------·Q~;j[.].]fg.tiJ!id·i1#.~fü~t.iANO XV• 4 DE MARZO· 1993 I••••• • ••• __.. ••- -••m•••• ... ·1o------N!! 559 • (150 PTA. SEN SUPLEMENTO) 500 PTA. Os excesivos gastos eleitorais propician ·a corrupción política A representación galega perde o~~'-'4. peso outravolta Os bancos tamén vot ~~ ,r en Unión-Fenosa ~ ftf<:."' r' O grupo Central-Hispano, co ~h~ '1 \· ~~n \f~? apoio do Instituto Nacional de Industria (INI), ven de privar ao PP e PSOE teñen uns gastos recoñecidos anuais en Galiza -á marxe de procesos grupo Pastor da presidéncia da Unión Fenosa, que ocupaba co­ eleitorais- superiores aos cen millóns de pesetas cada. Os custos das enormes máquinas mo compensación da fusión e traslado a Madrid no ano 1982. partidárias dan un papel sobranceiro aos bancos na democrácia, Ainda que a empresa di que o relevo do coruñés Julián Trinca­ através da polítir de concesión de créditos. do por José Maria Amusátegui é unha sustitución solicitada, o re­ cámbio sa presidéncia interpré­ tase como limiar dunha nova fu­ sión, xustificada pala reordena­ ción do sector, na que a matriz fundacional galega ficase plena­ mente irrecoñecibel. (páxina 7)

Nov.o caderno~··:,~:: ~ ' : con esté numero

Todo o que vostede queria saber sobre os meios de comunicación e estes nunca lle dixeron Os meios de comunicación son xa un acompañante inevitábel das nosas vidas. Pero algúns sucesos como a guerra do Gol­ fo, conflitos locais ... comezaron a prod~cir a sospeita dos cida­ dáns. E o momento de coñecer as regras, os proprietários e o funcionamento destas opulentas fábricas de información. ·. . ""'

N-0-V-I-D-A-D-E-

galaxia Até agora condenouse ao político que recebia cartas pero non a quen llos daba A corrupción comeza na precariedade dos partidos ante o poder de bancos e empresarios# •

ALFONSO EIRE-MANUEL VEIGA

O Tribunal de Cantas de Galiza comezará a controlar as finanzas do partidos a partir do próximo proceso eleitoral. Até agora unha escuridade case completa cubre o sistema de financiación, créditos e donativos que rodea a gravosa maquinária dos partidos. A sociedade critica aos corrompidos pero noñ aos que corrompen. Duas alternativas oferécense: a legalización dos lobbies ou grupos de presión orixinados en intereses económicos ou a redución de gastos eleitorais e a subvención máis igualitária dos existentes.

Fraga lribarne saloucaba na fiestra da Rua Génova de Ma­ Os bancos drid despedíndose dos seus in­ condicionais. O seu adeus a consultados ocupar un dia a Presidéncia do Governo do Estado español por A Nosa Terra non estaba motivada por un re­ cámbio partidário, tipo inglés, afirmaron "non ter despois dun congreso no que unha norma para perdese a confianza dos seus compañeiros de formación. conceder os Non . Quen perdera a confianza en que Fraga lribarne pudera créditos eleitorais". ocupar nunca o Pazo da Mon­ Pero esta auséncia cloa era a grande banca. Negá­ banse a concederlle creto elei ­ de norma toral superior aos cincocentos millóns de pesetas, cando Fra­ convértese en ga demandaba polo menos 3 mil millóns. Só o Banco de San­ "política creditícia" tander lle mantiña a confianza. cando chegan as Ante esta prespectiva, Fraga decidiu deixar o posto a José eleicións. Maria Aznar.

Os bancos consultados por A Nosa Terra afirmaron "non ter unha norma para conceder os créditos eleitorais". Pero esta auséncia de norma convértese en "política creditícia" cando O espectáculo eleitoral, ademáis de custoso, comeza a producir cepticismo entre os cidadáns. X. MARRA chegan as eleicións. Asi, se­ "a desproporción entre os cartas A rendabilidade do diñeiro gas­ senda a causa causae da co­ guindo esta "política de solvén­ asignados a uns partidos e a tado nas campañas e o número A culpa é das campañas rrupción existente entre os polí­ cia eleitoral", segundo a califi­ outros e tal que vician totalmen­ de votos conseguido dá unha ticos, á percura das comisións cou un dirixente bancário, "os te as consultas eleitorais", afir­ idea do despilfarro de algunhas Segundo a maioria das voces a para poderen finaciarense. partidos reciben créditos segun­ mando que "o Estado non debe organizacións, precisamente as culpa de que os partidos gasten do a sua espectativa de voto, de consagrar unhas posicións que cantan con maior número máis alá dos próprios recursos Domingo Merino considera que quer dicer, segundo a capacida­ ab eternis entre os partidos". de escanos. (Ver recadro) téñena as campañas eleitorais, de que se lle supon para reinte­ (Pasa á páxina seguinte) grar ese diñeiro". ¡------, Os escesivos gastos de campaña provocan a financiación ilegal dos partidos. X. MARRA PP e PSOE reciben créditos sen necesidade de abal, mentres Subvencións aos que BNG e PSG-EG deben re­ currir aos seus militantes para gastos eleitorais que abalen ese diñeiro cos a) Dous millóns de pesetas seus própios bens. Hai certos por cada escano obtido no bancos que mesmo se negan a tramitar os créditos, ainda con Parlamento de Galiza abal personal, ao saber que é para as eleicións. Outra forma­ b) Setenta e cinco pesetas por cada un dos votos conse­ ción que se queixa desta discri­ guidos por cada candidatura, minación é IU, afirmando que "as nosas espectativas de voto se un, polo menos, dos seus sempre se ven recortadas pola membros obtivo escano. disposición dos bancos a conce­ c) Ademáis, a Comunidade dernos créditos". Autónoma subvencionaralle aes partidos ou coalicións, os Outro directivo bancário consul­ gastos ocasionados polo en­ tado, que prefire omitir o seu no­ vio directo e persoal áos elei­ me, sinala que "se é certo que tores de sobres e papeletas influen as posibilidades eleito­ eleitorais, á razón de 20 pe­ rais de cada partido e polo tanto setas eleitor, sempre que a a probabilidade de que retorne o crédito, non é menos importante candidatura obteña represen­ o futuro de relacións que o Ban­ tación. co estima que pode realizar con esa organización". Un banco d) O límite de gastos eleito­ non se caracteriza tampouco rais será o que resulte de por darlle a un partido só, prefire multiplicar por 60 pta. o nú­ cubrirse as costas poñendo o mero de habitantes corres­ ovo en várias cestas. pondente a povoación de di­ reito na circunscripción na O Secretário Xeral do PSG-EG, que se presente.+ Domingo Merino, considera que L------~ r------, O parlamento español estuda ElJ SOM APOLÍTICO, PERO a sua legalización CREO ~IA DEIYIOCRACIA PARTICIR - Lobbys: se non vences a corrupc1on,•# únete a ela

Lobby é o nome que xeral­ dutores de determinada mer­ mente reciben os represen­ cancía queren conseguir un­ tantes de grupos de presión ha lei favorabel acuden a que fan corredores polos par­ persoas de "bons contactos" lamentos tratando de conven­ na cámara, ás que pagan cer a unha série de diputados para que fagan valer os seus ou a un grupo político de que intereses. lnnecesário é di­ apoie os seus intereses. cer que o principal argumen­ to é sempre o diñeiro. O CDS ven de presentar no Parlamento Español unha Os promotores da legaliza­ proposta de regulamentación ción tratan de facer ver, nun­ dos lobbys que foi acollida ha sutil distinción, que "a de­ con interés por PP e PSOE. fensa dos lexítimos intereses PEPE CARREIRO Este sistema de presión só dun grupo nada ten que ver ten rango legal nos Estados ca tráfico de influéncias". A Gasto da Campaña'1> Custo Custo Número de rendabilidade Unidos, cuxo código xurídico existéncia de grupos deste ti­ A (en millóns de pta.) por voto porescano e sean os lle deu entrada en 1946. po a caron dos parlamentá­ do diñeiro gastado Nengun outro Estado euro­ rios "é xa un feito constante", PP 222 382 5.842.000 (38) peo os contempla, ainda que indican, de aí a necesidade nas campañas e o PSOE 222 518 7.929.000 (28) BNG 18 170 3.600.000 (5) operan con forza en todos de regulalo elaborando un re­ número de votos PSG-EG 20 400 10.000.000 (2) eles. Onde máis se deixou xistro de lobbystas. CG 35 725 17.500.000 (2) sentir a sua influéncia nos conseguido dá últimos anos foi no Parla­ Unha labor que se pode califi­ (1) Cifras oficiais aproximadas para as eleicións autonómicas de 1989 mento Europeo. Se os pro- car de lobbysta é a que levan unha idea do xa a cabo en España bufetes despifarro de de avogados como os de Os­ que paguen as eleicións, para tamente ou por separado, en to­ ear Alzaga, José Mario Arme­ algunhas que quede clara a procedéncia do caso a sua meta seria situar­ ro, Gómez Acebo ou Garri­ do diñeiro, senda precisa, ade­ se para ambas consultas (xerais gues Walker, asi como subpa­ organizacións, máis unha fiscalización cons­ e autonómicas) perta dos 70 mi­ tronais e empresas de comu­ precisamente as tante". llóns de pesetas, que serian, na nicación. sua maioria, aportacións dos mi­ que cantan con Tamén é partidário o PSOE de litantes e créditos persoais. Uni­ Un labor que se Esta proposta prodúcese ao que se limite "o esforzo da pro­ dade Galega ainda non ten cali­ tempo que nos Estados Uni­ maior número de paganda, pois se a propaganda brado canto poderá gastar nos pode calificar de dos, Bill Clinton trata de levar é moita o diñeiro ten que vir de próximos com ícios pois consti­ a cabo a sua promesa eleito­ escanos. algun lado, podendo superarse tuese o próximo 6 de Marzo. lobbysta é a que r al de reducir o poder dos os topes estabelecidos". levan xa a cabo lobbys, toda vez que o seu Poñerlle couto poder chegara a constituir nos Pero o orzamento dos partidos en España últimos anos un factor de de­ varia moito. O PP supera os 100 aos gastos eleitorais sestabilización e desprestíxio millóns anuais na Galiza, O bufetes de das institucións públicas que, (Ven de páxlna anterior) PSOE anda polos 92, o PSG­ Ante a tesitura da financiación avogados como para moitos cidadáns, esta­ "as campañas son moi custo­ EG e o BNG sobrepasan os 1O ilegal, e da conseguinte corrup­ ban cada vez máis en mans sas polo que é necesário un millóns. Asi , varían tamén os ción da clase política, tema sim­ os de áscar Alzaga duns poucos grupos de pre­ control estricto dos cartas". Ta­ presupostos eleitorais. Tanto o plificado, ignorado durante moi­ sión con capacidade para in­ mén o PSOE está polos recor­ PSOE como o PP van chegar to tempo, e, logo, tratado indivi­ ou Garrigues fluir en Washington, á marxe tes dos gastos eleitorais. Un ao máximo permitido nas próxi• dualmente, decidiuse fiscalizar do sentir e das necesidades seu portavoz afirma que "esta­ mas eleicións autonómicas. O as contas dos partidos e tratar Walker da maioria.+ mos por que sexa a financia­ presuposto do BNG dependerá de recortar os gastos eleitorais, ción ordinária dos partidos as de se as eleicións son conxun- (Pasa á páxina seguinte) L------En defensa da democrácia

O escárnio que está a sofrer a clase política ten corrompen: a Fiat recentemente en ltália, o grupo Vovemos ao XIX, á democrácia censitária, onde había motivos evidentes. Os cidadáns decatáronse xa do mal alemán Flick anteriormente, os bancos que selecionan que ter un nível de renda para influir e votar. Anxel uso que se está a facer da democrácia representativa, aos futuros governantes utilizando unha valoración Mário Carreña Maribona, coñecido no parlamento convertida en componenda teatral que esquece case política e non exclusivamente de risco comercial á hora galega como míster 4%, Juan Guerra e Naseiro sempre os intereses dos eleitores. Alguns políticos de conceder os créditos aos partidos, etc. evitarían asi as demandas xudiciais e gozarían dun recoñecen abertamente -e mesmo utilizan para despacho con luz e taquígrafos á beira dos xustificar as suas posicións- o argumento de que a Das duas alternativas posíbeis á crise do sistema (que parlamentos respeitivos. marxe de manobra dun partido no poder é escasa e se fai máis visíbel coa crise económica) preferiuse a que seña cal seña a forza que governe hase ver liberal, a individualista, a que rinde honores á única lei Moitos dos casos de corrupción denunciados nen abrigada a facer máis ou menos o mesmo. Non posíbel e intocabel: a do lucro. Pero habia outra, a de sequera son atribuíbeis ao lucro persoal. Forman parte especifican, en cámbio, cales son esas razóns tan ampliar o sistema democrático, inoculándolle osíxeno, do mecanismo de financiación de partidos que non poderosas que determinan a vida política. Os intereses incrementando os mecanismos de participación teñen outro modo de sufragar ostentosos gastos das poténcias e grupos que regulan a economía cidadán, dando rango de lei á transparéncia dos eleitorais e de maquinária organizativa. Gran parte do mundial, representados en siglas que nunca pasaron o poderes públicos, facilitando a consulta de calquer problema poderia resolverse reducindo por lei os gastos referendo democrático como FMI, Banco Mundial, 7 documento (algo que hoxe resulta imposíbel, todo o eleitorais, as xigantescas e enganosas campañas que Grandes etc.? As razóns de Estado? Certos grupos de tema que nestas páxinas tratamos constitue un tabú, cada vez detestan máis os cidadáns, pero iso presión como a banca, as compañías eléctricas? terreo proibido, ainda que seña esencial para a saude contribuiria a igualar a pequenos e grandes. Aumentar da democrácia). até o absurdo os gastos é un modo de selecionar a Pasto que a crise do sistema representativo, no que se priori os concurrentes e fomentar-vía económica- o fundamenta o vixente estado de dereito, é patente, Cando nos anos vinte o Estado e a burguesía bipartidismo. Só os partidos con bon respaldo bancário alguén decideu abrir a veda da crítica. Pero esta norteamericana declaráronse impotentes ante a máfia e empresarial poden aspirar a empolingarse no poder. A aparece exclusivamente centrada na corruptibilidade optaron por aceitala nas suas festas de sociedade, é democrácia renxe. O povo observa con escepticismo a dos políticos. Ninguén se decatou de que tanto ou dicer legalizala e asi comezaron a compartir o whisky e manipulación. Estanlle abrindo a porta á demagóxia, máis culpabel que o corrompido é o corruptor. Este o poder, misturándose antigas e máis ou menos aos indivíduos tocados pola luz pouco divina dos sospeitoso siléncio fai pensar que -pagando os custos honradas fortunas con gansters que fixeran riqueza sagrados intereses privados. Xa pasou nos anos trinta da época liberal e anti-pública- optouse por poñer en cometendo asesinatos a noite anterior. Salvando as cando alguns paises preferiron o nacemento do cuestión o próprio sistema de partidos, pilar da distáncias, é o que agora se propon legalizando aos fascismo antes que modernizar o sistema democrático, democrácia e do sistema societário actual, deixando Jobbys ou grupos de presión. Se non podes coa abrindoo ás capas populares.• libres de polvo e palla aos intereses privados que corrupción, co tráfico de influéncias, legalízao. ANOSA TERRA 4 ~Q~~~~~~ZODE1993 NESTA SEMANA ------

Esta superación do gasto per­ r------, O Tribunal mitido a cada partido é debida ás aportacións extras. A lei ten­ O PSOE realizou a comezos da transición várias Opas de Cuentas do ta poñer o límite de un millón de pesetas como donativo de Fusións e desaparición de partidos foron Estado fiscalizou, persoas ou empresas a un par­ por primeira vez, tido. Até de agora, unha fonte­ de financiamento habitual foi propiciadas por débedas económicas as eleicións de precisamente a das empre­ sas. O problema surxiu á hora Mália que os diversos cámbios goda débeda eleitoral do PSP. 1989,cuxos de xustificar ese diñeiro. Asi e trasvases políticos entre par­ O PSP presentóuse aparecen as empresas parale­ tidos adoitan a explicarse en Na mesma época, o Partido res u Ita dos vai las e os famosos informes po­ base a liortas ideolóxicas, as en desventaxa del Trabajo e a Organización apresentar ao los que se pagan millóns e nun­ finanzas e os deficits acumula­ Revolucionaria de Trabajado­ ca son utilizados, dos que son dos operaron como razón no­ ás eleicións do 77 res que realizaran un gran es­ Congreso dentro un paradigma os do caso File­ tória de non poucas decisións. e pagouno. Antes forzo eleitoral nas eleicións, sa. O financiamento através da con resultados negativos, ví• de 15 dias. concesión da Lotaria Galega, Quizá Felipe González non es­ dos seguintes ronse abrigados a desapare­ foi un dos primeiros casos que taría hoxe governando en Es­ cer. Foi un claro exemplo de entrou no xulgado, poñendo fin paña se un dia de primeiros de comícios Tierno que partidos pequenos, por á carreira política de Xosé Luis 1976 o Partido Socialdemócra• mor dunha pequena variación Barreiro. Lego saltarían a pa­ ta Alemán (SPD) non tivese xa se integraba eleitoral -PT e ORT estiveran lestra Palop e o tesoreiro do decidido apoiar ao sector cali­ no PSOE moi perto de conseguir esca­ (Ven de páxina anterior) PP, Naseiro. Máis tarde Juan ficado de renovador do PSOE nos-, poden sufrir multiplica­ dos os resultados adversos ainda que seguindo baremos Guerra e Filesa e, xa antes, o frente ao alcumado de históri• do voto. Pela mesma situa­ anteriores. Caso Flick ou o financiamento co comandado por Rodolfo alemán ao PSOE. Llopis e frente tamén ao PSP ción pasou posteriormente o O Tribunal de Cuentas do Esta­ de Tierno Galván. Calquera seria o grupo industrial xerma­ partido de Carrillo, escindido do fiscalizou, por primeira vez, Pero xa antes que no Estado destas duas versións do socia- no Feldmuhle-Nobel Aktienge­ do PCE, e que acabou ingre­ as eleicións de 1989, cuxos re­ Español, na Alemaña tiveran 1is m o español contaba polo sellshaft (coñecido como Flick) sando no PSOE. sultados vai apresentar ao Con­ que dimitir vários ministros ao menos con tantas posibilida­ o que veiculizaria a decisión greso dentro de 15 dias. Ainda saberse que a corporación in­ des hipotéticas como a final­ de apoiar mediante unha sucu­ Por todo iso, os responsábeis que a auditoria non é oficial, dustrial Flick (Feldmuhle-Nobel mente gañadora, a dos sevilla­ lenta financiación ao actual de finanzas de cada partido trascendeu que tanto PP, como Aktiengesellshaft), con ramifica­ nos González e Guerra. Cifras partido no governo. adoitan a mandar tanto como PSOE e, mesmo IU, asi como cións na fabricación de armas, dun ano antes non daban ao alguns líderes, ainda que se­ PNV, e CiU, entre outros, supe­ pasta de papel e produtos quí• PSOE (renovador) máis de Este apoio voltariase axiña de­ ñan menos coñecidos. A Anxel rarán ampliamente os mínimos micos, financiaba a vários par­ 170 militantes en todo Madrid, cisivo. O PSP presentábase Guerreiro, lider do PCG, suce­ estipulados. En Galiza este lími• tidos. En Fráncia tamén apare­ segundo canta Umbral na sua en desventaxa ás eleicións de deulle unha vez en Madrid que te quedou fixado, na reforma da cian vários escándalos, mentres obra El Felipismo. O Partido 1977 e acabariao pagando nas despois de expoñer ante os di­ Lei eleitoral, no resultante de que, en ltália, se estaba a xestar Socialista Popular, non senda urnas. Antes dos seguintes co­ rixentes do PCE a decisión da multiplicar por 60 pesetas o nú­ a maior crise da história do Es­ moi relevante, nada compara­ mícios Tierno Galvan xa deci­ organización galega de facer­ mero de habitantes correspon­ tad o, descubríndose que as bel ao PCE por exemplo, con­ dira aceitar a proposta de inte­ se soberana houbo de escoitar dentes á povoación de dereito maiores empresas, a Fiat entre taba con maior implantación e grarse no PSOE, a cámbio de por toda resposta: "Fala co da circuscripción onde se apre­ etas, · donaran aos partidos cen­ con mellares cadros. Ao final que este partido se fixese car- responsabel de finanzas".• sente a formación política. tos de millóns de liras.+ L------~ OS ULTIMOS ANOS MONSTRAN UNHA VOLTA AOS GRUPOS DE INFLUÉNCIA ECONÓMICA A RIXIDEZ NO SISTEMA DE PARTIDOS PODE DAR LUGAR A EXPLOSIÓNS POLÍTICAS

FRANCISCO CARBAi.LO

No sistema democrático actual son os putadas se apoderaban dos postas de estes logran máis significación. O mag­ militantes ou non existen ou son minoritá­ partidos o aparello operativo. As crises máximos gaños á costa da povoación. ma eleitoral é mais fluído neste segundo rios, os restantes son de eleitores, pre­ destes afectan a todo o sistema. Os parti­ W. Pareto na sua "Socioloxia xeral", caso. Por iso é aquí onde os partidos de tendidamente sen ideoloxia, auto-procla­ dos, efectivamente, son organizacións es­ 1916, denunciou as "plutocrácias" que eleitores precisan de máis financiación mándose ao servizo xeral de todos os ci­ tábeis para conseguir o poder, distribuilo corroían o sistema parlamentário. Non que a pública: buscan teóricos que de­ dadáns. Como tal causa é falsa, os cida­ e xerar un tipo de sociedade de acorde foron eficaces estas críticas e aparece­ fendan a necesidade do bipartidismo - dáns ou se absteñen, ou optan por militar cunha ideoloxia determinada. Queren ser ron as ditaduras e os fascismos na crise como é o caso do Estado español coa contra vento e maré contando coa pa­ iso, pero non sempre acadan tales carac­ dos anos 1920-1939. No Estado espa­ cantinela de Fraga, etc.-, consideran ciéncia como arma de futuro. Os partidos terísticas e, conseguintemente, atenden ñol e Portugal as ditaduras duraron noi­ como militantes os que lles pagan unha do poder tratan de alongar a sua estadia; ou desatenden as necesidades da socie­ tes interminábeis. cuota por ou para prebendas, logran o vóltanse "élites privilexiadas", oligarquias. dade democrática. apoio de certa banca coa que compar­ Cando existe unha oposición do mesmo No Reino Unido evitouse esta catástrofe ten intereses, etc. tipo, cando esta ve imposíbel desbancar Os partidos políticos son frutos da Revo- porque as "masas" conseguiran criar par­ o governo, atrévese a acydir á denúncia 1ución Francesa, 1789, e configuráronse tidos xa no final do XIX. No 1883 apare­ A lexislación sobre os partidos políticos de fináncias irregulares. E curioso, por­ lentamente. En todos os países onde se ceron e consolidáronse duas organiza­ non é demasido explícita sobretodo nos que el mesmo é cómplice de tales proce­ instauraron sistemas constitucionais, os ció ns : a "Fabian so- países con parti­ dimentos, pero agacha as suas deprava­ deputados eleitos para o parlamento ciety" e o "lndependent dos de militantes, cións e airea as do adversário. É o caso agrupáronse e formaron seccións defini­ Labour Party". Aquela caso do Estado es­ do Estado español: o PP denúncia o das pela ideoloxia: deputados a prol do respondía á iniciativa de Un proceso lento pero pañol, ltália, Fran­ PSOE, canta coa financiación bancária absolutismo, conservadores dos privilé­ intelectuais que busca­ za ... Aqui, onde a de certos diários e TVs, orienta o descon­ xios do voto censitário, progresistas na ba a "reforma dos parti­ constante de financiación está tento social contra quen saltou ao poder defensa do sufráxio universal etc. O pri­ dos" e de todo o sistema en proporción ao através dos mesmos mecanismos que meiro parlamento con dous partidos foi o liberal; o Partido Laboral mellaras laborais e número de deputa­ agora poden mudar e dárllelo ao PP todo británico; os whigs e os tories foron o daba paso á militáncia de abertura eleitoral dos e de votos, os menos inocente. precedente dos liberais e os conservado­ obreira e respondía aos partidos que salta­ res. Estes deputados criaban comités esforzos das Trade librou á Grande ron á palestra nos O ordenamento xurídico ten que asumir eleitorais, ao princípio temporais, logo fi­ Unions. Un proceso len­ anos setenta e grá­ a tarefa de clarificar a financiación dos xos. Naceron asi os partidos de notábeis to pero constante de Bretaña das pestes cias á forte finan­ partidos políticos. Se esta ten que ser que pouco a pouco contaron con cadros mellaras laborais e de ciación exterior e semente a pública, que se exixan as for­ para as campañas eleitorais e para rela­ abertura eleitoral librou ditatoriais da banca, xa teñen malidades para o seu control público. Al­ cionarse cos seus votantes. Estes notá­ á Grande Bretaña das unha superioridade gun mecanismo compriria inventar para beis encarregábanse de financiar todo e pestes ditatoriais. de saída: cantan posibilitar a mobilidade política segundo logo recuperaban os custes con preben­ co factor máis de­ os intereses e cámbios sociais; cando das os intermediários. No Estado espa­ Despois da experiéncia cisivo para o éxito, só se fináncia segundo os deputados e ñol funcionou ás "maravillas" o "caciquis­ militar da 11 Grande guerra, 1939-1945, dado que este está en función primordial­ votos, o partido existente ten xa unha mo" eleitoral durante a Restauración, reformúlase todo o sistema democrático. mente da cantidade económica; os que avantaxe tal sobre os de nova criación 1876-1923. Os partidos de notábeis convértense en sairon sen cartas e só lentamente sobrevi­ que condena a astes novas a unha in­ partidos de eleitores e os de "masas" ou ven grácias ao entusiasmo da militáncia, fáncia sen idade. Como remediar iso? Na Europa de finais do s. XIX a corrup­ de militantes xeralízanse. lso comporta difícilmente poderán achegarse ao poder, Non poderia dárselles garantía para cré­ ción dos métodos eleitorais era xeral. unha financiación pública destes entes senón é moi lentamente e através dunha ditos cando estes poden ter o apoio en Deu ocasión ás críticas severas de so­ articuladores xa non só dos parlamen­ sobrecarga de sacrifício. inquéritos sérios? Non haberia que ciólogos tan célebres como G. Mosca e tos, senón de toda a vida política. O ma­ cuestionar os gastos das campañas e W. Pareto. O primeiro tratou, entre os pa desta democratización non é unifor­ Nos países mediterráneos a crise dos sometelos a unha certa equidade? Algo anos 1884 e1890, de desvelar o carác­ me: hai países nos que os partidos de partidos políticos na actualidade obedece debe facerse porque a crise é fonda e ter "oligárquico" do sistema aparente­ eleitores dominan totalmente e os res­ á sua escasa resposta aos intereses dos os perigos que lembran os anos 20-39 mente democrático europeu onde os de- tantes son meras testemuñas; e neutros grupos sociais: mentres os partidos de evidentes.+ ASORTE COMO GANCHO EN TEMPO DE CRISE Un redactor de A Nosa Terra acudiu a receber o automóbil ou a lancha fara-borda que lle prometian nunha carta O calote dos prémios por correo

• PRIMITIVO CARBAJO investir nos agasallos que rece­ - Si, si, perda coidado. ao final xar a tua "baldosa" en herdan­ póñanas enriba da mesa! ben os afortunados náufragos darémosllo. Pero díganme: non za. E sen abriga, tamén, de pa­ Fano se cadra para coma min que selecciona o seu lles surprende a sua sorte? sar a semana de vacacións en Chegara o momento de sair por alongar o fio da ordenador. Amais, din, os perió• Marbella, senón que, opcional­ pés? Tratábase dun atracador? dicos publicaron causas raras - Despois da racha que leva­ mente, nas Galápagos ou no la tirar el de navalla? esperanza na malla da deste servizo que eles prestan mos! ... Algunh vez tiña que Xapón, en calquer parte do crise, na que irnos todos ao cidadán. Coche ou barco, iso cambiar, non lle parece? mundo, tal que dispar dunha in­ - Agarde, a modiño. Nós vimos atrapados. Pesos a catro de entrada, digan lago o que di­ finidade de casas repartidas por aquí para recoller un regalo e pesetas, coches, gan. Mágoa que a muller haxa ir - Natural, non hai mal que cen todo o planeta: a mesma axen­ resulta que ... embarcacións fara-borda, á mesma hora a outra cita, a anos dure, he, he. Pero teñen cia facilita os intercámbios ou sua convocada por "notificación que escoitarme. Non ouviron ta­ alonga a propriedade semanal - Que si, ha, pero non sexa enciclopédias ou relóxios urxente" porque con motivo del lar de Residencial Diana? con alugamentos realmente ti­ parvo. Estamos de promoción e dixitais ambos os dous, V Centenario -ainda non rema­ rados de prezo polo mundo atenda -tira un listado do peto cubertarias de aceiro e tou, segundo asemella- le he­ - Pois non. adiante. Un verdadeiro choio, que somente olla el: hoxe o seu ouro de 24 quilates, "arte mos elegido como castellano le­ xa que lago, que o vendedor apartamento sai por. .. millón e de primeira calidade" en onés para hacerle entrega de O discurso demora duas interminábeis ho­ medio de pesetas, un aparta­ dos obsequios. A invocación pa­ ras en explicar. mento para toda a vida, enten­ subasta ou vacacións e triótica da identificación, mália o Ai comezou a história. Calquer de? Mañá custa o dobre, non te­ propriedades imobiliárias xénero uniforme, elle causa causa que dixésemos, calquer - Está ben, pero nós vimos po­ rán outra ocasión. en exóticos países, ven abando significativa á sua sensi­ comentário, ia parar aos esque­ lo ... senda unha oferta de bilidade emigrante, de xeito que mas que o ghicho trazaba -pa­ - Si, pero nós non viñamos enchenta nos buzóns. Os non valeron razóns de proveito: labras subliñadas, letras sobre - É un sistema americano - preparados para isto e ... deixoume colgado na procura números, números con flechas seguía sen escoitar. A matriz charlatáns postais apuran do Opel Vectra ou da tora-bor­ e porcentaxes, flechas en todas desta empresa está en Londres, - Fáleno se queren, pero non todos os buracos para da, apañando unha parella de as direccións- sobre un tocho nós somos a filial española, en hai truco nen cartón. Aqui están colocaren a sua léria. circunstáncias para non desme- de fólios en branca que así es­ Estepona. os papeis -di sen monstralos­ recer a miña fortuna. b o rr an ch aba. Tratábase de feitos polos nasos notários, mais apartamentos en multiproprie­ - Non era en Marbella? tamén poder recorrer a un da Un dia chega, por exemplo, un­ dade, de mercar un trintaedou- sua confianza. E o diñeiro que lle ha rimbombante acta de partici­ savo dun apartamento - En Marbella están os aparta­ falte financiámosllo nós a cinco pación no Gran Sorteo, cun nú­ na Costa mentos. Teñen que se decidir anos nas mellares condicións. mero persoal que, segundo pa­ cedo porque a nasa oficina da rece, entra en todos os bombos. Coruña é temporal. - E non podemos aprazar a ¿Cuál de estos premios es el Esta- decisión. deica mañá? que le reserva la suerte? Des­ cúbralo rápidamente en el So­ - Daquela teñen bre de Oro. No sobre de ouro que nos deixar un­ -grande excitación- atópa• h a fianza mínima se La Llave de la Fortuna de 50.000 pesetas, que, santo ceu !, dá opción a porque a promoción gañar un BMW de case catro é hoxe, non mañá ... millóns de pesetas, un Mer­ cedes 190 ou un aparta­ Vaiche boa. Mais mento en Torrevieja valora­ tampouco era cues­ do en 6.600.000 pesetas ... tión de perder a viaxe E todo, polo morro? Máis polo seu desacougo. ben porque alguén fixo con dados que non eran - E que pasa co rega­ da sua incumbéncia. Na lo? letra pequena -é de abriga darlle unha pasa- - Si, ho, si! -di con d i ña- agáchase a sua moito fastío-. Pasen a trampa de charlatán. Eu recollelo. caheina e desentendin­ me: números de cantas Non foi o Opel, senón a fa­ correntes, tarxetas de ra-borda, segundo o "certi­ crédito, compromisos ficado de redención" que de pago, prazos, cuo­ nos endosan con formulário tas, etc. , foron facer de canjeo y pedido. O barco lixo indiscriminado -informan- tardará várias como destino natu­ semanas, quizá meses, en ral. Mais non deixa­ chegar porque o envio fanno ron de chegar ou­ desde América -desde os tras gangas. Estados Unidos, quizá?: por suposto. A empresa é america­ Este número ha sido selec­ na mália ter a sede en Londres. cionado por ordenador y es per­ -Vi­ Hai que adxuntar 14.000 pese­ sonal e intransferible. Lea y lla­ mos polo regalo tas para ese tráfego: tampouco me urgentemente. Irnos aló: Su que din aquí. este verán navegarei a ria, xa nombre ha sido seleccionado do Sol, vexo. para recibir como mínimo uno - Si, claro. A sua muller? quer dicer, como se de los regalos mencionados en mercases unha baldosa, mais AN . Á muller pedíronlle moito máis las siguientes categorías: Cate­ -Si, señor. con opción a disfrutar todo o mos en cam- xo IGLt:s1As por unha colección de clásicos goría A (é a miña, asi que evito apartamento, amoblado, duran­ paña, con prezos especiais da literatura. Mais non desespe­ as outras), Opel Vectra o lancha - Pois agarde un minutiño que te unha semana ao ano. Deica de oferta ... ramos. Seguen a cair múltiples El Dorado con motor tuera bor­ agor empezamos con vostedes. a marte. E daquela poderás dei- e variadas ofertas: viaxes a Dis­ da M-505 ... Para reclamar su - Vale, vale ... Canto? neyworld, ao Caribe, valixas do regalo tiene que presentarse No salón do hotel alugado para mellar coiro, louza de pazo re­ con su pareja, el dia y hora de a ocasión, polo menos médio - lso dillo o meu xefe. al ... Incluso coa mesma orixe su cita; deberán presentar esta centenar de parellas coma nós que aquel Sobre de Oro desbo­ carta y documentación perso­ (ainda que menos ocasionais) Chamouno e, foder co xefe! En­ tado chega hoxe outro carrega­ nal... La presentación durará escoitan explicacións personali­ trou directo ao grao: do de papel satinado con máis aproximadamente dos horas, al zadas do comando montado na ofertas e un diploma que, xa término de la cual haremos en­ ocasión, con facha de ter sido Mañá custa o -Tarxetas! mesmo, dan ganas de enmarcar trega de su regalo. recrutadono plantel do Corte In­ dobre, non terán e colgar na parede. Certificado glés. O naso dependente, bóli -Como? de Ganador, di na vistosa aria. A apresentació, de que? Misté­ en man, comeza con parvadas: outra ocasión. É o máis comovedor. rio. Lago sabrei que se trata - Non lles explicaron? -sor­ dunha promoción especial e tan - Por que están vostedes -Si, pero nós non péndese--. As tarxetas de cré­ complexa, que non cabe nos aqui? dito, cales usan? Mañá custa o dobre, non terán meios de comunicación. Prefi­ viñamos outra ocasión. ren o boca a boca: teñen com­ - Home, polo regalo que nos preparados para -Pois ... probada a sua maior eficácia tocou: o coche ou a fara-borda - Si, pero nós non viñamos propagandística. E aforran para non si? isto e ... - Veña, ho! Tiren de tarxeta, preparados para isto e ... • DIAS

XOSE LOIS • O Depor perdeu •Diada a primeira muller traballadora posición

O Deportivo da Coruña Duas manifestacións se celebrarán na perdeu a primeira posición Galiza co gallo dos actos en comemora­ da liga española de futbol. ción do dia internacional da muller traba­ A derrota en Chamartín, lladora, o oito de Marzo. A primeira mani­ ante o Real Madrid, festación é en Vigo ás 19 horas do despois de xogar todo o ·Sábado dia 6, e parte da Via Norte. A con­ segundo tempo con 1O vocatória corre a cargo da prática totalida­ homes e o fallo dun penálti, de das organizacións feministas e de mu- non fixo desmerecer un • Cobián elude 1leres de Vigo. As mulleres da antiga histórico espectáculo convocar o deportivo. Por primeira vez lugoslávia estarán en mente de todas as unha equipa galega enchia presentes. A segunda manifestación é o pleno de o estádio, mália a Domingo dia 7, e parte ás 11 de Labacolla reprobación da inaugurar novas bancadas. con destino a Compostela. O Movimento Porseisoforpouco,a Feminista Galega é o convocante. • sua xestión equipa monstrou que é capaz de vencer no eido O alcalde pontevedrés, Xavier deportivo ó Real Madrid, • Novo golpe ao Cobián, amparouse nun informe ensinando o futbol fácil do ben feito. Como nota a tráfico de drogas do secretário do Concello para engadir, nos bares de toda non convocar un pleno de a Galiza o Madrid estivo, Galiza, Madrid e Valladolid eran ámbito reprobación solicitado polo por primeira vez en moitos de actuación dunha rede de narcotrafi­ PSOE e apoiado polo BNG. anos, menos apoiados que cantes desarticulada o pasado Martes, o Deportivo.• nunha operación promovida polo xuíz No devandito pleno a oposición Carlos Bueren e desenvolvida por várias municipal pretendía que tanto o • A Marcha verde comisarias das Rias Baixas e pola Briga­ grupo de Cobián, o PP, como os ás portas de da Central de Estupefacientes. independentes explicasen a sua Madrid posición nas cuestións A resultas da operación, Gamba-2, foron relacionadas coa implantación Unicamente lixeiros detidos doce integrantes da rede, apre­ en Lugo da Escala de Montes, retrasos debidos ao endidos 170 quilogramos de cocaina en lugar de Pontevedra, como se temporal demoraron a nunha casa de Ribadúmia e 80 millóns defendia desde este Concello. • entrada das colunas da Marcha verde na província de pesetas en efectivo. A cocaína era de de Madrid. A chegada á procedéncia colombiana, e a policía sos­ • Alcaldes de acaecidosna Barrela o 28 de os concelleiros do PP foron capital do Estado, que peita que foi descarregada nalgun ponto Outubro de 1991, cando se viu flagrantes, o segundo negou que porá fin a esta mobilización da costa galega a meados de Xaneiro. • Ferrolterra interrompida a sesión plenária e fose agredido, mentres vários de agricultores, está recorren contra posteriormente apareceu dos seus concelleiros prevista para o Venres dia queimada a Casa Consistorial. manifestaban que si foi. T amén 5. Entón, un acto central •O BNG dous existen diferéncias en canto ao encarregarasedealertar á o vertedoiro opinión pública da grave deputados O xuízo quedou visto para lume. Hai quen afirma que viu a das Somozas problemática do sector ao Congreso senténcia despois de declararen dous dos encausados con duas agrário. Ao final, un total máis de 24 testigos ademais dos latas de gas-oil. Pero tamén de 200 mil agricultores Os alcaldes de todo Ferrolterra, O BNG deu a coñecer un inquérito polo agás Mugardos, asinaron un encausados. As contradicións neste caso existen contradicións terán tomado parte nalgun entre o alcalde Yebra Pimentel e entre os testigos.• tramo da Marcha. • que, de celebrarse hoxe as eleicións, ob­ recurso de reposición contra a teria dous escanos ao congreso de Ma­ declaración de impacto drid, un pola Coruña e outro por Ponteve­ ambiental favorábel á d ra. Este inquérito,encarregado polos instalación do Centro de nacionalistas, coincide cos primeiros da­ Resíduos e a Planta Físico• dos que deu a coñecer o CIS, ainda que Química nas Somozas, que despois o BNG non apareceria con esca­ emitiu a Comisión Galega de no. O CIS deulle aos diferentes partidos Meio Ambiente. os dados en "bruto". Asi, sen contar os indecisos, o BNG quedaria fora, pero, se Mentres seapresentaba este se suman os votos dos indecisos, na recurso, o pleno do Concello mesma porcentaxe que os votos, o BNG das Somozas aprobaba, cos teria representación. • votos a favor de PP e en contra do PSOE (un), a concesión de licéncia de abertura do •OPA hostil do centroproxectado pola Xunta.+ PSOE ao PSG-EG •A draga O PSOE lanzoulle unha OPA hostil ao PSG-EG a pasada semana ao proporlle lria Flavia publicamente a integración na formación abandona as liderada por Felipe González aos poucos dias de que dé a luz definitivamente Uni­ augas galegas dade Galega. Nas semanas anteriores xa houbera contactos e sondeos neste sen­ A draga cuxa actividade de tido, sobretodo en Vigo. Desde o PSG­ extración de area nos Lombos EG negaron calquer posibilidade de inte­ do Ulla e na Costa da Soavela gración, calificando a proposta como provocara mobilizacións de manobra desestabilizadora".• mariscadores, anunciou o • Desilusión no Ocidente polo resultado de Cuba abandono da Galiza. Este dato coñeceuse despois dunha Un 95% de participación e máis dun 80% de votos a prol da candidatura oficial é o resultado das • Absolución de reunión entre o Governo Civil de eleicións á Asemblea do Poder Popular (parlamento) recentemente celebradas en Cuba. Pontevedra, Xefatura de Sáez Ynestrillas Costas, Consellaria de Pesca, Dentro das coordenadas previstas (igual número de candidatos que de postos, nominación de Concello de Vilagarcia, contraria candidatos en comités eleitorais formados por representantes de organismos institucionais ... ), o A Audiéncia Nacional decidiu absolver ao de Carril e a Organización de resultado non deixou de surprender aos observadores ocidentais e diplomáticos que agardaban ultradereitista Sáez de Ynestrillas, do Produtores de mexilón, Opmar, unha contestación máis ampla á revolución, amparándose nas dificuldades económicas que vive atentado que lle causou a morte ao depu­ que anunciou que apresentará a povoación e no antecedente dos países do Leste. tado basca Josu Muguruza, causando un informe sobre os danos malestar na maioria dos meios políticos, provocados pola actuación da O inquérito realizado nos coléxios eleitorais por unha comisión internacional indicou que o nú­ que consideran que, co raseiro esgrimido areeira.+ mero de persoas que votaron nulo, en branco ou que desestimaron a parte dos candidatos non non poderian condenar a ninguén de ETA. superou o 20%. Dados do governo, difundidos por Raúl Castro, unha vez rematado o escrutínio, Ynestrillas recoñecérase culpábel ante o rebaixaron esta cifra ao 10%. xuíz, e o policía Duce tiña declarado que •Xuízo aos tora o seu acompañante de atentado. Ain­ "Os cubanos non se dan conta de que Fidel é o culpábel da situación do país. O que fixeron foi daasi foi absolto por falta de probas. viciños de darlle carta branca para governar outros cinco anos", manifestou un diplomático citado por vá­ Carballedo rias axéncias de prensa. Un representante da oposición ilegal, tamén citado por estes Por se fose pouco quedou sen esclarecer meios,monstrouse máis optimista: "Se un 10% votaron de forma distinta ao que pedía o governo, quen foi o acompañante de Duce que re­ Entre dous anos de prisión quer dicer que hai un millón de cubanos que manifestan o seu descontento. Non é unha má alizou os disparos. Desde HB acúsase menor e 14 anos de prisión base para empezar e para ir construindo ao redor dela a oposición". ao Governo de non querer desnovelar a maior é o pedimento do fiscal trama ultradereitista. • para os nove viciños de Castro Todas as fontes recoñeceron, contado, que, polo de agora, "o réxime de Fidel Castro segue a de Carballedo polos sucesos contar cun importante apoio da povoación". • ESTRATÉXIA EMPRESARIAL O Pastor excluido da presidéncia do seu buque insignia Unión-Fenosa poderia perder o seu nome nunha nova fusión •G.LT. lega da empresa pasa desde a de Banca de Sobrinos de José fusión de 1982 coa eléctrica do Pastor en A Coruña. No ano O grupo Central-Hispano, Banco Hispano Americano (ho­ 1925 constituese en sociedade co apoio do Instituto xe grupo Central-Hispano), un­ anónima baixo a presidéncia de ha parte fundamental dos seus Ricardo Rodríguez Pastor ao Nacional de Industria activos é galega. O cincuenta que sucede Pedro Barrié. A em­ (/NI), ven de privar ao por cento das suas vendas ta­ presa insignia do banco seria grupo Pastor da mén están no mercado galega e Fenosa, fundouse no ano 1943 presidéncia da Unión dentro desta clientela compre con capital próprio e coa aporta­ Fenosa, que ocupaba destacar a lnespal que absorbe ción doutro grupo galega, a o 50 por cento da venda de Banca Olímpio Pérez de Com­ como compensación da electricidade de Unión-Fenosa á postela. Ambasduas bancas ti­ fusión e traslado a Madrid industrias, equivalénte ao 20 por ñan unha actividade puramente no ano 1982. Ainda que a canto da facturación total. comercial, pero a partir da ini­ empresa di que o relevo Amais do Pastor, Caixa Galicía ciativa de Fenosa participan nun do coruñés Julián participa co 1 por cento. O ac­ emprendimento clave da indus­ cionari ád o popular galega da trialización da Galiza. Trincado por José Maria empresa é importante. Amusátegui é unha O pulo do grupo Pastor-Fenosa sustitución solicitada, o O novo recorte ao cartel galego non se pode comprender sen ci­ recámbio sa presidéncia da Fenosa significa que a cabe­ tar que Pedro Barrié foi o ban­ za da terceira empresa en impor­ q uei ro que antes ofreceu os interprétase como limiar táncia do pais (despois de Rep­ seus recursos ao xeneral Fran­ dunha nova fusión, sol e Cítroen) tamén emigra. A co para que dese un golpe de xustificada pola coincidéncia quer que a cuarta estado contra o governo consti­ reordenación do sector, sexa Endesa, que produce en As tucional da 11 República. A en­ na que a matriz Pontes o 23,4 por cento do total trega de Barrié aqos militares al­ da compañia e o 6 por cento da zados foi completa pero rece­ fundacional galega ficase producción eléctrica do Estado. beu larga compensación a partir plenamente irrecoñecibel. Endesa tamén é de dirección de 1939, mediante os priviléxios madrileña. Na sua equipa de Di­ dun sistema económico autár­ ~ Unión-Fenosa xustifica este no­ rectivos e Cadros só figura na quico e un entramado de coer­ al Galiza un Director de Ja Zona de ción social absoluta. O finanza­ g vo extrañamento da eléctrica ga­ o Puentes. Pero Endesa non só ti­ mento dos encaros que cobra­ X lega cun argumento idéntico ao a: ra o mellar do seu rendemento ron a capacidade da rede hidro­ ::J que fixera público no 82. Daque­ X da turbeira de As Pontes, senon gráfica galega levouse a termo la, o gabinete de comunicación Os activos da Union Fenosa son maioritariamente galegas, pero a sua dirección non. da empresa coruñesa, que da que governa desde o consello de coa axuda do Estado e co finan­ noite á mañá mudaba en Unión administración da Unión-Fenosa, zamento directo dos usuários, dustrial do Pastor non tiña xe­ presa eléctrica do Estado cando Eléctrica Madrileña-Fenosa e no que ten un seis por cento, o baixo a forma da cobranza dun rentes a altura dos novas tem­ o consello de Administración, trasladaba a sua sede á rua do resto da enerxia eléctrica galega. cen por cen do consumido en pos. O que fara durante os anos dominado por o IN/ e o Centra/­ Capitán Haya 53 en Madrid, pro­ Sen o voto de Endesa, non seria conceito de obras. de Franco un banco industrial, Hispano afrontan unha renova­ testaba contra as acusacións de posibel o cámbio da presidéncia regresa ao comércio e salda ción marcada polo mercado úni­ extrañamente sinalando que a de Unión-Fenosa. A relación de empresas funda­ precipitadamente as fábricas. A co e formulada no novo Plan presidéncia estaba ocupada por das neste termo da Dictatura é expresión máxima deste cambio Enerxético. A dirección galega Julián Trincado, un home clave Do comércio á indústria espectacular: Fenya (1940), Ce­ é a contratación dos servizos do da empresa, que representaban da casa Pastor-Barrié de Ja Ma­ die (1942), Fenosa (1943) Asta­ ex-secretário de Estado de Eco­ Xulián Trincado e Victoriano za, fundadora da eléctrica; ago­ O Pastor non opina sobre a de­ no ( 1944) e Finisterre ( 1944). nom ia, Guillermo de la Dehesa. Reinoso, deitaba todas as espe­ ra, á saida do consello de admi­ cisión do consello da Unión-Fe• Pero o gran volume que o grupo Con esta nova dirección o Pas­ ranzas de crecemento no levan­ nistración no que cesan a Trin­ nosa no que conserva o 4,5 por ten a finais do 70 non se corres­ tor completa a liquidación da tamento da moratória nuclear. cado, dinque un home do Pas­ cento das accións. A orixe do ponde coa sua capacidade de sua carteira de indústrias. En meios da indústria eléctrica tor, Victoriano Reinoso, conser­ banco está nun establecemento manobra política. O final da Dic­ interpretan este critério como vará desde o posta de Consellei­ fundado no ano 1776 co nome tadura demostra que o grupo in- Unión-Fenosa é a terceira em- unha visión resistencia! das ide­ ro Delegado a representación r------, as de dirección que predomina­ dos fundadores e do banco de ron na Fenosa durante os anos Pedro Barrié no cúmio da em­ Preséncia importante de empresários de Franco, centradas sobre todo presa. Na realidade, Victoriano na máxima eficiéncia producti­ Reinase, un home da valla Fe­ va. No entanto, case todos os nosa, era o candidato do Pastor do país na compra do Banco Gallego paises membros da CE reconsi­ á presidencia da sociedade, pe­ Os empresários galegas Xosé Esta noticia, difundida pelas empresas. O Banco 21 conta deraban todos os esquemas de ro o Central-Hispano e o /NI Maria Castellanos, Xan Manuel axéncias de información o dia 150 oficinas galegas e dispón producción de enerxia eléctria a querían este posto para si. Urgoiti, Epifánio Campos e Sa­ 25 de Febreiro foi recebida por de meios informáticos que lle partir da nova accesibilidade e turnino Cuquejo, entre outros, algúns meios de comunicación permiten sustituir desde as dos précios de competéncia do Fé Nosa figuran no consello de adminis­ como unha iniciativa de alcance próprias empresas os servizos carbón e o gas dos paises do tración do Banco 21 que ven do novo empresariado do pais, das oficinas bancárias conven­ Leste. Neste decorado europeo A própria viuva de Barrié, Car­ de comprar a ficha do Banco como Campo, lnditex ou Tojeiro. cionais. Na actualidade está a recén mudado, a reconstitución mela Arias, ten explicado que o Gallego. A meio desta opera­ levar adiante un plan de cable­ do sector eléctrico español po­ seu home fundara Fenosa ción, un banco nominalmente A entidade resultante contará ado para captación de novas deria levar por diante o nome de (Fuerzas Eléctricas del Noroes­ galega pero de dirección espa­ con recursos alleos de 122.246 clientes entre as empresas, es­ Fenosa a conta dunha reagru­ te, S.A.) con estas siglas pola ñola recibe protagonismo do millóns (será o terceiro da Gali­ pácio no que conta coa compe­ pación de compañías producto­ sua ambivaléncia coa devisa té empresariado de instalación na za) e unha carteira de clientes téncia da corporación Arxentá­ ras, mentres Xulián Trincado sa­ nosa. Con independéncia dos Gal iza. de 3.000 particulares e 250 ría e do Banco Pastor.+ ña na sua xubilación forzada avatares que a identificación ga- con centrais nucleares.+ L------~

Empresa Xornallstlca Editora: Promocións Culturais Galegas S.A. Deseño Gráfico e Montaxe: Xoselo Taboada, Carlos Soaxe.

Consello de Administración. Fotomecánlca: Moncho Brea Salgueiro . Presidente: Francisco Carballo. Vicepresidente: Modesto Solla. Corrección lingüística: Fernando Carballa. Consellelro Delegado: Xosé Fernández Puga. Secretárlo: Pancho Torrente. Vogals: Manuel Veiga, Cesáreo ANOSA TERRA Administración: Blanca Costas. Sánchez, Xosé Mº Dobarro, Xosé M1 Salgado, Norberto Tabarés, PERIÓDICO GALEGO SEMANAL Carlos Xohán Diaz e Xaquin Acosta Publlcldade: Xosé Fernández Puga, César Pazos.

Director: Alfonso Eiré López X. Fernández Mateo, A. Díaz Amor (Ribadeo), M.A. Torres (Verin), Humor: X.X. Piñeiro Cochón. Libros: Xesus González Gómez, Subscricións: Carlos Martínez Muñoz. Pilar Saavedra (Monforte) , Daniel Lazaré, Pepe Reí, Joseba Macias 1 Redacción: Gustavo Luca de Tena, Manuel Veiga, Xan Carballa, Millán. Redacción e Administración: Ruado Príncipe, 22, planta baixa uskadi). M. Rodríguez Bertojo, Alberto Cruz (Madrid), Paco Solo ~ü5s~~: ~~Í~ ':.\'. ºE~;~~ez~~i~ ~~~.u~~f~~~c~~~fr~ - Apartado postal 1371 (36200 Vigo). Horácio Vi xande, Anxo Iglesias (fotografía) . arcelona), Maribel Lugilde (Asturias), Gonc;;alo Nuno (Porto). Arte: Fernando Ferro, Fernando M. Vilanova, Xavier Seoane. ~portes: Vítor Míguez. Cultura: Lino Braxe, Manuel Carballido. Cine: Celso López, Gonzalo Vilas, Carlos Amaro. Televisión: G. Tel.: Administración , Subscricións e Publicidade (986) 43 38 30•. Correspondenles: A. Prieto (A Coruña), Xosé M. Pérez (Santia~o) , Vilas. Arquitectura: Prácido Lizancos. Hlstórla: Francisco Redacción (986) 43 38 86 - 22 24 05. Fax (986) 22 31 01. H. Sanfiz, M• X. Arias (Ferro!), F. Arri zado (Lugo) , X. Castro Raton Colaboradores: Primitivo Carbajo, X C. Garrido Couceiro, Avelina Carballo, Anselmo López Carreira, Xesus Torres. Imprenta: Grupo Atlántico. (Vilagarcia), Xavier Canosa (13ergantiños), Antón Malde (As Mariñas), Barreiro, C. López ~arrido , Nanina Santos Castroviejo, Anxos G. Anxo Rosende (Ortega!), D. Martínez Silva (Deza), X.M. Suárez Salgado, Amanda Alvarez, Manuel Rivas, Xosé A. Gaciño, Xurxo Fotografla: Anxo Iglesias, Carlos Puga, Chus García, M. Rama, X. Depósito Legal: C-963-1977 Estévez ~ O Condado Baixo), Thierry Lorenzo (O Condado Alto), Estévez, Domingos Prieto, Margarita Ledo, Xesus Ve~a , César Marra, Che, Xosé L, Díaz., X. L. Suárez Canal, M. Sendón. Tino Viz, Montse Alvarez (Baixo Miño), H. Naval (A Mariña), X. López Témez (O 9 X. M. Albán, Délmi Alvarez, Tachi Castro, Voz Noticias. ISSN 02-13-3105 Bierzo), G. Docampo (Valdeorras), Paulo Naseiro (Terra Chá), X.M. ~~~~~ª~º~'~~¿~º ~·¡ ~5~ ~~¡~~:lv ¡ g;~g~;1~~8~m : ~~~~~/~· San1iago Cagigao (Barbanzal), Manuel Diaz (Melide), Xosé R. Castro Grinberg, Juan C. M. Betelú. Ecoloxla: M. Chouza, R. Cid. Ilustración: Xosé Lois, Pepe Carreiro, Calros Si lvar, Xúlio Gaioso, Non se mantén correspondéncia sobre orixinais non solicitados. (0 Carballiño) , X. Gabriel Pacin (A Fonsagrada) , M. Vilar (Sanliago), Deportes: Ricardo Rivera Axenda: lago Luca. Tokio, Hermida, Gonzalo, Manel. Está permltlda a reproduclón sempre que se citar procedéncla. pROCESOS CONGRESUAIS Membros de CG pretenden convocar a Executiva para decidir o futuro do partido A CNG quedou constituida como un partido lugués

•B. LAXE De momento decidiron convocar a executiva, donde cantan ago­ A Converxéncia ra con maioria os que tentan que o partido da piña non desa­ Nacionalista Galega pareza, despois do cámbio de (CNG) quedou constituída postura de membros de Ponte­ como partido político, vedra e A Coruña. Pero desde a ai nda que perdeu máis da CNG seguen a insistir na impo­ sibilidade desta utilización "xa metade dos efectivos cos que CG non desaparece, está que contaba Coalición en hibernación", método tamén Galega,formación á que escollido polo PSG-EG para trata de substituir, preservar as suas siglas. quedando o seu ámbito A confluéncia co PSG-EG e co reducido case PG en Unidade Galega foi a exclusivamente á principal discrepánciapara o província de Lugo, á abandono do proxecto por parte espera de consolidar a dos "coagas" de Pontevedra, sua implantación na que consideran que "se os dous partidos nosdefinimos como de Galiza. Tampouco centro-esquerda e galegusitas e apareceron no seu se mesmo estamos de acordo congreso nengun dos ~ en adoptar un artellamento "persoeiros" que viñeron a: como o da UCD, da que moitos utilizando desde 1991 ~ procedemos, non vemos por como reclamo. Desde ~ que non é posíbel a unidade". ~ Ainda asi, entre os ex dirixentes Ourense anúncian unha de CG en Pontevedra hai desa­ batalla palas siglas de Aniceto Nuñez descolgouse da CNG a última hora, Sánchez Castil\eiras está pero non está. Embaixo Pablo Valledor, o novo cordos sobre o futuro político. presidente. CG, pretendendo Mentres que Cuervo semella tén un sistema de valores mora­ anunciar a sua entrada. O parla­ convocar a Executiva máis propenso a UG, Aniceto les universais, imprescindíbeis mentário "coaga" Sánchez Cas­ Núñez e Avelino Lage ainda non donde agora os para o funcionamento e pervi­ tiñeiras seguirá como "militante decidiron, e outros, como en partidários de que véncia dunha sociedade plural de base", e tampouco asistiu ao Ourense, comezaron un ache­ continue CG son que provoca unha educación e congreso, poñendo como discul­ gamento ao BNG. Hai tamén maioritários. unha cultura baseada na inter­ pa a nevada, a mesma que non quen xa pasaron a engrosar as pretación ética da convivéncia lle impediu estar presente aos file iras do PP. nun princípio de igualdade de seus compañeiros de cidade. "Unha política de austeridade e oportunidades". Un dos pesos pesados eleito­ Unha xente xoven solidariedade para eliminar os rais, o alcalde monfortino Celes­ desequilíbrios que hai neste Un partido reducido tino Torres, tampouco semella Unha das características da país" serán os eixos principais alugo estar por tirar desta nova forma­ nova dirección da CNG é a sua do proxecto programático da ción, e non se desplazou tam­ xuventude. Agás os concelleiros Coalición Nacionalista Galega Ainda quede Abel Vilela afirmou pouco a Compostela. Entre os lucenses, Maurício Posada e (CNG) segundo afirmou Adolfo que continuan a maioria dos mi­ que decidiron abandonar hai Núñez Torrón (enfrentados a de Abel Vilela, eleito Secretário litantes da Coalición Galega, o quen afirma que "na CNG a Cacharro), o resto da dirección Xeral no congreso de fundación. certo é que neste congreso fun­ sombra de Vitorino ainda é alon­ "cenega"son persoas xóvenes, Unha liña, dixo, "a metade de dacional estaban menos da me­ gada, perguntándose como un moitas das cales comezan a camiño entre o continuismo e a tade daqueles membros que, PP que tentou fundir a CG per­ sua andaina de responsabilida­ modernización". hai un ano, na último congreso mite agora que naza un novo de política. Asi destaca o novo da CG, tentaban lanzar a CNG, partido no mesmo feudo de Fra­ presidente, o concelleiro fonsa­ A CNG desenvolverá "unha polí• ainda que sen pórense de acor­ cia de Lugo, coa inclusión de ga e de Cacharro". gradino Pablo Valledor, ou o tica formulada nas grandes exi­ do se como partido (posición novas valores na província da sindicalista santiagués Carlos xéncias do ben comun, dirixi­ gañadora ao fin) ou como coali­ Coruña. O 'litíxio das siglas' Balboa e o concelleiro de Cas­ das a conseguir unha acción re­ ción. Entre os ausentes atopá­ troverde, Manuel Ferreiro. Estes novadora da Galiza, que nos sa­ banse máis da metade da Exe­ Tamén estiveron ausentes des­ Desde Ourense, o grupo "coa­ dous últimos ocupan os cargos que da situación de deterioro cutiva de CG, entre elas perso­ te congreso fundacional os "per­ ga" que sempre se opuxo á de­ de vice-presidentes. empobrecido e despilfarro a que as tan significativas como o ex soe iros" que, nestes últimos saparición de Coalición Galega nos está sometendo o governo presidente da CG, Manuel R. dous anos, pareceron como os anunciou que están dispostos a Os vocais da nova executiva son conservador". Cuervo, e todos os cargos ou­ chamados a liderar publicamen­ seguir coas siglas de CG e Maurício Posada, António Núñez, rensáns, entre os que eles o te o proxecto "cenaga". Vítor Mo­ apresentarse con elas aos pró• Xosé António Varela, Manuel Ma­ A CNG tamén se define como parlamentário Santos Oujo, e ro segue a ser só un "espírito",e ximos comícios. Para iso están neiro, Eduardo Núñez Terrón, "partido de centro, con vocación pontevedreses. O partido ten asi Henrique Marfany despendurou­ dispostos a declarar un conten­ Xosé António Soengas, Xesus europeísta que defende e man- a sua principal base na provín- se case ao mesmo tempo de cioso pala titularidade da marca. Batán e Alberto Fernández. • Encontro Nacional de Galiza Nova para elaborar o seu ·programa eleitoral

•MANUEL VILAR/SANTIAGO dade no rural, ensino, asociacio­ a cumpriren a condena no noso timos anos enténdese como de menos de 27 anos. Recla­ nismo, emprego, política de in­ país. "consumismo, no que as mulle­ man, tamén, que as constru­ Despos dun proceso tegración social, a paz e cultura res somos un obxecto máis des­ cións ruinosas existentes nos asembleário levado e deporte. En matéria de ensino sonpartiu­ tinadasa a satisfacer as necesi­ cascos históricos das vilas e ci­ dários de estender a ensinanza dades consumistas dos homes". dades pasen a mans públicas e adiante en tods as zonas Os mozos e mozas da organiza­ obrigatória dos dous aos dezaoi­ Pédese, outra vez, a reforma do que, logo de restauralas, teñan nas que teñen presenza ción xuvenit do Bloque pronun­ to anos e de suprimir as subven­ Código Penal para que se con­ un réxime semellante ao das vi­ organizada, Gariza Nova ciáronse, entre outros temas, cións ao ensino privado. Fan fin­ sideren como violacións as vendas de protección oficial. celebrou, sob o lema pota reforma do Código Penal. capé na galeguización e exixen agresións bucal e anal e como Estamos a medrar, seu Peden que as multas se adap­ a imediata aplicación do "Modelo delitos os casos de violéncia do­ Para atender as cuestións relati­ o ten á capacidade económica do de Normalización Lingüística méstica. vas á mocidade eren preciso encentro nacional para indivíduo e que se teñan en para o ensino" elaborado por di­ que se críen unha Consellaria e discutir e confeccionar o canta critérios coma o do patri­ ferentes asociacións. No nível Vivendas para xóvenes un Ministério da Mocidade. programa eleitroral, que mónio. Rexeitan o delito de difa­ universitário reclaman unha terá que ser incorporado mación, que está recollido no maior dotación para poder sair É difícil que un mozo se emanci­ Os membros de Galiza Nova proxecto de Código Penal e pe­ da miséria actual e unha ordena­ pe se non conta cuns meios mí• percebn "certa sensibilidade" ao do BNG. de n a inclusión do castigo a ción universitária racional fora de nimos de subsisténcia, entre cara os seus problemas por par­ condutas fascistas, xenófobas e localismos e aventureirismos. eles a vivenda. Asi, Galiza Nova te dos compañeiros do BNG e Houbo unha ampla participación racistas. Peden tamén un siste­ propón que o 25% das vivendas consideran viábel unha maior da mocidade e moita discusión ma penitenciário dependente da No documento da Muller Moza construídas, e chamadas de presenza de mozos e mozas en torno a temas como ecoloxis­ Administración galega e o direi­ fálase de que "o progreso so­ protección oficial, se asignen di­ nas listas do Bloque, incluso en mo, muller, sexualidade, moci- to das presas e presos galegas cial" que estamos a viver nos úl- rectamente a mozas e mozos postas de saída. • ASCENSO NACIONALISTA Xabier Arzallus 1 Un estado basco independente é posíbel sen violéncia'

• EDUARD VOLTAS Mais que forza teria unha frente nacionalista entre O presidente do vostedes, HB e EA? Até onde poderia chegar? PNV, Xabier Arzallus, analisa o A min non me agrada a pa­ labra frente, prefiro coali­ futuro político de ción. Unha coalición póde• Euskadi e explica o se facer con todo aquelo que ten un peso político, sentido das críticas sexa nacionalista ou non. que sofreu nas Ainda que semella que en­ tre nacinalistas haberia ser últimas semanas máis fácil chegar a un acor­ "no intento da de, non sempre é asi na práctica. Mentres HB non direita de saia dos seus planteamen­ inviabilizar calquer tos antisistema, dos plante­ am en tos absolutamente acordo político de negativos, mentres non governabilidade deixe de practicar o vanda­ lismo na rua e comece a que inclua aos propoñer programas positi­ nacionalistas". vos, moi dificilmente pode­ mos arribar a unha coali­ ción. Por tanto vexo moi di­ É posfbel a independén­ fícil que se, nunha hipotéti­ cia do País Basco sen a ca mesa de negociación, utilización da violéncia? ETA deixa as armas nós podamos chegar imediata­ Chegar a un estado basca mente a unha coalición con independente é posíbel sen eles. violéncia se nos empeña­ mos todos, valorando os A NOSA TERRA Nótoo máis duro con HB custes, evidentemente. O PNV dade. Antes dician que este di­ unha trégua unilateral e inde- que hai uns meses. sempre propugnou a criación reito só se teria que aplicar a si­ Como podará o finida. Sobre o siléncio das dun estado basco. O que pasa tuacións coloniais. Porén o su­ armas, o PNV, HB e EA pactan É que de HB non só nos separa é que nós sostemos a tese, ab­ cedido nestes anos desmínteo. Estado español unha coalición eleitoral para a a violéncia, tamén outras cou­ solutamente realista de que en Está o tema dos bálticos, o dos consecución da soberania. sas que antes comentaba. E iso 15 ou 20 anos a estrutura esta­ croatas, os eslovenos, a separa­ negar o direito de Que falla nese planteamento? que en HB hai xente coa que tal tradicional desaparecerá. ción de Chéquia e Eslováquia, e podo conectar tra,nquilamente Refírome ao estado con frontei­ mesmo a reunificación de Ale­ autodeterminación? Un erro de base: ETA non é mo­ sen problemas. E xente que ra, moeda, exército, etc ... lso xa mánia, feita en nome do direito Enviaranos nolítica. En ET A e fóra dela hai mesmo diria que semella moito rematou. Martin Villa dicia que de autodeterminación dos pa­ xente que non quer que o asun­ máis aoque nós representamos España hase convertir nunha vos. E España recoñeceunos a o exército? to remate. que non a determinados núcle­ comunidade autónoma de Euro­ todos. Daquela o argumento co­ os de KAS e que, en troques, pa, e ten razón. E Martín Villa é lonial non serve. Que dirán? Fará o sérbio? Reférese a HB? están ali palas suas fidelidades, un patriota español. Se agora Que España é un estado desde polos seus radicalismos ou polo os estados teñen problemas hai cinco s~culos? E iso que ten Non, agora referíame a Madrid. que sexa. con Maastricht é porque ven que ver? E unha cuestión de Frente nacionalista Pero en ambos lados hai xente que lles chegou a hora da ver­ vontade, amais de que poderia­ que quer que rematen as pisto­ Dos dirixentes públicos de dade. E nós o que queremos é mos talar moito deses cincocen­ Propóñolle un cenário hipoté­ las exentes que non. Cadaquén HB. Quen estarian nesta onda estar presentes neste proceso tos anos. tico de futuro: ETA declara palas suas razóns. tan próxima a vostedes? natural e converternos nunha comunidade autónoma máis de r------, Non o direi, porque lles faria un Europa exercendo o direito de fraco favor. En HB non hai du­ autodeterminación. 'O que eu falei sobre o Rh foi manipulado' ros e brandos. Hai xente que é intelixente e aberta e outra que lso implica unha ruptura pré­ Señor Arzallus, vaia rebúm­ Luis Maria Ansón é un gran causas, en definitiva, quer di­ por cabeza ten un candullo. via con España. bio se armou con iso do RH. manipulador e fai política des­ cer que poñen na picota todo o Preocúpame, por exemplo, que de o Abe. Que Ansón me adi­ nacionalismo basca. Non ten na direción de KAS surxise Non ten porque ser precisamen­ Si, si, pero que lle irnos facer! Xa q ue seis dias seguidos foto, outra explicación. xente moi nova. Semella o te unha ruptura, senón o final estou acostumado. O outro dia portada, artigo ... . estiven a pi­ Frente de Juventudes, nunca dun modelo de organización. chamoume Javier Clemente ... ques de dicer que é un honor Non só foi o Abe, nen só a mellar dito, do Movimento de Nós o que loxicamente defende­ para min, pero iso supera com­ prensa. A clase política reac­ Liberación Nacional Basca. Os mos é que a Euskadi, neste O selecionador? pletamente o fondo da cues­ ciona do mesmo xeito? máis radicais e fideis aos pos­ contexto que chega, non lle fará tión. Que busca Ansón? tulados fundacionais van des­ falta estar en Europa através do Si, e díxome "non fagas caso, Non, non ... Ben, Aznar si. El prazando a outros que se deca­ estado español. Poderémolo fa­ porque é inútil; eu dixen un dia Que busca Ansón? respondeu en plan eleitoralista. tan que as cousas mudaron. E cer directamente. que os bascas eran diferentes, Todos saben que posición polí• tamén pasa nos cárceres. Isa e puxéronme que dixera que Qué busca Ansón, esa é a per­ tica teñen os meios de comuni­ que fixo Gorostiza, o avogado Madrid aceitará iso? os bascas eran superiores e gunta. cación. Non son asépticos nen das Xestoras en Alcalá Meco ... non houbo maneira". E ten ra­ independentes. Todos saben Dicer esas causas nunha pri­ Unha cousa é que o aceite e zón. Eu non dixen nada de to­ E a resposta? por exemplo que política fai El sión é producto dunha gran fal­ outra que poda impar o con­ do isa. Foi a manipulación dun País, que grupo neste diário ta de categoria, visto desde a trário. diário, unha absoluta falta de Coido que desde a dereita in­ manexa os temas bascas. Son sua óptica de funcionamento profisionalidade. E a ninguén téntase facer imposíbel calquer os mesmos que se meteron co­ de organización clandestina. Quer dicer que dentro do mar­ se lle ocorreu averiguar exac­ combinación futura de governo migo a saco. Os mesmos que, Eu estas causas non me atre­ co europeu España non pode­ tamente o que eu dixen naque- cos nacionalistas. E que me al­ antes do primeiro pacto de le­ veria a dicilas neste despacho, ria evitar a independéncia de 1a conferéncia-debate. lso xa cumen de racista e todas esas xislatura entre o PNV e os so­ por se me escoitan. E eles dino Euskadi? me pasou noutra ocasión. Coi­ cialistas en Euskadi, intentaron dentro dun recinto penitenciá­ do que con estas causas o úni­ que esta posición non se dese rio! Vostede me dirá. .. cada vol­ Se é un marco democrático, xa co que tan é radicalizar a xente presionando a todos os níveis. ta semellarán máis ao Grapo, me dirá vostede como. Como nacionalista, porque quen máis Este grupo, que son xeralmen­ van cara unha grapización. poderá negar o direito de auto­ quen menos síntese atacado Todas saben que te xente procedente de ET A p­ determinación nun proceso tan persoalmente. m, ex-troskistas evolucionados, Mais cun soporte social im­ léxico como este? Enviaranos o posición política querian sabotear o governo de portante. exército? Fará o sérbio? Xa ve­ Vostede dixo que neste tema coalición PNV-socialistas. Eu remos que pasa. a España eterna propúxose teñen os meios de tomo boa nota de todo o que se Que disminue pésie á sua políti• linchalo. Explíqueme que é dixo nestes dias e quen o dixo. ca que din de acumulación de Fala dun curto periodo de iso da España eterna. comunicación; por E non por venganzas nen cau­ forzas. O filón do soporte social tempo. · · exemplo que polí• sa parecida, senón para aclarar está a piques de pecharse se A España intolernte e naciona- de onde veñen as causas. Xa continuan asi. • O direito de autodeterminación 1i sta. Por exemplo: para min tica fai El País. nos coñecemos. • está absolutamente de actuali- EL TEMPS ------~ QESTADO DA AUTONOMIA BALANCE DE DEZ ANOS DE GOVERNO DO PP

XOSÉ M. BEIRAS

(... ) Dez anos levan vostedes disfroitando (. .. ) Levan repetindo vostedes até o abo­ dos internos e externos. ( ... ) pasar máis tempo fóra que dentro da Ga­ do Poder e da Glória autonómicos. O rrecimento xeral que sobra xente no agro liza. No canto de apoiar a LARSA, me­ mesmo Poder, ainda que sen Glória, que galega, sen pensar nunca que un país Pois ben. Galiza tamén "tiña" os seus teulle o pufo da ULN. A quen serve vos­ xa detentaban de feito neste país co réxi­ non industrializado, e pala mesma social­ sectores clave ao comezo da autonomia. tede? Aos labregos galegas ou aos espe­ me prededente. Denlle grácias por iso á mente especializado en actividades agrá­ Lembremos alguns deles: o sector gadei­ culadores normandos? Aos gadeiros da reforma do irreformábel. Mais do mesmo rias e pesqueiras, deberia empezar por ti ­ ro de boviño cun núcleo de agroindústria "sua" Terra Chá, ou aos señores da Bes­ xeito, en contrapartida a ese disfroite, re­ rar o mellar proveito posíbel desa situa­ autóctona transformadora dos produtos nier? Os feitos cantan, e din que vostede cai sobre vostedes a responsabilidade do ción de partida. (... ). Dinamarca, que hoxe cárnicos e lácteos; a conserva de peixe; serve aes normandos e aos Besnier. E á balance de cantas deses dez anos. Vos­ nos poñen como modelo de economía a pesca industrial de altura e gran altura, EXMINESA canadiana no canto dos mi­ tedes usaron ao seu modo e comenéncia agrária atlántica potente e moderna, arrin­ cun conxunto de indústrias conexas con neiros de Rubiais en Pedrafita. E a Has­ o instrumento de governo autonómico cou hai máis dun sé- ela, fornecedoras ou san de Marrocos no canto dos mariñeiros que a Constitución española lle conce­ culo dunha situación derivadas; a cons­ da frota galega no banco sahariano. E a deu á Galiza. (... ) E calé ese balance? de partida análoga á trución naval; o sec­ José Maria Cuevas no canto dos cida­ galega -só que Di­ tor madeireiro. dáns do Eume e Ferrolterra. E ao grupo Vexámolo no plano económico, primei­ namarca, claro está, T arras e ao capital kuwaiti no canto dos ro. "Primum vivere, deinde filosofare". era politicamente do­ Desde cando Que aconteceu? milleiros de paisanos que teñen nas ten­ Todos os indicadores sinalan que, nesta n a dos seus desti­ Nesta década de zas de monte a única reserva de valor e década do seu governo, a economia ga­ nos. Mais Dinamar­ un sector exportador governo autonómico de aforro revalorizábel para o seu máis lega foi para atrás. En termos de Renda ca, que don Cruz dunha economía se do PP, todos eses que incerto futuro como gadeiros. Ao gru­ e Produto nacionais galegas, a Galiza Gallástegui me puña sectores entraron po CELBI no canto das comunidades de perdeu posicións dentro do conxunto do como exemplo mo­ pode calificar de en crise, cairon en viciños do lrixo, ainda que agora se lisca Estado. Xa non era boa a posición ini­ délico xa cando eu barrena. Nalgun ca­ daí porque non lle interesa o choio , non cial: o nos o n ível de renda e produto era ainda un adoles­ "sobredimensionado", so -como na con­ porque vostede defendese, esa riqueza "sempre" estivo por baixo da média do cente, operou a re­ serva, sector expor­ potencial forestal para os "seus" paisa­ Estado. Pero hoxe ese naso nível atópa• forma agrária coope­ e por riba que o tador arquetípico• nos. Hai unha Lei de Comércio interior da se case que un 5% máis por baixo ainda rativista acaída para califique asi o ª crise empezara Galiza que é frouxa, mais que vostede que hai un decénio. ( ... ) converter á sua eco­ máis atrás, pero nen sequer aplica para defender aos mi­ no m ia labrega no governo que ten nesta década non lleiros de pequenos empresários e traba­ Mais eses indicadores globais son sim­ motor de lanzamento se eliminaron nen lladores do comércio, porque vostede es­ ples promédios, e poderian agachar cám­ de todo o seu poten­ como misión paliaron, senón que tá para abrirlles as portas a todás cantas bios estruturais importantes e positivos cial económico, in­ defender o seu país dexeneraron en ca­ cadeas comerciais queiran estabelecer que estivesen agora a pique de redundar cluído o desenrolo os. Noutro -cons­ grandes superficies a esgalla nas cida­ en rápidas elevacións do noso nível de industrial e de servi­ na economía trución naval- o des e grandes vilas da Galiza con liber­ renda no imediato futuro. Pois tampouco. zos finanzado co ex­ detonante foi unha dade de horários, traballadores temporais Os cámbios estruturais operados neste cedente económico mundial? conxuntura contrac­ de quita-e-pon con xornadas abusivas decénio son para piar, e revelan unha cri­ xerado por un prévio tiva no ciclo a esca­ que se disputan os clientes entre eles se na base económica da Galiza tan gra­ e lago simultáneo da mundial, pero a porque cobran por cifras de venda feíta ve como endexamais a padecera en todo desenrolo agrário e resposta política por cada quen, mentres cunde o caos e a este século que está a rematar. (... ) agro-industrial. Pero nesta década foi un­ ruina nun sector social que o votou maio­ nen vostedes no po- ha cirurxia amputa­ ritariamente a vostede para que o defen­ Ternos unha povoación moito máis vella der autonómico, nen dora de capacidade dese. ( ... ) que hai un decénio, e as fontes nutrícias os seus predeceso- produtiva instalada: da sua posíbel renovación estiñaron até o res ao longo de moi- para curarlle a pul­ Ao cabo, para quen governaron todos es­ ponto de que xa ternos hoxe en dia un tas décadas no po- monia, extirpáronlle tes anos? A resposta é óbvia: governa­ crecimento vexetativo negativo: nacen ca­ der do Estado enten- os pulmóns. ron para vostedes mesmos, para sobrevi­ da ano menos galegas dos que marren. E deron nunca isto, ou viren e reproducírense como clase políti• non é porque as parellas novas non quei­ non lles interesou fa- En fin, no outro par ca no poder. E para máis nada. ( ...) ran carregarse de tillos, causa natural e cer esa política asi- de casos -pesca lóxica na cultura actual, e máxime nun sada, e indispensá- industrial e sector O MORTAL CÍRCULO MÁXICO contexto de crise e paro. É porque está bel. E natural: unha gadeiro, cos seus repercutindo agora a vaga de fondo pro­ reforma das estrutu- anexos- o factor Ou non val a autonomia para resolver os vocada pala enxurrada emigratória dos ras sócio-económicas agrárias dese estilo determinante primordial foi a integración problemas da Galiza, poisque ao cabo máis novas nas décadas precedentes, acabaria en pouco tempo co caciquismo e a política da CEE, pero o poder autonó• dun decénio autonómico o país está sen que o advenimento da autonomia e coas redes clientelistas que inda hoxe mico monstrouse pusilánime e operou comparativamente piar que ao comezo: trouxese a recuperación e retorno masivo segue a constituir o esquelete e o sistema como un axente de Bruxelas e Madrid no ou non val vostede, Sr. Fraga, e o seu dos emigrados, porque non se criaron na de rego sanguíneo no que se sostén e canto de actuar e combater en defensa Partido Popular, para exercer o poder au­ Galiza as condicións económicas necesá­ chucha mantenza o corpo paquidérmico dos intereses galegas. E en todos os ca­ tonomo a prol do progreso e o benestar rias para que ese retorno tivese lugar. Sr. do actual PP.( ... ) Por iso ainda hoxe o Sr. sos referidos eses sectores clave foron do pavo galega. Fraga: Vostede que tanto gasta de visitar Cacharro manda máis que vostede, Sr. decapitados ou deslealmente agredidos aos emigrados par lles botar prédicas de Fraga, inda que non figure tanto. (... ) en nome da competéncia allea ou do ben E non me veñan con que durante esta dé­ cura pre-conciliar, non fixo nada para sa­ comun europeu ou español. Asemade, cada governou o PSOE en Madrid, e non tisfacer a arela e a esperanza primordiais Aos do mar e da beiramar, tampouco lles en nengun dos casos referidos se puxe­ vostedes, nen os seus. Primeiro, porque que os mantén vivos: voltaren a viver e foi mellar con vostedes. Sometidos á mei­ ron en obra alternativas supretórias de na maioria das matérias e problemas aos traballar na sua Terra, na Galiza. ga chuchona dunha rede de intermediá­ recámbio. O delírio foi cando vostedes, que me referin, o Parlamento e a Xunta rios que se leva a parte do león que debe­ chegaron a subscreber o diagnóstico fa­ da Galiza teñen competéncias exclusivas Como ian voltar? En dez anos, o paro ria corresponderlles aos mariñeiros e ma­ laz inventado polo adversário, afirmando conforme ao Estatuto da Galiza e á Cons­ multiplicouse coma os choupins nas in­ riscadores, expoliados por un arcaico sis­ que alguns deses sectores "estaban so­ titución española. Outra causa é que vos­ vernias, até acadar cifras astronómicas: tema de subasta á baixa dos seus produ­ bredimensíonados" (Sr. López Veiga para tedes non as exerzan na prática. (. ..) hoxe sobardan o 30% da povoación asa­ tos, que bota por terra os prezos en orixe, o sector pesqueiro: Sr. Fraga parao o lariada. ( ... ) Hoxe, na Galiza, hai menos sen alternativas de traballo neutro sector, sector gadeiro). Barbaridade manifesta: Segundo e sobretodo, se vostedes lle atri­ . traballadores ocupados na indústria que vense presionados a mariscar e pescar desde cando un sector exportador punha buen ao governo do Estado o empiora­ hai dez anos. E vostedes son dos que canto máis podan, a incorreren no esgo­ economia, proxectada no ámbito do mer­ mento dos problemas da Galiza durante sempre profesaron a mitificación da in­ tamento dos recursos, nun rodopio infer­ cado mundial, se pode calificar de "so­ este decénio de autonomia, daquela moito dustrialización como fórmula única e má­ nal que cada vez os pon en pior situación, bredimensionado", e por riba que o califi­ olla, porque automaticamente isa significa­ xica para o desenvolvimento económico fai proliferar o furtivismo e provoca estou­ que asi o governo que ten como misión rá que, se a política do governo central da Galiza. Industrializar con calisquer in­ pidos de conflitos aberrantes entre eles, defender a cuota de mercado dese sec­ non favorece senón que perxudica á Gali­ dústrias, limpas ou parcas, intensivas en cando o conflito e a loita tiña que ser de tor do seu país na economia mundial? za e aes intereses galegas, a autonomía traballo ou intensivas en capital, pouco todos xuntos contra os que lles chuchan o Ouviron dicer algunha vez que estexa so­ resulta inservíbel para impedir ese prexuí• importa; "ogallá o mar de Perbes estivese valor dos seus produtos e contra voste­ bredimensionada a Coca-Cola, ou a Ci­ zo. E dese xeito, vostedes nen resolven o máis contaminado, porque seria sinal de des que sosteñen politicamente esa tra­ troen, ou a ITT, ou a Péchiney, ou o com­ dilema, nen poden saír do mortal círculo que habia máis indústria" -son palabras ma, incluídas nela moitas contrarias que plexo da "soja" americano que determina máxico que o dilema tracexa arredor de textuais suas, Sr. Fraga, que constan pu­ son covas de caciques igualiños aos que os custes dos pensos do naso gado esta­ vostedes, como "o círculo de tiza cauca­ blicamente por escrito. Pois nada. Nen terra adentro explotan e aferrollan aos la­ bulado? Ouviron falar asi algunha vez a siano" da obra de Bertolt Brecht. (... ) con esas. nen industrialización nen nada bregos. E Vostede, Sr. Fraga, é o gran calquer dos governos dos países onde polo estilo, senón o contrário, desertiza­ patrón. O patrón maior dese encerello. radican as respectivas empresas, expor­ (... ) Dixemos hai tres anos que vostede ción do tecido industrial galega, e paro tadoras a escada mundial? (... ) Semellan seria unha catástrofe política para o noso obreiro a esgalla: O seu fracaso en dez DESFEITA DOS SECTORES CLAVE vostedes esquiroles, axentes dos centros país. Foi pior ainda: foi unha peste. ( ... ) anos é clamoroso. E para culmen, a sua de poder que sabotean os intereses dos Ao povo galega correspóndelle desfacer­ única grande realización industrial non vai Segundo os principios da economía de cidadáns galegas que os elixiron a voste­ se politicamente de vostede, se realmen­ ser "industrias inda que xeren lixo", senón mercado que vostedes todos profesan des, e páganos por riba, mesmamente te quer zafarse do andazo, reviver e "lixo ainda que non se crien industrias" - coa mesma fe que na beatitude de Escri­ para defendelos a eles, e non para traba­ prosperar. Farao, de seguro, e ben axiña, lixo nas Somozas, en Ferrolterra, claro é. vá de Balaguer, todo país que queira un­ llar para o inglés. Ese é, Sr. Fraga, o uso este mesmo ano xubilar. + Porque non falo do lixo do Mar Exeo, que ha economia saneada e competitiva, ten que vostede fai do seu poder autonómico Estracto da intervención do portavoz non patroneaba vostede ese buque, Sr. que dispar de especializacións produti­ e das suas fantásticas relacións interna­ do BNG, X.M. Beiras, no debate parlamentário Fraga, seino ben. vas nas que leve vantaxe cara os merca- cionais que o abrigan a viaxar tanto e a sobre o Estado da Autonomía GALIZA EMUNDO Nº559-4o~r!º:z~~~ 11 ~~~~~~~~~~~~~---~~~~~~~~~~~~~~~- ANOVA EUROPA DAS NACIÓNS Clinton enviará un representante a estudar a situación dos direitos humanos en Irlanda do Norte O Sinn féin úrxelle a Londres retomar o proceso de paz Recesión sen crecimento "Nos anos sesenta a economía mundial medrou a un ritmo anual •A.E. do 4,9%. Nos anos setenta ese mesmo índice descendeu ao 3,8%; ao pasar as crises do petróleo non parou de diminuir até o Emprazar ao 2,7 nos anos oitenta; nos tres primeiros anos da década dos noventa a caída supera a barreira do 1 % anual". Este governo de Londres comentário é parte dun artigo de Lester Thurow, decano da "para elaborar unha Escota de Negócios do 1nstituto de Tecnoloxia de nova e auténtica Massachusetts, que publica NEW PERPECTIVEs QuARTERLY, estratéxia de paz" foi revista de pensamento próxima ao Partido Demócrata. "Callan calquera produto, sumen a capacidade mundial de produción a decisión máis que lle corresponde e calculen que cantidade desde produto importante que hase comprar no mundo: o resultado será un exceso de tomou o Sinn Féin na capacidade de produción do 30%. Aínda que ninguén deu chegado aínda aos níveis de desemprego dos Estados Unidos sua asemblea anual nos anos trinta (27%), alguns países como España e Irlanda non celebrada a fi ns de lle andan lonxe e agora afrontan un periodo de crecemento Febreiro. Esta negativo. Senón dan superado o 27% de desemprego pouco lles estratéxia pasaria faltará". por entablar unhas Thurow considera que unha reactivación rápida da economía negociacións "sen mundial só poderá vir da reactivación do investimento público. condicións prévias", "Recortar os impostas sobre sociedades non funcionará por cuxo obxectivo final culpa dese exceso de capacidade de produción. Recortar o 11 imposto sobre a renda non funcionará por culpa dese exceso de seria superar a capacidade de produción. Recortar o imposto sobre a renda non partición de Irlanda". Gerry Adams, presidente do Sinn Féin. é recomendábel porque unha vez tomada a decisión non se pode volver a subir". O profesor de economía de Massachusetts Despois de colapsarse as nego­ cións". Este problema seria a cunha nova constitución que ti­ di que os Estados Unidos condenaban ao 20% dos xóvenes a ciaci óns institucionais celebra­ partición de Irlanda, polo que vese garantias suficientes que non poder gañar un salário para manter unha família. "Pero no das o pasado ano para tratar de Adams pediu aos governos de preservasen os dereitos da co­ ano noventa esa porcentaxe ascendeu ao 40%. A Oficina de buscarlle unha solución ao pro­ ambos estados que "respeten munidad e protestante dentro Emprego dos EEUU di que na pasada década o 80% da man de blema irlandés, o Sinn Féin os desexos da maioria". Consi­ dunha Irlanda única, unha das obra estado-unidense estaba a sentir como os seus salários afondou na sua conferéncia derou inadmisíbel o intento de circunstáncias que máis pexa á reais reducíanse; só o 20% da man de obra experimantaba anual na sua estratéxia para a impoñer "un acorde interno so­ católica Dublín. Martín MacGin­ aumentos". paz. Segundo aprobaron os bre os seis condados no Norde ness, membro da Mesa Nacional máis de setecentos delegados que exclua a reunificación na­ condenou, neste senso, os aten­ Castromil en galego esta estratéxia pasa por "incluir cional", pedíndolle por isto ás tados sectários contra cidadáns negociacións sen condicións autoridades de Dublín "que to­ protestantes "polos mesmos mo­ "Na indústria textil galega hai catro, cinco ou seis empresas prévias; a retirada do exército men a iniciativa e comecen as tivos de inxustícia que os atenta­ superiores ás catalás", di Ramón Castromil, concertista de piano británico e un acordo entre Du­ conversas coas suas homólo• dos contra os católicos". e Presidente da empresa de transportes familiar do mesmo bl í n e Londres que remataría gas británicas para eliminar a nome, nunha entrevista asinada por lago Santos, que publica o coa partición da nación e un pro­ partición", algo que desde Irlan­ Os republicanos irlandeses ta­ número 16 de ANAUSE EMPREsARIAL, recén aparecido. "A ceso de reconciliación nacional". da do Sul non ten sido conside­ mén peden a intervención inter­ tecnoloxia destas empresas é punteira, maior que as italiás e rado até o presente. nacional,pensando que as for­ catalás. Non creo que esa non-capacidade-de-xerar tecnoloxia. Gerry Adams, Presidente do zas militares das nacións Uni­ A indústria conserveira é dunha tecnoloxia das máis avanzadas Sinn Féin, explicou no acto de As condicións das serian as encargadas de do mundo". clausura que "un proceso de supervisar a retirada das tropas paz deberá incluir negociacións a obxección principal que o mo­ británicas e do desarme da poli­ Castromil tamén se refire á normalización lingüística no interior entre todos os partidos implica­ vimento republicano apresentou cía. Tamén as nacións da Euro­ da sua empresa e sinala que é "unha tradición galeguista que dos no conflito de Irlanda do ás negociacións institucionais pa terian un papel mediador. vai desde o mundo intelectual para o mundo empresarial; que Norde, a retirada do exército bri­ que fracasaron o pasado Outo­ aflorou hai un ano publicamente,pero que mesmo estando tánico; o desarme da policía e o no, e na que se deron cita ade­ No congreso foi saudada con le­ calado sentíase. (... )A satisfación? Enorme ... O cámbio dentro estabelecimento de cámbios po­ mais dos governos de Londres e d í ci a a iniciativa o presidente da empres? do persoal da gran família que eu quero que sexa a líticos radicais que se poñerian Dublin as forzas políticas nacio­ norteamericano, Bill Clinton, de empresa. E unha gran satisfación ver que a xente perde o medo en funcionamento co cese da nalistas moderadas e unionistas, enviar a un representante político -o medo, entre aspas- ao xefe,; que rompen certa inércia, polo violéncia". foi que nestas conversas exclui­ a Irlanda do Norte para realizar menos nun sentido de pavo". ron, segundo o Sinn Féin, "a un­ unha investigación sobre a situa­ Adams criticou as posturas de ha parte importante do povo ir­ ción dos dereitos humanos, es­ A nova Franza de Rocard Londres e Dublln. Nun auténti­ landés e, en nengún momento peculándose, en meios xornalís• co chamamento ao governo in­ puxeron en dúbida a partición do ticos irlandeses, coa posibilidade Jean Marie Colombani adícalle un comentário no LE MONDE do glés afirmou que "para que un país, que desde 1022 foi a ver­ de que o enviado sexa o próprio 23 de Febreiro á proposta de reconstruir o Partido Socialista proceso de paz sexa significati­ dadeira causa do conflito". presidente da Cámara de Repre­ Francés lanzada por Michel Rocard. "Se a operación lanzada vo e auténtico, debería dirixirse sentantes, T om Foley. Esta ini­ polo ex Primer Ministro non serve de panca para que os ao problema polftico que o re­ O Sinn Féin está polo proceso ciativa foi fortemente contestada socialistas trasa durante tantas xenera- de reconcialización nacional, polos partidos unionistas.• atinxan no mellar dos casos o teito máximo de 0 MEL "A MONTAÑA" ALIMENTO NATURAL POR EXCELENCIA Francoic;e Mitterrant (25%), NOME ...... APEUDOS ...... Rocard ENDEREZO ...... ficará como TELÉFONO ...... POBOACIÓN ...... perdedor. Dito doutro O Talón bancario adxunto O Ao recibo do pedimento O Pago domiciliadd11 xeito, se \a nome de Cooperativa AQueiroga) unión da esquerda Forma de Pagamento: non representa (1) Para pagamento domiciliado en banco ou caixa cobrir os seguintes dados: máis que o BANCO/CAIXA ...... Nº CONTA/LIBRETA ...... 30%do carpo mul.AR DA CONTA/LIBRETA ...... eleitoral, Nº SUCURSAL ...... POBO ACIÓN ...... será PROVINCIA ...... DATA ...... PLANTU/LE MONDE porque un país condenado a aturar un paro de tres millóns representa un Atent~~~ sistema de poder que permite a proliferación de tantos casos xudiciais por corrupción. Nestas condicións non estaría de máis que Michel Rocard precisase o perfil político da nova casa que quere construir a partir unha análise da sociedade". • REGULAMENTACIÓN DAS TELECOMUNICACIÓNS

Até o pasado 25 de Novembro, as taxas que tiñan que pagar palas licéncias os rádio­ afeizoados eran anuais. A partir desta data, en que saiu a arde no BOE, a nova normativa da Lei do prezo público de reserva rádio-eléctrica amplia este prazo a cinco anos. A prórroga abriga a pagar de 3.900 pta. a 19.600 pesetas aos que teñen licéncia A, que lles permite comunicar con todo o mundo en calquer banda. Arturo Cordobés ten licéncia desd~ o ano 76 pero xa emitía no franquismo. ANXO IGLESIAS No Estado español hai unhas 25.000 licéncias A, o que signifi­ ca un ingreso nas arcas estatais de 490 millóns de pesetas. Os O Estado cobrará por anticipado as taxas dos rádio-afeizoados de lícéncia B e C terán que pa­ gar entre cinco e dez mil pese­ tas, o que supón un ingreso aproximado de 375 millóns. Nas delegacións da URE (Unión de A rádio na casa Rádio-aficionados de España) hai malestar, xa que a maioria pensa que se trata só dunha fal­ • ANXOS G. SALGADO catruada da Administración, que deste xeito tenta aumentar os ás demáis delegacións da URE? mostra a má intención da Admi­ que queiran unha licéncia, paga­ vano cobrar pala via de aprémio, seus ingresos en 865 millóns nistración, curiosamente nesa rán máis da cantidade pala que cancelando a canta ou embar­ por canta deles. Non, foi só un acorde dos sócios ocasión cobraban un recargo. Eu agora se protesta. gando. Segundo dixo o presiden­ da URO. A única forma seria pro­ son galega e desconfiado, des­ te da URE , precisamente quixe­ Luís Piña, presidente da URO, testar individualmente, pero tam­ confio de que no futuro queiran Que prexuízo teria quen non ron aumentar a cuota para cobrar obtivo o respaldo da maioria dos pouco vai servir de nada. O presi­ cobrar máis cartas aos que se pague? aos morosos por unha cantidade cen sócios ourensáns para enviar dente da URE, Gonzalo Belay, den de alta. estimábel. unha carta de protesta, ainda que está de acorde coa subida, e Moita xente pensa que simples­ xa de antemán di que non vai va­ ponnos como exemplo o carné de Esta desconfianza non é gratuita, mente os darán de baixa, pero Contado, o presidente da URE, ler para nada: "A URE púxose en conducir págase por dez anos e o pois asi como se están a equipa­ Gonzalo Belay, manifesta: "Os contacto cunha oficina xurídica de identidade por cinco. Pero se rar as taxas do IVA ou da gasoli­ que pensan que só é un tema re­ pero non hai nada que proíba ao alguén quer darse de baixa, ten na entre os países comunitários, caudatório equivócanse. Estase a Ministério de Transportes facer is­ que pagar o mesmo, pois ti vo ql!J e coméntase que tamén han querer talar sen saber, dicendo parva­ to; coma sempre, quen fixo a leí, facelo antes do primeiro de Xa­ homologar en Bruxelas as taxas das. Non hai tal suba, só aumen­ fixo a trampa. Non hai unha razón neiro. Dándose de baixa antes de dos rádio-afeizoados, xa que ago­ pode comunicar ta o tempo entre os pagos das ta­ léxica para este sabrazo, o único Xaneiro próximo, en teoría devól­ ra na Fránza pagan tres veces Un xas. Un dos motivos son os moro­ que taremos será pagar o último venlle os cartas de catre anos. máis e na Alemaña multiplícase coas antípodas sos, por menos de dez mil pese­ dia para fastidiar un pouco á Ad­ Até o de agora, os impresos che­ por cinco. Polo que cabe esperar tas, non se fai un expedente de ministración". gaban tora de prazo, o que de- que os futuros rádio-afeizoados por 30.000 pta. aprémio. Desde o 25 de Novem­ bro, ternos catre meses para reu­ O vigués Arturo Cordobés leva 37 nir os cartas e despois son cinco anos na rádio: "O cámbio da nova r------, anos sen preocupacións. O que normativa só implica unha am­ 1 ten unha emisora, gastou entre pliación do prazo de un a cinco Non falamos de política, cen mil e un millón de pesetas, anos. A razón que me deron é non vai ter 20.000 pesetas cada que había moitos impagados, é ainda que falemos co Rei' cinc;o anos?". máis dificil reclamar 3.900 a un moroso cada ano, que reclamarlle O rei ten o indicativo EAOJC, De que fala con Husseim por a ninguén. Tres tipos de licéncias 19.600 en cinco. Tamén se falou non hai nengun outro O en Es- exemplo, hai temas tabu na de simplificar os trámites e man­ ' paña. "Falei nunha ocasión con rádio? Pero ás veces a rádio tamén se Hai tres tipos de licéncias para os ter un censo controlado de rádio­ el, sinala Arturo Cordobés, hai emprega para axudas humanitá­ rádio-afeizoados, dependendo do afeizoados. Desde lago, a cifra é seis anos, non sai moito". A ve­ Arturo Cordobés: Non hai nen­ rias como están a facer en Ou­ alcance e banda que interese. Os importante". lla división Leste-Oeste tampou­ gun código nas conversacións rense cos refuxiados bósnios. A que conectan só na Galiza, pode­ co é v1ixente' na. rádio, como di pero hai temas que non se to­ URO puxo á sua disposición un­ no facer coa licéncia B que ten Luís Piña monstrase máis radi­ Arturo Cordobés, a div1isión é can por ética. Un rádio-afeizo­ ha emisora e un tradutor para menos alcance e pala que se abo­ cal: "Polo que vemos, o Governo Norte-Su! e cando se conecta ado é un experimentador da ter noticias dos seus familiares. nan 10.000 pesetas cada cinco socialista, por chamalo dalgunha con aJguén do cone Sul, as máis comunicación rádio-eléctrica, Mesmo Arturo Cordobés fixo de anos. A outros interésalles comu­ das veces é alguén poderoso: cunha afeizón moi concreta, enlace entre fam ílias cando nicar con todo o mundo en calquer e maneira, non só non facilita as \¡ causas senón que se dedica a "O prnsidents de Xordania, Sa­ non se dedica a talar de políti• aconteceu o terremoto de Méxi­ banda, é a licéncia A, a máis cara, perxudicar ao cidadán. Non nos d am Hussein era moi activo , ca nen de relixión, senón da co: "Daquela eramos poucos na de 19.600 pesetas. Por último, a C parece léxico que agora, coinci­ agora xa non. Tamén falei en equipa ca que emite, o tipo de Galiza que comunicabamos con non restrinxe alcance senón ban­ dindo coa crise, cando todos an­ duas ocasións oo presidente do antena, etc. o mesmo que os México, houbo alí un rádio-afei­ das e emprégana os principiantes, damos apertados, queiran cobrar Senado da anterior Administra­ cazadores talan de caza ou os zoado que fixo un traballo feno­ por ela pagan 4.900 pesetas. por adiantado perta de vinte mil ción norte-americana". Dos fa­ filatélicos de seles. Ademais menal. Dedicouse a percorrer peseta sen máis aos que ternos mosos populares, o actor Mar­ as conversacións por rádio porta a porta máis de 50 direc­ Arturo Cordobés explica que: licéncia". Ion Brando ou Xosé María lñigo poden escoitalas miles de per­ cións que lle demos de famílias "Coa licéncia A podo emitir en tamén saen nas ondas. soas e non vas comprometer galegas". + bandas de B e C pero B ten ban­ Fixeron extensiva a sua protesta das concretas, de 144 megaciclos ------~ GALIZA EMUNDO Nº559-4D~~OR~~:~ 13 ~~~~~~~~~---~~~~~~~--~~ MOVILIZACIONS SOCIAIS ou dous metros, cun alcance cur­ r------, to. C ten moito menos alcance, Quince mil traballadores concentráronse en Compostela contra o paro pero emite nunhas bandas res­ Cazar trinxidas. Para chegar a A tes que pasar por C, non por B. Estando A folga xeral en C, tes que acreditar que fixe­ aos piratas ches unha série de contactos a meio da tarxeta QSL. Coa licén­ Coas novas taxas avivece a pode estar.máis próxima cia A empregas esta tarxeta para batalla contra a pirataria na rá­ respaldar un contacto". dio. Xoaquin Pérez di que can­ do algun cebeísta irrompe nas •A.I. Os sindicatos convocantes, CIG, Pero as críticas sindicais non só CCOO e UGT aseguraron que, van dirixidas ao Governo cen­ Galiza leva o 1 ondas, non o deixan falar: "Eles non poden dicer nada De novo os traballadores de non seren atendidas as suas tral, a Administración autonómi• porque non pagan e ademais galegas encheron. as ruas demandas, promoverán mobili­ ca tamén foi obxecto de censu­ Norte-americanos e canadienses zacións máis contundentes. ra por parte dos sindicatos, para teñen tantas licéncias como o nós apandamos coas suas de Compostela para desfeitas. Pisan as comunica­ Duas claves marcaron a mobili­ os que os tres últimos anos con resto do mundo. Xapón ocupa o protestar contra a situación zación. Por unha parte a gravi­ Fraga supuxeron un maior dete­ segundo lugar, seguido por Euro­ cións, provocan interferéncias, métense nas emisoras comer­ laboral. Nen a frioleira que dade da crise. 50 grandes em­ rioro económico e non trouxe­ pa. Neste contexto, o Estado es­ presas en dificuldades e todos ron investimentos a Galiza. "A pañol ten un nível comparábel á ciais, coa policía municipal, encheu as estradas de etc. neve e xelo, nen as os sectores básicos da econo­ situación é piar, por iso non só ltália, Franza ou Alemaña, bas­ mia en perigo. O delicado estado demandamos solucións a as­ tante alto. regulacións cos que As chamadas "cacerias do ra­ económico supera ao que provo­ pectos globais, senón tamén tenden desmovilizar aos cou no 84 as grandes taigas xe­ medidas de choque que impi­ Os indicativos legais outórganse poso" dedícanse precisamente a descobrir estas emisoras, colectivos, impediron un rais. Por outra banda, as centrais dan máis peches de empresas cun critério semellante ás matrí• tamén sinalan o fracaso da políti• en crise. Queremos solucións culas dos coches, sinalando o pa­ Luís Piña: "Pódense localizar novo éxito da convocatória. cando transmiten continuamen­ ca económica. aos problemas diários, máis in­ ís, a categoria da licéncia, a re­ As poucos minutos de vestim entos, maior formación xión e a antiguedade do rádio­ te. Orientas a antena cara apagarse os ecos no aquela, zona e vaise medindo o Os millóns de pastos de traballo da cúpula empresarial...'', indi­ afeizoado. Asi, Arturo Cordobés Obradoiro, na praza de que ia criar o Tratado de Maas­ caba Mera. ten o indicativo EA 1PJ, Luís Piña sinal. As veces é difícil cando a emisora cámbia de lugar, cando San Jerónimo en Madrid, tricht, debido á liberalización no é EA 1YK, Xoaquin Pérez ten o Para as centrais nacionalistas emiten por exemplo desde un os deputados talaban do movimento de traballadores, EB1 EFN. A letra E é o indicativo transformáronse en millóns de surxe a pergunta de se Galiza de España, só Rusia ten a mes­ coche". Sen embargo, Gonzalo mesmo tempo, pero os está preparada para unha folga Belay, presidente da URE, ex­ parados máis. ma letra seguida por outra sigla, parados eran reducidos a xeral. O ambiente social indica plica que os de Banda Cidadá LZ é Bulgaria, LA Noruega, LU que pode estar sementado o te­ teñen unha licéncia ECB que números estadísticos. Os resultados Argentina, etc. O rádio-afeizoado rreo, pero falta a decisión de lles permite emitir en FM e AM económicos galego ou asturiano leva no seu Quince mil traballadores perco­ CCOO e UGT, por iso é precipi­ indicativo o número 1, o catalán o en banda de once metros, pala rreron Compostela o Martes, dia "Os rendementos económicos tado talar desta posibilidade, que aboarán once mil pesetas 3, o de Madrid o 4, etc., dividindo 2, para rematar diante do Pazo dos pasados anos foron parar que a xuizo de Mera debería no mesmo prazo de cinco anos. o Estado español en sete rexións. de Raxoi e demandar da Xunta e ao sector especulativo -asegura durar máis de un dia. Pero hai do Governo Central medidas pa­ Manuel Mera, da INTG/CIG-, e mobilizacións anunciadas: unha Cando escoitamos nas ondas Comunicacións ra frear o aumento de desempre­ só pequenos grupos viven me­ ofrenda floral e unha manifesta­ aquilo de Carapuchiña Verme­ dixitais e rebote luar go e a crise empresarial e indus­ llar, o resto soporta nos últimos ción en Ferrol o dia da clase /la, Corsário negro, Crocodiló, trial. Estaban representacións tempos unha rebaixa no seu ní• obreira galega, 1 O de Marzo, Saturno, etc. son os nomes de das principais empresas do país, vel de vida. Os investimentos outra mobilización de delegados Os avances máis espectaculares guerra dos chamados "piratas". que se produciron nos últimos entre as que cabe citar a maioria en infraestrutura foron destina­ en Vigo ese mesmo dia, unha Arturo Cordobés: "En banda ci­ do sector naval, pesqueiro, téxtil, dos a outras áreas do Estado e concentración nesta cidade o 2 anos foron as comunicacións dixi­ dadá están os que teñen licén­ tais, o rebote luar e a instalación ferroviário, de distribución e case os que se veñen de anunciar de Abril e a tradicional manifes­ cia e os que non. Ainda que a todas as empresas que atrave­ para nada mencionan a Galiza, tación do Primeiro de Maio ta­ de numerosos repetidores para teñan, moitos utilizan frecuéncia san unha situación de crise. onde van ir?" mén en Vigo.+ mellorar a audición. Arturo Cordo­ e modos para os que non están bés: "A lua empregase como un autorizados, son piratas. Eu po­ espello que reflecte as ondas rá­ do meterme fisicamente na fre­ dio-eléctricas, para conectar por cuéncia de Radio Popular, pero exemplo con Nova Zelándia, as cometo pirataria porque non es­ antípodas de Vigo. Nas capas tou autorizado a emitir en fre­ baixas da atmósfera fórmanse cuéncias comerciais. A desinfor­ uns ángulos de rebote que trans­ mación da sociedade métenos portan o sinal e agora tamén se a todos no mesmo saco cando utiliza a lua, podando enviar unha hai protestas porque se dan in­ mensaxe ao ponto contrário cun terferéncias na tv ou nas emiso­ segundo de retraso". ras. O rádio-afeizoado legal, ademaís de pasar un exame so­ Primeiro do mundo en comunica­ bre electrónica e lexislación, ten ción dixital, Arturo Cordobés di unha equipa revisada por Tele­ dos concursos que: "Non valen comunicacións: memória da ins­ para nada. Estás durante 48 ho­ talación, tipo de antena, grosor ras como un perturbado dalle que dos arámios, a sua ubicación, te pego, pasándoas putas e afinal etc. e ainda leva as culpas pola é só polo gasto de estar entre os trapallada da instalación dun dez primeiros". Nas comunica­ afeizoado". cións dixitais empregan uns bu ­ zóns que funcionan como repeti­ Arturo Cordobés ten licéncia dores. De modo que se pode dei­ desde o ano 76, menos da me­ xar unha mensaxe para alguén, tade do tempo que leva na rá­ ainda que non estexa sintonif:ado dio. Seguramente no Estado ou teña a equipa apagada. E un­ nunca houbo tantos rádio-afei­ ha comunicación en diferido. zoados piratas como durante a ditadura franquista: "Eu coma Unha equipa de rebote luar ronda moitos empezamos na banda ANXO IGLESIAS as 400.000 pesetas. As comuni­ cidadá. No réxime de Franco cacións dixitais só precisan dun era moi difícil acceder ás licén­ ordenador, teclado, programa e cias se non tiñas amigos na DA PRAZA AO PAZO impresora. Hoxe unha estación Falanxe. Cando chegou a de­ ben equipada pode chegar ao mi­ mocrácia, obtiven licéncia. Non A.E. llón de pesetas, pero un pode co­ pasa nada por ser pirata, a Cando ainda os rezagados da manifestación anda­ do asi do corpo a carpo das iniciativas, e, entre o municar coas antípodas por maioria empezamos asi. O ban pala Praza do Obradoiro dando canta dos bo­ que pretendía que fose o pleno e non foi, e as críti• 30.000. O vello código morse maior problema son as interfe­ cadillos de tortilla, ou enchian os bares da ruado cas á falta de credibilidade do governo, pedindo o continua a ser o máis económico réncias, non é unha cuestión Franco, os parlamentários a cortes asentábanse adianto das eleicións, dixo claramente que el esta­ e universal. de cartas, porque hai piratas nos pousadoiros institucionais dispostos a cumplir ba "polo despido libre", por se os traballadores con con equipas moi superiores o trámite de "talar do paro". · posta fixo non o tiñan claro. Para rematar, Arturo Cordobés áaos que teñen licéncia". conta unha anédota que avalisa o Felipe González, o primeiro orador, suviu ao estra­ Julio anguita deixou sentado que as proposta de vello dito "o mundo é un pano": Luís Piña apoia a legalización do para realizar unha disección meramente des­ gonzález serian inútiles se non cámbia a política "Certo dia facendo unha chama­ dos cebeístas: "Telecomunica­ criptiva, como se o paro fose solamente unha cues­ económica e roca, que seica foi o triunfador, segun­ da, respostoume un señor de cións debería darlles unha au­ tión matemática de números, e os parados unha re­ do a votación dos xornalistas, tamén se mostrou Boston cun correctísimo castella­ torización e revisarlles a insta­ feréncia nunha lista. Fronte a histo situou a Europa, partidário de variar a política económica, oficiando no. Cando lle dixen que eu esta­ lación, como tan connosco. coa que ternos que confluir e que nos pide, estabili­ coas suas propostas como candidato a cartéira de ba en Vigo, dixo que el nacera Hoxe podes mercar unha equi­ dade monetária, loita contra o déficit e a inflación. E Economía nun próximo Gavinete de Coalición. aqui e vivira na rua Xeneral Aran­ pa en calquer comérico, pero dicer, ratificouse en seguir coa mesma política, cu­ da. En qué número No 67. Pois se a instalación está mal, saen xos resultados estaban ben a vista no Obradoiro. Galiza non tivo voz nas Cortes. Minutos antes dei­ eu no 65. Coñecíamonos! Era­ os harmónicos e molestan aos xárase ouvir na Praza do Obradoira. Lástima do mos viciños de nenas. Habia co­ demais".• Xosé Maria Aznar queria un debate político, fuxin- eco na Praza de San Jerónimo.• renta anos que marchara".• L------CENTROAMÉRICA DESPOIS DA GUERRA FRIA Pablo Otero 1 Nas previsións dos Estados Unidos non estaba gañar as eleicións en Nicarágua1

• G. LUCA DE TENA/HORÁCIO VIXANDE ra do comunismo internacional. vador a incorporación de gue­ que as definicións ideolóxicas es­ Onde estaba a base de submari­ 'E a primeira vez na rrilleiros á policia pode facer tean por enriba da situación que O xornalista galega Pablo ños e de avións? Agora perderon coincidir nunha centinela a un ten cadanseu dentro da socieda­ história en que torturado co garda que o tortu­ de. As asociaciós de veciños, por Otero é responsábel de a posibilidade de discutir neses termos. rara. exemplo; agora non existen os relacións internacionais do unha oleada de Comités de Defensa Sandinistas? periódico Barricada, de Pero dase ainda a dependéncia confrontación non No ano 1979 hai unha insurrec­ a organización de veciños tradi­ , Manágua e viveu desde das burguesías de América. ción que dá derrocado a Somoza. cional; agora hai o Movemento dentro as distintas fases do remata cun saldo A realidade é que o campesiñado Comunal Nicaraguense, no que O problema de relación entre Es­ tora espectador de todo o proce­ están as duas partes. A sua liña é proceso de revolución en tados Unidos e Nicarágua, por de masacre na so. a sublevación foi sobre todo reivindicativa, independente e democrácia de Nicarágua: exemplo, non seria tan grande se urbana ainda que a base loxística progresista. O que ali se discute desde o optimismo sen a burguesia non fose ... descere­ esquerda'. guerrilleira estaba no campo. A é como hai que funcionar e o nf­ límites dos comezos até a brada. Nunca actua por dirección partir da toma do poder, a pelexa vel de decisión que debe ter cada victoria eleitoral da Contra. própria senón teledirixida. Non foi por conquistar ao campesiña­ bairro. A definición das necesida­ debe soar a panfleto: son xente do. A campaña de alfabetización des do bairro dámela nós. Durante unha breve visita a que pasa pola embaixada dos dos sandinistas tiña tamén o ob­ Galiza, o xornalista fala da Estados Unidos a perguntar todo. xectivo de levar a idea da revolu­ A sorte ruin de gañar nova realidade que vive Se suben as cotización van á ción a todo o mundo. O proble­ América Central a partir da asesoria xurídica e laboral da em­ ma é a quen deu chegado o san­ Pode considerarse positivo o desaparición do bloque do baixada a pedir que lle marquen lembra que na experiéncia de­ dinismo e a quen chegou tarde. A proceso eleitoral, á vista dos liña. O problema é que os Esta­ nanterior de rebelión case que moitos sectores campesiños che­ seus resultados. Leste. dos Unidos son o cerebro das oli­ desaparecera. A revolta de Fara­ gou antes a igrexa ou a propa­ garquias tradicionais de América bundo Marti rematara con trinta ganda. Antes diso haberia que si­ A proposta dos sandinistas foi de Desde o remate da 11 Guerra Latina. Pero da outra parte están mil labregos mortos. En Nicara­ nalar que a estracción dos vinte pluralismo político e de coexistén­ Mundial a existéncia do bloque formacións coma o FMLN, coas gua salváronse cinco, porque fu­ mil membros da Contra eran la­ cia de formas de democrácia di­ do Leste foi a primeira coarta­ cores que se queira pero de ins­ xiran do país. bregos miserábeis. Non é que recta e indirecta, desde o primei­ da de inxeréncia e intervención piración e dirección salvadoreña esa xente estivese ca sandinismo ro momento. Convocar eleicións en América Latina, como cam­ e non hai a quen lle contar o con­ Eses compromisos dan situa­ e desenganados se pasasen a non foi unha imposición que os b i ou a situación despois da to de que está tele-dirixida. Por ciones novas como a convivén­ outra esquina. lso é o que preten­ sandinistas tivesen que aceitar. caida do Muro? quen? Por leltsin? cia diária entre contras e san­ den os norteamericanos. Chegou Por parte da direita a proposta dinistas en Nicarágua. No Sal- antes a dereita a eles e mobili­ eleitoral era eminentemente tácti­ Pode parecer escusado decilo, Final sen masacre zounos. Habia situacións ridícu• ca. A concepción que sempre ti­ pero producíronse cámbios im­ las: "ti por que marchaste á Con­ veron os norteamericanos é que portantes na atitude de todos os O que se ve é que os consellos tra, hom"? "Querianme confiscar había que utilizar as eleicións co­ actores da política internacional e das embaixadas dos Estados a vaca e aos chavalos, querianos mo unha gran campaña de mobi­ de Centroamérica en concreto. Unidos só lograron levar ao mandar para Cuba". "Pero a quen lización popular que debilitase a Durante os anos de revolución, fracaso a esas oligarquias. dos teus viciños lle pasou tal cou­ revolución. Eles non pensaban Nicarágua puido sobreviver grá­ s a?", perguntabamos; "Seica nen querían gañar as eleicións cias á axuda da Unión Soviética Estou dacordo. A esquerda de querían tirarnos a auga das fon­ senón destruir o poder. Tiveron a e dos paises socialistas. Nos últi­ América Latina vive un momento tes e levala para Cuba". ldeolóxi• sorte ruin de gañar. Por parte mos anos a guerra costaba a Ni­ de discusión intensa, precisa­ camente, puxéronos en contra sandinista había decisión de ga­ carágua uns dous millóns de dó• mente porque hai moito espazo nosa, ainda que esas definicións ñar as eleicións ainda que a si­ lares ao mes. Dalgun lugar tiñan político, militar e económico ga­ da realidade non se tivesen en tuación que afrontarían ao día se­ que vir. Non se gastaba un peso ñado e posil;>ilidades de gañar pé. Durante a guerra había premi­ guinte seria máis perigosa para o en balas e armas porque chega­ moito máis. E a primeira vez na sas dos sandin istas: non intere­ futuro da revolución que todo o ban do Leste. A desaparición do história en que unha onda de saban masacres de Contras. que se vivira antes: a axuda da bloque do Leste significou a per­ confrontación non remata cun Houbo momentos nos que esta­ Unións Soviética comezaba a ra­ da dun aliado excepcional, tanto saldo de masacre na esquerda. ban rodeados e podías acabar rear; a presión externa aumenta­ para Nicaragua como para o Sal­ No Salvador, en Nicarágua e con 800 de vez. Pero serian ou­ ba e a situación interna ia a pior. vador. Pero despois estaba a uti­ Guatemala, por exemplo, estase tras tantas famílias que traballa­ A direita atopouse da noite para a lización política que se facia desa chegando a compromisos políti• ban coa revolución . Aos sandinis­ mañá co governo. Violeta Cha­ relación. Esa relación co Leste a cos que rematan coa guerra pero tas interesábanlle os xefes e neu­ morro tiña que ser presidente, que os paises independentes se non co esmagamento da esquer­ tralizar a actividade da Contra. ainda que fora elexida como par­ vian abocados convertiase nunha da. Cando se fala disto, o FMLN Logo da guerra procurouse evitar te dunha operación propagandís• magnífica excusa tica e de imaxe. Na m: para os norteameri­ r------, vi ce-presidé ncia na canos deseñar toda 1 puxeron a alguén tá unha política de A pluralidade impúxose que funciona en te1 agresión a partir da sintonía plena cos pa premisa de que nes­ norteaemricanos. nh te continente non nas emisoras da guerrilla salvadoreña' Xurdiron duas lle pode haber reximes No Salvador Radio Venceremos pasa presentamos e embalamos para cada sei­ O debate comezou pola trela da publici­ grandes liñas: dun­ di< autoritários. Os nor­ de ser unha emisora de combate a un tor e cada día. Antes habia tres horas de dade. Quen mantén este meio? Se é do ha parte a direita e ra1 teamericanos tiñan meio plural e de tendéncia. emisión pero agora son vintecatro segui­ partido, que o partido poña o necesário a burguesía que vi­ trc o traballo fácil grá­ das e compre facer lugar para a música e para mantelo! Logo se viu que compria vira dentro de Nica­ ña cias ao ogro de Durante os anos de guerra habia duas os espazos lúdicos. O terceiro gran pro- buscar fondos distintos. A outra cousa, é ragua nos anos da Moscova. Ao despa­ emisoras, Radio Farabundo Marti e Radio . blema é o que teñen todos os meios de que as áreas que nós controlamos da guerra, entre eles recer esta simplifi­ Venceremos. O mesmo dia dos acordes, comunicación do mundo: saber quen son propriedade moitas veces non van ter ac­ Violeta Chamarro e cación as causas unha parte da equipa de Radio Vencere­ os donos, os xestores efectivos desa pro­ ceso aos meios de comunicación do ad­ Antonio Lacayo, cámbian. Antes da mos comeza a transmitir desde a cidade. priedade e a independéncia efectiva da versário. lncluen publicidade porque é ne­ cuñado seu. Os caída do Muro, os Viven noutro ambiente de liberdade no redación con respeito dos seitores. Hai cesária e tamén para publicitar iniciativas que viviran dentro, sandinistas invita­ que xurden novas problemas. No primeiro quen pensa que ainda senda propriedade económicas próprias. A pluralidade é polo alguns con tradi­ ban á xente da em­ hai que dar resposta á pregunta, a quen do partido, indivíduos e outros colectivos demais unha realidade dentro das mes­ ción anti-somocis­ baixada norteameri­ nos diriximos? Antes eran emisoras gue­ poden ter· acceso a partes da emisora. mas forzas revolucionárias hoxe: hai de­ ta, pensaban que cana en Manágua a rrilleiras que tiñan unha función case mili­ Discútese a presión da propriedade sobre bate e non todos tiran as mesmas conclu­ habia que terminar discutir arredor da tar. Dalgun xeito dirixian, homoxeneizaban a definición cotidiana das emisoras. Hai sións do que está acontecendo. A rádio a guerra; os outros '~ proposta programá­ e formaban a base social e a militáncia do quen pensa que ten que ser o portavoz do ten que reflexar eses pontos de vistas. querían aproveitar tica da Fronte San­ FMLN. Hai quen pensa que a rádio debe FMLN. A xente de Radio Venceremos coi­ Por decilo dalgun xeito, o que se fai é dar o espácio para dinista. Vexamos ser para abrir a área de influéncia das ide­ da que unha causa é ser da família e ou­ publicidade ao debate interno. As ideas destruir a revolu­ onde están os ele­ as dos revolucionários. Deste xeito, o pú­ tra ser noticieiro oficial. do inimigo? Hai que combatilas. Os traba­ ción a toda costa. mentos completa­ blico está constituido por todos os salva­ lladores de Radio Venceremos e Radio A división apareceu mente inaceitábeis; doreños. A segunda pergunta é que men­ Xente da esquerda revolucionária de Farabundo Marti coidan que as suas ide­ desde o primeiro onde o perigo para saxe levar á sociedade? As emisoras pro­ América Latina criticaba a aproxima­ as son de mellar calidade e que poden momento. a seguridade dos ceden duns anos de confrontación ideoló• ción do FMLN a unha solución política confrontarse coas do adversário. Negar Estados Unidos, do xica virulenta pero hoxe resolven que ten de corte socialdemócrata, e formas de que existen seria ridículo porque están Como se resolve? Salvador, de Guate­ que talar para todos e buscar o xeito de propriedade mixta. Neste senso des­ presentes na sociedade con moitísimos mala, decíamos. A traducir as ideas revolucionárias para le­ confiaban do abandono da informa­ máis decibélios. A pluralidade foi impo­ Virxílio Godoy, ex­ resposta era sem­ valas a todo o mundo. Non irnos cambiar ción ideolóxicamente compacta e a ñéndose coma realidade e necesidade e poñente dos que pre a mesma: voste­ as nosas ideas pero hai que ver como apertura a mensaxes da oposición. para poder facer máis traballo político.• querían utilizar o des son a lanzadei- poder para recia- L------~ ' En certo xeito a Revolución modernizou a capacidad e empresarial de Nicaragua. Ocupa o papel dunha revolución burguesa'.

habia que discutir con elas e che­ gar a acordos. A maioria dos es­ pazos que gañou a Revolución consérvanse; non deron feíto un­ ha contra-revolución agrária que foi o tema candente destes dous anos. O balanza é positivo para a revolución. Outra causa son os problemas de finanzamento, des­ capitalización, etc. Pero a pro­ priedade está aí.

Un dos proxectos centrais dos sandinistas foi a diversificación da producción que estaba con­ cebida en termos de mono-cul­ tivo colonial, sobre a base do algodón. Agora diversificase a producción porque se perderon os mercados tradicionais.

Por parte dos sandinistas durante os anos de re\(olución o rompeca­ bezas permanente foi como sair do atraso. As duas políticas que se levaban adiante eran a garan­ tia da producción básica (arroz, feixón etc) e procurar divisas fóra dos seitores tradicionais, do café, o algodón, cana de sucre e pláta­ no. Pero tan logo entramos en conflito cos norteamericanos sus­ tituí ronos tranquilamente dentro do mercado. Agora, Nicarágua non se pode reinsentar no merca­ do norteamericano. Non abriron os seus mercados porque susti­ tuiran a producción de Nicarágua por outra. A oligarquía nicaragua­ na está contra a parede. Hai un­ ha série de tecnócratas do tempo dos sandinistas que hoxe muda­ ron en empresários e que están aliados con seitores da burguesía ANXO IGLESIAS aos que a Revolución facilitoulles mar unha invasión norteamerica­ Protocolo de transición enfrontamento armado con labre­ lítica nengunha sen contar nas abrir os ollas a novas alternativas na era vice-presidente. Agora es­ gos organizados que saian dunha mans de quen está a terra. Como de producción. En certo xeito a tá case na clandestinidade e non Seria posíbel a convivéncia en­ guerra durísima; Violeta renun­ pode facer unha política cafetalei­ Revolución modernizou a capaci­ ten espazo político. Un dos princi­ tre direita e Estado democráti­ ciou á forza e os ex-proprietários ra esquecendo que o 70 por cen­ dade empresarial do país. Ocu­ pais temores que teñen os sandi­ co no que o poder sexa socia­ queren agora que o Governo con­ to da produción está nas mans pou o papel dunha revolución nistas é que a Violeta Chamorro lista? ceda créditos aes ocupantes para dos sandinistas? O exército, mal burguesa. lle poda dar un paratrás calquera que estas lle podan pagar as te­ que lles pese segue chamándose dia, porque seria causa de vulne­ Pode haber convivéncia o que rras. O Governo non ten o respal­ Exército Popular Sandinista, e Que pasa coa esquerda e pro­ rar a Constitución. O conflito den­ non significa que non vai a haber do da UNO que co sesenta por non poden forzar nengunha en­ priedade agrícola en Salvador, tro da UNO deuse porque non ti­ tensións. A primeira acción de cento do Parlamento só canta trada que non vai por escalafón; despois dos acordos de paz? ñan previsto governaren. governo foi asinar o protocolo de con respaldo de cito deputados. dentro da policía puxeron mandos transición, polo que Violeta Cha­ O resto está coa oposición. Ta-· civis doutra ideoloxia, pero que Durante os anos de guerra no morro comprometiase a non vul­ men non ten o respaldo da Con­ · teñen que ter en canta aos seus Salvador houbera zonas que fica­ nerar a arde constitucional vixen­ tra, que como grupo social come­ compañeiros. En tempos do go­ ron baixo control do FM LN. Ne­ te. A direita di que ese papel non zou a funcionar para os seus pro­ verno sandinista había duas ca­ ses territórios tamén se foi asen­ ten valor. E o respaldo dos Esta­ prios intereses e necesidades: deas estatais. Chegaron eles e tando xente afín á Fronte aes que dos Unidos? Recén chegados ao que me dan terras, ben; se non tan da TV un pandeiro. Estamos chaman tenedores. Os acordes poder os da UNO, Washington di­ non me serve o o governo. Un in­ até as orellas de aturar séries definen que os tenedores non po­ xo que compria destruir a revolu­ q uérito daria unha altísima por­ norteamericanas. Dentro das te­ den ser desaloxados das terras ción, como se fose doado. Asi centaxe de voto para Violeta. levisións estatais só se manteñen que estan cultivando. Outra cláu­ que viran que Violeta non daba dous programas sandinistas: o sula di que o Governo garantirá 'Os feito, retiráronlle o apoio. A Viole­ Que resultados deu a via eleito­ noticieiro Extravisión e Domingo. as condicións para que a xente ta ainda está a esperar os dous­ ral para a revolución, despois Claro que nestes dous anos os que combatera na guerra poda norteamericanos centos millóns de dólares que o de dez anos? sandinistas construiron a sua pró- aceder á nova propriedade. Des­ ano pasado non lle entregaran os . pria canle de TV que emitia en pois de dez anos de guerra, hai non pensaban nen norteamericanos. Estes din que Os sandinistas coidan que a for­ probas en Decembro. As sete un acceso á propriedade da t~rra querian gañar as non se devolveran todas as pro­ ma de cambiar o país é desde o menos carta entra Extravisión, de de xente que nunca a tivera. E de priedades confiscadas polos san­ Governo e o domínio do aparato quince minutos e a seguir o Noti­ feíto unha democratización da eleicións en dinistas. Violeta desisteu de levar do Estado. Se os poderes reais ciero Nacional, no que se encar­ propriedade, sen prexuicio da adiante a política de devolución, están máis divididos no país, o gan de desmentir todo o que se cantidade que representen. O Nicaragua, senón porque era inviábel políticamente. fundamental é controlar a maior dixo antes. Pero existe nos meios problema é que o Estado non ten Os ex-proprietários regresaron de cantidade posíbel de poder e que un espazo sandinista. Barricada é tanta terra como comprometera destruir o poder. Miami e reclamaron a sua terra. existan espácios de poder econó• diário e na rádio hai unha correla­ nos acordos e o Governo ten que Tiveron a sorte ruin Como os labregos non lle la da­ mico nas mans de xente progre­ ción parec'da. Antes os sandinis­ seguir coa reforma agrária que ban, pedían a intervención da po­ sista, revolucionária. Violeta Cha­ tas tamén tiñan que contar con comezaran en tempos de de gañar'. licía. A policía non podía asumir o morro non pode levar adiante po- áreas de propriedade privada e Duarte.+ 16~º~~~~~~~zooE199s GALIZA EMUNDO ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~-111111111111111~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~l~A~A~L_D_E~A~G=----L_O_B~A_L~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Vivimos no mellar do Real Decreto 2223/84, regla­ dos mundos posíbeis Recordando mento xeral de ingreso do per­ GONZALO soal ao servizo da Administra­ (Felipe González) a Moncho ción do Estado. De feíto, a nosa Carta Magna recolle no seu arti­ lrmá e patriota galega, neste go 103.1 que "a lei regulará o mesmo momento lendo o xornal •. MO~~LOS V~ fURNAS D~oaí1itA~ estatuto dos funcionarios públi­ A Nosa Terra, intéirome do teu HUMOL06A'DA5 cos, o acceso á función pública falecimento, eu e a miña dona de acorde cos princípios de mé­ comentabamos que o mesmo rito e capacidad e ( ... )" e o tan valía a pena non ler esta volta A recorrido como incumplido artigo Nosa Terra, as bágoas sentiá­ r, 14 sinala que "os españois son molas nos nasos ollas, en fin, • ·:· iguais ante a lei ( ... )". dar do sucedido. Tras esta exposición, teño que Pensando na última conversa manifestar a mi- que tivemos, dicíasme que ago­ ña total convic- ra non había refregas coma an­ ción de que di­ tes, que as loitas parecían estar tas princípios Atopámonos rematadas, eu recordábache constitucionais que a liberación dos pavos pa­ corren un grave cunha san por diversas épocas, ti pa­ peligro nas opo­ administración saches unha, outros outra, e a sición actuais, min tocarame outra, ao mellar • MDDf;L1) '' POíE 8AUl60.': • MODELO "LiMf&:!A tanto palas acti­ quetendo un 1>E.MOCRATICA ''. HMtO· aquela que ti pensabas afinal, rE tWU. Co"1 AU 6A AO IS 1o . tudes de certas cadro de quer dicer, cando o pavo logra a ~own.o&\ \)1:) ~lA el\ÁeÁl • ~06ADO ÍNTERNAtiDNA~ persoas que xa sua total liberdade. fltf.NTE. se darían por persoal l t 1 aludidas como formado por • Construcións Ero/o Mancho, non te preocupes, se polo desenvol­ deixou sen rematar as así far tomarei notas e contarei­ vimento das 21 persoas, só che todo como foi. probas das vivencias construidas oposicións, so­ dá traballo en na Avenida Rosalia de En fin, Mancho, de por aquí na bretodo no refe­ realidade a9, emigración non teño moito que rente ás convo­ Castro número 96, contarche, se acaso dicerlle aes catorias que re­ das que portal 11 (no Milladoiro) teus amigos que hai que seguir c o 11 en como ningunha é pero aoque quere adiante, e que o 25 de Xullo, Dia exercicio "expo­ da Pátria, coma todos os anos • MOl)EL.O "CR\C;íAlttNO''. sicións erais de funcionária do facer escritura pública verémonos en Santiago, pois non ÚNÍCO HOMOLD6ASLE. temas extraídos Valedor do (para ter direito sobre teñades dúbida de que Mancho VARA WSA(D~i~ DE: ao azar" (o azar a vivencia) esíxelle Valcárcel o das Encrobas non fal­ f'Ace.~ A PitO&A ~D AL.&CYPÓ~) é moitas veces Pavo. tará á cita. Chao, Mancho, unha caprichoso); por pagar a totalidade de aparta e deica vernos. + eso rogo aos cada piso, coma se membros dos XOSÉ DOMINGUEZ, PUCHO ñen que ver con aquelas que ra Ja reforma de la Función Pú­ tribunais actúen coa máxima ob­ estivera rematado. (BASILEA) convocou a Xunta de Galiza no blica; dí asi: "As Administracións xetividade e imparcialidade posi­ ano 1991 e cuxos aprobados es­ Públicas seleccionarán ao seu bles. E aos opositores e demais Oposicións ao tán tomando posesión durantes persoal, xa sexa funcionario, xa persoas pídolles un comporta­ estes días. As oposicións ás que laboral, de acorde coa súa oferta mento cívico acorde co mandato me retiro son as convocadas po­ de emprego púbico, mediante constitucional que todo funciona­ "Parlamento" e lo órgano lexislativo da Comuni­ convocatoria pública e através O Ministério de rio está obligado a acatar, por­ dade Autónoma Galega: o Parla­ do sistema de concurso, oposi­ que do contrario estamos facen­ Cultura descubreu "Valedor mento. Moitos cidadáns seguen ción ou concurso-oposición libre d o un flaco favor a esta nosa que semente o 18, 1% confundindo aos funcionarios do nos que se garanten en todo ca­ Democracia que ese ano cumple do pobo" Parlamento cos funcionarios da so os principios constitucionais a súa maioría de edade constitu­ da povoación le a Xunta e ¡que máis quixeramos! de igualdade, mérito e capacida­ cional. cotio. Alarmados os Estanse celebrando actualmente A nasa única ventaxa é que per­ de, así como o de publicidade". unhas oposicións que nada te- cibimos uns soldes superiores, O mesmo establece o artigo 3.1 . Quera agora centrarme nas governantes, a pero no demais ... Direción General del r------· Libro decideu gastar Algúns cidadáns, a verdade é que moi poucos, teñen a opción Todos mas, náo temas. Os disparos se- cava 470 millóns nunha de se converter dentro de pouco guiam a triscar na tarde luminosa. os lé campaña adicada a en funcionarios públicos da Ad­ joga1 somos Sarajevo Ouvimos vozes na escaleira. Intuí- mostrar os benefícios ministración parlamentaria. Sen tolas embargo, vexome na abriga de tivamente, saímos a acompanhar triste da leitura. O Ministério facer unha reflexión en voz alta Acabáramos de mudar-nos a um aos convizinhos que procuravam vizin recoñece que os acerca do desenvolvimento de piso alto numa zona tranquila da refúgio em algures. Seguimo-los alert; cidade. Por fim quedáramos sós escadas arriba: mulheres desas- obxetivos da mesma tais oposicións, xa que observei tas certas circunstancias e aconte­ no come90 duma tarde luminosa. seadas, nenas apavorados, ho- Náo son alcanzábeis cementos pouco aconsellables O edifício dava a urna avenida an- mes precários, desvelando toda a acei· cha e urna intersec9áo ampla, "unicamente a longo nun Estado democrático. sua intimidade de fugir. Unidos ao IT com árvores antigas. Miramos o grupo, concentramo-nos ao cabo panª prazo". Tarde piaron. Permítanme transcribir o artigo silencio das habita9óes quase va- numa espécie de ático com te- os d zias. En on·ce anos non 19 da Ley 30184 de medidas pa- rra90 onde havia víveres, um rrei- transmissor de rádio que nem bros De súpeto soaram os primeiros dis- sempre funcionava, um teléfono mar1 IMWWWWWWWWWWWW .. paros, náo como os roucos "bangs" velho que parecía náo funcionar. devt dos telefilmes, mas secos, verda- Aguardaríamos aí a que cessasse náo •Libros. galegos e deiros, como detonantes mortais o enfrentamento. náo LIBRARIA PAPELARIA dum jogo homicida, sem saída. Pe- aqui portugueses. ro nunca passara nada por aqui, di- Acheguei-me a um home jovem •Libros de texto. tra xem-lhe a ela surpreendido, esta que organizava a supervivencia. ela + Fotocopias. PEDifIRA zona era tranquila, dixem, e co- Náo entendo, dixem-lhe, inclinado va, 1 • Plas1jfica.dos. mec:;amos a ver feridas de cemento sobre a mesinha da rádio mentres sen • Encadernacións. A CHISPA GALEGA!! no edifício de enfrente, ladrilhos el procurava algum contacto. Deve paix GARDAMOS O GANDO caindo, cristais rotos, a danc;a nup- haver algum erro, expliquei, eu náo RUADO HOME SANTO, SS. TEL.: 58 54 03-FAX: 58 09 84 SANTIAGO DE MEDIO MUNDO cial dos franco-atiradores, as pou- sou de aquí. Sou professor numa Ten ' • ' . . ,a. 4, I J k ·. ..,q cas gentes correndo a refugiar-se cidade doutro país, entandes? Eu mar . . .. • (lit;! nos portais, a avenida e a praga su- náo moro aqui. Olhou-me, com- min bitamente desoladas. Apavorei-me, passivo. Ao princípio todos dizem pedí mais que ela, e ficamos quietos no o mesmo, pensaría. Mas eu se------"'-- ~ - · func meio do quarto, apertando-nos sem guim a explicar: Náo sei que fago tras respira9áo. Um carro de combate aqui. Eu sou doutra parte. Minha jo ve " º~~ ,,... ~~f~ ,, baixava lentamente pola avenida, mulher e eu ternos de voltar. Te- me apontando aes pisos com o seu mas trabalho manhá, classes, se- cia . ~ij:'·•"- -~ · J canháo brilhante, erecto, ansioso, guir a nossa vida. Sedes novas que J'., ·;~!Jo\. .,_ ... - ,-f " lnstalaetón e ~ · · procurando vidas. Pero eu náo sou aquí, verdá?, perguntou o jovem, o ql de aqui, dixem-lhe a ela, sou doutra reparación d• fonlanaria I~. ~ ~ - ~ ; por isso, sodes novas. E aí, de sú- me1 parte, sou professor numa cidade peto, comecei a compreender: a a ere XAau1N DoMÍNGUEZ LauHzo da Galiza, os dous somos professo- provisoriedade da vida, as longas O Ci Tel.1 43 97 96 VIGQ 27160 NADELA·LUGO res, lembras? Ela calava: náo te- filas para água e alimentos, as al- TEL (982) 22 99 40 FAX: 25 02 05 ainc A ALDEA

"oposicións ao Valedor do Po­ lección e acceso de persoal , fun­ fixeron ren máis que bod", tema que considero máis cionario ou laboral, realizaranse preocupante ainda, xa que tais mediante convocatoria pública e pechar bibliotecas e oposicións ainda que non foron TITOANÍBAL através dos sistemas de concur­ subvencionar a convocadas e o que é grave é so, oposición ou concurso-oposi­ frivolidade. Unha vez o feito de que nen sequera se NANINA SANTOS ción libres ... " Toda a sociedade publicou a oferta de emprego galega está, pois, pendente da rendidos á banca que público. Atopámonos, pois, Acordou transplantarse. O lugar, o entorno, o clima, o sexo, as súa solidariedade na loita contra traballo lles teria cunha "administración" que ten­ xentes ... eran paisaxe que lle non permitían medrar, desenvol­ o desemprego.• do un cadro de persoal formado custado quedar ben verse, froitificar. A vida sen oxíxeno e estercos acaídos, non por 21 persoas (Boletín Oficial XURXO SUAREZ sequera facendo algo do Parlamento nº 335) , só da pode resultar. E Teresinha resolveu a viaxe: A home, desde (SANTIAGO) pola cultura? (Non traballo en realidade a 9 perso­ muller, saindo de Madeira. as (exceptuando a dous viceva­ Pelegrin poden dicer que iso ledores e ao propio valedor) Tito Aníbal da Paixao, lucindo grau de xeneral do exército por­ tamén estaba das cales ningunha é "funciona­ tugués, entrou en Lusitánia. Pousou e aposentou. Pelegrin pelegrin: condicionado por rio do Valedor do Pobo". ¡Abe­ rrante! Sobretodo, sí se ten en Maastricht e pola Encontrou un amor, Joaquina, co que compartir vida, festas, Pelegrin pelegrin pelegrin pele­ conta que tal "administración" grin, pelegrin pelegrin pelegrin división internacional prérnios, veladas e saraos. Outras causas tamén. Oxíxeno e es­ ten presupostados máis de 133 ano santo pelegrin, pelegrin pe­ do traballo). A millóns de pesetas para gastos terco. legrin, xacobeo pelegrin pelegrin de persoal. Considero que é to­ xacobeo 93 pelegrin, pelegrin campaña preséntase talmente inxusto manter esta si ­ E semellaba feliz aquela Teresinha que fora abandonada, de­ pelegrin pelegrin pelegrin pele­ en sociedade tuación, máxime cando no naso sarborada, desenraizada na Madeira que a vira nacer nos co­ grin, Monseñor Rouco pélegrin país danse cifran tan elevadas -anúncia unha nota mezos dos anos 70. pelegrin monseñor fraga, pele­ de desemprego e o díñeiro que grín perdón pelegrin, pelegrin oficial- "através dunha xestiona dita "adminitracíón" é señor don manuel pelegrin pele­ divertida festa de diñeíro público, de todos os es­ Feliz até que unha investigación policial deu que nengun xene­ grin portomeñe pelegrin, pele­ carácter lúdico". pañois. ral, nengun Tito Aníbal e nungun "da Paixao". Outravolta infe­ grin pelegrin consorcio da cida­ liz, e mais, chegado xa xuízo e condena. de pelegrin pelegrin xerardo es­ Solicito a quen ostenta a titulari­ tevez pelegrin pelegrin, pelegrin dade de "Valedor do Pobo" publi­ compostela 93 pelegrin pelegin, que de inmediato a súa oferta Que os Estados modernos, democráticos, progresistas ... non poden consentir o descontrol, e o travestismo e transexualismo pelegrin pelegrin pelegrin cami­ pública de emprego e convoque ño de santiago pelegrin, pelegrin A direita, a quen se que non conste nalgun papel, rexisto, arquivo ou ficha policial o antes posible as oposícíóns pa­ pelegrin pelegrin, santiago ma­ lle pode negar a ra cobrir todos aqueles postas de e, mais que nada, non deixar á libre iniciativa o desexo de via­ tamoros pelegrin pelegrin pele­ traballo que compoñen o seu ca­ xar ás Itacas de cada quen. Como a Itaca de Teresinha. grin, pelegrin pelegrin pelegrin intelixéncia que é tilla dro de persoal e están dotados pelegrin pelegrin, pelegrin (e El­ da liberdade, pero non presupostaríamente. Tamén soli­ Rei sen querer vir, cachis!). a picaresca própria da cito dos representantes políticos para 5 postas de traballo, cuxo que ten vacantes. Por último, de­ Pelegrin, pelegrin. • de Galicía, asi como todo tipo de resultado foi que quedaron os sexo remitir ao titular encargado sua veterania, forzas sociais (asociacións de vi­ cinco vacantes. Esperemos que de convocar tais oposicións aos COI.ECTIVO DA SABIDURIA silénciou sempre aos ciños, sindicatos, empresarios, este ano a historia non se repita preceptos legais que citei no ter­ INTRANsIXENTE ( C.S.I.) colexios profesíonais, etc ... ) a e que dita "administración" cobra ceiro párrafo, e recordarlle que disidentes en vida e que insten ao "Valedor do Pobo" na súa totalidade os 12 postas ''todos os procedimentos de se- gabounos o dia do para que poña fin a esta esper­ Solidariedade co enterro, facendo, iso péntica situación. Do contrarío, todos debemos empezar a refle­ povo de Carril si, unha cuca xionar seriamente se conven ou ANOSA TERRA referéncia na esquela non ter unha "administración" de­ conta con tres páxinas para receber opinións, se tipo. Só quísera recordar que A organizac;ao independentista a que últimamente o gabanzas, críticas, informacións (texto, fotos ou deseños), sobre todo o o pasado ano 1992, esta "admi­ Assembleia do Povo Unido difundo "estaba que nos rodea como persoas, como cidadáns, como consumidores. nistración" tamén contou cun (A.P.U.) do Saines considera desencantado" e "un presuposto de 133 millóns a re­ Envios a: ANOSA TERRA que a única soluc;áo positiva do partir nunha plantílla real de 11 A ALDEA GLOBAL Apart. 1.371 36200 Vigo ou através conflito Cortegada é a que pro­ tanto distanciado do pugnan os vizinhos de Carril: a persoas. Durante ese ano, o Par­ 1 movimento ao que 1 do Fax: (986) 22 31 01. 1 lamento de Galicia tivo a defe­ 1 declarac;ao da ilha como Parque 1 pertencia". Foi o que rencia de lle convocar oposicións 1 1 Natural Público. ~------... ------·---..! fixeron -ou quixeron ------, facer- con Moncho cavas sem luz, as roupas sujas, saídas. Lembrei que tampouco voz que parecía provir doutro luar: vivencia, custa-nos duma forma Valcarcel e co Xestal. os lavabos fedorentos, os nenas tinha dinheíro suficiente, e que o "Tranquilo, tranquilo", monótona• inaudita compreende que todos jogando a assassinar-se com pis­ que tinha gastaria-se de contado mente, como urna oferta consen­ estamos nos dous lados. Náo só tolas de pau, a sopa ambígua e num ovo, um pouco de pao, ac;ú­ suada, um assumido procedimen­ neste país, nesta rutina calma de triste compartida na escaleira de car, um molho de verduras mur­ to de resgate. A escena do grupo gestos familiares, mas tamém no vizinhos, sempre como o ouvido ch as, um tomate. Que cada come~ava a se esvair, detida no território plano onde os vemos fu­ alerta, como bes- manhao teria de ir buscar água seu arrepiante fotograma. E por gir cada dia das balas assassi­ "A tua muller está tas acossadas. correndo entre os cascalhos e a primeira vez albisquei urna saída, nas. Todos somos Sarajevo. To­ como louca. Está Nao o pudem mínha companheíra aguardaria náo na porta aberta que conduzia dos somos Sarajevo. preñada, o mesmo aceitar. Busquei Nao na casa duvídando se cada dis­ a urna escaleira inóspita, nao na a minha com- paro que soava era para mim, se pausa letal da cidade malferida, Nao sei quando o compreende­ que as tuas duas tillas, panheira entre entendemos. cada aterrador queixume duma mas neutro país ainda difuso, na remos. Entretanto, só uns pou­ dos mouros. Ten os demais. Aga- Por ambulancia era por mim, ou tal­ voz rítmica e incorpórea que me cos, como eu ante a noite, con­ rrei-na dos om­ vez por outro inocente, ou por dizia "Tranquilo, tranquilo", e voltei seguiremos escapar com um valor". Non é u nha bros: Ternos que supervivencia, outra violada, outro atrapado a berrar urna, duas, quatro vezes, breve grito de auxílio. Os de­ nova iugoslava, marchar, urgim , num inferno que tampouco com­ Ajuda-me! Ajuda-me! Ajuda-me! mais, os desse lado, os do país trátase dunha carta devemos voltar, custa-nos preendia como seu. Ajuda-me! das images, seguirao encadea­ náo lembras?, duma forma dos a loucura humana porque dirixida a un miliciano náo somos de inaudita A jovem saiu ao terracinho desde Por um momento estivem nas quando berram desesperada­ da república e aqui, somos dou­ one se dominava, ironicamente, duas partes, perante o grupo to­ metne Quera espertar! Quera es­ reseñada no libro, tra parte. Mas compreender a agonia da fermosa cidade. Os talmente imóvel e envolto pala pertar! náo hai ninguém junto a recentemente editado, ela só me olha­ que todos disparos cessaram. Todo estava voz dela. Por fim, deixei-nos aí eles que os arranque do tormen­ va, talvez tamém em calma. Podíamos voltar as parados, observando-me, e a to, ninguém que os conforte ex­ E. Blanco Amor. sentía com- estamos nos nasas casas. minha figura plana esvaeceu-se plicando em calma que náo pas­ paixao. de vagar rumo a urna alcova em sa nada, tranquilo, estás aqui, ao (Biografía) de dous lados. Entáo, quando o grupo se enca­ sombras onde o calor das man­ meu lado, no lado bom, no nosso Gonzalo Allegue. Os Tenho que cha­ minhava a porta entre murmúrios, tas se unia ao calor humano que lado, todo foi um sonho, todo foi mouros non eran os mar a alguém, a soubem que devia resistir. Primei­ ainda me acalmava "Tranquilo, somente um sonho. minha família, ro berrei, com um berro inumano, tranquilo, nao passa nada". Deu­ musulmáns de Bósnia, pedim ao home. O teléfono náo sem sentido, essa espécie de vo­ me dor e culpa abandoná-los as­ Esta vez eu pudem escapar. nen tampouco os funciona. Mirei ao redor, as ou­ gal primitiva que ainda conserva­ si a todos, talvez entre a supresa Mas, e a próxima? Pode que a sérvios, senón o tras faces. Reconhecim a urna mos para conjurarmos a pavura. e a inveja de ver como um mais próxima eu mesmo ou qualquer jovem do trabalho, pero ela náo Todo o grupo parou e voltou-se lograva passar-se ao outro lado. de vós tenha que ficar para sem­ exército mercenário me reconheceu, náo me conhe­ para olhar-me, sem saber. Fitei a Ainda poderia descrever os seus pre, aí, em Sarajevo, na barbárie, que Franco trouxo de cia. E aí comecei a vislumbrar minha muller, entre eles, e logrei rostes expectantes. Pero que ou­ na atrocidade, na vesania, no la­ que talvez existisse o outro lado, articular um manifesto: Quera es­ tra causa me era lícito fazer: Pa­ do do terror, no autra lado. Marrocos e que logo o que eu chamava o meu país, o pertar¡, berrei, Quera espertar!!. ra salvar-me a mim tinha que recebiu o nome de meu lado. Pode-se ch,egar ao Berrei-no urna, duas, quatro ve­ deixá-los a todos no terror de Ainda náo sei se todo foi somen­ Guardia Mora. Nos aeroporto?, perguntei. Af3 vezes zes, mentre o grupo me mirava. Sarajevo. te um sonho. + o caminho está tranquilo, pero Quera espertar!!. E por fim, de sú­ balados das casas de ainda assi nao hai voos, náo hai peto, escoitei ao meu redor um Nao entendemos. Por super- CEISO ÁLVAREZ CACCAMO Sevilla os militares sublevados, ante o 18~Q~~~~~=ZODE1993 GALIZA EMUNDO ~~~~~~~~~~~----~~~~~~~~---"--~~

~~l~A~A~L_D~E_A~G~L_O~B_A~L~~~~~~~~~~~~~~~~~~ A l acoso dos leais á Todas as demais alternativas a non demonstran estaren moi in­ isto como podem ser: "urbani­ MARTIN teresad os en aprendelo, polo República, pintaron zac;áo branda", urbanizac;áo to­ que exixen que os artigas este­ "Nós morreremos, tal (hoteis, campo de golf ... ) o xan escritos en español. pero as vosas único que generariam seria po­ breza para as trabalhadoras Ás institucións universitárias se­ mulleres parirán gentes de Carril, pois morreriam mel la non importarlles esta con­ fascistas". os viveiros de marisco que sus­ tradicción entre os seus obxecti­ tentam a muitas vos de normalización do galega famílias. É falso e estes actos tan poucos favore­ que este pro­ cedores da devandita normali­ blema se poda zación. O galega segue a estar Éfalso que alguns arranjar com in­ ameazado, e Solchaga e demniza c; 6 es este problema hoxe máis que deputados do PP aos afectados nunca, polo se poda mesturan insultos no pois esse din­ que cómpren Gaceta compromisos parlamento madrileño. heiro consúme- arramar com se rapidamente indemniza"oes decididos na Universitaria, "Non tes collóns". mentres que os '! sua defensa. 'I' "Dexenerado". viveiros consti- Por iso eu pido que ma ta tuim urna fonte desde aquí que querer ser "Mamón". "Eso no me de ingresos tanto os parti­ galega e lo dices fuera". O continuada. Ademais os poucos culares na sua popular Otero Novas empregados generados pelo defensa. Por universitária, complexo hosteleiro seriam cu­ iso eu pido des­ chegou a sinalar, no bertos por trabalhadores espan­ de aqui que está escrita debate dunha nova lei hois que viriam a nossa Pátria a tanto os parti­ integramente quitar-nos o trabalho aos gale­ culares como sobre o branqueo de gas e a estragar a valiosa rique­ aquelas institu­ en español cartas, que "o governo za ecológica e paisagística da cións vencella­ quere criar unha fermosa ilha de Carril.• das coa defen- sa do galega - Ges tapo". Extraña APU A Mesa Pota que os próprio médias (0 SALNÉS) Normalización Linguística, os madrileños se Servizos de Normalización Lin­ güística das tres Universidades, escandalicen, en O galega e os sindicatos de estudantes (en cámbio, cando algo embargo por cada paso avanza­ lucia, ... ) e ven de aparecer hai concreto os CAF, pois os cutres do, semella que recuamos outros poucos na Galiza (en Xaneiro non están moi comprometidos), asi sucede no a Universidade ou ben grupos como Galiza No­ parlamento galega. tres. O motivo da miña denúnica deste ano). Eu imaxino que a Quera denunciar outro desprezo é a recente aparición nas distin­ sua edición en Catalunya estará va ou as Mocidades Galeguis­ Como dicia un crego máis ao noso idioma, neste caso tas faculdades dunha revista feita en catalá, mais a utilización tas- envíen cartas ou chama­ "porco, suena mucho no eido universitário. As tres Uni­ chamada Gaceta Universitaria, do español neutro país cunha lín• das de protesta ás redaccións versidades galegas -Santiago, que mália querer ser galega e gua de seu como é o caso da de Gaceta Universitaria en San­ peor que puerco". Vigo e A Coruña- recoñeceron universitária, está escrita integra­ Galiza, supón un desprezo e un­ tiago, Coruña e Vigo, exixindo o o galego como o seu idioma ofi­ mente en español. Esta revista ha aldraxe para o idioma galego. respeito ao idioma galego e o cial e compormetéronse á sua está editada por unha empresa Ao parecer, unha das razóns pa­ seu emprego nesa revista.• normalización; cada unha delas con sede en Madrid e con im­ ra isto é que "altos mandos" das conta con cadanseu Servizo de plantación neutros pontos do Es­ redaccións galegas desta revista FERNANDO PEREmA Os pescadores Normalización Lingüística. Sen tado español (Catalunya, Anda- non entanden o galega (¡ ¡ ¡), e ( SANTIAGO DE C OMPOSTEIA) franceses fo ron a París e esnaquizaron urna terceira via, que resultaria Nós, os lusistas "raivosos" (que ticam , aceitando os organismos o mercado central de Proposis;ao urna soluc;áo híbrida, pois náo é náo renunciamos aos nossos ide­ públicos, sitos no território da Co­ possível urna concilia9áo entre filo­ ais , náo partidários de "pasteleos" munidade Autonóma da Galiza, os peixe, voaban as de Lei Lusista sofias normativizadoras diametral­ consensuados mas verdadeira­ escritos apresentados em tal nor­ caixas de turbot mente opostas, da mesma maneira mente conciliadores) , de estar no ma, permitindo o seu ensino desde (rodaballo) e a algun Na procura de urna concórdia entre que náo é factível urna concórdia Parlamento de Galiza, teriamos o ensino primário e subsidiando as reintegracionistas e isolacionistas entre partidários da escravatura e defendido com esta ordem alterna­ produc;óes científicas e literárias 2 garda pegoulle nos sáo laudáveis os ofícios mediado­ propugnadora da emancipac;áo dos tiva excluinte: 1 / Que o Parlamen­ feitas nessa norma lusófona. res do Bloque Nacionalista Galega, escravos, entre defensores da de­ to estabelecera como única nor­ fuciños unha peza de de actuar a jeito de "capacetes mocracia e partidários da ditadura, mativa oficial a do acordo para a Agora, que o mercado triunfou em azuis" da ONU, na polémica entre entre favorecedores da substi­ unifica9áo ortográfica da língua todas partes, os lusistas gostaría­ maquereau (xarda). 2 isolacionismo e reintegracionismo tuic;áo do galego pelo espanhol e portuguesa de 1990. 2 / Que o mos que as autoridades autonómi­ Ao dia seguinte ortográficos, mediante urna propo­ patrocinadores da normalizac;áo do Parlamento proclamara oficiais as cas (defensoras do "laisser faire et reuníronse os sic;áo de lei conciliadora, recente­ galego, entre propagadores do bi­ normas que melhor representam laiser passer" em múltiplas facetas mente defendida ante o pleno do linguismo social galego/espanhol e as duas filoso- da vida económica e social) e os responsábeis da CE e Parlamento de Galiza, que consis­ difusores do monolinguismo social fias normativiza- democratas progressistas (adali­ acordaron reducir as tia na subsituti9áo da Disposic;áo em galego. Um possível consenso doras, a norma des da tolerancia política) fossem , Adicional da Lei de Normalizac;áo entre essas posturas antagónicas lusófona do Pro- tanto uns como outros, partidários importacións, Linguística pelo seguinte texto : resultaria um híbrido aberrante, um jecto de Ortogra- Nós, OS também do "laisser écrire'', da to­ facilitando, en "Tendo en conta que existe urna monstro de duas cabec;as, como fía Unificada pa- lusi"stas lerancia em normativa ortográfica. variedade de normativas para a es­ também o seria urna ortografia que ra a Língua Por- Nós, os lusistas, estamos conven­ consecuéncia, un crita do galego, os Poderes Públi­ utilizaria o NH mas náo o LH. tuguesa de 1 990 raivosos, cidos de que -em condic;óes de aumento dos précios. cos reconhecerám como válidas, e a isolacionista igualdade, sem a competencia durante o período de dois anos E, terceira, porque deixaram pas­ do Decreto da jánao desleal da perseguic;áo ao lusismo Xa se nota que nos contados a partir da promulgac;áo sar o momento oportuno de forc;ar Junta de Galiza ortográfico. Os cidadáos galegos desta Lei, as da Real Academia um acordo "de mínimos" de reinte­ 17311982, de 17 abandonare- dar-se-áo conta de que náo expur­ paises onde hai u ns grac;áo, de tal forma que hoje já de Novembro, gar o galego dos espanholismos Galega-Instituto da Língua Galega, mos a nossa hábitos democráticos da Asociación Socio-Pedagóxica estáo mui consolidadas as filoso­ sobre normati­ sintácticos, morfológicos, fonéti­ arraigados ás causas Galega e da Associa9om Galega fias isolacionistas e reintegracionis­ vit;áo da Língua meta final de cos, léxicos, dos que está cheio, e da Língua. Finalizado este prazo, ta "de máximos'', as quais náo Galega; para is­ continuar a utilizar urna ortografía funcionan. adoptará-se urna normativa única abandonaráo facilmente as po­ t o último, teria que só exista espanholizadora contribue para a sic;óes adquiridas, senáo veja-se a que legislar dialectiza9áo da nossa língua na­ como oficial, elaborada partir dos urna norma critérios linguísticos suministrados actitude de recalcitrante oposic;áo (quer dizer, dar cional. por estes entidades". contra esse timido e conciliador in­ carácter de Lei, ortográfica tento de reforma proposto pelo Blo­ portanto aprova­ O nosso passado sáo os cancio­ Ora bem, esta actitude mediadora co, manifestado pelo deputado, es­ da por ele mes­ totalmente neiros líricos galego-portugueses O concello de peca de ingenuidade por tres critor isolacionista, Alfredo Conde, mo) a oficialida­ e o nosso futuro é a lusofonia. A razóes: para quem os grupos que defen­ de das chama­ reintegrada. nossa esperanc;a está em reinte­ Vilagarcia acordou dem o reintegracionismo náo de­ das normas ofi­ gramo-nos na lusofonia, por esta non facer caso da Primeira, porque o Bloco Naciona­ ve m obter subsidios da Junta, ciais, de real- razáo um grupo de reintegracio­ lista Galego náo é neutral nesta senáo ir busca-los "na embaixada mente quere-la, nistas ternos o custume despedir­ petición da Falange guerra das normas ortográficas - do país que si tem essa normati­ subsanando a defectuosidade jurí• nos -imitando aqueloutra sau­ que solicitaba a da mesma maneira que a ONU náo va". Nós, os lusistas "raivosos", os dica do actual chamado decreto de dac;áo de despedida dos judeus é imparcial nos conflitos internacio­ que defendemos o acordo ortográ­ normativizac;áo (falta de mandatos ("O ano que vem numa Jerusalém instalación dun busto nais, já que, de facto, sempre ac­ fico, de 1990, concertado em Lis­ imperativos expressos, no seu arti­ libertada") de antes da cons­ de José Antonio na tua de acordo com os interesses boa entre todas as delegac;óes dos culado, para a utilizac;áo precepti­ truc9áo do Estado de Israel- com das grandes potencias-, pois utili­ países lusófonos, já náo abando­ va de ditas normas nas relac;óes esta outra: "de hoje num ano, nu­ vila. Non se sabe se za, basilarmente, a ortografía isola­ naremos a nossa meta final de que públicas). E, 32/ Que o Parlamen­ ma Galiza reintegrada".• aceitarán a de Victor cio n ista, espanholizadora, nos só exista urna norma ortográfica to­ to, suposto de náo querer reconhe­ seus escritos, o qual é já tomar tal mente reintegrada, quer dizer. cer oficialidade a norma do acordo Manuel de colocar o partido de antemáo. lusófona, que, em chegando a ser lusófono, proibira expressamente XAVIER VII.HAR Tun.Ho livre e convencidamente aceite pe­ aos poderes públicos autonómicos (VICE-PRESIDENTE DA Pelegrin. Segunda, porque propugna talvez, la maioria do povo galego, se con­ toda discriminac;áo contra aqueles AssocIA<;;A.o no mais imparcial dos supostos, virta na única oficial. cidadáos e associac;óes que a pra- DE AMIZADE GALIZA-PORTUGAL) •••••••••••••• ·QuieirQ· ANOSATERRA CULTURAL N2559 A telemática ainda non chegou á cultura galega Tres dos cinco Pontos de Información Cultural do Ministério non funcionan

• XAN CARBAllA modificación dos hábitos de con­ Galiza foi lento e a sua situación lado na Biblioteca Pública; en en 1983, actualmente non funcio­ sumo cultural. actual é moi deficiente. O primei­ Lugo abriu no 1987 e en Ourense nan, apesar de estar dotados de A revolución tecnolóxica ro PIC en abrir foi na Coruña, no no 1985. Os PIC de Santiago, meios técnicos. ainda non chegou á O calendário de instalación na 1980, estando actualmente insta- instalado no 1988 e Pontevedra, Con carácter privado, amais do cultura galega. O uso de Os PIC son unha simples terminal informática. O Corte Inglés tenos instalados en todos os seus centros (na imaxe Vigo), acceso dalguns servizos polo sis­ bases dados, mentras nas Bibliotecas, de cinco existentes só funcionan tres. ANXO IGLESIAS tema lbertex, pódense consultar os PIC nos centros comerciais de El informatización de Corte Inglés, que ten asinado un convénio co Ministério para insta­ fondos bibliográficos ou lar terrninais en todos os seus es­ hemerográficos, tabelecimentos. As librarías gale­ gas tamén non dispoñen hoxendia patrimoniais, de cine,

Na actualidade o Ministério de A própria catalogación de fondos Cultura elabora e actualiza até 37 dos séculos pasados, complexa ba e de dados de acceso público pola falla de formalización de que agrupa en cinco áreas temáti­ moita documentación, leva exten­ cas: bibliografia; património his­ déndose máis de sete anos, con tórico; cine, música e teatro; De­ problemas de estandarización de portes e Informacións culturais di­ programas, que agora xa están re­ versas. Nunha próxima reunión da saltos, e coa dificuldade engadida denominada Conferéncia Sectorial dun persoal contratado eventual­ -Ministério e responsábeis de cul­ mente.+ tura das comunidades autónomas• º 9 d~ Marzo en Valéncia, vaise estudar a posibilidade de transferir a xestión dos PIC ás comunidades DA VELLA FICHA AO DISCO ÓPTICO autónomas. x.c. ·A oferta dos Pontos de Informa­ ción Cultural constituiu unha no­ Unha visita ás bibliotecas galegas, en vilas ou avances que xa se teñen realizado. O dos xomais e revistas xa non ten máis nome vidade en anos en que os produc­ grandes cidades, dá idea da precariedade na que o da desídia. Deixadas nas mans da reedi­ tos da telemática ainda podían que ainda se moven, alleas ou dando os pri­ No discurso de investidura como presidente ción lucrativa, como se a cultura fose un obxec­ sorprender. A posibilidade de ac­ meiros pasos, ás grandes innovacións que me­ da Xunta (Febreiro do 90) Manuel Fraga fa­ to de luxo, os xomais apodrecen e desaparecen ceder a un catálogo exaustivo de lloraron a xestión e o servizo que fomecen. Os lou da criación dunha gran Biblioteca e He­ ano a ano arrombados en casas particulares ou libros (ISBN), aos fondos da Fil­ plans de actualización foron axudando no equi­ meroteca Nacional, iniciativa que ainda non vellos locais asociativos en Galiza e por toda moteca ou dos arquivos sonoros, pamento informático pero grandes servícios deu paso nengun. A simples modernización América. Un sinxelo esforzo de poucos millóns ou á programación cultural atrave­ que poden rematar co minifundismo e a disper­ das bibliotecas que xa están funcionando, a poderia conseguir que, superado o microfilme so de ordenadores, era unha novi­ sión non foron postos en marcha. A Cataloga­ procura de acordos entre elas e a facilidade polo soporte óptico, se salvase, para ben de to­ dade que coa popularización e ción de Património Bibliográfico, que cando que a telemática fornece para conectalas en­ dos, a imensa história que pechan as páxinas abaratamento dos aparatos e as finalice permitirá ás bibliotecas galegas saber tre si poden ser útiles paliativos que modifi­ das cabeceiras que acá e alá dirixiron entre ou­ novas prestacións das liñas telefó• que fondos hai e en que centro están deposita­ carían e simplificarían o esforzo de investi­ tros Rodríguez Lence, Luis Seoane ou Eduardo nicas anunciaban unha profunda dos é útil, pero vai alguns anos por detrás dos gación. Blanco Amor.+ ANOSA TERRA 20 Nº 559 -4 DE MARZO DE 1993 DI AS

fábrica e vivendas da familia Massó na localidade do Morrazo, con especial atención ao Museu BE~1'RIHE @ Marítimo, a duas importantes esculturas de pedra e á DISTRIBUCIÓNS MUSICAIS ALTERNATIVAS conservación das fachadas do actual museu e as vivendas declaradas nas Normas MÁIS DE 5.000 DISCOS Á TUA DISPOSICIÓN Urbanísticas como protexíbeis, reserva que non se contempla na Músicas recalificación de terreas da antiga • Nova xeira dos fábrica de conserva. Prémios da Crítica étni cas Os promotores desta campaña Despois de catorce anos argumentan en favor de realizar consecutivos en que a organización xestións que salven este museu, Folk e música dos Prémios da Crítica de Galicia ainda sendo de carácter privado, correu a cargo do Círculo "pois desde a sua fundación a Ourensán Vigués, con diferentes primeiros de século ven tra icional apoios municipais ou da Xunta, recollendo documentos, cartas mariñas, numerosos incunábeis, DEN, Just around the window BATILEFIELD BAND, Ce/tic Hotel CAPERCAILUE, Sidewoulk desde este ano vaise encarregar da Clósico folk escocés. C.D. Folk escocés de avangardo. C.D. crónicas de conquistadores, libros O grupo máis anovador do folk sua xestión unha Fundación actual. C.D. Alan Reid, Brian McNeill , Dougie Koren Motheson, More Duff, Mónus da Bretañ a, específicamente criada, e que se técnicos, ... no referente a Jaclcy Molard, Patrick Molord, SOig Pincock e Alistoir Russell. Lunny, Charlie McKerron, John Saich constituiu ante o notário de Lalin bibliografía; e artes de pesca, Sibéril, Jean-Michel Veillon e Alain e Donald Show. Victoriano Gutiérrez Aller. pequenos trebellos mariñeiros, Rouquette. Escócia , embarcacións e reproducións en A pretensión é darlle cobertura diferentes escalas, até o ponto de territorial galega e no patronato figurar en infindade de libros e lrlan a, están presentes Xosé González revistas especializadas". (presidente), Bieito Ledo (vicepresidente), Paulina Novo A Asociación As Lagoas sinala a Astúrias, etc. (secretário), Antón Pulido simbiose de Bueu e o Museu e (tesoureiro) e Daniel García reivindica un esforzo por manter a Ramos, Benito Montero e Xosé sua ubicación e reabertura, "non Zydeco ca jun , Maria Fonseca como vogais. Cada vemos posíbel outra solución un aportou cen mil pesetas para o mellor, desmentalala en várias património inicial. coleccións estragaría o labor de Blues, todo un século".• A woy for lrelond D. SPILlANE, Shodow Hunter WOLFSTONE, Unleoshed Música tradicional irlandesa. C.D. Folk de avangarda irlandesa. C.D. Novo folk dos Terras Altos No obxecto da nova fundación Con P. Browne, T. ni Dhomnhaill, Con A Dreman, J. Deloney, T. Molly, do Escócia. C.D. cultural consta "darlle pulo e C. l.ennon, M. Molloy, P. O'Brien, P. Moran, M. O'Connor, K. Gladcin, D. Chisholm, Siuart Eaglesham, Struai Country, favorecer a cultura galega en xeral • Língua e Literatura M. O'Connor, T. Peoples ... PJ. Curtis, C. Moore. Eoglesham, !van Drever, A. Murroy e e, en particular, o fomento das Allan Wil500. artes plásticas, etnografía, Os dias 12 e 13 organizadas pola Novas socioloxia e economía, campos UTEG e a ASPG teñen lugar en para os que a Fundación prevé a Santiago as ID Xomadas de convocatória de prémios Língua e Literatura, que serán tendéncias anuais".+ inauguradas cunha conferéncia de Música

galega

ARCHETYPE A. STIVELL, Trema 'n inis The ANDREW CRONSHA W CD tradiciona l Folk de avangardo do Bretaña. C.D. Un clásico da música do mundo Música fo lk de oovos tendéncias. C.D. J. Molard, C. Lemaitre, F. Landreou, celta. C.D. Con June Tabor, Rory Mclead, Ric Y. Rouget, P. Lecompte, P. L.emou, Sanders e Marti n Simpson entre H. Bertho e T. Moreau. outros.

Detención de labregos en Castilblanco de Díaz Casariego en Fontes da Memória. • Fontes da Memór.ia Francisco Pillado, "A evolución STRAKAL do teatro galego nos últimos Folk da Bretaña. C.D. Publio Mondejar ven anos". Durante tres dias Allain Didier, Lahais lhierry, Lambierge Frédéric, Lemou Pierrick apresentando itinerantamente a impartiranse 30 seminários que exposición fotográfica ''As Fontes contan coa participación de Manuel Rei Romeu, Manuel FAI O TEU PEDIMENTO POR CONTFSTADOR OU Enviará BELTAINE Desexo recibir gratuaitamente o catálogo da Memória", que recolle imaxes A MEDIO DESTA TARXETA Apartado 8282 VIGO 36200. TeU. (986) 47 26 94 BELTAINE 0 de todo o estado do periodo de Forcadela, Marga Romero, Francisco Rodríguez, Miguel 1900 a 1936: retratismo, NOME ...... APEUDOS ...... pictorialismo, documentalismo, Mato Fondo, Carme P. Sanjulián, Ramón Nicolás, Xosé Ramón fotoxomalismo e as vangardas son ENDEREZO ...... C.P...... Pena, Femán Vello e Anísia algunhas das divisións desta TELÉFONO ...... POVOACIÓN ...... Miranda entre outros e contarase exposición, que conta na nómina coa preséncia dos escritores Titulo Titulo litulo de autores seleccionados con Manuel Maria, Xosé Neira Vilas e vários galegos: Ferrer, Pintos, DEN, Jusi around the window ....••••••...•••• O AWAYFORIRELAND ...... 0 STRAKAL ...... 0 Uxio Novoneira. BATlliRELD BAND, Ce/tic hotel .••••. ...•••• D. SPIUANE, Suárez, Pacheco, Caamaño ... 0 Shadow Hunter ..•••••.. ••••... O The ANDREW CRONSHA W CD ...... 0 CAPFRCAilllED, Sidewaulk •.•...••••..• .•••• O ARCHETYPE ..••• •...... ••....••••....•.••. 0 Nestes dias está aberta na Casa No terreo da língua intervirán WOLDSTONE, Unleashed ...... 0 A. STNfil, Trema'n inis ••...... ••••. ...••••. 0 das Artes e a História de Vigo.• Xoan Costa, Manuel Amor, Pilar Forma de Pagamento: García negro e Carme Hermida, O Ingreso en Caixa Postal O.P. Vígo D Ao recibo do pedimento O Pago domiciUado. Para pagamento domiciUado en banco ou realizándose unha mesa redonda N2 de Conta: 18.539.973 (Contrareerrmlso). caiJca cobrir os seguintes dados: •Salvar o Museu sobre a aplicación da Lei Enviar fotocopia do ingreso. Normalización Lingüística nos Marítimo Massó seus dez anos de implantación na BANCO/CAIXA ...... Nº CONTA/UBRETA ...... que intervirán representantes do TITUlAR DA CONTA/UBRET A...... A Asociación Cultural As Lagoas Instituto de Cléncias da Nº SUCURSAL ...... POVOACIÓN ...... de Bueu promove nas últimas Educación, da Administración e PROVÍNCIA ...... DATA ...... semanas unha forte actividade da Mesa pola Normalización para tentar salvar o património Lingüística, moderados por Atentamente (sinatura) artístico e cultural contido na Goretti Sanmartin. • ANOSA TERBA N2 559 -4 DE MARZO DE 1993 21

~ conta de libros 11

cheos de ironia, "Desentoxica­ gue mediante un equilíbrio entre a demolédora) da ironía. Ironía que Contra a ción", a outros cuxo "charrasqui­ invención narrativa e a ousadia da ás veces dirixe cara el mesmo --o llo" final remata por estragar, linguaxe e que, curiosamente, dá a xa citado relato "Desentoxica­ "Centola". Mais todos, mesmo impresión de que non existen arti­ ción". trivialidade aqueles nos que se alvisca a ideo- ficios nestes textos. Mais hai arti­ 1oxia, ou o pensamento, do seu ficio, escritura artesana, enxeño, Como escrebia o crítico portu­ autor, teñen un denominador co­ mais estes son manexados por un gués Alberto Miranda na por­ Micro topo/ania mun: son textos alleos a calquer talento nada vulgar que supera o tuense revista Letras & Letras (nº propóstio que non sexa o de escre­ artificio, o artesanato, o enxeño e 88; 3-11-1993): "Xosé Maria de X. Mª Álvarez ber. E un numerador para todos: consegue, con esta superación, Álvarez Cáccamo é um dos mais os materiais con que -me11or di­ unha grandeza, unha naturalidade, importantes, senao o mais impor­ Cáccamo to, a partir de que- están com­ unha sinxeleza que fai esquecer tante criador galego da sua gene­ postos os textos (memória, pre­ que se está perante un escritor al­ rai;ao, portador de urna ironía, nuJO~Ii=..M Microtopofania é un termo que sente e iluminación retrospectiva tamente adestrado nas virtuosida­ ora lúcida ora ternurenta, urna ~ ...... _.., "procede da metalinguaxe antro­ do pasado). O resultado non é, co­ des técnicos-lingüísticas. voz em que o lado visionário e o polóxica, que o usa para referirse mo ben se apontou na contra-ca­ lado real se amplexionam e leh a unha pequena mostra simbólica pa, un libro, páxinas dun libro, de Esa naturalidade, esa sinxeleza conferem unha grande fori;a ser­ representativa dunha colectivida­ memórias. É, en certa maneira, o que acada o clima de máxia e ma­ vida por un excelente tratamento de ou dun territorio", lese na con­ diário dun criador. Ou un cademo ravilla que parece surxir dos ob­ da língua acrescido de um lirismo tra-capa do primeiro libro narrati­ de criacións xectos, dos desenvolto que convoca, em si­ vo de Xosé Mª Álvarez Cáccamo, onde se a con tec i­ multaneo, aten.a.o e emoi;ao". Po­ A Trabe de Ouro Microtopofaní- apontan da­ mentos, dos la nosa banda só queda engadir as( 1), preci a- dos, vivén­ personaxes, que con Microtopofanias X.M. Entrega número doce da publicación mente ese é o O cias, intui­ pode facer Alvarez Cáccamo confirma aqui­ que dirixe Méndez Ferrin e edita título. O volu- cións, so­ pensar ao lo que xa se sabia: o seu amplo Sotelo Blanco. O editorial céntrase me é un con- resultado ño , pesade­ leitor que a rexistro e que é dono dunha voz no Tratado de Maastricht, inclue nas xunto de textos non é un los, leituras, ilusión que discreta -discreta porque foxe páxinas finais os documentos de variada cla- libro de a impresión cria o autor de engolamentos- e irónica. E respeitivos da FPG e BNG sobre o sificación: "es- producida é unha mera con este libro, apreséntas~ ao lei­ tema e un artigo de Sérgio Ribeiro rampas, e ce­ memórias, por un home invención tor completamente nu, sen nece­ que explica as razóns dos opositores nas, relatos, enóno ou unha mu­ do seu cale­ sidade de exibicionismos, nen li­ portugueses a Maastrich. No volume apontamentos, diário de ller que pasa tre. E non. terários, nen ideolóxicos, nen inclúese un texto inédito de Castelao, bocexos, ins­ un criador. - rapida­ A ilusión persoais, pactando co leitor - o apresentado por Carriiño Noia sobre tantáneas ... , m ente­ que cria famoso pacto autobiográfico do a crise do Govemo Giral no 1947. A prosas nacidas cruzándose Alvarez que fala P. Lejenue- para que narrativa de Castelao tamén é tema na meirande na rua co es­ Cáccamo este receba, se máis non, a ale­ dun traballo de Manuel Rosales. O parte dos casos dunha intuición critor e que está ancora­ gria estética que comunican os número inclue un traballo de semellante á que provoca a escrita a meio dun da na vida seus textos, as suas "microtopo­ Georges Labica sobre a crise do dun poema", pódese ler, tamén, na estilo que é diária .. uni­ fanias". • marxismo e a situación nos paises do devandita contra-capa. E conti­ mistura de da a unha Leste europeu e de José lglésias nua: "Fragmentos da memoria sensacións realidade na XGG sobre as rendas mínimas de persoal do autor que non preten­ visuais, tác- que se en- inserción.• den constituir páxinas dun libro de teis e mes- Xosé Maria Alvarez Cáccamo. trevén as 1) Edicións Laiovento, n2 17. Santiago memorias". Antes de entrar no li­ mo olfativas, teñen un obxectivo grandes inquietudes, os grandes de Compostela, 1992. 82 páx. 1.000 bro, xa que logo, é interesante que ben concreto: arrancar ao mundo acontecimentos do noso tempo ptas. 2) O texto que da título ao libro (páx. o leitor bote unha ollada ao que se un instante do que o autor tomou (2). O autor é inimigo do trivial, 17-18), aparte de confinnar o que se di Clásicos galegos di na contra-capa: introdiíceo, de coñecimento. por iso é un namorado do insólito, aqui, é un texto programático, pola tal xeito sinxelo e claro, no que vai mais dun insólito que se pon de cousa quizá deberia iniciar o volume. Unha nova colección de Sotelo ll 1 dentro do volume. Xosé Maria Álvarez Cáccamo, manifesto nas criacións dos ho­ Léase, senón: ''Pero ás veces ocúpan­ Blanco, fermosamente editada con 1 esencialmente poeta. é dono dun mes, da natureza, na vida cotiá, nos as tardes algunhas lembranzas e deseño de Francisco Mantecón. Nos O libro consta de 33 textos que estilo que rompe as barreiras deli­ nas pequenas cousas. Transcende ritos máis tristes e cando os convoca­ dous primeiros volumes Xosé Luís son todo o que se indica na con­ mitada da prosa e a poesia, non a pura anédota na que se basea o mos decatámonos do tempo brando Axeitos anota e comenta a poesía tra-capa. Hai de todo, como en ten senón que se abandonar á sua seu relato, ou a impresión daquel que pasou, sabemos que o riso conta­ xioso vive cada dia menos tempo, hai galega completa de Manuel António, e botica. Desde relatos que semellan natureza para criar nestes textos momento, para, sen retoricismo, noites en que nace e morre nun lóstre• noutro Andrés Pociña e Aurora López tirado de oños, "Por apoio á re­ un clima de máxia, maravilla e facer e facerse as grandes pergun­ go de insecto efémero, que o desen­ entregan o primeiro volume da poesía belión", a textos que son case poe­ (tamén) horror que paracer xurdir tas de sempre. Outras veces, sobre canto pode máis que a liberdade de rir galega completa de Rosalia de Castro, mas en prosa: "Do mar (discur­ dos obxectos, dos acontecimentos, r> feito, o acontecjmento, a anédo­ regresando a tantos dias xa tan lonxe que inclue Cantares Gallegos. A so)". De de relatos divertidos e dos per onaxes. Clima que conse- ta, bota a ollada (sempre dura e de nós". colección é dirixida por Claudio Rodríguez Fer.•

Colónias

Talasa recolle nun traballo de Enrique Carabaza e Máximo de Santos, Melina y Ceuta. Las últimas colónias, un percorrido de actualidade sobre o entramado de intereses económicos, políticos e militares que, desde a independéncia de Marrocos no 1956, até hoxe, manteñen a Ceuta, Melilla e cinco pequenas penas e illotes como relíquias anacrónicas do pasado colonial español. Moi de actualidade cando se vol ve a axitar a bandeira de "Xibraltar español".• ANOSA TERRA 22 Nº 559 -4DE MARZO DE 1993

Leituras 111 111

titucións logradas por Catalunya A xestación do v.g. a Mancomunidade do primei­ ro tércio do século XX( 1914 e pensamento ss.)." O catalanismo. tratou de dar a Macomunidade unha proxección preestatal...Aspirar a unha escola catalanista catalana equivalia tamén propo­ ñerse o fin do analfabetismo, da incultura e da falta de formación Albert Bacells, historidor especia­ profisional, e de aplicar os méto­ lizado na Idade Contemporánea, dos pedagóxicos europeos como ofrécenos unha síntese áxil e har­ os da Montesori... mónica do nacionalismo catalán desde as orixes ata os nosos dias Nos anos da Mancomunidade non (1). Trátase dunha edición amplia­ se chegou á normalización lingüís• da e en catalán do nº 36 da biblio­ tica, pero a língua catalana conver­ teca Historia 16, 1991. teuse no idioma público e adminis­ trativo. A normativización da lín• O recorrido comeza no s. XVIII, gua catalana escrita, impulsada po­ despois de evocar a sublevación la Mancomunidade, vai ter grande dos anos corenta do XVII. Bacells importáncia; a estandartización retén os datos lingüística vai simbólicos, os permitir supe­ ideolóxicos e rar o círculo es­ os políticos, trei to dunha con un bon língua pura­ senso das se­ mente poética, cuéncias narra­ e fornecer un tivas. O lector idioma comer­ entreténse e o cial e técnico O actor Jack Lemmon nunha cea da película. xogo dos volu­ manexábel, e mes deixa pa­ estimular a for­ comunicación o elemento esencial alaga o país, e non se priva de de­ tente a natureza mación dun do relato. Porén, non é o "como" nunciar como nesa sociedade - progresista, de­ Crónica mercado cultu­ está contada "Glengarry Glen paradigma absoluto do estado de m oc r ática, do ral que cubre Ross" o que aquí máis interesa, benestar- xa ninguén ten diñeiro, nacionalismo toda Catalunya, da crise senón que o que dá importancia a xa ninguén rende culto ao consu­ catalán. para convertela fita é o "que" estamos a ollar. mo porque ninguén pode comprar en Catalunya­ nada (fanno só os "tolos" ou os De entrada( p. cidade, e que Partamos da base de que Mamet é 36) dáse como Éxito a calquer que gostan de "receber vendedo­ se proxecta so­ un autor teatral pouco convencio­ superada a teo­ res"). Os nosos protagonistas (que bre o resto dos prezo nal e crítico, irónico e inconfor­ ría dunha orixe son os vivos retratos do que pulula pa'isos de fala mista contra os usos e costumes nas ruas) empregados dunha em­ burguesa do ca­ catalana desde Glengarry Glen Ross (Éxito a cal­ do seu país. Este carácter crítico e talanismo: "Felix Cucuruli i Josep presa imobiliária, non teñen máis o focus barcelonés".(p.90) que r prezo) é un exemplo máis en certo xeito anti-americano nó• Termes, des de punts de vista ben remedio que acudir á "picaresca" dun cine parasitário da literatura, tase nas suas declaracións públicas diferents, van defensar, els anys (até o momento atributo dos ter­ Con estas referéncias quero resal­ neste caso da peza teatral homóni• e no seu traba- ceiro-mundistas) para subsitiren, setanta, la tesi deis orígens popu- tar a utilidade da obra de Bacells: ma de David Mamet. A dirección llo: "os norte- 1ars del catalanisme polític, al para non ficaren no paro e, tal co­ sistemática, moi calculada desde a do filme débese a James Foley, americanos qual només una francció de la mo se di en máis dunha ocasión óptica do catalanismo, fonte de pero o absoluto protagonismo do elexiron a un burgesia catalana, fins llavors no filme, para poder seguir co­ datos para calquera estúdio dos texto de Mamet converte ao dra­ imbécil como aliena a aquets corrent, s'hi incor­ Foley ilustra mendo (alguén pensaba, hai uns movementos paralelos. E postos a maturgo no único autor do filme, Reagan para anos, que os pesonaxes das pelícu• pora tardament". En 1886, por comparar a recuperación lingüísti• unha autoría compartida co septeto pro­ que sanease a las americanas poderian descender exemplo, e en apoio da autonomía ca, ninguén debe surprenderse en história tagonista. Estarnos aquí diante dun sua débeda pú­ algun di a solventar tan "ridículo" de. Irlanda, das tres mil firmas re­ Galiza da distáncia entre a nosa caso pouco frecuente (único?) na blica e durante onde problema como o de ter que comer collidas, o 38 por cento eran de normalización do idioma a catala­ história do cine. Que Jack Lem­ o seu govemo amosa a todos os dias?). ~breiros, artesáns, empregados .. na. Son moitos os anos der avan­ mon for recompensado polo seu esta triplicou­ decadéncia . Porcentaxe moi diferente da que taxe que esta nos leva; mais ben papel no filme como o mellor ac­ constituía as se", dixo Ma­ Definitivamente, algo está pasan­ cabe surprenderse do contrário, tor no último Festival de Venecia, met nunha en­ económico• do no cine dos USA, algo que non asembleas do dos logros do galego sen unha co­ é algo que non debe surprender a social catalanismo, trevista conce­ ten nada a ver co cine dominante, laboración institucional compará­ ninguén. Pero o que si é algo fora maiormente de o dida en Itália. norte- co cine de evasión e de gran es­ bel a do catalán. Un instrumento do comun é que no pasado Festi­ pectáculo, co cine compracente e avogados, no­ federalismo, esencial para esta normalización americana val de Valladolid fose o conxunto Tendo como de inócuo divertimento, cocine de tários e propie­ o pactismo, son os medios de comunicación. do reparto (o citado Lemmon, sostén o traba­ saída do mensaxes baleiras e ensoñdoras ... tários. Resulta que nos anos trinta había as Harris, Pacino, Arken, Spacey, llo de actores pos­ J.F.K. avisou do cámbio e Spike xa en Catalunya vários xomais en reivindica- Pryce e Baldwin) o escollido para e o texto tea­ Lee e outros optaron por escoller o No decurso das catalán; resulta que hoxe hai oito, reganismo. levar o prémio ao "mellor actor". tral, asistimos lado amargo e escuro para refle­ transforma- cións pero que ainda asi, en Barcelona, Isto é excepcionalmente raro (nes­ a unha radio- xionar sobre o seu país. Atopárno­ cións catalanis- laborais son con dous diarios en tal língua, só te caso xusto) e supón un recoñe­ grafía, cruel, nos no reverso da moeda represen­ tas tamén se se acada o 8 % de tirada destes á o cemento cimento colectivo a unha autoría realista, ácida tada por fitas tipo Pretty woman observa un pre­ beira dos editados en español. Pe­ do proceso plural que, co texto de Mamet co­ e de forte carga crítica, da catás­ ou similares e os protagonistas do dom í ni o de ro, tamén é verdade que os xor­ mo pretexto, confire a este filme formas de tra­ nacionalista trofe cotiá que se está a producir filme que comentamos, Í!JSOlidá­ nais comarcais en catalán acadan un rasgo moi peculiar: autoría co­ dición popular nos Estados Unidos, unha catás­ rios émulos de Lazaro ou Juncal, catalán. un éxito moi alto, non asi os xe­ lectiva de actores fe prémio colec­ trofe onde se aprecia o declive im­ e non da carlis­ cidadáns até agora respeitábeis e rais. Cómpre, logo, alentar a pu­ tivo aos mesmos. ta ou das reac- parábel do optimismo estado-uni­ honrados contribuintes, vense en­ blicación de xomais locais en ga­ dense e a descomposición colecti- cadeados á necesidade de vender cionárias. O federalismo, o pactis­ lega o mesmo que a dos periódi• Foley limitouse a pór a cámara pa­ mo, as reivindicacións laborais como sexa e a quen sexa, situán­ cos ¿ Cando chegará a hora dun ra ilustrar unha história onde se dose, a cada con máis frecuéncia, etc. son o cemento do proceso na­ xomal xeral en galego? ¿Cando a amosa a situación de decadéncia cionalista catalán. nos límites da subversión social multiplicación de emisoras de TV económico-social da sociedade (que outra cousa é a delincuéncia e de rádio no noso idioma? Inxen­ norte-americana saída do pos-re­ do atentado contra a proprieda­ Na obra de Bacells excusa o lector te labor e urxente, como urxente ' aganismo. N esta tarefa de me­ de, senón un acto de subver­ . galego buscar correlacións co ga­ lograr unha porcentaxe de escolas ra rotina de oficio ternos que sión social?). leguismo. Mentres certos historia­ en galego que non estexa tan dis­ recoñecerlle a Foley o acer- dores galegos son moi sensíbeis ás tante do que pasa en Catalunya, to de saber extraer aos ac­ Farian ben os historiadores influéncias mútuas de catalanismo onde se soña xa, non só no ensino tores todo o seu saber, to­ da nosa contemporaneida­ e galeguismo; non acontece o público, senón tamén no privado, da a sua riqueza expresi­ de en deterse na análise mesmo nos cataláns, pero Bacells coa superación do 50%. va diante duns primeiros deste tipo de cine que, deixa ben claro as feblezas e con­ planos que recollen o talvez mellor que o sesu­ tradiccións do catalanismo conser­ Esta obra de Bacells está editada máis breve e cativo ma­ do ensaio de calquer cro­ vador v.g. de Cambó, e podemos pola Generalitat. + tiz dramático dun actor. aprender desta obra canto babia de nista do noso tempo, Por iso, a planificación desvela á perfeizón o espellismo na admiración dos "so­ FRANCISCO CARBALLO cercana é a elexida por amargo desgarro e a que­ lidários" e doutros galeguistas na Foley, consciente de o seu sua aproximación a Catalunya. (1) Bacells, Albert, Historia del Nacio­ bradura que está a sofrir a nalisme Catalá, dels orígens al nostre uso non ser abusivo senón história contemporánea dos temps, Generalitat de Catalunya, De­ necesário potas característi• Estados Unidos e o seu Outro dos aspectos moi tidos en partament de la Presidencia, entitat cas e pola estrutura do que "american way of life". • conta por Bacells é a aportación á autonoma del Diari Oficial i de Publi­ narra que ten na forza dos ros­ cultura catalana das diferentes ins- cacions, Barcelona, 1992, pp. 265. tos do reparto e no seu poder de CELSO X. LÓPEZ PAZOS

O director do filme, James Foley. .,..

ANOSA TERRA Nº 559 -4 DE MARZO DE 1993 23

an despois nos cantares de cego. que buscar xa que non se despraza­ Morbo ron até a vila valenciana). Pergun­ Pero o que se impón, está visto, é.o tábanlle á señora que sentía ante a produto fresco, a carne de primei­ aparición dos cadáveres daquelas á galega ra. Asi acontece nos últimos dias mozas, estando ·a sua desaparecida. coa morte dunha moza en Madrid, Todo un exemplo de sensibilidade Agora que as distintas televisións cuestión prioritária para "Informe que define á perfeizón a liña infor­ se asemellan por momentos a un­ Semanal", por exemplo, ainda que mativa que coñeceu a sua apoteose ha charcutería, cando do tratamen­ non se sabe sequer se foi asasinato naqueles días, pero que ameaza to de certos sucesos se trata, a ou morte fortuíta. En certa emisora con outras xomadas de glória, ain­ TVG tamén quixo equipararse, ao de rádio o locutor afanábase por da que a resposta da opinión públi­ que se ve, a esta vocación polos entrevistar a un eminente forense, ca demostrase que ainda queda al- . rios de sangue e bágoas. O recen­ como apurando a posibilidade de go de sentido comun nos especta­ temente estreado programa Som­ regodeo informativo no asasinato. dores. As teles devecen dia a dia bras do crime parece, en efeito, Por certo que foi á nai

O caso é que o Xoves pasado deu comezo este Sombras do crime, co-producido por un xomal gale­ go que frecuentemente nos seus ti­ tulares manifesta certo gosto polo tema. A razón de ser do espazo é a , de relatar e reconstruir crirnes fa­ mosos (o prirneiro deles non nolo parecen para nada) acaecidos na ¿E vostede galego, agricultor ou gandeiro? Galiza. Polo que material, cando menos, non lle ha faltar. E o tono escollido é de- ¿Dispón de 3.000 metros nunha liberadamente sentimentaloi­ de e sensacio­ Un non ou varias parcelas? nalista, en entende o que se lle adi­ entido ¿Cultiva millo, trigo, soia viñe mái fun­ de te ción nen moti­ pr grama, vo de er ca o ou outros cereais? de alimentar o non "' morbo do tele­ por un vidente. Amén miméti o ¿Mantén vacas nodriza ou ceba xatos? de pór un grao afán de máis no hó• Se responde afirmativamente algunha destas preguntas, ten dereito ás rreo do confu­ homologar sionismo lin­ e a outra primas e pagos compensatorios da Comunidade Europea, a través da güístico, can­ cadeas. Consellería de Agricultura, Gandería e Montes. do menos no primeiro dos Galicia pode recibir dos fondos Comunitarios, axudas por importe de máis programas. Resulta que os entrevistados (os de 5.000 millóns de ptas. que facian a maior parte do espa­ 180.000 agricultores e gandeiros galegos poden ter acceso a elas. zo, por outra banda) falaban nun caste11ano acastrapado, e dubido Solicíteas. Non as deixe marcha[ moito que, de ter sido outra a dis­ posición dos entrevistadores, se ti­ vesen expresado de similar xeito. INFÓRMESE EN ORGANIZACIÓNS AGRARIAS, En todo caso un non entendo o COOPERATIVAS, CONCELLOS OU NA PROPIA CONSELLERÍA. sentido s sumidoiros da programa­ DE GALICIA rrm AGRICULTURA ción. Ainda qt,1e hai que recoñecer que cada vez se extende máis esta GANDERÍA E MONTES rede de esgotos nas que chaman u "grellas" de-programación. COLLEITE EN EUROPA A óptica do programa non difire moito da de "El Caso" ou as suas variantes "Lobatónicas" ou lobotó• micas, ainda que difícilmente a idea poida dar para moito máis. Seria distinto, ocórresenos, ter tra­ tado crimes ou sucesos xa ben ver­ nizados pola história, dos que saí- A NOSA TERRA 24 Nº 559 -4 DE MARZO DE 1993 G~~O Traduciu a euskera a Novoneyra e Manuel António Koldo Izaguirre 'O escritor que escrebe en euskera non o fai por cartas, o calé unha vantaxe'

• DANIEL LAZARÉ non vimos nas traducións das mans das multinacionais, non te­ De Koldo Izaguirre, rnos un suporte publicitário que poña nos quioscos a nosa literatu­ gipuzkoano de Pasaia, ra, entón ten que ser unha publici­ pódese dicer que dade máis selectiva, máis de boca encarna a mellar a boca. tradición do espíritu Daquela as editoriais son pouco galeuzkiano. Poi un dos receptivas? primeiros escritores Desde o ponto de vista económico bascas que se animaron si, prefiren obra autóctona. Logo a traducir obras da están as obras da literatura infantil · literatura galega o que si teñen máis saída. euskera. Ainda que Galeuzca vive do cine -a sua opera prima é "Amor Que importáncia teñen os en­ en of"- defínese como contros Galeuzca na literatura basca? escritor: "Balizko Errotem Erresuma" Independentemente da relacións (O Reino dos muiños e simpatías entre galegos e bas­ cos existe unha influéncia util, que valen) supuxo o non moi evidente, da literatura recoñecimento da sua galega na basca. Eu non creo que obra poética no Estado a obra de Celso Emilio Ferreiro sexa totalmente allea á produción español cando foi de Gabriel Are ti. Non vou dker finalista no Premio que Aresti e tive e directamente nacional de poesía. Na iníluído por Cel o Emilio, pero si que sen ibilidade afín cria­ actualidade ten ron obras paralela . A influéncia publicado máis de pode verse nos poemas "Etiopía" média dúcia de obras, de Bernardo Atxaga, na que o poética e narrativa, á ritmo é comparábel con poemas de Celso. que lle hai que engadir as traducións de "Os A obra de Manuel António influiu Eidos", "Un ollo de claramente, de feito hai pequenas homenaxes na obra lírica de Sa­ vidro", "Retrincos" e rrionandia e, se e me permite, na "Das causas de Ramón miña tamén. Lamote". A tradución de Novoneyra foi un­ ha gran surpresa, xa que era unha Qué motivacións levan a un es­ obra moi estraña, pois ninguén critor basco a traducir obras da coidaba que un lírico fose tan te­ literatura galega ao euskera? rrenal como Uxio Novoneyra. Un importante poeta ba co dixo cheo No meu caso persoal, como no de sá envexa que "e e é un libro dalguns outros escritores bascos, o que deberíamo ter escrito nós" e galego e a comunidade galega non a nível narrativo todo admiramo son algo alleo á nosa vida. Eu na­ SABELA ARIAS a obra de Ferrín. cin nun povo onde a comunidade galaico-portuguesa, re­ O produto autóctono galega tivo unha presenza moi im­ fírome á época moder­ Existe unha influéncia ten mellor aceitación Cal foi a obra galega que tivo portante. Unha comunidade ho­ na, e é lóxico e natural no mercado que a tra­ máis éxito en Euskadi? moxénea pero non por iso anea á que eu me interese non subtil, non moi evidente, d a dución. Este é un pro­ vida colectiva ou xeral do povo. só en dar a coñecer no blema xeral, non sei se "Os Eidos" foi urprendente. É meu país as obras da li­ literatura galega na basca isto acontece tamén na unha edición moi boa, á parte foi As primeiras palabras que ouvin teratura universal senón Galiza ou en Catalun­ unha surpresa e teño que sacarme na rua foron en ens~era e en caste- que tamén me parece ya. Ademais as litera- o chapeu ante a aposta e ri co que 11 ano, e case diria que antes do que debemos enriquecer a nosa lite­ A literatura galega ten aceita- / turas das línguas de ámbito redu­ asumiu Txema Aranaz, o da edito­ castellano foi o galego. Por ese la­ ratura con outras literaturas. 1 ción entre o público basco? cido ternos o problema de que rial Pamela, ao pubricar o primei­ do é algo natural. Doutra banda a •...... •...... •••••••••...... ••...... •.•••••.•..•...... •. ro, a tradución non de narrativa xente da miña idade si viveu a so­ . senón de poesia, e por riba nunha lidariedade dos povos do Estado ; Do 'Divino Sainete' á 'Esmorga' edición bilíngüe. Ten todos os ele­ español e iso tamén axuda a ache­ mentos para non venderse. garse. Tamén, e coido que, é o Dende que Gabriel Aresti tradu­ ción numerada e encadernación Galegas. Tamén hai proxectos de máis importante como escritor, un cira ao euskera o "Divino Saine­ de iuxo. A tradución correu a traducir obras de Rosalía de Cas­ O mercado literário en euskera busca, ten curiosidade, non só po­ te" de Curros e o "Catecismo do cargo de koldo Izagirre e Iñigo tro, Cunqueiro e Femando Paz. é moi limitado, nonsi? la literatura do seu país senón ta­ labrego" de Valentín Lamas Car­ Aramberri. mén pola literatura universal. vajal, as bibliotecas "euskaldu­ Na actualidade no mercado bas­ O escritor que escrebe en euskera nas" vanse enchendo de literatos Nestes intres o escritor Ramón co pódese atopar obras traduci­ non o fai por cartos, o cal é unha Tarde ou cedo un escritor basco te­ galegos, a última foi "De catro a Etxezarreta está traballando en "A das de Castelao, Manuel Maria, vantaxe, xa que só estamos os vo­ ria que atoparse, e de feito xa se catro", de Manuel António, que Esmorga" de Blanco Amor e es­ Manuel António, N ovoneyra, cacionais, os que nos gosta a lite­ atopou, coa literatura galega. Coido saiu do prelo en Novembro do pérase que estexa rematada para Neira Vilas, Paco Martín, Casa­ ratura e escrebemos xa non só pa­ que a literatura galega é moi impor­ pasado ano. O libro é unha edi- Maio, co gallo do Dia das Letras res e Ferrín. + ra salvar o idioma, senón que es­ tante e non falo ademais da lírica ...... ••...... crebemos por pracer. +

O NOSO TRABALLO SALTA Á VISTA •.SESR Esta en todas parles, destaca pala sua calidacle e sobretodo vese. ASTNEON , Como '?s nasos rótulos en aceiro, latón, metacrifato, gravado, neón e marquesiñas. ROTUlOS E SINAUZACJON INTEGRAL VIGO: Gregorio Espino, 27 (Doblada} Tell. : 37 95 21 36204 VIGO FABRICA : Estrada do Porriño a Mosende, km. 1,5 Telf.: 33 08 79 Fax: 33 65 05 Aptdo. 31 36400 PORRIÑO ANOSA TERRA Nº 559 -4DE MARZO DE 1993 25

1.450 pta

A lgrexa de Santiago. No seu ábside hei várlas figuras relacionadas coas peregrinecións. G. PÉREZ VILA 'B[anco 52Lmo1í ALLARIZ E A VIA DA PRATA

XABIER F. MATEO diante dun ttuíz ausente.

O Camiño Francés está máís que definido e consolida­ chegando a Allariz e uníndose asi á Via da Prata. Outra do. Non tan coñecida é a Viada Prata, que na Idade rota de entrada que tarnén confluía en Allariz é o deno­ 'Biografía. Média destaca, sen dúbida, entre as rotas xacobeas minado Camiño dos Portugueses ou da Rainha Santa, ocidentais. Allariz non só era etapa obrigada na Via da desde que o percorrera a Rainha Sabela de Portugal. Prata, senón que nesta vila confluian tamén outros ca­ Ademais da case póstuma coquetería de miños como o dos Portugueses ou o dos que viñan de A PRESENZA XACOBEA león entrando por Valdeorras. En Allariz proliferan reclamarse ambiguamente fillo do elegante daquela as institucións de acollida para pobres e pere­ Allariz convértese no foco da monarquía galaico-leo­ Custodio, EBA tivo outra -"que compartín grinos, mesmo habia Hospital e Leprosaria, o que ven nesa no século XI, xurdindo a vila-fortaleza. A grande demostrar o importante papel como ponto de reunión fortificación real era a mesma vila abrazada polas mu­ con Lorca"-: por nada do mundo ser un que exerceu esta vila dado o intenso tráfico de peregri­ rallas. O castelo tiña catro torres, barbacana e túnel de home do XIX. "Nacín en 1.900", mentía. nos que aqui paraban antes de seguir cara a Ourense. aguada e atalaias, en total contaba cunhas corenta to­ rres. Daquela reinaba Afonso VI e o primeiro edificio Naceu o 13 de setembro de 1.897, nonº 27 Con referéncias históricas dabondo, estabelécense ta­ relixioso que se construe é a Igrexa de Santiago, que da rúa Lepanto. Segundo a acta bautismal mén várias interpretacións sobre a sua orixe. Algunha, servia tanto ao castelo como ao povoado. A sua rudeza pre-xacobea relaciona aos dólmens atopados nas beiras decorativa fai pensar nunh tradición autóctona de reso- foi filio lexítimo de Víctor Blanco, natural da Via da Prata con carreiros utilizados áncia castrexa. O románico de impor­ da Inclusa de Astorga, e de Aurora Amor. polos nómadas na Idade de Pedra. Ou- tación con motivos decorativos liga­ F oi bautizado cos nomes Eduardo tra poderia ser o comércio qu realizaba Moi'tos dos ao Camiño aparece no presbitério o povo Tarte o. Mais coa presenza ro- e ábsides, rematados a princípios do Modesto ... mana, a Viada Prata, fabulo a obra de século XII. en eñaria, aparece perfeitarnente defini­ peregrinos da co seu infcio en Mérida, pasando por peninsulares Nesta época Afonso VII outórgalle o Asi comeza un dos capítulos da biografía Salamanca e Zamora, onde un ramal célebre Foro a Allariz e postetior­ de Don Eduardo Blanco Amor. Un estudio egue en dirección Norte e outro vai ca­ atravesaban mente Afonso X "O Sábio" mantén e ra o Le te chegando a Zaragoza. reforza a sua vixéncia. Logo o Infante exaustivo que a través de 372 páxinas e 47 Ourense Sancho nomeou á vila "Chave do En calquer caso, é na Idade Média can­ Reino de Galiza". Máis tarde, coa in­ fotos revela aspectos inéditos da vida do do acada maior impulso debido á tran­ entrando pola corporación destas terras ás posesións eximio escritor ourensán. s umáncia e á peregrinaxe mozárabe. Canda, do Conde de Benavente a meados do Artéria principal sobretodo desde que século XIV, constrúense numerosas Fermando ID conquistara Córdoba, Xa­ o Val do Sil ou casas señoriais e múltiples institu­ 1(scordos do mozo !Mosquera, én e Sevilla a meados do sécuJo xm. dos rios cións de carácter benéfico-social. quinto do 98 En canto ao nome tarnén hai várias ver­ O verdadeiramente salientábel é a pro­ Os escritos de Cesáreo Mosquera (1.876- sións: os que defenden que ven da ver­ portugueses liferación de institucións de acollida . 1.955) recollen as lembranzas da aldea, ba latina "lata", que significa "ancha". para pobres e peregrinos. Concentrán- i; nenez e alistamento como quinto para A evolución a Via Prata seria natural. A dose estas na freguesia de San Pedro, \ Filipinas, peripecias militares na Cía. de simples tradución de Via Argentea por perto da muralla e da leprosaria, esta "' Cazadores, e vida dos soldados nas Via Prata, relacionada coa grandeza da obra e o brillan­ última ubicada extramuros no lugar de San Lázaro. vilas e aldeas filipinas. Volta á Galicia te enlousado. Hai quen relaciona o nome cunha verba í. e posterior emigración a Brasil e Entre os séculos Xill e XIV fundouse un Hospício ou Iquitos (Perú) onde se establece ár be que significa "camiño". Mália o devandito, o lóxi• primeiro como barbeiro e logo co é relacionar a Via co comércio da prata, primeiro cos Hospital de peregrinos, dedicado a Hes dar descanso, \. como dono dunha das máis tartesos que expJotaron as minas de Riotinto en Huelva aloxamento ou curación. Situado na rua do Seixón, ho­ ¡;.. importantes libreirías do país. Un e que segue coa chegada de metais preciosos a Sevilla xe Ruadas Hortas, que comunica San Lázaro con San :. segundo documento é o diario de logo do descobrimento da América. Pedro e conserva na sua fachada escudo e cabaza de pe­ ,,.,,.,. operacións dende xaneiro de regrino esculpida na parte superior do portón. A escasa 1.893 ata a rendición de Manila en 1.898. ENCLAVE DOS CAMIÑOS OCIDENTAIS capacidade deste edificio fixo que se habilitase outro en casa brasonada na rua que segue a levar o nome de Rua A meirande parte dos peregrinos peninsulares atravesa­ do Hospital. O aumento da povoación e de transeuntes Os libros que todos os galegos ban Ourense entrando pola Canda, o Val do Sil ou dos obrigará en 1651 a fundar unha nova institución dentro rios portugueses. Allariz era etapa abrigada onde se da mesma área: o Albergue de San Pedro. deben coñecer!! cruzaban os camiños. A Via da Prata, tarnén chamada Camiño dos Casteláns ou Camiño Mozárabe, viña des­ A Irmandade de San Lourenzo criouse no ano 1691, de Sanabria, pasaba polo Padomelo, A Gudiña, Laza, sendo o seu obxectivo socorrer aos pobres necesita­ dos, e tiña a sua sede ao carón da Igrexa de Santiago. NIGRA IMAXE S.L. Vilar de Barrio, Xunqueira de Ambia e Allariz. Logo seguia por Santa Mariña de Augas Santas, Ourense, r Oseira, Lalin, Carbóeiro, Pico Sacro e Santiago. Os ca­ Existiu tamén unha institución de auténtico crédito Teléfono: (986) 49 05 57 - 29 60 49 VIGO miñantes que viñan de León seguindo o itinerário de agrícola, denominada "Paneira" ou Monte de Piedade, Valdeorras penetraban en Ourense polo Val do Sil, que funcionou entre os séculos XV e XVIII.+ ANOSA TERRA 26 Nº 559 -4 DE MARZO DE 1993 axenda O trinque Verbas cruzadas Teatro

HoRIZONTAIS: 1- Moño de cabelos que se recollen na 1 2 3 4 5 6 7 8 _9 X) ti Galileo cabeza, plural. 2- Afuxento, escorrento. Espritou, ba­ Galilei rruntou. 3- Nome de letra grega. Fillo de Laio e locasta 1 Até 31 de Marzo, ás 19 h. Luns, que matou ao seu pai e casou coa nai. Símbolo do Ne­ Martes, Mercores e Xoves, e ás Música ón. 4- Certa preposición. Cociño ao forno. Mil cinco­ 2 centos un. 5- Vivenda, lar. Vogal gorda. Móvese por 21 h., Venres e Sábados, no Au­ peso, dun punto superior a outro inferior. 6- Símbolo do 3 ditório da Aula de Cultura de lodo. Doce meses xuntos. Astro que nos dá luz e calor. 4 Caixa Galícia, en Compostela; Vogal. 7- Conxunto de estudiantes músicos. Mil. Rin­ con prezos especiais para estu­ gleiras, fileiras. 8- Muller que amamanta fillos alleos. 5 dantes. Teatro do Noroeste, re­ Canle estreito no muiño. Sinto amor. 9- Preposición. presenta a obra de Bertolt Brecht, Xeira de Conxunto de causas agrupadas. Un e mil. 10- Nenas 6 un alegato contra a utilización po­ sen pais. Liga da masa. 11- Solitarias, sen compañía. 7 lítica da verdade, cun elenco de Les Luthiers por Imaxinan, supoñen. doce actores. A tradución débese Galiza. 8 a Candido Pazó e a dirección a VERTICAIS: 1- Competente, habilitado. 2- Move con for­ Eduardo Alonso. Para a reserva Chispa e humor za, sacude. Óso do brazo que vai do ombreiro ao cóbado. 9 de entradas, chamar ao Auditório 3- Voz que usa a nai para durrnir ao neno. Postura de io­ músico-social 10 de Galícia, (981) 57 38 55, exten­ ga. Nota musical. 4- Xunte, ligue. Nome da nai de María. sión 230. chegado desde a Concello da provincia de Pontevedra. 5- Uso pasaxeiro. 11 Arxentina. Un grupo Osíxeno. Certa contracción gramatical. 6- Vogal. Prefixo de igualdade. O Báltico é un deles. Cen. 7- Miope, curto Saxo Tenor xa clásico de de vista. Consoante. Aparvado, simple. 8- Dise do home Teatro do Aquí, representa a feo e peludo. O laranxa é un deles. Sobriño de Mahoma.- SOLUCION AO ANTERIOR: Fogosidades. Arado. Izara. Ld. imprescindíbeis obra de Roberto Vidal Bolaño, no 9- Cincoenta e mil. Converte en láminas un metal. O un e Aloxo. Mi. Eee. Oco. Cor. Coxa. A. Xes. E. Ovo. Can. C. sutilezas.+ o cincocentos. 10- Adverbio de lugar. Compañeira ínti• Medo. E. Nomo. Eco. Ano. Sar. No. Arela. Rr. Tallo. Al­ Teatro Principal de Pontevedra, ma. 11- Transpirei, botei suor. Suben ao cume. mea. Orla. Asinan. 5, 6 e 8. Convocatórias Anúncios de balde Curso de recicla­ co, para elixir o cartel Co gallo dun inquérito sobre aspectos Chamar ao (986) 22 44 57, de 11 a 13 que anunciará a XV Se­ da burocrácia e o seu vencellamento có h. e de 15 a 21 h. xe mana de Cine de Autor uso do idioma preciso información de O Colectivo de Educación de Lugo. Está dotado con funcionários/as: -Que tiveran proble­ Fanse gravacións de publicidade e Meioambiental (CEM), orga­ 125.000 pta. e o prazo de mas no seu posto de traballo polo uso montaxes musicais para festas, espec­ niza un curso de reciclaxe e presentar os traballos re­ do galega frente ao castelán ou frente táculos, megafonia mobil, etc. (986) de fabricación de xoguetes a ma ta o 15 de Maio. Os ao galega da Xunta. --Que sexan caste­ 29 30 48. partires do lixo que empeza 6 orixinais mandaranse ao lán falantes, mais que estexan nos cursi­ de Marzo na Coruña, e será Apartado 155 de Lugo. ños de galega (experiencias, espectati­ Rapaces e Ecoloxia. Somos un grupo impartido por Fran Brea. O vas). -De galegas e castelán falantes, de nenos e nenas, entre 8 e 10 anos, in­ curso artellase en 2 partes, en qué situacións falan galego ou caste­ teresados pola Natureza e conserva­ unha primeira de análise dos Prémio de lán e cal é o uso do galega no seu ámbi­ ción do meio ambiente. Publicamos impactos ambientais orixina­ periodismo to de traballo? Máximo 5 follas, incluir unha revista, O Merlo, da que acaba dos polos residuos sólidos e Compostela 93 dados persoais. O meu enderezo é: Da­ de sair o número 3. Gostarianos coñe­ urbáns; e unha segunda que O Consorcio de Santiago vid Casado-Neira. TNT 9 A 602. 40740 cer rapaces aos que tarnén lles preocu­ trata da elaboración de xo­ convoca o prémio para Jyvaskylii. Suomi-Finlándia. pe a Ecoloxia e que, sobretodo, no guetes. Máis información no traballos publicados entre mandaran causas para publicar na re­ (981) 26 56 40. Jardim de Santa Bárbara, na Universidade de Braga. o 1 de Xaneiro e o 15 de Véndese ou alugase o pub "Ponto e vista (debuxos, notas, artigas ... ). Bru­ verán, en vários niveis (básico, méio e Setembro, que teñan a Compostela por coma" de Cangas. (986) 30 02 62. ño Fraga Bugallo. Rua das Bolboretas, Campamento avanzado). O curso de verán realizara­ protagonista. As cópias hanse presen­ 2. Montrove-Sta. Cruz. 15.173 Olei­ se durante o mes de Xullo, consta de tar, antes do 30 de Setembro de 1993, Clases individuais de: harmonia ros. A Coruña. (981) 63 70 83. ..) no rio Tea 20 horas e abrangue temas como a (tradicional, analítica), formas musi­ A Asociación Xuvenil de Animadores na sé do Consorcio de Santiago (r/do composición e conversación, no nivel cais, solfexo, piano (grao elemental). Vendo barco veleiro Taylor 50, 5 m. Socioculturais de Orballo, vai levar a Vilar, 59. 15.705 Santiago), cunha cer­ básico, e lingüística, literatura, cultu­ Preparación de exames de Xuño e Sep­ de eslora, 3 velas (2 foques, 1 maior), cabo, en Semana Santa, un campa­ tificación do meio onde se publicou. A ra, história e xeografia no nivel avan­ tembro. Profesor titulado. Dirixirse a: 1 motor Mercury de 4 cv., pala abatí• mento de catro dias (do Xoves 8 ao dotación económica ascende a zado. O curso anual vai dende o 18 de Eduardo de 14 a 16 h. R/ Torrecedeira bel e lancha neumática por 250.000 Domingo 11), na ribeira do Tea (Riba­ 2.500.000 pta. Outubro de 1993 a 28 de Maio de 13, 6º B. Vigo. Ou deixar recado no pta, con documentación. Perguntar por detea, Ponteareas). As idades dos par­ 1994. O aloxamento pode percurarse (986) 43 58 93. Chacón, no (986) 26 25 30. ticipantes van dos 8 aos 9 anos. No IX Concurso coa colaboura da Universidade do campamento preténdese que os nenos Minho, que enviará unha lista de pre­ Internacional Nativo imparte aulas de portugues A todos os interesados na criación tomen contacto coa natureza a traversa zos a quen a precise, en residéncias de conversa~ao. Telefone: 57 21 74. dun cine-clube en Vigo, co obxectivo de excursións, xogos e outras activida­ de Piano Cidade universitárias ou botéis e pensións. Os Santiago de Compostela. Filipe. de poder ver as películas no seu máxi­ des. Os que dexesen participar teñen prazos de inscrición van: Para o curso do Ferrol mo estado de pureza, para acadar un­ que dirixirse á Asociación Xuvenil Or­ de verán até 31 de Marzo, e para o Para concursar hai que remitir as soli­ Véndese amplificador Peavey e Me­ ha paixoal afeizón. Dirixirse a: Cine­ ballo, apartado de correos 8.259- curso anual até 18 de Outubro. Máis citudes, antes do 20 de Marzo, á Se­ trónomo Wittner. 30 38 58. Cangas. C I ube Lumiere-Vigo, (pub Carpe 36.200 de Vigo, rua Velázquez More­ información no (07-351-053) 67 59 97 cretaria do IX Concurso Internacional Perguntar por Padin. Diem) r/Barcelona, 37 interior-local 3; no 9, Baixo, de 6 a 9 da tarde Luns, ou 67 63 76. Fax (mesmo código): 67 de Piano Cidade de Ferro!. Negociado ou ao (986) 43 67 73 de 15 a 17,30 h., Mércores e Xoves. (986) 22 43 63 e 63 87. de Cultura do Concello de Ferrrol. Merco bicicleta estática usada. (986) perguntar por Fran. 37 97 57. O prazo de inscrición remata Praza das Armas, s/n. 15.402 Ferro!. 85 62 OO. Perguntar por Chicho. 31 de Marzo. As solicitudes deberán incluir: partida Restaurante-tenda vexetariano Gál­ XV Concurso de nacememto ou similar, catro foto­ Viaxe a Moscova e Leningrado, or­ gala. R/Pracer, 4. Vigo. TI: 22 14 17. Cursos de Deseño Gráfico grafías recentes de pasaporte e unha de ganizado pola Asociación Maximo Amorosa cociña caseira. de Língua Portuguesa Fonmiñá 9x12 cm; currículum vitae, carta de re­ Gorki, do 3 ao 11 de Abril (Semana comendación de un ou máis músicos Santa), por 86.000 pta. Comprende Véndense cruceiros e demais traballos A Universidade do Minho, oferece O grupo cinematográfico Fonmiñá, con­ de recoñecido prestixio con a direc­ avión, hotel, visitas, espectáculos, etc. en pedra. (986) 70 23 02. • cursos de portugués tanto anuais e de voca o XV Concurso de Deseño Gráfi- ción de estas personalidades e partitu­ ra das obras a interpretar. O 12 prémio inclue 1.000.000 pta e várias becas; o Actos r------, 22 500.000 pta e dous recitales e o 32 ANOSA TERRA 250.000 pta. Máis información nos te­ léfonos (981) 35 54 38 Extensión 68; Semana de Cuba progama ou calquer outra infor­ á venda en Bar~elona en: (981) 35 75 18 e Fax (981) 35 34 91. A Semana de Cuba en Ourense, mación dirixirse a: Casa da Xu­ ventude de Ourense, r/ Celso Emi­ •Quiosco Colón, Ramblas (frente ao 2) que vai do 8 ao 13 de Marzo en Certame de Fotografía vários puntos de Ourense, é unha lio Ferreiro, 27. (988) 24 99 30. O Quiosco Principal, Ramblas - Prac;:a do Teatro no Mundo do Traballo iniciativa coordenada polo clube • Quiosco Mundo, Ramblas 44 Organiza a Fundación 1O de Marzo. Po­ cultural Alexandre Bóveda, para Diada Clase den participar tanto profisionais coma dar a coñecer as diferentes realida­ Traballadora Galega O Quiosco Palou, Ramblas - Hospital des da vida cubana. O programa afeizoados, serán validos todos os moti­ A Fundación 10 de Marzo, orga­ vos que recollan aspectos relacionados inclue un colóquio con Xosé Neira • Quiosco Parisien, Ramblas (frente a SEPU) niza con motivo do dia 1 O de Mar­ co mundo do traballo tanto desde un Vilas e Anisia Miranda; unha me­ zo tres mesas redondas na Faculta­ O Quiosco Canaletas, Ramblas de Canaletas, 129 plano estritarnente laboral (condicións sa redonda na que participarán, de de Ciencias Políticas da Uni­ de traballo, desenvolvemento técnico, moderados por Xosé Mª Carballei­ • Quiosco Zurich, Prac;:a de Catalunya, 1 forza do traballo, etc) como social (or­ versidade de Santiago. Dia 8, Ra­ ra, Miguel Cancio, Xerardo Conde ganizacións sindicais, conflictividade, fael Barez falará do marco xurídi• O Quiosco Mario, Portal del Angel, 1 O Roa, Anxel García Seoane, Ma­ etc). O participante deberá presentar tres co das relacións laborais durante nuel Martín e Xulio Rios. Inagura­ • Quiosco Diputación, Paseig de Grácia, 19 fotografías en branca e negro e/ou cor, o o franquismo e Xosé Vilas No­ ranse várias exposicións: Máis de tamaño das fotos andará entre os 18x24 gueira do modelo do estado fran­ O Quiosco Valéncia, Paseig de Grácia, 53 1.000 cromos cubanos de 1925, cm e os 30x40 cm, montadas nun cartón quista. Dia 1 O, Agustín Moreno ha de 40x50 cms co título e o lema do con­ pintura cubana da man de carios • Libraria Drugstore, Paseig de Grácia, 71 tratar O sindicalismo hoxe. Pro­ x unto no dorso. Os envíos levarán un Uribazo, humor gráfico, fotogra­ blemas e perpectivas. O Quiosco Provenza, Paseig de Grácia, 87 sobre pechado co lema, nome, apelidos fias do Che, etc. Tamén haberá e enderezo do concursante e remitiranse documentais, diapositivas, pelícu• • Libraria Rail Press, Estación Sants, Vestíbulo antes do 8 de Marzo a: Fundación 1O las, festas con música cubana (a Acto en memória de Marzo. R/República do Salvador, O Libraria Divers, Estación Sants, Vestíbulo organización pede aos asistentes á de A. Portela Paz 15-52• 15.701 Santiago. Os prémios ou­ •Quiosco Álvarez, Riera Blanca, 1O {xunto ao Camp Nou) torgaranse nun prazo de 15 dias e serán festa que leven algun produto sa­ O acto académico terá lugar o os seguintes: 12 prémio 200.000 pta., 22 nitário: algodón, aspirinas, etc; pa­ venres, 5 ás 20 h. no edificio Fer­ 100.000 pta. e 32 75.000 pta.• ra mandalos a Cuba). Para peder o nández López. • ------~

'¡ ANOSA TERRA axenda Nº 559 -4 DE MARZO DE 1993 27 Música Exposicións

Sinfonietta tro Lírico Arturo Toscanini de Artes tradicionais integrado polos pintores A. Milán. Bastón, A. Portela e X. de Estocolmo do Brasil Ríos, amosa as suas obras Dia 9, ás 21 h., no Auditório de Até 24 de Marzo, de 11,30 no Ateneo Sta. Cecilia de Galícia en Santiago e dia 10, no VII Semana a 13,30 h. e de 17 a 21 h. · Mario até 7 de Marzo. C.C. Caixavigo, baixo a dirección de música (Sábados de 12 a 14 h.), na de Parvo Jarvi. Federación de Asociacións contemporánea Culturais Galegas (r/ Emi­ Disfraces O Ministério de Cultura, a Univer­ Iia Pardo Bazán, 25-2º. A do Entroido Maria]oao Pires e sidade de Santiago e o Consórcio Coruña). No Teatro Principal de Agustin Dumay de Santiago organizan a VII Se­ Pontevedra. Dia 11, ás 21 h., no Auditório de mana de música contemporánea, Xaquin Chaves Galícia. Maria Joao Pires no piano que segue no Auditório de Galí• Expón as suas pinturas Ga­ Xaquín e Agustín Dumay no violin, con cia, coas seguintes actuacións: Día lería Obelisco da Coruña. Soneira Patiño pezas de Schubert, E. Crieg e C. 4, ás 10 h., Alfredo Aracil, pro­ Oleos na Delegación Pro­ Frank. nunciará a segunda parte do seu Arturo Baltar vincial de Cultura de Pon­ discurso, as dimensións do tempo Mostra antolóxica no Kios­ tevedra. Rebecca Parris na composición musical; e ás 21 ko Alfonso da Coruña. h., Orpheus Quartett, interpreta­ Xoves 11, ás 20 h., na Casa da Conde Corbal rá obra de A. Aracil, M. Rodeiro e Cultura do Barco, concerto de Jazz Antro ido O garda-agullas de Antoni Campañá en Fontes da memória. O Museo Municipal de Ou­ Fotografias de Lalo Villar e rense acolle unha colección B. Bartók. Dia 5, ás 21 h., concer­ no Centro Cultural Caixa­ oferecido polo Ciclo Internacional Alfonso Lubián na Casa Páxinas coordenadas por de acn1icos e gravados de to da man do Laboratório de Mú­ vigo, mostra antolóxica do de Música do Barco. das Artes e a Hístória de IAGO LUCA Conde Corbal. sica Electroacústica que compren­ pintor andaluz Váquez Dí• Vigo. de obras de Polonio, Estevez, Ro­ az (1882-1969), composta Les Luthiers jo, Mosquera e Capdevilla. Dia 6, resultado da sua experién­ por 44 óleos e 23 debuxos ].M. Barón e No Centro Cultural Caixavigo: concerto de clausura no que Abel cia coma fotógrafo oficial nos que resalta a sua faceta Remedios Dia 5, ás 22,30 h., dia 6, ás 20 e Pinturas na sá da Asocia­ do Pavillón de Galícia na retratistica. L'Ensemble Vocal et Instru­ Expo'92. Priegue 22,30 h., dia 7, ás 20 h. e dia 8, ás mental Musicatreize, con obra de ción de Artistas da Coruña. 20 e 22,30 h. En Pontevedra (re­ Pintura na Aula de Cultura Ohana e Canata. As fontes de Caixa Ourense. cinto sen determinnar) dia 1 O, ás Xosé Espona Santiago Pintura na Galería Mino­ da memória II 20 e 22 h. En Santiago, no Auditó• Xa están aqui e América Até 28 de Marzo, de 11 a rio de Galícia, dia 12 ás 21 h. e dia tauro de Santiago, até o 10 Até 31 de Maio, no Mosté­ Guillermo Dias 5 e 6, ás 22 h., na NASA de 14 h. e de 17 a 22 h. (Sá­ 13 á 20 e 22,30 h. de Marzo. rio de San Martiño Pinário Socorrás Santiago. Os Resentidos, en con­ bados de 17 a 22 h. e Do­ en Compostela. A monstra, mingos de 11 a 14 h.), na Pintura cubana no Café certo para presentar o seu novo Escultura organizada pola Conselleria Casa das Artes de Vigo. A Real do Barco. A Traviata disco Xa están aqui. Prezo da en­ contemporánea de Cultura, revela a impor­ mostra, organizada polo Dia 12, no C.C. Caixavigo. A obra trada 800 pta. anticipada e 1.000 táncia do culto ao Apóstolo Ministério de Cultura, re­ Escultura española do sé­ Santiago en América. Follas de Verdi posta en cena polo Tea- pta. na taquilla.+ culo vinte en pequeno for­ corda o periodo de 1900 a do Outono mato, na igrexa Sto. Do­ 1936 en España a traverso Antón Reixa, líder de Os Resentidos. da fotografía. Fotografias de Mimiá na mingo de bonaval de San­ Encontros de Sá Aljama de Rivadavia. tiago, até 31 de Marzo, de Arte 93 10 a 14 h. e de 16 a 20 h. Castro Couso Colectiva na Sá Museum Certame de de Ferro1. Do 9 ao 23, pintura no C.C. Bill Jacklin: Caixavigo. Arte do Concello Retratos urbanos Caxigueiro de Lugo Até o 10 de Marzo, de 10 a Escultura na Galería Sar­ No siléncio O Museo Provincial e a sá 14 h. e de 16 a 20 h., no gadelos de Ferro!. Até 8 de Marzo, de 19 a 22 de exposicións do Pazo Museo do Pobo Galego. h. (Domingos de 12 a 14 Provincial de Lugo, acollen Retratos urbanos de Nova h.), Non-esculturas de as obras participantes no l Iorque do 1986 ao 1992. Diego Fancbuco, na Sá de Arte Certame de Artes Plásticas de Giráldez Caixavigo. Concello de Lugo. Até 15 de Marzo, pintura Artistas do Deza realista na Casa da Cultura Obras na Casa da Parra de Manuel Vidal Mendaña de Redondela. Santiago. Até 8 de Marzo, pintura na Pinturas na sá do Banco Nova Sá de Exposicións Galego de Lugo. Miguel G. Muñíz Daniel Caixavigo. Até 22 de Marzo, no pub Vázquez Díaz Valentín Vergara Pepa Loba de Santiago. Até 7 de Abril, de 19 a 22 Maremonte Fotografias no Casino de Miguel G. Muñíz, expón o h. (de 12 a 14 h. festivos), O colectivo de Maremonte, Mugardos.+ Orne Publicacións Televisión A Ollada Bautista, José Suarez, Carlos A tempo Peggy Sue Casou II Lemos, Félix Fernandez, Aní• Está á venda o nQ 15 de Revista Comarcal de Monterrei A Luns 8, en Telecinema Cinemat gráfi a bal Vela e Eugenio Domingo. Tempo, que edita a A. C. Monterrei de Verin. A Tempo mella­ Ciclo de cine no Salón de Ac­ da TVG. Francis F. Cop­ ra visibelmente tanto na sua presentación coma no seu contido, pola dirixiu este filme to do Colexio Maior Univer i­ mercede a un maior número de colaboradores que dan máis tário Fonseca. Dia 10, Mérco­ Cine e meios no 1986, para o que con­ pluralidade en temas e pontos de vista, sen renunciar por su­ tou coa. interpretación res, á 21,30 h., pa an Disper­ de comunicación posto ao sentido crítico que sempre tivo. O Consello de Redac­ sión de John Ca savettes. Ciclo organizado polo CGAI. ción, fai un chamamento a todas as persoas do país, e en con­ de Kathleen Turner, Ni­ Os pases son ás 20,15 h., na sá creto das terras de Monterrei e O Bolo, para que envíen os seus colas Cage, Barry Miller do CGAI. Dias 8 e 9: Cidada­ traballos e propostas ao apartado 37 de Verin. e Catherine Hicks, entre Ciclo Manuel Mur Oti outros. Ciclo organizado polo Centro n o Kane, de Orson Welles. Galego da Artes da Imaxe Dia 12: Lua nova, de Howard O Papel Hawks. Ven de sair O Papel, elabo­ (CGAI), que oferece películas rado en papel ecolóxico po­ The firm dirixidas por Manuel Mur Oti, lo colectivo de educación C) Venres 12, en Segunda as proxeccións teñen lugar, ás Cine de avangardas ambiental Papaventos, que Sesión da TVG. Estrea 20,15 h., na sá do CGAI (r/Du­ En Ourense, no Salón de Actos tenta achegar a traverso de televisiva desta película rán Loriga, 10, baixo. A Coru­ da Bilioteca Pública ás 20,30 h. textos e debuxos á proble­ que dirixiu Alan Clarke ña). Días 4 e 5: Ceo negro, A nova Babilónia de G. Kozint­ mática do papel, consecuen­ PaµeL para a televisión britá­ 1951. B/N. Con Susana Cana­ sev e L. Trauberg, 1929, odia 5. cias ecolóxicas e alternati­ nica no 1988. No repar­ vas. Papaventos oferece o les, Femando Rey, Luis Pren­ O sangue dun poeta, de J. Coc­ to destaca Gary Old­ des, Inés Pérez, Teresa Casal e teau, 1930. Marañas no serán libro de balde a todos as es­ colas e persoas que o solici­ man, protagonista do Julia Caba coma intérpretes. de M. Deren, 1943, odia 8. So­ ten a: Papaventos Educa­ I Drácula de F. F. Cop­ Di as 1 O e 11: Condeados, ños que o diñeiro pode mercar ción Ambiental. Avda. Por­ ~~---~· .~ pola e de Sid e Nancy ~ i~ 1953. B/N. Intérpretes: Aurora de H. Ritcher, 1947, odia 9. + tugal, 16. 27.500 Chantada. I de Alex Cox.+ A n CONSELLERÍA DE CULTURA EXUVENTUDE Director: Ruado Príncipe, 22, planta baixa Alfonso Eiré López Apartado postal 1371 (36200 Vigo). Presidente: Tel.: Administración, Subscricións Francisco Carballo e Publicidade (986) 43 38 30*. Empresa Xornalística Editora: Redacción (986) 43 38 86 - 22 24 05. Promocións Culturais Galegas S.A. ANOSA TE Fax (986) 22 31 01.

O telepick, unha terminal telemática, paga cuota mensual TRES EN RAIA A televisión interactiva, unha De galegas e xibraltareños posibilidade de diálogo coa pantalla •CARLOS MELLA el. • AMANDA ÁLVAREZ

Desde hai várias semanas en de rematar o debate parla­ a programación televisiva V m entári o sobre o paro. Non superpón nalguns espácios prestei moita atención aos argumentos, "programa interactivo". Ao se é que os houbo, pero si me decatei, unha vez máis, dalgunha piroladiña, tempo anúnciase dalgunha desas marxinalidades que intensamente a venda dun convén non esquecer, ainda que para aparato denominado alguns non teña maior importáncia. "telepick", que viria senda un xoguete de adultos. A Decateime, por exemplo, de que ali esbardallaron bascas e navarros, an­ publicidade resulta confusa daluces e canários, aragoneses, va­ e enganosa pois en nengun lencianos, cataláns e, posiblemente, momento se explica que o algun apátrida. O curioso do choio é adquisidor terá que facer que ali non falou nengun galega da frente a unha cuota Gal iza. mensual, estimada Xa sei, xa sei que un galega da Galiza actualmente en seiscentas non ten nada que dicer cando se fala pesetas, ademais das de causas sérias. Que vai dicer o po­ 30.000 que ten que briño! E, polo mesmo, os galegos non desembolsdar para mercar votan aos galegas da Galiza, que son mais ben rústicos e teñen un acento en o trebello. <( ¡¡; que bota para atrás. Ademais, neste w ...J finisterre non hai paro nen crise, a ~ agricultura e a indústria van que se as vindeiras semanas o o X matan e a pesca é unha fartura, que 70% da programación z N <( xa o dixo Don Manuel. E se non hai das canles da TVE converterase en interactiva, é dicer que poderá, As cadeas privadas tamén comercializan o seu sistema interactivo. Na imaxe o teletrebol da cadea Tele 5. problemas para que queremos repre­ sentantes: iso fica para cataláns ou por un sistema de comunicación paralelo, poña deste instrumento só ten que mar­ Sondaxes de opinión. Cando sexa reque­ canários, que como teñen partidos de rido o televidente poderá emitir a sua opi­ fornecer informacións ao espectador e es­ car no seu mando a resposta correcta, seu , se non talan e peden, xa me di­ te ter un certo grao de actividade frente tendo meirande vantaxe sobre os que, nión sobre cuestións de actualidade ou rán vostedes que fan. 1 ) ao aparato: realizar compras, obter infor­ cargados de paciéncia, pelexan na pro­ interese xeral, segundo un esquema de macións da programación, responder per­ cura dunha liña libre para gañar cartas perguntas, esquema pechado que se po­ Ao remate saín a tomar unha copa. de prestar a fácil manipulación. guntas ou participar en concursos, son as en poucos momentos. Claro que as per­ Non por nada, pero é máis doado fa­ limitadas ofertas iniciais. A experiéncia pi­ guntas pouco teñen a ver coa intelixéncia cerse o parvo cando se teñen unhas loto realizouse durante a transmisión dos ou nível cultural do espectador. Concursos. Mercé ao novo trebello pó• tazas. Xogos Olímpicos en 600 fogares. dense contestar perguntas en tempo real (xusto cando se formulan) ou participar Mercado televisual E atopei un galega moi alporizado desde a casa no desenvolvemento do Pagar para xogar coa televisión porque os xibraltareños non queren A oferta inicial deste sistema ten várias próprio programa. ser españois: segundo el haberia que En Febreiro do 92 a Compañia da RTVE modalidades: telecompra: os espectado­ invadilos e rematar con esa vergoña asinou contrato con Interactiva Televisión res podarán mercar aqueles productos Información. O telespectador recebe, se nacional. SA, unha compañia que adquiriu a paten­ que sexan oferecidos através da canle quixer, información complementária á te americana do sistema e que estima da TV, xa sexa en espácios publicitários que aterece un programa no mesmo mo­ - Estamos a oferecerlle a autonomía en douscentos mil aparellos a venda e ou en programas dedicados a pé feíto a mento no que se emite. Os programas ti­ e nen por esas! -díxome erguéndose po serian os de información metereolóxi• expansión do sistema. Para formar parte esta actividade. das cuñas. Nen sequer aceitan ser ca, gastronómica, telexornais , resultados do recén criado colectivo de interactivos unha nacionalidade histórica. hai que mercar a terminal que dispón dun Mercar a distáncia. A compra pode reali­ de xogos, lotaria e información da Bolsa. mando con teclado e unha pequena im­ zarse despois de ter consultado un catá­ Se o usuáriuo reclama esta información - En fin, -coidei eu para min- os presora, en conxunto do tamaño dun pe­ logo tradicional, ou ben un vídeo-catálo• chegará á sua impresora como un fax. galegas tampouco queremos ser na­ Seguramente esta posibilidade vai ser queno ordenador de colo. Despois, e da­ go. Os productos son identificados cun cionalidade histórica, e non pasa na­ do que a conexión realízase atraveso de código determinado que o usuário indica das máis empregadas. da. Nen pode pasar, que invadidos xa fio telefónico, terá que abonar 600 pese­ despois de teclear no mando o seu códi• estamos.+ tas ao mes. go de seguranza. A Unidade Interactiva A televisión a cor, os mandos a distáncia e Universal (telepick) imprime a data e es­ a tecnoloxia dos vídeos caseiros topan un Por se os concursos non ahondasen nas pecifica o prazo no que se enviará a mer­ novo aliado -despois da escasa introdu­ distintas canles, tanto públicas como pri­ cadoria. Nun futuro podarán realizar ase­ ción do teletexto, precedente no diálogo vadas, a televisión interactiva vai propor­ made servizos bancários a domicílio, ven­ espectador-televisor, a un novo elemento VoLVER Ao REGO cionar unha maior rapidez á hora de ga­ da de entradas de sás de cine e teatro asi de fogar que amarre ben ao público ás ñar prémios, pois que o usuário que dis- como colectas e recadacións benéficas. butacas. A televisión a cada custa máis.+

metade dos ingleses, segun­ A do un inquérito recente, prefe­ riría viver noutro país. Decíase en tempos que os británicos tiñan a se­ guridade de que cando chamaban ás cinco da mañá era o leiteiro. Agora o 95% da povoación considera que é perigoso andar pala rua de noite. O asesinato de un nena de dous anos por dous de dez resultou un símbolo. Pero ainda foi pior: os nenas viciños querian linchar aos dous culpábeis. Nas escalas públicas do Reino Unido hai pingueiras e os país dos cativos están no paro. "Xa non eremos nas institucións nas que sempre confiara­ mos" declaran á prensa vellos ingle­ ses de orde. Orde e un Estado forte era a consigna de Fraga cando cha­ maba a imitar a Margaret Thatcher. Velaí o resultado. •