60 Lat Turnieju Szachowego Lzs O „Złotą Wieżę”

Jan Siekaniec Iwona Derlatka

60 LAT TURNIEJU SZACHOWEGO LZS O „ZŁOTĄ WIEŻĘ”

2 Jan Siekaniec Iwona Derlatka

60 LAT TURNIEJU SZACHOWEGO LZS O „ZŁOTĄ WIEŻĘ”

Krajowe Zrzeszenie LZS Warszawa 2019 Okładka – grafika Agata Wilczek SZANOWNI PAŃSTWO

Redakcja i korekta Z nieukrywaną satysfakcją przyjmuję pomysł wydania Iwona Derlatka i Iwona Kusińska-Kania książki „60 lat turnieju o „Złotą Wieżę”, to znakomita idea! Polskie szachy niewątpliwie wiele zawdzięczają turniejom Opracowanie graficzno-techniczne Marcin Pawlik o „Złotą Wieżę”, które poprzez swoją masowość miały także wpływ na tworzenie struktur Polskiego Związku Szachowe- Ilustracje go i przyczyniły się do popularyzacji „królewskiej gry”, szcze- Zdjęcia miast – Wikipedia, strony internetowe miast, pałaców i zamków, sylwetki szachistów gólnie wśród szachistów z małych miast, miasteczek i wsi. – www. szachypolskie.pl, pozostałe – archiwum KZ LZS, zdjęcia z poprzednich wydań książek na Turniej o „Złotą Wieżę” to jeden z najstarszych w Polsce 15-lecie, 40-lecie i 50-lecie „Złotej Wieży” oraz nadesłane przez kluby i osoby: MLKS Nadnarwianka turniejów szachów drużynowych. Jego pomysłodawcami byli Pułtusk, LKS Pasjonat Dankowice, GKSZ Solny Grzybowo, LKSz GCkiP Czarna, LKS Zarzewie Prudnik, Jan Siekaniec, Stanisław Sączek, Stanisław Sukta, Marian Bysiewicz, Mirosław i Paweł Orłowscy. wspaniali działacze Polskiego Związku Szachowego i szachiści Romuald Frey, Stefan Wit- kowski i Michał Kierczyński, a organizatorem Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe. Teksty „Ciekawostek szachowych” Pierwszy turniej odbył się już w 1958 roku i choć to dziś wydaje się niewyobrażalne, Wykorzystano informacje z Wikipedii, prasy i książki W. Litmanowicza wystartowało w nim, w skali kraju (od wsi po powiaty) ponad 6 700 drużyn i 20 tysięcy „Nowe dykteryjki i ciekawostki szachowe” (1983) uczestników. Od 1966 roku Krajowe Zrzeszenie LZS organizuje finał centralny tego tur-

Druk – KRA-BOX Drukarnia offsetowa i introligatornia nieju, który poprzedzają eliminacje gminne, powiatowe i wojewódzkie. Przez kilkadzie- ul. Mrówcza 94 b, 04-762 Warszawa, www.kra-box.pl siąt lat turnieje odbywały się pod patronatem Polskiego Związku Szachowego. Od momentu rozgrywania finałów centralnych, w turniejach nie brakowało wybitnych postaci polskich szachów. Dzięki Państwa pracy udało się zidentyfikować większość zna- komitych szachistów uczestniczących w zawodach. Jak wynika z książki, niektórzy z nich byli stałymi uczestnikami, biorąc w nich udział po kilka, a nawet kilkanaście razy. Dla jednych był to start do poważnej kariery, inni dołączyli po osiągnięciu poziomu mistrzow- Copyright by Jan Siekaniec i Iwona Derlatka skiego. Imponuje informacja, że w ciągu 60 lat w zawodach uczestniczyło 65 arcymi- Copyright by Krajowe Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe strzów, mistrzów międzynarodowych i mistrzów FIDE. Doceniam fakt, że książka zawiera opisy i wyniki wszystkich turniejów oraz przedsta- Wszelkie prawa zastrzeżone. Każda reprodukcja lub adaptacja całości lub części niniejszej publikacji niezależnie od zastosowanej techniki reprodukcji (drukarskiej, fotograficznej, wia krótkie biogramy ponad 100 najwybitniejszych uczestników, a uzupełnia ją bogata internetowej i in.) wymaga zgody wydawcy. dokumentacja fotograficzna. To gigantyczna praca, jaką wykonali autorzy. Serdecznie dziękuję pomysłodawcom, autorom książki i życzę co najmniej kolejnych 60 turniejów.

Prezes Polskiego Związku Szachowego ISBN 978-83-936268-3-0 Radosław Jedynak

Wydawca Krajowe Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe Dofinansowane przez PZSzach. Jan Siekaniec

Słowo wstępne

Trudno opisać historię imprezy, która ma już 60 lat. To długi okres, w którym na- stąpiło wiele zdarzeń, także tych pozasportowych, niezwiązanych bezpośrednio z turniejem, ale rzutujących na formę i sposób rozgrywania imprezy szachowej pod nazwą „Złota Wieża”. Książka ta mogła powstać dzięki autorom książek, niestety w większo- rajowe Zrzeszenie LZS po raz czwarty zdecydowało się na wydanie książki opisu- ści już nieżyjących, wydanych na jubileusz 40-lecia – śp. Tadeuszowi Nyczowi i śp. K jącej historię masowego turnieju szachowego o „Złotą Wieżę”. Poprzednie publi- Stefanowi Witkowskiemu oraz 50-lecia – Jerzemu Morasiowi i śp. Zbigniewowi Tysz- kacje ukazały się na 15-lecie, 40-lecie i 50-lecie istnienia jednego z najstarszych druży- kiewiczowi. W dużej mierze skorzystałem z zawartych w nich opisów poszczególnych nowych turniejów w Polsce i zapewne w Europie. turniejów, zarówno jeśli chodzi o część sportową, jak i okoliczności im towarzyszące, Niewątpliwie nasz turniej to część historii polskich szachów – pokazuje jak z domo- gdyż dostęp do materiałów źródłowych z turniejów z pierwszych 30 lat (1958–88) jest wej gry w latach 60. i 70. XX wieku, ta niezwykle interesująca i wymagająca gra plan- bardzo ograniczony. szowa, przeradzała się w kolejnych latach w profesjonalny sport. Warto czytając naszą publikację zwrócić uwagę na to, ilu wspaniałych szachistów Podziękowania brało udział w tym turnieju, a szczególnie na to, że dla wielu z nich stała się rodzinną tradycją – szachową pałeczkę po rodzicach przejęli synowie i córki. Pokazuje to, jak Wielkie słowa podziękowania należą się Iwonie Kusińskiej-Kani (KZ LZS), która ze- mocno zakorzeniony jest ten turniej w strukturach Ludowych Zespołów Sportowych. brała i udostępniła materiały dotyczące turniejów zgromadzone w archiwach Krajowe- Dla Krajowego Zrzeszenia LZS jest to wciąż jedna z najważniejszych wizytówek spor- go Zrzeszenia LZS w Warszawie. Były one bardzo pomocne w szczególności, jeśli cho- towych – imprez z setek innych, która ma swój finał centralny. dzi o identyfikację uczestników poszczególnych turniejów. Uruchomiła ona także akcję Dziękujemy wszystkim dotychczasowym uczestnikom i liczymy, że kolejne pokole- pozyskiwania dokumentacji zdjęciowej z „terenu” – wojewódzkich zrzeszeń LZS, bez- nia polskich młodych szachistów będą startować w naszym turnieju. pośrednich organizatorów i uczestników imprezy. Wszystkie te materiały wzbogaciły książkę i pozwoliły na ujęcie w niej wielu szczegółów dotychczas niepublikowanych. Krajowe Zrzeszenie Moim głównym zamiarem było przede wszystkim przedstawienie uczestników tur- Ludowe Zespoły Sportowe niejów o „Złotą Wieżę” w bliższej perspektywie, niż to miało miejsce w poprzednich wydaniach. Chciałem oprócz podania nazwisk – wybitnych postaci polskich szachów – napisać o nich coś więcej. Intencją, jaka mi przy tym przyświecała, było pokazanie, jak wiele polskie szachy zawdzięczają turniejom o „Złotą Wieżę”, które poprzez swoją masowość położyły podwaliny do budowania szerokich struktur organizacyjnych Pol- skiego Związku Szachowego. Ponadto turnieje z udziałem szachistów spod znaku LZS zawsze były miejscem do poszukiwania talentów szachowych i jak pokazuje historia imprezy, talentów tych nie brakowało. W opisie sylwetek wybitnych szachistów uczestniczących w turniejach o „Złotą Wie- żę” bardzo pomocne były dane zgromadzone na portalu internetowym „Szachy w Pol- sce”, które za zgodą Przemysława Jahra wykorzystałem w niniejszej publikacji. Za udo- stępnienie tych danych dziękuję Panu Przemysławowi. Wykonał on tytaniczną pracę, zbierając i publikując na wspomnianej stronie wszelkie informacje dotyczące historii

9 szachów w Polsce, z których teraz można „czerpać garściami”. Niewątpliwie książka na Zdobywcy pucharów w latach 1958-1971 tym bardzo zyskała. Liczba startujących Słowa podziękowania składam także Agacie Wilczek, która wzbogaciła okładkę książ- Najlepszy Rok Uczestników turniejów ki o ciekawy element graficzny, a także współautorce Iwonie Derlatce, która uzupełniła Drużyn powiat książkę wieloma anegdotami i ciekawostkami dotyczącymi klubów i szachistów. Drużynowych Indywidualnych 1958/59 6 793 20 379 Cieszyn Pierwsze lata turnieju 1959/60 8 504 25 512 Pszczyna W latach 1958/65 nie groma- 1960/61 12 655 33 965 Pszczyna dzono danych startujących 1961/62 12 716 38 148 Dębica Szachy były w Polsce zawsze popularną domową rozrywką szczególnie na długie je- indywidualnie w turniejach 1962/63 16 760 50 280 Gliwice sienne i zimowe wieczory. Trzeba tu zaznaczyć, że koniec lat 50. XX wieku (turnieje środowiskowych o „Złotą Wieżę” rozpoczęły się w roku 1958), a nawet całe lata 60. ubiegłego stulecia 1963/64 21 000 63 000 Lwówek Śląski to z dzisiejszego punktu widzenia zupełnie inna epoka. Wtedy rzadko kiedy w domu 1964/65 27 363 72 351 Białogard był telewizor (a w nim jeden program), a o Internecie nawet wtedy nie myślano. Gra- 1965/66 34 420 104 160 60 000 Morąg no więc w domach w szachy, z bliższą lub dalszą rodziną albo zaproszonymi gośćmi. 1966/67 42 000 126 000 74 000 Myszków Oczywiście poziom tych domowych szachów był bardzo różny i z reguły amatorski. 1967/68 46 840 187 000 93 692 Myszków W roku 1958 udało się wyciągnąć większość tych szachistów z domów i stworzyć dla 1968/69 62 039 248 156 72 726 Kalisz nich ogólnodostępne rozgrywki szachowe pod nazwą o „Złotą Wieżę”. Wkrótce szachy 1969/70 70 500 282 000 85 000 Będzin wkroczyły masowo do wiejskich świetlic i domów kultury – stały się najpopularniejszą 1970/71 22 062 88 248 297 432 Dębica grą przed warcabami i grami karcianymi (w tym brydżem). Pomysłodawcami turnieju byli dwaj dziennikarze i szachiści Romuald Frey i Michał Patrząc, na powyższą tabelę, można łatwo zauważyć, że turnieje szachowe o „Zło- Kierczyński. W prace organizacyjne i promocyjne włączyli się też Wojciech Szkiela tą Wieżę” od początku swojej historii miały charakter masowy. Analizując bardziej i Stefan Witkowski. Te osoby w dużej mierze zbudowały „markę” turniejów o „Złotą wnikliwie zamieszczone dane, można zaobserwować niezwykły i dynamiczny rozwój Wieżę”, poświęcając im dużo czasu i własnych talentów. imprezy w pierwszych latach jej historii. Nawet biorąc poprawkę na to, że być może Organizacji tego wielkiego jak na owe czasy przedsięwzięcia podjęło się Zrzeszenie zamieszczone dane statystyczne są lekko zawyżone, to i tak przedstawione liczby są LZS przy współpracy Związku Młodzieży Wiejskiej. Turniej miał już na starcie wielkie- imponujące. go sojusznika – „Dziennik Ludowy”, gazetę o ogólnopolskim zasięgu. Od początku turnieju w roku 1958 do jego apogeum w roku 1970 można zaobser- W pierwszych latach turnieje organizowano tylko do szczebla powiatowego. Powiat, wować przyrost ilości drużyn na poziomie 937,8%, czyli prawie dziesięciokrotny. Na na którego terenie startowało najwięcej drużyn w stosunku do liczby mieszkańców podobnym poziomie wzrastała także ilość uczestników imprezy. By przekonać się ja- – otrzymywał puchar ufundowany przez redakcję „Dziennika Ludowego”. kich wielkości dotykamy, wystarczy skonfrontować je z danymi Centralnego Rejestru Członków Polskiego Związku Szachowego, w którym w roku 2018 w całym kraju zare- jestrowanych było 405 klubów zrzeszających około 76 000 zawodników, a także przy- toczyć dane, jakimi posługiwali się niedawno zwolennicy wprowadzenia do szkół gry w szachy – argumentowali oni, że dziś w Polsce gra w szachy łącznie ok. 2 mln osób. Nic dziwnego, że mając wówczas te liczby przed oczami, organizatorzy turniejów o „Złotą Wieżę” postanowili coś zrobić z taką masą chętnych do gry szachistów. Kolej- Polski Związek Szachowy udzielał sportow- ny krok był oczywisty, postanowiono rozszerzyć rywalizację do poziomu ogólnokra- com wsi dużej pomocy w szkoleniu organi- jowego. Władze Zrzeszenia LZS zdecydowały więc, że począwszy od ósmego turnieju zatorów, sędziów i instruktorów szachów. (lata 1965/1966) rozgrywki będą prowadzone systemem pięciostopniowych eliminacji: W Międzygórzu (lata 1960–1970) rokrocznie szkoliło się około 100 osób, głównie na • w środowisku wiejskim, potrzeby „Złotej Wieży” • w gromadach (odpowiednik późniejszych gmin),

10 11 • w powiatach, bazy szkoleniowej dla instruktorów szachowych i warcabowych. Pierwszych kilkuset • w województwach, instruktorów tam właśnie zostało przeszkolonych i uprawnionych do prowadzenia za- • finał centralny. jęć w klubach, placówkach oświatowych i kulturalnych. Baza działała w latach 1960– 1970. Z redakcją „Wiadomości Sportowe” stworzył też masowy turniej warcabowy W roku 1967 Polski Związek Szachowy wprowadził turniej o „Złotą Wieżę” do swo- o „Kryształowy Kamień”. jego kalendarza imprez sportowych – turniej tym samym zyskał nowego potężnego Stefan Witkowski (1931–2007) – szachista, mistrz sojusznika. międzynarodowy (1977), dziennikarz. Pierwsze kro- W momencie podjęcia decyzji o ogólnopolskim formacie turniejów o „Złotą Wieżę” ki szachowe stawiał w rodzinnej Łodzi. W 1954 roku i organizacji finałów centralnych, które były zwieńczeniem wielostopniowych elimina- został wicemistrzem kraju seniorów, w 1959 mistrzem cji, pojawiło się wokół turnieju wiele wybitnych postaci, które odcisnęły na imprezie Polski po dogrywce z Józefem Gromkiem. Startował swoje piętno. Udało się też zrealizować ideę rozgrywania finałów w polskich zamkach. 18 razy w finałach mistrzostw Polski. Był wielokrot- Oto szachiści z małych miejscowości i miasteczek mogli rozgrywać partie szachów we nym medalistą drużynowym mistrzostw Polski. W la- wspaniałych wnętrzach polskich zamków i pałaców. Dzięki temu bardzo wzrosła ranga tach 1960–1998 pełnił funkcję sekretarza generalnego i prestiż imprezy. i wiceprezesa do spraw sportowych Polskiego Związku Dodatkowo wymyślono, że każdemu turniejowi finałowemu będzie towarzyszyła bo- Szachowego. Współpracował z periodykami szachowy- gata oprawa imprez towarzyszących, z których na plan pierwszy wysuwała się organi- mi, redagował kąciki szachowe w gazetach, był autorem zacja widowisk „żywych szachów”. Przestawienia te, były solidnie przygotowywane, na książek popularyzujących szachy. Jako szachista repre- długo przed ich wystawieniem. Przygotowania dotyczyły scenografii, ubioru aktorów zentował pozycyjny styl gry, był uważany za specjalistę oraz wyreżyserowania widowiska, które tematyką związane było z miejscem rozgrywa- obrony Grunfelda. Najwyższy ranking w karierze osią- nia turniejów i odwoływało się do ważnych wydarzeń z historii naszego kraju. Wszyst- gnął 1 stycznia 1978 r., z wynikiem 2365 punktów dzielił kie widowiska odbywały się na wielkich szachownicach (zwykle na dziedzińcach zam- wówczas 16–19 miejsce wśród polskich szachistów. To ków), na których rozgrywano partie szachów, często przy licznie zgromadzonej pu- wreszcie on przez wiele lat przygotowywał widowiska bliczności. Udało się także przez kilkanaście lat na turnieje indywidualne zapraszać „żywych szachów” towarzyszące „Złotej Wieży”. Za or- szachistów z innych krajów. ganizację tych widowisk otrzymał tytuł Zasłużonego Działacza Kultury. Twórcy turnieju o „Złotą Wieżę” Wojciech Szkiela (1933–2013) – był dziennikarzem sportowym. Od 1957 do 1990 roku pracował w „Dzien- Romuald Frey (1926–1990) – był dziennikarzem niku Ludowym”, gdzie kierował redakcją sportową. Ze sportowym i fotoreporterem (przez wiele lat pracował swoją gazetą angażował się w popularyzację sportu w „Wiadomościach Sportowych”), autorem wielu ksią- w środowisku wiejskim. Relacjonował 10 igrzysk olim- żek o tematyce turystycznej, szachowej i warcabowej. Od pijskich (7 letnich i 3 zimowe), najbardziej związany był 1946 związany z organizacjami OMTUR i PPS, później z kolarstwem. Po powierzeniu „Dziennikowi Ludowe- działał w ZMW i LZS. Przez wiele lat pełnił funkcję prze- mu” współorganizacji Wyścigu Dookoła Polski, w 1966 wodniczącego Społecznej Sekcji Szachowej, działającej na roku został jego dyrektorem i pełnił tę funkcję do 1989 r. rzecz szachistów wiejskich. To on był głównym pomysło- Jego zainteresowania obejmowały też sporty umysłowe, dawcą turnieju o „Złotą Wieżę”. W Polskim Związku Sza- takie jak szachy i warcaby. chowym działał od 1961 roku, przez ponad 20 lat sprawu- Michał Kierczyński – o nim niestety wiemy najmniej. jąc funkcję wiceprezesa ds. organizacyjnych i sekretarza Był dziennikarzem „Dziennika Ludowego” i zapalonym generalnego. Później reaktywował w kraju „polską grę”, czyli warcaby stupolowe. Jedną szachistą, to on wymyślił nazwę tego turnieju (na zdję- z najbardziej znaczących inicjatyw Romualda Freya było utworzenie w Międzygórzu ciu pośrodku z nieodłącznym papierosem).

12 13 Uczestnicy turniejów turnieju o „Złotą Wieżę” jak dotąd wystartowało 250 drużyn – klubów, z czego nieco więcej niż połowa – dwa i więcej razy i 122 kluby tylko raz. Pewien kłopot w prawi- Śmiało można stwierdzić, że liczba uczestników turniejów o „Złotą Wieżę” w cią- dłowym policzeniu tej frekwencji był w tym, że niektóre kluby w trakcie tych 60 lat, gu 60 lat trwania imprezy znacznie przekroczyła 2 miliony osób. Oczywiście dotyczy zmieniały swoje nazwy. Jeśli jednak wywodziły się z tej samej małej miejscowości, nie to uczestników wszystkich szczebli eliminacji – w samym roku 1970 naliczono ich było większych wątpliwości – można było uznać, że to kontynuacja działalności pod 282 000. W miarę upływu czasu liczba ta systematycznie spadała z różnych względów, nieco zmienioną nazwą. głównie uporządkowania struktur szachowych, powstawania nowych klubów, które se- Wśród finalistów niewątpliwym rekordzistą, jeśli chodzi o obecność w końcowym lekcjonowały szachistów, dokonując naturalnego podziału na szachy „zawodnicze” i te etapie rozgrywek jest LKS Nadnarwianka Pułtusk – 41 razy grali w finałach. Trzeba po- zupełnie amatorskie. nadto nadmienić, że drużyna z Pułtuska pod nazwą Mewa Pułtusk (1966, 1967 i 1969) Eliminacje do finału centralnego imprezy też ewoluowały i z czasem zostały zredu- i LZS Pułtusk (1970) dodatkowo jeszcze czterokrotnie grała w finałach – trudno jednak kowane tylko do mistrzostw poszczególnych województw. Nie wynikało to bynajmniej teraz stwierdzić, czy była to kontynuacja. Od roku 1973 w finałach pojawia się zespół ze znacznego spadku ilości uczestników – drużyn w danym województwie. Główną LKS Nadnarwianka Pułtusk i z małymi wyjątkami rok w rok występuje na tym szczeblu przyczyną tego procesu był postęp związany z techniczną stroną organizacji turnie- rozgrywek, często w charakterze faworyta. jów. Powszechnie wprowadzone do rozgrywek turniejowych programy komputerowe Jeśli chodzi o ilość zdobytych tytułów w 60-letniej historii turnieju, to w tej klasyfika- umożliwiają łatwą obsługę zawodów nawet z udziałem 30 i więcej drużyn – co na wacji prowadzi zdecydowanie LKS Piast Słupsk, który w swoich 17 startach zdobył 15 me- runki eliminacji wojewódzkich stało się optymalnym systemem eliminacji. Długolet- dali, w tym 9 złotych, 3 srebrne i 3 brązowe. Był to bardzo silny zespół, który w latach ni proces docierania się sposobu rozgrywania imprezy, na który wpływ miały także 1975–1988 nie schodził z podium, a najczęściej wygrywał kolejne turnieje. zmiany administracyjne w kraju (zmiana sposobu wyłaniania finalistów – pojawienie W ciągu 60 lat rozgrywania turniejów o „Złotą Wieżę” uczestniczyło w nim wielu się eliminacji międzywojewódzkich – strefowych) sprawił, że początkowa masowość szachistów z najwyższymi tytułami (65 osób). Wśród kobiet były to – 4 arcymistrzynie, imprezy przeszła w jej jakość. 6 mistrzyń międzynarodowych i 7 mistrzyń, wśród mężczyzn – 7 arcymistrzów, 19 mi- Obecnie w finałach centralnych turnieju o „Złotą Wieżę” biorą udział prawie wyłącz- strzów międzynarodowych i 22 mistrzów. Oczywiście nie wszyscy grając w turniejach, nie wyspecjalizowane kluby szachowe, z wielkim dorobkiem sportowym i doświad- mieli już te tytuły, czasami występując w „Złotej Wieży” byli u progu swojej kariery czeniem w zakresie selekcji i szkolenia młodzieży. Należy jednak zaznaczyć, że już od szachowej, a czasami był to okres po ich wielkich sukcesach. W turnieju grały w cha- samego początku rozgrywania turniejów finałowych nie brakowało w nich wybitnych rakterze zawodniczek 2 mistrzynie Polski: arcymistrzynie Iweta Rajlich (Radziewicz) postaci polskich szachów oraz wyróżniających się klubów. Dzięki zgromadzonej do- i Marta Michna (Zielińska). Wśród mężczyzn grało 3 mistrzów Polski: mistrzowie mię- kumentacji udało się zidentyfikować większość wybitnych polskich szachistów, którzy dzynarodowi Zbigniew Szymczak, Ryszard Skrobek i mistrz Józef Gromek. Ponadto uczestniczyli w turniejach finałowych. Niektórzy z nich byli stałymi uczestnikami tur- w imprezie startowało wiele finalistek i finalistów indywidualnych mistrzostw Polski nieju – brali w nich udział po kilka, a nawet kilkanaście razy. Dla innych turniej był i reprezentantów kraju. epizodem w ich bogatym szachowym curriculum vitae – uczestniczyli w nim raz lub dwa. Trudno z racji braku materiałów źródłowych odnieść się do uczestników, którzy Poniższa tabela prezentuje wszystkie wybitne zawodniczki i zawodników, którzy byli kończyli przygodę z turniejem gdzieś na szczeblu eliminacji wojewódzkich lub powia- uczestnikami turniejów o „Złotą Wieżę” w 60-letniej historii imprezy towych. Wśród nich także było wiele przyszłych wielkich postaci polskich szachów. Kobiety Taką osobą była między innymi Iweta Radziewicz (obecnie) Rajlich, która grała w tur- Lp. Imię i nazwisko Barwy klubowe w „Złotej Wieży” nieju o „Złotą Wieżę” na poziomie eliminacji w barwach LKS Olimp Błonie (prawdopodobnie w 1992 roku). Zapewne udział w turnieju był jednym z pierwszych kroków Arcymistrzynie w szachowej karierze Iwety, która później stała się jedną z najwybitniejszych szachistek 1 Hanna Ereńska-Radzewska Symultana szachowa na turnieju w Uniejowie w kraju, reprezentantką Polski i zdobywczynią 7 tytułów mistrzyni Polski. Na pew- 2 Barbara Jaracz (Grabarska) ZPD MGOK Jasień no wśród uczestników turniejów na niższym poziomie rozgrywek było wielu później 3 Marta Michna (Zielińska) LKS Pasjonat Dankowice wybitnych szachistów – niestety ze względu na brak dokumentacji z turniejów elimi- 4 Iweta Rajlich (Radziewicz) LKS Olimp Błonie nacyjnych trudno ich wymienić z imienia i nazwiska. Ogółem w finałach centralnych

14 15 Mistrzynie międzynarodowe 16 Andrzej Szypulski LKS Hańcza Suwałki 1 Anna Jakubowska LKS Nadnarwianka Pułtusk 17 Konrad Typek LKS Legrol Legnica 2 Dorota Kika (Czarnota) LKS Kłos Czarny Koń Olkusz 18 Stefan Witkowski Organizator, reżyser „żywych szachów” 3 Oliwia Kiołbasa LKS Augustovia Augustów 19 Krzysztof Żołnierowicz MLKS Piast Słupsk 4 Magdalena Kozak KSz Juvena Hańcza Suwałki Mistrzowie 5 Maria Mickiewicz (Szymańska) KSz Juvena Hańcza Suwałki 1 Łukasz Bardeli LKS Chrobry Gniezno 6 Anna Warakomska KSz Javena Hańcza Suwałki 2 Michał Bartel LKS Nadnarwianka Pułtusk Mistrzynie 3 Dionizy Barwiński LKS Nadnarwianka Pułtusk 1 Julia Antolak GKSz Solny Grzybowo 4 Zbigniew Bojczuk LKS Legrol Legnica 2 Danuta Gruszka (z d. Kłusek) LZS Igloopol Pilzno 5 Adam Cichocki MLKS Piast Słupsk 3 Halina Jałowiec (z d. Maziarka) LKS Rolnik Róża 6 Roman Dworzyński Symultana szachowa na turnieju w Uniejowie 4 Jolanta Krynicka LKS Pribo Hańcza Suwałki 7 Józef Gromek LZS Spółdzielca Pilzno 5 Agnieszka Słabek LKS Pasjonat Dankowice 8 Kamil Grycel LKS Pribo Hańcza Suwałki 6 Elżbieta Sosnowska LKS Nadnarwianka Pułtusk 9 Wiesław Janocha LKS Budrol Legnica 7 Hanna Wesołowska LZS Grom Poczesna 10 Krzysztof Jasik ZPD MGOK Jasień Arcymistrzowie 11 Marcin Kolago LKS Kormoran Ostróda 1 Rafał Antoniewski LKS Pasjonat Dankowice 12 Grzegorz Kopacz LZS Górnovia Smak Górno 2 Krzysztof Bulski LKS Orkan Dąbrówka Wielka 13 Dominik Lewtak LKSz GCKiP Czarna 3 Łukasz Cyborowski LKS Caissa Legnica 14 Lutosław Manasterski LKS Budrol Legnica 4 Krzysztof Jakubowski KSz Juvena Hańcza Suwałki 15 Jacek Markiewicz LZS Spółdzielca Pilzno, LKS Pasjonat Dankowice 5 Aleksander Miśta LKS Kormoran Ostróda 16 Waldemar Mażul LKS Nadnarwianka Pułtusk 6 Jacek Tomczak LKS Piast Śrem 17 Piotr Mickiewicz LKS Nadnarwianka Pułtusk 7 Tomasz Warakomski KSz Juvena Hańcza Suwałki 18 Grzegorz Murawski LKSz ZPD Jasień Mistrzowie międzynarodowi 19 Marek Oliwa ZPD MGOK Jasień 1 Zbigniew Doda Symultana szachowa na turnieju w Zgorzelcu 20 Adrian Panocki GKSz Solny Zieleniewo 2 Romuald Grąbczewski Symultana szachowa na turnieju w Żaganiu 21 Henryk Seifert LKS Pasjonat Dankowice 3 Krzysztof Chojnacki LKS Chrobry Gniezno 22 Robert Tustanowski LKS Zarzewie Prudnik 4 Krystian Kuźmicz LKS Nadnarwianka Pułtusk 5 Grzegorz Łukasiewicz LKS Budrol Legnica 6 Leszek Ostrowski LKS Pribo Hańcza Suwałki Około 600 roku naszej ery arabska gra 7 Karol Pinkas Wisła szatrandż, powstała z hinduskiej czaturangi, 8 Witalis Sapis GKSz Solny Zieleniewo przywędrowała do Europy. 9 Michał Skalski LZS Górnovia Smak Górno Szatrandż był rozgrywany na desce 8x8 pól, a każda ze stron miała 16 bierek, po- 10 Ryszard Skrobek LZS Igloopol Pilzno dobnych do tych, które mamy w dzisiejszych 11 Zbigniew Strzemiecki LKS Nadnarwianka Pułtusk szachach: piechur (pionek), jeździec (sko- 12 Artur Sygulski LKS Chrobry Gniezno czek), słoń (goniec), zamek (wieża), mędrzec 13 Bogusław Sygulski LKS Rolnik Róża (hetman) oraz szach (król). 14 Marcin Szymański KSz Juvena Hańcza Suwałki Partia kończyła się w momencie, kiedy następował mat lub kiedy wszystkie figury 15 Zbigniew Szymczak MLKS Ostródzianka Ostróda jednej strony (oprócz króla) zostały zbite.

16 17 Kalendarium najważniejszych wydarzeń 1991 – do regulaminu wprowadzono wymóg udziału w drużynie juniora do lat 18. w 60-letniej historii turnieju o „Złotą Wieżę” Przez to rozgrywki stały się najbardziej wymagającymi sportowo zawodami drużyno- wymi w szachach w kraju. 1958/1959 – rozegrano pierwszy turniej, który kończył się na etapie powiatowym 1996 – kolejne zmiany regulaminowe – postanowiono, że w latach parzystych prawo – nagrodą był puchar ufundowany przez redakcję „Dziennika Ludowego” dla najlep- udziału w turnieju mają wszyscy zawodnicy LZS bez względu na kategorię, a w niepa- szego powiatu (liczyła się ilość drużyn w stosunku do liczby mieszkańców). rzystych – zawodnicy do I kategorii (bez tzw. plusa). 1966 – wprowadzono finał centralny (drużyny trzyosobowe). 1999 – wprowadzono reformę administracyjną kraju (16 województw), co zmie- 1967 – po raz pierwszy turniej odbył się na terenie pięknego zabytku – Zamku w Mal- niło sposób rozgrywania kolejnych turniejów – do finału centralnego kwalifikowało borku, co rozpoczęło tradycję rozgrywania turnieju w najważniejszych polskich obiek- się 16 mistrzów wojewódzkich (brak eliminacji strefowych) plus drużyna gospodarza tach zabytkowych. Po raz pierwszy przedstawiono widowisko „żywych szachów”. Pol- i mistrz z ubiegłego roku. ski Związek Szachowy wprowadza turniej do swojego kalendarza imprez sportowych. 2009 – zwykle finał centralny trwał kilka dni. W tym roku odbył się najkrótszy finał 1968 – postanowiono, że drużyny będą startować w składzie czteroosobowym, w historii – trwał 2 dni, a tempo gry było szaleńcze – 30 minut na rozegranie partii. Ten w tym obowiązkowo jedna kobieta. Patronat nad turniejem objęło Ministerstwo Kul- eksperyment nie przypadł do gustu uczestnikom. Po raz pierwszy w turnieju wystarto- tury i Sztuki. wało ponad 26 drużyn – wiązało się to ze zmianą regulaminu. W turnieju mogły wziąć 1971 – po raz pierwszy na finale centralnym rozegrano turniej indywidualny kobiet udział aż trzy zespoły z eliminacji wojewódzkich. i mężczyzn. Po raz ostatni wręczono nagrody dla powiatów „za masowość”. Otrzymał 2010 – znowu zmieniono tempo gry, tym razem szachiści mieli do dyspozycji 60 mi- go powiat dębicki. nut. W turnieju wystartowało aż 29 drużyn – najwięcej w historii turnieju. 1972 – „Złota Wieża” stała się imprezą międzynarodową. Do turnieju indywidualne- 2011 – ponownie zmieniono regulamin. W finale centralnym mogły startować po go zaproszono szachistów z Czechosłowacji. Po raz pierwszy w historii finałów central- dwie drużyny z eliminacji wojewódzkich. nych zdarzyło się, że dwie drużyny zdobyły „Brązową Wieżę”. Były to: LZS Borów (woj. wrocławskie) i LZS Bogate (woj. warszawskie). 1973 – za pierwsze miejsce w finale centralnym zaczęto wręczać Kryształowy Puchar Przechodni, ufundowany przez byłego mistrza świata, arcymistrza Michaiła Botwinnika. 1976 – ze względu na reformę administracyjną kraju (podział na 49 województw) zmieniono sposób wyłaniania uczestników finału centralnego. Wprowadzono strefy eliminacyjne, jako ostatni etap przed finałem. Strefy obejmowały 4–5 województw. 1977 – kolejne zmiany regulaminowe – ograniczono ilość startujących w finale centralnym drużyn do 12, ale turniej przeprowadzano systemem „każdy z każdym”. 1981 – mimo trudnej sytuacji w kraju udało się przeprowadzić kolejny turniej i za- chować ciągłość imprezy. W Rydzynie odbył się tylko turniej drużynowy, podobnie było rok później (1982). Turnieje indywidualne powróciły w 1983 roku. 1985 – rozgrywki indywidualne przeprowadzono jako mistrzostwa LZS. 1986 – nie odbyły się turnieje indywidualne, wyróżniono zawodników na poszcze- gólnych szachownicach. 1987 – wprowadzono ważną zmianę regulaminową. Ponieważ ton rozgrywkom o „Złotą Wieżę” nadawały wyczynowe kluby drugoligowe, postanowiono wrócić do „amatorskich korzeni” turnieju i zdecydowano, że od kolejnej edycji (XXX turniej) dopuszczeni zostaną tylko szachiści do II kategorii.

18 19 Opis Finałów Centralnych Ogólnopolskiego Turnieju LZS o „Złotą Wieżę” rozpoczy- Składy najlepszych trzech drużyn: namy od 1966 roku, bo wtedy odbył się pierwszy taki finał. W poprzednich latach turnie- 1. LZS PZGS Lubartów – Ryszard Czermiński, Wiesław Jabłoński i Edward Kutnik, je kończyły się na szczeblu powiatowym. 2. LZS Mewa Pułtusk – Ryszard Polak, Jerzy Pankratjew i Zdzisław Pieczonka, 3. LZS Szebnie – Ireneusz Kwiatkowski, Stanisław i Tadeusz Kowalczyk (bracia). W historii turniejów o „Złotą Wieżę” nie brakowało przypadków rodzinnych skła- VIII Turniej o „Złotą Wieżę” dów drużyn, zdarzało się nawet tak, że przy składach czteroosobowych całą drużynę stanowiła jedna rodzina. 1. Finał Centralny – Warszawa (6–8 maja 1966) Po warszawskim turnieju Ryszard Czer- miński powiedział: – Puchar ZMW to najcen- niejszy sukces w mojej szachowej karierze. Inne osiągnięcia? Chyba zdobycie tytułu mistrza województwa lubelskiego, co z uwagi na udział lubelskich „ligowców” było bardzo trudne. Jedyna kobieta w finale centralnym Halina Rawska tak go skomentowała: – Wspaniały turniej! Nie myślałam, że dzięki szachom będę pierwszy raz w stolicy, ale koleżanki będą mi zazdrościć. Szkoda tylko, że u siebie, w Iło- wej Żagańskiej, nie mam silnych przeciwni- ków. Lepszych szachistów spotkałam dopiero w rozgrywkach powiatowych. Drużyna Haliny Warszawa, „Dom Chłopa”, lata 60. XX wieku. Hotel mieszczący się przy Placu Powstańców Warszawy Halina Rawska. Obok Ryszard Gołębiewski Rawskiej – LZS Jasień – zajęła w Warszawie wybudowany ze składek mieszkańców wsi w latach 1957–1962 z Rady Głównej Zrzeszenia LZS 6 miejsce

Pierwszy w historii turniejów o „Złotą Wieżę” finał centralny odbył się w dniach Sylwetki szachistów 6–8 maja 1966 roku w salach reprezentacyjnych „Domu Chłopa” w Warszawie. Wzięło w nim udział 16 najlepszych drużyn wojewódzkich (bez reprezentacji woj. kieleckie- Ryszard Czermiński (1934–2004). Był sy- go) wyłonionych w eliminacjach środowiskowych, gromadzkich, powiatowych i woje- nem Juliusza Czermińskiego, wieloletniego wódzkich. Finał był ukoronowaniem wielkiej ogólnokrajowej imprezy, trwającej prze- dyrektora Szkoły Rzemiosł Budowlanych szło 6 miesięcy. O miejsce w finale ubiegało się 34420 trzyosobowych drużyn (zasady w Lubartowie, z którą i on związał na długie regulaminowe turnieju przez lata zmieniały się – początkowo rozgrywki drużynowe lata swoje losy. Pracował w niej jako nauczy- obywały się w trzyosobowych składach, od roku 1968 w czteroosobowych – w tym obo- ciel zawodu. Już w czasie studiów w krakow- wiązkowo kobieta, a później także junior). Pierwszy finał centralny o „Złotą Wieżę” skiej Akademii Górniczo-Hutniczej, czynnie wygrała drużyna Ludowego Zespołu Sportowego przy PZGS Lubartów (woj. lubelskie). uczestniczył w zajęciach i zawodach szacho- Jeszcze przez wiele kolejnych lat szachiści z Lubartowa odgrywali czołową rolę w tych wych, będąc w tym czasie między innymi turniejach. Wielką indywidualnością zespołu był jeden z najlepszych szachistów wiej- akademickim mistrzem Polski. Kandydat skich w tych czasach – Ryszard Czermiński. W nagrodę otrzymali Puchar Związku na mistrza szachowego (1962). W drużyno- Młodzieży Wiejskiej. „Srebrną Wieżę” – drugie miejsce w turnieju zdobyła drużyna wych mistrzostwach Polski zdobył dwa me- LKS Mewa Pułtusk (woj. warszawskie), a „Brązową Wieżę” i trzecie miejsce wywalczyła Ryszard Czermiński, przez wiele lat był jednym dale – srebrny w 1956 roku i brązowy w 1961. drużyna LZS Szebnie (woj. rzeszowskie). z najlepszych szachistów wiejskich W drużynowym Turnieju o „Złotą Wieżę”

20 21 trzykrotnie był medalistą – złoto (1966), srebro (1967) i brąz (1968). Chętnie dzielił IX Turniej o „Złotą Wieżę” się swoją ogromną szachową wiedzą, udzielając bezcennych informacji najmłodszym adeptom najtrudniejszej gry świata. Było to między innymi podczas zajęć szachowych 2. Finał Centralny – Malbork (20–23 kwietnia 1967) organizowanych w Zespole Szkół Zawodowych nr 1 oraz w czasie zajęć sekcji szachowej LUKS Lubartów w SP nr 1 i w LOK. W Lubartowie od wielu lat rozgrywany jest Ogólno- polski Turniej Szachowy o Puchar Lubartowskiej Spółdzielczości – Memoriał Ryszarda Czermińskiego.

Wyniki Finału Centralnego VIII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Warszawa 1966 M Klub Województwo 1 LZS PZGS Lubartów lubelskie 2 LZS Mewa Pułtusk warszawskie 3 LZS Szebnie rzeszowskie 4 LZS Pszczółki gdańskie 5 LZS Drawsko koszalińskie 6 LZS Jasień zielonogórskie 7 LZS Laskowice bydgoskie 8 LZS Nakło Śląskie katowickie Zamek w Malborku, najsłynniejszy zamek krzyżacki w Polsce, wznoszony w kilku etapach – od 1280 do poł. 9 LZS Orzeł Karolewo olsztyńskie XV w. przez zakon krzyżacki. Zbudowano go w stylu gotyckim. W 1997 roku wpisany na listę dziedzictwa UNESCO 10 LZS Wygoda łódzkie 11 LZS Wawrzeńczyce wrocławskie 12 LZS Supraśl białostockie Przez cztery kwietniowe dni zamek w Malborku był oblężony przez wiejskich szachi- 13 LZS Wadowice krakowskie stów. Finał centralny odbył się w Sali Rycerskiej zamku, a w innych pomieszczeniach 14 LZS Raszowa opolskie rozegrano imprezy towarzyszące, takie jak turnieje błyskawiczne, konkursy, seanse gry 15 LZS Ludwików poznańskie jednoczesnej. W ten sposób zapoczątkowana została także historia rozgrywania tur- 16 LZS Pyrzyce szczecińskie niejów „Złotej Wieży” w polskich zamkach – kolejne finały centralne wielokrotnie były przeprowadzone w zabytkowych i ważnych w historii naszego kraju obiektach. Na tym turnieju po raz pierwszy zaprezentowano widowisko „żywe szachy” – weszło ono do tradycji turniejów. W Malborku na zgromadzonych widzach widowisko zrobiło ogromne wrażenie – na wielkim, otoczonym posępnymi murami dziedzińcu, zmierzy- ły się raz jeszcze wojska Władysława Jagiełły z rycerzami w białych płaszczach z czarny- mi krzyżami. I tak jak wówczas, wojska słowiańskie i tym razem odniosły nad zakonem krzyżackim druzgocące zwycięstwo. Widowisko „żywych szachów” przedstawiła mło- dzież z koła ZMW i LZS Technikum Rolniczego z Nowego Stawu k. Malborka. Pokaz był transmitowany przez TVP i filmowany przez Polską Kronikę Filmową. W turnieju O udział w pierwszym finale central- startowało 18 drużyn (bez reprezentantów woj. bydgoskiego). Poziom rozgrywek był nym ubiegało się na wszystkich szcze- wysoki, a rywalizacja interesująca, gdyż do końca nie wiadomo było, która drużyna blach rywalizacji ponad 34 tysiące zwycięży. Zaciekłą walkę o główne trofeum toczyły trzy drużyny: obrońca tytułu z roku drużyn. Puchar za „masowość” trafił do rąk przedstawicieli powiatu Morąg. Na 1966 – LZS przy PZGS Lubartów, drugi zespół z województwa lubelskiego – LZS Kra- zdjęciu uczestnicy finału centralnego snystaw i reprezentant Ziemi Lubuskiej – LZS Huragan z Żagania. Lubartowianom nie

22 23 pomogła świetna gra Czermińskiego. Dyspo- lepszy wynik uzyskał w 1977 roku, zajmując 6 miejsce. nujący bardziej wyrównanym składem LZS W drużynowych mistrzostwach Polski zdobył trzy meda- Huragan Żagań na samym finiszu wyprzedził le – 2 srebrne (1973 i 1975) i 1 brązowy (1976). W indy- rywali o pół punktu. Szachiści z Żagania nie widualnych mistrzostwach Polski w szachach błyskawicz- kryli swojej radości z powodu tego wielkiego nych startował 7 razy, w 1989 roku zdobył srebrny medal, sukcesu. Ich przeciwnicy wygraną rywali przy- a w drużynowych 3 medale – 2 srebrne (1975 i 2003) jęli po sportowemu, zapowiedzieli rewanż za i jeden brązowy (1981). Najwyższy ranking w karierze rok. Okazało się to jednak nie takie proste. osiągnął 1 stycznia 1983 roku, z wynikiem 2405 punktów Składy najlepszych trzech drużyn: zajmował wówczas 9–10 miejsce wśród polskich szachi- 1. LZS Huragan Żagań – Zygfryd Raginia, stów. Jest współautorem książki Śląskie Ciekawostki Sza- Henryk Biesiadecki i Władysław Star- chowe przedstawiającej szachy na Śląsku w dwóch języ- czewski, kach – śląskim i polskim. 2. LZS PZGS Lubartów – Ryszard Czermiń- ski, Wiesław Jabłoński i Edward Kutnik, Wyniki Finału Centralnego IX Turnieju o „Złotą Wieżę” – Malbork 1967 3. LZS Krasnystaw – Józef Rosiecki, Tadeusz M Klub Województwo Punkty Nastaj i Wiesław Oleśniewicz. Mecz LZS Huragan Żagań – LZS Mewa 1 LZS Huragan Żagań zielonogórskie 12,0 Turniej został przeprowadzony systemem Pułtusk 2 LZS PZGS Lubartów lubelskie 12,0 „każdy z każdym”. Przy równej ilości punktów 3 LZS Krasnystaw lubelskie 12,0 o kolejności miejsc decydowała punktacja pomocnicza. Turniej wyłonił kilka obiecują- 4 LZS Busko Zdrój kieleckie 10,5 cych talentów. Świetnie zaprezentował się Zygfryd Raginia z LZS Huragan Żagań, któ- 5 LZS Szebnie rzeszowskie 10,0 ry startował później z sukcesami w wielu imprezach ogólnopolskich. Wiele pięknych 6 LZS Mewa Pułtusk warszawskie 10,0 partii rozegrał przyszły finalista mistrzostw Polski – wychowanek Tadeusza Przybyły 7 LZS Cieszyn katowickie 10,0 z Wisły – Karol Pinkas (później czołowy szachista w Polsce, mistrz szachowy i cenio- 8 LZS Włosienica krakowskie 10,0 ny trener). Jego grę cechowała skłonność do kombinacyjnej gry, często brawurowej 9 LZS Nawra olsztyńskie 9,0 oraz rozgrywania partii „w stylu romantycznym”. W środowisku szachowym nazywany 10 ZW ZMW Gdańsk gdańskie 9,0 był „polskim Talem” – co potwierdzało jego niebywały talent do błyskotliwych roz- 11 LZS Bogdańczowice opolskie 8,5 strzygnięć partii. 12 LZS Trzcińsko Zdrój szczecińskie 8,5 13 LZS Orkan Poznań poznańskie 8,5 Sylwetki szachistów 14 LZS Prim Ełk białostockie 8,0 15 LZS Wygoda łódzkie 7,0 Zygfryd Raginia (1934–1991) – kandydat na mistrza. 16 LZS POM Puck gdańskie 7,0 Dwukrotnie uczestniczył w indywidualnych mistrzo- 17 LZS przy PZGS Złotów koszalińskie 6,0 stwach Polski (1975–1977). W indywidualnym turnieju 18 LZS Krzelów wrocławskie 3,5 o „Złotą Wieżę” zdobył 1 medal – srebrny w 1971 roku, w drużynowym 2 medale – złote (1967 i 1969). W indywidualnych mistrzostwach Polski w szachach korespondencyjnych zdobył srebrny medal (1962–1964). Karol Pinkas (rocznik 1950) – mistrz międzynarodowy od 1986 roku, trener. W latach 1973–1993 dziewięć razy startował w indywidualnych mistrzostwach Polski – naj-

24 25 X Turniej o „Złotą Wieżę” 3. Finał Centralny – Żagań (4–7 kwietnia 1968)

Pokazowy mecz piłki nożnej kobiet, w którym wystąpiły uczennice Technikum Włókienniczego w Żaganiu

swoich sił z aktualnym szachowym mistrzem Polski Romualdem Grąbczewskim1. Przy- Żagański Pałac Kultury. Pałac zbudowano na miejscu piastowskiego zamku w pierwszej połowie XVII w. Pod był on specjalne do Żagania, aby swoją obecnością uświetnić jubileuszowy X turniej. koniec wieku XVIII książę kurlandzki Piotr Biron rozbudował go, nadając mu klasycystyczny wystrój W czasie gry jednoczesnej na 25 szachownicach pokonał 20 zawodników, z czterema przegrał (z Leszkiem Chomą z woj. krakowskiego, Ryszardem Czermińskim z woj. lu- W finale spotkało się 17 drużyn reprezentujących wszystkie województwa oraz zwy- belskiego, Janem Śmieszkiem z woj. krakowskiego oraz z Aleksandrem Kłuskiem z woj. cięzca z poprzedniego roku – LZS Huragan Żagań. Organizatorzy doskonale powiązali katowickiego), a z jednym zremisował. szachy z innymi dyscyplinami sportu. Uczestnicy finału mieli możliwość obejrzenia Faworytami głównego turnieju byli gospodarze – LZS Huragan Żagań. Zwyciężyli turnieju piłki siatkowej i ręcznej, pokazu gimnastyki akrobatycznej oraz arcyciekawe- jednak szachiści z LZS Prim Ełk. Był to ich drugi występ w finale centralnym – w 1967 go meczu piłki nożnej kobiet w wykonaniu dziewcząt z Technikum Włókienniczego roku zajęli 14 miejsce. „Srebrną Wieżę” zdobył LZS Włosienica z woj. krakowskiego, w Żaganiu. Był to jeden z pierwszych meczów piłki nożnej w Polsce z udziałem kobiet. a „Brązową” LZS Lubartów. Z nie mniejszym zainteresowaniem obejrzeli mecz piłki rowerowej prowadzony przez Składy trzech najlepszych drużyn: znanego kolarza LZS Huragan Żagań, Wiesława Jarzębskiego. Zwiedzili także Żagań- 1. LZS Prim Ełk – Jan Plesiuk, Zdzisław Stolnicki, Roman Chełmiński i Janina Arci- ską Czesalnię Wełny oraz złożyli wieniec na terenie byłego obozu Stalag VIII C. szewska, Na olbrzymiej szachownicy ustawionej na stadionie sportowym miejscowego klubu 2. LZS Włosienica – Leszek Choma, Emil Sypek, Jan Śmieszek i Zyta Mazurek, „Czarni” odbyło się widowisko „żywych szachów”, które w swoim przekazie nawią- 3. LZS Lubartów – Ryszard Czermiński, Zbigniew Ryng, Wiesław Jabłoński i Henry- zało do bohaterskiej obrony piastowskiego Głogowa przed najazdem wojsk cesarza ka Olesiewicz. niemieckiego Henryka V. Wykonawcami widowiska była młodzież z kół ZMW i LZS W 1968 roku dokonano zmian w regulaminie turnieju – drużyny grały w 4-osobo- Technikum Rachunkowości Rolnej z Iłowej. wych składach z obowiązkiem włączenia do składu kobiety, która grała na czwartej sza- Niewiele osób jednak wiedziało, że pokaz o mało co nie został odwołany. Powód? chownicy. W eliminacjach do turnieju największą ilość drużyn wystawiło wojewódz- Prozaiczny. Wieże, które należało przywieźć z Iłowej do Żagania, nie chciały się zmie- two katowickie, zdobywając puchar „za masowość”. ścić do autobusu! Sytuację uratował poczciwy koń... Nie szachowy, prawdziwy, który 1 wyręczył nowocześniejszy środek transportu. Romuald Grąbczewski (1932–2005), mistrz międzynarodowy (1972). Uczestnik 16 finałów w indywidualnych mistrzostwach Polski – złoty medal wywalczył w 1968 roku. Zdobył też 14 medali w drużynowych Symultany szachowe z wybitnymi zawodnikami zawsze cieszyły się olbrzymim zain- mistrzostwach Polski (9 złotych, 3 srebrne i 2 brązowe). Reprezentant kraju w turniejach drużynowych. teresowaniem. W czasie żagańskiego turnieju uczestnicy mieli możliwość zmierzenia Najwyższy ranking w karierze – 2425 (1974 rok).

26 27 Począwszy od X turnieju, patronat nad imprezą objęło Ministerstwo Kultury i Sztuki. XI Turniej o „Złotą Wieżę” Turnieje eliminacyjne „Złotej Wieży” przeniosły się do pięknych sal domów kultury, klubów i innych placówek kulturalno-oświatowych. Imprezy szachowe stały się jedną 4. Finał Centralny – Zgorzelec (16–19 kwietnia 1969) z form działania tych placówek. Z pewnością zyskały na tym polskie szachy i sami szachiści.

Sylwetki szachistów

Jan Plesiuk (rocznik 1937) – kandydat na mistrza krajowego, sędzia. Raz startował w finale indywidualnych mistrzostw Polski (1979). W indywidualnym Turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył dwa medale – złoty (1971), brązowy (1972), w druży- nowym turnieju medal złoty w 1968 roku. Najwyższy ranking w karierze – 1793 (2015). Jego syn Andrzej jest również sza- chistą.

Wyniki Finału Centralnego X Turnieju o „Złotą Wieżę” – Żagań 1968 Miejski Dom Kultury w Zgorzelcu powstał na przełomie XIX i XX wieku. Z założenia miał to być pomnik M Klub Województwo Punkty poświęcony pamięci zmarłych w roku 1888 dwóch cesarzy: Wilhelma I i Fryderyka III 1 LZS Prim Ełk białostockie 15,5 2 LZS Włosienica krakowskie 15,0 W eliminacjach do finału centralnego wzięło udział ponad 60 tysięcy drużyn. Był to 3 LZS przy PZGS Lubartów lubelskie 15,0 jeszcze czas, gdy nagradzano powiaty za największą ilość uczestników. Podczas tych 4 LZS Huragan Żagań zielonogórskie 15,0 eliminacji Śląsk stracił prymat na „masowość”. Puchar „Dziennika Ludowego” i Pol- 5 LZS POM Puck gdańskie 14,0 skiego Związku Szachowego przyznano Radzie Powiatowej LZS w Kaliszu. W czołówce 6 LZS Podkarpacie Dębica rzeszowskie 13,0 tej rywalizacji były: Katowice, Zielona Góra, Łódź i Poznań. W finale, w którym star- 7 LZS Betoniarz Grzegorzew poznańskie 12,5 towało 18 zespołów, bezkonkurencyjna była drużyna LZS Huragan Żagań (woj. zie- 8 LZS Ujazd łódzkie 12,5 lonogórskie), która po roku przerwy po raz drugi w historii sięgnęła po zwycięstwo. 9 LZS Pokrzywnica opolskie 12,5 Rywalizacja o miejsca 2–5 była niezwykle zacięta. Drugie miejsce zajął LZS Puck (woj. 10 LZS Strzelin wrocławskie 12,0 gdańskie), który tylko o 0,5 pkt wyprzedził mistrza z poprzedniego roku LZS Prim Ełk 11 LZS Czyżowice katowickie 12,0 (woj. białostockie). Drużyny z czwartego i piątego miejsca uzyskały taką samą ilość 12 LZS Sierpc warszawskie 11,5 punktów co brązowy medalista. Dodatkową atrakcją dla uczestników turnieju finało- 2 13 LZS Nowe Miasto Lubawskie olsztyńskie 11,5 wego była symultana z mistrzem międzynarodowym Zbigniewem Dodą z Poznania 14 LZS Kowal bydgoskie 11,0 oraz mecz reprezentacji LZS z Motorem Görlitz z Saksonii (NRD) zakończony zwycię- 15 LZS Czarniecka Góra kieleckie 9,0 stwem gospodarzy 6:2. 16 LZS Błękitni Ostrowiec koszalińskie 9,0 Finał zgorzelecki wyłonił nową utalentowaną zawodniczkę Urszulę Guzdek z LZS 17 LZS Trzebiechów zielonogórskie 8,5 Odra Chojny (woj. szczecińskie). Uzyskała ona najlepszy wynik na szachownicy kobie- 18 LZS Fala Trzebiatów szczecińskie 6,5 2 Zbigniew Doda (1931–2013), mistrz międzynarodowy (1964). W latach 60. i 70. XX wieku należał do ścisłej czołówki polskich szachistów. W latach 1953–1978 startował w 21 finałach indywidualnych mistrzostw Polski, zdobył 6 medali (2 złote, 3 srebrne i 1 brązowy), 4 medale (1 złoty, 1 srebrny i 2 brązowe) zdobył w drużynowych mistrzostwach Polski. Reprezentant kraju na wielu imprezach międzynarodowych. Najwyższy ranking – 2430 (1971).

28 29 cej, zdobywając nagrodę specjalną wiceministra Kultury i Sztuki. Dobrze spisała się też organizowanych na Pomorzu, maratony – zaczął biegać późno, bo po pięćdziesiątce. w meczu z szachistami z NRD, wygrała m.in. z kapitanem tej drużyny. Mimo tego przebiegł 100 maratonów i kilkanaście ultramaratonów. Jego kolejnym ma- Bardzo interesujący był pokaz „żywych szachów” w wykonaniu młodzieży z kół rzeniem było ukończenie stu półmaratonów. Choć był już bardzo schorowany, udało ZMW i LZS szkół zawodowych w Zgorzelcu. Tematem widowiska były walki Bolesława mu się to. Dwa ostatnie półmaratony – pucki i bałtycki w Jastarni – ukończył, startując Chrobrego z cesarzem niemieckim Henrykiem II w obronie Niemczy (w 1017 roku). jako piechur z kijkami. (Fot. 3) Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LZS Huragan Żagań – Zygfryd Raginia, Tadeusz Maniewski, Jerzy Ficek i Hanna Rawska, 2. LZS POM Puck – Florian Adolph, Waldemar Muza, Andrzej Turek i Zyta Łęgowska, 3. LZS Prim Ełk – Jan Plesiuk, Tadeusz Turoń, Roman Chełmiński i Janina Arci- szewska. Zdobywca „Srebrnej Wieży” LZS POM Puck startował w finale centralnym po raz trzeci – w 1967 roku zajął 14. miejsce, w 1968 zaś 5. Po raz pierwszy zadebiutowały w turnieju drużyny Piasta Słupsk i LZS Pilzno, które w przyszłości odgrywać będą rolę faworytów.

Sylwetki szachistów Atrakcją zgorzeleckiego finału była symultana z mistrzem międzynarodowym Zyta Łęgowska (rocznik 1933) – kandydatka na mistrzynię krajową (1977). Trzy- Zbigniewem Dodą krotnie uczestniczyła w indywidualnych mistrzostw Polski kobiet (1973–1978), najlepsze miejsce 12 (1973). W indywidualnych turniejach o „Złotą Wieżę” zdobyła 4 medale Wyniki Finału Centralnego XI Turnieju o „Złotą Wieżę” – Zgorzelec 1969 – 1 złoty (1972), 3 srebrne (1971, 1973 i 1974). (Fot. 1) M Klub Województwo Punkty Urszula Guzdek (rocznik 1951) – I kategoria szachowa (1977). Na finale w Zgorzelcu 1 LZS Huragan Żagań zielonogórskie 22,0 pojawiła się pierwszy raz, w tym czasie miała już za sobą dwa starty w indywidualnych 2 LZS POM Puck gdańskie 16,5 mistrzostwach Polski juniorów – w 1967 roku zajęła w nich 9, a rok później 10 miejsce. 3 LZS Prim Ełk białostockie 16,0 W latach 1977–78 startowała w IMP kobiet. W 1971 roku zdobyła „Złotą Wieżę” dru- 4 LZS Drzewiarz Kłobuck katowickie 16,0 żynowo. (Fot. 2) 5 LZS Frycowa Nowy Sącz krakowskie 16,0 Florian Adolph (1940–2015) – przez wiele lat startował jako zawodnik LZS POM 6 LZS Księginki Lubań wrocławskie 15,5 Puck. Miał dwie pasje – szachy, grał w nie do końca swoich dni na lokalnych turniejach 7 LZS Odra Chojna szczecińskie 15,5 8 LZS Mewa Pułtusk warszawskie 15,5 9 MLKS Piast Słupsk koszalińskie 14,0 10 LZS Pilzno Dębica rzeszowskie 13,5 11 LZS Nowe Miasto Lubawskie olsztyńskie 13,0 12 LZS Ujazd Brzeziny łódzkie 12,0 13 LZS Biała Podlaska lubelskie 11,5 14 LZS Raszowa opolskie 11,5 15 LZS Betoniarz Grzegorzew poznańskie 11,5 16 LZS Koło Puńsk białostockie 11,5 17 LZS Białobrzegi kieleckie 10,0 18 LZS Jeżewo bydgoskie 8,5

30 31 XII Turniej o „Złotą Wieżę” 5. Finał Centralny – Kętrzyn (8–11 kwietnia 1970)

Pokaz „żywych szachów” przed gmachem Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. Obok sensacja tego turnieju – 13 letnia Hanna Jagodzińska

Stare mury kętrzyńskiego zamku doskonale harmonizowały z atmosferą turnieju. Zamek krzyżacki w Kętrzynie wybudowano w II połowie XIV w. Po zniszczeniach w 1945 roku, odbudowano Gospodarze zrobili zresztą wszystko, by zapewnić uczestnikom jak najlepsze warunki, go w latach 60. XX w. a także umożliwić poznanie pięknych okolic i zabytków Kętrzyna. Uczestnicy finału byli m.in.: na wyciecze w Gierłoży, gdzie znajduje się sławetne „Wilcze gniazdo” – była W finale startowały reprezentacje wszystkich województw oraz obrońca tytułu kwatera Adolfa Hitlera. Na miejscu wyświetlono film pt. Proces sądowy płk. Stauffen- z poprzedniego roku. W każdym turnieju „Złotej Wieży” zdarzały się niespodzianki, berga, który na oglądających wywarł wstrząsające wrażenie. W zamku kętrzyńskim podobnie było w Kętrzynie. Tym razem sensacją był występ uczennicy szkoły pod- odbył się również specjalny wieczór szachowy, podczas którego popisywano się znajo- stawowej – 13-letniej Hanny Jagodzińskiej. Wygrała wszystkie partie i była najlepszą mością kodeksu szachowego, historii turnieju i Kętrzyna. szachistką finału centralnego. Takie przypadki zdarzają się niezwykle rzadko. W na- Olbrzymim zainteresowaniem cieszyły się symultany szachowe, które rozgrywał czo- stępnych latach Hania stała się jedną z najlepszych polskich szachistek, wielokrotnie łowy polski szachista, mistrz Roman Dworzyński3. Ten znakomity zawodnik pomagał występowała w finałach mistrzostw Polski i startowała w finałach centralnych „Złotej w szkoleniu wiejskich szachistów – jeździł do ośrodków LZS i klubów, wygłaszał poga- Wieży”. Innego rodzaju niespodzianką był wyczyn czwórki MLKS Piast ze Słupska. danki i prowadził zajęcia. W poprzednich latach drużyny z województwa koszalińskiego nigdy nie odgrywały Po raz pierwszy w woj. olsztyńskim zorganizowano barwne widowisko „żywych sza- czołowej roli w finałach centralnych. Tym razem szachiści koszalińscy dokonali wiel- chów”, które zostało zaprezentowane na ogromnej szachownicy przed gmachem Pre- kiego wyczynu. Obejmując prowadzenie po pierwszym dniu, nie oddali go aż do końca zydium Miejskiej Rady Narodowej. Figury szachowe zastąpili uczniowie szkół w hi- i w pięknym stylu zdobyli „Złotą Wieżę”. „Srebrna” i „Brązowa” przypadły w udziale storycznych strojach. Po rogach wieże obite płótnem z ukrytym wewnątrz chłopcem. szachistom z LZS Huragan Żagań. Przy czym druga drużyna z Żagania okazała się Pośrodku król i królowa w bogatych kostiumach, obok skoczki i gońce, w pierwszym lepsza od pierwszej. szeregu – ósemki pionków rozpoczynających bój. Scenariusz widowiska nawiązywał Składy najlepszych trzech drużyn: do bitwy pod Grunwaldem i powrotu Warmii i Mazur do Macierzy. 1. MLKS Piast Słupsk – Sotero Wismont, Adam Semeniuk, Henryk Grądzki i Elżbie- ta Choma, 2. LZS Huragan Żagań II – Jerzy Polański, Edward Polański, Henryk Biesiadecki 3 Roman Dworzyński – pierwsze sukcesy szachowe odniósł w roku 1951 zdobywając w Zakopanem tytuł i Danuta Krupa, wicemistrza Polski juniorów oraz debiutując w Łodzi w finale mistrzostw Polski seniorów. Do roku 1957 brał udział we wszystkich 7 finałach, największy sukces odnosząc w roku 1955 we Wrocławiu, gdzie zdobył 3. LZS Huragan Żagań I – Zygfryd Raginia, Tadeusz Maniewski, Jerzy Ficek i Halina srebrny medal. Dzięki temu sukcesowi zakwalifikował się do drużyny narodowej i wystąpił na olimpiadzie Rawska. szachowej w Moskwie w 1956 roku.

32 33 Sylwetki szachistów Wyniki Finału Centralnego XII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Kętrzyn 1970 M Klub Województwo Punkty Sotero Wismont (1923–2000) – I kategoria szachowa, działacz szachowy. Po wojnie 1 MLKS Piast Słupsk koszalińskie 19,5 był jedną z najbarwniejszych postaci w środowisku szachowym w Polsce. Już w 1947 2 LZS Huragan Żagań II zielonogórskie 17,0 zdobył tytuł mistrza Gdańska. Wówczas tę wiadomość, ku jego zaskoczeniu, podało na- 3 LZS Huragan Żagań I zielonogórskie 15,5 wet radio moskiewskie. W 1948 wystąpił w reprezentacji Gdańska na rozegranych we 4 LZS Zamość lubelskie 15,0 Wrocławiu Drużynowych Mistrzostwach Polski (7 miejsce). Od 1948 do 1956 roku re- 5 LZS Osiek krakowskie 14,5 prezentował KKS Kolejarz Słupsk. W tym czasie trzykrotnie zdobył mistrzostwo okrę- 6 LZS Prim Ełk białostockie 14,5 gu. Rok później przeszedł do najsilniejszego wówczas klubu na Pomorzu – Czarnych 7 LZS Skierniewka Skierniewice łódzkie 14,5 Słupsk. Był jednym z najważniejszych zawodników w tym klubie. Największy sukces 8 LZS Opocznianka Opoczno kieleckie 14,5 osiągnął wraz z MLKS Piast Słupsk. W 1970 w Kętrzynie zawodnicy tego klubu zdobyli 9 LZS Pułtusk warszawskie 14,5 „Złotą Wieżę”. Drużyna Piasta uzyskała 19½ pkt, a Sotero Wismont na I szachownicy 10 LZS Borek wrocławskie 14,0 zdobył 6 punktów, uzyskując tym samym tytuł najlepszego zawodnika turnieju. Swoją 11 LZS Betoniarz Grzegorzew poznańskie 14,0 wielkość udowadniał jeszcze wielokrotnie. Stanowił też wzór człowieka i sportowca 12 LZS Pilzno rzeszowskie 13,5 – szachisty do naśladowania. Zginął tragicznie w wypadku samochodowym 12 czerwca 13 LZS przy WZGS Bydgoszcz bydgoskie 13,5 2000 roku, jadąc na trzecią rundę IX Międzynarodowego Festiwalu Szachowego „Jan- 14 LZS Czyżowice katowickie 13,5 tar Bałtyku” w Rowach. W latach 2000–2012 rozgrywany był w Słupsku Memoriał So- 15 LZS Sztum gdańskie 12,5 tero Wismonta w szachach szybkich. 16 LZS Raszowa opolskie 11,5 17 LZS Fala Międzyzdroje szczecińskie 11,0 Kapitan zwycięskiego zespołu MLKS 18 LZS Biskupiec olsztyńskie 9,0 Piast Słupsk, Sotero Wismont otrzymuje najwyższe trofeum „Złotej Wieży” z rąk wiceministra Kultury i Sztuki Zygmunta Garsteckiego

Drużyna MLKS Piast Słupsk. Od lewej: Sotero Wismont, Adam Semeniuk, Henryk W widowisku „żywych szachów” wystąpili uczniowie kętrzyńskich szkół, a scenariusz nawiązywał do bitwy Grądzki i Elżbieta Choma pod Grunwaldem i powrotu Warmii i Mazur do Macierzy

34 35 „Złota Wieża” – lata 1966–1970 XIII Turniej o „Złotą Wieżę” 6. Finał Centralny – Łańcut (14–17 kwietnia 1971)

Pałac w Łańcucie, dawna rezydencja magnacka Lubomirskich i Potockich, zbudowany został w pierwszej połowie XVII wieku

W przepięknej scenerii łańcuckiego pałacu przez cztery dni trwały finałowe rozgrywki XIII turnieju o „Złotą Wieżę”. Szachiści 16 drużyn wojewódzkich (bez reprezentacji woj. kieleckiego) rywalizowali w pięknej sali balowej. Równolegle do turnieju druży- nowego odbywał się po raz pierwszy w historii imprezy turniej indywidualny kobiet i mężczyzn. Turnieje były rozgrywane systemem szwajcarskim na dystansie 7 rund. Poziom gry był znacznie wyższy niż w dotychczasowych rozgrywkach. W Łańcucie do ostatniej rundy nie było wiadomo, komu ostatecznie przypadną główne trofea. Po każ- dym meczu sytuacja zmieniała się jak w kalejdoskopie. Ostatecznie w finale drużynowym zatriumfował LZS Trzcińsko–Zdrój (woj. szczecińskie). W siedmiu rozegranych meczach zdobył 21,5 pkt, na 28 możliwych do zdobycia. „Srebrną Wieżę” wywalczył LZS Bożnów Żagań (woj. zielonogórskie) przegrywając jednym punktem, a „Brązową Wieżę” LZS Bu- kowiec (woj. wrocławskie), który uzyskał tyle samo punktów co zdobywca IV miejsca LZS Mechanik Puck. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LZS Trzcińsko–Zdrój – Stanisław Grzelak, Alfred Juchniewicz, Bolesław Kubiak i Urszula Guzdek, 2. LZS Bożnów Żagań – Tadeusz Franczak, Stanisław Stępień, Edward Mantej i Danuta 1. Roman Chełmiński (LZS Prim Ełk) z pucharem za pierwsze miejsce drużyny, Żagań 1968, 2. „Żywe szachy” Krupa, w Malborku 1967, 3. Zwycięska drużyna turnieju w Malborku (1967). Od lewej: Władysław Starczewski, Henryk Biesiadecki i Zygfryd Raginia, 4. Mecz LZS–NRD, na zdjęciu Urszula Guzdek, Zgorzelec 1969, 3. LZS Bukowiec – Zbigniew Traczyk, Stanisław Grzegorzewski, Eugeniusz Potocki 5. Okolicznościowy stempel pocztowy i Elżbieta Czarnecka.

36 37 W finale indywidualnym kobiet pierw- Sylwetki szachistów szą w historii turnieju „Złotą Wieżę” zdobyła utalentowana zawodniczka LKS Elżbieta Augustyniak (z domu Choma, rocznik 1947) – kandydatka na mistrzynię Piast Słupsk (woj. koszalińskie) – Elżbieta (1977). Dwa razy startowała w finale indywidualnych mistrzostw Polski. W drużyno- Choma, „Srebrną Wieżę” – Zyta Łęgowska wych mistrzostwach Polski kobiet w szachach błyskawicznych w 1985 roku zdobyła z LZS POM Puck (woj. gdańskie), a „Brą- srebrny medal. W indywidualnym turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczyła 3 medale (zło- zową Wieżę” – Halina Rawska z LZS Czar- ty 1971, 2 srebrne 1979 i 1980), w drużynowym turnieju 9 medali – 6 złotych (1970, ni Żagań (woj. zielonogórskie). 1976, 1979, 1980, 1981, 1983), srebrny (1977) i 2 brązowe (1978, 1982). W finale indywidualnym mężczyzn Romuald Kuśnierz (1937–2017) – mistrz krajowy, instruktor i sędzia I klasy. Z za- Sala balowa w łańcuckim pałacu była jedną zwyciężył Jan Plesiuk – LZS Prim Ełk wodu nauczyciel. Mistrz Dolnego Śląska, trzykrotny wicemistrz Wrocławia seniorów, z najpiękniejszych, w jakich grali szachiści LZS (woj. białostockie), drugie miejsce za- pięciokrotnie uczestniczył w drużynowych mistrzostwach Polski. Indywidualnie wy- jął Zygfryd Raginia z LZS Czarni Żagań walczył 2 medale „Złotej Wieży” – brąz (1971) i srebro (1972). Najwyższy ranking (woj. zielonogórskie), a trzecie Romuald Kuśnierz z LZS Świeradów (woj. wrocławskie) w karierze 2275 pkt. (1988). W Świeradowie-Zdroju prowadził pensjonat „Szach-Mat”, – wielki pechowiec, przez większą część turnieju prowadził. w którym odbywały się liczne zgrupowania, obozy i turnieje szachowe. W swoim pen- Finał łańcucki urozmaicony został szeregiem symultan szachowych w wykonaniu sjonacie stworzył również Muzeum Szachów mistrzów: Jerzego Kostro, Józefa Gromka i Stefana Witkowskiego. Tradycją było już, że rozgrywkom finałowym towarzyszyło wiele imprez kulturalnych, związanych z historią regionu, na którego terenie odbywał się turniej. W Łań- cucie jedną z imprez towarzyszących był ogłoszony wcześniej przez Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie konkurs rzeźbiarski dla plastyków – amatorów i twórców ludowych. Tematem konkursu były oczywiście szachy wykonane w dowolnym materiale. Udział w konkursie wzięło 100 twórców z całego kraju, a poziom wystawionych prac był bardzo wysoki. Na wystawie można było obejrzeć ok. 60 prac zakwalifikowanych przez komisję. Konkursowe szachownice zdobiły figury wykonane z drewna, ceramiki, stearyny i metalu. Wiele kompletów było stylizowanych na ludowe świątki, niektóre przedstawiały żołnierzy polskich z różnych epok i formacji. Nie zabrakło również rzeź- by współczesnej. Dużym zainteresowaniem cieszył się także konkurs pod hasłem „Sza- chy w literaturze i sztuce” oraz tzw. terenowa zgadywanka szachowa. Najpierw uczestnicy obejrzeli film o pałacu łańcuckim, a następnie musieli odszukać ukryte na terenie parkowym plakaty z ciekawymi zadaniami. Imprezę ukoronowało barwne widowisko historyczne „żywe szachy”. Przy dźwię- 1. Elżbieta Choma, kach muzyki na rynek w Łańcucie wkroczył korowód figur szachowych w dawnych po mężu Augustyniak, polskich strojach i na wielkiej szachownicy rozegrany został historyczny pojedynek. 2. Romuald Kuśnierz, wielki pechowiec turniejów Przez pół godziny można było obserwować historię waśni rodów Opalińskich i Stad- indywidualnych – przegrał nickich. Wykonawcami widowiska była młodzież z Technikum Ekonomicznego, Tech- w ostatnich rundach w Łańcucie nikum Mechanizacji Rolnictwa i Szkoły Podstawowej w Łańcucie. i Cieszynie, 3. Szachy, który zwyciężyły w konkursie W tym roku wręczono po raz ostatni puchar „za masowość”, czyli za największą rzeźbiarskim, 4. Przedstawiciele ilość drużyn startujących na terenie powiatu – Puchar PZSzach. zdobył powiat Dębica powiatu dębickiego otrzymują (startowały 964 czteroosobowe drużyny). ostatni puchar za „masowość

38 39 Wyniki Finału Centralnego XIII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Łańcut 1971 XIV Turniej o „Złotą Wieżę” M Klub Województwo Punkty 1 LKS Orzeł Trzcińsko-Zdrój szczecińskie 21,5 7. Finał Centralny – Cieszyn (20–26 kwietnia 1972) 2 LZS Bożnów Żagań zielonogórskie 20,5 3 LZS Bukowiec przy PTR wrocławskie 16,0 4 LZS Mechanik Puck gdańskie 16,0 5 LZS Motor Boguchwała rzeszowskie 15,0 6 LZS Raszowa opolskie 15,0 7 LZS Łękawica krakowskie 15,0 8 LKS Pogoń Prabuty olsztyńskie 14,0 9 LZS Koszęcin katowickie 14,0 10 LZS Janów Podlaski lubelskie 14,0 11 LZS Betoniarz Grzegorzew poznańskie 13,5 12 LZS Gawroniec koszalińskie 13,5 13 LZS Jeżewo bydgoskie 13,5 14 LZS Ujazd łódzkie 13,0 15 LZS Prim Ełk białostockie 5,0 16 LZS Maków warszawskie 4,5 Pałac Myśliwski w Cieszynie, zbudowany w stylu klasycystycznym w pierwszej połowie XIX wieku przez Habsburgów, stoi na miejscu dawnego zamku Piastów cieszyńskich

Wyniki turniejów indywidualnych Cieszyn, stary gród piastowski legendarnego Leszka, malowniczo położony nad M Imię i nazwisko Województwo Punkty Olzą gościł najlepszych szachistów wiejskich w 1972 roku. Od tego finału „Złota Wie- Kobiety ża” uzyskała status międzynarodowy. Do turnieju indywidualnego zostali zaproszeni 1 Elżbieta Choma koszalińskie 6,0 szachiści z Czechosłowacji wyłonieni z organizowanego już od sześciu lat i popularne- 2 Zyta Łęgowska gdańskie 5,5 go w tym kraju turnieju „Srebrnej Wieży”. Startował dwukrotny zdobywca tego tytułu 3 Halina Rawska zielonogórskie 5,0 Bretislav Svancer, Maria Barošova, Jiri Netik oraz redaktor Jiri Novak z „Wiadomości 4 Hanna Jagodzińska bydgoskie 4,0 Rolniczych” z Pragi. Turniej drużynowy, w którym startowało 15 reprezentacji wo- 5 Anna Sierżęga rzeszowskie 4,0 jewódzkich (bez Kielc i Zielonej Góry) oraz obrońca tytułu i tym razem nie poskąpił 6 Kazimiera Zygmunt krakowskie 4,0 niespodzianek. Pierwsze miejsce zdobyła drużyna LZS Koszęcin (woj. katowickie). Mężczyźni W finale nie doznali żadnej porażki. Na szczególne wyróżnienie zasługują w tej dru- 1 Jan Plesiuk białostockie 5,5 żynie Gerda Mucha i Tadeusz Bobecki, którzy w swoich grupach wygrali wszystkie 2 Zygfryd Raginia zielonogórskie 5,5 partie, zdobywając maksymalną ilość punktów. Drugie miejsce i „Srebrną Wieżę” wy- 3 Romuald Kuśnierz wrocławskie 5,0 walczyli szachiści LZS Pilzno (woj. rzeszowskie). 4 Ryszard Kilarski szczecińskie 5,0 Zacięty pojedynek o trzecie miejsce i „Brązową Wieżę” stoczyły drużyny: LZS Borów 5 Bolesław Stanger koszalińskie 4,5 (woj. wrocławskie) i LZS Bogate (woj. warszawskie). Ostatecznie obie drużyny zdobyły 6 Wiesław Jabłoński lubelskie 4,5 jednakową ilość punktów, a punktacja pomocnicza także była taka sama. Pierwszy raz w historii turniejów przyznano dwa trzecie miejsca i obie drużyny zdobyły „Brązową Wieżę”. Do zdobycia przez LZS Borów „Brązowej Wieży” najbardziej przyczyniła się Teresa Gryżenia, która będąc matką trojga dzieci, doskonale radziła sobie z pracą w go- spodarstwie, grą w szachy i działalnością społeczną.

40 41 Składy najlepszych drużyn: Uczestnicy finału zwiedzili Cieszyn 1. LZS Koszęcin – Lesław Bidziński, Ta- i jego piękne okolice, odbyli wycieczkę deusz Bobecki, Paweł Bogawski i Gerda autokarową po Beskidach. W deszczo- Mucha, wej scenerii amfiteatru odbył się pokaz 2. LZS Pilzno – Ferdynand Kądzioła, Alek- „żywych szachów”, w holu zamku zorga- sander Kłusek, Józef Danek i Danuta Ni- nizowano wystawę plakatów o tematyce ziołek, szachowej, a na wieczorze klubowym były 3. LZS Borów – Andrzej Sobolewski, Zbi- występy zespołów i popularnego wów- gniew Chomicki, Franciszek Kanarek czas satyryka Henryka Jagodzińskiego4 i Teresa Gryżenia, oraz szereg konkursów – wszyscy bawili „Żywe szachy” w deszczowej scenerii amfiteatru 3. LZS Bogate – Leszek Zabielski, Tadeusz się wesoło do późnych godzin wieczor- w Cieszynie Stusiński, Marek Zabielski i Halina Stu- nych. Atrakcją były też pokazy wyścigów sińska. konnych z przeszkodami. Ciekawostką turnieju drużynowego był Jednym z nieodłącznych elementów wieczorów klubowych był konkurs fraszek. Oto start w reprezentacji woj. olsztyńskiego 13-let- kilka nagrodzonych. niej Ewy Romanowskiej, uczennicy Szkoły Gerda Mucha, pracownica Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” Podstawowej w Ostródzie. Grała w szachy Najbardziej mnie bierze dopiero od 2 lat. Jej drużyna LZS Kormoran Turniej o „Złotą Wieżę”. Wałdowo, by zagrać w Cieszynie, musiała zdobyć tytuł mistrza województwa, a nie było Niech figura pionkiem łatwo, bo startowało w nim 518 drużyn. W fi- Nigdy nie pomiata – nale centralnym zajęli 11 miejsce. Czasem zwykły pionek Finały indywidualne były bardzo zacięte Da królowi mata! – do ostatniej, 7 rundy nie było wiadomo, kto wygra. Gerda Mucha (LZS Koszęcin) i Zyta Byłby z niego szachista, Łęgowska (LZS POM Puck) uzyskały taką Gdyby nie... czysta. samą ilość punktów – 6. O zwycięstwie Łę- gowskiej przesądził lepszy wynik w systemie Dobre partie nieraz przegrywamy, wartościowania. „Brązową Wieżę” zdobyła za- Bo na piękne szachistki wodniczka z Czechosłowacji Maria Barošova. Często... spoglądamy. W finale kobiet uczestniczyło 18 zawodniczek. Niespodzianką zakończył się finał męż- Emil Sypek, niespodziewany zwycięzca turnieju Śniła mu się „Wieża Złota”, czyzn. Prowadzący po 6 rundach Romuald indywidualnego mężczyzn Lecz grał jak... idiota. Kuśnierz (LZS Świeradów-Zdrój) nie wytrzy- mał na finiszu. W decydującej partii z Januszem Czarneckim (Lublin) „podstawił” fi- Trzeba mieć tęgą głowę gurę i przegrał – musiał zadowolić się „Srebrną Wieżą”. Drugi z faworytów Jan Plesiuk by układać fraszki szachowe. (LZS Prim Ełk) doznał w turnieju dwóch porażek i zdobył tylko „Brązową Wieżę”. Re- 4 welacją turnieju był Emil Sypek (LZS Wilamowice), walczył ambitnie i pewnie zdo- Henryk Jagodziński – satyryk. Od 1952 roku mieszkał we Wrocławiu, gdzie stał się charakterystyczną postacią życia towarzyskiego. Przez kilka lat był nauczycielem matematyki, potem współpracował z róż- bywał punkty, przegrał tylko z Kuśnierzem, ale po obliczeniu końcowych rezultatów nymi czasopismami, był kierownikiem literackim kabaretu „My”. Tworzył aforyzmy i fraszki, publikując je zdobył „Złotą Wieżę”. W finale mężczyzn startowało 22 zawodników. głównie w „Słowie Polskim”. Wydał „Przebłyski wyborne”.

42 43 Piszcie ludzie fraszki, XV Turniej o „Złotą Wieżę” Tylko piszcie szczerze Może ktoś przypadkiem 8. Finał Centralny – Szczecin (11–15 kwietnia 1973) Jagodzińskiemu chleb odbierze!

Wyniki Finału Centralnego XIV Turnieju o „Złotą Wieżę” – Cieszyn 1972 M Klub Województwo Punkty 1 LZS Koszęcin katowickie 19,5 2 LZS Pilzno rzeszowskie 17,5 3 LZS Borów wrocławskie 17,0 3 LZS Bogate warszawskie 17,0 5 LKS Orzeł Trzcińsko-Zdrój szczecińskie 15,0 6 LZS Jeżewo bydgoskie 15,0 7 LZS Mechanik Stargard szczecińskie 14,0 8 LZS Pietrzykowice krakowskie 14,0 9 LZS Gołańcz Rolnik poznańskie 13,5 10 LZS Moszczenica łódzkie 13,0 11 LZS Kormoran Wałdowo olsztyńskie 12,5 Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, historyczna siedziba rodu Gryfitów, władców Księstwa Pomorskiego. Początki dzisiejszego zamku sięgają XIV wieku. Zniszczony w 1944, odbudowany w latach 1958–1980 12 LZS Połchowo gdańskie 12,5 13 LZS Brda Przechlewo koszalińskie 12,0 14 LZS Prim Ełk białostockie 11,0 Finał centralny jubileuszowego turnieju odbył się w przepięknej Sali Bogusława I na 15 LZS Raszowa opolskie 10,5 Zamku Książąt Pomorskich. Na starcie, oprócz najlepszych drużyn LZS (20), wyłonio- 16 LZS Janów Podlaski lubelskie 10,0 nych w trwających od 1 października 1972 eliminacjach środowiskowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich, stanęli także reprezentanci z trzech krajów: Czechosło- wacji, NRD i Związku Radzieckiego. Dodało to jeszcze większego blasku imprezie i po- Wyniki turniejów indywidualnych zwoliło na porównanie sił naszych szachistów z zawodnikami z sąsiednich krajów. M Imię i nazwisko Województwo Punkty Same finały – jak ocenili to licznie zgromadzeni fachowcy – stały na jeszcze wyższym Kobiety poziomie niż w poprzednich latach, mimo iż z LZS i LKS odeszło sporo utalentowa- 1 Zyta Łęgowska gdańskie 6,0 nych szachistów. 2 Gerda Mucha katowickie 6,0 W turnieju drużynowym wielką niespodziankę sprawił LZS Krzna z Białej Podla- 3 Maria Barošova Czechosłowacja 5,0 skiej, wygrał turniej, zdobywając tym samym „Złotą Wieżę” i Kryształowy Puchar 4 Jadwiga Posyłek katowickie 4,5 Przechodni ufundowany przez byłego mistrza świata, arcymistrza Michaiła Botwinni- 5 Maria Kowalska łódzkie 4,0 ka. W drodze to tego sukcesu zwycięska drużyna wygrała 6 meczów i jeden zremisowa- Mężczyźni ła. „Srebrna Wieża” przypadła w udziale „rodzinnej” drużynie LZS Kłobuck. „Brązową 1 Emil Sypek krakowskie 6,0 Wieżę” zdobył zasłużony dla wiejskich szachów klub MLKS Czarni Żagań. 2 Romuald Kuśnierz wrocławskie 5,5 Składy najlepszych trzech drużyn: 3 Jan Plesiuk białostockie 5,0 1. LZS Krzna Biała Podlaska – Janusz Czarnecki, Romuald Izdebski, Andrzej Jaglak 4 Janusz Czarnecki lubelskie 5,0 i Katarzyna Roman, 5 Tadeusz Prokopski koszalińskie 4,5 2. LZS Kłobuck – Henryk Skwarczyński (ojciec), Wiesław i Zdzisław Skwarczyńscy (synowie), Zofia Skwarczyńska (córka),

44 45 3. MLKS Czarni Żagań – Henryk Biesia- niezwykle ambitni, z pasją studiują teorię decki, Ryszard Zaleski, Stanisław Stę- szachową, grają we wszystkich nadarzają- pień i Apolonia Ślęczka. cych się turniejach. Najmłodszą finalistką turnieju była 12-let- Grażyna Pietras (LZS Piotrawin) – Oj- nia Ania Bogdanowicz, w szachy grała od ciec i brat od dawna grają w szachy. Oni 2 lat, należała do drużyny LZS Bankowiec mnie nauczyli tej gry, ale chodzę do szkoły Nowogard, która w turnieju zajęła 13. miej- i mieszkając w internacie, nie mam zbyt sce. wiele czasu. To zwycięstwo to największa Do sporych niespodzianek doszło w fina- niespodzianka przede wszystkim dla mnie łach indywidualnych. Zyta Łęgowska i Emil samej. Symultana z Hanną Ereńską-Radzewską była jedną Sypek nie potrafili obronić swoich pozycji Leszek Górski (LKS Neptun Pruszcz z największych atrakcji tego turnieju z poprzedniego turnieju, chociaż ich po- Gdański) – Gram w szachy od 1961 roku. ziom gry podniósł się znacznie, ale znaleźli Jako 16-latek byłem już w kadrze juniorów. W tych finałach najtrudniejszym dla mnie się lepsi. rywalem był Kazimierz Strzała. Gdy grałem z nim, postawiłem nieopatrznie figurę i mia- Rewelacją turnieju była 16-letnia Graży- łem już przegraną partię, ale on tego nie potrafił wykorzystać. Wygrałem prawie cudem. U podnóża Zamku Książąt Pomorskich odbył na Pietras z LZS Piotrawin (woj. lubelskie), się piękny pokaz szachowy, oparty na motywach Lucjan Kowalczyk (MLKS Piast Słupsk) – Turniej był dobrze zorganizowany. Chwalę która po pięciu zwycięstwach i dwóch re- bitwy pod Cedynią imprezy towarzyszące. Wszystko to nazwać można festiwalem i świętem szachów. Z zagranicznych zawodników najlepszy był Hora, najefektowniej natomiast grało mi się z Jah- misach zajęła pierwsze miejsce przed obroń- rem (NRD). Za partię z tym szachistą otrzymałem specjalną nagrodę. Żałuję, że system czynią tytułu – Zytą Łęgowską (LZS Mecha- szwajcarski nie pozwolił mi spotkać się z Leszkiem Górskim. nik Puck) i Czechosłowaczką Jitką Hudcovą, Bohdan Daniszkowicz (sędzia główny turnieju drużynowego) – Już czwarty raz sę- która w szachy gra od 4 lat i jest studentką. dziuję w finałach „Złotej Wieży”. Obserwuję stałe podnoszenie się poziomu gry. Widać Rywalizowały 22 zawodniczki. to zwłaszcza w indywidualnych finałach kobiet i mężczyzn. Tym razem najbardziej uta- Po raz pierwszy w historii turniejów o „Zło- lentowane – Grażyna Pietras i Barbara Szych mają zaledwie po 14 i 15 lat oraz dużą tą Wieżę” bardzo silnie obsadzony był finał przyszłość szachową przed sobą. indywidualny mężczyzn. Grało 10 zawodni- Warto podkreślić, że przed jubileuszowym finałem centralnym w całym wojewódz- ków z kategoriami centralnymi, w tym sze- twie szczecińskim zorganizowane zostały symultany szachowe z udziałem czołowych ściu kandydatów na mistrza. Nic dziwnego, polskich szachistów. Chyba po raz pierwszy szachiści z Witkowa, Mieszkowic, Bani czy że od pierwszej do ostatniej rundy walka była Stolca mieli okazję rozgrywać partię z tej miary zawodnikami co: Krzysztof Pytel, Han- zażarta. Ostatecznie „Złotą Wieżę” zdobył na Ereńska-Radzewska5, Stefan Witkowski, Aleksander Sznapik, Roman Dworzyński zawodnik MLKS Neptun Pruszcz Gdański i co ciekawsze nie wszyscy dali się mistrzom pokonać. Z kolei finaliści „Złotej Wie- – Leszek Górski (syn byłej mistrzyni Polski), ży” na Zamku Książąt Pomorskich mogli zmierzyć się z Krzysztofem Pytlem i Hanną Najmłodsza finalistka 12-letnia Ania „Srebrną Wieżę” wywalczył zawodnik MLKS Ereńską-Radzewską. Wszystkim uczestnikom zapewniono także atrakcyjny program Bogdanowicz ze swoją nieodłączną maskotką Piast Słupsk (woj. koszalińskie) – Lucjan Ko- dodatkowy – zwiedzili Szczecin i Zamek Książąt Pomorskich, odbyli przejażdżkę po walczyk. Trzecie miejsce przypadło w udziale zawodnikowi z Czechosłowacji Janowi Horze. Rywalizowało 28 zawodników. 5 Hanna Ereńska-Radzewska (rocznik 1946), arcymistrzyni (1981, jako pierwsza w historii polska szachist- Oto wypowiedzi niektórych uczestników. ka), sędzia i trener szachowy, obecnie występuje pod nazwiskiem Hanna Ereńska-Barlo. Reprezentantka Janusz Czarnecki (LZS Krzna, kapitan drużyny) – Nie liczyliśmy na aż tak wielki suk- Polski w turniejach międzynarodowych, 8 razy startowała na Olimpiadzie Szachowej, zdobyła 2 brązowe medale, jeden indywidualnie, drugi drużynowo. W latach 1970–1993 startowała w 18 finałach mistrzostw ces, bo nikt w drużynie – poza mną – nie ma dotąd kategorii szachowej. W naszym klu- Polski kobiet – zdobyła 5 złotych, 3 srebrne i 3 brązowe medale, w drużynowych mistrzostwach 6 medali bie nie dysponujemy zbyt bogatymi rezerwami, ale ci, którzy poświęcili się szachom, są – 2 złote i 4 brązowe. Najwyższy ranking w karierze – 2310 (1 lipca 1992).

46 47 wym medal złoty w 1973 roku. Ma na swoim koncie również złoty medal (1988–1990) w szachach korespondencyjnych. Jest sędzią szachowym klasy państwowej. Grażyna Pietras (1956 – data śmierci nieznana). Trzykrotnie startowała w indywidualnych mistrzostwach Polski juniorek (1972–1974) – w 1974 roku zdobyła srebrny medal (U20). W indywidualnym turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczyła 3 medale – 2 złote (1973 i 1975) i 1 srebrny (1976). Leszek Górski (1948–2014) – kandydat na mistrza krajowego (1980). Startował w latach 1964–1967 w czterech finałach indywidualnych mistrzostw Polski juniorów (najlepszy wynik 5 miejsce w 1966 roku). W indywidualnych turniejach o „Złotą Wieżę” zdobył 3 medale – 2 złote (1973 i 1974) i 1 brązowy (1975). Najwyższy ranking w karierze – 2280 (1 stycznia 1979). Jego matką była Władysława Górska (1920–2014), która w 1954 roku zdobyła tytuł mistrzyni Polski kobiet.

Warszawa 1973. Spotkanie organizatorów „Złotej Wieży” z b. mistrzem świata Michaiłem Botwinnikiem, fundatorem pucharu przechodniego dla najlepszej drużyny. Od lewej: Romuald Frey, Michaił Botwinnik, Stefan Witkowski

Zalewie Szczecińskim – większość finalistów po raz pierwszy w życiu była nad mo- rzem. Odbył się już tradycyjnie wieczór klubowy. Mieszkańcy Szczecina mogli oglądać barwny korowód „figur szachowych” defilują- cy ulicami miasta oraz pokaz „żywych szachów” na Podzamczu przy Bramie Siedmiu Płaszczy. Pokaz oparty został na motywach bitwy pod Cedynią, stoczonej przed ponad 1000 lat przez wojów Mieszka I z wojskiem brandenburskiego margrabiego Hodona, a jego wykonawcami była młodzież z Zespołu Szkół Rolniczych w Szczecinie-Dąbiu. Jak już pisaliśmy, po raz pierwszy w tym turnieju wręczono Kryształowy Puchar Prze- chodni ufundowany przez arcymistrza Michaiła Botwinnika. Warto mu poświęcić kilka słów. W latach 50. i 60. ubiegłego stulecia był wielokrotnie mistrzem świata. Od roku 1963 kiedy to przegrał mecz o mistrzostwo świata z Tigranem Petrosjanem, wycofał się z oficjalnego życia szachowego, poświęcając się działalności trenerskiej oraz pracy nad szachami komputerowymi. Doradzał naukowcom rosyjskim w stworzeniu programu Kaissa, który został pierwszym w historii Mistrzem Świata Programów Szachowych w 1974 roku. Stworzył słynną tzw. szkołę Botwinnika, z której wyrośli późniejsi mistrzowie świata: Karpow, Kasparow i Kramnik.

Sylwetki szachistów

Romuald Izdebski (rocznik 1955) – kandydat na mistrza krajowego (1977). W latach 1975–1977 dwukrotnie uczestniczył w finałach indywidualnych mistrzostw Polski, po- 1. Zwycięska drużyna LZS Krzna Biała Podlaska (Janusz Czarnecki, Romuald Izdebski, Andrzej Jaglak i Katarzyna Roman) – odbiera Kryształowy Puchar Przechodni. 2. Grażyna Pietras odbiera „Złotą Wieżę” dobnie w drużynowych – w tych ostatnich zdobył srebrny medal w 1982 roku. W indy- za wygraną w turnieju indywidualnym. 3. Pierwszy z prawej zwycięzca turnieju indywidualnego mężczyzn widualnym turnieju o „Złotą Wieżę” w 1979 roku zdobył brązowy medal, w drużyno- Leszek Górski, w głębi Jan Hora z Czechosłowacji

48 49 Wyniki Finału Centralnego XV Turnieju o „Złotą Wieżę” – Szczecin 1973 XVI Turniej o „Złotą Wieżę M Klub Województwo Punkty 1 LZS Krzna Biała Podlaska lubelskie 19,5 9. Finał Centralny – Płock (1–7 kwietnia 1974) 2 LZS Kłobuck katowickie 17,5 3 MLKS Czarni Żagań zielonogórskie 16,5 4 LZS Mechanik POM Stargard Szcz. szczecińskie 16,5 5 LKS Nadnarwianka Pułtusk warszawskie 16,0 6 LZS Wilamowice Oświęcim krakowskie 15,5 7 LZS Pilzno rzeszowskie 15,0 8 MLKS Czarni Lwówek Śląski wrocławskie 15,0 9 LZS Kolumna łódzkie 15,0 10 LZS Piast Gniezno poznańskie 14,0 11 LZS Technik Olesno opolskie 14,0 12 LZS Jeżewo bydgoskie 14,0 13 LZS Bankowiec Nowogard szczecińskie 13,5 14 LZS Kazimierza Wielka kieleckie 13,5 15 LZS Prim Ełk białostockie 13,5 16 LZS Hetman Koszęcin katowickie 13,0 Zamek książąt mazowieckich w Płocku, gotycka budowla wzniesiona przez Kazimierza Wielkiego w XIV wieku, siedziba książąt mazowieckich do końca XV wieku 17 LZS Brda Przechlewo koszalińskie 10,5 18 LZS Drogowiec Węgorzewo olsztyńskie 10,0 19 LZS Betoniarz Grzegorzew poznańskie 9,5 W finale startowało 17 drużyn. Wszystkie turnieje – drużynowy i indywidualne 20 LKT Reknica Kolbudy gdańskie 8,0 – przeprowadzone zostały systemem szwajcarskim – 7 rund. Uczestnicy bardzo wysoko ocenili organizację imprezy. Grano w salach zamku książąt mazowieckich, w któ- rych odbyło się też kilka imprez towarzyszących – między innymi symultany szachowe, Wyniki turniejów indywidualnych klubowy wieczór, a także wystawa grafiki. „Żywe szachy” wystawiono w amfiteatrze M Imię i nazwisko Województwo Punkty u podnóża zamku, a barwne kostiumy wykonawców odbijały się w nurcie Wisły. Wi- Kobiety dowisko przygotował Stefan Witkowski, a jego „aktorami” była młodzież z Technikum 1 Grażyna Pietras lubelskie 6,0 Budowlanego w Płocku. Licznym widzom przedstawiono partię graną przez Napole- 2 Zyta Łęgowska gdańskie 5,5 ona na wyspie Św. Heleny. 3 Jitka Hudcova Czechosłowacja 5,5 Dwa pierwsze miejsca w turnieju zajęły drużyny niezaliczane do faworytów. W Star- 4 Teresa Gabrycka warszawskie 5,0 gardzie potrafiono zgromadzić silny zespół, a tajemnica jego sukcesu polegała na wła- 5 Dorota Sprycha katowickie 5,0 ściwej organizacji treningów. Był to trzeci udział „Mechanika” w finale centralnym Mężczyźni – zaczęli od 7 miejsca w 1972 roku, potem było 4 miejsce w ubiegłym roku i teraz 1 Leszek Górski gdańskie 6,0 zwycięstwo. 2 Lucjan Kowalczyk koszalińskie 5,5 Udany start i sukces w postaci powtórzonego sprzed roku drugiego miejsca zaliczyła 3 Jan Hora Czechosłowacja 5,5 drużyna LZS Kłobuck, składającego się z członków jednej rodziny – Skwarczyńskich. 4 Dieter Jahr NRD 5,5 Podobny przypadek miał miejsce w roku 1970, kiedy to w turnieju finałowym bra- 5 Emil Sypek krakowskie 4,5 ła udział drużyna LZS Pułtusk złożona z jednej rodziny – Pankratjew. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że drużyna z Pułtuska startowała także pod nazwą Mewa Pułtusk, a trzecim „wcieleniem” drużyny była nazwa Nadnarwianka i po raz drugi jako LKS

50 51 Nadnarwianka Pułtusk dotarła do finału zdo- Sylwetki szachistów bywając w nim brązowy medal. Bardzo wyrównana gra toczyła się w środko- Stanisław Nowak (rocznik 1936) – kandydat na mistrza krajowego (1965), sędzia sza- wej części tabeli turniejowej – czwartą drużynę chowy I klasy. W 1956 roku startował w mistrzostwach Polski juniorów –U20 – w któ- od piętnastej dzieliła różnica zaledwie 3,5 pkt. rych zajął 9 miejsce. W indywidualnych mistrzostwach wojska polskiego wywalczył Po raz drugi w historii wręczono najlepszej dwa medale – srebrny (1963), brązowy (1969). W indywidualnym turnieju o „Złotą drużynie Kryształowy Puchar Przechodni, Wieżę” w 1975 roku zdobył złoty medal, w turnieju drużynowym wywalczył 3 medale ufundowany przez byłego mistrza świata, ar- – złoty (1974), 2 brązowe (1975 i 1977). cymistrza Michaiła Botwinnika. Składy najlepszych trzech drużyn: Wyniki Finału Centralnego XVI Turnieju o „Złotą Wieżę” – Płock 1974 1. LKS Mechanik Stargard Szczeciński – Sta- M Klub Województwo Punkty nisław Nowak, Henryk Barczyszyn, Jan 1 LZS Mechanik Stargard Szczeciński szczecińskie 19,0 Kraszewski i Elżbieta Klińska, 2 LZS Kłobuck katowickie 18,0 2. LZS Kłobuck – Wiesław, Henryk, Zdzi- 3 LKS Nadnarwianka Pułtusk warszawskie 17,0 sław i Zofia Skwarczyńscy, 4 MLKS Czarni Żagań zielonogórskie 15,5 3. LKS Nadnarwianka Pułtusk – Zbigniew Andrzej Pankratjew z LKS Nadnarwianka 5 LZS Moszczenica łódzkie 14,5 Tyszkiewicz, Andrzej Pankratjew, Jerzy Pułtusk, grał w turnieju od pierwszego finału 6 LKS Orlęta Radzyń Podlaski lubelskie 14,5 Pankratjew i Teresa Gabrycka. centralnego 7 LZS Pilzno rzeszowskie 14,0 W turniejach indywidualnych zacięta walka 8 LZS POM Puck gdańskie 14,0 czołowych zawodników LZS z szachistami zagranicznymi zakończyła się remisowo. 9 LZS Prim Ełk białostockie 13,5 „Złotą Wieżę” wśród pań wywalczyła w dobrym stylu Jitka Hudcova (Czechosłowacja) 10 LKS Wielim koszalińskie 13,5 przed dwoma szachistkami z woj. gdańskiego – Zytą Łęgowską i Barbarą Szych, nato- 11 LZS PZGS Leszno poznańskie 13,0 miast w rywalizacji mężczyzn Leszek Górski (też z woj. gdańskiego) okazał się wyraź- 12 LZS Kazimierza Wielka kieleckie 13,0 nie lepszy od rywali zagranicznych – Ladislava Fajfra (Czechosłowacja) i Reinholda 13 LZS PZGS Miechów krakowskie 12,0 Janiga (NRD). 14 MLKS Czarni Lwówek Śląski wrocławskie 12,0 15 LZS Drogowiec Węgorzewo olsztyńskie 12,0 16 LZS Kowalanka bydgoskie 9,0 17 LZS Dąbrówka Górna opolskie 8,0

Wyniki turniejów indywidualnych M Imię i nazwisko Województwo Punkty Kobiety 1 Jitka Hudcova Czechosłowacja 6,0 2 Zyta Łęgowska LZS POM Puck (woj. gdańskie) 5,5 3 Barbara Szych LZS Czarna Woda (woj. gdańskie) 5,0 4 G. Petrasch Niemiecka Republika Demokratyczna 5,0 5 Grażyna Pietras LZS Wodniak Piotrawin (woj. lubelskie) 4,5 Przy szachownicy drużyna LKS Orlęta Radzyń Podlaski z woj. lubelskiego, która zajęła w finale szóste 6 Elżbieta Romanowska LZS Kormoran Ostróda (woj. olsztyńskie) 4,5 miejsce. Obok Teresa Gabrycka, zawodniczka LKS Nadnarwianka Pułtusk – jej drużyna zdobyła brązowy 7 Teresa Gabrycka LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. warszawskie) 4,5 medal, a ona zajęła 7 miejsce w turnieju indywidualnym

52 53 Mężczyźni XVII Turniej o „Złotą Wieżę” 1 Leszek Górski LKS Neptun Pruszcz Gdański (woj. gdańskie) 6,5 2 Ladislav Fajfr Czechosłowacja 5,0 10. Finał Centralny – Uniejów (8–13 kwietnia 1975) 3 Reinhold Janig Niemiecka Republika Demokratyczna 5,0 4 Stanisław Nowak LZS Mechanik Stargard Szcz. (woj. szczecińskie) 5,0 5 Lutosław Manasterski LKS Budrol Legnica (woj. wrocławskie) 5,0 6 L. Novy Czechosłowacja 5,0

Do połowy XIX wieku do mierzenia czasu partii szachowej używano klepsydr. Pierw- szą partią w historii z użyciem mechanizmu zegarowego – wykorzystano wówczas dwa zwykłe zegary uruchamiane i zatrzymywane po wykonaniu posunięcia przez każdego owe gracza – rozegrano w 1866 roku. Grali Adolf Anderssen i Wilhelm Steinitz. Pierwszy h zegar szachowy został wynaleziony przez Thomasa Wilsona w 1883 roku. Zegar, jaki znamy dziś, z przyciskiem, został skonstruowany przez Veenhoffa w 1900 roku. Pierw-

zac szy zegar elektroniczny skonstruowano w Związku Radzieckim w 1964 roku. Pierwszy

s cyfrowy zegar szachowy został stworzony i przez studenta Cornell University Electri- k

t cal Engineering, Bruce Cheneya w 1973 Zamek Arcybiskupów Gnieźnieńskich w Uniejowie wybudowany został w latach 1360–1365, potem przecho- s roku, w 1988 roku Bobby Fischer opaten- dził liczne przebudowy. W XV wieku mieściło się tu więzienie dla innowierców i nieposłusznych księży tował nowy cyfrowy zegar szachowy, któ- ry daje zawodnikom na starcie określony Dziesiąty finał centralny został przeprowadzony w murach Zamku Arcybiskupów awo czas i po każdym ruchu dodaje niewielką Gnieźnieńskich w Uniejowie. Startowało w nim 18 drużyn. Okazał się jednym z najbar- k ilość czasu. Obecnie niemal we wszystkich dziej zaciętych i wyrównanych w dotychczasowej historii „Złotej Wieży”. O pierwsze ie turniejach szachowych korzysta się z cy- miejsce walczyło przynajmniej sześć zespołów, a różnice „na mecie” były minimalne. C frowych zegarów szachowych. Pierwszą od dziewiątej drużyny dzieliły tylko 3 punkty. Najlepiej pokazuje to końcowa tabela turnieju. Pojawiła się nowa drużyna, i to w jakim stylu. LKS Budrol Legnica (startujący póź- niej jako LKS Legrol Legnica) na dłużej zagości na czołowych miejscach w kolejnych turniejach. Liderem zwycięzców był Lutosław Manasterski, już wówczas wielokrotny finalista mistrzostw Polski. Po raz pierwszy pojawił się w poprzednim roku, startując w turnieju indywidualnym – wywalczył wówczas 5 miejsce. Wraca też do rozgrywek słupski „Piast”, który w tym turnieju zdobył „Srebrną Wieżę”, LZS Mechanik POM Star- gard Szczeciński wywalczył „Brązową Wieżę”. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LKS Budrol Legnica – Lutosław Manasterski, Leszek Broczkowski, Grzegorz Łuka- siewicz, Elżbieta Janocha, 2. MLKS Piast Słupsk – Kazimierz Batruch, Adam Semeniuk, Czesław Bogusz, Ha- lina Zydroń, 3. MLKS Mechanik POM Stargard Szczeciński – Stanisław Nowak, Henryk Barczy- szyn, Ryszard Boćkowski, Elżbieta Szumska.

54 55 skich szachistów. Uczestnicy finałów mieli możliwość gry z Hanną Ereńską-Radzew- ską, Romanem Dworzyńskim, Zbigniewem Dodą i Stanisławem Witkowskim.

Sylwetki szachistów

Lutosław Manasterski (rocznik 1935) – mistrz krajowy (1970). Uczestnik 7 finałów indywidualnych mistrzostw Polski w latach 1963–1976 – najlepsze miejsce 8 w 1963 roku. W indywidualnym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył 4 medale – 3 złote (1976, 1979 i 1980) i srebrny w 1977 roku. W turnieju drużynowym wywal- czył również 4 medale – 2 złote (1975 i 1977), 1 srebrny (1981) i 1 brązowy (1976). Najwyższy ranking w karie- Od lewej: Jitka Hudcova, Antonin Vavruska (z ówczesnej Czechosłowacji), czwarty z lewej Stanisław Nowak, rze – 2350 (1 lipca 1972). Na turnieju w Słupsku (1976) następnie Gerda Mucha i Leszek Górski w drużynie grał jego brat bliźniak Lubosław, który zmarł w 1981 roku. Turnieje indywidualne były jednymi z najciekawszych i najsilniej obsadzonych w historii rozgrywek o „Złotą Wieżę”. Zaciętą i korzystną dla polskich zawodniczek rywali- Wyniki Finału Centralnego XVII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Uniejów 1975 zację stoczyły kobiety. Nasze talenty: Grażyna Pietras, Gerda Mucha, Elżbieta Janocha, M Klub Województwo Punkty Barbara Szych i Teresa Gabrycka zaprezentowały się z jak najlepszej strony. Niestety 1 LKS Budrol Legnica wrocławskie 18,0 po kilku latach zniknęły one z turniejowej areny. Tragicznie zginęła Pietras, Mucha, 2 MLKS Piast Słupsk koszalińskie 18,0 Janocha i Szychówna porzuciły szachy, a Gabrycka po wyjściu za mąż za czeskiego 3 LZS Mechanik POM Stargard Szczeciński szczecińskie 17,5 szachistę, występowała później pod nazwiskiem Petraňova. 4 LKS Nadnarwianka Pułtusk warszawskie 17,5 Silna i wyrównana była pierwsza dziesiątka wśród mężczyzn. Faworytem numer je- 5 LZS Pilzno rzeszowskie 17,0 den był bez wątpienia Lutosław Manasterski. Po fatalnym starcie nie zdołał jednak nad- 6 LKS Orlęta Lubartów lubelskie 16,5 robić straconego dystansu. Prowadzenie objął Stanisław Nowak i w zdobyciu „Złotej 7 LZS Drogowiec Węgorzewo olsztyńskie 15,5 Wieży” nie przeszkodziła mu nawet porażka poniesiona w ostatniej rundzie z Antoni- 8 LZS POM Puck gdańskie 15,0 nem Vavruską. „Brązową Wieżę” zdobył członek kadry narodowej juniorów PZSzach. 9 LZS Borowik Jeziorki poznańskie 15,0 Leszek Górski (syn byłej mistrzyni Polski). 10 LZS Kazimierza Wielka kieleckie 14,0 Uniejów przyjął uczestników niezwykle gościnnie. Rozgrywki odbywały się w starym 11 LZS Prim Ełk białostockie 13,5 zamczysku z XIV wieku, pamiętającym oblężenie Krzyżaków w 1331 roku. To histo- 12 LZS Kłobuck katowickie 13,5 ryczne wydarzenie przedstawiła młodzież Liceum Ogólnokształcącego w Poddębicach 13 LZS Moszczenica łódzkie 12,5 w efektownym pokazie „żywych szachów”. Wystawiono je wieczorem przy blasku po- 14 LZS Mechanik Stargard Szczeciński szczecińskie 12,5 chodni. Piękne stroje i dobrze dobrane rekwizyty uczyniły ten pokaz niepowtarzalnym. 15 LZS Technik Olesno opolskie 11,5 O pietyzmie przygotowań świadczy fakt, że szachownicę o naturalnym podłożu (mię- 16 LZS Wilamowice krakowskie 11,5 dzy innymi z piasku) przygotowywano kilka dni. 17 LZS Baszta Strzelce Krajeńskie zielonogórskie 8,5 Uczestnicy zawodów oddali także hołd poległym bohaterom w obozie zagłady 18 MZLKS Piast Łasin białostockie 4,5 w Chełmnie nad Nerem, składając wieńce i wiązanki kwiatów na ich grobach. Oprócz rozgrywek turniejowych na zamku w Uniejowie przeprowadzono udany wie- czór szachowy z konkursem fraszek oraz szereg symultan z udziałem czołowych pol-

56 57 Wyniki turniejów indywidualnych XVIII Turniej o „Złotą Wieżę” M Imię i nazwisko Województwo Punkty Kobiety 11. Finał Centralny – Słupsk (4–11 kwietnia 1976) 1 Grażyna Pietras LZS Wodniak Piotrawin (woj. lubelskie) 6,0 2 Jitka Hudcova Czechosłowacja 6,0 3 Gerda Mucha LZS Koszęcin (woj. katowickie) - 4 Elżbieta Janocha LKS Budrol Legnica (woj. wrocławskie) - 5 Barbara Szych LZS Czarna Woda (woj. gdańskie) - 6 Z. Olszewska LZS Prim Ełk (woj. białostockie) - Mężczyźni 1 Stanisław Nowak LZS Mechanik Stargard Szcz. (woj. szczecińskie) 5,5 2 Antonin Vavruska Czechosłowacja 5,5 3 Leszek Górski LKS Neptun Pruszcz Gdański (woj. gdańskie) 5,5 4 Lutosław Manasterski LKS Budrol Legnica (woj. wrocławskie) 5,0 5 B. Stencel Czechosłowacja 5,0 6 Emil Sypek LZS Wilamowice (woj. krakowskie) 4,0

Zamek książąt pomorskich w Słupsku wybudowany został w 1507 roku w stylu gotyckim, w XVI wieku Najdłużej panującym mistrzem świata był przebudowany w stylu renesansowym. Obecnie w zamku mieści się Muzeum Pomorza Środkowego Emanuel Lasker – panował 27 lat. Był drugim w historii szachów mistrzem świata – w 1894 Trzynaście drużyn wystąpiło w finale centralnym, który odbył się na Zamku Książąt owe roku pokonał Wilhelma Steinitza. Utrzymał Pomorskich w Słupsku. Od 1 czerwca 1975 zmienił się podział administracyjny Polski. h tytuł do momentu, w którym z szachowego tro- W miejsce 17 województw powstało ich 49 i podział ten funkcjonował do roku 1998, nu strącił go Jose Raul Capablanca, a było to w którym dokonano kolejnej zmiany, dzieląc kraj na 16 województw. Zwiększenie ilo- w roku 1921. Po utracie mistrzostwa z powo- zac ści województw do 49 wpłynęło na sposób wyłaniania uczestników finału centralnego. dzeniem brał udział w międzynarodowych tur- s Na początku założono, że w finale będzie grało 12 drużyn wyłonionych z eliminacji

i niejach aż do lat 30. XX wieku. Często pisze się, plus ubiegłoroczny mistrz. Wobec takich założeń trzeba było wprowadzić strefy eli- k że panowanie Laskera było tak długie ze wzglę-

t minacyjne (złożone z 4–5 województw), z których tylko zwycięzca uzyskiwał prawo du na I wojnę światową, która opóźniła jego s gry w finale. Oczywiście system ten przyczynił się do selekcji drużyn na poziomie eli- pojedynek z Capablancą. Jednak nawet jeśli od- minacji strefowych – niewątpliwym efektem tej zmiany było podniesienie poziomu liczymy lata wojny, to i tak Lasker był mistrzem sportowego finałów, ale jednocześnie ograniczenie ilości jego uczestników do 13 dru- świata dłużej niż ktokolwiek inny w historii. awo żyn (poprzednio startowało ich 16–20).

k Dwaj kolejni to: Garry Kasparow – 15 lat, Turniej w Słupsku przeprowadzono już według nowego „klucza” eliminacji. Zwy- pomiędzy 1985 a 2000 rokiem i Michaił Bo-

ie ciężył zdecydowanie zespół gospodarzy – MLKS Piast Słupsk. Sensacją turnieju było twinnik – 13 lat, chociaż z przerwami, w latach C zdobycie „Srebrnej Wieży” przez drugą drużynę LKS Budrol Legnica, która wyprzedzi- 1948–1963. ła pierwszy zespół swojego klubu. Niespodziankę sprawił także zespół z Praszki, w któ- rym wyróżnił się 15-letni Artur Cybulski, wygrywając między innymi ze Stanisławem Nowakiem. Na miejscach 9–13 znalazły się mało znane zespoły, dla których wejście do finału było dużym sukcesem. Warto tu zwrócić uwagę na szachistów z Węgorzewa, którzy awansowali do finału już po raz czwarty.

58 59 Składy trzech najlepszych drużyn: Wieżę” zdobył 2 brązowe medale – w 1978 i 1983 roku, w turnieju drużynowym ma 1. MLKS Piast Słupsk – Kazimierz Batruch, Ryszard Szula, Andrzej Klimek, Elżbieta na koncie 5 medali – złoty w 1987, 3 srebrne – 1976, 1978 i 1981 i brązowy w 1986 Augustyniak (z domu Choma), roku. Najwyższy ranking w karierze – 2405 (1 stycznia 1994). Posiada II klasę trener- 2. LKS Budrol Legnica II – Wiesław Janocha, Grzegorz Czaplak, Franciszek Wieczo- ską oraz państwową klasę sędziowską (od 1997). Wieloletni trener – koordynator kadr rek, Halina Roszko, wojewódzkich juniorów na Dolnym Śląsku oraz współpracownik Młodzieżowej Aka- 3. LKS Budrol Legnica I – Lutosław Manasterski, Lubosław Manasterski, Grzegorz demii Szachowej PZSzach. Wychowawca wielu reprezentantów Polski na mistrzostwa Łukasiewicz, Elżbieta Janocha. świata i Europy juniorów oraz medalistów mistrzostw Polski i Europy juniorów. Niezwykle zaciętą walkę obserwowaliśmy w turnieju indywidualnym kobiet, w któ- rym aż trzy zawodniczki zdobyły po 8,5 pkt. Turniej okazał się niezwykle szczęśliwy Wyniki Finału Centralnego XVIII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Słupsk 1976 dla 17-letniej utalentowanej Martiny Müller z NRD. Na trzech kolejnych miejscach M Klub Województwo Punkty uplasowały się nasze juniorki. Z uwagi na rezultaty, a także poziom granych tu par- 1 MLKS Piast Słupsk słupskie 23,5 tii, konkurencję należy ocenić bardzo wysoko. W turnieju mężczyzn faworyt Lutosław 2 LKS Budrol Legnica II legnickie 18,0 Manasterski „znokautował” rywali zdobywając aż 9 punktów z 10 partii i o 2,5 pkt 3 LKS Budrol Legnica I legnickie 16,5 wyprzedził konkurentów. 4 LZS Mechanik Stargard Szczeciński szczecińskie 16,0 W przeddzień zakończenia turnieju, wieczorem, barwny korowód figur szacho- 5 LZS Praszka częstochowskie 15,0 wych przemaszerował z pochodniami ulicami miasta, by na centralnym rynku wysta- 6 LZS Rolnik Biała Podlaska bialskopodlaskie 15,0 wić „żywe szachy”. Wykonawcami widowiska była młodzież z Technikum Rolniczego 7 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 13,0 w Słupsku. 8 LZS Pilzno tarnowskie 12,5 9 LZS Braciszewo poznańskie 12,5 Sylwetki szachistów 10 LZS Drogowiec Węgorzewo suwalskie 11,5 11 LZS Ślęza Borów wrocławskie 11,0 Grzegorz Łukasiewicz (rocznik 1958) – mistrz między- 12 LZS Kolumna sieradzkie 10,0 narodowy (1996), sędzia i trener szachowy. W drużynowych 13 LZS Jeżowo przemyskie 8,5 mistrzostwach Polski zdobył 3 medale – złoty 1992 i 2 brązo- we 1993 i 1996. W 1989 roku wywalczył też brązowy medal Wyniki turniejów indywidualnych w drużynowych mistrzostwach Polski w szachach błyska- M Imię i nazwisko Województwo Punkty wicznych. W drużynowym turnieju „Złotej Wieży” zdobył Kobiety 3 medale – 2 złote w 1975 i 1985 roku oraz brązowy w 1976 1 Martina Müller Niemiecka Republika Demokratyczna 8,5 roku. Najwyższy ranking w karierze – 2395 (1 lipca 1997). W 2000 roku zakończył czynną karierę zawodniczą i zajął się 2 Grażyna Pietras LZS Wodniak Piotrawin (woj. lubelskie) 8,5 prowadzeniem jednego z pierwszych w Polsce sklepów (data 3 Elżbieta Janocha LKS Budrol Legnica (woj. legnickie) 8,5 powstania 1992) prowadzących wysyłkową sprzedaż artyku- 4 Barbara Szych LZS Czarna Woda (woj. gdańskie) 6,5 łów szachowych. W szachy gra jego żona Anna Łukasiewicz, 5 Elżbieta Augustyniak MLKS Piast Słupsk (woj. słupskie) 6,5 mistrzyni krajowa i sędzia oraz syn Krzysztof (rocznik 2001), Mężczyźni kandydat na mistrza krajowego. 1 Lutosław Manasterski LKS Budrol Legnica (woj. legnickie) 9,0 Wiesław Janocha (rocznik 1957) – mistrz FIDE (1996). 2 Ryszard Szula MLKS Piast Słupsk (woj. słupskie) 6,5 W drużynowych mistrzostwach Polski zdobył dwa medale 3 Lucjan Kowalczyk LZS Saturn Mielno 6,5 – złoty (1992) i brązowy (1993), w drużynowych mistrzo- 4 Antonin Vavruska Czechosłowacja 6,5 stwach Polski w szachach błyskawicznych wywalczył 2 brązo- 5 G. Pawłow Bułgaria 6,0 we medale – 1989 i 1994. W indywidualnym turnieju o „Złotą 6 Lech Stańczyk LZS Saturn Mielno 6,0

60 61 XIX Turniej o „Złotą Wieżę” 12. Finał Centralny – Książ (17–24 kwietnia 1977)

W jednej z sal zamkowych odbył się też pokaz „żywych szachów”. Przy szachownicach zwycięzcy XIX turnieju – drużyna LKS Budrol Legnica

W drużynie zwycięzców nie po raz pierwszy w turnieju grała Halina Roszko, pocho- dząca z „szachowej rodziny” – szachistą był jej ojciec oraz dwie siostry: Małgorzata i Grażyna. Zamek Książ zbudowano w XIII wieku, później wielokrotnie był przebudowywany, ostatni raz w latach W Książu rozgorzała dyskusja na temat regulaminu finałów. Zaobserwowano bo- 1907–1938. Jest trzecim co do wielkości zamkiem w Polsce (po Malborku i Wawelu) wiem niepokojące zjawisko prymatu miejskich drużyn. Amatorskim zespołom z ma- łych miejscowości trudno było nawiązać walkę z wyczynowcami. Temat ten niebawem Finał dziewiętnastego turnieju został przeprowadzony we wspaniałym zamku powrócił i przyczynił się do pewnych, dość kontrowersyjnych zmian regulaminowych. w Książu. Impreza miała w tym czasie już swój prestiż i była w pełnym rozkwicie. W turniejach indywidualnych, oprócz czołówki krajowej, walczyli zawodnicy z Buł- W opinii uczestników chyba nigdy dotąd nie zaangażowano tylu ludzi i środków w or- garii, Czechosłowacji, Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Węgier. Niezwykle ganizację tej imprezy. W pięknych salach zamku walczono przy blaskach pochodni, co miłą niespodziankę sprawiła juniorka Hanna Grabczyńska z LZS Grom Poczesna (woj. stworzyło niezatarte wrażenia. W Książu nastąpiły pewne zmiany regulaminowe w fi- częstochowskie) wyprzedzając szachistki zagraniczne. Natomiast w konkurencji męż- nale drużynowym. Ograniczono bowiem ilość drużyn do dwunastu, lecz przeprowa- czyzn niespodzianka: zdobywca „Złotej Wieży” z ubiegłego roku – mistrz Lutosław dzono turniej systemem „każdy z każdym”. Miało to na celu umożliwienie startującym Manasterski nie zdołał obronić tytułu. Przy równej ilości punktów z Janem Kujawskim, zawodnikom zdobywanie kategorii szachowych (konieczność rozegrania 10 partii). ustąpił mu gorszymi punktami pomocniczymi. Trudna jest rola faworytów! LKS Budrol Legnica – MLKS Piast Słupsk – LZS Mechanik POM Stargard Szczeciń- ski, kolejność taka sama jak dwa lata wcześniej w Uniejowie. Rywalizacja między dwo- Sylwetki szachistów ma pierwszymi zespołami trwała aż do trzydziestego turnieju, w którym ograniczono udział szachistów wyczynowych. Nadal w ścisłej czołówce był też LKS Nadnarwianka Hanna Wesołowska (z domu Grabczyńska, rocznik 1956) Pułtusk. LZS Pilzno powoli zbliżał się do najlepszych. – mistrzyni FIDE (1989), uczestniczka 8 finałów indywidual- Składy najlepszych trzech drużyn: nych mistrzostw Polski kobiet (1974–1985), najlepszy wynik 1. LKS Budrol Legnica – Lutosław Manasterski, Leszek Broczkowski, Jerzy Poznar, uzyskała w 1981 roku – 7 miejsce. W drużynowych mistrzo- Halina Roszko, stwach Polski zdobyła 4 medale – 2 srebrne (1985 i 1986) 2. MLKS Piast Słupsk – Ryszard Szula, Kazimierz Batruch, Czesław Bogusz, Elżbieta i 2 brązowe (1984 i 1997). W indywidualnym turnieju o „Złotą Augustyniak, Wieżę” zdobyła 2 medale – złoty w 1977 roku i srebrny w 1978. 3. MLKS Mechanik POM Stargard Szczeciński – Ryszard Boćkowski, Stanisław No- Najwyższy ranking w karierze – 2130 (1 lipca 1988). W szachy wak, Antoni Bielski, Elżbieta Szumska. gra jej ojciec Zdzisław, brat Marek i mąż Tadeusz.

62 63 Jan Kujawski (rocznik 1947) – kandydat na mistrza krajo- Wyniki turniejów indywidualnych wego (1979). W 1975 roku uczestniczył w finale mistrzostw M Imię i nazwisko Województwo Punkty Polski. W 1977 roku zdobył indywidualnie „Złotą Wieżę”. Kobiety Choć wielokrotnie występował w drużynowym turnieju 1 Hanna Grabczyńska LZS Grom Poczesna (woj. częstochowskie) 8,0 o „Złotą Wieżę”, medal wywalczył tylko raz – srebrny w 2006 2 Maria Barosova Czechosłowacja 8,0 roku. Najwyższy ranking w karierze – 2205 – osiągnął w 1997 3 Martina Müller Niemiecka Republika Demokratyczna 7,0 roku (zdjęcie z 1977 roku). Szachistami są także jego bracia 4 Alicja Pietruńko LKS Agros Chełm (woj. chełmskie) 6,0 – Kazimierz, zmarły w 2018 roku, Ryszard, kandydat na mi- 5 Jitka Hudcova Czechosłowacja 6,0 strza krajowego (1980) i mistrz międzynarodowy w grze ko- 6 Teresa Gabrycka LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 5,5 respondencyjnej (1994) i Zygmunt. Mężczyźni Kazimierz Batruch (rocznik 1954) – kandydat na mistrza 1 Jan Kujawski LKS Orkan Poznań (woj. poznańskie) 8,0 krajowego (1975). Raz wystąpił w finale indywidualnych 2 Lutosław Manasterski LKS Budrol Legnica (woj. legnickie) 8,0 mistrzostw Polski (1975), trzykrotnie w mistrzostwach Pol- 3 Lech Stańczyk LZS Saturn Mielno (woj. koszalińskie) 7,0 ski juniorów, najlepsze miejsce 11 wywalczył w 1974 roku. W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył 6 medali Jan Kochanowski opisał polskie nazwy figur szachowych. Około roku 1555 napisał – 3 złote (1976, 1979 i 1980), 2 srebrne (1975 i 1977) oraz je- oryginalne dzieło pt. „Szachy”, w którym przedstawił w 602 wierszach historię zmagań den brązowy (1978). Najwyższy ranking w karierze – 2315 dwóch książąt – Borzuja i Fiedora – o rękę duńskiej królewny Anny. Opis przedstawiony (1 stycznia 1988). w tym dziele jest tak obrazowy, że w 4 numerze „Szachisty Polskiego” z roku 1912 Alek-

owe sander Wagner opublikował zapis odtworzonej na podstawie tekstu partii. Wyniki Finału Centralnego XIX Turnieju o „Złotą Wieżę” – Książ 1977 Królewnie nie było obojętne, kto wygra. Serce jej skłaniało się do Fiedora. W nocy h M Klub Województwo Punkty zakradła się ze służebną do komnaty, w której stała szachownica i poznawszy możliwość 1 LKS Budrol Legnica legnickie 33,0 odparcia ataku białych, zrobiła znak dla Fiedora, obracając czarną wieżę rogami do 2 MLKS Piast Słupsk słupskie 28,5 króla. Rankiem, gdy służebna wspomniała Fiedorowi o tajemnej wizycie królewny i ten 3 LZS Mechanik POM Stargard Szczeciński szczecińskie 28,0 zac dostrzegł znak pozostawiony, odkrył manewr dający mu zwycięstwo. 4 MLKS Orkan Poznań poznańskie 26,0 Anna polecała swojemu wybrańcowi, aby poświęcił wieżę, a grał pionkami zacho- s 5 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 23,5 i wując skoczka i gońca. Takie rozwiązanie problemu było znane już w średniowiecznej 6 LZS Wilamowice bielskie 22,5 tradycji szachowej jako problemat Dilaram. Ostatnie ruchy w poemacie tak opisano: k 7 LZS Pilzno tarnowskie 21,0 t 6 LZS Kormoran Ostróda olsztyńskie 19,5

s Uderzą w larmę; a Roch jednym skokiem 9 LKS Rolnik Biała Podlaska bialskopodlaskie 18,0 Usiadł królowi tuż pod bokiem. 10 MLKS Przełom Pieńkowo koszalińskie 16,0 Folgować darmo, bo tak króla dusi, 11 LZS Caissa Świdnica wrocławskie 14,0 Że mu rad nie rad, Król wziąć gardło musi.

12 MLKS Pilica Białobrzegi radomskie 10,0 awo

k Wtym Drab przyskoczy...... Król ustąpi kroku.

ie Przypadszy drugi poimał ji z boku. C

Zapis szachowy tego fragmentu: Wa8-a1+ Kb1xa1 b3-b2+ Ka1-b1 c3-c2#

64 65 XX Turniej o „Złotą Wieżę” 13. Finał Centralny – Warszawa (19–25 kwietnia 1978)

Drużyna LKS Piast Słupsk – zdobywcy „Brązowej Wieży”

Potwierdzeniem doskonałej formy i dobrego przygotowania szachistów z Pułtuska Barokowy pałac w Wilanowie został wzniesiony w latach 1681–1696 dla króla Jana III Sobieskiego i jego żony Marii Kazimiery, skrzydła boczne dobudowano w latach 1723–1729. Wraz z otaczającym parkiem było zwycięstwo ich lidera Dionizego Barwińskiego w turnieju indywidualnym. Nie- oraz zabudowaniami zachował niezmienioną formę architektoniczną, walory historyczne i artystyczne mimo spodziewanie jego najgroźniejszym przeciwnikiem był reprezentant „uszachowionej zaborów, wojen i okupacji rodziny” Skwarczyńskich – Wiesław, który zdobył taką samą ilość punktów. Pewną niespodzianką wśród kobiet było dopiero czwarte miejsce Martiny Müller, lecz poziom Jubileuszowy XX turniej powrócił do Warszawy po 12 latach – przeprowadzono go czterech pierwszych zawodniczek był bardzo wyrównany. Juniorka, późniejsza wicemi- tym razem w pałacu króla Jana III Sobieskiego w Wilanowie. Do dyspozycji szachistów strzyni Polski, Halina Maziarka zdobyła „Brązową Wieżę”. oddano przepiękną Białą Salę. Było to możliwe dzięki życzliwości kuratora dr. Wojcie- W turniejach indywidualnych grano systemem szwajcarskim – 7 rund. Pozwoliło cha Fijałkowskiego oraz poparciu Ministerstwa Kultury i Sztuki. to na przeprowadzenie tych zawodów w trzy dni, uniemożliwiło jednak zdobycie lub Na czele tabeli wielcy faworyci, ale już po raz drugi w ciągu dwóch lat druga drużyna podwyższenie kategorii szachowych, do czego potrzebnych było w tym czasie rozegra- Budrolu okazała się lepsza od pierwszej, znów zdobywając „Srebrną Wieżę”. Pierwsza nie minimum 10 partii. drużyna zajęła tylko 6 miejsce. Zwycięstwo szachistów z Pułtuska stanowiło niewątpli- Wśród imprez towarzyszących nowością był turniej warcabowy na 100-polowej wie niespodziankę. W tym czasie było dwóch wielkich faworytów MLKS Piast Słupsk szachownicy, zakończony zwycięstwem radzieckiego arcymistrza Wołodi Agafonova. i LKS Budrol Legnica – LKS Nadnarwianka Pułtusk była jednak zawsze tą „trzecią siłą”, Prawdziwą atrakcją było jednak widowisko „żywych szachów” pod nazwą „Jan III zdolną do „zamieszania” na czołowych pozycjach. Swoje zwycięstwo zawodnicy i dzia- Sobieski pod Wiedniem”, w którym wojska sprzymierzone zwyciężyły armię turecką. łacze z Pułtuska zapisali w kronice klubowej zapewne złotymi zgłoskami – wygrać „Zło- Przedstawienie przygotował Stefan Witkowski, a wykonawcami była młodzież z Tech- tą Wieżę” to zawsze sukces, ale wygrać turniej jubileuszowy to... bardzo duży sukces. nikum Hodowlano-Drobiarskiego w Piasecznie. W parku wilanowskim kilkaset osób Składy najlepszych trzech drużyn: oklaskiwało młodych aktorów, a fragmenty widowiska zostały pokazane w telewizji. 1. LKS Nadnarwianka Pułtusk – Dionizy Barwiński, Zbigniew Tyszkiewicz, Andrzej W ramach widowiska odtworzono niżej zamieszczona partię. Pankratjew, Teresa Gabrycka, Białe: wojska sprzymierzone pod dowództwem Jana III Sobieskiego. 2. MLKS Budrol Legnica II – Wiesław Janocha, Ryszard Jazikowski, Jerzy Chopciam, Czarne: armia turecka dowodzona przez Mustafę Paszę: Elżbieta Janocha, 1. e2-e4 e7-e5 2. f2-f4 e5:f4 3. Sg1-f3 g7-g5 4. Gf1-c4 g5-g4 5. 0-0 g4:f3 6. Hd1:f3 3. MLKS Piast Słupsk – Kazimierz Batruch, Ryszard Szula, Andrzej Klimek, Elżbieta Hd8-f6 7. e4-e5 Hf6:e5 8. D2-d3 Gf8-h6 9. Sb1-c3 c7-c6 10. Gc1:f4 He5-d4+ 11. Kg- Augustyniak. 1-h1 Gh6:f4 12. Wa1-e1+ Sg8-e7 13. We1-e4 Hd4-g7 14. Hf3:f4 d7-d5 15. Gc4:d5 c6:d5

66 67 3 złote (1982, 2002, 2005), 5 srebrnych (1984, 1999, 2003, 2004 i 2007), 2 brązowe (1981 i 2001). Najwyższy ranking w karierze 2225 (1 lipca 1987). W szachy gra jej siostra Do- rota Maziarka (rocznik 1972). Elżbieta Goraj (z domu Janocha, rocznik 1958) – pierwsza kategoria szachowa (1977). Siostra Wiesława Janochy, mistrza FIDE. W latach 1972–1977 pięciokrot- nie startowała w mistrzostwach Polski juniorek, zdoby- wając w 1976 roku brązowy medal. W indywidualnym turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczyła brązowy medal w 1976 roku, w drużynowym turnieju zdobyła 5 medali – złoty w 1975 roku, 2 srebrne – 1978 i 1981 i 2 brązowe – 1976 i 1984. Dionizy Barwiński (rocznik 1940) – mistrz FIDE (1983), trener szachowy (1985). Dwa razy startował Uczestnicy finału centralnego pod pomnikiem Nike w finałach indywidualnych mistrzostw Polski. W indywidualnym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył złoty me- 16. We1:e7+ Ke8:e7 17. Sc3:de5+ Ke7-e6 18. Hf4-e4+ Ke6-d7 19. He4-e7+ Kd7-c6 20. dal w 1978 roku, w drużynowym wywalczył 10 meda- He7-c7+ Kc6:d5 21. C2-c4+ Kd5-d4 22. Hc7-d6+ Kd4-e3 23. Hd6-f4+ Ke3:d3 24. Wf- li – 2 złote (1978 i 2015), 4 srebrne (1979, 1980, 1986 1-d1+ Kd3-e2 25. Hf4-d2 # i 1996) i 4 brązowe (1987, 2000, 2008 i 2014). Najwyższe Turniej w Wilanowie został starannie przygotowany przez działaczy LZS z Warszawy, rankingi w karierze: FIDE – 2320 (1 lipca 1992), ICCF choć wiadomo, że w stolicy nie jest łatwo organizować imprezy sportowe. Niewątpli- – 2357 (1992). Szachista, który najczęściej startował wym utrudnieniem dla zawodników były dość uciążliwe dojazdy do miejsca zakwate- w finałach turniejów o „Złotą Wieżę”. rowania w Zalesiu Górnym. Postulowano jednak, by ponownie spotkać się w Warsza- Zbigniew Tyszkiewicz (1950–2010) – kandydat na wie za pięć lat – na XXV turnieju. mistrza (1987), sędzia szachowy. Najwyższy ranking w karierze – 2265 (1993). Działacz sekcji szachowej klu- Sylwetki szachistów bu LKS Nadnarwianka Pułtusk. W 2008 zorganizował w Pułtusku 50. Finał Centralny Turnieju Szachowego Halina Jałowiec (z domu Maziarka, rocznik 1960) – mi- o „Złotą Wieżę”. Pełnił funkcję prezesa Mazowieckiego strzyni FIDE (1986, zajmowała wtedy 6 miejsce w kraju). Związku Szachowego od 2007 roku aż do śmierci. Dwu- W latach 1971–1991 sześć razy startowała w indywidual- krotnie był wybierany do Zarządu PZSzach. – w kaden- nych mistrzostwach Polski kobiet – w 1987 roku we Wro- cji 2004–2008 jako członek Zarządu (od 24 maja 2008) cławiu zdobyła srebrny medal. Dwukrotnie startowała oraz w kadencji 2009–2013 jako przewodniczący Komi- w indywidualnych mistrzostwach Polski kobiet w szachach sji ds. Promocji Szachów (do śmierci). Był współauto- szybkich – w 1990 oku zdobyła srebrny medal. W indywidu- rem książki 50 lat Turnieju Szachowego o Złotą Wieżę alnych mistrzostwach Polski kobiet w szachach błyskawicz- (wspólnie z Jerzym Morasiem). W drużynowym tur- nych startowała 8 razy – wywalczyła 3 medale: srebrny 1990 nieju o „Złotą Wieżę” zdobył 7 medali – 1 złoty (1978), i 2 brązowe 1983 i 1987, w drużynowych mistrzostwach 3 srebrne (1979, 1986 i 1996) i 3 brązowe (1974, 2000 Polski w szachach błyskawicznych zdobyła 4 medale – 2 złote 1989 i 1990, srebrny i 2008). Najwyższy ranking w karierze 2265 (1993). Od 1987 i brązowy 1986. W indywidualnym turnieju o „Złotą Wieżę” w 1978 roku zdo- 2012 roku w Pułtusku odbywa się Mazowiecki Memo- była brązowy medal, w drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczyła 10 medali: riał Szachowy im. Zbigniewa Tyszkiewicza.

68 69 Wyniki Finału Centralnego XX Turnieju o „Złotą Wieżę” – Warszawa 1978 XXI Turniej o „Złotą Wieżę” M Klub Województwo Punkty 1 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 32,0 14. Finał Centralny – Piotrków Trybunalski (2–8 kwietnia 1979) 2 LKS Budrol Legnica II legnickie 30,5 3 MLKS Piast Słupsk słupskie 29,0 4 LKS Agros Chełm chełmskie 27,0 5 LKS Radew Strzekęcino koszalińskie 26,5 6 LKS Budrol Legnica I legnickie 26,5 7 MLKS Czarni Pruszcz Gdański gdańskie 24,0 6 LZS Maraton Praszka częstochowskie 23,5 9 LZS Mechanizator Ustrzyki Dolne krośnieńskie 16,5 10 LZS Sparta Kazimierza Wielka kieleckie 11,5 11 LKS Orzeł Grzegorzew konińskie 9,5 12 LZS Błonie warszawskie 7,5

Wyniki turniejów indywidualnych M Imię i nazwisko Województwo Punkty Zamek Królewski w Piotrkowie Trybunalskim to mieszkalna wieża zbudowana w 1520 roku, obecnie po Kobiety licznych przebudowach 1 Stefka Savova Bułgaria 6,0 2 Hanna Grabczyńska LZS Grom Poczesna (woj. częstochowskie) 5,5 W kolejnym finale centralnym „rzutem na taśmę” zwyciężyli faworyci. W sporcie 3 Halina Maziarka LZS Pilzno (woj. tarnowskie) 5,0 często tak bywa, że szczęście sprzyja silniejszym. Dodać trzeba, że w decydującym 4 Martina Müller Niemiecka Republika Demokratyczna 5,0 meczu słupczanie wygrali z najgroźniejszymi rywalami, czyli Nadnarwianką Pułtusk 5 Halina Roszko LKS Budrol Legnica (woj. legnickie) 4,0 3,5:0,5. Była to pierwsza drużyna klubu z Pułtuska, druga zajęła ostatnie, 10 miejsce. 6 Elżbieta Augustyniak MLKS Piast Słupsk (słupskie) 4,0 Cieszyła „Brązowa Wieża” dla LKS Kormoran Ostróda – skromnego klubu z woj. olsz- Mężczyźni tyńskiego. W eliminacjach przepadł silny LKS Budrol z Legnicy. Wyeliminował go LZS 1 Dionizy Barwiński LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 6,0 POM Świdnica, który jednak w finale nie odegrał większej roli. W tym finale rywalizo- 2 Wiesław Skwarczyński LZS Kłobuck (woj. częstochowskie) 6,0 wało tylko 10 drużyn. 3 Wiesław Janocha LKS Budrol Legnica (woj. legnickie) 5,0 Składy najlepszych trzech drużyn: 4 Jan Kujawski LKS Orkan Poznań (woj. poznańskie) 5,0 1. MLKS Piast Słupsk – Kazimierz Batruch, Tomasz Górniak, Andrzej Klimek, Elż- 5 Roman Izdebski LKS Rolnik Biała Podlaska (woj. bialskopodlaskie) 4,5 bieta Augustyniak, 6 B. Modr Czechosłowacja 4,5 2. LKS Nadnarwianka Pułtusk – Dionizy Barwiński, Zbigniew Tyszkiewicz, Andrzej Pankratjew, Halina Stusińska, 3. LKS Kormoran Ostróda – Józef Babiak, Cezary Żołędowski, Marek Szymczyk i Ewa Korsak. Turnieje indywidualne zakończyły się podobnie jak w „drużynówce” – zwycięstwami faworytów. Nie przyszło im to jednak bez trudu. Martina Müller przegrała bowiem z Elżbietą Augustyniak, lecz zdobyła „Złotą Wieżę” z uwagi na dwie porażki rywalki, w tym na finiszu z Bułgarką Czapkanovą. „Brązowa Wieża” przypadła w udziale junior- ce Alicji Pietruńko, która za rok... ale nie uprzedzajmy faktów.

70 71 Wśród mężczyzn Lutosław Manasterski Wyniki Finału Centralnego XXI Turnieju o „Złotą Wieżę” – Piotrków Trybunalski napotkał godnego rywala w osobie Wie- 1979 sława Kasperka. O kolejności tych dwóch M Klub Województwo Punkty zawodników, przy równej ilości punk- 1 MLKS Piast Słupsk słupskie 25,0 tów zdecydował system wartościowania 2 LKS Nadnarwianka Pułtusk I ciechanowskie 23,5 punktów – lepszy był Manasterski, który 3 LKS Kormoran Ostróda olsztyńskie 23,0 w turnieju startuje od 1975 roku. „Brą- 4 LZS Pilzno tarnowskie 21,5 zową Wieżę” wywalczył Roman Izdebski 5 LKS Agros Chełm chełmskie 20,5 z LKS Rolnik Biała Podlaska. Sala gry na Zamku w Piotrkowie Trybunalskim 6 LZS POM Świdnica wałbrzyskie 16,0 Tradycyjnie już wśród imprez towarzy- 7 LKS Orkan Poznań poznańskie 14,5 szących znalazły się „żywe szachy” przygotowane przez Jana Zuzańskiego – szachistę 8 LKS Agra Piotrków Trybunalski piotrkowskie 13,5 z II kategorią, później trenera i sędziego klasy międzynarodowej (1987), który w Piotr- 9 LZS Proszowice krakowskie 13,0 kowie Trybunalskim sędziował większość turniejów międzynarodowych oraz symulta- 10 LKS Nadnarwianka Pułtusk II ciechanowskie 11,0 ny i pokazy gry w szachy heksagonalne. Wyniki turniejów indywidualnych Sylwetki szachistów M Imię i nazwisko Województwo Punkty Kobiety Józef Babiak (1928–2005) – kandydat na mistrza krajowe- 1 Martina Müller Niemiecka Republika Demokratyczna 6,0 go (1986), mistrz krajowy w grze korespondencyjnej. Naj- 2 Elżbieta Augustyniak MLKS Piast Słupsk (słupskie) 5,0 wyższy ranking w karierze ICCF – 2197 (1996). W druży- nowym turnieju o „Złotą Wieżę” startował tylko raz i zdobył 3 Alicja Pietruńko LKS Agros Chełm (woj. chełmskie) 4,5 brązowy medal. W indywidualnych mistrzostwach Polski 4 A. Palus LZS Rożniątów (woj. opolskie) 4,0 w szachach korespondencyjnych zdobył dwa medale – złoty 5 Wioletta Czapkanova Bułgaria 4,0 (1977/79) i brązowy (1975/77), a w drużynowych jeden me- 6 Z. Michalska LZS Pilica Białobrzegi 3,5 Mężczyźni dal – złoty (1988/90). Najwyższy ranking w karierze ICCF – 2197 (1996).Od 2006 roku w Ostródzie obywa się memoriał Jego imienia w szachach 1 Lutosław Manasterski LKS Budrol Legnica (woj. legnickie) 6,0 błyskawicznych. Był niezłym szachistą, ale rzadko uczestniczył w turniejach z uwagi na 2 Wiesław Kasperek LZS Pilzno (woj. tarnowskie) 6,0 duże zaabsorbowanie pracą zawodową – był oficerem WP. 3 Roman Izdebski LKS Rolnik Biała Podlaska (woj. bialskopodlaskie) 4,5 Alicja Pietruńko (rocznik 1959) – kandydatka na mistrzynię krajową (1979). Dwa 4 W. Varbanov Bułgaria 4,0 razy startowała w finałach indywidualnych mistrzostw Polski kobiet (1976–1977). 5 Dionizy Barwiński LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 3,5 W indywidualnych mistrzostwach juniorek w 1977 roku zdobyła brązowy medal. 6 F. Wilk LKS Oleszyce (woj. przemyskie) 3,5 W drużynowych mistrzostwach Polski w szachach korespondencyjnych wywalczyła srebrny medal (1980–1982). W indywidualnym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobyła dwa medale – złoty 1980 i brązowy 1979, w drużynowym 1 medal – brązowy 1980. Naj- wyższy ranking w karierze – 2035 (1 stycznia 1987). Wchodziła nawet w skład kadry narodowej juniorek, jednak z niewiadomych powodów przestała w latach 90. XX wieku uprawiać wyczynowo szachy.

72 73 XXII Turniej o „Złotą Wieżę” Niestety były też inne przykre niespodzianki. LZS Wilamowice bez zawiadomienia kierownictwa turnieju wyjechał przed rozegraniem ostatniej rundy, oddając walkower. 15. Finał Centralny – Lublin (14–22 kwietnia 1980) Niesportowe zachowanie zawodników LKS Pawlikowiczanka Pawlikowice w hotelu „Victoria” spowodowało, że otrzymali oni naganę. Szachiści ci zapewne nie mieli wy- starczającej kondycji do grania, co wyraźnie demonstruje niżej zamieszczona partia. Białe – M. Maćkowiak – czarne – S. Kusiak: 1. e4 a6 2. d4 b5 3. c4 b:c4 4. G:c4 Gb7 5. Hb3 i czarne poddały się. Była to najkrótsza partia w historii finałów „Złotej Wieży”. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. MLKS Piast Słupsk – Kazimierz Batruch, Tomasz Górniak, Andrzej Klimek, Elż- bieta Augustyniak, 2. LKS Nadnarwianka Pułtusk – Dionizy Barwiński, Ludwik Kiersz, Andrzej Pankra- tjew, Teresa Gabrycka, 3. LKS Agros Chełm – Stanisław Kamys, Jerzy Mazurkiewicz, Edward Chowra, Ali- cja Pietruńko. Niezwykłym wynikiem popisała się juniorka z Pilzna Halina Maziarka, która w Lu- blinie wygrała wszystkie partie. W turnieju indywidualnym jednak nie startowała. Ali- Zamek królewski w Lublinie, zbudowany w XII wieku, wielokrotnie przebudowywany, w latach 1831–1954 cja Pietruńko była w znakomitej formie i jej końcowy sukces ani przez moment nie wykorzystywany jako więzienie, od 1957 roku siedziba Muzeum Lubelskiego był zagrożony. Ta utalentowana, ładna i miła zawodniczka była w kadrze narodowej juniorek. Wkrótce jednak zrezygnowała z wyczynowego uprawiania szachów. Finał odbył się w murach Zamku Lubelskiego w konkurencji drużynowej i indywi- W turnieju indywidualnym mężczyzn kolejne zwycięstwo odniósł Lutosław Mana- dualnej. Ograniczono jednak ilość drużyn do dziesięciu. Wystartowało osiem, które sterski. Niewątpliwie wyjątkowa postać w historii turniejów „O Złotą Wieżę”. Na ko- wygrały eliminacje strefowe, mistrz z poprzedniego roku oraz reprezentant gospoda- lejnych miejscach same „dobre” nazwiska. Dlatego trzeba podkreślić sukces najmniej rzy. Przez prawie cały czas trwania turnieju prowadził LKS Agros Chełm. Dopiero re- znanego z nich, czyli 19-letniego wówczas Jarosława Rogowskiego. mis tej drużyny w ostatniej rundzie z zajmującym w tabeli ostatnie miejsce LKS Brda Doświadczeni działacze lubelscy zorganizowali imprezę na światowym poziomie. Przechlewo, przy równoczesnym zwycięstwie 4:0 MLKS Piast Słupsk nad LKS Orkan Zasługa tak Wojewódzkiego Zrzeszenia LZS, jak i Okręgowego Związku Szachowego. Poznań ustawiło ostateczną kolejność zespołów. Grano na Zamku Lubelskim, gdzie przeprowadzono również turniej szachów heksa- „Złotą Wieżę” zdobył MLKS Piast Słupsk, „Srebrną Wieżę” LKS Nadnarwianka gonalnych, a na dziedzińcu wystawiono „żywe szachy” w wykonaniu zespołu Pieśni Pułtusk, a „Brązową Wieżę” LKS Agros Chełm. Wynik meczu 4:0 w decydującym i Tańca Ziemi Lubelskiej. Salę turniejową i kuluary ozdabiały wspaniałe fotogramy Ro- momencie wywołuje zawsze różne komentarze i domysły. Nie było jednak żadnych mualda Freya o tematyce szachowej. Gościom zagranicznym umożliwiono zwiedzanie dowodów na potwierdzenie tych domysłów, dlatego też dalecy jesteśmy od jakiegokol- Nałęczowa i Kazimierza, a dla wszystkich uczestników zorganizowano atrakcyjny klu- wiek komentowania ostatecznych rezultatów, wierząc, że Piast zdobył „Złotą Wieżę” bowy wieczór szachowy. w uczciwej rywalizacji6. Finał „Złotej Wieży” w Lublinie niejako zamknął najlepszy okres tej imprezy. Ze zrozumiałych względów – nadchodzących burzliwych zmian polityczno-społecznych 6 W niedalekiej przyszłości w zawodach drużynowych wszystkich szczebli przy ocenie wyników w pierw- w kraju – wszystko wyglądało już inaczej. Organizowane imprezy miały skromniejszy szej kolejności będą brane pod uwagę punkty meczowe (duże punkty), a tzw. małe punkty (czyli suma zdobytych punktów przez zawodników na poszczególnych szachownicach) w drugiej kolejności – w cha- charakter, skromniejsze było ich finansowanie, ale także mocno zmalała ilość zaanga- rakterze punktów pomocniczych. Ta zmiana jest szczególnie istotna w zawodach rozgrywanych systemem żowanych w organizację turniejów osób. Jak jednak pokaże przyszłość (także udoku- szwajcarskim, kiedy to w ostatniej rundzie można czasami liczyć na „szczęśliwe kojarzenie” i dobranie teo- mentowana w tej książce), turnieje odbywały się i wiele z nich było bardzo udanych retycznie słabszej drużyny. Wtedy wynik 4:0 lub nawet 6:0 (w zawodach ligowych PZSzach.) mógł spowo- dować wielki skok w tabeli (dla zwycięzców w górę, a przegranych w dół). Co też miało miejsce w rzeczy- – zapadając głęboko w pamięć ich uczestnikom. wistości i wypaczało końcowe wyniki zawodów – był to główny argument do wprowadzenia tych zmian.

74 75 Wyniki Finału Centralnego XXII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Lublin 1980 XXIII Turniej o „Złotą Wieżę” M Klub Województwo Punkty 1 MLKS Piast Słupsk słupskie 25,0 16. Finał Centralny – Rydzyna (10–12 kwietnia 1981) 2 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 24,0 3 LKS Agros Chełm chełmskie 24,0 4 LZS Spółdzielca Pilzno tarnowskie 22,5 5 MLKS Legrol Legnica legnickie 19,0 6 LKS Orkan Poznań poznańskie 16,5 7 LZS Lublin lubelskie 16,0 8 LZS Wilamowice bielskie 15,5 9 LKS Brda Przechlewo słupskie 12,5 10 LKS Pawlikowiczanka Pawlikowice sieradzkie 5,0

Wyniki turniejów indywidualnych M Imię i nazwisko Województwo Punkty Kobiety 1 Alicja Pietruńko LKS Agros Chełm (woj. chełmskie) 5,5 Zamek w Rydzynie jest największym zamkiem w Wielkopolsce. Powstał jako budowla gotycka na początku XV wieku, wielokrotnie przebudowywany, na początku lat 70. XX wieku przekazany Stowarzyszeniu Inżynierów 2 Elżbieta Augustyniak MLKS Piast Słupsk (słupskie) 4,5 i Techników Mechaników Polskich (SIMP) 3 Vera Sadlikova Czechosłowacja 4,5 4 Teresa Gabrycka-Petranova LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 4,5 Dużym sukcesem organizacyjnym było przeprowadzenie tego finału centralnego. 5 L. Kutnik LKS Amazonka Końskowola (woj. lubelskie) 4,0 W tym trudnym dla naszego kraju roku nie było to łatwe zadanie. Turniej rozegrano 6 Wioletta Czapkanova Bułgaria 4,0 tylko w konkurencji drużynowej, bez imprez towarzyszących. Ciągłość imprezy została Mężczyźni jednak zachowana. Najważniejsze, że uczestnicy miło wspominali swój pobyt w pięk- 1 Lutosław Manasterski LKS Legrol Legnica (woj. legnickie) 6,0 nym rydzyńskim zamku. Na turnieju pojawiło się kilka nowych zespołów, które jednak 2 Jarosław Rogowski LZS POM Świdnica (woj. wałbrzyskie) 6,0 nie odegrały większej roli. Rywalizację czołowych drużyn ułatwiła nieobecność „trzeciej 3 Jordan Czapkanov Bułgaria 5,0 siły”, czyli zawsze groźnej Nadnarwianki z Pułtuska. 4 Emil Sypek LZS Wilamowice (woj. bielskie) 4,5 Główni faworyci nie zawiedli, spodziewano się jednak raczej zwycięstwa MLKS Le- 5 Tomasz Murat LKS Amazonka Końskowola (woj. lubelskie) 4,5 grol Legnica mającego w swoim składzie kilka indywidualności. Ich lider Lutosław Ma- 6 L. Szokacs Węgry 4,0 nasterski wielokrotnie grywał w finałach mistrzostw Polski i w turniejach międzyna- rodowych. Nie po raz pierwszy okazało się jednak, jak silnym atutem jest wyrównany skład i szachownica kobieca. Elżbieta Augustyniak wielokrotnie decydowała o sukcesie swojego zespołu i tak było tym razem. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. MLKS Piast Słupsk – Tomasz Górniak, Andrzej Klimek, Krzysztof Mielniczek, Elżbieta Augustyniak, 2. MLKS Legrol Legnica – Lutosław Manasterski, Wiesław Janocha, Marek Czer- niawski, Elżbieta Janocha, 3. LZS Spółdzielca Pilzno – Jerzy Markiewicz, Ferdynand Kądzioła, Michał Marci- nek, Halina Maziarka.

76 77 Sylwetki szachistów XXIV Turniej o „Złotą Wieżę” Jerzy Markiewicz (rocznik 1959) – mistrz FIDE (2003), instruktor szachowy (2011). W 1979 roku startował w finale 17. Finał Centralny – Opinogóra (17–22 kwietnia 1982) indywidualnych mistrzostw Polski, w drużynowych mistrzostwach Polski w szachach błyskawicznych w 1990 roku zdo- był srebrny medal. W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył 4 medale – złoty 1982, srebrny 1984 i 2 brązowe – 1981 i 1983. Najwyższy ranking w karierze – 2327 (1 stycznia 2005).

Wyniki Finału Centralnego XXIII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Rydzyna 1981 M Klub Województwo Punkty 1 MLKS Piast Słupsk słupskie 30,5 2 MLKS Legrol Legnica legnickie 26,5 3 LZS Spółdzielca Pilzno tarnowskie 25,0 4 LZS Radunia Pruszcz Gdański gdańskie 22,5 5 LKS Agros Chełm chełmskie 22,0 6 LKS Orkan Niepruszewo poznańskie 16,5 Dawny zespół pałacowy Krasińskich, obejmujący pałac i Zameczek, powstał z inspiracji Marii 7 LZS Rudniki Wieluńskie sieradzkie 14,0 z Radziwiłłów Krasińskiej, matki Zygmunta Krasińskiego. Obecnie mieści się tu Muzeum Romantyzmu 8 LZS Bielsk Podlaski białostockie 8,5 9 LZS Orzeł Grzegorzew konińskie 8,5 Finał odbył się w uroczym Muzeum Romantyzmu, dawnym pałacu Krasińskich 10 WLKS Krokus Leszno leszczyńskie 6,0 w Opinogórze koło Ciechanowa. Uczestnicy zawodów mieli świetne warunki do gry w kameralnej atmosferze. Rywalizowano tylko drużynowo. Dwie pierwsze drużyny zdobyły nie tylko równą liczbę punktów, lecz także punktów pomocniczych, a bezpo- średni mecz zakończył się wynikiem 2:2. O wszystkim decydowała gra na pierwszej szachownicy w meczu liderów drużyn: LZS Spółdzielca Pilzno i LKS Hańcza Suwałki. Lider z Pilzna Józef Gromek (były mistrz Polski) długo bronił gorszej pozycji z Lesz- kiem Ostrowskim. W obustronnym niedoczasie zdecydowała rutyna mistrza, który zdołał przechylić szalę zwycięstwa na swoją korzyść. Pilzno po raz pierwszy zwyciężyło w tej prestiżowej imprezie! Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LZS Spółdzielca Pilzno – Józef Gromek, Jerzy Markiewicz, Ferdynand Kądzioła, Halina Jałowiec, 2. LKS Hańcza Suwałki – Leszek Ostrowski, Michał Spiridoński, Andrzej Szypulski, Krystyna Gościewska, 3. MLKS Piast Słupsk – Ryszard Sokołowski, Piotr Sobolewski, Tomasz Górniak, Elż- bieta Augustyniak. Partia Gromka z Ostrowskim decydowała nie tylko o pierwszym miejscu w konku- Od lewej: Elżbieta Augustyniak, Elżbieta Janocha i Halina Maziarka – zawodniczki trzech najlepszych rencji drużynowej, lecz także o „Wieżach” indywidualnie, bo wyróżnienie to przyznano drużyn zwycięzcom na poszczególnych szachownicach. Otrzymali je:

78 79 • I szachownica – Józef Gromek (LZS Spółdzielca Pilzno), Sylwetki szachistów • II szachownica – Piotr Sobolewski (MLKS Piast Słupsk), • III szachownica – Andrzej Szypulski (LKS Hańcza Suwałki), Józef Gromek (1931–1985), zmarł na atak serca w Starej • IV szachownica – trzy pierwsze miejsca: Halina Jałowiec (LZS Spółdzielca Pilzno), Wsi podczas turnieju o „Złotą Wieżę” – mistrz FIDE (1984). Elżbieta Augustyniak (MLKS Piast Słupsk) i Krystyna Gościewska (LKS Hańcza Uczestnik indywidualnych mistrzostw Polski – 12 finałów Suwałki). w latach 1954–1976, 3 medale – złoty (1955), srebrny (1959) Najmłodszą uczestniczką turnieju była 14-letnia Iwona Chojnacka z LZS Orzeł Grze- i brązowy (1966). Uczestnik Olimpiady Szachowej w Mo- gorzew, późniejsza członkini kadry narodowej juniorek. Uczestnicy turnieju zwiedzili skwie w 1956 roku. W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” Pałac Krasińskich, piękny stary ogród, zabytkowy kościół, a historię tych miejsc przed- wywalczył 3 medale – złoty (1982) i 2 srebrne (1984 i 1985). stawił im w barwny sposób kustosz muzeum, wielki przyjaciel szachów Janusz Kró- Lubił ostre, kombinacyjne szachy, był mistrzem gry błyska- lik. Z zainteresowaniem spotkała się też prelekcja mistrza międzynarodowego Stefana wicznej. Najwyższy ranking w karierze – 2370 (1 stycznia Witkowskiego pod nazwą: „Podstawy treningu szachowego”, a na zakończenie prelekcji 1978). Fot. z lat 70. XX wieku. szachiści LZS spróbowali swoich sił w symultanie. Leszek Ostrowski (rocznik 1961). Mistrz międzynarodowy (1999), mistrz krajowy w grze korespondencyjnej, trener szachowy klasy międzynarodowej (FIDE Trainer 2000). W dru- Symultana z mistrzem międzynarodowym żynowych mistrzostwach Polski zdobył dwa medale – srebrny Stefanem Witkowskim (1996) i brązowy (1991). W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył dwa medale – złoty (1996) i srebrny (1982). Najwyższy ranking w karierze 2401 (1 stycznia 1999). Laureat nagrody PZSzach. „Hetmana 2012” i „Hetmana 2014” w kategorii Trener Roku. Do jego wychowanków należy m.in. arcymistrz Jan Krzysztof Duda.

Wyniki Finału Centralnego XXIV Turnieju o „Złotą Wieżę” – Opinogóra 1982 M Klub Województwo Punkty 1 LZS Spółdzielca Pilzno tarnowskie 27,0 2 LKS Hańcza Suwałki suwalskie 27,0 3 MLKS Piast Słupsk I słupskie 25,5 4 LZS Świdnica wałbrzyskie 22,0 5 LKS Nadnarwianka Pułtusk I ciechanowskie 21,0 6 MLKS Piast Słupsk II słupskie 20,0 7 LZS Orzeł Grzegorzew konińskie 14,5 8 LKS Spomasz Kańczuga przemyskie 9,5 9 LZS Piast Sieradz sieradzkie 8,0 10 LKS Nadnarwianka Pułtusk II ciechanowskie 5,5 Partia Józefa Gromka z Leszkiem Ostrowskim decydowała o zdobyciu „Złotej Wieży” drużynowo i indywidualnie

80 81 XXV Turniej o „Złotą Wieżę” 3. LZS Spółdzielca Pilzno – Bogusław Sygulski, Jerzy Markiewicz, Leszek Dubas, Da- nuta Kłusek. 18. Finał Centralny – Warszawa (17–24 kwietnia 1983) Na jubileuszowym turnieju, po dwóch latach „zaniechania” powrócono do rywalizacji indywidualnej w kategorii kobiet i mężczyzn, w których naszym szachistom przy- szło znowu walczyć z silnymi przeciwnikami ze Związku Radzieckiego, Czechosłowacji i Bułgarii. Faworytami byli oczywiście goście ze Związku Radzieckiego, wysoko sklasy- fikowanymi na światowych listach rankingowych. W turnieju kobiecym Ałła Grinfeld uzyskała wyraźną przewagę nad konkurentkami, prezentując efektowny i skuteczny styl gry. Wśród mężczyzn doszło jednak do dużej niespodzianki. Oto Edwin Kenigs (Związek Radziecki) przegrał z Andrzejem Szypulskim z Suwałk, który dwa lata póź- niej znalazł się na czele listy rankingowej polskich szachistów. Wysoką pozycję wywal- czył też zdobywca „Brązowej Wieży” Wiesław Janocha z Legnicy. Te przykłady pokazu- ją jak trudno o sukces w naszej imprezie. Zawodnicy, którzy tu zwyciężają, umieją po prostu grać w szachy. Po turnieju na dziedzińcu pałacowym odbył się efektowny pokaz „żywych szachów” według scenariusza Stefana Witkowskiego pod nazwą „Jan III Sobieski pod Wiedniem”. Aktorami widowiska byli uczniowie z Zespołu Szkół Rolniczych w Brwinowie. Raz Pałac Jana III Sobieskiego w Wilanowie otacza przepiękny park z licznymi obiektami. Park rozciąga się na jeszcze król Jan zwyciężył groźnych Turków, a emocji było co niemiara. Fragmenty obszarze 45 hektarów widowiska pokazała telewizja. Podczas uroczystego zakończenia imprezy najlepsze drużyny i zawodnicy otrzyma- Zgodnie z postulatem uczestników z 1978 roku, XXV turniej o „Złotą Wieżę” odbył li nagrody i wyróżnienia. Pierwsze trzy drużyny otrzymały puchary „Złotej Wieży” się Warszawie. Stolica gościła uczestników po raz trzeci. Podobnie jak to miało miejsce oraz nagrody pieniężne ufundowane przez Ministerstwo Kultury i Sztuki z przeznacze- w roku 1978, impreza odbyła się w Pałacu Wilanowskim. niem na sprzęt sportowy. Zespół MLKS Piast Słupsk otrzymał też Kryształowy Puchar Turniej drużynowy zgromadził na starcie 10 czołowych klubów szachowych LZS. Przechodni byłego mistrza świata Michaiła Botwinnika. Przebić się do finału było bardzo trudno. W eliminacjach odpadło wiele znanych ze- społów, między innymi wielokrotni finaliści poprzednich edycji imprezy tacy jak: LKS Legrol Legnica, LKS Agros Chełm, LZS Amazonka Końskowola. W tym finale zwyciężył MLKS Piast Słupsk po zaciętej rywalizacji z silnym, lecz tro- chę niedocenianym zespołem LZS Świdnica. W drużynie srebrnych medalistów grała mistrzyni krajowa Apolonia Litwińska, czołowa zawodniczka w Polsce w latach 50. i 60. XX wieku. Okazała się najlepsza na szachownicy IV – kobiecej. Świetnie na drugiej szachownicy w drużynie MLKS Piast Słupsk grał Krzysztof Mielniczek, który zdobył aż 8,5 punktu, walnie przyczyniając się do sukcesu swojego zespołu. Zeszłoroczny zwy- cięzca – LZS Spółdzielca Pilzno – musiał zadowolić się trzecim miejscem. Na kolejnych miejscach znane „firmy”. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. MLKS Piast Słupsk – Ryszard Sokołowski, Krzysztof Mielniczek, Andrzej Klimek, Elżbieta Augustyniak, 2. LZS Świdnica – Jarosław Rogowski, Wojciech Kowalczuk, Józef Miniuk, Apolonia Pokaz „żywych szachów” w wykonaniu uczniów z Zespołu Szkół Rolniczych w Brwinowie przygotował Litwińska, Stefan Witkowski

82 83 Nagrody pieniężne ufundowane przez Totalizator Sportowy otrzymali zawodnicy, Polski. Czwarty medal – brązowy – zdobyła w 1969 r. w Poznaniu. W turnieju o „Złotą którzy uzyskali najlepsze wyniki na szachownicach: Wieżę” wystąpiła tylko raz, zdobywając srebrny medal w drużynie. • I szachownica – Bogusław Sygulski (LZS Spółdzielca Pilzno, woj. tarnowskie), • II szachownica – Krzysztof Mielniczek (MLKS Piast Słupsk, woj. słupskie), Wyniki Finału Centralnego XXV Turnieju o „Złotą Wieżę” – Warszawa 1983 • III szachownica – Andrzej Klimek (MLKS Piast Słupsk, woj. słupskie), M Klub Województwo Punkty • IV szachownica – Apolonia Litwińska (LZS Świdnica, woj. wałbrzyskie). 1 MLKS Piast Słupsk słupskie 29,0 Pucharem Prezydenta Miasta Warszawy nagrodzono najstarszą uczestniczkę turnie- 2 LZS Świdnica wałbrzyskie 28,5 ju – 61-letnią Jadwigę Posyłek (LZS Znicz Kłobuck, woj. częstochowskie), a pucharem 3 LZS Spółdzielca Pilzno tarnowskie 25,0 ZW ZSMP najmłodszą zawodniczkę, 13-letnią Danutę Kłusek (LZS Spółdzielca Pil- 4 LKS Hańcza Suwałki suwalskie 22,5 zno, woj. tarnowskie). Drużyna LZS Spółdzielca Pilzno otrzymała nagrodę w wysoko- 5 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 22,0 ści 10 tys. zł dla najmłodszego zespołu turnieju. Nagród indywidualnych było więcej, 6 LKS Kormoran Ostróda olsztyńskie 14,5 np. Elżbieta Augustyniak odebrała piękną szkatułkę, dar PZU dla zawodniczki, która 7 LKS Tomasovia Tomaszów Lubelski zamojskie 14,0 najwięcej razy startowała w turniejach drużynowych. 8 LZS Wilamowice bialskie 12,0 Kierownictwo turnieju sprawowali: Anna Szabat i Mieczysław Chabasiński. Sędzią 9 LZS Znicz Kłobuck częstochowskie 10,0 głównym był Kazimierz Kuszewski w asyście Romana Chełmińskiego i Tadeusza Ny- 10 LZS Olimp Błonie warszawskie 2,5 cza. Ten komplet sędziowski przez wiele lat sprawował swoje funkcje w finałach „Złotej Wieży”. Wyniki turniejów indywidualnych Sylwetki szachistów M Imię i nazwisko Województwo Punkty Kobiety 1 Ałła Grinfeld Związek Radziecki 6,0 Andrzej Szypulski (rocznik 1962) – mistrz międzynaro- 2 Jana Kobrova Czechosłowacja 5,0 dowy (1988). W drużynowych mistrzostwach Polski zdobył 3 medale – złoty (1986) i 2 srebrne (1987 i 1996). W 1988 3 Jadwiga Zadora LZS Czartak Poźnikiew (woj. bielskie) 5,0 roku zdobył srebrny medal w indywidualnych mistrzo- 4 Wioletta Czapkanova Bułgaria 4,5 stwach Polski w szachach błyskawicznych. W 1983 roku 5 Z. Michalska LZS Białobrzegi 4,5 wywalczył w indywidualnym turnieju o „Złotą Wieżę” zło- 6 Bożena Kanarek LZS Cukrownik Strzelin 4,0 Mężczyźni ty medal, w turnieju drużynowym ma na koncie srebrny medal z 1982 roku. Najwyższy ranking w karierze – 2480 1 Andrzej Szypulski LKS Hańcza Suwałki (woj. suwalskie) 6,5 (1 stycznia 1984). 2 Edwin Kenigs Związek Radziecki 6,0 Apolonia Litwińska (rocznik 1928) – mistrzyni krajowa 3 Wiesław Janocha LKS Legrol Legnica (woj. legnickie) 5,0 (1953). W latach 50. i 60. XX wieku należała do czołówki 4 Jerzy Markiewicz LZS Spółdzielca Pilzno (woj. tarnowskie) 4,5 polskich szachistek. W 1950 r. zadebiutowała w Toruniu 5 Leszek Ostrowski LKS Hańcza Suwałki (woj. suwalskie) 4,0 w finale mistrzostw Polski kobiet, zajmując 7 miejsce. Rok 6 Tomasz Murat LKS Amazonka Końskowola (woj. lubelskie) 4,0 później zdobyła swój pierwszy medal mistrzostw kraju, zaj- mując w Częstochowie 3 miejsce. Kolejny medal wywalczy- ła w 1952 r., dzieląc w finale miejsce 1–2. W meczu barażo- wym w Poznaniu uległa 1½ – 4½ Krystynie Hołuj i zdobyła tytuł wicemistrzyni kraju. Do 1982 r. w finałowych turniejach wystąpiła łącznie 19 razy, największy sukces odnosząc w 1961 r. we Wrocławiu, gdzie wywalczyła tytuł mistrzyni

84 85 XXVI Turniej o „Złotą Wieżę” 2. LZS Igloopol Pilzno – Józef Gromek, Jerzy Markiewicz, Mariusz Byrka, Halina Jałowiec, 19. Finał Centralny – Sulejów (8–15 kwietnia 1984) 3. LKS Legrol Legnica – Zygmunt Bojczuk, Konrad Typek, Adam Cybulak, Elżbieta Goraj. Wielką gwiazdą turnieju indywidualnego kobiet była Marta Szul-Lityńska, arcymistrzyni od 1976 roku, pretendentka do tytułu mistrzyni świata w kolejnym cyklu rozgrywek. Nic dziwnego, że przy jej stoliku zawsze było najwięcej kibiców. Arcymistrzyni wygrała turniej, jednakże w szóstej rundzie poniosła sensacyjną porażkę z młodziutką Verą Sadlikovą. Te dwie zawodniczki przedzieliła w końcowej tabeli najlepsza z szachistek LZS, Hanna Zboroń. Warto jeszcze dodać, że w latach 1993–1997 Marta Szul-Li- tyńska pięciokrotnie brała udział w turniejach o drużynowe mistrzostwo Polski, repre- zentując barwy klubu „Gedania” Gdańsk. „Złota Wieża” w konkurencji mężczyzn pojechała za granicę. Zdobył ją mistrz FIDE Evżen Gonsior, który po pięciu kolejnych zwycięstwach na finiszu zadowolił się dwoma remisami. Młodzi kandydaci na mistrzów: Konrad Typek, Marek Rogalewicz i Jacek Ilczuk, zaprezentowali się jednak z dobrej strony, a pierwszy z nich zdołał wyprze- dzić faworyta – szachistę radzieckiego Andreja Deeva. Ten ostatni zaś, Jacek Ilczuk, za Zespół klasztorny opactwa cysterskiego w Sulejowie to jeden z najlepiej zachowanych zespołów cysterskich dwadzieścia lat wspólnie z Krzysztofem Pańczykiem wyda w Londynie kilka książek w Polsce, będący zabytkiem architektury romańskiej szachowych. Wielu młodych szachistów grających w Sulejowie trafiło wkrótce do kadry narodo- Stary klasztor cystersów, w którym przeprowadzono kolejny finał, był miejscem za- wej juniorów. Probola, Kardasiewcz, Typek i Ilczuk już w następnym roku powołani ciętych i stojących na wysokim poziomie rozgrywek, tak w konkurencji drużynowej, zostali na obóz szkoleniowy tejże kadry. jak i w turniejach indywidualnych. Nic w tym dziwnego, gdyż do Sulejowa przyjechało wielu świetnych szachistów krajowych i zagranicznych. Sylwetki szachistów Szachiści słupskiego Piasta wystartowali w turnieju z wielkim rozmachem i wydawa- ło się, że zdeklasują rywali. Na finiszu stracili jednak impet. Lider zremisował z LKS Hanna Zboroń (z domu Jagodzińska, rocznik 1956) Nadnarwianka Pułtusk 2,0:2,0, a najgroźniejszy konkurent, jakim był LKS Igloopol Pil- – kandydatka na mistrzynię krajową (1977), instruktor zno rozgromił LKS Puck 3,5:0,5 i różnica pomiędzy najlepszymi drużynami zmalała i sędzia szachowy. 10 razy brała udział w finałach indy- do pół punktu. Przed ostatnią rundą wydawało się, że w lepszej sytuacji są szachiści widualnych mistrzostw Polski kobiet (1976–1988) – naj- z Pilzna, którzy grali z LKS Nadnarwianka Pułtusk, a MLKS Piast Słupsk z walczącą lepsze miejsce zajęła w 1979 roku – 6. W drużynowych o „Brązową Wieżę” LKS Hańczą Suwałki. Obaj rywale do głównej nagrody zwyciężyli mistrzostwach Polski zdobyła dwa medale – złoty w 1976 (Pilzno o 0,5 punktu więcej) i zrównali się punktami. i brązowy w 1974. W indywidualnym turnieju o „Złotą By ustalić końcową kolejność, trzeba było dokonać dodatkowych obliczeń. W punk- Wieżę” wywalczyła srebrny medal w 1984 roku, w dru- tach meczowych obydwie drużyny zdobyły po 16 punktów i zdecydował dopiero lep- żynowych turniejach zdobyła 3 medale – 2 złote (1984 szy rezultat osiągnięty na pierwszej szachownicy – Ryszard Sokołowski z Piasta Słupsk i 1986) oraz brązowy (1985). Po raz pierwszy w finale uzyskał 7 pkt z 9 partii, podczas gdy Józef Gromek tylko 5,5 pkt – „Złota Wieża” poje- centralnym turnieju o „Złotą Wieżę” pojawiła się w 1970 chała do Słupska. roku, mając 13 lat. Najwyższy ranking w karierze uzyska- Składy najlepszych trzech drużyn: ła w 1990 roku – 2120. Jej ojciec Waldemar Jagodziński jest szachistą i trenerem, po- 1. MLKS Piast Słupsk – Ryszard Sokołowski, Tomasz Górniak, Krzysztof Długosz, dobnie jak mąż Marek Zboroń. W szachy gra także jej siostra Joanna Sadkiewicz (ur. Hanna Zboroń, 1966), mistrzyni międzynarodowa, od 1992 roku mieszka w Niemczech.

86 87 Konrad Typek (rocznik 1966) – mistrz międzynarodowy (1993). W drużynowych Mężczyźni mistrzostwach Polski zdobył dwa medale – złoty (1992) i brązowy (1993). W drużyno- 1 Evżen Gonsior Czechosłowacja 6,0 wych mistrzostwach Polski w szachach błyskawicznych również dwa medale – brązowe 2 Konrad Typek LKS Legrol Legnica (woj. legnickie) 5,0 w 1989 i 1994 roku. W indywidualnym turnieju o „Złotą Wieżę” w 1984 roku zdobył 3 Andrej Deev Związek Radziecki 5,0 srebrny medal, w turnieju drużynowym 2 brązowe medale – 1984 i 1986. Najwyższy 4 Marek Rogalewicz LKS Proszowice (woj. krakowskie) 4,5 ranking w karierze – 2410 (1 lipca 1993). 5 Jacek Ilczuk MLKS Siedlce (woj. siedleckie) 4,5 6 Józef Babiak LKS Kormoran Ostróda (woj. olsztyńskie) 4,5 Zygmunt Bojczuk (1956–2000) – mistrz FIDE (1988). W drużynowych mistrzostwach Polski zdobył dwa medale Znani Polacy, którzy grali w szachy (alfabetycznie): Stefan Batory – król Polski – złoty (1992) i brązowy (1993), w drużynowych mistrzo- w latach 1576–1586; Fryderyk Chopin – wybitny kompozytor i pianista, Joseph Con- stwach Polski w szachach błyskawicznych wywalczył brązo- rad (Teodor Józef Konrad Korzeniowski) – pisarz, m.in. autor „Lorda Jima”; Jarosław wy medal w 1989 roku. W drużynowym turnieju o „Złotą owe Dąbrowski – generał, naczelny wódz sił zbrojnych Komuny Paryskiej, zginął na baryka- Wieżę” zdobył 4 medale – 2 złote (1985 i 1987) i 2 brązowe h dzie; Jan Kochanowski – najwybitniejszy poeta renesansu polskiego; Tadeusz Kościuszko (1984 i 1986). Wywalczył też brązowy medal w indywidual- –Najwyższy Naczelnik Sił Zbrojnych Narodu w powstaniu 1794; Jan Matejko – artysta nych mistrzostwach Polski w solvingu w 1981 roku. Najwyż- malarz, autor m.in. „Bitwy pod Grunwaldem”; Józef Klemens Piłsudski – pierwszy po szy ranking w karierze – 2405 (1 lipca 1989). zac odzyskaniu niepodległości w 1918 Naczelnik Państwa Polskiego, zwyciężył bolszewików s

i w bitwie pod Warszawą w 1920 r.; Bolesław Prus – pisarz, wątki szachowe zamieścił Wyniki Finału Centralnego XXVI Turnieju o „Złotą Wieżę” – Sulejów 1984 k w powieściach „Lalka” i „Emancypantki”; Książę Józef Poniatowski –naczelny wódz M Klub Województwo Punkty t Księstwa Warszawskiego, marszałek Francji; Władysław Raczkiewicz – od 1939 do s 1 MLKS Piast Słupsk słupskie 27,5 1947 roku prezydent RP na emigracji; Henryk Sienkiewicz – pisarz, autor m.in. Trylogii 2 LZS Iglopol Pilzno tarnowskie 27,5 i „Quo Vadis”; Jan III Sobieski – od roku 1674 król Polski, zwycięzca spod Wiednia 1683; 3 LKS Legrol Legnica legnickie 25,0 Stefan Starzyński – bohaterski prezydent Warszawy (1934–1939), zamordowany przez awo 4 LKS Hańcza Suwałki suwalskie 24,0

k hitlerowców; gen. Władysław Sikorski – premier rządu emigracyjnego i naczelny wódz 5 LKS Tomasovia Tomaszów Lubelski zamojskie 16,5 polskich sił zbrojnych w czasie II wojny światowej; Melchior Wańkowicz – pisarz, autor 6 LZS Świdnica wałbrzyskie 16,5 ie

C m.in. „Na tropach Smętka”, wymyślił slogan „cukier krzepi”; Karol Wojtyła – od 1978 do 7 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 11,5 2005 roku papież Jan Paweł II, 6 Suweren Państwa Watykańskiego. 8 LKS Puck gdańskie 11,5 9 WLKS Siedlce siedleckie 10,5 10 LKS Moszczenica piotrkowskie 5,0

Wyniki turniejów indywidualnych M Imię i nazwisko Województwo Punkty Kobiety 1 Marta Lityńska Związek Radziecki 6,0 2 Hanna Zboroń MLKS Piast Słupsk (woj. słupskie) 5,5 3 Vera Sadlikova Czechosłowacja 5,5 4 Ewa Korsak LKS Kormoran Ostróda (woj. olsztyńskie) 4,5 5 Alicja Bagier LKS Pasjonat Dankowice 4,5 6 Elżbieta Probola MLKS Tomasovia Tomaszów Lub. (woj. zamojskie) 4,0

88 89 XXVII Turniej o „Złotą Wieżę” Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LKS Legrol Legnica – Zygmunt Bojczuk, Grzegorz Łukasiewicz, Marek Czerniaw- 20. Finał Centralny – Stara Wieś (13–21 kwietnia 1985) ski, Małgorzata Roszko, 2. LZS Igloopol Pilzno – Ryszard Skrobek, Józef Gromek, Mariusz Byrka, Danuta Kłusek, 3. MLKS Piast Słupsk – Krzysztof Żołnierowicz, Ryszard Sokołowski, Tomasz Gór- niak, Hanna Zboroń. Najlepsze wyniki na poszczególnych szachownicach uzyskali: • I szachownica – Krzysztof Żołnierowicz (MLKS Piast Słupsk, woj. słupskie), • II szachownica – Michał Spiridoński (LKS Hańcza Suwałki, woj. suwalskie), • III szachownica – Marek Czerniawski (LKS Legrol Legnica, woj. legnickie), • IV szachownica – Danuta Kłusek (LZS Igloopol Pilzno, woj. tarnowskie). Danusia Kłusek była najmłodszą uczestniczką turnieju (miała 15 lat) i uzyskała najlepszy indywidualny rezultat – 9,5 punktu z 10 partii. Nic dziwnego, że wkrótce otrzymała propozycję przejścia do pierwszoligowego „Chemika” Bydgoszcz. Pozostała jednak wierna barwom ludowym. Najstarszą uczestniczką turnieju była Maria Turno z LKS Amazonka Końskowola, grająca od dwunastego roku życia. Niestety turniej w Starej Wsi zakończył się tragicznie dla najbardziej utytułowanego Neogotycki Pałac Radziwiłłów w Starej Wsi koło Węgrowa został wybudowany w XVI wieku, w późniejszym uczestnika. 19 kwietnia zmarł na atak serca, podczas rozgrywania partii szachów, były okresie był wielokrotnie przebudowywany i modernizowany. Obecnie mieści się tu ośrodek szkoleniowy NBP mistrz Polski Józef Gromek. Miał 54 lata. Pierwszy atak przeżył trzy miesiące wcześniej, podczas mistrzostw Polski w grze błyskawicznej. Gdy odradzano mu udział w finale Po raz pierwszy finał centralny został rozegrany w województwie siedleckim. Były „Złotej Wieży”, powiedział: „Czy chcecie mi zabrać jedyną radość życia?” Szkoda świet- pałac Radziwiłłów miał gościć jedenaście czołowych klubów, które przebiły się przez nego zawodnika i dobrego kolegi, walczącego zawsze po sportowemu i do końca, bez czterostopniowe eliminacje. Nie dojechała jednak drużyna LKS Nasiennik Gryfice. remisowej asekuracji. W tej edycji turnieju zmieniono regulamin rozgrywek finałowych. Wydłużono czas Stara Wieś pozostanie jednak w pamięci uczestników także jako miła, spokojna miej- trwania imprezy w ten sposób, by spełniała wymagania Polskiego Związku Szachowego scowość z pięknym, ze smakiem odrestaurowanym pałacem. Zawodnikom stworzono dotyczącego uzyskiwania wyższych kategorii. tu właściwe warunki do gry i wypoczynku. Rozgrywki indywidualne, w międzynarodowej obsadzie, rozegrane zostały oddziel- nie jako mistrzostwa LZS. Odbyły się one w Bielsku-Białej w dniach 9–16 listopada. Sylwetki szachistów Wśród kobiet miejsca 1–2 zajęły Gasiunas ze Związku Radzieckiego i Elżbieta Sosnow- ska, wśród mężczyzn zwyciężył zawodnik ze Związku Radzieckiego Kiszniow, a drugie Ryszard Skrobek (rocznik 1951) – mistrz międzyna- miejsce zajął Dionizy Barwiński. rodowy (1978), arcymistrz w grze korespondencyjnej Aż pięć drużyn, które zakwalifikowały się do turnieju, przyjechało w silnych drugo- (1990). Był sprawcą największej niespodzianki w histo- ligowych składach. Trudno było przewidzieć ich kolejność. O zdobyciu „Złotej Wieży” rii indywidualnych mistrzostwach Polski. W 1977 roku decydowała ostatnia runda, w której LKS Legrol Legnica wygrał z MLKS Piast Słupsk w Piotrkowie Trybunalskim, jako stosunkowo mało 2,5:1,5, a LZS Igloopol Pilzno z LKS Soła Łęki 3,5:0,5. znany szachista, w przekonującym stylu wygrał finał mi- Ostatnia partia turnieju Małgorzaty Roszko (Legrol) z Hanną Zboroń (Piast) decy- strzostw Polski rozgrywany systemem szwajcarskim, wy- dowała o wszystkim. Porażka Małgosi dawała „Złotą Wieżę” drużynie z Pilzna. Padł przedzając Włodzimierza Schmidta i Aleksandra Sznapi- remis. Zwycięstwo przypadło więc w udziale LKS Legrol Legnica, drugie miejsce zajęła ka. W sumie uczestniczył w latach 1975–1987 w 6 fina- drużyna LZS Igloopol Pilzno, a trzecie MLKS Piast Słupsk. łach indywidualnych mistrzostw Polski. W drużynowym

90 91 turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył srebrny medal w 1985 roku. Ma też na koncie Tabela wyników Finału Centralnego XXVII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Stara Wieś złoty medal w indywidualnych mistrzostwach Polski w szachach korespondencyjnych 1985 (1981/1983). Najwyższe rankingi w karierze: FIDE – 2460 (1 stycznia 1978, trzecie M Klub Województwo Punkty miejsce w kraju), ICCF – 2627 (2007/1, 39 miejsce na świecie). 1 LKS Legrol Legnica legnickie 30,5 Krzysztof Żołnierowicz (rocznik 1962) – mistrz mię- 2 LZS Igloopol Pilzno tarnowskie 30,5 dzynarodowy (1988). Czterokrotnie startował w fina- 3 MLKS Piast Słupsk słupskie 29,5 łach indywidualnych mistrzostw Polski (1984–1990), 4 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 25,5 zdobył trzy medale w drużynowych mistrzostwach Pol- 5 LKS Hańcza Suwałki suwalskie 24,0 ski – srebrny (1990) i 2 brązowe (1982 i 1983). Ma też 6 LKS Soła Łęki bielskie 21,5 dwa medale w mistrzostwach Polski w szachach szyb- 7 LKS Tomasovia Tomaszów Lubelski zamojskie 12,5 kich – srebrny (1989) i brązowy (1990) oraz złoty w sza- 9 WLKS Siedlce siedleckie 12,5 chach błyskawicznych (1990). W drużynowym turnieju 6 LKS Caissa Wałbrzych wałbrzyskie 12,5 o „Złotą Wieżę” wywalczył 3 medale – złoty 1986, srebr- 8 LKS Puck gdańskie 11,5 ny 1987 i brązowy 1985. Najwyższy ranking w karierze 10 LKS Amazonka Końskowola lubelskie 9,5 – 2440 (1 lipca 1988). Danuta Gruszka (z domu Kłusek, rocznik 1970) – mi- Rekordy inspirują nas do tego, aby dążyć do doskonałości. Historia szachów dostar- strzyni FIDE od 1990 roku. Jest dwukrotną mistrzynią czyła takich rekordów kilka. Oto jeden z nich. Polski juniorek: w 1985 r. zwyciężyła w kategorii do lat Najliczniejsze symultany „na ślepo”. Jednym z najbardziej znaczących osiągnięć 17, a w 1988 r. – do lat 19, w 1987 roku zdobyła brązowy

owe w szachach jest rozegranie partii „na ślepo”. Podczas takiej partii gracz nie może patrzeć medal (również do 19 lat). Dwukrotnie, w latach 1989– h na szachownicę. Musi zatem mieć całą pozycję i wszystkie ruchy w swojej głowie. Nie- 1990, wystąpiła w finałach mistrzostw Polski seniorek. trudno się domyślić, jakiego poziomu koncentracji to wymaga. Na podium w tej „kon- Największy sukces osiągnęła w 1989 r., zajmując 3 miej-

zac kurencji” mamy trzech szachistów. sce i zdobywając brązowy medal. W 1990 roku zdobyła

s Pierwsze miejsce zajmuje Węgier, arcymistrz (1980) Janos Laszlo Flesch, który w 1960

tytuł mistrzyni Polski w szachach szybkich i brązowy i roku w Budapeszcie rozegrał symultanę z 52 przeciwnikami. medal mistrzostw Polski w szachach błyskawicznych. k

t Drugi na podium jest GM Timur Gareyev (Uzbek, obecnie reprezentuje Stany Zjed-

W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczyła s noczone), który w 2016 roku zmierzył się z 48 rywalami jednocześnie. Wygrał 35 partii, dwa medale – srebrny w 1985 i brązowy w 1983. Naj- 7 zremisował, a 6 przegrał. wyższy ranking w karierze osiągnęła 1 lipca 1989 r., Trzecim jest Polak żydowskiego pochodzenia, od 1944 roku obywatel Argentyny GM z wynikiem 2190, zajmowała wówczas 8 miejsce wśród awo

k Mieczysław (Miguel) Najdorf, który w 1947 roku grał z 45 przeciwnikami. polskich szachistek.

ie Oczywiście, oceniając poszczególne rekordy „na ślepo” należy uwzględnić oprócz licz- Marek Czerniawski (rocznik 1959) – kandydat na C by szachownic poziom reprezentowany przez przeciwników symultanisty. Z kim mierzy- mistrza krajowego (1983), instruktor i sędzia szachowy. li się rekordziści? Tego nie wiemy. Trzykrotnie w latach 1975–1979 startował w finałach indywidualnym mistrzostw Polski juniorów. W druży- nowych mistrzostwach Polski w szachach błyskawicz- nych wywalczył w 1989 roku brązowy medal. W dru- żynowym turnieju „Złotej Wieży” wywalczył 3 medale – 2 złote (1985 i 1987) i jeden srebrny (1981). Najwyższy ranking w karierze – 2275 – osiągnął w 1990 roku. Jest też zapalonym brydżystą.

92 93 XXVIII Turniej o „Złotą Wieżę” jednak napięcia, remisując swój ostatni mecz 2,0:2,0 z LZS Mechanik Stargard Szcze- ciński, podczas gdy MLKS Piast Słupsk zwyciężył „do zera” z LZS Caissa Wałbrzych, 21. Finał Centralny – Głogów (18–27 kwietnia 1986) zdobywając jeszcze jeden tytuł do swojej kolekcji. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. MLKS Piast Słupsk – Krzysztof Żołnierowicz, Ryszard Sokołowski, Krzysztof Mielniczek, Hanna Zboroń, 2. LKS Nadnarwianka Pułtusk – Dionizy Barwiński, Jerzy Marks, Zbigniew Tyszkie- wicz, Elżbieta Sosnowska, 3. LKS Legrol Legnica – Zygmunt Bojczuk, Konrad Typek, Wiesław Janocha, Graży- na Jóźwik. Pierwszymi miejscami na poszczególnych szachownicach podzielili się zawodnicy z trzech pierwszych drużyn. Największą indywidualnością turnieju była Hanna Zbo- roń, która uzyskała znakomity rezultat – 10,5 pkt z 11 partii. Świetnie spisał się naj- młodszy uczestnik turnieju Konrad Typek. Najlepsze wyniki na poszczególnych szachownicach uzyskali: • I szachownica – Krzysztof Żołnierowicz (MLKS Piast Słupsk, woj. słupskie) – 9 pkt, • II szachownica – Konrad Typek (LKS Legrol Legnica, woj. legnickie) – 9,5 pkt,

Pierwszy zamek książąt głogowskich powstał w XIII wieku i był drewniany z murowaną wieżą, w XV i XVI • III szachownica – Wiesław Janocha (LKS Legrol Legnica, woj. legnickie) – 9,5 pkt, wieku dobudowano trzy skrzydła, po kolejnych przebudowach w XVIII wieku nabrał charakteru rezydencji • IV szachownica – Hanna Zboroń (MLKS Piast Słupsk, woj. słupskie) – 10,5 pkt. pałacowej. W 1945 roku legł w gruzach, został odbudowany w latach 1971-1983 Organizatorzy przygotowali szereg imprez towarzyszących, takich jak: wieczorek za- poznawczy z uroczystą kolacją, pieczenie barana połączone z występem zespołu folklo- Wielu szachistów startujących w turniejach o „Złotą Wieżę” mogłoby być prze- rystycznego, wycieczki do zakładów pracy, w tym do huty miedzi i kopalni Sieroszowice, wodnikami po najpiękniejszych w Polsce zamkach i pałacach. Grali między innymi: prelekcję i symultanę w wykonaniu mistrza międzynarodowego Stefana Witkowskiego. w Wilanowie, Łańcucie, Książu, Rydzynie, Malborku, Cieszynie, Uniejowie, Słupsku, Przed uroczystym zakończeniem turnieju odbył się pokaz „żywych szachów”, według Opinogórze i wielu innych. Tradycji stało się zadość i tym razem, rozgrywki przepro- scenariusza Leszka Broczkowskiego, a motywem przewodnim była obrona Głogowa wadzone zostały w zamku książąt głogowskich. przed wojskami króla niemieckiego Henryka V. Ten turniej, podobnie jak i poprzedni w Starej Wsi, rozegrano tylko w konkurencji drużynowej. Turnieje indywidualne, w międzynarodowej obsadzie, przeprowadzono Sylwetki szachistów jako mistrzostwa Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe w późniejszym terminie. W turnieju startowało 12 drużyn, rozegrano 11 rund systemem „każdy z każdym”. Leszek Broczkowski (1952) – szachista, trener, działacz Niespodzianką turnieju była absencja dwóch drużyn drugoligowych – LKS Hańcza Su- i sędzia. Przez lata związany z klubami LKS Budrol i Le- wałki i LZS Igloopol Pilzno. Pierwsza w ogóle nie startowała w eliminacjach, a druga grol Legnica oraz LZS Caissa Legnica. W 1976 roku zo- odpadła w strefie, startując w rezerwowym składzie. W tej sytuacji faworytami były stał prezesem Okręgowego Związku Szachowego w Le- trzy zespoły: zeszłoroczny tryumfator LKS Legrol Legnica, wielokrotny zwycięzca gnicy – pierwszym w kraju. W latach 70. XX wieku opra- MLKS Piast Słupsk i zawsze groźna LKS Nadnarwianka Pułtusk. cował i wcielił w życie własny program szkolenia mło- O pierwsze miejsce walczyły jednak tylko dwa z nich, gdyż „Legrol” był w tym roku dych szachistów. Jeden z trenerów, który w 1982 roku nieco słabszy. Te trzy drużyny zdecydowanie górowały nad pozostałymi. Turniej toczył poprowadził polskich juniorów do zdobycia złotego me- się pod znakiem rywalizacji Słupska z Pułtuskiem. Przez osiem rund prowadził „Piast”, dalu na ME. Jego najbardziej znanymi wychowankami lecz dwie kolejne porażki spowodowały wyrównanie szans. Przed decydującą rozgryw- byli: Łukasz Cyborowski, Konrad Typek, Adam Cybulak. ką obie drużyny miały po 31,5 punktu. LKS Nadnarwianka Pułtusk nie wytrzymała W 1978 roku odznaczony Złotą Honorową Odznaką

94 95 PZSzach. W turnieju drużynowym „Złotej Wieży” wywalczył 2 złote medale – 1975 XXIX Turniej o „Złotą Wieżę” i 1977. Wielokrotnie był sędzią tego turnieju. 22. Finał Centralny – Łańcut (22–29 kwietnia 1987) Tabela wyników Finału Centralnego XXVIII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Głogów 1986 M Klub Województwo Punkty 1 MLKS Piast Słupsk słupskie 35,5 2 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 33,5 3 LKS Legrol Legnica legnickie 31,0 4 LKS Soła Łęki bielskie 26,5 5 LKS Caissa Wałbrzych wałbrzyskie 23,5 6 WLKS Agros Chełm chełmskie 21,5 7 LZS Hetman Gryfów Śląski jeleniogórskie 19,0 8 LKS Puck gdańskie 18,0 9 MLKS Widok Skierniewice skierniewickie 17,0 10 LZS Mechanik Stargard Szczeciński szczecińskie 16,5 11 LZS Spomasz Kańczuga przemyskie 14,0 12 LZS Olimpia Krotoszyce legnickie 8,0 Zamek w Łańcucie otacza piękny park w stylu angielskim, w którym znajduje się szereg obiektów zabytkowych, m.in.: oranżeria, stajnie, ujeżdżalnia, storczykarnia, wozownia z piękną kolekcją pojazdów konnych wraz Leszek Broczkowski sędziował setki turniejów. O roli jaką odgrywa w szachach sę- z akcesoriami dzia, zarówno ten główny, jak i rundowi pisywał w swoich felietonach na łamach lokal- nej prasy. Poniżej jedna z jego opowieści, pochodząca z końca lat 70. XX wieku. Po raz drugi w historii turniej o „Złotą Wieżę” zagościł w murach pięknego zamku w Łańcucie. Od kilku ostatnich lat głównymi faworytami turniejów są drugoligowe Główna zasada zachowania sędziego rundowego powinna brzmieć: lepsza błędna de- zespoły startujące w barwach klubów: MLKS Piast Słupsk, LKS Legrol Legnica, LKS cyzja niż żadna – w razie czego werdykt skoryguje główny. Jest niestety i „odwrotność” Hańcza Suwałki, LZS Igloopol Pilzno i LKS Nadnarwianka Pułtusk. Inne zespoły mają w tym ekskluzywnym towarzystwie znikome szanse. Na starcie turnieju niespodzian-

owe tej zasady – jeśli widzisz zarzewie konfliktu uciekaj i schowaj się jak najdalej od niego,

h samo się jakoś rozstrzygnie. To nie żart. Sam kiedyś spotkałem się z takim podejściem do ka: jeden z faworytów LZS Igloopol Pilzno przyjechał na zawody w dwuosobowym powstałego konfliktu. Prowadziłem wówczas jako sędzia główny równolegle dwa finały składzie (Halina Jałowiec i Jerzy Markiewicz) i nie został dopuszczony do rozgrywek. zac mistrzostw Polski juniorów (młodszych i starszych), gigantyczną imprezę z udziałem W turnieju wystartowało więc 11 drużyn. s i ponad 200 uczestników i tylko kilkoma sędziami rundowymi – delikatnie mówiąc bar- W tradycyjnym pojedynku LKS Legrol Legnica kontra MLKS Piast Słupsk tym razem k

t dzo... słabymi. zwycięsko wyszli legniczanie. Do ostatniej jednak chwili kilka zespołów miało szanse s W krytycznym momencie jeden z sędziów rundowych zniknął z sali. Kłócący się zana „złoto”. Dopiero mecz ostatniej rundy LKS Legrol Legnica – LKS Hańcza Suwał- wodnicy wprawdzie się nie pobili, ale za to sprokurowali mi bezprecedensowy problem ki 3:1 przesądził sprawę. LKS Nadnarwianka Pułtusk zajęła trzecie miejsce, zaledwie awo

k sędziowski. Otóż ni mniej ni więcej obaj... się poddali. Taki wynik w szachach jest jednak o punkt wyprzedzając Hańczę Suwałki.

ie niemożliwy, więc jakąś decyzję musiałem podjąć. I podjąłem. Cóż to była za chryja! Składy najlepszych trzech drużyn: C Sprawa oparła się o Polski Związek Szachowy – ostatecznie zatwierdzono moją decyzję. 1. LKS Legrol Legnica – Zygmunt Bojczuk, Wiesław Janocha, Marek Czerniawski, Sylwia Lewicka, 2. MLKS Piast Słupsk – Adam Cichocki, Krzysztof Żołnierowicz, Tomasz Górniak, Małgorzata Szulnis, 3. LKS Nadnarwianka Pułtusk – Waldemar Mażul, Dionizy Barwiński, Jerzy Marks, Elżbieta Sosnowska.

96 97 Najlepsze rezultaty na szachownicach uzyskali: Sylwetki szachistów • I szachownica – Zygmunt Bojczuk 9,5 pkt (LKS Legrol Legnica, woj. legnickie), • II szachownica – Wiesław Janocha (LKS Legrol Legnica, woj. legnickie), Adam Cichocki (rocznik 1962) – mistrz FIDE od 1989 Krzysztof Żołnierowicz (MLKS Piast Słupsk, woj. słupskie) – obaj 8,5 pkt, roku. Trzykrotnie w latach 1985–1990 startował w finałach • III szachownica – Mirosław Morchat 9 pkt (LKS Hańcza Suwałki, woj. suwalskie), indywidualnych mistrzostw Polski, w drużynowych zdobył • IV szachownica – Małgorzata Szulnis 8,5 pkt (MLKS Piast Słupsk, woj. słupskie). jeden medal, srebrny w 1990 roku. Ma też na swoim koncie Podobnie jak w ubiegłych latach, oprócz znanych zawodników, pojawiło się kilka dwa medale w drużynowych mistrzostwach Polski w szachach młodych talentów. Do notesu trenera kadry narodowej trafiła Sylwia Lewicka, która błyskawicznych – złoty 1990 i brązowy 1991. W drużynowym debiutując w ogólnopolskiej imprezie, zdobyła dla swojego klubu (LKS Legrol Legnica) turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył brązowy medal w 1987 6,5 pkt z 10 partii. Trzy lata później Sylwia zdobędzie brązowy medal w indywidual- roku. Najwyższy ranking w karierze – 2410 (1 lipca 1994). nych mistrzostwach Polski juniorów U19. W sumie brylowali jednak w tym turnieju Waldemar Mażul (1953–2000) – mistrz FIDE (1989), znani zawodnicy z tytułami szachowymi. mistrz FIDE w kompozycji szachowej (2005), problemista Działacze Wojewódzkiego Zrzeszenia LZS w Rzeszowie poczynili wiele starań, aby szachowy. W 1979 roku brał udział w finale indywidualnych szachiści wyjechali z Łańcuta zadowoleni. Nie było jednak „żywych szachów”, klubo- mistrzostw Polski. W Indywidualnych Mistrzostwach Świa- wego wieczoru, symultan szachowych. ta Problemistów WCCI (edycja 1998–2000) zajął XI miejsce Trudne też były warunki gry w miłej, lecz ciasnej sali „Pałacu Romantycznego”. Na w dwuchodówkach. Najwyższy ranking w karierze – 2405 plus organizatorów zaliczyć trzeba zagospodarowanie wolnego czasu. Przygotowano (1 stycznia 1979). W finale drużynowego turnieju o „Złotą uczestnikom wspólne ognisko w Zabajce oraz zwiedzanie miejscowości Leżajsk, ze Wieżę” brał udział raz – zdobył w 1987 roku brązowy me- znanym w kraju browarem. dal. Zmarł niespodziewanie, w momencie, gdy zaczął odnosić Komisja sędziowska w Łańcucie pracowała w identycznym składzie jak w poprzed- sukcesy w kompozycjach szachowych. nim roku. Sędzią głównym był Leszek Broczkowski, natomiast funkcje rundowych pełnili: Roman Chełmiński, który przez wiele lat startował w barwach LKS Prim Ełk Tabela wyników Finału Centralnego XXIX Turnieju o „Złotą Wieżę”– Łańcut 1987 i zdobył z tym klubem „Złotą Wieżę” w 1968 roku i „Brązową Wieżę” w 1969 roku M Klub Województwo Punkty i Tadeusz Nycz, wieloletni uczestnik turnieju, głównie jako kierownik drużyny LKS 1 LKS Legrol Legnica legnickie 31,0 Nadnarwianka Pułtusk. 2 MLKS Piast Słupsk słupskie 29,5 Analizując tabele turniejów finałowych ostatnich lat, bez trudu można było do- 3 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 28,5 strzec, że ton rozgrywkom nadają wyczynowe, drugoligowe kluby. Prawdziwi amatorzy 4 LKS Hańcza Suwałki suwalskie 27,5 z LZS-ów odpadają na szczeblu wojewódzkim bądź strefowym, a nawet jeśli przebiją się 5 LZS Hetman Gryfów Śląski jeleniogórskie 22,0 do finału, skazani są na ostatnie miejsca. W przededniu 30-lecia imprezy nadszedł więc 6 LKS Budowlani Murzynowo gorzowskie 19,5 czas na zmiany regulaminowe. Do kolejnego turnieju dopuszczeni zostali tylko szachi- 7 LKS Tomasovia Tomaszów Lubelski zamojskie 17,5 ści do II kategorii. Bez zawodników wyczynowych. Miało to ożywić imprezę i stworzyć 8 LKS Żuławy Nowy Dwór Gdański elbląskie 15,5 7 równe szanse dla jej uczestników . 9 LZS Kujawianka Golub-Dobrzyń toruńskie 13,5 10 MLKS Widok Skierniewice skierniewickie 11,0 11 LZS Bażant Krasne rzeszowskie 4,5 7 Trzeba po latach stwierdzić, że pomysł rozgrywania turniejów o „Złotą Wieżę” przez „amatorów” – za- wodników do drugiej kategorii szachowej – od początku był kontrowersyjny i dość sztuczny. System ten nie wytrzymał próby czasu. Ograniczenie udziału wybitnych szachistów Zrzeszenia LZS w turnieju było wbrew idei rywalizacji sportowej. Ponadto nawet ze szkoleniowego punktu widzenia pomysł był wątpliwy, ponieważ ograniczał szachistom „amatorom” możliwość rywalizacji z wybitnymi postaciami królewskiej gry, jacy byli i ciągle są w szeregach Ludowych Zespołów Sportowych. Pomysł szybko upadł i powrócono do starej i wypróbowanej formuły rozgrywania turniejów o „Złotą Wieżę”, choć sposób rozgrywania za- wodów ciągle ewoluował.

98 99 XXX Turniej o „Złotą Wieżę” Sędzią głównym turnieju był Stefan Witkowski, sędziami rundowymi – Tadeusz Nycz, Tomasz Górniak i Zbigniew Tyszkiewicz. Kierownictwo turnieju sprawowała 23. Finał Centralny – Bytów (6–14 kwietnia 1988) Krystyna Głowacka. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. MLKS Piast Słupsk – Mieczysław Wirkus, Grzegorz Hilarecki, Krzysztof Drygal- ski, Danuta Kamińska, 2. LZS Wilga Koźmice Wielkie – Zbigniew Kiszka, Adam Bała, Kazimierz Krawczyk, Alicja Urbańczyk, 3. LKS Agro-Kociewie Starogard Gdański – Gerard Rutkowski, Stanisław Kłopotek, Piotr Cieślak, Małgorzata Dreżek. Najlepsze rezultaty na szachownicach uzyskali: • I szachownica – Zbigniew Kiszka 7 pkt (LZS Wilga Koźmice Wielkie, woj. krakowskie), • II szachownica – Stanisław Kłopotek 7,5 pkt (LKS Agro-Kociewie Starogard Gdań- ski, woj. gdańskie), • III szachownica – Krzysztof Drygalski (MLKS Piast Słupsk, woj. słupskie) i Piotr Cieślak (LKS Agro-Kociewie Starogard Gdański, woj. gdańskie) po 7 pkt, • IV szachownica – Danuta Kamińska 7 pkt (MLKS Piast Słupsk, woj. słupskie). Zamek w Bytowie zakon krzyżacki budował 16 lat – 1390–1406, w latach 1466–1638 rządzili tu książęta W trakcie turnieju przeprowadzono kilka symultan oraz spotkanie w ramach wie- pomorscy – zamek otrzymali w lenno, po śmierci ostatniego z nich zamek wrócił do Polski czorku klubowego z satyrykiem Henrykiem Jagodzińskim i ludowym, kaszubskim gawędziarzem Bolesławem Strojką z Nakli. Szkoda jednak, że nie zdołano wystawić Turniej odbył się w zabytkowym zamku obronnym. W finale uczestniczyło 11 ze- „żywych szachów”, widowiskowego elementu poprzednich turniejów. społów (nie dojechała drużyna z województwa wrocławskiego) – przy czym prawo gry w drużynach mieli zawodnicy i zawodniczki do II kategorii szachowej włącznie. Obo- Tabela wyników Finału Centralnego XXX Turnieju o „Złotą Wieżę”– Bytów 1988 wiązywało tempo gry 45 posunięć na 2 godziny + 30 minut na dokończenie partii. M Klub Województwo Punkty W pierwszej fazie turnieju rywalizację o palmę pierwszeństwa toczyły LZS Hetman 1 MLKS Piast Słupsk słupskie 26,5 Klucze, LKS Agro-Kociewie Starogard Gdański i GLKS Polonia Andrespol. W drugiej 2 LZS Wilga Koźmice Wielkie krakowskie 26,0 połowie rozgrywek do rywalizacji dołączyły MLKS Piast Słupsk i LZS Wilga Koźmice 3 LKS Agro-Kociewie Starogard Gdański gdańskie 25,5 Wielkie, i udało im się wyprzedzić rywali. Tak więc kolejność pierwszej trójki wygląda- 4 GLKS Polonia Andrespol łódzkie 23,0 ła następująco: MLKS Piast Słupsk, LZS Wilga Koźmice Wielkie i LKS Agro-Kociewie 5 LZS Hetman Klucze katowickie 22,0 Starogard Gdański. 6 LZS Charzynianka Charzyno koszalińskie 20,0 W trakcie rozgrywek wpłynęły protesty dotyczące udziału nieuprawnionych zawod- 7 LZS Olimpia Krotoszyce legnickie 19,5 ników w drużynach: Polonii Andrespol i Agro-Kociewie. Komisja Klasyfikacji i Ewi- 8 LKS Len Kolnica suwalskie 16,5 dencji w Katowicach początkowo potwierdziła tę informację, co spowodowało weryfi- 9 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 14,5 kację wyników uzyskanych przez Andrzeja Limanowskiego (GLKS Polonia Andrespol) 10 LZS Ostrowia Ostrówek sieradzkie 14,0 i Gerarda Rutkowskiego (LKS Agro-Kociewie Starogard Gdański) na niekorzyść ich 11 LZS Sokół Bukówiec Górny leszczyńskie 4,5 drużyn. Po kilku dniach przewodniczący wspomnianej Komisji PZSzach. wycofał się z przekazanej decyzji, tłumacząc to zbieżnością nazwisk w ewidencji. Ostatecznie Rada Główna Zrzeszenia LZS po konsultacji z sędzią głównym zawodów, zatwierdziła rezultaty uzyskane na szachownicach w Bytowie.

100 101 Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: XXXI Turniej o „Złotą Wieżę” I szachownica Pkt 1 Zbigniew Kiszka LZS Wilga Koźmice Wielkie (woj. krakowskie) 7,0 24. Finał Centralny – Zagórze Śląskie (15–23 kwietnia 1989) 2-4 Mieczysław Wirkus MLKS Piast Słupsk (woj. słupskie) 6,0 2-4 Andrzej Gbyl LZS Hetman Klucze (woj. katowickie) 6,0 2-4 Andrzej Limanowski GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 6,0 II szachownica 1 Stanisław Klopotek LKS Agro-Kociewie Starogard Gdański (woj. gdańskie) 7,5 2 Grzegorz Hilarecki MLKS Piast Słupsk (woj. słupskie) 7,0 3 Adrian Pluta LKS Len Kolnica (woj. suwalskie) 6,0 III szachownica 1 Krzysztof Drygalski MLKS Piast Słupsk (woj. słupskie) 7,0 2 Piotr Cieślak LKS Agro-Kociewie Starogard Gdański (woj. gdańskie) 7,0 3 Kazimierz Krawczyk LZS Wilga Koźmice Wielkie (woj. krakowskie) 6,0 IV szachownica 1 Danuta Kamińska MLKS Piast Słupsk (woj. słupskie) 7,0 2 Alicja Urbańczyk LZS Wilga Koźmice Wielkie (woj. krakowskie) 6,5 3 Renata Jachimkowska GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 6,5

Od 2014 roku w Zamościu działa Zamojskie Centrum Wystawowe „Szachy świata”, Zagórze Śląskie to pięknie położona miejscowość turystyczna w dolinie Bystrzycy. Na pobliskiej górze Choina znajduje się gotycko-renesansowy zamek Grodno. U podnóża góry znajduje się zaporowe jezioro w którym można oglądać zestawy szachowe z całego świata. Aktualnie znajduje się ich Lubachowskie tam prawie 300. ZCW powstało z inicjatywy Magdaleny Proć-Czochry w celu ekspo- owe nowania rodzinnej kolekcji szachów oraz przedmiotów o tematyce szachowej. W 2012 h Finał odbył się w Domu Wczasowo-Kolonijnym Raciborskiej Fabryki Kotłów „Gaw- roku kolekcja wpisana została do Polskiej Księgi Rekordów i Osobliwości jako unikato- ra” w Zagórzu Śląskim (woj. wałbrzyskie). Tym samym skończyła się piękna „era” wa i największa w Polsce. Wśród zgromadzonych szachów z: Peru, Mongolii, Meksyku, zac rozgrywania turniejów o „Złotą Wieżę” w murach polskich zamków i pałaców. Nie

s Turcji, Japonii, Malezji, Afryki, Indii, Chin, Indonezji, USA, Rosji, Holandii, Węgier,

i skończyła się ona co prawda definitywnie, bo zdarzały się jeszcze takie turnieje, które Czech, Hongkongu, Anglii, Belgii, Ukrainy, Pakistanu, Azerbejdżanu, Tunezji, Grecji, k zostały przeprowadzone na zamku, były to jednak odosobnione przypadki. t Wietnamu, Nepalu, Francji, Białorusi, Austrii, Litwy, Włoch, Bawarii, Boliwii, Niemiec s Zgodnie z obowiązującym regulaminem w drużynach startujących w turnieju mogli oraz Polski są figury wykonane m.in. z kamienia mydlanego, drzewa sandałowego, chle- występować zawodnicy nieposiadający kategorii centralnych (czyli od II kategorii sza- ba czy czekolady. W ZCW można zobaczyć także stare fotografie, podręczniki z drugiej chowej i niższe). awo połowy XIX wieku i inne przedmioty związane z szachami.

k Organizacyjnie impreza była bardzo dobrze przygotowana. Obok rozgrywek odbyły W 2018 roku Kapituła „Hetmanów” Polskiego Związku Szachowego przyznała rodzi-

ie się imprezy towarzyszące: wycieczka piesza po Zagórzu Śląskim, wycieczki autokarowe nie Czochrów statuetkę „Hetmana” w kategorii Nagroda Specjalna, za wkład w popula- C do obozu zagłady Gross Rosen w Rogoźnicy, do zamku w Książu oraz do Palmiarni ryzację i promowanie szachów. w Wałbrzychu. Ponadto zorganizowano turniej błyskawiczny oraz symultanę z kandydatem na mistrza Jarosławem Rogowskim (AZS Politechnika Wrocław) na 22 szachownicach. Ro- gowski w 1980 roku zdobył w turnieju indywidualnym o „Złotą Wieżę” srebrny medal, wywalczył też „Srebrną Wieżę” drużynowo w 1983 roku, startując wtedy w barwach LZS Świdnica.

102 103 W turnieju zwyciężyła drużyna LZS Charzynianka Charzyna z woj. koszalińskiego, Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: przed LZS Hetman Klucze z woj. katowickiego i SLKS Techrol Bożków z woj. wałbrzy- I szachownica Pkt skiego. Rywalizacja między tymi drużynami trwała aż do ostatniej rundy. 1 Marian Borowiec LZS Olimpia Krotoszyce (woj. legnickie) 7,0 Tempo gry wynosiło 45 posunięć na 2 godziny i pół godziny na dokończenie partii. 2 Tadeusz Listowiecki LZS Charzynianka Charzyno (woj. koszalińskie) 6,5 Zawody prowadził Ryszard Pych (Kalisz) jako sędzia główny oraz sędziowie rundowi 3 Wiesław Borkowski SLKS Techrol Bożków (woj. wałbrzyskie) 6,0 – Józef Ryś (Wałbrzych), Tadeusz Nycz (Pułtusk), Zenon Rejdych (Wałbrzych). II szachownica Składy najlepszych trzech drużyn: 1 Grzegorz Roman LZS Hetman Klucze (woj. katowickie) 9,0 1. LZS Charzynianka Charzyno – Tadeusz Listowiecki, Wojciech Błaszczykiewicz, 2 Wojciech Miśkiewicz LZS Roszada Iława (woj. olsztyńskie) 8,5 Andrzej Derdowski, Mirosława Stefańczyk, 3 Wojciech Błaszczykiewicz LZS Charzynianka Charzyno (woj. koszalińskie) 8,0 2. LZS Hetman Klucze – Wojciech Trzcionkowski, Grzegorz Roman, Marek Dąbek, III szachownica Katarzyna Roman, 1 Leszek Rybaczyk LZS Olimpia Krotoszyce (woj. legnickie) 7,0 3. SLKS Techrol Bożków – Wiesław Borkowski, Kazimierz Szydełko, Marek Kru- 2 Marek Kruczyński SLKS Techrol Bożków (woj. wałbrzyskie) 6,5 czyński, Izabela Krok. 3 Wiesław Wójcik LZS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 6,5 Przeprowadzono także turniej błyskawiczny, w którym zwyciężył Jerzy Markiewicz IV szachownica (Igloopol Dębica) przed Pawłem Łaszewiczem (SLKS Techrol Bożków) oraz Sławomi- 1 Izabela Krok SLKS Techrol Bożków (woj. wałbrzyskie) 7,5 rem Bęcem (LZS Rolnik Róża) i Mariuszem Barabaszem (LZS Olimpia Krotoszyce). 2 Wioletta Rogalska LKS Piast Sieradz (woj. sieradzkie) 7,0 Najlepsze rezultaty na szachownicach uzyskali: 3 Elżbieta Hempel WLKS Siedlce (woj. siedleckie) 7,0 • I szachownica – Marian Borowiec 7 pkt (LZS Olimpia Krotoszyce, woj. legnickie), • II szachownica – Grzegorz Roman 9 pkt (LZS Hetman Klucze, woj. katowickie), Komputery górą. W 1989 roku firma komputerowa IBM zatrudniła sztab inżynierów • III szachownica – Leszek Rybarczyk 7 pkt (LZS Olimpia Krotoszyce, woj. legnickie), z Carnegie Mellon, aby stworzyć komputer, zdolny do pokonania mistrza świata. Owym • IV szachownica – Izabela Krok 7,5 pkt (SLKS Techrol Bożków, woj. wałbrzyskie). mistrzem świata był Garri Kasparow, który powiedział: „jeszcze wiele wody w rzece upłynie, zanim człowiek w swojej optymalnej formie, będzie niezdolny do pokonania Tabela wyników Finału Centralnego XXXI Turnieju o „Złotą Wieżę”– Zagórze Śl. 1989 owe najlepszego komputera”. I rzeczywiście, w 1989 roku Kasparow pokonał komputer IBM h M Klub Województwo Punkty o nazwie „Deep Thought” w meczu składającym się z 6 partii. Kolejna wersja, „Deep 1 LZS Charzynianka Charzyno koszalińskie 25,0 Blue”, także nie sprostała Kasparowowi w 1996 roku. Jednak w rewanżu, rok później 2 LZS Hetman Klucze katowickie 24,0

zac „Deep Blue”, który ówcześnie był w stanie ocenić 200 milionów pozycji w ciągu sekundy, 3 SLKS Techrol Bożków wałbrzyskie 23,5 pokonał Kasparowa wynikiem 3.5:2.5. 4 LZS Roszada Iława olsztyńskie 21,5 s i I choć „Deep Blue” stworzył historię, to dzisiejsze nowoczesne silniki szachowe, działa- 5 LZS Olimpia Krotoszyce legnickie 21,5 k jące na zwykłych komputerach, z łatwością by go pokonały. Nie są, co prawda, w stanie

6 MLKS Żuławy Nowy Dwór Gdański elbląskie 20,0 t policzyć tak wielu pozycji, jednak oceniają wydajniej i dokładniej. 7 WLKS Siedlce siedleckie 19,0 s Szachowe oprogramowania są dziś o wiele silniejsze od szachistów. Mistrz świata, 8 LKS Piast Sieradz sieradzkie 17,5 Magnus Carlsen, może pochwalić się rankingiem 2882, natomiast najlepszy program 9 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 16,0 szachowy (obecnie Stockfish) już niebotycznym 3290.

10 LKS Chrobry Gniezno poznańskie 16,0 awo Warto w tym miejscu przypomnieć, że historia maszyn do gry w szachy jest znacz- 11 LZS Rolnik Róża tarnowskie 16,0 k nie starsza niż historia komputerów. Najstarszą maszynę, która faktycznie potrafiła w

ie ograniczonym stopniu grać w szachy, stworzył Leonardo Torres y Quevedo około 1890

C roku. Potrafiła ona w pełni poprawnie rozwiązywać problem szachowy typu król –wieża – król, dla którego istnieje relatywnie prosty algorytm.

104 105 XXXII Turniej o „Złotą Wieżę” 25. Finał Centralny – Kołobrzeg (21–28 kwietnia 1990)

Uczestnicy kołobrzeskiego finału chwalili warunki jakie zapewnili im organizatorzy turnieju

wielu nieznanych dotąd w historii imprezy klubów, które mogły powalczyć o zaszczyt- Kołobrzeg jest jedną z najstarszych osad na Pomorzu Zachodnim – pierwszy gród powstał tu ok. 880 roku. ne tytuły i wpisać się na listę zwycięzców. Swoją drogą, w związku z obowiązującymi Dziś to miasto uzdrowiskowe z licznymi zabytkami wtedy przepisami, sami organizatorzy też mieli wiele trudnych decyzji do podjęcia, choć dzisiaj sprawy te wydają się dość proste. Ten finał centralny został rozegrany w Domu Sanatoryjno-Wypoczynkowym „Che- Tak więc na starcie kołobrzeskiego finału stanęło 10 zespołów z 8 województw, przy mik” w Kołobrzegu. czym aż trzy z województwa koszalińskiego (obrońca tytułu, gospodarz oraz drużyna Podczas uroczystego otwarcia imprezy minutą ciszy uczczono pamięć jednego rezerwowa obrońcy tytułu, która awansowała ze strefy eliminacyjnej). z twórców „Złotej Wieży”, działacza szachowego, redaktora Romualda Freya, zmarłego Tempo gry wynosiło 50 posunięć na 2 godziny + 30 minut na zakończenie partii 16 stycznia 1990 roku. z uwzględnieniem zaoszczędzonego czasu. W turnieju prawo uczestnictwa miały drużyny, których zawodnicy zrzeszeni w LZS Drużyny, które zajęły cztery pierwsze miejsca, prezentowały zbliżony poziom gry bez względu na miejsce zamieszkania należeli do jednego klubu, zwycięzcy oraz zajmu- i ich rywalizacja była ciekawa. Najlepsza drużyna oprócz „Złotej Wieży” otrzymała jący drugie miejsca w 5 strefach eliminacyjnych, obrońca tytułu i drużyna gospodarzy, również Kryształowy Puchar Przechodni byłego mistrza świata, arcymistrza Michaiła pod warunkiem posiadania najwyżej I kategorii szachowej. Z uprawnionych do udziału Botwinnika, wręczany od 1973 roku. w turnieju nie dojechała drużyna LKS Piast Sieradz. W składzie drużyny LKS Polonia Składy najlepszych trzech drużyn: Andrespol (woj. łódzkie) znalazło się dwóch zawodników z dwoma normami kandy- 1. SLKS Techrol Bożków – Zenon Chmielarz, Marek Kruczyński, Kazimierz Szydeł- dackimi. Drużyna ta nie skorzystała z możliwości wymiany tych osób na uprawnione ko, Izabela Krok, do gry i wyjechała. W składzie drużyny LKS Sanovia Lesko na szachownicę kobiecą 2. LZS Charzynianka Charzyno I – Kazimierz Żmiejko, Tadeusz Listowiecki, Woj- zgłoszona została zawodniczka posiadająca ranking ruchomy. Została ona przesunięta ciech Błaszczykiewicz, Mirosława Stefańczyk, na szachownicę męską, oddając walkower na kobiecej w pierwszym meczu, a następ- 3. LZS Roszada Iłowa – Michał Ruszyński, Andrzej Kamecki, Wojciech Miśkiewicz, nie dojechała już inna zawodniczka. Niestety realizowany od roku 1987 zapis regula- Krystyna Gościewska-Sereget. minowy dotyczący zawodników uprawnionych do gry (dopuszczający najpierw tylko Zawody prowadził Tadeusz Nycz (z Pułtuska) oraz sędziowie rundowi: Stanisław szachistów do drugiej kategorii, a później do pierwszej włącznie) oprócz szkodliwych Marcinkowski ze Świdwina, Michał Hryb z Charzyna i Antoni Dzikowski z Kołobrzegu. aspektów sportowych zawężających rywalizację o „Złotą Wieżę” do ściśle określonej Najlepsze rezultaty na szachownicach uzyskali: grupy osób, tworzył kolejne problemy. Jedyną zaletą tych zapisów było pojawienie się • I szachownica – Andrzej Gbyl 7 pkt (LZS Hetman Klucze, woj. katowickie),

106 107 • II szachownica – Tadeusz Listowiecki 8 pkt (LZS Charzynianka Charzyno, woj. Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: koszalińskie), I szachownica Pkt • III szachownica – Magdalena Gużkowska 7 pkt (LKS Sanovia Lesko, woj. kro- 1 Andrzej Gbyl LZS Hetman Klucze (woj. katowickie) 7,0 śnieńskie), 2 Zenon Chmielarz SLKS Techrol Bożków (woj. wałbrzyskie) 6,5 • IV szachownica – Izabela Krok 7,5 pkt (SKLS Techrol Bożków, woj. wałbrzyskie). 3-4 Michał Ruszyński LZS Roszada Iława (woj. olsztyńskie) 6,0 Na trzeciej szachownicy w drużynie Sanovia Lesko grała 15-letnia wówczas Magda- 3-4 Gabriel Bieńkowski MGLKS Nasiennik Gryfice (woj. szczecińskie) 6,0 lena Gużkowska (po mężu Narkiewicz), wychowanka tego klubu, przyszła mistrzyni II szachownica międzynarodowa (2003), wielokrotna medalistka mistrzostw Polski juniorek, w 1994 1 Tadeusz Listowiecki LZS Charzynianka Charzyno I (woj. koszalińskie) 8,0 roku została mistrzynią Polski kobiet, w 1996 roku zajmowała 8 miejsce wśród polskich 2 Marek Kruczyński SLKS Techrol Bożków (woj. wałbrzyskie) 6,0 szachistek. 3-4 Grzegorz Roman LZS Hetman Klucze (woj. katowickie) 5,5 Jako imprezę towarzyszącą zorganizowano turniej błyskawiczny z udziałem 20 za- 3-4 Andrzej Kamecki LZS Roszada Iława (woj. olsztyńskie) 5,5 wodników. Zwyciężył Dariusz Koszyk (LKS Sanovia Lesko) 16 pkt, przed Marianem III szachownica Borowcem (LZS Olimpia Krotoszyce) 15,5 pkt, Henrykiem Ciesielskim (MGLKS Na- 1 Magdalena Gużkowska LKS Sanovia Lesko (woj. krośnieńskie) 7,0 siennik Gryfice) 15,5 pkt i Grzegorzem Romanem (LZS Hetman Klucze) 14,0 pkt. 2 Wojciech Miśkiewicz LZS Roszada Iława (woj. olsztyńskie) 6,5 Przygotowanie imprezy było wzorowe. Zakwaterowanie, wyżywienie i sala gry w jed- 3 Kazimierz Szydełko SLKS Techrol Bożków (woj. wałbrzyskie) 6,5 nym budynku, którego usytuowanie obok parku, morza i dworca ułatwiało uczestni- IV szachownica kom wypoczynek po rozgrywkach oraz usprawniło przyjazd i odjazd ekip. 1 Izabela Krok SLKS Techrol Bożków (woj. wałbrzyskie) 7,5 Uroczystość otwarcia i zamknięcia imprezy urozmaiciły występy ludowego zespołu 2 Janina Jabłońska LKS Grom Przasnysz (woj. ostrołęckie) 7,0 Gminnego Ośrodka Kultury w Karlinie oraz tanecznego zespołu dziecięcego z Karwina. 3-4 Katarzyna Roman LZS Hetman Klucze (woj. katowickie) 6,5 3-4 Mirosława Stefańczyk LZS Charzynianka Charzyno I (woj. koszalińskie) 6,5 Tabela wyników Finału Centralnego XXXII Turnieju o „Złotą Wieżę”– Kołobrzeg 1990

M Klub Województwo Punkty Anglik Howard Staunton był bez wątpienia jednym z najlepszych szachistów świata 1 SLKS Techrol Bożków wałbrzyskie 26,5 w latach 1843–1851. W 1849 roku podpisał komplet bierek szachowych, zaprojektowany 2 LZS Charzynianka Charzyno I koszalińskie 25,5 przez Nathaniela Cooka i wyprodukowany przez Johna Jaquesa. Bierki polecił w swojej

3 LZS Roszada Iława olsztyńskie 23,5 owe gazecie szachowej. Ich kształt stał się najpopularniejszym wzorcem bierek szachowych

4 LZS Hetman Klucze katowickie 23,0 h na świecie, używanym do dziś na większości turniejów szachowych. Wszystkie komplety 5 MGLKS Nasiennik Gryfice szczecińskie 19,0 szachów produkowane przez Jaquesa były sygnowane przez Stauntona. 6 LKS Sanovia Lesko krośnieńskie 15,5

7 LZS Olimpia Krotoszyce legnickie 14,0 zac

8 LKS Grom Przasnysz ostrołęckie 12,5 s 9 LZS GOSiR Kołobrzeg koszalińskie 11,0 i k 10 LZS Charzynianka Charzyno II koszalińskie 9,5 t s awo k ie C

108 109 XXXIII Turniej o „Złotą Wieżę” Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LZS Rolnik Róża – Grzegorz Krogulski, Ryszard Palus, Andrzej Ostrowski, Marta 26. Finał Centralny – Piotrowice k. Chojnowa (13–21 kwietnia 1991) Rychlińska, 2. LKT Grojec Żywiec – Tomasz Jurek, Jan Białek, Wojciech Urlych, Luiza Buryło, 3. LKS Nadnarwianka Pułtusk – Roman Kalinowski, Henryk Bartoszek, Adam Dzwonkowski, Anna Krauze. Sędzią głównym turnieju był Leszek Broczkowski z Legnicy, sędziami rundowymi: Tadeusz Nycz z Pułtuska i Mikołaj Potocki z Głogowa. Najlepsze rezultaty na szachownicach uzyskali: • I szachownica – Grzegorz Krogulski 8,5 pkt (LZS Rolnik Róża, woj. tarnowskie), • II szachownica – Ryszard Palus 10 pkt (LZS Rolnik Róża, woj. tarnowskie), • III szachownica – Andrzej Ostrowski 10,5 pkt (LZS Rolnik Róża, woj. tarnowskie), • IV szachownica – Luiza Buryło 7,5 pkt (LKT Grojec Żywiec, woj. bielskie). 17 kwietnia w godzinach popołudniowych przeprowadzono turniej błyskawiczny o Puchar Przewodniczącego Rady Wojewódzkiej Zrzeszenia LZS w Legnicy, w którym startowało 9 zawodniczek i 34 zawodników. W turnieju kobiet zwyciężyła Danuta Ta- rachowicz (MLKS Piast Słupsk) 15,5 pkt, przed Martą Rychlińską (LZS Rolnik Róża) 10,0 pkt i Ewą Fudałą 9,5 pkt. Pałac w Piotrowicach powstał w 1789 roku, przebudowano go na przełomie XIX i XX w. W otaczającym go Wśród mężczyzn w finale „A” zwyciężył Kazimierz Kujawski (LKS Chrobry Gnie- parku znajduje się jeszcze kilka innych budynków, w tym oficyna o przeznaczeniu konferencyjnym zno) 8,5 pkt, przed Saturninem Skindzierem (LKS Hańcza Suwałki) 8,5 pkt i Robertem Tustanowskim (LKS Zarzewie Prudnik) 8,0 pkt. Turnieje „Złotej Wieży” dość często organizowano na Dolnym Śląsku. Tym razem 19 kwietnia w godzinach popołudniowych zawodnicy mieli czas wolny, spędzili go finał został rozegrany w Wojewódzkim Ośrodku Postępu Rolniczego w Piotrowicach w plenerze, a główną atrakcją było pieczenie barana przy ognisku. koło Chojnowa. Warunki pobytu – wyżywienia, zakwaterowania i gry – były bardzo Na uroczystym zakończeniu turnieju wręczono tradycyjnie „wieże” dla trzech naj- dobre, a wszystko zlokalizowane w jednym obiekcie. lepszych drużyn oraz nagrody rzeczowe dla zwycięzców na poszczególnych szachow- Turniej przeprowadzono według nowych zasad regulaminowych: wymóg udziału nicach, a także dla najmłodszej i najmłodszego uczestnika turnieju. juniora do 18 roku życia. Poza tym podobnie jak w roku ubiegłym dopuszczono do Na turnieju widać było wyraźnie oznakę zmiany pokoleń wśród jego uczestników. udziału w rozgrywkach uczestników do I kategorii szachowej. Tempo gry wynosiło Pojawiło się wielu młodych i utalentowanych zawodników, którzy w przyszłości sta- 40 posunięć na 1,5 godziny + 30 minut na dokończenie partii. ną się ważnymi postaciami tych zawodów. Wśród nich można wymienić dwóch przy- W turnieju zdecydowane zwycięstwo odniosła drużyna LZS Rolnik Róża 35,5 pkt szłych szachowych mistrzów: Grzegorza Krogulskiego z LZS Rolnik Róża i Roberta przed LKT Grojec Żywiec 29,5 pkt. Pozostałe drużyny, oprócz ostatniej, prezentowały Tustanowskiego z LKS Zarzewie Prudnik. równy poziom, a trzecia LKS Nadnarwianka Pułtusk wyprzedziła następną tylko o pół Warto na koniec skomentować ważną zmianę regulaminową – wymóg udziału junio- punktu. ra do 18 roku życia. Przepis ten sprawił, że rozgrywki o „Złotą Wieżę” stały się najbar- Trzeba zauważyć, że do finałów powróciły trzy renomowane „marki” z rozgrywek dziej wymagającymi sportowo szachowymi zawodami drużynowymi w Polsce. Posia- przed ich zreformowaniem: LKS Nadnarwianka Pułtusk, LKS Hańcza Suwałki i przede danie w składzie drużyny dwóch seniorów, juniora i kobiety sprawił, że by wygrywać wszystkim „dominator” pierwszego trzydziestolecia turniejów – MLKS Piast Słupsk. te turnieje trzeba mieć na wszystkich szachownicach równy skład, na bardzo wysokim Kluby te dostosowały skład swoich drużyn (solidnych rezerw) do specyfiki turnie- poziomie sportowym. I trzeba dbać o to, by na juniorskiej szachownicy stale mieć ko- jów o „Złotą Wieżę”. Najlepiej zrobiła to „Nadnarwianka” zdobywając trzecie miejsce. lejnych nowych zawodników. Gra drużynowa na czterech szachownicach nie wybacza W drużynie tej na szachownicy juniorskiej grał 18-letni Adam Dzwonkowski – przy- błędów – każda porażka jednego członka drużyny stawia pozostałych „pod ścianą”. szły prezes Polskiego Związku Szachowego.

110 111 Sylwetki szachistów Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt Adam Dzwonkowski (rocznik 1973) – I kategoria sza- 1 Grzegorz Krogulski LZS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 8,5 chowa, prezes Polskiego Związku Szachowego od czerwca 2 Robert Tustanowski LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,5 2017 roku do września 2018, kiedy to złożył rezygnację. 3 Rober Lasoń GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 7,5 Z szachami związany jest od najmłodszych lat, najpierw II szachownica jako zawodnik, potem sędzia, organizator oraz instruktor, 1 Ryszard Palus LZS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 10,0 a obecnie jako działacz na szczeblu krajowym oraz mię- 2 Sebastian Paszkiewicz SLKS Techrol Bożków (woj. wałbrzyskie) 7,5 dzynarodowym. W Zarządzie PZSzach. był przez trzy ka- 3-4 Daniel Niczyporuk LKS Hańcza Suwałki (woj. suwalskie) 6,5 dencje. W październiku 2018 podczas Kongresu w Batu- 3-4 Jan Białek LKT Grojec Żywiec (woj. bielskie) 6,5 mi (Gruzja) wybrany na stanowisko Prezydenta Strefy 1.4 III szachownica FIDE (Czechy, Polska, Rumunia, Słowacja, Węgry) oraz 1 Andrzej Ostrowski LZS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 10,5 członka Zarządu FIDE. Zawodowo jest uznanym specjali- 2 Jarosław Grajdek LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 8,0 stą z obszaru teleinformatyki, specjalizującym się w trans- 3 Jarosław Szczerbak GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 7,5 formacji cyfrowej. Jest absolwentem Szkoły Głównej Handlowej, ukończył wiele kur- IV szachownica sów i szkoleń z zarządzania ludźmi, projektami oraz marketingowych. Można powie- 1 Luiza Buryłko LKT Grojec Żywiec (woj. bielskie) 10,0 dzieć, że turniej „wychował” kolejną ważną postać polskich szachów. 2 Anna Krauze LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 7,5 Ryszard Palus (rocznik 1974) – mistrz krajowy (1997). Uczestniczył w latach 1989– 3-4 Izabela Krok SLKS Techrol Bożków (woj. wałbrzyskie) 7,0 1992 w trzech finałach mistrzostw Polski juniorów, raz wystąpił w indywidualnych mi- 3-4 Barbara Grabarska LKS Stal Jasień (woj. zielonogórskie) 7,0 strzostwach Polski (1998) i raz w drużynowych (2000 – Rolnik Róża). W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył 4 medale – 1 złoty (1991), jeden srebrny (1999) i dwa W 1886 r. rozegrano pierwszy oficjalny mecz o tytuł mistrza świata pomiędzy nieofi- brązowe (1996 i 2001). Najwyższy ranking w karierze osiągnął w 1998 roku – 2385. cjalnym mistrzem świata, polskim szachistą Johannesem Zukertortem (urodził się w Lu- blinie jako Jan Cukiertort) a Wilhelmem Steinitzem, którego zwycięzcą został Steinitz Tabela wyników Finału Centralnego XXXIII Turnieju o „Złotą Wieżę”– Piotrowice

owe (mistrz 1886–1894). Przez następne 100 lat zasady wyłaniania najsilniejszego szachisty 1991

h globu zmieniały się wielokrotnie, a kolejnymi mistrzami byli: Emanuel Lasker (Niemiec, M Klub Województwo Punkty żydowskiego pochodzenia, mistrz 1894–1921), Jose Raul Capablanca (Kubańczyk, mistrz 1 LZS Rolnik Róża tarnowskie 35,5 1921–1927), Aleksander Alechin (rosyjski i francuski szachista, mistrz 1927–1935 i 1937– 2 LKT Grojec Żywiec bielskie 29,5 zac 1946), Max Euwe (Holender, mistrz 1935–1937), Michaił Botwinnik (Rosjanin, pierwszy

3 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 25,0 s mistrz świata wyłoniony w oficjalnych rozgrywkach pod egidą powstałej w 1924 r. Mię- i 4 SLKS Techrol Bożków wałbrzyskie 24,5 dzynarodowej Federacji Szachowej – FIDE, był mistrzem w latach 1948–1963 z przerwa- k 5 LKS Hańcza Suwałki suwalskie 22,5 mi), Wasilij Smysłow (Rosjanin, mistrz 1957–1958), Michaił Tal (Łotysz, reprezentujący 6 GLKS Polonia Andrespol łódzkie 22,5 t s ZSRR, mistrz 1960–1961), Tigran Petrosjan (Ormianin, ZSRR, mistrz 1963–1969), Borys 7 LKS Stal Jasień zielonogórskie 20,0 Spasski (Rosjanin, mistrz 1969–1972), Bobby Fischer (Amerykanin, mistrz 1972–1975), 8 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 19,0 Anatolij Karpow (Rosjanin, mistrz 1975–1985) oraz Garri Kasparow (Rosjanin, mistrz 9 LKS Caissa Legnica legnickie 18,5 awo 1985–1993). W latach 1993–2006 nastąpił rozłam w systemie wyłaniania mistrza świa-

10 MLKS Piast Słupsk słupskie 18,0 k ta, w okresie tym wyłaniano dwóch mistrzów, organizacji FIDE oraz PCA. W 2006 r. 11 LKS Chrobry Gniezno poznańskie 17,0 odbył się mecz unifikacyjny, a kolejnym mistrzem został Władimir Kramnik (Rosjanin, 12 LZS Tuszyn piotrkowskie 12,0 ie

C mistrz 2006–2007). Od 2007 do 2013 r. tytuł najlepszego szachisty świata należał do Vi- swanathana Ananda (Hindus), a od listopada 2013 r. – do Magnusa Carlsena (Norweg).

112 113 XXXIV Turniej o „Złotą Wieżę” Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LKS Czarnovia Czarna – Marek Pęgiel, Tomasz Para, Marek Stawarz, Ewa Otfi- 27. Finał Centralny – Legnica (7–14 czerwca 1992) nowska, 2. LKSz ZPD Jasień – Andrzej Rapiej, Andrzej Kiełek, Grzegorz Murawski, Małgo- rzata Dziopa, 3. LZS Caissa Legnica – Paweł Ciosek, Mirosław Baściuk, Łukasz Cyborowski, Agnieszka Skuczyńska. Trzy pierwsze drużyny otrzymały „Wieże” oraz nagrody pieniężne na zakup sprzętu sportowego. Drużyny, które zajęły miejsca od I do VI otrzymały dyplomy i nagrody rzeczowe dla swoich zawodników. Nagrody rzeczowe otrzymali również najmłodsi: Łukasz Cyborowski (rocznik 1980 z LZS Caissa Legnica) i Agnieszka Mentel (rocznik 1977 z LZS Hetman Klucze). Łukasz 4 lata później uzyskał tytuł mistrza międzynaro- dowego, zdobywając nawet pierwszą normę arcymistrzowską. Najlepsza drużyna otrzymała Kryształowy Puchar Przechodni byłego mistrza świata, arcymistrza Michaiła Botwinnika. Najlepsze rezultaty na szachownicach uzyskali:

Legnica to jedno z najstarszych miast na Dolnym Śląsku. Ponad 500 lat pozostawało pod berłem Piastów – to • I szachownica – Gabriel Bieńkowski 6,5 pkt (MGLKS Nasiennik Gryfice, woj. tutaj najdłużej panowała ta dynastia królów Polski. W swej najnowszej historii Legnica ma blisko 50-letni szczecińskie), okres stacjonowania potężnego garnizonu Armii Czerwonej (1945–1993) • II szachownica – Tomasz Para 7 pkt (LKS Czarnovia Czarna, woj. tarnowskie), • III szachownica – Grzegorz Murawski 8 pkt (LKSz ZPD Jasień, woj. zielonogór- Był to jeden z najskromniej zorganizowanych turniejów finałowych. Rozgrywki zo- skie), stały przeprowadzone w Domu Kultury „Hutnik” w Legnicy. Niezbyt fortunny termin • IV szachownica – Agnieszka Skuczyńska (LZS Caissa Legnica, woj. legnickie), (zbliżający się koniec roku szkolnego) spowodowany był zbyt późnym przekazaniem Ewa Otfinowska (LKS Czarnovia Czarna, woj. tarnowskie), Marta Rychlińska środków finansowych z Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki. (LKS Rolnik Róża, woj. tarnowskie) – 6 pkt. Ze zgłoszonych drużyn na starcie stanęło 10 zespołów z 9 województw – nie stawiła W otwartym turnieju błyskawicznym startowało 36 osób. Zwyciężył Konrad Typek się drużyna LZS Sejny (woj. suwalskie). O rezygnacji powiadomił LZS Agrotechnik (Legnica) 8 pkt, przed Tadeuszem Drelinkiewiczem 7 pkt i Jarosławem Strycharkiem Strzałkowo (woj. konińskie), natomiast w zastępstwie LKS Piast Słupsk (woj. koszaliń- 6,5 pkt. skie) uczestniczył LKS Chrobry Gniezno (woj. poznańskie). W zespołach mogli wy- stępować zawodnicy i zawodniczki do I kategorii. Tempo gry na wniosek wszystkich Sylwetki szachistów kapitanów drużyn zostało zmienione z 50 na 40 posunięć na 2 godziny i pół godziny na dokończenie partii. Turniej prowadził jednoosobowo Leszek Broczkowski. Łukasz Cyborowski (rocznik 1980) – arcymistrz (2003). Na uwagę zasługuje zwycięzca turnieju LKS Czarnovia Czarna – klub pochodzą- W 1992 roku był wicemistrzem Polski do lat 12, w 1997 – mi- cy z niewielkiej gminy Czarna położonej w obecnym województwie podkarpackim. strzem do lat 18. W 2001 roku dołączył do czołówki polskich W gminie tej panuje szczególnie dobry „klimat” dla szachów. Być może zwycięstwo szachistów, zdobywając brązowy medal indywidualnych mi- drużyny Czarnovii na turnieju w Legnicy stanowiło dla tej miejscowości wielki impuls strzostw Polski. W sumie w latach 1998–2007 sześciokrotnie dla rozwoju szachów – fakty są takie, że LKS Czarnovia Czarna (występując później wystąpił w tych finałach. W drużynowych mistrzostwach pod inną nazwą) będzie odgrywać od tej pory ważną rolę w turniejach o „Złotą Wieżę”, Polski (w latach 2002–2010) zdobył 8 medali – 6 srebrnych z czasem urastając do stałego faworyta imprezy. Klub także ze swoich szeregów zacznie i 2 brązowe. Ma też na swoim koncie 2 medale (złoty i brązo- generować wielu utalentowanych szachistów, zaś gmina Czarna będzie organizatorem wy) w indywidualnych i 2 medale (złoty i brązowy) w druży- wielu ogólnopolskich i międzynarodowych imprez. nowych mistrzostwach Polski w szachach błyskawicznych.

114 115 W drużynowym Turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył dwa medale – srebrny (1993) XXXV Turniej o „Złotą Wieżę” i brązowy (1992). W 2004 roku reprezentował Polskę na szachowej olimpiadzie w Calvi (Hiszpania). Najwyższy ranking w karierze osiągnął 1 stycznia 2007 r., z wynikiem 28. Finał Centralny – Legnica (16–21 maja 1993) 2580 punktów zajmował wówczas 8 miejsce wśród polskich szachistów.

Tabela wyników Finału Centralnego XXXIV Turnieju o „Złotą Wieżę” – Legnica 1992 M Klub Województwo Pkt 1 LKS Czarnovia Czarna tarnowskie 23,5 2 LKSz ZPD Jasień zielonogórskie 21,0 3 LZ S Caissa Legnica legnickie 21,0 4 GLKS Polonia Andrespol łódzkie 21,0 5 LKS Piast Sieradz sieradzkie 19,5 6 LZS Rolnik Róża tarnowskie 19,0 7 LKS Kormoran Ostróda olsztyńskie 16,5 8 LZS Hetman Klucze katowickie 14,5 9 MGLKS Nasiennik Gryfice szczecińskie 14,0 10 LKS Chrobry Gniezno poznańskie 8,5 Klub Nauczyciela w Legnicy mieści się przy ulicy Jordana 17. Budynek powstał w II połowie XIX wieku, przez dziesiątki lat była tu restauracja. Obecnie poza Klubem Nauczyciela mieści się tu też Szkolne Schronisko Młodzieżowe Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt Impreza ponownie odbyła się w Legnicy, tym razem w Klubie Nauczyciela, w by- 1 Gabriel Bieńkowski MGLKS Nasiennik Gryfice (woj. szczecińskie) 6,5 łej sali kinowej, w bardzo dobrych warunkach do gry: duża przestrzeń, czynna przez 2-4 Krzysztof Lisowski LKS Kormoran Ostróda (woj. olsztyńskie) 5,5 cały czas klubokawiarnia przylegająca do sali gry. Tempo gry wynosiło 40 posunięć 2-4 Marek Pęgiel LKS Czarnovia Czarna (woj. tarnowskie) 5,5 na 1,5 godziny i pół godziny na dokończenie partii. Prawo udziału w turnieju mieli 2-4 Paweł Matuszewski GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 5,5 zawodnicy i zawodniczki do I kategorii szachowej. II szachownica W turnieju uczestniczyło 10 drużyn z 10 województw. Zwyciężył LKSz ZPD Jasień 1 Tomasz Para LKS Czarnovia Czarna (woj. tarnowskie) 7,0 przed LKS Caissą Legnica i LKS Nadnarwianką Pułtusk. Przez prawie cały turniej ry- 2 Romuald Żbik LKS Piast Sieradz (woj. sieradzkie) 6,5 walizacja toczyła się pomiędzy dwoma pierwszymi drużynami, a tylko w rundach 3–5 3 Andrzej Kobyłecki GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 6,0 próbował do walki włączyć się LKS Kormoran Ostróda. III szachownica Składy najlepszych trzech drużyn: 1 Grzegorz Murawski LKSz ZPD Jasień (woj. zielonogórskie) 8,0 1. LKSz ZPD Jasień – Grzegorz Murawski, Andrzej Kiełek, Dariusz Bieliński, Mał- 2 Adam Sajdak LKS Kormoran Ostróda (woj. olsztyńskie) 6,0 gorzata Dziopa, 3 Jarosław Szczerbak GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 6,0 2. LKS Caissa Legnica – Artur Rysz, Mirosław Baściuk, Łukasz Cyborowski, Agniesz- IV szachownica ka Skuczyńska, 1 Agnieszka Skuczyńska LZS Caissa Legnica (woj. legnickie) 6,0 3. LKS Nadnarwianka Pułtusk – Roman Kalinowski, Roman Dawidczyk, Cezary Jur- 2 Ewa Otfinowska LKS Czarnovia Czarna (woj. tarnowskie) 6,0 czak, Anna Krauze. 3 Marta Rychlińska LZS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 6,0 Najlepsze rezultaty na szachownicach uzyskali: • I szachownica – Grzegorz Murawski 7 pkt (LKSz ZPD Jasień, woj. zielonogórskie), • II szachownica – Andrzej Czyż (LZS Hetman Wschowa, woj. leszczyńskie) oraz Andrzej Kobyłecki (GLKS Polonia Andrespol, woj. łódzkie) – po 7,5 pkt,

116 117 • III szachownica – Paweł Krępczyński 7,5 pkt (LKS Piast Sieradz, woj. sieradzkie), Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: • IV szachownica – Alicja Szypuła (LKS Pasjonat Dankowice, woj. bielskie) I szachownica Pkt oraz Anna Krauze (LKS Nadnarwianka Pułtusk, woj. ciechanowskie) – po 7 pkt. 1 Grzegorz Murawski LKSz ZPD Jasień (woj. zielonogórskie) 7,0 Trzy pierwsze drużyny otrzymały okazałe kryształowe puchary. Zawodnicy drużyn 2-5 Artur Rysz LKS Caissa Legnica (woj. legnickie) 5,5 z miejsc 1–6 nagrody rzeczowe. Nagrodami rzeczowymi uhonorowani zostali także 2-5 Robert Lasoń GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 5,5 najlepsi zawodnicy na poszczególnych szachownicach oraz najmłodsza i najmłodszy 2-5 Jarosław Mierzyński LZS Hetman Wschowa (woj. leszczyńskie) 5,5 uczestnik zawodów. 2-5 Cezary Zarębski LKS Kormoran Ostróda (woj. olsztyńskie) 5,5 Sędzią głównym turnieju był Leszek Broczkowski, sędziami rundowymi Lesław Ka- II szachownica plukiewicz i Dariusz Walasiak. 1-2 Andrzej Czyż LZS Hetman Wschowa (woj. leszczyńskie) 7,5 Niestety mankamentem turnieju w Legnicy był brak imprez towarzyszących. Uczest- 1-2 Andrzej Kobyłecki GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 7,5 nicy z sentymentem wspominali wspaniałe widowiska „żywych szachów” z ubiegłych 3 Mirosław Baściuk LKS Caissa Legnica (woj. legnickie) 6,0 lat, spotkania z czołowymi zawodnikami kraju (symultany), wieczory klubowe i inne III szachownica atrakcje. Zadawano sobie też pytanie: „czy turniej powróci znów do zamków i pałaców 1 Paweł Krępczyński LKS Piast Sieradz (woj. sieradzkie) 7,5 jak w okresie swojego rozkwitu?” Jubileusz 35-lecia nie nastrajał zbyt optymistycznie. 2 Łukasz Cyborowski LKS Caissa Legnica (woj. legnickie) 7,0 3 Krzysztof Lisowski LKS Kormoran Ostróda (woj. olsztyńskie) 6,5 Sylwetki szachistów 3 Dariusz Bieliński LKSz ZPD Jasień (woj. zielonogórskie) 6,5 IV szachownica Grzegorz Murawski (rocznik 1975) – mistrz krajowy 1-2 Alicja Szypuła LKS Pasjonat Dankowice (woj. bielskie) 7,0 (1997), instruktor i sędzia szachowy. Dwukrotnie startował 1-2 Anna Krauze LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 7,0 w finałach mistrzostw Polski juniorów. Wielokrotny uczest- 3 Małgorzata Dziopa LKSz ZPD Jasień (woj. zielonogórskie) 6,5 nik turniejów o „Złotą Wieżę”, zdobywca 4 medali – 3 zło- te (1993, 1999 i 2000) i 1 srebrny 1992). Najwyższy ranking Na podstawie wzmianek w literaturze przypuszcza się, że szachy dotarły do Polski w karierze osiągnął 1 kwietnia 2003 roku – 2362. Obecnie w XII wieku, za panowania Bolesława Krzywoustego. Umiejętność gry w szachy uzna- prezes KSz Odrodzenie Kożuchów, który ma na swoim kon- wana była za zaletę i zyskała sobie wysoką rangę na dworze królewskim. O uznaniu

cie starty w I lidze szachowej i ekstraklasie. owe dworu królewskiego dla szachów świadczy m.in. fakt, że w herbach nadawanych w XII h wieku i późniejszych latach umieszczano elementy szachowe, np. herb „Wczele” ma dwie Tabela wyników Finału Centralnego XXXV Turnieju o „Złotą Wieżę”– Legnica 1993 szachownice, a jednym z elementów herbu Kalisza jest również szachownica. M Klub Województwo Punkty zac Sandomierski skarb. 57 lat temu archeolodzy Jerzy i Eligia Gąssowscy natrafili w San-

1 LKSz ZPD Jasień zielonogórskie 24,0 s

i domierzu na szachy podróżne z XII w. 29 malutkich bierek (do kompletu brakuje jedy-

2 LKS Caissa Legnica legnickie 23,5 k nie trzech) ktoś zakopał głęboko pod podłogą skromnej chatki na wzgórzu św. Jakuba. 3 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 21,5 t

s Przez pół wieku mnożono teorie na temat tego, jak się tam znalazły te wyrafinowane 4 LKS Kormoran Ostróda olsztyńskie 19,0 przedmioty – jedni twierdzili, że szachy są produkcji miejscowej, inni w abstrakcyjnych 5 GLKS Polonia Andrespol łódzkie 18,0 formach dopatrywali się wpływów z Rusi. Ostatnio ustalono, że przywędrowały one

6 LZS Hetman Wschowa leszczyńskie 18,0 awo z Zachodu. 7 LKS Piast Sieradz sieradzkie 17,5 k Pierwszy w Polsce podręcznik gry w szachy opracował na początku XVIII wieku Jan

8 LKS Czarnovia Czarna tarnowskie 15,0 ie Ostroróg, jednakże nie został on opublikowany. Dopiero w 1835 r. wydano drukiem C 9 LKS Pasjonat Dankowice bielskie 13,5 polski podręcznik gry w szachy, którego autorem był Kazimierz Krupski. 10 LZS Gmina Wolbrom katowickie 10,0

118 119 XXXVI Turniej o „Złotą Wieżę” • II szachownica – Bogusław Kuma 8,5 pkt (MLKS Przełom Postomino, woj. słup- skie), 29. Finał Centralny – Żagań (23–29 kwietnia 1994) • III szachownica – Paweł Murawski 8,5 pkt (LKSz ZPD Jasień, woj. zielonogórskie), • IV szachownica – Anna Krauze 8 pkt (LKS Nadnarwianka Pułtusk, woj. ciechanowskie). Sędzią głównym turnieju był Mariusz Kucharski, a sędzią rundowym Ryszard Szy- dzik. Jako imprezę towarzyszącą rozegrano turniej błyskawiczny na dystansie 9 rund, w którym uczestniczyło 32 zawodników. Wygrał Paweł Murawski (LKSz ZPD Jasień) 7,5 pkt, przed Romanem Kalinowskim (LKS Nadnarwianka Pułtusk) 7,0 pkt i Toma- szem Wawrzaszkiem (LZS Odra Klenica) 6,5 pkt.

Tabela wyników Finału Centralnego XXXVI Turnieju o „Złotą Wieżę”– Żagań 1994 M Klub Województwo Pkt 1 GLKS Polonia Andrespol łódzkie 30,0 2 LKSz ZPD Jasień zielonogórskie 28,5 3 MLKS Przełom Postomino słupskie 27,0 4 LZS Hetman Wschowa leszczyńskie 24,5 Żagań jest miastem o ponad 800-letniej historii. Według legendy gród w 700 roku założyła księżniczka 5 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 21,0 Żaganna z rodu Kraka, córka Wandy – położony był nad Bobrem w odległości około 1,5 km na północ od 6 LZS Odra Klenica zielonogórskie 19,5 powstałego później miasta (ok. 1230 roku) 7 LKS Czarnovia Czarna tarnowskie 19,0 8 GLKS Przemsza Klucze katowickie 17,5 Po raz drugi w historii turniej odbył się w przepięknej Sali Kryształowej Żagańskiego 9 LKS Kormoran Ostróda olsztyńskie 13,0 Pałacu Kultury – obiektu usytuowanego w parku krajobrazowym nad Bobrem. Rok 10 LKS Wrzos Września poznańskie 12,0 później w tym samym miejscu przeprowadzono Mistrzostwa Europy Juniorów. 11 LKS Piast Sieradz sieradzkie 8,0 W turnieju wzięło udział 11 drużyn. Nie zgłosił się zespół LZS Strzelin (woj. wrocław- skie). Prawo udziału w turnieju mieli zawodnicy i zawodniczki do I kategorii szachowej Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: nieposiadający zmiennego rankingu. Tempo gry wynosiło 40 posunięć na 1,5 godziny I szachownica Pkt i pół godziny na dokończenie partii. 1 Robert Lasoń GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 9,0 Rywalizacja toczyła się pomiędzy czterema drużynami: GLKS Polonia Andrespol, 2 Jarosław Mierzyński LZS Hetman Wschowa (woj. leszczyńskie) 7,5 LKSz ZPD Jasień, MLKS Przełom Postomino i LZS Hetman Wschowa i w takiej kolej- ności drużyny te uplasowały się w tabeli. 3 Roman Kalinowski LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 6,5 II szachownica Składy najlepszych trzech drużyn: 1. GLKS Polonia Andrespol – Robert Lasoń, Paweł Matuszewski, Błażej Ojrzyński, 1 Bogusław Kuma MLKS Przełom Postomino (woj. słupskie) 8,5 Ewa Szczepaniak, 2-3 Wiesław Oliwa GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 7,5 2. LKSz ZPD Jasień – Dariusz Bieliński, Aleksander Kiełbratowski, Paweł Murawski, 2-3 Aleksander Kiełbratowski LKSz ZPD Jasień (woj. zielonogórskie) 7,5 Małgorzata Dziopa, III szachownica 3. MLKS Przełom Postomino – Grzegorz Hilarecki, Bogusław Kuma, Maciej Strzał- 1 Paweł Murawski LKSz ZPD Jasień (woj. zielonogórskie) 8,5 ba, Anna Morawiec. 2 Błażej Ojrzyński GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 8,0 Najlepsze rezultaty na szachownicach uzyskali: 3 Tomasz Kajzer LZS Hetman Wschowa (woj. leszczyńskie) 7,0 • I szachownica – Robert Lasoń 9 pkt (GLKS Polonia Andrespol, woj. łódzkie),

120 121 IV szachownica XXXVII Turniej o „Złotą Wieżę” 1 Anna Krauze LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 8,0 2-3 Anna Morawiec MLKS Przełom Postomino (woj. słupskie) 7,5 30. Finał Centralny – Szczyrk (21–27 kwietnia 1995) 2-3 Ewa Szczepaniak GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 7,5

Mistrzowie nad mistrzami – Bobby Fischer i Garii Kasparow Bobby Fischer nauczył się grać w szachy w wieku 6 lat. Sześć miesięcy po piętnastych urodzinach został arcymistrzem. W tamtym czasie był najmłodszym arcymistrzem

owe w historii szachów. Szczyt świetności Fischera przypadł na rok 1972, kiedy to poko-

h nał Borysa Spasskiego, a także przełamał radziecką hegemonię w szachach, zostając mistrzem świata. Ów mecz do dziś jest zac jednym z najsłynniejszych wydarzeń sza-

s chowych w historii. Jednak trzy lata póź- i niej Fischer zniknął z zawodowych sza- k chów i życia publicznego. Pojawił się 20 lat t

s później, aby pokonać Spasskiego w meczu rewanżowym. Potem Fischer ponownie usunął się w cień, stroniąc od świata sza- Pierwszą turystyczną bazą noclegową w Szczyrku były koszary i lazarety – lata 20. XX wieku. Dziś Szczyrk

awo chowego aż do swojej śmierci w 2008 roku. to raj dla miłośników „białego szaleństwa” – około 60 kilometrów tras narciarskich, tor dla saneczkarzy, rynna dla miłośników snowboardu, skocznie narciarskie k Umarł w wieku 64 lat. Kasparow został najmłodszym mistrzem świata w historii. Pokonując Anatolija Kar- ie Finał odbył się w Domu Turysty PTTK w Szczyrku, z tym że ostatnia runda została C powa, miał 22 lata. Przez tyleż lat trwała również jego hegemonia w światowych szachach. Najwyższy ranking, jaki osiągnął, 2851, został pobity dopiero przez obecnego rozegrana w Strażnicy OSP w Dankowicach. Warunki pobytu i gry były bardzo dobre. mistrza świata, Magnusa Carlse- Bezpośrednim organizatorem zawodów był LKS Pasjonat Dankowice (woj. bielskie), na w 2014 roku. Kasparow cieszył który obchodził jubileusz 50-lecia istnienia klubu. Rozgrywki przeprowadzono w tem- się światową sławą i był twarzą pie 40 posunięć na 1,5 godziny i pół godziny na dokończenie partii. Prawo udziału szachów przez dziesięciolecia, aż w turnieju mieli zawodnicy i zawodniczki do I kategorii szachowej włącznie (niepo- w roku 2005 wycofał się z rywali- siadający zmiennego rankingu). Sędzią głównym turnieju był Jacek Matlak z Bielska- zacji, koncentrując się na polityce Białej, a sędzią rundowym Henryk Seifert. i działalności charytatywnej. W turnieju zwyciężył MLKS Przełom Postomino (woj. słupskie) przed GLKS Prze- Fischer i Kasparow są uważani msza Klucze (woj. katowickie) i ubiegłorocznym mistrzem – GLKS Polonia Andrespol przez większość świata szachowe- (woj. łódzkie). go za dwóch najsilniejszych i naj- Składy najlepszych trzech drużyn: słynniejszych mistrzów świata 1. MLKS Przełom Postomino – Robert Wegner, Tomasz Chmielewski, Zdzisław Mo- wszech czasów. rawiec, Anna Morawiec, 2. GLKS Przemsza Klucze – Władysław Gbyl, Zygmunt Kośmider, Jacek Komendec- ki, Agnieszka Mentel, 3. GLKS Polonia Andrespol – Jarosław Szczerbak, Andrzej Kobyłecki, Błażej Ojrzyń- ski, Ewa Szczepaniak.

122 123 Najlepsze rezultaty na szachownicach uzyskali: Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: • I szachownica – Bernard Grylewicz 7,5 pkt (LZS ŻDK Żnin, woj. bydgoskie), I szachownica Pkt • II szachownica – Zygmunt Kośmider 9,5 pkt (GLKS Przemsza Klucze, woj. kato- 1 Bernard Grylewicz LZS ŻDK Żnin (woj. bydgoskie) 7,5 wickie), 2-3 Janusz Trusewicz LZS Hetman Wschowa (woj. leszczyńskie) 7,0 • III szachownica – Jacek Komendecki 8 pkt (GLKS Przemsza Klucze, woj. katowic- 2-3 Robert Wegner MLKS Przełom Postomino (woj. słupskie) 7,0 kie), II szachownica • IV szachownica – Anna Morawiec 8 pkt (MLKS Przełom Postomino, woj. słupskie). 1 Zygmunt Kośmider GLKS Przemsza Klucze (woj. katowickie) 9,5 2 Paweł Jakubowski LZS Hetman Gryfów Śląski (woj. jeleniogórskie) 8,0 Sylwetki szachistów 3 Andrzej Czyż LZS Hetman Wschowa (woj. leszczyńskie) 7,5 III szachownica Jacek Matlak (rocznik 1964) – mistrz FIDE (2003), starszy 1 Jacek Komendecki GLKS Przemsza Klucze (woj. katowickie) 8,0 mistrz międzynarodowy w grze korespondencyjnej (2001), 2 Łukasz Bugalski LZS ŻDK Żnin (woj. bydgoskie) 7,5 sędzia klasy międzynarodowej (2000), instruktor i działacz 3 Błażej Ojrzyński GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 7,0 szachowy. Zdobywca dwóch złotych medali w drużyno- IV szachownica wych mistrzostwach Polski w szachach korespondencyjnych. 1 Anna Morawiec MLKS Przełom Postomino (woj. słupskie) 9,0 Uczestnik indywidualnych mistrzostw świata (Ostróda 2015) 2-3 Agnieszka Mentel GLKS Przemsza Klucze (woj. katowickie) 7,5 oraz Europy (Łowicz 2011) w rozwiązywaniu zadań szacho- 2-3 Alicja Michajluk LZS Hetman Gryfów Śląski (woj. jeleniogórskie) 7,5 wych (solving). Sędzia główny wielu imprez rangi mistrzostw Polski oraz turniejów międzynarodowych (w tym finałowych turniejów o „Złotą Wieżę” –1995, 2004 i 2005). Autor wielu interesujących publikacji szachowych – między innymi książek pod nazwą „Droga do mistrzostwa szachowego”. Najwyższy ranking w karierze – FIDE 2305 (1 stycznia 1990), ICCF – 2577 (2000/2). Szachistą jest też jego młodszy brat Marek, mistrz mię- dzynarodowy.

Tabela wyników Finału Centralnego XXXVII Turnieju o „Złotą Wieżę”– Szczyrk 1995 M Klub Województwo Punkty 1 MLKS Przełom Postomino słupskie 29,0 2 GLKS Przemsza Klucze katowickie 28,5 3 GLKS Polonia Andrespol łódzkie 26,0 4 LKS Czarnovia Czarna tarnowskie 24,0 5 LZS Hetman Wschowa leszczyńskie 24,0 6 LZS Hetman Gryfów Śląski jeleniogórskie 22,0 7 LZS ŻDK Żnin bydgoskie 21,0 8 LKS Cisy Nałęczów lubelskie 20,0 Turniej odbywał się w Szczyrku, ostatnia runda oraz wręczenie nagród odbyło się w Dankowicach 9 LKS MGOK Mszczonowianka Mszczonów skierniewickie 19,0 10 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 19,0 11 LKS Pribo-Hańcza Suwałki suwalskie 17,0 12 LKS Wisła Strumień bielskie 12,0

124 125 XXXVIII Turniej o „Złotą Wieżę” Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LKS Pribo-Hańcza Suwałki – Leszek Ostrowski, Jerzy Ciruk, Kamil Grycel, Filip 31. Finał Centralny – Augustów (19–25 kwietnia 1996) Bargłowski, Jolanta Krynicka, 2. LKS Nadnarwianka Pułtusk – Dionizy Barwiński, Zbigniew Tyszkiewicz, Cezary Jurczak, Elżbieta Sosnowska, 3. LZS Rolnik Róża – Grzegorz Krogulski, Ryszard Palus, Grzegorz Zieliński, Jaro- sław Gurgul, Marta Rychlińska. Najlepsze rezultaty na szachownicach uzyskali: • I szachownica – Grzegorz Krogulski 10 pkt (LZS Rolnik Róża, woj. tarnowskie), • II szachownica – Aleksander Pisarek 10 pkt (LKS Wisła Strumień, woj. bielskie), • III szachownica – Błażej Ojrzyński 8 pkt (GLKS Polonia Andrespol, woj. łódzkie), • IV szachownica – Jolanta Krynicka 11 pkt (LKS Pribo-Hańcza Suwałki, woj. suwalskie). Organizacja imprezy, po latach przerwy, w Polsce północno-wschodniej, spotkała się z życzliwą oceną jej uczestników. Zwłaszcza że całość turnieju została zlokalizowana w mającym renomę domu wczasowym, położonym wśród jezior i lasów. Zachęceni dobrymi ocenami działacze z Suwałk na czele z Mikołajem Burą, już w następnym roku

Augustów – wodna stolica północno-wschodniej Polski. Największą atrakcją miasta są rejsy po Kanale w tym samym miejscu przeprowadzili rozgrywki I ligi szachowej. Augustowskim, wybudowanym w latach 1824–1839, który tworzą rzeki (Biebrza, Czarna Hańcza, Netta, Niemen, Marycha, Rospuda), kilka jezior i 18 śluz Sylwetki szachistów

Od 1996 roku ponownie zmieniony został regulamin turniejów o „Złotą Wieżę”. Jolanta Zielińska (z domu Krynicka, rocznik 1973) – mi- Z myślą, aby nie dyskryminować jednak najlepszych szachistów Zrzeszenia LZS, a jed- strzyni krajowa (1996). Czterokrotnie, w latach 1994–1998, nocześnie utrzymać masowość imprezy, ustalono, że w latach parzystych mają prawo uczestniczyła w finałach indywidualnych mistrzostw Pol- uczestnictwa wszyscy zawodnicy Ludowych Zespołów Sportowych bez względu na po- ski kobiet (najlepsze miejsce 6 zajęła w 1997 roku). W dru- siadaną kategorię, w latach nieparzystych – zawodnicy i zawodniczki do I kategorii żynowych mistrzostwach Polski zdobyła srebrny medal (bez normy kandydackiej – tzw. plusa). w 1996 roku. Ma na swoim koncie także dwa medale – sre- Ten finał centralny został rozegrany w Wojskowym Domu Wczasowym w Augusto- bro (1992) i brąz (1993) – w mistrzostwach Polski juniorek, wie. W turnieju wzięło udział 12 zespołów – obrońca tytułu i gospodarz oraz 10 dru- w których uczestniczyła dziewięciokrotnie (1986–1993). żyn wyłonionych w 4-szczeblowych eliminacjach. Tempo gry wynosiło 40 posunięć na W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczyła 1,5 godziny i pół godziny na dokończenie partii. 3 medale – 2 złote (1996 i 1998) i 1 srebrny (2003). Najwyż- Sędzią głównym finału był Mikołaj Bura z Suwałk. Sędziami rundowymi Leopold szy ranking w karierze – 2175 (1 stycznia 1995). Dudanowicz z Augustowa i Andrzej Bukowski z Olecka. Impreza przeprowadzona zo- Grzegorz Krogulski (rocznik 1975) – mistrz krajowy stała na wysokim poziomie sportowym i organizacyjnym. (1998). W latach 1989–1993 sześciokrotnie uczestniczył Przez większą część turnieju na czele znajdowały się LKS Pribo-Hańcza Suwałki i LZS w finałach mistrzostw Polski juniorów – najlepsze miejsce Rolnik Róża. Tę drugą drużynę w ostatniej rundzie „rzutem na taśmę” wyprzedził LKS 4 zajął w 1989 roku. Raz startował w mistrzostwach Pol- Nadnarwianka Pułtusk. ski w szachach szybkich, zajmując w 2007 roku 15 miejsce. Na salony „Złotej Wieży” powrócili „starzy” mistrzowie. Turniej pokazał, gdzie ukry- W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył 5 medali te są prawdziwe „siły” LZS-owskich szachów – ubiegłoroczny mistrz uplasował się na – 2 złote (1991 i 1998), 2 srebrne (1999 i 2007) i 1 brązowy 8 miejscu, nie bez trudu walcząc o miejsce w pierwszej dziesiątce. (1996).

126 127 Tabela wyników Finału Centralnego XXXVIII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Augustów XXXIX Turniej o „Złotą Wieżę” 1996 M Klub Województwo Pkt 32. Finał Centralny – Kruszwica (16–23 maja 1997) 1 LKS Pribo-Hańcza Suwałki suwalskie 35,0 2 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 29,0 3 LZS Rolnik Róża tarnowskie 28,5 4 LKS Wisła Strumień bielskie 26,0 5 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 24,5 6 GOK Małogoszcz kieleckie 23,0 7 LZS Hetman Wschowa leszczyńskie 19,5 8 MLKS Przełom Postomino słupskie 17,5 9 GOK Samborowo olsztyńskie 17,0 10 GLKS Polonia Andrespol łódzkie 17,0 11 LKS Chrobry Gniezno poznańskie 16,0 12 LZS Kruszwica bydgoskie 11,0

Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt Pałac w Kobylnikach koło Kruszwicy, wzorowany na francuskim renesansie z czasów Henryka IV i Ludwika XIII, został wzniesiony w 1900 roku, obok założono rozległy park krajobrazowy. Pałac przetrwał w niemal 1 Grzegorz Krogulski LZS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 10,0 niezmienionym stanie do dziś 2 Leszek Ostrowski LKS Pribo-Hańcza Suwałki (woj. suwalskie) 9,5 3-4 Dionizy Barwiński LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 7,5 Tym razem finał centralny odbył się w pałacu, a nie w zamku. Miejscem zmagań sza- 3-4 Robert Tustanowski LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,5 chistów był Pałac w Kobylnikach – odległy około 3 km od centrum Kruszwicy. Prawo II szachownica uczestnictwa w turnieju mieli zawodnicy i zawodniczki do I kategorii – bez normy 1 Aleksander Pisarek LKS Wisła Strumień (woj. bielskie) 10,0 kandydackiej (tzw. plusa). W turnieju uczestniczyło 12 drużyn. Tempo gry wynosiło 2 Zbigniew Tyszkiewicz LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 8,5 40 posunięć na 1,5 godziny i 30 minut na dokończenie partii. 3 Jerzy Ciruk LKS Pribo-Hańcza Suwałki (woj. suwalskie) 7,0 Zwycięstwo odniosła drużyna reprezentująca województwo katowickie – GLKS III szachownica Przemsza Klucze wyprzedzając o półtora punktu LKS Pribo Hańcza Suwałki. Te dwie 1 Błażej Ojrzyński GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 8,0 drużyny były na czele od IV rundy. Walka o „Brązową Wieżę” do ostatniej rundy toczy- 2 Przemysław Spurek GOK Małogoszcz (woj. kieleckie) 7,5 ła się pomiędzy LKS Nadnarwianka Pułtusk i MLKS Przełom Postomino. Przed ostat- 3 Sławomir Rusiniak GOK Samborowo (woj. olsztyńskie) 7,0 nią rundą o pół punktu lepsza była „Nadnarwianka”, jednak w ostatniej rundzie LKS IV szachownica Przełom Postomino wygrał 4:0 z LKS Piast Śrem, a LKS Nadnarwianka Pułtusk tylko 1 Jolanta Krynicka LKS Pribo-Hańcza Suwałki (woj. suwalskie) 11,0 3:1 z GLKS Polonia Andrespol i w ten sposób reprezentanci Postomina „wskoczyli na 2 Elżbieta Sosnowska LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 9,0 pudło”. Ciekawostką były wyniki drużyny LKS Piast Śrem, która po trzeciej rundzie 3 Marta Rychlińska LZS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 8,0 była samodzielnym liderem, wygrywając 3 razy po 3:1, następnie jednak nie udało jej się odnieść zwycięstwa, a tylko raz zremisowała. Warto odnotować jeszcze jeden fakt – w latach 90. XX wieku nieźle w turniejach „Złotej Wieży” radziła sobie drużyna z Postomina. Często w składzie tej drużyny po- wtarzały się nazwiska Morawiec i Strzałba. W szachy grają – tata Zdzisław, córka Anna i syn Zdzisław Morawiec oraz bracia Maciej, Łukasz i Damian Strzałbowie.

128 129 Składy najlepszych trzech drużyn: Tabela wyników Finału Centralnego XXXIX Turnieju o „Złotą Wieżę”– Kruszwica 1. GLKS Przemsza Klucze – Andrzej Gbyl, Jacek Komendecki, Adam Mentel, Kata- 1997 rzyna Poznańska, M Klub Województwo Pkt 2. LKS Pribo Hańcza Suwałki – Konrad Anuszkiewicz, Kamil Grycel, Filip Bargłow- 1 GLKS Przemsza Klucze katowickie 31,5 ski, Kamila Haber, 2 LKS Pribo-Hańcza Suwałki suwalskie 30,0 3. MLKS Przełom Postomino – Zdzisław Morawiec, Zbigniew Maszota, Maciej 3 MLKS Przełom Postomino słupskie 26,5 Strzałba, Natalia Maszota. 4 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 26,0 Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: 5 LZS Hetman Wschowa leszczyńskie 23,0 • I szachownica – Andrzej Gbyl 9 pkt (GLKS Przemsza Klucze, woj. katowickie), 6 LZS Augustovia Augustów suwalskie 23,0 • II szachownica – Andrzej Czyż 9 pkt (LZS Hetman Wschowa, woj. leszczyńskie), 7 LKS Czarnovia Czarna tarnowskie 21,0 • III szachownica – Tomasz Kajzer (LZS Hetman Wschowa, woj. leszczyńskie) i Fi- 8 LKS Wierna Małogoszcz kieleckie 18,5 lip Bargłowski (LKS Pribo Hańcza Suwałki, woj. suwalskie) – po 8 pkt, 9 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 17,5 • IV szachownica – Anna Walkiewicz 9 pkt (LKS Nadnarwianka Pułtusk, woj. cie- 10 MLKS Gopło Kruszwica bydgoskie 16,5 chanowskie). 11 LKS Piast Śrem poznańskie 16,0 Finał był bardzo dobrze zorganizowany i przeprowadzony zarówno pod względem 12 GLKS Polonia Andrespol łódzkie 14,5 organizacyjnym, jak i sportowo-sędziowskim. Imprezę poprowadził Piotr Czarnolew- ski z Inowrocławia jako sędzia główny i Włodzimierz Chodorowski jako sędzia rundo- Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: wy. Kierownikiem turnieju był Franciszek Żak. I szachownica Pkt Dobrze się stało, że organizatorzy powrócili do dobrych tradycji imprez towarzy- 1 Andrzej Gbyl GLKS Przemsza Klucze (woj. katowickie) 9,0 szących. W dniu wolnym od rozgrywek w godzinach przedpołudniowych zapewniono przewodnika, pod którego opieką zwiedzano miasto z wejściem na „Mysią Wieżę” 2-3 Grzegorz Szuber LKS Wierna Małogoszcz (woj. kieleckie) 7,5 włącznie. W godzinach popołudniowych wielką atrakcją dla uczestników była kilku- 2-3 Konrad Anuszkiewicz LKS Pribo-Hańcza Suwałki (woj. suwalskie) 7,5 II szachownica nastokilometrowa wycieczka statkiem „Rusałka” po jeziorze Gopło, w czasie której na półmetku było ognisko na polanie i pieczenie kiełbasek. 1 Andrzej Czyż LZS Hetman Wschowa (woj. leszczyńskie) 9,0 2 Kamil Grycel LKS Pribo-Hańcza Suwałki (woj. suwalskie) 8,5 Sylwetki szachistów 3 Tomasz Stanisz LKS Czarnovia Czarna (woj. tarnowskie) 7,5 III szachownica Kamil Grycel (rocznik 1983) – mistrz FIDE (2007). W dru- 1-2 Tomasz Kajzer LZS Hetman Wschowa (woj. leszczyńskie) 8,0 żynowym mistrzostwach Polski w szachach błyskawicznych 1-2 Filip Bargłowski LKS Pribo-Hańcza Suwałki (woj. suwalskie) 8,0 zdobył dwa medale – srebrny w 2006 roku i brązowy w 2005. 3 Maciej Strzałba MLKS Przełom Postomino (woj. słupskie) 7,5 W latach 1994–2000 startował w 7 finałach mistrzostw Polski IV szachownica juniorów. W indywidualnych mistrzostwach Polski juniorów 1 Anna Walkiewicz LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. ciechanowskie) 9,0 w szachach szybkich zdobył jeden medal – brązowy (2001). 2 Katarzyna Poznańska GLKS Przemsza Klucze (woj. katowickie) 8,5 Po raz pierwszy wystartował w drużynowym turnieju o „Zło- 3-4 Natalia Maszota MLKS Przełom Postomino (woj. słupskie) 7,5 tą Wieżę” mając 13 lat, było to w 1996 roku i od razu zdobył 3-4 Magdalena Kurylonek LZS Augustovia Augustów (woj. suwalskie) 7,5 złoto. Oprócz tego ma w dorobku jeszcze 3 złote medale w tej imprezie – 2003, 2004 i 2009 – co łącznie daje 4 medale złote oraz 3 srebrne – 1997, 2000 i 2001, a także 1 brązowy z 1998 roku – w sumie 8 medali. Najwyższy ranking w karierze – 2317 (1 lipca 2006).

130 131 XL Turniej o „Złotą Wieżę” 33. Finał Centralny – Koszęcin (4–10 maja 1998)

Uczestnicy wieczoru wspomnień zorganizowanego z okazji 40-lecia turnieju o „Złotą Wieżę”.Pierwszy rząd od lewej: 1. Kazimierz Kujawski, 2. Lesław Bidziński, 3. Stefan Witkowski, 4. Gerda Mucha, 5. Dionizy Barwiński, 6. Halina Jałowiec, 7. Zbigniew Tyszkiewicz, 8. Ewa Górska 9. Anna Walkiewicz, 10. Hanna Tazbir, 11. Roman Ukraiński 12. nn; drugi rząd od lewej: 1. Tadeusz Nycz, 2. Leszek Broczkowski, 3. nn, 4. Leopold Dudanowicz, 5. Mikołaj Bura, 6. Wojciech Szkiela, 7. Tadeusz Tomkowicz, 8. Bolesław Wadych, Historia pałacu w Koszęcinie sięga XIII wieku. Swój obecny późnoklasycystyczny wygląd otrzymał w latach 9. nn,10.Wiesław Kasperek. 11. Tadeusz Bobecki, 12. nn,13. Tomasz Górniak 30. XIX wieku. Od 1953 roku jest siedzibą Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny Nadnarwianka Pułtusk z województwa ciechanowskiego. Zaskakująca była też odległa Jubileuszowy 40. Turniej Szachowy o „Złotą Wieżę” został rozegrany w pałacu pozycja pierwszoligowej Jasieni, ale zespół ten nie grał w najsilniejszym składzie. w Koszęcinie (woj. częstochowskie) – w siedzibie Państwowego Zespołu Pieśni i Tań- Składy najlepszych trzech drużyn: ca „Śląsk” (w połączonych salach Lustrzanej i Kominkowej). Zgodnie z regulaminem 1. LKS Rolnik Róża – Bogusław Sygulski, Grzegorz Krogulski, Paweł Zaskalski, Jo- prawo udziału w turnieju mieli zawodnicy i zawodniczki zrzeszeni w Ludowych Ze- lanta Zielińska, rez. Grzegorz Zieliński, społach Sportowych bez względu na posiadaną kategorię. Tempo gry wynosiło 23 po- 2. GLKS Polonia Andrespol – Robert Lasoń, Przemysław Lasoń, Krzysztof Gratka, sunięcia na pierwszą godzinę oraz po godzinie dla zawodnika na dokończenie partii. Lucyna Krawcewicz, rez. Dariusz Strejczek, Startowało 12 drużyn. Honorowy patronat nad turniejem sprawowali wojewodowie: 3. KSz Sido Cafe Hańcza Suwałki – Jerzy Ciruk, Dariusz Gałkiewicz, Kamil Grycel, katowicki i częstochowski, a prasowy „Trybuna Śląska”. Imprezę poprowadzili: Anto- Paulina Kamińska, rez. Konrad Anuszkiewicz. ni Olczyk z Łodzi jako sędzia główny i Wiesław Goliszek z Częstochowy jako sędzia Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: rundowy. Nad sprawami organizacyjnymi czuwali: Stanisław Sączek, prezes WZ LZS • I szachownica – Bogusław Sygulski 8,5 pkt (LKS Rolnik Róża, woj. tarnowskie), w Częstochowie oraz Stanisław Sokolik i Tomasz Panek. • II szachownica – Grzegorz Krogulski 7,5 pkt (LKS Rolnik Róża, woj. tarnowskie), W pełni zasłużone – przekonujące zwycięstwo odniosła drużyna LKS Rolnik Róża • III szachownica – Kamil Grycel 9 pkt (KSz Sido Cafe Hańcza Suwałki, woj. suwal- z województwa tarnowskiego. Przez pierwsze trzy rundy „Rolnik” ubiegał się o prowa- skie), dzenie z obrońcą tytułu MLKS Przemszą Klucze z województwa katowickiego, a na- • IV szachownica – Jolanta Zielińska 9,5 pkt (LKS Rolnik Róża, woj. tarnowskie). stępnie przez większą część turnieju trwała rywalizacja pomiędzy LKS Rolnik Róża W czasie jubileuszowego turnieju rozegrana została interesująca partia Lesława Bi- i KSz Sido Cafe Hańcza Suwałki. W ostatniej rundzie z „Hańczą” zrównał się zespół dzińskiego (LKS Śląsk Koszęcin) z Bogdanem Czernickim (LKS Brzozowia Brzozów), GLKS Polonia Andrespol z województwa łódzkiego i dzięki lepszym punktom me- w której pierwsze bicie miało miejsce po 3 godzinach i 15 minutach, a było to 36 po- czowym zdobył „Srebrną Wieżę”, a „Hańcza” – „Brązową Wieżę”. W ostatnich dwóch sunięcie. Do tego momentu zawodnicy „mocno się okopali” i unikali poważniejszych rundach do czołówki zbliżył się MLKS Przełom Postomino z województwa słupskie- starć. Najmłodszym uczestnikiem turnieju był 10-letni Marcin Tazbir, grający w druży- go, który zajął ostatecznie czwarte miejsce. Poniżej oczekiwań wypadła drużyna LKS nie LKS Szach-Mat Tuszyn, który za 15 lat uzyska tytuł arcymistrza.

132 133 Finał jubileuszowego turnieju był dobrze przygotowany i przeprowadzony. Usytu- owanie miejsca rozgrywek w pałacu było podtrzymaniem dobrych tradycji organizo- wania turnieju w zabytkowych budowlach. Radę Główną Zrzeszenia LZS reprezentowali: wiceprezes Wacław Hurko i Iwona Kusińska-Kania – która w wielu następnych latach będzie ściśle współpracować z organizatorami kolejnych finałów – to dobra du- sza i cicha bohaterka naszej imprezy. Niezapomnianym przeżyciem dla uczestników turnieju był godzinny występ zespo- łu „Śląsk” pod dyrekcją prof. Stanisława Hadyny w czasie otwarcia imprezy. Dodat- kową atrakcją dla uczestników było zwiedzanie jego siedziby, gdzie przewodnikiem był szachista miejscowego klubu, Lesław Bidziński. Ponadto zorganizowano wycieczkę do Częstochowy na Jasną Górę oraz zwiedzanie wystawy szachowej „Figury szachowe w sztuce” w Muzeum Częstochowskim, wizytę w nowoczesnym Ośrodku Edukacyjno- Rehabilitacyjnym dla Dzieci i Młodzieży w Rusinowicach i wycieczkę do zabytkowej kopalni w Tarnowskich Górach. Z okazji jubileuszowego turnieju odbył się „Wieczór Wspomnień”, który prowadził 1. Zdobywcy „Złotej Wieży” – drużyna LKS Rolnik Róża, mistrz międzynarodowy Stefan Witkowski, wieloletni członek Komisji Szachowej przy 2. Iwona Kusińska-Kania wpisuje RG Z LZS. Niestety wielu osób, ludzi związanych w ubiegłych latach ze „Złotą Wieżą” się do księgi pamiątkowej LKS nie skorzystało z zaproszenia. Wiadomo też, że wielu uczestników i organizatorów tur- Śląsk Koszęcin, 3. Zdobywcy „Srebrnej Wieży” – GLKS Polonia nieju już niestety, nie żyje. Andrespol, 4. Na otwarciu turnieju śpiewał i tańczył Sylwetki szachistów zespół „Śląsk”, 5. Wiceprezes RG Z LZS Wacław Hurko wręcza Stanisławowi Hadynie, Bogusław Sygulski (1957–2017) – mistrz międzynarodo- dyrektorowi „Śląska” pamiątkowy wy (1988), instruktor i sędzia szachowy. Uczestnik finału grawerton indywidualnych mistrzostw Polski w 1985 roku, złoty medalista drużynowych mistrzostw Polski z 1984 roku, srebrny medalista indywidualnych mistrzostw Polski w szachach błyskawicznych z 1986 roku. Dwukrotny – złoty (1982) i srebrny (1990) – medalista drużynowych mistrzostw Polski w grze błyskawicznej. Wielokrotny uczestnik turniejów fi- nałowych o „Złotą Wieżę”. Łącznie zdobył 7 medali – 3 złote (1998, 2002, 2005), 3 srebrne (2003, 2004 i 2007) oraz 1 brą- zowy (1983). Najwyższy ranking w karierze – 2390 (1 lipca 1985). W szachy gra jego córka Anna Stanowska, syn Paweł i brat Artur – mistrz międzynarodowy. Marcin Tazbir (rocznik 1988) – arcymistrz od 2013 roku, instruktor klasy międzynarodowej od 2015 roku. Trzykrotny mistrz Polski juniorów (1998, 2004 i 2006), w 2006 r. zdobył srebrny, a w 2007 r. – brązowy medal w mistrzostwach U20. W drużynowych mistrzostwach Polski zdobył 2 srebrne

134 135 medale (2004 i 2005). Ma też wiele medali zdobytych w imprezach na poziomie mi- XLI Turniej o „Złotą Wieżę” strzostw wśród niewidomych i słabowidzących, m.in.: 2015 –mistrz Europy, 2017 – na olimpiadzie 2 medale (brąz drużynowo i srebro indywidualnie), 2018 – mistrzostwa 34. Finał Centralny – Ustka (21–30 maja 1999) świata 2 medale (złoty indywidualnie i srebrny drużynowo). Najwyższy ranking w karierze – 2561 (1 czerwca 2013).

Tabela wyników Finału Centralnego XL Turnieju o „Złotą Wieżę” – Koszęcin 1998 M Klub Województwo Pkt 1 LKS Rolnik Róża tarnowskie 34,0 2 GLKS Polonia Andrespol łódzkie 28,0 3 KSz Sido Cafe Hańcza Suwałki suwalskie 28,0 4 MLKS Przełom Postomino słupskie 27,0 5 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 21,5 6 LKS Szach-Mat Tuszyn piotrkowskie 21,0 7 LKS Nadnarwianka Pułtusk ciechanowskie 21,0 8 GLKS Przemsza Klucze katowickie 20,0 9 LKS Brzozowia Brzozów krośnieńskie 20,0 10 ZPDD Lubtar Jasień zielonogórskie 18,5 Najbardziej interesujące miejsca Ustki mogą być ukryte przed wzrokiem ciekawskich. Na terenie miasta 11 MLKS Wisła Nowe bydgoskie 18,0 znajdują się: stary spichlerz portowy, dziewiętnastowieczne budynki szachulcowe, rybackie domostwa oraz warownia, do złudzenia przypominająca działa Wikingów. Najpiękniejsza jest jednak plaża 12 LKS Śląsk Koszęcin częstochowskie 7,0

Kolejny finał centralny odbył się w Ustce w „Domu Rybaka”. Budynek być może z wy- Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: glądu daleki był od tego, by nazwać go pałacem, ale oprócz przyzwoitych warunków I szachownica Pkt mieszkaniowych i w miarę wygodnej sali gry miał jeden wielki atut – był usytuowany 1 Bogusław Sygulski LKS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 8,5 blisko portu i morza. Pogoda w czasie trwania turnieju była wymarzona, więc oprócz 2-3 Waldemar Świć LKS Szach-Mat Tuszyn (woj. piotrkowskie) 7,0 gry w szachy, w wolnym czasie, uczestnicy turnieju korzystali z kąpieli słonecznych, a ci 2-3 Bogdan Czernicki LKS Brzozowia Brzozów (woj. krośnieńskie) 7,0 odważniejsi nawet morskich (choć woda Bałtyku o tej porze roku jest jeszcze bardzo II szachownica zimna). Atrakcją dla uczestników była też wycieczka do Słowińskiego Parku Narodo- 1 Grzegorz Krogulski LKS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 7,5 wego. 2-3 Witold Balcerowski LKS Szach-Mat Tuszyn (woj. piotrkowskie) 7,0 Trzeba wspomnieć także o ważnym wydarzeniu dla naszego kraju, jakie miało wtedy 2-3 Patryk Oliwa ZPDD Lubtar Jasień (woj. zielonogórskie) 7,0 miejsce. 1 stycznia 1999 roku weszła w życie reforma administracyjna, która wpro- III szachownica wadziła trójstopniową strukturę podziału terytorialnego (gmina, powiat, wojewódz- 1 Kamil Grycel KSz Sido Cafe Hańcza Suwałki (woj. suwalskie) 9,0 two). Reforma ta miała istotne znaczenie, także dla sposobu rozgrywania kolejnych 2 Krzysztof Gratka GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 8,5 turniejów o „Złotą Wieżę”, ponieważ utworzonych zostało 16 województw (z dotych- 3 Paweł Zaskalski LKS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 8,0 czasowych 49). Ta dobra reforma wpłynęła korzystnie także na turniej – można było IV szachownica zrezygnować z eliminacji strefowych, które zawsze były dla wszystkich trudne, czasem 1 Jolanta Zielińska LKS Rolnik Róża (woj. tarnowskie) 9,5 loteryjne (często eliminowały z finału centralnego bardzo dobre drużyny) i zdecydo- 2-3 Lucyna Krawcewicz GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 8,5 wać się na prosty klucz awansu do finałów – awansuje mistrz województwa, dodatkowo 2-3 Anna Morawiec MLKS Przełom Postomino (woj. słupskie) 8,5 w turnieju gra drużyna ubiegłorocznego mistrza i gospodarzy zawodów, co maksymal- nie dawało 18 drużyn w finale.

136 137 W ramach zmian regulaminowych zrezygnowano także z przepisu ograniczającego Sylwetki szachistów udział w turnieju najlepszym szachistom Zrzeszenia LZS – odtąd zawody odbywały się w systemie „open”. Ze sportowego punktu widzenia była to bardzo trafna decyzja – tur- Marek Oliwa (rocznik 1974) – mistrz krajowy (1994). niej o „Złotą Wieżę” mógł budować na nowo swój prestiż i ciągle można o nim myśleć, Dwukrotnie zdobył medale w mistrzostwach Polski ju- że jest to turniej rangi Drużynowych Mistrzostw Polski Zrzeszenia LZS w Szachach niorów do 20 lat: srebrny w 1992 roku oraz złoty w 1994, (choć w nazwie tego nie ma). był też dwukrotnym indywidualnym medalistą mi- Uroczystość otwarcia uświetnił występ kapeli ludowej „Słowińce” z Objazdy. Turniej strzostw Polski w szachach błyskawicznych – srebrnym sędziowali: Bogusław Kuma – sędzia główny i Czesław Szmigielski. w 1996 i brązowym 1998, w drużynowych zdobył też W turnieju w Ustce ostatecznie uczestniczyło 15 drużyn z 18 uprawnionych do gry dwa medale – złoty 2012, brązowy 2010. W latach 1995– (3 zespoły nie stawiły się: LKS Brzozowia Brzozów, LKS Hańcza Suwałki oraz drużyna 1996 wystąpił w finałach mistrzostw kraju mężczyzn, gospodarzy). System rozgrywek – każdy z każdym (w 9 dni 14 rund). Turniej w Ust- najlepszy wynik osiągając w roku 1995 – 9 miejsce. ce był najdłuższy w historii, jeśli chodzi o czas jego rozgrywania – 10 dni. Było dużo W turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył dwa złote meda- grania, ale ze względu na umiejscowienie i panującą na nim „atmosferę” wszyscy jego le – 1999 i 2000. Najwyższy ranking w karierze osiągnął uczestnicy z pewnością miło go wspominają. 1 stycznia 1996 r., z wynikiem 2440 punktów zajmował Zdecydowanym zwycięzcą turnieju został ZPD MGOK Jasień, który wygrał wówczas 13 miejsce wśród polskich szachistów. 13 z 14 rozegranych meczów i jeden mecz zremisował (remis 2:2 został uzyskany Barbara Jaracz (z domu Grabarska, rocznik 1977) z drużyną środka tabeli LKS Szach-Mat Tuszyn, a nie z którąś z drużyn z czołówki). – arcymistrzyni (2007). Od połowy lat 90. XX wieku O pozostałe miejsca na podium trwała dość wyrównana walka – pewne drugie miejsce należy do czołówki polskich szachistek. Reprezentowała wywalczyła drużyna LKS Rolnik Róża, a trzeci zespół turnieju GLKS Sokół Nowa Ruda Polskę na turniejach o drużynowe mistrzostwo Europy był lepszy tylko o pół punktu od czwartego MLKS Przełom Postomino – co na tak (1997 i 1999) – w 1997 roku zdobyła brązowy medal in- długim dystansie wydaje się minimalną różnicą. Znakomicie na szachownicy kobiecej dywidualnie, grając na szachownicy II. W latach 1995– startowała Barbara Grabarska, która nie przegrała żadnej partii. 2012 dziesięciokrotnie grała w finałach indywidualnych Składy najlepszych trzech drużyn: mistrzostw Polski kobiet, zdobywając 2 medale – srebrny 1. ZPD MGOK Jasień – Marek Oliwa, Grzegorz Murawski, Krzysztof Jasik, Barbara 1997 i brązowy 2001. W 2015 r. zdobyła brązowy medal Grabarska, rez. Karolina Szymanowska, mistrzostw Polski w szachach szybkich. W drużynowych 2. LKS Rolnik Róża – Ryszard Palus, Grzegorz Krogulski, Paweł Zaskalski, Halina mistrzostwach Polski zdobyła srebrny medal w 2002 Jałowiec, rez. Marta Rychlińska, roku, w drużynowych mistrzostwach Polski kobiet 3. GLKS Sokół Nowa Ruda – Paweł Łaszewicz, Kazimierz Szydełko, Łukasz Luba, 4 medale – srebrny (2009, 2011, 2012) i brązowy (2010). Danuta Kuchta, rez. Marek Kruszyński. W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobyła złoty Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: medal w 1999 roku. Najwyższy ranking w karierze uzy- • I szachownica – Marek Oliwa (ZPD MGOK Jasień, woj. lubuskie) oraz Łukasz skała w 2003 roku – 2342. Jej mężem jest Paweł Jaracz, Bardeli (LKS Chrobry Gniezno, woj. wielkopolskie) – po 11 pkt, arcymistrz również należący do czołówki krajowej. • II szachownica – Grzegorz Krogulski 11,5 pkt (LKS Rolnik Róża, woj. podkarpac- Paweł Zaskalski (rocznik 1981) – kandydat na mistrza kie), szachowego, trener i sędzia, działacz szachowy. W dru- • III szachownica – Krzysztof Jasik 12,5 pkt (ZPD MGOK Jasień, woj. lubuskie), żynowym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył dwa medale • IV szachownica – Barbara Grabarska 13 pkt (ZPD MGOK Jasień, woj. lubuskie). – złoty 1998 i srebrny 1999. Prezes KSz Gambit Prze- Na pierwszej szachownicy w LKS Kormoran Ostróda grał utalentowany szachista worsk. Od 2018 wiceprezes Zarządu PZSzach. ds. Spor- młodego pokolenia Aleksander Miśta, który zakończył turniej z dorobkiem 8,0 pkt – tu Powszechnego. Od 2019 roku prezes Podkarpackiego przyszły szachowy arcymistrz i arcymistrz w rozwiązywaniu zadań szachowych – so- Związku Szachowego. Najwyższy ranking w karierze lving. – 2185 (1 lipca 2010).

138 139 Tabela wyników Finału Centralnego XLI Turnieju o „Złotą Wieżę”– Ustka 1999 XLII Turniej o „Złotą Wieżę” M Klub Województwo Pkt 1 ZPD MGOK Jasień lubuskie 47,5 35. Finał Centralny – Bochnia (1–6 maja 2000) 2 LKS Rolnik Róża podkarpackie 38,5 3 GLKS Sokół Nowa Ruda dolnośląskie 35,5 4 MLKS Przełom Postomino zachodniopomorskie 35,0 5 LKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 34,0 6 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 32,0 7 LKS Wierna Małogoszcz świętokrzyskie 29,5 8 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 28,0 9 LKS Szach-Mat Tuszyn łódzkie 28,0 10 LKS Wisła Strumień śląskie 24,0 11 LZS MOS Żnin kujawsko-pomorskie 24,0 12 LKS Goniec Staniątki małopolskie 21,5 13 LKS Kormoran Ostróda warmińsko-mazurskie 21,0 14 MGOK LZS Gniew pomorskie 14,0 15 TKS Tomasovia Tomaszów Lubelski lubelskie 6,0 Bochnia to jedno z najstarszych miast Małopolski, słynne głównie z warzenia soli. Kopalnię soli eksploatowano od 1251 roku do 1990. Obecnie jest pomnikiem historii wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali:

I szachownica Pkt Organizatorem tego finału na zlecenie Rady Głównej Zrzeszenia LZS był GKSz Go- 1-2 Marek Oliwa ZPD MGOK Jasień (woj. lubuskie) 11,0 niec–MOA Staniątki (pierwsze kroki stawiał w tym klubie jeden z najlepszych pol- 1-2 Łukasz Bardeli LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 11,0 skich szachistów – arcymistrz Kamil Mitoń) oraz Małopolskie Zrzeszenie LZS, które na 3 Paweł Łaszewicz GLKS Sokół Nowa Ruda (woj. dolnośląskie) 10,5 turnieju reprezentowali wiceprzewodniczący Jacek Kucybała i sekretarz Józef Regul- II szachownica ski. Zawody zostały przeprowadzone w ramach „Szachowych Dni Bochni”, w których 1 Grzegorz Krogulski LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 11,5 oprócz turnieju o „Złotą Wieżę” odbyły się jeszcze Małopolskie Mistrzostwa Seniorów, 2 Grzegorz Murawski ZPD MGOK Jasień (woj. lubuskie) 11,0 turniej pocieszenia w Kopalni Soli „O górniczą lampkę i worek słodyczy” oraz Mistrzo- 3-4 Jan Siekaniec LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 10,0 stwa Małopolski w grze błyskawicznej. Znaczącą rolę w organizacji „Szachowych Dni 3-4 Grzegorz Szuber LKS Wierna Małogoszcz (woj. świętokrzyskie) 10,0 Bochni” spełniła sekcja szachowa Miejskiego Domu Kultury w Bochni, istniejąca od III szachownica 1945 roku. 1 Krzysztof Jasik ZPD MGOK Jasień (woj. lubuskie) 12,5 Do gry o „Złotą Wieżę” przystąpiło 18 drużyn. Turniej rozegrano systemem szwaj- 2 Łukasz Luba GLKS Sokół Nowa Ruda (woj. dolnośląskie) 11,5 carskim na dystansie 9 rund. Sędzią głównym zawodów był Andrzej Irlik, a kierowni- 3-4 Paweł Kos LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 9,5 kiem turnieju wiceprzewodniczący MZSzach. Stanisław Turecki. 3-4 Dariusz Weider LKS Szach-Mat Tuszyn (woj. łódzkie) 9,5 Rywalizacja o zwycięstwo była bardzo zażarta. W turnieju zagrały najlepsze kluby IV szachownica szachowe Zrzeszenia LZS w swoich optymalnych składach, stąd też poziom sportowy 1 Barbara Grabarska ZPD MGOK Jasień (woj. lubuskie) 13,0 był bardzo wysoki. Turniej wygrał faworyt – ubiegłoroczny mistrz ZPD MGOK Jasień, 2 Grażyna Maćkowiak LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 11,5 który ze średnim rankingiem drużyny 2262 przerastał aż o 127 punktów drugi na liście 3 Elżbieta Sosnowska LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 11,0 startowej KSz Juvena Hańcza Suwałki. W tym roku jednak przewaga drużyny z Jasienia nie była tak wysoka, jak w ubiegłym i wyniosła zaledwie 1 punkt nad drugim zespołem. O trzecim miejscu zadecydowały punkty pomocnicze, w których lepsza okazała się

140 141 drużyna LKS Nadnarwianka Pułtusk w swoim „żelaznym” składzie. Największą nie- żynowych mistrzostw Polski juniorów: srebrny (1996) oraz brązowy (1997). W 2013 r. spodzianką mistrzostw było piąte miejsce Mechanika Stargard Szczeciński – w dru- zdobył brązowy medal drużynowych mistrzostw Polski w barwach klubu „Polonia” żynie grała trójka zawodników z II kategorią, tylko na szachownicy juniorskiej grał Wrocław. W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył 2 złote medale – 1999 zawodnik z I kategorią – Rafał Skrzypnik. i 2000. Najwyższy ranking w karierze osiągnął 1 kwietnia 2002 r., z wynikiem 2387. Składy najlepszych trzech drużyn: W szachy grają jego siostra Anna i brat Piotr. 1. ZPD MGOK Jasień – Marek Oliwa, Grzegorz Murawski, Krzysztof Jasik, Karolina Filip Bargłowski (rocznik 1985) – mistrz FIDE (2002), Szymanowska, rez. Marzena Dębowska, od 2008 instruktor szachowy. W latach 1994–2004 star- 2. KSz Juvena Hańcza Suwałki – Jerzy Ciruk, Kamil Grycel, Filip Bargłowski, Paulina tował 12 razy w indywidualnych mistrzostwach Polski Kamińska, rez. Krzysztof Bargłowski, juniorów – wywalczył złoty medal w 1999 roku (U14), 3. LKS Nadnarwianka Pułtusk – Dionizy Barwiński, Zbigniew Tyszkiewicz, Paweł w drużynowych mistrzostwach również zdobył jeden me- Kos, Elżbieta Sosnowska, dal – brązowy 1998. Reprezentant Polski na mistrzostwach Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: świata i mistrzostwach Europy. W drużynowym turnie- • I szachownica – Marek Oliwa 7,5 pkt (ZPD MGOK Jasień, woj. lubuskie), ju o „Złotą Wieżę” wywalczył 3 medale – 1 złoty (1996) • II szachownica – Kamil Grycel 6,5 pkt (KSz Juvena Hańcza Suwałki, woj. podlaskie), i 2 srebrne (1997 i 2000). Najwyższy ranking w karierze • III szachownica – Aleksander Miśta 8,5 pkt (LKS Kormoran Ostróda, woj. war- 2377 (2007 r.). mińsko-mazurskie), • IV szachownica – Halina Jałowiec 8 pkt (LKS Rolnik Róża, woj. podkarpackie). Tabela wyników Finału Centralnego XLII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Bochnia 2000 Podczas turnieju prezentowana była wystawa malarska „Impresje szachowe” – ob- M Klub Województwo Pkt Pkt mecz. razy wisiały na ścianach sali MDK, w której rozgrywano turniej. Ogółem wystawiono 1 LKSz ZPD MGOK Jasień lubuskie 25,0 22 57 prac uczniów Liceum Sztuk Plastycznych w Nowym Wiśniczu. Najlepsze z nich 2 KSz Juvena Hańcza Suwałki podlaskie 24,0 18 zostały nagrodzone. 3 LKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 22,5 18 Jako imprezy towarzyszące rozegrano dwa turnieje szachowe, które zostały prze- 4 LKS Kormoran Ostróda warmińsko-mazurskie 22,5 17 prowadzone w Bocheńskiej Kopalni Soli na głębokości 223 metrów, pod nazwą: „O 5 LKS Rolnik Róża podkarpackie 22,0 18 górniczą lampkę i worek słodyczy”. Pierwszy z nich dla juniorów o worek słodyczy 6 LKS Mechanik Stargard Szczeciński zachodniopomorskie 20,5 13 wygrał Rafał Skrzypnik z LKS Mechanik Stargard Szczeciński (woj. zachodniopomor- 7 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 19,0 12 skie) – startowało 25 zawodników. Drugi dla seniorów wygrał Jerzy Ciruk z KSz Juvena 8 GLKS Polonia Andrespol łódzkie 18,0 16 Suwałki (nagroda 7 kufli piwa) – w tym turnieju startowało 36 zawodników. 9 LKS Wisła Strumień śląskie 18,0 14 10 GKSz Goniec-MOA Staniątki małopolskie 17,0 9 Sylwetki szachistów 11 MLKS Solec Kujawski kujawsko-pomorskie 16,0 11 12 LZS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 15,0 9 Krzysztof Jasik (rocznik 1982) – mistrz FIDE (2012). 13 GOKSTiR Klucze małopolskie 15,0 8 Wielokrotnie startował w finałach mistrzostw Polski ju- 14 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 14,5 12 niorów w różnych kategoriach wiekowych, zdobywając 15 LZS MAGOK Liszki małopolskie 14,5 9 trzy medale w szachach klasycznych: złoty (1992 – U10), 16 LKS Orlęta Radzyń Podlaski podlaskie 14,5 8 srebrny (1996 – U14) oraz brązowy (1998 – U16). Zdobył 17 LKT Odra Klenica lubuskie 13,5 6 także złote medale w szachach aktywnych (2000 – U18), 18 GLKS Sokół Nowa Ruda dolnośląskie 12,5 3 błyskawicznych (2000 – U18) i szybkich (2002 – U20). W 1992 roku reprezentował Polskę na mistrzostwach świata U10, w 1996 r. w mistrzostwach Europy U14. W barwach klubu ZPD Jasień zdobył dwa medale dru-

142 143 Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: XLIII Turniej o „Złotą Wieżę” I szachownica Pkt 1 Marek Oliwa LKSz ZPD MGOK Jasień (woj. lubuskie) 7,5 36. Finał Centralny – Ostróda (28 kwietnia – 3 maja 2001) 2 Bogusław Sygulski LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 7,0 3-4 Rafał Borgula MLKS Solec Kujawski (woj. kujawsko-pomorskie) 6,0 3-4 Paweł Łaszewicz GLKS Sokół Nowa Ruda (woj. dolnośląskie) 6,0 II szachownica 1-3 Kamil Grycel KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 6,5 1-3 Zbigniew Tyszkiewicz LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 6,5 1-3 Jacek Komendecki GOKSTiR Klucze (woj. małopolskie) 6,5 III szachownica 1 Aleksander Miśta LKS Kormoran Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie) 8,5 2 Krzysztof Jasik LKSZ ZPD MGOK Jasień (woj. lubuskie) 7,5 3 Grzegorz Iwiński LKT Odra Klenica (woj. lubuskie) 6,5 IV szachownica 1 Halina Jałowiec LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 8,0 2-3 Paulina Kamińska KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 7,0 2-3 Joanna Bobowska LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,0 Murowany zamek krzyżacki w Ostródzie zbudowano w XIV wieku, kilkakrotnie był niszczony i odbudowywany. Nigdy nie miał wież, przypomina wielką murowaną stodołę. Mieści się tu muzeum i centrum kultury Turniej juniorów o worek słodyczy M Imię i nazwisko Klub Pkt Miejscem rozgrywek finału zorganizowanego w Ostródzie była sala rycerska zamku 1 Rafał Skrzypnik LKS Mechanik Stargard Szczeciński (woj. zachodniopomorskie) 8,5 krzyżackiego z XIV wieku. Warunki do gry były bardzo dobre – sala rycerska prze- 2 Piotr Jóźwiak GLKS Polonia Andrespol (woj. łódzkie) 6,0 stronna i świetnie nadająca się do gry w szachy. Do gry w turnieju przystąpiło 17 dru- 3 Przemysław Ponikowski LKS Orlęta Radzyń Podlaski (woj. podlaskie) 6,0 żyn z 14 województw (bez pomorskiego i zachodniopomorskiego). Zawody przepro- 4 Aleksander Kusina KS Drogowiec Kraków (woj. małopolskie) 6,0 wadzono systemem szwajcarskim na dystansie 9 rund – tempo gry 20 posunięć na go- 5 Łukasz Mentel GOKSTiR Klucze (woj. małopolskie) 6,0 dzinę + godzina na dokończenie partii. Sędzią głównym był Henryk Gudojć z Giżycka. 6 Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 5,5 W trakcie imprezy dobrze funkcjonował „serwis informacyjny” – po każdej rundzie Startowało 25 zawodników wydawany był biuletyn, który zawierał rezultaty drużynowe, indywidualne, stan tabeli oraz kojarzenie następnej rundy. Turniej seniorów o lampkę górniczą i 7 kufi piwa Niewątpliwym faworytem imprezy była drużyna gospodarzy, LKS Kormoran Ostró- M Imię i nazwisko Klub Pkt da, która zajmowała pierwsze miejsce na liście startowej ze średnim rankingiem zespo- 1 Jerzy Ciruk KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 7,0 łu 2220 pkt. Drugą na liście była drużyna KSz Juvena Hańcza Suwałki (średni ranking 2 Marek Oliwa LKSz ZPD MGOK Jasień (woj. lubuskie) 6,5 2153). Między tymi dwoma drużynami rozegrała się walka o pierwsze miejsce i „Złotą 3 Sławomir Piter LKS Wisła Strumień (woj. śląskie) 6,5 Wieżę” – ostatecznie wygrali gospodarze, ale na „mecie” mieli zaledwie pół punktu 4 Rafał Borgula MLKS Solec Kujawski (woj. kujawsko-pomorskie) 6,5 więcej od drużyny z Suwałk. Trzecie miejsce dla LKS Rolnik Róża, ale już ze znaczną 5 Paweł Kukuła MLKS Solec Kujawski (woj. kujawsko-pomorskie) 6,0 stratą do zwycięzcy – 3,5 punktu. 6 Andrzej Gbyl GOKSTiR Klucze (woj. małopolskie) 6,0 Zwycięska drużyna LKS Kormoran Ostróda miała bardzo równy skład, „motorem” Startowało 36 zawodników napędowym zespołu był Aleksander Miśta (wtedy ranking 2397), który na III szachownicy (juniorskiej) wygrał wszystkie partie, uzyskując świetny wynik 9 punktów z 9 par-

144 145 tii. Nie był to pierwszy start tego zawodnika w finale – w 1999 roku jego drużyna zajęła był 8 złotych medali (2011–2018). W turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył złoty medal 13 miejsce, on był najlepszy na szachownicy juniorskiej, w 2000 roku „Kormoran” zajął w 2001 roku. Najwyższy ranking w karierze osiągnął 1 września 2014 r., z wynikiem czwarte miejsce (przegrywając brąz punktami meczowymi), a młody Miśta znowu był 2625 punktów zajmował wówczas 5 miejsce wśród polskich szachistów, w solvingu najlepszy na III szachownicy. – 2606 (1 stycznia 2014). Osiągnięcia trenerskie m.in. – w latach Składy najlepszych trzech drużyn: 2011–2012 trener kadry kobiet, trener męskiej drużyny Libanu 1. LKS Kormoran Ostróda – Marcin Kolago, Krzysztof Lisowski, Aleksander Miśta, na Olimpiadzie w Baku (2016). Angelika Maculewicz, rez. Barbara Mazurkiewicz, Marcin Kolago (rocznik 1981) – mistrz krajowy (2007). W la- 2. KSz Juvena Hańcza Suwałki – Jerzy Ciruk, Kamil Grycel, Marcin Ciołek, Paulina tach 1995–1999 czterokrotnie startował w indywidualnych mi- Kamińska, strzostwach Polski juniorów, w drużynowych mistrzostwach 3. LKS Rolnik Róża – Ryszard Kasperek, Ryszard Palus, Paweł Kasperek, Halina Ja- zdobył w 1999 roku srebrny medal. W turnieju o „Złotą Wieżę” łowiec. zdobył w 2001 roku złoty medal. Najwyższy ranking w karierze Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: – 2370 (1 lutego 2016). • I szachownica – Paweł Łaszewicz 7,5 pkt (GLKS Sokół Nowa Ruda, woj. dolnoślą- Henryk Seifert (rocznik 1957) – mistrz FIDE (1989), instruk- skie), tor i sędzia szachowy. W 1992 roku brał udział w indywidualnych • II szachownica – Kamil Grycel 7,5 pkt (KSz Juvena Hańcza Suwałki, woj. podla- mistrzostwach Polski, zajął 15 miejsce, w drużynowych zdobył skie), w 1997 roku brązowy medal. W drużynowych mistrzostwach Pol- • III szachownica – Aleksander Miśta 9 pkt (LKS Kormoran Ostróda, woj. warmiń- ski w szachach błyskawicznych złoty medal zdobył w 1998 roku. sko-mazurskie), W turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył brązowy medal w 2003 • IV szachownica – Halina Jałowiec 8,5 pkt (LKS Rolnik Róża, woj. podkarpackie). roku. Najwyższy ranking w karierze – 2340 (1 stycznia 1991). Turniej w Ostródzie był zorganizowany na bardzo dobrym poziomie, ponadto uczestnicy zawodów mogli wziąć udział w licznych imprezach towarzyszących, jakimi były: Tabela wyników Finału Centralnego XLIII Turnieju o „Złotą Wieżę”– Ostróda 2001 wycieczka statkiem po jeziorach, ognisko, występ orkiestry miejskiej, pokaz walk ry- M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. cerskich, turniej błyskawiczny o puchar Burmistrza Ostródy, w którym uczestniczyło 1 LKS Kormoran Ostróda warmińsko-mazurskie 2220 26,5 25 58 zawodników. Wygrał go Kamil Grycel z KSz Juvena Hańcza Suwałki, uzyskując 8 pkt. 2 KSz Juvena Hańcza Suwałki podlaskie 2153 26,0 22 3 LKS Rolnik Róża podkarpackie 2102 23,0 20 Sylwetki szachistów 4 LKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2051 21,5 18 5 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 2054 18,5 12 Aleksander Miśta (rocznik 1983) – arcymistrz od 2004 6 MLKS Czarni Olecko warmińsko-mazurskie 1986 18,5 12 roku, trener szachowy (FIDE Trainer 2012). Aktualny dru- 7 LKS ZPD Jasień lubuskie 1935 18,0 14 żynowy mistrz świata w solvingu (2018). Swój pierwszy 8 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 1968 17,0 11 medal – złoty – zdobył w wieku 8 lat (U10) w 1991 roku na 9 LKT Odra Klenica lubuskie 1890 16,5 10 mistrzostwach Polski juniorów. W sumie w juniorskich mi- 10 LKS Orlęta Radzyń Podlaski podlaskie 1860 16,5 9 strzostwach Polski wywalczył 10 medali w latach 1991–2003. 11 LKS Pasjonat Dankowice śląskie 2094 16,0 11 W 2003 r. w ciągu kilku miesięcy wypełnił trzy normy arcy- 12 GKSz Goniec-MOA Staniątki małopolskie 1850 16,0 10 mistrzowskie na turniejach we Francji i Czechach. W 2004 13 MLKS Solec Kujawski kujawsko-pomorskie 1781 15,5 14 roku po raz pierwszy wystąpił w finale mistrzostw Polski seniorów – w sumie w latach 14 LKSz Szach-Mat Tuszyn łódzkie 1847 15,5 9 2004–2018 brał udział w 8 finałach, w 2009 roku wywalczył brązowy medal. W indywi- 15 LZS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 1700 14,5 8 dualnych mistrzostwach Polski w szachach błyskawicznych zdobył 2 medale – srebrny 16 GLKS Sokół Nowa Ruda dolnośląskie 1781 14,5 7 w 2015 i brązowy w 2014. Odnosi również sukcesy w konkurencji rozwiązywania za- 17 LZS Debiut Lubawa warmińsko-mazurskie 1800 10,5 1 dań szachowych – solvingu. W drużynowych mistrzostwach świata w solvingu zdo-

146 147 Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: XLIV Turniej o „Złotą Wieżę” I szachownica Pkt 1 Paweł Łaszewicz GLKS Sokół Nowa Ruda (woj. dolnośląskie) 7,5 37. Finał Centralny – Bartkowa (12–18 maja 2002) 2 Ryszard Kasperek LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 7,0 3 Robert Tustanowski LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 6,5 II szachownica 1 Kamil Grycel KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 7,5 2 Janusz Raszka LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 7,0 3-4 Krzysztof Lisowski LKS Kormoran Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie) 6,5 3-4 Ryszard Palus LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 6,5 III szachownica 1 Aleksander Miśta LKS Kormoran Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie) 9,0 2 Paweł Kos LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 7,5 3-4 Mariusz Śliwiński LKS ZPD Jasień (woj. lubuskie) 6,0 3-4 Przemysław Ponikowski LKS Orlęta Radzyń Podlaski (woj. podlaskie) 6,0 IV szachownica 1 Halina Jałowiec LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 8,5 2 Kinga Zych LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 8,0 Bartkowa to spokojna wieś letniskowa położona nad Jeziorem Rożnowskim – raj dla wędkarzy i miłośników sportów wodnych. Przy OW „Stalownik” znajduje się piękna plaża i przystań 3 Paulina Kamińska LKS Juvena Hańcza (woj. podlaskie) 7,0

Kolejny finał centralny został rozegrany w Ośrodku Wypoczynkowym „Stalownik” Wyniki turnieju błyskawicznego o Puchar Burmistrza Ostródy: w Bartkowej – miejscowości turystyczno-wypoczynkowej leżącej nad Jeziorem Roż- M Imię i nazwisko Klub Pkt nowskim. Organizatorami turnieju była Rada Główna Zrzeszenia LZS przy współ- 1 Kamil Grycel KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 8,0 udziale Gminnego Klubu Szachowego Goniec – MOA Staniątki i Małopolskiego Zrze- 2 Marcin Kolago LKS Kormoran Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie) 7,5 szenia LZS w Krakowie. To już drugi raz klub ze Staniątek był współorganizatorem 3 Aleksander Miśta LKS Kormoran Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie) 7,5 turnieju. 4 Henryk Seifert LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 6,5 W zawodach wystartowało 18 drużyn uprawnionych do gry w finale, zgodnie z obo- 5 Ryszard Palus LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 6,5 wiązującym kluczem eliminacji, tj. 16 mistrzów województw, ubiegłoroczny mistrz 6 Jan Kujawski LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 6,5 i drużyna gospodarzy. Mistrzostwa zostały przeprowadzone systemem szwajcarskim Startowało 58 zawodników na dystansie 9 rund i pod względem organizacyjnym przebiegły bardzo sprawnie. Na bieżąco wydawany był biuletyn turniejowy, ponadto wyniki zawodów można było śle- dzić na stronie internetowej turnieju. Sędzią głównym był Andrzej Irlik, a pomagali mu sędziowie rundowi: Marian By- siewicz i Jarosław Pietruszyński (prowadził stronę internetową turnieju, odwiedzaną codziennie przez około 500 osób). Turniej przebiegał pod kontrolą faworyta LKS Rolnik Róża, czołowe drużyny z ubie- głego roku – mistrz LKS Kormoran Ostróda i czwarta LKS Nadnarwianka Pułtusk przyjechały na zawody w nie najmocniejszych składach. Ostatecznie zwycięsko zakoń- czył zawody „Rolnik”, uzyskując 2,5 punktową przewagę nad drużyną LZS Górnovia Smak Górno. Ten turniej miał zdecydowanego faworyta, ale o pozostałe miejsca na

148 149 podium mogło walczyć kilka drużyn. Rywalizacja o nie była bardzo zacięta, a wyniki złote medale (1993–1995 i 2000–2001) w indywidualnych mistrzostwach Polski w sza- świadczą o tym, że o miejscach „w czubie tabeli” decydowały detale. Nic dziwnego, sko- chach korespondencyjnych. Wielokrotny uczestnik turniejów finałowych o „Złotą ro połowa startujących drużyn mogła pochwalić się średnim rankingiem ponad 2000. Wieżę”. Najwyższe rankingi w karierze – 2340 (1 stycznia 2002). W szachy gra także Składy najlepszych trzech drużyn: jego syn Mateusz. 1. LKS Rolnik Róża – Bogusław Sygulski, Ryszard Kasperek, Tomasz Caba, Halina Dorota Kika (z domu Czarnota, rocznik 1987) – mistrzyni Jałowiec, rez. Paweł Sygulski, międzynarodowa od 2007 roku, instruktor i sędzia szacho- 2. LZS Górnovia Smak Górno – Grzegorz Kopacz, Jarosław Kopacz, Michał Skalski, wy. Jest wielokrotną medalistką mistrzostw Polski juniorek Ewa Smolak, (6 medali) – 13 finałów w latach 1996–2005, ma też 7 medali 3. GKSz Goniec-MOA Staniątki – Przemysław Zieliński, Artur Łapczyński, Kamil zdobytych w szachach szybkich i 5 w szachach błyskawicz- Baryczka, Sylwia Gierak. nych na mistrzostwach Polski juniorek. W indywidualnym Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: mistrzostwach Europy juniorek wywalczyła 2 medale – srebr- • I szachownica – wynik 6 pkt uzyskało aż 5 zawodników (patrz tabela), ny 2001 (U14) i brązowy 2003 (U16). W indywidualnych • II szachownica – Ryszard Kasperek 7,5 pkt (LKS Rolnik Róża, woj. podkarpackie), mistrzostwach Polski kobiet startowała w latach 2004–2008 • III szachownica – Michał Skalski 8 pkt (LZS Górnovia Smak Górno, woj. podkar- – najlepsze miejsce 9 wywalczyła w 2008 roku. W drużyno- packie), wych mistrzostwach Polski zdobyła 2 medale – złoty 2009 i srebrny 2006. W 2019 roku • IV szachownica – Dorota Czarnota 8 pkt (LKS Kłos Czarny Koń Olkusz, woj. ma- zdobyła złoty medal drużynowo w szachach błyskawicznych. Najwyższy ranking osią- łopolskie). gnęła 1 kwietnia 2005 r., z wynikiem 2244 punktów zajmowała wówczas 15 miejsce W rozegranym dodatkowo turnieju błyskawicznym startowało 54 zawodników – wy- wśród polskich szachistek. Jej brat, Paweł Czarnota jest arcymistrzem i olimpijczykiem grał go Grzegorz Kopacz z LZS Górnovia Smak Górno, drugi był Czesław Spisak z LKS z 2006 roku. Oboje promują szachy w Olkuszu, prowadząc zajęcia w szkołach i przed- Pasjonat Dankowice, a trzeci Andrzej Szcześniak GKSz Solny Zieleniewo. szkolach. Mimo, że wielokrotnie startowała w turnieju „Złotej Wieży” nie udało się jej wywalczyć medalu. Sylwetki szachistów Grzegorz Kopacz (rocznik 1997) – mistrz FIDE (2002), sędzia szachowy. W latach 1990–1995 czterokrotnie startował w mistrzostwach Polski juniorów. W drużynowym Andrzej Irlik (rocznik 1957) – sędzia międzynarodowy, turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył w 2002 roku srebrny medal. Najwyższy ranking w ka- działacz i trener. Od 1974 czynny zawodnik, najpierw w klu- rierze – 2352 (1 lipca 2006). W szachy grają także jego bracia: Jarosław (też grał w dru- bie LZS Czarni Staniątki, a następnie po reorganizacji w UKS żynie, która zdobyła srebrny medal), Łukasz i Przemysław. Goniec Staniątki (I kategoria szachowa od 1984 roku). Naj- Michał Skalski (rocznik 1985) – mistrz międzynarodowy wyższy ranking w karierze – 2040 (1 stycznia 1996). Od 1994 (2007). W 2002 roku zdobył brązowy medal w indywidual- aktywny działacz Małopolskiego Związku Szachowego. Od nych mistrzostwach Polski w szachach szybkich juniorów 2003 jest wiceprezesem tego związku. Od 1999 przewodni- (U18), w mistrzostwach juniorów w szachach błyskawicz- czący Krakowskiego, a później Małopolskiego Kolegium Sę- nych ma dwa medale indywidualne – złoto 2002 i brąz 2003. dziów Szachowych. Od 2004 aktywnie działa w Kolegium W 2007 roku był czwarty w indywidualnych mistrzostwach Sędziów Polskiego Związku Szachowego. Od 2016 przewod- Polski w szachach szybkich. W Turnieju o „Złotą Wieżę” wy- niczący tego kolegium. Z wykształcenia inżynier transportu walczył dwa srebrne medale – 2002 i 2003. Najwyższy ranking i nauczyciel. Był pierwszym trenerem Jana Krzysztofa Dudy. w karierze – 2459 (1 stycznia 2008). W szachy gra także jego syn Przemysław. Robert Tustanowski (rocznik 1972) – mistrz krajowy (2001) i mistrz międzynarodowy w grze korespondencyjnej (2001). W indywidualnych mistrzostwach Polski w szachach błyskawicznych w 2005 roku zajął 6 miejsce, wywalczył dwa

150 151 Tabela wyników Finału Centralnego XLIV Turnieju o „Złotą Wieżę”– Bartkowa 2002 IV szachownica M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 1 Dorota Czarnota LKS Kłos Czarny Koń Olkusz (woj. małopolskie) 8,0 1 LKS Rolnik Róża podkarpackie 2224 27,5 24 2-4 Halina Jałowiec LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 6,5 2 LZS Górnovia Smak Górno podkarpackie 2139 25,0 22 2-4 Sylwia Gierak GKSz Goniec-MOA Staniątki (woj. małopolskie) 6,5 3 GKSz Goniec-MOA Staniątki małopolskie 2175 22,5 17 2-4 Agnieszka Słabek LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 6,5 4 LKS Pasjonat Dankowice śląskie 2054 22,5 16 5 LKS Kłos Czarny Koń Olkusz małopolskie 2107 20,5 14 Wyniki turnieju błyskawicznego: 6 GKSz Solny Zieleniewo zachodniopomorskie 1975 20,0 14 M Imię i nazwisko Klub Pkt 7 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 2134 20,0 12 1 Grzegorz Kopacz LZS Górnovia Smak Górno (woj. podkarpackie) 8,0 8 LKS Kormoran Ostróda warmińsko-mazurskie 2015 19,0 14 2 Czesław Spisak LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 7,5 9 LKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 1953 19,0 14 3 Andrzej Szcześniak GKSz Solny Zieleniewo (woj. zachodniopomorskie) 6,5 10 MLKS Czarni Olecko warmińsko-mazurskie 2036 19,0 16 4 Ryszard Kasperek LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 6,5 11 LKS Polonia Łódź-Andrzejów łódzkie 2103 17,0 14 5 Jarosław Kopacz LZS Górnovia Smak Górno (woj. podkarpackie) 6,5 12 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 1937 17,0 11 6 Bogusław Sygulski LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 6,5 13 LKS Szach Sulechów lubuskie 1912 16,0 11 Startowało 54 zawodników 14 LKS Orlęta Radzyń Podlaski podlaskie 1800 15,0 10 15 KSz Devo Maraton Łomża podlaskie 1900 14,5 8 Ile zarabiają zawodowi szachiści? World Chess zebrał w 2018 roku dane o finansach 16 MLKSz Ścinawka dolnośląskie 1690 12,0 5 szachistów. Poinformował, że w tymże roku 32 główne turnieje międzynarodowe miały 17 LZS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 1700 10,0 4 w sumie fundusz nagród w wysokości 4 865 066 euro. Dni turniejowych było 246. Więk- 18 LZS Frycowa Nowy Sącz małopolskie 1775 7,5 2 owe szość wygranych pochodziła z mistrzostwa świata 2018.

h Na czele listy jest oczywiście Magnus Carlsen, pierwszy szachista świata, który z tur- Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: niejów zarobił 745 211 euro. Fabiano Caruana jest na drugim miejscu z kwotą 719 476 I szachownica Pkt zac euro. Na trzecim miejscu uplasował się Hikaru Nakamura – 229 609, kolejni to Shakh-

1-5 Grzegorz Kopacz LZS Górnovia Smak Górno (woj. podkarpackie) 6,0 s riyar Mamedyarov – 225 024, Sergey Karjakin – 219 388. Na szóstym miejscu Wenjun 1-5 Andrzej Szcześniak GKSz Solny Zieleniewo (woj. zachodniopomorskie) 6,0 i Ju, obecna mistrzyni świata, która zarobiła – 194 238 euro. Powyżej 100 tysięcy euro 1-5 Robert Tustanowski LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 6,0 k t zarobili jeszcze Levon Aronian – 159 411 i Wesley So – 130 244 euro. 1-5 Dionizy Barwiński LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 6,0 s Dane nie zawierają opłat za udział w turniejach i wpływów od sponsorów, gdyż gra- 1-5 Marcin Kolago LKS Kormoran Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie) 6,0 cze zwykle tego nie ujawniają. W porównaniu do innych sportów nie jest to tak wiele, II szachownica chyba, że jest się mistrzem świata i pretendentem. Ale trzeba też wziąć pod uwagę, że awo 1 Ryszard Kasperek LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 7,5 aby utrzymać się na szczycie, najlepsi muszą inwestować w trenerów, sekundantów, spo- k 2 Henryk Seifert LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 7,0 tkania treningowe, fizykoterapeutów itp. Jednym słowem opłacać pokaźny sztab ludzi. 3-4 Jarosław Kopacz LZS Górnovia Smak Górno (woj. podkarpackie) 6,5 ie C Czy jest na tej liście jakiś Polak? Na 17 miejscu z kwotą 51 918 euro uplasował się Jan 3-4 Ludwik Kiersz LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 6,5 Krzysztof Duda, a na 34 miejscu Radosław Wojtaszek – 15 702 euro. III szachownica 1 Michał Skalski LZS Górnovia Smak Górno (woj. podkarpackie) 8,0 2 Tomasz Caba LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 7,0 3 Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 6,5

152 153 XLV Turniej o „Złotą Wieżę” 0,5 punktu do zwycięzcy. Trzeba jednak zaznaczyć, że w bezpośrednim „pojedynku na szczycie” drużyna LKS Rolnik Róża uległa KSz Juvena Hańcza Suwałki wysoko, bo aż 37. Finał Centralny – Chotowa (6–12 maja 2003) 0,5:3,5 i była to ich jedyna porażka w turnieju. Na trzecim miejscu uplasowała się dru- żyna LKS Pasjonat Dankowice, tracąc z kolei 0,5 punktu do drugiego miejsca. Drużyna z Dankowic nie przegrała w turnieju żadnego meczu (6 wygranych, 3 remisy) – mimo tego zajęła „dopiero” trzecie miejsce. Tak niewielkie różnice świadczą o wyrównanym poziomie sportowym i dramatycznym przebiegu całego turnieju. Zgodnie z regulaminem przy ustalaniu końcowych miejsc w turnieju nadal decydo- wała suma małych punktów. W przypadku ich równości decydowały kolejno: punkty meczowe (za wygranie meczu 3 pkt, za remis 1 pkt, za przegraną 0 pkt), rezultat bez- pośredniego spotkania między zainteresowanymi drużynami, lepszy rezultat na I szachownicy, a w razie potrzeby na kolejnych szachownicach. Taki sposób ustalania kolej- ności miejsc w zawodach (kiedy decydują małe punkty), podnosi wagę ostatnich rund i uzyskiwania w nich wysokich wygranych. Oczywiście analizując tabelę, nie można też wyciągać zbyt pochopnych wniosków. Gdyby turniej prowadzony był według liczonych w pierwszej kolejności punktów meczowych, nieco inaczej wyglądałoby kojarzenie po- szczególnych rund, a być może wtedy klasyfikacja końcowa byłaby... podobna.

Chotowa to wieś położona w gminie Czarna, która powstała prawdopodobnie już na przełomie XIII i XIV Składy najlepszych trzech drużyn: wieku. Pierwszymi znanymi właścicielami Chotowej byli bracia Jan i Mikołaj, którzy zwali się Chotowscy, 1. KSz Juvena Hańcza Suwałki – Kamil Grycel, Dariusz Małkiewicz, Tomasz Wara- Kotowscy, a nawet Kotkowscy komski, Magdalena Kozak, 2. LKS Rolnik Róża – Bogusław Sygulski, Ryszard Kasperek, Michał Skalski, Halina Po raz pierwszy finał centralny zawitał do Chotowej – wypoczynkowej miejscowości Jałowiec, rez. Jolanta Zielińska, w gminie Czarna (woj. podkarpackie). Gminie, w której władze, na czele z wójtem 3. LKS Pasjonat Dankowice – Czesław Spisak, Henryk Seifert, Michał Paździora, Józefem Chudym, od lat z wielkim rozmachem inwestują w rozwój szachów. Piszemy Agnieszka Słabek. po raz pierwszy, bo w Chotowej będziemy gościć jeszcze cztery razy (2006, 2014, 2015 Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: i 2017) – najwięcej w historii turnieju. • I szachownica – Czesław Spisak 8 pkt (LKS Pasjonat Dankowice, woj. śląskie), Turniej został przeprowadzony systemem szwajcarskim na dystansie 9 rund. Tem- • II szachownica – Jarosław Kopacz 8 pkt (LZS Górnovia Smak Górno, woj. pod- po gry 1,5 godziny dla zawodnika za rozegranie partii plus bonifikata 30-sekundowa karpackie) za każde wykonane posunięcie naliczana od początku partii. Dyrektorem turnieju był • III szachownica – najlepsze wyniki uzyskało trzech zawodników – patrz tabela, Józef Chudy, sędzią głównym Zenon Chojnicki, a sędziami rundowymi: Marian Bysie- • IV szachownica – Daria Pokojska 8 pkt (LKS Czarnovia Czarna, woj. podkarpackie). wicz i Witold Szumiło. Do zawodów przystąpiło 17 drużyn, w tym 4 drużyny z woj. podkarpackiego. Swoich Sylwetki szachistów przedstawicieli nie miały woj. pomorskie i kujawsko-pomorskie. Niestety, od kilku lat, mimo iż odbywają się finały wojewódzkie, na finał centralny nie wszyscy mistrzowie Zenon Chojnicki (rocznik 1955) – mistrz FIDE (2002), in- przyjeżdżają. Związane jest to niewątpliwie z problemami finansowymi klubów i woje- struktor i działacz szachowy, sędzia międzynarodowy od 2004 wódzkich zrzeszeń. roku. W szachy nauczył się grać w wieku kilkunastu lat. Pod „Wielki nieobecny” poprzedniego turnieju KSz Juvena Hańcza Suwałki zdobyła po koniec lat 60. XX wieku zapisał się do klubu szachowego i za- zaciętej walce „Złotą Wieżę”. Warto zanotować, że w tej drużynie po raz pierwszy za- czął uczestniczyć w turniejach. Debiut w turnieju rangi ogól- prezentował się na szachownicy juniorskiej 14-letni Tomasz Warakomski, przyszły ar- nopolskiej (1969) przyniósł mu od razu pierwsze turniejowe cymistrz. Drugie miejsce dla broniącego tytułu LKS Rolnik Róża z różnicą zaledwie zwycięstwo. Czterokrotnie (1972–1975) uczestnicząc w fina-

154 155 łach mistrzostw Polski juniorów do lat 20, zdobył 2 brązowe medale (1974 i 1975). Wieżę” zdobyła brązowy medal w 2003 roku. Najwyższy ranking w karierze – 2170 W połowie lat 70. XX wieku zakończył karierę zawodniczą, do szachów powracając po (1 lipca 1992). ok. 10 latach, jako instruktor, działacz i propagator tej dyscypliny wśród dzieci i mło- Czesław Spisak (rocznik 1977) – mistrz FIDE (2003), instruktor dzieży. Od 1999 do 2019 roku był prezesem Podkarpackiego Związku Szachowego, i sędzia, autor książek o tematyce szachowej. W latach 1989– 1997 a od 2000 – działaczem Polskiego Związku Szachowego. Najwyższy ranking w karierze jedenaście razy startował w indywidualnych mistrzostwach Polski – 2310 (1 stycznia 1993). juniorów, zdobywając złoty medal w 1996 roku, w drużynowych Tomasz Warakomski (rocznik 1989) – arcymistrz (2017), mistrzostwach także ma jeden medal – srebrny, zdobyty w 1992 trener szachowy klasy międzynarodowej (FIDE Trainer 2018). roku. W drużynowych mistrzostwach Polski zdobył 2 srebrne Wystąpił 9 razy w indywidualnych mistrzostwach Polski junio- medale – 1994 i 1995. W drużynowym turnieju o „Złotą Wie- rów (1999–2007) – zdobył 3 złote medale (2001, 2003 i 2007). żę” wywalczył 1 medal – brązowy (2003). Jako pierwszy trener W indywidualnych mistrzostwach Polski seniorów startował MUKS Stoczek 45 Białystok zdobył srebrny (2013) oraz złoty w latach 2005–2014 – najlepsze miejsce zajął w 2014 roku – 11. (2014) medal drużynowych mistrzostw Polski juniorów. W 2012 W drużynowych mistrzostwach kraju zdobył 3 medale – 2 zło- był trenerem polskiej drużyny na Olimpiadzie juniorów do 16 lat te (2011 i 2012) i brązowy (2014). W indywidualnych mistrzo- w Stambule. Najwyższy ranking w karierze – 2381 (1 marca 2010). stwach Polski w szachach błyskawicznych zdobył złoty medal Krzysztof Banasik (rocznik 1985) – kandydat na mistrza kra- w 2007 roku. W turniejach o „Złotą Wieżę” wywalczył 5 medali jowego. W indywidualnym mistrzostwach Polski służb mun- – 4 złote (2003, 2004, 2006 i 2009) i 1 srebrny (2005). Najwyższy ranking w karierze durowych zdobył 9 medali w latach 2007–2016. W 2003 roku osiągnął 1 sierpnia 2017 r., z wynikiem 2536. W szachy gra jego siostra Anna Wara- grał w indywidualnych mistrzostwach Polski juniorów – zajął komska (rocznik 1992), mistrzyni międzynarodowa (2015). Oboje są dziećmi Ireny 12 miejsce. Najwyższy ranking w karierze – 2306 (1 lipca 2014). Warakomskiej, działaczki szachowej, wieloletniej prezes klubu KSz Juvena Hańcza Su- wałki, która zmarła w 2016 roku. Była prezesem klubu przez 10 lat (2002–2012). Dzięki Tabela wyników Finału Centralnego XLV Turnieju o „Złotą Wieżę” – Chotowa 2003 niej szachy stały się jednym z głównych sportów w Suwałkach. W 2017 z inicjatywy jej M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. rodziny zorganizowany został I Międzynarodowy Memoriał im. Ireny Warakomskiej. 1 KSz Juvena Hańcza Suwałki podlaskie 2160 24,0 21 Magdalena Kozak (rocznik 1988) – mistrzyni międzynaro- 2 LKS Rolnik Róża podkarpackie 2255 23,5 20 dowa (2008). W indywidualnych mistrzostwach Polski junio- 3 LKS Pasjonat Dankowice śląskie 2203 23,0 21 rek zdobyła 3 medale – 2 srebrne (2003 i 2006) i jeden brązowy 4 LZS Górnovia Smak-Eko Górno podkarpackie 2140 22,0 17 (2000). Jako juniorka zdobyła też 5 medali w indywidualnych 5 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 2139 21,0 12 mistrzostwach Polski w szachach szybkich i 4 w błyskawicz- 6 LKS Czarnovia Czarna podkarpackie 2095 19,0 13 nych. Ma też na swoim koncie brązowy medal wśród senio- 7 LKS Parnas Stara Wieś podkarpackie 1823 18,0 13 rek w 2007 roku w MP w szachach błyskawicznych i 2 meda- 8 LKS Pozowianka Pozowice małopolskie 1964 17,5 11 le w mistrzostwach drużynowych – srebrny (2005) i brązowy 9 LKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 1953 17,0 13 (2009). W indywidualnych mistrzostwach Polski kobiet star- 10 LUKS GOK Samborowo warmińsko-mazurskie 1929 17,0 11 towała dwukrotnie – najlepsze miejsce 8 zdobyła w 2006 roku, 11 KS Mechanik Stargard Szcz. zachodniopomorskie 1722 17,0 11 w drużynowych wywalczyła brązowy medal w 2010 r. W turnieju o „Złotą Wieżę” zdo- 12 TDK Tomaszów Lubelski lubelskie 1983 16,5 10 była 2 medale – złoty (2003) i srebrny (2005). Najwyższy ranking w karierze – 2206 13 LKS Polonia Łódź-Andrzejów łódzkie 1966 16,5 13 (1 kwietnia 2006). 14 LZS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 1825 14,0 4 Agnieszka Słabek (rocznik 1964) – mistrzyni i sędzia szachowy. Dwukrotnie star- 15 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 1990 13,0 7 towała w finałach indywidualnych mistrzostw Polski kobiet (1991 i 1992) – najlep- 16 UKS Eltur SP Bogatynia dolnośląskie 1650 13,0 7 sze miejsce, ósme, zajęła w 1991 roku. W drużynowych mistrzostwach Polski kobiet 17 KS Odra Słubice lubuskie 1650 13,0 6 w szachach błyskawicznych zdobyła jeden medal – srebrny (2015). W turnieju o „Złotą

156 157 Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: XLVI Turniej o „Złotą Wieżę” I szachownica Pkt 1 Czesław Spisak LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 8,0 38. Finał Centralny – Jarnołtówek (9–16 maja 2004) 2 Łukasz Bardeli LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 7,5 3 Bogdan Czernicki LKS Parnas Stara Wieś (woj. podkarpackie) 6,5 II szachownica 1 Jarosław Kopacz LZS Górnovia Smak Górno (woj. podkarpackie) 8,0 2 Zbigniew Tyszkiewicz LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 7,0 3-4 Daniel Kopczyk LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 6,5 3-4 Andrzej Dalach LKS Polonia Łódź-Andrzejów (woj. łódzkie) 6,5 III szachownica 1 Michał Skalski LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 7,0 2 Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,0 3 Szymon Stasiak LKS Pozowianka Pozowice (woj. małopolskie) 7,0 IV szachownica 1 Daria Pokojska LKS Czarnovia Czarna (woj. podkarpackie) 8,0 2-3 Magdalena Kozak KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 6,5 2-3 Joanna Olender LZS Kordian Bliżyn (woj. świętokrzyskie) 6,5 Jarnołtówek to wieś w gminie Głuchołazy, leży w Górach Opawskich, w dolinie Złotego Potoku. Powstała w XIII wieku, wydobywano tu kiedyś złoto. Dziś to doskonałe miejsce do wypoczynku

Szachowa supergwiazda z Norwegii. Kolejny turniej finałowy o „Złotą Wieżę” odbył się w Jarnołtówku (woj. opolskie) Magnus Carlsen jest niewątpliwie jedną z – malowniczo położonej miejscowości w Parku Krajobrazowym Gór Opawskich u pod- największych postaci w historii szachów. nóża Kopy Biskupiej (najwyższy szczyt polskiej części Gór Opawskich, 890 m n.p.m.). Jest najwyżej notowanym szachistą w dzie- owe Zawody odbyły się w Ośrodku Wypoczynkowym „Leśnik”. Organizatorem turnieju na jach. Został Arcymistrzem w wieku 13 lat. h zlecenie Rady Głównej Zrzeszenia LZS było Wojewódzkie Zrzeszenie LZS w Opolu, W 2013 roku pokonał GM Viswanathana a współorganizatorem LKS Zarzewie Prudnik. Sędzią głównym był Jacek Matlak, a jego Ananda i został mistrzem świata. Jak mó- asystentem Antoni Prokopczuk, kierownikiem turnieju był Jan Siekaniec, szachista,

zac wią i piszą jest szachistą kompletnym, sto- uczestnik finałów. suje różne otwarcia, warianty z chirurgiczną precyzją, ma niesamowite zrozumienie s Do walki o „Złotą Wieżę” przystąpiło 14 drużyn, które toczyły boje w imprezie prze- i pozycyjne, niewyobrażalne wyczucie w końcówkach oraz niewytłumaczalną wręcz zdol- prowadzonej systemem szwajcarskim na dystansie 9 rund. Swoich mistrzów nie przy- k ność do obrony praktycznie każdej pozycji. Jest w czołówce światowego rankingu od kie- słały województwa: pomorskie, łódzkie, świętokrzyskie i kujawsko-pomorskie. t dy był jeszcze nastolatkiem i można śmiało obstawiać, że będzie dominował w szachach „Złotą Wieżę” zdobyła drużyna KSz Juvena Hańcza Suwałki, która wygrała turniej s przez lata. W dodatku jest przystojny i fotogeniczny, więc pracował też jako model. z dużą przewagą 3,5 punktu nad drugim LKS Rolnik Róża Stara Jarząbka. Niespodzie- Bill Gates kontra Magnus Carlsen. Bill Gates założył Microsoft, przez pewien czas wanie, ale zasłużenie na trzecim miejscu uplasowała się drużyna MLKS Mechanik Star- utrzymywał pozycję najbogatszego człowieka na świecie, a dzisiaj jest znanym na całym gard Szczeciński. Mocno rozczarowani byli po turnieju zawodnicy gospodarzy – LKS awo świecie filantropem. Ci dwaj panowie spotkali się przy szachownicy w 2014 roku, aby Zarzewie w Prudniku, którzy mając mocny skład i trzecie miejsce na liście startowej k stoczyć ze sobą pojedynek. Można by się spodziewać zaciętej, ciągnącej się godzinami liczyli na dużo więcej niż 7 miejsce.

ie walki. Nic jednak bardziej mylnego. Cała rozgrywka trwała zaledwie 79 sekund, a Carl- Turniej stał na wysokim poziomie – 32 szachistów na 68 startujących legitymowało

C sen rozgromił Gatesa w zaledwie dziewięciu ruchach. Jeden z najbogatszych ludzi na się ponad 2000 rankingiem FIDE. Najwyższy ranking mieli wówczas Bogusław Sygul- świecie zdołał powiedzieć tylko: „wow, szybko”. ski (2292), Robert Tustanowski (2292) i Łukasz Bardeli (2290).

158 159 Składy najlepszych trzech drużyn: Sylwetki szachistów 1. KSz Juvena Hańcza Suwałki – Kamil Grycel, Tomasz Warakomski, Dariusz Gał- kiewicz, Maria Szymańska, rez. Maciej Kwiatkowski, Zbigniew Szymczak (rocznik 1952) – mistrz międzynaro- 2. LKS Rolnik Róża – Bogusław Sygulski, Ryszard Kasperek, Tomasz Caba, Halina dowy (1976), sędzia i trener. W szachy zaczął grać późno, bo Jałowiec, rez. Rafał Kasperek, dopiero w szkole średniej. Zdobywając tytuł mistrza między- 3. MLKS Mechanik Stargard Szczeciński – Tomasz Kopiński, Marcin Pieczonka, Hu- narodowego w 1976 roku, był wówczas najmłodszym polskim bert Misztela, Anna Tomczyk. zawodnikiem posiadającym ten tytuł. W 1974 roku zadebiu- Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: tował w finale mistrzostw Polski, zajmując szóste miejsce. • I szachownica – Kamil Grycel, Robert Sapeta i Zbigniew Szymczak po 6 pkt (szcze- W 1983 roku odniósł swój największy sukces w karierze, góły tabela), zdobywając tytuł mistrza Polski – łącznie w latach 1974–1989 • II szachownica – Ryszard Kasperek i Zbigniew Tyszkiewicz po 6 pkt (szczegóły wystąpił w 10 finałach MP. W drużynowych mistrzostwach tabela), Polski zdobył 4 medale – złoty (1982), 2 srebrne (1979 i 1980) • III szachownica – Tomasz Warakomski 8 pkt (KSz Juvena Hańcza Suwałki, woj. i 1 brązowy (1981). Jest też wybitnym trenerem, pracował m.in. z arcymistrzami: Iwetą podlaskie), Radziewicz, Jackiem Gdańskim, Robertem Kempińskim, Aleksandrem Miśtą i Rado- • IV szachownica – Grażyna Grzelachowska 7 pkt (LKS Chrobry Gniezno, woj. sławem Wojtaszkiem. Najwyższy ranking w karierze osiągnął 1 stycznia 1983 r., z wy- wielkopolskie). nikiem 2460 punktów dzielił wówczas 1 miejsce wspólnie z Aleksandrem Sznapikiem Organizatorzy przygotowali dla uczestników wiele interesujących imprez towarzy- wśród polskich szachistów. szących. Zorganizowano wspólne wejście na Kopę Biskupią, która jest wspaniałym Maria Mickiewicz (z domu Szymańska, rocznik 1984) miejscem widokowym, a w pogodny dzień możliwość obserwacji sięga ponad 120 km. – mistrzyni międzynarodowa od 2007, instruktor szacho- Ta wspólna wycieczka szczególnie podobała się przedstawicielom północnego wscho- wy (2012). W indywidualnych mistrzostwach Polski kobiet du Polski (województw: podlaskiego i warmińsko-mazurskiego), bo dla nich nawet tak uczestniczyła 3 razy w latach 2005–2007 – najlepsze miejsce „niewielka” góra była „osobliwością”. 7 zajęła w 2006 roku. W indywidualnym mistrzostwach Pol- Jedenaste miejsce w tym turnieju zajęła drużyna LKS Ostródzianka Ostróda, a jej naj- ski kobiet w szachach błyskawicznych zdobyła brązowy medal wybitniejszym członkiem był mistrz międzynarodowy Zbigniew Szymczak. Tak mu się w 2006 roku, w drużynowych srebrny w 2005 roku. W turnie- w Jarnołtówku podobało, że potem wielokrotnie wracał tu przy okazji różnych imprez ju o „Złotą Wieżę” wywalczyła 2 złote medale – 2004 i 2006. szachowych. Jego ulubionym zajęciem, oprócz gry w szachy, zawsze było zdobywanie Najwyższy ranking w karierze – 2220 (1 lipca 2007). Siostra Kopy Biskupiej i robił to „namiętnie”, czytaj – codziennie. Bez względu na pogodę zdo- Marcina Szymańskiego, mistrza międzynarodowego. bywał Kopę Biskupią w różnych konfiguracjach, różnymi szlakami, czasami z rozpędu lądując po jej drugiej stronie w czeskich Zlatych Horach. Tabela wyników Finału Centralnego XLVI Turnieju o „Złotą Wieżę” – Jarnołtówek 2004 Kolejną atrakcją zaproponowaną w czasie wolnym było zwiedzanie jaskiń po czeskiej M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. stronie Gór Opawskich – w miejscowości Jesenik oraz ognisko, na którym większość 1 KSz Juvena Hańcza Suwałki podlaskie 2214 29,0 27 szachistów, być może pierwszy raz w życiu, miała okazję jeść pieczonego dzika, który 2 LKS Rolnik Róża Stara Jarząbka podkarpackie 2192 25,5 21 był „dziką atrakcją w gębie”. 3 MLKS Mechanik Stargard Szcz. zachodniopomorskie 1948 20,0 10 Przeprowadzono także turniej błyskawiczny o „Puchar Burmistrza Głuchołaz”, który 4 LKS Wisła Strumień śląskie 2042 19,5 17 wygrał Patryk Oliwa (LZS Szach Sulechów, woj. lubuskie), zdobywając 9,0 pkt, drugie 5 LKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2065 19,5 15 miejsce zajął Bogusław Sygulski (LKS Rolnik Róża Stara Jarząbka, woj. podkarpackie) 6 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2035 19,0 16 – 8,0 pkt, a trzecie Andrzej Krzywda (LKS Zarzewie Prudnik, woj. opolskie) – również 7 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 2161 19,0 14 8,0 pkt. Startowało 39 szachistów. 8 LZS Szach Sulechów lubuskie 1980 18,5 13 9 LZS OSiR Sokółka podlaskie 1926 18,0 12

160 161 10 LKS Orlęta Radzyń Podlaski lubelskie 1800 17,0 14 XLVII Turniej o „Złotą Wieżę” 11 MLKS Ostródzianka Ostróda warmińsko-mazurskie 1771 15,0 8 12 LZS Zjednoczeni Ścinawka Średnia dolnośląskie 1911 14,0 7 39. Finał Centralny – Międzybrodzie Żywieckie (15–21 maja 2005) 13 LZS Victoria Chróścice opolskie 1782 14,0 6 14 MLKSz Orzeł Myślenice małopolskie 1733 4,0 1

Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt 1 Kamil Grycel KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 6,0 2 Robert Sapeta LKS Wisła Strumień (woj. śląskie) 6,0 3 Zbigniew Szymczak MLKS Ostródzianka Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie) 6,0 II szachownica 1-2 Ryszard Kasperek LKS Rolnik Róża Stara Jarząbka (woj. podkarpackie) 6,0 1-2 Zbigniew Tyszkiewicz LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 6,0 3 Kazimierz Szydełko LZS Zjednoczeni Ścinawka Średnia (woj. dolnośląskie) 5,0 III szachownica 1 Tomasz Warakomski KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 8,0 2-3 Tomasz Caba LKS Rolnik Róża Stara Jarząbka (woj. podkarpackie) 7,0 Jezioro Międzybrodzkie utworzono sztucznie poprzez budowę zapory na rzece Sole. Wjeżdżając kolejką linowo-terenową na pobliską górę Żar można zobaczyć zbiornik wodny elektrowni szczytowo-pompowej 2-3 Piotr Zdanowicz LZS Szach Sulechów (woj. lubuskie) 7,0 oraz wspaniałą panoramę przełomu Soły i Beskidów IV szachownica 1 Grażyna Grzelachowska LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 7,0 Turniej odbył się w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym Elektrowni Jaworzno 2-3 Maria Szymańska KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 6,0 III w Międzybrodziu Żywieckim – miejscowości turystycznej położonej w okolicy Je- 2-3 Anna Tomczyk MLKS Mechanik Stargard Szczeciński (woj. zachodniopomorskie) 6,0 ziora Międzybrodzkiego utworzonego przez spiętrzenie wód rzeki Soły. Od roku 2004 została tam uruchomiona lokalna atrakcja turystyczna – kolejka linowo-terenowa na Szachy i miłość.To, że szachiści kochają szachy nie podlega wątpliwości… Czy wspól- górę Żar (szczyt w Beskidzie Małym, 761 metrów n.p.m). na miłość do królewskiej gry może połączyć dwie osoby? Zdecydowanie tak – zna- Organizatorem zawodów na zlecenie Krajowego Zrzeszenia LZS było Śląskie Woje- nych jest wiele takich małżeństw. A jaką razem maja szachową „siłę”? W 2017 roku

owe wódzkie Zrzeszenie LZS i LKS Pasjonat Dankowice, który obchodził 60-lecie swojego infoszach.pl przygotował ranking szachowych par. Na liście znaleźli się małżonkowie, h istnienia. Przypomnijmy, że w 1995 roku na 50-lecie istnienia LKS Pasjonat Danko- którzy razem przekraczają 4500 pkt. Są wśród nich zawodnicy, którzy grali w naszych wice również był organizatorem finału centralnego. Sekcja szachowa tego klubu po- turniejach. I tak małżeństwo GM Paweł Jaracz i WGM Barbara Jaracz zgromadzili

zac wstała w 1983 roku z inicjatywy Tadeusza Paździory oraz Jana i Stanisława Waluszków. łącznie 4917 punktów (2575+2342), IM Vasik Rajlich (USA) i IM Iweta Rajlich – 4849 s Drużyna gospodarzy grająca w składzie: Jerzy Markiewicz, Andrzej Misiuga, Michał i (2384+2465), GM Krzysztof Jakubowski i WIM Anna Jakubowska – 4841 (2577+2264),

k Paździora, Marcin Paździora i Marta Zielińska niewątpliwie chciała powtórzyć sukces

t GM Krzysztof Bulski i Agata Halamus-Bulska, kandydatka na mistrzynię krajową z 2003 roku, kiedy to zdobyła brązowy medal – na przeszkodzie stanął im mało znany s – 4643 (2554+2089), mistrz krajowy Maciej Nurkiewicz i WIM Magdalena Gużkow- klub z tego samego województwa LKS Orkan Dąbrówka Wielka. Czwarte miejsce było ska-Nurkiewicz – 4636 (2430+2206). Pierwsze miejsce na tej liście zajmuje GM Rado- więc sporym rozczarowaniem.

awo sław Wojtaszek i IM Alina Kashlinskaya (Rosja) – 5217 (2750+2467). Warunki pobytu i gry były bardzo dobre. Uczestnicy turnieju mogli ponadto od- k być kilka wycieczek krajoznawczych po malowniczych terenach Beskidu Żywieckie- ie go – „zdobyć” górę Żar i zwiedzić elektrownię szczytowo-pompową na tej górze. Dla C wszystkich zostało zorganizowane spotkanie integracyjne przy grillu i muzyce w wy-

162 163 konaniu zespołu folklorystycznego z gminy Składy najlepszych trzech drużyn: Wilamowice. 1. LKS Rolnik Róża – Bogusław Sygulski, Tomasz Caba, Paweł Sygulski, Halina Ja- Turniej został przeprowadzony na dystan- łowiec, sie 9 rund (w 7 dni) – tempo gry 90 minut 2. KSz Juvena Hańcza Suwałki – Krzysztof Jakubowski, Tomasz Warakomski, Anna + 30 sekund bonifikaty za każde posunięcie. Warakomska, Magdalena Kozak, Sędzią głównym zawodów był Jacek Matlak 3. LKS Orkan Dąbrówka Wielka – Ryszard Macioł, Krzysztof Bulski, Łukasz Duda, (sędzia klasy międzynarodowej), któremu Katarzyna Kumorowicz, rez. Łukasz Gaweł, jako sędzia rundowy pomagał Tomasz Pta- Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: szyński. W turnieju wzięło udział 17 drużyn • I szachownica – Krzysztof Jakubowski 6,5 pkt (KSz Juvena Hańcza Suwałki, woj. z 14 województw (bez kujawsko-pomor- podlaskie), skiego i pomorskiego). • II szachownica – Tomasz Warakomski 8 pkt (KSz Juvena Hańcza Suwałki, woj. W turnieju brylowali faworyci – LKS podlaskie), Rolnik Róża i KSz Juvena Hańcza Suwałki, • III szachownica – Krzysztof Bulski 8,5 pkt (LKS Orkan Dąbrówka Wielka, woj. którzy ostatecznie uplasowali się na dwóch śląskie), pierwszych miejscach. Niespodzianką było Pojedynek na szczycie – LKS Pasjonat Dankowice • IV szachownica – Maria Zielińska 9 pkt (LKS Pasjonat Dankowice, woj. śląskie). – LKS Rolnik Róża (zwycięzca turnieju). Na zajęcie trzeciego miejsca przez drużynę pierwszym planie Jerzy Markiewicz – Bogusław LKS Orkan Dąbrówka Wielka. Sygulski. Sylwetki szachistów Dąbrówka Wielka to dzielnica Piekar Ślą- skich, a tradycje sportowe LKS Orkan sięgają roku 1921, sekcja szachowa powstała tu Krzysztof Jakubowski (rocznik 1983) – arcymistrz od w latach 50. XX wieku W klubie tym swoje pierwsze kroki stawiał arcymistrz Dariusz 2009. W szachy gra od piątego roku życia. Jest wielokrotnym Świercz – najmłodszy w historii polski arcymistrz. Tytuł ten otrzymał w 2009 roku ma- medalistą mistrzostw Polski juniorów – 5 medali indywi- jąc mniej niż 15 lat. Od 2018 roku reprezentuje Stany Zjednoczone. dualnie i 2 drużynowo. W 1999 roku zdobył tytuł wicemi- Po raz kolejny w historii turnieju skład jednej z drużyn LKS Naglady (woj. warmiń- strza Europy juniorów. W latach 2003–2014 pięciokrotnie sko-mazurskie) stanowiła jedna rodzina Malczyk, w której grali: Rafał, Radosław, Ja- uczestniczył w finałach mistrzostw Polski seniorów – naj- kub i Barbara. Zajęli 7 miejsce. lepsze miejsce szóste zajął w 2014 roku, w drużynowych mistrzostwach kraju zdobył 2 srebrne medale – 2000 i 2001. W turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył 2 medale – złoty 2006 i srebrny 2005. Najwyższy ranking osiągnął 1 kwietnia 2015 r., z wynikiem 2564 punktów. Krzysztof Bulski (rocznik 1987) – arcymistrz od 2012. W szachy gra od siódmego roku życia. Już jako junior zdo- bywał medale mistrzostw Polski – ma ich na koncie 3. Trzy- krotnie (2010–2013) startował w mistrzostwach Polski se- niorów. W drużynowych mistrzostwach zdobył 7 medali – 4 złote (2001,2013, 2015 i 2017), 3 srebrne (2011, 2012 i 2014). W szachach błyskawicznych ma łącznie 8 medali – 1 indywidualny, srebrny (2013) i 7 drużynowych – 4 złote (2007, 2008, 2009 i 2017) oraz 3 srebrne (2011, 2013, 2016). W turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył medal brązowy w 2005 Uczestnicy finału centralnego w punkcie obserwacyjnym na szczycie góry Żar roku.

164 165 Marta Michna (z domu Zielińska, rocznik 1978) – arcy- Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: mistrzyni od 1999 roku. Do ścisłej czołówki polskich sza- I szachownica Pkt chistek należy od 1994 roku. W 1996 roku była mistrzynią 1 Krzysztof Jakubowski KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 6,5 świata do lat 18. W indywidualnych mistrzostwach kraju 2-3 Bogusław Sygulski LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 6,0 kobiet startowała 10-krotnie (1994–2006) zdobywając 6 me- 2-3 Łukasz Bardeli LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 6,0 dali (1 złoty 2003, 1 srebrny 2002 i 4 brązowe 1994, 1996, II szachownica 1998 i 2000). Czterokrotnie reprezentowała Polskę na olim- 1 Tomasz Warakomski KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 8,0 piadach szachowych (1996, 1998, 2000 i 2004) – zdobyła 2 Tomasz Caba LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 7,0 dwa medale za wynik indywidualny – złoty 1996 i brązowy 3 Adrian Panocki GKSz Solny Zieleniewo (woj. zachodniopomorskie) 6,0 2004. Najwyższy ranking w karierze osiągnęła 1 paździer- III szachownica nika 2002 r., z wynikiem 2430 punktów zajmowała wów- 1 Krzysztof Bulski LKS Orkan Dąbrówka Wielka (woj. śląskie) 8,5 czas 1 miejsce wśród polskich szachistek. Pod koniec lat 90. 2 Piotr Turowski LKS Orlęta Radzyń Podlaski (woj. lubelskie) 7,0 XX w. związana była z Aleksiejem Szyrowem, czołowym szachistą świata, z którym ma 3 Paweł Sygulski LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 6,0 córkę Maszę. W 2006 r. wyszła za mąż za mistrza FIDE Christiana Michnę (ur. 1972) IV szachownica i od 2007 r. na arenie międzynarodowej reprezentuje Niemcy. Mieszka w Hamburgu. 1 Marta Zielińska LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 9,0 2 Halina Jałowiec LKS Rolnik Róża (woj. podkarpackie) 7,5 Tabela wyników Finału Centralnego XLVII Turnieju o „Złotą Wieżę”– Międzybrodzie 3 Karolina Zerner LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 6,0 Żywieckie 2005 M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 1 LKS Rolnik Róża podkarpackie 2168 26,5 25 2 KSz Juvena Hańcza Suwałki podlaskie 2235 24,0 24 3 LKS Orkan Dąbrówka Wielka śląskie 2149 22,5 15 4 LKS Pasjonat Dankowice śląskie 2256 21,5 17 5 LZS Zjednoczeni Ścinawka Średnia dolnośląskie 1965 20,5 14 6 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2054 19,5 12 7 LKS Naglady (Gmina Gietrzwałd) warmińsko-mazurskie 1967 18,5 16 8 LKS Wisła Strumień śląskie 2009 18,5 12 9 GKSz Solny Zieleniewo zachodniopomorskie 2137 18,5 11 10 LKS Szach Sulechów lubuskie 1961 17,5 8 11 LKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2061 16,5 12 12 MLKSz Orzeł Myślenice małopolskie 1850 16,0 10 1. Po zaciętych pojedynkach należy 13 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1830 16,0 9 się relaks – spotkanie integracyjne 14 LKS Orlęta Radzyń Podlaski lubelskie 1892 15,0 11 przy grillu i muzyce, 2. Drużyna KSz Juvena Hańcza Suwałki – zdobywcy 15 LZS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 1603 14,0 6 drugiego miejsca, 3. Trzecie miejsce 16 LKSz Szach-Mat Tuszyn łódzkie 1906 14,0 6 nieoczekiwanie wywalczyła druży- 17 GOK LZS Piątnica podlaskie 1800 7,0 2 na LKS Orkan Dąbrówka Wielka, w której grał przyszły arcymistrz Krzysztof Bulski –pokonali swoich lokalnych konkurentów LKS Pasjonat Dankowice

166 167 XLVIII Turniej o „Złotą Wieżę” walizację trzy zespoły. Ostatecznie na czwartym miejscu uplasowała się drużyna LKS Pasjonat Dankowice (co z pewnością było dla nich rozczarowującym wynikiem – mieli 40. Finał Centralny – Chotowa (6–13 maja 2006) drugie miejsce na liście startowej i wydawało się, że mogą walczyć nawet o mistrzostwo), która do trzeciego GKSz Solny Zieleniewo straciła zaledwie 0,5 punktu. Niewąt- pliwie sporą sensacją była przegrana arcymistrzyni Marty Zielińskiej z LKS Pasjonat Dankowice z 15-letnią Joanną Kasperek z Rolnika Róża. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. KSz Juvena Hańcza Suwałki – Krzysztof Jakubowski, Marcin Szymański, Tomasz Warakomski, Maria Szymańska, 2. LKS Chrobry Gniezno – Łukasz Bardeli, Jan Kujawski, Kamil Jędrzejewski, Graży- na Grzelachowska, rez. Kazimierz Kujawski, 3. GKSz Solny Zieleniewo – Witalis Sapis, Adrian Panocki, Borys Tofil, Maria Gości- niak, rez. Jacek Krystian, Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: • I szachownica – Krzysztof Jakubowski 8 pkt (KSz Juvena Hańcza Suwałki, woj. podlaskie), • II szachownica – Marcin Szymański (KSz Juvena Hańcza Suwałki, woj. podlaskie) Luksusowy Grand Resort SPA w Chotowej położony jest przy plaży, nad zalewem z czystą, przepływową i Jan Kujawski (LKS Chrobry Gniezno, woj. wielkopolskie) po 7 pkt, wodą z miejscem do kąpieli • III szachownica – Tomasz Warakomski 8,5 pkt (KSz Juvena Hańcza Suwałki, woj. podlaskie), Finał centralny tego turnieju odbył się w Chotowej pod patronatem Marszałka Wo- • IV szachownica – Maria Szymańska 8,5 pkt (KSz Juvena Hańcza Suwałki, woj. jewództwa Podkarpackiego Leszka Deptuły. Organizatorem imprezy na zlecenie Kra- podlaskie). jowego Zrzeszenia LZS było Podkarpackie Zrzeszenie LZS, które reprezentował na W drużynie LKS Chrobry Gnie- turnieju przewodniczący Józef Krzywonos, przy współpracy LKS Rolnik Róża i GKS zno wystąpili, startujący od kilku- Hetman w Pilznie. Dyrektorem turnieju był wójt gminy Czarna – Józef Chudy. Sędzią dziesięciu lat w turnieju bracia Jan głównym Zenon Chojnicki, a pomagali mu sędziowie rundowi: Marian Bysiewicz i Ja- (kandydat na mistrza szachowego) rosław Pietraszewski. i Kazimierz (kandydat na mistrza W Ośrodku Wypoczynkowo-Szkoleniowym „Grand” organizatorzy zapewnili szachowego) Kujawscy. Przy czym uczestnikom dobre warunki pobytu i gry. Turniejowi towarzyszył obszerny serwis in- Kazimierz, który zmarł w maju 2018 formacyjny w postaci strony internetowej, na której były publikowane najważniejsze roku, był rezerwowym. W szachy wydarzenia oraz pełen pakiet wyników. Oprócz tego w trakcie imprezy organizator grają także dwaj inni bracia Kujawscy wydawał biuletyn turniejowy. – Ryszard (kandydat na mistrza kra- Grają WGM Marta Zielińska z LKS Pasjonat Dankowice W turnieju startowało 16 drużyn z 13 województw (bez woj. kujawsko-pomorskiego, jowego) i Zygmunt. Nic dziwnego, że i WFM Elżbieta Sosnowska z LKS Nadnarwianka Pułtusk pomorskiego i lubuskiego). Zdecydowane zwycięstwo odniósł faworyt – drużyna KSz za swój największy sukces uważają Juvena Hańcza Suwałki, która wyprzedziła drugi zespół w tabeli LKS Chrobry Gniezno dwukrotne zwycięstwo (1994 i 1995) w Rodzinnych Mistrzostwach Polski w Szachach. aż o 9 punktów. Drużyna z Suwałk na liście startowej wyprzedzała rankingiem drugą Kazimierz Kujawski był oddanym propagatorem królewskiej gry i animatorem życia drużynę o 54 pkt, ale trzecią aż o 218 pkt. To już przed startem zawodów określało, kto szachowego w Gnieźnie. W 1990 roku otrzymał Złotą Odznakę Honorową PZSzach., będzie walczył o tytuł. Wszyscy zawodnicy zespołu z Suwałk okazali się także najlep- a w 2012, podczas uroczystości jubileuszowych Gnieźnieńskiego Klubu Szachistów, si na swoich szachownicach (trzeba jednak przyznać, że na każdej szachownicy grali którego LKS Chrobry Gniezno jest spadkobiercą sportowego dorobku i kontynuatorem w „Hańczy” wybitni zawodnicy). O pozostałe miejsca na podium stoczyły zaciętą ry- bogatej tradycji, specjalne wyróżnienie – „Człowiek 90-lecia Gnieźnieńskich Szachów”.

168 169 W turnieju blitza „o Puchar Wójta Gminy Czarna” w gronie 58 zawodników zwycię- Tabela wyników Finału Centralnego XLVIII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Chotowa 2006 żył Rafał Antoniewski z Pasjonata Dankowice, zdobywając 9 punktów z 11 rund, drugi M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. był Krzysztof Jakubowski z Juveny Hańcza Suwałki, a trzeci Witalis Sapis z Solnego 1 KSZ Juvena Hańcza Suwałki podlaskie 2375 32,0 25 Zieleniewo. 2 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2117 23,0 16 3 GKSz Solny Zieleniewo zachodniopomorskie 2157 22,5 17 Sylwetki szachistów 4 LKS Pasjonat Dankowice śląskie 2321 22,0 22 5 LZS Zjednoczeni Ścinawka Średnia dolnośląskie 2022 19,5 14 Marcin Szymański (rocznik 1983) – mistrz między- 6 LKS Orlęta Radzyń Podlaski lubelskie 1943 19,5 14 narodowy od 2002 roku. Wielokrotnie uczestniczył 7 LKS Rolnik Róża podkarpackie 1941 19,0 15 w finałowych turniejach o mistrzostwo Polski juniorów 8 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1956 17,0 16 w szachach klasycznych we wszystkich kategoriach wie- warmińsko-ma- 9 LUKS GOK Samborowo 1952 17,0 12 kowych – zaliczył 12 finałów w latach 1992–2002 zdoby- zurskie wając 6 medali – 4 złote, 1 srebrny i 1 brązowy. W indy- 10 MLKSz Orzeł Myślenice małopolskie 1975 17,0 9 widualnych mistrzostwach Polski juniorów w szachach 11 LKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2040 16,5 13 szybkich zdobył 4 medale, a w błyskawicznych 1 medal. 12 LKS Markovia Markowa podkarpackie 1777 15,5 8 W latach 90. XX wieku czterokrotnie reprezentował 13 LKS Stomil Bełchatów łódzkie 1834 15,0 9 Polskę na mistrzostwach świata juniorów i dwukrotnie 14 LZS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 1635 12,5 6 na mistrzostwach Europy. W turnieju o „Złotą Wieżę” 15 GKSz Hetman Pilzno podkarpackie 1798 11,0 5 wywalczył złoty medal w 2006 roku. Najwyższy ranking 16 LZS Goniec -MOA Staniątki małopolskie 1893 9,0 1 w karierze – 2435 (1 lipca 2005). Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: Rafał Antoniewski (rocznik 1980) – arcymistrz od I szachownica Pkt 2010 roku. Należał do ścisłej czołówki polskich junio- 1 Krzysztof Jakubowski KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 8,0 rów, wielokrotnie uczestnicząc w finałach mistrzostw 2 Tomasz Pacholec LKS Stomil Bełchatów (woj. łódzkie) 6,5 Polski we wszystkich kategoriach wiekowych oraz w mi- 3-4 Witalis Sapis GKSz Solny Zieleniewo (woj. zachodniopomorskie) 6,0 strzostwach świata i Europy – złoty medal w drużynie na 3-4 Rafał Antoniewski LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 6,0 MŚ w 1999 roku. W drużynowych mistrzostwach Polski II szachownica seniorów zdobył 2 srebrne medale – 2002 i 2010. W sza- 1-2 Marcin Szymański KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 7,0 chach błyskawicznych zdobył w 2014 roku srebrny me- 1-2 Jan Kujawski LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 7,0 dal indywidualnie, ma też 4 złote medale drużynowe 3-5 Adrian Panocki GKSz Solny Zieleniewo (woj. zachodniopomorskie) 6,5 – 2011, 2013, 2014 i 2015. Najwyższy ranking w karierze 3-5 Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 6,5 – 2614 (1 lipca 2010), zajmował wtedy 9 miejsce wśród 3-5 Łukasz Dymek LKS Orlęta Radzyń Podlaski (woj. lubelskie) 6,5 polskich szachistów. III szachownica Łukasz Bardeli (rocznik 1976) – mistrz FIDE (2003). 1 Tomasz Warakomski KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 8,5 Dwukrotnie był finalistą indywidualnych mistrzostw 2-3 Piotr Turowski LKS Orlęta Radzyń Podlaski (woj. lubelskie) 6,0 Polski juniorów (1993–1994). W drużynowym turnie- 2-3 Wojciech Kud LKS Markovia Markowa (woj. podkarpackie) 6,0 ju o „Złotą Wieżę” zdobył 3 medale – 2 srebrne (2006, IV szachownica 2008) i brązowy (2007). Najwyższy ranking w karierze 1 Maria Szymańska KSz Juvena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 8,5 – 2345 (1 października 2008). Wielokrotny uczestnik 2-3 Marta Zielińska LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 7,0 turniejów finałowych o „Złotą Wieżę”. Od wielu lat lider 2-3 Aleksandra Jackowska MLKSz Orzeł Myślenice (woj. małopolskie) 7,0 drużyny LKS Chrobry Gniezno.

170 171 XLIX Turniej o „Złotą Wieżę” 41. Finał Centralny – Gniezno (19–26 maja 2007)

I Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Gnieźnie to szkoła z ponad 150-letnią tradycją, obok znajduje się Muzeum Początków Państwa Polskiego

Turniej został rozegrany w pięknej auli I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesła- 1. Przewodniczący Podkarpackiego Z LZS Józef Krzywonos wręcza nagrodę Witalisowi Sapisowi, 2. Drużyna wa Chrobrego w Gnieźnie. To bardzo zasłużona placówka oświatowa w pierwszej pia- LKS Nadnarwianka Pułtusk, od prawej: Dionizy Barwiński, Elżbieta Sosnowska, Zbigniew Tyszkiewicz stowskiej stolicy Polski. Budynek, w którym obecnie się znajduje, wybudowano w 1978 i Tadeusz Nycz, 3. Uczestnicy na zakończeniu turnieju, 4. Drużyna MLKSz Orzeł Myślenice z pucharem za roku, obok powstało Muzeum Początków Państwa Polskiego. W auli, w której rozegra- 10 miejsce, 5. Zdobywcy „Brązowej Wieży” GKSz Solny Zieleniewo no finały co 2–3 lata od 1997 roku odbywają się Zjazdy Gnieźnieńskie – forum dialogu między różnymi kulturami i religiami, nawiązujące tradycjami do pierwszego zjazdu w 1000 roku. W finale startowało 14 drużyn z 12 województw, które zmierzyły swoje siły na dystansie 9 rund. Grano tempem 90 minut na partię + 30 sekund bonifikaty za każde posunięcie. Sędzią głównym zawodów był Piotr Janik – sędzia międzynarodowy, któ- remu asystowali Piotr Przybylski i Emil Wiśniewski. Organizatorem turnieju na zlecenie Krajowego Zrzeszenia LZS było Wielkopolskie Zrzeszenie LZS w Poznaniu przy współudziale LKS Chrobry Gniezno i SKFiT Chrobry Gniezno. W turnieju zwycięstwo odniósł faworyt – GKSz Solny Zieleniewo, posiadający na liście startowej najwyższy ranking. Liderem zespołu był trener „solniaków”, mistrz międzynarodowy Witalis Sapis, na pozostałych szachownicach grali bardzo uzdolnie- ni juniorzy. O pozostałe miejsca na podium, do ostatniej rundy trwała zażarta walka między czterema zespołami. Jak wyrównany był to pojedynek, pokazuje tabela końco- wa – o drugim miejscu w turnieju, przy równej ilości punktów, decydowała punktacja pomocnicza (punkty meczowe). Turniej w Gnieźnie zgromadził na starcie wielu wybitnych szachistów, stąd też poziom gry był bardzo wysoki.

172 173 Składy najlepszych trzech drużyn: Piotr Janik (rocznik 1975) – szachista, instruktor, 1. GKSz Solny Zieleniewo – Witalis Sapis, Adrian Panocki, Borys Tofil, Maria Gości- działacz szachowy i sędzia klasy międzynarodowej niak, rez. Marek Duszkiewicz, Justyna Dutka, od 2007 roku. Z zawodu programista komputerowy. 2. GKSz Hetman Pilzno – Grzegorz Krogulski, Bogusław Sygulski, Wojciech Czar- Członek Zarządu Małopolskiego Związku Szachowego necki, Halina Jałowiec, (2003–2015). Członek Kolegium Sędziów Małopolskie- 3. LKS Chrobry Gniezno – Artur Sygulski, Łukasz Bardeli, Kamil Jędrzejewski, Jago- go Związku Szachowego (2011–2015). Prekursor stron da Gołek, rez. Mirosław Sobczak, Miłosz Kaźmierczak. internetowych dedykowanych konkretnym imprezom Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: szachowym. Jako jeden z pierwszych arbitrów i infor- • I szachownica – Jacek Tomczak 7 pkt (LKS Piast Śrem, woj. wielkopolskie), matyków rozpoczął bezpośrednie transmisje interne- • II szachownica – Adrian Panocki 7,5 pkt (GKSz Solny Zieleniewo, woj. zachod- towe z sal gry (pierwsza transmisja: II Liga Seniorów, niopomorskie), Wysowa 2005). Ma kategorię szachową I+, najwyższy • III szachownica – Wojciech Czarnecki 7 pkt (GKSz Hetman Pilzno, woj. podkar- ranking w karierze – 2109 (1 kwietnia 2003). packie), Witalis Sapis (rocznik 1964) – mistrz międzynarodo- • IV szachownica – Marta Zielińska 8 pkt (LKS Pasjonat Dankowice, woj. śląskie). wy od 1991, trener szachowy, sędzia międzynarodowy Organizatorzy w trakcie turnieju przeprowadzili także imprezy towarzyszące, w tym od 2005 roku. Czterokrotnie w latach 1989–1998 star- plenerową wycieczkę Gnieźnieńską Kolejką Wąskotorową do Powidza i Lednogóry ze tował w mistrzostwach Polski – najlepsze miejsce 6 za- zwiedzaniem Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, która zakończyła się wspól- jął w 1997 roku. W drużynowych mistrzostwach kraju nym ogniskiem. Zwiedzano także zabytki, w tym Katedrę Gnieźnieńską. Ponadto zor- zdobył 6 medali – 2 złote (1986 i 1992), 3 srebrne (1983, ganizowany został turniej błyskawiczny o „Puchar Prezydenta Miasta Gniezna”, który 1987 i 1990) i brązowy w 1993 roku, w drużynowych w bezapelacyjny sposób wygrał Jacek Tomczak (aktualny wówczas mistrz świata do lat szachach błyskawicznych ma również 6 medali (2 złote, 16), uzyskując 11 punktów z 11 partii, drugi był Bartosz Siembab z MLKS Zjednoczeni 1 srebrny i 3 brązowe), w indywidualnych mistrzostwach Giecek Radków – 9 pkt. w szachach szybkich 3 – 1 srebrny i 2 brązowe. W turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył 2 medale – złoty 2007 Sylwetki szachistów i brązowy 2006. Najwyższy ranking w karierze – 2470 (1 stycznia 1996). Od 1996 roku trener juniorów Solny Artur Sygulski (rocznik 1960) – mistrz międzynarodo- Zieleniewo, od 2016 trener kadry narodowej szachistów wy od 1984 roku. W latach 80. XX wieku należał do czo- niewidomych i słabowidzących. W szachy gra także jego łówki polskich szachistów. Już w pierwszym swoim star- żona Lucyna, kandydatka na mistrzynię krajową (1992). cie w mistrzostwach Polski seniorów w 1982 roku sprawił Jacek Tomczak (rocznik 1990) – arcymistrz od 2012, niespodziankę, zdobywając po dogrywce srebrny medal. instruktor szachowy 2015. W szachy gra od szóstego W latach 1983–1987 wystąpił w kolejnych czterech fina- roku życia. Pierwszy medal mistrzostw Polski wywal- łach. W drużynowych mistrzostwach Polski zdobył 4 me- czył w roku 1996, zostając wicemistrzem Polski przed- dale – 2 srebrne (1983, 1988) i 2 brązowe (1986, 1987). Był szkolaków, w tym samym roku zwyciężył w tej grupie członkiem drużyny na olimpiadach szachowych (1982, wiekowej w mistrzostwach Europy. W 2008 roku zdobył 1984 i 1986). W turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył brą- w drużynowych mistrzostwach Europy juniorów do lat zowy medal w 2007 roku. Najwyższy ranking w karierze 18 złoty medal, indywidualnie ma medal brązowy ME osiągnął 1 stycznia 1985 r., z wynikiem 2445 punktów zaj- w kategorii U16. Dziewięć razy w latach 2007–2018 startował w finałach mistrzostw mował wówczas 4 miejsce w kraju wspólnie z trzema innymi szachistami. Jego zmarły Polski – w 2017 zdobył srebrny medal, a brązowy w 2015 i 2018 roku, ma też brązo- w 2017 roku brat Bogusław był również mistrzem międzynarodowym i startował w na- wy medal w drużynowych mistrzostwach kraju (2014). Najwyższy ranking osiągnął szych turniejach. w 2017 roku – 2615 punktów.

174 175 Tabela wyników Finału Centralnego XLIXTurnieju o „Złotą Wieżę” – Gniezno 2007 L Turniej o „Złotą Wieżę” M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 1 GKSz Solny Zieleniewo zachodniopomorskie 2220 26,0 27 42. Finał Centralny – Pułtusk (29 czerwca – 5 lipca 2008) 2 GKSz Hetman Pilzno podkarpackie 2147 23,0 20 3 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2162 23,0 18 4 MLKSz Myślenice małopolskie 2075 22,0 15 5 LKSz GCKiP Czarna podkarpackie 2002 21,0 15 6 LKS Pasjonat Dankowice śląskie 2087 19,0 14 7 LKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2021 18,0 13 8 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1962 17,5 15 9 MLKS Zjednoczeni Giecek Radków dolnośląskie 2022 17,5 11 10 LKS Piast Śrem wielkopolskie 2044 16,0 10 11 LKS Orlęta Radzyń Podlaski lubelskie 1897 16,0 7 12 LUKS GOK Samborowo warmińsko-mazurskie 1747 13,0 5 13 LKS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 1631 10,0 3 14 KSz Maraton Łomża podlaskie 1796 9,0 3

Pułtusk jest jednym z najstarszych miast Mazowsza. Znajduje się tu najdłuższy w Europie brukowany rynek Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: z kamieniczkami z XVIII i XIX wieku, zamek – Dom Polonii ulokowany na wzgórzu nad brzegiem Narwi oraz Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora powstała w 1994 roku, której mury opuściło już 44 tys. I szachownica Pkt absolwentów 1 Jacek Tomczak LKS Piast Śrem (woj. wielkopolskie) 7,0 2 Artur Sygulski LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 6,5 Jubileuszowy 50. Turniej o „Złotą Wieżę” został rozegrany w Akademii Humanistycz- 3-4 Witalis Sapis GKSz Solny Zieleniewo (woj. zachodniopomorskie) 5,5 nej w Pułtusku. Ceremonia otwarcia z udziałem zaproszonych gości i sponsorów odby- 3-4 Łukasz Dymek LKS Orlęta Radzyń Podlaski (woj. lubelskie) 5,5 ła się w czytelni biblioteki Akademii Humanistycznej. Patronat nad imprezą sprawował II szachownica Komitet Honorowy pod przewodnictwem Jarosława Kalinowskiego, wicemarszałka 1 Adrian Panocki GKSz Solny Zieleniewo (woj. zachodniopomorskie) 7,5 Sejmu. Krajowe Zrzeszenie LZS reprezentował na turnieju wiceprzewodniczący Rady 2 Łukasz Bardeli LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 7,0 Głównej Wacław Hurko, a Mazowieckie Z LZS, współorganizatora turnieju, przewod- 3 Piotr Turawski LUKS GOK Samborowo (woj. warmińsko-mazurskie) 6,5 nicząca RW Elwira Ryś-Ferens. Sędzią głównym był Marek Prus, sędziami asystentami: III szachownica Tadeusz Nycz, Stanisław Górecki i Maciej Pac. Nad sprawnym przebiegiem turnieju 1 Wojciech Czarnecki GKSz Hetman Pilzno (woj. podkarpackie) 7,0 czuwał Zbigniew Tyszkiewicz, uczestnik 25 finałów „Złotej Wieży”. Rok później wraz 2 Michał Płatek MLKSz Myślenice (woj. małopolskie) 6,5 z Jerzym Morasiem napisał książkę 50 lat Turnieju Szachowego o „Złotą Wieżę”. 3 Sebastian Opaliński LUKS GOK Samborowo (woj. warmińsko-mazurskie) 6,5 Gościem honorowym turnieju była Maria Moldenhawer-Frey, wdowa po twórcy IV szachownica i pomysłodawcy „Złotej Wieży” – Romualdzie Freyu, autorka wystawy z okazji ju- 1 Marta Michna LKS Pasjonat Dankowice (woj. śląskie) 8,0 bileuszu 50-lecia. Pani Maria nie kryła swojego wzruszenia na uroczystym otwarciu 2 Elżbieta Sosnowska LKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 7,0 turnieju – otrzymała także specjalne podziękowanie za zaangażowanie w organizację 3 Marcelina Lis LKSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie) 6,0 turniejów o „Złotą Wieżę”. W turnieju startowało 16 drużyn z 12 województw, swoich przedstawicieli nie miały województwa: pomorskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie i lubuskie. Grano oczywiście systemem szwajcarskim (9 rund) – z tempem gry 90 minut + 30 sekund na posunięcie. Tytułu broniła drużyna GKSz Solny Zieleniewo.

176 177 Po liście rankingowej widać było, że o „Złotą Wieżę” walczyć będzie przynajmniej Sylwetki szachistów 5 zespołów, w tym gospodarz MLKS Nadnarwianka Pułtusk, w której składzie zna- lazła się „żelazna” dwójka – Dionizy Barwiński i Elżbieta Sosnowska. Mistrz, GKSz Tadeusz Nycz (1937–2017) – wieloletni działacz MLKS Solny Zieleniewo obronił ubiegłoroczną pozycję i wygrał jednym punktem przewagi Nadnarwianka w Pułtusku, kierownik sekcji szachowej nad LKS Chrobry Gniezno. Te dwa kluby przed ostatnią partią miały taki sam doro- tego klubu od 1961. Był propagatorem i miłośnikiem kró- bek punktowy. O zwycięstwie zadecydowała więc ostatnia runda, w której GKSz Sol- lewskiej gry, instruktorem oraz sędzią szachowym. Dzięki ny pokonał 3,5 do 0,5 Ostródziankę Ostróda, a Chrobry Gniezno co prawda wygrał jego pracy i zaangażowaniu drużyna szachowa z Pułtuska z LKS Wrzos Międzyborów, ale tylko w stosunku 2,5 do 1,5 pkt i tym samym pogrzebał odniosła wiele znaczących sukcesów: zwycięstwa w cen- szansę na zdobycie „Złotej Wieży”. MLKS Nadnarwianka wywalczyła trzecie miejsce, tralnych finałach Ogólnopolskiego Turnieju LZS o „Zło- wygrywając zaledwie o 0,5 pkt z KSz Javena Hańcza Suwałki. Różnice między kolejny- tą Wieżę”, udział w rozgrywkach ekstraligi szachowej mi pięcioma drużynami też były niewielkie. Świadczy to o tym, że poziom turnieju był oraz I i II ligi. Od samego początku Turniejów o „Złotą niezwykle wyrównany, a o miejscach decydowały detale. Wieżę” był mocno związany z tą imprezą, wielokrotnie Najstarszym zawodnikiem tego turnieju był Lesław Bidziński z LKS Śląsk Koszęcin, pełnił funkcję sędziego głównego lub rundowego. Prowa- niezapomniany gospodarz 40. turnieju w Koszęcinie, a najmłodszym niespełna 11-let- dzona pod jego kierownictwem drużyna z Pułtuska naj- ni Dominik Lewtak z LKSz GCKiP Czarna. częściej brała udział w finałach tej imprezy. Był autorem, Składy najlepszych trzech drużyn: wspólnie ze Stefanem Witkowskim, książki 40 lat Turnie- 1. GKSz Solny Zieleniewo – Adrian Panocki, Miłosz Rudnicki, Borys Tofil, Maria ju Szachowego o „Złotą Wieżę”. Gościniak, Elżbieta Sosnowska (rocznik 1949) – mistrzyni FIDE 2. LKS Chrobry Gniezno – Łukasz Bardeli, Mirosław Sobczak, Kamil Jędrzejewski, (1981). W latach 1974–1991 uczestniczyła w 15 finałach Jagoda Gołek, rez. Miłosz Kaźmierczak, mistrzostw Polski kobiet – najlepsze miejsca, które zajęła 3. MLKS Nadnarwianka Pułtusk – Paweł Kos, Dionizy Barwiński, Bartosz Machul, to czwarte w 1981 roku i piąte w 1988 roku. W drużyno- Elżbieta Sosnowska, rez. Zbigniew Tyszkiewicz. wych mistrzostwach Polski zdobyła jeden medal – brą- Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: zowy – w 1979 roku. W drużynowym turnieju o „Złotą • I szachownica – Adrian Panocki 7 pkt (GKSz Solny Zieleniewo, woj. zachodnio- Wieżę” wywalczyła 7 medali – 1 złoty (2015), 2 srebrne pomorskie), (1986, 1996) i 4 brązowe (1987, 2000, 2008 i 2014). Naj- • II szachownica – Dionizy Barwiński 8 pkt (MLKS Nadnarwianka Pułtusk, woj. wyższy ranking w karierze – 2185 – uzyskała w 1988 roku. mazowieckie), W szachy gra też jej siostra Jadwiga Gasik – jej córką jest • III szachownica – Damian Kudas 8,5 pkt (MLKSz Myślenice, woj. małopolskie), mistrzyni międzynarodowa Anna Jakubowska, a zięciem • IV szachownica – Maria Gościniak 9 pkt (GKSz Solny Zieleniewo, woj. zachod- arcymistrz Krzysztof Jakubowski, również uczestnicy fi- niopomorskie). nałów „Złotej Wieży”. W Pułtusku oprócz zmagań przy szachownicy znalazł się czas na wycieczki po re- Adrian Panocki (rocznik 1990) – mistrz krajowy 2008. gionie mazowieckim, zwiedzanie Muzeum Historii Powstania Warszawskiego, integra- Wielokrotnie startował w finałach mistrzostw Polski ju- cyjne ognisko na leśnej polanie, wieczorki taneczne w gościnnych murach Akademii niorów w różnych kategoriach wiekowych, dwukrotnie Humanistycznej oraz przejażdżka gondolami po Narwi. Odbyło się także spotkanie zdobywając brązowe medale (2006 i 2008). W 2008 roku kilkunastu działaczy, zawodników i organizatorów minionych finałów przy wspólnym zdobył tytuł drużynowego mistrza Europy U18. W indy- obiedzie w pierwszym dniu trwania turnieju. Wspomnienia, ciekawostki, dyskusje widualnych mistrzostwach Polski juniorów w szachach przy kawie i lampce szampana, podkreślały wyjątkowość tych rozgrywek, ich specy- szybkich zdobył 4 medale (1 złoty, 1 srebrny i 2 brązowe), ficzną atmosferę, ogromną wartość poznawczą i wychowawczą dla młodego pokolenia a w szachach błyskawicznych 2 medale (1 srebrny, 1 brą- polskich szachistów. zowy). W turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył 4 medale – 2 złote (2007 i 2008), 1 srebrny (2009) i 1 brązowy

178 179 (2006). Najwyższy ranking w karierze – 2381 (1 października 2008). Maria Gościniak (rocznik 1990) – mistrzyni FIDE (2009). Na ME juniorek (U18) w 2008 roku zdobyła w drużynie złoty medal. W mistrzostwach świata juniorek uczestniczyła czterokrotnie. W indywidualnych mistrzostwach Polski juniorek 13 razy występowała w finałach (1998–2008) – zdobyła 5 medali. W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobyła 4 medale – 2 złote (2007 i 2008), 1 srebrny (2009) i 1 brązowy (2006). Najwyższy ranking w karierze 2188 (2009 r.).

Tabela wyników Finału Centralnego L Turnieju o „Złotą Wieżę”– Pułtusk 2008 M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 1 GKSz Solny Zieleniewo zachodniopomorskie 2174 27,5 23 2 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2088 26,5 23 3 MLKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2035 22,0 16 4 KSz Javena Hańcza Suwałki podlaskie 2052 21,5 17 5 MLKSz Myślenice małopolskie 1935 21,5 14 6 LKS Orlęta Radzyń Podlaski lubelskie 1931 21,0 13 7 LKS Wrzos Międzyborów mazowieckie 1999 19,0 17 8 UKS EL-TUR SP 3 Bogatynia dolnośląskie 1768 19,0 13 9 MLKS Ostródzianka Ostróda warmińsko-mazurskie 2049 19,0 12 1. Uczestnicy podczas otwarcia turnieju – na pierwszym planie drużyna MLKSz Myślenice, 2. Gości i uczestni- 10 LKS Pasjonat Dankowice śląskie 1715 18,0 13 ków wita na otwarciu turnieju Zbigniew Tyszkiewicz, jeden z jego głównych organizatorów, 3. Maria Molden- 11 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1931 17,5 12 hawer-Frey otrzymała podziękowania za współpracę z KZ LZS i popularyzację szachów, 4. Od lewej: Andrzej Michalski, Michał Paździora, Tadeusz Paździora, Stanisław Waluszek, Karolina Dargas z LKS Pasjonat Dan- 12 KS Mechanik Stargard Szcz. zachodniopomorskie 1848 17,5 11 kowice, 5. Zdobywcy 1 miejsca – drużyna GKSz Solny Zieleniewo 13 Dom Kultury Małogoszcz świętokrzyskie 1600 14,0 10 14 LKS Szach-Mat Tuszyn łódzkie 1858 12,5 6 15 LKS Śląsk Koszęcin śląskie 1724 6,0 3 16 LKSz GCKiP Czarna podkarpackie 1560 4,5 0

Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt 1 Adrian Panocki GKSz Solny Zieleniewo (woj. zachodniopomorskie) 7,0 2 Tomasz Warakomski KSz Javena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 7,0 3 Maciej Nurkiewicz LKS Wrzos Międzyborów (woj. mazowieckie) 7,0 II szachownica 1 Dionizy Barwiński MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 8,0 2 Piotr Turowski LKS Orlęta Radzyń Podlaski (woj. lubelskie) 7,0 3 Miłosz Rudnicki GKSz Solny Zieleniewo (woj. zachodniopomorskie) 6,5

180 181 III szachownica LI Turniej o „Złotą Wieżę” 1-2 Damian Kudas MLKSz Myślenice (woj. małopolskie) 8,5 1-2 Łukasz Jadanowski MLKS Ostródzianka Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie) 8,5 43. Finał Centralny – Ostróda (26–28 czerwca 2009) 3-4 Kamil Jędrzejewski LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 5,5 3-4 Marta Skiba UKS EL-TUR SP 3 Bogatynia (woj. dolnośląskie) 5,5 IV szachownica 1 Maria Gościniak GKSz Solny Zieleniewo (woj. zachodniopomorskie) 9,0 2 Anna Tomczyk KS Mechanik Stargard Szcz. (woj. zachodniopomorskie) 8,0 3 Magdalena Kozak KSz Javena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 6,5

Ostróda leży nad pięcioma malowniczymi jeziorami, z których największe – Drwęckie, ma świetnie zagospodarowany brzeg umożliwiający przyjemny wypoczynek i romantyczne spacery. Początki miasta sięgają XIV wieku

Po raz drugi w historii turniej finałowy o „Złotą Wieżę” gościł w „Perle Mazur” – Ostródzie. Organizatorem zawodów na zlecenie Krajowego Zrzeszenia LZS było Jedna z plansz wystawy przygotowanej przez Marię Moldenhawer-Frey, na której zaprezentowano zdjęcia z 49 Warmińsko-Mazurskie Zrzeszenie LZS, a gospodarzem MLKS Ostródzianka Ostróda. poprzednich turniejów. Poniżej pani Maria oraz Iwona Kusińska-Kania z Biura KZ LZS i wiceprzewodniczący Rady Głównej Wacław Hurko oglądają wystawę tuż przed jej otwarciem Turniej odbywał się pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Warmiń- sko-Mazurskiego. Formuła rozegrania turnieju była dość odważna, podobnie jak w ubiegłych latach zawody przeprowadzono na dystansie 9 rund, tempo gry 30 minut na rozegranie partii!!! Cała impreza została przeprowadzona w dwa dni! Niewątpliwie był to eksperyment, który raczej nie przypadł do gustu uczestnikom. Turniej sędziowali: sędzia główny Feliks Stachowicz oraz sędziowie rundowi: Lena Szymanowska, Angelika Maculewicz, Bogdan Jeżak, Adam Wołodko i Andrzej Gula. Kierownikiem turnieju był Zbigniew Szporko, który wraz z Barbarą Mazurkiewicz (obydwoje MLKS Ostródzianka Ostróda) zostali odznaczeni za wieloletnią działalność na rzecz popularyzacji szachów. Na starcie zawodów stawiło się 26 drużyn (z 14 województw, bez pomorskiego i lubuskiego), w przeważającej części z województw północno-wschodniej Polski – co było raczej zrozumiałe ze względu na zaproponowane tempo gry. Po raz pierwszy w historii turnieju wystartowała tak duża liczba drużyn.

182 183 Trzeba jednak przyznać, że jakościowo wyglądało to bardzo dobrze – 10 zawodników szachów na szachownicy 9x9 metrów. Pokaz w wy- z tytułami międzynarodowymi plus 5 mistrzów krajowych. Gwarantowało to wysoki konaniu Drużyny Rycerskiej Komturii Ostródzkiej poziom sportowy zawodów. I tak też było, różnice między drużynami nie były duże, i młodzieży z Gimnazjum nr 2 w Ostródzie prowa- w wielu przypadkach o miejscu decydowały punkty pomocnicze. Średni ranking 8 dru- dzili arcymistrz Aleksander Miśta (brąz na MP 2009) żyn startujących w turnieju wynosił ponad 2000 punktów. oraz Grzegorz Miśta, prezes Warmińsko-Mazurskiego Tytuł mistrzowski po dwóch latach dominacji GKSz Solny Grzybowo (zmieniło Związku Szachowego. Zgodnie z historycznymi prze- nazwę – poprzednio Zieleniewo) pojechał tym razem do Suwałk. Zwyciężyła druży- kazami, Krzyżacy przekazali dwa nagie miecze kró- na Javeny Hańcza Suwałki, choć w bezpośrednim pojedynku z „Solnym” padł remis. lowi Władysławowi Jagielle, chcieli też ustąpić pola Grzybowo swoją szansę pogrzebało w 6 rundzie, przegrywając 1,5 do 2,5 z zespołem polsko-litewskim siłom. Na 64-polowym placu bitwy LKSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie). Borys Tofil przegrał na czas (zabrakło kilku niespodzianki nie było. Rycerze Zakonu Krzyżackiego sekund) wygraną już partię, nie przyjmując uprzednio proponowanego remisu. i ich sprzymierzeńcy ponieśli klęskę. Nawiązano w ten W drużynie LKS Augustovia Augustów na kobiecej szachownicy grała wtedy 9-letnia sposób do lat świetności imprezy (1968–1979), kiedy Oliwia Kiołbasa. Jej końcowy wynik nie był imponujący, ale niewątpliwie objawił się to przedstawienia tego typu były organizowane z roz- Lider drużyny gospodarzy LKS przyszły wielki talent i nadzieja polskich kobiecych szachów. Obok niej grał jej starszy machem i miały czasami liczoną w setkach widownię. Ostródzianka Ostróda, GM o 5 lat brat Damian. Swoją drogą w tym turnieju dużo było rodzinnych teamów – Wa- Widowisko przygotował Zbigniew Szporko (1931– Aleksander Miśta rakomscy z Hańczy Suwałki, małżeństwo Nurkiewiczów – Magdalena i Maciej z Wrzo- 2016), szachista i działacz, który wychował kilka po- sa Międzyborów, Kazimierz i Marcin Szydełko z Giecek Radków, Kazimierz, Wojciech koleń ostródzkich szachistów, posiadacz brązowej, srebrnej i złotej odznaki PZSzach. i Karol Kwapisiewicz ze Stomilu Bełchatów, Pilarscy – Piotr, Dawid i Monika z Ligoty Rodzina p. Zbigniewa pochodziła z Warszawy, w 1945 roku przeniosła się do Ostródy, Dolnej czy Łukasz i Adam Łukomscy z Bliżyna. gdzie nauczył się gry w szachy. Jak wspominał, w tamtych czasach brakowało komple- Składy najlepszych trzech drużyn: tów szachowych, zegarów i literatury. Turnieje w grze szybkiej i błyskawicznej rozgry- 1. KSz Javena Hańcza Suwałki – Tomasz Warakomski, Kamil Grycel, Bartosz Sowul, wano na tempo. Prowadzący dyktował „ruch białych”, „ruch czarnych” itd. Pierwszy Anna Warakomska, w Ostródzie zegar szachowy kupiono od żołnierza sowieckiego. W czasach powojen- 2. GKSz Solny Grzybowo – Adrian Panocki, Borys Tofil, Marek Duszkiewicz, Maria nych można było zegarek kupić za 1 litr samogonu, ale Rosjanin wycenił zegar szacho- Gościniak, wy na 2 litry, tłumacząc, że ma dwa „czasy”. Jego stałą partnerką w cotygodniowych 3. LKS Baszta Żnin – Aleksander Kraiński, Rafał Borgula, Jerzy Śniadecki, Joanna pojedynkach szachowych była nestorka ostródzkich szachów – Barbara Mazurkiewicz. Węglarz, rez. Paweł Kaczmarczyk. Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: Sylwetki szachistów • I szachownica – Tomasz Warakomski 8 pkt (KSz Javena Hańcza Suwałki, woj. podlaskie), Anna Warakomska (rocznik 1992) – mistrzyni między- • II szachownica – Grzegorz Protaziuk 8,5 pkt (LKS Wrzos Międzyborów, woj. ma- narodowa od 2015 roku. Od najmłodszych lat osiągała zowieckie), sukcesy w turniejach mistrzostw Polski juniorek – już jako • III szachownica – Mateusz Skomiał 9 pkt (LKS Parnas Stara Wieś, woj. podkarpac- dziesięciolatka została wicemistrzynią kraju. W latach kie), 2008–2018 startowała w 5 indywidualnych mistrzostwach • IV szachownica – Anna Warakomska 7,5 pkt (KSz Javena Hańcza Suwałki, woj. Polski kobiet – zdobyła 2 medale (srebro w 2018 i brąz podlaskie). w 2008). W 2014 roku zdobyła brązowy medal w mistrzo- Dla uczestników w sobotni wieczór (27 czerwca) przygotowano wiele atrakcji m.in.: stwach Polski w szachach błyskawicznych, w 2017 brązo- darmowe rejsy statkami Żeglugi Ostródzko-Elbląskiej po jeziorze Drwęckim oraz zniż- wy medal drużynowo. W turnieju o „Złotą Wieżę” wy- kę do kręgielni Dario Bowling. walczyła 2 medale – złoty 2009 i srebrny 2005. Najwyższy W niedzielę zarówno dla uczestników turnieju jak też dla licznie przybyłej widow- ranking w karierze – 2365 (1 października 2016). W sza- ni organizatorzy przygotowali inscenizację bitwy pod Grunwaldem – partia żywych chy gra też jej brat, Tomasz, który jest arcymistrzem.

184 185 Aleksander Kraiński (rocznik 1960) – mistrz FIDE (2003), instruktor szachowy (2015). W latach 1976–1980 pięcio- krotnie uczestniczył w finałach mistrzostw Polski juniorów. Medalista mistrzostw Polski przedsiębiorców i pracowników administracji publicznej. W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył brązowy medal w 2009 roku. Najwyższy ranking w karierze 2308 (2003). Oliwia Kiołbasa (rocznik 2000) – mistrzyni międzyna- rodowa (2016). Znaczące sukcesy zaczęła odnosić w bardzo młodym wieku – w 2008 roku zdobyła srebrny medal w mistrzostwach Polski U8. W latach 2008–2018 startowała w 11 finałach indywidualnych mistrzostw Polski juniorów – łącznie zdobyła 8 medali (4 złote, 2 srebrne i 2 brązowe). W 2010 roku zdobyła tytuł mistrzyni Europy U10, za co Mię- dzynarodowa Federacja Szachowa przyznała jej tytuł mistrzyni FIDE, w 2014 roku wywalczyła tytuł wicemistrzyni świata U14. Ma też 7 medali w indywidualnych mistrzostwach Pol- ski juniorów w szachach szybkich i 6 w szachach błyskawicz- nych. W indywidualnych mistrzostwach Polski kobiet starto- wała 2 razy (2016–2017) – najlepsze miejsce 7 zajęła w 2017 roku. W drużynowych ME startowała 4 razy i zdobyła 4 medale – 2 złote i 2 srebrne. Najwyższy ranking w karierze – 2348 (1 marca 2016). Szachistą jest też jej starszy brat Damian.

Tabela wyników Finału Centralnego LI Turnieju o „Złotą Wieżę”– Ostróda 2009 M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 1 KSz Javena Hańcza Suwałki podlaskie 2256 16 25,5 2 GKSz Solny Grzybowo zachodniopomorskie 2155 14 23,5 3 LKS Baszta Żnin kujawsko-pomorskie 2049 12 22,0 4 LKSz GCKiP Czarna podkarpackie 2094 12 21,0 5 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2105 11 21,0 6 UKS Giecek Radków dolnośląskie 1912 11 20,0 7 MLKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2021 11 17,5 8 LKS Wrzos Międzyborów mazowieckie 2129 10 21,5 9 LUKS GOK Samborowo warmińsko-mazurskie 1898 10 20,5 10 LZS Victoria Chróścice opolskie 1951 10 20,0 11 MLKS Ostródzianka Ostróda I warmińsko-mazurskie 2126 10 18,0 1. Trzy najlepsze drużyny na podium, 2. Najstarsza uczestniczka turnieju Barbara Mazurkiewicz z drugiego 12 MLKS Ostródzianka Ostróda II warmińsko-mazurskie 1930 9 19,5 zespołu „Ostródzianki”, 3. Od lewej: Tadeusz Nycz (współautor książki „40 lat turnieju szachowego o Złotą Wieżę”), Iwona Kusińska-Kania (Krajowe Zrzeszenie LZS – główna organizatorka turniejów o „Złotą Wieżę”), 13 Myślenicki Ludowy Klub Szach. I małopolskie 1886 9 19,5 Zbigniew Tyszkiewicz (współautor książki „50 lat turnieju szachowego o Złotą Wieżę”), 4. Pokaz „żywych 14 LZS Pat Ligota Dolna opolskie 1723 9 19,5 szachów”

186 187 15 MLKS Krajna Sępólno Krajeńskie kujawsko-pomorskie 1820 9 19,5 LII Turniej o „Złotą Wieżę” 16 LKS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 1491 9 18,5 17 LKS Stomil Bełchatów łódzkie 1840 9 18,5 44. Finał Centralny – Mielno (8–12 czerwca 2010) 18 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1962 9 17,5 19 LKS Augustovia Augustów podlaskie 1802 9 16,5 20 LKS Parnas Stara Wieś podkarpackie 1846 8 19,0 21 Myślenicki Ludowy Klub Szach. II małopolskie 1632 7 14,5 22 LZS Tuchów małopolskie 1450 7 14,5 23 LKS Orlęta Radzyń Podlaski lubelskie 1882 6 16,0 24 LKS Śląsk Koszęcin śląskie 1201 3 11,5 25 LZS Szubin kujawsko-pomorskie 1670 3 9,0 26 LZS BDK Biskupiec warmińsko-mazurskie 1670 3 9,0

Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt 1-2 Tomasz Warakomski KSz Javena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 8,0 1-2 Bartosz Siembab UKS Giecek Radków (woj. dolnośląskie) 8,0 Widok znany większości „elzetesiaków” – Centralny Ośrodek Szkolenia Krajowego Zrzeszenia LZS w Mielnie 3 Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,0 II szachownica Kolejny Turniej o „Złotą Wieżę” odbył się w Mielnie. Centralny Ośrodek Szkolenia 1 Grzegorz Protaziuk LKS Wrzos Międzyborów (woj. mazowieckie) 8,5 Krajowego Zrzeszenia LZS był bazą pobytową szachistów, a turniej odbywał się w po- 2 Łukasz Jadanowski MLKS Ostródzianka Ostróda II (woj. warmińsko-mazurskie) 7,5 bliskiej hali sportowej. Patronat nad imprezą sprawował Marszałek Województwa Za- 3-4 Rafał Borgula LKS Baszta Żnin (woj. kujawsko-pomorskie) 7,0 chodniopomorskiego. Krajowe Zrzeszenie LZS reprezentował sekretarz Rady Głównej 3-4 Krzysztof Budrewicz MLKS Ostródzianka Ostróda I (woj. warmińsko-mazurskie) 7,0 Krzysztof Piasek. III szachownica Po ubiegłorocznym eksperymencie z tempem czasu gry tym razem zaproponowano 1 Mateusz Skomiał LKS Parnas Stara Wieś (woj. podkarpackie) 9,0 uczestnikom – 60 minut na rozegranie partii, oczywiście 9 rund w ciągu 5 dni. Tak 2-3 Przemysław Janus LKSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie) 8,0 ekspresowe tempo, a także krótki czas na rozegranie partii, musiały pociągnąć za sobą 2-3 Kamil Jędrzejewski LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 8,0 wiele niespodziewanych wyników. Według listy startowej 4 pierwsze drużyny repre- IV szachownica zentowały bardzo zbliżony poziom sportowy, ale i kolejne 4 z miejsc 5–8 rankingu 1 Anna Warakomska KSz Javena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 7,5 dużo od nich nie odstawały. Zapowiadało to interesującą rywalizację, w której oprócz 2 Maria Gościniak GKSz Solny Grzybowo (woj. zachodniopomorskie) 7,5 umiejętności decydowały: koncentracja i wytrzymałość na trudy turnieju. 3 Jagoda Gołek LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 7,5 Od 2009 roku nastał ośmioletni okres, kiedy w turniejach startowało więcej niż 20 drużyn – w Mielnie padł rekord, do turnieju przystąpiło 29 zespołów z 14 woje- wództw. Najwięcej drużyn miały województwa: zachodniopomorskie – cztery, podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie, śląskie – po trzy. Zabrakło tym razem dru- żyn z woj. łódzkiego i lubuskiego. Sędzią głównym turnieju był Tomasz Kamieniecki, sędziami rundowymi Henryk Węgrowski i Feliks Stachowicz. Turniej wygrała rewelacyjna drużyna juniorów LKSz GCKiP Czarna – średnia wieku 17 lat. Zaskoczeniem było dopiero 25 miejsce ubiegłorocznego zdobywcy „Srebrnej Wieży” GKSz Solny Grzybowo, ale była to najmłodsza drużyna turnieju – średnia wie-

188 189 ku 14 lat. Najmłodsza członkini zespołu Julia Antolak miała zaledwie 10 lat. I co cieka- Organizatorzy przygotowali dla uczestników, w czasie wolnym, rejs statkiem wy- we nie była najmłodszą uczestniczką turnieju – był nim 9-letni Mateusz Tustanowski cieczkowym „Mila” po jeziorze Jamno, pieczenie kiełbasek przy ognisku. Można było z LKS Zarzewie Prudnik, syn wieloletniego uczestnika finałów Roberta Tustanowskie- także na terenie COS Mielno pograć w kosza, tenisa stołowego i piłkarzyki. Zorganizo- go. Z kolei w drużynie LKS Augustovia Augustów grała 10-letnia Oliwia Kiołbasa i jej wano także turniej błyskawiczny. 15-letni brat Damian. Ciekawostka – dwie 10-latki Antolak i Kiołbasa (w turnieju nie stoczyły pojedynku) 8 lat później zdobędą wspólnie tytuł drużynowych mistrzyń Eu- Sylwetki szachistów ropy juniorek. Skoro jesteśmy przy wieku zawodników, to warto zauważyć, że w turnieju zaczynają startować bardzo młodzi zawodnicy – i ta tendencja będzie się utrwalać Joanna Kasperek (rocznik 1991) – kandydatka na mistrzy- przez kolejne lata. nię (2006), instruktor i sędzia. W 2008 roku uczestniczyła Drugie miejsce w turnieju zajął ubiegłoroczny mistrz KSz Javena Hańcza Suwałki w finale mistrzostw Polski kobiet – zajęła 12 miejsce. W indy- – oni też postawili na młodzież – średnia wieku nieco ponad 15 lat. Na trzecim miejscu widualnych mistrzostwach Polski juniorek w szachach bły- uplasował się bardzo solidny UKS Giecek Radków, co obserwatorzy uznali za najwięk- skawicznych zdobyła 2 medale – złoty (2005) i srebrny szą niespodziankę. Klub z Radkowa powstał w 2007 roku na bazie MLKS Zjednoczeni (2008). W turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczyła 2 medale Ścinawka Średnia poprzez przekazanie zawodników i mienia w obrębie jednej gminy. – srebrny (2008) i brązowy (2007). Najwyższy ranking w ka- Jego prezesem i zawodnikiem jest Kazimierz Szydełko, wielokrotny uczestnik turnie- rierze – 2084 (1 listopada 2009). jów o „Złotą Wieżę”. Ścisk w czołówce był duży, a o miejscach 2–4 decydowały małe punkty. Rewelacyjny Tabela wyników Finału Centralnego LII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Mielno 2010 UKS Giecek Radków miał szansę na zajęcie nawet drugiego miejsca, gdyby pokonał M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. Hańczę Suwałki w ostatniej rundzie – obie drużyny spotkały się w 9 rundzie – suwal- 1 LKSz GCKiP Czarna podkarpackie 2064 16 27,0 czanom wystarczył remis, Radków musiał wygrać – padł remis 2:2. Z kolei Hetman 2 KSz Javena Hańcza Suwałki podlaskie 1950 13 24,5 Pilzno również miał szanse na podium, gdyby swój ostatni mecz wygrał nie 3:1, a 4:0. 3 UKS Giecek Radków dolnośląskie 1992 13 22,0 Zresztą, jak pokazuje tabela, walka o miejsca była bardzo interesująca i zaciekła. Naj- 4 GKSz Hetman Pilzno podkarpackie 2101 13 21,5 więcej uwagi przykuwały mecze rozgrywane przez utytułowanych szachistów – arcy- 5 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2064 11 22,0 mistrzów Krzysztofa Jakubowskiego (MLKS Ostródzianka Ostróda) i Mirosława Gra- 6 LKS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 2043 11 19,5 barczyka (LKS Baszta Żnin I). 7 LKS Parnas Stara Wieś podkarpackie 1919 11 19,0 Składy najlepszych trzech drużyn: 8 LKS Baszta Żnin I kujawsko-pomorskie 2084 10 21,0 1. LKSz GCKiP Czarna – Damian Lewtak, Michał Smoła, Marek Lis, Joanna Kaspe- 9 MLKS Ostródzianka Ostróda I warmińsko-mazurskie 2021 10 20,0 rek, 10 LKS Augustovia Augustów podlaskie 1872 10 19,5 2. KSz Javena Hańcza Suwałki – Bartosz Sowul, Marcin Pietruszewski, Michał Lada, 11 UKS Refleks Gościno zachodniopomorskie 1867 10 18,5 Dominika Ostrowska, 12 MLKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 1917 10 17,0 3. UKS Giecek Radków – Bartosz Siembab, Paweł Łaszewicz, Marcin Szydełko, Mag- 13 LZS Gniew pomorskie 1540 9 19,5 dalena Łaszewicz, rez. Kazimierz Szydełko. 14 LKS Piast Śrem wielkopolskie 1961 9 19,0 Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: 15 LKS Baszta Żnin II kujawsko-pomorskie 1738 9 18,5 • I szachownica – Krzysztof Jakubowski 7,5 pkt (MLKS Ostródzianka Ostróda I, 16 LKS Mechanik Stargard Szcz. zachodniopomorskie 1762 9 18,0 woj. warmińsko-mazurskie), 17 LZS Pat Ligota Dolna opolskie 1806 9 18,0 • II szachownica – Michał Smoła, Marek Kościelny, Łukasz Gorzkiewicz po 7,5 pkt 18 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1985 9 17,5 (szczegóły tabela), 19 LKS Wisła Strumień śląskie 1876 8 17,5 • III szachownica – Marek Lis 8,0 pkt (LKSz GCKiP Czarna, woj. podkarpackie), 20 LUKS Tomasovia Tomaszów Lub. lubelskie 1825 8 17,0 • IV szachownica – Halina Jałowiec, Jagoda Gołek, Elżbieta Sosnowska po 8 pkt 21 KSz Maraton Łomża podlaskie 1694 8 16,5 (szczegóły tabela).

190 191 22 Myślenicki Ludowy Klub Szachowy małopolskie 1820 8 16,5 23 MLKS Czarni Olecko warmińsko-mazurskie 1796 7 18,0 24 LUKSz Orient Sokółka podlaskie 1819 7 17,0 25 GKSz Solny Grzybowo zachodniopomorskie 1717 7 11,5 26 LKS Pasjonat Dankowice śląskie 1646 5 13,0 27 Priśani Pyrzyce zachodniopomorskie 1350 4 9,5 28 ULKS Konopiska śląskie 1400 4 7,0 29 LUKS GOK Samborowo warmińsko-mazurskie 1474 3 12,5

Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt 1 Krzysztof Jakubowski MLKS Ostródzianka Ostróda I (woj. warmińsko-mazurskie) 7,5 2-3 Bartosz Siembab UKS Giecek Radków (woj. dolnośląskie) 7,0 2-3 Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,0 II szachownica 1-3 Michał Smoła LKSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie) 7,5 1-3 Marek Kościelny UKS Refleks Gościno (woj. zachodniopomorskie) 7,5 1-3 Łukasz Gorzkiewicz LUKS Tomasovia Tomaszów Lub. (woj. lubelskie) 7,5 III szachownica 1 Marek Lis LKSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie) 8,0 2 Michał Mołdawski LKS Wisła Strumień (woj. śląskie) 7,5 3 Tomasz Jaskółka LKS Parnas Stara Wieś (woj. podkarpackie) 7,0 IV szachownica 1-3 Halina Jałowiec GKSz Hetman Pilzno (woj. podkarpackie) 8,0 1-3 Jagoda Gołek LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 8,0 1-3 Elżbieta Sosnowska MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 8,0

1. Cisza, ale czy...spokój?, 2. Pojedynek Zbigniewa Robaka (po prawej) z LKS Baszta Żnin I z Michałem Smołą (LKSz GCKiP Czarna), 3. Starcie Damiana Lewtaka (LKSz GCKiP Czarna) i Grzegorza Krogulskiego (GKSz Hetman Pilzno), 4. Powrót z rejsu po jeziorze Jamno, 5. Po lewej najmłodsza drużyna turnieju GKsz Solny Grzybowo, na pierwszym planie Julia Antolak, po prawej LKS Piast Śrem

192 193 LIII Turniej o „Złotą Wieżę” Zwycięzcą turnieju została drużyna LKSz GCKiP Czarna I, która wyprzedziła drugi zespół LKS Kordian Bliżyn o 1 punkt meczowy (przy równej ilości punktów pomocni- 45. Finał Centralny – Augustów (29 maja – 3 czerwca 2011) czych – po 23,5). W bezpośrednim pojedynku obu tych drużyn padł remis 2:2. Ekipie z Czarnej przewodził Paweł Sygulski – syn Bogusława Sygulskiego, zdobywcy 7 medali w naszym turnieju. Jak widać, w turnieju o „Złotą Wieżę” startują kolejne pokolenia szachistów, a udział w nim staje się rodzinną tradycją. Na trzecim miejscu uplasowała się drużyna KSz Javena Hańcza Suwałki (nr 1 na liście startowej). Była to mała niespodzianka, ponieważ zespół ten bardzo wysoko wygrywał swoje mecze, gromadząc aż 28 tzw. małych punktów (suma punktów drużyny na po- szczególnych szachownicach). Niestety po porażce z LKSz GCKiP Czarna I i remisach z LKS Kordian Bliżyn i SK-Sz KS Smol-Bud Giżycko drużyna z Suwałk straciła szanse na końcowy sukces w postaci pierwszego miejsca. Srebrny medal był małą niespodzianką – postarała się o niego drużyna dopiero 8 w rankingu, która w poprzednim roku zajęła 6 miejsce. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LKSz GCKiP Czarna I – Damian Lewtak, Paweł Sygulski, Marek Lis, Katarzyna Augustów – miasto otoczone dziewięcioma jeziorami i rozległą Puszczą Augustowską. Cyboran, Wodna stolica północno-wschodniej Polski 2. LKS Kordian Bliżyn – Jarosław Szczerbak, Jacek Duliński, Grzegorz Zaręba, Sabi- na Jabłońska, Po raz drugi w historii turniejów o „Złotą Wieżę” Augustów gościł szachistów spod 3. KSz Javena Hańcza Suwałki – Bartosz Sowul, Marcin Pietruszewski, Michał Po- znaku LZS. Organizatorem imprezy było Krajowe Zrzeszenie LZS przy współudzia- światowski, Dominika Ostrowska. le Podlaskiego Zrzeszenia LZS w Białymstoku. W turnieju wzięło udział 26 drużyn Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: z 15 województw (zabrakło tylko kujawsko-pomorskiego), z których nie można było- • I szachownica – Bartosz Siembab 8,5 pkt – UKS Giecek Radków (woj. dolnoślą- by wytypować zdecydowanego faworyta do zwycięstwa. Poziom sportowy pierwszych skie), 6 zespołów z listy startowej (różnica 75 pkt rankingowych między pierwszą a szóstą drużyną) wydawał się bardzo wyrównany, co zapowiadało zaciętą walkę o czołowe miejsca. Wyrównany poziom drużyn zwiastował także niespodzianki. Zawody zostały przeprowadzone w sali Centrum Kształcenia Praktycznego w Au- gustowie oddalonej o około 450 m od miejsc zakwaterowania (hotel Karmel i MOSW w Augustowie). Turniej został rozegrany systemem szwajcarskim na dystansie 9 rund – tempo gry 90 minut + 30 sekund za każde posunięcie dla zawodnika na rozegranie partii. Sędzią głównym był Leszek Zega, prezes Podlaskiego Związku Szachowego, sędziami rundowymi: Mikołaj Bura, Leopold Chojnacki i Józef Bochenko, a dyrektorem turnieju Elżbieta Skalimowska, wiceprzewodnicząca Podlaskiego Zrzeszenia LZS. Impreza pod względem organizacyjnym była bardzo dobrze przeprowadzona. Po każdej rundzie wydawany był biuletyn turniejowy. Ponadto funkcjonowała strona in- ternetowa turnieju, a na pierwszych 3 stołach w trakcie każdej rundy była prowadzona transmisja on-line. Dla uczestników zorganizowano spotkanie integracyjne w postaci Uroczystość zamknięcia turnieju – trzy najlepsze drużyny ze swoimi trofeami (od lewej Elżbieta Skalimowska rejsu statkiem po pięknych augustowskich jeziorach. – dyrektor turnieju, w garniturze Kazimierz Baszko, przewodniczący Podlaskiego Zrzeszenia LZS)

194 195 • II szachownica – Konrad Szcześniak 7,5 pkt LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie), • III szachownica – Grzegorz Zaręba, Tomasz Mika, Karol Mironowicz po 8,5 pkt – szczegóły tabela, • IV szachownica – Katarzyna Cyboran 8,0 pkt LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie). Tym razem wśród uczestników turnieju nie było wybitnych szachistów z tytuła- mi mistrzowskimi (poza „żelazną” dwójką z Nadnarwianki – FM Dionizy Barwiński i WFM Elżbieta Sosnowska oraz WFM Oliwia Kiołbasa i FM Łukasz Bardeli), choć wielu z nich o takie powalczy w niedalekiej przyszłości. Interesująca była rywalizacja na „szachownicy juniorskiej”, na której trzech pierwszych zawodników zgromadziło po 8,5 punktu, tracąc zaledwie 0,5 pkt na przestrzeni 9 rund. Przy tej ilości drużyn biorących udział w turnieju (26) jest to możliwe, czasami liderzy na poszczególnych szachownicach nie mają okazji sprawdzić się w bezpośrednim pojedynku.

Sylwetki Szachistów

Leszek Zega (rocznik 1957) – sędzia międzynarodowy, działacz, II kategoria szachowa. Od 1997 jest sędzią głów- nym Memoriału Ludwika Zamenhofa. W 2004 otrzymał tytuł sędziego klasy międzynarodowej. W 1995 był jednym z założycieli Międzyszkolnego Uczniowskiego Klubu Spor- towego „Stoczek”, działającego przy Szkole Podstawowej nr 45 w Białymstoku, będąc od 1997 jego prezesem. Zawod- nicy tego klubu to wielokrotni medaliści mistrzostw Polski juniorów w szachach w różnych kategoriach wiekowych. Od 2011 pełni obowiązki Prezesa Podlaskiego Związku Sza- chowego. Laureat „Hetmana 2011” w kategorii Sędzia Roku.

Tabela wyników Finału Centralnego LIII Turnieju o „Złotą Wieżę”– Augustów 2011 M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 1 LKSz GCKiP Czarna I podkarpackie 2050 16 23,5 2 LKS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 1975 15 23,5 3 KSz Javena Hańcza Suwałki podlaskie 2100 14 28,0 4 UKS Giecek Radków dolnośląskie 2050 11 22,5 5 GLKS Goniec Żarów dolnośląskie 1950 11 22,5 6 LUKS Tomasovia Tomaszów Lub. lubelskie 1975 11 21,5

1. Widok ogólny sali gry, 2. Nagroda główna „Złota Wieża, 3. Szczęśliwa drużyna zwycięzców LKSz GCKiP 7 LKS Augustovia Augustów podlaskie 2050 11 18,0 Czarna, 4. Zdobywcy „Brązowej Wieży” – KSz Javena Hańcza Suwałki, 5. Katarzyna Cyboran z Czarnej była 8 MLKSz Archon+ Myślenice małopolskie 1875 10 18,0 najlepsza na IV szachownicy

196 197 9 LKS Parnas Stara Wieś podkarpackie 1925 10 17,0 LIV Turniej o „Złotą Wieżę” 10 SK-Sz KS Smol-Bud Giżycko warmińsko-mazurskie 1900 10 16,5 11 LKS Stomil Bełchatów łódzkie 1850 9 22,0 46. Finał Centralny – Olkusz (1–6 czerwca 2012) 12 LKS Piast Gryfino zachodniopomorskie 1600 9 18,0 13 MLKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 1950 9 18,0 14 LZS Kurów łódzkie 1500 9 17,5 15 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2025 9 16,5 16 LKS Piast Śrem wielkopolskie 1961 8 19,0 17 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1813 8 18,5 18 LKSz GCKiP Czarna II podkarpackie 1850 8 17,5 19 LKS Kłos Olkusz małopolskie 1675 8 16,0 20 STMGK Strzelce Krajeńskie lubuskie 1750 8 15,5 21 LZS Pat Ligota Dolna opolskie 1725 6 16,5 22 LZS Gniew pomorskie 1613 6 16,0 23 LKS Mechanik Stargard Szcz. zachodniopomorskie 1613 6 15,0 24 MLKS Czarni Olecko warmińsko-mazurskie 1825 6 14,0 25 ULKS Konopiska śląskie 1400 2 9,5 26 GZ LZS Trąbki Wielkie pomorskie 1150 1 6,0 Olkusz bywa nazywany Srebrnym Miastem, a czasem nawet „kolebką polskiego górnictwa”. Największą sławę zyskał w XVI wieku, kiedy istniało tu 300 kopalń rud ołowiu, pod nadzorem króla Zygmunta Augusta, Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: który utworzył w Olkuszu jedyną wówczas w Polsce królewską mennicę I szachownica Pkt 1 Bartosz Siembab UKS Giecek Radków (woj. dolnośląskie) 8,5 Tym razem finał centralny odbył się w Olkuszu – mieście zasłużonym dla rozwoju 2 Błażej Kaleta LKS Kłos Olkusz (woj. małopolskie) 8,0 szachów, w którym rokrocznie odbywa się wiele imprez, w tym rangi międzynarodo- 3 Bartosz Sowul KSz Javena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 7,0 wej i ogólnopolskiej. Współorganizatorami turnieju byli: Małopolskie Zrzeszenie LZS, II szachownica LKS Kłos Olkusz (klub powstał w 1967 roku) i Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. 1 Konrad Szcześniak LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,5 Turniej został przeprowadzony systemem szwajcarskim na dystansie 9 rund – tempo 2 Marcin Pietruszewski KSz Javena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 7,0 gry 90 minut + 30 sekund bonifikaty za każdy ruch. 3-5 Paweł Sygulski LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 6,5 Sędzią głównym imprezy był Michał Wejsig, sędziami rundowymi Dorota Czarno- 3-5 Bartosz Probola LUKS Tomasovia Tomaszów Lubelski (woj. lubelskie) 6,5 ta i Paweł Czarnota (ona mistrzyni międzynarodowa, on arcymistrz – razem rodzeń- 3-5 Jerzy Deruś LZS Kurów (woj. łódzkie) 6,5 stwo), którzy jako zawodnicy startowali kiedyś w naszym turnieju. III szachownica Do zawodów przystąpiło 27 drużyn z 15 województw (zabrakło kujawsko-pomor- 1-3 Grzegorz Zaręba LKS Kordian Bliżyn (woj. świętokrzyskie) 8,5 skiego), z których co najmniej pierwszych 6 z listy startowej mogło pretendować do 1-3 Tomasz Mika LKSz GCKiP Czarna II (woj. podkarpackie) 8,5 walki o zwycięstwo. Średni ranking drużyn wynosił 1825 pkt. Sześć drużyn przyjechało 1-3 Karol Mironowicz LKS Mechanik Stargard Szcz. (woj. zachodniopomorskie) 8,5 z rankingiem ponad 2000, ale różnica między tymi drużynami, a najsłabszymi wyno- IV szachownica siła nawet 700 punktów. Drużyna z najwyższym rankingiem – MLKS Nadnarwianka 1 Katarzyna Cyboran LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 8,0 Pułtusk – zajęła czwarte miejsce. Na 114 startujących zawodników, 88 posiadało ran- 2 Sabina Jabłońska LKS Kordian Bliżyn (woj. świętokrzyskie) 7,5 king FIDE. 3-4 Dominika Ostrowska KSz Javena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 7,0 Ostatecznie końcowy sukces osiągnęła drużyna LKSz GCKiP Czarna I, która z do- 3-4 Ewelina Buksa LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,0 robkiem 17 punktów meczowych dość pewnie obroniła tytuł z ubiegłego roku. Drugie miejsce dla KSz Javena Hańcza Suwałki – 15 punktów. O trzecie miejsce toczyła się

198 199 zacięta walka aż między 9 drużynami – ostatecznie miejsce to zdobyła drużyna MLKSz Marcin Pietruszewski (rocznik 1995) – mistrz krajo- Archon+ Myślenice z dorobkiem 12 punktów. wy (2018) i sędzia szachowy. W latach 2004–2013 starto- Składy najlepszych trzech drużyn: wał w 10 indywidualnych mistrzostwach Polski juniorów 1. LKSz GCKiP Czarna I – Damian Lewtak, Paweł Sygulski, Mirosław Lewicki, Ka- – najlepsze miejsce 7 zajął w 2010 roku. W drużynowych tarzyna Cyboran, mistrzostwach Polski juniorów zdobył 2 medale – złoty 2. KSz Javena Hańcza Suwałki – Bartosz Sowul, Adam Grabowski, Marcin Pietru- i brązowy, ma też dwa medale brązowe w indywidualnych szewski, Katarzyna Murawko, mistrzostwach Polski w szachach szybkich. Zdobył też 4 me- 3. MLKSz Archon+ Myślenice – Marcin Wątorek, Paweł Brylski, Stanisław Sukta, dale – 2 złote, srebrny i brązowy – w drużynowych mistrzo- Małgorzata Leszczyńska-Wilczyńska, rez. Marcin Chmiel, Agnieszka Wałęga. stwach NATO. W drużynowym turnieju o „Złotą Wieżę” Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: wywalczył 3 medale – 2 srebrne (2010 i 2012) oraz brązowy • I szachownica – Damian Lewtak 8,5 pkt LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie), (2011). Najwyższy ranking w karierze 2249 (2017). • II szachownica – Robert Tustanowski 8,5 pkt LKS Zarzewie Prudnik (woj. opol- Katarzyna Cyboran (rocznik 1996) – pierwsza kategoria skie), szachowa. W latach 2005–2014 dziesięciokrotnie startowa- • III szachownica – Tomasz Mika 7,5 pkt LKSz GCKiP Czarna II (woj. podkarpac- ła w indywidualnych mistrzostwach Polski juniorów – wy- kie) i Piotr Jędras GLKS Grom Skarżysko Kościelne (woj. świętokrzyskie), walczyła dwa medale – brązowe (2006 i 2008), w szachach • IV szachownica – Antonina Góra 8,5 pkt UKS GIM Dwójka Tomaszów Lubelski szybkich ma tych medali 4 – 2 srebrne i 2 brązowe, w błyska- (woj. lubelskie). wicznych również 4 medale – 2 złote i 2 brązowe. Startowa- W ramach programu towarzyszącego uczestnicy wzięli udział w spotkaniu integra- ła też dwukrotnie w indywidualnych mistrzostwach świata cyjnym, zwiedzili zamek w Rabsztynie oraz obejrzeli, niestety przy niezbyt sprzyjającej i Europy juniorów. W drużynowym turnieju o „Złotą Wie- pogodzie, Pustynię Błędowską z punktu widokowego Czubatka. żę” wywalczyła dwa złote medale – 2011 i 2012. Najwyższy ranking w karierze – 1869 (1 lipca 2011). Sylwetki szachistów Tabela wyników Finału Centralnego LIV Turnieju o „Złotą Wieżę” – Olkusz 2012 Damian Lewtak (rocznik 1995) – mistrz krajowy (2012). M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. Dwukrotnie uczestniczył w mistrzostwach świata juniorów. 1 LKSz GCKiP Czarna I podkarpackie 2104 17 29,0 W latach 2005–2013 dziewięć razy uczestniczył w finałach 2 KSz Javena Hańcza Suwałki podlaskie 2063 15 23,5 MP juniorów – najlepsze miejsce 4 zajął w 2013 roku (U18). 3 MLKSz Archon+ Myślenice małopolskie 2047 12 21,0 W turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył 7 medali – 5 złotych (2010, 4 MLKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2110 11 22,5 2011, 2012, 2014 i 2017), 1 srebrny (2015) i 1 brązowy (2013). 5 UKS GIM Dwójka Tomaszów Lub. lubelskie 1790 11 21,5 Najwyższy ranking w karierze – 2389 (2016). Jego bratem jest 6 LKSz GCKiP Czarna II podkarpackie 1858 11 20,0 Dominik Lewtak, kandydat na mistrza krajowego. 7 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1887 10 20,0 Jolanta Guzik (rocznik 1981) – mistrzyni FIDE (2005), in- 8 GKSz Solny Grzybowo zachodniopomorskie 1931 10 19,0 struktor i sędzia szachowy (2008). Największe sukcesy odnosi 9 LZS Victoria Chróścice opolskie 2046 10 19,0 w szachach szybkich i błyskawicznych. W indywidualnych 10 LUKKS Kielce świętokrzyskie 2006 10 19,0 mistrzostwach Polski kobiet w szachach szybkich zdobyła 11 UKS Giecek Radków dolnośląskie 1899 10 17,5 3 medale – 1 złoty, 1 srebrny i 1 brązowy, w szachach błyska- 12 UKS Czarny Koń Olkusz małopolskie 1646 9 18,5 wicznych dwa medale brązowe indywidualnie i 6 w drużynie 13 LUKS GOK Samborowo warmińsko-mazurskie 1833 9 18,0 – 2 złote, 2 srebrne i dwa brązowe. W szachach klasycznych 14 LKS Goniec Żarów dolnośląskie 1911 9 18,0 jest mistrzynią drużynową z 2012 roku. Najwyższy ranking 15 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 1951 9 16,0 w karierze 2150 uzyskała w 2011 roku.

200 201 16 STMGK Strzelce Krajeńskie lubuskie 1680 8 18,5 17 LZS Gniew pomorskie 1672 8 17,5 18 SKS Smol-Bud Giżycko warmińsko-mazurskie 1803 8 17,0 19 MLKSz Canalco Myślenice małopolskie 1533 8 16,5 20 LKS Park Starzenice łódzkie 1793 8 16,5 21 LKSz GCKiP Czarna III podkarpackie 1530 8 15,0 22 LUKSz Orient Sokółka podlaskie 1846 7 16,5 23 LKS Mechanik Stargard Szcz. zachodniopomorskie 1752 7 16,0 24 LKS Lotos Jabłonna mazowieckie 1597 6 13,5 25 GLKS Grom Skarżysko Kościelne świętokrzyskie 1663 5 16,0 26 LUKS Konopiska śląskie 1350 4 11,0 27 GZ LZS Trąbki Wielkie pomorskie 1300 3 8,5

Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt 1 Damian Lewtak LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 8,5 2 Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,0 3 Krystian Kuźmicz MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 6,5 II szachownica 1 Robert Tustanowski LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 8,5 2 Paweł Sygulski LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 7,5 3 Paweł Łaszewicz UKS Giecek Radków (woj. dolnośląskie) 7,0 III szachownica 1-2 Tomasz Mika LKSz GCKiP Czarna II (woj. podkarpackie) 7,5 1-2 Piotr Jędras GLKS Grom Skarżysko Kościelne (woj. świętokrzyskie) 7,5 3-4 Mirosław Lewicki LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 7,0 3-4 Marcin Pietruszewski KSz Javena Hańcza Suwałki (woj. podlaskie) 7,0 IV szachownica 1 Antonina Góra UKS GIM Dwójka Tomaszów Lub. (woj. lubelskie) 8,5 2 Dominika Hermanowicz LZS Victoria Chróścice (woj. opolskie) 7,5 3 Jolanta Guzik LUKKS Kielce (woj. świętokrzyskie) 7,0

1. Na pierwszym planie grają: Kazimierz Szydełko (MLKSz Canalco Myślenice) i Tomasz Rak (SKS Smol-Bud Giżycko), dalej w pomarańczowych koszulkach Maciej Wilk i Mateusz Kraiński, 2. W turnieju startowało 114 szachistów, 3. Od prawej gra Paweł Brylski z MLKSz Archon+ Myślenice, 4. Najlepsze drużyny na podium

202 203 LV Turniej o „Złotą Wieżę” do zwiedzania zabytkowego miasta. Było też miejsce na odpoczynek – uczestnicy obok sali gry mieli do dyspozycji kawiarenkę – pamiętajmy, że w tym sporcie liczy się wysi- 47. Finał Centralny – Zamość (6–11 czerwca 2013) łek umysłowy, a relaks to jak gabinet odnowy biologicznej dla zawodników w innych sportach. W holu urządzono też wystawę fotograficzną Katarzyny Kawki pt.Szach Mat. Niewątpliwą atrakcją była także kuchnia. Szachiści mieli okazję skosztować kilku re- gionalnych potraw, w tym pierogów z kaszą. Nade wszystko jednak zapamiętany został zamojski „swojski” chleb – wypiekany tradycyjnymi metodami. Dla uczestników turnieju został także zorganizowany wspólny grill. Jeśli chodzi o przebieg zawodów – to jak zwykle miały one swojego murowanego faworyta, który nie zawiódł. Mistrzem została MLKS Nadnarwianka Pułtusk – odzyskała tytuł po 35 latach. To niewiarygodne, ale ten najczęściej startujący w finale centralnym klub pierwsze miejsce wywalczył w 1978 roku i był to jedyny tytuł w dotychczasowej historii. W drużynie tej grali wtedy: Dionizy Barwiński, Zbigniew Tyszkiewicz, An- drzej Pankratjew i Teresa Gabrycka. Drużyna z Pułtuska była pierwsza na liście startowej, jeśli chodzi o średni ranking – ponadto miała bardzo wyrównany skład i trudno było szukać u nich słabości na ja- kiejkolwiek szachownicy. Ostatecznie w turnieju wygrali 8 meczów, remisując 2:2 jedy- Zamość, założony w 1580 roku przez kanclerza Jana Zamoyskiego, nazywany bywa „Perłą Renesansu” i w pełni na to określenie zasługuje. Miasto otaczają typowo renesansowe fortyfikacje bastionowe. Większość nie z Myślenickim Ludowym Klubem Szachowym Archon+ (4 miejsce). zabudowy stanowią renesansowe kamienice. W 1992 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Drugi z faworytów – LKSz GCKiP Czarna I wyjechał z Zamościa trochę rozczarowa- UNESCO ny – 3 miejsce dla drużyny z Czarnej nie było sukcesem, z pewnością chcieli wywalczyć „Złotą Wieżę”. Finał centralny 55. turnieju o „Złotą Wieżę” został rozegrany w Zamościu pod ho- O kolejności w turnieju decydowała suma punktów meczowych – tak więc najważ- norowym patronatem Marszałka Województwa Lubelskiego Krzysztofa Hetmana. Go- niejsze było wygrywanie kolejnych meczów (wysokość wygranej, choć satysfakcjonują- spodarzem turnieju było Zrzeszenie LZS w Lublinie, które na turnieju reprezentował ca, zawsze jednak dawała tylko 2 punkty w tabeli). Drużyny, które zajęły drugie i trzecie przewodniczący RW Józef Poterucha. miejsce przegrały tylko z mistrzem. Z racji pięknego miejsca rozgrywek, ale także zmian w regulaminie (w finale prawo Składy najlepszych trzech drużyn: gry miał mistrz i wicemistrz województwa) na starcie imprezy stawiły się 24 drużyny 1. MLKS Nadnarwianka Pułtusk I – Michał Bartel, Krystian Kuźmicz, Adam Czaj- z 11 województw. Turniej został przeprowadzony na dystansie 9 rund – tempo gry kowski, Anna Gasik, 90 minut + 30 sekund bonifikaty za każdy ruch. 2. MUKS Stoczek 45 Białystok – Rafał Roszkowski, Łukasz Wiński, Jakub Borawski, Sędzią głównym turnieju był Zenon Chojnicki (był to jego trzeci finał w roli sędziego Anna Rudnik, głównego), a jego asystentami byli: Ryszard Probola, Ryszard Żądło (obaj Tomaszów), 3. LKSz GCKiP Czarna I – Damian Lewtak, Paweł Sygulski, Mirosław Lewicki, Jo- Krzysztof Góra (Żyrzyn). anna Byrka. Uczestnicy imprezy zostali zakwaterowani w hotelach w samym centrum starego Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: miasta, blisko jego zabytkowej atrakcji – zamojskiego rynku. • I szachownica – Bartosz Siembab 6,5 pkt UKS Giecek Radków (woj. dolnośląskie), Turniej został przeprowadzony w sali konferencyjnej Lubelskiego Urzędu Wojewódz- • II szachownica – Krystian Kuźmicz 8,5 pkt MLKS Nadnarwianka Pułtusk I (woj. kiego w odległości 200 m od miejsc zakwaterowania. Organizatorzy imprezy stanęli na mazowieckie), wysokości zadania i świetnie przeprowadzili zawody. To był profesjonalnie zorganizo- • III szachownica – Aleksander Kaczmarek 8,5 pkt LUKKS Kielce II (woj. święto- wany turniej szachowy. Doskonałe warunki do gry, transmisje on-line partii turniejo- krzyskie), wych oraz serwis informacyjny o zawodach na stronie internetowej. Ponadto szachiści • IV szachownica – Anna Gasik MLKS Nadnarwianka Pułtusk I (woj. mazowieckie) mieli szczęście do słonecznej pogody, co pozwalało na wykorzystanie wolnego czasu i Malvina Chrząszcz MLKS Archon+ Myślenice I (woj. małopolskie) – 8 pkt.

204 205 Podczas uroczystości otwarcia turnieju tablicą honorową wyróżniono Tadeusza Ny- cza (MLKS Nadnarwianka Pułtusk), obchodzącego 40-lecie swojej działalności na rzecz propagowania szachów wśród dzieci i młodzieży w środowisku LZS, uczestnika czterdziestu edycji turnieju (szachista, sędzia i kierownik drużyny) i współautora wy- dawnictwa „40 lat Turnieju Szachowego o Złotą Wieżę”.

Sylwetki szachistów

Krystian Kuźmicz (rocznik 1987) – mistrz międzynaro- dowy od 2007 roku. Jest dwukrotnym medalistą mistrzostw Polski juniorów: srebrnym w kategorii U16 (2003) oraz brą- zowym w kategorii U18 (2004). W 2004 r. zajął również 4 miejsce w mistrzostwach kraju do lat 20. Trzykrotnie zdo- był medale drużynowych mistrzostw Polski juniorów: złoty (2000) oraz dwa srebrne (2001, 2004). W 2012 r. w finale indywidualnych mistrzostw Polski zajął 9 miejsce, zdoby- wając drugą normę arcymistrzowską. W turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył 1 złoty medal (2013). Najwyższy ranking w dotychczasowej karierze to 2485 punktów (2015).

Tabela wyników Finału Centralnego LV Turnieju o „Złotą Wieżę” – Zamość 2013 M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 1 MLKS Nadnarwianka Pułtusk I mazowieckie 2222 17 26,5 2 MUKS Stoczek 45 Białystok podlaskie 2003 16 24,5 3 LKSz GCKiP Czarna I podkarpackie 2162 14 23,5 4 MLKS Archon+ Myślenice I małopolskie 1956 13 21,5 5 LKSz GCKiP Czarna II podkarpackie 1949 10 20,5 6 UKS GIM 2 Tomaszów Lubelski I lubelskie 1780 10 19,0 7 LUKS Tomasovia Tomaszów lubelskie 1955 10 17,5 8 UKS Awans Żyrzyn lubelskie 1970 9 21,0 9 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1905 9 20,5 10 UKS Giecek Radków dolnośląskie 1771 9 17,5 11 GLKS Goniec Żarów dolnośląskie 1914 9 17,5 12 LUKKS Kielce I świętokrzyskie 1948 9 16,5 13 UKS Ziemowit Złotów wielkopolskie 1752 9 15,5 14 LKSz GCKiP Czarna III podkarpackie 1777 8 20,0 15 LKS Park Starzenice łódzkie 1833 8 18,5 1. Widok ogólny sali gry, 2. Sędzia rundowy Ryszard Probola, 3. Grają drużyny Nadnarwianki Pułtusk i Czarnej II – na pierwszym planie (od prawej) Aleksandra Łapa i Anna Gasik, 4. Wacław Hurko, 16 LUKKS Kielce II świętokrzyskie 1839 8 18,0 wiceprzewodniczący RG KZ LZS (od lewej) wręcza pamiątkową tablicę Tadeuszowi Nyczowi z okazji 40-lecia 17 LKS Lotos Jabłonna mazowieckie 1697 8 17,0 działalności na rzecz propagowania szachów wśród dzieci i młodzieży w środowisku LZS

206 207 18 UKS GIM 2 Tomaszów Lubelski II lubelskie 1692 8 17,0 LVI Turniej o „Złotą Wieżę” 19 LZS-UKS Alfil Gniew pomorskie 1674 8 14,5 20 MLKSz Canalco Myślenice małopolskie 1699 7 16,5 48. Finał Centralny – Chotowa (8–13 czerwca 2014) 21 MLKS Ostródzianka Ostróda warmińsko-mazurskie 1554 7 15,0 22 LKS Mechanik Stargard Szcz. zachodniopomorskie 1637 5 14,5 23 LZS Puck pomorskie 1463 4 13,5 24 LUKS Konopiska śląskie 1350 1 6,0

Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt 1 Bartosz Siembab UKS Giecek Radków (woj. dolnośląskie) 6,5 2-4 Łukasz Gorzkiewicz LUKS Tomasovia Tomaszów (woj. lubelskie) 6,0 2-4 Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 6,0 2-4 Marek Lis LKSz GCKiP Czarna II (woj. podkarpackie) 6,0 II szachownica 1 Krystian Kuźmicz MLKS Nadnarwianka Pułtusk I (woj. mazowieckie) 8,5 2 Paweł Łaszewicz UKS Giecek Radków (woj. dolnośląskie) 6,5 Grand Resort SPA w Chotowej z piękną plażą i przystanią ze sprzętem pływającym to znakomite miejsce do 3 Konrad Gawiec LKSz GCKiP Czarna III (woj. podkarpackie) 6,0 wypoczynku dla rodzin III szachownica 1 Aleksander Kaczmarek LUKKS Kielce II (woj. świętokrzyskie) 8,5 Po raz trzeci w historii finał centralny przeprowadzono w Chotowej. Turniej odbywał 2 Mirosław Lewicki LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 8,0 się w pięknym kompleksie Grand Chotowa Hotel SPA&Resort położonym w lesie i nad 3 Jan Kokoszyński LKS Lotos Jabłonna (woj. mazowieckie) 7,5 jeziorem. Uczestnicy mieli do dyspozycji przystań ze sprzętem pływającym, piaszczy- IV szachownica stą plażę, urządzenia i obiekty sportowo-rekreacyjne, spa. Zawodnicy spotykali się przy 1-2 Anna Gasik MLKS Nadnarwianka Pułtusk I (woj. mazowieckie) 8,0 szachownicach w sali widowiskowo-konferencyjnej nazwanej Wehikułem Czasu, przy- 1-2 Malvina Chrząszcz MLKS Archon+ Myślenice I (woj. małopolskie) 8,0 pominającej z zewnątrz gotycki zamek, wyposażonej w najnowsze technologie multi- 3 Anna Rudnik MUKS Stoczek 45 Białystok (woj. podlaskie) 7,0 medialne i oświetlenie oraz klimatyzację i nagłośnienie. Do zawodów przystąpiło 25 drużyn z 14 województw (bez kujawsko-pomorskiego i śląskiego), z czego 3 przed rozpoczęciem turnieju można było uznać za faworytów do zwycięstwa. Należały do nich drużyny z Pułtuska, Myślenic i Czarnej, które w rankingu miały nieznaczną przewagę nad pozostałymi zespołami. Generalnie poziom gry uczestniczących w imprezie drużyn był bardzo wyrównany, a biorąc pod uwagę spe- cyfikę tych zawodów (składy czteroosobowe – w tym zawsze nieobliczalne szachownice juniorska i kobieca), można było spodziewać się wielu niespodzianek. Rywalizacja o pierwsze miejsce była bardzo zacięta i ostatecznie trzy pierwsze drużyny na podium rozdzielił tylko 1 punkt, a o drugim miejscu decydowały punkty pomocnicze. Mistrzo- stwo dla gospodarzy – pierwszego zespołu LKSz GCKiP Czarna. Najgorzej w wymie- nionych faworytów powiodło się drużynie z Myślenic – tylko 10 miejsce. Podsumowując, można powiedzieć górą młodzież. Średnia wieku zwycięskiej druży- ny to... niespełna 17 lat. Najmłodsza była Joanna Święch (mistrzyni Polski U10), rocz-

208 209 nik 2002. Drużyna z Grzybowa też miała imponującą średnią – nieco ponad 15 lat, najmłodsza Julia Antolak to rocznik 2000 (aktualna mistrzyni Polski U14), a najstarszy Maciej Kowalski urodził się w 1997 roku. Najmłodszą drużyną całego tegorocznego turnieju był trzeci zespół LKSz GCKiP Czarna, w którym wystąpiły tylko dzieci, ich średnia wieku to niespełna 11 lat – drużyna zajęła 19 miejsce. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LKSz GCKiP Czarna I – Damian Lewtak, Mirosław Lewicki, Dominik Lewtak, Joanna Święch, 2. GKSz Solny Grzybowo – Kacper Karwowski, Maciej Kowalski, Maciej Wącior, Ju- lia Antolak, 3. MLKS Nadnarwianka Pułtusk – Zbigniew Strzemiecki, Dionizy Barwiński, Adam Czajkowski, Elżbieta Sosnowska. Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: • I szachownica – Damian Lewtak 7,5 pkt LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie), • II szachownica – Jan Musiałkiewicz 7,5 pkt LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie), • III szachownica – czterech zawodników uzyskało najlepszy wynik – szczegóły tabela, • IV Szachownica – Julia Antolak 7,5 pkt GKSz Solny Grzybowo (woj. zachodniopomorskie). Sędzią głównym był arbiter FIDE Marian Bysiewicz. Wybrane partie były transmito- wane on-line, obsługiwane przez sędziego IA Jarosława Pietraszewskiego. W trakcie turnieju wyróżniono specjalną nagrodą Mieczysława Kokoszkę z LKS Zarzewie Prudnik za wieloletnią działalność na rzecz propagowania szachów wśród dzieci i młodzieży w środowisku LZS. Dodatkowo wyróżniono najstarszego zawodnika turnieju Janinę Kotarską z KSz Maraton Łomża i najmłodszego zawodnika Magdalenę Gaj z LKSz GCKiP III Czarna (ubiegłoroczna mistrzyni Polski przedszkolaków).

Sylwetki szachistów

Zbigniew Strzemiecki (rocznik 1993) – mistrz między- narodowy od 2011 roku. Wielokrotnie startował w finałach mistrzostw Polski juniorów w różnych kategoriach wiekowych, zdobywając 5 medali – 3 złote i 2 srebrne. W druży- nowych mistrzostwach Europy U18 zdobył dwa złote medale (2010 i 2011). W finałach indywidualnych mistrzostw Polski uczestniczył dwa razy (2010 i 2012). W drużyno- wych mistrzostwach Polski juniorów zdobył dwa medale 1. Pojedynek LKS Zarzewie Prudnik – GKSz Solny Grzybowo, 2. Mecz UKS 21 Podlesie – GKSz Hetman – złoty (2010) i srebrny (2011). W turnieju o „Złotą Wieżę” Pilzno – pierwszy z lewej Szymon Walter (Podlesie) gra z Bogusławem Sygulskim, 3. Dyrektor Biura KZ LZS Helena Koziej wręcza puchar Mieczysławowi Kokoszce z LKS Zarzewie Prudnik za wieloletnią działalność wywalczył medal brązowy w 2014 roku. Najwyższy ranking na rzecz propagowania szachów wśród dzieci i młodzieży w środowisku LZS, 4. Widok ogólny sali gry, w karierze – 2446 (2013). 5. Najlepsze drużyny na podium

210 211 Julia Antolak (rocznik 2000) – mistrzyni FIDE. W cza- 14 GLKS Goniec Żarów dolnośląskie 1886 9 18,5 sie swojej juniorskiej kariery, czyli od 7 do 18 lat, zdobyła 15 UKS GIM Dwójka Tomaszów Lub. lubelskie 1795 8 17,5 21 medali mistrzostw Polski. W drużynowych mistrzostwach 16 LKS Park Starzenice łódzkie 1869 8 17,0 Europy zdobyła 3 medale – brązowy w 2016 i złoty w 2018, 17 LUKKS Kielce II świętokrzyskie 1578 7 17,5 srebrny indywidualnie na szachownicy II. W indywidual- 18 MLKS Ostródzianka Ostróda warmińsko-mazurskie 1649 7 16,5 nych mistrzostwach Europy startowała 5 razy (2012–2017) 19 LKSz GCKiP Czarna III podkarpackie 1532 7 14,5 zdobywając brązowy medal (U16) w 2015 roku. W indywi- 20 UKS Giecek Radków dolnośląskie 1679 7 14,0 dualnych mistrzostwach Polski juniorów startowała w 12 fi- 21 MLKSz Archon+ Myślenice II małopolskie 1726 6 12,5 nałach (2008–2018) zdobywając 6 medali – 2 złote, 2 srebrne 22 KS Mechanik Stargard Szczeciński zachodniopomorskie 1495 6 12,5 i 2 brązowe. W turnieju o „Złotą Wieżę” zdobyła srebrny me- 23 KSz Maraton Łomża podlaskie 1509 6 11,5 dal w 2014 roku. Najwyższy ranking w karierze – 2282 (2018). 24 SSz BDK Biskupiec warmińsko-mazurskie 1562 5 12,5 Joanna Święch (rocznik 2002) – kandydatka na mistrzy- 25 STMGK Strzelce Krajeńskie lubuskie 1623 4 11,5 nię krajową (2016). W latach 2010–2019 dziesięciokrotnie uczestniczyła w indywidualnych finałach mistrzostw Polski Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: juniorów zdobywając w nich 4 medale – 2 złote (2012 i 2016), I szachownica Pkt 1 srebrny (2015) i 1 brązowy (2014), drużynowych mistrzo- 1 Damian Lewtak KSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 7,5 stwach wywalczyła srebrny medal w 2018 roku. Ma też 3 medale – złoty (2013) i 2 brązowe (2012 i 2016) w szachach szyb- 2 Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,0 kich i 3 w szachach błyskawicznych – złoty (2011) i 2 srebrne 3-5 Bogusław Sygulski GKSz Hetman Pilzno (woj. podkarpackie) 6,0 (2010 i 2014). Czterokrotnie uczestniczyła w indywidualnych 3-5 Krzysztof Chojnacki LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 6,0 MŚ juniorek i pięciokrotnie w indywidualnych ME. W dru- 3-5 Aleksander Kuśpak LUKKS Kielce II (woj. świętokrzyskie) 6,0 żynowym turnieju o „Złotą Wieżę” zdobyła 3 medale – 2 złote (2014 i 2017) i 1 srebrny II szachownica (2015). Najwyższy ranking w karierze – 2005 (1 kwietnia 2019). 1 Jan Musiałkiewicz LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 7,5 2 Mirosław Lewicki KSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie) 7,0 Tabela wyników Finału Centralnego LVI Turnieju o „Złotą Wieżę” – Chotowa 2014 3 Jerzy Markiewicz GKSz Hetman Pilzno (woj. podkarpackie) 6,5 III szachownica M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 1-4 Marcin Chmiel MLKSz Archon+ Myślenice I (woj. małopolskie) 7,0 1 LKSz GCKiP Czarna I podkarpackie 2043 15 24,5 1-4 Maciej Wącior GKSz Solny Grzybowo (woj. zachodniopomorskie) 7,0 2 GKSz Solny Grzybowo zachodniopomorskie 1913 14 23,5 1-4 Dominik Lewtak KSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 7,0 3 MLKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2112 14 21,5 1-4 Mariusz Kowalczyk LKS Park Starzenice (woj. łódzkie) 7,0 4 LKSz GCKiP Czarna II podkarpackie 1965 12 19,5 IV szachownica 5 MUKS Stoczek 45 Białystok podlaskie 1906 11 21,5 1 Julia Antolak GKSz Solny Grzybowo (woj. zachodniopomorskie) 7,5 6 LKS Stomil Bełchatów łódzkie 1776 10 22,0 2-3 Anna Rudnik MUKS Stoczek 45 Białystok (woj. podlaskie) 7,0 7 LUKKS Kielce I świętokrzyskie 1877 10 21,5 2-3 Weronika Posuniak LUKKS Kielce I (woj. świętokrzyskie) 7,0 8 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1993 10 21,0 9 GKSz Hetman Pilzno podkarpackie 2004 10 18,0 10 MLKSz Archon+ Myślenice I małopolskie 2100 10 18,0 11 UKS 21 Podlesie śląskie 1880 9 20,5 12 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2028 9 19,5 13 LKS Parnas Stara Wieś podkarpackie 1982 9 19,0

212 213 LVII Turniej o „Złotą Wieżę” podleskiej szkoły i członkowie kółka szachowego – Ewa i Łukasz Brożek – przenieśli sekcję szachową z Podlesianki do nowo założonego UKS 21 Podlesie. Założyciele są in- 49. Finał Centralny – Chotowa (31 maja – 5 czerwca 2015) struktorami i sędziami szachowymi. W ciągu 10 lat przeszkolili już ponad 800 uczniów. Walka o miejsca 4–12 też była bardzo zacięta, o czym świadczy fakt, że czwartą dru- żynę od dwunastej dzieliły tylko dwa punkty, o kolejności miejsc w wielu przypadkach decydowały punkty meczowe. Najmłodszą drużynę wystawił UKS Czarny Koń Olkusz, w której grali Mateusz Lis i Jakub Ochowicz rocznik 2002 oraz Bartłomiej Turski i Barbara Goraj rocznik 2005. Drużyna zajęła 20 miejsce. Ponadto, co już jest stałą tendencją, w naszym turnieju uczestniczą coraz młodsi szachiści i jest ich coraz więcej – w tym roku zawodników do lat 15 było 33! Składy najlepszych trzech drużyn: 1. MLKS Nadnarwianka Pułtusk – Michał Bartel, Dionizy Barwiński, Adam Czaj- kowski, Anna Gasik, rez. Elżbieta Sosnowska, 2. LKSz GCKiP Czarna I – Damian Lewtak, Mirosław Lewicki, Dominik Lewtak, Joanna Święch, 3. UKS 21 Podlesie – Szymon Walter, Adrian Kastelik, Paweł Beczała, Agata Binkow- Ten budynek Grand Hotel SPA&Resort w Chotowej kryje wewnątrz salę widowiskowo-konferencyjną ska, rez. Wojciech Chmura. wyposażoną w najnowsze technologie multimedialne i oświetlenie oraz klimatyzację i nagłośnienie Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: • I szachownica – Michał Bartel 7,5 pkt MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazo- I znowu szachiści z klubów LZS spotkali się w Chotowej. W finale startowało 28 dru- wieckie), żyn z 14 województw (bez śląskiego i pomorskiego). W turnieju uczestniczyło 118 • II szachownica – najlepsze wyniki uzyskało 3 zawodników – szczegóły tabela, szachistów, w tym z rankingiem FIDE – 114. 25% uczestników to kobiety. Średni ran- • III szachownica – Dominik Lewtak 7,5 pkt LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkar- king turnieju 1816 pkt. Impreza odbyła się systemem szwajcarskim na dystansie 9 rund packie), – tempo gry 90 minut na rozegranie partii + 30 sekund na ruch. Sędzią głównym był • IV szachownica – Aneta Korościel 8,0 pkt UKS Giecek Radków (woj. dolnośląskie). po raz kolejny Marian Bysiewicz. Organizatorem turnieju na zlecenie KZ LZS było Podkarpackie Zrzeszenie LZS, które na imprezie reprezentował przewodniczący RW Sylwetki szachistów Józef Krzywonos, przy współpracy Gminnego Centrum Kultury i Promocji w Czarnej. Dyrektorem turnieju był wójt gminy Czarna Józef Chudy. Michał Bartel (rocznik 1986) – mistrz FIDE, instruktor Turniej miał zdecydowanego faworyta – drużynę MLKS Nadnarwianka Pułtusk (naj- szachowy klasy międzynarodowej, sędzia szachowy. Od wyższy ranking), która przyjechała na imprezę z mocnym składem i konkretnym celem 2017 szef wyszkolenia PZSzach. W drużynowym superpu- – wygrania jej i zdobycia „Złotej Wieży” po raz trzeci w historii. Jak jednak pokazał charze Polski wywalczył złoty medal w 2004 roku. W dru- przebieg zawodów walka o mistrzostwo była bardzo trudna. Ostatecznie o zwycięstwie żynowych mistrzostwach Polski juniorów zdobył brązowy w turnieju, przy równej ilości punktów meczowych, decydowały punkty pomocnicze. medal w 1999 roku, w 2003 roku wywalczył indywidual- MLKS Nadnarwianka Pułtusk – mistrzem, drugie miejsce dla gospodarzy LKSz nie srebrny medal w mistrzostwach Polski juniorów w sza- GCKiP Czarna I, a trzecie dość niespodziewanie dla drużyny UKS 21 Podlesie, która chach szybkich. W turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył 3 złote grała w turnieju w bardzo młodym – niemal juniorskim składzie (na 3 szachownicach medale – 2013, 2015 i 2016. Najwyższy ranking w karierze grali juniorzy). Podlesie to część Katowic. W 1961 roku Bolesław Holecki utworzył przy – 2380 (2016). Pochodzi z „uszachowionej” rodziny – oj- Szkole Podstawowej nr 21 kółko szachowe. Z czasem drużyna szachistów stała się sekcją ciec Marek jest szachistą i działaczem, brat Mateusz jest Ludowo-Górniczego Klubu Sportowego 38 Podlesianka. W 2008 roku byli uczniowie arcymistrzem, a szwagierka Marta arcymistrzynią.

214 215 Tabela wyników Finału Centralnego LVII Turnieju o „Złotą Wieżę”– Chotowa 2015 M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 1 MLKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2179 14 23,5 2 LKSz GCKiP Czarna I podkarpackie 2128 14 22,5 3 UKS 21 Podlesie śląskie 1950 13 21,0 4 LZS Wieża Pęgów dolnośląskie 2081 12 22,5 5 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 1981 12 20,0 6 UKS Rodło Opole opolskie 2035 11 20,5 7 LKS Stomil Bełchatów I łódzkie 1804 11 20,5 8 UKS Giecek Radków dolnośląskie 2002 11 19,5 9 GKSz Solny Grzybowo zachodniopomorskie 2005 11 19,5 10 LZS Victoria Chróścice opolskie 1934 11 19,0 11 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2067 10 21,5 12 MUKS Stoczek 45 Białystok podlaskie 1917 10 21,5 13 KLIM UKSz Gambit Starachowice świętokrzyskie 1824 9 20,0 14 LKSz GCKiP Czarna II podkarpackie 1895 9 19,0 15 GLKS Goniec Żarów dolnośląskie 1798 9 18,0 16 LKS Parnas Stara Wieś podkarpackie 1997 9 18,0 17 SKS Smol-Bud Giżycko warmińsko-mazurskie 1756 8 17,5 18 LUKKS Kielce świętokrzyskie 1822 8 17,0 19 LUKS Tomasovia Tomaszów Lub. lubelskie 1903 8 17,0 20 UKS Czarny Koń Olkusz małopolskie 1678 7 17,5 21 UKS GIM Dwójka Tomaszów Lub. lubelskie 1762 7 16,0 22 MLKSz Myślenice małopolskie 1652 7 15,0 23 UKS Fala Świekatowo kujawsko-pomorskie 1570 7 14,5 24 LKS Stomil Bełchatów II łódzkie 1343 6 13,5 25 STMGK Strzelce Krajeńskie lubuskie 1674 6 12,5 26 GKSz Hetman Pilzno podkarpackie 1311 4 12,5 27 UKS Orlik Rudnik podkarpackie 1295 4 10,5 28 KSz Maraton Łomża podlaskie 1460 3 12,0

1. Decydujący pojedynek MLKS Nadnarwianki Pułtusk z LKSz Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: GCKiP Czarna o pierwsze miejsce, na pierwszym planie grają Michał Bartel i Damian Lewtak, 2. Przy szachownicy Adrian Kastelik, UKS 21 I szachownica Pkt Podlesie, 3. Najmłodsza drużyna turnieju – UKS Czarny Koń Olkusz, 1 Michał Bartel MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 7,5 4. Pojedynek SKS Smol-Bud Giżycko – GKSz Solny Grzybowo – pierwszy 2-4 Wojciech Walewski KSz Maraton Łomża (woj. podlaskie) 7,0 po prawej Kacper Karwowski (Solny), który gra z Saturninem Skindzierem (Smol-Bud), 5. Mecz LKS Victoria Chróścice – KSz Maraton Łomża, na 2-4 Damian Lewtak LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 7,0 pierwszym planie grają (od lewej) Andrzej Krzywda i Wojciech Walewski 2-4 Karol Jaroch UKS Fala Świekatowo (woj. kujawsko-pomorskie) 7,0 (Maraton), 6. Przy szachownicy zawodnicy MLKSz Myślenice – Jan Świebocki i Stanisław Sukta, 7. Sędzia Marian Bysiewicz

216 217 II szachownica LVIII Turniej o „Złotą Wieżę” 1-3 Aleksander Dobrowolski LKS Wieża Pęgów (woj. dolnośląskie) 7,0 1-3 Robert Tustanowski LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,0 50. Finał Centralny – Mielno (7–12 czerwca 2016) 1-3 Tomasz Rak SKS Smol-Bud Giżycko (woj. warmińsko-mazurskie) 7,0 III szachownica 1 Dominik Lewtak LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 7,5 2-3 Kamil Osiński LKS Stomil Bełchatów I (woj. łódzkie) 7,0 2-3 Artur Jagła MLKSz Myślenice (woj. małopolskie) 7,0 IV szachownica 1 Aneta Korościel UKS Giecek Radków (woj. dolnośląskie) 8,0 2-6 Agata Binkowska UKS 21 Podlesie (woj. śląskie) 6,0 2-6 Julia Antolak GKSz Solny Grzybowo (woj. zachodniopomorskie) 6,0 2-6 Agata Topolan KLIM UKSz Gambit Starachowice (woj. świętokrzyskie) 6,0 2-6 Katarzyna Cyboran LKSz GCKiP Czarna II (woj. podkarpackie) 6,0 2-6 Małgorzata Krzywda LZS Victoria Chróścice (woj. opolskie) 6,0

Mielno to najmłodsze miasto w województwie zachodniopomorskim – status miasta (wraz z Unieściem) otrzymało 1 stycznia 2017. W lecie tłok na plaży niebotyczny

58. turniej odbył się tym razem w Mielnie (po raz drugi w historii). Liczymy ilość rozgrywanych turniejów, więc tak bez echa przeszedł fakt, że był to jubileuszowy 50. finał centralny – przypomnijmy, że finały centralne rozgrywane są od 1966 roku. Uczestnicy imprezy zakwaterowani zostali w Centralnym Ośrodku Szkolenia Ludo- wych Zespołów Sportowych, a grali w hali sportowej Zespołu Szkół w Mielnie. Turniej odbył się systemem szwajcarskim – 9 rund – tempo gry 90 minut + 30 sekund na ruch. Sędzią głównym był Tomasz Kamieniecki. Uczestniczyły w nim 23 drużyny z 14 woje- wództw (bez kujawsko-pomorskiego, drużyny z woj. świętokrzyskiego nie dopuszczono do turnieju ze względów regulaminowych) – 105 szachistów, w tym 88 z rankingiem FIDE. Osiem drużyn miało ranking ponad 2000 punktów. Zdecydowanym faworytem turnieju była drużyna MLKS Nadnarwianka Pułtusk, w której grali m.in. mistrz FIDE Michał Bartel i Anna Jakubowska mistrzyni między- narodowa. Z pewnością przed turniejem duże aspiracje walki o tytuł miała także silna Najlepsze trzy drużyny 57. Turnieju o „Złotą Wieżę”, obok stoją kapitanowie trzech kolejnych drużyn: Piotr Jagodziński (LZS Wieża Pęgów), Mateusz Tustanowski (LKS Zarzewie Prudnik), Filip Cukrowski (UKS drużyna LZS Wieża Pęgów. Ostatecznie obie te drużyny zakończyły zawody na podium Rodło Opole) przedzielone przez MUKS Stoczek 45 Białystok, który zakończył turniej na drugim miejscu. Zespół ten był niewątpliwie tzw. „czarnym koniem” rozgrywek – posiadał dopiero 8 ranking turnieju. Wywalczył wysokie miejsce, mimo że przed imprezą raczej nie był typowany do walki o podium – młody skład drużyny i ambitna gra ostatecznie dały sukces. Świetnie w tej drużynie na trzeciej szachownicy zagrał junior Woj- ciech Śmieszek, który uzyskał wspólnie z Anną Jakubowską najlepszy wynik turnieju – 8.5 pkt z 9 rund.

218 219 Składy najlepszych trzech drużyn: o „Złotą Wieżę” zdobyła 3 złote medale (2013, 2015, 2016). Najwyższy ranking w ka- 1. MLKS Nadnarwianka Pułtusk – Piotr Mickiewicz, Michał Bartel, Adam Czajkow- rierze 2264 (2014). W 2016 roku wyszła za mąż za czołowego polskiego szachistę, arcy- ski, Anna Jakubowska, rez. Dionizy Barwiński, Elżbieta Sosnowska, mistrza Krzysztofa Jakubowskiego. W roku 2017 urodził się ich syn Tomasz. Jej rodzice 2. MUKS Stoczek 45 Białystok – Jakub Borawski, Przemysław Filewicz, Wojciech Jadwiga i Piotr Gasikowie też są szachistami. Śmieszek, Anna Rudnik, Aneta Korościel (rocznik 1987) – mistrzyni krajowa (2005). 3. LKS Wieża Pęgów – Paweł Kowalczyk, Piotr Jagodziński, Michał Wiśniewski, Uczestniczka mistrzostw Polski w szachach szybkich i bły- Aneta Korościel. skawicznych. W drużynowych mistrzostwach Polski kobiet Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: w szachach błyskawicznych wywalczyła 2 medale (złoto 2018 • I szachownica – Tomasz Rak 7,0 pkt MLKS Ostródzianka Ostróda (woj. warmiń- i srebro 2017). W indywidualnych mistrzostwach Polski ju- sko-mazurskie) i Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie), niorek uczestniczyła w 8 finałach (1999–2007) – w 2005 roku • II szachownica – najlepsze wyniki uzyskało 4 zawodników – szczegóły tabela, zdobyła brązowy medal. W drużynowym turnieju o „Złotą • III szachownica – Wojciech Śmieszek 8.5 pkt MUKS Stoczek 45 Białystok (woj. Wieżę” wywalczyła jeden medal – brązowy (2016). Najwyższy podlaskie), ranking w karierze – 2153 (2005). • IV szachownica – Anna Jakubowska 8,5 pkt MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie). Tabela wyników Finału Centralnego LVIII Turnieju o „Złotą Wieżę” – Mielno 2016 Najlepszy zawodnik turnieju Wojciech Śmieszek (rocznik 1998) z MUKS Stoczek M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 45 Białystok otrzymał nagrodę specjalną ufundowaną przez ALIANZ w Koszalinie. 1 MLKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 2251 16 26,0 Najmłodszą zawodniczką turnieju była Urszula Urbaś (2008 r.) z UKS MSKS Gambit 2 MUKS Stoczek 45 Białystok podlaskie 2008 15 24,0 Tarnowiec, która otrzymała nagrodę ufundowaną przez Centralny Ośrodek Szkolenia 3 LKS Wieża Pęgów dolnośląskie 2211 13 24,0 w Mielnie. 4 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 2060 12 23,5 Z okazji 70-lecia LZS zasłużeni zawodnicy i trenerzy otrzymali medale okoliczno- 5 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2026 12 20,0 ściowe. Byli to: Dionizy Barwiński, Tadeusz Nycz i Elżbieta Sosnowska (wszyscy MLKS 6 LKS Stomil Bełchatów łódzkie 1863 10 20,0 Nadnarwianka Pułtusk), Kazimierz Szydełko (UKS Giecek Radków), Jan Kujawski 7 UKS Gim Dwójka Tomaszów Lub. lubelskie 1708 10 18,0 (LKS Chrobry Gniezno), Dominik Lewtak (LKSz GCKiP Czarna) i Mieczysław Ko- 8 LZS Victoria Chrościce opolskie 2032 9 19,0 koszka (LKS Zarzewie Prudnik). 9 LKSz GCKiP Czarna II podkarpackie 1867 9 19,0 W ramach programu towarzyszącego zorganizowano spotkanie integracyjne. 10 UKS Korona Gdańsk pomorskie 1958 9 19,0 11 Myślenicki LKS małopolskie 1480 9 18,0 Sylwetki szachistów 12 GKSz Solny Grzybowo zachodniopomorskie 2075 9 18,0 13 MGLKS Oława dolnośląskie 1747 9 16,5 Anna Jakubowska (z d. Gasik, rocznik 1988) – mistrzy- 14 UKS Giecek Radków dolnośląskie 1724 8 19,5 ni międzynarodowa od 2010 roku. Wielokrotnie brała 15 LKSz GCKiP Czarna I podkarpackie 2124 8 19,0 udział w finałach mistrzostw Polski juniorek, zdobywając 16 LKS PARK Starzenice łódzkie 1506 8 17,5 w 2002 r. tytuł wicemistrzyni kraju do lat 14. Jest meda- 17 MLKS Ostródzianka Ostróda warmińsko-mazurskie 1573 8 17,0 listką drużynowych mistrzostw Polski juniorów – zło- 18 UKS 21 Podlesie śląskie 1770 8 17,0 tą (2002) i srebrną (2001) oraz złotą medalistką druży- 19 STMGK Strzelce Krajeńskie lubuskie 1604 8 14,5 nowych mistrzostw Polski kobiet w grze błyskawicznej 20 KSz Maraton Łomża podlaskie 1398 6 14,5 (2005). Największy sukces w dotychczasowej karierze 21 LKS Mechanik Stargard zachodniopomorskie 1423 6 11,5 osiągnęła w 2006 r., zdobywając złoty medal mistrzostw 22 UKS MSKS Gambit Tarnowiec małopolskie 1198 3 11,5 Europy juniorek do lat 18. W październiku 2007 r. zajęła 23 LKS Lotos Jabłonna mazowieckie 1377 2 7,0 15 miejsce w mistrzostwach świata do lat 20. W turnieju

220 221 Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt 1-2 Tomasz Rak MLKS Ostródzianka Ostróda (woj. warmińsko-mazurskie) 7,0 1-2 Krzysztof Banasik LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,0 3 Damian Lewtak LKSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie) 6,0 II szachownica 1-4 Przemysław Kinder UKS Korona Gdańsk (woj. pomorskie) 6,5 1-4 Michał Bartel MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 6,5 1-4 Miłosz Szpar LKSz GCKiP Czarna II (woj. podkarpackie) 6,5 1-4 Jan Siekaniec LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 6,5 III szachownica 1 Wojciech Śmieszek MUKS Stoczek 45 Białystok (woj. podlaskie) 8,5 2 Michał Wiśniewski LKS Wieża Pęgów (woj. dolnośląskie) 7,0 3-4 Adam Czajkowski MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 6,5 3-4 Krzysztof Raczyński LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 6,5 IV szachownica 1 Anna Jakubowska MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 8,5 2-4 Dominika Chmiel LZS Victoria Chrościce (woj. opolskie) 6,5 2-4 Maria Gościniak GKSz Solny Grzybowo (woj. zachodniopomorskie) 6,5 2-4 Małgorzata Bębnik UKS Gim Dwójka Tomaszów Lubelski (woj. lubelskie) 6,5 1. Grają: po lewej MLKS Nadnarwianka Pułtusk (pierwsze miejsce w turnieju), po prawej UKS 21 Pod- lesie (18 miejsce w turnieju), 2. Urszula Urbaś (UKS MSKS Gambit Tarnowiec) – najmłodsza uczestniczka turnieju, 3. Małgorzata Bębnik (UKS Gim Dwójka Tomaszów Lubelski), 4. Drużyna LKS Wieża Pęgów – 3 miejsce w turnieju, 5. Wojciech Śmieszek z MUKS Stoczek 45 Białystok – najlepszy zawodnik na III szachownicy, 6. Widok ogólny sali gry

Najlepsze trzy drużyny 58. Turnieju o „Złotą Wieżę” na podium

222 223 LIX Turniej o „Złotą Wieżę” względem należał do najsłabszych od wielu lat. Sama rywalizacja do ostatniej rundy była bardzo zacięta i dostarczyła jego uczestnikom wielu emocji. Ostatecznie o pierw- 51. Finał Centralny – Chotowa (28 maja – 2 czerwca 2017) szym miejscu decydowała punktacja pomocnicza – aż 4 zespoły uzyskały taką samą ilość punktów – 13, a kolejne dwa tylko o 1 punkt mniej – 12. Mistrzem została dru- żyna gospodarzy LKSz GCKiP Czarna I, drugie miejsce zajął LKS Chrobry Gniezno, a trzecie miejsce druga drużyna gospodarzy LKSz GCKiP Czarna II. Składy najlepszych trzech drużyn: 1. LKSz GCKiP Czarna I – Damian Lewtak, Miłosz Szpar, Antoni Kozak, Joanna Święch, 2. LKS Chrobry Gniezno – Krzysztof Chojnacki, Krzysztof Raczyński, Marcel Buty- rowski, Zuzanna Szeląg, 3. LKSz GCKiP Czarna II – Mirosław Lewicki, Mieszko Miś, Bartłomiej Kucharski, Martyna Wikar, rez. Paweł Sygulski. Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: • I szachownica – Piotr Mickiewicz 6,5 pkt MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) i Andrzej Krzywda LZS Victoria Chróścice (woj. opolskie), • II szachownica – Krzysztof Raczyński 8,0 pkt LKS Chrobry Gniezno (woj. wielko- Kompleks wypoczynkowy w Chotowej doskonale znany jest uczestnikom turnieju „Złotej Wieży” – gościliśmy polskie), tu aż pięciokrotnie • III szachownica – Antoni Kozak 7.5 pkt LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie), Po raz piąty finał centralny odbył się w Chotowej. Tym samym Chotowa stała się • IV szachownica – Martyna Wikar 8,0 pkt LKSz GCKiP Czarna II (woj. podkar- najczęściej odwiedzaną miejscowością przez szachistów spod znaku LZS w historii packie). zmagań o „Złotą Wieżę” (na drugim miejscu jest Warszawa – 3 razy). Startowało tylko Po rozegraniu czwartej rundy, organizatorzy zapewnili uczestnikom dodatkową 12 drużyn z 9 województw (w tym 3 drużyny z woj. podkarpackiego). Organizatorem atrakcję, organizując w godzinach wieczornych, indywidualny turniej w grze błyska- było na zlecenie KZ LZS, Podkarpackie Zrzeszenie LZS, które na imprezie reprezen- wicznej. Do zawodów zgłosiło się 14 szachistów. Grano systemem kołowym na dystan- tował przewodniczący RW Józef Krzywonos. W uroczystości otwarcia i zamknięcia sie 13 rund, tempem 3 minuty na partię plus 2 sekundy na ruch. Turniej wygrał 14-letni turnieju wzięli udział wiceprzewodniczący RG KZ LZS Marek Mazur oraz Iwona Ku- Mieszko Miś, przed Mirosławem Lewickim (obaj LKSz GCKiP Czarna) i Kacprem Żo- sińska-Kania z Biura KZ LZS. Współorganizatorem turnieju i fundatorem nagród było chowskim (MUKS Stoczek 45 Białystok). Gminne Centrum Kultury i Promocji w Czarnej przy osobistym zaangażowaniu Józefa Niska frekwencja w turnieju była spowodowana w głównej mierze zmianą sposo- Chudego, wójta Czarnej. bu finansowania udziału w zawodach. Dotychczas drużyny biorące udział w finałach Turniej przeprowadzono systemem szwajcarskim na dystansie 9 rund – tempo gry centralnych symbolicznie dokładały się do imprezy, finansując koszty swojego dojazdu 90 minut na rozegranie partii + 30 sekund na ruch. Sędzią głównym był Marian By- na zawody oraz opłaty startowej. Tym razem musiały także zapłacić za koszty pobytu. siewicz. Udział w finale centralnym zawsze był traktowany przez jego uczestników jako swo- O tym, że turniej o „Złotą Wieżę” bardzo nam młodnieje piszemy już od lat. W tym ista „nagroda” (za awans z eliminacji). Nagroda ta miała konkretny wymiar finansowy roku średni wiek uczestników wyniósł 24 lata, 30 z nich miało poniżej dwudziestu lat, – bezkosztowy udział w turnieju finałowym. W momencie, gdy tego zabrakło, od razu a najmłodsi to 8-latkowie. Najstarszą uczestniczką finału była Elżbieta Sosnowska (mi- odbiło się to na frekwencji. strzyni FIDE) z MLKS Nadnarwianka Pułtusk, a najmłodsi to Bartłomiej Kawa i Ga- Sytuacja ta pokazuje także inny bardzo niekorzystny trend, który jest w dłuższej per- briela Szewczyk, oboje z GKSz Hetman Pilzno. spektywie czasowej zagrożeniem dla zacnego turnieju z 60-letnimi tradycjami. Kluby Trzeba stwierdzić, że oprócz niskiej frekwencji, poziom sportowy drużyn także nie szachowe Ludowych Zespołów Sportowych nigdy nie należały do krezusów finanso- należał do wysokich (tylko 3 drużyny miały ranking ponad 2000 pkt). Turniej pod tym wych, a mają one w swoich corocznych zadaniach zaplanowany udział w wielu obo-

224 225 wiązkowych zawodach, głównie związanych ze szkoleniem dzieci i młodzieży (start w mistrzostwach Polski juniorów różnych kategorii wiekowych) oraz uczestnictwo w ligach szachowych. Do tego dochodzi bogata oferta turniejów indywidualnych, któ- rych obecnie w Polsce odbywa się tysiące. Budżety klubów nie są z „gumy” – więc trudno by wszystko udało się sfinansować. W takiej sytuacji dodatkowe koszty związane z udziałem w finale „Złotej Wieży” stają się poważnym problemem. Innym problemem, który uwidocznił się w ostatnich latach, jest spadająca „jakość” poziomu sportowego turnieju. W imprezie uczestniczy coraz mniej wybitnych szachi- stów, którzy wybierają inne turnieje, traktując szachy bardziej komercyjnie. Dobrą przyszłość „Złotej Wieży” należy upatrywać w powrocie do jej finansowania na poziomie z ubiegłych lat oraz wybieraniu atrakcyjnych miejsc rozgrywania turnie- jów (powrót do korzeni imprezy). Takie działania będą stanowiły „element konkuren- cyjny”, który będzie w stanie ponownie przyciągnąć wybitnych szachistów do udziału w zawodach.

Sylwetki szachistów

Krzysztof Chojnacki (rocznik 1983) – mistrz międzynaro- dowy (2009), instruktor szachowy (2013). W latach 1995–2001 uczestniczył w 7 finałach indywidualnych mistrzostw Polski juniorów – najlepsze miejsce 9 zajął w 1998 roku. W turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył srebrny medal w 2017 roku. Najwyższy ranking w karierze – 2444 (2012). Zajmował wtedy 45 miejsce wśród polskich szachistów. W szachy gra także jego siostra Magdalena Chojnacka. Mirosław Lewicki (rocznik 1995) – kandydat na mistrza 1. Grają LKSz GCKiP Czarna (po lewej) FIDE (2011). Uczestnik mistrzostw świata juniorów (U20) i MLKS Nadnarwianka Pułtusk – na w 2010 roku. W latach 2007– 2013 startował w 7 finałach mi- pierwszym planie Damian Lewtak i Piotr Mickiewicz, 2. Sędzia Marian Bysiewicz strzostw Polski juniorów, zdobywając brązowy medal w 2011 ustawia zegar, stojąc przy drużynie UKS roku, w tym samym roku zdobył też brązowy medal w szachach Giecek Radków, 3. Grają GKSz Hetman błyskawicznych. W turnieju o „Złotą Wieżę” wywalczył 5 me- Pilzno (po prawej: Gabriela Szewczyk, Bartłomiej Kawa, Hubert Bień, Kamil dali – 2 złote (2012 i 2014), 1 srebrny (2015) i 2 brązowe (2013 Wolak) i LUKS Tomasovia Tomaszów i 2017). Najwyższy ranking w karierze – 2404 (2016). Lubelski (Marta Gorzkiewicz, Daniel Pie- Piotr Mickiewicz (rocznik 1979) – mistrz krajowy (2003), traś, Jacek Klimecki, Łukasz Gorzkiewicz), 4. Wiceprezes RG KZ LZS Marek Mazur instruktor szachowy. Uczestnik drużynowych mistrzostw Pol- fotografuje uczestników – po jego prawej ski (4 miejsce liga zjazdowa 2012), indywidualnych mistrzostw stronie Jowita Dranka i Dawid Mozol Polski w szachach szybkich i błyskawicznych oraz uczestnik 2 z GLKS Goniec Żarów, 5. Szachiści z UKS finałów indywidualnych mistrzostw Polski juniorów. W turnie- Giecek Radków – Tatiana Rybka, Natan Sypień, Michał Szydełko i Piotr Majocha ju o „Złotą Wieżę” zdobył złoty medal w 2016 roku. Najwyższy ranking w karierze – 2386 (2011).

226 227 Tabela wyników Finału Centralnego LIX Turnieju o „Złotą Wieżę”– Chotowa 2017 LX Turniej o „Złotą Wieżę” M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 1 LKSz GCKiP Czarna I podkarpackie 2112 13 27,5 52. Finał Centralny – Nidzica (24–29 czerwca 2018) 2 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 2013 13 25,0 3 LKSz GCKiP Czarna II podkarpackie 1991 13 24,5 4 MUKS Stoczek 45 Białystok podlaskie 2066 13 23,0 5 LZS Victoria Chróścice opolskie 1969 12 21,5 6 MLKS Nadnarwianka Pułtusk mazowieckie 1849 12 18,5 7 GLKS Goniec Żarów dolnośląskie 1813 10 20,5 8 LUKS Tomasovia Tomaszów Lub. lubelskie 1890 8 16,0 9 UKS Giecek Radków dolnośląskie 1604 5 12,5 10 KLIM UKSz Gambit Starachowice świętokrzyskie 1556 5 12,0 11 MLKS Ostródzianka Ostróda warmińsko-mazurskie 1565 3 10,0 12 GKSz Hetman Pilzno podkarpackie 1312 1 5,0

Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: I szachownica Pkt Zamek w Nidzicy (niem. Neidenberg) Krzyżacy zbudowali w latach 1370-1407. W 1945 roku zbombardowały 1 Piotr Mickiewicz MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 6,5 go rosyjskie samoloty. Odbudowany w 1965 roku 2 Andrzej Krzywda LZS Victoria Chróścice (woj. opolskie) 6,5 3 Damian Lewtak LKSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie) 6,0 Dziennikarze-szachiści Romuald Frey i Michał Kierczyński, a także szachista i mistrz II szachownica międzynarodowy Stefan Witkowski (niestety wszyscy już nie żyją) pomysłodawcy tego 1 Krzysztof Raczyński LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 8,0 turnieju, na pewno nie spodziewali się, że turniej będzie istniał 60 lat. „Złota Wieża” 2 Miłosz Szpar LKSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie) 7,0 jest do dziś najstarszym masowym turniejem szachowym w naszym kraju i jednym 3 Adam Czajkowski MLKS Nadnarwianka Pułtusk (woj. mazowieckie) 6,5 z najstarszych w Europie. III szachownica Na 60. Jubileuszowy Turniej o „Złotą Wieżę”, a 52. finał centralny, zjechało do Nidzicy 1 Antoni Kozak LKSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie) 7,5 15 drużyn z 12 województw. Patronat honorowy sprawował Marszałek Województwa 2 Maciej Pytel MUKS Stoczek 45 Białystok (woj. podlaskie) 7,0 Warmińsko-Mazurskiego Gustaw Marek Brzezin. Organizatorem imprezy na zlecenie 3 Marcel Butyrowski LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 6,5 Krajowego Zrzeszenia LZS było Warmińsko-Mazurskie Zrzeszenie LZS. IV szachownica Finał rozegrano systemem szwajcarskim na dystansie 9 rund. Turniej był zgłoszony 1 Martyna Wikar LKSz GCKiP Czarna II (woj. podkarpackie) 8,0 do klasyfikacji rankingowej FIDE, a sędziowali go Paweł i Mirosław Orłowscy. 2 Joanna Święch LKSz GCKiP Czarna (woj. podkarpackie) 7,0 Szósty tytuł w historii swoich startów w „Złotej Wieży” wywalczyła drużyna z woj. 3-4 Anna Rudnik MUKS Stoczek 45 Białystok (woj. podlaskie) 6,0 podkarpackiego – LKSz GCKiP Czarna I. Drugie miejsce zajął LZS Victoria Chróścice, 3-4 Jowita Dranka GLKS Goniec Żarów (woj. dolnośląskie) 6,0 a trzecie LKS Zarzewie Prudnik (oba zespoły woj. opolskie). W historii turnieju zespo- ły z województwa podkarpackiego wygrywały jeszcze 6 razy – raz wygrał LKS Spół- dzielnia Pilzno (1982), cztery razy LZS Rolnik Róża (1991, 1998, 2002 i 2005) oraz raz LKS Czarnovia Czarna (1992). Pierwsza drużyna z Czarnej zwyciężyła bezapelacyjnie, wygrała wszystkie mecze i zdobyła 18 punktów. Była to jedna z trzech najmłodszych drużyn w turnieju – średnia wieku to 15 lat (II drużyna z Czarnej, która zajęła IV miejsce również miała średnią

228 229 15 lat, podobnie jak zawodnicy reprezentujący MUKS Stoczek 45 Białystok – 12 miej- Polski w szachach szybkich i błyskawicznych ma łącznie 4 medale – 1 złoty, 2 srebrne sce). W drużynie zwycięzców grali: 13-letnia Martyna Wikar, 15-letni mistrz FIDE i 1 brązowy. W turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył 2 złote medale (2017 i 2018). Najwyż- Mieszko Miś, brązowy medalista MP do lat 16 (2018) i dwóch 16-latków – mistrz FIDE szy ranking w karierze – 2307 (2018). Miłosz Szpar i mistrz krajowy Antoni Kozak. Miłosz Szpar (rocznik 2002) – mistrz FIDE (2017). W dru- O „Srebrną Wieżę” do końca walczyły 3 drużyny – LKSz GCKiP Czarna II, LZS żynowych mistrzostwach Polski juniorów zdobył srebrny me- Victoria Chróścice i LKS Zarzewie Prudnik. Zwycięsko z tej walki wyszli zawodnicy dal w 2018 roku. W indywidualnym mistrzostwach Polski ju- z Chróścic. LZS Victoria Chróścice to klub szachowy, który powstał w 2000 roku z ini- niorów w szachach szybkich ma 2 złote medale (2010 i 2012), cjatywy lidera drużyny Andrzeja Krzywdy – ich największy sukces to awans do I ligi w błyskawicznych 5 medali – 2 złote (2010, 2012) i 3 brązowe szachowej w 2016 roku. O podziale miejsc 3–4 zadecydowały mecze pozostałych dru- (2011, 2013, 205). W turnieju o „Złotą Wieżę” zdobył 2 złote żyn w dwóch ostatnich rundach, kiedy to obie zremisowały z LKS Chrobry Gniezno. medale (2017 i 2018). Najwyższy ranking w karierze – 2376 Składy najlepszych trzech drużyn: (2018). 1. LKSz GCKiP Czarna I – Mieszko Miś, Miłosz Szpar, Antoni Kozak, Martyna Wikar, 2. LZS Victoria Chróścice – Andrzej Krzywda, Rafał Małecki, Wiktoria Sowa, Mał- Tabela wyników Finału Centralnego LX Turnieju o „Złotą Wieżę” – Nidzica 2018 gorzata Krzywda, M Klub Województwo Ranking Pkt Pkt mecz. 3. LKS Zarzewie Prudnik – Krzysztof Banasik, Jan Siekaniec, Mateusz Tustanowski, 1 LKSz GCKiP Czarna I podkarpackie 2200 18 31,0 Joanna Bobowska. 2 LZS Victoria Chróścice opolskie 2017 13 22,5 Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: 3 LKS Zarzewie Prudnik opolskie 2073 13 21,0 • I szachownica – Andrzej Krzywda 7,5 pkt LZS Victoria Chróścice (woj. opolskie), 4 LKSz GCKiP Czarna II podkarpackie 1936 12 22,0 • II szachownica – Miłosz Szpar 9,0 pkt LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie), 5 MLKSz Myślenice małopolskie 1895 10 22,5 • III szachownica – Antoni Kozak 7,5 pkt LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie), 6 LKS Chrobry Gniezno wielkopolskie 1951 10 19,5 • IV szachownica – Zuzanna Szeląg LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie), 7 KLIM UKSz Gambit Starachowice świętokrzyskie 1700 10 17,5 Martyna Wikar LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) i Joanna Święch LKSz 8 UKS Korona Gdańsk pomorskie 1863 8 17,5 GCKiP Czarna II (woj. podkarpackie) po 7 pkt. 9 UKS Debiut Przedwojów dolnośląskie 1833 8 17,5 W ramach programu towarzyszącego zorganizowano spotkanie z generałem dywi- 10 MUKS Stoczek 45 Białystok podlaskie 1679 8 15,5 zji ZP RP Józefem Zyskiem, wiceprezesem Zarządu Krajowego Związku Piłsudczyków 11 STMGK Strzelce Krajeńskie lubuskie 1737 8 15,0 Rzeczypospolitej Polskiej, który ufundował medale okolicznościowe dla najlepszej 12 LZS CKTiS Biskupiec warmińsko-mazurskie 1900 7 16,5 drużyny turnieju. Burmistrz Nidzicy zorganizował dla uczestników nocne zwiedzanie 13 UKS Pałac Nieborów łódzkie 1499 6 14,5 zamku, zakończone pokazem tańca z ogniem w wykonaniu grupy artystycznej Signum. 14 GLKS Lot Konopiska śląskie 1440 3 9,5 Jaki to był turniej? Biorąc pod uwagę, że jubileuszowy, to skromny. Ambitne zamie- 15 LZS Kordian Bliżyn świętokrzyskie 1397 1 8,0 rzenia programowe „legły w gruzach” jak to często bywa z powodów finansowych. Zaś opinia napisana na zakończenie 59. turnieju jest nadal aktualna. Na poszczególnych szachownicach najlepsze wyniki uzyskali: Sylwetki szachistów I szachownica Pkt 1 Andrzej Krzywda LZS Victoria Chróścice (woj. opolskie) 7,5 Mieszko Miś (rocznik 2003) – mistrz FIDE (2018). Uczest- 2 Rafał Przedmojski KLIM UKSz Gambit Starachowice (woj. świętokrzyskie) 6,5 nik mistrzostw świata U14 w 2017 roku oraz mistrzostw Euro- 3 Maciej Pytel MUKS Stoczek 45 Białystok (woj. podlaskie) 5,5 py juniorów w latach 2015–2017. W indywidualnych mistrzo- II szachownica stwach Polski juniorów zdobył medal brązowy w 2018 roku 1 Miłosz Szpar LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 9,0 (U16), w tym samym roku zdobył srebrny medal drużynowych 2 Fabian Stanach MLKSz Myślenice (woj. małopolskie) 8,5 mistrzostw Polski juniorów. W indywidualnych mistrzostwach 3 Tymon Czernek LKSz GCKiP Czarna II (woj. podkarpackie) 5,5

230 231 III szachownica 1 Antoni Kozak LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 9,0 2 Mateusz Tustanowski LKS Zarzewie Prudnik (woj. opolskie) 7,5 3 Michał Kozłowski LZS CKTiS Biskupiec (woj. warmińsko-mazurskie) 6,5 IV szachownica 1-3 Zuzanna Szeląg LKS Chrobry Gniezno (woj. wielkopolskie) 7,0 1-3 Martyna Wikar LKSz GCKiP Czarna I (woj. podkarpackie) 7,0 1-3 Joanna Święch LKSz GCKiP Czarna II (woj. podkarpackie) 7,0

Zwycięzcy 60 turnieju drużyna LKSz GCKiP Czarna I, obok sędzia Mirosław Orłowski. Poniżej (na wprost) Natalia Pałdyna i Michał Kozłowski oboje z LZS CKTiS Biskupiec

1. Zdobywcy „Srebrnej Wieży” LZS Victoria Chróścice, 2. Pokaz tańca z ogniem na dziedzińcu zamkowym, 3. Uczestnicy podczas zakończenia turnieju, 4. Spotkanie z generałem dywizji ZP RP Józefem Zyskiem, wiceprezesem Zarządu Krajowego Związku Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej, 5. Grają drużyny LKSz GCKiP Czarna II i MUKS Stoczek 45 Białystok, 6. Zdobywcy „Brązowej Wieży” LKS Zarzewie Prudnik, 7. Grają drużyny LZS Victoria Chróścice (po lewej) i STMGK Strzelce Krajeńskie

232 233 Statystyka 34 ZPD MGOK Jasień 47,5 14 84,82% 1999 Ustka K 35 ZPD MGOK Jasień 25,0 9 69,44% 2000 Bochnia S 36 LKS Kormoran Ostróda 26,5 9 73,61% 2001 Ostróda S Zwycięzcy turniejów o „Złotą Wieżę” w latach 1966-2018 37 LKS Rolnik Róża 27,5 9 76,39% 2002 Bartkowa S Lp. Nazwa klubu Punkty Rundy Wynik % Rok Miejsce System 38 KSz Juvena Hancza Suwałki 24,0 9 66,67% 2003 Chotowa S 1 LZS PZGS Lubartów brak 7 - 1966 Warszawa S 39 KSz Juvena Hańcza Suwałki 29,0 9 80,56% 2004 Jarnołtówek S Miedzybrodzie 2 LZS Huragan Żagań 12,0 7 57,14% 1967 Malbork S 40 LKS Rolnik Róża 26,5 9 73,61% 2005 S 3 LZS Prim Ełk 15,5 7 55,36% 1968 Żagań S Żywieckie 4 LZS Huragan Żagań 22,0 7 78,57% 1969 Zgorzelec S 41 KSZ Juvena Hańcza Suwałki 32,0 9 88,89% 2006 Chotowa S 5 MLKS Piast Słupsk 19,5 7 69,64% 1970 Kętrzyn S 42 GKSz Solny Zieleniewo 26,0 9 72,22% 2007 Gniezno S 6 LKS Orzeł Trzcińsko-Zdrój 21,5 7 76,79% 1971 Łańcut S 43 GKSz Solny Zieleniewo 23,0 9 63,89% 2008 Pułtusk S 7 LZS Koszęcin 19,5 7 69,64% 1972 Cieszyn S 44 KSz Javena Hańcza Suwałki 25,5 9 70,83% 2009 Ostróda S 8 LZS Krzna Biała Podlaska 19,5 7 69,64% 1973 Szczecin S 45 LKSZ GCKiP Czarna 27,0 9 75,00% 2010 Mielno S 9 LZS Mechanik Stargard Szcz. 19,0 7 67,86% 1974 Płock S 46 LKSZ GCKiP Czarna I 23,5 9 65,28% 2011 Augustów S 10 LKS Budrol Legnica 18,0 7 64,29% 1975 Uniejów S 47 LKSz GCKiP Czarna I 29,0 9 80,56% 2012 Olkusz S 11 MLKS Piast Słupsk 23,5 7 83,93% 1976 Słupsk S 48 MLKS Nadnarwianka Pułtusk I 26,5 9 73,61% 2013 Zamość S 12 LKS Budrol Legnica 33,0 11 75,00% 1977 Książ K 49 LKSz GCKiP Czarna I 24,5 9 68,06% 2014 Chotowa S 13 LKS Nadnarwianka Pułtusk 32,0 11 72,73% 1978 Warszawa K 50 MLKS Nadnarwianka Pułtusk 23,5 9 65,28% 2015 Chotowa S Piotrków 51 LKS Nadnarwianka Pułtusk 26,0 9 72,22% 2016 Mielno S 14 MLKS Piast Słupsk 25,0 9 69,44% 1979 K Trybunalski 52 LKSz GCKiP Czarna I 27,5 9 76,39% 2017 Chotowa S 15 MLKS Piast Słupsk 25,0 9 69,44% 1980 Lublin K 53 LKSz GCKiP Czarna I 31,0 9 86,11% 2018 Nidzica S 16 MLKS Piast Słupsk 30,5 9 84,72% 1981 Rydzyna K Niektóre turnieje miały swoich zdecydowanych liderów. Poniższa tabela przedsta- 17 LZS Spółdzielca Pilzno 27,0 9 75,00% 1982 Opinogóra K wia wyniki procentowe uzyskanych punktów przez drużynę (suma małych punktów 18 MLKS Piast Słupsk 29,0 9 80,56% 1983 Warszawa K zdobytych na poszczególnych szachownicach) – najlepszy wynik zbliża się do wartości 19 MLKS Piast Słupsk 27,5 9 76,39% 1984 Sulejów K 90% co jest niezwykłym osiągnięciem i świadczy o wielkiej przewadze zwycięzców nad 20 LKS Legrol Legnica 30,5 9 84,72% 1985 Stara Wieś K pozostałymi zespołami. 21 MLKS Piast Słupsk 35,5 11 80,68% 1986 Głogów K 22 LKS Legrol Legnica 31,0 10 77,50% 1987 Łańcut K Najlepsze wyniki zwycięskich drużyn – wynik procentowy możliwych do zdobycia 23 MLKS Piast Słupsk 26,5 10 66,25% 1988 Bytów K punktów 24 LZS Charzynianka Charzyno 25,0 10 62,50% 1989 Zagórze Śląskie K Lp. Nazwa klubu Punkty Rundy Wynik % Rok Miejsce System 25 SLKS Techrol Bożków 26,5 9 73,61% 1990 Kołobrzeg K 1 KSZ Juvena Hańcza Suwałki 32,0 9 88,89% 2006 Chotowa S 26 LZS Rolnik Róża 35,5 11 80,68% 1991 Piotrowice K 2 LKSz GCKiP Czarna I 31,0 9 86,11% 2018 Nidzica S 27 LKS Czarnovia Czarna 23,5 9 65,28% 1992 Legnica K 3 ZPD MGOK Jasień 47,5 14 84,82% 1999 Ustka K 28 LKSz ZPD Jasień 24,0 9 66,67% 1993 Legnica K 4 MLKS Piast Słupsk 30,5 9 84,72% 1981 Rydzyna K 29 GLKS Polonia Andrespol 30,0 10 75,00% 1994 Żagań K 5 LKS Legrol Legnica 30,5 9 84,72% 1985 Stara Wieś K 30 MLKS Przełom Postomino 29,0 11 65,91% 1995 Szczyrk K 6 MLKS Piast Słupsk 23,5 7 83,93% 1976 Słupsk S 31 LKS Pribo-Hańcza Suwałki 35,0 11 79,55% 1996 Augustów K 7 MLKS Piast Słupsk 35,5 11 80,68% 1986 Głogów K 32 GLKS Przemsza Klucze 34,5 11 78,41% 1997 Kruszwica K 8 LZS Rolnik Róża 35,5 11 80,68% 1991 Piotrowice K 33 LKS Rolnik Róża 34,0 11 77,27% 1998 Koszęcin K

234 235 9 MLKS Piast Słupsk 29,0 9 80,56% 1983 Warszawa K 26 GKSz Solny Grzybowo 6 - 2 - 10 KSz Juvena Hańcza Suwałki 29,0 9 80,56% 2004 Jarnołtówek S 27 LZS Kłobuck 3 - 2 - 11 LKSz GCKiP Czarna I 29,0 9 80,56% 2012 Olkusz S 29 LKS Caissa Legnica 3 - 1 1 12 LKS Pribo-Hańcza Suwałki 35,0 11 79,55% 1996 Augustów K 30 LKS Kordian Bliżyn 10 - 1 - 13 LZS Huragan Żagań 22,0 7 78,57% 1969 Zgorzelec S 31 LZS Mechanik Puck 9 - 1 - 14 GLKS Przemsza Klucze 34,5 11 78,41% 1997 Kruszwica K 32 GKSz Hetman Pilzno 6 - 1 - 15 LKS Legrol Legnica 31,0 10 77,50% 1987 Łańcut K 33 LZS Hetman Klucze 4 - 1 - 16 LKS Rolnik Róża 34,0 11 77,27% 1998 Koszęcin K 34 LZS Mewa Pułtusk 3 - 1 - S – system szwajcarski 35 LZS Świdnica 3 - 1 - K – system kołowy 36 LZS Górnovia Smak Górno 2 - 1 - 37 LZS Włosienice 2 - 1 - Medaliści turniejów szachowych o „Złotą Wieżę” lata 1968-2018 38 LZS Wilga Koźmice Wielkie 1 - 1 - 39 LZS Bożnów Żagań 1 - 1 - Lp. Nazwa Klubu Udział Złote Srebrne Brązowe 40 LKT Grojec Żywiec 1 - 1 - 1 MLKS Piast Słupsk 17 9 3 3 41 MLKSz Myślenice 12 - - 1 2 LKS Czarnovia Czarna/LKSz GCKiP Czarna 19 7 1 2 42 UKS Gicek Radków 10 - - 1 3 KSz Javena Hańcza Suwałki 20 5 7 2 43 LKS Pasjonat Dankowice 9 - - 1 4 MLKS Nadnarwianka Pułtusk 41 4 4 7 44 LKS Agros Chełm 5 - - 1 5 LKS Rolnik Róża 13 4 3 2 45 LKS Baszta Żnin 4 - - 1 6 LKS ZPD Jasień 9 3 2 - 46 LKS Wieża Pęgów 3 - - 1 7 LKS Budrol Legnica 4 2 2 - 47 UKS 21 Podlesie 3 - - 1 8 LKS Legrol Legnica 6 2 1 2 48 GLKS Sokół Nowa Ruda 3 - - 1 9 GKSz Solny Zieleniewo 5 2 - 1 49 LZS Roszada Iława 2 - - 1 10 LZS Huragan Żagań 4 2 1 - 50 LZS Szebnie 2 - - 1 11 GLKS Polonia Andrespol 10 1 1 - 51 MLKS Czarni Żagań 2 - - 1 12 LZS PZGS Lubartów 3 1 1 1 52 LZS Bogate 1 - - 1 13 GLKS Przemsza Klucze 4 1 1 - 53 LZS Borów 1 - - 1 14 LZS Charzynianka Charzyno 3 1 1 - 54 LZS Krasnystaw 1 - - 1 15 LKS Mechanik Stargard Szczeciński 17 1 - 4 16 LZS Spółdzielca Pilzno 4 1 - 2 Uwaga! Niektóre kluby w ciągu tych 60 lat zmieniały swoje nazwy, jeśli pochodziły z tej 17 MLKS Przełom Postomino 6 1 - 2 samej miejscowości to zliczyliśmy im wszystkie medale. 18 LZS Prim Ełk 9 1 - 1 19 LKS Kormoran Ostróda/Ostródzianka Ostróda 10 1 - 1 20 SLKS Techrol Bożków 3 1 - 1 21 LZS Krzna Biała Podlaska 1 1 - - 22 LKS Śląsk Koszęcin 6 1 - - 23 LKS Orzeł Trzcińsko-Zdrój 3 1 - - 24 LKS Chrobry Gniezno 22 - 3 1 25 MUKS Stoczek 45 Białystok 6 - 2 -

236 237 Uczestnicy turniejów szachowych o „Złotą Wieżę” lata 1968-2018 38 MGOK LZS Gniew 5 13, 14, 17, 19, 22 Lp. Nazwa klubu Udział Miejsce 39 LZS Betoniarz Grzegorzew 5 7, 2x11, 15, 19 1 MLKS Nadnarwianka Pułtusk 41 4x1, 4x2, 7x3 5x4, 7x5, 6, 5x7, 3x9, 10, 2x11, 12, 13 40 LZS Jeżewo 5 6, 12, 2x13, 18 2 LKS Zarzewie Prudnik 24 3, 4, 5x5, 6, 4x7, 4x8, 3x9, 11, 13, 17, 2x18 41 LZS Raszowa 5 6, 2x14, 15, 16 3 LKS Chrobry Gniezno 23 3x2, 3, 3x5, 3x6, 2x8, 2x10, 3x11, 2x12, 14, 3x15 42 LKS Piast Sieradz 5 5, 7, 8, 9, 11 4 KSz Javena Hańcza Suwałki 20 5x1, 7x2, 2x3, 4x4, 2x5, 43 LZS Goniec MOA Staniątki 5 3, 10, 2x12, 16 5 LKS Czarnovia Czarna 19 7x1, 2, 2x3, 2x4, 5, 6, 2x7, 8, 9, 16 44 UKS GIM Dwójka Tomaszów Lubelski 5 5, 6, 7, 15, 21 6 MLKS Piast Słupsk 17 9x1, 3x2, 3x3, 9, 10 45 LZS Hetman Wschowa 5 4, 2x5, 6, 7 7 LKS Mechanik Stargard Szczeciński 17 1, 4x3, 4, 6, 7, 10, 11, 12, 14, 16, 21, 22, 2x23 46 GKSz Solny Zieleniewo 5 2x1, 3, 6, 9 8 LKS Rolnik Róża 13 4x1, 3x2, 2x3, 5, 6, 7, 11 47 LKS Augustovia Augustów 4 6, 7, 10,19 9 MLKSz Myślenice 13 3, 2x4, 2x5, 8, 10, 11, 13, 19, 20, 2x22 48 LZS Huragan Żagań 4 2x1, 2, 4 10 LUKS Tomasovia Tomaszów Lubelski 11 5, 6, 4x7, 8, 12, 15, 19, 20 49 LZS Kazimierza Wielka 4 2x10, 12, 14 11 GLKS Polonia Andrespol 10 1, 2, 3, 2x4, 5, 6, 8, 10, 12 50 LUKKS Kielce 4 7, 10, 12, 18 12 LKS Kordian Bliżyn 11 2, 6, 12, 13, 2x14, 3 x15, 16, 17 51 GLKS Przemsza Klucze 4 1, 2, 2x8 13 LKS Kormoran Ostróda 10 1, 3, 2x4, 2x6, 7, 8, 9, 13 52 LZS Hetman Klucze 4 2, 4, 5, 8, 13 14 UKS Gicek Radków 10 3, 4, 6, 8, 2x9, 10, 11, 14, 20 53 LZS Olimpia Krotoszyce 4 5, 2x7, 12 15 LKS Orlęta Radzyń Podlaski 10 3x6, 2x10, 2x14, 11, 16, 23 54 LKS Budrol Legnica 4 2x1, 2x2 16 LKS Pasjonat Dankowice 9 3, 3x4, 6, 9, 10, 11, 26 55 LKS Moszczenica 4 5, 2x10, 13 17 LZS Prim Ełk 9 1, 3, 6, 9, 11, 2x14, 2x15 56 MLKS Czarni Olecko 4 6, 10, 23, 24 18 LKS ZPD Jasień 9 3x1, 2x2, 6, 2x7, 10 57 LKS Kłos Czarny Koń Olkusz 4 5, 12, 19, 20 19 LZS Mechanik Puck 9 2, 4, 5, 5x8, 16 58 LZS Spółdzielca Pilzno 4 1, 2x3, 4 20 LZS Pilzno 8 4, 5, 3x7, 8, 10, 12 59 MLKS Orkan Poznań 4 4, 6, 7, 13 21 MLKS Ostródzianka Ostróda 7 2x9, 3x11, 17, 18 60 LKS Park Starzenice 4 15, 2x16, 20 22 LUKS GOK Samborowo 7 3x9, 10, 12, 13, 29 61 LZS Zjednoczeni Ścinawka Średnia 4 2x5, 12, 16 23 LKS Wisła Strumień 7 2x4, 8, 9, 10, 12, 19 62 LKS Piast Śrem 4 10, 11, 14, 16 24 LKS Stomil Bełchatów 6 2x6, 7, 11, 13, 17 63 LZS Drogowiec Węgorzewo 4 7, 10, 15, 18 25 MUKS Stoczek 45 Białystok 7 2x2, 4, 5, 10, 12, 22 64 LZS Wilamowice 4 6, 2x8, 16 26 LZS Victoria Chrościce 7 2, 5, 8, 9, 2x10, 13 65 LKS Baszta Żnin 4 3, 7, 8, 10 27 GKSz Solny Grzybowo 6 2x2, 8, 9, 12, 25 66 LKS Rolnik Biała Podlaska 3 6, 9, 13 28 LKS Śląsk Koszęcin 6 1, 9, 12, 15, 16, 24 67 SLKS Techrol Bożków 3 1, 3, 4 29 LKS Legrol Legnica 6 2x1, 2, 2x3, 5 68 LZS Charzynianka Charzyno 3 1, 2, 6 30 KSz Maraton Łomża 6 14, 2x15, 20, 21, 23, 28 69 SKS Smol-Bud Giżycko 3 10, 17, 18 31 GKSz Hetman Pilzno 6 2, 4, 9, 12, 15, 26 70 LZS Hetman Gryfów Śląski 3 5, 6, 7 32 MLKS Przełom Postomino 6 1, 2x3, 2x4, 8 71 LKS Orzeł Grzegorzew 3 7, 9, 11 33 LKS Parnas Stara Wieś 6 2x7, 9, 13, 16, 20 72 LKS Lotos Jabłonna 3 17,23, 24 34 LZS Baszta Strzelce Krajeńskie 7 11, 16, 17, 19, 20, 2x25 73 LZS Kłobuck 3 2x2, 12 35 LKS Szach-Mat Tuszyn 6 6, 9, 12, 2x14, 16 74 LUKS Konopiska 4 7, 14, 25, 28 36 GLKS Goniec Żarów 6 5, 7, 11, 2x14, 15 75 LKS Caissa Legnica 3 2, 3, 9 37 LKS Agros Chełm 5 3, 4, 2x5, 6 76 LZS Pat Ligota Dolna 3 14,17, 21

238 239 77 LZS PZGS Lubartów 3 1, 2, 3 116 LZS Szebnie 2 3, 5 78 MLKSz Orzeł Myślenice 3 10, 12, 14 117 GZ LZS Trąbki Wielkie 2 26, 27 79 LKS Wieża Pęgów 3 3, 4, 17 118 LZS Ujazd 2 8, 14 80 UKS 21 Podlesie 3 3, 11, 18 119 LKS Caissa Wałbrzych 2 5, 6 81 LKS Brda Przechlewo 3 9, 13, 17 120 LZS Włosienice 2 2, 8 82 LZS Mewa Pułtusk 3 2, 6, 8 121 LZS Wygoda 2 10, 15 83 GLKS Sokół Nowa Ruda 3 3, 16, 18 122 UKS Ziemowit Złotów 2 13, 17 84 WLKS Siedlce 3 7, 2x9 123 MLKS Czarni Żagań 2 3, 4 85 LUKSz Orient Sokółka 3 9, 22, 24 124 Dom Kultury Małogoszcz 2 6, 13 86 LKS Szach Sulechów 3 8, 10, 13 125 LZS Krzna Biała Podlaska 1 1 87 LZS Świdnica 3 2, 4, 6 126 LZS Bielsk Podlaski 1 8 88 LKS Orzeł Trzcińsko-Zdrój 3 1, 5, 12 127 SSz BDK Biskupiec/ LZS CKTiS Biskupiec 2 12, 24 89 LKT Odra Klenica 3 6, 9, 17 128 LZS Bogate 1 3 90 MLKS Pilica Białobrzegi 2 12, 17 129 LZS Bogdańczowice 1 11 91 LZS Biskupice 2 18, 26 130 LZS Motor Boguchwała 1 5 92 LZS Olimp Błonie 2 10, 12 131 LZS Borek 1 10 93 UKS EL-TUR SP 3 Bogatynia 2 8, 16 132 LZS Borów 1 3 94 LZS Czyżowice 2 11,14 133 LZS Ślęza Borów 1 11 95 LZS Górnovia Smak Górno 2 2, 4 134 LZS Braciszewo 1 9 96 MGLKS Nasiennik Gryfice 2 5, 9 135 LKS Brzozowia Brzozów 1 9 97 LZS Roszada Iława 2 3, 4 136 LZS Bukowiec przy PTR 1 13 98 LZS Janów Podlaski 2 10, 16 137 LZS Sokół Bukówiec Górny 1 11 99 LKS Spomasz Kańczuga 2 8, 11 138 LZS Busko Zdrój 1 4 100 LZS Kolumna 2 9, 12 139 LZS WZGS Bydgoszcz 1 13 101 MLKS Gopło Kruszwica 2 10, 12 140 LZS Odra Chojna 1 7 102 MLKS Solec Kujawski 2 11, 13 141 LZS Cieszyn 1 7 103 MLKS Czarni Lwówek Śląski 2 8, 14 142 LZS Czarniecka Góra 1 15 104 LKS Polonia Łódź-Andrzejów 2 11, 13 143 LZS Dąbrówka Górna 1 17 105 LKS Wierna Małogoszcz 2 7, 8 144 LKS Orkan Dąbrówka Wielka 1 3 106 LKS Wrzos Międzyborów 2 7, 8 145 LZS Podkarpacie Dębica 1 6 107 LZS Nowe Miasto Lubawskie 2 11, 13 146 LZS Drawsko 1 5 108 MLKS Żuławy Nowy Dwór Gdański 2 6, 8 147 LZS Gołańcz Rolnik 1 9 109 LZS Frycowa Nowy Sącz 2 5, 18 148 LZS Gawroniec 1 12 110 LZS Technik Olesno 2 11, 15 149 UKS Korona Gdańsk 2 8, 10 111 LZS Igloopol Pilzno 2 2x2 150 ZW ZMW Gdańsk 1 10 112 LZS Maraton Praszka 2 5, 6 151 LZS Piast Gniezno 1 10 113 LZS Pyrzyce 2 16, 27 152 LZS Kujawianka Golub-Dobrzyń 1 9 114 MLKS Widok Skierniewice 2 9, 10 153 UKS Refleks Gościno 1 11 115 KLIM UKSz Gambit Starachowice 3 7, 10, 13 154 LKS Piast Gryfino 1 12

240 241 155 LZS Borowik Jeziorki 1 9 194 LKS Orkan Niepruszewo 1 6 156 LZS Orzeł Karolewo 1 9 195 LZS Bankowiec Nowograd 1 13 157 LZS Drzewiarz Kłobuck 1 4 196 MGLKS Oława 1 13 158 LZS Znicz Kłobuck 1 9 197 LZS Opoczanka Opoczno 1 8 159 LKT Rokietnica Kolbudy 1 20 198 UKS Rodło Opole 1 6 160 LZS GOSiR Kołobrzeg 1 9 199 LZS Osiek 1 5 161 LKS Amazonka Końskowola 1 10 200 LZS Błękitni Osowiec 1 16 162 LZS Kowal 1 14 201 LZS Ostrowia Ostrówek 1 10 163 LZS Kowalanka 1 16 202 LZS Wilamowice Oświęcim 1 6 164 LZS Wilga Koźmice Wielkie 1 2 203 LZS Pałchowo 1 12 165 LZS Bażant Krasne 1 11 204 LKS Pawlikowiczanka Pawlikowice 1 10 166 LZS Krasnystaw 1 3 205 MLKS Przełom Pieńkowo 1 10 167 LZS Krzelów 1 18 206 LZS Pietrzykowice 1 8 168 LZS Kurów 1 14 207 LKS Agra Piotrków Trybunalski 1 8 169 LZS Laskowice 1 7 208 LZS Pokrzywnica 1 9 170 LKS Sanovia Lesko 1 6 209 LKS Pozowianka Pozowice 1 8 171 LZS PZGS Leszno 1 11 210 LKS Pogoń Prabuty 1 8 172 WLKS Krokus Leszno 1 10 211 LZS Proszowice 1 9 173 LZS MA.GOK Liszki 1 15 212 MLKS Czarni Pruszcz Gdański 1 7 174 LKS Len Kolnica 1 8 213 LZS Radunia Pruszcz Gdański 1 4 175 LZS Księginki Lubań 1 6 214 LKS Grom Przasnysz 1 8 176 LKS Orlęta Lubartów 1 6 215 LZS Pszczółki 1 4 177 LZS Debiut Lubawa 1 17 216 LZS Pułtusk 1 9 178 LZS Lublin 1 7 217 LZS Koło Puńsk 1 16 179 LZS Ludwików 1 15 218 UKS Orlik Rudnik 1 27 180 LZS Mechanizator Ustrzyki Dolne 1 9 219 LZS Rudniki Wieluńskie 1 7 181 MZLKS Piast Łasin 1 18 220 MLKS Krajna Sępólno Krajeńskie 1 15 182 LZS Łękawica 1 7 221 LZS Sierpc 1 12 183 LKS Soła Łęki 1 4 222 GLKS Grom Skarżysko Kościelne 1 25 184 LZS Maków 1 16 223 LZS Skierniewka Skierniewice 1 7 185 LZS PZGS Miechów 1 13 224 LKS Agro-Kociewie Starogard Gdański 1 3 186 LZS Fala Międzyzdroje 1 17 225 LKS Radew Strzękecino 1 5 187 LKS Markovia Markowa 1 12 226 LZS Strzelin 1 10 188 LKS MGOK Mszczonowianka Mszczonów 1 9 227 LZS Supraśl 1 12 189 LKS Budowlani Murzynowo 1 6 228 LZS Sztum 1 15 190 LKS Naglady (Gmina Gietrzwałd) 1 7 229 LZS Szubin 1 25 191 LZS Nakło Śląskie 1 8 230 LZS Caissa Świdnica 1 11 192 LKS Cisy Nałęczów 1 8 231 LZS POM Świdnica 1 6 193 LZS Nawara 1 9 232 UKS Fala Świekatowo 1 23

242 243 233 UKS MSKS Gambit Tarnowiec 1 22 234 LZS Fala Trzebiatów 1 18 Spis treści 235 LZS Trzebiechów 1 17 236 LZS Tuchów 1 22 Słowo wstępne...... 7 237 LZS Ujazd Brzeziny 1 12 238 LZS Wadowice 1 13 Kalendarium najważniejszych wydarzeń w 60-letniej historii 239 LZS Kormoran Wałdowo 1 11 turnieju o „Złotą Wieżę”...... 16 240 LZS Wawrzeńczyce 1 11 241 LKS Wielim 1 10 VIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 18 242 MLKS Wisła Nowe 1 11 1. Finał Centralny – Warszawa (6–8 maja 1966) 243 LZS Gmina Wolbrom 1 10 IX Turniej o „Złotą Wieżę”...... 21 244 LKS Wrzos Września 1 10 245 LZS Zamość 1 4 2. Finał Centralny – Malbork (20–23 kwietnia 1967) 246 LZS Bożnów Żagań 1 2 X Turniej o „Złotą Wieżę”...... 24 247 UKS Awans Żyrzyn 1 8 3. Finał Centralny – Żagań (4–7 kwietnia 1968) 248 LKT Grojec Żywiec 1 2 249 UKS Debiut Przedwojów 1 9 XI Turniej o „Złotą Wieżę”...... 27 250 UKS Pałac Nieborów 1 13 4. Finał Centralny – Zgorzelec (16–19 kwietnia 1969) XII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 30 5. Finał Centralny – Kętrzyn (8–11 kwietnia 1970) „Złota Wieża” – lata 1966–1970 ...... 34 XIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 35 6. Finał Centralny – Łańcut (14–17 kwietnia 1971) XIV Turniej o „Złotą Wieżę”...... 39 7. Finał Centralny – Cieszyn (20–26 kwietnia 1972) XV Turniej o „Złotą Wieżę”...... 43 8. Finał Centralny – Szczecin (11–15 kwietnia 1973) XVI Turniej o „Złotą Wieżę...... 49 9. Finał Centralny – Płock (1–7 kwietnia 1974) XVII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 53 10. Finał Centralny – Uniejów (8–13 kwietnia 1975) XVIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 57 11. Finał Centralny – Słupsk (4–11 kwietnia 1976)

244 245 XIX Turniej o „Złotą Wieżę”...... 60 XXXIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 108 12. Finał Centralny – Książ (17–24 kwietnia 1977) 26. Finał Centralny – Piotrowice k. Chojnowa (13–21 kwietnia 1991) XX Turniej o „Złotą Wieżę”...... 64 XXXIV Turniej o „Złotą Wieżę”...... 112 13. Finał Centralny – Warszawa (19–25 kwietnia 1978) 27. Finał Centralny – Legnica (7–14 czerwca 1992) XXI Turniej o „Złotą Wieżę”...... 69 XXXV Turniej o „Złotą Wieżę”...... 115 14. Finał Centralny – Piotrków Trybunalski (2–8 kwietnia 1979) 28. Finał Centralny – Legnica (16–21 maja 1993) XXII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 72 XXXVI Turniej o „Złotą Wieżę”...... 118 15. Finał Centralny – Lublin (14–22 kwietnia 1980) 29. Finał Centralny – Żagań (23–29 kwietnia 1994) XXIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 75 XXXVII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 121 16. Finał Centralny – Rydzyna (10–12 kwietnia 1981) 30. Finał Centralny – Szczyrk (21–27 kwietnia 1995) XXIV Turniej o „Złotą Wieżę” ...... 77 XXXVIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 124 17. Finał Centralny – Opinogóra (17–22 kwietnia 1982) 31. Finał Centralny – Augustów (19–25 kwietnia 1996) XXV Turniej o „Złotą Wieżę” ...... 80 XXXIX Turniej o „Złotą Wieżę”...... 127 18. Finał Centralny – Warszawa (17–24 kwietnia 1983) 32. Finał Centralny – Kruszwica (16–23 maja 1997) XXVI Turniej o „Złotą Wieżę”...... 84 XL Turniej o „Złotą Wieżę”...... 130 19. Finał Centralny – Sulejów (8–15 kwietnia 1984) 33. Finał Centralny – Koszęcin (4–10 maja 1998) XXVII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 88 XLI Turniej o „Złotą Wieżę”...... 135 20. Finał Centralny – Stara Wieś (13–21 kwietnia 1985) 34. Finał Centralny – Ustka (21–30 maja 1999) XXVIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 92 XLII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 139 21. Finał Centralny – Głogów (18–27 kwietnia 1986) 35. Finał Centralny – Bochnia (1–6 maja 2000) XXIX Turniej o „Złotą Wieżę”...... 95 XLIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 143 22. Finał Centralny – Łańcut (22–29 kwietnia 1987) 36. Finał Centralny – Ostróda (28 kwietnia – 3 maja 2001) XXX Turniej o „Złotą Wieżę”...... 98 XLIV Turniej o „Złotą Wieżę”...... 147 23. Finał Centralny – Bytów (6–14 kwietnia 1988) 37. Finał Centralny – Bartkowa (12–18 maja 2002) XXXI Turniej o „Złotą Wieżę”...... 101 XLV Turniej o „Złotą Wieżę”...... 152 24. Finał Centralny – Zagórze Śląskie (15–23 kwietnia 1989) 37. Finał Centralny – Chotowa (6–12 maja 2003) XXXII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 104 XLVI Turniej o „Złotą Wieżę”...... 157 25. Finał Centralny – Kołobrzeg (21–28 kwietnia 1990) 38. Finał Centralny – Jarnołtówek (9–16 maja 2004)

246 247 XLVII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 161 Jan Siekaniec 39. Finał Centralny – Międzybrodzie Żywieckie (15–21 maja 2005) Instruktor szachowy, animator życia szachowego w Prudniku (woj. XLVIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 166 opolskie). Kandydat na mistrza krajowego (1993), najwyższy ranking 40. Finał Centralny – Chotowa (6–13 maja 2006) w karierze 2265 (1993). Niewątpliwie pasją jego życia są szachy – na- uczył się tej królewskiej gry w wieku 6 lat, jego pierwszym nauczycie- XLIX Turniej o „Złotą Wieżę”...... 171 lem był ojciec, a klubem LKS Zarzewie Prudnik, który 24 razy starto- 41. Finał Centralny – Gniezno (19–26 maja 2007) wał w finale centralnym Turnieju o „Złotą Wieżę”, on grał w drużynie L Turniej o „Złotą Wieżę”...... 175 12 razy, zdobywając w 2018 roku brązowy medal. Jest wiceprezesem Opolskiego Związku Szachowego. Jest pomysłodawcą i organizatorem istniejącego od prawie 42. Finał Centralny – Pułtusk (29 czerwca – 5 lipca 2008) 30 lat cyklu turniejów „Zostań Szachowym Mistrzem”, w którym swoje pierwsze kroki stawiało LI Turniej o „Złotą Wieżę”...... 181 wielu znanych opolskich szachistów. Prowadzi zajęcia szachowe w macierzystym klubie oraz 43. Finał Centralny – Ostróda (26–28 czerwca 2009) w szkołach podstawowych (nr 1 i nr 4) w Prudniku. Od wielu lat związany jest z Wojewódzkim Zrzeszeniem LZS w Opolu, pełni w nim funkcję LII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 187 sekretarza. Zajmuje się organizacją imprez sportowych i rekreacyjnych, pisze aplikacje granto- 44. Finał Centralny – Mielno (8–12 czerwca 2010) we, stara się o pieniądze na działalność opolskich klubów i organizacji sportowych. Koordynuje program współpracy z organizacjami sportowymi z Czech. Prowadzi stronę internetową WZ LIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 192 LZS w Opolu, od kilku lat co roku tworzy także stronę internetową Ogólnopolskich Igrzysk LZS 45. Finał Centralny – Augustów (29 maja – 3 czerwca 2011) organizowanych przez Krajowe Zrzeszenie. Bo komputery i... wędkarstwo to jego kolejne pasje. LIV Turniej o „Złotą Wieżę”...... 197 46. Finał Centralny – Olkusz (1–6 czerwca 2012) Iwona Derlatka

LV Turniej o „Złotą Wieżę”...... 202 Magister etnografii i absolwentka Podyplomowego Studium Dzien- 47. Finał Centralny – Zamość (6–11 czerwca 2013) nikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Przez wiele lat związana z ty- godnikiem „Zarzewie”. W latach 1992-2001 była prezesem i współ- LVI Turniej o „Złotą Wieżę”...... 207 udziałowcem w agencji wydawniczo-reklamowej. Firma zajmowała 48. Finał Centralny – Chotowa (8–13 czerwca 2014) się projektowaniem graficznym oraz produkcją wydawnictw reklamo- wych, książek i akcydensów. Była redaktorem naczelnym angielsko- LVII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 212 języcznych pism „What’s on in Łódź” i „What’s on Polagra”. W latach 49. Finał Centralny – Chotowa (31 maja – 5 czerwca 2015) 1998–2010 współpracowała z miesięcznikiem „Welcome to Warsaw and to Poland”. Obecnie LVIII Turniej o „Złotą Wieżę”...... 217 od wielu lat współpracuje z Krajowym Zrzeszeniem LZS, przygotowują do publikacji materiały reklamowe i informacyjne oraz szkoleniowe. Od 2008 roku redaguje „Wiadomości Sportowe”, 50. Finał Centralny – Mielno (7–12 czerwca 2016) a od 2012 roku stronę internetową www.lzs.pl. Jej największą pasją są podróże. LIX Turniej o „Złotą Wieżę”...... 222 51. Finał Centralny – Chotowa (28 maja – 2 czerwca 2017) LX Turniej o „Złotą Wieżę”...... 227 52. Finał Centralny – Nidzica (24–29 czerwca 2018) Statystyka ...... 232

248 249

ISBN 978-83-936268-3-0