İlahiyat Fakültesi Dergisi
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi JOURNAL OF DIVINITY FACULTY OF CANAKKALE ONSEKIZ MART UNIVERSITY ISSN: 2147-2521 2013/1, CİLT 2, SAYI 2 | 2013/1, VOLUME 2, ISSUE 2 ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ DERGİSİ JOURNAL OF DIVINITY FACULTY OF CANAKKALE ONSEKIZ MART UNIVERSITY ISSN: 2147-2521|2013/1, CİLT 2, SAYI 2 | 2013/1, VOLUME 2, ISSUE 2 Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Adına Sahibi / The Owner Prof. Dr. Sedat LAÇİNER Rektör / Rector Yazı İşleri Müdürü / Editor in Chief Prof. Dr. Abdurrahman KURT Dekan / Dean Editör / Editor Prof. Dr. Muhsin AKBAŞ Editör Yardımcıları / Editorial Assistants Arş. Gör. Fatih OĞUZAY ● Arş. Gör. Muhammed BEDİRHAN ● Arş. Gör. Kenan SEVİNÇ Yayın Kurulu / Editorial Board Prof. Dr. Muhsin AKBAŞ ● Prof. Dr. Hidayet IŞIK ● Prof. Dr. Tevhit AYENGİN ● Doç. Dr. Şevket YAVUZ Doç. Dr. Ramazan DEMİR ● Yrd. Doç. Dr. Nimetullah AKIN ● Yrd. Doç. Dr. Osman Murat DENİZ Danışma Kurulu / Advisory Board Prof. Dr. Abdullah KAHRAMAN, Cumhuriyet Üniversitesi ● Doç. Dr. Abdullah KARAHAN, Uludağ Üniversitesi ● Prof. Dr. Abdurrahman HAÇKALI, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ● Prof. Dr. Ahmet YILDIRIM, Süleyman Demirel Üniversitesi ● Prof. Dr. Ahmet YÜCEL, Marmara Üniversitesi ● Prof. Dr. Ali COŞKUN, Marmara Üniversitesi ● Prof. Dr. Ali AKDOĞAN, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ● Prof. Dr. Ali İhsan YİTİK, Dokuz Eylül Üniversitesi ● Prof. Dr. Ali Rıza AYDIN, Ondokuz Mayıs Üniversitesi ● Prof. Dr. Alim YILDIZ, Cumhuriyet Üniversitesi ● Doç. Dr. Aziz DOĞANAY, Marmara Üniversitesi ● Prof. Dr. Baki ADAM, Ankara Üniversitesi ● Prof. Dr. Bilal KEMİKLİ, Uludağ Üniversitesi ● Prof. Dr. Bülent UÇAR, Osnabrück Üniversitesi ● Prof. Dr. Cafer Sadık YARAN, Ondokuz Mayıs Üniversitesi ● Prof. Dr. Celal TÜRER, Ankara Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Cemal Abdullah AYDIN, İstanbul Üniversitesi ● Prof. Dr. Hakkı ACUN, Gazi Üniversitesi ● Prof. Dr. Halil İbrahim ACAR, Uludağ Üniversitesi ● Prof. Dr. Hanifi ÖZCAN, Dokuz Eylül Üniversitesi ● Prof. Dr. Himmet KONUR, Dokuz Eylül Üniversitesi ● Prof. Dr. İbrahim ÇAPAK, Sakarya Üniversitesi ●Prof. Dr. İbrahim EMİROĞLU, Dokuz Eylül Üniversitesi ● Prof. Dr. İbrahim YILMAZ, Atatürk Üniversitesi ● Prof. Dr. İsmail ÇETİN, Uludağ Üniversitesi ● Prof. Dr. İsmail KÖZ, Ankara Üniversitesi ● Doç. Dr. Kasım KÜÇÜKALP, Uludağ Üniversitesi ● Doç. Dr. Kemal ATAMAN, Uludağ Üniversitesi ● Prof. Dr. Levent ÖZTÜRK, Sakarya Üniversitesi ● Prof. Dr. Mehmet AKKUŞ, Ankara Üniversitesi ● Prof. Dr. Mehmet Ali BÜYÜKKARA, Şehir Üniversitesi ● Doç. Dr. Mehmet ATALAN, Fırat Üniversitesi ● Prof. Dr. Mehmet KATAR, Ankara Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Mustafa KAYA, Atatürk Üniversitesi ● Doç. Dr. Nuh ARSLANTAŞ, Marmara Üniversitesi ● Prof. Dr. Osman BİLEN, Dokuz Eylül Üniversitesi ● Prof. Dr. Osman KARADENİZ, Dokuz Eylül Üniversitesi ● Doç. Dr. Osman Nuri KÜÇÜK, Erciyes Üniversitesi ● Prof. Dr. Ömer Mahir ALPER, İstanbul Üniversitesi ● Prof. Dr. Ramazan BİÇER, Sakarya Üniversitesi ● Prof. Dr. Remzi KAYA, Uludağ Üniversitesi ● Doç. Dr. Safi ARPAGUŞ, Marmara Üniversitesi ● Prof. Dr. Selahattin SÖNMEZSOY, Yüzüncü Yıl Üniversitesi ● Prof. Dr. Selçuk MÜLAYİM, Marmara Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Talat ALFARHAN, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ● Doç. Dr. Tevfik YÜCEDOĞRU, Uludağ Üniversitesi ● Doç. Dr. Vejdi BİLGİN, Uludağ Üniversitesi ● Prof. Dr. Veli URHAN, Gazi Üniversitesi ● Prof. Dr. Veysel UYSAL, Marmara Üniversitesi ● Prof. Dr. Yakup ÇİÇEK, Marmara Üniversitesi ● Prof. Dr. Yaşar AYDINLI, Uludağ Üniversitesi ● Prof. Dr. Zeki ÖZCAN, Uludağ Üniversitesi ● Prof. Dr. Ziya KAZICI, Marmara Üniversitesi Kapak ve Sayfa Düzeni / Cover and Page-Setting Osman DURMAZ Kapak Resmi / Cover Art Bursa Ulucami’de bulunan Hattat Mehmed Şefik Bey’e ait Şems Sûresi 1-7. ayetlerini içeren celî sülüs-kûfi tablo. Basım / Printing Karınca Yayınevi Meşrutiyet Caddesi No: 50/9 Kızılay / ANKARA Tel: 0312-4355483 E-posta: [email protected] İnternet: www.karincayayinlari.net İletişim / Corresponding Adress Prof. Dr. Muhsin AKBAŞ, Editör, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Terzioğlu Yerleşkesi, 17100 Merkez / ÇANAKKALE Tel: 0286-2180018 (İçhat: 5084) Faks: 0286-2180538 E-posta: [email protected] İnternet: ifdergisi.comu.edu.tr Sayı Hakemleri / Referees on This Issue Prof. Dr. Ali COŞKUN, Marmara Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Ayşe Sıdıka OKTAY, Süleyman Demirel Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Cemal Abdullah AYDIN, İstanbul Üniversitesi ● Prof. Dr. Muhammed Fatih KESLER, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Khairullah ALSHAMMARİ, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ● Doç. Dr. İshak ÖZGEL, Süleyman Demirel Üniversitesi ● Doç. Dr. Kemal ATAMAN, Uludağ Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Mehmet ATALAY, İstanbul Üniversitesi ● Doç. Dr. Muammer İSKENDEROĞLU, Sakarya Üniversitesi ● Doç. Dr. Muammer ERBAŞ, Dokuz Eylül Üniversitesi ● Prof. Dr. Muhsin DEMİRCİ, Marmara Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Naci KULA, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Nurten KIMTER, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ● Prof. Dr. Remzi KAYA, Uludağ Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Şenol KORKUT, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ● Yrd. Doç. Dr. Talat ALFARHAN, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ● Doç. Dr. Vejdi BİLGİN, Uludağ Üniversitesi ● Prof. Dr. Yakup ÇİÇEK, Marmara Üniversitesi ● Prof. Dr. Yusuf IŞICIK, Necmettin Erbakan Üniversitesi Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, yılda iki kez yayınlanan ulusal hakemli bir süreli yayındır. Yayınlanan eserlerin her tür sorumluluğu yazar(lar)ına, yayın hakkı Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi'ne aittir. Yazıların bir bölümünün ya da tamamının tekrar yayını, Dergi Editörlüğünden izin almak koşuluyla mümkün olur. Dergimizin Yayım ve Yazım İlkeleri 175. sayfada yer almaktadır. İÇİNDEKİLER / CONTENTS MAKALELER Doç. Dr. Khamees Fazaa OMAİR, Doç. Dr. Ramazan DEMİR 9 ”توظيف اللغة الصامتة يف التعبري القرآين“ “Sözsüz Dilin Kur’ân-ı Kerim’in İfadelerinde Kullanımı” “The Usage of Silent Language in Qur’anic Expressions” Dr. Vehbi KARAKAŞ “Âlûsî’nin Rûhu’l-Maanî’sinde İşârî Tefsir” 47 “Tafsir bil Isharah in al-Alusi’s Ruh al-Ma'anî fi Tafsir al-Qur'an” Doç. Dr. Niyazi BEKİ “Kur’an’da Fezlekeler: Tenzil Kavramı Bağlamında Allah (c.c)’ın Esmasının 65 Tefsiri” “The Interpretation of Summaries at the End of the Verses in the Qur’an” Şeniz YILDIRIMER “İbn Sînâ ve Descartes’ın Bilgi Anlayışları Bakımından Karşılaştırılması I” 97 “Comparing Ibn Sina (Avicenna) and Descartes' Epistemological Understanding I” ÇEVİRİ Arş. Gör. Kenan SEVİNÇ 133 Paul C. VITZ, Ateizm Psikolojisi SEMPOZYUM VE KİTAP TANITIMLARI Yrd. Doç. Dr. Ahmet YÖNEM 151 Din-Kimlik Tartışmaları Ekseninde Alevilik-Bektaşilik Sempozyumu Arş. Gör. Rukiye OĞUZAY 161 Mustafa ÖZTÜRK, Mevâlînin Hadis Rivayetindeki Yeri (Hicrî I. ve II. Asır) Arş. Gör. Bilal TAŞKIN 165 Ebu İshak İbrahim b. İsmail es-SAFFÂR, Telhîsü’l-edille li-kavâidi’t-tevhîd Selçuk GÜZEL 171 Metin ÖZDEMİR, İslam Düşüncesinde Kötülük Problemi ÖZGEÇMİŞLER 181 DİZİN 189 Editörden Takdim… Allah’ın selâmı, bağışlaması ve bereketi üzerinize olsun. Her işin başı ve sonu âlemlerin Rabbi Cenab-ı Hak’ka (c.c.) hamdden ibarettir. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi’nin elinizdeki ikinci sayısını sizlere sunmaktan mutluluk duyduğumuzu ifade etmek istiyorum. Bu sayıda, biri Arapça diğerleri Türkçe dört telif yazı, İngilizce’den Türkçe’ye bir çeviri, bir sempozyum tanıtımı, üç kitap tanıtımı yazısı yer almaktadır. İlk yazımız, Doç. Dr. Khamees Fazaa OMAİR ve Doç. Dr. Ramazan DEMİR’in Arapça kaleme aldığı, “Sözsüz Dilin Kur’ân-ı Kerim’in İfadelerinde Kullanımı” olarak Türkçe’ye çevirdikleri, makaledir. Yazarlar burada, Kur’an’daki sözlü dilden farklı olarak sözsüz dil (beden, işaret vb. dilleri) konusunu ele almaktadır. Bu yazı, Arap dili çalışmaları açısından orijinal bir çalışma olma iddiasındadır. İkinci sıradaki yazımız, Dr. Vehbi KARAKAŞ’ın yazarlığını yaptığı “Âlûsî’nin Rûhu’l-Maânî’sinde İşârî Tefsir” başlıklı makaledir. 19. Yüzyılda yaşamış önemli bir tefsir alimi olan Âlûsî’nin kısaca Rûhu’l-Maânî adıyla bilinen eserindeki Kur’an’ın zâhiri anlamını aşan işârî (tasavvufi, bâtınî) tefsirine ilişkin görüşleri incelenmektedir. Üçüncü yazımız, Doç. Dr. Niyazi BEKİ’nin araştırmasının mahsülü olan “Kur’an’da Fezlekeler: Tenzil Kavramı Bağlamında Allah (c.c)’ın Esmasının Tefsiri” başlıklı bir başka tefsir çalışmasıdır. Bu makalede, Kur’an ayetlerinin son kelimesi veya son cümlesini özetleyen kavram olarak tarif edilen “fezleke” incelenmekte, tenzil bağlamında kullanılan Allah (c.c.)’ın isimlerinin ve sıfatlarının tefsiri konu edilmektedir. Son telif yazımız ise, Şeniz YILDIRIMER’in yazarlığını yaptığı “İbn Sînâ ve Descartes’ın Bilgi Anlayışları Bakımından Karşılaştırılması I” başlıklı makaledir. Yazı, Orta Çağ İslam Felsefesi’nin en önemli isimlerinden olan İbn Sinâ ile Yeni Çağ Batı düşüncesinin ileri gelen filozoflarından olan Rene Descartes’ın bilgi kuramını karşılaştırarak değerlendirme yapmaktadır. Bu çalışmanın devamı, kısa bir süre sonra yayımlanması planlanan Dergimizin üçüncü sayısında yer alacaktır. Telif yazıları, orijinali Paul C. VITZ tarafından kaleme alınmış, Arş. Gör. Kenan SEVİNÇ tarafından “Ateizm Psikolojisi” başlığıyla Türkçe’ye çevirilen çalışma takip etmektedir. Bu çevirinin, Din Psikoloji ve Din Felsefesi başta olmak üzere klasik ve modern birçok din bilimi araştırmacısının ilgisini çekeceğini düşünüyorum. Sempozyum ve Kitap Tanıtımı bölümümüzde ilk olarak, Yrd. Doç. Dr. Ahmet YÖNEM’in 15 Mayıs 2013 tarihinde Çanakkale’de yapılan uluslararası katılımlı