UCHWAŁA NR XXX/220/09 Rady Gminy w Olszewie-Borkach z dnia 18 marca 2009r. w sprawie uchwalenia „Planu Odnowy Miejscowo ści Żera ń Mały” na lata 2009- 2015.

Na podstawie art. 18, ust. 2, pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), Rada Gminy Olszewo-Borki uchwala, co następuje:

§ 1 Uchwala się „Plan Odnowy Miejscowości Żerań Mały” na lata 2009 - 2015, który został przyjęty uchwałą przez Zebranie Wiejskie w dn. 22.02.2009r., stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2 Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.

§ 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podj ęcia.

Przewodnicz ący Rady Gminy

Paweł D ębski

UZASADNIENIE do uchwały XXX/220/09 Rady Gminy Olszewo-Borki z dnia 18 marca 2009r. w sprawie zatwierdzenia Planu Odnowy Miejscowo ści Żera ń Mały

W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 istnieje mo żliwo ść składania wniosków o refundacj ę cz ęś ci kosztów inwestycji realizowanych na obszarach wiejskich. Do wniosków o przyznanie pomocy z działania „Odnowa i rozwój wsi” zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2008 r. doł ącza si ę wymagane w nim dokumenty, w tym: 1) plan odnowy miejscowo ści, zawieraj ący w szczególno ści: a) charakterystyk ę miejscowo ści, w której b ędzie realizowana operacja, b) inwentaryzacj ę zasobów słu żą cych odnowie miejscowo ści, c) ocen ę mocnych i słabych stron miejscowo ści, w której b ędzie realizowana operacja, d)opis planowanych zada ń inwestycyjnych i przedsi ęwzi ęć aktywizuj ących społeczno ść lokaln ą w okresie co najmniej 7 lat od dnia przyj ęcia planu odnowy miejscowo ści w kolejno ści wynikaj ącej z przyj ętych priorytetów rozwoju miejscowo ści, z podaniem szacunkowych kosztów ich realizacji; Aplikowanie o środki unijne daje szans ę rozwoju obszaru gminy Olszewo-Borki. W ramach działania 3.4 „Odnowa i rozwój wsi” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich mo żna finansowa ć mi ędzy innymi działania zwi ązane z: budow ą, przebudow ą, remontem lub wyposa żaniem obiektów publicznych, pełni ących funkcje kulturalne, w szczególno ści świetlic i domów kultury; budow ą, przebudow ą lub remontem obiektów sportowych, ście żek rowerowych, szlaków pieszych, placów zabaw, miejsc rekreacji, słu żą cych do u żytku publicznego, kształtowaniem centrów wsi jako obszaru przestrzeni publicznej, w szczególno ści poprzez odnawianie lub budow ę placów, parkingów, chodników lub o świetlenia ulicznego; urz ądzaniem i porz ądkowania terenów zielonych, parków lub innych miejsc wypoczynku.

2

Załącznik do uchwały Nr XXX/220/09 Rady Gminy w Olszewie-Borkach z dnia 18 marca 2009r.

PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI Żerań Mały

Marzec, 2009 r.

SPIS TREŚCI:

CHARAKTERYSTYKA GMINY OLSZEWO-BORKI ...... 3 1. Położenie administracyjne, geograficzne, komunikacyjne...... 3 CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ŻERAŃ MAŁY ...... 5 1. Położenie administracyjne, geograficzne, komunikacyjne...... 5 OPIS ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI ŻERAŃ MAŁY ...... 6 1. Ludność ...... 6 2. Środowisko przyrodnicze ...... 8 3. Zabytki ...... 8 4. Infrastruktura techniczna ...... 9 5. Rolnictwo ...... 9 6. Przemysł i gospodarka ...... 10 7.Podsumowanie ...... 11 ANALIZA SWOT ...... 12 WIZJA MIEJSCOWOŚCI, PRIORYTETY, ZADANIA ...... 13 Zadania przyczyniające się do odnowy miejscowości Żerań – Mały 2009-2015 ...... 13 HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ ...... 14 SZACUNKOWY KOSZTORYS REALIZOWANYCH ZADAŃ...... 14

2

CHARAKTERYSTYKA GMINY OLSZEWO-BORKI

1. Położenie administracyjne, geograficzne, komunikacyjne.

Gmina Olszewo-Borki położona jest w zachodniej części powiatu ostrołęckiego, zajmując obszar około 196 km², z czego 43% stanowią lasy. Od wschodu graniczy z miastem powiatowym Ostrołęka, od południowego wschodu, przez rzekę Narew z gminą Rzekuń, od północnego – wschodu z gminą Lelis, od północy z gminą Baranowo, od zachodu z gminą Krasnosielc i Sypniewo, od południa z gminą Młynarze. Ponadto gmina położona jest w odległości ok. 100km na północ od Warszawy, w bezpośrednim zasięgu oddziaływania miasta Ostrołęka. Sąsiednie miasta powiatowe oddalone są od ośrodka gminnego Olszewo-Borki o: ok. 45km w kierunku zachodnim w przypadku Przasnysza, ok. 42km w kierunku

3 południowo-zachodnim w przypadku Makowa Mazowieckiego i ok. 45km w kierunku południowo- wschodnim w przypadku Ostrowi Mazowieckiej. Gmina Olszewo-Borki usytuowana jest na terenie równinnym, między zlewiskami rzek Narew i Omulew. Stwarza to dodatkowe zagrożenie powodziowe dla 12 miejscowości położonych wzdłuż obu rzek. Obszar zalewowy obejmuje 540 ha gruntów zlokalizowanych na terenie sołectw: Kruki, Drężewo, Zabrodzie, Kordowo, Grabowo, Olszewo-Borki, Białobrzeg Bliższy, Białobrzeg Dalszy, Nożewo, Dobrołęka, Żerań Mały, Żerań Duży. Zewnętrzne powiązania komunikacyjne zapewniają dwie drogi krajowe: Nr 61 relacji Warszawa – Jabłonna – Legionowo – Serock – Różan – Ostrołęka – Łomża – Grajewo – Augustów przebiegająca we wschodniej części gminy wzdłuż rzeki Narwi i Nr 53 relacji Olsztyn – Szczytno – Rozogi – Myszyniec – Ostrołęka, przebiegająca w północno-wschodniej części gminy. Pierwsza z dróg krajowych jest jednym z kilku tranzytowych szlaków łączących wschód i zachód Europy, druga zaś prowadzi w kierunku państw nadbałtyckich. Komunikację z terenami sąsiednich gmin oraz powiązania wewnętrzne uzupełniają dwie drogi wojewódzkie, sieć jedenastu dróg powiatowych i kilkudziesięciu dróg gminnych.

Przez obszar gminy przebiega szlak kolejowy relacji Olsztyn – Szczytno – Wielbark – Ostrołęka – Śniadowo – Łapy, ze stacjami w miejscowościach: Olszewo-Borki, Nowa Wieś i . Szlak stracił jednak na znaczeniu w okresie restrukturyzacji Polskich Kolei Państwowych, w którym początkowo zawieszono, a następnie zlikwidowano przewozy pasażerskie. Wiodącym działem gospodarki mikroregionu jest rolnictwo rozwinięte na bazie indywidualnych gospodarstw rolnych. Obniżająca się stopniowo efektywność drobnej produkcji rolnej wynikająca nie tylko z jej rozdrobnienia ale i słabych jakościowo gleb oraz duża atrakcyjność przyrodniczo-krajobrazowa gminy, bezpośrednie sąsiedztwo miasta powiatowego, a następnie bliskość i dostępność aglomeracji warszawskiej są czynnikami korzystnymi do rozwoju funkcji mieszkalno – rekreacyjno – wypoczynkowej tego regionu. Gminę zamieszkuje 9 751 osób (stan na dzień 31.12.2008 r.) tj. ok. 11% ogólnej liczby ludności powiatu i ok. 0,2% ludności województwa. Pod względem wielkości zaludnienia wśród 10 gmin wiejskich powiatu ostrołęckiego gmina zajmuje 3 pozycję (po gminach: Kadzidło i Myszyniec). W granicach gminy znajduje się 38 miejscowości. Największą pod względem zaludnienia miejscowością jest ośrodek gminny Olszewo-Borki liczący 1 921 mieszkańców, następnie Nowa Wieś zamieszkała przez 790 osób. W dalszej kolejności należy wymienić dwie miejscowości położone przy trasie nr 53: Zabrodzie – 648 mieszkańców i Antonie – 671 mieszkańców.

4

CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ŻERAŃ MAŁY

1. Położenie administracyjne, geograficzne, komunikacyjne.

Miejscowość Żerań Mały leży w południowo-wschodniej części gminy Olszewo-Borki, w powiecie ostrołęckim, województwie mazowieckim. Wieś leży w odległości 1km od drogi Krajowej Nr 61 nad rzeką Narew i nad jeziorem łączącym się z Narwią. Jest jedną z 38 z sołeckich miejscowości należących administracyjnie do Gminy Olszewo-Borki powiatu ostrołęckiego. Miejscowość sąsiaduje : - od północy z Dobrołęka i Żerań-Duży, - od południa z miejscowością Kołaki, - od zachodu z miejscowością Żebry – Perosy, - od wschodu naturalną granicę stanowi rzeka Narew. Miejscowość Żerań- Mały zajmuje powierzchnię 5,2 km 2. Zamieszkuje ją 110 osób. Obszar 524ha pod względem fizyczno – geograficznym przynależy do gminy Olszewo-Borki w powiecie Ostrołęckim, województwo mazowieckie. Wieś powstała od nazwiska Żerańskiego, była to duża wieś licząca ponad 50 mieszkańców, potem wieś rozdzieliła się na dwie części na Żerań mały, w którym podobno mieszkał Żerański niskiego wzrostu, a w Żeraniu Dużym - Żerański Wysokiego wzrostu. Przed II wojną światową wieś należała do powiatu makowskiego, gmina Sieluń z siedzibą w Młynarzach. We wsi Żerań Mały była szkoła czteroklasowa i jeden nauczyciel. Dzieci uczęszczały z Żerania Małego i Żerania Dużego. Podczas okupacji niemieckiej duża część ludzi była wzięta na roboty do Niemiec, kilku mężczyzn poniosło śmierć. Pola były zaminowane, wieś była niemal całkowicie spalona. Zostało tylko siedem domów mieszkalnych. Na rzece Narew był zrobiony most i droga z bala drewnianego do szosy warszawskiej. Wieś była wypędzona przez Niemców. Po wyzwoleniu mieszkańcy z emigracji powrócili do swojej miejscowości. Zaczęli się odbudowywać powstała szkoła w domu prywatnym, potem wieś dostała „barak” do którego przeniosła się szkoła, która funkcjonowała do lat 70-tych. W latach 50-tych wieś terytorialnie znalazła się w granicach gminy Olszewo-Borki i powiatu ostrołęckiego. Nasza miejscowość położona jest w bardzo dobrym punkcie między droga krajowa Warszawa-Ostrołęka a rzeką Narew. Od drogi krajowej przez wieś jest droga bitumiczna a z drugie strony otacza ją jezioro, które jest atrakcyjne dla mieszkańców We wsi od 59 lat istnieje Ochotnicza Straż Pożarna. Posiadamy remizę, która została wybudowana w czynie społecznym z pomocą gminy. Straż posiada samochód pożarniczo-gaśniczy z wyposażeniem oraz łódź ratownictwa wodnego. Wieś posiada także plac wiejski, który znajduje się w dobrym punkcie do wykorzystania na cele sportowe. Wieś Żerań Mały jest miejscowością typowo rolniczą z charakterystycznymi zabudowaniami gospodarskimi.

5

OPIS ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI ŻERAŃ MAŁY

1. Ludność

• Liczba mieszkańców: 110 osób.

• Struktura wiekowa mieszkańców:

Przedział Liczba mieszkańców wiekowy do 7 12

8-16 15 17-25 21

25-59 46

60 i powyżej 16

• Struktura wykształcenie:

Wykształcenie % Wyższe 6

Średnie 25

Zawodowe 15

Ponadgimnazjalne 25

Podstawowe 0

Wykształcenie 25 20 15 Wyższe 10 Średnie

5 Zawodowe 0

6

• Struktura zatrudnienia

Zawody % Rolnicy 53 Prowadzące działalność 0 gospodarczą Bezrobotni 12 Emeryci i renciści 15 Pozostałe 26

Wykształcenie

Rolnicy 60

50 Prowadzące działalność gospodarczą 40 Bezrobotni 30 20 Emeryci i renciści 10

0 Pozostałe

• Organizacje i stowarzyszenia mieszkańców

Nazwa organizacji Tak Nie Jeśli tak podaj nazwę

Koło Gospodyń Wiejskich x Ochotnicza Straż Pożarna x OSP Żerań Mały Kółko Różańcowe x Kółko różańcowe Inne x

7

• Nieruchomości na terenie sołectwa do zagospodarowania w ramach programu odnowy wsi

Nazwa obiektu Tak Nie Wymiar/Obszar Świetlica/OSP x Remiza OSP Place i boiska sportowe x Miejsca kultu x Teren w pasie drogowym x Wzdłuż zabudowań

2. Środowisko przyrodnicze

Lasy

Miejscowość Żerań – Mały leży w dolinie Narwi wokół znajdują się lasy iglaste i mieszane. Miejscowość położona jest na skraju dawnej Puszczy Kurpiowskiej jest pozostałością dużego kompleksu leśnego. Wśród drzewostanu dominuje sosna, częściowo brzoza i olszyna. Lasy bogate są w runo leśne, stanowią dla mieszkańców jedno ze źródeł zarobkowania w postaci zbioru jagód i grzybów. Spośród zwierząt można spotkać łosia, dzika, sarny, lisa, zające, borsuka, bobra.

Zbiorniki wodne

W miejscowości Żerań-Mały znajduje się jezioro, które wpada do Narwi i ma z nim bezpośrednie połączenie stanowi naturalny zbiornik wodny, który uległ naturalnej degradacji.

3. Zabytki

Nazwa zabytku Tak Nie Jeśli tak - opis Kościoły x Kapliczki x Muzea x

8

4. Infrastruktura techniczna

% dostępności dla Infrastruktura Brak mieszkańców Wodociąg brak Kanalizacja brak Gazociąg brak Oświetlenie 60 Drogi bitumiczne 60 Chodniki brak Dostęp do Internetu 15 Selektywna zbiórka odpadów 60

5. Rolnictwo

• Struktura gospodarstw wiejskich

Ilość gospodarstw wiejskich 15

Średnia powierzchnia gospodarstwa 12

Ilość gospodarstw z produkcją roślinną 1

Ilość gospodarstw z produkcją zwierzęcą --

Ilość gospodarstw z produkcją mieszaną 15

• Struktura gleb

Jakość gleb (klasy) %

I-II --

III-IV 20

V-VI 80

poniżej --

9

6. Przemysł i gospodarka

Rodzaj firmy Tak Nie Jeśli tak podaj nazwę i profil działalności

Duże zakłady produkcyjne X (zatrudniające 100 osób i pow.) Średnie firmy X (zatrudniające pow. 5 do 50 osób) Małe firmy (zatrudniające poniżej 5 osób lub X jednoosobowe)

10

7. Podsumowanie

Tabela zasobów oraz wizji ich wykorzystania

Diagnoza aktualnej sytuacji Wizja stanu docelowego (jak jest obecnie?) (jak chcemy, by było?) Co wyróżnia Atrakcyjne położenie w Co ma ją wyróżniać? Czystość, ład i porządek. miejscowość? dolinie rzeki Narew Zadbane gospodarstwa Jakie pełni funkcje? Miejsce zamieszkania i Jakie ma pełnić Przyjaznej miejscowości dla pracy w rolnictwie funkcje? mieszkańców i przyjezdnych Kim są jej Rolnicy i robotnicy , Kim mają być Ludzie wykształceni mieszkańcy? działkowicze mieszkańcy? zadowoleni ze swojej miejscowości Co daje utrzymanie Rolnictwo , zatrudn ienie w Co ma dawać Rolnictwo, praca w sektorze mieszkańcom wsi? Ostrołęce. utrzymanie pozarolniczym mieszkańcom? Jak zorganizowani są OSP stanowi podstawową W jaki sposób ma OSP stanowi podstawową mieszkańcy? Jakie organizację mieszkańców być zorganizowana organizację mieszkańców organizacje działają? Żerania-Małego wieś? Jakie Co się dzieje w organizacje miejscowości? mieszkańców mają być powołane? W jaki sposób Ścisła współpraca z W jaki sposób mają Wspólnie mieszkańcy wraz z mieszkańcy Urzędem Gminy na być rozwiązywane Urzędem Gminy na rozwiązują zebraniach wiejskich problemy ? zebraniach wiejskich problemy? Jak wygląda nasza Schludnie Jak ma wyglądać Schludnie i czysto wieś? nasza wieś? Jaki jest stan Nieskażone środowisko Jaki ma być stan Środowisko w stanie otoczenia i naturalne w dolinie Narwi otoczenia i nienaruszonym środowiska? środowiska? Jaki jest stan Rolnictwo nastawione na Jakie ma być Głównie produkcja mleka i rolnictwa w produkcję mleka rolnictwo ? roślin miejscowości? Jakie są powiązania Łatwy dostęp do drogi 61 Jakie mają być Drogi asfaltowe komunikacyjne? powiązania komunikacyjne? Co proponujemy Brak możliwości czynnej Co zaproponujemy Plac zabaw i boiska oraz dzieciom i sportowej i kulturowej dzieciom i budynek OSP na zimę młodzieży? rozrywki młodzieży? Co proponujemy Czyste powietrze Co możemy Czyste jeziora , czysta rzeka turystom? nienaruszony krajobraz zaproponować turystom?

11

ANALIZA SWOT

Mocne Strony

Położenie w pobliżu miast – łatwiejszy dostęp do pracy, usług, edukacji, etc. Dysponowanie terenami pod budownictwo i działalność gospodarczą (nieuciążliwa) Miejscowość zadbana i czysta Szla ki komunikacyjne (droga krajowa ) Działające czynnie stowarzyszenia : OSP Słabe Strony

Niebezpieczny odcinek drogi krajowej – zagrożenie dla zdrowia i życia, Brak promocji i reklamy miejscowości Brak możliwości pozaszkolnej edukacji dzieci Brak punktu skupu żywca i płodów rolnych na terenie sołectwa Brak oferty kulturalnej Szanse

Położenie w sąsiedztwie miast (praca / edukacja / kultura) Środki pomocowe dla inicjatyw lokalnych i obszarów wiejskich odbudowa tradycji wspólnych działań i integracji społeczeństwa Zagrożenia

Słaba promocja regionu realizowana przez instytucje regionalne Patologie społeczne

12

WIZJA MIEJSCOWOŚCI, PRIORYTETY, ZADANIA

Wizja rozwoju: Dobrze zintegrowana, rozwojowa i kulturalna miejscowość gminy Olszewo-Borki, dająca szeroką ofertę aktywności dla mieszkańców.

Jaka ma być nasza miejscowość za 10 lat?

Co ma ją wyróżniać? Ład i porządek nie skażone środowisko

Jakie ma pełnić funkcje? Przyjazna miejscowość dla mieszkańców Jacy mają być Wykształceni, zaangażowani mieszkańcy?

Co ma dać utrzymanie? Rolnictwo i praca w sektorze pozarolniczym W jaki sposób ma być zorganizowana miejscowość Wspólne działanie dla dobra miejscowości na bazie OSP i mieszkańcy? W jaki sposób mają być Czynny udział mieszkańców współpraca z Urzędem Gminy rozwiązywane problemy? Jak ma wyglądać nasza Czysta, schludna, zadbana, przyjazna środowisku miejscowość? Jakie obyczaje i tradycje mają być u nas Miejscowe tradycje ludowe pielęgnowane i rozwijane? Jaki ma być stan otoczenia Przywrócony pierwotny wygląd. Jezioro znajdujące się w centrum wsi i środowiska?

Jakie ma być rolnictwo? Średnie gospodarstwa dające wyżywienie mieszkańcom

Jakie mają być powiązania Asfaltowe drogi dojazdowe komunikacyjne? Co zaproponujemy dzieciom Miejsce czynnego wypoczynku i zabawy i młodzieży?

Zadania przyczyniające się do odnowy miejscowości Żerań Mały w latach 2009-2015

1. Budowa placu zabaw i boisk dla młodzieży. 2. Termomodernizacja i remont budynku Ochotniczej Straży Pożarnej ogólnodostępnego. 3. Budowa chodników oraz ścieżek rowerowych. 4. Przywrócenie naturalnego stanu i używalności jeziora znajdującego się w centrum miejscowości Żerań Mały. 5. Budowa dróg asfaltowych.

13

HARMONOGRAM REALIZACJI ZADAŃ

NAZWA ZADANIA TERMIN REALIZACJI

ZADANIA PRIORYTETOWE

1. Budowa placu zabaw i boiska dla młodzieży 2009-2015

2. Termomodernizacja i remont budynku Ochotniczej 2009-2015 Straży Pożarnej

POZOSTAŁE ZADANIA DO REALIZACJI W LATACH 2009-2015

3. Budowa chodników oraz ścieżek rowerowych w 2009-2015 miejscowości

4. Przywrócenie naturalnego stanu jeziora znajdującego się 2009-2015 na terenie miejscowości

5. Budowa dróg asfaltowych 2009-2015

SZACUNKOWY KOSZTORYS REALIZOWANYCH ZADAŃ

SZACUNKOWY KOSZTORYS NAZWA ZADANIA ŻRÓDŁA FINANSOWANIA (w PLN) 1. Budowa placu zabaw i boiska Budżet gminy, inne środki, 80 000,00 dla młodzieży PROW

2. Termomodernizacja i remont Budżet gminy, inne środki, 60 000,00 budynku OSP PROW

3. Budowa chodników oraz ścieżek Budżet gminy, inne środki, 100 000,00 rowerowych w miejscowości PROW 4. Przywrócenie naturalnego stanu Budżet gminy, inne środki, jeziora znajdującego się na 100 000,00 PROW teranie miejscowości Budżet gminy, inne środki, 5. Budowa dróg asfaltowych 300 000,00 PROW

14