Dorpsontwikkelingsplan Baarlo

2018 - 2021

Wonen

Welzijn

Opgroeien

Recreatie Opgroeien, samen leven en ouder worden in Baarlo

Dorpsoverleg Baarlo 2. 3.

Inhoudsopgave

1 Inleiding 4

2 Samenvatting 6

3 Domein Wonen 8 3.1 Wonen en leefomgeving 8 3.2 Een aantrekkelijk centrum 10 3.3 Infrastructuur en fysieke veiligheid 12 3.4 Sociale veiligheid 15

4 Domein Welzijn 16 4.1 Lokaal gezondheidsbeleid 16 Colofon 4.2 Inwoners met ondersteuningsvragen 18 4.3 Nieuwe inwoners 20 4.4 Sociale infrastructuur 21

Dorpsontwikkelingsplan Baarlo 2018-2021 5 Domein Opgroeien 23 Opgroeien, samen leven en ouder worden in Baarlo 5.1 Voorschoolse voorzieningen en basisonderwijs 23 Interviews en teksten: Jack Beckers, Astrid Görtz, Tim Hilkens, Jan Joosten, Jan Kluthausen 5.2 Bibliotheek 24 Eindredactie: Jack Beckers en Tim Hilkens 5.3 Speelvoorzieningen 26 Uitgave: Dorpsoverleg Baarlo 5.4 Jongeren 27 Fotografie: Beeldwerk TV Vormgeving: DimCoppen Drukwerk: ARS Printmedia 6 Domein Recreatie 28 Financiering: Gemeente 6.1 Sport en verenigingsleven 28 6.2 Ontmoetingsruimtes in het dorp 29 6.3 Natuur 30 © Februari 2018 6.4 Recreatie, kunst en toerisme 32 Overname van de inhoud is toegestaan onder voorwaarde van bronvermelding 7 Agenda voor dorpsontwikkeling: de speerpunten 34 4. 5.

1. Inleiding

dialoog en verdieping om zo samen te komen tot de beste aanpak. Dit is iets waar betrokkenen zelf over moeten oordelen. In een plenaire bijeenkomst zijn deze speerpunten opnieuw aan de stakeholders voorgelegd, van feedback voorzien en aangescherpt.

Vervolgens zijn de teksten verder uitgeschreven. Daarbij hebben we gezocht naar Lang is het zo geweest dat de gemeente goed voor haar inwoners dacht te zorgen een eenvoudige en logische ordening van informatie en speerpunten. We hebben door zelf alle problemen aan te pakken en te regisseren. Gaandeweg is bij uiteindelijk gekozen voor de indeling in vier domeinen: Wonen, Welzijn, Opgroeien gemeente, inwoners en maatschappelijke organisaties het besef ontstaan dat het en Recreatie. anders kan en anders moet. De uitvoering van dit Dorpsontwikkelingsplan zien we als een actief en dynamisch Vitale gemeenschappen vragen niet om een overheid die alle problemen zelf aan- proces waaraan velen hun bijdrage leveren. Het Dorpsoverleg streeft ernaar dat, pakt, maar om een overheid die zich ervan bewust is wanneer ze wel en wanneer rondom de speerpunten, werkgroepen gevormd worden die aan de slag gaan met ze niet aan zet is. Vitale gemeenschappen gedijen beter bij een bescheiden en de concrete uitvoering in projecten en activiteiten. Het Dorpsoverleg gaat deze bedachtzame overheid. Slechts in dialoog tussen partijen kunnen de vraagstukken activiteiten dus niet allemaal zelf uitvoeren, maar zal zorgen voor de voorwaarden, die spelen op een kwalitatief hoger niveau opgelost worden, waarbij soms de de verbinding en de communicatie tussen inwoners en werkgroepen en tussen gemeenschap in de lead is, soms de overheid, en af en toe beide op de tandem werkgroepen, verenigingen, ondernemers, maatschappelijke instellingen en de plaatsnemen. Het gaat daarbij niet alleen om een dialoog tussen overheid en gemeente. burgers, maar nog veel vaker om het gesprek tussen burgers onderling (Gemeente Peel en Maas, Zelfsturing 3.0. 15 Jaar Gemeenschapsontwikkeling door Onder meer met behulp van social media willen we de ideeën en de oplossingen Zelfsturing in de gemeente Peel en Maas, uitgave 2017). die er binnen ons dorp leven met elkaar delen en iedereen op de hoogte houden van de voortgang. Daartoe heeft het Dorpsoverleg een korte film laten samenstel- Baarlo is aan de slag gegaan met het opstellen van een nieuw dorpsontwikke- len waarin het dorpsontwikkelingsplan visueel wordt samengevat. lingsplan voor de periode 2018-2021. Onder leiding van het Dorpsoverleg Baarlo is door de werkgroep DOP (die bestaat uit een aantal leden van het Dorpsoverleg en De indeling van het dorpsontwikkelingsplan is als volgt. Na de inleiding en samen- een aantal andere betrokken inwoners) richting gegeven aan dit proces. vatting volgt per domein een beschrijving van de meest relevante ontwikkelingen voor de komende jaren met de daarbij behorende speerpunten. Het plan sluit af Er hebben gesprekken plaatsgevonden met diverse ‘stakeholders’, mensen die met nogmaals een overzicht van alle speerpunten, de ontwikkelagenda van Baarlo op de hoogte zijn van wat er leeft bij specifieke groepen inwoners, ondernemers, voor de komende jaren. verenigingen en maatschappelijke organisaties. Daarnaast zijn diverse documen- ten geraadpleegd en beoordeeld op hun relevantie. Dit alles heeft geresulteerd Als Dorpsoverleg hebben we geprobeerd om in beeld te brengen wat er leeft in in een eerste opzet van het dorpsontwikkelingsplan in de vorm van een breed Baarlo en wat de uitdagingen zijn voor de komende jaren. We nodigen alle inwo- aantal speerpunten dat de ontwikkelingsagenda voor de komende jaren vormt. ners van Baarlo uit om met die uitdagingen aan de slag te gaan. Voor Baarlo: het Daarbij dient te worden vermeld dat, hoewel alle speerpunten relevant zijn voor dorp waar we opgroeien, samen leven en ouder worden. Baarlo, een onderscheid kan worden gemaakt tussen speerpunten die urgent zijn, waarvoor vandaag een oplossing moet komen, en speerpunten die vragen om Dorpsoverleg Baarlo, februari 2018 6. 7.

2. Samenvatting

Een goed samenhangend en dekkend zorgaanbod is onmisbaar om, ook op oudere leeftijd, gezond te blijven en vooruit te kunnen. Hiervoor is nog meer samenwerking nodig tussen de eerstelijns zorg van o.a. huisartsen, fysiotherapeuten, maatschappelijk werk, de meer sociaal maatschappelijke zorg zoals huishoudelijke hulp, maaltijdvoorziening en dergelijke en de mantelzorg. Hiertoe behoren ook voorzieningen als de verlengde huiskamer in de Engelbewaarder, een centraal informatiepunt, de bibliotheek en dagopvang en huisvesting Baarlo ligt in een mooie groene omgeving aan de Maas en dicht bij de stedelijke voor mensen die tijdelijk extra zorg nodig hebben. voorzieningen van . Om deze goede woon- en leefomgeving te behouden en verder te ontwikkelen, zullen we samen de handen uit de mouwen moeten blijven Daarnaast willen we in Baarlo samen werken aan positieve gezondheid. Mensen hebben steken. zoveel mogelijk eigen regie over de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen die bij het leven horen. Bevorderen dat nieuwe inwoners zich snel thuis voelen is ook een aspect van Het centrum van Baarlo moet leefbaar en aantrekkelijk blijven. Goede toeganke- positieve gezondheid. lijkheid en bereikbaarheid van de voorzieningen in het centrum staan hoog op de agenda. Denk aan een autoluw Kerkplein en een deels autoluwe Grotestraat, Veiligheid is en blijft een belangrijk item. Of dit nu de bescherming is tegen het hoge water, een concentratie van detailhandel en horeca, het voorkomen van leegstand en een veilige en logische verbinding tussen Baarlo-Oost en Baarlo-West, een veilige fietsroute voldoende ruimte voor evenementen. naar de voetbalvelden, het oplossen van knelpunten voor minder validen of een dorps brede dekking van de buurtpreventie-app. Door krimp en vergrijzing zal de samenstelling van de inwoners in de toekomst gaan veranderen. Huisvesting voor starters, levensloopbestendige woningen, het Om te recreëren, te wandelen en te fietsen kan de natuur rondom Baarlo nog verder ontwik- creëren van nieuwe woonvormen en huisvesting voor nieuwe inwoners verdienen keld worden. Plan Maasdal heeft daar al het nodige aan bijgedragen en moet in samenhang extra aandacht, zodat iedereen goed en prettig in ons dorp kan wonen. met de dijkversterking verder worden afgerond.

Baarlo is trots op haar rijke verenigingsleven en geniet van de activiteiten die door Baarlo is een aantrekkelijke bestemming voor toeristen. Houden we het imago van ‘Baarlo diverse organisaties met veel inzet georganiseerd worden. Het versterkt de Kastelendorp’ overeind, of zijn kunst en cultuur meer toegankelijke en aansprekende gemeenschapszin en de onderlinge betrokkenheid in het dorp en zorgt voor kenmerken van Baarlo? De VVV is van structureel belang om het toerisme in Baarlo te plezier en ontspanning. Dat willen we als dorp graag behouden, maar dat kan stimuleren en te vergroten. alleen met voldoende vrijwilligers. Dit wordt bij verenigingen en festiviteiten echter steeds meer als knelpunt ervaren. Een ander punt van aandacht is het behoud en Het Dorpsoverleg Baarlo heeft in het dorpsontwikkelingsplan voor de domeinen wonen, onderhoud van goede accommodaties voor de verschillende verenigingen. welzijn, opgroeien en recreatie een aantal speerpunten vastgelegd. Speerpunten die ertoe doen om Baarlo leefbaar te houden en verder te ontwikkelen. Samen zetten we daar in de Voor de ontwikkeling en de veiligheid van onze kinderen zijn goed onderwijs en komende jaren onze schouders onder. Voor Baarlo, het dorp waar we opgroeien, samen een veilige autoluwe schoolomgeving belangrijk. Voorschoolse voorzieningen die leven en ouder worden. samen met de basisscholen uitgroeien tot een volwaardig kind-centrum. Een kind-centrum dat haar deuren opent naar het dorp en met begeleiding van de combi-functionaris structureel samenwerkt met de verenigingen, de bibliotheek en andere partners. Voor een gezonde ontwikkeling van onze kinderen is ook behoef- te aan goede en gevarieerde speelvoorzieningen, op diverse locaties in het dorp. 8. 9.

3. Domein Wonen

3.1 Wonen en leefomgeving

De huisvesting van jongeren en starters op de Speerpunt woningmarkt verdient extra aandacht. Veel jonge- Een goed en gevarieerd ren willen graag op zichzelf wonen, maar hebben geen kans op de woningmarkt, omdat de voor hen woningaanbod, dat mede is beschikbare woonruimte schaars is of te duur en afgestemd op de behoeften haken af. Het is voor de leefbaarheid van Baarlo van specifieke doelgroepen, Baarlo wordt in de Woonvisie Regio Venlo 2011- Om de behoefte aan wonen op maat zoveel als van belang dat zij toegang krijgen tot de lokale 2015 en Structuurvisie Kernen en bedrijventerreinen mogelijk binnen de bestaande woningvoorraad woningmarkt en in Baarlo kunnen blijven wonen. zoals huisvesting voor star- Peel en Maas 2014 gekenmerkt als ‘leefdorp’. Dat te kunnen realiseren, is doorstroming gewenst. ters, levensloopbestendige betekent dat belang wordt gehecht aan een Doorstroming naar de juiste woning op maat Baarlo huisvest een groot aantal arbeidsmigran- woningen en huisvesting kwalitatief goede woon- en leefomgeving. Bij een bevordert, dat mensen een aantrekkelijk woon- en ten, van met name Oost-Europese afkomst. goede woon- en leefomgeving hoort dat iedereen leefklimaat krijgen. Een andere manier om aan de De meesten van hen vervullen seizoensarbeid, voor arbeidsmigranten en kan wonen in een ‘woning op maat’, ofwel een veranderde woonbehoefte tegemoet te komen, is en verblijven tijdelijk in de daarvoor gecreëerde nieuwkomers. woning aangepast aan de persoonlijke omstandig- nieuwbouw. Inbreiding en herstructurering hebben verblijfsmogelijkheden, vaak afgezonderd van de heden. De vraag is of er in Baarlo in de toekomst daarbij de voorkeur boven uitbreiding. Aandachts- gemeenschap. Baarlo moet zich afvragen of het goed in de woonbehoefte voorzien kan worden. punt daarbij zijn herbestemming voor leegkomend niet wenselijker is om de migranten tussen en mét (maatschappelijk) vastgoed en het creëren van de gemeenschap te laten wonen en leven, zeker Baarlo telt zo’n 6.545 inwoners, verdeeld over nieuwe woonvormen. Ook investeringen door de nu steeds meer duidelijk wordt dat voor velen hun 2.740 particuliere huishoudens (per 1 januari eigenaar-bewoner in de eigen woning en aanpas- toekomst in Nederland ligt. Dit geldt eveneens 2017). Daarmee behoort ze tot een van de sing van huurwoningen draagt bij aan oplossingen voor de groep verblijfsgerechtigden (statushou- grotere kernen in de gemeente Peel en Maas. voor de veranderende woonbehoefte. ders). Het huisvesten van verblijfsgerechtigden De verwachting is dat het aantal inwoners tot is een door het Rijk opgelegde taakstelling, een 2030 gestaag zal afnemen, hetgeen gepaard gaat Het ruimer faciliteren van levensloopbestendig taak die ons allen aangaat. Ook hier moeten we met voortgaande vergrijzing en ontgroening. Het wonen wordt in de komende jaren steeds nood- ons afvragen of we hen niet tussen en met de aantal particuliere huishoudens neemt daaren- zakelijker. Het is belangrijk dat woningen tijdig Baarlose gemeenschap moeten laten wonen en tegen toe. Met name het aandeel kleine, oudere aangepast worden – levensloopbestendig worden leven. Belangrijk is dat we hier als gemeenschap huishoudens neemt sterk toe ten koste van gemaakt – zodat men ook op latere leeftijd in de met elkaar de discussie over aangaan, en dat bij gezinnen. Dat vraagt om een verandering van de woning kan blijven wonen. Hier ligt niet alleen een beslissingen alle partijen betrokken worden. Daar woningvoorraad; een die beter is afgestemd op verantwoordelijkheid voor particuliere woning- ligt een duidelijke rol voor de gemeente weggelegd. de demografische ontwikkelingen in Baarlo. bezitters, maar ook voor verhuurders als Wonen en de gemeente. Wanneer er nieuwe levensloopbestendige woningen worden gebouwd, is het belangrijk te zorgen voor een woonomgeving met inwoners van verschillende leeftijden, zodat deze haar vitale karakter behoudt. Een concen- tratie van louter ouderen is, met het oog op de participatiesamenleving, niet wenselijk. 10. 11. “Het is heel moeilijk om met een rolstoel of rollator door de dorpstraat te lopen.”

3.2 Een aantrekkelijk centrum

Een aantrekkelijke leefomgeving vraagt ook om Concentratie van het winkelaanbod, super- een aantrekkelijk centrum, met een gevarieerd markt(en) en speciaalzaken, gecombineerd met Speerpunt winkel- en horeca-aanbod. Baarlo heeft behoefte dag horeca is van essentieel belang voor een Een aantrekkelijk, autoluw en goed aan een winkelaanbod voor de dagelijkse bood- gezonde detailhandel. Een actief planologisch schappen en aan een divers horeca-aanbod. Dit beleid van de gemeente is daartoe een voorwaar- bereikbaar centrum met een draagt bij aan de levendigheid en aantrekkings- de. Voorgesteld wordt om centrumfuncties zoals gevarieerd winkel- en horeca-aanbod, kracht van Baarlo. Waar met name het winkelaan- detailhandel, horeca en dienstverlening zoveel dat uitnodigt om langer te verblijven bod zich voorheen concentreerde in het centrum, mogelijk te beperken tot de Grotestraat en het is dat tegenwoordig steeds meer verspreid over gebied rondom de Markt. Daarbij is aandacht voor ontmoeting, het doen van o.a. de Grotestraat, Veldstraat, Markt, Wilhelmi- nodig voor de veiligheid en toegankelijkheid van inkopen en recreatie. nastraat, Diepenbroeklaan en Napoleonsbaan dit gebied. Met name de Grotestraat levert voor Zuid. Om het winkel- en horeca-aanbod in Baarlo voetgangers en fietsers vaak gevaarlijke situaties aantrekkelijk te houden is een concentratie ge- op. Wat zou het mooi zijn als er op de Markt meer wenst. te beleven valt en Markt en Grotestraat beter met elkaar verbonden zijn in de vorm van een autolu- we zone. Maatwerk met betrekking tot parkeren is daarbij noodzakelijk. Om de kern aantrekkelijk te maken voor winkelend publiek moet het mogelijk zijn om dicht bij het centrum kort te parkeren. Om langer te parkeren is het goed om uit te wijken naar de rand van het centrum. Nader onderzoek hiernaar is noodzakelijk. Zo’n onderzoek naar parkeerbehoefte en verkeersstromen dient plaats te vinden in relatie tot de plannen die ontwikkeld gaan worden voor het gebied rondom de sporthal (zie domein Opgroeien). 12. 13. “Ik denk dat het goed is om een alternatieve fietsroute te maken om het verkeer te ontlasten van de Bong.”

3.3 Infrastructuur en fysieke veiligheid

• In de Hoogstraat zijn de Amsterdammertjes gro- Speerpunt tendeels weggehaald en is het vaak niet duidelijk Oplossen van de specifieke waar de grens tussen trottoir en weg ligt. Voet- gangers, en met name schoolgaande kinderen, onveilige knelpunten die zijn daardoor onvoldoende beschermd tegen het geïnventariseerd zijn. verkeer. De verbinding tussen Baarlo-Oost en Baarlo-West Op het vlak van de infrastructuur zijn er diverse staat al enige tijd ter discussie. Deze verbinding knelpunten die de verkeersveiligheid van met • Het 30 kilometer-traject in de Bong is ingericht is, met name voor wandel- en fietsverkeer, te name fietsers en voetgangers in gevaar brengen. om de verkeerssnelheid te vertragen. Toch wordt gevaarlijk. Gepleit wordt om de omgeving van het De KBO heeft in overleg met Veilig Verkeer Ne- er nog steeds te vaak te hard gereden, terwijl het Kuukven ruimtelijk zoveel mogelijk bij de dorps- derland regio Peel en Maas en het Mantelzorg- aantal uitwijkmogelijkheden voor (brom)fietsers kern te betrekken, door o.a. een goede aan- en platform tientallen verkeersonveilige situaties beperkt is. ontsluiting van het Kuukven, de aanleg van een benoemd. We benoemen hier de belangrijkste wandel-fietsverbinding vanuit het dorp door het knelpunten: Een bekend knelpunt is de verbinding van Kuukven, maatregelen en voorzieningen om het Camping de Berckt en het centrum. Er ligt het verkeersaanbod in de Bong te verlagen en een • Wat betreft de Napoleonsbaan is, naast ont- voornemen om de huisvesting van het aantal veilige oversteek voor wandelaars en fietsers ter sluiting van het Kuukven, specifieke aandacht tijdelijke arbeidskrachten op Camping de Berckt hoogte van de Voort. nodig voor verbetering van de aansluiting op de fors te verhogen. Het vergroten van de verkeers- Braamhorst-Veldstraat, een goede verkeersafwik- veiligheid is daarbij noodzakelijk. Verdere Recentelijk is de situatie in het Kuukven verkend keling van de Bong op de Napoleonsbaan en het ontsluiting van het park heeft gevolgen voor het door vertegenwoordigers van de gemeente, bureau verbeteren van het fietspad langs de Napoleons- gebruik en de verkeersveiligheid van de Kragten en bewoners. Er wordt gekeken naar de baan. Napoleonsbaan en vraagt onder meer om verdere mogelijkheid om het Kuukven te ontsluiten rich- scheiding van verkeerstromen van auto’s, fietsers ting de Napoleonsbaan en richting sportcomplex • De wegen Ingweg / De Berckt worden in toene- en wandelaars. Dit kan door aparte paden voor de Meeren ter hoogte van autosloperij Nass. mende mate gebruikt door verblijfrecreatie en als wandelaars aan te leggen en aanpassing van Daarmee kan de jeugd vanuit het zuidelijke deel wandel- en fietsroutes van en naar het dorp. Het de fietspaden zodat men veilig van Camping de van Baarlo via de Voort de verenigingen in het verlichten van deze weg is een must. Berckt naar de voorzieningen in het centrum kan Kuukven bereiken. en terug. • Door de hekken en de reclameborden in de Gro- testraat is er een slechte doorgang en zijn er geen Speerpunt uitwijkmogelijkheden voor fietsers en rolstoelers. Daarnaast maken de vele soorten bestrating het Een veilige en logische verbinding gevaarlijk voor met name minder validen (rolstoe- aanleggen tussen Baarlo-Oost en lers, ouderen). Baarlo-West, voor voetgangers en fietsers. 14. 15.

“De dijken moeten verhoogd worden.”

3.4 Sociale veiligheid

Na het hoog water van de Maas in 1993 zijn in een zogenaamd gebiedontwikkelingsplan, waarin Baarlo heeft een busverbinding met Venlo en Baarlo kent relatief weinig criminaliteit. Toch heeft 1995 in hoog tempo dijken met coupures aan- ook alternatieven worden aangegeven. via Kessel met Panningen en Roermond. Op de ook Baarlo te maken met inbraken in woningen gelegd en verhoogd om Baarlo beter tegen hoog spitstijden rijdt er elk half uur een bus en overdag en bedrijven. Preventie en sociale controle zijn water te kunnen beschermen. De Maas was tot Het Waterschap Limburg is medio 2016, in overleg en in de avonden om het uur. Aanvullend op belangrijke middelen om dit te voorkomen. Een dat tijdstip niet bedijkt zoals dat bij de Rijn wel met afvaardigingen van de inwoners en bedrijven het openbaar vervoer rijdt er in het kader van het belangrijk project op dit gebied is de WhatsApp reeds het geval was. Met ingang van 1 januari van Baarlo, gestart met de ontwikkeling van deze dorpsvervoer sinds begin 2015 een wensbus in Buurtpreventie (WABP). Baarlo telt inmiddels 2017 is door de rijksoverheid de Waterwet ook van plannen. Voor Baarlo is het van belang dat bij Baarlo en Maasbree. Stichting Vrijwillig dorpsver- negen actieve WABP’s. De beheerders van de ver- toepassing verklaard op de dijken langs de Maas. hoog water extra vluchtroutes beschikbaar zijn, voer Baarlo-Maasbree verzorgt dit dorpsvervoer schillende WABP’s zijn verenigd in een overkoe- Nagenoeg alle dijken langs de Maas voldoen en dat er bij de aanleg van nieuwe infrastructuur met vrijwilligers en heeft van de provincie een pelende WABP-groep voor het hele dorp, en een niet aan de wettelijke eisen en dienen derhalve voorzieningen worden gerealiseerd voor natuur- subsidietoekenning tot 2022 ontvangen. Het aantal ook in een overkoepelende WABP-groep te worden versterkt. Het rijk heeft hier inmiddels ontwikkeling, recreatie en toerisme. Een concrete vervoer door de wensbus heeft altijd een sociaal voor de hele gemeente Peel en Maas. Daarin zijn financiële middelen voor beschikbaar gesteld aan vraag op dit moment is het realiseren van fiets- en maatschappelijk doel en inwoners die minder ook de politie en gemeente vertegenwoordigd. het Waterschap. Tevens wordt de dijk zodanig wandelpaden op de nog aan te leggen dijken. (zie mobiel en zelfredzaam zijn hebben voorrang. Het De ambitie is een dekkend WABP-netwerk voor aangelegd dat die aansluit op de hoger gelegen ook Domein Recreatie) is vraaggericht vervoer, dat een dag van tevoren heel Baarlo te realiseren. Een WABP-internetsite gronden en past in het landschap. moet worden aangevraagd en waarvoor per rit een met daarop contact-info en enige uitleg over het klein bedrag moet worden betaald. De vaste ritten gebruik van de app kan de basis vormen voor In dit proces wordt ook gezocht naar overloop- gaan naar zorginstellingen in Baarlo en Maasbree. verdere werving. gebieden, zodat bij hoog water de verhoging van Speerpunt Daarnaast wordt in de overige uren vervoer ver- de waterstand in de Maas zoveel mogelijk kan Het gebiedsplan dijkversterking zorgd naar bijvoorbeeld het ziekenhuis in Venlo, de worden beperkt. Een van de onderzochte gebie- NS-stations in Venlo, en Sevenum/Horst den die als overloop kunnen fungeren betreft combineert optimale bescherming en het gemeentehuis in Panningen. Het is voor Speerpunt – grofweg gezegd – het gebied tussen de Vergelt, voor zoveel mogelijk inwoners met Baarlo van belang dat genoemde voorzieningen Uitbreiden van de WhatsApp Buurt- Legioenweg en Napoleonsbaan Noord. Momen- aantrekkelijke en toegankelijke natuur behouden blijven. teel staan er circa 14 panden in het stroomge- preventie tot een dekkend netwerk in bied tussen de huidige dijk en de Maas, die niet in samenhang met het plan Maasdal, heel Baarlo, met oog voor de risico’s worden beschermd tegen hoog water. Indien het waarbij er meer verbinding ontstaat zoals het creëren van sociale angst en gebied Vergelt, Legioenweg en Napoleonsbaan tussen de Maas en het dorp en toe- als overloopgebied wordt aangewezen, betekent stigmatisering van bepaalde groepen dit een toename van het aantal panden dat niet risme gestimuleerd wordt. medeburgers. beschermd wordt bij hoog water. Een verdere consequentie is dat dijken verlegd moet worden. In het kader van verruiming van de rivier heeft het Waterschap besloten om ook te onderzoeken of over vijf á tien jaar alsnog het graven van een ne- vengeul moeten worden uitgevoerd. Alle resultaten van dit onderzoek zullen worden neergelegd in 16. 17.

4. Domein Welzijn

4.1 Lokaal gezondheidsbeleid

In het voorjaar van 2017 is in het kader van posi- Speerpunt tieve gezondheid, in opdracht van het kernteam WWZ, door een aantal studenten van de Fontys Stimuleren van positieve Paramedische Hogeschool onderzoek verricht. gezondheid door een breed De studenten hebben interviews afgenomen, om programma van activiteiten zodoende vanuit de lokale bevolking een beeld te In het kader van lokaal gezondheidsbeleid zien we Ook binnen de adviesraad Sociaal Domein van krijgen van de ervaren en gemeten gezondheid. op te zetten en uit te voeren. in de eerstelijnsgezondheidszorg stevige ontwik- de gemeente Peel en Maas staat positieve ge- Ook is in kaart gebracht welke behoeften en kelingen plaatsvinden. Begeleiding van chronische zondheid stevig op de agenda en is het aanleiding nieuwe kansen er zijn. aandoeningen als suikerziekte, hart- en vaatziek- om het lokale gezondheidsbeleid bij te stellen. ten, longaandoeningen, gewrichtslijden, zorg voor Het kernteam Wonen, Welzijn en Zorg (WWZ) Met de inzichten uit het concept positieve geestelijke aandoeningen etc. wordt steeds meer werkt in samenwerking met de gemeente aan het gezondheid, de data die verzameld kunnen door de huisartsen in het dorp gedaan, met op de verspreiden van het gedachtengoed van positieve worden uit de zelfscans en de resultaten van achtergrond de specialistische kennis van het gezondheid en het opzetten en uitvoeren van een het onderzoek van de studenten van Fontys ziekenhuis. Tegelijkertijd komt er meer aandacht aantal activiteiten. Paramedische Hogeschool kan richting gegeven voor het voorkomen van deze aandoeningen. worden aan de dialoog met de inwoners, de Gezond gedrag kan worden gestimuleerd en ook Terwijl gewerkt wordt aan het verhogen van gemeente en alle andere partners over de met een chronische aandoening kan men meer de bewustwording bij de inwoners van Baarlo, gewenste ontwikkelingen binnen het lokaal vanuit eigen kracht dan men misschien nu denkt. wordt ook getracht om meer zicht te krijgen in gezondheidsbeleid in Baarlo. Dit moet uiteindelijk Daarbij is niet altijd direct een zorgaanbieder de behoeften die er in Baarlo zijn op het gebied leiden tot het opzetten en uitvoeren van een nodig. van zorg en welzijn. Gestimuleerd wordt om de breed programma van activiteiten. Begeleiding inwoners door middel van een digitale zelfscan door de dorpsondersteuner is hierbij van belang. Reeds genoemde sluit aan bij het concept hun eigen kwaliteit van leven in beeld te laten ‘positieve gezondheid’ dat, ook in Baarlo, in toe- brengen. Het uitvoeren van deze zelfscan geeft nemende mate de aandacht krijgt. In dit concept mensen individueel concreet de mogelijkheden wordt gezondheid niet meer gezien als de af- of om verbeteringen in de eigen leefomgeving aan aanwezigheid van ziekte, maar als het vermogen te brengen. Daarnaast kan een groter volume aan van mensen om met de fysieke, emotionele en verzamelde data het kernteam WWZ inzicht geven sociale levensuitdagingen om te gaan en hierbij in de collectieve behoeften. zoveel mogelijk eigen regie te voeren. In deze visie is gezondheid niet langer meer strikt het domein van de zorgprofessionals, maar van ons allemaal. Het gaat immers om het vermogen om met veranderende omstandigheden om te kunnen gaan. 18. 19. “Ik woon hier fijn, wil hier ook niet weg want ik woon hier al mijn leven lang.”

4.2 Inwoners met ondersteuningsvragen

Maatschappelijk is het beleid erop gericht dat Nu de bureaucratische problemen rondom de tie, activiteiten en cursussen (zie ook domein op- Wat betreft ondersteuning signaleert het kernteam (oudere) mensen met ondersteuningsbehoeften huishoudelijke hulp zijn opgelost en er inhou- groeien) en de Historische Werkgroep de Borcht WWZ een specifieke behoefte bij inwoners die in zo lang mogelijk thuis blijven wonen. De centrale delijke regie mogelijk is, kan de huishoudelijke bevordert de kennis en de belangstelling voor de het ziekenhuis een operatie hebben ondergaan en overheid en gemeenten proberen in samenwerking hulp gaan functioneren als een belangrijke spil in verschillende facetten van de historie van Baarlo. uitbehandeld zijn, maar die nog niet zelfstandig met maatschappelijke partners en op basis van de verbinding tussen behoeften en aanbod van Deelname aan de activiteiten binnen MFC de En- thuis kunnen wonen. Voor deze inwoners is er de wetgeving dit beleid vorm te geven. individuele inwoners. De huishoudelijke hulp kan gelbewaarder blijft echter achter bij de verwachtin- behoefte aan een voorziening in het dorp waar ze achter de voordeur kijken, signaleren en activeren. gen. Het kernteam WWZ wijt dit aan onvoldoende tijdelijk kunnen verblijven en met lichte zorgon- Ook voor Baarlo geldt dat een deel van de inwo- bekendheid bij de inwoners van Baarlo met de dersteuning kunnen revalideren met als doel zo ners behoefte heeft aan ondersteuning in hun da- Het is van belang om op het gebied van welzijn en mogelijkheden van dit centrum. Voor de komende snel mogelijk zelfstandig naar huis terug te keren. gelijkse leven en welzijn. Voor een deel wordt deze zorg breed en integraal te werk te gaan. Er is al een periode is het dan ook van belang om de moge- Het kernteam WWZ is in overleg met diverse behoefte ingevuld door mantelzorgers die voor groot aanbod voorhanden zoals het eetpunt, de lijkheden van MFC de Engelbewaarder nog beter instanties, waaronder VieCurie om een dergelijke familie of vrienden zorgtaken verrichten en voor wensbus, de dorpsopvang etc., maar nog te vaak onder de aandacht te brengen. Hiervoor worden voorziening te realiseren. een deel door diverse zorgprofessionals. De erva- is men onvoldoende op de hoogte van elkaars gerichte promotieactiviteiten uitgewerkt. ring van het kernteam WWZ is dat een bepaalde mogelijkheden en kan betere samenwerking leiden groep inwoners, bijvoorbeeld mantelzorgers, het tot betere resultaten. Actief structureel contact moeilijk vindt om hulp of ondersteuning te vragen tussen de eerstelijns gezondheidszorg en de so- bij deze dagelijkse taken. Ook onbekendheid met ciaal maatschappelijke zorg zoals verenigd binnen de mogelijkheden en het aanbod is een belang- het kernteam WWZ is een belangrijke voorwaarde. Speerpunt Speerpunt rijke oorzaak voor het feit dat bepaalde inwoners Vergroten van de deelname aan Creëren van tijdelijke huisvesting verstoken blijven van ondersteuning. Daarnaast Met MFC de Engelbewaarder beschikt Baarlo zijn er inwoners die leven in eenzaamheid, soms over een prachtig ontmoetingscentrum waarin de het ondersteuningsaanbod van met lichte zorgondersteuning voor bewust, maar meestal ongewenst. dorpsdagvoorziening, de bibliotheek, het historisch De Engelbewaarder. inwoners die na een ziekenhuis- Het kernteam WWZ wil werk maken van deze informatiepunt en het dorpsinformatiepunt samen opname nog moeten revalideren en problematiek en deze groep mensen bereiken met werken en het geheel meer is dan de som der bestaande en nieuwe wegen. delen. De dorpsdagvoorziening is een combinatie daardoor nog niet zelfstandig thuis van dagbesteding, ontspanning en ontmoeting kunnen wonen. voor thuiswonende ouderen en kwetsbare of een- zame mensen in Baarlo. Het dorpsinformatiepunt ondersteunt en adviseert bij vragen, waar men zelf nog geen oplossing voor heeft of kan vinden. De bibliotheek heeft een breed aanbod aan informa- 20. 21.

4.3 Nieuwe inwoners 4.4 Sociale infrastructuur

Hoewel er op het gebied van welzijn, maatschap- Een voorwaarde om de samenwerking op lokaal pelijk en sociaal functioneren al veel gebeurt in niveau een goede impuls te geven en te Baarlo, heerst toch ook het gevoel dat de ondersteunen is een duidelijke communicatie- en aanwezige mogelijkheden nog beter benut kunnen organisatiestructuur op dorpsniveau. Baarlo kent Baarlo heeft zich vanaf de jaren zeventig ontwik- worden. Meer contact en samenwerking tussen veel verenigingen, instellingen en organisaties die keld van een kleine agrarische gemeenschap tot Speerpunt het informele netwerk en de formele zorg en elk een of meerdere activiteiten behartigen in en een forensendorp, waar veel mensen wonen die het beter benutten van elkaars deskundigheid is voor de gemeenschap. Zij hebben en gebruiken werkzaam zijn in omliggende dorpen en steden. Bevorderen dat nieuwe inwoners zich vanuit het concept positieve gezondheid en vanuit hiervoor behalve hun eigen huisvesting, ook Naast deze Nederlandse forensen is er in Baarlo snel thuis voelen en opgenomen de behoeften van inwoners met ondersteunings- meestal hun eigen communicatiemiddelen. ook in toenemende mate sprake van arbeids- worden in de gemeenschap. vragen niet meer dan vanzelfsprekend. De wens is Hoewel de een daar wat verder in is dan de ander, migranten uit met name Oost-Europa. Deze om op plaatselijk niveau vanuit een nauw contact hebben ze vrijwel allemaal één ding gemeen: de arbeidsmigranten wonen hier meestal tijdelijk in de band aan te halen tussen het kernteam WWZ communicatiemiddelen worden vooralsnog vooral vaak eenvoudige onderkomens, maar er zijn ook en zorgaanbieders in de eerstelijns gezondheids- intern ingezet. migranten die zich hier definitief vestigen. Een zorg. In dat kader heeft reeds een aantal andere, in omvang geringe, groep zijn de status- (informatieve) gesprekken plaatsgevonden. houders. Voor al deze nieuwe inwoners geldt, of ze hier nu permanent of tijdelijk wonen, dat het Naast de formele zorg is kennis op het vlak van belangrijk is dat ze zich thuis voelen en dat er welzijn binnen Baarlo ook te vinden binnen de Speerpunt onderling contact en begrip ontstaat. Voor het vele groepen die actief zijn op dit domein. We Stimuleren van de samenwerking welbevinden van eenieder is het van belang jezelf noemen, zonder volledig te zijn: de KBO, de dorps- echt thuis te voelen, je weg weten te vinden, deel dagvoorziening, het infoloket, de Zonnebloem, de met en tussen (zorg)aanbieders te nemen aan sociale activiteiten en zoveel meer. seniorenraad, de algemene hulpdienst Baarlo, het van de eerstelijnszorg en de sociaal- Ook dat is een onderdeel van positieve gezond- Kerkbestuur, de bibliotheek, ouderenvereniging de maatschappelijke zorg, zodat er een heid. Hier ligt voor iedereen een opdracht, maar in Weem, het mantelzorgforum, de wijkverpleegkun- het bijzonder voor het onderwijs, de bibliotheek, digen, het zorgcentrum ter Borcht en het kernteam samenhangend en dekkend aanbod de verenigingen, de maatschappelijke organisaties WWZ. Reeds genoemden werken mee aan nieuwe ontstaat zonder overlap. Een en de gemeente. Ook de dorpsondersteuner kan oplossingen voor de nabije toekomst, hierin bij- ‘verbindingsofficier’ zorgt voor hier voor verbinding zorgen, samen met een nog gestaan door een medewerker van de Werkplaats op te richten werkgroep die zich daar specifiek op Gemeenschapsontwikkeling. Meedenken is voor verbinding tussen het formele en richt. deze groepen vooral ook samenwerken om nieuwe informele aanbod. plannen uit te werken en uit te voeren. Ook hierbij is een dorpsondersteuner als verbinder tussen het formele en informele netwerk van belang. 22. 23.

5. Domein Opgroeien

5.1 Voorschoolse voorzieningen en basisonderwijs

Digitale communicatiemiddelen worden steeds belangrijker en zijn toegankelijk, doeltreffend, Speerpunt en tijdbesparend. In het belang van gedeelde informatie binnen het dorp is het de vraag hoe Creëren van een heldere communi- Voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 12 jaar zijn Om de samenwerking tussen de basisscholen en Baarlo op deze digitale ontwikkeling kan inspelen. catie- en organisatiestructuur binnen er in Baarlo goede voorschoolse voorzieningen. het verenigingsleven te stimuleren en te struc- Hoe kan lokale informatie gemakkelijk met elkaar het dorp die ondersteund wordt met Kinderopvang, het peuterprogramma (voorheen tureren is sinds enkele jaren de combi-functio- gedeeld worden, hoe kunnen inwoners, zorg- en peuterspeelzaal) en de buitenschoolse opvang naris actief, gefinancierd door de gemeente. De welzijnsinstellingen, ondernemers en verenigingen een digitaal informatiepunt. worden verzorgd door Hoera kindercentra. Daar- combifunctionaris zorgt als ketenwerker voor de met elkaar verbonden worden? Hoe kan Baarlo naast heeft Baarlo de keuze uit twee basisscholen: verbinding tussen onderwijs en verengingen en online een gezicht krijgen, ook naar buiten toe, en openbare basisschool De Omnibus (stichting vervult daarin een steeds belangrijkere rol. hoe kunnen we Baarlo ook digitaal laten bruisen? Akkoord) en basisschool De Diamant (stichting Kerobei), die recent ontstaan is uit een fusie van Een punt van aandacht is de huisvesting van In 2015 is de werkgroep Digitaal Platform Baarlo basisscholen De Bolleberg en Panta Rhei. basisschool De Diamant. De school is op dit gestart met als doel om een online ontmoetings- In het kader van een doorgaande ontwikkelingslijn moment nog gehuisvest in twee gebouwen: de plek te realiseren in de vorm van een website vindt er goede samenwerking plaats tussen Hoera onderbouw is gevestigd aan de Hertog van Gel- en app, verbonden met diverse sociale media. Kindercentra Baarlo en de beide basisscholen. restraat (voorheen Panta Rhei) en de bovenbouw De website moet de branding en het centraal De krimp van het aantal leerlingen doet zich ook aan de Sprunklaan (voorheen De Bolleberg). informatiepunt van Baarlo zijn, voor alle inwoners in Baarlo voor, maar door de wijze waarop voor- Onderwijskundig gezien is het onwenselijk om en instanties, toeristen en andere betrokkenen. schoolse voorzieningen en basisscholen georga- leerlingen van eenzelfde school op verschillende De website en app vormen geen vervanging van niseerd zijn, is er sprake van een gezonde situatie locaties te huisvesten. Dit verstoort de doorlopen- de huidige kanalen, zoals kranten, websites van voor de komende jaren. de leerlijnen en het integrale ontwikkelingsaanbod. instanties, ondernemers en verenigingen, Fa- cebookpagina’s, Twitter, YouTube, Google+, maar Steeds meer basisscholen in het land ontwikkelen Het streven van stichting Kerobei is dan ook om zullen vooral fungeren als verlengstuk van deze zich, samen met partners tot een integraal kind de locatie aan de Hertog van Gelrestraat uit te kanalen om overzicht te creëren binnen de aan- centrum (IKC). Een IKC is een voorziening voor breiden middels ver(nieuw)bouw en de locatie wezige informatiestromen in Baarlo. De bron voor kinderen van 0 tot 12 jaar waarin kinderopvang, aan de Sprunklaan af te stoten. Daarmee zouden lokale informatie, gestuurd en gefilterd door wat onderwijs, buitenschoolse opvang, welzijns- alle voorzieningen voor kinderen van 0 tot 12 de inwoners van Baarlo boeit. voorzieningen, JGZ, logopedie, fysiotherapie e.a. jaar op een centrale plaats in het dorp komen, samenwerken vanuit een integrale visie. Kinderen namelijk rondom sporthal De Kazing. Dit vraagt komen gedurende de dag om te leren, te spelen, vanzelfsprekend om een goede en doordachte te ontwikkelen en te ontmoeten. Daarbij komen herinrichting van het gebied. Het gaat daarbij om alle ontwikkelingsterreinen van het kind aan bod. (openbare) speelvoorzieningen, verkeersstromen, Ook voor de kinderen in Baarlo is het wenselijk groenvoorzieningen e.d. In goede samenwerking dat de basisscholen zich ontwikkelen tot integrale tussen (school)besturen, de gemeente en de kindcentra. buurt kan hier een aantrekkelijk en autoluw gebied ontstaan voor onderwijs, sport en buitenspelen. 24. 25. “Alles is hier bij de hand, de winkels, de opvang, gewoon alles. Wat dat betreft is het heerlijk wonen hier.”

5.2 Bibliotheek

De bibliotheek in Baarlo is gehuisvest in MFC de Voor de doorgaande lijn in leesplezier, lees- Speerpunt Engelbewaarder en is onderdeel van de stichting vaardigheid en mediawijsheid van 0-18 jaar is Speerpunt Herontwikkeling van het gebied Bibliotheek Maas en Peel (gemeenten Beesel en samenwerking met voorschoolse voorzieningen De bibliotheek en het onderwijs Peel en Maas). en basisonderwijs essentieel. De bibliotheek rondom sporthal De Kazing tot een onderhoudt op dit moment op elke school zijn (inhoudelijk) nauw met elkaar aantrekkelijk en verkeersluw gebied De bibliotheekwereld is volop in beweging. een boekencollectie in de vorm van een verbonden. Samen bieden zij een voor onderwijs, sport en buitenspe- Bibliotheken ontwikkelen zich steeds meer van schoolbibliotheek. Belangrijk is om ervoor te breed scala aan activiteiten die lezen een traditionele uitleenfabriek naar een dynamisch zorgen dat het leesaanbod aantrekkelijk blijft len, waar Hoera kindercentra, basis- kennis- en ontmoetingscentrum. Naast de fysieke en er een toegankelijk uitleensysteem wordt en leesplezier bevorderen. Onderdeel school De Diamant en De Omnibus uitleenfunctie, die nog steeds een belangrijke gebruikt. Door de boeken naar het kind toe te hiervan is een aantrekkelijke en gehuisvest zijn en zich verder kunnen functie heeft en maar in geringe mate terugloopt, brengen, neemt de leesfrequentie en -plezier actuele boekencollectie en een biedt de bibliotheek een samenhangend aanbod toe. Daarmee worden taalachterstand en laag- ontwikkelen tot Integrale Kindcentra gericht op leesplezier, leesvaardigheid en media- geletterdheid voorkomen. De bibliotheek werkt toegankelijk uitleensysteem. in een goede relatie met de buurt en wijsheid voor alle leeftijden, en meer specifiek ook ook samen met de scholen bij de organisatie het dorp. een doorgaande lijn voor kinderen van 0 tot 18 van diverse activiteiten. Van belang is deze jaar. Samen met organisaties als Vorkmeer Vluch- samenwerking te blijven stimuleren. telingenwerk, UWV, Synthese en de KBO wordt gezorgd voor een laagdrempelige plek om beter te Door een forse bezuiniging op de subsidie worden in basisvaardigheden en om mensen met door de provincie in de afgelopen jaren heeft Speerpunt elkaar in contact te brengen. In dit kader worden de bibliotheek haar organisatie en taken De bibliotheek vervult een actieve rol Speerpunt diverse activiteiten georganiseerd, zoals het moeten bijstellen. De subsidie die verleend in de aanpak van laaggeletterdheid Verder bouwen aan een optimale taalcafé, de boekenservice aan huis, informatie- wordt door de gemeente Peel en Maas is avonden etc. Bijbehorende speerpunten van de voor een periode van vier jaar vastgesteld. De en inburgering. samenwerking tussen kinderopvang, bibliotheek voor de komende jaren zijn educatie, continuïteit voor de komende jaren is daarmee onderwijs en de verenigingen, waar- het bestrijden van taalachterstand en laaggelet- gegarandeerd. Een bedreiging vormt de mens- door er voor kinderen een nog rijker terdheid en integratie. kracht. De bibliotheek draait grotendeels op vrijwilligers, en voor de specifieke taken die de aanbod ontstaat om zich breed te bibliotheek uitvoert zijn vrijwilligers nodig met ontplooien en te ontwikkelen. specifieke kennis en vaardigheden. Deze zijn niet gemakkelijk te vinden. 26. 27. “Je hebt hier wel het jeugdcentrum Sjiwa, maar er is geen plek waar de jeugd echt terecht kan”

stand te houden, op zijn minst niet te ontmoedi- 5.3 Speelvoorzieningen gen. Stichting Vorkmeer werkt op dit moment aan een keurmerk voor kiëten en adviseert jongeren en ouders op het gebied van alcoholgebruik en brandveiligheid.

Sjiwa is al jaren het ontmoetingscentrum voor jongeren uit Baarlo en omgeving, met talloze muzikale evenementen en jongereninitiatieven, en vervult van oudsher een belangrijke functie in het dorp. Het jongerencentrum fungeert als leerschool voor maatschappelijke betrokkenheid 5.4 Jongeren en organiseert evenementen voor een specifieke Baarlo heeft verschillende openbare speelterreinen Met het oog op de vergrijzing is het de moeite doelgroep: jongeren in de leeftijd van 12-18 jaar. ter beschikking. Denk daarbij aan de speeltuin bij waard om na te denken of ook ouderen behoef- Een groep jongeren die, door de verhoging van de Kasteelweide in het centrum en de verschil- ten hebben aan dergelijke voorzieningen. Denk de leeftijdsgrens voor alcoholconsumptie, steeds lende speeltuinen en -pleintjes in de woonwijken, bijvoorbeeld aan de aanleg van een zogeheten meer tussen wal en schip dreigt te raken. We zien waaronder de Van Goghstraat, Weverstraat, leeftuin, bestaande uit bewegingstoestellen voor echter dat jongeren steeds minder binding met Prinses Christinastraat, Meerwijkstraat en Huissen. ouderen. De bevolkingskrimp die zich in veel Limburgse Sjiwa hebben en de rol van dit jongerencentrum dorpen manifesteert is niet alleen een gevolg van afneemt. Het jongerencentrum draait op steeds Voor jongeren tot 10 jaar is er voldoende aanbod minder geboortes, maar komt ook doordat minder vrijwilligers en is nog maar beperkt open om in de openbare ruimte te verblijven. Voor Speerpunt jongeren uit de dorpen wegtrekken, bijvoorbeeld gesteld. Om financieel het hoofd boven water jongeren in de leeftijd van 10 tot 18 jaar is dat Voldoende geschikte speelterreinen om te studeren, en niet meer terugkeren. te houden is men afhankelijk van de organisatie echter niet het geval. Zij hebben behoefte aan Belangrijk is dus om jongeren te binden aan het van evenementen en de verhuur van het gebouw. sportveldjes. Deze zijn er in Baarlo te weinig en voor jong (en oud). dorp (zie ook domein Wonen). Daarbij komt dat het gebouw aan renovatie toe is, als ze er al zijn, dan zijn deze vaak niet goed waarvoor de financiële middelen ontbreken. Een onderhouden. Bij de aanleg van dergelijke sport- Een bekend fenomeen in Baarlo zijn de zogeheten dynamisch jongerencentrum dat bij de tijd is en veldjes is het belangrijk zowel de jongeren als de ‘kiëten’. Een kiët is een plek – vaak een oude voldoet aan de behoeften van de jongeren van nu buurt te bevragen naar hun behoeften. Dit is in schuur, caravan of garage – waar jongeren als is van vitaal belang voor Baarlo. Speerpunt is dan het verleden niet altijd gebeurd, wat ertoe geleid groep of als individuen bij elkaar komen voor ook om daar als gemeenschap met elkaar over heeft dat dergelijke speelvoorzieningen te weinig gezelligheid, om dingen met elkaar te vieren of in gesprek te gaan en samen met de jongeren te gebruikt werden of overlast voor de buurt veroor- om zich ‘in te drinken’ voordat men gaat stappen. zoeken naar een goede oplossing. zaakten. Zo moet er nog steeds (samen) naar Kiëten hebben landelijk de laatste jaren een een herbestemming voor de skatebaan worden slechte naam gekregen, omdat er vaak overmatig gezocht. alcohol zou worden gebruikt en vanwege de slech- te brandveiligheid. Kiëten hebben echter ook een belangrijke sociale functie die wij als dorp graag willen behouden. De vriendengroep die in een kiët ontstaat is vaak een vriendengroep voor het leven. Speerpunt Deze vriendengroepen nemen vaak ook deel aan Herontwikkeling van het activiteiten in het dorp of zijn betrokken bij de organisatie daarvan. Zo vormen ‘’kiëten’ bij diverse jongerencentrum. activiteiten een belangrijke groep vrijwilligers. Belangrijk is dan ook om de kiëten-cultuur in 28. 29. “De kleinere sporten houden langzaam op te bestaan, dat is wel jammer! Hoe kunnen we daar meer energie in steken?”

6. Domein Recreatie 6.2 Ontmoetingsruimtes in het dorp 6.1 Sport en verenigingsleven

Baarlo heeft en houdt behoefte aan ontmoetings- ruimtes voor het verenigingsleven en voor (groot- schalige) evenementen. Voor nu is er geen gebrek aan ontmoetingsruimtes. De meeste verenigingen in Baarlo hebben een eigen accommodatie/club- lokaal/kantine. Verenigingen en groepen zonder eigen ruimte kunnen gebruik maken van drie mul- tifunctionele gebouwen: sporthal De Kazing, MFC de Engelbewaarder en jongerencentrum Sjiwa. Baarlo streeft naar een vitale sportomgeving. Dit De meeste vormen van samenwerking richten Speerpunt Voor dorpsactiviteiten van relatief grote omvang – benadrukt het belang van een actief verenigingsle- zich vooralsnog op de promotie van sport. Van De sportverenigingen vervullen een denk bijvoorbeeld aan Vastelaovend – wordt veelal ven en vraagt om samenwerking tussen de vereni- samenwerking wat betreft accommodatiegebruik, gebruikgemaakt van de – in particulier bezit – zaal gingen, het onderwijs en sociaal maatschappelijke materialenbeheer, het werven van vrijwilligers of belangrijke functie voor kinderen en Unitas aan de Wilhelminastraat. partijen. Baarlo telt een groot aantal verenigingen op bestuurlijk vlak is vooralsnog minder sprake. (jong) volwassenen om zich gezond met een zeer divers aanbod. Alle verenigingen Dit, terwijl de behoefte aan een dergelijke samen- te ontwikkelen, te ontspannen en te Het gegeven dat Baarlo rijk gezegend is met ont- hechten waarde aan een eigen identiteit. Dat uit werking steeds groter wordt. Ontwikkelingen als moetingsruimtes heeft in het kader van samen- zich bijvoorbeeld in de voorkeur voor een eigen de afnemende overheidsbemoeienis, inclusief te- ontmoeten. De combi-functionaris werking en samenhang ook een risico, omdat hier- bestuur en een eigen ontmoetingsplek. Dit bete- rugloop van structurele subsidies en privatisering vervult structureel de rol van door de neiging bestaat om te veel naar binnen kent echter niet dat er niet wordt samengewerkt, en beheer van accommodaties, teruglopende le- ‘verbindingsofficier’ tussen verenigin- gericht te handelen. Uitdaging voor de toekomst daar staan verenigingen waar mogelijk zeker voor denaantallen door demografische ontwikkelingen is om met elkaar tot een samenhangende visie open. en de opkomst van de individuele sporten, het gen en scholen voor het afstemmen te komen, waarbij voorzieningen elkaar aanvullen, nijpende tekort aan vrijwilligers en de afgenomen en uitvoeren van activiteiten die en niet concurrerend zijn en er een passend en Er zijn in Baarlo verschillende voorbeelden te ouderbetrokkenheid vormen een bedreiging voor bijdragen aan een brede ontplooiing kwalitatief aanbod is. noemen van een geslaagde samenwerking, zowel het bestaansrecht van de verenigingen en vragen tussen verenigingen onderling als met het onder- om een gezamenlijke aanpak. en gezonde ontwikkeling. Problemen in beheer en exploitatie van de clubge- wijs en sociaal maatschappelijke partijen. bouwen van de relatief grotere verenigingen lijken Speerpunt voor de komende tijd is de mogelijkheid de komende periode niet aan de orde. De accom- tot samenwerking tussen de verenigingen verder modaties liggen veelal buiten de kern en richten te verkennen en vorm te geven. Van belang is zich vooral op de eigen leden en activiteiten. om daarbij te verkennen in hoeverre het huidige Voor de kleinere verenigingen kan de exploitatie aanbod in Baarlo nog steeds toereikend is. De on- van het eigen clubgebouw een bedreiging gaan dersteuning door de combinatiefunctionaris is in vormen voor het voorbestaan van de vereniging. deze van essentieel belang. De combinatiefuncti- Voorgesteld wordt dan ook om verenigingen, als onaris vervult structureel de rol van ‘verbindings- zij aangeven problemen te hebben met het beheer officier’ tussen verenigingen onderling, maar ook en/of de exploitatie van het eigen clubgebouw, te in de relatie met kinderopvang en onderwijs, voor begeleiden in het afstoten van (een deel van) het het afstemmen en uitvoeren van activiteiten die pand en hen in staat te stellen gebruik te maken bijdragen aan een brede ontplooiing en gezonde van een van de multifunctionele gebouwen in het ontwikkeling. dorp. 30. 31. “Het is goed om Baarlo dichterbij de Maas te brengen in plaats van andersom, want we willen niet de Maas in het dorp hebben.”

6.3 Natuur

Een gebouw dat met het oog op de toekomst Het platteland rondom Baarlo vormt een fraai Vanaf 2013 is gewerkt aan de realisering van het speciale aandacht verdient is jongerencentrum decor, waarin natuur, agrarische activiteiten en plan Maasdal. Het knooppuntensysteem en de Sjiwa. Sjiwa heeft aangegeven moeite te hebben andere functies hun plek hebben en bijdragen aan nieuwe struinpaden geven de mogelijkheid om met het beheer en de exploitatie van het (te) grote de belevingsmogelijkheden. juist de ‘onbekende plekken’ te ervaren. Een uit- pand, dat nodig toe is aan renovatie. Gezocht kijktoren is een eyecatcher om mensen het gebied moet worden naar een oplossing, zodat zij zich Landschappelijk en ecologisch is het van belang in te trekken en te stimuleren om het Maasdal te kunnen concentreren op hun core business: het om natuurgebieden met elkaar te verbinden en op ervaren en gebruik te maken van wat de onderne- organiseren van activiteiten voor de (Baarlose) die manier een snoer te creëren van met elkaar mers te bieden hebben. Met de aanplant rondom jeugd. Andere gebouwen die extra aandacht verbonden natuurgebieden in het stroomgebied erven, houten poorten, nieuwe struinpaden en an- verdienen zijn het kerkgebouw en de schoolge- van de Maas. Op deze wijze wordt de ecologische dere elementen is het landschap verder verfraaid bouwen van stichting Kerobei. Speerpunt voor de waarde van de natuur rondom Baarlo versterkt. en tot een aantrekkelijk geheel gemaakt om van te komende tijd is om als gemeenschap met elkaar Aan een verdere versterking daarvan kunnen genieten en in te recreëren. de discussie aan te gaan en samen op zoek te velen een bijdrage leveren, zeker ook binnen de gaan naar passende oplossingen. agrarische sector. Biodiversiteit en functionele De komende jaren gaat het Waterschap Limburg agro biodiversiteit zijn zaken die in de toekomst op werken aan het versterken van een deel van de elk erf en bedrijf tastbaar aanwezig kunnen zijn. dijk bij Baarlo tot Hout-Blerick om inwoners, Daarmee wordt een duurzame en rendabele land- bedrijven en infrastructuur beter te bescher- en tuinbouw gerealiseerd. Streekproducten zijn men tegen overlast bij hoogwater van de Maas. Speerpunt daarbij een uithangbord voor de agrarische onder- De dijk beschermt de dorpskern Baarlo en het Speerpunt Gecoördineerde aandacht voor het nemers, die trots zijn op hun groene decor en op landelijke gebied ten noordwesten hiervan. Voor Plan Maasdal afronden in samenhang de bijdrage die ze leveren aan de biodiversiteit. de aansluiting naar de hoge grond is een nieuwe behoud van goede accommodaties kering nodig aan de zuidkant van Baarlo. Ook zijn met het gebiedsplan dijkversterking. in Baarlo en het oplossen van Binnen deze met elkaar verbonden natuurgebie- er plannen om een nevengeul aan te leggen. Dit knelpunten. den laat de wisselwerking tussen gebruik, inrich- dijkversterkingsproject is een forse ingreep in het ting en historie de prachtige kwaliteiten van het landschap en niet iedereen zal even tevreden zijn gebied zien. Om de beleving van het landschap met de oplossingen die gekozen worden. Het is verder te versterken en herkenbaarder te maken is echter ook een kans om in goede samenwerking het goed om meer benamingen van gebieden, ge- tussen het Waterschap Limburg en het dorp (ver- bouwen en gebruik toe te voegen. Op basis van de tegenwoordigd vanuit diverse belangengroepen) kaart Natuurbeheerplan kan worden aangegeven het Maasdal verder te versterken, te verfraaien en waar zich gebieden met specifieke natuurwaarden meer toegankelijk te maken. Met nieuwe wandel- bevinden en op basis van de (historische) kaart en fietspaden kan Baarlo nog meer met de Maas Landschapskader kunnen typische elementen in verbonden worden. beeld worden gebracht. 32. 33.

6.4 Recreatie, kunst en toerisme

te maken. Een aantrekkelijk centrum (zie ook Speerpunt domein Wonen), verdere ontwikkeling van het De VVV vervult structureel een on- Maasdal, grote activiteiten en kunstuitingen zullen het toerisme bevorderen. dersteunende en stimulerende rol in het bevorderen van het toerisme in Een belangrijke rol in het op peil houden van het Baarlo. Naast een rijk sport en verenigingsleven kent van Tajiri levend te houden en dit de aandacht te toerisme in Baarlo is weggelegd voor de VVV. Baarlo ook vele activiteiten. We noemen, zonder geven die het verdient. Over een Tajiri-museum Baarlo heeft een eigen VVV-kantoor (onderdeel volledig te willen zijn: de Volksfeesten (stichting in Baarlo is al vaker gesproken, maar concrete van het toeristisch platform Peel en Maas) dat Volksfeesten), de intocht van Sint-Nicolaas, Sint- plannen zijn er op dit moment niet. Naast de kno- bemenst wordt door enthousiaste vrijwilligers. Maarten, Koningsdag (Stichting Kinderfeesten), pen van Tajiri staan er in Baarlo nog vele andere Naast het geven van informatie en de verkoop van Baarlo wordt al jarenlang gepromoot als ‘Kastelen- het straattheater, knopen lopen, de kastelendag kunstwerken van bekende en minder bekende (streek) producten, ontwikkelt VVV Baarlo ook dorp’. De vraag is of dit beeld van Baarlo niet ach- (Stichting Baarlo Leeft), Ammy-day (Sjiwa), de kunstenaars. Deze worden digitaal vastgelegd met zelf activiteiten, zoals wandelroutes en excursies. terhaald is. Ongetwijfeld zijn de kastelen in Baarlo Nachtcross (BACO) en het vieren van Vastelao- toevoeging van naam en achtergrondinformatie. Ondanks dat de verkoop inkomsten oplevert, kan markante historische gebouwen, maar Baarlo biedt vend met diverse activiteiten (JVB, CV De Kook). Daarnaast organiseert Stichting Kunst en Cultuur VVV Baarlo alleen blijven bestaan met financiële zoveel meer. Daarbij komt dat de kastelen niet Deze, vaak jaarlijks terugkerende, activiteiten Baarlo diverse culturele en kunstzinnige activi- ondersteuning vanuit de gemeente. Blijvende allemaal open zijn voor publiek. Voor toeristen worden door diverse organisaties met veel inzet teiten, zoals de organisatie van exposities en het structurele financiering door de gemeente voor de die Baarlo bezoeken is dat vaak een teleurstelling. georganiseerd. Ze versterken de gemeenschaps- Rondje Kunst Baarlo, dat bestaat uit een wandel VVV is dan een belangrijk speerpunt. Speerpunt is dan ook om het gesprek te voeren zin en de onderlinge betrokkenheid in Baarlo en en fietsroute langs de ateliers van kunstenaars in over de branding van Baarlo zorgen voor plezier en ontspanning. Ook voor en rondom Baarlo. dagrecreanten en toeristen is het een reden om Baarlo te bezoeken. Met het Maasdal, de historische bezienswaar- digheden zoals de kastelen, de wasplaats en de Het organiseren van al deze activiteiten kan alleen watermolen, de diverse Limburgse hoeven, de Speerpunt Speerpunt met en dankzij de inzet van vele vrijwilligers. En wandel- en fietspaden, de gezellige horeca en Vergroten van het aantal toeristen Onderzoeken of de branding van hoewel veel inwoners van Baarlo veel plezier overnachtingsmogelijkheden is Baarlo een interes- beleven aan alle activiteiten, blijkt steeds meer sante en veel bezochte bestemming voor toeris- door aantrekkelijke en toegankelijke Baarlo als ‘Kastelendorp’ nog een tekort aan vrijwilligers te ontstaan. Dit vormt ten. Ook rondom Baarlo (Noord- en Midden-Lim- natuur, een aantrekkelijk centrum en voldoende uitstraling en spin-off een bedreiging voor het voortbestaan van diverse burg) zijn vele toeristische bezienswaardigheden, een breed aanbod op het gebied van heeft, of dat wellicht gekozen moet activiteiten. attracties en mogelijkheden om te winkelen. ontspanning, kunst en cultuur. worden voor nieuwe branding. Baarlo is ook een kunstdorp, bij velen bekend door Jaarlijks bezoeken vele toeristen Baarlo om er het werk van Tajiri, waarvan in de jaren negentig een dagje door te brengen of om er te verblijven. zeven kunstwerken (knopen) op diverse plaatsen Toerisme is goed voor Baarlo, het zorgt voor in- in het dorp zijn geplaatst, verbonden door een komsten en zet Baarlo op de kaart. Het stimuleert Knopen-wandelroute. Als cultureel erfgoed en ook de activiteiten die plaatsvinden en nodigt uit voor Baarlo is het van belang om het levenswerk om Baarlo verder te verfraaien en aantrekkelijk 7. Agenda voor dorpsontwikkeling: 34. de speerpunten 35.

Domein Subdomein Speerpunt Domein Subdomein Speerpunt

Wonen Wonen en Een goed en gevarieerd woningaanbod, dat mede is afgestemd op Opgroeien Voorschoolse Herontwikkeling van het gebied rondom sporthal De Kazing tot een leefomgeving de behoeften van specifieke doelgroepen, zoals huisvesting voor voorzieningen en aantrekkelijk en verkeersluw gebied voor onderwijs, sport en buiten- starters, levensloopbestendige woningen en huisvesting voor basisonderwijs spelen, waar Hoera kindercentra, basisschool De Diamant en arbeidsmigranten en nieuwkomers. basisschool De Omnibus gehuisvest zijn en zich verder kunnen ontwikkelen tot een Integraal Kindcentrum, in een goede relatie Een aantrekkelijk Een aantrekkelijk, autoluw en goed bereikbaar centrum met een tot de buurt en het dorp. centrum gevarieerd winkel- en horeca-aanbod, dat uitnodigt om langer te verblijven voor ontmoeting, het doen van inkopen en recreatie. Verder bouwen aan een optimale samenwerking tussen kinderop- vang, onderwijs en de verenigingen, waardoor er voor kinderen een Infrastructuur en Een veilige en logische verbinding aanleggen tussen Baarlo-Oost nog rijker aanbod ontstaat om zich breed te ontplooien en te fysieke veiligheid en Baarlo-West, voor voetgangers en fietsers. ontwikkelen.

Oplossen van de specifieke onveilige knelpunten die Bibliotheek De bibliotheek en het onderwijs zijn (inhoudelijk) nauw met elkaar geïnventariseerd zijn. verbonden. Samen bieden zij een breed scala aan activiteiten die lezen en leesplezier bevorderen. Onderdeel hiervan is een aantrekke- Het gebiedsplan dijkversterking combineert optimale bescherming lijke en actuele boekencollectie en een toegankelijk uitleensysteem. voor zoveel mogelijk inwoners met aantrekkelijke en toegankelijke natuur in samenhang met het plan Maasdal, waarbij er meer De bibliotheek vervult een actieve rol in de aanpak van laag- verbinding ontstaat tussen de Maas en het dorp en toerisme geletterdheid en inburgering. gestimuleerd wordt. Speelvoorzieningen Voldoende geschikte speelterreinen voor jong (en oud). Sociale veiligheid Uitbreiden van de WhatsApp Buurtpreventie tot een dekkend net- werk in heel Baarlo, met oog voor de risico’s zoals het creëren van Jongeren Herontwikkeling van het jongerencentrum. sociale angst en stigmatisering van bepaalde groepen medeburgers.

Recreatie Sport en De sportverenigingen vervullen een belangrijke functie voor kinderen Welzijn Lokaal gezond- Stimuleren van positieve gezondheid door een breed programma verenigingsleven en (jong) volwassenen om zich gezond te ontwikkelen, te ontspan- heidsbeleid van activiteiten op te zetten en uit te voeren. nen en te ontmoeten. De combi-functionaris vervult structureel de rol van ‘verbindingsofficier’ tussen verenigingen en scholen voor het Inwoners met Vergroten van de deelname aan het ondersteuningsaanbod van afstemmen en uitvoeren van activiteiten die bijdragen aan een brede ondersteunings- De Engelbewaarder. ontplooiing en gezonde ontwikkeling. vragen Creëren van tijdelijke huisvesting met lichte zorgondersteuning voor Ontmoetingsruim- Gecoördineerde aandacht voor het behoud van goede inwoners die na een ziekenhuisopname nog moeten revalideren en tes in het dorp accommodaties in Baarlo en het oplossen van knelpunten. daardoor nog niet zelfstandig thuis kunnen wonen. Natuur Plan Maasdal afronden in samenhang met het gebiedsplan Nieuwe inwoners Bevorderen dat nieuwe inwoners zich snel thuis voelen en dijkversterking. opgenomen worden in de gemeenschap. Recreatie, kunst Vergroten van het aantal toeristen door aantrekkelijke en toeganke- Sociale Stimuleren van de samenwerking met en tussen (zorg)aanbieders en toerisme lijke natuur, een aantrekkelijk centrum en een breed aanbod op het infrastructuur van de eerstelijnszorg en de sociaal-maatschappelijke zorg, zodat gebied van ontspanning, kunst en cultuur. er een samenhangend en dekkend aanbod ontstaat zonder overlap. Een ‘verbindingsofficier’ zorgt voor verbinding tussen het formele en De VVV vervult structureel een ondersteunende en stimulerende rol informele aanbod. in het bevorderen van het toerisme in Baarlo.

Creëren van een heldere communicatie- en organisatiestructuur Onderzoeken of de branding van Baarlo als ‘Kastelendorp’ nog binnen het dorp die ondersteund wordt met een digitaal informatie- voldoende uitstraling en spin-off heeft, of dat wellicht gekozen moet punt. worden voor nieuwe branding. Wonen

Welzijn

Opgroeien

Recreatie

Bij dit Dorpsontwikkelingsplan is een film gemaakt. Bekijk hier de film.

Scannen met de camera van uw telefoon of met een QR-reader.