Müstəqillik Dövründə Azərbaycanda Arxeoloji Tədqiqatlarla (32) Bağlı Bir Çox Konfrans Və Simpoziumlar Da Keçirilmişdir
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Cild: 13 Say: 2 ISSN 2218 – 0346 2010 AZƏRBAYCAN ARXEOLOGIYASI Təsisçi Hamlet İsaxanlı Baş Redaktor Qüdrət İsmayılzadə Redaktor müavinləri Roza Arazova Tarix Dostiyev Məsul katib Sevda Hüseynova Bəhlul İbrahimli Redaksiya heyəti Alp Arslan (Türkiyə) Otar Caparidze (Gürcüstan) İsmayıl Hacıyev (Azərbaycan) Övez Gündoğdiyev (Türkmənistan) Vadim Masson (Rusiya) Maya Rəhimova (Azərbaycan) Bertyill Lyonnet (Fransa) Mehmet İşıqlı (Türkiyə) Rauf Munçayev (Rusiya) Viktor Sarianidi (Rusiya) Mehmet Ösdoğan (Türkiyə) Lauren Listven (ABŞ) Vəli Baxşəliyev (Azərbaycan) Andreas Şaxner (Almaniya) Volume: 13 Number: 2 ISSN 2218-0346 2010 AZERBAIJAN ARCHEOLOGY Founder Hamlet Isaxanli Editor in Chief Qudrat Ismayilzadeh Editorial Assistants Roza Arazova Tarikh Dostiyev Deputy Editors Sevda Huseynova Bahlul Ibrahimli Editorial Board Alp Arslan (Turkey) Otar Japaridzeh (Georgian) İsmail Haciyev (Azerbaijan) Ovez Gundoghdiyev (Turkmenistan) Vadim Masson (Russia) Maya Rahimova (Azerbaijan) Bertille Lyonnet (France) Mehmet Ishikli (Turkey) Rauf Munchayev (Russia) Viktor Sarianidi (Russia) Mehmet Ozdoghan (Turkey) Lauren Listvest (USA) Vali Baxshaliyev (Azerbaijan) Andreas Schachner (Germany) © COPYRIGHT©1999 BY KHAZAR UNIVERSITY PRESS ALL RIGHTS RESERVED AZ1096 Azərbaycan Respublikası Khazar University 11 Mehseti str., Bakı şəhəri, Məhsəti küçəsi, 11 Baku AZ1096 Republic of Xəzər Universitəsi Azerbaijan Üz qabığında: Xaraba-Gilandan tapılmış tunc amulet. Cover page depicts: The Bronze Amulet from Kharaba-Gilan. На обложке: Бронзовый амулет из Хараба-Гилана. Telefon: (99412) 4217927 Faks: (99412) 4989379 E-mail: [email protected] [email protected] website: http://www.khazar.org www.azerbaijanarcheology.com KHAZAR UNIVERSITY PRESS İŞINDƏKILƏR TƏDQİQATLAR Vəli Əliyev.Gəmiqaya abidələrində Naxçıvan tarixinin səhifələri. ......... 9 Azad Zeynalov.Qazma mağarası Naxçıvanda ilk paleolit düşərgəsidir. 22 Müzəffər Hüseynov. Naxçıvanın ilkin əkinçilik mədəniyyəti. ................ 35 Anar Ələsgərov.Azərbaycanın tunc dövrü nəqliyyat vasitələrinin öyrənilməsində Naxçıvan abidələrinin rolu. ........................................... 44 Bəhlul İbrahimli.Gilançay vadisinin arxeoloji abidələri (e.ə. I minillik – b.e. XIV əsri). ......................................................................... 51 Zeynəb Quliyeva.Arpaçay vadisinin qəbir abidələri. .............................. 73 Əkbər Bədəlov.Meydantəpə yaşayış yerində 2008-2010-cu illərdə aparılmış arxeoloji tədqiqat işləri. ........................................................... 80 MARAQLI TAPINTILAR Hacı Fəxrəddin Səfərli.Naxçıvanda kəhrizlər: yaranması və inkişaf yolu. ......................................................................................................... 84 Lena Fialko.Pont çöllərində skif amazonları. ......................................... 91 Sevda Hüseynova.Abbasabad qalası Azərbaycan ərazisində son feodal dövrünün memarlıq nümunəsidir. ................................................ 104 ELM TARİXİ Тoğrul Xəlilov.Müstəqillik dövründə Naxçıvanda arxeoloji tədqiqatlar. ............................................................................................... 108 Afaq Quluzadə.Epiqrafik irsin toplanılmasında Azərbaycan tədqiq və tətəbbö cəmiyyəti Naxçıvan şöbəsinin və Naxçıvan Dövlət Tarix muzeyinin rolu. ....................................................................................... 115 Hüseyn Həşimli.Naxçıvan milli dəyərlərimizin xəzinəsidir. ................... 128 BÖYÜK ARXEOLOJİ KƏŞFLƏR Elşad Bağırov.Qüdrətli hökmdarin saxsi ordusu .................................... 131 KÖMƏKÇİTARİXİ FƏNLƏR Qənirə Pirquliyeva. Naxçıvan zərbxanasının Azərbaycanın dövlətçilik tarixində yeri və əhəmiyyəti. ................................................. 135 TƏLƏBƏLƏRƏ KÖMƏK Tarix Dostiyev.Arxeoloji lüğətin tərtibinə dair (yaşayiş yerləri mövzusu üzrə). ........................................................................................ 140 BİZİM MÜSAHİBƏ Bəhlul İbrahimli. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Müxbir üzvü, tarix elmləri doktoru Hacı Qadir Qadirzadə ilə müsahibə............. 150 BİZİM ARXİVDƏN Bəhlul İbrahimli. Bir arxeoloq var idi... .................................................. 154 XRONİKA, RƏYLƏR, XƏBƏRLƏR ................................................. 158 CONTENTS RESEARCHES. VeliAliev. The Palace of Gamigaya Monuments in the Culture of Nakhchivan. ............................................................................................ 9 Azad Zeynalov.Cave Gazma - the first paleolithiccamp ın Nakhchıvan. ............................................................................................ 22 MuzaffarGuseynov.The early agreculture culture of Nakhchivan. ......... 35 Anar Ələsgərov.Role of Nakhchivan monuments instudyingofthetransportMeans in Azerbaijan in Bronze Age. ............... 44 Bahlul Ibrahimli.Archaeological monuments of the valley of the Gilanchay (I millenium B.C. – XIV century). ........................................ 51 ZejnabKulieva.Funeral monuments of a valley of the river Arpachay. ................................................................................................ 73 Akbar Badalov.ArcheologicalexcavationsonsettlementMejdantepeinyears 2008-2010. .............................................................................................. 80 INTERESTING EXPLORATİONS. Haji FakhraddinSafarli.Kahrizes in Nakhchivan: their evolution and development. .................................................................................... 84 Yelena Fialko.Seythian amazons of Pontus step. .................................... 93 Sevda Huseynova.Abbasabad fortress - example of architecture of late feudal period in Azerbaijan. ............................................................. 104 HISTORY OF SCIENCE TogrulKhalilov.Archaeological investigations in the epoch ofindependence of Nakhchivan. .............................................................. 108 AfaqGuluzadeh.The role of the Nakhchivan Branch of Azerbaijan Research and Society and Nakhchivan State History Museum in collecting of Epigraphic heritage. ........................................................... 115 HusseynHashimli.Nakhchivan is a treasure of our national values ........ 128 GREAT ARCHAEOLOGİCAL DİSCOVERİES ElshadBagirov. The Clay Army of Powerful Chief ................................ 131 SUBSIDIAIRES Ganira Pirguliyeva.The significance and spot for statement history in mint of Nakhchivan. ............................................................................ 135 FOR STUDENTS TarikhDostiyev.Archeological Dictionary. ............................................. 140 OUR INTERVIEW The interview with notable etnograph, Haji Gadir Gadirzadeh, thecorrespondentmember of AzerbaijanNationalAcademy of Science. ................................................................................................... 150 FROM OUR ARCHIVE Bahlul Ibrahimli. Therewasonearchaeologist... ...................................... 154 CHRONICLES, REVIEWS, INFORMATIONS ............................... 158 СОДЕРЖАНИЕ ИССЛЕДОВАНИЯ Вели Алиев.Памятники Гямигая – источники культуры Нахчывана. ............................................................................................. 9 АзадЗейналов.Пещера Газма – первая палеолитическая стоянка в Нахчыване. .......................................................................................... 22 МузаффарГусейнов.Ранняяземледельческая культура Нахчывана. ............................................................................................. 35 АнарАлескеров.Роль Нахчыванских памятников в изучении транспортных средств в Азербайджане в период бронзы. ................ 44 Бахлул Ибрагимли. Археологические памятники долины реки Гиланчай (I тыс. до н.э. – XIV в.н.э.)................................................... 51 Зейнаб Кулиева.Погребальные памятники долины реки Арпачай. ................................................................................................. 73 Акбар Бадалов.Археологические раскопки на поселение Мейдантепе. ........................................................................................... 80 ИНТЕРЕСНЫЕ НАХОДКИ Гаджи ФахраддинСафарли.Кякризы в Нахчыване: становление и пути развития. .............................................................. 84 Лена Фиалко.Скифские амазонки в понтийских степях. ................. 91 Севда Гусейнова.Крепость Аббасабад - пример зодчества позднефеодального периода на территории Азербайджана. ............ 104 ИСТОРИЯ НАУКИ Тогрул Халилов.Археологические исследования в Нахчыване в эпоху независимости............................................................................. 108 Афаг Гулузаде.Роль Нахчыванского отдела Общества обследования и изучения Азербайджана и Нахчыванского Государственного исторического музея в собрании эпиграфического наследия. .................................................................. 115 ГусейнГашимли.Нахчыван – кладезьнациональныхценностей ........ 128 ВЕЛИКИЕ АРХЕОЛОГИЧЕСКИЕ ОТКРЫТИЯ ЕльшадБагиров. Глиняная армия могущественного императора ..... 131 ВСПОМОГАТЕЛЬНЫЕ ДИСЦИПЛИНЫ ГанираПиргулиева.Место и значение Нахчыванского монетного двора в истории государственности Азербайджана. .... 135 ПОМОЩЬ СТУДЕНТАМ ТарихДостиев.К составлению археологического словаря (по теме «Поселения»). ............................................................................... 140 НАШЕ ИНТЕРВЬЮ Интервью с видным этнографом, доктором исторических наук, член-корреспондентом Национальной Академии Наук Азербайджана Гаджи ГадиромГадирзаде.