WWoolność akademicka.

Czy nadal

ma znaczeenie?

Konffererencja międzynarodowa

AAccademic Freedom.

Does it still maaer?

International conffererence

Academic Freedom. Does it still matter?

Wolność akademicka. Czy nadal ma znaczenie?

Villa Decius, Krakow 19-20 October 2017

1

Academic Freedom. Does it still matter?

Villa Decius, Krakow 19-20 October 2017

We dedicate this event to Prof. Felix Kaputu from the Democratic Republic of Congo, 10 years in exile and recently hosted by the Villa Decius Association, and to the Scholars at Risk Network members, and especially Polish universities who protect scholars and promote the freedom to think, question and share ideas.

The foundation for academic freedom was laid by the medieval European universities. Protected by papal bulls and royal charters, the universities became legally self-governing institutions with the freedom to organize their work and establish standards for teachers and students. Yet, this institutional independence and freedom to teach, study, and pursue knowledge have not always been welcome, and over centuries both universities and academics have frequently been the subject of public pressure and criticism.

The modern concept of academic freedom has two meanings. First, based on a separation of powers, means the right of an institution to develop its own academic mission and priorities, to manage its own curriculum and academic affairs in an autonomic way. The second refers to the freedom of academics to teach also on controversial subjects without fear of reprisal.

Academic freedom should be allowed to flourish because our future relies on the progress of thought, science and technology, and deep knowledge of societal challenges is of the utmost importance for the development of policy measures and for the well-being of any country and community. If academic discourse is muzzled by limiting free expression and by persecuting scientists, our entire future is at stake.

‘Vemos, ouvimos e lemos. Não podemos ignorar’ [We see, we hear, and we read. We cannot ignore]’ sang Sophia de Mello Breyner during the struggles for freedom in Portugal. Her words might become a motto for Scholars at Risk, an international network of academic institutions and individuals whose mission is to protect persecuted scholars and promote academic freedom.

2

PROGRAMME Thursday, October 19 Chair of the conference: Dominika Kasprowicz, Villa Decius Association

10:00 – 10:30 OPENING REMARKS Prof. Ryszard Tadeusiewicz, President of the Villa Decius Association Sinead O’Gorman, European Director of the Scholars at Risk Network Prof. Dorota Malec, Vice-Rector for the Jagiellonian University Development Prof. Janina Filek, Vice-Rector for Communication and Cooperation, Cracow University of Economics Prof. Anna Siwik, Vice-Rector for Student Affairs, AGH University of Science and Technology

10:30 – 11:00 KEYNOTE ADDRESS Prof. Terence Karran (University of Lincoln)

11:00 – 12:30 CHALLENGES TO ACADEMIC FREEDOM National and regional dimensions of current challenges to academic freedom and related values and their effects. Moderator: Łukasz Fyderek (Jagiellonian University) Prof. Aleksa Bjeliš (University of Zagreb) Prof. Michal Vašečka (Masaryk University) Prof. Tadeusz Gadacz (Collegium Civitas / Faculty of Humanities, AGH University of Science and Technology) 12:30 – 13:00 Coffee break

13:00 – 14:30 COURAGE TO THINK Testimonies and dialogues with refugee and at-risk scholars and students. Dialogue 1: Nour A. Munawar (Syria), University of Amsterdam Interview by Beata Kowalska (Jagiellonian University) Dialogue 2: Olga S. Hünler (Turkey), University of Bremen Interview by Krzysztof Machaczka (University of Economics) Dialogue 3: Monem A. Mahjoub (Libya), former World Center for Studies and Researches, currently ICORN scholar Interview by Veronica Pagnani (The Krakow Post)

14:30 – 15:45 Buffet meal

3

16:00 – 18:00 SPECIAL EVENT

14th Awards Gala of the Polish Prize of Sérgio Vieira de Mello granted in memory of the United Nations High Commissioner for Human Rights (2002-2003)

With participation of the Jury of the Prize: Chancellery of the President of Poland, HE Ambassador of the Federative Republic of Brazil to Poland, HE Ambassador of the Kingdom of Sweden to Poland, UNHCR Representative to Poland, Deputy Director of the Department of the United Nations and Human Rights, MFA, Polish Commissioner for Human Rights, Deputy President of the Institute of National Remembrance, the United States Consul General, President of the ZNAK Foundation, President of ZUE S.A., President of Kraków Airport, President of Malopolska Regional Development Agency, Initiators of the Prize and President of the Villa Decius Association. Chair of the Gala: Danuta Glondys, Villa Decius Association

Simultaneous interpretation (English/Polish): Bartosz Krajka and Piotr Krasnowolski

Friday, October 20

09:00 – 11:30 TOWARDS A SCHOLARS AT RISK POLAND SECTION Representatives from higher education institutions in Poland will join this meeting to discuss forming a Scholars at Risk (SAR) Poland Section. SAR Sections are groups of higher education institutions and associations that are nationally focused and organised specifically to coordinate participation in SAR activities. They are coordinated by a national steering committee or a secretariat in partnership with the SAR head office.

Chair: Danuta Glondys Introduction: Sinead O’Gorman, European Director of Scholars at Risk Network Karen-Lise Knudsen, Chair of Scholars at Risk Norway Section Participants: Andrzej Bukowski, Jagiellonian University Halina Grzymała-Moszczyńska, Jagiellonian University Olga S. Hünler, University of Bremen Katarzyna Jurzak, Jagiellonian University Dominika Kasprowicz, Director of Villa Decius Association Beata Kowalska, Jagiellonian University Marta Kudelska, Jagiellonian University Marcin Lubaś, Jagiellonian University Monem A. Mahjoub, former World Center for Studies and Researches, ICORN Anna Małecka, Faculty of Humanities, AGH University of Science and Technology Nour A. Munawar, University of Amsterdam Marzena Piszczek, Cracow University of Economics Monika Sady, Cracow University of Economics Michal Vašečka, Masaryk University Viera Žúborová, Bratislava Policy Institute (Experts’ debate, English only)

14.00 -19.00 STUDY VISITS

Conference concept by Danuta Glondys, Dominika Kasprowicz and Sinead O’Gorman

4

EXPERTS‘ BIOS

Aleksa Bjeliš

Professor of theoretical physics, served as the rector at the University of Zagreb from 2006 to 2014. From 2006 to 2015 he was a member, and from 2009 the Vice- president of the Council of Magna Charta Observatory.

Łukasz Fyderek

Lukasz Fyderek, PhD is a political scientist, focused on the politics of non-democratic states and international relations in the Middle East. He researches comparatively authoritarian states and countries under political transitions, mostly in the Western Asia and North Africa. He currently teaches at the Institute of Middle and Far East of Jagiellonian University in Krakow. Previously, he held the posts of a Visiting Scholar at the American University of Beirut and a Visiting Associate Professor at the Universiti Utara Malaysia. Lukasz Fyderek has published five books and does frequent media commentary on international politics.

Tadeusz Gadacz

Professor Tadeusz Gadacz, former student and long-term collaborator of Father Professor Józef Tischner. In 2003–07, president of the Committee on Philosophical Sciences of the Polish Academy of Sciences (PAN). Chairman of the Polish Ethics Society and president of the Board of the Father Professor Józef Tischner Hospice for Children. Former lecturer at the University of Warsaw, Polish Academy of Sciences, and the Pedagogical University of Kraków. Currently Professor at the Faculty of Humanities of the AGH University of Science and Technology in Kraków. Recipient of the 2002 Prize of the Mayor of Warsaw Lech Kaczyński for the best academic teacher in Mazovia. In 2003 received the Nowe Książki prize for editing (with B. Milerski) a 10- volume work entitled Religia. Encyklopedia PWN. In 2008 elected by students the best lecturer in the history of Collegium Civitas. Author of over 200 scientific publications. Involved in 20th-century philosophy, philosophy of the human, condition of thinking, culture and civilisation transformations, mentoring, and the role and function of the university.

Danuta Glondys

PhD in Cultural Studies, MA in English philology and in political science. Director of the Department of Culture of Municipality of Kraków (1993–99). Later regional director of USAID in Poland. European Commission expert in the European City of Culture programme (2005, 2007–11). In 2001–16 director of the Villa Decius Association. Member of the Board of International Cities of Refuge Network (ICORN, Norway) and the Programme Council of the Genshagen Foundation (Germany). Lecturer at the Jagiellonian University and the Faculty of Humanities of the AGH University of Science and Technology.

5

Olga S. Hünler

Since August 2016, Olga S. Hünler has been a post-doc researcher at the Institute for Ethnology and Cultural Studies at the University of Bremen. She studied psychology for her bachelor and completed her master and doctorate studies in clinical psychology at Middle East Technical University, Turkey. During her Ph.D., she was a visiting researcher at the European Research Centre on Migration and Ethnic Relations for a year. After completing her Ph.D. thesis (in December 2007) on the psychological integration of newcomer Turkish immigrants in the Netherlands, she started to work as an Assistant Professor in the Izmir University of Economics, Turkey. Between 2012 and 2016, Olga S. Hünler was the Vice-president of Turkish Psychological Association.

Terrence Karran

Professor of Higher Education Policy in the University of Lincoln's School of Education. From 2005-2007, he was a Visiting Professor at the Autonomous University of Guadalajara where he undertook work for the World Bank Institute's Global Development Learning Network for Latin America and the Caribbean. He is a Docent Professor in the Faculty of Education at the University of Oulu in Finland. His current major research interest is academic freedom, but he is also interested in e-learning, the European Credit Transfer System and the impact of the Bologna Process on higher education.

Dominika Kasprowicz

PhD in Social Sciences, associate professor at the Institute of Journalism, Media and Social Communication of the Jagiellonian University, Poland. Analyst and commentator on the politics of CEE, author of numerous articles. Her research area includes populist radical right movements, party politics in the CEE region, electoral behaviour and social innovations in politics. Recently co-authored volumes: Politics, Society and the Economy in Contemporary Poland. An Introduction, Warsaw 2016; SPACE - socio-political Alternatives in Central Europe, Warsaw 2014. Coordinator of SPACE and Barometr Wyborczy projects. Since October 2016, the director of the Villa Decius.

Karen-Lise S. Knudsen

Karen-Lise S. Knudsen is the chair of the Scholars at Risk Norway section. She has been the SAR representative at her institution, University of Agder since 2010, and a member of the steering group of SAR-Norway since the section’s launch in 2011. She studied Liberal Arts at the universities of Agder, Bergen and Oslo, with a degree from UiO. She has worked in higher education for 30 years in numerous positions, and is now part of the management staff at the University of Agder.

6

Beata Kowalska

Professor Beata Kowalska has focused her research on Muslim feminism and situation of women in the Middle East, which allows her to combine academic fascinations with experience working on programmes for gender equality in Poland and abroad. Her research is reflected in the courses she teaches, in both development and gender studies. Awarded the top prize of the rector of Jagiellonian University for teaching – Pro Arte Docendi. Her major scholarships and lectures abroad include the University of Cambridge, the Institute for Human Sciences in Vienna, the American Centre for Oriental Research in Amman, New School for Social Research in New York, Rutgers University, and the University at Buffalo.

Krzysztof Machaczka

PhD in economics. He is professionally associated with the University of Economics in Cracow. Since 2005 he has been working as an assistant professor. He holds the post of the Executive Director of Rector's Department in Cracow from 2016. Entrepreneur, initiator and organizer of social projects of national and local dimension.

Monem Mahjoub

Monem Mahjoub is a Libyan writer, poet, historian, and a political critic. His career and cultural participations began in 1980s, with intellectual and literary contributions in events held by Libyan and Arab world institutions and scientific centers. As a prolific author he has written more than twenty five books in addition to several academic researches.

Nour A. Munawar

Nour A. Munawar is a PhD researcher in Archaeology at the University of Amsterdam (UvA). He is interested in cultural heritage management and conflict archaeology. Nour’s PhD project is about: "The (Re)construction of Syrian and Iraqi Cultural Heritage in Post- Conflict Contexts". He is a UNESCO expert on Safeguarding Syrian Cultural Heritage and a Member of the International Council on Monuments and Sites (ICOMOS- Nederland).

Sinead O'Gorman

Sinead O'Gorman is the European Director of the Scholars at Risk Network. Based in Ireland, Sinead leads SAR's international outreach efforts, including the design and implementation of SAR's strategy for Europe, establishing national and regional SAR sections and increasing global participation in SAR's work. Sinead has over 15 years' experience at the intersection of higher education and human rights.

7

Veronica Pagnani

Veronica Pagnani is a contributing journalist for the Krakow Post. She obtained her BA degree in Political Science from the University of Perugia (Italy) and is completing her MA in the Central and Eastern European Studies at the Jagiellonian University. Her area of interest includes politics of Central and Eastern Europe and women's movements - specifically in Poland and Ukraine. She also participated in the 16th edition of the Visegrad Summer School organized by Villa Decius.

Ryszard Tadeusiewicz

Since 1971 he has been performing research in the areas of bio-cybernetics, automatic control engineering, and computer science. In 1975 he was awarded the Ph.D. degree, and in 1981 the degree of Doctor of Sciences (Doctor Habilitatus). In 1986 he became Associate Professor and in 1991 Full Professor at the AGH University of Science and Technology. He has written over 600 scientific papers, published in prestigious Polish and foreign scientific journals, as well as numerous conference presentations - both national and international. Prof. Tadeusiewicz has also written over 80 scientific monographs and books, among them several highly popular textbooks which were adopted by dozens of Polish universities and had many editions. Detail and most up-to- date information is available at website www.Tadeusiewicz.pl.

Michal Vašečka

Professor of sociology. His main interests focus on ethnicity, race, and migration studies. Director of Bratislava Policy Institute and lecturer at the Faculty of Social Studies of the Masaryk University in Brno and at the Bratislava International School of Liberal Arts. Former visiting scholar at the New School University in New York, the University of London and the Georgetown University in Washington, DC. Founder of the Center for the Research of Ethnicity and Culture and its director (2006-2012). Former programme director of a Slovak think-tank Institute of Public Affairs (1998-2005). Since 2012 a representative of the Slovak Republic in the European Commission against Racism and Intolerance at the Council of Europe.

8

14th Awards Gala of the Polish Prize of Sérgio Vieira de Mello The United Nations High Commissioner for Human Rights (2002-2003)

Thursday, October 19 16:00 – 18:00

Chair of the Ceremony: Danuta Glondys, Villa Decius Association

Welcome addresses: Prof. Ryszard Tadeusiewicz, Chairman of the Villa Decius Association Marzena Paszkot, Plenipotentiary of the Mayor of Krakow for Family

Opening: JE Alfredo Leoni, Ambassador of the Federative Republic of Brazil to Poland Ulrik Tideström, Minister Counsellor, Embassy of the Kingdom of Sweden in Poland Maria Pamuła, Representative of the Office of the United Nations High Commissioner for Refugees in Poland Maciej Janczak, Deputy Director of the Department of United Nations and Human Rights in the Polish Ministry of Foreign Affairs

Communique from the session of the Jury of the Polish Prize of Sérgio Vieira de Mello: Prof. Ryszard Tadeusiewicz, Chairman of the Villa Decius Association

Presentation of the Jury’s verdict in a category “A Person”: Adam Bodnar, Commissioner for Human Rights

Presentation of the Sérgio Vieira de Mello statuette and a diploma: Jan Baster, Deputy President of the Institute of National Remembrance Radosław Włoszek, President of the Board of Kraków Airport Stanisław Kula, Auguri S.A.

Address by the Laureate

Presentation of the Jury’s verdict in a category “Non-Governmental Organisation”: Henryk Woźniakowki, Deputy President of ZNAK Foundation for Christian Culture

Presentation of the Sérgio Vieira de Mello statuette and a diploma: Wiesław Nowak, President of the Board of ZUE SA Pamnella DeVolder, Public Affairs Officer at the American Consulate General in Krakow Urszula Podraza, Małopolska Regional Development Agency SA

Address by the Laureate

Simultaneous interpretation (English/Polish): Bartosz Krajka and Piotr Krasnowolski

9

The POLISH PRIZE of SÉRGIO VIEIRA de MELLO UNITED NATIONS HIGH COMMISSIONER for HUMAN RIGHTS (2002-2003)

Honorary patronage: Ambassador of the Federative Republic of Brazil to Poland Ambassador of the Kingdom of Sweden to Poland United Nations High Commissioner for Refugees

The Polish Prize of Sérgio Vieira de Mello was established in the year 2003 by the Villa Decius Association with an aim to promote human rights, and to pay tribute to Sérgio Vieira de Mello, UN High Commissioner for Human Rights.

The Prize is awarded to a Person and an Organization for their merits for peaceful coexistence and cooperation of communities, religions and cultures.

Laureates of the Prize are selected by the Panel of Judges composed of the High Representative of: the President of the Republic of Poland, HE Ambassador of the Federative Republic of Brazil, HE Ambassador of the Kingdom of Sweden, the United Nations High Commissioner for Refugees, the Polish Ministry of Foreign Affairs, the Polish Commissioner for Human Rights, the President of Polish Institute of National Remembrance, Consul General of the United States of America to Krakow, foundations cooperating with the Villa Decius Association in matters related to human rights, Founders and Initiators of the Prize and Chairman of the Villa Decius Association.

LAUREATES

2004 Tadeusz Mazowiecki (Poland) One World Association (Poland) 2005 Rev. Marian Żelazek SVD (1918-2006) (Poland) Krzyżowa Foundation for European Understanding (Poland) 2006 Alaxandr Milinkevich (Belarus) Jewish Culture Festival Association (Poland) 2007 Maryna Hulia (Russia/Poland) Magurycz Association (Poland) 2008 Krystyna Pryjomko-Serafin (United Kingdom) Helsinki Foundation for Human Rights (Poland) Honorary Prize: Szewach Weiss (Israel) Distinction: Michał Żejmis (Poland) 2009 Fatos Lubonja (Albania) United Nations Assistance Mission for Iraq (Iraq) Honorary Prize: Leopold Unger (Poland-Belgium) 2010 Nagy El-Khoury and Mohammad al-Nokkari (Lebanon) Memorial Association (Russian Federation) Honorary Prize: Andrzej Przewoźnik (1963-2010) (Poland) 2011 Hassan Omar Hassan (Kenia) Halina Nieć Legal Aid Centre (Poland) Honorary Prize: Bernard Kouchner (France) 2012 Sister Rafael, Urszula Nałęcz (Poland-Rwanda) People in Need Association (Czech Republic) Honorary Prize: Arnold Wellman (USA) 2013 Myroslav Marynovych (Ukraine) Denis Hurley Centre (Republic of South Africa) Honorary Prize: Adam Daniel Rotfeld (Poland) 2014 Leyla Yunus (Azerbaijan) Amalipe Center for Interethnic Dialogue and Tolerance (Bulgaria) 2015 Pietro Bartolo (Lampedusa, Italy) La Strada Foundation against Trafficking in Persons and Slavery (Poland) Honorary Prize: Sergei Adamovich Kovalyov (Russian Federation) 2016 Tahira Abdullah (Pakistan) Cultures of Resistance Network Foundation (Brazil) Honorary Prize: Staffan de Mistura (Italy)

10

SÉRGIO VIEIRA DE MELLO (1948-2003)

Born in Rio de Janeiro in 1948. Studied philosophy and humanistic studies at the Pantheon Sorbonne University of Paris. Whilst still a student, he started to cooperate with the United Nations to become fully involved in the activities of the Office of the High Commissioner for Refugees in Geneva.

He participated in numerous humanitarian and peacekeeping actions including Bangladesh, the Sudan, Cyprus, Mozambique and Peru.

In 1981 he became Senior Political Advisor of UN peace-keeping forces in Lebanon. In the period 1983-91, he was the Chief of the Cabinet of the High Commissioner, the Head of Regional Bureau of Asia and Oceania and the Head of Section of International Relations. In the years 1991-96 he acted as a Special Envoy of the High Commissioner for Refugees in Cambodia.

In 1996 he became the Assistant of the High Commissioner for Refugees of UN and in 1998 took his post in New York as the General Undersecretary for Humanitarian Actions. He was the Special Envoy of UN to Kosovo, and between 1999-2002 the Chief Representative of UNTAC in East Timor.

On September 12, 2002 Sérgio Vieira de Mello was nominated the United Nations High Commissioner for Human Rights.

In May 2003, acting as the Special Envoy of the UN Secretary General, he went for a mission to Iraq.

He died in a bomb attack on the UN headquarters in Baghdad on 19 August 2003.

PAYING A TRIBUTE TO SÉRGIO VIEIRA DE MELLO

UN Secretary General, Kofi Annan, said: there was no-one we could less afford to spare, or who would be more acutely missed throughout the UN system.

US Secretary of State Colin Powell called Mr. Vieira de Mello: a hero who dedicated his life to helping people in danger. (…) Sergio never shirked the most difficult assignments ... Where others saw obstacles or despair, he created options and solutions.

Hedayat Abdel-Nabi, President of the Geneva UN Correspondents Association, called Sérgio: the best of the best – a charismatic, brilliant character.

World Health Organization (WHO) Director-General Lee Jong-Wook, said: Throughout a long and impressive UN career, Sérgio has served the people who needed him most with skill, compassion and good humour. This single act of terrorism deprives the Iraqi people, and people everywhere, of a great advocate and a fine man. He will be sorely missed.

Cambodia's King Norodom Sihanouk said: Mr. Vieira de Mello helped and served the peoples of every country in the world, including Cambodia, with self-sacrifice, efficiency and limitless devotion and without seeking any personal gain or glory.

East Timor President Xanana Gusmao, whose country Mr Vieira de Mello helped steer to independence, said: Our nation mourns the death of a unique and unforgettable friend. He fought tirelessly for democracy, human rights and sustainable justice for the people of East Timor.

11

VILLA DECIUS ASSOCIATION www.villa.org.pl

The historical complex of Villa Decius, a Renaissance palace of Justus Ludwik Decjusz (known also as Jost Ludwig Dietz from Wissembourg) who came to Krakow in 1508, housed a cultural salon of Krakow since 16th century. Today, it is operated by the Villa Decius Association (est. 1995), a non-governmental organisation which supports and promotes international cultural and intellectual cooperation.

At the heart of the Association’s programmes lies the idea of meetings of representatives of various fields of science and culture, various nationalities and areas of interest, and promotion of pluralism and tolerance in public life. The Villa Decius Association creates a forum for exchanging thoughts and a space for mutual inspirations. It cooperates with national and international institutions that aim at developing vital values existing in regional cultures, supporting processes of European integration, and propagating the humanistic heritage of Europe.

Writers and translators, but also intercultural dialogue, European integration, protection of cultural heritage, and human rights hold an important position in the Association’s programmes. For over 20 years, the Association has been running literary scholarship programmes and hosted over 250 writers from Poland, Germany, Ukraine, Belarus, Switzerland, Belgium, Norway, Czech Republic, Hungary, Slovakia, Iran, Egypt, Turkey and Libya.

For last 14 years, the Association has been awarding the Polish Prize of Sérgio Vieira de Mello, the United Nations High Commissioner for Human Rights (2002-2003), a prestigious distinction to individuals and non-governmental organisations for their activities for peaceful coexistence and cooperation of societies, religions, and cultures.

SCHOLARS AT RISK NETWORK www.scholarsatrisk.org

Scholars at Risk (SAR) is an international network of over 500 higher education institutions in 35 countries, dedicated to protecting threatened scholars and promoting academic freedom. SAR is an independent not-for-profit corporation hosted at New York University.

The network protects scholars primarily by arranging temporary positions of sanctuary at SAR member institutions for scholars facing threats to their lives and their work, enabling them to continue their work in safety.

Scholars at Risk also provides advisory services for scholars and hosts, campaigns for scholars who are imprisoned or silenced in their home countries, monitoring of attacks on higher education communities worldwide, and leadership in deploying new tools and strategies for promoting academic freedom and improving respect for university values everywhere.

Institutions and individuals are invited to take part in this important work by joining the network, offering to host at-risk scholars, organizing campus events, advocating on behalf of imprisoned academics and students, conducting research through SAR's Academic Freedom Monitoring Project and working groups, proposing your own projects, and donating to SAR to sustain these activities.

To learn more about SAR activities, network membership, or how you or your institution might get involved, visit www.scholarsatrisk.org.

12

Wolność akademicka. Czy nadal ma znaczenie?

Willa Decjusza, Kraków 19-20 października, 2017

Wydarzenie dedykujemy profesorowi Feliksowi Kaputu z Demokratycznej Republiki Kongo, od 10 lat na wygnaniu, ostatnio goszczonemu przez Stowarzyszenie Willa Decjusza oraz członkom sieci Scholars at Risk, a zwłaszcza polskim uniwersytetom wspierającym prześladowanych naukowców oraz promującym swobodę myślenia, kwestionowania idei i dzielenia się nimi.

Podwaliny pod wolność i niezależność akademicką złożone były przez średniowieczne europejskie uniwersytety. Chronione bullami papieskimi i królewskimi przywilejami, uniwersytety stały się autonomicznymi instytucjami stanowiącymi własne prawa, określającymi sposób organizacji pracy i ustanawiającymi standardy tak dla wykładowców jak i studentów. Jednak ta niezależność instytucjonalna, podobnie jak wolność nauczania i uczenia się oraz poszukiwania wiedzy, nie zawsze były mile widziane i często na przestrzeni wieków zarówno uniwersytety jak i naukowcy byli przedmiotem publicznych nacisków i krytyki.

Współczesna koncepcja wolności akademickiej obejmuje dwa zagadnienia. Pierwsze, oparte na pojęciu podziału władzy, dotyczy prawa instytucji do definiowania własnej misji i priorytetów, prawa do tworzenia programów nauczania i autonomii w zarządzaniu. Drugie odnosi się do wolności pracy dydaktycznej w tym do podejmowania kontrowersyjnych tematów bez obawy o działania odwetowe.

Wolność akademicka jest istotna i konieczna ponieważ nasza przyszłość zależy od postępu myśli, nauki i technologii, a dogłębna znajomość zmian zachodzących w społeczeństwach ma szczególne znaczenie dla tworzenia polityk oraz dobrobytu państw i społeczeństw. Dlatego skutki ograniczania swobody dyskursu akademickiego i prześladowanie naukowców mogą mieć długofalowe i poważne konsekwencje.

‘Vemos, ouvimos e lemos. Não podemos ignorar’ czyli „Widzimy, słyszymy i czytamy. Nie możemy lekceważyć” śpiewała Sophia de Mello Breyner, gdy w Portugalii toczyły się walki o wolność. Jej słowa mogą stać się mottem dla Scholars at Risk – międzynarodowej sieci instytucji akademickich i osób, których misją jest ochrona prześladowanych członków społeczności uniwersyteckiej oraz promocja wolności akademickiej.

13

PROGRAM Czwartek, 19 października Prowadzenie: Dominika Kasprowicz, Stowarzyszenie Willa Decjusza

OTWARCIE KONFERENCJI 10:00 – 10:30 prof. Ryszard Tadeusiewicz, Przewodniczący Stowarzyszenia Willa Decjusza Sinead O’Gorman, Dyrektor Europejski Sieci Scholars at Risk prof. Dorota Malec, Prorektor Uniwersytetu Jagiellońskiego ds. rozwoju prof. Janina Filek, Prorektor ds. komunikacji i współpracy Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie prof. Anna Siwik, Prorektor ds. studenckich Akademii Górniczo-Hutniczej

10:30 – 11:00 WYKŁAD OTWIERAJĄCY prof. Terence Karran (Uniwersytet Lincoln)

11:00 – 12:30 WYZWANIA WOLNOŚCI AKADEMICKIEJ Narodowe i regionalne przykłady współczesnych zagrożeń wolności akademickiej i związanych z nią wartości oraz ich efekty. Moderator: Łukasz Fyderek (Uniwersytet Jagielloński) prof. Aleksa Bjeliš (Uniwersytet w Zagrzebiu) prof. Michal Vašečka (Uniwersytet Masaryka) prof. Tadeusz Gadacz (Collegium Civitas/Wydział Humanistyczny AGH)

12:30 – 13:00 Przerwa kawowa

13:00 – 14:30 ODWAGA MYŚLENIA Świadectwa uciekinierów oraz wykładowców i studentów zagrożonych represjami.

Rozmowa 1: Nour A. Munawar (Syria), Uniwersytet Amsterdamski Prowadzenie: Beata Kowalska, Uniwersytet Jagielloński Rozmowa 2: Olga S. Hünler (Turcja), Uniwersytet w Bremie Prowadzenie: Krzysztof Machaczka, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Rozmowa 3: Monem A. Mahjoub (Libia), World Center for Studies and Researches, stypendysta ICORN Prowadzenie: Veronica Pagnani, The Krakow Post

14:30 – 15:45 Poczęstunek

14

WYDARZENIE SPECJALNE 16:00 – 18:00 14. Gala wręczenia Polskiej Nagrody im. Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (2002-2003)

W uroczystości udział wezmą członkowie Kapituły Nagrody: Wysoki Przedstawiciel Kancelarii Prezydenta RP, JE Ambasador Federacyjnej Republiki Brazylii w Polsce, JE Ambasador Królestwa Szwecji w Polsce, Wysoki Przedstawiciel UNHCR w Polsce, Wicedyrektor Departamentu Narodów Zjednoczonych i Praw Człowieka, MSZ, Rzecznik Praw Obywatelskich, Wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej, Konsul Generalny Stanów Zjednoczonych w Krakowie, Wiceprezes Fundacji ZNAK, Prezes ZUE S.A., Prezes Kraków Airport, Prezes Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego, inicjatorzy Nagrody oraz Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Willa Decjusza. Prowadzenie: Danuta Glondys, Stowarzyszenie Willa Decjusza

Simultaneous interpretation (English/Polish): Bartosz Krajka and Piotr Krasnowolski

Piątek, 20 października

09:00 – 11:30 TWORZENIE POLSKIEJ SEKCJI SCHOLARS AT RISK

W spotkaniu poświęconym możliwościom stworzenia Polskiej Sekcji SAR wezmą udział przedstawiciele polskich środowisk akademickich. Przedmiotem rozmów staną się zagadnienia współpracy i koordynacji działań na platformie krajowej oraz międzynarodowej.

Moderator: Danuta Glondys Wprowadzenie: Sinead O’Gorman, Dyrektor Europejski Sieci Scholars at Risk Karen-Lise Knudsen, Przewodnicząca Norweskiej Sekcji Scholars at Risk Uczestnicy: Andrzej Bukowski, Uniwersytet Jagielloński Halina Grzymała-Moszczyńska, Uniwersytet Jagielloński Olga S. Hünler, Uniwersytet w Bremie Katarzyna Jurzak, Uniwersytet Jagielloński Dominika Kasprowicz, Stowarzyszenie Willa Decjusza Beata Kowalska, Uniwersytet Jagielloński Marta Kudelska, Uniwersytet Jagielloński Marcin Lubaś, Uniwersytet Jagielloński Monem A. Mahjoub, World Center for Studies and Researches, ICORN Anna Małecka, Wydział Humanistyczny AGH Nour A. Munawar, Uniwersytet Amsterdamski Marzena Piszczek, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Monika Sady, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Michal Vašečka, Uniwersytet Masaryka Viera Žúborová, Bratislava Policy Institute

(Debata ekspercka prowadzona w języku angielskim)

14.00 -19.00 WIZYTY STUDYJNE

Koncepcja konferencji: Danuta Glondys, Dominika Kasprowicz i Sinead O’Gorman

15

BIOGRAMY EKSPERTÓW

Aleksa Bjeliš

Profesor fizyki teoretycznej, były rektor Uniwersytetu w Zagrzebiu (2006-14). W latach 2006-15 był członkiem, a od 2009 r. wiceprzewodniczącym Rady Magna Charta Observatory.

Łukasz Fyderek

Łukasz Fyderek jest politologiem specjalizującym się w polityce państw niedemokratycznych oraz problematyce bliskowschodniej. Zajmuje się problematyką państw autorytarnych i przechodzących transformację ustrojową, zwłaszcza w państwach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Obecnie jest adiunktem w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wykładał gościnnie na Amerykańskim Uniwersytecie w Bejrucie a także – jako visiting professor – na Uniwersytecie Utara Malaysia. Opublikował pięć książek, komentator ds. polityki międzynarodowej w mediach.

Tadeusz Gadacz

Profesor Tadeusz Gadacz, uczeń i wieloletni współpracownik ks. profesora Józefa Tischnera. W latach 2003-2007 przewodniczący Komitetu Nauk Filozoficznych PAN. Prezes Polskiego Towarzystwa Etycznego i Przewodniczący Zarządu Hospicjum Dziecięcego im. Ks. prof. Józefa Tischnera. Wykładał w Uniwersytecie Warszawskim, Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Obecnie jest profesorem na Wydziale Humanistycznym AGH w Krakowie. W 2002 roku otrzymał nagrodę prezydenta Warszawy Lecha Kaczyńskiego dla najlepszego nauczyciela akademickiego Mazowsza. W 2003 roku nagrodę „Nowych Książek” za redakcję naukową (wraz z B. Milerskim) dziesięciotomowego dzieła Religia. Encyklopedia PWN. W 2008 roku został wybrany przez studentów najlepszym wykładowcą w historii Collegium Civitas. Jest autorem ponad 200 publikacji naukowych. Zajmuje się filozofią XX wieku, filozofią człowieka, kondycją myślenia, analizą przemian kultury i cywilizacji, mentoringiem, rolą i funkcją uniwersytetu.

Danuta Glondys

Doktor nauk humanistycznych, magister filologii angielskiej i politologii. Dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miasta Krakowa (1993-1999), a następnie dyrektor regionalny USAID w Polsce. Ekspert Komisji Europejskiej w programie Europejska Stolica Kultury (2005, 2007-11). Dyrektor Stowarzyszenia Willa Decjusza w latach 2001-2016. Członek Zarządu Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźstwa, ICORN (Norwegia) oraz Rady Programowej Fundacji w Genshagen (Niemcy). Wykłada na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Wydziale Humanistycznym AGH.

16

Olga S. Hünler

Od sierpnia 2016 r., Olga S. Hünler jest zatrudniona na stanowisku badawczym w Instytucie Etnologii i Studiów Kulturowych Uniwersytetu w Bremie. Po licencjacie z psychologii ukończyła studia magisterskie i doktorskie z dziedziny psychologii klinicznej na Middle East Technical University w Turcji. Pracując nad pracą doktorską przez rok przebywała w celach badawczych w Europejskim Centrum Badania Migracji i Stosunków Etnicznych. Po ukończeniu pracy doktorskiej (grudzień 2007) dotyczącej psychologicznych aspektów integracji nowo przybyłych imigrantów tureckich w Holandii, została adiunktem na Uniwersytecie Ekonomicznym w Izmirze. W latach 2012-2016 wiceprzewodnicząca Tureckiego Stowarzyszenia Psychologicznego.

Terrence Karran

Profesor Polityki Szkolnictwa Wyższego w Szkole Edukacji Uniwersytetu w Lincoln. W latach 2005-07, jako profesor wizytujący przebywał na Autonomicznym Uniwersytecie Guadalajara, gdzie pracował na rzecz Globalnej Sieci Kształcenia dla Ameryki Łacińskiej i Karaibów prowadzonej przez Instytut Banku Światowego. Jest docentem na Wydziale Edukacji Uniwersytetu w Oulu w Finlandii. Chociaż zasadniczym tematem badań prof. Karrana jest wolność akademicka, interesuje się także e-earningiem, Europejskim Systemem Transferu Punktów, oraz wpływem Procesu Bolońskiego na kształcenie wyższe.

Dominika Kasprowicz

Doktor nauk społecznych, adiunkt w Instytucie Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego; analityczka i komentatorka kwestii politycznych w Europie Środkowej i Wschodniej i autorka licznych artykułów. Jej zainteresowania naukowe obejmują radykalne populistyczne ruchy prawicowe, politykę partii środkowo- i wschodnioeuropejskich, zachowania wyborcze i innowację społeczną w polityce. Jej najnowsze publikacje obejmują Politics, Society and the Economy in Contemporary Poland. An Introduction, Warsaw 2016; oraz SPACE – socio-political Alternatives in Central Europe, Warsaw 2014. Jest koordynatorką projektów SPACE oraz Barometr Wyborczy, a od października 2016 roku dyrektorem Willi Decjusza.

Karen-Lise S. Knudsen

Karen-Lise S. Knudsen jest przewodniczącą norweskiej sekcji sieci Scholars at Risk. Od 2010 r. jest jej przedstawicielką w swojej alma mater, Uniwersytecie Regionu Agder, a także członkinią komitetu sterującego SAR-Norway od powstania krajowej sekcji w 2011 r. Studiowała Artes Liberales na uniwersytetach w Agderze, Bergen a także w Oslo, gdzie uzyskała tytuł naukowy. Od 30 lat zajmuje się wyższą edukacją, obecnie jako członek kadry zarządczej Uniwersytetu Regionu Agder.

17

Beata Kowalska

Przedmiotem jej zainteresowań badawczych w ostatnich latach był muzułmański feminizm i sytuacja kobiet w krajach Bliskiego Wschodu. Temat ten pozwalał połączyć fascynacje naukowe z doświadczeniem w pracy w programach na rzecz równości płci w kraju i za granicą. Podejmowane badania znajdowały także odbicie w prowadzonych kursach zarówno z dziedziny studiów rozwojowych, jak i studiów genderowych. Została wyróżniona najważniejszą nagrodą JM Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego za dydaktykę – Pro Arte Docendi. Najważniejsze stypendia i wykłady zagraniczne obejmują: Cambridge University, Instytut Nauk o Człowieku w Wiedniu, American Centre for Oriental Research w Ammanie, New School for Social Research w Nowym Jorku, oraz Rutgers University, Bufflo University.

Krzysztof Machaczka

Doktor nauk ekonomicznych w zakresie nauk o zarządzaniu. Zawodowo związany z Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie. Od 2005 roku pracuje na stanowisku naukowym adiunkta. Od 2016 roku piastuje stanowisko Dyrektora Kancelarii Rektora Uniwersytetu Ekonomicznego. Przedsiębiorca, inicjator i organizator projektów społecznych o wymiarze ogólnokrajowym i lokalnym.

Monem Mahjoub

A. Monem Mahjoub jest libijskim pisarzem, poetą, historykiem i krytykiem politycznym. Karierę i działalność w dziedzinie kultury rozpoczął w latach 80. ub. wieku, biorąc udział w wydarzeniach intelektualnych i kulturalnych organizowanych przez libijskie i ogólnoświatowe arabskie instytucje i centra naukowe. Jego dorobek obejmuje ponad 25 książek oraz liczne prace naukowo-badawcze.

Nour A. Munawar

Nour A. Munawar jako doktorant prowadzi badania z dziedziny archeologii na Uniwersytecie Amsterdamskim. Interesuje się zarządzaniem dziedzictwem kulturowym oraz archeologią konfliktu; jego praca doktorska dotyczy „(Re)konstrukcji syryjskiego i irackiego dziedzictwa kulturowego w kontekstach post-konfliktowych”. Jest ekspertem UNESCO w dziedzinie zabezpieczania syryjskiego dziedzictwa kulturowego oraz członkiem holenderskiego ICOMOSu.

Sinead O'Gorman

Sinead O'Gorman jest Dyrektorem Europejskiej Sekcji Sieci Scholars at Risk. Prowadzi działalność mającą na celu poszerzanie zasięgu SAR, m.in. tworząc i wdrażając strategie SAR dla Europy, zakładając krajowe i regionalne oddziały SAR oraz wspomagając międzynarodową działalność sieci. Posiada przeszło 15 lat doświadczenia w działalności na styku szkolnictwa wyższego i praw człowieka.

18

Veronica Pagnani

Veronica Pagnani jest dziennikarką współpracująca z Krakow Post. Ukończyła studia licencjackie z nauk politycznych na Uniwersytecie w Perugii, a obecnie kończy pracę magisterską z dziedziny studiów środkowo– i wschodnioeuropejskich na Uniwersytecie Jagiellońskim. Interesuje się polityką Europy Środkowej i Wschodniej a także ruchami kobiet, zwłaszcza w Polsce i na Ukrainie. Brała udział w XVI Letniej Szkole Wyszehradzkiej organizowanej przez Willę Decjusza.

Ryszard Tadeusiewicz

Od 1971 r. zajmuje się badaniami z dziedzin biocybernetyki, automatyki, robotyki i informatyki. Uzyskał doktorat w 1975 r., a w 1981 r. habilitację. W 1986 r. został mianowany docentem a w 1991 r. profesorem zwyczajnym na Akademii Górniczo- Hutniczej. Jest autorem ponad 600 publikacji naukowych opublikowanych w prestiżowych polskich i zagranicznych czasopismach oraz wystąpień przygotowanych na międzynarodowe konferencje. Profesor Tadeusiewicz jest także autorem ponad 80 naukowych monografii i książek, wśród których znajdują się popularne podręczniki, które doczekały się wielu wznowień i są wykorzystywane na wielu polskich uczelniach. Szczegółowe i aktualne informacje znajdują się na stronie www.Tadeusiewicz.pl.

Michal Vašečka

Profesor socjologii, którego zainteresowania naukowe koncentrują się na kwestiach etniczności, rasy i migracjach. Dyrektor Instytutu Polityki w Bratysławie i wykładowca na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Masaryka w Brnie oraz w Bratysławskiej Międzynarodowej Szkole Artes Liberales. Wykładał gościnnie w New School University w Nowym Jorku, na Uniwersytecie Londyńskim oraz Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie. Założyciel Centrum Badań nad Etnicznością i Kulturą w Bratysławie i jego dyrektor (2006-12). Były dyrektor programowy słowackiego Institute of Public Affairs (1998-2005). Od 2012 r. przedstawiciel Słowacji w Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji będącej instytucją Rady Europy.

19

CEREMONIA WRĘCZENIA POLSKIEJ NAGRODY im. SÉRGIO VIEIRA de MELLO WYSOKIEGO KOMISARZA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH ds. PRAW CZŁOWIEKA (2002-2003)

14 EDYCJA

19 października 2017 16.00 – 18.00 Prowadzenie: Danuta Glondys

Powitania: prof. Ryszard Tadeusiewicz, Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Willa Decjusza Marzena Paszkot, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Krakowa ds. Rodziny

Otwarcie: JE Alfredo Leoni, Ambasador Federacyjnej Republiki Brazylii w Polsce Ulrik Tideström, Radca Minister, Ambasada Królestwa Szwecji w Polsce Maria Pamuła, Przedstawicielstwo UNHCR w Polsce Maciej Janczak, Zastępca Dyrektora Departamentu Narodów Zjednoczonych i Praw Człowieka MSZ

Komunikat z posiedzenia Kapituły Polskiej Nagrody im. Sérgio Vieira de Mello: prof. Ryszard Tadeusiewicz, Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Willa Decjusza

Uzasadnienie werdyktu Kapituły w kategorii Osoba: Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich

Wręczenie Statuetki Sérgio Vieira de Mello oraz Dyplomu: Jan Baster, Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Radosław Włoszek, Prezes Zarządu Kraków Airport Stanisław Kula, Auguri S.A.

Wystąpienie Laureatki/Laureata

Uzasadnienie werdyktu Kapituły w kategorii Organizacja Pozarządowa: Henryk Woźniakowki, Wiceprezes Fundacji Kultury Chrześcijańskiej ZNAK

Wręczenie Statuetki Sérgio Vieira de Mello oraz Dyplomu: Wiesław Nowak, Prezes Zarządu, Dyrektor Generalny ZUE S.A. Pamnella DeVolder, Konsul ds. Prasy i Kultury, Konsulat Generalny Stanów Zjednoczonych Urszula Podraza, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A.

Wystąpienie przedstawiciela Laureatki/Laureata

Tłumaczenie symultaniczne (angielski/polski): Bartosz Krajka i Piotr Krasnowolski

20

POLSKA NAGRODA im. SÉRGIO VIEIRA de MELLO WYSOKIEGO KOMISARZA NARODÓW ZJEDNOCZONYCH ds. PRAW CZŁOWIEKA (2002-2003)

Honorowy patronat: Ambasador Federacyjnej Republiki Brazylii w Polsce Ambasador Królestwa Szwecji w Polsce Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców

Polska Nagroda im. Sérgio Vieira de Mello została ustanowiona przez Stowarzyszenie Willa Decjusza w roku 2003 aby promować prawa człowieka i uhonorować sylwetkę Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka. Przyznawana jest osobom i organizacjom pozarządowym za ich działania na rzecz pokojowego współistnienia i współdziałania społeczeństw, religii i kultur. Nagrodę przyznaje Kapituła, w skład której wchodzą Przedstawiciele: Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, JE Ambasadora Federacyjnej Republiki Brazylii, JE Ambasadora Królestwa Szwecji, Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP, Rzecznika Praw Obywatelskich, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, Konsula Generalnego Stanów Zjednoczonych w Krakowie, Fundacji współpracujących ze Stowarzyszeniem w obszarze praw człowieka, Fundatorzy i Inicjatorzy Nagrody oraz Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Willa Decjusza.

LAUREACI

2004 Tadeusz Mazowiecki Stowarzyszenie Jeden Świat 2005 Marian Żelazek SVD (1918-2006) Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego 2006 Alaksandr Milinkiewicz Festiwal Kultury Żydowskiej 2007 Maryna Hulia Stowarzyszenie Magurycz 2008 Krystyna Pryjomko-Serafin Helsińska Fundacja Praw Człowieka Szewach Weiss Michał Żejmis (wyróżnienie) 2009 Fatos Lubonja United Nations Assistance Mission for Iraq Leopold Unger (1922-2011) 2010 Nagy El-Khoury i Mohammad al-Nokkari Stowarzyszenie Memoriał Andrzej Przewoźnik (1963-2010) 2011 Hassan Omar Hassan Centrum Pomocy Prawnej im. Haliny Nieć Bernard Kouchner 2012 Siostra Rafaela, Urszula Nałęcz (1934-2016) Stowarzyszenie Ludzie w Potrzebie (Človĕk v tístni) Arnold Wellman 2013 Myroslav Marynovych (Ukraina) Denis Hurley Centre (RPA) Adam Daniel Rotfeld (Polska) 2014 Leyla Yunus (Azerbejdżan) Amalipe Center for Interethnic Dialogue and Tolerance (Bułgaria) 2015 Pietro Bartolo (Lampedusa, Włochy) La Strada- Fundacja Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu (Polska) Sergei Adamovich Kovalyov (Federacja Rosyjska) 2016 Tahira Abdullah (Pakistan) Cultures of Resistance Network Foundation (Brazylia) Nagroda Honorowa: Staffan de Mistura (Włochy)

21

SÉRGIO VIEIRA DE MELLO (1948-2003)

Urodzony w Rio de Janeiro w 1948 r. Na paryskiej Sorbonie uzyskał tytuł doktora filozofii i nauk humanistycznych. Już jako student zaczął pracować dla ONZ, a następnie zaangażował się w pracę na rzecz biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Uchodźców w Genewie, biorąc udział w operacjach humanitarnych i pokojowych w Bangladeszu, Sudanie, Cyprze, Mozambiku i Peru.

W roku 1981 objął funkcję Doradcy Politycznego sił pokojowych NZ w Libanie. W latach 1983-1991 sprawował wysokie funkcje w siedzibie ONZ w Genewie m.in. jako Specjalny Wysłannik NZ do Kambodży, Dyrektor ds. repatriacji Tymczasowej Administracji NZ w Kambodży (UNTAC), Zwierzchnik służb cywilnych sił ochronnych NZ w byłej Jugosławii (UNPROFOR), Regionalny Koordynator NZ ds. humanitarnych w Regionie Wielkich Jezior w Afryce.

W roku 1996 został mianowany na stanowisko Asystenta Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, a w 1998 roku podjął pracę w Nowym Jorku jako Podsekretarz Generalny ds. humanitarnych oraz koordynator pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych. Był specjalnym wysłannikiem NZ w Kosowie (1999) oraz przedstawicielem UNTAC w Timorze Wschodnim (1999-2002).

12 września 2002 roku Sérgio Vieira de Mello został Wysokim Komisarzem Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka.

W maju 2003 roku jako specjalny przedstawiciel Sekretarza Generalnego NZ podjął misję negocjacyjną w Iraku.

Zginął 19 sierpnia 2003 roku w wyniku zamachu bombowego na siedzibę ONZ w Bagdadzie.

ODDAJĄC MU HONOR, POWIEDZIELI O SÉRGIO VIEIRA DE MELLO:

Sekretarz Generalny ONZ, Kofi Annan: Nie ma nikogo, na kogo stratę bardziej nie moglibyśmy sobie pozwolić lub kogo bardziej by brakowało całemu systemowi ONZ.

Amerykański Sekretarz Stanu, Colin Powell, nazwał Go: Bohaterem, który poświęcił swoje życie pomocy ludziom w trudnej sytuacji. (…) Sérgio nigdy nie uchylał się od najtrudniejszych zadań … Gdzie inni widzieli przeszkody lub rozpacz, on tworzył opcje i budował rozwiązania.

Przewodnicząca Stowarzyszenia Korespondentów ONZ w Genewie, Hedayat Abdel-Nabi: Był najlepszym z najlepszych – postacią charyzmatyczną i jasną.

Dyrektor Generalny Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Lee Jong-Wook: W ciągu całej swej długiej i wywołującej głębokie wrażenie kariery w ONZ Sérgio służył swoimi umiejętnościami, współczuciem i dobrym humorem tym, którzy potrzebowali go najbardziej. Jeden akt terroryzmu pozbawił Irakijczyków i ludzi całego świata wielkiego rzecznika oraz wspaniałego człowieka. Będzie go bardzo brakować.

Król Kambodży, Norodom Sihanouk: Pomagał i służył narodom wszystkich krajów świata, w tym także Kambodży, z poświęceniem, wydajnością i bezgranicznym oddaniem, nie szukając żadnych korzyści osobistych ani sławy.

Prezydent Timoru Wschodniego, Xanana Gusmão, którego kraj Sérgio Vieira de Mello pomógł doprowadzić do niepodległości, powiedział: Nasz naród opłakuje śmierć wyjątkowego i niezapomnianego przyjaciela. Walczył niestrudzenie o demokrację, prawa człowieka i trwałą sprawiedliwość dla mieszkańców Timoru Wschodniego.

22

STOWARZYSZENIE WILLA DECJUSZA www.villa.org.pl

Historyczny kompleks Willi Decjusza, renesansowy pałac Justusa Ludwika Decjusza (znanego również jako Jost Ludwig Dietz z Wissembourga), który przybył do Krakowa w 1508 roku, od XVI wieku mieścił salon kulturalny Krakowa. Dzisiaj jest we władaniu Stowarzyszenia Willa Decjusza (zał. w 1995 r.), organizacji pozarządowej, która wspiera i promuje międzynarodową współpracę kulturalną i intelektualną.

U podłoża programów Stowarzyszenia leży idea spotkań przedstawicieli różnych dziedzin nauki i kultury, różnych narodowości i obszarów zainteresowań oraz promocja pluralizmu i tolerancji w życiu publicznym. Stowarzyszenie Willa Decjusza tworzy forum wymiany myśli i przestrzeń wzajemnych inspiracji. Współpracuje z regionalnymi i międzynarodowymi instytucjami, które rozwijają wartości istniejące w kulturach regionalnych, wspierając proces integracji europejskiej oraz propagując humanistyczne dziedzictwo Europy.

Ważne miejsce w programach Willi zajmują pisarze i tłumacze oraz dialog międzykulturowy, integracja europejska, ochrona dziedzictwa kulturalnego i praw człowieka. Od ponad 20 lat Stowarzyszenie prowadzi programy stypendiów literackich i gościło w tym czasie ponad 250 pisarzy z Polski, Niemiec, Ukrainy, Białorusi, Szwajcarii, Belgii, Norwegii, Czech, Węgier, Słowacji, Iranu, Egiptu, Turcji i Libii.

Od 14 lat Willa przyznaje Polską Nagrodę im. Sérgio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (2002-2003) – prestiżowe wyróżnienie dla osób i organizacji pozarządowych za ich działania na rzecz pokojowego współistnienia i współpracy społeczeństw, religii i kultur.

SCHOLARS AT RISK NETWORK www.scholarsatrisk.org

Scholars at Risk, (SAR) to międzynarodowa sieć ponad 500 uczelni wyższych w 35 krajach świata skupiająca swoją działalność na ochronie zagrożonych naukowców i studentów oraz promowaniu wolności akademickich. SAR jest niezależną organizacją o charakterze non-profit, mającą swoją siedzibę na Uniwersytecie w Nowym Jorku.

Sieć wspiera prześladowanych naukowców i studentów poprzez umożliwienie im pracy w bezpiecznych warunkach w instytucjach członkowskich SAR. Jest to szczególnie ważne dla tych osób, których życie i praca naukowa są zagrożone.

Scholars at Risk zapewnia również usługi doradcze dla naukowców i goszczących ich uczelni, organizuje kampanie na rzecz naukowców i studentów, którzy są więzieni lub którym zabiera się głos w ich krajach oraz monitoruje ataki na społeczność akademicką na całym świecie a także inicjuje powstawanie nowych narzędzi i strategii promujących swobody akademickie, przyczyniając się do budowania szacunku dla wolności akademickich.

Instytucje i osoby prywatne są zapraszane do włączenia się w tą ważną działalność i zachęcane do udzielania gościny zagrożonym naukowcom, organizacji spotkań na kampusach i występowania w obronie uwięzionych naukowców i studentów oraz prowadzenia badań poprzez Projekt Monitorowania Swobód Akademickich SAR i grup roboczych, a także proponowania własnych inicjatyw i przekazywania darowizn dla SAR na jej działalność.

By dowiedzieć się więcej o działalności SAR, o członkostwie w sieci lub o tym jak można włączyć się osobiście lub instytucjonalnie, prosimy wejść na stronę: www.scholarsatrisk.org.

23

Forum Dialogu Kultur. Projekt współfinansowany ze środków Gminy Miejskiej Kraków. Forum fforor Dialogue of Cultures. Project cofinanced by the Municipality of Krakow.

organizator honorowy patronat organiser honorary patronage

współorganizator partner ffundatorundator co-organiser partner ffounderounder

Projekt realizowany przy wsparciu finansowym Woojewództwajewództwa Małopolskiego sponsorzy sponsors

patronat medialny media partners

hhonorowyonorowy patronat / honorary patronage Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców, Ambasador Federacyjnej Republiki Brazylii w Polsce, Ambasador Królestwa Szwecji w Polsce, United Nations High Commissioner fforor Refugees, Ambassador of the Federative Republic of Brazil to Poland, Ambassador of the Kingdom of Sweden to Poland, współpraca / cooperation Kancelaria Prezydenta RPP,, Departament Narodów Zjednoczonych i Praw Człowieka, Ministerstwa Spraw Zagranicznych RPP,, Konsulat Generalny Stanów Zjednoczonych w Krakowie, Instytut Pamięci Narodowej, Rzecznik Praw Obywatelskich, Fundacja Kultury Chrześcijańskiej Znak, Scholars at Risk Network, Chancellery of the President of Poland, Department of United Nations and Humana Rights, Polish Ministry of Foreign Aairs, Consulate General of the United States in Krakow, Institute of Nationonal Remembrance, Polish Commissioner fforor Civil Rights Protectionon, Znak Christian Culture Foundation, Scholars at Risk Network.