Przewodnik Po Gminie
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
GMINA KROŚNICE przewodnik turystyczny www.krosnice.pl GMINA KROŚNICE Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja opracowana przez Gminę Krośnice w ramach projektu “Promocja oferty turystycznej i walorów historyczno- kulturowych gminy Krośnice poprzez wydanie przewodnika informacyjno-promocyjnego”, sfinansowanego w ramach operacji Małe Projekty, współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 Leader Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Tekst i mapy: Włodzimierz Ranoszek. Zdjęcia: Idalia Laskowicz, Kazimierz Laskowicz, Katarzyna Łuszczek, Włodzimierz Ranoszek, Joanna Wietrzyńska, Anna Zuber, archiwum CETS. Współpraca: Fundacja Pro Eco–Foto, Agnieszka Grygierczyk-Kozińska, Katarzyna Łuszczek, Grzegorz Łuszczek. Włodzimierz Ranoszek GMINA KROŚNICE SPIS TREŚCI 9 Wstęp 10 Informacje ogólne 11 Położenie 13 Atrakcje turystyczne gminy Krośnice 22 Bogactwo historyczno–kulturowe miejscowości gminy Krośnice 43 Świat przyrody 47 Szlaki piesze 58 Szlaki rowerowe 61 Konno po gminie Krośnice 62 Kajakiem po Prądni i Baryczy 64 Rodzinny weekend w Gminie Krośnice 65 Legendy 71 Baza noclegowa 74 Baza gastronomiczna 75 Ważne adresy 76 Bibliografia Stawy Krośnickie z lotu ptaka (arch. CETS) WSTĘP Gmina Krośnice leży w centrum najwięk- księstwo oleśnickie, wolne państwa stanowe: szego w Polsce Parku Krajobrazowego „Doli- wierzchowickie, milickie i goszczańskie, a tak- na Baryczy”. Zaledwie jedna godzina drogi od że dobra cysterek trzebnickich i wrocławskiej Wrocławia sprawia, że możemy przenieść się kapituły katedralnej. Tutaj powstał unikalny w całkiem inny świat. W otoczeniu nieprze- zakład leczniczy Fundacji Krośnickiej, założo- bytych lasów, zbierając jagody i grzyby, łowiąc ny przez hrabiego Adelbedta Volmersteina. ryby, podglądając życie przyrody, zasłuchamy W gminie Krośnice przeszłość styka się się w kumkanie żab i śpiew ptaków. Oprócz z nowoczesnością. Szczególne uwarunkowania pieszych wędrówek bezdrożami leśnymi, bądź geologiczne sprawiły, że zbudowano tu naj- turystycznymi szlakami, można wybrać się na większy podziemny magazyn gazu w Polsce wyprawę rowerową po Wzgórzach Krośnic- i jeden z największych w Europie. Gmina do- kich, na rajd konny lub popłynąć kajakiem, brze wykorzystała szczególne walory i swoje a w Ośrodku Edukacji Ekologicznej w Krośni- położenie, inwestując środki w infrastrukturę cach skorzystać z zajęć z dziedziny edukacji turystyczną i rekreacyjną. W 2006 r. otrzy- ekologicznej dzieci i młodzieży. mała dyplom uznania gazety Rzeczpospolita Krośnice to miejsce, gdzie polodowcowe dla najlepszej gminy na Dolnym Śląsku pod wzgórza Wału Trzebnickiego, zwanego popu- względem pozyskiwania funduszy unijnych. larnie Górami Kocimi, spotykają się z płaską, W 2014 r. Krośnicka Kolej Wąskotorowa zo- zabagnioną Doliną Baryczy, w której człowiek stała laureatem Dolnośląskiego Klucza Suk- już w średniowieczu zaczął budować najwięk- cesu w kategorii Najlepsze przedsięwzięcie szy zespół stawów rybnych w Europie. To rów- turystyczne. nież miejsce o bogatej historii, gdzie stykały się 9 INFORMACJE OGÓLNE Miejscowości gminy Krośnice Wąbnice Czeszyce Stara Huta Kotlarka Czarnogoździce Dąbrowa Wierzchowice Smolak Kuźnica Wolanka Czeszycka Krośnice Suliradzice Świebodów Luboradów Police Grabownica Dziewiętlin Żeleźniki Więcków Pierstnica Brzostowo Mała Brzostówko Pierstnica Łazy Łazy Małe Wielkie Lędzina Poręba Krzyszkow Bukowice Gmina Krośnice liczy 17 873 ha powierzch- ska 751 ha, czyli 4,2 % powierzchni. Znacznie ni. Zamieszkuje ją ponad 8 tys. mieszkańców, większy od średniej krajowej jest udział la- liczba ludności wykazuje pewną tendencję sów, które zajmują 6805 ha, czyli 38,0 % po- wzrostową. Na terenie gminy znajduje się wierzchni. Pozostałe grunty stanowią 2414 ha, 25 wsi w 22 sołectwach. Użytki rolne stano- czyli 13,5 % powierzchni, z czego stosunkowo wią 8654 ha, czyli 48,4 % powierzchni gminy, duży udział 1368 ha, czyli 7,6 % stanowią sta- z czego grunty orne 6161 ha, czyli 34,3 % po- wy rybne. Flaga gminy jest w kolorze czarno– wierzchni, sady 55 ha, czyli 0,3% powierzchni, żółto–niebieskim. łąki 1687ha, czyli 9,4 % powierzchni, pastwi- 10 POŁOŻENIE Gmina leży w północno–wschodniej czę- Pod względem administracji kościelnej ści województwa dolnośląskiego, na tere- gmina leży na terenie diecezji wrocławskiej nie powiatu milickiego. Graniczy z gminami (parafie Krośnice i Wierzchowice) oraz ka- dolnośląskimi: Milicz, Zawonia, Dobroszy- liskiej (parafie Bukowice, Goszcz i Kuźnica ce i Twardogóra oraz z gminą Sośnie, leżącą Czeszycka) natomiast pod względem geogra- w województwie wielkopolskim. Krośnice ficznym leży w obrębie dwóch mezoregionów: znajdują się 50 km od Wrocławia oraz 30 km płaskiej Kotliny Milickiej, będącej częścią Ob- od najbliższej drogi ekspresowej S8. Dojazd niżenia Głogowsko–Milickiego oraz polodow- z najbliższego lotniska we Wrocławiu zajmu- cowych Wzgórz Twardogórskich, w tej części je ok. 1 godziny. Przez gminę przebiega droga nazywanych Wzgórzami Krośnickimi, będą- wojewódzka nr 448 Milicz–Syców, a granicą cych częścią dużej struktury Wału Trzebnic- gminy droga krajowa nr 15 Wrocław–Olsztyn. kiego. Najwyższym punktem gminy jest wzgó- Najgodniejszy dojazd z Wrocławia prowadzi rze Gęślica (242 m n.p.m.) między Dziewiętli- drogami krajowymi nr 5 i 15 w kierunku Mi- nem a Łazami, będące zarazem najwyższym licza, do miejscowości Lasowice. 2 km za La- punktem Wzgórz Krośnickich. Do innych zna- sowicami należy skręcić w prawo na Krośnice. czących wzgórz należy Wiatraczne Wzgórze Najbliżej położone węzły drogowe na drodze (206 m n.p.m.) i Babia Góra (205 m n.p.m.). ekspresowej nr S8 Warszawa–Wrocław to Najniżej w gminie położona jest Kotlarka (115 Dąbrowa i Łozina. Przez Krośnice przechodzi m n.p.m.). linia kolejowa Oleśnica–Krotoszyn, miejsco- Całość gminy leży w zlewni rz. Baryczy. wość posiada bezpośrednie, choć ograniczone, Największą rzeką jest Prądnia (Branda), do połączenie kolejowe z Wrocławiem i Pozna- której uchodzą Tążyna, Struga Czatkowicka, niem. nazywana w górnej części Rowem Dziewię- Widok z Wiatracznego Wzgórza (fot. K. Łuszczek) 11 tlińskim, Ruda oraz Grabownica i Błociec. Dru- „Dolina Baryczy”, a także wchodzi w skład eu- gą co do wielkości rzeką jest Rybnica, płynąca ropejskiej sieci obszarów chronionych Natura przez Kuźnicę Czeszycką, do której uchodzą 2000. Kobylarka, Młynówka Starzyńska i Jaźwinek. Pod względem historycznym teren gminy Z południowych stoków Wzgórz Krośnickich zawsze należał do Dolnego Śląska, aczkolwiek spływają Brzeźnica (Młyńska Struga) oraz Je- teren obecnej gminy Krośnice powstał z po- sionka, wpadające do Sąsiecznicy. Na terenie łączenia gromad, należących w okresie po- gminy leżą trzy kompleksy stawowe: Krośnice, wojennym do powiatu sycowskiego (Kuźnica Żeleźniki i Goszcz, należące do Zakładu Ry- Czeszycka) oraz trzebnickiego (Bukowice). backiego Krośnice, należącego do Gospodar- Jeszcze wcześniej, bo do 1818 r., do powiatu stwa Rybackiego „Stawy Milickie S.A.”, a tak- trzebnickiego należały również Łazy, Pierstni- że mniejsze stawy prywatne. Największymi ca, Brzostowo, Żeleźniki, Grabownica i Kotlar- akwenami są staw Czarny Las, liczący 112 ha ka. Jest to odbicie dawnych stosunków własno- i staw Nowy liczący 100 ha. ściowych i podziałów feudalnych. Do XVIII w. Znaczna część gminy jest pokryta lasami, teren obecnej gmin należał w części do wolne- administrowanymi przez Nadleśnictwo Milicz, go państwa milickiego Maltzanów (Krośnice, a we fragmencie przez Nadleśnictwo Oleśnica. Dąbrowa, Czarnogoździce), wolnego państwa Nadleśnictwo Milicz wchodzi w skład Leśnego stanowego Wierzchowice (Wierzchowice, Kompleksu Promocyjnego „Lasy Doliny Bary- Wąbnice, później także Dziewiętlin), posiadło- czy”. Niemal cała gmina, z wyjątkiem Więc- ści klasztoru cysterek trzebnickich w obrębie kowa, Piestnicy i Bukowic, leży na terenie księstwa oleśnickiego (Łazy, Bukowice, Pierst- największego w Polsce Parku Krajobrazowego nica), dóbr brzostowskich w obrębie księstwa Las w okolicy stawu Czarny Las (fot. I. Laskowicz) 12 oleśnickiego (Brzostowo, Lędzina, Żeleźniki, na mocy którego wschodnie tereny powia- Luboradów, Kotlarka), wolnego państwa stano- tu sycowskiego weszły w skład odrodzonego wego Goszcz (Grabownica, Suliradzice), dóbr państwa polskiego. Charakterystyczny punkt, cieszyńskich wrocławskiej kapituły katedral- w którym dawniej stykały się granice powia- nej (Kuźnica Czeszycka, Czeszyce) oraz dys- tów: trzebnickiego, milickiego i sycowskiego, tryktu międzyborskiego księstwa oleśnickiego a jeszcze dawniej dobra cysterek trzebnickich, (Stara Huta). Obecna granica gminy Krośnice dobra brzostowskie i goszczańskie, nosił na- z gminą Sośnie została wytyczona w 1920 r. zwę Trójpański Most, w połowie drogi między na skutek postanowień traktatu wersalskiego, Lędziną a Bukowicami. ATRAKCJE TURYSTYCZNE GMINY KROŚNICE WINNICA CENTRUM EDUKACYJNO- OŚRODEK DE SAS -TURYSTYCZNO-SPORTOWE PLENEROWY ASP SKANSEN KROŚNICKA KOLEJ Czatkowice PSZCZELARSKI PKP SZKLANY WĄSKOTOROWA ŚWIAT Wąbnice Czeszyce Milicz GALERIA Czatkowice A ZIEMI WIATRACZNE WZGÓRZE Stara Huta A Dąbrowa Staw Kotlarka Czarnogoździce Czarny Las Kuźnica Wierzchowice Czeszycka BAJKOWA Stawy DOLINA Wolanka Krosnickie Smolak A A BARYCZY Suliradzice Trzebnica Krośnice PKP Wrocław Luboradów Świebodów Grabownica Police Milicz 448 Żeleźniki Dziewiętlin Więcków Staw Nowy BABIA GÓRA ZAGRODA Pierstnica