10 ZITTING 1961—1962 — 6611

Gemeentelijke herindeling van de Vechtstreek en wij- Ziglng van de grenzen van enkele nabij tlez.e streek gelegen gemeenten

MEMORIE VAN TOELICHTING

Nr. 3

Hoewel de Utrechtse Vechtstreek één van de oudste foren- verkeren in een vergelijkbare positie; de administratie van deze sengebieden van ons land is — een aantal buitenplaatsen ge- gemeenten wordt verzorgd ter gemeenschappelijke secretarie tuigt nog hiervan — heeft het forensisme hier (nog) niet op te , terwijl zowel het burgemeestersambt als het secre- ruime schaal ingang gevonden en heeft de streek tot nu toe tariaat van beide gemeenten in één persoon is verenigd. haar geheel eigen karakter vrijwel ongeschonden weten te Ruwiel neemt geografisch een unieke plaats in. De gemeente bewaren. Dit mag merkwaardig worden genoemd, wanneer bestaat namelijk uit drie gebiedsdelen, die vrijwel geheel van wordt bedacht, dat de Vechtstreek, in ruime mate met natuur- elkaar zijn gescheiden door territoir van andere gemeenten. schoon bedeeld zijnde, een aantrekkelijk woongebied is; dat zij Ook het grensbeloop van de drie afzonderlijke delen is hoogst aan het recreatiegebied van de Loosdrechtse plassen grenst; ondoelmatig. Zo is de Portengensedijk over een afstand van „onder de rook" van de Utrechtse zowel als de Amsterdamse nauwelijks 2250 meter in drie verschillende gemeenten ge- agglomeratie is gelegen en via goede verbindingen, onder meer legen en vormt zij de grens tussen een telkens wisselende com- de snclverkeersweg Utrecht—Amsterdam, bereikbaar is. In- binatie van die gemeenten. middels is zich evenwel een kentering aan het aftekenen. De Voor een gemeentelijke herindeling van de streek laten zich Vechtstreek gaat geleidelijk meer aantrekkingskracht uitoefe- verschillende oplossingen denken, welke elk voor zich voor- nen op hen, die ,,buiten" wensen te wonen. Daarnaast is een en nadelen met zich brengen. Zij zijn door het provinciaal be- toenemende vestiging van industriële bedrijven waarneembaar. stuur en de ondergetekende uiteraard nauwgezet overwogen. Weliswaar kan in dit stadium nog niet van een verstedelijking Hoewel de ondergetekende meent een beschouwing van de worden gesproken, doch dit neemt niet weg, dat het gebied diverse mogelijkheden achterwege te kunnen laten, wil hij toch toch gaandeweg meer bij de ruimtelijke problematiek van het met een enkel woord wijzen op de tijdens de voorbereiding van westen des lands wordt betrokken. In deze omstandigheden is het voorstel naar voren gekomen gedachte van samenvoeging dan ook de verwachting gerechtvaardigd, dat de Vechtstreek van de gemeenten , Loenen en Vreeland en het aan- aan het begin staat van een ontwikkeling, welke — wanneer grenzende gebied van de gemeenten Ruwiel en . zij straks goed op gang zal zijn gekomen — een wezenlijke Een dergelijke combinatie zou een gemeente met ongeveer bedreiging voor dit open gebied zal vormen. 12 000 inwoners opleveren; onmiskenbaar een, naar de ver- Het verheugt de ondergetekende, dat het provinciaal be- houdingen van deze streek, grote gemeente. Met deze combi- stuur van Utrecht deze aanstaande ontwikkeling tijdig heeft natie zou worden bereikt, dat vrijwel het gehele Vechtgebied onderkend en er zich rekenschap van heeft gegeven, dat de bestuurlijk in één gemeente zou zijn ondergebracht. Daarin tegenwoordige gemeentelijke indeling daarop niet is berekend. zijn bepaalde voordelen gelegen. Een nadeel zou echter zijn, De te verwachten veranderingen in de structuur van de streek dat in de combinatie het agrarische element een minderheids- zullen immers aan de visie, besluitvaardigheid en bestuurs- positic zou innemen. Het moet dubieus worden geacht of daar- kracht van in het bijzonder de plaatselijke besturen hoge eisen mede het streven naar behoud van het landelijk karakter van stellen. Nu vijf van de acht hier gelegen gemeenten minder dan de streek zou worden gediend. Nu de bedoelde combinatie niet 2000 inwoners tellen moet worden gevreesd, dat het merendeel noodzakelijk kan worden genoemd, verdient het veeleer aan- der gemeenten in dit opzicht noodzakelijkerwijs tekort zal beveling, zoveel mogelijk rekening te houden met de oriëntatie schieten. Bovendien is, nog afgezien van de geringe inwoner- en de voorkeur van de bewoners en de gemeentelijke hcrinde- tallen, het grensbeloop op tal van punten ondoelmatig. ling niet verder te doen strekken dan voor een verantwoorde Tot de Vechtstreek en het naar het westen daaraan grenzen- ontwikkeling van de streek onvermijdelijk is. de platteland behoren de gemeenten Het voorstel komt in grote trekken op het volgende neer: Loenersloot 700 inwoners 1) a. Samenvoeging van de gemeenten Loenen en Vreeland; Ruwiel 758 b. Verdeling van het grondgebied van de gemeenten Ru- wiel en Loenersloot over de gemeenten en Breu- Nigtevccht 993 kelen; Vreeland 1373 c. Grenscorrecties van minder ingrijpende aard. Kockengen 1714 ,, Loenen 3329 ,, Ad a: Samenvoeging van de gemeenten Loenen en Vreeland Abcoude 4947 Breukelen 6730 De gemeenten Loenen, Vreeland en stemmen in vele opzichten overeen; bepaaldelijk ook de godsdienstige en De gemeenten Ruwiel en Loenersloot hebben een gemeen- politieke samenstelling van de bevolking en de economische schappelijke secretarie in de door de gemeentegrens doorsne- structuur vertonen sterke overeenkomst. Bovendien staan de den kern Nieuwer ter Aa. De burgemeester van beide gemeen- drie gemeenten, wat de toekomst betreft, voor een gelijke taak. ten is tevens burgemeester van Loenen. Ook het secretaris- en In verband met een en ander is aanvankelijk door Gedepu- ontvangersambt in eerstgenoemde gemeenten wordt door de- teerde Staten een samenvoeging van deze drie gemeenten over- zelfde persoon bekleed. De gemeenten Vreeland en Nigtevecht wogen. De gemeente Nigtevecht is evenwel sterk geïsoleerd ge- 1) Naar de toestand op 1 januari 1961. legen. Van de omliggende gemeenten is Abcoude te bereiken 1

via een zogenaamde rijdende pont over het kanaal en langs een gemaakt door haar geheel bij Breukelen in te delen, in deze particuliere, minder goed onderhouden, landweg met een tol; gemeente tot een levenskrachtig goed geoutilleerd forensen* met Nedcrhorst den Berg, dat aan de overzijde van de Vecht dorp zal kunnen uitgroeien. In verband met een en ander wordt is gelegen, is er een verbinding via een voetvcer over de Vecht. voorgesteld, Oukoop en Nieuwer ter Aa met omgeving, te Voor degenen, die in het algemeen zijn aangewezen op de weten het overgrote deel van het grondgebied van de gemeente openbare middelen van vervoer, kunnen de verbindingen met Loenersloot en het noordoostelijke deel van het territoir van Loenen en Vreeland eveneens minder gunstig worden ge- de gemeente Ruwiel, bij de gemeente Breukelen in te delen. noemd. De inwoners van Nigtcvecht oriënteren zich dan ook De indeling van de beide overige delen van Ruwiel brengt voornamelijk op het nabij gelegen verzorgende centrum Weesp, de positie van de gemeente Kockengen in het geding. Kocken- waarmede een busverbinding bestaat. Een samenvoeging van gen telt thans 1714 inwoners en heeft een naar verhouding Nigtevecht met Loenen en Vreeland heeft de raad van eerst- vrij grote, goed verzorgde, dorpskern. Verwacht wordt, dat de genoemde gemeente, ook indien deze — zoals Gedeputeerde gemeente niet in betekenende mate bij de in deze streek op Staten tijdens de voorbereiding van het voorstel een ogenblik handen zijnde ontwikkeling zal worden betrokken en dat haar hebben overwogen — een voorlopig karakter zou dragen, na- overwegend agrarische inslag geen wijziging zal ondergaan. Nu drukkelijk van de hand gewezen. Nu in de gegeven omstandig- voor opheffing van Kockengen geen directe noodzaak bestaat, heden deze samenvoeging wel een verbetering in de bestaande hebben Gedeputeerde Staten naar de mening van de ondergc- situatie zou brengen doch niet de aangewezen oplossing kan tekende terecht voorgesteld de zelfstandigheid van deze ge- worden geacht, zijn de betreffende plannen losgelaten. Met meente te sparen. Hiervan uitgaande zouden de beide bedoelde Gedeputeerde Staten van Utrecht is de ondergetekende van gebiedsdelen van Ruwiel zowel aan Kockengen als aan Breu- mening, dat de positie van de gemeente Nigtevecht dient te kelen kunnen worden toegevoegd. Beide oplossingen hebben worden bezien in samenhang met die van de aangrenzende gemeen, dat de betreffende gebiedsdelen een welkome ver- Noordhollandse gemeenten. In afwachting daarvan ware de sterking zouden betekenen voor de gemeente, waaraan zij zelfstandigheid van de kleine gemeente Nigtevecht, althans zouden worden toegevoegd. Enerzijds is voor Kockengen een voorlopig, te handhaven. versterking wenselijk, gelet op het geringe inwonertal van deze Samenvoeging van de gemeenten Loenen (3329 inwoners) gemeente. Anderzijds moet het ten opzichte van Breukelen en Vreeland tl373 inwoners) is een voor de hand liggende van belang worden geacht, dat hier de agrarische invloed zo- maatregel. Beide gemeenten staan, als gezegd, voor dezelfde veel mogelijk tot gelding kan worden gebracht. taak, welke voornamelijk op het onderbrengen van forensen Bij het bepalen van een standpunt omtrent de indeling van en wellicht ook van enige industrie zal zijn gericht. Een door de beide bedoelde delen van Ruwiel hebben Gedeputeerde samenvoeging verkregen nieuwe gemeente zal deze taak op Staten zich tenslotte laten leiden door de oriëntatie van de meer verantwoorde wijze ten uitvoer kunnen brengen dan de bewoners ter plaatse. Nu de bewoners van Portengen (het beide gemeenten afzonderlijk. Het karakter van de beide dor- middelste deel van Ruwiel) op Kockengen en die van Kortrijk pen, dat sterk overeenstemt — zij het, dat in Vreeland meer in- (het zuidelijke deel van Ruwiel) op Breukelen zijn georiën- woners in de nijverheid werkzaam zijn dan in Loenen — zal teerd, hebben Gedeputeerde Staten voorgesteld, Portengen ge- daardoor zoveel mogelijk behouden kunnen blijven. Het ver- heel bij Kockengen en Kortrijk deels bij Breukelen en deels dient aanbeveling, aan de combinatie ook het kleine dorp bij Kockengen in te delen. De ondergetekende kan zich daar- Loenersloot (rond 425 inwoners), behorende tot de gemeente mede verenigen. Hij moet daarbij evenwel opmerken, dat deze met deze naam, toe te voegen. Ook deze kern is namelijk nauw indeling niet zonder bezwaren is. Zo is de nieuwe grens niet bij de ontwikkeling van het onderhavige gebied betrokken. De duidelijk in het terrein waarneembaar en wordt een gebied onderlinge afstanden tussen de drie dorpen zijn gering en de (Kortrijk) aan Breukelen toegevoegd, terwijl dit landschappe- verbindingen zijn goed te noemen. De nieuwe gemeente, waar- lijk bij Kockengen aansluit. Daar staat echter tegenover, en voor de naam Loenen wordt voorgesteld, zal ruim 5100 in- dat is het voordeel van de gekozen oplossing, dat Kockengen woners tellen. zowel als Breukelen enige versterking verkrijgen. Het bevolkingsaantal van Kockengen zal tengevolge van de Ad b: Verdeling van het grondgebied van de gemeenten gebiedsuitbreiding de 2000 overschrijden. Gegeven de beschei- Ruwiel en Loenersloot over de gemeenten Kockengen en den taak van deze landelijke gemeente mag dit aantal vol- Breukelen doende worden geacht. Breukelen ontwikkelt zich de laatste jaren geleidelijk tot een Ruwiel en Loenersloot zijn de kleinste gemeenten van de verzorgend centrum, hetgeen onder meer uit de onderwijsvoor- streek; zij tellen respectievelijk 758 en 700 inwoners. De kleine zieningen blijkt. De industrie neemt gestadig in omvang toe. kern Loenersloot (rond 425 inwoners) is, als gezegd, nauw Voorts zijn handel en recreatie van grote betekenis. Daarnaast verbonden met Loenen. Ruwiel, dat uit drie afzonderlijke delen mogen evenwel de agrarische belangen niet worden onderschat. bestaat, heeft geen kern van enige betekenis. Het betreft hier Een versterking van de agrarische functie zal een evenwichtige overwegend agrarische gebieden, die zonder elk voor zich of structuur zonder twijfel ten goede komen. Daarbij zal, naar gezamenlijk een eenheid te zijn, op willekeurige wijze twee vertrouwd mag worden, niet alleen het agrarische element in gemeenten vormen. Breukelen doch — in breder verband bezien — mede het De kern Loenersloot is, tussen de snelverkeersweg Utrecht— streven naar behoud van het streekeigene zijn gebaat. Amsterdam en het Amsterdam—Rijnkanaal, in het uiterste Opmerking verdient, dat de Gewestelijke Raad Utrecht van noorden van de gemeente Loenersloot gelegen en vormt de het Landbouwschap zich met de ontworpen indeling heeft westelijke hoekpunt van de ongeveer gelijkzijdige driehoek verenigd. Vreeland—Loenersloot—Loenen. Zoals in het gestelde ad a is opgemerkt, verdient het aanbeveling, deze kern bij de nieuwe Ad c: Grenscorrecties van minder ingrijpende aard gemeente Loenen onder te brengen. De westelijke grens van deze gemeente kan dan langs de genoemde snelverkeersweg Van de gelegenheid kan gebruik worden gemaakt, het grens- worden gelegd. Westelijk van deze weg zijn de nederzetting beloop van enkele in en nabij de Vechtstreek gelegen gemeen- Oukoop en de kern Nieuwer ter Aa gelegen; deze laatste ligt ten op een aantal punten te herzien, deels uit doelmatigheids- op de grens tussen de gemeenten Loenersloot en Ruwiel. Ou- overwegingen, deels in verband met in uitvoering zijnde ruil- koop en Nieuwer ter Aa hebben met Loenen weinig contact; verkavelingswerken. De voorgestelde correcties zijn van weinig de bewoners zijn voornamelijk op het verzorgende centrum importantie. Breukelen georiënteerd. De afstand, met name van Nieuwer ter Aa naar Breukelen, is gering. De mogelijkheid moet aan- 1. Abcoude—nieuwe gemeente Loenen wezig worden geacht, dat deze kern, indien aan haar bestuur- a. Een agrarisch gebied met slechts enkele inwoners is lijke verdeeldheid over twee kleine gemeenten een einde wordt geografisch van de rest van de gemeente Abcoude gescheiden I 2 door het Amsterdam Rijnkanaal. Indeling van dit gebied bij te worden aangebracht. De nieuwe grens is zodanig gekozen, de nieuwe gemeente 1.oenen verdient aanbeveling; dal de weg geheel tot het territoir van Kockengen blijft be- b. Het kasteel Locnersloot is niet in de gemeente I.oener- horen en dat het nieuwe kruispunt (de Bom) geheel in de slooi gelegen doch juist aan de andere zijde van de grens op gemeente Vleuten-Dc Meern komt te liggen. het territoir van de gemeente Abcoude. Nu wijziging van de c. Ter verkrijging van een beter grensbeloop is het wenselijk gemeentelijke indeling van het dorp Loenersloot wordt voor- de noordwestelijke hoek van de polder Themaat van de ge- gesteld, is het wenselijk, het kasteel, tezamen met het dorp, meente Kockengen naar de gemeente Vleuten-Dc Meern over in de nieuwe gemeente 1.oenen op te nemen. te doen gaan. 2. Abcoude—Vinkeveen en Waverveen 7. Kainerik-—Harmeien a. Het politietoezicht op het tappunt van de rijksweg Een uitloper van het grondgebied van de gemeente Kamerik Utrecht—Amsterdam bij de kruising met de provinciale weg nabij de grens met de gemeente Woerden, plaatselijk bekend Haarlem—Hilversum kan het best worden verzorgd van de als „de Putkop", ligt temidden van het territoir van de ge- gemeente Vinkevecn en Waverveen uit. Dit tappunt bevindt mcente Harmeien. Voorgesteld wordt, de grens langs de Ger- zich echter op grondgebied van de gemeente Abcoude. Bovcn- vercopse voorvliet te leggen, waardoor hel bedoelde gebied tol dien is de gebiedsstrook ten westen van de rijksweg geografisch de gemeente Harmeien zal behoren. gescheiden van de gemeenten waartoe zij behoort. Het ontwerp voorziet daarom in een verlegging van de grens tussen beide 8. Vleuten-De Meern—Harmeien gemeenten van de Groenlandse kade naar de oostelijke cigen- a. Tussen beide gemeenten zal, evenals tussen Kockengen domsgrens van de rijksweg. en Harmeien, een correctie van de grens nodig zijn in verband />. De Botsholsedijk is over een zeer kleine afstand gelegen met de demping van de Bijleveld. in de gemeente Abcoude. Toevoeging van dit gedeelte, dat de b. Verbetering van het grensbeloop is voorts nodig langs verbinding vormt tussen deze dijk en de Botsholse dwarsweg, de Dorpeldijk. In het voorstel is de nieuwe grens langs de zuid- beide behorende tot de gemeente Vinkeveen en Waverveen, zijde van de Dorpeldijk getrokken, zodat deze weg geheel tot aan die gemeente, betekent een verbetering in het grens- de gemeente Vleuten-Dc Meern zal gaan behoren. beloop. In verband met de onduidelijke oeverlijn van het aan- grenzende plassengebied is de nieuwe grens ter plaatse gepro- 9. Vleuten-De Meern— iecteerd tussen de oeverstrook en de weg. De vier woningen Door de aanleg van de rijksweg Utrecht—Amsterdam is aan de noordzijde van de Botsholsedijk. waarvan de bewoners een smalle strook van Maarssen gescheiden van het overige op Vinkevcen en Waverveen zijn georiënteerd, blijven behoren deel van deze gemeente. Mede als gevolg van ruilverkavelings- tot de gemeente Abcoude, zulks ter wille van een zo duidelijk werken in dit gebied moet het een verbetering worden geacht, mogelijke grenslijn. de grens ter plaatse door de rijksweg te doen vormen. 3. Vinkevecn en Waverveen—Breukelen 10. Vleuten-De Meern—Utrecht Overeenkomstig de suggestie van de Gewestelijke Raad van Ruilverkavelingswerken in het grensgebied geven aanleiding het Landbouwschap wordt voorgesteld, de buurtschap Den tot de volgende grenswijzigingen: Bosch, bestaande uit een zestal boerderijen, evenals de kern a. nabij de Hof ter Weijdeweg onmiddellijk ten noorden van Nieuwer ter Aa, waarop de nederzetting is georiënteerd, bij de de spoorbaan Utrecht—'s-Gravenhage; gemeente Breukelen onder te brengen. b. in het gebied van de Lage Weide, waar het grensbeloop 4. Wilnis—Kamerik—Kockengen bijzonder grillig is; a. Nabij het punt van samenkomst van de drie gemeenten c. nabij de driesprong, opdat de woningen ter plaatse tot zal een onoverzichtelijke situatie ontstaan bij het kruispunt van Vleuten-De Meern zullen gaan behoren. De bewoners zijn de aan te leggen provinciale weg 3 en de te verleggen Geer- voor hun dagelijkse voorzieningen op die gemeente aange- kade. Het verdient aanbeveling dit kruispunt geheel bij de wezen. gemeente Wilnis in te delen en de grens tussen Kamerik en Kockengen langs de oostzijde van de provinciale weg te projec- Tegenvoorstellen van de gemeenten teren. Hierna worden onder het opschrift ..Meningen van de ge- h. Tussen beide laatstgenoemde gemeenten is voorts een meenteraden" de standpunten van de raden van de bij het correctie van het grensbeloop wenselijk nabij de Meentweg. voorstel betrokken gemeenten beknopt weergegeven. Omdat Zodra deze weg zal zijn verlengd en verbonden met genoemde deze korte opsomming zich minder leent voor een bespreking provinciale weg is een kleine verschuiving van de grens nodig van een tweetal vrij ingrijpende tegenvoorstellen van de raden, opdat de weg geheel binnen het territoir van de gemeente wordt daartoe thans overgegaan. Kockengen zal zijn gelegen. a. Samenvoeging van Nigtevecht en Vreeland 5. Kockengen—Harmeien In het stadium waarin Gedeputeerde Staten een plan tot In ruilverkavelingsverband zal de Bijleveld gedeeltelijk wor- samenvoeging van Loenen, Vreeland en Nigtevecht aan de den gedempt, onder meer in het grensgebied van beide ge- raden der gemeenten hadden voorgelegd, hebben de raden meenten. Over de gedempte Bijleveld zal ter plaatse een weg van de beide laatstgenoemde gemeenten te kennen gegeven, worden aangelegd. In verband daarmede behoeft de grens dat zij, hoezeer zij ook hun bezwaren tegen opheffing van de enige herziening. gemeenten handhaafden, zich eventueel met een combinatie van Nigtevecht en Vreeland zouden kunnen verenigen. De 6. Kockengen—Vleuten-De Meern raad van Nigtevecht kwam tot dit standpunt met vier tegen a. De zuidelijke uitloper van Kockengen ten zuiden van drie stemmen. In een later stadium, toen Gedeputeerde Staten de spoorlijn Rotterdam—Amsterdam is van het overige deel tot het in het voorafgaande omschreven inzicht waren ge- van die gemeente gescheiden. Dit is eveneens het geval met komen, dat van samenvoeging van de drie gemeenten diende het uiterste noordwesten van Vleuten—De Meern. Mede in te worden afgezien, is de mogelijkheid van combinatie van verband met ruilverkavelingswerken is uitwisseling van deze Nigtevecht en Vreeland door de raden dezer gemeenten buiten gebieden tussen de beide gemeenten wenselijk. De genoemde beschouwing gelaten. spoorlijn vormt een duidelijke grens. Zoals in het voorafgaande reeds is vermeld, zou door samen- b. Nu de Laag Nieuwkoopsebuurtweg in ruilverkavelings- voeging van Nigtevecht, Vreeland en Loenen wel een gemeente verband is verbeterd, dient een kleine grenscorrectie ter plaatse doch — zelfs op de duur — niet een gemeenschap worden 13

verkregen. Dil bezwaar weegt voor Gedeputeerde Staten der- of als gevolg daarvan een voortzetting van de zelfstandigheid mate zwaar, dat zij de ondergetekende hebben geadviseerd, van Kockengen nog wel verantwoord zou kunnen worden ge- Nigtevecht buiten de combinatie te laten. noemd. Hoe dit ook zij, een eventuele samenvoeging van Moet dus een samenvoeging van Nigtevecht, Vreeland en Kockengen met Loenersloot en Ruwiel kan in elk geval niet Loenen, mede naar het inzicht van de ondergetekende geacht als een reële oplossing worden gezien. Vooreerste zou deze worden geen aanbeveling te verdienen, te meer is dit het ge- samenvoeging aan een (agrarische) versterking van Breukelen val met een combinatie van Nigtevecht en Vreeland. Niet in de weg staan en het in één gemeente bijeenbrengen van het alleen zouden zich bij deze combinatie dezelfde bezwaren als dorp Loenersloot met de kernen Vreeland en l.oenen ver- bij samenvoeging van de drie gemeenten voordoen doch boven- hinderen; zoals in het voorafgaande reeds is vermeld, moeten dien zou door deze combinatie een gemeente van slechts deze beide maatregelen evenwel in hoge mate wenselijk worden rond 2300 inwoners worden verkregen, waarvan, lettende op geacht. Voorts zou Breukelen niet in de gelegenheid zijn — ook de toekomst van het onderhavige gebied, bepaald niet zou dit aspect is reeds eerder in deze memorie besproken — de kunnen worden gezegd, dal zij zou zijn opgewassen tegen de nabijgelegen kern Nieuwer ter Aa, waarvan de bewoners op taak waarvoor zij zou komen te staan. Daar komt bij, dat door het dorp Breukelen zijn georiënteerd, tot een gezonde ontwik- combinatie van Nigtevecht en Vreeland het voordeel, dat een keling te brengen; hierdoor zou niet alleen het belang van samenvoeging van deze beide gemeenten met Loenen met zich Nieuwer ter Aa doch mede een harmonische expansie van zou brengen, niet zou worden bereikt. Het gaat er immers niet Breukelen worden geschaad. Tenslotte zij er op gewezen, dat in alleen om, de ontwikkeling van de Vechtstreek in handen te de combinatie Loenersloot Ruwiel Kockengen drie hoofdkernen geven van daartoe voldoende krachtige evenwichtig samenge- zouden zijn gelegen, te weten Kockengen vrijwel geheel in het stelde gemeenten, als hoedanig Maarssen, (nieuw) Breukelen zuiden, Loenersloot in het uiterste noorden en Nieuwer ter Aa en (nieuw) Loenen stellig kunnen worden aangemerkt, doch eveneens in het noordelijke deel. De onderlinge afstanden en het is, wat het onderhavige gebied betreft, van overwegend verbindingen zouden op zich zelf reeds als een belemmering belang, dat in het kwetsbare landschap rond de kernen Vree- voor de vorming van een bestuurlijke eenheid moeten worden land, Loenersloot en Loenen een uniform gemeentelijk beleid aangemerkt. Nu bovendien de bestaande gemeente Kockengen wordt verzekerd. Een samenvoeging van Nigtevecht, Vreeland in de bedoelde combinatie een meerderheidspositie zou in- en Loenen, waarvan Gedeputeerde Staten en de ondergete- nemen, welke door de bewoners van Portengen (thans Ruwiel) kende, de voor- en nadelen daarvan tegen elkaar afwegende, nog zou worden versterkt, zou met deze combinatie bepaald tenslotte zij het node hebben gemeend te moeten afzien, zou niet worden tegemoet gekomen aan het verlangen van de be- dit belang veilig stellen. Een combinatie van Nigtevecht en volking van Loenersloot en Ruwiel, het plaatselijk bestuur in Vreeland, welke nauwelijks als een verbetering van de be- eigen hand te houden. Anderzijds zou de uitgesproken agra- slaande situatie zou kunnen worden gezien, zou met dit be- rische gemeente Kockengen er niet mede gebaat zijn, dat daar- lang geen rekening houden en moet alleen reeds om die reden aan de potentiële forensengebieden, thans behorende tot Loe- worden afgewezen. nersloot (het dorp Loenersloot en in mindere mate Oukoop) en Ruwiel (Nieuwer ter Aa en omgeving) zouden worden toe- b. Samenvoeging van Ruwiel en Loenersloot gevoegd; nog minder zou dit trouwens, als gezegd, de ontwik- keling van deze gebieden ten goede komen. Al met al moet een De raden van Ruwiel en Loenersloot hebben het voorstel ge- samenvoeging van de gemeenten Loenersloot, Ruwiel en Koe- daan, deze beide gemeenten samen te voegen. Hoewel de ge- kengen zowel als een combinatie van de beide eerstgenoemde mcenten gezamenlijk ruim 1400 inwoners tellen, komen de gemeenten van de hand worden gewezen. raden voor de voorgestelde combinatie op een inwonertal van rond 1800. Zij gaan er daarbij van uit, dat aan de combinatie enige gebiedsuitbreiding zal worden toegekend, in beginsel ten Meningen van de gemeenteraden koste van Abcoude, Loenen, Breukelen en Kockengen. De gedachte „dat de nieuw te vormen gemeente minstens a. De raden der gemeenten, waarvan de opheffing wordt een inwonertal van ± 1700—1800 dient te hebben" heeft de voorgesteld, zijn in het algemeen van oordeel, dat voor be- raden een grensbeloop doen suggereren, dat bepaald niet on- eindiging van de gemeentelijke zelfstandigheid generlei aan- gewijzigd zou kunnen worden gehandhaafd. Na het aanbrengen leiding bestaat. De raden betogen, dat zij zeer wel in staat van de noodzakelijke correcties in het grensbeloop, zou de zijn, de problemen van de streek te onderkennen; dat zij deze mogelijkheid aanwezig zijn voor de vorming van een gemeente ten dele op eigen kracht en ten dele in samenwerking tot een met nauwelijks 1200 inwoners. Het behoeft geen betoog, dat oplossing kunnen brengen en dat zij overigens, met de bevocgd- het uiterst twijfelachtig moet worden genoemd, of met de cre- heden, welke de gemeenten ten dienste staan, bij machte zijn, atie van een dergelijk kleine gemeente het behoud van het de streek vopr een niet-verantwoorde ontwikkeling te behoeden. streekeigene, dat ook de raden na aan het hart ligt, op doel- Zoals uit het voorafgaande moge zijn gebleken, kan de treffende wijze zou worden gediend. mening van de gemeenteraden bezwaarlijk als juist worden De verwezenlijking van de door de raden voorgestelde com- aanvaard. In een streek als deze, die door de uitstraling van de binatie zou uiteraard de toevoeging van gebieden van Ruwiel Utrechtse zowel als de Amsterdamse agglomeratie wordt be- en Loenersloot aan Breukelen, Loenen en Kockengen onmo- dreigd en waar zich reeds de voortekenen van een ingrijpende gelijk maken. Daaraan zijn ernstige bezwaren verbonden. structurele wijziging aankondigen, kunnen gemeenten als Loe- In Breukelen zou de zo zeer wenselijke versterking van het nersloot (700 inwoners), Ruwiel (758 inwoners) en Vreeland agrarische element niet worden bereikt; in tegendeel zou, om- (1373 inwoners) niet als voldoende krachtige bestuurlijke een- dat landelijk gebied aan de nieuwe combinatie zou moeten heden worden gekwalificeerd. De gemeenten zouden wellicht worden afgestaan, de agrarische invloed aanzienlijk worden de problematiek van de streek wel onderkennen en van goeden verzwakt. wille zijn daarop gerichte maatregelen te treffen — het een Loenen zou eveneens een aderlating moeten ondergaan. Bo- noch het ander wordt door Gedeputeerde Staten en de onder- vendien zou de, ten opzichte van het overige deel van de getekende bestreden — doch zij zouden wegens haar geringe gemeente Loenersloot, aan de overzijde van de rijksweg inwonertal noodzakelijkerwijs een adequate apparatuur en vol- Utrecht—Amsterdam gelegen kern Loenersloot volgens het doende financiële draagkracht missen om tot een effectief en tegenvoorstel van de raden bij de nieuwe combinatie worden slagvaardig optreden te komen. Langs de weg van vrijwillige ingedeeld. Daardoor zou een uniform beleid voor een verdere samenwerking zouden weliswaar in incidentele gevallen moei- ontwikkeling in de driehoek Loenersloot, Loenen, Vreeland lijkheden uit de weg kunnen worden geruimd, doch wanneer worden verhinderd. wordt verondersteld, dat samenwerking in het onderhavige ge- Voor Kockengen zou de vorming van een gemeente Loe- bied een gemeentelijke herindeling zou kunnen voorkomen, nersloot/Ruwiel uiteraard een beletsel voor versterking van wordt voorbijgezien, dat een samenwerking als hier nodig zou zijn positie betekenen. De vraag zou moeten worden gesteld, zijn, aan de gemeentelijke zelfstandigheid zomede aan het 14

plaatselijk bestuur vrijwel alle inhoud zou ontnemen en dat zij het zuidelijke deel (Kortrijk) van de gemeente Ruwiel over de (verwezen zij naar het hierna gestelde bij b) ook dan nog niet gemeenten Kockengen en Breukelen. een afdoende oplossing zou verzekeren. Erkend moet worden, dat Kortrijk landschappelijk meer met />. Enkele gemeenteraden stellen, dut voor een toeneming Kockengen dan met Breukelen overeenstemt. Daar staat even- van het inwonertal van Breukelen en Loenen geen noodzaak wel tegenover, dat de bewoners van het buurtschap op Breu- bestaat en ontkennen mede op grond daarvan de wenselijkheid kelen zijn georiënteerd. Het is in de gegeven omstandigheden van de voorgestelde uitbreiding dezer gemeenten. De raden begrijpelijk, dat de raad van Kockengen opschuiving van de van Loenersloot en Ruwiel merken in dit verband op, dat de oostelijke grens naar de rijksweg Utrecht—Amsterdam verlangt. bedoelde uitbreidingen, voor zover deze ten koste hunner ge- Gedeputeerde Staten hebben dit dan ook ernstig overdacht. meenten gesehieden, de inwonertallen van Breukelen en Loenen De overweging, dat de agrarische positie van Breukelen, in niet in betekenende mate doen toenemen. stede van de gewenste versterking, een (te grote) verzwakking Nu uit hel voorafgaande genoegzaam is gebleken, dat aan zou ondergaan, heeft hen evenwel doen besluiten, aan de wens het voorstel in het bijzonder tweeërlei bedoeling ten grondslag van de raad niet tegemoet te komen, ook al heeft de geprojec- ligt, te weten a een blijvende evenwichtige opbouw van de teerde grens tot gevolg, dat Kortrijk niet in zijn geheel tot één streek te waarborgen, door versterking van het agrarische ele- gemeente zal behoren. De ondergetekende sluit zich te dezen ment in Breukelen en — zij het in mindere mate — in Loenen bij het oordeel van Gedeputeerde Staten aan. en b een bestuurlijke binding, binnen het raam van één ge- Loenen meente, van enerzijds de dorpen Breukelen en Nieuwer ter Aa en anderzijds de kernen Loenen, Loenersloot en Vreeland, a. De raad van Loenen heeft ernstige bezwaren tegen de meent de ondergetekende te dezen een verdere toelichting voorgestelde opheffing van de gemeente. Hij is van mening, achterwege te kunnen laten. dat daardoor de rechtspositie van de gemeenteambtenaren in gevaar wordt gebracht en dat dit zou kunnen worden voor- c. De zienswijze van de raden der gemeenten Loenersloot, komen, door Loenen tot de in het ontwerp voorgestelde om- Ruwiel en Vreeland is in deze memorie reeds uitvoerig be- vang uitbreiding te verlenen. sproken. De raad van Loenen ziet over het hoofd, dat bij verwezen- Met betrekking tot de meningen van de overige raden, voor lijking van het door hem geopperde denkbeeld, de ambtenaren zover deze niet op minder belangrijke details betrekking heb- van de gemeente Vreeland in een ongunstiger positie zouden ben, wordt nog het volgende opgemerkt: komen te verkeren dan die van Loenen. De in principe moge- lijke op wachtgeldstelling zou dan immers tot de ambtenaren Abcoude dier gemeente worden beperkt. Dat zou niet billijk kunnen De tegenvoorstellen tot vorming van een gemeente Nigte- worden genoemd. Het bestuur van de nieuwe gemeente Loenen vecht/Vreeland en een gemeente Ruwiel/Loenersloot zijn des- zal, als in deze gevallen gebruikelijk, vrijelijk moeten kunnen tijds gedaan in een gemeenschappelijke brief van de raden dezer bepalen, met welk personeel het de nieuwe periode wenst in te gemeenten en de raad der gemeente Abcoude. Laatstbedoelde gaan. raad handhaaft zijn eenmaal ingenomen standpunt en is even- De raad van Loenen beroept zich er op, dat ook de gemeen- tueel bereid, het kasteel Loenersloot met directie omgeving ten Breukelen en Kockengen niet worden opgeheven. Deze aan de combinatie Ruwiel Loenersloot af te staan. vergelijking gaat echter mank. De genoemde gemeenten wor- Indien de tegenvoorstellen niet voor verwezenlijking in aan- den immers, anders dan Loenen, niet in haar wezen aangetast. merking zouden komen, zou de raad van Abcoude gaarne het In dit verband verdient vermelding, dat het bevolkingsaantal meest noordelijke deel van de gemeente Loenersloot aan zijn van de (nieuwe) gemeenten Loenen, Breukelen en Kockengen gemeente zien toegevoegd. Overigens kan de raad zich ver- met respectievelijk rond 53%, bijna 11% en 21% ten opzichte enigen met de grondgedachte van het ontwerp. van de bestaande gemeenten zal toenemen. Verwezen zij naar het gestelde omtrent de noodzaak van b. Naar het oordeel van de raad zou een verbetering in een bestuurlijke binding tussen het noordelijke deel van de ge- de gemeentelijke indeling worden verkregen, indien de zuid- meente Loenersloot (het dorp Loenersloot met omgeving) en grens van Loenen, langs de Aa in westwaartse richting zou de kernen Vreeland en Loenen. worden doorgetrokken tot de grens met de gemeente Vinke- Breukelen veen en Waverveen. Daarmede zou de naar het inzicht van de raad hinderlijke noordelijke uitstulping van het grondgebied De raad heeft bezwaar tegen de afstand aan Kockengen van van Breukelen worden voorkomen. het Breukelense deel van Portengen "Noordeinde, doch stemt De bedoelde uitstulping kan inderdaad niet fraai worden ge- overigens met het ontwerp in. noemd. Zij is echter wel doelmatig, omdat het, zoals eerder Het betreft hier een klein gebied, gelegen in het westen van vermeld, van belang moet worden geacht, dat Breukelen zeg- de gemeente Breukelen. Dit gebied vormt met de thans tot genschap heeft over de kern Nieuwer ter Aa en het onmiddel- de gemeenten Ruwiel en Kockengen behorende delen van Por- lijk ten noorden daarvan gelegen gebied. tengen een geheel. Volgens het voorstel zal geheel Portengen binnen de grenzen van de gemeente Kockengen worden ge- Nigtevecht bracht. De raad van Nigtevecht, die zich tegen opheffing der ge- Kamerik meente verzette en zich, zoals in het voorafgaande omschreven, bij een samenvoeging van Nigtevecht en Vreeland zou kunnen Het voorstel ontmoet bij de raad van Kamerik bezwaar. De neerleggen, juicht uiteraard het behoud van de gemeentelijke raad is van mening, dat de voorgestelde correcties geen dui- zelfstandigheid toe. Nadat het aanvankelijke plan ook Nigte- delijke verbetering in de bestaande situatie brengen en dat vecht in de herindeling te betrekken was losgelaten, heeft de daarom Kamerik onnodige schade lijdt. raad niet meer van bezwaren tegen het voorstel doen blijken. Onder het opschrift ,,Ad c: grenscorrecties van minder in- grijpende aard" is bij 4 en 7 aandacht geschonken aan de Overige gemeenten grenswijzigingen waarbij de gemeente Kamerik is betrokken. De raden van de overige gemeenten stemmen, al dan niet Zoals uit het daar gestelde blijkt, gaat het hier om technische met voorbehoud ten aanzien van minder belangrijke details, correcties, waarmede wordt beoogd, de aan de tegenwoordige met het voorstel in. situatie verbonden bezwaren op te heffen. De Minister van Binnenlandse Zaken, Kockengen De raad van Kockengen, die met de voorgestelde gebiedsuit- E. H. TOXOPEUS. breiding instemt, kan zich niet verenigen met de verdeling van