Ove Hermansens Nobile-Samling
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Ove Hermansens Nobile-samling Katalog over samlinga med brev og anna materiale knytta til Umberto Nobile og luftskipet ”Italia” Norsk Polarinstitutt Biblioteket INNLEIING Dansken Ove Hermansen blei fødd den 19. november 1933 i København. Som gut fekk han jobb som bydreng for polarforskaren Lauge Koch og vart såleis tidleg interessert i det polare. Som 18-åring drog Hermansen til Nordaust-Grønland der han var i to år. På fleire turar med hundeslede reiste han rundt i området sør for vêrstasjonen Danmarkshavn på 77 grader nord. Desse reisene var ofte eit samarbeid med medlemmar av British North Greenland Expedition som var i området i denne perioden. Etter at han kom heim, var han flygeleiar på Kastrup (Københavns flyplass) i perioden 1958- 1988. Gjennom denne jobben var han i eit snautt halvår i 1967 utstasjonert som flygeleiar på den tidlegare amerikanske flybasen i Narsarsuaq på Sørvest-Grønland. Nokre år før dette hadde han starta innsamlinga av litteratur og anna materiale om katastrofen og redningsekspedisjonane i 1928, då luftskipet ”Italia” havarerte nord for Svalbard. Hermansen fekk etter kvart kontakt med svært mange av dei involverte i hendingane i 1928. Ikkje minst sjefspiloten Tsjuknovski på det sovjetiske flyet om bord på isbrytaren "Krassin". Det var han som fann den bortkomne Malmgren-gruppa i drivisen frå flyet sitt. I fleire bøker blei Tsjuknovski fortalt å vere avretta under ein av Stalin sine utrenskingsprosessar. Hermansen hadde også kontakt med finske og svenske pilotar som deltok i leitearbeidet etter ”Italia”. Hermansen var dessutan i årelang kontakt med Rolf S. Tandberg i Oslo, som leidde den hundesledeekspedisjonen Hjalmar Riiser-Larsen sende til nordkysten av Nordaustlandet for å leita etter Malmgren-gruppa. Han blei også ven med enkja etter danske Ludvig Varming, som var deltakar på den italienske alpinist-kaptein Gennaro Sora sin hundesledeekspedisjon, med same oppgåva som Tandberg. Hermansen nytta mye fritid til innsamlinga av stoffet. Han brevveksla med kommandør Gunnar Hovdenak, som leidde søket etter den forsvunne Roald Amundsen. Også Tryggve Gran, som leidde ein privat leiteekspedisjon etter Amundsen, blei del i Hermansen sitt nettverk. Hermansen bygde etter kvart opp ei samling på meir enn hundre bøker om emnet. Denne samlinga brukte han til å utarbeida ei særs grundig og omfattande dagbok over sommarhalvåret 1928. I denne kan ein dag for dag følgje framdrift og resultat for kvar ekspedisjon. Dagboka gjev også eit samla oversyn over annan aktivitet rundt havaristane og leiteekspedisjonane. Hermansen kom i kontakt med ei rad forfattarar som arbeidde med emnet. Han ville klårleggje unøyaktige opplysningar i bøkene deira. Den omfattande korrespondansen kom etterkvart opp i over 700 brev, som vart innbundne i sju bind. Likeins samla han inn eit omfattande avismateriale om Nobile, som er systematisert i fem bind. Gjennombrotet i forskinga hans kom i september 1966, då han fekk etablert kontakt med luftskipskonstruktøren Umberto Nobile sjølv, som synte seg å leve i beste velgåande i Roma. Kontakten førte raskt til eit nært venskap, og Hermansen var mange gonger gjest hjå familien Nobile i Roma. Hermansens store interesse og kunnskapar om emnet førte til at Nobile bad 1 Hermansen om å ta vare på dei historiske interessene til Nobile etter sin død. Til 50- årsjubileet for den transpolare flyginga med luftskipet ”Norge” var Hermansen beden som Danmark sin representant ved markeringa i Roma. Venskapen heldt fram til Nobile døydde i 1979, og kontakten med Nobile sin familie heldt også fram til rundt 1990. Hermansen ville realisere draumen om å skrive den definitive boka om emnet, men har enno ikkje gjort det. Han har til gjengjeld fungert som inspirator for andre forfattarar. Alexander McKee, Anders Odsbjerg og Poul Larsen har alle skrive bøker om Nobile og kreditert Hermansen for den store bistanden hans. Hermansen skreiv på oppmoding frå Frihedsmuseet i 1979 boka Gruppen der bombede Shellhuset om dei britiske Mosquito-angrepa på dei tre Gestapo-hovudkvartera i Danmark. I 1988 påla arbeidsgjevaren hans, Statens Luftfartsvæsen, Hermansen å skrive boka Flyveledertjenesten 50 år: 15. juni 193 – 15 . juni 1986. Hermansen si førebels siste utgjeving kom i 2001 og blei det definitive verket om dei danske fyrtårn og fyrskip, med tittelen Danmarks fyrtårne og fyrskibe: beskrivelse og historie fra 1560 til i dag. Den høge kvaliteten på boka gjorde at Farvandsvæsenet i Danmark autoriserte denne til internt bruk. Hermansen har dessutan publisert fleire artiklar om polarhistoriske og flyhistoriske emne, og omsett bøker om ulike emne som tyske luftskip, Orient-ekspressen og tyske ubåtar under 1. og 2. verdskrigen. Hermansen har vore gift sidan 1959 med Bente, dei har tre søner som i barndommen hadde høve til å vere feriegjestar i Italia hjå familien Nobile. Ettersom dei diverre ikkje deler interessene til faren om emnet, valde han hausten 2004 å skjenkje Nobile-materialet sitt til Norsk Polarinstitutt og Polarmuseet i Tromsø. Den delen av boksamlinga som polarinstituttet alt hadde i samlinga si, blei samstundes lagt ut for sal via eit antikvariat i Oslo, til glede for norske lesarar. Steinar Aas Tromsø, 2005 2 KATALOG BOKS 1 1 Korrespondanse og anna materiale om ”Italia”-tragedien i 1928 1.1 Brevkorrespondanse med ulike adressatar 1.1.1 Register over brev Liste 1. nr. 00-49 Liste 2. nr. 50-99 Liste 3. nr. 100-149 Liste 4. nr. 150-199 Liste 5. nr. 200-249 Liste 6. nr. 250-299 Liste 7. nr. 300-349 Liste 8. nr. 350-399 Liste 9. nr. 400-449 Liste 10. nr. 450-499 Liste 11. nr. 500-549 1.1.2 Brev nr. 00-31 00. Brev frå flygeleiar Oddvar H. Olsen, Oslo, den 15.12.1965. 01. Bokliste ”Arktisk institutt”, Danmark, den 23.12.1965. 02. Brev m. rettingar til boka ”Challenge to the Poles” til forfattar J. Grierson, den 1.2.1966. 03. Brev frå flygeleiar Oddvar H. Olsen, Oslo, den 10.1.1966. 04. Tilbod om bokbytte frå Reichenberg, Stockholm, den 29.1.1966. 05. Brev til Reichenberg med svar på brev nr. 04, den 3.2.1966. 06. Brev frå Reichenberg med svar på brev nr. 05, den 5.2.1966. 07. Svar til Reichenberg på brev nr. 06, den 8.2.1966. 08. J. Griersons svar på brev nr. 02, den 6.2.1966. 09. Svar frå Norsk Polarinstitutt, Oslo m. bokliste, den 11.2.1966. 10. Brev til J. Grierson på brev nr. 08, den 14.2.1966. 11. Brev til Norges kartverk, den 14.2.1966. 12. Brev frå Reichenberg, Stockholm om bøker, den 15.2.1966. 13. Brev frå Norges kartverk med svar på brev nr. 11, den 16.2.1966. 14. Brev til Arktisk forening i Tromsø om ”Polarposten”, den 24.2.1966. 15. Brev frå Reichenberg, om dei svenske fly og pilotar i 1928, den 22.2.1966. 16. Svar på brev nr. 15, den 24.2.1966. 17. Reichenbergs svar på brev om dei svenske pilotane sin lagnad, den 28.2.1966. 18. Reichenbergs brev om bøker om Nobile, den 2.3.1966. 19. Brev til Reichenberg med svar på brev nr.18 om bøker i bytte, den 3.3.1966. 20. Brev frå Wilbur Cross om boka ”Ghost ship of the Pole”, den 22.2.1966. 21. Frå Reichenberg om bøker, den 7.3.1966. 3 22. Frå Reichenberg om fotokopiar, den 10.3.1966. 23. Frå Reichenberg om Moth-flyet og Løytnant Ekman og andre fly, den 12.3.1966. 24. Frå Operations-officeren på Søndre Strømfjord om kart, den 20.1.1966. 25. Ove Hermansens svar på brev nr. 24, den 15.3.1966. 26. Ove Hermansens svar på brev nr. 21, 22 og 23, 15.3.1966. 27. Frå Reichenberg om russisk Nobile-film og talet på Fokker-fly i 1928, den 19.3.1966. 28. Frå Reichenberg om italiensk bok om Malmgren, den 21.3.1966. 29. Ove Hermansens svar på brev frå Reichenberg, nr. 27 og 28, den 22.3.1966. 30. Frå Reichenberg med kommentar til spørsmålet om talet på Fokker-fly, den 25.3.1966. 31. Ove Hermansens svar på brev nr. 30, den 25.4.1966. 1.1.3 Brev nr. 32-50 32. Frå Reichenberg om det svenske mannskapet i 1928, den 26.4.1966. 33. Frå Reichenberg om Christell sine erindringar frå 1928 og fargen på Mothen, 27.4.1966. 34. Frå Reichenberg om fargen på Fokker -31, den 28.4.1966. 35. Frå Reichenberg om interne forhold i den svenske redn.eksp. m.m, den 4.5.1966. 36. Ove Hermansens svar på brev nr. 33, 34 og 35, den 15.5.1966. 37. Ove Hermansens brev til Wilbur Cross, den 15.5.1966. 38. Frå Reichenberg om presseklipp frå juli 1928 om ty. og sv. fly på Svalbard, 31.5.1966. 39. Frå Reichenberg om presseklipp frå juli 1928 om no. fly på Svalbard, den 30.6.1966 40. Artiklar i ”Ude og hjemme” om 1928, udatert. 41. Ove Hermansen til Reichenberg med svar på brev nr. 38 og 39, den 4.8.1966. 42. Frå Reichenberg om Nobile-bøker, den 4.8.1966. 43. Ove Hermansens svar på brev nr. 42, med spørsmål om ukjente fly, den 20.9.1966. 44. Brev til Arktisk forening i Tromsø, om Polarposten nr. 2 1966, den 20.9.1966. 45. Første brev til Umberto Nobile med pres. av seg sjølv og syn på 1928, den 20.9.1966. 46. Brev til Tsjuknovski, AEROFLOT, med spørsmål til bok om 1928, den 20.9.1966. 47. Brev til Basil Clark, London, med komm. til boka hans om ”Polar Flight”, den 25.9.1966. 48. Brev til Hardy Becker, Helsinki, om Sarko og Lihr og deltaking i redn., den 25.9.1966. 49. Brev til G. Hovdenak, om boka hans om søket etter Amundsen, den 26.9.1966.