Het Winkel- Interieur 'Wolfers Frères' Van Victor Horta Restauratie En

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Het Winkel- Interieur 'Wolfers Frères' Van Victor Horta Restauratie En December 2018 | Nr 029 Dossier HISTORISCHE INTERIEURS Varia DE RESTAURATIE VAN HET CHEVAL MARIN HET ŒUVRE VAN ARCHITECT FRANÇOIS VAN MEULECOM GESPREKKEN OVER IMMATERIEEL CULTUREEL ERFGOED HET WINKEL- INTERIEUR ‘WOLFERS FRÈRES’ DOSSIER VAN VICTOR HORTA RESTAURATIE EN RECONSTRUCTIE IN HET MUSEUM KUNST & GESCHIEDENIS WERNER ADRIAENSSENS PROF. DR. IN DE DECORATIEVE KUNSTEN, VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL CONSERVATOR COLLECTIES 20STE EEUW, KONINKLIJKE MUSEA VOOR KUNST EN GESCHIEDENIS De Wolferswinkel in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis bij de opening in 2017 (© KMKG). HET INTERIEUR VAN DE WINKEL WOLFERS FRÈRES, DAT SINDS 1973 ONDERDEEL UITMAAKT VAN DE COLLECTIES VAN DE KONINKLIJKE MUSEA VOOR KUNST EN GESCHIEDENIS, KREEG RECENT EEN GEHEEL NIEUWE OPSTELLING NA EEN INTENSIEVE RESTAURATIECAMPAGNE. Dit artikel gaat zowel in op de bewogen geschiedenis van het winkelpand als op de technische aspecten van de restauratie en reconstructie van het winkelinterieur. Gedurende zijn loopbaan heeft Victor als de oorspronkelijke winkel. De zaak, opgericht in 1850, was er sinds Horta verschillende winkelpanden bezoeker moet zo de indruk krij- 1890 gevestigd en diende nu nood- ontworpen en ingericht. À l’Inno- gen dat hij een luxewinkel anno 1912 gedwongen uit te wijken. Om geen vation (1901-1903) in de Brusselse binnenwandelt. risico te lopen hun gefortuneerde Nieuwstraat is daarvan ongetwij- cliënteel te verliezen, kochten feld het bekendste voorbeeld. Van ze een terrein in de nabijgelegen alle winkelinrichtingen die de archi- EEN BEFAAMD Arenbergstraat. tect concipieerde is er slechts één ARCHITECT VOOR EEN bewaard – zij het niet meer in situ. ZAAK MET STANDING Volgens Victor Horta hadden de Het uiterst luxueuze winkelinteri- zaakvoerders voor hem gekozen eur van de juwelier, zilver- en goud- In 1909 gaven de zaakvoerders omdat zij het een ‘morele nood- smid Wolfers Frères werd ingehul- van Wolfers Frères, Philippe, Max zaak’ vonden. De renommee van digd in 1912. Na zijn demontering en Albert Wolfers, bouwmeester Wolfers Frères en het prestige dat en overbrenging naar de Koninklijke Victor Horta de opdracht om hun artistiek directeur Philippe Wolfers Musea voor Kunst en Geschiedenis1 nieuwe gebouwencomplex, gelegen genoot, maakten iemand met het in 1973 werd het slechts gedeelte- in de Arenbergstraat 11-13, te ont- aanzien van Victor Horta onmisbaar lijk heropgesteld2. In 2017 werd het werpen. Door de geplande aanleg als architect om dergelijk project te interieur volledig gerestaureerd en van de Noord-Zuidverbinding werd realiseren2. De samenwerking ver- zo getrouw mogelijk gereconstru- hun winkelpand op de hoek van de liep echter niet vlekkeloos. De zaak- eerd in een museumzaal met nage- Bergstraat en de Loksumstraat ont- voerders en vooral Philippe Wolfers noeg dezelfde vorm en oppervlakte eigend door de Stad Brussel. De bleken een andere visie te hebben op NR029 - DECEMBER 2018 DECEMBER - NR029 Afb.1 Winkelpui van de juwelier en edelsmid Wolfers Frères in 1912 (uit: Hommage de la Maison Wolfers Frères à l’occasion du 75e anniversaire de sa fondation 1850-1925, Brussel, 1925 © KMKG). BRUSSEL ERFGOED 069 HET wiNKEl­iNTEriEUR ‘WOlfErs FRÈRES’ VAN VicTOR HORTA Afb.2 Afb.3 Interieur van de winkel van de juwelier en edelsmid Wolfers Frères Interieur van de winkel van de juwelier en edelsmid Wolfers in 1912 (uit: Hommage de la Maison Wolfers Frères à l’occasion du Frères in 1971 (© KIK-IRPA, Brussel, cliché 11004921). 75e anniversaire de sa fondation 1850-1925, Bruxelles, C. L. Sips- Catoir, s.a., Brussel, 1925 (© KMKG). het grondplan dan Horta. De bouw- naar aanleiding van de 75ste verjaar- van de crisis van de jaren ‘30, kon- meester zwichtte uiteindelijk onder dag van de firma7. Het is meteen de digde zich met het uitbreken van de de druk, want, zoals hij het zelf enige gekende foto van de oorspron- Tweede Wereldoorlog al snel een omschreef, de gebroeders Wolfers kelijke inrichting (afb.1 en 2). nieuwe ellendige periode aan. waren “trois têtes sous un même bon- Na de oorlog herstelde de markt zich net […] entre eux ‘allen begaafd’ est gedeeltelijk, maar vrij snel werd dui- la devise”4. Ondanks de strubbelin- DE AANKOOP VAN DE delijk dat zilverwerk uit de mode was. gen werd het resultaat erg gewaar- GEBOUWEN ‘WOLFERS Daarom begon Wolfers Frères zich in deerd, volgens Horta omwille van FRÈRES’ DOOR DE toenemende mate te concentreren op “la richesse des matériaux employés KREDIETBANK het ontwerp en de vervaardiging van d’accord avec les besoins des produits juwelen en werd het gebouw aan de de luxe de la vente”5. De werken voor de Noord- Arenbergstraat te groot. Zuidverbinding waren in 1911 van start gegaan. Door de oorlog en de Reeds in 1947 bood Wolfers Frères EEN PRESTIGIEUZE daaropvolgende meningsverschil- het gebouw aan de toenmalige INHULDIGING len over het verloop van de werf Kredietbank te koop aan. De bank werden ze echter stilgelegd. Pas in was immers op zoek naar moge- Op maandag 4 november 1912 om 1947 werden ze hervat en in 1952 lijkheden om haar hoofdzetel in de twee uur in de namiddag werd het werd de spoorverbinding eindelijk achterliggende Beenhouwersstraat nieuwe gebouw van Wolfers Frères ingehuldigd. De gevolgen van deze uit te breiden. Wolfers Frères ging ingehuldigd in aanwezigheid van werf bleken nefast voor het stads- evenwel niet in op het tegenbod le tout Bruxelles. De pers berichtte centrum. De onteigende panden van de financiële instelling. In 1951 er met veel lof over. Vooral de stijl- stonden decennialang te verkrot- werd opnieuw met de Kredietbank volle inrichting van de winkelruimte ten en overgebleven wijken wer- onderhandeld, ditmaal met het kon op veel waardering rekenen. De den van elkaar gescheiden door oog op de verkoop van een deel mooie lijnvoering van het meubilair de enorme bres die werd geslagen van het gebouw. Opnieuw draai- van Cubaans mahoniehout met ver- voor de ondergrondse spoorlijn. De den de gesprekken op niets uit8. guld bronzen beslag en het groene keuze van Wolfers Frères om zich in Uiteindelijk, op 24 april 1969, fluweel in de toonkasten harmoni- de Arenbergstraat te vestigen en kocht het Sociaal Fonds van de eerden perfect met de wandbekle- zo in hetzelfde commerciële kwar- Kredietbank het pand aan met als ding van mauve zijde met gouddraad- tier te blijven, kende zware gevol- doel de nieuwe eigendom te verhu- motieven6. In 1925 verscheen een foto gen. De handel in luxeproducten ren aan de Kredietbank, die er op die dateert van omstreeks de inhuldi- had zich ondertussen immers naar de verdiepingen haar kantoren zou ging van de winkel, in een boekje dat de Louizawijk verplaatst. Toen het vestigen, terwijl de winkel Wolfers door Wolfers Frères werd uitgegeven bedrijf zich moeizaam hersteld had Frères behouden bleef9. 070 Afb.4 Interieur van de winkel van de juwelier en edelsmid Wolfers Frères voor 1954 (uit: Tony BOUILHET & Luc LANEL, L’orfèvrerie contemporaine en Europe et en Amérique, Parijs, 1954 © KMKG). In 1971 maakte het Koninklijk uit een foto van het interieur die in pen vreesden dat het gebouw zou Instituut voor het Kunstpatrimonium dat jaar werd gepubliceerd11 (afb.4). worden gesloopt. Jean Delhaye, (KIK) een fotoreportage van het gedelegeerd bestuurder van het pand. Op de opnames is duidelijk te Hortamuseum, richtte zelfs een zien dat het oorspronkelijke interi- DE DEMONTAGE EN brief aan prins Albert met het ver- eur ondertussen was gemoderni- INTEGRATIE IN EEN ZAAL zoek om diens invloed aan te wen- seerd. De kristallen luchters en pla- VAN DE KONINKLIJKE den om het gebouw te redden12. fondlampen waren vervangen door MUSEA VOOR KUNST moderne verlichtingsarmaturen, op EN GESCHIEDENIS Van afbraak van het pand was er de toonkasten werden lichtbakken nooit sprake, maar door de nieuwe geplaatst en de originele wandbe- Hoewel het gebouw geen eigendom bestemming moest er snel een kleding en het textiel in de vitrines meer was van Wolfers Frères, werd oplossing gevonden worden voor waren verdwenen (afb.3). de winkel aan de Arenbergstraat het winkelmeubilair. Dat was niet Wanneer het interieur juist die door hen nog tot 1973 uitgebaat. In zo evident. Bij de verkoop van het moderniseringsoperatie onder- dat jaar stond de verhuizing naar gebouw in 1969 was het meubilair, ging, is niet bekend. In ieder geval een nieuw pand op de Louizalaan dankzij de interventie van Janine 2018 DECEMBER - NR029 gebeurde dat vóór 29 januari 1965, 18 gepland. De Kredietbank wenste Schotsmans-Wolfers, de klein- toen de BRT een reportage in de immers ook de gelijkvloerse verdie- dochter van Philippe en dochter van winkel draaide na een overval. ping met de mezzanine in gebruik Marcel Wolfers, uit de verkoopakte Daarop is duidelijk te zien dat de te nemen om ze in te richten als gelicht en eigendom van de firma renovatie al was doorgevoerd10. De vergaderzaal en bijkomende hal. Wolfers Frères gebleven13. originele wandbekleding was echter Over die plannen ontstond com- Er werden drie oplossingen overwo- al vóór 1954 vervangen, zoals blijkt motie. Verschillende actiegroe- gen: het integrale behoud ter plaatse BRUSSEL ERFGOED 071 HET wiNKEl­iNTEriEUR ‘WOlfErs FRÈRES’ VAN VicTOR HORTA van het nagelvaste en het losse meubilair, het behoud van enkel het muurvaste meubilair en de schen- king van het losstaande meubilair aan het Hortamuseum, of een ver- huizing van het vaste meubilair naar een zaal van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis die hiervoor heringericht zou worden. Het integrale behoud in situ van de winkel was uitgesloten. Na overleg met Jos Chabert en Pierre Falize, respectievelijk ministers van de Nederlandse en de Franse Cultuur, was gebleken dat de staat niet voor- nemens was de ruimte aan te kopen en een museale functie te geven, ver- mits er al een Hortamuseum bestond. Het behoud van alleen het muurvaste meubilair werd als een halfslachtige oplossing beschouwd. Daarom werd gekozen voor de laatste optie: Wolfers Frères schonk het nagelvaste meubi- lair aan de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis14. Dat Janine Schotsmans-Wolfers toen conser- vator was in de musea, zal zeker een rol hebben gespeeld in de beslis- sing.
Recommended publications
  • OSCAR VAN DE VOORDE (1871-1938) Meubel- En Interieurontwerper
    OSCAR VAN DE VOORDE (1871-1938) Meubel- en interieurontwerper "Un architecte qui a autre chose que des briques dans le ventre." Thomas De Keere (00904157) Masterproef voorgelegd tot het behalen van de graad van Master of Arts in de Kunstwetenschappen Promotor: Prof. Dr. Anna Bergmans Faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Universiteit Gent Vakgroep Kunst-, Muziek- en Theaterwetenschappen Academiejaar 2013-2014 Inhoud 0. Inleiding............................................................................................................................................................................................. 5 Opzet onderzoek en methodologie ........................................................................................................................................ 7 1. Oscar Van de Voorde (1871-1938) ...................................................................................................................................... 10 Gent: jeugd en opvoeding ........................................................................................................................................................... 10 Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Gent ......................................................................................................... 11 Hervormingen architectuuronderwijs ................................................................................................................................. 17 Kunst en Kennis ..............................................................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Artikel 19-20
    be style be heritage be .brussels be style be heritage be .brussels Speciaal nummer Open Monumentendagen Brussels Hoofdstedelijk Gewest be style September 2016 | N° 19-20 be heritage be .brussels Dossier STIJLEN GERECYCLEERD ART DECO EEN DECORATIEVE STIJL MET EEN ECLECTISCH DOSSIER KARAKTER PROF. DR. WERNER ADRIAENSSENS CONSERVATOR COLLECTIES 20STE EEUW, KONINKLIJKE MUSEA VOOR KUNST EN GESCHIEDENIS VRIJE UNIVERSITEIT BRUSSEL Ateliers d’Art Henri Beirnaert, bureau van de commissaris-generaal op de internationale tentoonstelling van moderne decoratieve en industriële kunsten in Parijs, 1925. (In: Exposition internationale des Arts décoratifs et industriels Modernes Paris 1925. Rapport Général présenté au nom de M. Fernand David. Sénateur, Commissaire Général de l'Exposition, par Paul Léon, Louis Nicolle, Henri­Marcel Magne, vol. IV Mobilier, Larousse, Paris, 1927, pl. LXXVIII) © KMKG. DE ART-DECOSTIJL KENDE EEN HOOGTEPUNT TIJDENS HET INTERBELLUM EN WAS BIJZONDER POPULAIR IN ALLE BEVOLKINGSLAGEN, WAT TOEN UNIEK WAS. STILISTISCH LAAT DEZE DECORATIEVE STIJL ZICH MOEILIJK DEFINIËREN. Historische stijlen, lokale invloeden en het modernisme vormen slechts een greep uit het repertorium dat door de art deco werd gerecupereerd en gemoderniseerd. Er is wel een constante: het betreft een modieuze stijl die zich perfect inpaste in de maatschappij van het interbellum. En dat had een reden. Voor het eerst was men er zich van bewust dat een decoratieve stijl die was gericht op een brede bevolkingslaag een economisch potentieel had. De architect Le Corbusier was de eer- kunsten van het interbellum valt, Het tweede evenement van bijzon- ste die de naam art deco gebruikte. ongeacht de stilistische invloedssfe- der belang was de Exposition inter- In L’Esprit Nouveau publiceerde hij ren.
    [Show full text]
  • Slinger Van Gratie
    Nieuw in de KMKG: Éternelle Idylle Slinger van gratie Voor een vleugje Wereldtentoonstelling van 1910 in Brussel kunt u tot 28 augustus in de hal van de KMKG terecht. De aanwinst 'Éternelle Idylle' van Philippe Wolfers (1858-1929) geeft er acte de présence. NEUS VOOR EN VAN WOLFERS veren bestek van Wolfers in art nouveau met de initialen Om de museumcollectie te verrijken is het voor een conser­ van Victor Horta, de kandelaars en de ring van Henry van vator niet alleen essentieel om privé- en handelscontacten de Velde, de uitgebreide collectie ivoorsculpturen van de te onderhouden, maar ook om vooruitziend te zijn. Con­ grootste Belgische beeldhouwers, en nu ook het marmeren servator Werner Adriaenssens van de collecties art nouveau Éternelle Idylle van Philippe Wolfers. Ze vormen de rug­ en art deco had weinig tijd nodig om de aankoop van de gengraat van de prestigieuze art-nouveau- en art-decozalen beeldengroep Éternelle Idylle te motiveren: "Een collega die in 2012 zullen openen." van de VUB is lid van de Koninklijke Commissie voor Mo­ Éternelle Idylle is een beeldengroep van vier zinnelijke numenten en Landschappen waardoor hij af en toe eige­ naakten die door een rozenslinger met elkaar verbonden naars begeleidt bij een eventuele klassering. In een Brussels zijn. De ogen van de man en de vrouw die elkaar omarmen, landhuis viel zijn oog op het beeld Éternelle Idylle. Omdat zijn half gesloten. Elk heeft een been evenwijdig met dat ik daar al onderzoek naar gedaan had, was de aankoop van de ander, als vormen ze één lichaam. De man ademt zeer snel afgehandeld.
    [Show full text]
  • The King Baudouin Foundation in Figures Working Together for a Better Society
    Spring 2018 European foundations are preserving cultural heritage for future generations Under the Honorary Chairmanship of HM Queen Mathilde www.kbs-frb.be • www.europe-kbf.eu • www.africa-kbf.org • www.kbfcanada.ca • www.kbfus.org • www.kbfcanada.ca • www.africa-kbf.org • www.europe-kbf.eu www.kbs-frb.be Brussels X, P309439 Editorial Table of contents 2 Editorial Luc Tayart de Borms Dossier ‘Your health’ > Managing Director 3-7 3 Living with dementia without stigma 4-5 Researchers, academics and patients in dialogue for priority setting in health Foreword 6-7 Rare diseases: the story of Aurélien 8-9 BruVoices: how to make Brussels Putting people at the heart of projects the attacks two years ago, to see how into a resilient city? Certain foundations focus on they feel about their city and to hear their supporting environmental groups, hopes and fears (p. 8-9). The need to 10-11 Prince Albert Fund exports business talent others target initiatives aimed at acknowledge and act on people’s feelings reducing social inequalities, while is also highlighted in the most recent New 12-13 Meetings between citizens and refugees some prefer to spend their time and Pact for Europe report, which underlines facilitating social integration money defending culture. Here at the how citizens cannot be ignored if the King Baudouin Foundation, we prefer, European Union is to emerge from the 14-15 Having African roots and living in Belgium: as is made clear by the breadth of threats and challenges of populism that facts & figures articles in the latest edition of our have blighted its member states in recent 16-17 European foundations are safeguarding International Magazine, a more holistic years (p.18-19).
    [Show full text]
  • 6018 Gentse Bijdr. 07 Adriaens*
    HET GIOCONDA-ENSEMBLE: DE ZWANENZANG VAN PHILIPPE WOLFERS EEN BELGISCHE BIJDRAGE AAN DE INTERNATIONALE TENTOONSTELLING VOOR MODERNE DECORATIEVE EN INDUSTRIËLE KUNSTEN VAN PARIJS IN 1925 WERNER ADRIAENSSENS Afb. 1. Opname gemaakt in het Gioconda-ensemble tijdens het officiële bezoek van Koningin Elisabeth I op 11 juni 1925 aan de internationale tentoonstelling voor moderne decoratieve en industriële kunsten van Parijs. V.l.n.r. Graaf Adrien van der Burch, Koningin Elisabeth, Philippe Wolfers, Gravin van der Burch. – Privé-archief, foto G. Champroux, Bruxelles. (Foto KMKG, R. Mommaerts) 132 WERNER ADRIAENSSENS Afb. 2. Philippe Wolfers, blauwdruk ondertekend Gioconda van de buffetkast, gedateerd 18.08.1924. Dit project werd samen met twee andere (afb. 3 & 4) op 15 september 1924 voorgelegd aan de Belgische vakjury van groep II. – Brussel, Algemeen Rijksarchief, MEZ Paris Expo 25, nr 465.1: 472 x 716 mm. (© ARA, foto J.J. Rousseau) HET GIOCONDA - ENSEMBLE : DE ZWANENZANG VAN PHILIPPE WOLFERS Afb. 3. Philippe Wolfers, blauwdruk ondertekend Gioconda van de inplanting van de interieurelementen in de zaal, gedateerd 27.08.1924. – 133 Brussel, Algemeen Rijksarchief, MEZ Paris Expo 25, nr 465.2: 612 x 735 mm. (© ARA, foto J.J. Rousseau) 134 WERNER ADRIAENSSENS Op de internationale tentoonstelling voor moderne deco- Invalides, de galerij die door de Franse organisatie was ratieve en industriële kunsten die in 1925 te Parijs plaats- voorzien voor de Belgische interieurkunstenaars of ensem- vond, werd in het Belgisch paviljoen een ensemble ten- bliers. De kunstenaar specifieerde zijn inzending als volgt: toongesteld dat werd overladen met lof vanwege de Une Salle à Manger comprenant le mobilier, l'argenterie, les internationale pers.
    [Show full text]
  • A Selectionof Highlights Presentedat Brafa
    A SELECTION OF HIGHLIGHTS PRESENTED AT BRAFA 2020 BY VICTOR WERNER Antonio De Val (Italy, 1895 - 1977) Man in front of a seahorse Art Deco period Dark patinated bronze Signed on the base De Val H. 111 cm, W. 95 cm, D. 45 cm Antonio De Val was married to Luisa Marino, daughter of sculptor and ceramist Raffaele Marino (1868 - 1959). He made his debut as a sculptor in 1921 at the exhibition Mostra dei Grigio-verdi di Napoli. He also created a series of Art Deco works in ceramics. As a ceramist, like other fellow ceramists such as Vincenzo Strio (1871 - 1949), Zina Aita (1900 - 1968) and Giuseppe Macedoni (1906-1986), he worked for the ceramics manufactory A. Freda & Figli in Naples, where his work was also exhibited. In 1934 he took part in Naples in the second exhibition of colonial art, Il Mostra d’Arte Coloniale di Napoli - which ran from October 1934 to January - with works in bronze and some sculptures in ceramics of animals, and in the 19th art biennial in Venice, XIX Biennale d’Arte di Venezia. He then exhibited his creations at the annual exhibition Esposizioni Annuali di Arte Sindacale di Napoli and in 1937, together with Giuseppina De Feo and Antonio Marone, he founded the Ceramica di Posillipo manufactory for the production of artistic ceramics, which was housed in part of his house in Via Manzoni 54 in Naples. His father-in-law Raffaele Marino was also active in the company. 1 In 1940 the magazine Emporium discussed one of his sculptures, Vittoria alata, which he had exhibited at the Triennale d’Oltremare di Napoli.
    [Show full text]
  • Le Libraire Alain Ferraton
    VENTE PUBLIQUE DE LIVRES ET DE GRAVURES OPENBARE VEILING VAN BOEKEN EN PRENTEN Vendredi 2 et samedi 3 octobre 2015 à 13 h Vrijdag 2 en zaterdag 3 octobre 2015 om 13 u Exposition : vendredi 25 et samedi 26 septembre de 10 à 19 h, du lundi 28 au mercredi 30 septembre de 10 à 19 h et jeudi 1er octobre de 10 à 18 h. Tentoonstelling : Vrijdag 25 en zaterdag 26 september van 10 tot 19 u, van maandag 28 tot woensdag 30 september van 10 tot 19 u en donderdag 1ste oktober van 10 tot 18 u. LE LIBRAIRE ALAIN FERRATON AF Exposition et vente à la librairie Chaussée de Charleroi, 162/8 – B 1060 Bruxelles Ouvert du mardi au samedi de 10 à 18 h 30 Tentoonstelling en veiling in de boekhandel Charleroisesteenweg, 162/8 – B 1060 Brussel Open van dinsdag tot zaterdag van 10 tot 18 u 30 Phone : 00. 32 (0)2.538.69.17 – Fax : 00. 32 (0)2.537.46.05 [email protected] – www.ferraton.be TABLE DES MATIÈRES VACATION DU VENDREDI 2 OCTOBRE 2015 À 13 H Livres anciens du 16e au 18e siècle 1-74 Gravures et cartes anciennes 75-87 Révolution française et Premier Empire : livres et autographes 88-125 Histoire générale, voyages : livres des 19e au 20e siècles 126-215 Histoire du livre et de la gravure. Catalogues raisonnés de graveurs. Iconographie 216-253 Belgicana 254-281 Asie, Afrique, Amérique, Islam : voyages, histoire, ethnographie, art… 282-306 Estampes et peintures chinoises et japonaises 307-339 Ésotérisme 340-350 Éditions originales, livres illustrés, reliures du 19e siècle 351-369 Livres illustrés par Gustave Doré 370-379 Livres illustrés et gravures de Félicien Rops 380-391 Gastronomie 392-409 Sciences, techniques, botanique, chasse, équitation, médecine… 410-437 Photographie 438-451 Bandes dessinées 452-482 Architecture du Moyen Âge à l’Art nouveau 483-501 Arts appliqués 502-508 Art du Moyen Âge au 18e siècle 509-536 Collection « Zodiaque » 537-546 Cartes postales et chromos 547-582 VACATION DU SAMEDI 3 OCTOBRE 2015 À 13 H Dessins, gravures, tableaux du 20e siècle 583-648 De Dada à Cobra : les Avant-gardes artistiques et littéraires du 20e s.
    [Show full text]
  • Philippe Wolfers, Un Artiste Art Nouveau À La Tête D'une Entreprise
    LABORATOIRE HISTORIQUE 1, BRUXELLES-BRUSSEL 22 OCTOBRE 2005-12-19 PAR WERNER ADRIAENSSENS, CONSERVATEUR DE LA SECTION ARTS DÉCORATIFS, INDUSTRIES D'ART ET ARTS GRAPHIQUES DU XXe SIÈCLE, MUSÉES ROYAUX D'ART ET 'HISTOIRE Philippe Wolfers, un artiste Art Nouveau à la tête d’une entreprise industrielle Philippe Wolfers est généralement considéré comme un artiste indépendant jouissant, dès 1900, d‟une réputation internationale et dont l‟expression dans le domaine des arts est dissociée de sa fonction de directeur artistique de la firme Wolfers Frères. Le présent travail, essentiellement basé sur des documents d‟archives et sur des articles de ses contemporains, a d‟abord pour but de voir si l‟on peut véritablement parler de l‟œuvre personnelle de Philippe Wolfers et, ensuite, dans quelle mesure cette dernière peut être dissociée de ses activités au profit de la firme. L‟étude englobe la création artistique de l‟artiste au cours de la période comprise entre 1874 –année de son entrée dans la firme familiale– et 1902 –moment où il devient sculpteur1. D’un modeste atelier d’orfèvrerie à une firme de réputation internationale Pour Wolfers Frères, 1900 fut une année faste à de nombreux points de vue. Non seulement, la firme, fondée à Bruxelles en 1850 par Louis Wolfers (1820-1892), fêta ses 50 ans d‟existence, mais l‟avenir s‟annonçait très prometteur puisque, au cours de la dernière décennie du XIXe siècle, l‟orfèvrerie était devenue une des premières maisons au monde. Même si la vogue que connut la firme Louis Wolfers se situe dans les années 1870, ce sont essentiellement les trois fils, Philippe (1858-1929), Marc [dit Max] (1859-1953) et Robert (1867-1959), aidés par leur cousin et beau-frère Albert (1862-1934)2, qui furent responsables du succès croissant basé sur une organisation réfléchie et une collaboration parfaite, décrite avec brio par Victor Horta : “ […]; ils se complètent si entièrement que l’on pourrait les désigner comme trois têtes sous un même bonnet.
    [Show full text]
  • La Joaillerie Wolfers Frères
    56 avril - mai - juin 2018 www.scienceconnection.be paraît cinq fois l’an bureau de dépôt: Bruxelles X recherche espace nature art documentation / P409661 ISSN 1780-8456 Le magazine de la POLITIQUE SCIENTIFIQUE FÉDÉRALE recherche espace nature art documentation www.belspo.be La Politique scientifique fédérale, outre la Direction générale ‘Recherche et Spatial’ et les Services d’appui, regroupe des Établissements scientifiques fédéraux et des Services de l’État à gestion séparée. Etablissements scientifiques fédéraux Archives générales du Royaume Centre d’Etudes et de Documentation Archives de l’Etat dans les provinces Bibliothèque royale de Belgique Guerre et Sociétés contemporaines Cinémathèque royale de Belgique www.arch.be www.kbr.be www.cegesoma.be www.cinematek.be Musées royaux des Beaux-Arts de Belgique Musées royaux d’Art et d’Histoire Institut royal du Patrimoine artistique www.fine-arts-museum.be www.mrah.be www.kikirpa.be Institut royal des Sciences naturelles de Belgique / Muséum des Sciences naturelles Musée royal de l’Afrique centrale www.sciencesnaturelles.be www.africamuseum.be Institut royal météorologique de Institut royal d’Aéronomie spatiale de Planétarium de l’Observatoire royal de Observatoire royal de Belgique Belgique Belgique Belgique www.astro.oma.be www.meteo.be www.aeronomie.be www.planetarium.be Institutions partenaires Académie royale des Académie royale des Sciences, des Lettres et des Institut Von Karman Fondation universitaire Fondation Biermans-Lapôtre Academia Belgica Sciences d’Outre-mer Beaux-Arts de
    [Show full text]
  • The Influence of Theosophy on Belgian Artists, Between Symbolism and the Avant-Garde (1890–1910) [A La Recherche D'une Forme-Pensée
    Sébastien Clerbois In Search of the Forme-Pensée: The Influence of Theosophy on Belgian Artists, Between Symbolism and the Avant-Garde (1890–1910) [A la recherche d'une forme-pensée. L'influence de la théosophie sur les artistes en Belgique, entre symbolisme et avant-garde (1890-1910)] Nineteenth-Century Art Worldwide 1, no. 2 (Autumn 2002) Citation: Sébastien Clerbois, “In Search of the Forme-Pensée: The Influence of Theosophy on Belgian Artists, Between Symbolism and the Avant-Garde (1890–1910) [A la recherche d'une forme-pensée. L'influence de la théosophie sur les artistes en Belgique, entre symbolisme et avant-garde (1890-1910)],” Nineteenth-Century Art Worldwide 1, no. 2 (Autumn 2002), http://www.19thc-artworldwide.org/autumn02/259-in-search-of-the-forme-pensee-the- influence-of-theosophy-on-belgian-artists-between-symbolism-and-the-avant- garde-1890-1910. Published by: Association of Historians of Nineteenth-Century Art Notes: This PDF is provided for reference purposes only and may not contain all the functionality or features of the original, online publication. ©2002 Nineteenth-Century Art Worldwide Clerbois: In Search of the Forme-Pensée Nineteenth-Century Art Worldwide 1, no. 2 (Autumn 2002) In Search of the Forme-Pensée: The Influence of Theosophy on Belgian Artists, Between Symbolism and the Avant-Garde (1890–1910) [A la recherche d'une forme-pensée. L'influence de la théosophie sur les artistes en Belgique, entre symbolisme et avant-garde (1890-1910)] by Sébastien Clerbois Assuming that there are points in common between Symbolism and the avant-garde, little interest has been shown to date in studying these connections.
    [Show full text]
  • Diva, a Brilliant Story
    DIVA, A BRILLIANT STORY Visitor’s guide: six rooms, six stories Kindly return this guide at the end of your visit. It can be accessed online at divaantwerp.be. The illustrated book Brilliant Stories takes a more detailed look at DIVA. INTRODUCTION Introduction Diamonds have been associated with Antwerp for centuries. Ground floor Six themes and 14 key pieces from DIVA’s collection provide Scan your ticket here the framework for the diamond story which DIVA tells in her own inimitable way. This visitor’s guide describes each of the 607 objects on display in the six rooms. Visitor’s guide DIVA Visitor’s Experience DIVA! Highlights ≥ You might like to listen to the fictitious audio stories, recorded by theatre If you are short of time, you can Shop and film director Frank Van Laecke, follow the highlight tour, marked and follow DIVA’s butler. These sound on the plan with the following star recordings are marked on the plan with symbol. the diamond symbol. If you just read the boxed ≥ The butler’s introductory stories information, you can do the tour in automatically play as you enter each 45 minutes. new room. Or you can point the device at the butler symbol and click to activate the stories. ≥ Factual information can be accessed interactively where you see the headset symbol. Diamond (fictitious audio stories) Butler (introductory stories) Headset (factual information) Entrance 2 3 DIVA’S ROOM OF WONDER: 15 COLLECTING AND INSPIRING 16 DIVA’s Room of Wonder DIVA’s 13 Experience DIVA’s Room of Wonder During the sixteenth and the beginning of the seventeenth 17 century Antwerp was a global ≥ Listen to fictitious stories about seven centre for the production of luxury key pieces or consult the historical facts goods.
    [Show full text]