitych przychodach zmniejszył się do 18%. 3,6 2,8 2,8 -81% 13,1 15 3,0 Znaczny wzrost przychodów pozwolił na obniżenie 4,6 3 wartości współczynnika kosztów wynagrodzeń do mln PLN 2,3 250% przychodów. Jednak w analizowanym sezonie nadal był mln PLN 10 3,7 on na wysokim poziomie – 82%. 13,6 6,9 11,5 12,5 5 1,6 Znaczący wzrost przychodów Korony był spowodowany 0,3 3,8 1,9 nie tylko faktem powrotu do Ekstraklasy, ale także jej 0 dobrą postawą na boisku – sezon 2009/2010 zakończyła 2006 2007 2008 2009 2010 ona na wysokim 6. miejscu. Jednak klubowi z Kielc nie udało się wrócić do poziomu osiąganych wpływów Komercyjne Transmisje Dzień meczu w latach 2006-2008, kiedy to mógł liczyć na bardzo duże przychody od sponsorów. Przychody 2010 13,1 (mln PLN) 2009 3,7

Pojemność stadionu 15 550 Średnia frekwencja (sezon 10/11) 8 713 Średnia frekwencja (sezon 09/10) 10 182

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 33 Polonia Warszawa Pomimo minimalnego wzrostu przychodów w 2010 roku Polonia Warszawa spadła o jedno miejsce w rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej. Łączne wpływy Czarnych Koszul zwiększyły się o trzy procent i wyniosły 12,1 mln PLN.

W porównaniu do poprzedniego okresu dosyć istotnym zmianom uległa struktura przychodów klubu, która powróciła do kształtu sprzed dwóch lat. Klub z Konwiktorskiej zanotował dwudziesto - -czteroprocentową obniżkę przychodów ze sprzedaży Struktura przychodów klubu w roku 2010 praw do transmisji meczów. W 2010 roku uzyskał z tego źródła 6,4 mln PLN, które stanowiły 52% jego całkowitych przychodów, w porównaniu do 8,4 mln PLN 5% w poprzednim okresie. Spadek wpływów z praw do transmisji został zrekompensowany 43% z nawiązkąKomercyjne przez wzrost przychodów komercyjnych. WzrastającTransmisje o 85% wpływy komercyjne wyniosły 5,2Dzień mln PLN, meczu a ich udział w łącznych przychodach wzrósł 52% o 19 punktów procentowych (do poziomu 43%).

Na stadionie przy Konwiktorskiej zasiadało o ponad połowę więcej kibiców niż w roku poprzednim, co przełożyło się na wzrost wpływów z dnia meczu przypadających na jedno spotkanie. Jednak mniejsza Przychody klubu liczba spotkań rozegranych na własnym stadionie sprawiła, że sumaryczne przychody z tej kategorii 16 2% 12,8 pozostały na praktycznie niezmienionym poziomie – 12,5 -8% 3% 12,1 14 11,7 1% 11,8 0,6 mln PLN. 0,8 12 0,6 0,6 0,6 0,6 Podobnie jak w latach poprzednich Polonia Warszawa 10 2,8 5,5 jest klubem o jednym z najwyższych wskaźników 6,4 wynagrodzenia/przychody. Dokonane przed sezonem mln PLN 8 6,3 8,4 2010/2011 transfery spowodowały znaczny wzrost

mln PLN 6 kosztów płac, przez co ich wartość w stosunku do 9,1 4 przychodów wzrosła do poziomu 161%. 6,5 5,2 2 4,8 2,8 Polonia Warszawa przed sezonem 2010/2011 dokonała 0 znaczących wzmocnień. Pierwsze trzy kolejki, w których 2006 2007 2008 2009 2010 drużyna zdobyła komplet punktów sugerowały, że Czarne Koszule powalczą o europejskie puchary. Komercyjne Transmisje Dzień meczu W końcu drużyna zakończyła miniony sezon na 7. miejscu. Wyższe niż przed rokiem miejsce w lidze Przychody 2010 12,1 i ambitne plany przed kolejnym sezonem rozgrywek (mln PLN) 2009 11,8 mogą mieć przełożenie na zaprezentowane przychody Pojemność stadionu 7 000 w kolejnej edycji rankingu. Do tej pory nie pojawiły się żadne konkretne decyzje w sprawie nowego stadionu Średnia frekwencja (sezon 10/11) 4 667 dla Polonii, w związku z czym trudno będzie istotnie Średnia frekwencja (sezon 09/10) 2 993 poprawić wpływy z dnia meczu.

34 Polonia Bytom W obecnej edycji Piłkarskiej Ligi Finansowej, Polonia Bytom zanotowała spadek przychodów o 15%, uzyskując wpływy na poziomie 9,6 mln PLN. Wynik ten przerwał serię bardzo dynamicznego wzrostu przychodów w ostatnich latach.

Spadek dotyczył wszystkich kategorii przychodów – w konsekwencji struktura finansowania klubu z Bytomia nie uległa większym zmianom. Tak jak w roku poprzednim największe wpływy klub zanotował ze sprzedaży praw do transmisji meczów. Polonia z tego źródła pozyskała 6,8 mln PLN, stanowiące 71% Struktura przychodów klubu w roku 2010 sumarycznych przychodów w 2010 roku.

10% Największy spadek, procentowy i kwotowy, dotknął 19% przychody komercyjne. Ich wysokość zmalała z 3 mln PLN w 2009 roku, do 1,8 mln PLN w roku Komercyjne następnym. Spowodowało to także zmniejszenie udziału Transmisje tej kategorii z 26% do 19% łącznych wpływów. Dzień meczu

Słabsza frekwencja na meczach Polonii miała przełożenie na mniejsze przychody z dnia meczu. Klub zanotował 71% ponad dwudziestoprocentowy spadek wpływów z tej kategorii, osiągając z niej w analizowanym okresie 1 mln PLN. Przychody klubu Spadkowi przychodów towarzyszył wzrost kosztów 14 wynagrodzeń, co spowodowało wzrost wskaźnika 11,3 -15% wynagrodzenia/przychody z niskiego poziomu 59% 12 9,6 w 2009 roku do 92% w 2010. 61% 1,2 10 7,0 1,0 W minionym sezonie Polonia Bytom nie uchroniła się 8 przed spadkiem z Ekstraklasy. Degradacja do I Ligi będzie 76% mln PLN 0,9 7,2 6

mln PLN 4,0 wiązała się z drastycznym zmniejszeniem wpływów 6,8 z kluczowej dla Polonii kategorii – transmisji meczów. 100% 4 2,0 0,8 4,3 Na początku roku 2011 Polonia pozyskała nowego 2 0,1 1,5 sponsora (Ecco Holiday), co powinno zapewnić klubowi 3,0 stabilne wpływy komercyjne. 1,9 1,7 1,9 1,8 0 2006 2007 2008 2009 2010

Komercyjne Transmisje Dzień meczu

Przychody 2010 9,6 (mln PLN) 2009 11,3

Pojemność stadionu 5 500 Średnia frekwencja (sezon 10/11) 3 617 Średnia frekwencja (sezon 09/10) 5 047

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 35 Widzew Łódź W 2010 roku Widzew prawie podwoił swoje przychody Symboliczne 50 tys. PLN otrzymane w 2009 roku urosły – z 4,8 mln PLN do 9,2 mln PLN. Wpływy klubu do 2,6 mln PLN w analizowanym okresie. Uzyskane z Łodzi osiągnęły najwyższy poziom od pierwszej edycji przychody z tej kategorii stanowiły 28% sumarycznych Piłkarskiej Ligi Finansowej w 2006 roku. Tak istotny przychodów klubu. wzrost klub zawdzięcza awansowi do Ekstraklasy od sezonu 2010/2011. Pierwszą wymierną korzyścią Widzewiacy odnotowali także znaczny wzrost wpływów z dostania się do najwyższej klasy rozgrywek były komercyjnych. W porównaniu do roku 2009 wzrosły zwiększone wpływy ze sprzedaży praw do transmisji one o niespełna połowę i wyniosły 3,5 mln PLN. meczów. Zwiększone przychody z tego źródła miały w 2010 roku największy udział w łącznych wpływach – 38%.

Struktura przychodów klubu w roku 2010 Klubowi z Łodzi udało się także uzyskać większą frekwencję na swoich meczach, co miało wymierny wpływ na przychody z dnia meczu. W analizowanym okresie wyniosły one 3,2 mln PLN i były o 33% wyższe 34% niż rok wcześniej. Wśród analizowanych klubów jedynie 38% Komercyjne trzy z nich uzyskały wyższe przychody z dnia meczu. Transmisje Dzień meczu Dzięki zmianom wielkości wpływów z poszczególnych kategorii, Widzew uzyskał w 2010 roku bardzo zrównoważoną strukturę finansowania. Taka dywersyfikacja źródeł przychodów wpływa pozytywnie 28% na stabilizację sytuacji finansowej.

Przychody klubu W 2010 roku w klubie wzrosły także koszty wynagrodzeń, jednak w mniejszym stopniu niż osiągane wpływy, dzięki czemu zmniejszyła się wartość 11 9,2 współczynnika wynagrodzeń do przychodów. Pomimo iż nadal był on na bardzo wysokim poziomie – 163%, to 9 jednak jest o niższy o 94 punkty procentowe niż 6,8 93% -13% 5,9 3,2 w roku poprzednim, co wskazuje na wyraźną tendencję 7 -9% 5,4 2,2 -11% 4,8 spadkową. mln PLN 5 1,9 2,6 W kolejnym roku Widzew ma szansę na znaczne

mln PLN 1,8 1,8 2,4 poprawę swojego wyniku finansowego, co może 3 1,6 1,2 0,1 zaowocować awansem w rankingu Piłkarskiej Ligi 3,5 Finansowej. Sezon 2010/2011 klub z Łodzi zakończył 2,8 2,4 2,4 2,4 1 na 9. miejscu w Ekstraklasie i będzie w niej występował także w kolejnym sezonie rozgrywek. W związku -1 2006 2007 2008 2009 2010 z tym klub może liczyć na większe wpływy ze sprzedaży praw do transmisji niż w 2010 roku, kiedy to przez Komercyjne Transmisje Dzień meczu jego połowę grał jeszcze w I Lidze. Klub ma podpisaną umowę ze sponsorem strategicznym (Harnaś) do Przychody 2010 9,2 2013 roku, co jest gwarancją stabilnych wpływów (mln PLN) 2009 4,8 komercyjnych. Dodatkowo dobra postawa na boisku Pojemność stadionu 10 500 może przyciągnąć na stadion jeszcze większą widownię oraz kolejnych sponsorów, dzięki czemu klub miałby Średnia frekwencja (sezon 10/11) 8 041 szansę powiększyć wpływy także z tych kategorii. Średnia frekwencja (sezon 09/10) 7 097

36 Podbeskidzie Bielsko-Biała W 2010 roku Podbeskidzie Bielsko-Biała kontynuowało Z kolei zwiększenie frekwencji na meczach Ekstraklasy serię stabilnych wzrostów swoich przychodów. Wpływy powinno wpłynąć na większe przychody z dnia meczu. klubu zwiększyły się o 18% i osiągnęły rekordowy Jednak potencjał wzrostu z tego ostatniego źródła jest poziom 6,4 mln PLN. ograniczony wielkością stadionu Podbeskidzia, który w tej chwili może pomieścić niecałe 4 tys. osób. Budowa Podobnie jak w latach poprzednich Górale ok. 90% nowego stadionu ma się rozpocząć jeszcze w tym roku, swoich przychodów uzyskali z źródeł komercyjnych. jednak pierwsze trybuny zwiększające pojemność areny Dzięki licznej grupie sponsorów, którzy wspierają klub zostaną najprawdopodobniej otwarte dopiero w roku z Bielska-Białej, wartość wpływów komercyjnych wzrosła 2012. z 4,9 mln PLN w 2009 roku do 5,8 mln PLN w następnym okresie. Wynik Podbeskidzia z tej kategorii jest lepszy niż niektórych klubów grających w 2010 roku Struktura przychodów klubu w roku 2010 o klasę wyżej, m.in. Polonii Bytom czy Ruchu Chorzów. 1% 9% Wzrost frekwencji na meczach Podbeskidzia przełożył się na wzrost przychodów z dnia meczu. Klub uzyskał Komercyjne w 2010 roku z tego źródła 0,6 mln PLN, co jest Transmisje wynikiem lepszym o 21% niż w roku poprzednim. Także Dzień meczu w tej kategorii klub uzyskał wynik porównywalny do kilku klubów Ekstraklasy, m.in. Polonii Warszawa i GKSu Bełchatów. 90% Ze względu na grę przez cały rok 2010 w I Lidze klub zanotował jedynie symboliczne przychody, w wysokości 50 tys. PLN, z tytułu sprzedaży praw do transmisji Przychody klubu meczów. 8 Wraz ze wzrostem przychodów zwiększyły się także 6,4 7 18% koszty wynagrodzeń w klubie. W 2010 roku wskaźnik 5,5 wynagrodzeń do przychodów wzrósł o ok. 15 punktów 11% 0,6 6 4,6 8% 5,0 0,1 procentowych i był na poziomie 66%. 0,5 5 48% 0,4 0,1 3,1 0,3 Po niezbyt udanym sezonie 2009/2010 Podbeskidzie mln PLN 4

bardzo dobrze sprawowało się w kolejnym roku. Sezon mln PLN 3 0,3 2010/2011 Górale zakończyli na 2. miejscu w I Lidze, 5,8 4,6 4,9 gwarantującym awans do Ekstraklasy – pierwszy 2 4,3 2,8 w historii klubu. Ponadto doszli do półfinału Pucharu 1 Polski, w którym nawiązali równorzędną walkę z Lechem Poznań, a wcześniej wyeliminowali Wisłę Kraków. 0 2006 2007 2008 2009 2010 Dobre wyniki sportowe Podbeskidzia z pewnością będą miały przełożenie na osiągnięty rezultat w kolejnej edycji Komercyjne Transmisje Dzień meczu Piłkarskiej Ligi Finansowej. Przede wszystkim po awansie do Ekstraklasy znacząco zwiększą się jego wpływy Przychody 2010 6,4 ze sprzedaży praw do transmisji meczów. Nowe umowy (mln PLN) 2009 5,5 ze sponsorami podpisane w 2011 roku, mogą przyczynić Pojemność stadionu 3 950 się do wzrostu przychodów komercyjnych. Średnia frekwencja (sezon 10/11) 3 063 Średnia frekwencja (sezon 09/10) 2 247

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 37 ŁKS Łódź Nowym klubem w tegorocznej edycji Piłkarskiej Ligi Finansowej jest ŁKS Łódź. Łódzki klub w 2010 roku osiągnął przychody na poziomie 3,6 mln PLN, co dało mu 16. miejsce w rankingu.

Podobnie jak większość klubów, Łodzianie swoje finansowanie opierają na wpływach komercyjnych. W analizowanym okresie wynosiły one 2,2 mln PLN, stanowiąc 61% całkowitych przychodów.

Drugim najistotniejszym źródłem przychodów były Struktura przychodów klubu w roku 2010 przychody z dnia meczu, które sięgnęły 1,4 mln PLN. Ich udział w łącznych wpływach klubu wynosił 38%. Podobnie jak pozostałe kluby I Ligi, ŁKS Łódź zainkasował dodatkowo 50 tys. PLN ze sprzedaży praw do transmisji meczów. Komercyjne 38% W Transmisjełódzkim klubie zanotowano dosyć wysoki poziom 61% wskaźnikaDzień meczu kosztów wynagrodzeń do przychodów, który wynosił w 2010 roku 127%. Wysokie wynagrodzenia można wytłumaczyć m.in. ambicjami i strategią klubu, który walczył o powrót do Ekstraklasy. W sezonie 1% 2009/2010 Łodzianom nie udała się ta sztuka, ale dopięli swojego celu w minionym sezonie rozgrywek.

Ze względu na brak danych za rok 2009, niemożliwe jest Przychody 2010 3,6 odniesienie prezentowanych wyników do poprzedniego (mln PLN) 2009 B / D okresu. W kwietniu 2010 roku ŁKS przejął nowy Pojemność stadionu 12 160 właściciel, który wykupił udziały od miasta i przejął na Średnia frekwencja (sezon 10/11) 4 187 siebie długi klubu. Sezon 2009/2010 ŁKS zakończył na Średnia frekwencja (sezon 09/10) 4 117 4. miejscu w I Lidze. Przed nowym sezonem w drużynie nastąpiło wiele roszad kadrowych. Klubowi udało się podpisać umowę z nowym sponsorem strategicznym i zapowiedział walkę o powrót do Ekstraklasy. W sezonie 2010/2011 drużynie udało się zrealizować postawiony przed nią cel – wygrywając I Ligę od kolejnego sezonu będzie występował w najwyższej klasie rozgrywek.

Osiągnięcie sportowe z minionego sezonu pozwala mieć nadzieję na poprawę osiągniętego wyniku w kolejnej edycji rankingu Piłkarskiej Ligi Finansowej. Awans do Ekstraklasy zagwarantuje przede wszystkim znacznie wyższe wpływy ze sprzedaży praw do transmisji meczów. Gra w najwyższej klasie rozgrywek może przełożyć się na wzrost zainteresowania meczami ŁKSu, co może mieć wymierne przełożenie na zwiększenie wpływów od sponsorów oraz z dnia meczu.

38 Sandecja Nowy Sącz Kolejnym nowym klubem w tegorocznej edycji Piłkarskiej Ligi Finansowej jest Sandecja Nowy Sącz. Klub z Nowego Sącza, z przychodem 1,2 mln PLN zajął 17. miejsce w tegorocznym rankingu.

Największy udział w łącznych przychodach klubu stanowią wpływy komercyjne, które w analizowanym okresie wyniosły 0,7 mln PLN i były o 70% wyższe niż w roku poprzednim. Ich udział w całkowitych wpływach klubu urósł z 48% w 2009 roku, do 55% w kolejnym okresie. Struktura przychodów klubu w roku 2010 Wzrosły także przychody klubu z dnia meczu. Klub zarobił z tego tytułu 0,5 mln PLN w 2010 roku, w porównaniu do 0,4 mln PLN w roku poprzednim. Pomimo wzrostu wielkości wpływów tej kategorii, jej udział w łącznych przychodach zmalał do 41% Komercyjne w analizowanym okresie (z 45% w 2009). 41% 55% Transmisje Dzień meczu Przychody klubu dopełniły wpływy ze sprzedaży praw do transmisji meczów – 50 tys. uzyskane z tego tytułu stanowiło 4% sumarycznych przychodów Sandecji. 4%

Do wzrostu przychodów klubu o 48% przyczyniły się m.in. dobre wyniki sportowe drużyny z Nowego Sącza. Przychody klubu Kończąc sezon 2009/2010 na 3. miejscu w I Lidze drużyna otarła się o awans do Ekstraklasy. Miniony 1,4 1,2 sezon Sandecja także zakończyła w czołówce. Jeżeli w kolejnym sezonie klub nadal będzie prezentował się 1,2 48% dobrze na boisku, walcząc o awans do Ekstraklasy, 0,8 w przypadku zwiększenia frekwencji na meczach 1,0 0,5 i zainteresowania ze strony sponsorów możliwy wydaje 0,8 się dalszy wzrost przychodów z tych kategorii. mln PLN 0,1 0,6 0,4 mln PLN 0,4 0,1 0,7 0,2 0,4

0,0 2009 2010

Komercyjne Transmisje Dzień meczu

Przychody 2010 1,2 (mln PLN) 2009 0,8

Pojemność stadionu 5 000 Średnia frekwencja (sezon 10/11) 3 262 Średnia frekwencja (sezon 09/10) 4 032

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 39 Warta Poznań W sezonie 2010/2011 Warta Poznań oprócz zmagań na boisku musiała walczyć także z bardzo trudną sytuacją finansową w rundzie jesiennej. Jednakże, sytuacja w zespole zmieniła się diametralnie od momentu przejęcia drużyny przez nowego właściciela w styczniu 2011 roku. Zawodnicy dostali swoje zaległe pensje a następnie przeprowadzono szereg działań, które przyczyniły się do wzrostu zainteresowania drużyną (o czym więcej poniżej). Znaczący spadek przychodów spowodowany był zmniejszeniem wpływów komercyjnych, na których klub opierał do tej pory swoje finansowanie (w sezonie Struktura przychodów klubu w roku 2010 2009/2010 aż 86% łącznych przychodów pochodziło z tego źródła). W minionym sezonie Warcie udało się 9% pozyskać z tego źródła ok. 570 tys. PLN, co stanowiło 82% jej całkowitych przychodów w tym okresie. 9% ZmniejszyłyKomercyjne się także przychody z dnia meczu, które wyniosłyTransmisje ok. 64 tys. PLN, stanowiąc 9% sumarycznych wpływów.Dzień meczu Spadek w tej kategorii wynika głównie z faktu, iż po przejęciu klubu przez nowego właściciela podjęto decyzję o wydawaniu bezpłatnych zaproszeń na domowe mecze zespołu w rundzie wiosennej sezonu. 82% W konsekwencji nie osiągnięto żadnych wpływów z tego źródła w drugiej części sezonu. Pozostałe 9% wpływów osiągnięto z tytułu sprzedaży praw do Przychody klubu transmisji, które w analizowanym okresie wzrosły do 60 tys. PLN. 3,0 2,6

Klub z Poznania przeszedł w trakcie sezonu głęboką 2,5 51% 0,3 0,1 metamorfozę. W grudniu 2010 roku drużyna 1,7 2,0 znajdowała się nad finansową przepaścią. Jednak 21% -73% 1,4 w styczniu 2011 roku prezesurę w sekcji piłki nożnej 0,3 Warty przejął nowy właściciel. Przejęcie klubu mln PLN 1,5

mln PLN 0,2 spowodowało znaczący wzrost zainteresowania drużyną 2,3 0,7 1,0 wśród mediów. Przeprowadzono owocną kampanię 1,4 0,1 reklamową i podjęto odważną decyzję o wydawaniu 1,2 0,1 0,5 bezpłatnych biletów na domowe mecze zespołu 0,6 w rundzie wiosennej. W konsekwencji, podczas meczów 0,0 Warty na trybunach regularnie pojawiało się kilkanaście 2007 2008 2009 2010 tysięcy fanów. W całym sezonie 2010/2011 klub uzyskał najwyższą frekwencję w I Lidze, wyprzedzając w tej Komercyjne Transmisje Dzień meczu kwestii większość drużyn z Ekstraklasy.

Przychody 2010 0,7 Nowy sezon będzie ważnym sprawdzianem dla klubu (mln PLN) 2009 2,6 z Poznania. Po uporaniu się z problemami finansowymi Pojemność stadionu 43 000 możliwe będzie zweryfikowanie, jak szereg działań podjętych przez nowego właściciela przełoży się na Średnia frekwencja (sezon 10/11) 8 097 osiągane wyniki – zarówno te sportowe jak i finansowe. Średnia frekwencja (sezon 09/10) 1 212

40 Kontakt

Więcej informacji na temat raportu udzielą:

Jacek Bochenek Dyrektor Grupa Sportowa Deloitte Tel.: +48 (22) 511 01 13 E-mail: [email protected]

Grzegorz Sencio Menedżer Dział Konsultingu Deloitte Tel.: +48 (22) 511 03 98 E-mail: [email protected]

Piłkarska Liga Finansowa Rok 2010 W pogoni za Europą 41 Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 140 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. 170 000 pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: stanowić standard najwyższej jakości.

Specjalistów Deloitte łączy kultura współpracy oparta na zawodowej rzetelności i uczciwości, maksymalnej wartości dla klientów, lojalnym współdziałaniu i sile, którą czerpią z różnorodności. Deloitte to środowisko sprzyjające ciągłemu pogłębianiu wiedzy, zdobywaniu nowych doświadczeń oraz rozwojowi zawodowemu. Eksperci Deloitte z zaangażowaniem współtworzą społeczną odpowiedzialność biznesu, podejmując inicjatywy na rzecz budowania zaufania publicznego i wspierania lokalnych społeczności.

Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas

© 2011 Deloitte Polska. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited