DOCSLIB.ORG

Przegląd Geograficzny T. 33 Z. 1 (1961)

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Przegląd Geograficzny T. 33 Z. 1 (1961) POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT GEOGRAFII PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY KWARTALNIK Tom XXXIII, zeszyt 1 PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE WARSZAWA 1961 http://rcin.org.pl POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT GEOGRAFII holnlctw« Г»«шшшщ PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY ПОЛЬСКИЙ ГЕОГРАФИЧЕСКИЙ ОБЗОР POLISH GEOGRAPHICAL REVIEW REVUE POLONAISE DE GEOGRAPHIE KWARTALNIK Tom XXXIII, zeszyt 1 PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE WARSZAWA 1961 http://rcin.org.pl KOMITET REDAKCYJNY Redaktor naczelny Stanisław Leszczycki, redaktorzy dzia- łów: Jerzy Kondracki, Jerzy Kostrowicki, członkowie komi- tetu: Rajmund Galon, Mieczysław Klimaszewski, sekretarz redakcji Antoni Kukliński RADA REDAKCYJNA Józef Barbag, Julian Czyżewski, Jan Dylik, Kazimierz Dzie- woński, Adam Malicki, Bolesław Olszewicz, Józef Wąsowicz, Maria Kiełczewska-Zaleska, August Zierhoffer Adres Redakcji: Instytut Geografii PAN Warszawa, Krakowskie Przedmieście 30. PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE WARSZAWA, UL. MIODOWA 10 Nakład 1774 + 178 egz. Oddano do składania 9.XII.1960 r. Ark. wyd. 17,75 druk. 11,5 ark. + 4 wklejki Podpisano do druku 15.111.1961 r. Papier ilustr. 70 g, 70X100 V kl. Druk ukończono w marcu 1961 r. Cena zł 25.— Zam. nr E-2 z dn. 9.XII. 1960 r. Druk WZKart. Warszawa. S-ll http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl Portret A. Weissowej WACŁAW NAŁKOWSKI 1851—1911 http://rcin.org.pl PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY t. XXXm, Z. 1, 1961 JÖZUF BABICZ U źródeł ideoirych Geografii rozumowej Wacłaiua Nałkowskiego (W 50-lecie śmierci) Gecgraphie von Wacław Nałkowski auf betrachtender Grundlage und ihre ideengeschichtlichen Wurzeln 2 a r y s treści. Celem niniejszej pracy jest wykazanie związku między geog-aficznymi poglądami Wacława Nałkowskiego a ewolucjonizmem jako głównym nirtem ideowym epoki. Wychodząc od ogólnej charakterystyki tego nurtu autor pizelstawia główne idee epoki w poglądach Nałkowskiego na rozwój świata orga- ni;ziego i nieorganicznego, na wpływ środowiska naturalnego w rozwoju społecznym i aa koncepcję geografii, kończąc oceną roli ewolucjonizmu w rozwoju nauki. 1. Ewolucjonizm i pozytywizm jako główne nurty ideowe epoki „Wszystko spłynie na potoku; Wszystko zniknie na głębinie, Co widoczne tylko oku, — Lecz idea nie przeminie". no poetyckie motto umieścił Wacław Nałkowski (1851—1911) na tytu- łowej karcie swej Geografii rozumowej, manifestując w ten sposób zćnwno nierozerwalną więź z ideą ewolucji — czołową ideą jego czasów, sjrróolem jego epoki, jak również kult dla nauki i myśli ludzkiej. Ale b^ł on nie tylko zwolennikiem idei ewolucji — idei która ze swej strony fcrłi wielkim osiągnięciem ówczesnej nauki, najbardziej dojrzałym owo- ctm jej rozwoju. Opowiadał się również za ewolucjonizmem jako kierun- ken myśli badawczej, jako określonym punktem widzenia rzeczywistości. ?ojęcie ewolucji mimo znacznych tradycji w filozofii i myśli społecz- nej zastało ściśle związane z nazwiskiem Darwina, który dał mu bbbgiczne uzasadnienie. Istotą jego stał się przede wszystkim problem powstawania gatunku. Do rozwiązania tego problemu przyczyniła się jiż wcześniej paleontologia, która wraz z geologią stała na czele tych mu:, które rozwijały ewolucyjne myślenie. Już bowiem pod koniec XVII stulecia Ludwik Heim pisał Über die Bildung der Täler durch Srcme (1797), wykazując rozwój powierzchni ziemi na przykładzie prze- mai zachodzących w dolinach rzecznych. Karol Lyell, który urodził si> y roku ukazania się tej pracy (1797—1875) w swym trzytomowym d:iee Principles of Geology (1830—1833) stworzył podstawy geologii jako niw>czesnej nauki o rozwoju ziemi. Tłumacząc zjawiska, które powstały •w przeszłości przez procesy współczesne, podkreślał jednocześnie długo- trwiłość ich występowania — rozmiar czasu. Teoria jego zmieniła wcześ- nej.zte ugruntowane przez twórców anatomii porównawczej (B u f f o n, http://rcin.org.pl 4 Józef Babicz Daubenton) pojęcia ewolucji, dając nowe bodźce do rozwoju nauk biologicznych. Zaprzyjaźniony z Lyellem Darwin miał podczas swej podróży na statku «Beagle» pierwszy tom jego dzieła jako przewodnik do własnych badań rozwoju form organicznych. Pod wpływem Lyella i Darwina w warunkach bujnego rozwoju przy- rodoznawstwa i jego teoretycznych uogólnień idea ewolucji przenikała do geografii. Do geografii fizycznej torowały jej drogę dzieła M. Wagne- ra, Neumanna, O. Peschla, a następnie F. R i c h t h o- fena i A. Pencka. Do biogeografii ideę tę wprowadził przede wszystkim M. W a g n e r, do antropogeografii zaś — F. R a t z e 1. W tym samym czasie w etnologii i prehistorii zadaje cios metafizyce L. Morgan ukazując ród ludzki w kolejnych szczeblach rozwojowych. Od lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia idea ewolucji opanowuje wszechwładnie nauki przyrodnicze, sięgając swymi wpływami do huma- nistyki i tworzy nowy okres myśli badawczej zwany ewolucjonizmem. Ewolucjonizm oznacza nie tylko uznanie rozwoju za powszechne zja- wisko świata organicznego i nieorganicznego, lub przyjęcie w badaniu rozwojowego punktu widzenia, lecz także oznacza on określoną koncepcję nauki. Ewolucjonizm to prąd umysłowy determinujący światopogląd ba- daczy i ich stanowisko metodologiczne. Niemal równolegle z prądem ewolucjonizmu biegnie nurt pozyty- wizmu, charakteryzujący się dążnością do badań ścisłych, empirycznych i związaną z tym tendencją do tworzenia specjalizacji w nauce. Chociaż przedstawiciele obu kierunków pozostawali w polemice wokół zagadnień metodologicznych, to jednak w gruncie rzeczy prądy te były w związku z sobą i to nie tylko czasowym. Dorobek niektórych myślicieli drugiej połowy XIX stulecia stanowi wyraz łączności idei pozytywistycznych i ewolucjonistycznych. Idee ewolucjonizmu znajdowały niekiedy podatny grunt w filozofii pozytywistycznej, szczególnie tam, gdzie głosiła ona oparcie wiedzy na doświadczeniu, zerwanie z kreacjonizmem, wyrugowa- nie z nauki pierwiastków irracjonalnych i rozumowe dociekanie istoty rzeczywistości. Z drugiej strony pozytywizm rezygnujący programowo z dociekania ostatecznych przyczyn zjawisk znajdował uzupełnienie w ewolucjonizmie, który oprócz zainteresowań dla prawidłowości cząstko- wych wyrażał dążność do ustalania ogólnych praw przemian na drodze badań doskonalenia się organizmów biologicznych lub tworów ludzkich. Tym maksymalistycznym wymaganiom ewolucjonizmu towarzyszyło przy- czynowe, genetyczne wyjaśnienie faktów oraz ich ocena według warunków rozwoju i postępu. Z panowaniem idei pozytywistycznych i ewolucjoni- stycznych szło w parze uznanie przyrodoznawstwa za model wszelkiej nauki. Stąd też dążności do empirii i stosowania ścisłych metod towarzy- szyła tendencja do wykrywania praw ogólnych uznanych za kryterium naukowości1. Jaki był stosunek Nałkowskiego do obu nurtów ideowych — to zasadnicze zagadnienie omawiane w dalszych rozdziałach. 2. Rozwój i zależność od środowiska naturalnego — podstawowe idee geografii a. Darwinowska idea rozwoju. Tkwiąc świadomie w panującym nurcie ewolucjonizmu Nałkowski był przekonany o własnym ideowym pokrewieństwie z Darwinem. Traktował go i Por. literaturę dotyczącą tych zagadnień, poz. 19—24. http://rcin.org.pl U źródeł ideowych Geografii rozumowej W. Nałkowskiego 5 zresztą (wraz z Lyellem) nie tylko jako genialnego uczonego, który stworzył podstawy i dał impuls do rozwoju panującego kierunku przy- rodniczego w nauce, ale również jako tego, który dał mocnego bodźca dla rozwoju geografii fizycznej 2. Pozostał też do końca wierny darwinow- skiej idei ewolucji, łącznie z ideą walki o byt i doboru naturalnego, występował jako ich propagator i obrońca, nawet wówczas, gdy ukazy- wało się przeciw nim w literaturze coraz więcej wypowiedzi krytycznych 3. Trudno przyznać, aby Nałkowski dostatecznie zgłębił dzieła Darwina i założenia ewolucjonizmu wobec wypowiedzi ujawniających pewne nie- porozumienia w tych kwestiach4. Będąc jednak przede wszystkim pod wpływem mocno oddziałującej literatury darwinistycznej, przyswoił on sobie i przeniósł do geografii znajdujący się wówczas w powszechnym obiegu pogląd na rozwój gatunków pod wpływem środowiska i walki o byt. „Każdy organizm roślinny, zwierzęcy czy ludzki — pisał — każda żyjąca jednostka (osobnik, indywiduum) dla zdobycia pokarmu, w ogóle dla utrzymania swego życia, swego bytu, musi staczać walkę tak z martwą przyrodą, jak i innymi organizmami, które też ubiegają się o to samo; jest to tak zwana walka o byt. W walce tej jednostki słabsze giną, pozostają tylko jednostki silniejsze, to znaczy — odpowiedniejsze, stosowniejsze do otaczających je warunków... Te jednostki silniejsze, lepiej przystosowane, przekazują swoje cechy, swoje zdolności potomstwu na tej zasadzie, że potomstwo jest zwykle podobne do rodziców; jest to prawo dziedziczności. To silniejsze potomstwo prowadzi dalej walkę o byt; z tej walki znów tylko najsilniejsze, najodpowiedniejsze jednostki wychodzą zwycięsko i przekazują swe cechy dalszemu potom- stwu itp. Tym sposobem coraz nowe pokolenie jest coraz silniejsze, coraz odpowiedniejsze, coraz lepiej przystosowane do warunków otaczających... Z powyższego łatwo zrozumiemy, dlaczego twory, które żyły w dawnych epokach geologicznych są mniej doskonałe od dziś żyjących; dlaczego są tym doskonalsze, im są bliżej naszej obecnej epoki; łatwo zrozumiemy, dlaczego wszystkie organizmy na ziemi podlegają ciągłemu doskonaleniu się, ciągłemu rozwojowi, czyli ewolucji; dlaczego od nędznych zaczątków życia w sylurze doszły do tej doskonałości, jaką widzimy w człowieku dzisiejszym. Im walka o byt jest silniejsza, za- ciętsza, tym doskonalenie i rozwój odbywa się szybciej; gdzie walka o byt prowadzi się słabo, jak np. na wyspach (z powodu małego pola walki), tam rozwój jest powolny" 5. Jednakże nie
Load more

Recommended publications
  • Risk Assessment of Virus Infections in the Oder Estuary (Southern Baltic) on the Basis of Spatial Transport and Virus Decay Simulations
    International Journal Int. J. Hyg. Environ. Health 203, 317-325 (2001) © Urban & Fischer Verlag of Hygiene and http://www.urbanfischer.de/journals/intjhyg Environmental Health Risk assessment of virus infections in the Oder estuary (southern Baltic) on the basis of spatial transport and virus decay simulations Gerald Schernewski1, Wolf-Dieter Jülich2 1 Baltic Sea Research Institute Warnemünde, Rostock-Warnemünde, Germany 2 Institute of Pharmacy, University of Greifswald, Germany Received September 13, 2000 · Accepted January 09, 2001 Abstract The large Oder (Szczecin) Lagoon (687 km2) at the German-Polish border, close to the Baltic Sea, suffers from severe eutrophication and water quality problems due to high discharge of water, nu- trients and pollutants by the river Oder. Sewage treatment around the lagoon has been very much improved during the last years, but large amounts of sewage still enter the Oder river. Human path- ogenic viruses generally can be expected in all surface waters that are affected by municipal sewage. There is an increasing awareness that predisposed persons can be infected by a few infective units or even a single active virus. Another new aspect is, that at least polioviruses attached to suspend- ed particles can be infective for weeks and therefore be transported over long distances. Therefore, the highest risk of virus inputs arise from the large amounts of untreated sewage of the city of Szcze- cin (Poland), which are released into the river Oder and transported to the lagoon and the Baltic Sea. Summer tourism is the most important economical factor in this coastal region and further growth is expected.
    [Show full text]
  • Rolnicy Podbijali Dzisiaj Na Wkładce Konkursowej ’Rzemysłowej
    SŁUPSK DZIŚ: GŁOS CZYTELNIKÓW I LATO Z „GŁOSEM” 111 co >- c= NR 189 (13638) Środa-czwartek,•LOS 14-15 sierpnia 1996 r. GAZETA CODZIENNA -miumA ukazuje się od 2 września 1952 roku Cena 50 gr (5000 zł) O krok od tragedii Żołnierze świętują IMIENINY dziś: Alfreda, Maksymiliana W Czamem sztandar jutro: Marii, Napoleona PŁONĄCY TIR Tegoroczne Święto Żołnierza, ustanowione w rocznicę od­ „Frazes nie jest ustalonym zwrotem, parcia bolszewików spod Warszawy w 1920 roku, rozpocznie ustalonym kłamstwem”. (K. Ćap się dziś, 14 sierpnia. W Słupsku na placu Zwycięstwa o godz. 17 odbędzie się uroczysta odprawa wart i złożenie wieńców P0G0D Do wczoraj nieznana była przyczyna zapalenia się ciężarówki marki Volvo, wyła­ pod pomnikiem. 0 17.20 po piacu przejdzie defilada pod­ dowanej łatwopalnymi, plastikowymi wyrobami „Dom-Plastu”. Strażacy wyklu­ oddziałów słupskiej 7 Brygady Zmechanizowanej. ■A czyli wersję o awarii instalacji elektrycznej. Także w Czamem wojsko wyjdzie gólnie na stopnie od podpułkownika --.....' '!s # z koszar na centralny plac miasta, aby wzwyż, jest ostatnio coraz mniej i np. 19 — 20°C |\ TIR z przyczepą, kierowany przez odebrać sztandar ufundowany przez w Centrum Szkolenia Marynarki Wo­ 9-letniego Piotra R., około godziny 16 12 —13°C jennej w Ustce takich nominacji bę­ ostał załadowany przy magazynach społeczeństwo 13 Brygadzie Zmecha­ -/ ,Dom-Plastu” w Słupsku. Po załatwie- nizowanej im. gen. Józefa Hallera. dzie tylko 7 (4 na komandora podpo­ iu wszystkich papierkowych formal- Jednym z fundatorów jest wojewoda rucznika i 3 na kapitana). Potem dzień osci, około godz. 17 wyruszył w drogę Kazimierz Kleina. Początek uroczy­ wypełnią żołnierzom imprezy sporto­ o Wrocławia. Pół godziny później, stości o godz.
    [Show full text]
  • Stanislaw Brzozowski and the Migration of Ideas
    Jens Herlth, Edward M. Świderski (eds.) Stanisław Brzozowski and the Migration of Ideas Lettre Jens Herlth, Edward M. Świderski (eds.) with assistance by Dorota Kozicka Stanisław Brzozowski and the Migration of Ideas Transnational Perspectives on the Intellectual Field in Twentieth-Century Poland and Beyond This volume is one of the outcomes of the research project »Standing in the Light of His Thought: Stanisław Brzozowski and Polish Intellectual Life in the 20th and 21st Centuries« funded by the Swiss National Science Foundation (project no. 146687). The publication of this book was made possible thanks to the generous support of the »Institut Littéraire Kultura«. Bibliographic information published by the Deutsche Nationalbibliothek The Deutsche Nationalbibliothek lists this publication in the Deutsche Na- tionalbibliografie; detailed bibliographic data are available in the Internet at http://dnb.d-nb.de This work is licensed under the Creative Commons Attribution-NonCommer- cial-NoDerivatives 4.0 (BY-NC-ND) which means that the text may be used for non-commercial purposes, provided credit is given to the author. For details go to http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ To create an adaptation, translation, or derivative of the original work and for com- mercial use, further permission is required and can be obtained by contacting [email protected] Creative Commons license terms for re-use do not apply to any content (such as graphs, figures, photos, excerpts, etc.) not original to the Open Access publication and further permission may be required from the rights holder. The obligation to research and clear permission lies solely with the party re-using the material.
    [Show full text]
  • The River Odra Estuary As a Gateway for Alien Species Immigration to the Baltic Sea Basin Das Oderästuar Als Pfad Für Die Einwanderung Von Alienspezies in Die Ostsee
    Acta hydrochim. hydrobiol. 27 (1999) 5, 374-382 © WILEY-VCH Verlag GmbH, D-69451 Weinheim, 1999 0323 - 4320/99/0509-0374 $ 17.50+.50/0 The River Odra Estuary as a Gateway for Alien Species Immigration to the Baltic Sea Basin Das Oderästuar als Pfad für die Einwanderung von Alienspezies in die Ostsee Dr. Piotr Gruszka Department of Marine Ecology and Environmental Protection, Agricultural University in Szczecin, ul. Kazimierza Królewicza 4/H, PL 71-550 Szczecin, Poland E-mail: [email protected] Summary: The river Odra estuary belongs to those water bodies in the Baltic Sea area which are most exposed to immigration of alien species. Non-indigenous species that have appeared in the Szczecin Lagoon (i.a. Dreissena polymorpha, Potamopvrgus antipodarum, Corophium curvispinum) and in the Pomeranian Bay (Cordylophora caspia, Mya arenaria, Balanus improvisus, Acartia tonsa) in historical time and which now are dominant components of animal communities there as well as other and less abundant (or less common) alien species in the estuary (e.g. Branchiura sowerbyi, Eriocheir sinensis, Orconectes limosus) are presented. In addition, other newcomers - Marenzelleria viridis, Gammarus tigrinus, and Pontogammarus robustoides - found in the estuary in the recent ten years are described. The significance of the sea and inland water transport in the region for introduction of non-indigenous species is discussed against the background of the distribution pattern of these recently introduced polychaete and gammarid species. Keywords: Alien Species, Marenzelleria viridis, Gammarus tigrinus, Pontogammarus robustoides, River Odra Estuary Zusammenfassung: Das Oderästuar gehört zu den Bereichen der Ostsee, die am meisten der Einwanderung von Alienspezies ausgesetzt sind.
    [Show full text]
  • Gryfino, 26.06.2017 R. Factors Governing How and Where Waterbirds
    Gryfino, 26.06.2017 r. Factors governing how and where waterbirds forage in the Odra River Estuary (NW Poland) during the wintering season Dominik Marchowski The Odra estuary has been known for years as a site where large numbers of waterbirds congregate during the migration and wintering periods. The first accurate data were collected by Prof. Włodzimierz Meissner from the University of Gdansk:. He and his team carried out aerial counts of the entire estuary in three winter seasons: 1990/91, 1991/92 and 1992/93. It turned out that the Szczecin Lagoon, the Kamień Lagoon and Lake Dąbie are Poland's largest wintering areas for Greater Scaup Aythya marila (hereafter Scaup), Smew Mergellus albellus and Goosander Mergus merganser. In the 1990/91 winter season, for example, 96% of the Goosanders wintering on the Polish coast were present in the Odra estuary, and a single flock observed in December 1990 consisted of 60 000 birds. Moreover, 80% of Scaup and 54% of Smew wintering on the Polish coast did so in the Odra estuary. Prof. Meissner's team has also demonstrated the importance of the estuary to several other waterbird species, including Tufted Duck A. fuligula, Pochard A. ferina, Goldeneye Bucephala clangula and Coot Fulica atra. No data on the numbers of wintering birds were gathered for the next few years. Since the turn of the century, however, the West Pomeranian Nature Society (ZTP) has been monitoring (counting) these wintering populations on a regular basis, and the results from seasons 2001 – 2008 have been published in the ZTP’s bulletins and in the journal Ornis Polonica.
    [Show full text]
  • Modeling Water Exchange in the Oder River Mouth Area
    Oceanological and Hydrobiological Studies International Journal of Oceanography and Hydrobiology Vol. XXXVI, No.1 Institute of Oceanography (55-67) University of Gdańsk 2007 Received: July 01, 2006 DOI 10.2478/v10009-007-0002-9 Research Paper Accepted: February 13, 2007 Modeling water exchange in the Oder River mouth area Halina Kowalewska-Kalkowska1, Marek Kowalewski2 1Institute of Marine Sciences, University of Szczecin ul. Wąska 13, 71-415 Szczecin, Poland 2Institute of Oceanography, University of Gdańsk al. Marszałka J. Piłsudskiego 46, 81-378 Gdynia, Poland Key words: numerical modeling, water exchange, Oder River mouth Abstract A three-dimensional operational hydrodynamic model of the Baltic Sea (M3D_UG) developed based on the Princeton Ocean Model (POM) was applied to model water exchange in the Oder River mouth area. Due to wind-driven back flow in the Oder mouth, a simplified operational model of river discharge was also developed based on the water budget in a stream channel. Linking the Oder discharge and Baltic Sea models into a single system allowed simulating hydrodynamic conditions in the Szczecin Lagoon and the Pomeranian Bay. Since the model adequately approximates hydrodynamic variability, it is a reliable tool for modeling water exchange in the Oder River mouth area and for assessing Oder water spread in the Baltic Sea. 1 Corresponding author: [email protected] Copyright© by Institute of Oceanography, University of Gdańsk, Poland www.oandhs.org 56 H. Kowalewska-Kalkowska, M. Kowalewski INTRODUCTION Situated in the southern Baltic Sea, the Oder River mouth is an area where fresh and brackish waters mix. In its downstream reaches, the Oder River discharges into the Szczecin Lagoon, which is a coastal water body of approximately 680 km2 with a mean depth of 3.8 m.
    [Show full text]
  • World Bank Document
    Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized IN ZACHODNIOPOMORSKIE TRANSPORT PUBLIC RURAL RURAL PUBLIC TRANSPORT IN ZACHODNIOPOMORSKIE © 2019 International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank 1818 H Street NW Washington DC 20433 Telephone: 202-473-1000 Internet: www.worldbank.org This work is a product of the staff of The World Bank with external contributions. The findings, interpretations, and conclusions expressed in this work do not necessarily reflect the views of The World Bank, its Board of Executive Directors, or the governments they represent. The World Bank does not guarantee the accuracy of the data included in this work. The boundaries, colors, denominations, and other information shown on any map in this work do not imply any judgment on the part of The World Bank concerning the legal status of any territory or the endorsement or acceptance of such boundaries. Rights and Permissions The material in this work is subject to copyright. Because The World Bank encourages dissemination of its knowledge, this work may be reproduced, in whole or in part, for noncommercial purposes as long as full attribution to this work is given. Any queries on rights and licenses, including subsidiary rights, should be addressed to World Bank Publications, The World Bank Group, 1818 H Street NW, Washington, DC 20433, USA; fax: 202- 522-2625; e-mail: [email protected]. CONTENTS Acknowledgements 5 Currency equivalents 6 Acronyms and Abbreviations 6 Executive
    [Show full text]
  • Medieval Weaponry from the River Dziwna, the Wolin Comm Une, In
    FASCICULI ARCHAEOLOGIAE HISTORICAE FASC. XXVIII, PL ISSN 0860-0007 Paweł Gan, ZdZisław Hensel MEDIEVAL WEAPONRY FROM THE RIVER DZIWNA, THE WOLIN COmmUNE, IN THE LIGHT OF METALLOGRAPHIC ANALYSES Abstract: Technological examinations of weaponry found in the River dziwna near Wolin were carried out in the Labo- ratory for Bio- and Archaeometry of the Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Sciences. The examined assemblage included: four axes, one incompletely preserved langsax and lumps of iron ore found at the quarter of Ogrody and a spearhead with another axe found at Przedmoście Południowe. The largest axes were manufactured using a technology of forge-welding, which consisted in welding of a steel insert to soft iron overlays. On the other hand, smaller finds were made from single pieces of metal. A high level of smithing technology was observed in the langsax blade, made by forging of steel overlays and the core with iron rods. Chemical analyses revealed a dispersion of the content of phospho- rus in individual finds. This demonstrates that not only bog ores were used for the manufacture of examined finds. It was not possible to relate any of these finds to discovered iron ore – magnetite. Keywords: metallographic analyses, Wolin, medieval material culture, weaponry, archaeometallurgy Pieces of information on finds of historic weaponry dis- observations. X-ray spectrometry examinations of the covered in 2008 in the course of hydrotechnical works in chemical composition were made with the use of a TES- the River dziwna were mentioned in archaeological litera- CAN Vega scanning microscope with an EdS analyser.
    [Show full text]
  • Pionierzy Ziemi Koszalińskiej I Ich Wspomnienia
    STOWARZYSZENIE PRZYJACIÓŁ KOSZALINA KLUB PIONIERA MIASTA KOSZALINA KOSZALIŃSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA PIONIERZY ZIEMI KOSZALIÑSKIEJ I ICH WSPOMNIENIA STOWARZYSZENIE PRZYJACIÓ£ KOSZALINA KLUB PIONIERA MIASTA KOSZALINA KOSZALIÑSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA PIONIERZY ZIEMI KOSZALIÑSKIEJ I ICH WSPOMNIENIA Pionierzy swojemu Miastu i swojej ma³ej OJCZY�NIE Koszalin, maj 2010 rok Zespó³ redakcyjny: Zofia Banasiak, Maria Hudymowa, Janina Stolc Redaktor techniczny: Jerzy Banasiak Wydawca: Stowarzyszenie Przyjació³ Koszalina Klub Pioniera Miasta Koszalina Koszaliñska Biblioteka Publiczna Pracê wydano pod patronatem Urzêdu Miejskiego przy wsparciu: 1. Wielkopolskiego Operatora Systemu Dystrybucji Gazu Oddzia³ Koszalin 2. Przedsiêbiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Koszalinie 3. ZTP Tepro SA Koszalin 4. Miejskich Wodoci¹gów i Kanalizacji w Koszalinie 5. Miejskiej Energetyki Cieplnej w Koszalinie 6. Telewizja Kablowa Koszalin 7. Powszechna Spó³dzielnia Spo¿ywców „Pionier” ISBN 978-83-87317-64-5 �ród³a: Kronika Klubu Pionierów z lat 1970 – 1986 Publikacje prasowe o dzia³alnoœci Klubu z lat 1970 – 2007 Protokó³y, roczne plany pracy z lat 1970 – 2007 Zapiski kronikarskie cz³onków Klubu Materia³ fotograficzny: Kronika Klubu Pionierów z lat 1970 – 1986 Ze zbiorów prywatnych Marii Hudymowej SPIS TREŒCI Wstêp – Janina Stolc ............................................................................................................. 5 I. Historia Klubu Pionierów Koszalina – Maria Hudymowa ........................................... 13 II. Wspomnienia pionierów
    [Show full text]
  • Polish Culture Yearbook 2018
    2018 POLISH CULTURE YEARBOOK 2018 POLISH CULTURE YEARBOOK Warsaw 2019 INTRODUCTION Prof. Piotr Gliński, Deputy Prime Minister, Minister of Culture and National Heritage 5 REFLECTIONS ON CULTURE IN POLAND 1918–2018 Prof. Rafał Wiśniewski, Director of the National Centre for Culture Poland 11 TABLE OF CONTENTS TABLE 1. CELEBRATIONS OF THE 100TH ANNIVERSARY OF POLAND REGAINING INDEPENDENCE 17 CELEBRATIONS OF THE 100TH ANNIVERSARY OF POLAND REGAINING INDEPENDENCE Office of the ‘Niepodległa’ Program 18 2. CULTURE 1918–2018 27 POLISH STATE ARCHIVES Head Office of State Archives 28 LIBRARIES National Library of Poland 39 READERSHIP National Library of Poland 79 CULTURAL CENTRES Centre for Cultural Statistics, Statistical Office in Kraków 89 MUSEUMS National Institute for Museums and Public Collections 96 MUSICAL INSTITUTIONS Institute of Music and Dance 111 PUBLISHING PRODUCTION National Library of Poland 121 ARTISTIC EDUCATION Centre for Art Education 134 THEATRE IN POLAND Zbigniew Raszewski Theatre Institute 142 IMMOVABLE MONUMENTS National Heritage Board of Poland 160 3. CULTURAL POLICY 2018 173 TABLE OF CONTENTS TABLE LOCAL GOVERNMENT SPENDING ON CULTURE National Centre for Culture Poland 174 CINEMATOGRAPHY Polish Film Institute 181 NATIONAL MEMORIAL SITES ABROAD Department of Cultural Heritage Abroad and Wartime Losses, Ministry of Culture and National Heritage 189 POLISH CULTURAL HERITAGE ABROAD Department of Cultural Heritage Abroad and Wartime Losses, Ministry of Culture and National Heritage 196 RESTITUTION OF CULTURAL OBJECTS Department of Cultural Heritage Abroad and Wartime Losses, Ministry of Culture and National Heritage 204 DEVELOPMENT OF LIBRARY INFRASTRUCTURE AND PROGRAMMES ADDRESSED TO PUBLIC LIBRARIES Polish Book Institute 212 EXPENDITURE OF THE POLISH STATE ON CULTURE Department of Intellectual Property Rights and Media, Ministry of Culture and National Heritage 217 4.
    [Show full text]
  • Ship Operation in Small Polish Ports of Szczecin Lagoon
    Transactions on the Built Environment vol 53, © 2001 WIT Press, www.witpress.com, ISSN 1743-3509 Ship operation in small Polish ports of Szczecin Lagoon A. Galor Institute of Port and Fleet Operations Maritime University of Szczecin, Poland Abstract Szczecin Lagoon ports fulfil various functions and serve different kinds of crafts. Mainly of those ports' actions are based on such functions as loads fishery, yachting and passenger transport. The main goal of seaports as load trans- shipment is gradually disappearing. However, there are the chances of their development on the basis existing supra- and infrastructure. 1 Introduction Seaports are economic structures, situated on the borderline between land and sea, properly prepared to trans-ship commodities, in respect of technical, technological, organisational, lawful and economical issues, which are translocated in continental-maritime and maritime-continental relations. The ports are also adapted to serve sea and continental conveyances engaged in transporting those supplies [l]. Taking location of the ports into consideration, there are [2]: - ports situated at open sea coast (Baltic Sea), - ports situated inland at different water areas (e.g. rivers, bays. lakes). Taking the significance of ports in the world exchange of commodities that are transferred by sea into consideration, there are [l]: - ports of local importance, - ports of regional importance, - ports of international importance. The small seaports suprastructure and infrastructure are developed to a certain level. Regarding the suprastructure of such a port, small area of water and land is Transactions on the Built Environment vol 53, © 2001 WIT Press, www.witpress.com, ISSN 1743-3509 occupied and there is a small number of quays and port basins.
    [Show full text]
  • R E C E N Z J E ฀ I ฀ O M Ó W I E N
    RECENZJE฀ I฀ OMÓWIENIA Materiały฀Zachodniopomorskie Nowa฀Seria,฀t.฀XIV:฀2018,฀s.฀323–324 ISSN฀0076-5236 Marta฀Kurzyńska Materiały฀do฀bibliografii฀archeologii฀Pomorza฀Zachodniego. Wstęp „Materiały฀do฀bibliografii฀archeologii฀Pomorza฀Zachodniego”฀stanowią฀kon- tynuację฀serii฀publikowanej฀na฀łamach฀„Materiałów฀Zachodniopomorskich”฀ w฀latach฀1956–1997฀(„Materiały฀do฀bibliografii฀archeologii฀polskiej฀Pomorza฀ Zachodniego”,฀tomy฀2–43),฀opracowywanej฀najpierw฀przez฀prof.฀Władysława฀ Filipowiaka฀(za฀lata฀1945–1956),฀a฀następnie฀przez฀Marię฀Danutę฀Wołągiewicz฀ (za฀lata฀1957–1996). Bibliografia฀gromadzi฀publikacje฀naukowe฀i฀popularnonaukowe฀z฀danego฀ roku,฀dotyczące฀zagadnień฀archeologicznych฀i฀dziedzin฀pokrewnych,฀w฀tym฀ historii,฀sztuki,฀architektury฀czy฀numizmatyki.฀Rejestruje฀również฀doniesienia฀ z฀regionalnej฀prasy฀i฀wybranych฀portali฀internetowych฀dotyczących฀archeolo- gii,฀które฀składają฀się฀na฀kalendarium฀bieżących฀badań฀i฀zainteresowań.฀Zakres฀ terytorialny฀bibliografii฀to฀obszar฀Pomorza฀Zachodniego฀rozumianego฀jako฀ kraina฀historyczno-geograficzna฀obejmująca฀tereny฀obecnego฀ województwa฀ zachodniopomorskiego฀i฀dawnego฀Księstwa฀Pomorskiego,฀w฀tym฀północno- zachodnie฀części฀województw฀pomorskiego฀i฀wielkopolskiego,฀północną฀część฀ Meklemburgii-Pomorza฀Przedniego฀oraz฀północno-zachodnią฀część฀dawnej฀ Nowej฀Marchii.฀ Podstawą฀opracowania฀są฀elektroniczne฀bazy฀bibliograficzne: –฀Bibliografia฀Pomorza฀Zachodniego฀(Książnica฀Pomorska฀w฀Szczecinie), –฀Landesbibliographie฀Mecklenburg-Vorpommern฀(Uniwersytet฀w฀Greifswaldzie),฀ –฀Bibliographieportal฀zur฀Geschichte฀Ostmitteleuropas฀(Instytut฀Herdera฀w฀Marburgu),฀
    [Show full text]