DOCSLIB.ORG

Echa Przeszłości 9/2008

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Echa Przeszłości 9/2008 2 Spis treci Rada Redakcyjna Stanis³aw Achremczyk, Daniel Beauvois (Pary¿), Tadeusz Filipkowski, Stanis³aw Gajewski, Stefan Hartmann (Berlin), Zoja Jaroszewicz-Pieres³awcew, Janusz Jasiñski, S³awomir Kalembka, Marek K. Kamiñski, Norbert Kasparek (przewodnicz¹cy), Andrzej Kopiczko, Giennadij Krietinin (Kaliningrad), Kazimierz £atak, Bohdan £ukaszewicz, Jens E. Olesen (Greifswald), Bohdan Ryszewski, Jan Sobczak, Alojzy Szorc Redakcja Jan Gancewski (sekretarz), Witold Gieszczyñski (redaktor naczelny), Roman Jurkowski, Norbert Kasparek Recenzenci Kazimierz Bobowski, Wies³aw Caban Adres Redakcji Instytut Historii i Stosunków Miêdzynarodowych UWM, ul. Kurta Obitza 1 10-725 Olsztyn, tel./fax 089-527-36-12, tel. 089-524-64-35 e-mail: [email protected] http://human.uwm.edu.pl/historia/echa.htm Projekt ok³adki Barbara Lis-Romañczukowa Redakcja wydawnicza Danuta Jamio³kowska T³umaczenie na jêzyk angielski Joanna Jensen PL ISSN 1509-9873 © Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie Olsztyn 2008 Ark. wyd. 31,5; ark. druk. 26,75; pap. druk. kl III Druk Zak³ad Poligraficzny Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie zam. 722 SPIS TRECI ARTYKU£Y I ROZPRAWY Miron Wolny, Oszustwo Abilyksa fikcja literacka czy rzeczywisty symptom s³aboci polityki Barkidów w Hiszpanii w pocz¹tkowym okresie drugiej wojny punickiej? ...... 7 Marek Smoluk, Spory doktrynalne w Anglii za panowania Henryka VIII ................ 25 Danuta Bogdan, W krêgu autonomii uniwersyteckiej. Troski i radoci profesorów Uniwersytetu Królewieckiego w XVIXVII wieku ..................................................... 37 Piotr Florek, Drugi etap walki Dymitra I Samozwañca o carsk¹ koronê. Bitwa pod Dobryniczami i oblê¿enie Krom ............................................................. 61 Tomasz Kruz, Fachowiec i skradziona ³y¿ka. Z dziejów kontaktów cystersów sulejowskich z piotrkowskimi rzemielnikami w XVIII wieku ............................... 73 Tomasz Strze¿ek, Kawaleria Ksiêstwa Warszawskiego w wojnach napoleoñskich organizacja i szlak bojowy .................................................................................... 83 S³awomir Kalembka, Genera³ La Fayette przyjaciel Wielkiej Emigracji .................... 113 Daniel Beauvois, Inteligencja polska na zachodnich kresach cesarstwa rosyjskiego w XIX wieku ............................................................................................................ 121 Stanis³aw Gajewski, Biskupi Królestwa Polskiego wobec ukazu carskiego o klasztorach z 8 listopada 1864 roku .................................................................... 143 Àëåêñàíäð Ãàâðèëèí, Ìèññèîíåðñêàÿ ðàáîòà ïðàâîñëàâíîãî äóõîâåíñòâà ñðåäè ñòàðîâåðîâ íà òåððèòîðèè ñîâðåìåííîé Ëàòâèè â íà÷àëå XX âåêà ........................ 155 Mariusz Korzeniowski, Wydzia³ Opieki nad Dzieæmi Centralnego Komitetu Obywatelskiego w Rosji powstanie i pocz¹tki dzia³alnoci ................................ 165 Dariusz Tarasiuk, Polacy w radzie miejskiej Miñska w latach 19171918............... 181 Józef Smoliñski, Ochotnicy Polonii amerykañskiej podczas wojen wiatowych. Problemy i niepowodzenia ...................................................................................... 197 Pawe³ Letko, Polska Partia Socjalistyczna w powiecie kêtrzyñskim, cz. II ............... 209 Mariusz Mazur, Obraz Konrada Adenauera w propagandzie polskiej lat 19491955 .......................................................................................................... 227 Marek Andrzejewski, Obraz Polski w austriackich podrêcznikach szkolnych do historii ................................................................................................................ 241 DOKUMENTY I MATERIA£Y Kinga Dorbach, Akta dawne w strukturze zasobu Archiwum Diecezjalnego w Pelplinie ............................................................................................................... 255 Roman Jurkowski, Listy Edwarda Woyni³³owicza do Mariana Zdziechowskiego z lat 19051928, cz. II ............................................................................................. 267 Karol Sacewicz, Narodowe Si³y Zbrojne wobec podziemia komunistycznego. Instrukcja wywiadu z 15 marca 1943 r. ................................................................. 289 4 Spis treci RELACJE I WSPOMNIENIA W 90. rocznicê odzyskania niepodleg³oci. M³odzie¿ podzamojska w 1918 roku. Z tradycji rodzinnych (Janusz Jasiñski) ............................................................... 303 Wspomnienia zes³añca Aleksandra Modzelewskiego (19391942) (Wies³aw Ignacy Gawinek) ..................................................................................... 325 POLEMIKI, RECENZJE I OMÓWIENIA Bernard Nowaczyk, Powstanie Spartakusa 7371 p.n.e. (Miron Wolny) .................. 337 Przemys³aw Paradowski, W obliczu »nag³ych potrzeb« Rzeczypospolitej. Sejmy ekstraordynaryjne za panowania W³adys³awa IV Wazy (Andrzej Korytko) .......... 340 Wolfgang Froese, Historia pañstw i narodów Morza Ba³tyckiego (Piotr Florek) ..... 344 Maria Filina, Danuta Ossowska, Losy Polaków na Kaukazie, cz. I: Tbiliska grupa polskich poetów zes³añczych (Maria Korybut-Marciniak) .................................... 350 Jolanta Ma³gorzata Marszalska, Biblioteka opactwa cystersów w Szczyrzycu do koñca XIX stulecia. Dziedzictwo wieków (Kazimierz £atak) ........................... 353 Zbigniew Dunin-Wilczyñski, Order w. Stanis³awa (Kazimierz £atak) .................. 357 Ks. Tomasz B³aszczyk, Zakony na l¹sku w dobie kulturkampfu (Kazimierz £atak) ......359 Piotr Zwoliñski, Dzia³alnoæ spo³eczno-dobroczynna Kocio³a ³ódzkiego w okresie miêdzywojennym (Kazimierz £atak) ....................................................................... 365 Pawe³ Dudziñski, Wspó³czesna heraldyka i zwyczaje heraldyczne w Kocio³ach chrzecijañskich (Kazimierz £atak) ........................................................................ 367 Rafa³ Wnuk, Za pierwszego Sowieta. Polska konspiracja na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej (wrzesieñ 1939czerwiec 1941) (Karol Sacewicz) ................... 372 Anna Korzeniewska-Lasota, Ukraiñcy na Warmii i Mazurach w latach 19471970 (Jaros³aw Syrnyk) ................................................................................................... 376 S³awomir Cenckiewicz, Piotr Gontarczyk, SB a Lech Wa³êsa. Przyczynek do biografii (Pawe³ Piotr Warot) ................................................................................................ 387 Maria Bieniek, Dydaktyka historii. Wybrane zagadnienia (Izabela Lewandowska) ..... 393 KRONIKA NAUKOWA Irena Makarczyk, Nadanie tytu³u doktora honoris causa Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie. Promocje Wydzia³u Humanistycznego .... 399 Tomasz Gajownik, ród³a do dziejów polsko-litewskiej rywalizacji wywiadowczej w dwudziestoleciu miêdzywojennym XX wieku (w zasobie Litewskiego Centralnego Archiwum Pañstwowego w Wilnie) .................................................... 404 Witold Gieszczyñski, Refleksje z Muzeum Ofiar Ludobójstwa w Wilnie.................... 409 Roman Jurkowski, IV Miêdzynarodowa Konferencja Naukowo-Teoretyczna Znakomici Miñszczanie XIX-XX wieku, Miñsk, 17 listopada 2007 r. ................ 414 Witold Gieszczyñski, W 65. rocznicê zbrodni wo³yñskiej ............................................ 418 Renata Gieszczyñska, Wystawa IPN pt. Olsztyñska Solidarnoæ19801981 ......... 422 PO¯EGNANIA Moje po¿egnanie z Mistrzem. Wspomnienie o Profesorze Romanie Wapiñskim (Roman Jurkowski) ................................................................................................. 425 Starcie pod Bowskiem 6 lipca 1626 roku. Przyczynek do historii... 5 TABLE OF CONTENTS ARTICLES AND DISSERTATIONS Miron Wolny, Abeloxs deception literary fiction or a real symptom of the weakness of the Barcid policy in the initial period of the Second Punic War? ....................... 7 Marek Smoluk, Doctrinal disputes in England during the reign of Henry VIII ........ 25 Danuta Bogdan, In the circle of university autonomy. Concerns and joys of the professors of the University of Königsberg in the 16th17th centuries ........... 37 Piotr Florek, The second stage of the struggle of False Dmitriy I for the tsars crown. The battle of Dobrynichi and the siege of Kromy .................................................... 61 Tomasz Kruz, A professional man and a stolen spoon. The history of contacts between Sulejów Cistercians and Piotrków craftsmen in the 17th century ........................... 73 Tomasz Strze¿ek, The cavalry of the Duchy of Warsaw during the Napoleonic Wars organization and battles ....................................................................................... 83 S³awomir Kalembka, General La Fayette, a friend of the Great Emigration ............. 113 Daniel Beauvois, The Polish intelligentsia of the western borderland of the Russian empire in the 19th century ........................................................................................ 121 Stanis³aw Gajewski, The attitudes of the bishops of the Kingdom of Poland towards the tsars ukas on monasteries and convents of 8 November 1864 ........................ 143 Aleksander Gawrylin, Missionary activity of orthodox clergy among old believers in the territory of Lithuania in the early 20 th century ......................................... 155 Mariusz Korzeniowski, The Child Care Department of the Citizens Central Committee in Russia origins and early activities .............................................. 165 Dariusz Tarasiuk, The Poles in the
Load more

Recommended publications
  • Zeskanowane Obrazy
    ECHA PRZESZ£OCI IX, 2008 PL ISSN 1509-9873 ARTYKU£Y I ROZPRAWY Tomasz Strze¿ek Instytut Historii i Stosunków Miêdzynarodowych Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie KAWALERIA KSIÊSTWA WARSZAWSKIEGO W WOJNACH NAPOLEOÑSKICH ORGANIZACJA I SZLAK BOJOWY1 Kawaleria polska, która powsta³a w 1806 roku choæ kontynuowa³a tradycje dawnej jazdy Rzeczpospolitej to jednak zmieni³a swoje oblicze, podobnie jak ca³e pañstwo i armia Ksiêstwa Warszawskiego. Przyjê³a m.in. nowe formy organizacyjne, sposób uzupe³niania szeregów i nieznane dot¹d formacje z ich charakterystycznym umundurowaniem i uzbrojeniem. Jakkol- wiek zasadniczy trzon polskiej kawalerii tworzy³y pu³ki regularne, to jednak miêdzy 1806 a 1813 rokiem trzykrotnie odwo³ywano siê do pospolitego rusze- nia szlachty. Cech¹ charakterystyczn¹ tej formacji by³a obecnoæ w chor¹- gwiach towarzyszy (rycerzy), obok oficerów i pocztowych. Towarzysze, zgod- nie zreszt¹ z dawnymi tradycjami, wyrêczali siê pocztowymi [...] w przy- krzejszych okolicznociach s³u¿by i wykorzystywali ich do pos³ug osobistych jak s³u¿bê dworsk¹. Poza tym wspólnie z oficerami wspó³uczestniczyli w podejmowaniu decyzji o dzia³aniach bojowych. W 1806 i 1807 r. pospolite ruszenie powiela³o odwieczne przywary znane ju¿ z okresu Rzeczypospolitej, a wiêc brak dyscypliny, wykroczenia przeciwko prawu, samowolê, rabunki, nak³adanie nieuzasadnionych kontrybucji, a nawet ³upieskie wyprawy. Próby reorganizacji, maj¹ce na celu nadanie pospolitemu ruszeniu charakteru woj- ska regularnego, zawiod³y. Ogólna liczba pospolitaków nie przekroczy³a 5 tys. (w lutym 1807 r. 4,8 tys.). Czeæ z nich walczy³a w samodzielnym korpusie jazdy powstañczej (dowodzonym przez gen. Wincentego Aksamitowskiego, 1 Tekst nie obejmuje oddzia³ów formowanych w 1812 roku na Litwie (by³y one podporz¹d- kowane w³adzom Wielkiego Ksiêstwa Litewskiego do 1813 roku, gdy komendê nad nimi obj¹³ ks.
    [Show full text]
  • Obraz Marcina Zaleskiego "Obchody Uroczystości Święta Jordanu W
    Jacek Bochiński Obraz Marcina Zaleskiego "Obchody uroczystości święta Jordanu w Warszawie" na tle sytuacji politycznej, religijnej i kulturalnej w Warszawie po upadku powstania listopadowego Almanach Muzealny 8, 265-288 2014 Jacek Bochiński OBRAZ MARCINA ZALESKIEGO OBCHODY UROCZYStośCI ŚWIęTA JORDANU W WARSZAWIE NA TLE SYTUACJI POLITYCZNEJ, RELIGIJNEJ I KULTURALNEJ W WARSZAWIE PO UPADKU PowSTANIA LIStoPADowEGO W 2014 roku dzięki dofinansowaniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodo- wego Muzeum Warszawy nabyło obraz Marcina Zaleskiego Obchody uroczysto- ści święta Jordanu w Warszawie z 1836 roku1. Widok znany był dotąd jedynie ze spisu prac Marcina Zaleskiego prezentowanych w 1836 roku na wystawie sztuk pięknych w Pałacu Kazimierzowskim2. Prawdopodobnie był pokazywany jesz- cze raz w 1838 roku w Ratuszu na kolejnej wystawie sztuk pięknych3. Dalsze losy obrazu nie są znane. Dzieło jednak nie zaginęło, jak przypuszczano4. Zapewne jeszcze w XIX wieku trafiło do Rosji. W 2006 roku odkrył je w prywatnych zbio- rach w Moskwie kolekcjoner z Polski, zakupił i przywiózł do kraju. Jest to ósme oryginalne dzieło Marcina Zaleskiego w zbiorach Muzeum Warszawy. 1 Zakup obrazu do zbiorów Muzeum Warszawy dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu wspierającego powiększanie kolekcji muzealnych. Muzeum otrzymało dofinansowanie w wysokości 140 tys. złotych (całkowita cena wynosiła 180 tys. złotych). 2 Warszawskie wystawy sztuk pięknych w latach 1819–1845, oprac. S. Kozakiewicz, Wrocław 1952, nr 20, s. 204, s. 215. Obraz opisano w katalogu wystawy: „Obchód uroczystości Jordanu, z natury przez Marci- na Zalewskiego”. 3 Tamże, nr 28, s. 219, s. 229, 231. Brak dodatkowych informacji, np. wymiarów, nie pozwala jednoznacz- nie rozstrzygnąć, czy obraz był pokazywany dwukrotnie, czy może istniały dwa odrębne obrazy.
    [Show full text]
  • Kawaleria Księstwa Warszawskiego W Wojnach Napoleońskich - Organizacja I Szlak Bojowy
    Tomasz Strzeżek Kawaleria Księstwa Warszawskiego w wojnach napoleońskich - organizacja i szlak bojowy Echa Przeszłości 9, 83-112 2008 ECHA PRZESZŁOŚCI IX, 2008 PL ISSN 1509-9873 Tomasz Strzeżek Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie KAWALERIA KSIĘSTWA WARSZAWSKIEGO W WOJNACH NAPOLEOŃSKICH - ORGANIZACJA I SZLAK BOJOWY1 Kawaleria polska, która powstała w 1806 roku - choć kontynuowała tradycje dawnej jazdy Rzeczpospolitej - to jednak zmieniła swoje oblicze, podobnie jak całe państwo i armia Księstwa Warszawskiego. Przyjęła m.in. nowe formy organizacyjne, sposób uzupełniania szeregów i nieznane dotąd formacje z ich charakterystycznym umundurowaniem i uzbrojeniem. Jakkol­ wiek zasadniczy trzon polskiej kawalerii tworzyły pułki regularne, to jednak między 1806 a 1813 rokiem trzykrotnie odwoływano się do pospolitego rusze­ nia szlachty. Cechą charakterystyczną tej formacji była obecność w chorą­ gwiach towarzyszy (rycerzy), obok oficerów i pocztowych. Towarzysze, zgod­ nie zresztą z dawnymi tradycjami, wyręczali się pocztowymi „[...] w przy­ krzejszych okolicznościach służby” i wykorzystywali ich do posług osobistych jak służbę dworską. Poza tym wspólnie z oficerami współuczestniczyli w podejmowaniu decyzji o działaniach bojowych. W 1806 i 1807 r. pospolite ruszenie powielało odwieczne przywary znane już z okresu Rzeczypospolitej, a więc brak dyscypliny, wykroczenia przeciwko prawu, samowolę, rabunki, nakładanie nieuzasadnionych kontrybucji, a nawet łupieskie wyprawy. Próby reorganizacji, mające na celu nadanie pospolitemu ruszeniu charakteru woj­ ska regularnego, zawiodły. Ogólna liczba pospolitaków nie przekroczyła 5 tys. (w lutym 1807 r. - 4,8 tys.). Cześć z nich walczyła w samodzielnym korpusie jazdy powstańczej (dowodzonym przez gen. Wincentego Aksamitowskiego, 1 Tekst nie obejmuje oddziałów formowanych w 1812 roku na Litwie (były one podporząd­ kowane władzom Wielkiego Księstwa Litewskiego do 1813 roku, gdy komendę nad nimi objął ks.
    [Show full text]
  • Szamotuły) – the Site of the Famous Napoleonic Tavern Where Bonaparte Met General Jan Henryk Dąbrowski in November 1806
    XIV European Heritage Days in Greater Poland ”Napoleon and His Era” This year marks the 200th anniversary of the enthusiastic welcome given to Napoleon Bonaparte upon his arrival in Poznań in November 1806. Hence this edition of European Heritage Days, held in Greater Poland for the fourteenth time, is devoted to Napoleon and his era. For years, Heritage Days have been prepared by the Regional Centre for Historical Monument Studies and Documentation in Poznań, in cooperation with a growing number of self-governments, institutions and associations (including the Greater Poland Cultural Society) as well as assorted regionalists. This year, the organisation of the Days actively involves, albeit not for the first time, the ”Zamek” (Castle) Culture Centre, which will coordinate the ceremonies held in Poznań. The commune of Czerwonak is planning an extensive “Napoleoniska” to be organised in Owińska. We firmly believe that other ”Napoleonic” localities in Greater Poland, including the extremely important town of Kalisz, will join in. At the same time, we hope that dedicating the Heritage Days to Napoleon will not only promote the region but also alter the view held by the ”rest of the country” about the role played by Greater Poland in the pro-independence struggle. The majority of our compatriots is unaware of the fact that the burden of outfitting Polish troops accompanying Napoleon’s army was borne mainly by the inhabitants of Greater Poland, and that their economic and organisational efforts rendered the struggle waged for national independence possible. We would like to recall that the population of this particular region did not shy from sacrificing their lives, and that Greater Poland was the site of the first successful Polish uprising, when in 1806 Prussian forces were disarmed in the course of a few days, power was seized, Polish structures were set up, and a large-scale social fund raising campaign was commenced.
    [Show full text]